Cilt:5 Say:2 Yl:2008

Derridann Nietzscheleri: sim, kadnlar ve emsiye zerine denemeler

Haydar ZTRK *

zet Nietzschenin felsefesine Derridann getirdii yorumlarn Nietzschenin felsefesini oaltt kuku gtrmez bir gerektir. Bu makale Derridann Nietzscheye felsefi atflarnn temel noktalarn incelemekte ve Nietzscheye Derridann gzyle bakmann bir rneini sunmaktadr. Bu makale de bu bak kadn ve isim sorunsallarn Nietzschenin kimlii ve diillii referans ile incelemek olarak zetlenmektedir. Anahtar Kelimeler: sim; Nietzsche; Kadn; Hakikat; emsiye

Nietzsches of Derrida: Examinations on name, woman and umbrella

Haydar ZTRK *

Abstract It is an unquestionable fact that Nietzsches philosophy has been accreted with Derridas comments on it. This article investigates basic philosophical attributions of Derrida to Nietzsche and it gives an example of looking to Nietzsches philosophy with Derridas gaze. In this article, this gaze is summarized as investigation of the problematic of woman and name with referenced to Nietzsches identification and feminity. Keywords: Name; Nietzsche; Woman; Fact; Umbrella
* *

Hacettepe niversitesi, Doktora rencisi, e-mail: hayfesul@yahoo.com Hacettepe University, Phd Student, e-mail: hayfesul@yahoo.com

2 ztrk, H. (2008). Derridann Nietzscheleri: sim, kadnlar ve emsiye zerine denemeler. Uluslararas nsan Bilimleri Dergisi [Balantda]. 5:2. Eriim: http://www.insanbilimleri.com

Giri Okura hemen belirtmeliyiz ki, elbette burada Nietzscheyi izlemeyeceiz. Basit bir tarzda izlemeyeceiz. zlemek iin, her ne olursa olsun, onu izlemeyeceiz. Bu ayn ynde Nietzsche, bizi tam da kendi talebinden, iyi bilinen sadakat paradokslarn izlemekten kurtarmayan bu tr bir eyi zaten hibir zaman talep etmedi. Muhtemelen burada, belirli bir urakta onu izlemekten ve onu izleyenleri Nietzschenin mahdumlarn- izlemekten vazgemek iin elimizden gelenin en iyisini yaparak onu izleyeceiz. Ya da onun erkek kardeleri ya da erkek kardelerinin erkek kardeleri olarak hala ona elik edenleri izlemekten vazgemek iin elimizden gelenin en iyisini yaparak (Derrida, 2005, s.33). Derrida bir Nietzsche anlatcs deildir. Derrida kendisini Nietzscheyi izlemek iin Nietzscheyi izlemeyen ve izletmeyen biri olarak sunar. Bu bakmdan, ncelikle sorular doru sormamz Derridann Nietzsche referansl sylediklerini yorumlamamz iin elzem bir nem tekil etmektedir. Dier bir ifadeyle, Derriday Nietzsche zerinden kendine dnen bir filozof olarak grmek daha uygun olacaktr ve bu yzden, Derridann Nietzschelerine belli bir felsefe yapma tarznn sonular diye bakmak yerinde olacaktr. Bu Nietzscheden Nietzschelere gei Derridann Nietzscheyi bir isim olarak konumlandrmasdr ayn zamanda. O zaman ilk olarak sormamz gereken soru Nietzsche kimdir? olmaldr. 1. sim Derrida bu soruyu (Nietzsche kimdir?) Otobiyografiler: Nietzschenin retimi ve zel sim Politikas isimli konferans metninde sormakta ve tartmaktadr. Derrida metinde Nietzscheyi bir filozof (varlk, yaam ya da lm filozofu) ya da bir bilgin ya da bilim adam olarak okumayacan belirtir, nk bu tipinde dayatt soyutlamadan kanmamz gerekmektedir (Derrida, 2007, s.81). Derrida soyutlamadan ka yolunun da Nietzschenin bize Ecce Homonun alt balnda kii nasl kendisi olur diye sormasnda ve nsz de imzas anlamna gelen ismini yazmasyla bulunabilecei iddiasndadr. Bu yaknda insanln karsna, imdiye dek ona yneltilmemi en etin istekle kacam gz nne alarak, nce kim olduumu sylemeyi gerekli buluyorum. Aslnda bilinmeliydi bu: Kimliimi saklam deilim nk. Ama devimin bykl ile adalarmn kkl arasndaki orantszlk uradan belli ki, beni iitmediler, grmediler bile. Ben kendime atm krediyle yayorum; belki yaadm da bir nyarg yalnzca?.. Yaadma kendimi inandrmam iin, yazlar OberEnganine gelen aydnlardan tekiyle konumam yeter. Bu koullar altnda, alkanlklarm, igdlerimin gururunun aslnda ayaklandran bir dev dyor bana, unu sylemek dyor: Dinleyin! Ben falancaym. Bakasyla kartrmayn beni he eyden nce! (Nietzsche, 1998, s.7) Derridaya gre, Nietzschenin yaam olduu ve onun kendisine anlattrd yaam (otobiyografi denen yaam), onun yaam olmas iin szleme, borluluk ve kredi

3 ztrk, H. (2008). Derridann Nietzscheleri: sim, kadnlar ve emsiye zerine denemeler. Uluslararas nsan Bilimleri Dergisi [Balantda]. 5:2. Eriim: http://www.insanbilimleri.com

hesabn iermek zorundadr. Dier bir deyile, Ober-Enganine 1 gelenler Nietzsche ismini bilmediinden bu zorunluluklar ieren bir durum olutururlar ve onlarla Nietzsche Ben o ve oradakiyim 2 der. Nietzsche szleme yapmak zorunda hisseder kendini, nk adalarnn kkl karsnda ancak szleme yaparak Friedrich Nietzsche ismini alr. Bu szleme mant Ecce Homonun sonuna kadar giden bir sre izler ve kitabn son cmlesinde u formu alr: Anladnz m beni? armhtakine kar Dionysos (Nietzsche, 1998, s.106). Derridann Nietzschenin kimliine dair buradaki saptamas onun kendini bir savan ismi olarak tantmasdr: Nietzsche, Ecce Homo, sa ama sa deil, hatta Dionysos bile deil, ancak karnn ismi muhalif ya da kar-isim, iki isim arasnda isimlendirilen sava (Derrida, 2007, s.85). Bu ardallk, bu szlemenin kanlmazl Nietzschenin kendini ve yaam onaylamasdr. Derridaya gre Nietzschenin Ecce Homoya yazd nsz tarih vererek bitirmesi ve nsz takip eden Neden Byle Bilgeyim ksmna gemeden nce de bir exerque3 brakmas da Nietzschenin kimlik politikasn ortaya koyan ipulardr. Derridaya gre, [t]arih vermek imza atmaktr. Ve tarihinden kalma olmak, ayn zamanda imzann yerini gstermektedir. Bu sayfa, belirli bir tarzda tarihlendirilmitir; nk bugn ve bugn benim doum gnm doumunun yldnm yazldr (Derrida, 2007, s.85). Nietzsche bize doumunu sahiplenmeye ve szleme yapmaya armaktadr. Bu ar exerque sayfasnda tekrarlanr; yaamn armaan oluu ve geen krk drt senenin yaayan eyin kurtuluunu/lmsz oluunu salad sylenir. Neden Byle Bilgeyim blmnde, Nietzsche kendi kimliini baka bir ilikisellik iinde tekrar sunar. Yaammn talihi, belki de benzersizlii, alnyazsndan gelir: Bilmece biiminde sylersek, ben babamla birlikte oktan lmm, ama annemle birlikte yayorum, yalanyorum. Bu ifte kken, yaam merdivenin bu en st ve en alt basamaklarndan geli, hem decadent, hem de balang olu, -beni belki herkesten ayran ekimserliimi, yaam sorununun btn nnde yan tutmazlm aklarsa bunlar aklar ite. Dou ve k belirtilerinin kokusunu benden daha iyi alan kmamtr, bu konuda en esiz retmen benim, -her ikisini de bilirim, her ikisiyim ben (Nietzsche, 1998, s.10). Derridaya gre, buradaki ikililik Nietzschenin felsefesinin de temel nosyonudur. Nietzsche belli bakmdan yaamn, belli bakmdan da yaam anlatmaktadr. nsanolunun her zaman bir yan ldr/erildir, dier yandan ise bir yan yaamdr/diildir. Bunlar birbirinden ayrmadan/ayramadan yaamak bizim btnlmz temsil eder ama bu btnlk srekli dalmak ve paralanmak zorundadr. O halde Nietzschenin bize bilmece olarak sunduu aslnda yaamn kendisidir ve Nietzschenin kimlii tekrar aa kmtr: l adam [ve] yaayan diil (Derrida, 2007, s.85).
svirede nn rma vadisine verilen isim. Nietzsche 1880 ylndan sonra yazlar ounlukla bu vadide yer alan Sils Maria kynde yaamtr. 2 Ich bin der und der. 3 Exerque, Yunanca ex (dnda) ve ergondan (metin, eser, i) tretilmi bir kelimedir. Franszca metind anlamna gelen hors douvre kelimenin karl olarak grlebilir. Derrida, terimi topografik olarak sabit, metafiziksel olarak deiken bir snr kavrayyla kullanlr. Bu perspektiften, exerque ne metnin iindedir ne de btnyle dnda, ne sikkenin/parann iindedir ne de bsbtn dnda.
1

4 ztrk, H. (2008). Derridann Nietzscheleri: sim, kadnlar ve emsiye zerine denemeler. Uluslararas nsan Bilimleri Dergisi [Balantda]. 5:2. Eriim: http://www.insanbilimleri.com

1.1 Nietzsche Derrida, mzalar Yorumlamak (Nietzsche/Heidegger): ki soru balkl sunumunda kendi isim politikasn Heideggerin Nietzsche yorumuyla birlikte sunar. Heidegger, Nietzsche kitabna 1961 ylnda yazd nszde Nietzsche ismini trnak iaretleri iine yerletirir ve buna getirdii aklamada syle der: Nietzsche bu dnrn ismi burada dncesinin nedenini isimlendirir (Derrida, 2007, s.119). 4 Derridaya gre, [b]ylelikle, bu dnrn ismi dncesinin causeu [nedeni] olur! yleyse bu dnce, onun zel isminin neden olduu bir sonu olur! (Derrida, 2007, s.120) Derridann bu aklama da kulland nlem iaretleri, trnak iareti iindeki Nietzscheye bir gnderim olarak okunmaya muktedirdir. O, Heideggerin Nietzschenin felsefesinin yerine dolayl olarak Nietzschenin ismini geirdiine kanaat getirir. Heidegger tek bir ismin (Nietzsche) karsna tek bir dnce koyar, bat metafizii. Heidegger, Nietzsche ile bir szleme imzalamaktadr ancak bu szleme tek tarafldr: Heideggerin bu kadar emin bir biimde iddia ettii gibi, bu dncenin tek bir dnce olduunu sylemek doru mudur? ayrca Nietzschenin tek bir isme sahip olduunu sylemek dorumudur? Kendisini bir kez mi isimlendirir? (Derrida, 2007, s.130) Derrida, Nietzschenin isimlerini oaltan, imzalarla, kimliklerle ve maskeler ile oynayan, kendisini hep bir ilikisellik olarak sunan olarak okunmasnda srarldr. Heideggerin tek bir dnce altna toplad Nietzsche ancak tek tarafl olarak imzalanm bir szlemedir: Heidegger bir neden aramaktadr ve bu nedeni Nietzsche olarak isimlendirmektedir. Heidegger tarafndan gerilen metafizik [a]a dmeden nce ldr o (Derrida, 2007, s.132). Heideggerin Nietzsche yi tutuklama giriimi l olarak ele geirme sonucunu dourmutur. 5 Dier bir deyile, Nietzsche Heideggerin isimlendirmesinde bir baba olarak kalmtr, yaayan/diil olan Nietzsche szlemenin dndadr. 2. Kadnlar ve emsiye Mahmuzlar metninde ise Derrida dil, slup, varlk ve hakikat sorunlarn Nietzschede kadn temas/diillik sorunsal referansl ele alr. Derridann szleriyle ifade edersek, [b]u konferansn bal slup sorusu olabilirdi. Ancak konum, kadn olacak (Derrida, 2007, s.139). Nietzschenin felsefesinde ve hayatnda kadnlarn rol birok tartmann da zeminini oluturmas bakmndan biroumuzun yabancs olamadmz bir konudur. Derrida bu tartmalara muhatap olma tarznda yazmasa da, kadn imgesinin Nietzschenin felsefesinde oul olduunu vurgulamas bakmndan, genel bir kadn anlayndan ok hangi kadn? sorusuna referansl olarak tartmay tlediini syleyebiliriz. Dahas, bu t bu yaz boyunca da aklmzda kalmas gereken niteliktedir ve Derridann kadn merkezli olarak tartmasnn en belirgin nedenlerinden biridir. Dier bir deyile, Nietzschenin kadn hakkndaki grne ilikin kabul edilmi yorumlarn, Nietzschenin slubunu bu yorumlama da yok saymalar ve Derridann bu duruma getirdii eletiri, Mahmuzlarn konusunu kadn olarak adlandrmasnn nedenlerindendir. Dier bir neden de, kadn ve hakikat arasndaki ilikidir. (Nietzschenin felsefesinde, kadn yerine kadnlar dememiz gerektii gibi, hakikat yerine de hakikatler dememiz gerekecektir.)

4Derridann

burada kulland eviri Klossowskinin Heideggerin Nietzsche kitabn Franszcaya evirisidir. Derrida bu eviriyi zellikle vurgular, nk Klossowski Almanca Sache szcn dnmenin meselesi/nesnesi olarak deil neden (cause) olarak evirir ve Derrida bu evirinin haklln gstermek niyetindedir.(Bkz. Martin Heidegger, Nietzsche, trans. Pierre Klossowski, Galim And, Paris, 1971.) 5 Derrida, Heideggerin Nietzsche yaklamn anlama (verstehen) abas olarak deil, kavrama (comprehendere) abas olarak nitelendirir ve byle bir abay tutuklama giriimi olarak adlandrr (Derrida, 2007, s. 192).

5 ztrk, H. (2008). Derridann Nietzscheleri: sim, kadnlar ve emsiye zerine denemeler. Uluslararas nsan Bilimleri Dergisi [Balantda]. 5:2. Eriim: http://www.insanbilimleri.com

Nietzschenin sluplar oulluunu yazd her metinde ve metinleri arasndaki ilikide korumas, Derridaya gre, diil bir zelliktir. Ve ayrca, okluk hakiki olan ve hakiki olmayan kararlatrlabilir kartln askda brakr ve felsefi kararlatrlabilirlik ait her kavram iin uygulanmas gereken, dnemsel trnak iaretleri rejimini balatr. Metnin doru bir anlamn varsayan hermenotik proje, bu rejimde geersizletirilir. Okuma varln anlamnn ya da hakikatinin ufkundan kurtulur, rnn retimi ya da mevcudiyeti deerlerinden zgrleir (Derrida, 2007, s.170). Derrida metinde temel kadn tipini Nietzschenin felsefesi ile ilikilendirir. -di/Hadm Edilmi Kadn -di/Hadm Edici Kadn -Olumlayc Kadn. Derridann szleriyle ifade edersek, O, bu idi edilmi kadnd, bu idi edilmi kadndan korkuyordu. O, bu idi edici kadnd, bu idi edici kadndan korkuyordu. O, bu olumlayc kadnd, bu olumlayc kadna akt (Derrida, 2007, s.167). di edilmi kadn, dogmatik, metafiziksel ve bilimsel feministe karlk gelir. Hakikati-kadn kefetme iddiasnda bulunur. Derridann ifadeleriyle, Feminizm, bir erkek gibi olmay arzulayan bir kadnn ileminden baka bir ey deildir. Ve eril dogmatik filozofa benzemek iin bu kadn, btn idi edilmi erkeklik/iktidar yanlsamalaryla hakikate, bilime ve nesnellie-onun sahip kt kadar-sahip kar (Derrida, 2007, s.151). di edici kadn yanlsama ile zdetir ve kendisini gizlemek, metafizikinin kendisini ve kendi anlamn sabit klma giriimine kar koymak iin hakikatle oynayan sanatdr: En byk sanat yalandr, en yce ilgisi grn ve gzellik (Derrida, 2007, s.153). Ancak bu tr kadn, fanatik biimde kendi ideallerine yapr ve aslnda bu idealleri kendisinin yarattn unutursa, kendi yanlsamas tarafndan rahata ayartlabilir. Olumlayc kadn ise hakikat ve yaam perspektife dayandrarak btn temelleri ve kesinlikleri terk eden Dionysosu gce karlk gelir: Olumlayc bir g, bir dissumilasyaon ustas, bir sanat, bir dionizyak [coku] olarak kabul edilip olumlanr. Ve artk onu olumlayan erkek deildir. Kadn, erkekte bizzat kendini olumlar (Derrida, 2007, s.165). Kadna ilikin bu oulculuk anlay, Mahmuzlar da deiik temalarla tekrar ve tekrar ortaya konur: Kadnn uzakl, kadnn rtleri, kadnn phecilii, ssleri ve simlasyonu. Kadn uzaktan ayartr. Kadn rtlerin arkasnda uuur. Sslenme ve dissimlasyon kadn sanat ile ayn hizaya getirir. Kadnn phecilii ise Derridac sylemi kadn ve hakikat sorununa sevk eder. Hakikatin hakikati, felsefe ve dinin hakikatinin hakikati, ancak bir yzey olabilir; bu hakikat, ancak bir rt olabilir ve o kadn iin geersizdir; kadn hakikatle ilgilenmez. Bu yzden kadn, btn erkeklerin kendisini ele geirme giriimlerini boa kartr. Hala hakikate inanan

6 ztrk, H. (2008). Derridann Nietzscheleri: sim, kadnlar ve emsiye zerine denemeler. Uluslararas nsan Bilimleri Dergisi [Balantda]. 5:2. Eriim: http://www.insanbilimleri.com

safdil erkek, kadna sahip olacana inanr, tpk dogmatik filozofun hakikate sahip olacana inand gibi. Kadn ve hakikat ilikisi, Derridaya gre, ayn zamanda Heideggerin Nietzsche yorumunda darda braklmtr. Heideggerin Varlk sorusunu Nietzschenin tekrar olanakl klmasna karn, sorduu bir soru olmadn iddia etmesi, Derridaya gre, bu durumdan kaynaklanr. Dier bir deyile, varlk sorusunu Nietzsche ierik ile deil slup ile dile getirmitir ve Derridaya gre Heidegger bunu grememitir. Derrida yle der: Cinsel soru ortaya koyamadndan ya da bu soruyu genel hakikat sorusu iinde snflandrdndan dolay Heideggerin Nietzsche okumas, hakikatin olaanst olay rgs iinde kadn gzden kardndan beri kydan uzakta babo dolar(Derrida, 2007, s.170). Derrida ya gre, Heideggerin Nietzsche yorumunda dier bir nokta ise Heideggerin hermenotik bir pencereden bakp kartlklar temelinde bir Nietzsche konumlandrmasdr. Oysa Derrida bir sre dncesinin daha merkezi alnd bir Nietzsche nerisinde bulunur. Bunu da Nietzschenin fikir kadn olur, fikir Hristiyan olur vurgusunu ok aya olan bir srecin ikinci ve nc aya olarak okuyarak rnekler. Fikrin ilk aya felsefe ve hakikat zdeliidir: Ben, Platon, hakikatim. Daha sonra ikinci ayanda fikir kadnn bahettii bir ey haline gelir. Derridann szleriyle, kadn, fikri baheder. Ve fikir geri ekilir, akn, ulalamaz, ayartc hale gelir (Derrida, 2007, s.161). Derrida bu ikinci ayakla Nietzschenin kadn iin kulland simgeleri tekrar ve tekrar serimler: ayartan uzaklk, rtl aknlk vaadi, eriilemezlik. Fikrin Hristiyan olmas ise tutkular ve arzular kontrol altna alamayan Kilisenin bunlar bir dii gibi kknden skmeye atmaya almasdr. Dahas, yaama dman olan Kilise, bylece kendisi yaam olan kadna da dmandr (Derrida, 2007, s.163). Mahmuzlarda kartlklar veya ikili konumlandrmalardan/snflandrmalardan kaan ve kamann yolunu gsteren dier iki nemli kavram ise himen ve pharmakon dur. Himen en temel biimiyle ten, zar ya da kzlk zar demektir. Terim, Derrida tarafndan ierisi-dars kartlna gndermede bulunmak zere kullanlr. Himen, koruyucu bir perde olarak, grnmez bir perde olarak, kadnn ierisi ve dars arasnda ve sonu olarak (eril) arzu ve tatmin arasnda durur. Himen kartlklar fes eden bir kaynamadr. Pharmakon ise, ila, reete, by, ya da zehir gibi birok anlama gelebilen Yunanca bir szcktr. Derrida tarafndan zehir ve ifa arasndaki kartla gndermede bulunmak iin kullanlr. Pharmakon, iki kart unsur arasnda kpr olarak ilev grr, ayrca bu iki unsur arasnda ayrm silen bir aratr: Pharmakon fark (fark retimi) hareketidir, konumudur ve oyunudur. Farkn differancesdr. Stefano Agostinin Mahmuzlarn ngilizceye evirisine ifade ettii ekliyle, metindeki darbelerdir. 2.1 emsiye Mahmuzlar son olarak emsiyemi Unuttum fragman zerine bir tartma ile biter. Bu tartma Derridann Nietzsche bu fragmanlar not ederken ne demek ya da yapmak istedi ya da gerekten bir ey istedi mi, kesinlikle bilemeyeceiz temas zerine kuruludur. (Derrida, 2007, s.179). Bu fragman, Derridaya gre, ayrca Nietzschenin niyetinden bamsz olarak da dnlebilir. Baka bir deyile, onu temellk eden anlam ve imza, ilkece eriilmez kalr. Derrida bu noktadan hermenotik deerlendirmeden kopuu ifade eder nk fragman hibir

7 ztrk, H. (2008). Derridann Nietzscheleri: sim, kadnlar ve emsiye zerine denemeler. Uluslararas nsan Bilimleri Dergisi [Balantda]. 5:2. Eriim: http://www.insanbilimleri.com

anlam merkezine ait deildir. Derridann szleriyle, yapsal olarak herhangi bir canl bir anlamdan zgr olduundan, hibir anlama gelmemesi ya da kararlatrlabilir bir anlama sahip olmamas her zaman olanakldr (Derrida, 2007, s.183). Bu balamda Derrida emsiyemi unuttum fragmann bir tretme makinesi olarak kullanr ve deiik anlamn mmkn atn gsterir. [Literal anlam:] Bir emsiyeye sahibim O bana ait. Ama ben onu unuttum. Onu tanmlayabilirim. Ancak imdi artk ona sahip deilim. Yaknda. Onu bir yerlerde unutmu olmalym vb (Derrida, 2007, s.182). [Psikoanalitik yorum:] emsiyenin simgesel figr iyi bilinir ya da iyi bilindii sanlr. rnein, gsterisiz bir biimde rtlere sarlm bir fallusun, hem saldran hem koruyucu, tehditkr ya da tehdit edilen bir organn erselik kntsn (eperon) dnrz. Bir idi masas zerindeki bir diki makinesinde, bu tr bir allmadk nesneyle karlalamaz (Derrida, 2007, s.182). [Heideggerci yorum:] Bu yzden, bir ekilde, Varlkn unutulmas sanki Varlk (figratif olarak konumak gerekirse) bir felsefe profesrnn dalgnlnda bir yerde brakt bir eymi gibitemsil edilir (Derrida, 2007, s.188). 3. Sonu Balangta deindiim zere, Derrida bir Nietzsche anlatcs deildir ve Nietzsche zerinden kendine dnen bir filozofun azyla yazar/konuur. Bu durum bu yaz boyunca kendini zorunlu olarak hissettirmektedir. O halde yaplabilecek (son) hamle Derridann kendi felsefesine dnmek olmaldr. Syle der Derrida: nsan bir filozofun kulak zarn patlatp hl ayn filozof tarafndan duyulur ya da anlalabilir mi? (Derrida, 1982, s. xii) Zafer Aracagkn de belirttii gibi, Derridann amac insanlara gzleriyle de duymay retmektir (Aracagk, 2006, s.357). Bu dorultuda, ama [snr]n nasl yapldn, nasl biim verildiini, nasl altn bulmak. Ve eer kulak zar snrsa, belki de sorun yerleik, belirlenmi bir snr yerinden etmekten ok snr kavram ve kavram snr ynnde almaktr. Snr birka giriim aracl ile eiinden karmaktr (Derrida, 1982, s. xvii). Bu giriimin ifade alm biimi ise yapbozumdur ve hedefi de bat metafiziidir. Derriday Nietzsche izgisinden felsefe yapmaya iten (temel neden) bat metafiziine olan ortak kar ktr. Derrida ve Nietzsche Sokratesi balang kabul ettikleri felsefe geleneinin, bir yozlamaya sebep olduu ve felsefeyi yaamdan koparan bat metafizii geleneini oluturduunu iddia ederler. Ve her ikisi de bu metafizik gelenei alt etmenin yollarn aratrr. Dahas, her ikisi de kendi felsefelerini metafizik karsnda konumlandrmasna karn, bu konumlandrmay metafiziin d olarak adlandrmazlar. Nietzsche metafizii alt etmenin gelecekte mmkn olabileceine inanmaktadr ve bermensch metafiziin sonunun garantr olarak gelecee ithaf edilen bir durumdur. Derrida ise bu noktada ksmen de olsa Nietzscheden ayrlr, nk Derrida gelecekte bir gn metafiziin sonunun gelebileceine dair bir varsaymda bulunabileceimizi, fakat kendisinin buna inanmadn aka ifade eder (Kristeva & Derrida, 1999, s. 175). Dier bir ifadeyle, her ikisinin de kendi felsefesini konumlandrmalar ortaktr, fakat gelecee bak alar farkllk gsterir. Derridann yapbozuma izdii yn ise metafizik dncenin/bulunu metafiziinin temellerini eelemektir.

8 ztrk, H. (2008). Derridann Nietzscheleri: sim, kadnlar ve emsiye zerine denemeler. Uluslararas nsan Bilimleri Dergisi [Balantda]. 5:2. Eriim: http://www.insanbilimleri.com

Derridann Nietzsche felsefesine dair yorumunda yapbozuma uratlanlar ise (bu yazda ele alnd kadaryla) temel olarak isim ve kadn kavramlardr. sim isimler, kadn kadnlar olarak snr geerler. Dier bir ifadeyle, burada ihlal edilen snr tekilliktir ve Nietzsche bize oulluunu gstererek, maskeler takarak, szlemeler imzalayarak bize snr ihlal ettiini bildirir. emsiyemi Unuttum fragman ise gei yapabileceimiz bir snrn varln bile sorunsallatrr.

Kaynaklar 1. Aracagk, Z. (2006). Derrida Nietzsche ve Sevim Burak/Birka emsiye zerine, Cogito, 4748, 350-359. 2. Derrida, J. (1982). Margins of Philosophy, (Alan Bass, Trans.). Chicago: University of Chicago Press. (Original work published 1968.) 3. Derrida, J. (2007). Nietzschelerin leni, (Ali Utku ve Mukadder Erkan, Der. ve ev.). stanbul: Otonom Yaynclk. 4. Derrida, J. (2005). The Politics of Friendship, (George Colins, Trans.). London, Newyork, Verso. 5. Heidegger, M. (1971). Nietzsche, Pierre Klossowski, Trans.). Paris: Galim And. 6. Kristeva J. ve Derrida J. (1999). Gstergebilim ve Gramatoloji (Derrida ile Kristeva arasndaki sylei), (Tlin Akin, ev.). Toplumbilim, 10/Jacques Derrida zel Says, 175 183. 7. Nietzsche, F. (1998). Ecce Homo, (Can Alkor, ev.). stanbul: YKY.