DIALux Manual TR

DIALux 4.
3 Versiyonu
Ayd nlatma hesaplamas iin Yaz l m standard
El kitab
2005 DIAL GmbH Gustav-Adolf-Strae 4 58507 Ldenscheid dialog@dial.de www.dial.de
12. Bask 2006 Byk bir titizlikle metin ve resim zerine al ld . DIAL, yazarlar ve evirmenler meydana gelebilecek olas bir yanl bilgi ve sonular yla ilgili olarak ne adli bir sorumluluk ne de herhangi bir ykmll stlenebilirler. Mevcut yay n n telif hakk korunmu tur. Btn haklar sakl d r. Bu kitapta bahsedilen Software (yaz l m) ve Hardware (donan m) tan mlar genellikle kaydedilmi rn tan mlar d r ve yasal hkmlere ba l d rlar. DIAL GmbH, DIALux Software nin kullan m yla ba lant l olarak ne ki ilerden ne de maddi hasardan sorumludur. Program ve dokmantasyonlar byk bir titizlikle yap lm t r, ama buna ra men maalesef hatalar meydana gelebilmektedir.
rn Tan m : Microsoft, MS, Windows, Windows NT, Win32, ABD ve di er lkelerde Microsoft Corporation un kaydedilmi rn tan mlar d r. Adobe, Acrobat Reader, Adobe Systems, INC in kaydedilmi rn tan m d r. POV-Ray POV-Ray yksek kalitede bilgisayar grafikleri elde etmek iin kullan lan bir ara olan Persistence of Vision Raytracer ( n izleme) in k saltmas d r. POV-Ray telif hakk sakl olan cretsiz bir yaz l md r. Yani, biz mellifler program zerinde tm telif ve haklar na sahiptir. Fakat cretsiz kullanman za msaade edildi inde lisans n zda belirtilen ko ullara tabidir. Lisans , Windows POV-Ray i bytp Help mensn kullanarak veya Alt+B ile ve ilgili butonu seerek grntleyebilirsiniz. POV-Ray Hakk nda LET M B LG S
Lisans ara t rmalar email yoluyla yap labilir; ltfen ekip liderinin halihaz rdaki e mail adresi iin POVRay web sitesini ve bu dokman n online kopyas n http://www.povray.org/ adresinde ziyaret ediniz. (Maalesef adrese s k s k gnderilen spam emailler dolay s yla de i tirmesk zorunda oldu umuzdan burada yay nlayam yoruz.) A a daki mektup adresi yaln zca resmi lisans i i iin ve sadece emailin mmkn olmad durumlarda kullan labilir. Teknik destek sa lam yoruz. Gncellenmi srmleriyle cd gndermeyece iz. Ltfen para gndermeyiniz. Nas l destek olabilece iniz konusunda bilgi edinmek istiyorsan z ltfen: POV-Team C/O Hallam Oaks P/L PO Box 497 Williamstown, Victoria 3016 Australia Adresine yaz n z. MESA Copyright (C) 1999-2003 Brian Paul Tm haklar sakl d r.
AKS YAZILI OLARAK BEL RT LMED MDDETE TEL F HAKKI SAH PLER VE/VEYA BA KA AHISLAR YAZILIMI "OLDU U G B ", A KAR VEYA ZIMNEN, SATILAB L RL VEYA HERHANG B R AMACA UYGUNLU U DA DAH L OLMAK ZERE H B R GARANT VERMEKS Z N DA ITMAKTADIRLAR YAZILIMIN KULLANIMI VEYA D ER ARIZALAR (VEYA VER KAYBI OLU MASI, YAZILIMIN YANLI HALE GELMES , S Z N VEYA NC AHISLARIN ZARARA U RAMASI) YZNDEN OLU AN GENEL, ZEL, DO RUDAN YA DA DOLAYLI HERHANG B R ZARARDAN, BYLE B R TAZM NAT TALEB NDEN BRIAN PAUL SORUMLU TUTULAMAZ. Warenzeichen: Microsoft, MS, Windows, Windows NT, Win32 sind eingetragene Warenzeichen der Microsoft Corporation in den USA und anderen Lndern. Adobe, Acrobat Reader sind eingetragene Warenzeichen von Adobe Systems, INC. "POV-Ray ", "Persistence of Vision", "POV-Team " and "POV-Help" are trademarks of the POVTeam . Any other trademarks referred to herein are the property of their respective holders.
DIALux Versiyon 4.3 Ayd nlatma hesaplamas iin Yaz l m standard
Genel bak
DIALux 4.3 e ho geldiniz ! Bu elkitab DIALux ile h zl ve etkin al may amalamaktad r. E er Windows programlar yla nceden al t ysan z DIALux program na ba lamak g olmayacakt r. DIALux program n renmede, DIAL s k s k e itim vermektedir. Bunlarla ilgili bilgiyi www.dial.de internet adresinden ya da 0049 2351 1064 360 telefon numaras ndan renebilirsiniz. Yenilikleri ve gncellemeleri internet adresimizden alabilirsiniz.. Sayfalarda DIALux fonksiyon tan mlar n greceksiniz.
DIALux 4.3 Versiyonundaki yenilikler

DIALux 4.3 Versiyonuna bir nceki versiyona gre u yenilikler gelmi tir: I n spektrum da lm dikkate al narak k da l m n n hesaplanmas Plugln lambas ndan bir kland rma iin lamba seimi. Lamba retici katalo undan bir lamban n seimi a a daki bilgileri ierebilir : o I k ak m , rand man , gerilim(voltaj fark ) gibi teknik bilgiler o Lamban n yeni bir LVK si , rne in yans t c lambalarda. o Bir lamba iin bekleme faktrleri o I n spektrum olarak da t lmas o Resimler , metinler, ba l k isimleri ya da numaralar o Di er nemli pazarlama bilgileri DIALux 4.3 , n spektrum da l m n sa lamayan lambalar iin ya da ayet Plugln lambas yklenmi de ilse , standart lamba spektrumunu sa lar I n s n rland r lmas na ynelik renk filtreleri. DIALux , k rengini spektruma tamamlamada etkili olan gerek renk filtrelerini iermektedir. Ekranda ve kt larda k diyagramlar n n geli tirilmi gsterimi DIALux iin ok say da yeni textur ve mobilyalar DIALuxunayn a a ierisinde mobilyalar ve Texturlar silmek ya da yerini de i tirmek art k mmkn Property Pages lar(yukar da solda denetleyicide) art k daha byk ve objelerin datalar hakk nda daha fazla bak imkan sunmaktalar kt larda ok say daki k kt s yla olan ayd nlatmalar, btn LVK lar data dal yapraklar nda grlebilir Simetrik olmayan iin koni diyagramlarda (C0 ve C90 iin yar m sapma a lar ) ve dolayl olarak yanan kl klar iin (rne in Uplights) I klar n \ ok say daki kl klar n gama C90 a gre olu turulmas Art k animasyonlarda kolayl kla PovRay e devredilebilmektedir st yzeylerde (GUI) her bir fonksiyonu art k ok daha kolay bulabileceksiniz. DIALux Yard m ayd nlatma donan m plan na olanak sa lamaktad r. Bu de i ikliklerin d nda birok detay dzeltildi ya da yeni eklendi. Bunlardan baz lar : o Yanl renkler o Dndrlebilir kl k paralar o Serbest ayd nl k dzeni
o o o o o
Dzen yard m e itli ayd nl k ye inlikleri iin hesaplama yzeyleri S zmalar Grnm ayar yapmak
Kurulum
DIALux kurulumu ok basittir. DIALux program n istedi iniz maksada gre e itli kurulum seenekleriyle kurabilirsiniz. Ltfen kurulum ncesi tm pencereleri kapay n ve aktif olan tm Virs taray c lar n deaktif hale getirin.
Internet yklemesi sonraki kurulum

DIALux program n sayfam zdan indirdiyseniz (www.DIAL.de) ya da proje ortaklar m z n sayfalar ndan indirdiyseniz bir DIALux... (*.exe) belgesi greceksiniz. Bu belgeyi farenin sa tu uyla ift t klayarak a n. Bundan sonra ekran n za gelen ynergeleri izleyin. Byk olas l kla DIALux kurulum program sizden Microsoft Internet Explorer n yeni srmn yklemenizi isteyecektir. Program sizden 5.5 Versiyonu ve yukar s n isteyecektir. Bunun iin, www.microsoft.com sitesinden ykleme yapabilirsiniz.
CD den kurulum
DIALux program n CD den yklemek isterseniz DIALux CD yi yerle tirin. Bundan sonra otomatik olarak ekrana Ho geldiniz kacakt r. Buradaki ynergeleri takip ediniz. Kurulum program bilgisayar n zda Microsoft Internet Explorer 5.5 versiyonunu tespit ederse sizden st versiyonu yklemenizi isteyecektir. Bunun iin uygun olan versiyonu ykleyiniz.
Resim1 DIALux CD Ba lang ekran
I kl k bilgilerinin kurulumu
PlugIns hakk nda
DIALux her defas nda I kl k bilgileri olmadan gnderilmektedir. reticinin kl k bilgileriyle ilgili PlugIns leri proje ortaklar m zdan alabilirsiniz. Bu PlugIns leri proje ortaklar m z n internet sayfalar ndan ya da I kl k bilgileri CD sinden temin edebilirsiniz. Proje ortaklar n n telefon numaralar n ve adreslerini www.DIAL.de internet adresinde PlugIns/Katalog ba l alt ndan bulabilirsiniz ya da DIALux program n n yklemeyiniz ayd nlatma a ac na t klayarak bulabilirsiniz. Burada retici ve adres bilgilerine ula abilirsiniz (bkz. Sayfa 32).
PlugIn yklendikten sonra bunu ift t klayarak ba lat n (ncesinde mutlaka DIALux program n sonland r n). Bundan sonra kurulum program ve talimatlar ekrana belirecektir. Ekrandaki bu ynergeleri izleyin. Kurulum sonras DIALux program n yeniden ba lat n. Bundan sonra I kl k a a zerinde yeni bir PlugIn belirecektir (bkz. Sayfa 32). PlugIn i ift t klamayla DIALux program zerinden al t rabilirsiniz. PlugIn i retici CD sinden kurulum yapmak isterseniz CD yi yerle tirin. Normal artlarda Ho geldiniz penceresi kacakt r. Buradaki ynergeleri takip etmeniz gerekir. (DIALux program n nceden sonland r n z). E er ba lama ekran belirmezse Windows Explorer al t r n ve CD deki PlugIn dizinini de i tirin. PlugIn i ift t klay n. Geriye kalan her ey otomatik olarak gerekle ecektir.
Online-Kataloglar hakk nda

DIALux Online-Katalog kullanma f rsat sa lamaktad r.Online kataloglar n avantajlar ndan biri ihtiya duydu unuz kl klar DIALux program nda herhangi bir PlugIn yklemeksizin kullanabilmenizdir . OnlineKataloglarla olan al malar Sayfa 85 de tam olarak anlat lmaktad r. Pluglns Lambalar DIALux ayn zamanda bir kesme noktas ta maktad r. Kullan c bir Plugln lambas nda bir lamba setikten sonra bunu do ru lambay semektede kullanabilir. Plugln lambalar yaln zca lambalar iin standart donan mlar sunmaktad r. Lamba piyasas ndaki e itlilik ve lambalar n farkl teknik zellik farklar vard r. Ayn tipteki lambalar iabetli bir seimi pratikte kullan lan lamba iin gerekli k lmaktad r. Baz lamba kataloglar , lamba katolo undaki bir lamba iin do ru donan m seme olana n sunmaktad r. ayet lamba reticisi bu fonksiyonu tamamlamam sa kullan c bu seimi DIALux ten de ba latabilir. Lamba Plugln ayn ekilde t pk I kl k Plugln gibi kullan c taraf ndan yklenmek zorundad r. DIALux kullan c iin kl klar ve lambalar iin ayr olarak kendi veri bankas nda
birtak m rnek verileri ve de DIALux lamba demo Plugln leri birlikte vermektedir.
DIALux Light
DIALux 3.1 Versiyonu oldu undan beri DIALux Light Asistan da bulunmaktad r. Bu asistan sayesinde h zl ve etkin bir ekilde Ayd nlatma planlamas yap labilmektedir. Bu asistan sayesinde DIALux program yla daha az al anlar tm yaz l m bilmeksizin al abilirler. Kurulum sonras DIALux Light Asistan program n di er DIALux ikonunun yan nda grebilirsiniz. Asistan ift t klamayla al t r n z. E er DIALux program n ba latt ysan z DIALux Light Asistan n Men Veri Asistan da bulabilirsiniz.
Resim5 DIALux Light Asistan
DIALux Light Ikonu
Ba lama sonras DIALux Light sizi Ho geldiniz ekran yla kar layacakt r. Burada sonraki ad mlar anlat lacakt r. Bilgileri okuduktan sonra ltfen Sonra ya t klay n.
Resim6 DIALux Light Asistan - Ba lang
Proje bilgileri penceresinde m terilerinizin verilerini ve bilgilerini giriniz. Her ikisi daha sonra bilgisayar dkmnde kacakt r.
Proje bilgileri
Veri giri i penceresinde sol tarafta yer geometrisini belirlemi olacaks n z. DIALux Light dikdrtgen bir yer izecektir. Kutuyu L-oda ekline getirdi inizde DIALux Light size L formunda oda gsterecektir. ekilde verilecek olan a,b,c ve d kenar uzunluklar na dikkat ediniz. Sayfan n sounda tavan n ,duvar n ve yerin yans tma arpan n de i tirebilirsiniz. Ayarlanm olan duvar yans tma arpan tm duvarlar iin geerli olacakt r.
veri girdileri
Kataloglar a bir t klamayla retici PlugIn kar n za kacakt r.Burada kullanmak istedi iniz kl k sein ve aktarmak iin PlugIn i t klay n. Ard ndan PlugIn i kapat n. DIALux Light seilmi olan kl k sa st tarafta gsterecektir. (En son kullan lan kl k standard olarak gsterilir.)
PlugIn a rma
Resim10DIALux Light Asistan
Ki isel Veribankas
Hesaplama ve Sonular penceresinde DIALux Light yans tma arpan na gre ihtiyac n z olan kl klar istenilen ksal ayd nl k do rultusunda bildirecektir. I ksal ayd nl Planlanan Em e girin. Odaya kadar ula an kl k hesaba kat lmayacakt r. Kutucuklara yatay ve d ey de er girmekle kl klara ve duvara mesafe vermi olacaks n z. Tm de erleri iste inize gre girdikten sonra Hesaplama penceresine t klay n. DIALux Light hesaplamay ba latacakt r.
Resim11 DIALux Light Asistan - Hesaplamas
DIALux Light izolin resimde sonucu ve bir tabloda al ma dzlemini gsterecektir.
Hesaplanm sonu
Sonular vermek kutusunda bir kt alabilir ya da PDF belgesi olarak kaydedebilirsiniz. Bunun iin ilgili kutucu u t klay n. Kutucuklar n stnde, kt sembolnn yan nda gerekte ka kt ald n z grebilirsiniz. rne in bir genel bak istedi inizde zet i t klay n. M terinize tm verileri gstermek istedi inizde tm kt lar aktifleyin.
Sonular n verilmesi
Resim14 DIALux Light Asistan - kt s
DIALux Light en sonda kapan diyalo u verecektir. DIALux Light program n kapad ktan sonra hesaplanan Sonu 3D-Rendering olarak DIALux program nda kacakt r. Burada Veri saklama n n alt na hesaplama sonular n belge eklinde kaydetme olana bulacaks n z.
Resim15 DIALux Light Asistan - Son
Asistanlarla al ma
DIALux program yla ilk defa al yorsan z ve CAD programlar yla ilgili tecrbeniz yoksa size tavsiyemiz Asistanlar yard m yla ilk projelerinizi hesaplaman zd r. Deneyimli kullan c lar bu blm geebilirler.
Resim16 DIALux Ba lang ekran
Kurulum sonras nda DIALux her defas nda HO GELD N Z penceresini karacakt r. Bu pencerede farenin sol tu uyla DIALux Asistan n t klay n. E er HO GELD N Z penceresini gremiyorsan z Men de Dosya Asistan t klay n.
Resim17 DIALux Asistan a rma
S radaki rnekle size Asistan n fonksiyonlar hakk nda bilgi vermek istiyoruz. L-form oda yararl dzlem zerinde 500 lx kl k alan
Resim18 Asistanla al ma- ba lang
H zl planlama ya t klay n. Herbir ad m kabul etmek iin Devam t klay n.
Resim19 Asistanla al ma - oda ismi, form, oryantasyon
Odaya isim verin, L odas n sein ve yerini belirleyin.
Resim20 Asistanla al ma
Oda ls
Oda lsn ve oda yksekli ini girin. Duvar sembolize eden ufak harfler izim ncesinde ve tan t mda gsterilecektir.
Resim21 Asistanla al ma - yans tma, yararl dzlem ve bekleme faktr
Yans tma arpan n ,yararl dzlem ve bekleme faktrn kararla t r n. DIALux standard na leri ye t klayarak da devam edebilirsiniz.
I kl k retici seimi
I kl k seme ekran nda veri bankas n t klayarak kurulu PlugIn leri a rabilir ya da ki isel veri bankan z ba latabilirsiniz. Bir ka demo ayd nlatmalar ki isel veri bankan zda olacakt r. Ki isel veri bankan zda favori kl klar n z ykleyebilirsiniz. Bylelikle h zl bir eri im sa lam olursunuz.
Resim23 Asistanla al ma - PlugIn / ki isel veri bankas
Bir PlugIn filitre fonksiyonu sein ya da burada oldu u gibi ki isel veri bankan zda istedi iniz kl t klay n ve aktar n. Bundan sonra Kapat t klay n.
I kl k seimi
DIALux
kl k semesi ekran seilen
kl klar gsterir.
Resim25Asistanla al ma
Montaj yksekli i
Montaj eklini seiniz.
I kl k miktar iletimi
Etkinlik derecesi metodunda DIALux gerekli miktardaki kl klar ayd nl k iin bulacakt r. Odadan s zan kl k hesaplamada gz ard edilecektir.
Resim2 Asistanla al ma, I kl k do rultmas
Oda dzenlemesini kararla t r n z.
Resim28 Asistanla al ma, Sonucun hesaplanmas
Tamam t klay n. DIALux hesaplamaya ba layacakt r ve hesaplanan sonucu grsel olarak sunacakt r.
Resim29 Asistanla al ma, grntl sonu
Hesaplanan sonular n kt s n almak iin Tek ka t kt ya t klay n. Bylelikle a a daki zeti tm nemli detaylar yla tek bir sayfada greceksiniz.
Resim30 Asistanla al ma, Tek ka t kt s
DIALux yzeyi
DIALux Windows XP stilinde bir yzeye sahiptir. Ikonlar n dinamik ayar ,yeni ve geni k lavuzu sayesinde kullan c ynlendirilen ekranlarla art k al malar n daha da kolayla t r yor ve daha da h zland r yor.
Denetleyicili Proje Yneticisi K lavuz
Resim31 DIALux 4.3 Yzey
DIALux yzeyi ana al ma alanlar nda toplanmaktad r ( drei. ) CAD penceresi Denetmenli proje yneticisi K lavuz Bu( drei ) al ma alan ayd nlatma donan mlar na DIALux 4.1 ile etkin ve toplu bir bak planlamas getirmektedir. Her bir alanda yaz l mdaki fonksiyonlar a rabilir ve objelerle al abilirsiniz. Proje yneticisi denetmeni ve ilgili tm dallar iermektedir (Proje, mobilya, kl klar, kt lar)
CAD Penceresi
Resim32 3D-Odan n i grnm
Cetvel
Resim33 odan n zet grnm
3D grnm ve zet grnm yan ve ngrnmleri interaktif planlamada grebilirsiniz. CAD penceresi interaktif ayd nlatma plan iin hizmet vermektedir. Farenizle odan n d cephesini ya da standart soka evirebilir, zoom layabilir, yana do ru itebilir ya da dola abilirsiniz. PAN ya da itiniz farenizin orta butonuyla hizmetinizdedir. Zoom fonksiyonu tekerlekli fare ile mmkndr.
DIALux program nda farenin sa butonu ok nemlidir. aretlenen objeler, program modlar ya da al ma alanlar nemli fonksiyonlar yla hizmetinizdedir.
Resim34 Sa fare butonu
Ayr ca i ya da d oda objelerini itebilir, leklendirebilir, evirebilir ve i aretleyebilirsiniz. Farenin sa butonuyla Men y a rabilir ve CAD penceresini istenilen modda aabilirsiniz.
Resim35 3D-CAD-Penceresinin ba lam mens
Resim36 Ba lam mensyle zet grnm
Proje yneticisindeyken Farenin sa butonuyla odaya t klad n zda 3D grnm ya da zet grnm seebilirsiniz. Birden fazla CAD penceresi a ksa bunu Menden Pencere yi t klay n z. Resimler tmden a ld ysa TAB tu uyla ekran n kenar ndaki grntler de i tirilebilir. Ayn anda farkl pencerelerle al ma yksek znrlkteki ekran kartlar ve grafik kartlar yla mmkndr. Odaya bir obje konulduysa buna farenin sa butonuyla bir men eklenebilir. Ye il eksende evirme noktas
Mavi eksende evirme ekseni Objenin kayd r lmas Resim37 Ba lam mensnde i aretlenen obje evirme noktas aktiflendiyse noktada bulunan d eyicideki obje t klayarak evrilebilir. K rm z nokta k rm z eksenin etraf nda, mavi nokta mavi eksenin etraf nda ve ye il nokta ye il eksenin etraf nda dn sa lar. Objenin ki isel koordinat sisteminin oldu una dikkat ediniz. Objeyi ok a t klayarak ve ekerek yerinden k m ldatabilirsiniz. K rm z eksende evirme ekseni
Proje Yneticisi
Resim38 Proje yneticisi
Proje yneticisi ayd nlatma plan n z h zl bir ekilde gerekle tirmenizi sa layacakt r. Ayd nlatma plan n zdaki her bir elementi i aretleyebilir ve bunlar n zelliklerini denetleyicide grebilir ve de i tirebilirsiniz. Proje yneticisi denetmeni ve ilgili tm dallar iermektedir (Proje, mobilya, kl klar, kt lar)
Das Projekt, hier BEW Wermelskirchen olarak adland r lan projede planlayan n ad n ve adresini, m terinin tm odalar , d cepheleri, sokaklar ve kl klar ynetmektedir. I kl k listesindeki tm kl klar n n gsterilmekte oldu u bu projede planlad n z PlugIn den Kullan seiniz. Burada planlamada daha kullan lmayan alternatif kl klar ynetebilirsiniz. Bir oda ,oda s n rlama alanlar n (yer,tavan,duvarlar) yararl dzlemi, mobilya ve kl k dzenini alt obje olarak kullan r. D cephe alt obje olarak yer elementlerini, mobilya ve kl k dzenini iermektedir. Bir sokak alt obje olarak Otoyol elementlerini (Otoyol ve yol izgileri, park izgileri, yaya yollar n , ye il izgileri, bisiklet yollar n ve acil durum ve Acil durum izgileri) ve kl k sokak dzenini iermektedir. (((Parkstreifen, Gehwege, Grnstreifen, Radwege und Notfallspuren))) Elementlerden birini i aretleyin (Farenin sol butonuyla) Bylelikle denetleyicinin zellikleri
gsterilmi olacakt r. Sa t klamayla CAD grntsndeki gibi objelere zg Men kacakt r.
I kl k seme
I kl k semesi iin bir dal yap mevcuttur. Bu yap y Proje yneticisinin iindeki I kl k seme yi t klayarak grebilirsiniz.
Resim39 PlugIn Yap
I kl k seimi
Kurulmu olan PlugIn ler DIALux 4.1 taraf ndan otomatik olarak tan n r ve yeniden kuruluma ihtiya yoktur. Bu eski
versiyon PlugIn ler iin de geerlidir. PlugIn leri amak iin ift t klay n z. Bir PlugIn i mendeki kl k seme den de aabilirsiniz. Proje ortaklar m z n kurulmam olan PlugIn lerini dal yap n n a a lar nda bulabilirsiniz. Kurulmam bir PlugIn i ift t klayarak Explorer penceresi a lacakt r ve kl k reticisinin internet sayfas a lacakt r. Baz reticiler kl k yklemelerine ya da tm bir PlugIn i yklemeye izin vermektedir.
Ki isel veri bankas n olu turmak

Kullan c e itli retici PlugIn ler aras ndan en s k kulland kl klar seme imkan na sahiptir. Bu kl klar Ki isel Veri Bankas na ykleyebilir, kl klar arayabilir ve kl klar silebilir.
Resim40 Ki isel veri bankas
I kl klar Ki isel veri Bankas na aktarmak iin Import tu una basarak kay tlardaki bir ve birden ok ULD , *.ldt (Eulumdat), *.ies ya da *.cib dosyalar kullanabilir. Bir kl k projeye eklendiyse Proje Yneticisindeki I kl k listesinde belirecektir. Farenin sa butonuna t klayarak bu kl k veribankas na kopyalanm olur.
I kl k dosyalar n DIALux 4.1 e eklemek
Resim41 DIALux 4.3 al mas esnas nda Explorer ba lam mens DIALux 4.1 arka planda al yorsa Windows-Explorer la istenen I kl k kay tlar n arayabilir ve bunu gncel DIALux projesine ya da ki isel veribankan za ekleyebilirsiniz(dosyaya sa t klay n). Windows-Explorer da LVK tan t m kacakt r.DIALux u formatlar destekler:
Eulumdat (ldt) CIBSE TM14 IES (her varyasyonda) LTLi PDF (reticiye zg Format) Plugln Lambalar Bir kl k seildikten sonra Plugln nin baz kl klar yklenmi Plugln kl klar n n a lmas n ve lamba reticisinden uygun olan lambay seme olana n sunmaktad r. Lamba Plugln halihaz rda tm teknik datalar , fotometrik datalar dahil olmak zere ve bekleme faktrlerini temin etmektedir. E er bir kl k Plugln buna imkan vermiyorsa DIALux ten lamba seimi de ba lat labilmektedir. I kl n teknik zellikler sayfas nda lamba i aretinden sonra noktayla birlikte donan m yzeyi bulunmaktad r. Bu alt r ld zaman kullan c yklenmi olan tm Plugln kl klar n n listesini elde etmekte ve bunlardan birini seebilmektedir ve de kl k iin iin uygun olan donan m bulmaktad r. DIALux Versiyon 4.3
Resim 42. DIALux ten bir Plugln lambas n n al t r lmas Plugln lambas yklenmemi se kullan c yaln zca DIALux lambalar ndan demo Plugln yi aabilir. I kl k reticisinin bunu kaydetmesi durumunda baz arama kriterleri Plugln lambas na aktar labilmektedir. unlar olabilir : Uygun lamban n n ILCOS- Lkodu, ayakl n performans , gerilim v.b.Plugln lambas kl a uygun malzemeleri temin eder. Kullan c , kendi ihtiyac iin uygun olan lambay (ya da lambalar ) seer.Bunlar standart lambalar , zel k renkleri , bilhassa beklemeye dayan kl olmayan lambalarya da kendine has zellikleri olan di er lambalar.Lambalar kl kar n LVK sini de i tirecek teknik datalar tedarik ederler. Bu durum rne in reflektr lambalar nda, LVK n n de i tirilmesine izin verilmeyen reflektr lambalar iin kl klarda sz konusudur , nk rne in ne eklenen fazladan bir cam mevcutsa LVK nin devralmas kabul edilmez.Fakat normal rnlerde kullan c k da l m n belirleyebilmektedir , rne in bir ayd nlat c da bir spot ya da bir flood reflektrnn dereye girip girmedi ini.
Kullan c bir ya da birden fazla lambay kl a devredebilir. yleki , rne in bir kl k tasnifinde spot ve flood reflektrlerini kar t rmak ya da iki farkl k rengini ayn s ralamada kullanmak mmkndr.Seilmi olan lamba kl kta mevcut olan lambay silebilir yahut onu tamamlayabilir.
Mobilya dal yap s

Mobilyalar Mobilya dal yap s ndan fareyle Drag and Drop (Srkle ve b rak) i lemi uygulanarak projeye getirilebilir(ortak gr ).
Resim44 Mobilya yap
Mobilya dal yap s yedi e it alt kay da ayr lm t r. Mobilya dal yap s tan t m penceresini DIALux te e itli yerlerde konumlayabilirsiniz. Mobilyay bir dosyadan ba kas na ta yabilir ya da kopyalayabilirsiniz. Ayn ekilde yeni bir dosya aabilirsiniz ve eskisini silebilirsiniz. Sz konusu yaz l mda ya da dosyada sa a t klad n zda bunu yapabilirsiniz. Versiyon 4.3 ten itibaren mobilyalar m3d format nda saklanmaktad r. Bylelikle mobilya datalar n n di erleriyle de i tirilmesi olduka kolayla maktad r. m3d datalar mobilyan n yan nda mobilya dal yap s iin Preview iermektedir. Tabiki SAT-format kullan m n za sunulmaya devam etmektedir.
. Texturlar bir dosyadan ba kas na ta yabilir ya da kopyalayabilirsiniz. Ayn ekilde yeni bir dosya aabilirsiniz ve eskisini silebilirsiniz. Sz konusu yaz l mda ya da dosyada sa a t klad n zda bunu yapabilirsiniz. Alt dosyadaki k renkleri ve renk filtreleri materyal
zellikte de ildirler. Onlar n i levleri de tarif edilmi tir. Resim 45 Renk dal yap s .
k renkleri blmn-
Resim3 Textur yap
Seilmi olan Textur iin denetleyicide bir tan t m gsterilecektir. Yans tma arpan Textur daki RGB de erleriyle Import sonras karar verilecektir. De eri istedi iniz ekilde de i tirebilirsiniz. Burada nemli olan Textur daki gerek boyutlar vermektir. DIALux boyutlar 1 X 1 m standard nda vermektedir. rne in bir bina cephesi foto rafland ve Textur olarak import edildiyse binan n gerek boyutlar n n (uzunluk ve ykseklik) verilmesi gerekir. Bir Textur bir yzeye ekildikten sonra da zerinde al ma yap labilir (leklendirme, evirme,...). Eksi uzunluktaki bir girdi (rne in 0,4m) texturu eksi uzunluktaki eksenle yans t r. Fakat bu sadece yzey opsiyonlar olarak olas d r, texturun kendisi iin de il.
kt dal yap s
kt semesi iin de bir dal yap mevcuttur. Bunu kt ya t klayarak aabilirsiniz
Resim46 Tab kt
ya da ilgili ikonun k lavuzundan aabilirsiniz. Belirtilen ka t sembolne t klay n. E er bu belirte grnmyorsa kt n n al nabilmesi iin hesaplaman n gerekle mi olmas gerekir.
Resim47 kt yap s
Bir kt n n ekranda izlenebilmesi iin ilgili sembole ift t klay n. e itli kt lar n ayn anda grnmesi iin farenin sa butonuyla kt sembolne t klay n ve yeni pencerede a sein. Tm kt lar ekranda grebilirsiniz. Checkbox taki yaz c sembolyle olan kt lar u ekilde bask ncesi grlebilir. Dosya kt ya da Dosya Sayfa grnts
3D-Rendering CAD yi ayarlanm olan izleyici pozisyonunu kt iin ayarlayacakt r. 3D Rendering ayn zamanda *.jpg resim dosyas olarak da kaydedilebilir. Bunun iin Rendering istenen grnt do rultusu yakalan ncaya kadar evrilmelidir. Sonra Men de unlar seilmelidir: Dosya Export CAD grn JPG olarak kaydet... Sie knnen das 3D Rendering auch als *.jpg Bilddatei abspeichern. Hierzu drehen Sie das Rendering so, dass es die gewnschte Blickrichtung darstellt. Danach whlen Sie im Men Datei Exportieren CAD Ansicht als JPG speichern... Burada Rendering i kaydetmek iin bir liste ve bir veri ismi seebilirsiniz.
Fonksiyonlar amak iin farenizle t klay n z.
Resim4 The Guide
K lavuzda bir sembole t klay n. lgili fonksiyon a lacakt r. oda ayd nlatmas n n zerinde durdu unuzda oda girdi opsiyonlar kar n za kacakt r. E er K lavuz penceresi gittiyse DIALux 4.1 de Men den K lavuz pencereyi gster fonksiyonunu t klayarak yeniden K lavuzu grebilirsiniz.
Resim48 Guide-penceresi gsterilmesi
Denetleyici
Denetleyici, i aretlenen objeyi CAD-grn nde ya da Proje Yneticisindeki zellikleri incelemenizi sa lar. Burada varolan zellikleri de i tirebilirsiniz. Baz de erler gri olarak verilmi tir. Bunlar de i mezler (ya da burada de i mezler).
Resim51 aretlenen odadan n Property Page Yukar da i aretlenen odalar n zelliklerini grmektesiniz. Yans tma arpan zelliklerini global bir ekilde de i tirmek iin t klay n. Dikkat! Burada duvarlar n yans tma arpan birlikte de i tirebilirsiniz. Her bir duvar n yans tma arpann de i tirmek istedi inizde ilgili duvar i aretleyin ve denetleyiciden zellikleri de i tiriniz. Denetleyicinin her bir dikkate al n z. kl k ve kl k dzenini ay rt etti ini
Resim52 Proje yneticisindeki
kl k dzenlemesi ve bunlar n
kl klar
Resim53 Property Page de
kl k dzenlemelerinin Pozisyon u
Resim54 Property Page dzenlemesi ierisindeki
kl klar
Ett etme modu

Belli zamanlarda DIALux 4.1 Ett etme moduna girmektedir. u durumlarda gerekle mektedir: o Yeni bir odan n girdisinde o Mevcut bir odan n sonradan ett edilmesinde o Bir yer elementinin d cephesinin ett edilmesinde o Bir hesaplama yzeyinin ett edilmesinde Bu moda eri ebilmek iin Proje yneticisindeyken al lmakta olan objenin zerine farenin sa butonuyla Oda geometrisi, yer elementi ya da dzlem etd ne t klan r. Alternatif olarak Men de Oda geometrisi etd ierisindeki Ett t klay n z. nc olas l k olarak K lavuz da Oda geometrisi etd ne t klay n z. Tavsiye edilen zet grnm ierisindeki Oda geometrisiyle al makt r.
Resim55 Odan n ba lam mensnde grlmesi (Odadayken sa t klay n)
Bu fonksiyon a r ld ktan sonra Oda geometrisi ki isel olarak de i tirilebilecektir. Her llendirme Yer elementleri ve hesaplama dzlemleri iin geerlidir.
Resim56 Oda al ma modu
Duvarlara t klayarak bunlar interaktif olarak CAD grnmnde paralel kayd rabilirsiniz. Oda koordinatlar n t klad n zda bunlar oda ierisinde istedi iniz yere kayd r labilir. Arzu etti iniz bir duvar n bir taraf na farenin sa butonuyla t klay n. Ba lam mens kacakt r ve Nokta ilavesi yapabileceksiniz.
Resim57 lerletilmi bir k e noktan n eklenmesi
Ba ka Oda koordinatlar n Property Page e ilave edebilir ya da silebilirsiniz. Bunun iin ilgili kolona t klamal ve ard ndan Koordinat eklemek ya da Koordinat silmek i semelisiniz. Burada koordinatlar numerik olarak da verebilirsiniz. Uzunluk ve Geni lik ile de maksimum lmleri girebilirsiniz. Her uzunluk bunun ard ndan nispet oranlarda aktar lacakt r. DIALux n yukar daki rnekte ( ekil 56) sol a a daki kl klar koordinatlar n kabul edilmesinden sonra gstermedi ini ya da hesaplamad na dikkat ediniz. DIALux bir kl n bir odan n iinde mi yoksa d nda m oldu unu anlar. D taraftaki kl klar gz nnde bulundurulmaz. Oda yeniden bytlecek olursa kl k otomatik olarak yeniden ilave edilecektir. D grnmn yer elementleri ayn ekilde ett edilmektedir. Bunlar d grnme eklemek iin yer elementleri sa t klanarak Proje Yneticisinden, K lavuz dan ya da Mobilya dal yap s ndan ilave edilebilir.
Resim58 Kullan lan yer elementinin eklenmesi
DIALux 4.1 de hesaplama dzlemleri istenilen ekle getirilebilir.Hesaplama dzlemindeyken sa t klanarak oday istedi iniz ekle getirebilirsiniz. rne in bir poligonal Task Area zerinden K e yaz masas elde edebilirsiniz.
Resim59 Poligonal "Task Area"n n yaz masas nda ortaya konulmas
Ki isel ayarlar optimalle tirmek

DIALux ayarlar de i tirmenizi sa lar. Tm menleri de i tirmek iin Dosyai Ayarlar t klay n z
Resim60Men Ayarlar
Genel Opsiyonlar
Genel Opsiyonlar mens ayarlanabilir 5 li ekran mensn kar r. Standart de erlerde Oda lm, Yans tma arpan , yararl dzlem vs. ayarlar lkelere gre de i tirebilirsiniz. Bu da her girdi iniz kayd lkelere gre tek tek de i tirmekten kurtarmaktad r. DIALux her lkenin normlar n ve kaidelerini bilmektedir. Ayarlar buna gre yap lmaktad r. Not: Bylelikle DIALux dil ayar n de il ayar de erlerini de i tirmi oluyorsunuz. Alternatif olarak de erleri tek tek de girebilirsiniz.
Resim61 Genel Seenekler
Standart de erler
Global in alt nda projelerinizin kay tl oldu u dosyalar bulursunuz. Dil i de i tirerek DIALux st dzleminin dilini de de i tirmi olursunuz. DIALux stansdard olarak i letim sisteminin diliyle ba lar. rne in: Windows i letim sisteminiz Almanca ise DIALux de ba lang ta Almanca ba lar. Geici olarak ngiliz meslekta lar n za bir ey anlatmak iin dili ngilizce ye ayarlamak isterseniz Dil in alt nda ngillizce yi seiniz. Bundan sonra DIALux kapat n ve yeniden balat n. Dil imdi ngilizce dir. Almanca ya dn analog olarak gerekle ir. Global in alt nda Ba lama zelliklerini, Hesaplama zelliklerini (metre cinsinden ya da Amerikan cinsinden) ve ayd nlatmac l k byklklerini (Avrupa ya da Amerika) kararla t rabilirsiniz.
Global
CAD penceresinde tm CAD pencereleri iin arka plandaki renklerini de i tirebilir ve kt almay belirleyebilirsiniz. Standart grafik kart srcsn deaktif etmek ve Mesa srcsne de i tirmek iin olanak vard r. yi bir grafik kart n z varsa bu de i tirme ok nemli de ildir. Grafik iplerinin OnBoard oldu u bilgisayarlarda gvenli grafik moduna (Mesa srcs) de i tirme avantaj sa layabilir. De i tirme ancak DIALux n 3D gsterimindeki kmede ya da 3D tan t m ndaki noksanl kta anlaml d r. DIALux n de i tirmeden sonra yeniden ba lat lmas gerekti ini hat rlay n z. E er eski bir bilgisayarla al yorsan z tel kafes model ayar n hareket halindeyken aktifleyiniz. Bylelikle hesaplama zaman ndan tasarruf edecek ve DIALux ekran nda herhangi bir titreme olmadan al abileceksiniz. Not: Yukar daki ayar standart olarak aktif haldedir. Bilgisayar n z iyi donanm durumdaysa deaktifleme fonksiyonunu kullanman za de ecektir. Checkbox lar arac l yla koordinat oklar n 3D de grlebilir hale getirebilirsiniz. Ayn ekilde DIALux 4.1 deki Kuzey okunun snmesini sa layabilirsiniz
Resim 63. MipMapping ve Mipmaps filtreleme ayarlar anlat lacakt r.
CAD-Penceresi
DIALux te st dzleminde Doku lar n kullan m olas l vard r. Modern grafik kartlar Mipmapping i desteklemektedirler. Bu fonksiyon Doku detaylar n yak n ve uzak mesafede iyi gstermektedir. Malesef eski grafik kartlar bu fonksiyonu desteklememektedir. Bunun iin donan m n h zland r lmas gerekir.
Resim6 Mip Mapping olmadan Rendering
ekilde fayans Dokusu kar duvarla k yasla kt bir biimde verilmektedir. n planda Doku kusursuzdur. Sonraki ekilde MipMapping fonksiyonu a lm t r. Akmalar n ve arka planda hatas z bir ekilde verilmi tir.
Resim7 Mip Mapping li Rendering
kt ekran nda yaz boyutlar n ve izgi kal nl grlmektedir. Ek olarak taban sat r bulunmaktad r. Buraya irketinizin logosunu ekleyebilirsiniz. irket logonuz iin Logo daki -nokta butonuna t klay n ve dosya dan Logonuzu sein. DIALux Bitmaps (BMP) ve JPG dosyalar n aar.
Resim65Genel Seenekler - kt
Son penceredeki Kullan c ya kendi ad n z ve adresinizi yaz n z. Buras her projede kar n za kacakt r.
Kullan c
zelle tirme fonksiyonuna Men de Dosya Ayarlar Sembol ve klavye zelle tirme a r larak en s k kulland n z sembolleri seebilirsiniz. Fonksiyon a r larak ayn zamanda sembolleri de i tirebilirsiniz. Farenin sol butonuyla kullan lmayan fonksiyonu de i tirme dzlemine gtrn. htiyac n z olan fonksiyonu da istenen yere getiriniz. DIALux standart Windows k sayollar n (Shortcuts) desteklemektedir.Klavye kombinasyonlar yard m yla da bunu yapabilirsiniz.
Resim67 Men oturtma
Resim68 DIALux yzeyin konumland r lmas
Yeni Proje ba latmak

Yeni butonuna bast n zda yeni bir proje a lacakt r. DIALux her defas nda sadece tek bir Projeyi al t r r. Bu sebepten yeni bir projenin a lmas iin eski projenin kapat lmas gerekir. Dzenleyicide proje ismini girebilir proje tan m yapabilirsiniz. DIALux ba latma tarihini otomatik olarak verecektir. Farkl bir alternatif olarak kutuyu otomatik olarak deaktif hale getirerek tarihi de i tirebilirsiniz.
Resim69Yeni Proje eklenmesi Kullan c . Verileri ikinci ekranda kar n za kmaktad r. Buradaki bilgiler Option ayarlar ndan al nmaktad r. nc ekranda Adres ve drdnc ekranda proje detaylar bulunmaktad r. Bu detaylar ayn zamanda kt n n kapak ka d nda kar n za kacakt r.
Resim70 Proje verilerinin girilmesi
DIAlux 4 ek olarak Bulundu u yer de ileri bir formda bulunmaktad r. Bu Kartotek gne in durumunu gn hesaplamas nda onaylar. Buraya listede bulunmayan uzunluk,geni lik lleri, Zaman ve Yaz vakit ayarlar n de i tirebilirsiniz(bkz.blm DIALux te gn hesaplamalar ). Deaktif bir yaz vakti k vaktini temsil etmektedir. Verilerinizi buraya kaydedebilir ve istedi iniz ekilde kullanabilirsiniz.
Resim71 Projekt verilerinin daten girilmesi
konum
Yeni Proje amak

DIALux Program ba lang c nda , haz r a k bir projedeyken, yeni proje amak iin Proje A t klay n z.
Resim72 Ba lang ekranl proje a lmas ya da Men den Dosya t klamayla a n z. A ile kay tl proje ift
Resim73 Men de projenin a lmas
Aktif minyatr grnmdeyken Windows Explorer DIALux 4 projesinin grafiklerinin tan t m n gstermektedir.
Resim8 Proje n gsterimi
Oda yap land rmas

Bir Oda yap land rmas iin K lavuz da Yeni oda ekle sekmesini t klay n z.
Resim9 Odalarda al mak
Yeni odan n olu turulmas
Oda geometrisi etd

Bundan sonra CAD penceresinde sayfan n sa taraf nda zet grnm ve denetleyicide oda koordinatlar belirecektir. Oda kayna standart olarak sol a a dad r. (x=0, y=0). Farenin sol butonunu noktalara t klayarak kayd rabilir ve sa butona t klayarak noktalar ilave ederek Oda lsn de i tirebilirsiniz. Farkl bir alternatif olarak denetleyicideyken Oda koordinatlar n editleyebilirsiniz. TAB tu unu onaylad ktan sonra DIALux tabloda verilen de erleri kullanacakt r. Verileri girdikten sonra bunlar OK ile onaylay n z.
Sa fare butonunu t klay n z
Oda koordinatlar n n girilmesi
Odan z ayet tmden gremiyorsan z byte butonuyla zoom yapabilirsiniz.
Toplam grnme zoom lama
Grnm evirme
3D-Grnm
Oda verilerini de i tirmek

Proje Yneticisinde bir oda i aretlendi inde denetleyicide e itli ayarlar yapabilirsiniz. Genel in alt na oda ismini ve tan mlama metnini yazabilirsiniz.
Genel
DIALux 4 deki yenilik ekleme plan metodu dur. Burada bekleme plan ayarlar nda EN 12464-1 und CIE 97 ile desteklenirsiniz. I kl k dzeni bekleme parametresiyle bekleme de eri ve yeni de er optimalle ebilir. Kullan c ayn zamanda bekleme de erini global olarak kl kla ilgili yerine odan n standart de eri olarak da kullanabilir. I k planc s EN12464 tan t ayd nlatma planlamas iin bir bekleme plan da ayarlamaya te vik edilmektedir. I k planc s ayn zamanda ayd nlatma planlamas ve bir bekleme plan ayarlamaktad r. DIALux 4 k plan ak na entegre edilmi tir ve otomatik olarak al r.
Asistan
Resim81 Oda verilerileriyle al ma
Bekleme plan metodu
Bekleme faktr ara t rmas n n basit metodu

DIALux te kullan c ; global bir bekleme faktrnn odan n tamam n hesaplamas n ya da her kl k / kl k dzenini ilgili bekleme faktrne iletmesini seebilir. Basit ve eski DIALux versiyonlar nda klasik metod kullan m yayg nd . Bir oda ya da d cephe yap land ktan sonra kullan c Property Page de ilgili seimi yapar.
Resim82 Oda verilerileriyle al ma seimi
Bir referans de erinin Bekleme faktr iin
Klasik metodda Bay Stockmar n Bekleme faktr Teori ve Uygulama k 6-2003 Tablo 1 referans de erleri olarak bulunmaktad r. Kullan c bunun haricindeki bekleme faktrlerini de Edit alan na koyabilir. Seilen bir kl n ard ndan kullan c bunu istedi i bir yere yerle tirebilir. Ayn zamanda kl klar n teknik detaylar na da eri im sa layabilir.
Resim83 Konumland r lm
kl klar n teknik verileri
Lamba ak m ve dzeltme faktr kl k adedinde etkisi zerinde vard r. Bunlar burada ayarlan r.
Resim84 I kl k adetinin iletimi
DIALux utilisation factor metodunda bir CIE saklamaktad r. Bylelikle gerekli miktardaki kl klar iletilebilecektir. Ayd nl k dzeyinin beklenen yeni de eri ve bekleme de erleri gsterilmektedir. Ayn zamanda odan n tamam n n yeni de eri ve bekleme de eri gsterilecektir. Kullan c kl k dzenini toplam planlamaya toplayabilir. Bu durumda de erler olacakt r nk odada ba ka bir kl k dzeni bulunmamaktad r.
kt da bekleme faktr imdiye kadarki gibi e itli kt sayfalar yla hat rlat lacakt r. rne in buradaki Bekleme plan sayfas nda oldu u gibi.
Resim85 Bekleme plan kt s
Kullan c kesin bekleme plan metodlar n semedike DIALux kullan m nda da herhangi bir de i iklik olmayacakt r. Klasik metod da ayn ekilde yeni odan n kurulumunu ilk ba ta semektedir.
Bekleme faktr ara t rmas nda ileri metodlar

Kullan c arzu etti inde bekleme faktrn her kullan lan kl klar ( kl k dzenleri) iin iletebilir. Der Anwender kann auf Wunsch auch den Wartungsfaktor der einzelnen verwendeten Leuchten (anordnungen) ermitteln. Bunun iin Property Page deilgili metodun seilmesi gerekir.
Resim86 lerletilm Bekleme faktr seimi
Oda ya da d cephe iin evre artlar belirlenir. Burada kullan c u durumu seebilir: temiz, normal ve kirli. Ayn zamanda Trilux kitab n n Plan yard mc s 12464 deki ok temiz i kullanabilir. Oda bekleme aral burada ortaya konulur. Bir kl k seiminden sonra kullan c bunu istedi i yere konumland rabilir. Ayn zamanda kl n teknik detaylar na eri ebilir. Bu Property Page basit metodla zde tir.
Resim87 e itli
k ta malar n n teknik ayar
e itli I k k (LEO, Light Emitting Object) ve kl klar, her LEO iin ayr olarak lamba seimine ve dzeltme faktrne ayarlanabilir.
Basit metodda oldu u gibi beklenen ayd nl k dzeyinin yeni de eri ve bekleme de eri gsterilir. Bunun haricinde genel odan n yeni ve bekleme de eri gsterilir. Kullan c bu kl k dzeni katk s n genel planlamaya ilave eder. Bu durumda de erler odada kl k dzeni olmad ndan zde olur.
Resim88 Varolan
kl klar n adet seimi
Property Page de Bekleme faktr bu kl n e itli parametrelerine ayarlar. Bir kl n birok LEO su oldu unda bunlar da tek tek parametrelenebilir.
Resim89 PropertyPage bekleme faktr
Property Page de kullan c kl k dzenini bekleme faktrne gre optimize edebilir. I kl k reticisi bu kl klar iin ULD veri bekleme parametrelerini tan mlam sa, bu kl k tipi Edit alan nda lamba tipinin alt na i lenecektir. Bekleme faktr evre ko ullar na (Raum Property Page de tan ml ),, Montaj yksekli ine (Oda endeksinde tan ml ) ve letim sresi Betriebsdauer (an dieser Stelle einzugeben) ve lambakl k bekleme aral na (burada tan mlan r) ba l d r. I kl k reticisi parametre girmediyse kullan c DROP Down listelerinden CIE rnekleri alt ndan kl k tipi ve lamba tipini seebilir. Kullan c ba ka faktrler kullanmak istedi inde alt k s mdaki blme faktrlerini Checkbox tan i aretleyebilir.
Resim90 Kullan c tan ml bekleme faktr
Kullan c n n seti i bekleme faktrlerinden (LLWF ve/veya LWF) Lamba tipi ya da kl k tipi Kullan c tan ml da a lacakt r. Planc faktrleri ve dip notlar buraya yazabilir. Planc Property Page de bekleme de erlerini ve yeni de eri ayn zamanda toplam ayd nl k kurulumunu grebilir. Bu durumda bekleme plan n daha minimale optimalize eder. Di er bir dzende toplam ayd nlatma dzeyi oda de erlerini de i tirecektir.
Resim91 Farkl bir dzenin ayn odaya eklenmesi
Burada optimal say daki ara t rma istenen toplam ayd nl k dzeyi odaya verilecektir. Bu CAD de de izlenebilir. Farkl artlara maruz kalmak (kirlenme, farkl yanma sreleri,...) bekleme faktrndeki CAD kl klar ayd nlat r ve al ma dzeni anlamland r r. Bekleme faktrlerini Men Grn ya da mendeki CAD penceresinden gsterebilirsiniz.
Resim92 Menyle birlikte Bekleme plan faktrnn CAD ierisinde gsterilmesi
Resim93 Bekleme plan faktrnn CAD da gsterilmesi ikonu
Kullan c bekleme faktrlerini Ett etmek sekmesinin alt nda dzenleyebilir
Resim94 Menyle al mak
Bekleme faktrlerinin al t r lmas
Ya da ilgili fonksiyonun a r r.
kl k dzenini ba lam mensnde
Resim95 Ba lama I kl k dzenlemesi
Bekleme faktr al t r lmas
kt da da iletilen bekleme faktr belgelenir. Burada Bekleme plan kt olarak DIAlux te a r labilir.
Resim96 CAD ierisinde
kl klar n bekleme faktrleri ierisinde gsterilmesi
DIALux bekleme plan n *.RTF olarak kaydedebilir.
Resim97 Bekleme plan Export etmek
Oda dzlemleri nde tavan n, uvar n ve yerin ayd nlatma zelliklerini kararla t rabilirsiniz. Duvar n yans tma zelliklerini de i tirirken tm duvarlar de i tirdi inize dikkat edin.
Resim98 Oda verileriyle al mak
Oda yzeyleri
Dzenleme DIALux 4.1 de yenidir ve Kuzey hizas iin y eksenini kararla t r r. Oda iin yap lan Kuzey hizas d cephe iin de ayarlan r. Bunu kolayca tan mlayabilmek iin y koordinat n n Kuzey ok u koordinat kayna yak n na getirmek gerekir.
Resim99Oda verileriyle al mak - Do rultma
Her bir duvar n zelliklerini de i tirmek

3D grnml bir duvar sein k rm z yla gsterilsin. Alternatif olarak Proje yneticisinde ilgili duvar sein. Bir yeri i aretledikten sonra denetleyicide duvar n zellikleri belirecektir. Burada duvar n ismini de i tirebilir ve sonular i leyebilirsiniz. rne in hesaplama sonras 3D rendering glge olu turursa hesap yatay ve d ey hatlar sisteminin verilmesi gerekir. Gstergenin iyi olmas iin hesap yatay ve d ey hatlar sisteminin bir o kadar kk olmas gerekir (nokta adetleri bytlr). Bylelikle bilgisayar n z n hesaplama sresi de artacakt r.
Resim100Duvar
ismin zellikleri
kinci ekranda Materyal in alt nda duvar materyal zelliklerini girebilirsiniz. Bylece yans tma arpan da de i ecektir. Alternatif olarak bunu yans tma arpan nda da verebilirsiniz.
Resim101 Duvar
materyal zellikleri
ayet bir duvara Doku i lendiyse Doku ekran nda Doku zelliklerini girebilirsiniz (bkz. Sayfa 80 ). Raytracer Opsiyonlar nda duvar n zelliklerini DIALux Raytracer ile girebilirsiniz.
Oda elementleri eklemek

Odan n de i mesi iin oda elementleri
DIALux oda elementleriyle oday de i tirebilme olas l n vermektedir. Bylelikle, Dachschrge oda elementi uygun ekilde kesilecek ve yeni oda dzlemi olan Tavan 2 olu acakt r. D eme de ayn zamanda odan n bir paras olur ve dzlemler olu turur.
Resim102 Duvarlarda al mak
oda elementlerinin eklenmesi
Oda elementlerini kullanabilmek iin nce Mobilya dal yap s n a n z. Oda elementlerini i aretleyiniz. DIALux tm elementleri tan t mda gsterecektir. Bunlar 3D grnm Drag and Drop ya da zet grnme ekebilirsiniz. Oda elementlerini ayn zamanda zet grnmde de ett edebilirsiniz. Oda elementlerinin leklendirmesinde zet grnm daha kolay olacakt r. Fareyle leklendirebilir ve evirebilirsiniz.
Resim103 Duvarlarda al mak
oda elementlerinin edit edilmesi
DIALux a a daki oda elementlerini kullanman z iin olanak sa lar. Bunlar ayn zamanda birle tirilebilir. Bir oda elementi di eri taraf ndan kesildi inde DIALux, kesilen bu k sm hesaba katmayacakt r.
Resim104Odalarda al mak
DIALux oda elementleri
DIALux 4 n gelmesiyle Kubbe oda elementi km t r. Kapsaml olan tavan formlar daha da ilerlemi tir. Bu sayede Kubbe tavan yapmak mmkndr.
Resim105 DIALux oda elementleri
Kubbe
Property Page ile ekleme

Denetleyici de numerik olarak objeleri Mobilya-PropertyPage e ekleyebilirsiniz. Bunun iin yap da istenen objeyi sein ve denetleyicide pozisyonu verin ve ekle yi t klay n.
Property-Page ile oda elementlerinin eklenmesi
Mobilya eklemek
Mobilya eklemek
Mobilyalar oda elementleri gibi Drag & Drop ya da Property Page ile eklenir.
Resim108 Drag and Drop - Mobilyalar
Property Page ile ekleme

Denetleyici de numerik olarak objeleri Mobilya-PropertyPage e ekleyebilirsiniz. Bunun iin yap da istenen objeyi sein ve denetleyicide pozisyonu verin ve ekle yi t klay n.
Mobilya haz rlama

Standard yap n n birle tirilmesiyle kendi mobilyalar n z haz rlayabilirsiniz. rne in kk bir raf ilerleme metodunu tan mlas n.
Resim109 Mobilya olu turma
Standard yap
Dikdrtgen prizma lmlerini bir raf taban oluncaya kadar de i tirebilirsiniz. Burada Property-Page i kullan n z.
Boyutlar n de i tirilmesi
Ard ndan raf taban n kopyalay n ve do ru yere kayd r n. Yksekli in (Z-eksen) uygun getirilmesi gerekir.
Resim111 Mobilya olu turma - Kopyalama
Bundan sonra d duvarlar haz rlay n ve do ru yere kayd r n Sonra d duvarlar ve raf tabanlar n farenin sa butonuyla i aretleyin. Birle tirme hesaplama iin ok nemlidir. Di er trl DIALux her yzeyi ayn hesaplar ve kaplanm alanlar ierisindeki grnmeyen yzeyleri de hesaba katmak zorunda olurdu.
Resim112 Mobilya olu turma - Birle tirme
Export fonksiyonunun Mobilya kaydet sekmesini a rarak Mobilya y kaydedersiniz. Bu size mobilyay farkl bir projede kullanman z sa lar.
Mobilya export etmek
Kaydedilen mobilyan z mobilya yap s nda greceksiniz. (bunun gncellenmesi gerekir. Gncelleme iin Proje yneticisinde bir yap dan di erine gein ve tekrar ayn mobilya yap s na gelin). Buradan Drag and Drop ile her zaman CAD pencersine iletebilirsiniz. (bkz. Sayfa 154)
Kay tl Mobilyalar a rmak
Mobilya dosyalar n import etmek

Mobilya dosyalar n di er Programlardan, rne in AutoCAD ten import etmek iin Men Dosya Import Mobilya dosyalar n seiniz. DIALux *.sat uzant l mobilya dosyalar n karacakt r.
Resim115 Mobilya verilerini import etmek
Pencere ve kap lar

Pencere ve kap lar Drag & Drop ile planlamaya al n r. Bu objele sadece duvarlara konumland r labilir.
Resim11 Drag & Drop
Pencere ve kap lar
Pencere ve kap lar sadece duvarlara konumland r labilece inden, kap ekildeki gibi otomatik olarak d ey konumland r lacakt r. Bu objeler otomatik olarak do ru konumlan r.
Doku ekleme
Drag & Drop ile eklemek
Projelerinize Drag & Drop ile Doku ekleyebilirsiniz.
Resim121Dokular Drag & Drop ile eklemek
Renk Doku yap s nda istenen Doku ya da rengi sein ve istenen dzleme farenin sol butonuyla s k tutup CAD da b rak n. Renk ya da Dokular istenen reel dzlemlere(mobilya, oda, pencere, kap ) konulabilir. Hesaplama dzlemleri herhangi bir Doku konulamaz. Bir objenin ierisine (oda ya da mobilya) Dokudaki ayn renkler sa lanacakt r. rne in: Odan n bir duvar ndan bir tu la dokusunu ekti inizde tm duvar dokuyu bu ekilde olacakt r. Ayn renkte olmas art yla bu mmkndr. Shift tu una ayn anda basarak fareyle gsterilen dzlem ilgili doku ya brnecektir. Bu rne imizde sadece bir duvar vard r. Strg tu una ayn anda basarak dzlemin tamam ayn doku ya brnecektir. Bu rne imizde tm duvarlar, tavan ve yerler vard r.
Konumland r lm Dokularla al ma
Sonradan konumland r lm dokular dzeltilebilir.
Resim122Dokular n objeler zerinde al t rmas
Arzu etti iniz objeyi CAD da sein. Property Page de kartotekte doku devam iin Dzlemler i greceksiniz. rne in dokunuzda ters konumlanm olan objenin ilgili dzlemini sein ve kartotekteki Doku rotalan r ve/veya byklkleri de i tirilir. Burada kayd rma da mmkndr.
Doku silmek
Bir Dokuyu bir objeden doku yap daki sigiyi seerek uzakla t rabilirsiniz. Obje tekrar kk rengine brnecektir.
Resim122 Doku silinmesi
Dokular Textr yap ya eklemek

Kendi Dokular n z (resimler)DIALux e eklenebilir. *.bmp, *.dib, *.jpg, *.gif uzant lar DIALux taraf ndan desteklenir. Dokular Drag & Drop ile Proje Yneticisine eklenebilir. Ayn anda DIALux Doku yap y ve Windows Explorer a n z. Grafik dosyan z Windows Explorer dan istenen doku yap ya yerle tirin. DIALux bu dosyay istenen grafik format na evirecektir. Yans tma arpan RGB de erinden
hesaplan r. Byklk ve standart boyut 1 x 1 m olacakt r. Her iki de er sizin tarf n zdan kontrol edilmeli ve dzeltilmelidir. Alternatif olarak Men den Dosyai Import fonksiyonundan Doku dosyalar seilebilir. Burada Dosya seme penceresiyle Dokular bir dizine kopyalanabilir.
Resim124 Dokular DIALux e import etmek
Duplike etmek (Odalar / Grnmler / Sokaklar kopyalamak)

Varolan bir oday duplike etmek
Bir oday Oda duplike ile ok kolay olu turabilirsiniz. Bunun iin yap daki orijinal oday i aretleyin ve Oda Duplike yi seiniz. NOT: Tm bilgilerin odaya kopyaland na dikkat edin. (Boyutlar, Materyaller vs.) Buna kl klar ve mobilya da dahildir.
Resim125 Odalar duplike etmek
I kl k ve kl k dzenlerinin eklenmesi ve al lmas

I kl k yap s nda I kl k seme yi t klay n z. I kl k semesi DIALux katalo unun alt nda kurulu olan PlugIn i grebilirsiniz. retici ismi ift t klanarak PlugIn a l r. Kurulu olmayan PlugIn leri DIALux Projekt Partneri nin alt nda bulabilirsiniz. retici ismini ift t klad n zda ilgili internet sayfas aacakt r. Buradan DIALux PlugIn i ykleyebilirsiniz. Ayr ca telefon numaralar ve e-mail adreslerini grebilirsiniz. Listenin en alt nda her zaman en son kullan lan kl klar grebilirsiniz. Bu 20 de i ik kl k reticisine kadar kabilir.
ift t klama reticiye gtrecektir
Resim126 I kl k yap n n a r lmas
Online katalog
DIALux online kataloglar ndan kl k verilerini eklemeyi sa lamaktad r. Bu, kurulu olan PlugIn lerin al mas yla ayn d r. Bir online katalo u ift t klayarak at n zda ilgili sembol kl k yap s nda kacakt r. Bundan sonra online katalog a lacak ve retici internet sayfas ndan DIALux projesine kl klar eklenecektir. Bylece srekli gncelleme yapabileceksiniz.
Resim127Online-Katalog al t rmak
Not : I kl klar n Online-Katalog zerinden al mas reticinin de deste iyle mmkndr.
Tekli
kl klar
Tekli kl klar Drag & Drop olarak kl klardan ya da proje yneticisinden odaya eklenebilir. Bunun iin kl klar yap dan odaya getiriniz. Fareyi b rakt n zda kl k konumlanacakt r. (X ve Y koordinatlar ) Drag & Drop sayesinde de odaya konumland rabilirsiniz. I kl k reticilerinin baz lar ileride PluIn gnderecek ve bunlar da Drag & Drop ile konumlanabileceklerdir.
Resim128 Tekli
kl klar n eklenmesi
K lavuzda Tekli kl k ekle t kland nda denetleyicide Property Page a lacakt r. CAD de Rubberband dzen olarak gsterilecektir. Property Page ierisinde ilk de erler yaz l d r ve Property Page in alt nda Ekle ve ptal buton u vard r. Property Page de I kl k ile kl klar konumland rabilirsiniz.
Resim129 I kl k seiminin Dropdown listesi
Yukar daki listede projede kulland n z kl klar t pk nceden kullan lan kl klar gibi grebilirsiniz. Montaj sekmesiyle de e itli montaj ayarlar yapabilirsiniz.
Resim130 Tab- Montaj
I kl klar n planlama ve yeni de eri odalar n tamam iin verilmi tir.
Resim131 I kl klar n teknik verilerini de i tirmek
I kl klar n teknik verilerini de i tirmek iin bunlar n odaya eklenmeleri gerekir. lgili kl k dzeni iinde kl klarla ilgili dzeni Proje yneticisinde bulacaks n z. Bunlar i aretleyin. Bylelikle kl klar n teknik verileri de i mi olacakt r. CAD ierisindeki kl klar i aretledi inizde i aretlenen kl k de erleri de de i mi olacakt r.
I kl klar n dzeni
DIALux kl klar hedef den I kl klarda yard mc niz. nlar n aar.Mende Grnm nlar fonksiyonunu bulabilirsi-
Resim132 I kl k hedef nlar n n a lmas Eklenen kl klarda C0 oku (k rm z izgi) kacakt r. Bu ok C0 dzeyi ve sar izgi k yans ma a s Gamma= 0 kacakt r. Genel olarak C0 kl k dzeyleri X ekseni do rultusunda olacakt r. Buran n dnmemi olmas gerekir. DIALux ile kl n LVK s hacim model olarak kar n za kar. Bu zellikle asimetrik kl klarda konumland rmak iin do rudur.
Resim133 LVK 3D hacim modelli
kl klar
I kl klar n LVK s iin Mendeki Grnm 3D I k da t m gsterimi a r l r ya da sembollerden ilgili ikon seilir. DIALux te kl klar n dzenlemesi koordinat girdileriyle denetleyicide takip edilebilir. Noktasal ayd nlatma fonksiyonu 3D grnmde kullan labilir. Noktasal ayd nlatma
fonksiyonu tek tek kl klar istenen dzlemlere getirir. Bunun iin bir kl i aretleyin ve Men den al ma Noktasal ayd nlatma ya t klay n ya da sembollerden ilgili ikonu seiniz. DIALux te kl k dzenlemesi sadele tirilmi tir. C0 dzenlemesi fonksiyonun yan nda , Gamma0 noktasal ayd nlatma opsiyonel olarak Maksimum ksal ye inlik (Imax) do rultulmu olur ayr ca C90 Gama 0 a gre . Yap land rman n di er kompleks tavan formu da geni letilmi tir. imdi kubbe tavanlar yap labiliyor.
Resim134 Fare modunun bir tan m
kl k yans ma noktas ndaki
Bir kl k tan m iin bunu yap n z. NOT: I kl k dzeni ierisinde her bir kl k seim filtresi seiniz. Bunu u ekilde yap n: Men CAD Seim filtresi Tek li kl klar.
Resim135 Tekli
kl klar n seimi
I kl k i aretlendikten sonra odadaki yer stnde (ya da mobilyada) Noktasal ayd nlatma ya t klay n.
Resim136 Bir projektr bir resme tutulur
I kl k dzlemleri eklemek
I kl k dzlemleri K lavuzdaki fonksiyondan ya da L i kl k dzlemleri ekleyin ya da I kl k dzlemleri iin asistan dzlem dzeni seiniz. E er bir oday sa fare butonuyla i aretlenirse oda mens a lacakt r. Burada ayn zamanda I kl k ekleme dzlem dzeni seiniz. Asistanda tm neli parametreler ard k olarak sorgulan r. I kl k dzlemlerini kullan n. Buras denetleyicideki kl k dzlemleri Property Page de Ekleme ve Koparma butonu bulunmaktad r.
Resim137 Asistan olmadan
kl k alanlar n n eklenmesi
Ekleme butonuna basmadan nce dzlem dzenindeki CAD Rubberband butonuna t klay n z. stenen parametreyi Property Page ierisine nceden ya da sonradan ekleyebilirsiniz. Haz r bir kl k dzleminde al madan nce buray yap ya da CAD ierisinde i aretleyiniz. CAD deki bir dzlemde bir
kl t klay n z. Bylelikle dzlemdeki standart i aretlenecektir.
kl klar
Dzlemde tek bir kl kla al mak isterseniz Seme filtresini kapat n z. ( resim135). u filtreler seilebilir (soldan): I kl k dzenlerine izin verme ya da engelleme seimi Dndrlebilir kl k paralar na izin verme ya da engelleme seimi Mobilya ya izin verme ya da engelleme seimi Oda dzlemleri ve oda elementleri izin verme ya da engelleme seimi Pencere, kap ve hesaplama dzlemlerine izin verme ya da engelleme seimi Hesaplama noktalar na izin verme ya da engelleme seimi
Resim138 Bir dzen ierisinde bir
n manipule edilmesi
Resim 138 de bir yzey dzeninde de i tirilen bir kl k grlmektedir. Seme filtresi tek bir kl semeye izin verir. Bu rne in bir kl k dzeninde bir dzenleme cismi nlay c s iin mant kl bir seenektir. Denetleyici de kl k dzlemleri zelliklerinde kl k dzlemlerini dzenleme ve lmleme e itlerini seebileceksiniz.
Resim139 Seim e idinin bir
kl k alan nda seimi
Dzen ve lmleme seene inin yzey zelliklerine etkisi vard r.
Resim140 I kl k alan nda lm e itleri
I kl k dzlemlerindeki grafiksel al mada da CAD arac l yla dzen ekli sa lan r.
Resim141 Dzenleme ierisinde
kl k alanlar n n konulmas
CAD zet grnmde kl k dzlemine e itli al ma ve ekleme erevesini grrsnz. D taraftaki siyah k sa izgili Simetrik ierik dzen eklini seiniz. Orta erevede D k eden d k eye seimi ve i k rm z erevede I kl k ortas ndan kl k ortas kacakt r. Sonra kl klar n lmleri ve ba lama-durma noktas de i ecektir. I kl k dzlemi geni letmesini fareyle yapabilirsiniz. Bunun iin farenin sa butonuna t klay n z. (yap da ya da CAD da). Bir izginin ya da k e koordinat n n ekilmesiyle mobilyalarda oldu u gibi geni letmeler e itlenir. Burada kl k say s n n ve byklklerin sabit kalmas na dikkat ediniz.
Resim142 Dzen ierisindeki
kl klar
Bir dzenin kl klar sonradan de i mektedir. Yukar da grnd dzlemlerin silinmesine gerek kalmadan kl klar de i ir.
Resim143 Dzen ve
kl klar n rotasyonu
Rotasyonunun de i mesi gibi genel dzlemin rotasyonu numerik ve grafiksel olarak dzlemdeki tm kl klar da de i ir. Bir kl k rotasyonunun dzleme eri mesi iin bunun tek tek seilmesi gerekir. Tek li rotasyonlar senkronize edebilirsiniz.
Resim144 I kl k alan pozisyonu
I klama dzlemini pozisyonlamak iin girdiler numerik ve grafiksel olarak de i ir.
I kl k izgilerinin eklenmesi
I kl k izgileri asistan ya da serbest olarak konumland r l rlar. Bir izgi eklendikten sonra uzunluk, pozisyon ya da a de i ir.
Resim145I kl k izgisinin leklendirilmesi
Fareyle arp y izginin ortas na ekti inizde a ve uzunluk pozisyonunu de i tirmi olursunuz. Mavi noktalar kl k band n serbeste konumland r r. Uzunluk ve a ayn anda de i ebilir. leklendirme ve evirme art k nemli de ildir.
Resim146 I kl k izgisinin ett edilmesi
I kl klar dzeni rotalanmad nda CO kl klar n kl k band ekseni gsterilir. (Ba lama noktas ndan son noktaya kadar).
I nlar n dzenlenmesi
Dzendeki her bir kl CAD dzeni arac l yla i aretleyiniz. Bylece dzen ierisinde rotasyon da de i ir. I kl klar n pozisyonu sabit kal r. Bunun yan nda Noktasal ayd nlatma y da kullanabilirsiniz. (bkz. I kl klar n dzenlenmesi).
Resim147 Tekli
kl klar n dzen ierisinde do rultulmas
Her bir kl k dzeninin i aretlenmesi iin Seme filtresini ayarlaman z gerekir.
Resim148 CAD-seime olan Seim filtresi
Soldan ikinci ikon bir dzen ierisindeki kl klar n seimini yapar. NOT: Tek li kl klar Tek li kl k dzen de bulunur.
I kl k emberi eklemek
u an iin I kl k emberi dzeni asistan bulunmamaktad r. Fonksiyonlar imdiye kadar tarif edilenlerle ayn d r.
Resim149 Ba lang ve son a n n
kl k emberi
Ba lama a s 0 orta noktan n sa dan ilk kl n n paralel X eksenine r aral yla konumland rmas n gsterir. A > 0 matematik olarak pozitif olarak saat yn tersini gsterir. A lar rotalanmad nda her kl k radiyal olarak d a do ru gsterilecektir.
I kl k dzeninin ayr lmas

Konulmu olan bir kl k dzeni sa butona t klanarak ayr labilir. Bunun ard ndan her bir kl k pozisyonu de i tirilebilir. Bir dzeni i aretlediyseniz bunu Menden de yapabilirsiniz. Ett etme I kl k dzeninin ay r
I kl k pozisyonunu de i tirmek
Bir kl n koordinatlar Proje yneticisinde i aretlemeyle de i ir. Property Page ierisinde koordinat dzlemleri a lacakt r.
Resim150 I kl k verilerinin de i tirilmesi
dzeltmeleri girmek
Resim151 I kl k verilerinin de i tirilmesi
Montaj yksekli i
Eklemli
kl klar
DIALux 4.1 oldu undan beri bilgisayar destekli kl k planlamas n en son mekanik kl k zellikleriyle kullanabilirsiniz. 3D kl k modellerri eklemleriyle dzenlenebilir. (Projektr, Kardan sistemleri, ayd nlatma projektr, kurulabilir sokak ayd nlatmalar ). retici eklemleri maksimum evrilebilir a l ve ad mlamal eklem olarak tan mlamaktad r.Yap lmas gereken kl klar t klamak ve ilgili yne do ru evirmektir. Bu numerik ve grafik olarak da al r.
Resim152 Eklemli seim filtreli
kl klar
Soldan nc ikonu t klad n zda evrilebilir kl k paralar kacakt r. Bu ikonu aktiflediyseniz CAD grnm kl k eklemde istenen pozisyona farenizle evirebilirsiniz ya da ilgili Property Page e numerik olarak rotasyonlayabilirsiniz.
Resim153 Fareyle
kl k eklemini evirmek
I kl k eklemini C0-G0 ynne ya da Imax a ynlendirebilirsiniz. (bkz. I kl k dzenleme).
Resim154 I kl k eklemi do rultulmas
Serbest
kl k dzenlemeleri
Sie platzieren Leuchten im DIALux te kl klar tekli, emberde, izgi ya da dzlemde konumland r labilir. Bunlar DIALux 4.1 te grupland r labilir, geometriksel ve/veya elektriksel olarak birle ebilirler. Arzu etti iniz kl k dzenini yeni bir kl dzenine i aretleme yaparak ba lam mensn kullan n.
Resim155 Ba lam menl serbest
kl k dzenleri
Bunlar sonradan ett edilebilir, isimleri de i tirilebilir pozisyonlar de i tirilebilir,konumland r labilir/rotalanabilir ya da kkeni modifiye edilebilir.
Resim156 Yeni
kl k dzenleri etd
Ba lam mensnden toplam kl k dzenini kopyalayabilir ve yeni ekleyebilirsiniz. E er tek li kl klar yeni kl k grubundan almak isterseniz serbest kl k dzenlerini ay rman z gerekir. uftrennen. Markieren Sie anschlieend die jeweiligen Leuchten(anordnungen), die entfernt werden sollen und ffnen Sie das Kontextmen dieser. Rufen Sie dann die Funktion Aus Leuchtengruppe entfernen auf.
Resim157 I kl k dzeninin kald r lmas
I kl k dzenlerinin dzenlenmesi
Resim158 I kl k dzeninin do rultulmas
Ba lam mens
Resim159 Noktasal ayd nlatman n konulmas
do rultulmu I kl k alan
I kl k geometrisinin hesaplanmas Kullan c istek zerine hesaplamada kl k geometrisini gz nne al r. Bu kl k kurulumlar nda ok nemli de ildir. Geni letilmi dolayl ya da dolays z nlamada as l kl k kendi glgeleme nin gze al nmas yla kl k geometrisi art olur.
Kumanda gruplar
Tan m
Kumanda gruplar ; rne in Dim de erleri bir kl k dzenlemesi ierisindeyken kumanda gruplar olarak tan mlan rlar.
Talep
stenilen kl klar kumanda gruplar alt nda toplanabilirler. Tek li kl klar bir dzen ierisinde kendi aralar nda da toplanabilirler. Tm k grnm toplamda hesaplanabilir ve sonu k grnm zerinde aktif olarak de i tirilebilir.
Resim12 Kumanda grubunun menyle konulmas
Resim176 Kumanda grubunun eklenmesi
Ba lam mensnden Oda
Resim177 Kumanda grubunun eklenmesi
Ba lam mensnden CAD grnm
Resim178 Kumanda grubunun Property Page sayfas
Resim179 Menl bir
kl k grnmn eklenmesi
Resim180 Odan n ba lam mens
I kl k grnm ekleme
Resim181 Kumanda grubu ba lam mens
kl k grnme ekleme
Property Page I k grnm, kl k grnmnn ve yard m ayd nlatmas tan mlar n ierir. Bunlar n istedi iniz ekilde zelle tirebilirsiniz. DIALux 4.1 deki di er bir yenilik kl k grnmlerini ve yard m ayd nlatmalar n ve tavan n ilk yans mas n lt. LG 12 yi hesaplamas d r. Bu zelle tirmeler Property Page de Checkbox lar ierisinde I k grnm olarak ele al nabilir.
Resim182 Property Page I kl k grnm
I kl k grnm
Gn faktrleri kartote i gne i, gn hesaplamas na ekler. Denetleyici ierisinde gn n ayarlayabilirsiniz. Gn n gz nne al aktif hale getirdi inizde bu projenize yans yacakt r. Checkbox deaktif halde olursa oda daha nceden hesaplanacakt r. Bir odan n tm k grnmleri ayn anda hesaplanabilir.
Gn
ayd nlatmas
Dimm de erleri
Resim185 Property Page Kumanda grubu
Dimm de erleri
Kullan c CAD grnm ierisinde verilmi olan dimm de erlerini grlebilir yapabilir ve bunlar Property Page ierisinde ynetebilir. konlar arac l yla menden dimm de erleri a labilir ya da kapat labilir. Ok sembolleriyle k grnmleri yeterli miktarda bulundu u srece a l p kapat labilir.
Resim186 CAD ve I kl k grnmerlin dimmde er ikonu
Resim187CAD grnmdeki grlr dimm de eri
E er kl klar ok say da k kt lar yla (LEO s)kullan l rsa, dimm de erleri her bir LEO iin ayr olarak ayarlan r.Property Page de kontrol gruplar k alanlar iinde , LEO lar tek olarak dimm de erlerine sahip olurlar. Bu dimm de erleri kontrol gruplar n n dimm de erleriyle arp l r. rnek : Kontrol grubu %100 dimm yap l rsa , bu kontrol grubunda bir kl k ayr olarak do rudan ve dolayl olarak bir k kt s d r. Direk olarak yay lan k kt s snmeli , dolayl olan yanmal d r. Ayarlar : Kontrol grubu : % 100 I k kt s do rudan : % 0 Toplam : %100 I k kt s dolayl :% 0 Toplam : %100 * % 0 = 0 I k kt s dolayl : % 100 Toplam : %100 * %100 = % 100 Dolayl k % 50 ye dimm yap l rsa , bu durumda ya kontrol grubunda ya da k kt s n n ayarlar nda unlar grlebilir : Ya : Toplam : % 50 * % 100 = % 50 Ya da : Toplam : %100 * %50 = % 50
DIALux Property Page ierisindeki I k rengi sadece POVRAY iin kullan labilir. Raytracer ierisinde renkleri RGB ye gre ayarlayabilirsiniz.
Resim13 Property Page Kumanda grubu
I k rengi
I k grnm eklenmedi inde oda daha k sa zaman ierisinde hesaplanacakt r.
I k grnmlerinin ve kumanda gruplar n n ett edilmesi

I k grnmlerini ve kumanda gruplar n duplike edebilirsiniz. Bu ekilde ayn kl klar n farkl dimm de erleri iin yapt n z al malar hafifleyecektir. Bu fonksiyonu ba lam mensnde I kl k grnm Kumanda gruplar nda bulabilirsiniz.
Resim14 Bir
kl k grnmnn (kumanda grubu) duplike edilmesi
A kl k da t m fonksiyonu hesaplanan oda ierisinde Men de Grnm A kl k ayarla dan yapabilir
Resim190 Menyle parlakl k ayar
ya da CAD penceresi ba lam mensnden a rabilirsiniz.
Resim191 Parlakl k ayarlamas
CAD-penceresi
Property Page A kl k odadaki a kl k da t m ayar n yapar. A kl k dzenleyici istenen pozisyona kayd r ld ktan sonra Uygula butonuna bas n z. Bylelikle 3D Rendering iin ayar n z gncellemi olacaks n z.
Resim192 3D Rendering iin parlakl k dzenleyici
leri Ayarlar da CAD tan t m ndaki ayd nlatma zaman n etkileyebilirsiniz. Check box lar arac l yla grnmlerini topluca optimize edebilirsiniz.
Resim193 leri ayarlar
Resim194 I kl k grnmlerin export edilmesi
Yard m ayd nlatmas

Genel
DIALux Yard m ayd nlatma plan n desteklemektedir. Yard m ayd nlatma DIALux te Norm EN 1838 ierisinde hesaplan r. EN 1838 e gre direk k hesaplamas gz nnde bulundurulacakt r. (EN 1838 Sayfa 2: Bu Norm talepleri planlamadad r [...]; k yans tmas gz nnde bulundurulmayacakt r. ). ngiltere de yay mlanan k lavuz 12 (LG 12) Society of Light and Lighting (SLL) e gre tavan kl k yans ma hesaplamas seilebilir. Yard m ayd nlatmalar n n 3 e idi bo altma ayd nlatmas , antipanik ayd nlatmas (yeni) ve zel obje/hesaplama tipleri iin gereklidir.
Yard m ayd nlatmas
Bo altma ayd nlatmas
Yedek ayd nlatmas
Yard m yollar iin bo altma ayd nlatmas

Resim195 Yard m ayd nlatmas e itleri
Riskli i yerleri iin bo altma ayd nlatmas
Yedek Ayd nlatma dzenli ayd nlatma planlamas na iletilir. Bo altma ayd nlatmas planlamas DIALux ayd nlatma dzeni ierisinde yrtlebilir ve yard m ayd nlatmas saptanabilir. Yard m durumu ve Yard m ayd nlatmas dzenli olarak Ayd nlatma planlamas nda kullan ld iin I k planc s n n i i azalt labilir. Bu durumda birok kl a konumland rma yapabilir ve yard m ayd nlatmas ndaki kl klara destek verir. Yard m ayd nlatmas ndaki kl klar dzenli hesaplamalara dahil edilmezler.Yine de bu kl klar konumland r l r ve kt lara geer. Bylece i lemeye ba lat labilirler. Kullan c kl klar normal, yard m ya da her iki durum olarak seebilir. I letim sresi ve ksal ak yard m iin gereklidir. I kl k dimmlerinin yard m iin gn nda gz ard edilmeleri mmkn de ildir. Yard m ayd nlatmas dzeni ayarlamas iin kullan c istenen oday i aretlemeli ve sa butona t klayarak kl k dzeni semelidir.
Resim196 Yard m ayd nlatmas grnm
Kullan c yard m ayd nlatmas n ngiltere iin haz rl yorsa bunu K lavuz 12 ye gre yapmal d r. Bu otomatik olarak ayarlanacakt r. (Global opsiyonlar, UGR SHR ve Ayd nlatma ili kisi) Kullan c her k ekilme dzlemi iin yard m ayd nlatma seim yapabilir.
Resim197 Property Page Yard m ayd nlatmas
Her kl k ve k ekilme dzlemi iin bir kl k veri ka d yard m ayd nlatmas nda kullan labilir. Bu veri ka d yard m ayd nlatmas LEO iin nemli bilgiler ierir. lk grafik fizyolojik kama ma s n r n gsterir. Bu grafikte maksimum ayd nl k de erleri EN 1838, Tablo 1 gsterilmi ve 2 izimle ayd nl k de erleri alak yer ve engebeli yer olarak gsterilmi tir. Bu iki grafik/tablo istenen ayd nlatma iin kl k montaj n n aral klar n gsterir. (rne in 1 lx). Duvara apraz, aprazdan apraza, aprazdan eksene eksenden eksene, eksenden duvara birok montaj seenekleri (2m den 5m ye) vard r.
Resim198 Yard m ayd nlatmas kt s
Veri ka d
Yard m yollar iin bo altma ayd nlatmas Um Yard m yollar iin bo altma ayd nlatmas iin kullan c bir veya birden ok yard m yollar hesaplama alanlar n eklemelidir. Yard m yolu koordinatlara gre editlenebilir ya da fareyle yap labilir.Sa butona t klayarak noktalar eklenebilir. Kal nl k 2m olabilir.
Resim199 Yard m ayd nlatmas
ka yolu etd
Dzlem yere konumland r lm t r. Kullan c burada serbesttir. Yard m yolu alan(lar) eklendikten sonra bir kl n seilmesi gerekir. Yard m yolunda sa butona t klayarak kl k dzenine her bir kl k dzenlemesi eklenebilir. Maksimum aral ktaki ilk kl kla di er kl klar hesaplama ve konumlama iin kullan l r. Kullan c yard m yolu noktalar nda kl klar n konumland rmalar n seebilir. E er
gerek duyulursa birden fazla yard m yollar bir odada bulunabilir.
Resim200 Kurtulu yolu ayd nlatmas
Resimlerde grld zere retici 3D model grselle tirme iin de kullanabilir.
kl klar n
Resim201 Kurtulu yolu ayd nlatmas
Grselle tirme
Antipanik ayd nlatma

Antipanik ayd nlatma otomatik olarak yard m ayd nlatma grnm ierisinde ayarlanabilir. I k grnm Property Page de Anti panik hesaplama dzlemleri iin bir buton bulunur. Bununla odan n tm alanlar e imli ya da farkl yksekltilerde olsa bile kullan labilir. Yer geometrisi duvar s n r olarak 0,5 m yi gstermektedir. Kullan c dzlemleri manuel olarak ett edebilir.
Resim202 Antipanik yzeyler
Antipanik ayd nlatman n bir alan n hesaplamak iin kullan c mobilyalar katmamal d r. Anti panik alan nda sa a bas lmak suretiyle anti panik ayd nlatmas n n tasnif edilmesi iin ayd nlatma dzenleri optimal hale getirilir.Seilen kl k kendi lm k ak m do rultusunda tan mlan r (Tab acil ayd nlatma ) ve bunu takiben en iyi aral k b rak larak yerle tirilir.
Resim 203 Antipanik ayd nlatmas n n yerle tirilmesi
Resim204 Hesaplama ekran
Mobilya olmadan hesaplama
Bu
kl klar Bo altma ayd nlatmas olarak adland r l r.
Resim205 CAD-grnmdeki yard m ayd nlatmalar
Riskli al ma yerlerinin bo altma ayd nlatmas

Riskli al ma yerlerinin bo altma ayd nlatmas DIALux te kullan c taraf ndan yap labilir. al ma yeri ve evresi di er hesaplamalarda oldu u gibi iletilir.
Yard m
DIALux Version 2.0 SDK PlugIn de ayd nlatma verilerinin (ULD)birok k ekilme dzlemleri zerinden yap ld n syler.Bu LEO lar ayn zammanda yard m olarak an l rlar. Yard m yard m ayd nlatmas nda kullan l r. Normal kl klar genelde ak pack lerle ya da merkezi bataryalara ba l al r. Bu sebepten yard m durumunda dzenli k da t m hesaplamalara dahil edilir. I ksal ak de i ik olabilir. DIALux 4.1 de tek bir kl k kullan labilir ve yard m ayd nlatmas olarak tan mlanabilir.
Resim206 Yard m ayd nlatmas
Denetleyici
Kullan c kl n yard m ayd nlatma hesaplamas na dahil olup olmad n tan mlayabilir. Ya da bunu normal ayd nlatma olarak tan mlayabilir. I ksal ak ve i letim sresi kullan c taraf ndan ayarlanabilir. Yard m ayd nlatmas planlan r. k da t m n n de i ik LDC leri iin
Yard m ayd nlatma veri ka d

Dzgn bir k planlamas komple Ayd nlatma dokmanlar yla gerekle ir. prEN 13032-3 ile DIAlux 4.1 yard m ayd nlatmas kama ma problemati ini ve optimal konumlama aral klar n veri ka d na aktar r.
Resim207 Yard m ayd nlatmas veri ka d
DIALux 4.1 de gn
hesaplamas
DIALux gn hesaplamas n destekler. Art k gn hesaplamalar projenize de yans yabilir. Gn etkisi i ve d grnm ierisinde hesaplanabilir. De i ik gkyz modelleri (a k, kapal , az bulutlu) ve direk gne hesaplamalarda dikkate al n r. Bunun haricinde yer, zaman ve dzenleme de hesaplamada dikkate al nacakt r.
Genel
4.versiyondan itibaren DIALux gn n hesaplayabilmektedir. Bunun iin zel bir mod gerekmemektedir. D grnmde gno hesaba kat labilir fakat i grnmde pencere ya da at penceresi hesaplamada etkilidir. DIN 5034 ve CIE Publication 110 baz al nmaktad r. Gk kubbe yere, zamana ve saate gre dzlem parametreler alt nda blnr. Direk gne n kullan sekmesinde gne de k kayna olarak hesaba dahil edilmektedir. Hesaplama u ekildedir: Tm dzlemler iin gk ( ve d ) 1. Tm dzlemler iin gk ( ve d ) 2. Tm dzlemlere direk gne hesaplamas 3. I kl klara direk gne hesaplamas (varsa) 4. Endirek para hesaplamas DIALux i ve d hesaplama aras nda farkl l k gstermez. Tm dzlemler iin ma de i tirme kullan l r. DIALux le bir gn hesaplamas yap lmak istendi inde ilgili I k grnmnn olmas gerekir.
DIALux te gkyz e itleri

DIALux teki gkyz e itleri CIE 110-1994 Spatial Distribution of Daylight Luminance Distributions of Various Reference Skies e gredir. Gkyznn her noktas iin bir kl k vard r.I kl k gne in yksekli ine, gne azimut a, gkyz nokta yksekli ine ve gkyz nokta azimut a ba l d r.
Tablo 1 CIE 110-1994 e gre gkyz e itleri
CIE- smi
Kapal gkyz Overcast Sky
Orta gkyz Averaged Intermediate Sky Nakamura, Oki et al taraf ndan geli mi . Uzun periyodlu lmler sonucunda olu mu tur, orta hava durumunu a klar Hay r 1
A k gkyz Clear Sky
Tan m
Tamamen kapal gkyz, rotasyon simetrik kl k da l m
Bulutsuz Gkyz
Direk Gne , olas gne Olas Zenit kl klar DIALux
Hay r 3 Krochmann
Evet 8 Krochmann
4.1 te kullan lan Zenit kl klar
I k grnmleri
DIALux projenize k grnmleri eklemenizi sa lar. Farenizin sa butonuna t klayarak ya da ba lam mensnden ekleme yapabilirsiniz. I k grnmlerinde kl klar tek ya da kumanda gruplar dimm de erleriyle sa lan r. Ayn zamanda gn da ayarlanabilir.
Resim208 Kumanda gruplar dimm de erlerinin verilmesi
Gn hesaplamas n n yrtlmesi iin odada bir grnmnn olmas gerekir.
kl k
Gn
hesaplamas
Bir proje ortaya yeni konulduysa pozisyonun yerkrede konumland r lmas gerekir.
Resim209 Konum belirleme
Kullan c burada istedi i ehri seebilir. DIALux tm k talar n ehirlerini uzun listeler halinde vermektedir.
Bunlar n uzunluk v, geni lik ve zaman ayarlar yap lm t r. Farkl ehirler de eklenebilir.
Resim210 Kuzey do rultmas
Oda ya da d grnmler iin yn Kuzey den verilmektedir. Bunun kolay tan nmas iin kuzey ok u koordinat kkenini gsterir. Oda da pencere ya da at penceresi planlanm olmas gerekir. Bunlar kolayl kla bir izgi ya da dzlem olarak konumlan rlar. Sa butona t klayarak izgi boyunca kopyala fonksiyonunu seiniz.
Resim211 Gn
faktrlerinin ayarlanmas
Pencere ve at penceresi nemli parametreleri ayarlat r. DIALux herzamanki gibi standart de erleri haz r edecektir.
Resim212 Gn
faktr
Bir k grnmn gn yla hesaplamak iin gerekli olan hesaplama opsiyonlar gn na aktar lmal d r. Checkbox ierisinde Gn arpan n hesapla aktiflendi inde u ayarlar yap lacakt r: Gkyz kapal gkyz modeli Gne yok I kl klar dikkate al nm yor Kullan c sonu olarak grnt grecek ve bu durumdaki gn arpan n kullanabilecek. Kullan c e er di er pozisyonlardaki gn arpan n renmek istiyorsa ilgili hesaplama dzlemlerine ya da noktalar na ekleme yapabilir. S rada kullan m dzlemini gryorsunuz. Gn arpan ilgili pozisyonlardad r. Dmin, Dmax und Dm olarak verilenler yzdeliktir.
Resim213 Kullan m kenar n n kt s
de er grafi i
Yap land rma

DIALux yap land rmay gznnde bulundurur. Burada nemli olan bunun CAD ierisinde tan mlanmas d r. Gn yap land rmas etd Men de ett etme ya da farenin sa butonuna t klayarak yap land rma y seerek ekleyebilirsiniz. Yap land rma grnmne oda d grnmyle grntlenmektedir. stenen objeler odan n etraf na konulabilir. Oda rne in bir st kata ykseltilebilir. Yap land rma direk n glegelemesini Ayd nlatma ile yap land rma objeye uygulanabilir.
Resim214 CAD-grnmde kurulum
nlem
dolays z ayd nlatma odada do ru zamanl simulasyonu sa lar. Bunun iin OpenGL li bir grafik kart na ihtiya vard r. Pencere ya da at penceresinden gelen ayd nl k ehir, oryantasyon, geometri, tarih ve zaman la hesaplan r.
Resim215 Gne ve glgeleme grselle tirmesi
Denetleyici de yukar da solda iki kayd rma dzenleyicisi bulunur. Bunlarla do ru zaman ve saat de i ir ve odan n ayd nlatma sreci simule olur.
Hesaplama diyalo u ayarlar

Hesaba ba almadan nce grnmleri seiniz. Di er ayarlamalarla hesaplama seenekleri ve i lemleri seiniz.
Resim216 Hesaplama ekran
3D Grnmde al mak
3D Grnm ayar
Planlama sonular n n yorumlanmas iin planlanan bir grnmde dola abilirsiniz. Gzetleyici pozisyonu odan n iinde durabilir. Bu, mobilyal geni odalardaki planlama iin mant kl d r.
Resim217 st kattan merdiven planlamas
3D grnm pozisyonlamas iin ilgili aralar hizmetinizdedir.(soldan)
Resim248 Modi Toolbar
Obje seimi: Bu mod seildi inde seme filtresinden ayr olarak objeleri t klayarak i aretleyebilirsiniz. Grnm bytme-kltme: CAD penceresinde farenin sol butonuyla s k ca tutun ve hareketle bytp kltn. Bunu CTRL + + ya da CTRL + - ile de yapabilirsiniz. 3D grnm evirmek iin farenin sol butonuna t klay n ve hareket ettirin. Kayd rmak: E er 3 butonlu bir fareniz varsa, orta buton bu fonksiyonu yerine getirecektir. Grnmde gezmek: o Farenin sol butonuna t klay n ve ileri-geri hareket ettirin.
Sol buton + CTRL Yukar , a a , sola ya da sa a gideceksiniz. Fakat nakma yn de i meyecektir. sol buton + Shift tu u yerinizde durursunuz ve etraf n z izleyebilirsiniz.
E er kameran zla yanma mesafesini 3D grnmde de i tirmek istiyorsan z fare modundaki Zoom (byte) ikonunu sein. Zoom yaparken ayn zamanda CTRL tu una da bas n z.
Resim219 Perspektif ve yanma mesafesi iin kamera ayar
3D grnmde hesaplama de erleri sorgusu

Luxmetre fonksiyonu hesaplanm ayd nl k de erini istenen noktada hemen gstermeyi sa lar. Bunun iin odadaki her noktay seebilmek iin 3D grnmn de i tirin. Fareyi CAD penceresi iinde istenen pozisyona getiriniz. Hesaplama sonular resim kenar n n alt nda gsterilecektir. CAD penceresinde e itli hesaplama noktalar n grmek iin fare fonksiyonunu Grnm evir e ayarlay n. Bylece odadaki her noktaya h zl ca eri ebilirsiniz.
Resim220 3D grnmde Lux de erlerin gsterilmesi
3D grnmde istenen noktay t klad n zda bu noktayla ilgili hesaplama sonular kar n za kacakt r.
3D grnm ayarlamas
DIALux ile 3D Rendering grafik verisi olarak export edilebilir. Bir resme grnm eklemek iin 3D bir grnme (i oda,d oda ya da sokak) ihtiyac n z vard r. Bu seildikten Men den Dosya Export CAD grnm JPG olarak kaydet... seilir.
Resim221 3D grnmn *.jpg dosyas olarak kaydedilmesi
Bir pencere a lacak, bir dizin ve bir resim in veri ismi istenecektir. Resmin boyutu 1024 x 768 pixeldir ve JPEG format nda kaydedilir. Bir grnm dosyas n yksek kalitede istedi inizde unlara dikkat edin: o Planlamay srdrn ve istenen perspektif iin CAD ayarlay n o kt y de i tirin ve 3D Rendering i a n z.
Resim222 3D Rendering a lmas
Rendering in export edilmesi iin ynergeleri a n z.(rne in:Word, Excel, Resim ett etme program ...). DIALux 3D kt s nda resmin zerini farenin sol butonuyla t klay n z, s k tutun ve resmin konulmas n istedi iniz yere ekiniz.
Resim223 Bir 3D Rendering in farkl yere kopyalanmas
Resim dosyas Bitmap olarak 2000 x 2000 pixelde kay tl d r. stedi iniz ekilde zerinde al ma yapabilirsiniz.
Yanl renk gsterimi

Kullan c DIALux 4.1 de 3D Rendering i yanl renk gsteriminde de gsterebilir. Bu gsterim daha ok ayd nlatma ve serbest leklendirilebilir de erlerdeki kl klarda tavsiye edilir.
Resim224 Yanl renkler
Ayd nlatma
Resim225Yanl renkler
kl k
e itli grnmlerde al mak

DIALux 4.1 de i ik oda grnm planlamalar n destekler.
Resim226 Toolbar Grnmleri
ekildeki Toolbarlar, grnm ve pencereler e itli grmleri sa lar. Bunlar soldan sa a do ru: 3D-Standart grnm a zet grnm a Sayfa grnmn a nden grnm a Toplam grnm zoom la nceden /sonradan giden k grnmlerini gster Dimm de erlerini CAD de gster Bekleme plan faktrlerini CAD de gster Proje yneticisini aktifle A lan pencereleri st ste a A lan pencereleri yanyana a Ayarlar Sembol zelle tirmesi zerinden daha birok sembol ortaya koyabilirsiniz. (bkz. Sayfa 47).
Resim227 e itli grnmlerde al ma Yukar dakinin ayn n unu yaparak sa layabilirsiniz: nce drt pencereyi a n ve st ste Pencere yi t klay n z.
Resim228 e itli grnm dzenlemesi
X le pencereyi kapat n z.
X semboll grnmlerin kapat lmas
Herbir grnm kapan r
Grnmler aras de i im
Resim229 CAD-pencerelerinin kapat lmas
Grnmleri kaydetmek
3D grnmde DIALux Versiyon 4.0 3D CAD kamera perspektifini tu kombinasyonlar na kaydeder. evirme ve Zoom lama CAD grnm ile istenen pozisyon CTRL + Say ile kaydolur. Alt + Say ya basarak grnm otomatik olarak a l r. Bu ekilde 10 grnme kadar kay t yapabilirsiniz. Bunun ayn s n CAD ba lam mensnden ya da Men den CAD kamera pozisyonu ndan kay t edebilirsiniz.
Resim230 Ba lam ensyle kamera grmlerin kaydedilmesi
Resim231 Menyle kamera grmlerinin kaydedilmesi
Kamera grnm eski hale getir kay tl grnmleri aar. Bu komutu CAD grnm ba lam mensnde ya da Men CAD al t r ile de yapabilirsiniz.
Resim232 Kamera grmlerin yeniden konulmas konulmas
Pozisyonlar n yeniden
Tel kafes modeli

Eski bilgisayar n zda DIAL ile al abilmeniz iin Tel kafes modunu de i tirmeniz gerekir. Bylelikle DIALux 3D grnmde titremeyecektir. Fonksiyonu Men den Grnm Tel kafes gster den yapabilirsiniz ya da CTRL + W ye bas n z.
Resim233 Tel kafes modu de i imi
Konulmu olan modellerle al ma

Objelerin kayd r lmas
Mobilya kl klar istendi inde de i tirilebilir. Denetleyici genel olarak i aretlenen objeleri ve bilgileri verecektir. Bunlar n girdi de erleriyle de i irler. Bir CAD grnm de i ecek olursa denetleyici bunu gncelleyecektir.
Resim234 Objelerin yksekliklerinin grafiksel olarak de i tirilmesi
Bir yap n n Z ekseninde de i iklik yaparken CTRL tu una bas n z. Bu tu u s k ca tutun ve farenin yap n n pozisyon arp s na t klay n. Ykseklik de i ene kadar CTRL tu unu tutun. Tu u b rakt n zda X ve Y eksenleri de i ebilirler. In der 3D-Ansicht zeigt der Schnittpunkt der drei Positionierungslinien den Ort des Positionskreuzes, projiziert auf die Bodenflche.
i ene kadar CTRL tu unu tutun.
una bas n z
Yatay ve d ey hatlar yakalama sistemi olmadan hareket ettirme ve evirme

Objeyi fareyi ekerek hareket ettirin. Bylece ayarl olan yatay ve d ey yakalama hatlar sisteminde hareket edecektir. Shift tu unu bas l tuttu unuzda yatay ve d ey yakalama hatlar sistemi deaktif olacakt r. Yatay ve d ey yakalama hatlar sistemi deaktifken de ayarlanabilir. Bunun iin Men de CAD Yakalama seene i Yatay ve d ey yakalama hatlar sistemi ayar .. n seiniz.
Shift
Resim235 Gstericinin ayar
Resim236 Yatay ve d ey hatlar sistemi ayar
Resim237 A ayar
Resim238 DXF ayar
Objelerin evrilmesi
Objeler evrilmeden nce i aretlenmelidirler. Bundan sonra numerik olarak Poperty Page de ya da grafik olarak CAD grnmde de i ebilecektir. Fareyle evirme eksenlerindeki eksen evirme noktas n t klay n z. evirme iin de bir yatay ve d ey yakalama hatlar sistemi bulunmaktad r.
me me il d me ye il ekseni evirir.
Resim239 Objelerin evrilmesi
Objeler kendi koordinat kkenlerine gre evrilirler. Bu, eksenin kayd rma arp s ve kesim noktas ile gsterilir. Daha fazla objeler i aretlendi inde orta nokta dikdrtgen prizma ierisinde evirilir.
Objelerin leklendirilmesi
Objeler bir, iki ya da eksende leklendirilirler. Bu, Property Page ya da CAD de gerekle ir. CAD de leklendirme modunu de i tirmek iin objenin ba lam mensnden leklendirme yi seiniz.
Resim240 Bir objenin ba lam mens
3D grnmde X, Y ya da Z ynlerindeki objelerin ynlerini leklendirmek iin t klay n ve ekin. aretli olan k e
noktalar n t klay n. Bylece ayn anda 3D de yapm olacaks n z. 2D grnmlerinde tek bir boyutta leklendirilebilir.
Objelerin birle tirilmesi ve kay t edilmesi

Birden fazla objeyi CAD ierisine eklediyseniz dzenlemenin sa lanmas iin, tavsiye edilen, objelerin nceden birle tirilmesidir. Birle tirilmi olan objelerin k m ldat lmas na gerek yoktur. Odada ba ms z olarak da durabilirler.
Resim241 Objelerin birle tirilmesi
Objeleri birle tirmek iin ba lam mensnden Birle tir sekmesini seiniz. Objeleri kay t etmek iin Men den Dosya Export Mobilya kay t et . i seiniz. nemli! DIALux mobilya yap da u uzant daki mobilyalar kabul eder: ...\DIALux\Furniture\.... Kullan c Furniture dizininden farkl dizinler ekleyebilir. reticiden SAT Fileformat (*.SAT) mobilya dosyalar n ald n zda Furniture dizininden vazgeip DIALux kullanabilirsiniz. (bkz. Sayfa 73)
Bir objenin koordinat kayna n kayd rmak

Birden fazla objeyi ba lad n zda koordinat kayna otomatik olarak dikdrtgen prizman n ortas na konulacakt r. Bu her zaman istenmez. Bir objenin mobilya yap dan Drag & Drop ile eklendi inde ykseklik Z = 0 olarak konumlanacakt r. Objenin kay t edilmesinden nce koordinat kk istenen yere konumlanmal d r. Bunu Property Page kayna n de i tirdi inizde denetleyicide yapabilirsiniz.
Resim242 Koordinasyon kkenlerinin ortaya konulmas
ir objenin koordinat n kayd rmak iin ALT tu una bas n z!
Alt
Kk grafik olarak tan mlamak iin : Alt tu una t klay n.Objenin koordinat arp s n hareket ettirdi inizde sadece obje de il, btn koordinat kayna de i ecektir. Bir ykseklik de i imi, hareket ya da yatay ve d ey hatlar yakalama sistemi SHIT ve CTRL tu lar yla yap labilir. Bu objeleri kaydedin. Ard ndan yeni tan mlanm koordinat kayna kaydedilecektir.
Resim243Drtgenin haricindeki koordinat kken
Nesne atlaman n rotasyonunun geriye al nmas
Obje dzlem etd

DIALux te dzlemler istenilen renklerde, yans tma arpan nda, materyaller, hesaplama yatay ve d ey hatlar sistemi dzenlenebilir. Objelerin dzlemlerinde al mak iin objeleri i aretleyin ve Dzlemler i seiniz.
Resim245 Dzlem etd
Denetleyici de Property Page dzlemler listesini grebilirsiniz. Bir dzlemi i aretleyiniz. (burada dzlem 19) CAD bunu izgilerle evreleyecektir. Property Page in sa nda bir materyal, yans tma arpan ya da bir renk seebilirsiniz. ... d mesine basarak dzlem isminin arkas nda sol Listbox ta bu de i tirilebilir.
Resim246Mobilya hesaplama dzlemi ve kt lar
Bir al mada hesaplama sonular n n sa lanmas iin Checkbox ta Sonular ver i Hesaplama da seiniz.
Bir izgi boyunca kopyalama

DIALux bir objeyi ardarda kopyalayabilir. Bunu Bir izgi boyunca kopyala ile CAD penceresinde sa fare butonuna t klayarak ya da Men den Ett seerek yapabilirsiniz.
Resim248Fareyle izgi do rultusunda kopyalama
Denetleyici den alternatif izgi do rultmalar n , kopyalar n tam say lar , aral ve son kopyan n pozisyonu verilebilir.
Resim249Denetleyiciyle izgi do rultusunda kopyalama
Dzenleme Yard m
ok e itli objeler planlamada topluca konumlanmas ya da d ey-yatay olarak konumlanmas armonik bir aranjman iin nemlidir. DIALux 4.1 te bu fonksiyonu ba lam mens ya da Men den Ett Do rultma ve da t m gerekle tir den yapabilirsiniz.
Resim250 CAD ba lam mens
konumlama ve da tma
Resim251 Men etd
konumlama ve da tma
Hesaplamalar yrtmek
DIALux e mobilya yap hesaplama dzlemlerini ekleyebilirsiniz. Bunun iin Hesaplama dzlemleri ni de i tirin ve ilgili objeyi Drag and Drop ile CAD penceresine gtrnz.
Resim253 Hesaplama alanlar eklenmesi
Hesaplama dzlemleri
Resim254 saydam hesaplama dzlemi
Hesaplama dzlemlerinde ayd nlatma llr. Bunlar sadece k da t m n glgelemede nlemezler. Ayn zamanda kullan m dzlemlerini, hem ire okuma dzlemleri gibi normlar da tan mlarlar. Bu rnekte oldu u gibi hesaplama dzlemi saydam bir bir dzlem olarak da kar. Saydam olarak kan dzlem, hesaplama sonular n iletir. te yandan dzlem grnmez olur. Ve sonu vermez. Hesaplama dzlemi de i tirilebilir. (bkz. Ett modu)
e itli ayd nlatma tipleri iin hesaplama dzlemleri

DIALux 4.1 hesaplama dzlemleri e itli ayd nlatma tiplerini hesaplar. Normal ayd nlatma haricinde d ey al c dzlemi, yatay dzlemi, kamera dzlemi, yar silindir ve silindir ayd nlatma hesaplanabilir.
Resim255 e itli ayd nl klar
Resim256 Property Page hesaplama alan
hesaplama e itleri seimi
S k t rma
Mobilyalar s k t r ld nda bu DIALux 4.1 de otomatik olarak sanal dzlemlerde ayarlanacakt r.
al ma alanlar
al ma alanlar iki para dzleminden olu ur. Bu dzlemler DIN 5035 T7 ve EN 12464 olarak tan ml d r. Bir al ma alan (Task Area) ve bir evre alan ndan (Surrounding Area) ibarettirler. Her iki dzlem poligonal olarak sa t klamayla de i ir. (Dzlem etd). unlar geerlidir: o Her iki dzlem ayn alandad r. o al ma alan evre alan ierisindedir. kt lar Iso izgilerini ve gri basamak gsterimlerini her iki dzlemde, de erler grafi i ve tablo olarak tek tek gsterir.
Resim257 al ma alan ve evre alan etd
Hesaplama noktas
Hesaplama noktalar hesaplama sonular n verir. D ey ve yatay hesaplama sonular kart l r.
Resim258 Hesaplama noktalar
D ey hesaplama noktalar (sa resim) rotalanmaz. Yukar dan gelen hesaplarlar. llen ayd nlatmad r. Yatay hesaplama noktalar (sol resim) Z ekseninde rotalan r. Dzlem ve yar silindirik ayd nlatmay lerler. Bunun iin Property Page ierisinde Tip in seilmesi gerekir. Serbest hesaplama noktalar (ortada) istenen eksende rotalanabilirler. Ok ynndeki ayd nlatma olarak hesap ederler. lgili kt da (hesaplama noktalar listesi) tm tipler verilmi tir. Ayd nl k, tip ve e it olarak s n fland r lm t r.
Her gruba minimal, maksimal ve orta de er hesap edilmi tir. Hesaplama noktalar merdiven ve duvar levhalar iin idealdir.
UGR hesaplamalar
DIALux UGR hesaplamalar nda ilerletilmi tir. DIALux UGR kt lar : 1) Direkt kl kta olan kl klar UGR Tablosu retmektedirler. u standartlar vard r: CIE, CIBSE TM10 ya da NB. ( 0,25 ya da 1 Spacing to height ratio (SHR) ) 2) Standart odalar iin tek bir sayfa kt verilmektedir. Bu kt ierisinde drt UGR de eri bulunmaktad r. 3) Kullan c UGR gzetleyicisini al ma yerlerine konumlar. UGR de erleri unlara tabidir: a. Gzetleyicinin pozisyonu ve bak do rultusu b. Kullan lan tm kl klar c. I kl klar n pozisyon ve rotasyonu d. Mobilya glgeleme ve yans tmalar 4) UGR hesaplama yatay ve d ey hatlar sistemi istenen de erde UGR de erleri - ve dzleme konulabilir. Hesaplama analog olarak UGR gzetleyicisinde gerekle ir. Kullan c kt olarak lokal yans tma problemati ini istenen yere konumlar. kt larda Nokta 1 iin ilgili tablolar vard r. Nokta 2 ve Nokta 3 iin UGR de erleri verilmi tir. Nokta 4 Iso izgilerini ve gri basamak gsterimini de er grafikleri ve tablolar gibi gsterir. De erler 10 ve 30 aras ndad r. Yksek ve alak de erler <10 ve >30 olarak gsterilir.
UGR hesaplama noktalar n ve UGR hesaplama dzlemlerini eklemek

UGR hesaplama objeleri Drag & Drop ile eklenebilir. Bunun iin farenin sol butonuyla ekleme yap n z. CAD grnm UGR objesini mobilya yap da ekip b rak n z ve projeye ekleyiniz. HATIRLATMA: zet grnme objeleri ekmek iin gzetleyici 1,2 m lik bir yksekli e konumland r lmal d r. Bu standartt r. Objeler Drag & Drop dzleme konumland r l rlar.
Resim259 UGR objelerinin odada konumland r lmas
Objeler numerik olarak Property Page de odada konumlan r. Girdi koordinatlar ve byklkler hesaplama dzlemlerine konumland r l rlar.
UGR yatay ve d ey hatlar sistemi ve gzetleyiciyi ayarlamak

Property Page ierisinde UGR yatay ve d ey hatlar sistemi gzetleyici do rultusunda hesaplama ayar na girer. Grnm do rultusu 0 gzetleyicinin X ekseninden bakt n gsterir. Buras saat ynne do ru matematiksel olarak pozitif yndedir. Grnm do rultusu ok ile UGR yatay ve d ey hatlar sistemi UGR gzetleyicisini gsterir.
Resim260 UGR grnm yn
D ayd nlatmalar
Yer elementleri
Bir yer elementi d grnme eklenebilir. Bir yer elementi istenen yksekli e d grnmde gsterilir.
Resim "Yer elementlerit" objesi
Yer elementlerinin eklenmesinden sonra drtgen bir form olu acak ve ykseklik 0,0 m olacakt r. Bir yer elementi ykseklik, st yzey ve yan yzeylerden olu ur. Objenin zerine sa t klayarak form de i tirilebilir. (bkz. Ett modu). Denetleyicide hangi yzeylerden meydana geldi i grlr. Tek tek seilen yzeyler varyasyonlara gidecek ve bunlar kt lara yans yacakt r. Bir yer elementinde bir deli in olmas di er yer elementleriyle kendini farkettirir. Yukar daki resimde seilen yer elementleri ye il imen zerinde ve gri yer elementlerinde di er trl delikler olacakt . imen zerinde hesaplama sonular olmayacakt .
D grnmler
DIALux te d ayd nlatmalar planlanabilir. oda ayd nlatma planlamas nda artlar tan ml d r. Nach dem Start von DIALux 4.1 ba lat ld ktan sonra yeni Y ld z ekran n greceksiniz.
Resim261 Ba lang ekran
Yeni d proje yi t klay n z. DIALux ba lat lacak ve bo d grnmler kacakt r. Bir projede i, d , ve sokak planlamalar ayn anda bulunabilirler.
Resim262 DIALux 4.3 ba lang ekran
bo grnm
Proje yap s nda d grnm odaya oturtulmu tur. D grnmde yer elementleri mobilya ve kl klar obje olarak bulunacakt r. Odada tavan, duvar ve yer bulunacakt r. Yer elementleri kendi k teknik zelliklerine ve st yzey hesaplama sonular na sahiptirler. Di er yer elementleri planlamada mobilya yap dan eklenebilir.
Resim263 "Drag & Drop" ile di er mobilyalar n getirilmesi
Bodenelemente knnen beliebig polygonal geformt sein (siehe: Fehler! Verweisquelle konnte nicht gefunden werden.). Wird in der Property Page Rechenraster die Checkbox Ergebnisse ausgeben aktiviert, werden zu der Flche entsprechende Ausgaben generiert. Mbel und Leuchtenanordnungen knnen wie in der Innenbeleuchtung platziert werden.
Anstrahlungen
Auch um Anstrahlungen von Objekten, Gebuden oder Fassaden zu realisieren, beginnt man die Planung mit einer Auenszene. Auf einem Bodenelement kann ein zu beleuchtendes Objekt platziert werden. Berechnungsergebnisse der beleuchteten Flche kann man entweder direkt abfragen indem man bei der beleuchteten Flche die Checkbox Ergebnisse ausgeben whlt
Resim265 Hesaplama sonu kt s n n bir yzeyde olmas
oder durch Einfgen einer Berechnungsflche.
Resim266 Bina cephesi ayd nlatma hesaplamas
Sokak ayd nlatmas

Standart sokaklar
DIALux 4.1 standart sokaklar planlamas n destekler. Bir projeye oda ve d grnm d nda standart sokaklar da ekleyebilirsiniz. Bunu Ho geldiniz penceresinde de grebilirsiniz.
Resim275 DIALux 4.1 ba lama ekran
Sokak projesi ba lat lmas
Men
Ekle
Yeni grnm
Standart sokak
Resim276Menyle standart sokak
Ya da K lavuz dan seebilirsiniz.
Resim277 The Guide ile standart sokak
Projenizi Sokak h zl planlama asistan taraf ndan da hesaplatabilirsiniz. (bkz. Asistanla al mak).
Sokak h zl planlama asistan

Ho geldiniz penceresinde farenin sol butonuna basarak DIALux Asistan n seiniz.
Resim278 DIALux Asistan
Sokak h zl planlamas asistan seimi
Ho geldiniz ekran n gremedi inizde Men den Dosya Asistan seiniz.
Resim279 Menyle asistan a rmak
Asistan sizi sokak h zl planlamas nda destekleyecektir.
Resim280 Sokak iin h zl planlama asistan a l ekran
Burada soka n her bir elementini ve bunlar n zelliklerini tan mlayabilirsiniz. Devam sekmesiyle bir sonraki ad ma geersiniz.
Resim281 Sokak profili konulmas
Planlamaya dahil olan otoyol elementlerini seiniz. Sokak kuru ve slak evre ko ullar iin seilebilir. Bu sadece U0 slak iin gereklidir. Sokak ad ve bekleme faktr bu sayfada dzenlenir. Bir sonraki pencereye sokak iin tek tek ya da kombinasyonlu de erlendirme alanlar konur. Fotometrik talep iin sokak tan mlamas kombinasyonlu de erlendirme alan ayd nlatma s n f n seiniz. Yenilikler iin : EN13201.
Resim282 Ayd nlatma s n flar ve de erlendirme alanlar
Seim butonuyla ayd nlatma s n f asistan al t r l r. Bunun iin kann der Beleuchtungsklassen-Assistent gestartet werden. Bunun iin bkz. Ayd nlatma s n f n n asistana iletilmesi Her bir element iin de erlendirme alanlar ve ilgili de erlendirme s n flar seilmelidir.
Resim283 Ayd nlatma s n flar ve de erlendirme alanlar
I kl k dzeni sayfas ndan bir kl k seip bir dzen ierisinde konumland rabilirsiniz. Dzenleme parametresini fotometrik talep ncesi optimize edilmesi gerekir. Ayd nlatma s n f ve durumu optime edilecek parametreyi verir. Kullan c hangi dzen de i keninin optimize edilece ine karar verir. Bunlar rne in k nokta aral , k nokta yksekli i, do rultma a s d r. Di er de i kenler de ayn anda optimalle tirilebilir.
Resim284 Ayd nlatma dzenleri bildirimi
Sonda bir kapan ekran kacakt r. Yandaki Checkbox aktifleyin. Sokak hemen hesap edilecektir.
Resim285 Kapan ekran
Tamam butonuna bast ktan sonra sokak projeniz haz r olacakt r. Bundan sonras n manuel olarak ett edebilirsiniz.
Asistan olmadan sokak planlamas

Bir sokak planlamas ndan nce sokak bir de erlendirme alan olan otoyoldan ibarettir.
Resim286Standart soka n eklenmesi
Sokak Proje yneticisinde i aretlendi inde genel ayarlar kacakt r. Denetleyici ad , tan m , bekleme ya da planlama faktr n ayd nlatma durumuna aktaracakt r. Ayd nl k durumu manuel olarak girilebilir ya da asistanla kararla t r labilir. Sokak projeniz standart olarak A1 tan ml bir ayd nlatma durumunu gsterecektir.
Resim287 Ayd nlatma durumu
Seimler
Ayd nl k durumu Avrupa komitesinin CEN/TR 13201-1 teknik normlar na uygundur. Sokak ayd nlatmalar n n tan m n sa lar. Hangi ayd nlatma durumunu kullanaca n z bilemedi inizde Asistan butonuna t klayarak ad m ad m gidebilirsiniz.(bkz. Resim 250)
Ayd nl k durumu iletimi iin asistan
Resim288 Ayd nlatma durumu asistan
Ho geldiniz ekran
Ana kullan c n n ortalama h z n drt seenek aras ndan seerek sabitleyebilirsiniz. Her ad m Devam t klayarak onaylay n z.
Tipik h z
Ana kullan c lar Ana kullan c lar ve teki kullan c lar penceresinde belirleyiniz.
Ana kullan c ve di er kullan c lar
Sonra Ayd nlatma s n f n n bulundu u bir kapan ekran kacakt r.
Resim291 Ayd nlatma durumu kapan ekran
DIALux sokak projenizin Ayd nl k durumu nu asistan n tamamlamas sonras nda gsterecektir.
Ba lat lan asistan otoyol elementleri eklini istedi iniz ekilde gznnde bulunduracakt r. rne in tipik otoyol nermeleri kacak amma yaya yolu olmayacakt r. Property Page de Bekleme plan metodu ile kullan c bekleme faktrn ara t rabilecektir.
Resim292 Bekleme plan metodu
Standart sokak e itli otoyol elementlerinden olu uyorsa, bunlar denetleyicide Dzenleyici i aretlenmi sokakta proje yneticisine eklenebilir, s n fland r labilir ya da silinebilir. S n fland rmak iin otoyol elementini i aretleyin ve bunu s ras yla yukar ya da a a oklarla gtrn. (bkz. Resim 293 ).
Resim293 Otoyol elementlerin eklenmesi ve s n fland r lmas
Opsiyonel olarak sokak elementlerini Men kak elementleri .... den ekleyebilir
Ekle
So-
Resim 294 Menyle sokak elementlerinin eklenmesi
Ya da farenin sa butonuna basarak i aretli soka yneticisinde grebilirsiniz.
Proje
Resim295 Sa fare butonuyla sokak elementlerinin eklenmesi
Her bir otoyol elementi CAD ve Proje yneticisinde i aretlenebilir. Denetleyici istedi iniz her otoyol elementinin zelliklerini de i tirir.
Resim296Otoyolun genel zellikleri
Bir otoyolu i aretleyiniz. Bylece zellikleri de i tirebilirsiniz: Otoyolun eni: 4,00m Yol izgileri: 2 Yol izgileri eni: 2,00m Property Page de Sokak kaplamas kl k katsay s n e itlendirir. kaplamay ve ksal
Resim297 Otoyolun zellikleri - Sokak
Her otoyolda TI hesaplamas na gre bir gzetleyici vard r ve de i tirilebilir.
Resim298 Otoyolun zellikleri - gzetleyici
DIALux gzetleyiciyi otomatik olarak EN gre hedefleme yapacakt r. Gzetleyici de erlendirme alan n n 60m ortas nda ve 1,5 m yerden ykseklikte olacakt r. Standart olarak her yol izgisinin gzetleyicisi vard r. Bu gzetleyici sr ynn izler. Gzetlemenin evrilmesi mmkn de ildir. Property Page de Dzlemler; materyalleri, dokular ve Raytracer Seenekleri ni ayarlar. Birok ayar grntlemede etki eder fakat hesaplama sonucunu vermez.
Resim299 Otoyol zellikleri
dzlemler
Standart ayarlamada orta, park ve ye il izgilerin de erlendirme alanlar yoktur. Bunlar sokak elementlerinde proje yneticisinin iindeyken i aretlenir ve farenin sa butonu t klanarak De erlendirme alan n ekle opsiyonu seilir.
Resim300 De erlendirme alan n n eklenmesi
Analog olarak bir de erlendirme alan sa butona t klayarak silinebilir ya da ad de i tirebilir. Yeni EN de i ik otoyol elementlerini birarada kullan r. Asistan da bu ilgili Checkbox lardaki seimlerle mmkndr. Serbest planlamada e itli ad mlar nemlidir. DIALux her dzlem iin (orta, park, ye il izgi) bir de erlendirme alan koyar. rne in bisiklet yolu ve yaya yolunu ayn de erlendirme alan nda istiyorsan z varolan de erlendirme alan n siliniz. Sonra her iki otoyol elementini seiniz ve SHIFT ile t klay n z. Sonra i aretli objede sa t klay n ve De erlendirme Alan na ekle sekmesini seiniz. Otoyol elemeti iin de erlendirme alan n z olacakt r.
Resim301 Toplam hesaplama alan
Proje yneticisinde De erlendirme alan n seiniz. Denetleyici de Property Page Hesaplama yatay ve d ey hatlar sistemi kacakt r.
Resim302 Hesaplama dzlemi
Yatay ve d ey hatlar sistemi otomatik olarak EN13201 ile ortaya kacakt r. Checkbox ta Otomatik seilirse hesaplama noktas n n I k nokta aral say s kacakt r. Normu olan yatay ve d ey hatlar sistemi istedi inizde bunu X ve Y do rultular na geirin. Bunun ncesinde Checkbox Noktalar aktiflenmi olmal d r. Dikkat : Sonular Norm EN 13201 e gredir .
Resim303 Hesaplama dzlemi
Ayd nlatma s n f
Burada Ayd nlatma s n f n ortaya koyabilirsiniz. Ayd nlatma s n f ya listeden seilecek ya da Avrupa Norm CEN/TR 13201-1 dan a r lacakt r. Ayd nlatma s n f fotometrik istekleri sokak ayd nlatma planlamas na dahil eder. Bunlar n haricinde ayd nlatma s n flar sokak durumlar n d ey ve yar silindirik Ayd nlatma y seer. (bkz. EN13201 1, blm 6.4). EN13201-2 normlar na gre kullan c unlara dikkat etmelidir: Yatay ayd nl k; Yar kresel ayd nl k; Yar silindirsel ayd nl k; D ey ayd nl k. D ey ayd nl k hep hesaplan r. Baz lkelerde yar kresel ayd nl k ve yatay ayd nl k hesaplamalar istenmektedir. Tablo 4 deki CEN/TR 13201-1 alternatif A s n flar S s n flar iin yrtlmektedir. Yatay ayd nl k: Hesaplama noktalar otoyol yzeyi ierisinde olmal d r. Yar kresel ayd nl k: Hesaplama noktalar otoyol yzeyi ierisinde olmal d r. Yar silindirsel ayd nl k: Hesaplama noktalar otoyol 1,5 m yzeyi ierisinde olmal d r. Yar silindir ayd nl k bak a s na gre de i ecektir. D ey kenarlar sa a da ana hareket do rultusunu yaya geidine paralel getirir. D ey ayd nl k: Hesaplama noktalar otoyol 1,5 m yzeyi ierisinde olmal d r. D ey kenarlar sa a da ana hareket do rultusunu yaya geidine paralel getirir.
Asistan a r n z. (bkz Resim 303). Ba lama sonras Ho geldiniz ekran yla kar lanacaks n z.
Ayd nlatma s n f n n asistana iletilmesi
Resim304 Ayd nlatma s n f asistan
Ho geldiniz ekran
Devam tu una t klayarak her ad m onaylay n z.
Tipik h z
Kabul edilen trafik kat l mc lar Ana kullan c ve teki kullan c lar penceresini tan mlarlar. Her ad m Devam ile do rulay n z.
Resim156Ayd nlatma s n f asistan
Ana kullan c ve di er kullan c lar
Sonda genel hava durumlar n seebilirsiniz.
Ana hava tipi
Kav ak sekmesi ile kav ak e idini ve s kl
n seersiniz.
drt yol seimi
Motorlu ara trafi ini seiniz sekmesini motorlu aralarla ilgili bir ey oldu unda seiniz.
Motorize trafik
eli me yoksa bunu eli me s n r penceresinde gz nnde bulundurunuz.
eli me
Grnm alan ndaki zorluk u seiniz.
Grnm alan zorlu u
Navigasyon zorlu u ilgili trafik kat l mc s taraf ndan seilsin.
Navigasyon zorlu u
Sonra tahmini evre
kl
n seiniz.
evre ayd nl
Asistan kapan diyalo unda ayd nlatma s n f n gsterir. Asistan sonland nda hesaplama yatay ve d ey hatlar sistemi DIALux taraf ndan ele al nacakt r.
Kapan ekran
Sokak ayd nlatmas

Standart bir soka a kl k sokak dzenlemesi getirebilirsiniz. Fakat mobilya ya da di er kl k dzenlemelerini getiremezsiniz. De erlendirme alan konulan dzenlerle sa lamla t r l r. Sokak dzenine ekleme K lav z da gerekle ir.
Resim315 The Guide sokak dzeni eklenmesi
Men Ekle I kl k dzeni Sokak dzeni Proje yneticisinde sokak i aretlendikten sonra seilmelidir
Resim316 Menyle sokak dzeni eklenmesi
Ya da sa butona t klayarak sokak Proje yneticisinde i aretlenir.
Resim317 Farenin sa butonuyla sokak dzeni eklenmesi
DIALux 4.3 sokak kl klar iin nemli konumland rma parametrelerini sunar. nce reticinin PlugIn ini sein ve bunu kl a konumland r n. Sokak dzenlemesine ekle seildikten sonra kl listenizden seebilirsiniz.
Resim318 Sokak dzeni eklenmesi
I kl k
Property Page I kl k
kl k seimini sa lar.
Resim319 Sokak dzeni eklenmesi direk dzenlemesi seimi
d eyicini spesifik zellikleri girebilir ve
Property Page Direk / D eyici de d eyicini spesifik zellikleri girebilir ve direk dzenlemesini tan mlayabilirsiniz.
Resim 319 d eme uzunlu unu gsterir. Orta kl k yzeyi sokaktaki ksal merkezi ve direk otoyol ayak noktas na aral k verir. Ayr ca Direk dzenini sa layabilirsiniz. I kl k aral klar n optimalize etmek iin Property Page Optimizasyon sekmesini seiniz. Dzenleme tipi kl klar n
nerede konumland klar n tan mlars n z. Burada tm dzenler vard r.
Resim320 Sokak dzeni getirilmesi
Optimize / Dzen tipi
De erlendirme alan nda planlanan k tekni i otoyol byklklerini girebilirsiniz. Property Page ayd nlatma s n f n minimal de erlerde ekler. Di er de erleri optimize etmek istedi inizde istenen s n r de erlerini giriniz. Optimizasyon al t r butonuyla optimizasyonu al t r rs n z. Dikkat: Birok parametreyi ayn anda optimize ederseniz hesaplama zaman birka dakika srebilir.
Optimize / bir otoyolun de erlendirme alan
DIALux tm parametrelerin seim ve direk aral n , k nokta yksekli ini ve e imi hesaplar. Checkbox parametreleri aktifler ya da deaktifler. Optimasyonun amac maksimum k nokta yksekli ini, minimal k nokta yksekli ini ve/veya minimal e im a s n bulmay sa lar. Optimasyon dzen konumland ktan nce ya da sonra yrtlebilir.
Optimizasyon / Optimize etme
De erleri burada girebilir ve minimum, maksimum ad mlar parametrelere i leyebilirsiniz. I kl k dzenini sokak projenize eklemek iin Ekle butonuna bas n z. Ba lam mensnde kl k dzenlerini yeniden optimize edebilirsiniz. Bunun iin farenizin sa butonuyla sokak dzenlerini Proje yneticisinde i aretleyiniz.
Resim323 Sokak dzeni
dzen optimizasyonu
I kl k dzeni de erlendirme alan nda tan ml d r. Birden fazla kl k ekledi inizde de erlendirme alan bunu iki kl k aras nda rnekteki gibi gsterecektir. (Resim 324) Resimdeki kl klar hesaplama alan n tan mlarlar.
Resim324 Sokak dzeninin eklenmesi
Dzenin ba lang noktas nda de erlendirme alan Direk dzen Uzunluk kayd rmas nda de i ir. Denetleyici kl k dzeninin teknik verilerini gnderir. (bkz. I kl k dzeni).
DIALux soka , i ve d grnm gibi 2D ve 3D boyutlar nda gsterir.
Resim325 3D Soka n grnm
3D sokak grnm di er projelerde oldu u gibi evirilebilir, zoomlanabilir, dola labilir ve *.jpg olarak kaydedilebilir. Not: Rendering Ayd nlatma da l m n verir fakat kl k da l m n vermez.
Resim326 2D Soka n grnm
zet grnmde de erlendirme alan /hesaplama yatay ve d ey hatlar sistemi oto yol elementleri ve kl k gsterilmektedir.
DIALux kullan c ya sokaklar d grnmlere ekleme f rsat verir.
Bir soka n d grnme kopyalanmas
Resim327 Soka
d dzene eklemek
Her bir otoyol elementini ve kl k dzenini t pk sokak projesi gibi ett edebilirsiniz. Tm otoyol elementlerini d grnmde yer elementleri olarak yerle tirebilirsiniz.
Resim328Eklenmi sokak d dzeni
kt lar n global ayarlar

Kullan c ve proje dosyalar
e itli kulan c ve proje dosyalar n ayarlar nceden Men den Dosya Ayarlar Genel Seenekler ile yap labilir. Bunlar yeni bir projenin a l nda seilir. (bkz. Sayfa Fehler! Textmarke nicht definiert.). kt kartote inde bronuz ya da proje logonuzu Bitmap dosyas olarak kaydedebilirsiniz. Son sat r ierisinde proje tan m yapabilirsiniz. Proje ka d zerinde be giri Layout iin haz rlanm t r. Buraya sonradan m teri bilgileri girilebilir.
Resim330 kt ayar
al an verileri logoyla beraber proje ka d na i lenir.
Resim331 Ba sat r rnek kt s
Global Ayarlar
Global kartote i k teknik ayar byklklerini Amerikan sistemine evirebilir.
Resim332 Global ayarlar
kt lar
Hesaplama sonular n n izlenmesi DIALux 3D grnml hesaplanm odalar gsterir.
Proje kt lar n bir hesaplama ncesinde ya da sonras nda grebilirsiniz. Hesaplama sonular na ba l olmayan kt lar hemen grebilirsiniz. rne in: Proje kapak ka d , I kl k adet listesi, kl k koordinatlar , mobilya koordinatlar , zet grnm vb. o u kt n n nceden hesaplanm olmas gerekir. Byle bir kt a ld nda ve kt grnmyorsa DIALux bunun hesaplanm olup olmad na bakacakt r. Proje yneticisinde istenen sayfay ift t klay n CAD penceresinde bu grnecektir. DIALux iki kt aras nda ekran ve yaz c iin kt lar ayr ayr gsterir. Ekran kt s sonular n ve bilgilerin do rulu unu Layout ve sayfa byklklerin k s tlanm olup olmad na bakar. Uzun tablolar scroll edilerek izlenebilir.
Resim333 Byk bir ayd nl k tablosunun ekran kt s
Pencere kenarlar nda evirme direkleri bulunmaktad r. Farenin orta butonuna basarak scroll sayesinde navigasyon sa lan r. Bask nizleme sayfalar n kt lar n n al m yap lmadan nce izlemeyi sa lar. DIALux WYSIWYG, What you see is what you get destekler. Bask nizleme iin Menden Dosya Sayfa grnm t klay n z.
Resim334 Bask stats
Bask nizleme kt y nceden gsterir.
Resim335 Bask n izleme
Burada teki kt lar alabilirsiniz. ok kt almak istedi inizde ard arda gnderin. rne in Sayfa 1-30, Sayfa 31-55. hard diskiniz 128 MB n zerindeyse buna gerek yoktur.
kt sonular n k s tlamak
Proje yneticisi kt sonular n k s tlayabilir. at e ikleri kt sonucunu istemeyece iniz bir rnektir. Bunun iin Sonu ver alan n inaktif hale getiriniz. kt yap da bu alan kar n za kmayacakt r.
Resim336 Sonu kt lar n n k s tlanmas
kt Ayarlar
Birok kt iin ayar yapabilirsiniz. Bunun iin ilgili kt n n kt yap s n ve Denetleyici de Property Page ierisinde de i tirilmesi gerekir.
Resim337 kt ayarlar
Ayarlar da de i iklikleri ele almak istedi inizde Grnm gncelle yi aktifleyiniz. Bu butona t klad n zda gerekli de i iklikler kt penceresinde yap lacakt r. 3D-Rendering kt s gzetleyici poziyonunda ortaya kacakt r. Bu de i iklik CAD de yap lm t .
Resim338 3D-CAD yukar da solda (ett iin) ve 3D-Rendering ( kt olarak) altta sa da
DIALux te di er kt lar
DIALux, DIALux 4 deki ilavelerden beri hep vard . Kumanda gruplar ve kl k grnmleri bu sayede kt olarak vermektedir. Hesaplama yatay ve d ey hatlar sistemi DIALux kt lar nda verilmektedir. kt yap daki kl k grnm zetini a n ve kt yatay ve d ey hatlar sistemi ayarlar n a n z. Grnm gncelle butonuna t klad n zda DIALux gncellenmi hesaplama yatay ve d ey hatlar sistemi kt penceresini aacakt r.
Resim339 I kl k grnmn kt s
DIALux ierisinde kullan lan de i iklikler yap lm t r.
kl k dokmanlar nda baz
I kl k veri ka tlar Design tamamen de i tirilmi tir. Redim ve metinin yan nda iki diagram da eklenmi tir. Birden fazla olan kl klar seilebilir ve k ayr lmalar hari tutulabilir. I kl klar DIN, BZ, UTE, CIE, NBN normlar nda ve CIE Flux Code olarak gsterilebilir.
Resim340 I kl k veri ka d n n ayarlama seene i
I kl k diagram
I kl k diagram yeni bir geli imdir. I ksal kl k katsay s da t m n , kl klardaki projektr a s n belirler.
Resim341 Yans ma iin
kl k diyagram karar
Fotometrik
kl k verilerini tabloda gsterme
I kl klar n ayd naltmalar tablo eklinde verilmektedir. Property Page ierisinde Gamma a lar ve C dzeyleri girilebilir.
Resim342 I kl k tablosu
D grnm tablo gsterimi

DIALux te planlama veri ka d verilebilir. zet grnmgrafik ierisinde kl klar ve mobilya koordinatlar bulunur. Property Page de lm, detay ve koordinatlar farkl olarak ayarlanm lard r.
Resim343 Property Page d grnm kt s
Kullan c tan ml standart kt ayarlar

Kullan c s k kullan lan kt -biraraya getirme ayarlar n kendi dzenleyebilir. kt yap s ierisinde kt lar n bulundu u klasrn i aretlenmesi gerekir.
Resim344 Standart kt olu turmas
lk olarak hiyerar iye yksekten yani projenizden ba lay n. Projenizi kt yap s nda i aretleyin. Burada Proje1. Bir standart semek istiyorsan z Listbox tan bir Ad seiniz. Listeden isted iniz standartlar kutucuklar i aretleyerek sa layabilirsiniz. Listede alt hiyerar ideki elerin oldu una dikkat ediniz. rne in Iso izgilerini (E) seti inizde bu alt hiyerar iye dahil olacakt r. Alt hiyerar iyi seebilir ve buna farkl bir standart koyabilirsiniz. rne in Oda1 iin tam kapsaml dokman seebilirsiniz. teki odalar bundan etkilenmez nk nceki proje k sa dkmantasyon olarak kullan lm t r. A a do ru kt dizini bundan etkilenir. Burada opsiyonel olarak her kt yap s iin obje seebilirsiniz. Tan ml olan kt standartlar n ayar olarak sonraki program ba lamas iin kullan labilir. Listbox tan Ad sein ve Standart olarak se sekmesini t klay n z. Listbox ta bu tan m parantez iinde Standart olarak duracakt r. Tan ml bir Standard silmek iin Sil i seiniz. Farkl bir standart setikten sonra silinmi olan standart olmayacakt r.
kt lar PDF olarak kaydetmek

Bir kt y basabilece iniz gibi, bunu PDF dosyas olarak da
yazd rabilirsiniz. Tm istedi iniz ayarlar yapt ktan sonra Men den Dosya Export kt lar PDF olarak kaydet e t klay n z.
Resim345 Bir PDF dosya kt s n n export edilmesi
Bir dosya ismi olu turman z ve PDF dosyalar iin dizin yapman z istenecektir. Dosyan n kaydedilmesi zaman n z alabilir. PDF dosyas n bu ekliyle m terinize gnderebilirsiniz. kt lar h zl bir ekilde adrese ula r ve de i tirilemezler.
kt grafiklerini export etmek

DIALux teki grafikleri di er yerlere de kopyalayabilirsiniz. (Word, Resim,...) Bunun iin ilgili kt yap s n a n. Grafi i istedi iniz ekilde ayarlay n. (r: Ad m uzakl k, renkler, yaz boyutu,...). kt penceresinin sa nda grafi i greceksiniz. Farenin sol butonuyla grafi i t klay n ve istenen yere ekin. Grafik *.wmf dosyas olarak kaydolacakt r.
Resim346 kt grafiklerinin di er alanlarda kullan m
Metin ve tablolar da bu ekilde yapabilir ya da Fare CTRL + C de i tir CTRL + V di er programlara kopyalanacakt r.
DXF De i tirme
DIALux 4.1 ile DXF izimlerini import kl k planlamas na aktarabilirsiniz. Kapat lacak olan DIALux planlamas nda oda geometrisi, oda elementleri, kl k ve mobilyalar CAD iziminizde ett edebilirsiniz.
DXF-Import
o o o Drtgen bir oda haz rlay n. zet grnmleri de i tirin. Men den Dosya Import DXF Dosya. Asistan ilgili DXF dosyas n soracakt r.
Resim347 DXF Ekleme fonksiyonlar
o o o
stenilen dosyay okutun. Ayar a amas nda 2 alan lmlerini toplam izim ierisinde greceksiniz. (Binan n boyutu). Planlama kayna dnya koordinatlar sisteminde 0.00/0.00/0.00 seilmeli ya da koordinat sistemi import edilen izim ierisinde kullan lmal d r. Alan iin kullan lan a rl k noktas n izimlerde seilmelidir.
DXF temel ayar ve tabaka

Men de Grnm ierisinde DXF zelliklerini ve tabaka ayar n t pk CAD program gibi grebilirsiniz. Tabakalar a l p kapat labilir. Bir tabak renginin de i tirilmesi iin opsiyonlar mevcuttur. Tabaka tek bir renkte de devam edebilir.
Resim348 DXF Temel ayarlar
DXF zet grnm oda etd

Planlama kayna n n kayd r lmas iin CAD iziminde bir noktay i aretleyiniz ve ba lam mensnde Kayna buraya yerle tir e koyunuz.
Resim349 Planlama kkeninin fare ve ba lam mensyle ekilmesi
DXF odas na ekildikten sonra odan n k elerini fareyle Oda geometrisini ett et ile K lavuz da aktif hale getiriniz.
Resim350 DXF-odas na olan oda k elerinin ekilmesi
Kap ve pencere gibi di er elementleri DXF iziminde i aretleyiniz.
Resim351Pencere, kap ve Mobilyalar n i aretlenmesi
DXF arka plan yla 3D grnmde al mak

CAD izimi 3-D grnmde kalabilir. Bunun iin Property Page ierisinde 2-D grnm aktif hale getiriniz.
Resim352 2D projeksiyonunun 3D grnmde ayarlanmas
Resim353 DXF-arka planl 3D-Rendering
DXF izimi Men den Grnmt kapat lmas yla olur.
DXF arka plan gster
DXF-Export
Ayd nlatma plan nda DXF format export edilebilir.
Resim355 DXF Export
DXF Export ekran
Resim356 DXF-Export
Iso izgileri ekran
Resim357 DXF-Export
Layer ekran
Resim358 DXF-Export
Seenekler ekran
Export edilecek alan belirleyebilirsiniz.Kullan lm olan DXF dosyalar n imdi kullanmak daha mant kl olacakt r. Opsiyonel olarak kl klar adet numaralar , say ve tan m olarak kullanabilirsiniz. Liste daha sonradan CAD izimde kar n za kacakt r.
Raytracer
DIALux Raytracing Raytracer POV-Ray program n gerekle tirir. E er programda POV-Ray de F1 e basarsan z POV-Ray yard m kacakt r.
Arka plan
DIALux otomatik olarak Setuplar n z ve nemli POV-Ray kurulum dosyalar n z hard diskinize kaydedecektir. Raytracer al t r l r al t r lmaz yaz l m otomatik olarak kurulacakt r. Setup POV-Ray 3.6 standart versiyonu kuracakt r. Bu cretsiz yaz l m n bilgilerini www.povray.org dan renebilirsiniz. POV-Ray mutlaka DIAL de POV-Ray Versiyonun de i tirilmi olmas gerekir. DIALux Program dizini pvengine.exe ile a l r. (rne in: C:\Program\DIALux\pvengine.exe). POV-Ray Proje dosyas (*.pov) ift t klanarak POV-Ray aplikasyonu ve DIALux Proje dosyas bundan sonra a lmayacakt r.
DIALux ierisinde Pov-Ray ayar

POV-Ray iin olan nemli ayarlar iyi bir grnm iin gereklidir. Tm POV-Ray fonksiyonlar n kullanmak iin DIALux teki *.pov dosyalar n POV-Ray Editor dan ykleyin ve burada ett ediniz.
Raytracing li foto-reel resimler

Raytracing gzetleyicinin yans ma takibi anlam na gelir. Burada materyal zellikleri gz ard edilir.
Temel ayarlar
RGB de erleri kl k rengi olarak tan mlan r. Men den Dosya Export seilmeli ve alt menden CAD grnml POV-Ray hesapla sekmesi seilmelidir. Kullan c Endirek hesaplama , kl l k ayar und Resim ayar n tan mlamal d r.
H zl ayar
Resim16 POV-Ray H zl ayar / Raytracing iin temel ayarlar
H zl ayar kartote inde unlar yapabilirsiniz: Resim zellikler: Burada resim uzunluk ve geni lik ayarlar n yapabilirsiniz. Byk bir resim hesaplama zaman n uzat r. K e dzl : Bu fonksiyon k eleri dzeltir. r: Duvarlar. Dokular bir izgiylr ekildikten sonra aktif olmas gerekir. Bu fonksiyon bitmi olan resimlerde yap lmal d r. nk hesaplama sresi buna dahildir. Sadece kenarlar de il, ayn zamanda geometrik objeler ve glgeleme de dzeltilir.
Resim366
POV-Ray li k e dzl
Autobumpmaps: st dzlem yap lar olan dokular kullan l r. rne in bir tahtaya Autobumpmaps einen 3D efekti kullanarak grnm verebilirsiniz. Dokular A k-Koyu bilgilerini Doku yukar -a a -derin olarak kararla t r r. Bumpmap Doku gri de erlerden al n r. Bumpmap Dokular direk Pov-Ray iine i lenebilir. Bu ekliyle renklere ba l olmadan Bumpmap Dokular olu turabilirler. Ayd nlatma ayarlar : I kl k s n fland rma ile kl klar n tek tek mi yoksa topluca m hesaplanmas n istedi iniz ortaya konulmu olacakt r. Her bir kl k hesaplama zaman n uzatacakt r. Bu seenek olmadan LVK kl k alanlar taraf ndan izlenecektir. Uzun alan ayd nlatmalar nda reel olmayan resimler kacakt r. Her pixel ayd nlatma zerinde da lacakt r. Ufak ayd nlatmalarda bu ok fazla sorun olmaz. Dolayl hesaplama da endirek ayd nl k sonucu verecektir. Bir ayd nlatma blnmesi ne kadar yksekte olursa, hesaplama sresi o kadar uzayacakt r. Bu fonksiyon basit bir Radiosity zerinden gerekle ir. dolayl hesaplama olmad nda objeler siyah olacakt r. Resimlerin kalitesi artacakt r. D grnmlerde yans ma olaca ndan bu fonksiyonu gz ard ediniz. Proje ayar yapmak: Render olan resimler (Bitmap *.bmp) otomatik olarak POV-Ray zerinde burada bulunacakt r: C:\Program\DIALux\Raytracer\Raum 1\...bmp Di er ayarlar da mmkndr: Checkbox lar aktiflenerek r. Oda d duvarlar saydam olabilir.
Resim ayarlar :
Her istenen boyut ayarlanabilir. Resim lmleri pixel olarak verilmi tir. Resim kesitleri 4:3 zerinden verilir. POVRay bunu de i tirebilir. znrlk 640 x 480 Pixel seilerek gerekle ir.
Resim367 POV-Ray
Resim ayar
Dolayl hesaplama:
H zl ayarlar ierisinde Endirek hesaplama teki dolayl hesaplama parametreleri iin ayarlanabilir.
Resim368 POV-Ray
Endirek hesaplama
Checkbox ta Radiosity uygula endirek hesaplamalar a p kapat r. Count I nlar n say s Sn ve yeni radiosity de eri hesapland nda COUNT tan mlanm olacakt r. 35 verilmi olan de erdir. Maksimum de er orijinal Pov-Ray ist 1600, DIALux Versiyonda 35.000 dir. Bu de er ok d k ayarland nda do al olmayan
efektler ve ayd nl k lekeleri olu acakt r. Bu de er ne kadar yksek olursa hesaplama o kadar uzayacakt r. 1000 zerindeki de erler zaman al r. Error bound Bu parametre tam bir hesaplamay gerekle tirir. Bu tan ml de er ikili, st ste olan hesaplamalar tolare ediler. 1.8 default de eri do rulu u gsterir. De er ne kadar d k olursa, grntleme de o kadar tam ve yava olur. Pretrace Bu de er Mozaik Bloklar Radiosity hesaplamalar nda gsterir. De erler 0.0 ile 1.0 yzde olarak resim byklklerindedir. Default de erler 0.08 balang de eriyle 0.4 son de eri aras ndad r. Grey threshold Bu de er yans yan n rengini renkli yerlere verir. E er beyaz k renkli bir yzeye gelirse n dalga boylar yans r. Bu da ye il bir duvardan yans yan beyaz n, ye il olarak yans mas demektir.
Resim369 Endirek hesaplama
resim gri duvarl odalar gstermektedir. Tavan ve yer de gridir. Tam ortada beyaz k saan bir projektr bulunmaktad r. lk resimde Grey threshold 0 de eri verilmi tir. Yans yan k ye il ve endirek ayd nlatma dzlemleri doygun ye il rengi yans t r. kinci resimde de er 0,5 tir ve bu sebepten renk doymu lu u daha azd r.nc resimde Grey threshold de eri 1 dir ve dolayl ayd nlatma yzeyini gri olarak verir. Halbuki ye il olmas gerekirdi.
I kl l k ayar
I kl l k ayar kartote inde grnmn koyu mu yoksa a k m oldu una bak l r. Ne kadar ok kl k varsa grnm o kadar a k olacakt r. Burada denemeniz gerekecektir. Resimde yapaca n z en ufak ayarlar n etkisini greceksiniz.
Resim370 POV-Ray
Parlakl k ayar
Raytracers yeni versiyonu (POV-Ray 3.6) kumanda gruplar ndan gerekle tirecektir.
k renklerini
Dzlemlerde Raytracing seenekleri

Tm oda dzlemleri, oda elementleri ve Raytracer seenekleri ayarlanabilir. lgili dzlemleri Property Page ierisinde i aretleyiniz.Bunun iin CTRL tu unu kullan n z. Autobumpmaps seene i Dokular st dzlem yap lar na ekler.
Resim371 Raytracing seenekleri dzlemleri de i tirir
Yans ma yerler iin %5 %10 ve cam iin %10 olmal d r. Cam saydaml %30 olmal d r.
%15
3-D Raytracing standart grnm

Hesaplanan ve render lanan DIALux-3D Standardansicht Raytracing olarak hizmet verir. Durma alan , grnm a s ve resim kesiti resmin tamamlanmas iin gereklidir.
Resim372 S radaki Rendering iin 3D standart grnm
Raytracer POV-Ray ile ba lamak

Program yle ba lat n z Men den Dosya CAD POV-Ray hesapla Export
Resim373 Rendering ba lat lmas
Program kurulmad ysa kurulum gerekle ecektir. DIALux kurulumuyla POV-Ray hard diske geecektir. Farkl sorular iin C:\Program\POV-Ray ya da http://www.povray.org internet sayfas na bak n z.
Resim374 Render edilmi resim
Resmi *.bmp format nda basabilir, farkl bir programa ya da resim program na aktarabilirsiniz.
POV Dosya maniplasyonu ve POV-Ray ayarlar POV-Ray Versiyonunun ba lat lmas

Normal POV-Ray Raytracer cretsiz bir yaz l md r ve www.povray.org adresinden yklenebilir. Bu program Source Code ierir. DIAL, POV-Ray e uyum sa lamak iin reel kl k hesaplamalar geli tirmi tir. DIALux taraf ndan gerekle mi olan veriler POV-Ray versiyonunda bulunmaktad r. *.POV dosyalar orijinal versiyonla a ld nda hata mesaj kar. DIAL Versiyonunun ba lat lmas iin POVRay in DIALux dizinini semesi gerekir. (r: C:\Programlar\ DIALux) Burada povengine.exe a lacaktr.
Kenar dzeltmeleri
Kenar dzeltmeleri DIALux ierisinde yap labildi i gibi POV-Ray ierisinde de ayarlanabilir. DIALux belli bir dzeltme yaparken POV-Ray iste inize gre dzeltme yapar. Burada DIALux etraf ndan gerekle tirilen *.pov POV-Ray ierisine yklenmelidir. nemli: DIALux *.POV dosyalar DIAL Version POV-Ray de okunabilir. Burada rnek grmektesiniz. Resim 1 Raytracing olmayan bir kenar dzeltmeyi, Resim 2 DIALux ayarl bir resmi gstermektedir. Resim 3 te kenar dzeltmesi belirgin bir ekilde kltlm tr. Bu sadece ok ince Dokulardaki byk uzakl klar iin gereklidir. Hesaplama zaman h zl olacakt r. De er ne kadar d k olursa dzeltme o denli kuvvetli olacakt r. Manipule de erini POV-Ray Editfeld ierisinde verebilirsiniz. (Resim 376). Art i areti a olarak verilmi tir. Burada +a0.001 noktan n oldu una ve virgln olmad na dikkat ediniz.
Resim375 K e dzeltmesi
DIALux POV-Ray Editor ba lang c C den yap l r.(C:\Programme\DIALux). ift t klayarak pvengine.exe dosyas n a n z. Orijinal POV-Ray ile DIALux *.pov dosyalar yla al amazs n z. DIALux le al mak iin Men den Dosya Odosya A . Seiniz. Burada *.pov dosyas n aray n ve proje dizininde kay t yerini sein. *.pov dosyas haricinde di er dosyalar da vard r. Bu bilgileri rnek olarak POV-Ray de Doku ve objeler verilebilir.
Resim376 POV-Ray for Windows
Resim formatlar
DIALux ve POV-Ray yap lm olan resimleri 4:3 formatlar nda gsterir. Bu televizyon, monitr ve projektr iin
do ru ayard r. Birok modern Laptop farkl sayfa dizinlerinde al r. rne in 16:9 ve 16:10 en s k znrlkteki laptop ve plazma televizyonlard r. *.pov dosyas POV-Ray Editor e yklendikten sonra Camera ya POV dosyas olarak i lenecektir. Bu girdi sa yukar da bulunacakt r. Men de Search yaparak da Camera y arayabilirsiniz. Kullan lan kamera n n alt nda Sa Vektr grebilirsiniz. Burada <1.3333,0,0> yaz l olacakt r. 1.333 hesaplanm olan dizinin 4:3 oran d r. 16:9 resmi 1.7777 ya da 16/9 ile yaz lmal d r. (r: right <16/9,0,0>). nemli olan resim boyutunun Editr format yla uyu mas d r. Burada Format 4:3 ve 800x600 pixel znrl gryorsunuz. Ykseklik 600 Pixel de duracaksa, bu kenar uzunlu uyla arp lmal d r. rnekte: 600 x 16/9 = 600 x 1,7777 = 1066.
Resim377 Resim format
Resim378 De i tirilen resim boyutu
Resim379 Resim boyutunun de i tirilmesi
Edit alan nda +w ve +h jeweils direk say de erlerini bulacaks n z. w burada width ve da height k saltmalar d r.
Kamera tipleri
PR e itli kamera tiplerini tan r. En enteresan olanlar Sperical ve e Cylinder perspektifli olanlard r. PR yard m da kamera tipleriyle ilgili yard m a ula acaks n z. PR standart perspektif kamera kullanmaktad r. Camera alan nda *.POV dosyas kamera de erlerini manipule eder. camera { location CAMLOCATION // ba lang varyasyonu belirlenir right <16/9,0,0> // Kamera sa vektr up <0,1,0> // Kamera yukar sky <0,1,0> // Gkyz vektr angle 77 // Kamera a l a s look_at CAMLOOKAT // Kamera bak a s }
up (upwards vector) camera look at
Y X
Z
right (right vector)
angle camera location
image plane
Resim380 Kamera grnm byklk ve vektrler
Resim 380 kamera konumland rmas iin nemli olan byklkleri ve vektrleri vermektedir. zeigt die Gren und Vektoren, die bei der Platzierung der Kamera wichtig sind. Aus DIALux heraus werden Blickrichtung und Position der Kamera so bergeben, wie sie auch in der 3D Ansicht des DIALux eingestellt sind. Her kamera e idine gre girdiler de farkl olabilir. Tam daire bir grnm iin kamera d ey silindir tipindedir. Bunun iin Silindir 1 e t klay n z. Angle alt nda 360 derecelik bir bak a s elde etmi olursunuz. Burada nemli olan resmin uygun olmas d r. rne in 5000 x 600 sayfa dizinlerinde 8.3333 den 1 e gitmelidir. Resim 180 a yla hesaplanacakt r.
Resim381 D grnm grselle tirmesi
Resim382 Kamera grnm ayar
Gsterilen ayarlarla d grnm; rne in odan n yar m grntsnden d grnm sa lan r.
Animasyonlar
POV-Ray ile grnm animasyonlar gerekle ir. A a daki veriler kamera a ve pozisyon ayarlar d r: #declare CAMLOCATION=<1.5,1.7,2.6>; #declare CAMLOOKAT=<6.4,1.7,-7.6>; Bu sat rlar a a daki ekran karacakt r:
Resim384 Animasyon ayar
Kamera ykseklik ekseninde evrilecektir. Bu sebepten bir odada her yn grebiliriz. Rota<0,clock*360,0> evirmeyi ykseklik ekseninde tutar. Dikkat: DIALux te Z ve Y eksenleri de i tirilmi tir. Clock bir sayat r ve 0 ile 1 aras nda hesaplan r. Clock tan m PR dosyas nda bulunmaktad r. Bunun a lmas iin Ini dosyas n ift t klay n z. A lan Ini dosyas nda zme, kenar dzeltmeleri ve ad mlama animasyon eklinde verilecektir. rne in: [320x240, Animation] Width=320 Height=240 Antialias=Off Initial_Frame=1 Final_Frame=25 Initial_Clock=0.0 Final_Clock=1.0 Ini de i mesi sonras nda POV-Ray kapat l r ve tekrar a l r. Yeniden ba latma ayar sol yukar daki Drop Down List ierisinden seilmelidir. [320 x 240 No AA] kopyalan r ve Ini dosyas na eklenir. Bunun ard ndan kare parantezleri ierisindeki metinler de i ir. Metinler POV-Ray Settings i seer. Initial_Frame ve Final_Frame toplamda hesaplanan resimleri verir. Bu rnekte 25 tane vard r. Initial_Clock ve Final_Clock de i tirilmeden al nmal d r.Avrupa da 25 Frame saniyede PAL formattad r. 10 saniyelik bir film 250 Frame den olu ur. (Resimler). Bu rnekte 25 frame PAL video olarak kodlanm t r. nceleri *.POV dosyas olarak <0,clock*360,0> evirme girilmi tir. Initial_clock=0 ten Initial_clock=1 e kadar kamera 360 dn yapacakt r. Bir resim 360:25 derecede olu ur. Kamera kendi etraf nda dnmelidir.
gew nschte Drehung
Kamera
0/0 Translationsweg
Drehung ohne Translation

Resim385 Kamera evirme ve Translation
Her remin ard ndan Run ikonu ard arda hesaplanmal ve al ma dizinine kopyalanmal d r. stenen bir animasyon program yla film *.avi, *.mpg, gibi formatlarda izlenebilir. VirtualDub yaz l m n cretsiz olarak http://www.virtualdub.org/index internet sayfas ndan indirebilirsiniz. Animasyon iin kamera ayarlanabilir. Bunun iin POV dosyas ve ini dosyas de i tirilmi olmalar gerekir. Bu basit rnekte de i tirilen dosya kullan lm t r. Pov dosyas Cameralocation X de eri olarak clockvariable olarak verilmi tir. #declare GAMMA=1.4; #declare AMBIENTLIGHT=0.0; #declare LIGHTCORRECTIONVALUE=1.0; #declare CAMLOCATION=<1.23+clock*11,1.15,3.11>; #declare CAMLOOKAT=<12.4,1.5,-1.0>; DIALux te nceleri 3D Pozisyonu clock variable olarak ayarlanm t . Clock=0 olmas X pozisyonunun 1.23m yi verir. Clock 25 ad mda 0 dan 1 e sayacakt r. X ilk ad mda 1.23m ten 1.23m e geecektir. 1.23m + 1/25 x 11m = 1,67m. Son X pozisyonu: 1,23m + 25/25 x 11m = 12,23m olacakt r.
#declare GAMMA=1.4; #declare AMBIENTLIGHT=0.0; #declare LIGHTCORRECTIONVALUE=1.0; #declare CAMLOCATION=<1.17863+clock*11,1.14597,3.1329>; #declare CAMLOOKAT=<12.368,1.56088,-1.02524>; global_settings {
ambient_light AMBIENTLIGHT assumed_gamma GAMMA tonemapper { low_value 1e-005 high_value 0.8 } } camera { location CAMLOCATION right <1.33333,0,0> up <0,1,0> sky <0,1,0> angle 77 look_at CAMLOOKAT translate -CAMLOCATION rotate<0,180*clock,0> translate CAMLOCATION } Bu rnekte evirme 180 azalt lm t r ve ikinci rnekteki evirme hareketi eklenmi tir.
Yard m
POV-Ray bilgilerini F1 tu una basarak ya da www.povray.org internet sitesinden alabilirsiniz.

DIALux Manual TR

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

DIALux Manual TR

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

DIALux 4.

2005 DIAL GmbH Gustav-Adolf-Strae 4 58507 Ldenscheid dialog@dial.de www.dial.de

DIALux Versiyon 4.3 Ayd nlatma hesaplamas iin Yaz l m standard

DIALux 4.3 Versiyonundaki yenilikler

Internet yklemesi sonraki kurulum

Resim1 DIALux CD Ba lang ekran

Online-Kataloglar hakk nda

Resim5 DIALux Light Asistan

DIALux Light Ikonu

Resim6 DIALux Light Asistan - Ba lang

Resim7 DIALux Light Asistan

Resim8 DIALux Light Asistan

Resim9 DIALux Light Asistan

Resim10DIALux Light Asistan

Resim11 DIALux Light Asistan - Hesaplamas

DIALux Light izolin resimde sonucu ve bir tabloda al ma dzlemini gsterecektir.

Resim12 DIALux Light Asistan

Resim13 DIALux Light Asistan

Resim14 DIALux Light Asistan - kt s

Resim15 DIALux Light Asistan - Son

Resim16 DIALux Ba lang ekran

Resim17 DIALux Asistan a rma

Resim18 Asistanla al ma- ba lang

H zl planlama ya t klay n. Herbir ad m kabul etmek iin Devam t klay n.

Resim19 Asistanla al ma - oda ismi, form, oryantasyon

Odaya isim verin, L odas n sein ve yerini belirleyin.

Resim21 Asistanla al ma - yans tma, yararl dzlem ve bekleme faktr

Resim23 Asistanla al ma - PlugIn / ki isel veri bankas

kl k semesi ekran seilen

Montaj eklini seiniz.

Resim2 Asistanla al ma, I kl k do rultmas

Oda dzenlemesini kararla t r n z.

Resim28 Asistanla al ma, Sonucun hesaplanmas

Resim29 Asistanla al ma, grntl sonu

Resim30 Asistanla al ma, Tek ka t kt s

Denetleyicili Proje Yneticisi K lavuz

Resim31 DIALux 4.3 Yzey

Resim32 3D-Odan n i grnm

Resim33 odan n zet grnm

Resim34 Sa fare butonu

Resim35 3D-CAD-Penceresinin ba lam mens

Resim36 Ba lam mensyle zet grnm

Resim38 Proje yneticisi

gsterilmi olacakt r. Sa t klamayla CAD grntsndeki gibi objelere zg Men kacakt r.

Resim39 PlugIn Yap

Ki isel veri bankas n olu turmak

Resim40 Ki isel veri bankas

I kl k dosyalar n DIALux 4.1 e eklemek

Mobilya dal yap s

Resim44 Mobilya yap

Resim3 Textur yap

Fonksiyonlar amak iin farenizle t klay n z.

Resim4 The Guide

Resim48 Guide-penceresi gsterilmesi

Resim52 Proje yneticisindeki

Resim53 Property Page de

Resim54 Property Page dzenlemesi ierisindeki

Ett etme modu

Resim55 Odan n ba lam mensnde grlmesi (Odadayken sa t klay n)

Resim56 Oda al ma modu

Resim57 lerletilmi bir k e noktan n eklenmesi

Resim58 Kullan lan yer elementinin eklenmesi

Resim59 Poligonal "Task Area"n n yaz masas nda ortaya konulmas