T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

NAAT TEKNOLOJS

ATI ZM2

ANKARA, 2008

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1. ATI MAKASLARININ ZLMES ................................................................................ 3 1.1. Tanm ........................................................................................................................... 3 1.2. at Makas eitleri..................................................................................................... 3 1.2.1. Oturtma at Makaslar ......................................................................................... 3 1.2.2. Asma (Askl) at Makaslar.............................................................................. 11 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 20 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 22 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 23 2. ATI PLANININ ZLMES .......................................................................................... 23 2.1. at Plan ve Kesiti izimi.......................................................................................... 23 2.2. Planda Eik Mahyann izilmesi................................................................................ 27 2.3. Farkl at Plan ve Kesitleri........................................................................................ 29 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 31 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 33 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 34 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 36 KAYNAKA ......................................................................................................................... 41

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 582YIM153 naat Teknolojisi Betonarme Demir Kalplk ve atclk at izimi2 at makas ve at plann kapsayan retim materyalidir. 40/32 at izim1 modln baarm olmak. at izimi yapmak Genel Ama: Gerekli ortam salandnda, at makas ve plann tekniine uygun izebileceksiniz. MODLN AMACI Amalar: at makasn kuralna uygun izebileceksiniz. at plann kuralna uygun izebileceksiniz. izim masas, resim kad, T cetveli, gnye, pergel, hesap makinesi, yaptrma band, izim kalemleri, silgi Bu modldeki her faaliyet sonrasnda verilen, lme aralar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek, kendi kendinizi deerlendirebileceksiniz. Modl sonunda retmeniniz tarafndan hazrlanan lme arac ile kazandnz bilgi ve beceriler llerek deerlendirilecektir.

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

ii

GR GR
Sevgili renciler; Tabiattaki canllar incelediiniz zaman tm canllarn vcudunu ayakta tutan bir iskelet sisteminin olduunu gzlemlemekteyiz. nsanlarda ve hayvanlarda sert kemikten yaratlm bir omurga sistemi, balklarda ise klk ismini verdiimiz bir sistem gibi. Bu tr omurga sistemi eer canllarda olmasayd canl vcudunun dik durmas beklenemezdi. Yaplarda da ayn ilevi grmekteyiz. Byk binalarda tayc sistemi kolon ve kirilerden oluan karkas yaplar buna rnek olarak verilebilir. Bina atlarna hi dikkat ettiniz mi? at ierisine girip kendi ykyle beraber kar yklerini tayabilen, rzgr kuvvetine kar koyabilen sistemi incelediinizde nelerle karlayorsunuz? te bu modlde bina atlarn ayakta tutan at iskelet sistemini, yani at makaslarn, makaslarda kullanlan elemanlar, eitlerini ve at izim kurallarn ve at izim uygulamalarn reneceksiniz. Baarlar Dileriz.

RENME FAALYET1 RENME FAALYET1

AMA
Uygun ortam salandnda at makaslarn ve at plann kuralna uygun izebileceksiniz.

ARATIRMA
Makaslarn atdaki tayc fonksiyonunu aratrnz. Edindiiniz bilgileri snf ortamnda tartnz.

1. ATI MAKASLARININ ZLMES

1.1. Tanm
atnn meyilli yzeylerinden ald ykleri tayan ve bunlar mesnetlere ileten sistemlerdir. at makaslar atnn esas tayc ksmn oluturur ve yaplarda 2.003.00 m aralklarla tanzim edilir.

1.2. at Makas eitleri

Kullanlan malzemeye gre Ahap at makaslar elik at makaslar

Ykleri tama ve nakletme ekillerine gre Oturtma at makaslar Asma (askl) at makaslar

at makaslar ister elik, ister ahap malzeme esasl olsun ykleri tama venakletme ekillerine gre oturtma veya asma yntemiyle dizayn edilirler.

1.2.1. Oturtma at Makaslar

Bu tr atlar, tayc duvarlar veya kiriler ya da betonarme bir deme zerine oturtulur. Oturtma at makaslar tanzim edilen dikme saysna gre isim alr.

Oturma atlar, tayc duvarlar veya kiriler ya da betonarme bir deme zerine oturtulur. atnn tayc duvar veya kiriler zerine oturtulmas durumunda mesnet aklnn en fazla 4.00 metre olmas gerekir. Oturtma atnn yapmna, betonarme deme ve yoksa tayc duvarlar zerine, deme varsa, zerine yastk kirileri denerek balanr. Sonra srasyla brakma kirileri, damlalk aklar ve mahya a, eik mahyalar, gslemeler, mertekler, rt alt malzemesi ve son olarak da at rts yerletirilir. Ayn dzlem zerinde brakma kirii, dikmeler, aklar, kuaklar, gslemeler ve merteklerden oluan gen sisteme at makas denir. En ok kullanlan at makas ve at tipleri oturtma atlardr. Oturma atlarda, merteklerden aklara gelen ykler dikmeler aracl ile balant kirilerine veya betonarme plak gibi tayc elemanlara aktarlr. Eer altta deme, plak, kiri gibi tayc elemanlar yoksa yk aktarm bir makas almas ile kenarlarda bulunan kolonlara, duvarlara veya kirilere iletilmesi gerekiyorsa, asma at makaslar kullanlr. Ahap oturtma at makaslarnda kullanlan malzeme ve ebatlar genellikle unlardr: Brakma kirii (Betonarme Deme) Dikme (8x8, 10x10, 12x12 cm) Mertek (5x10 cm ) Ak (8x10, 10x12, 12x14 cm) Kuak (5x10 cm) Gsleme (5x10 cm) Yastk (5x20 cm)

Oturtma at makaslar tanzim edilen dikme saysna gre isim alrlar. at akl ile dikme says arasndaki aada verilen iliki vardr: 46 m uzunlukta bir dikmeli, 68 m uzunlukta iki dikmeli, 811 m uzunlukta dikmeli, 1113 m uzunlukta drt dikmeli, 1314 m uzunlukta be dikmeli, olarak tanzim edilirler.

Tepe Ak 10x12 Mertek 5x10 Kusak 2x5x10 Gsleme 5x10 Orta Ak 10x12

Damlalk A 10x12 Yastk 5x20

Dikme 10x10 Brakma Kirii

ekil 1.1: dikmeli bir ahap oturtma at makas ve makas elemanlar

Not: Asma at makaslar aklk mesafesi az olan meknlarda (L<4m) sundurma at eklinde ina edilirler.

1.2.1.1. Bir Dikmeli Oturtma at Makas

Kuak (2x5x10)

Ak (8x10) Mertek (5x10) Damlalk A (8x10)

Gsleme (5x10)

Dikme (8x8) Yastk (5x20)

40

30

Betonarme Deme 400 - 600

ekil 1.2: Bir dikmeli oturtma at makas ve makas elemanlar

Tepe Ak

Mertek
Mertek Damlalk A Yastk

Kuak

Gsleme
Hatl 40 30 Brakma kirii

Dikme

ekil 1.3: Bir dikmeli at makasna ait A ve B detay

Tek dikmeli oturtma at makas izimi ilem sras aadaki gibidir.

x 1 x
M ertek 5x10

30
x

Brakma Kirii
B rakm a K irii

40

30

L/2

Verilen ada b.kiriine eimli izgi izerek makas meyilini oluturunuz. (simetrik ekilde)
x x x x x

Eimli izgiye verilen lde paralel izgi izerek mertei oluturunuz.

Tepe Ak 8x10

Mertek 5x10

Tepe Ak 10x12

Dikme 10x10
x

1 2

Yastk 5x20 Brakma Kirii

Gsleme 5x10

Kuak 5x10

Dikme, tepe ak ve yast iziniz.

Makasn tepe birleim yerinden merkez izgisi izerek dikme ve tepe an iziniz.

k 5k

x x

Damlalk A 10x12

K uak (2x5x10)

A k(8x10) M ertek(5x10) D lalkA am (8x10)

G slem e (5x10)

D e(8x8) ikm Y astk(5x20 )

Yastk 5x20
40 30 200
B etonarm e D e em

200

Makasn her iki kesine ekildeki gibi damlalk an ve onun altna yast yerletiriniz.

Gerekli dzenlemeleri yaparak tek dikmeli ahap oturtma at makasn oluturunuz.

1.2.1.2. ki Dikmeli Oturtma at Makas

A
Orta Ak 8x10 Mertek 5x10

Damlalk A 8x10

ift Kuak 2x5x10 Dikme 8x8 Yastk 5x20

Gsleme 5x10

40

30 600-800

ekil 1.4: ki dikmeli oturtma at makas ve makas elemanlar

A
Mertek

Orta Ak

ift Kuak

Dikme

Gsleme

ekil 1.5: ki dikmeli at makasna ait A detay

ki dikmeli oturtma at makas izimi ilem sras aadaki gibidir.

1 2

40

30

Verilen aklk mesafesini 3 eit paraya blerek 1 ve 2 nolu dikme yerlerini belirleyiniz.

1
x

M ertek

Dikme Orta Ak
x

Kuak 5x10
B.kirii
x

Gsleme 5x10

Dikme merkezine kuralna uygun dikme, ak ve yastk elemanlarn iziniz. Ayn ilemi 2 nolu dikme merkezinde de uygulaynz.
Orta Ak 8x10

Dikmeleri tamamladktan sonra her iki dikmeyi ak altlarndan kuaklarla birbirine balaynz.
Mertek 5x10

Daml. A 8x10

Dikme 8x8

Yastk 5x20

ift Kuak 2x5x10

Gsleme 5x10

40

30 250 250 250

Gerekli dzenlemeleri yaptktan sonra iki dikmeli at makasn tamamlaynz. Not: Bundan sonraki at makaslarnda bir ve iki dikmeli at makas izimlerinde uygulanlan yntem ve teknikleri kullannz.

1.2.1.3. Dikmeli Oturtma at Makas

Orta Kusak 2x5/10

800 - 1100
ekil 1.6: dikmeli oturtma at makas

1.2.1.4. Drt Dikmeli Oturtma at Makas

ekil 1.7: Drt dikmeli oturtma at makas

1.2.1.5. Be Dikmeli Oturtma at Makas

1300 - 1400
ekil 1.8: Be dikmeli oturtma at makas

Basit Sundurmal Oturtma at Makas

Sundurmal oturtma ahap atlar, aklk mesafesi az olan meknlarda (L<4m), komu bina duvarna dayal veya mstakil olarak ina edilirler. Bu tr atlar basit sundurmal, bir dikmeli vb. ekillerde yaplrlar. Aadaki ekillerde baz sundurma at ekillerini grmektesiniz. Basit sundurmal oturtma at makas izimi ilem sras aadaki gibidir.

Ak10x12

Dikme 10x10

30 30 200 200 50

Yastk 5x20 30 200 200 50

Verilen akl 2 e paraya ayrarak dikme yerini belirleyiniz.

ekildeki gibi dikme, ak ve yast iziniz.

M ertek Kuak

Kuak 5x10

Gsleme 5x10 30 50 200

Gsleme Dikme Yastk

DamlalkA

200

30 200 200

50

An altna kuak izerek dikme ve mertei birbirine balaynz.

Gerekli dzenlemeleri yaparak bir dikmeli sundurma at makasn tamamlaynz.

Bir Dikmeli Sundurmal Oturtma at Makas

Bir dikmeli sundurmal at makas izimi ilem sras aadaki gibidir.

10

Ak10x12

Dikme 10x10

30 30 200 200 50

Yastk 5x20 30 200 200 50

Verilen akl 2 e paraya ayrarak dikme yerini belirleyiniz.

ekildeki gibi dikme, ak ve yast iziniz.

M ertek K uak
Kusak 5x10

Gsleme 5x10 30 50 200

G slem e D e ikm Y astk

D .A

200

30 200 200

50

An altna kuak izerek dikme ve mertei birbirine balaynz.

Gerekli dzenlemeleri yaparak bir dikmeli sundurma at makasn tamamlaynz.

1.2.2. Asma (Askl) at Makaslar

at zerine gelen ykleri tayc sistemlere aktaran atlara asma atlar denir. aty tayan mesnetler arasndaki akln 4, 00 myi getii durumlarda asma (askl) at uygulanr. Asma atlarda, oturtma atlarda kullanlan makas elemanlar mevcuttur. Ancak asma atlarda betonarme deme olmadndan (brakma kirii) atnn ykn mesnetlere oturtulan ahap gergi kirileri tar. Ayrca asma atlarda payanda ve yanlamalar vardr. Makas sistemi ierisinde, brakma kirii ve asklar genellikle ekmeye, yanlama ve payandalar ise basnca alr. Askl atlarda makas elemanlar, gerektii yerlerde lama, bulon, U demiri vb. kancalarla birbirine, skca kenetlendirilir.

11

Mertek 5x10 Lama

Ask (Dikme) 10x10

Yanlama 10x14

U Demiri

Gergi Kirii

ekil 1.9: dikmeli bir ahap askl at makas ve makas elemanlar

Asma atlar da oturtma atlar gibi tanzim edilen dikme (ask) saysna gre isim alr. atlarda dikme says, tanzim edilecek akla gre deiir. Buna gre asma at makaslar; 46 m uzunlukta bir askl, 610 m uzunlukta iki askl, 1012 m uzunlukta askl olacak ekilde tanzim edilirler.

Not: Asma at makaslar aklk mesafesi az olan meknlarda sundurma at eklinde ina edilirler. (bkz. Sundurmal asma atlar)

1.2.2.1. Bir Askl at Makas

A
Yanlama 10x14

B
U Demiri Ask (Dikme)

40

30

Bulon

Gergi Kirii 10x14

Yastk Kirii 8x12

400 - 600
ekil 1.10: Bir askl asma at makas ve makas elemanlar

12

Mertek

Tepe Ak

30 - 50 Bulon

Gsleme

Ask (Dikme)

Yanlama 12x14

Gergi Kirii 10x14 Yastk Kirii 8x14

Damlalk A

A Detay

B Detay

ekil 1.11: Bir askl at makasna ait detaylar

Bir askl at makas izimi ilem sras aadaki gibidir.

40

30 k

Gergi Kirii 10x14

Yastk Kirii 8x12

Verilen aya gre mertekleri izerek tepe noktasndan dikme ve aparatlarn (ak, gsleme) iziniz.
Yanlama 10x14

Yanlama Bulon
Yard. izgi

Gergi Kirii 10x14

Gergi Kirii

Ask (Dikme)

Saak kenarndan belli bir mesafe alarak ( 50 cm) uygun bir eimle (30 vb) yanlamay iziniz.

Yanlamann oturduu yerlere ekildeki gibi dikkat ediniz. Yanlama ve gergi kiriini bulonla birletiriniz.

13

Yanlama 10x14

40

30 k

Gergi Kirii 10x14

Yastk Kirii 8x12

Gerekli dzenlemeleri yaparak bir askl asma at makasn oluturunuz.

1.2.2.2. ki Askl at Makas

st Gergi 10x14

200

200

200

ekil 1.12: ki askl asma at makas ve makas elemanlar

1.2.2.3. Askl at Makas

A B
Payanda 10x12

C
1000 - 1200

ekil 1.13: askl asma at makas ve makas elemanlar

14

Yanlama

Dikme

Gsleme Yanlama Payanda 10x12

Ggsleme

Lama

Lama Dikme

A Detay
Dikme Payanda

B Detay

Bulon

Bulon

U Demiri

Gergi Kirisi

C Detay

D Detay

ekil 1.14: Bir askl at makasna ait detaylar

askl at makas izimi ilem sras aadaki gibidir.

2 3

Verilen mesafeyi eit paralara blerek asklar iziniz. (k=200300)

15

yanlama

payanda

Yanlamay kuralna uygun iziniz. (bkz. Bir askl at makas)

Yardmc izgi araclyla payanday iziniz.

Gerekli dzenlemeleri yaparak dikmeli ahap asma at makasn oluturunuz.

1.2.2.4. Askl Sundurma at Makaslar

Bu tr makaslar, normal askl at makaslarnda olduu gibi 2,003,00 m aralklarla iki ucu mesnedin zerine oturtularak btn yk bu mesnede nakledecek ekilde ina edilirler. Mesnetler aras; 5,00 mye kadar olanlarda asksz (ekil 1.15.a) 46 m arasnda olanlarda tek askl (ekil 1.15.b) 69 m arasnda olanlarda iki askl (ekil 1.15.c) 912 m arasnda olanlarda askl (ekil 1.15.d) olacak ekilde ina edilirler.

ekil 1.15: a

ekil 1.15: c

16

Kusak

Payanda Ask

400-600

900-1200

ekil 1.15: b

ekil 1.15: d

ekil 1.15: Askl sundurma at makaslar

ki Askl Sundurma at Makas

Duvar

Kusak

A
Mertek

B
Yanlama

C
600-900

ekil 1.16: ki askl sundurma at makas ve eleman

A Detay

B Detay

C Detay

ekil 1.17: ki askl sundurma at makas detaylar

17

ki askl at makas izimi ilem sras aadaki gibidir.

1 mertek5x10 2

kusak5x10 gogusleme 5x10

2
dikme10x10

gergi kirisi 250 250 250

35

gergi kirisi 250 250 250

Mertekleri izdikten sonra dikme yerlerini belirleyiniz.

Dikme, kuak ve gslemeleri iziniz.

yanlama 10x14
1 2

20-30

dikme

orta kusak 10x14

20-30

30

30 20-30

Yanlama yerlerini tayin ediniz.

Yanlama ve orta kua iziniz.

Ak Mertek Kuak Dikme Yanlama Lama Gergi Kirii 250 250 U Demiri 250

Gerekli dzenlemeleri yaparak iki askl ahap sundurma at makasn oluturunuz.

18

ok Aklkl Ahap Askl at Makaslar

ki ya da daha fazla aklkl yaplarda ahap askl at makaslarnn uzunluuna gre bir, iki veya askl olarak her aklk yerinde ve devamll salayacak ekilde ina edilirler. Bu atlar atelye, hangar, depo ve kapal pazar yeri olarak ina edilen binalarda yapldnda genellikle tavan kaplamasna ihtiya duyulmaz. Kullanlan ahap malzemenin kesitleri normal ahap at makaslarndan daha byktr. (ekil 1.18)

ekil 1.18: a

ekil 1.18: b

ekil 1.18: c

ekil 1.18: d

ekil 1.18: ok aklklarda ahap at makaslar

Not: ekil 1.18de makaslarn dm noktalar dier askl at makaslar ile ayn olduundan kroki olarak gsterilmitir.

19

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

A

ekil 1.19: Tek dikmeli oturtma at makas A ve B detay ematik gsterim

ekil 19daki at makasnda A detayn 1/20 leinde izerek at elemanlarn isimlendiriniz. (at elemanlarnda genel ller esas alnacak). ekil 19daki at makasnda B detayn 1/20 leinde izerek at elemanlarn isimlendiriniz (at elemanlarnda genel ller esas alnacak). Mesnetler aras 6,00 m olan oturtma atya uygun at makasn 1/100 leinde iziniz (at eimi 30). Dikmeler aras 200 cm olan dikmeli bir oturtma at makasn 1/100 leinde tek izgi eklinde iziniz ( at eimi 30). Mesnetler aras 500 cm bir asma atya uygun at makasn 1/100 leinde iziniz (at eimi 30). Dikmeler aras 200 cm olan askl at makasn 1/100 leinde tek izgi eklinde iziniz (at eimi 33). Asksz sundurma at makasn, tek izgi eklinde serbest lde iziniz. ekil 20de verilen askl at makasnda A detayn 1/20 leinde izerek makas elemanlarn isimlendiriniz (Eim 300 olup elemanlarda genel ller kullanlacaktr).

ekil 1.20: Askl at makas A detay ematik gsterim

20

PERFORMANS DEERLENDRME
Mesnetler arsndaki akl 12 mlik bir Betonarme deme zerine at kesiti modelini 1/50 leinde iziniz. Kullanlan malzemeleri izim zerinde gsteriniz (Eim oran 1/3, saak pay 50cm, deme kalnl 12 cm, duvar kalnl 30 cm). Performans Testi Dersin ad at ve Kalplk Meslek Resmi rencinin at makaslarn izebilme Konu Ad soyad at makaslarn kuralna gre Ama Snf Nu izme becerilerinin llmesi AIKLAMA: Bu faaliyeti gerekletirirken aadaki kontrol listesini bir arkadanzn doldurmasn isteyiniz. Sadece ilgili alan doldurunuz. Aada listelenen davranlarn her birinin arkadanz tarafndan yaplp yaplmadn gzlemleyiniz. Eer yapldysa evet kutucuunun hizasna X iareti koyunuz. Yaplmadysa hayr kutucuunun hizasna X iareti koyunuz. Gzlenecek Davranlar Evet Hayr izim kdnz yaptrdnz m? ( ) ( ) 1. izim ara gerelerinizi kontrol edip temizlediniz mi? ( ) ( ) 2. at makaslarnn yapl amacn rendiniz mi? ( ) ( ) 3. at makas elemanlarn ebatlaryla birlikte rendiniz mi? ( ) ( ) 4. at sisteminin oturtma m yoksa askl makastan m olduunu ( ) ( ) 5. belirlediniz mi? Verilen mesnetler lsne uygun dikme saysna gre at ( ) ( ) 6. makasn belirlediniz mi? Makas eimini izebildiniz mi? ( ) ( ) 7. Makas elemanlarn standart llerine uygun izdiniz mi? ( ) ( ) 8. Makas elemanlarn, lleriyle birlikte proje zerinde ( ) ( ) 9. gsterdiniz mi? ( ) ( ) 10. iziminizi kontrol ederek retmeninize teslim ettiniz mi? ( ) ( ) 11. izim ara-gerelerinizi toplayarak masanz temizlediniz mi? DEERLENDRME Deerlendirme ltlerine gre, Hayr cevabnz varsa retmeninize danarak modln ilgili konularn tekrar ederek eksikliklerinizi gideriniz. Tm cevaplarnz Evet ise lme deerlendirmeye geiniz.

21

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aada verilen bo braklan yerlere doru kelimeleri yaznz. 1. at makaslar atnn ....................................................... ksmn oluturur ve yaplarda ............................... metre aralklarla yaplrlar. 2. Aklardan aldklar yk duvar, kiri ya da demelere aktaran at makas elemanna .............................. denir. 3. Aklar makas ierisinde konulduklar yere gre ....................... a, ........................... ak ve ....................................... a isimlerini alr. 4. at makasnda kuak; .............................. , ............................ ve .................................... ift yzeyden birbirine balayarak rzgra kar diren oluturur. 5. ki mesnet arasndaki mesafe 7,50 m olan makaslar............................ dikmeli olarak ina edilirler. bir yapda oturtma at

6. Mesnetler arasndaki mesafenin fazla olduu durumlarda (en az 4,00 m) at makaslar ........................... tarznda ina edilirler. 7. Dikme kesitleri genellikle ...................., .................... cm, mertekler ise ................. cm llerindedir. DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz.

22

RENME FAALYET2 RENME FAALYET2

AMA
Uygun ortam salandnda at plann kuralna uygun izebileceksiniz.

ARATIRMA
evrenizdeki binalar iin ina edilen atlarn yapmna dikkat ediniz. Henz rt malzemesi ile kaplanmayan atlarn sten grnn kafanzda canlandrnz (maket at da olabilir). Grdnz ayrntlar snf ortamnda arkadalarnzla paylanz.

2. ATI PLANININ ZLMES

2.1. at Plan ve Kesiti izimi
Mimari projelerde at plannn da izilmesi gerekmektedir. at plannn izilebilmesi iin; Bina boyutlar ve saak mesafesi Makasta kullanlacak dikme says gibi bilgilerin verilmesi gerekmektedir.

Uzun kenar a, ksa kenar b olan ve A-A kesiti verilen bir binaya bir dikmeli beik aty, ilem basamaklarna dikkat ederek at plann ve B-B kesitini izelim. at makasndan yola karak bina ve saak snrlarn belirleyiniz. (ekil 2.1) Aklar (damlalk ve tepe a) at snrlar ierisine taynz (1), mertek izgilerini belirleyiniz. (2), (ekil 2.3)

23

ekil 2.1: at snrlarnn belirlenmesi

ekil 2.2: Aklarn tanmas ve mertek snrlarnn belirlenmesi

24

Mertekleri izerek 300 cm aralklarla makaslar tanzim ediniz.

ekil 2.3: at makaslarnn tanzim edilmesi

Plandan yola karak B-B kesitini iziniz.

25

a. Mertek, b. Damlalk A, c. Tepe (mahya) A, d. Dikme, e. Gsleme

ekil 2.4: Plandan B-B kesitinin izilmesi

Gerekli dzenlemeleri yaparak beik at plann tamamlaynz.

26

a. Dikme, b. Tepe (mahya) a, c. Mertek, d. Kuak, e. Gsleme, f. Damlalk a

ekil 2.5: Beik at plannn izilmesi

2.2. Planda Eik Mahyann izilmesi

Eik mahya, krma atlarda iki meyilli yzey arasndaki 450 eimli bir iskelet sistemidir. Eik mahyalar merteklere gre daha byk kesitlidirler. Mertek 5/10 cm veya 6/12 cm llerinde ise eik mahya 8/14 cm, 10/14 cm veya 10/16 cm kesitinde yaplr. Eik mahya merteklerin ara kesiti grevini stlendii iin st yzeyi merteklerin st yzeyleri ile ayn hizadadr.

27

ekil 2.6: Krma atda eik mahya

ekil 2.7: Eik mahyann tanmas

28

2.3. Farkl at Plan ve Kesitleri

f c b a d e c d e

A-A Kesiti e d a e d

c e c d b

c b

f f b

B-B Kesiti

Plan
ekil 2.8: Basit krma at plannn izilmesi

29

A-A kesiti

B-B kesiti

Plan
ekil 2.9: L ekilli askl atnn krma at eklinde planlanmas

30

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

30 200 200

50

ekil 2.11: Tek dikmeli sundurma at

ekil 2.11de verilen sundurma atnn 1/50 leinde plann iziniz? (Planda iki kuak arasn izmek yeterlidir. Kuaklar aras mesafe 250 cm). ekil 2.11de verilen sundurma atnn kalkan duvarna ait plan grnn 1/50 leinde iziniz.

ekil 2.12: at plan kroki

ekil 2.12deki at plannda damlalk ve tepe an, yastk kiriini ve eik mahyay 1/50 leinde izerek gsteriniz (Y. Kirii 5/20, damlal ve tepe a 12/12). ekil 2.12deki at planna 50 cm ara ile uygun mertekleri yerletiriniz. Yukardaki ekilde B-B kesiti verilen atnn plann 1/50 leinde iziniz (atnn A-A kesiti bir dikmelidir-Plan llerinde yaklak ller alnabilir).

ekil 2.13: Oturtma at Makas Kesiti

31

PERFORMANS DEERLENDRME
Aada hazrlanan deerlendirme leine gre kendinizin ya da arkadanzn yapt almay deerlendiriniz. Gerekleme dzeyine gre Evet/Hayr seeneklerinden uygun olan kutucua iaretleyiniz. Performans Testi Dersin ad at ve Kalplk Meslek Resmi rencinin at plann kuralna gre izme Ama Ad soyad becerilerinin llmesi at plan ve kesiti izebilme Konu Snf Nu Gzlenecek Davranlar izim kdnz yaptrdnz m? 1. izim ara gerelerinizi kontrol edip temizlediniz mi? 2. at makasndaki (en kesit) elemanlar verilen llerdeki 3. plan ierisine tadnz m? Aortay yoluyla planda eik mahyalar izdiniz mi? 4. Damlal aklarn ve varsa yastk kirilerini plan boyunca 5. izdiniz mi? Planda makaslar izerek makas aras mesafeleri belirlediniz 6. mi? Planda saak yerlerine dikkat ettiniz mi? 7. Plandaki elemanlar tayarak atnn boy kesitini (B-B kesiti) 8. izdiniz mi? Projedeki at elemanlarn isimlendirdiniz mi? 9. Makas elemanlarn, lleriyle birlikte proje zerinde 10. gsterdiniz mi? 11. iziminizi kontrol ederek retmeninize teslim ettiniz mi? 12. izim ara-gererlerinizi toplayarak masanz temizlediniz mi? DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz.

Evet ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Hayr ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

32

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

ekil 2.10: Oturtma at makas kesiti

Yukarda verilen iki dikmeli oturtma at makas A-A kesitine gre aada verilen sorular cevaplaynz. 1. A-A kesitinde verilen (f) harfi ile gsterilen at makas elemannn ismi aadakilerden hangisidir? A) Dikme B) aprazlama C) Kuak D) Gsleme

2. A-A kesitinde verilen (d) harfi ile gsterilen at makas elemannn ismi aadakilerden hangisidir? A) Dikme B) Damlalk A C) Kuak D) Gsleme

3. A-A kesitinde verilen (b) harfi ile gsterilen at makas elemannn ismi aadakilerden hangisidir? A) Dikme B) aprazlama C) Kuak D) Orta Ak

4. A-A kesitinde verilen (c) harfi ile gsterilen at makas elemannn ismi aadakilerden hangisidir? A) Dikme B) Mertek C) Kuak D) Gsleme

5. A-A kesitinde verilen (e) harfi ile gsterilen at makas elemannn ismi aadakilerden hangisidir? A) Yastk B) aprazlama C) Kuak D) Gsleme

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz.

33

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

Aada lleri ve krokisi verilen oturtma at plann ve A-A kesitini 1/50 leinde iziniz.

50

700

50

A-A Kesiti Krokisi

A
1000

Oturtma at Plan Krokisi

34

PERFORMANS DEERLENDRME
Aada hazrlanan deerlendirme leine gre kendinizin ya da arkadanzn yapt almay deerlendiriniz. Gerekleme dzeyine gre evet/hayr seeneklerinden uygun olan kutucua iaretleyiniz. Performans Testi Dersin ad at ve Kalplk Meslek Resmi rencinin at plan ve kesiti izebilme Konu Ad soyad at plann kuralna gre izme Ama Snf Nu becerilerinin llmesi Gzlenecek Davranlar A4 izim kdnz yaptrdnz m? 1. izim ara gerelerinizi kontrol edip temizlediniz mi? 2. at makasndaki (en kesit) elemanlar verilen llerdeki 3. plan ierisine tadnz m? Aortay yoluyla planda eik mahyalar izdiniz mi? 4. Damlalk aklarn ve varsa yastk kirilerini plan boyunca 5. izdiniz mi? Planda makaslar izerek makas aras mesafeleri belirlediniz 6. mi? Planda saak yerlerine dikkat ettiniz mi? 7. Plandaki elemanlar tayarak atnn boy kesitini (B-B kesiti) 8. izdiniz mi? Projedeki at elemanlarn isimlendirdiniz mi? 9. Makas elemanlarn, lleriyle birlikte proje zerinde 10. gsterdiniz mi? 11. iziminizi kontrol ederek retmeninize teslim ettiniz mi? 12. izim ara-gererlerinizi toplayarak masanz temizlediniz mi? DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz.

Evet ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Hayr ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

35

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Tayc2,003,00 Dikme Mahya a, orta ak ve damlalk a Dikme, akmertekleri ki Asma at 8x8, 10x105x10

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI 1. 2. 3. 4. 5. C B D B A

36

RENME FAALYET-1N UYGULAMA FAALYET CEVAPLARI

1.

Kuak (2x5x10)

Ak (8x10) Mertek (5x10) Dikme (8x8)

Gsleme (5x10)
2.

Mertek 5x10 Damlalk ag 10x12 Yastk 5x20

40
3.

30

Brakma kirii

4.

37

5.

6.

7.

8.
Mertek 5x10

Orta Ak 10x12 Yanlama 10x14

Lama

Ak10x10 Gsleme 5x10

38

RENME FAALYET-2NN UYGULAMA FAALYET CEVAPLARI

1.

Mertek (5x10) Ak (10x12) Kusak(2x5x10)

2.

kalkan Duvar

3.

Eik Mahya Yastk Kirisi Tepe Ask

Damlalk A

4.

39

5.

40

KAYNAKA KAYNAKA
ARIK Murat, Yap Ressaml Atelye Ders Notlar Yaymlanmam, 2007 ARIK Suat, Yap Ressaml Atelye Ders Notlar Yaymlanmam, 2007 DANI smet, naat Teknik Resmi Temel Ders Kitab, MEB Yaynlar, stanbul, 2004 OYMAEL Sabit, Yap Bilgisi (Cilt II), MEB Yaynlar, stanbul, 2003 KSZOLU Halim, Naim YAMAN, mit YEGL, ve lem Yapraklar 2 (Ahap), MEB Yaynlar, stanbul, 2001 TAYMAZ Haydar, Yap Bilgisi (Cilt II), MEB Yaynlar, stanbul, 2001 YILMAZ Levent, Yap Atelye Ders Notlar Yaymlanmam, 2007

41