NG L ZCE TRKE KAL TE SZL A Accept= Kabul Acceptance= Kabul (M teriye verilen rn ya da sunulan hizmetin kabldr) Acceptance costs=

= Kabul maliyetleri (Yap lan test ve muayenelerden veya kabul programlar n n i leyi inden kaynaklanan maliyetlerin tamam d r) Acceptance inspection= Kabul muayenesi (bir rnn belirlenen gereksinimleri kar lamada veya artnamelere uygunlu unun kar la t r lmas nda ba vurulan lm, inceleme veya di er i lemlerdir. Acceptance sampling= Kabul rneklemesi (bir rn veya hizmeti kabul veya ret etmek iin karar vermede kullan lan rnekleme muayenesidir. Accessibility= Eri ebilirlik ( leme veya bak m amac yla bir birimin de i ik alanlar na k smen girebilme kolayl lsdr. Accreditation= Yetkilendirme (Gerekli bilgi ve yetkilerle donat lm bir kurulu taraf ndan, bir servis veya bireyin belirlenen konularda (sistem, personel, rn, hizmet vb.) belgelendirme yetkisine sahip k l nmas d r. Accuracy= Do ruluk (Herhangi bir nesnenin lm sonular n n gerek de erler ile ayn veya ok yak n olmas durumunu ifade eden bir terimdir. Adequacy audit= Yeterlilik Denetimi (Kalite sistem dkmanlar n n ilgili dkmanlara gre yeterlilikleri a s ndan denetlenmesidir. Allied Quality Assurance Publication (AQAP)= Mttefik Kalite Gvencesi Yay n (Kalite gvencesi konusunda taraflar n tamamen uyma hususunda anla t klar ve yay mlad klar kurallar toplulu udur. American Quality Foundation= Amerikan Kalite Vakf American Society for Quality Control (ASQC)= Amerikan Kalite Kontrol Derne i Assignable Cause = Atanabilir-tan mlanabilir neden Attractive Quality=Cazip kalite (M terinin henz gereksinim duymad , fakat ileride gereksinim duyaca farkl l klar hayal etmeyi ve bu farkl l klar rn ve hizmete geirmeyi amalayan kalite anlay d r. Attribute= Nitelik Audit= Denetlemek Auditor= Deneti Availability= Bulunabilirlik (Bir paran n kullan m iin gerekli oldu unda, belli bir sre ve ortamda, tasar m a amas nda belirlenen i levselli ini yerine getirebilme yetene idir. Average Outgoing Quality (AOQ)= Ortalama kt Kalitesi (Kabul edilen y nlar ile kabul edilmeyen y nlar n %100 muayenesi yap ld ktan ve tm kusurlu paralar kusursuzlar ile de i tirildikten sonra ortaya kan ve kabul edilmeyen y nlar da iermi olan kt rnn ortalama kalitesidir. Average Total Inspection (ATI)= Ortalama Toplam Muayene (Y n ba na muayene edilen birimlerin ortalama say s d r)

B
Batch= Y n veya ktle Benchmarking=K yaslama

Big C, little c=Byk C ve kk c= byk C kurulu d ndan olan ve kurulu un sundu u rn veya hizmeti alan m teriyi ifade etmek iin kullan l r. Kk c ile kurulu iinden olan kurulu ierisindeki bir blmn veya al an n sundu u rn veya hizmeti alan m teri. Big Q ve Little q= Byk Q ve kk q (byk Q s n rs z kapasitede i , sre ve rnn kalite ynetimini, kk q s n rl kapasitede rn ve srelerin kalite ynetimini tan mlar.) Konu Kk q Byk Q rn Sre Endstri Tesis retilmi mal Mal retimi ile ilgili sre retim Yaln zca fabrika Btn rn, mal ve hizmetler Btn sreler, retim pazarlama, da t m gibi Btn endstri, retim, hizmet, vak f, dernek hkmet gibi Btn tesisler, fabrika depo, kre , spor salonu yemekhane

Brainstorming = Beyin f rt nas Bug Virus= Kusur virs ( sreci olumsuz ynde etkileyen sorun)

C Calibration= Kalibrasyon (Ulusal yada uluslar aras standartlara gre izlenebilirli i mmkn olan ve do r lu u kan tlanm l aleti ya da cihazlar yla kar la t r larak standart olmayan l aleti veya cihazlardaki sapmalar n belirlenmesi ya da ayar yolu ile ortadan kald r lmas d r. Cause and Effect Diagram= Neden Sonu Diyagram (di er ismi Bal k k l diyagram fishbone diyagram ) Certificate of Compliance= Yeterlilik Sertifikas (bir rn veya hizmet sunan kurulu un ilgili spesifikasyon ya da szle melerin gereklerini yerine getirdi inin onaylanmas amac yla yetkili bir kurulu taraf ndan verilen belgedir. Certificate of Conformance= Uygunluk sertifikas (rn veya hizmetin szle me gereksinimlerine uygun olaca n belgeleyen yaz l beyan d r. Certification= Belgelendirme Check list= Kontrol listesi (bir i lemler dizisindeki i lemlerin yap ld ndan emin olmak amac yla kullan lan listedir Check Sheet= Kontrol formu Checkout=Gzden geirme (bir paran n durumunun belirlenmesi iin yap lan test ve gzlemlerdir) Chronic Losses= Kronik kay plar Common Cause=Genel neden Company Culture= irket kltr Compatibility=Uyumluluk (Paralar n belirli ko ullar alt nda ilgili gereksinimleri yerine getirmek iin birlikte kullan labilme zelli idir.) Competition=Rekabet (Bir kurulu un tm birikimini kullanarak olu turdu u, rakiplerinden daha iyi bir rn retme veya hizmet sunma amac na ynelik yo un abad r.) Compliance=Uygunluk (Bir kurulu un retti i rn veya hizmet ile ilgili spesifikasyon, szle me veya ynetmeliklerin gereklerini yerine getirdi inin onaylanmas d r.) Conformance=Uygunluk (Bir rn veya hizmetin konu ile ilgili spesifikasyon szle me veya ynetmeliklerin gereksinimlerini kar lad n belirten bir do rulamad r.) Conformity=Uyarl k (retilen rn veya hizmet ile spesifikasyon gereklerinin yerine getirilmesidir.) Continuous Improvement (CI)=Srekli yile tirme Contract Quality Requirements (CQR)=Szle me Kalite Gereksinimleri
2

Contract Review=Szle menin Gzden Geirilmesi Control Chart: Kontrol diyagram (kontrol emas veya kontrol izelgesi) Corrective action=Dzeltici faaliyet Cost of poor quality= D k kalitenin maliyeti Cost of quality=Kalite maliyeti Customer oriented=M teri odakl Customer requirements=M teri gereksinimleri Customer satisfaction= M teri tatmini Customer value analysis=M teri de er analizi Cycle time=evrim sresi

D
Demerit=Hata Data=Veri De-bugging=Dzeltme Defect=Kusur Defective=Kusurlu Deficiency=Eksiklik Degrees of freedom= Serbestlik derecesi Design of Experiment DOE= Deney Tasar m Design Review=Tasar m n Gzden Geirilmesi Detection=Ortaya karma-bulma Do it right the first time= lk defada do ruyu yapma Durability=Dayan kl l k

E Early warning=Erken uyar (bir rn veya srecin tasar m ile ilgili hatalar haber veren belirtilerdir.) Economic quality=Ekonomik kalite (rnn sa lad ek kar n a ld kalite seviyesidir.) Effective Process= Etkin proses (M terinin kalite gereksinimlerini kar layan veya kendisinden beklenen sonular reten bir sretir.) Employee Involvement=al anlar n kat l m (bir kurulu ta al anlar n kat l m yla i lerin daha iyi nas l yap labilece ine karar verilmesidir.) Empowerment=Yetkilendirme (al anlar n gerekti inde kendi insiyatiflerini kullanarak i leriyle ilgili karar verebilme ve i yapabilme yetkisine sahip olma durumudur) Error=Yanl l k European Foundation for Quality Management (EFQM)=Avrupa Kalite Ynetim Vakf European Quality Award=Avrupa Kalite dl External Customer=D m teri F
Fail-safe technique=Hata sak nma tekni i Failure= Hata, ba ar s zl k (herhangi bir birimin nceden tan mlanan ekilde i lememe durumudur. Failure Analysis= Hata Analizi 3

Failure Diagnosis= Hata tan s (hatan n niteli ini ve trn belirlemek amac yla mevcut ara t r l p dikkatle incelenmesidir) Failure mode= Hata modu Failure mode and effects analysis(FMEA)= Hata tr ve etkileri analizi Fault=Kusur Fishbone Diagram=Bal k k l diyagram Fitness for use=Kullan ma uygunluk Flow chart=Ak izelgesi Focus group=Hedef grup

G Gage= Sabit l mastar (Bir rnn zelliklerini ortaya koymak iin l denetimi yapmak amac yla kullan lan bir arat r) Gage accuracy= l do rulu u Gage repeatability= l tekrarlanabilirli i Gage reproducibility= l retebilirli i Go/no go=Geer/gemez (geer, gereksinimlere veya spesifikasyonlara uygun) H
Histogram=Histogram House of quality=Kalite evi

I Imperfection=Eksiklik Improvement methodology= yile tirme metodolojisi In-control Process=Kontrol alt ndaki sre In-plant quality evaluation program=Kurulu ii kalite de erlendirme program Inspection=Muayene Inspection by attributes=Niteliklere gre muayene Inspection by variables=De i kenlere gre muayene Internal customer= m teri International Organization for Standardization (ISO)=Uluslar aras Standardizasyon rgt J
Just-in-time (JIT)=Tam zaman nda JUSE(Union of Japanese Scientistic and Engineers)= Japon Bilim Adamlar ve Mhendisleri Birli i

K
Key Business Process=Anahtar Sreci

L
Leadership=Liderlik Lead Assessor= Ba deneti 4

Lead Auditor= Ba deneti Lean Production= Yal n retim Loss Function= Kay p fonksiyonu Lot= Y n Lower Spesification Limit= Alt spesifikasyon s n r

M
Maintainability=Bak m yap labilirlik Maintenance=Bak m Malcolm Baldridge National Quality Award (MBNQA)= Malcolm Baldridge Ulusal Kalite dl (ABD deki kalite dlnn ismi) Malfunction= Hatal i lev Management Review=Ynetimin Gzden Geirmesi Market Driven Quality= Pazar n Ynlendirdi i Kalite Measurement Traceability=lm izlenebilirli i Mesuring and Test Equipment=lme ve deney tehizat Mission=Grev N National Quality Counsel=Ulusal Kalite Konseyi National Qualification Authority (NQA)=Ulusal Belgelendirme Yetkili Kurulu u Natural Process Limits= do al Sre s n rlar Nominal Group Technique=Nominal Grup Tekni i Non-valued Added=Katma de ersiz Nonconformance=Uygunsuzluk Nondestructive Testing=Tahribats z test Not Operating=al mayan

O
Observed Value=Gzlemlenen de er Operating Charactersitic Curve=al ma (i lem) karakteristi i e risi Out of Control Process=Kontrol d sre Out of spesification=Spesifikasyon d Output= kt Overhaul=Bak m-onar m

P
Participative Management=Kat l mc Ynetim Parts per Million (PPM)= Milyondaki para say s Percent Defective=Hata yzdesi Plan-Do-Check-Action cycle= Planla-Uygula-Kontrol et nlem al Poka-Yoke= Hata sak nma (Japonca Poka hata, yokeru sak nma) Population=Ktle Preliminary Review=n inceleme 5

Probability of acceptance=Kabul olas l Problem Solving Techniques=Problem zme teknikleri Procedure=Prosedr Process Improvement=Sre iyile tirme Process Map=Proses haritas Process Owner=Proses sahibi Process Performance=Proses performans Process Quality=Proses kalitesi Process Quality Audit=Proses kalite denetimi Process Review=Srecin yeniden incelenmesi Product Dissatisfaction=rn tatminsizli i Product Liability=rn sorumlulu u

Q
Qualification=Uygunluk belgelendirmesi Quality=Kalite Quality Appraisal=Kalite De erlendirme Quality Assessment=Kalite De erlendirme Quality Assurance=Kalite Gvencesi Quality Auditor=Kalite denetisi Quality Award=Kalite dl Quality Control=Kalite kontrol Quality Control Circles=Kalite Kontrol embeeleri Quality Council=Kalite Konseyi Quality Engineering=Kalite Mhendisli i Quality Improvement=Kalite yile tirme Quality Loop=Kalite dngs Quality Management=Kalite Ynetimi Quality of Conformance=Uygunluk kalitesi Quality of Design=Tasar m kalitesi Quality Plan=Kalite plan Quality Policy=Kalite politikas Quality Problem=Kalite sorunu Quality System Audit=Kalite Sistem Denetimi Quality System Review=Kalite Sisteminin Yeniden Gzden Geirilmesi Quality System Standard= Kalite Sistem Standard

R Random sampling=Rasgele rnekleme Rational subgroup=Rasyonel altgrup Reengineering=Yeniden yap lanma Rejectable quality level=Rededilebilir kalite seviyesi Rejection number=Ret say s Reliability=Gvenilirlik
6

Repair=Onar m, tamir Repairable part=Onar labilir para Replaceable part=birbirinin yerine geebilen para Reward=dl Rework=Tekrar i leme (zerinde tekrar al mak) Risk of a type 1 Error= tip 1 hata riski ( ) Risk of a type 2 Error =tip 2 hata riski ( ) Root cause=Kk neden

S Safety=Emniyet Sample=rnek Sampling Plan=rnekleme plan Scatter Diagram=Da lma diyagram Scrap=Hurda Screening=Eleme Self-Managed Team=Kendini Yneten Tak m Signal-to-Noise Ratio (S/N ratio)= Sinyal grlt oran Stakeholders=Payda lar Standard Deviation=Standart sapma Statistical Process Control (SPC)= statistiksel Proses Kontrol Statistical Quality Control (SQC)= statistiksel Kalite Kontrol Strategic Quality Management=Stratejik Kalite Ynetimi Supplier Quality Assurance =Tedariki Kalite Gvencesi T Total Productive Maintenance (TPM)=Toplam Verimli Bak m Total Quality Management (TQM)=Toplam Kalite Ynetimi Traceability= zlenebilirlik Turkish Society for Quality= Kalite Derne i- KALDER U
Unit of Product=rn Birimi Upper Tolerance Limit=st tolerans s n r Use-as-is=Oldu u gibi kullan Useful Life= Faydal mr Utilization rate=Yararlanma Oran

V
Value Added Activities=Katma De erli Etkinlikler Value Chain=De er Zinciri Value Engineering=De er Mhendisli i Variability=De i kenlik Vendor Appraisal=Sat c De erlendirme 7

Verification=Do rulama

W
Work Assignment= anla ma dkman Work Control Document= kontrol dkman World-Class=Dnya ap nda

Z
Zero Defect=S f r kusur K rm z Boncuk Deneyi (Red Bead Experiment) Bu nl deney, herhangi bir sistemin performans n ve bu sistemin bir paras olan personel ile ilgili bilgi vermek amac yla Deming taraf ndan geli tirilmi tir. Deney bir retim hatt n canland racak biimde tasarlanm t r. Deneyde, iinde %20 si k rm z olan 4000 kk bilye ieren bir kutu kullan l r. Kat l mc lar ( irkette al anlar temsil eder) zerinde bilyelerin oturabilece i apta 50 kk delik olan bir kre i kutunun iine dald rarak, krekteki tm delikleri doldurup kutudan kart rl r. Ama a krekteki tm delikleri, m terinin alaca hatas z rnleri temsil eden beyaz bilyelerle doldurmaktad r. Her k rm z bilye bir hatay belirtir. Deney sresince, baz kat l mc lar kreklerinde olduka fazla k rm z bilye kart rlar. Bu ki iler beceriksiz kat l mc lar (al anlar)d r. Baz lar ysa sadece birka k rm z bilye kart rlar. Bu ki ilerse ba ar l kat l mc lar (al anlard r). Oysa her iki kat l mc n n da performans sistemin kurulu ekline ba l d r ve al anlar n bu ekilde yarg lanmalar tam bir samal kt r. Deming bu deneyi kullanarak yneticilere a a da s ralanm olan ana noktalar gstermeye al maktad r: y Performanstaki her trl de i im sistemin kendisinden gelir. Bir al an n di erinden daha iyi oldu unu gsteren hibir belirlilik yoktur. y Bu deney al anlar n performans de erlendirilmesi ve liyakat sistemleri yoluyla s n fland r lmalar n n ne derece hatal ve moral bozucu oldu unu gsterir. KAYNAK K.Soylu, F. Soylu, A.Suer ve A.. Suer. Toplam Kalite Ynetimi Szl -Terimler ve Tan mlar. Beyaz Yay nlar , 1998.