DONANIM KURSU HAFTA-1 / BİLGİSAYARLAR

Amaçlar:

• B i l g i s a ya r l a r ı n Ta r i h i n i Ta n ı t m a k .

• B i l g i s a ya r l a r ı n Fo n k s i yo n l a r ı n ı A ç ı k l a m a k .

I. Bilgisayar Nedir?

B i l g i s a ya r, k u l l a n ı c ı d a n a l d ı ğ ı ve r i l e r l e a r i t m e t i k ve m a n t ı k s a l ve i ş l e m l e r i
ya p a b i l e n ve ya p t ı ğ ı işlemlerin sonucunu s a k l a ya b i l e n . Sakladığı bilgilere
i s t e n i l d i ğ i n d e u l a ş ı l a b i l e n e l e k t r o n i k b i r m a k i n e d i r.

B u i ş l e m l e r i ya p a r ke n ve r i l e r g i r i l i r, i ş l e n i r, de p o l a n a b i l i r ve ç ı k ı ş ı a l ı n a b i l i r.
B i l g i s a ya r i ş l e m ya p a r ke n h ı z l ı d ı r, yo r u l m a z , s ı k ı l m a z . B i l g i s a ya r p r o g ra m l a n a b i l i r.
B i l g i s a ya r ke n d i b a ş ı n a b i r i ş ya p m a z .

G i r i ş : Ku l l a n ı c ı t a ra f ı n d a n ya d a b i l g i s a ya r t a ra f ı n d a n s a ğ l a n a n ve r i l e r d i r.
Bu ve r i l e r, s a y ı l a r, h a r f l e r, sözcükler ve ko m u t l a r d ı r. Ve r i l e r giriş birimleri
t a ra f ı n d a n t o p l a n ı r.

İ ş l e m : G e r e ke n ve r i l e r e g ö r e , p r o g ra m ı n ye t e n e k l e r i ö l ç ü s ü n de ya p ı l a n
i ş l e m l e r.

B e l l e k : Ve r i l e r i n s a k l a n d ı ğ ı ye r d i r. G i r i ş ya p ı l a n ve r i l e r, i ş l e n e n ve r i l e r
be l l e k t e s a k l a n ı r.

Ç ı k ı ş : B i l g i s a ya r t a ra f ı n d a n ü r e t i l e n ra p o r, b e l g e l e r. İ ş le n m i ş s o n u ç l a r ı n
ya z ı l ı o l a ra k e k ra n d a n ve ya d i ğ e r ç ı k ı ş b i r i m l e r i n d e n ç ı k a r ı l m a s ı d ı r.

B i r b i l g i s a ya r s i s t e m i do n a n ı m ve ya z ı l ı m s i s t e m l e r i n d e n o l u ş u r :

Bilgisayar donanımı (hardware): B i l g i s a ya r l a r ı n fiziksel kısımlarına

do n a n ı m de n i l m e k t e d i r. E l l e t u t u l a b i l i r l e r. E k ra n , k l a v ye , S a b i t d i s k ( h a r d d i s k ) ,
f a r e , ya z ı c ı , b e l l e k , m i k r o i ş l e m c i , t a ra y ı c ı g i b i b i l e ş e n l e r d o n a n ı m d ı r.

Bilgisayar yazılımı: Donanımı kullanmak için gerekli p r o g ra m l a r d ı r.

B i l g i s a ya r ı n n a s ı l ç a l ı ş a c a ğ ı n ı s ö y l e r l e r. E l l e t u t u l m a z l a r. B e l i r l i b i r i ş l e m i ya p m a k
ü ze r e b i l g i s a ya r d a ç a l ı ş ı r l a r.

B i l g i s a ya r ya z ı l ı m ı i k i a n a b ö l ü m e a y r ı l ı r : S i s t e m p r o g ra m l a r ı ve p a ke t
p r o g ra m l a r. S i s t e m p r o g ra m l a r ı , i ş l e t i m s i s t e m i ve d i ğ e r d e s t e k p r o g ra m l a r ı d ı r.
Ö r n e ğ i n W i n d o w s i ş l e t i m s i s t e m i b i r s i s t e m ya z ı l ı m ı d ı r. Pa ke t p r o g ra m l a ra ö r n e k
o l a ra k ise bir ticari p r o g ra m ı gösterebiliriz. Pa ke t p r o g ra m l a r f a t u ra n ı n
ke s i l m e s i n i g i b i k u l l a n ı c ı i ç i n b i r i ş l e m i n ya p ı l m a s ı n ı s a ğ l a r.

II. Bilgisayarın Tarihi

B i l g i s a ya r l a r, bir p r o g ra m temelinde işlemleri ye r i n e ge t i r e n elektronik

ay g ı t l a r d ı r. B i l g i s a ya r ı n t a r i h i i n s a n o ğ l u n u n a r i t m e t i k ve m a t e m a t i k a l a n ı n d a k i
ç a l ı ş m a l a ra p a ra l e l o l a ra k ge l i ş m i ş t i r. İ n s a n o ğ l u n u n k u l l a n d ı ğ ı i l k h e s a p l a m a
a ra c ı o l a n a b a k ü s , b i l g i s a ya r ı n ( c o m p u t e r ) a t a s ı s a y ı l ı r. D a h a s o n ra b u a l a n d a
ya p ı l m ı ş ç o k s a y ı d a m e k a n i k a y g ı t b i l g i s a ya r ı n b u g ü n k ü h a l i n e g e l m e s i n e n e de n
o lm u ş t u r.

A r d ı n d a n 1 9 4 5 y ı l ı n d a E N I A C a d ı ve r i l e n i l k e l e k t r o n i k b i l g i s a ya r A m e r i k a ' d a
bir Ü n i ve r s i t e de g e l i ş t i r i l m i ş t i r. E NI A C , 30 ton ağarlığında, 20,000 va k u m
tüpünden oluşan dev bir makineydi.

ENIAC dahil bütün b i l g i s aya r aygıtlarının amacı ve r i l e r i işlemekti. Ve r i

i ş l e m e k ( d a t a p r o c e s s i n g ) : ve r i l e r i ( i n p u t ) a l m a k ve ü ze r i n d e de ğ i ş i k i ş l e m l e r i
ya p m a k . A r d ı n d a n d a ç ı k t ı ( o u t p u t ) o l a ra k e k ra n d a ya d a k a ğ ı t ü ze r i n d e s o n u c u
ve r m e k t i .

A n c a k z a m a n i ç i n d e d a h a k ü ç ü k b i l g i s a ya r l a r g e l i ş t i r i l d i . 1 9 8 0 y ı l ı n d a I B M
f i r m a s ı , M i c r o s o f t M S - D O S i l e ç a l ı ş a n I B M P C b i l g i s a ya r ı n ı p i ya s a ya s ü r d ü . B u
a d ı m ı n a r d ı n d a n b i l g i s a ya r d o n a n ı m ı ve ya z ı l ı m a r t ı k b ü y ü k b i r e n d ü s t r i h a l i n e
ge l e r e k b u g ü n l e r e g e l d i .

I I I . B i l g i s a y a r ı n F o n k s i y o nl a r ı

B i r b i l g i s a ya r ve r i l e r i i ş l e r ve ç ı k t ı ( b i l g i ) o l a ra k e l d e e tm e m i z i s a ğ l a r.
B i l g i s a ya r l a r ı n t e m e l f o n k s i yo n l a r ı ş ö y l e ö ze t l e n e b i l i r : g i r d i , i ş l e m , d e p o l a m a ,
ç ı k t ı , ko n t r o l v b i ş l e m l e r.

Girdiler b i l g i s a ya ra kullanıcı t a ra f ı n d a n girilen ve r i l e r d i r. B i l g i s a ya r l a r

k l av ye , fare, t a ra y ı c ı gibi birimlerden alınan girişleri kabul e d e r l e r. İ ş le m c i
(processor) t a ra f ı n d a n işlenen bu ve r i l e r daha s o n ra e k ra n , ya z ı c ı gibi çıktı
ay g ı t l a r ı y l a k u l l a n ı c ı ya i l e t i l i r.
 Bir b i l g i s a ya r ı n temel f o n k s i yo n l a r ı n ı ye r i n e g e t i r m e de kullanılan temel
birimlerine bir bakalım:

A n a i ş l e m b i r i m i : B u b i r i m d e b ü t ü n i ş l e m l e r d e n e t l e n i r. A r i t m e t i k i ş l e m l e r,
be l l e k y ö n e t i m i b u b i r i m t a ra f ı n d a n ye r i n e g e t i r i l i r.

A r i t m e t i k / M a n t ı k b i r i m i : To p l a m a , ç ı k a r m a g i b i a r i t m e t i k i ş l e m l e r ve m a n t ı k
i ş l e m l e r i n i n ya p ı l m a s ı n ı s a ğ l a r.

A n a B e l l e k : Ve r i l e r i n , ko m u t l a r ı n ve a ra s o n u ç l a r ı n s a k l a n d ı ğ ı a l a n .

Ko n t r o l b i r i m i : D i ğ e r b i l e ş e n l e r i u y u m l u h a l e g e t i r i r.

Giriş/Çıkış birimi: Ve r i girişini ve işlenen bilgilerin k u l l a n ı c ı ya

gö s t e r i l m e s i n i s a ğ l a ya n işlemleri yö n e t i r.

IV. Gözden Geçirme

1 . B i l g i s a ya r n e d i r ?
2 . D o n a n ı m ve ya z ı l ı m n e d i r ? Te m e l gö r e v l e r i n e l e r d i r ?
3 . A b a k ü s i l e b u g ü n k ü b i l g i s a ya r l a r a ra s ı n d a n e t ü r b i r be n ze r l i k va r d ı r ?
4 . B i l g i s aya r l a r ı n t e m e l f o n k s i yo n l a r ı n e d i r ?

N O T : B u d o k ü m a n l a r F a r u k Ç u b u k ç u t ar a f ı n d a n h a z ı r l a n m ı ş t ı r . T i c ar i
a m a ç l ı o l a r a k k u l l a n ı l m a z . D a h a f az l a b i l g i i ç i n w w w . f a r u k c u b u k c u . c o m
adresine bakınız.

[ Bu döküman www.pcnet.arsivi.com sitesinden indirilmiştir. ]

DONANIM KURSU HAFTA-2 / ELEKTRONİK

İLETİŞİM

Amaçlar:
 • B i l g i s a ya r i ç i n d e k i i l e t i ş i m i a ç ı k l a m a k .

• B i l g i s a ya r ve r i yo l u n u ( b u s ) a ç ı k l a m a k .

I. Bilgisayar İçindeki İletişim

D i j i t a l e l e k t r o n i k ve r i l e r i n iki durumlu bir sistemle t e m s i l e d e r. B u i k i

d u r u m b i r ve s ı f ı r o l a ra k b i l i n i r. 1 ve 0 . B u s a y ı l a ra b i t d e n i r.

A. Binary Language (İkili Dil)

İkili dil, bit ve sekiz bitin oluşturduğu baytlardan oluşan bir d i l d i r.

B i l g i s a ya r i ç i n d e ve r i l e r i n t e m s i l i i ç i n i k i l i d i l k u l l a n ı l ı r. D i l i n a n a b i l e ş e n l e r i b i t ve
b ay t t ı r.

B i t , b i r ya d a s ı f ı r ı ( 1 , 0 ya d a a ç ı k / k a p a l ı ) o l a ra k b e l i r t i l i r.

B ay t ( b y t e ) i s e s e k i z b i t t e n o l u ş a n b i r b i t k ü m e s i d i r. B a y t b i r k a ra k t e r i
i f a d e e t m e k i ç i n k u l l a n ı l ı r. Ö r n e ğ i n F k a ra k t e r i n i t e m s i l e tm e k i ç i n 1 1 0 1 0 1 0 0 g i b i
b i r b ay t ı ya d a s e k i z b i t i k u l l a n s a k , b i l g i s a ya r i ç i n d e F k a ra k t e r i n i s a y ı s a l o l a ra k
t e m s i l e de b i l e c e k b i r s i s t e m e s a h i p o l m a z m ı y ı z ?

İ ş te bö y l e c e b i t l e r, b a y t l a r o r t a ya ç ı k m ı ş t ı r. A r d ı n d a n s i s t e m d a h a f a z l a
b i l g i ye g e r e k s i n i m d u y d u ğ u i ç i n d i ğ e r ö l ç ü l e r d e ge l i ş t i r i l m i ş t i r.

Ta b l o : B i l g i s a ya r de ğ e r l e r i .

DEPOLAMA BİRİMİ DEĞERİ

BİT 1/0
B AY T 8 BİT
W O R D ( S Ö ZC Ü K ) 16 BİT
K İ LO B AY T ( KB ) 1 0 2 4 B AY T
M E G A B AY T ( M B ) 1 , 0 4 8 , 5 7 6 B AY T
G İ G A B AY T ( G B ) 1 , 0 7 3 , 7 4 1 , 8 2 4 B AY T

B. İkili Değerlerin Onlu Karşılı

10010001 ikili bir sayının karşılı onlu sistemde kaçtır? Bunu hesaplamak
i ç i n a ş a ğ ı d a k i t a b l o y u k u l l a n m a k t a ya ra r va r :

İKİLİ SAYI 1 0 0 1 0 0 0 1
KONUM 7 6 5 4 3 2 1 0
MUTLAK
2 2 2 2 2 2 2 2
DEĞER
 2 2 2 2 2 2 2 2
HESAPLAMA
ü ze r i 7 ü ze r i 6 ü ze r i 5 ü ze r i 4 ü ze r i 3 ü ze r i 2 ü ze r i 1 ü ze r i 0
TAM
128 64 32 16 8 4 2 1
KARŞILIĞI
ONLU
128 0 0 16 0 0 0 1
KARŞILIĞI

To p l a m : 1 4 5

C. ASCII Kod

B i l g i s a ya r i ç i n d e k a ra k t e r l e r i b i r b a y t o l a ra k t e m s i l e tm e k i ç i n s t a n d a r t
o l a ra k kullanılan sisteme ASCII (American Standard C o de for I n f o rm a t i o n
I n t e r c h a n g e ) ko d l a m a s i s t e m i de n i r. B ö y l e c e Ö r n e ğ i n F k a ra k t e r i n i t e m s i l e t m e k
i ç i n 1 1 0 1 0 1 0 0 g i b i b i r b a y t ı ya d a s e k i z b i t i k u l l a n m a k s t a n d a r t h a l e g e l m i ş t i r.

II. Bilgisayar Veri Yolu (Bus)

S i s t e m k a y n a k l a r ı n ı n i y i k u l l a n ı l a b i l m e s i i ç i n b i l g i s a ya r i ç i n d e b i l e ş e n l e r
a ra s ı n d a i l e t i ş i m ge r e k i r. İ ş te b u a n l a m d a , b i l g i s a ya r ı n ve r i y i t a ş ı d ı ğ ı k a n a l l a ra
ve r i yo l u ( b u s ) d e n i r. B i l g i s a ya r i ç i n d e d e ğ i ş i k t ü r d e ve r i yo l l a r ı k u l l a n ı l ı r. Ve r i
yo l l a r ı 8 - b i t , 1 6 - b i t , 3 2 - b i t ve 6 4 b i t g i b i k a p a s i t e l e r e s a h i p t i r.

External bus o l a ra k a d l a n d ı ra b i l e c e ğ i m i z ve r i yo l l a r ı b i l g i s a ya r içindeki

b i r i m l e r a ra s ı n d a k i ve r i t a ş ı m a s ı n ı s a ğ l a r. B u n u n d ı ş ı n d a ç e ş i t l i a y g ı t l a r ı b i l g i s a ya r
i ç i n d e k i b i l e ş e n l e r e b a ğ l a m a k i ç i n k u l l a n ı l a n b i r g e n i ş l e m e ve r i yo l l a r ı ( e x p a n s i o n
b u s e s ) va r d ı r.

III. Sorular

1. What is a bus? (Bus nedir?)

Ya n ı t : B u s i s a g r o u p o f e l e c t r i c a l c o n d u c t o r s o r w i r e s t h a t c o n n e c t s t h e e l e m e n t s
e a c h o t h e r.
2 . W h a t i s a b i t a n d b y t e ? ( B i t ve b a y t n e d i r ? )
Ya n ı t : B i t i s a s m a l l e s t u n i t o f i n f o r m a t i o n t h a t i s r e c o g n i ze d b y a c o m p u t e r. B y t e
i s a g r o u p o f e i g h t b i t s a n d u s e d t o r e p r e s e n t o n e c h a ra c t e r.
3 . W h a t i s t h e p u r p o s e o f A S C I I c o d i n g s y s t e m ? ( A S C I I ko d l a m a s i s t e m i n i n a m a c ı
nedir?)
Ya n ı t : A S C I I w a s de ve l o pe d a s t h e b a s i s f o r c o m p u t e r c o m m u n i c a t i o n . B a s i c A S C I I
consisted of 128 binary codes that represents the alphabet.
 N O T : B u d o k ü m a n l a r F a r u k Ç u b u k ç u t ar a f ı n d a n h a z ı r l a n m ı ş t ı r . T i c ar i
a m a ç l ı o l a r a k k u l l a n ı l m a z . D a h a f az l a b i l g i i ç i n w w w . f a r u k c u b u k c u . c o m
adresine bakınız.

[ Bu döküman www.pcnet.arsivi.com sitesinden indirilmiştir. ]

DONANIM KURSU HAFTA-3 / BİLGİSAYAR

TEKNOLOJİSİ

Amaçlar:

• B i l g i s a ya r i ç i n d e k i i ş l e m l e r i a ç ı k l a m a k .

• Bir b i l g i s a ya r ı n bileşenlerini açıklamak.

I. Bilgisayarın Temel İşlemleri

B i l g i s a ya r, k u l l a n ı c ı d a n a l d ı ğ ı ve r i l e r l e a r i t m e t i k ve m a n t ı k s a l ve i ş l e m l e r i
ya p a b i l e n ve ya p t ı ğ ı işlemlerin sonucunu s a k l a ya b i l e n . Sakladığı bilgilere
i s t e n i l d i ğ i n d e u l a ş ı l a b i l e n e l e k t r o n i k b i r m a k i n e d i r.

Temel İşlemler:

G i r i ş ( I n p u t ) : Ku l l a n ı c ı t a ra f ı n d a n ya d a b i l g i s a ya r t a ra f ı n d a n s a ğ l a n a n ve r i l e r d i r.
B u ve r i l e r, s a y ı l a r, h a r f l e r, s ö z c ü k l e r, s e s s i n ya l l e r i ve ko m u t l a r d ı r. Ve r i l e r g i r i ş
b i r i m l e r i t a ra f ı n d a n t o p l a n ı r.
 İşlem (Processing): G e r e ke n ve r i l e r e gö r e , p r o g ra m ı n ye t e n e k l e r i
ö l ç ü s ü n de ya p ı l a n i ş l e m l e r.

Ç ı k ı ş ( O u t p u t ) : B i l g i s a ya r t a ra f ı n d a n üretilen ra p o r, b e l g e l e r. İ ş le n m i ş
s o n u ç l a r ı n ya z ı l ı o l a ra k e k ra n d a n ve ya d i ğ e r ç ı k ı ş b i r i m l e r i n d e n ç ı k a r ı l m a s ı d ı r.

II. Bilgisayarın Bileşenleri

B i l g i s a ya r i ç i n d e k i i ş l e m l e r i b e l l i b i l e ş e n l e r ( c o m p o n e n t s ) ye r i n e ge t i r i r.

A. Giriş Birimleri (Input Devices)

B i l g i s a ya r l a ra ve r i g i r m e k t e k u l l a n ı l a n a ra ç l a r d ı r. K l a v ye , f a r e , d i s ke t , h a r d
d i s k ( s a b i t d i s k ) , j o y s t i c k , t a ra y ı c ı ( s c a n n e r ) , m i k r o f o n , e k ra n ( do k u n m a t i k ) , C D,
b a r ko d o k u y u c u v b.

B. İşlem Birimleri (Processing Units)

B i l g i s a ya r d a k i a n a i ş l e m b i r i m i C P U ya d a i ş l e m c i ( m i c r o p r o c e s s o r ) o l a ra k
a d l a n d ı r ı l a n a n a i ş l e m b i r i m i d i r. S o n ra k i b ö l ü m de C P U ge n i ş o l a ra k ye r a l m a k t a d ı r.

C P U d ı ş ı n d a ş u i ş l e m b i r i m l e r i va r d ı r :

İşlem Birimi İşlevi

B i r ş a s e ü ze r i n d e b ü t ü n b i l e ş e n l e r i
motherboard
b i r l e ş t i r i r.
B i r d i z i yo n g a ( c h i p ) ya d a e n t e g r e
d e v r e ( i n t e g ra t e d c i r c u i t ) . C h i p
Chip Set
S e t ş l e m c i ve d i ğ e r yo n g a l a r ı i ç e r e n
önemli bir grup bileşendiri.
C P U i l e d i ğ e r b i l e ş e n l e r a ra s ı n d a
D a t a b u s ve A d d r e s s b u s
ve r i a l ı ş ve r i ş i n i s a ğ l a ya n b i l e ş e n l e r.
E x p a n s i o n S lo t ( G e n i ş l e m e Ek aygıtların (çevre birimlerinin)
Yu va l a r ı ) b i l g i s a ya ra b a ğ l a n m a s ı n ı s a ğ l a r.
Clock (saat) İ ş l e m c i n i n h ı z ı n ı d ü ze n l e r.
İ ş l e n e c e k b i l g i l e r i g e ç i c i o l a ra k
Memory (Bellek)
s a k l a r.
 C. Çıkış Birimleri (Output Devices)

B i l g i s a ya r d a elde ettiğimiz d o s ya l a r ı n çıkışlarını gö r m e k için kullanılan

b i r i m l e r d i r. E k ra n , ya z ı c ı , v b.

II. ÇEVRE BİRİMLERİ

Ç e v r e b i r i m l e r i ( pe r i p h e ra l u n i t s , a d d i t i o n a l c o m p o n e n t s , e x t e r n a l d e v i c e s )
b i l g i s aya r ve r i g i r i ş i n d e ve ç ı k ı ş ı n d a k u l l a n ı l ı r l a r.

B u n u n d ı ş ı n d a b a z ı a y g ı t l a r h e m g i r i ş h e m de ç ı k ı ş i ç i n k u l l a n ı l ı r l a r. B u
ay g ı t l a ra I / O ( i n p u t- o u t p u t ) a y g ı t l a r ı d e n i l i r.

A. Giriş Birimleri

Klavye (keyboard):

Ü ze r i n d e h a r f l e r, s a y ı l a r, i ş a r e t l e r ve b a z ı i ş l e v l e r i b u l u n a n t u ş l a r va r d ı r. Q
K l av ye ve F K l a v ye ( T ü r k ç e ) o l m a k ü ze r e i k i ş e k i l d e s ı n ı f l a n d ı r ı l a b i l i r. K l a v ye
ü ze r i n d e h a r f l e r, n u m a ra l a r ve d i ğ e r ö ze l t u ş l a r va r d ı r.

Joystick:

Genellikle oyun oynamak için k u l l a n ı l ı r. Ü ze r i n d e bulunan tuşlarla

ç a l ı ş t ı r ı l a ra k b i l g i s a ya ra ko m u t ve r i l m e s i s a ğ l a n ı r.

Fare (mouse):

E k ra n d a g ö z ü ke n imleç (işaret) ya r d ı m ı y l a ko m u t girişi ya p m a ya ya ra r.

Fa r e n i n çevre birimi o l a ra k kullanılmasıyla işaretleme, tıklama (click) ve
s ü r ü k l e m e ( d ra g ) ya p ı l a ra k i ş l e m l e r ya p t ı r ı l ı r.

Temel fare işlemleri:

İ ş a r e t l e m e : Fa r e i ş a r e t i y l e b i r ş e y i n ü ze r i n e g e l m e k .

T ı k l a m a : Fa r e n i n s o l t u ş u n a b i r ke z b a s m a k .

Ç i f t T ı k l a m a : Fa r e n i n s o l t u ş u n a k ı s a a ra l ı k l a r l a i k i ke z t ı k l a n m a s ı d ı r.

Sürükleme: Fa re n i n sol tuşunu basılı t u t a ra k imlecin ye r i n i n

de ğ i ş t i r i l m e s i d i r.
 S a ğ T ı k : Fa r e n i n s a ğ t u ş u n a b i r ke z b a s m a k

Tarayıcı (Scanner):

Re s i m , g ra f i k ve ö n c e d e n ya z ı l m ı ş ya z ı l a r ı b i l g i s a ya r o r t a m ı n a a k t a r m a k t a
k u l l a n ı l ı r.

CD-ROM sürücü (Compact Disk-Read Only Memory ):

Ve r i d e po l a m a k ve okumak için kullanılan aygıt. CD-ROM'lar büyük

kapasiteleri ve geniş kullanımıyla CD kullanımı çok ya y g ı n d ı r. P r o g ra m l a r ı
y ü k l e m e k , ve r i l e r i s a k l a m a k ve m ü z i k ç a l m a k i ç i n ya y g ı n o l a ra k k u l l a n ı l ı r.

2 . Çı k ı ş B i r i m l e r i

Disket sürücü (disk driver, floppy driver):

H e m g i r i ş h e m d e ç ı k ı ş b i r i m i d i r. D i s ke t de n i l e n m a n ye t i k o r t a m a ve r i
ya z ı l a b i l e n ve ü ze r i n d e k i ve r i l e r i o k u ya b i l e n b i r b i r i m d i r. B i r y ü k s e k yo ğ u n l u k l u
( H D - H i g h D e n s i t y ) d i s ke t 1 . 4 4 M B b i l g i s a k l a r.

Ekran-Monitör:

H e m g i r i ş h e m de ç ı k ı ş b i r i m i o l a ra k k u l l a n ı l ı r. G i r i ş ve ç ı k ı ş b i r i m l e r i n d e n
ge l e n ve r i l e r i n s o n u ç l a r ı n ı n e k ra n d a gö z ü k m e s i n i s a ğ l a r.

E k ra n l a r ı n b o y u t u , 1 4 i n ç , 1 5 i n ç , 1 7 i n ç , 2 0 ve 2 1 ' d i r. G e n e l l i k l e u c u z
o l d u ğ u i ç i n 1 4 i n ç l i k e k ra n l a r k u l l a n ı l m a k t a d ı r.

Sabit (Hard) Disk Sürücü:

S a b i t d i s k s ü r ü c ü , b i l g i s a ya r ı n b i l g i d e po l a m a k i ç i n k u l l a n d ı ğ ı e n t e m e l
b i r i m d i r. S a b i t d i s k k a p a l ı k u t u i ç i n d e b i l g i s a ya r ı n i ç i n d e b u l u n m a k t a d ı r. S a b i t d i s k
s ü r ü c ü , ve r i l e r i b i r d i z i d ö n e n m a n ye t i k d i s k l e r ü ze r i n d e s a k l a r l a r.

S a b i t d i s k l e r b i l g i s a ya r ı n a n a k a r t ı n a I D E ( I n t e g ra t e d D r i ve E l e c t r o n i c s ) ,
SCSI (Small Computer Sy s t e m I n te r f a c e - skazi d i ye o ku n u r ) ya da EIDE
( E n h a n c e d I D E , g e l i ş t i r i l m i ş I DE ) d i ye a d l a n d ı r ı l a n a ra b i r i m l e r l e b a ğ l a n ı r l a r.

Yazıcı (printer):
 Sistemdeki ve r i l e r i kağıt ü ze r i n e ya z d ı r m a ya ya ra r. Değişik ö ze l l i k l e r d e
ya z ı c ı l a r va r d ı r. B u a y r ı m k u l l a n ı l a n t e k n o l o j i , h ı z v b. k r i t e r l e r e g ö r e ya p ı l ı r.

M ü r e k ke p p ü s k ü r t m e l i ya z ı c ı ( i n k j e t ) : D a k i k a d a 1 - 8 s a y f a b a s a b i l i r. Ka r t u ş
t a k ı l a ra k k u l l a n ı l ı r. L a ze r ya z ı c ı l a r (laser) daha hızlı ve daha gelişmiş çıktı
ve r e b i l i r l e r.

C. Diğer Birimler

K l a s i k g i r i ş ve ç ı k ı ş b i r i m l e r i n i n ya n ı s ı ra g ü n ü m ü z t e k n o l o j i s i , m o d e m l e r,
c e p t e l e f o n l a r ı , g i b i ç o k s a y ı d a i l e t i ş i m ve m u l t i m e d ya a y g ı t ı n ı n b i l g i s a ya r l a ra
v b a ğ l a n m a s ı n a n e d e n o l m u ş t u r.

M o de m :

Te l e f o n hatları a ra c ı l ı ğ ı y l a uzak ye r l e r d e bulunan b i l g i s a ya r l a r a ra s ı n d a

iletişim s a ğ l a ya n çevre b i r i m i d i r. Modemler b i l g i s a ya r ve telefon s i n ya l l e r i n i
b i r b i r i n e ç e v i r i r. Te l e f o n l a r ı n k u l l a n d ı ğ ı a n a l o g s i n ya l l e r i b i l g i s a ya r l a r ı n k u l l a n d ı ğ ı
d i j i t a l s i n ya l l e r e ç e v i r i r. Ay n ı ş e k i l d e t e r s i n i d e ya p a r. Fa x o l a ra k d a k u l l a n ı l a n
m o d e m l e r b e l l i b i r h ı z a s a h i p t i r. 5 6 K b p s g i b i .

III. Sorular

1 . W h a t i s t h e p u r p o s e o f i n p u t de v i c e s ?
Ya n ı t : I n p u t d e v i c e s a r e u s e d t o p u t i n f o r m a t i o n i n t o t h e m a c h i n e .
2. What is I/O device?
Ya n ı t : S o m e d e v i c e s h a n d l e bo t h i n p u t a n d o u t p u t . T h e s e d e v i c e s a r e c a l l e d I / O
de v i c e s . Fo r e x a m p l e h a r d d i s k d r i ve s , m o d e m s , e t c .

N O T : B u d o k ü m a n l a r F a r u k Ç u b u k ç u t ar a f ı n d a n h a z ı r l a n m ı ş t ı r . T i c ar i
a m a ç l ı o l a r a k k u l l a n ı l m a z . D a h a f az l a b i l g i i ç i n w w w . f a r u k c u b u k c u . c o m
adresine bakınız.

[ Bu döküman www.pcnet.arsivi.com sitesinden indirilmiştir. ]

 DONANIM KURSU HAFTA-4 / MİKROİŞLEMCİ
(CPU)

Amaçlar:

• Mikro İşlemcileri tanımak.

• Y ü k s e l t m e ( u p g ra d e ) i ş l e m i n i a ç ı k l a m a k .

I. Central Procession Unit

Te k b i r yo n g a ü ze r i n d e b i r e n t e g r e de v r e d i r. A r i t m e t i k , m a n t ı k ve ko n t r o l
i ş l e m l e r i n i ye r i n e ge t i r i r. C e n t ra l P r o c e s s i n g U n i t ( C P U ) a n a i ş l e m b i r i m i ya d a
ya l n ı z c a i ş l e m c i ( p r o c e s s o r ya d a m i c r o p r o c e s s o r ) o l a ra k a d l a n d ı r ı l ı r.

B i l g i s a ya r ı n ç a l ı ş m a s ı n ı d ü ze n l e ye n ve p r o g ra m l a r d a k i ko m u t l a r ı b i r e r b i r e r
i ş l e ye n b i r i m d i r. İşlem hızına, kapasitesine ve d i ğ e r ö ze l l i k l e r i n e göre çeşitli
m o d e l l e r i va r d ı r :

• I n t e l 8 0 4 8 6 , 8 0 3 8 6 , 8 0 2 8 6 , 8 0 8 8 , 8 0 8 6 i ş l e m c i l e r.

• Pe n t i u m I I , I I I , I V i ş l e m c i l e r g i b i .

A n a i ş l e m b i r i m i , A r i t m e t i k ve M a n t ı k B i r i m i i l e Ko n t r o l B i r i m i n d e n o l u ş u r.

A r i t m e t i k v e M a n t ı k B i r i m i ( A r i t h m e t i c & L o g i c U n i t -A LU ) : D ö r t i ş l e m ,
ve r i l e r i n karşılaştırılması, karşılaştırmanın sonucuna göre ye n i işlemlerin
s e ç i l m e s i ve k a ra r l a r ı n ve r i l m e s i b u b i r i m i n g ö r e v i d i r.

K o n t r o l Ü n i t e s i ( C o n t r o l U n i t - C U ) : I ş le m a k ı ş ı n ı d ü ze n l e r, ko m u t l a r ı
yo r u m l a r ve b u ko m u t l a r ı n ye r i n e g e t i r i l m e s i n i s a ğ l a r.

B ö l ü m de C P U ' l a r ı n b i l e ş e n l e r i n i a ç ı k l a ya c a ğ ı z :

A. Clock

B i l g i s a ya r ı n işlemlerinde zamanlama ö n e m l i d i r. Za m a n l a m a s a ye s i n d e
b i l g i s aya r i ç i n d e k i e l e k t r o n i k a y g ı t l a r u y u m l u ç a l ı ş ı r l a r ve i ç ko m u t l a r ı u y g u n
s ı ra d a ye r i n e g e t i r i r l e r. İ ş t e b u z a m a n l a m a c l o c k ( s a a t ) i l e s a ğ l a n ı r.
 B i l g i s a ya r l a r ı s a t ı n a l ı r ke n a d ı ge ç e n 4 5 0 M h z g i b i h ı z l a r s a a t i n h ı z ı d ı r.
D i ğ e r b i r d e y i ş l e s a a t i n s a n i ye de k i i ş l e m s a y ı s ı n ı i f a d e e d e r. B ö y l e c e 4 5 0 M h z
h ı z ı n d a k i b i l g i s a ya r s a n i ye d e 4 4 m i l yo n h e s a p l a m a ya p m a k t a d ı r.

S a a t h ı z ı , i ş l e m c i y i ü r e t e n f i r m a t a ra f ı n d a n ( I n t e l g i b i ) be l i r l e n m e k t e d i r.

B. İşlemci Nasıl Çalışır

Ö r n e ğ i n b i r Pe n t i u m i ş l e m c i m i l yo n l a r c a a n a h t a ra ve ve r i yo l u n a s a h i p t i r. 3
+ 3 = 6 i ş l e m i n i n b i r i ş l e m c i t a ra f ı n d a n ya p ı l m a s ı b i z i m ya p t ı ğ ı m ı z k a d a r b a s i t
o lm a ya b i l i r. B u i ş l e m i n a d ı m a d ı m ya p ı l m a s ı , ve r i l e r i n b i r e r b i r e r s a k l a n m a s ı ve
i l g i l i b i r i m l e r e ve r i l i p a l ı n a ra k i ş l e m l e r y ü r ü t ü l ü r.

To p l a m a i ş l e m i , i ş l e m c i ( m i k r o i ş l e m c i ) i ç i n d e k i A L U i ç i n d e ye r i n e g e t i r i l i r.
To p l a m a i ş l e m i n i n ko m u t u A D D ' d i r. B u ra d a n A L U i ç i n d e b e l l i ko m u t l a r ı n ye r i n e
ge t i r i l d i ğ i n i s ö y l e ye b i l i r i z .

C. Bir Mikroişlemcinin Özellikleri

B i r i ş l e m c i n i n a l t t e m e l b i r i m i va r d ı r :

BİRİM İŞLEVİ
M H Z O L A R A K S A AT D Ö N Ü Ş S AYI S I .
T R A N S İ S TO R S AY I S I ÇOK DEVRE
SPEED (HIZ)
( S W İ TC H ) DAHA FA Z L A GÜÇ A N LA M I N A
G E Lİ R .
SA K L A M A A LA N L A R I . GENİŞ
REGİSTER R E G İ S T E R LA R A S A H İ P O LM A K KO M U T L A R I
B İ R S E F E R D E İ Ş L E Tİ L M E S İ Nİ S A Ğ L A R .
EXTERNAL D ATA BUS ( DI Ş VERİ B İ LG İ S AYA R İÇİNDEKİ BÜTÜN
YO L U ) AY G I T LA R A R A S I N D A İ L E Tİ Ş İ M SA Ğ LA R .
A DR E S V E R İ YO L U N U N G E Nİ Ş Lİ Ğ İ
A D D R E SS BUS (ADRES V E R İİ Ş L E M C İ TA R A F I N D A N
YO L U ) ADRESLENEBİLECEK BELLEK M İ K TA R I NI
B E Lİ R L E R .
İ Ş L E M C İ İ Ç İ N D E Kİ Y Ü K S E K H I Z LI
S A K LA M A A LA N I . B U B E L L E K SAY E S İ N D E
INTERNAL CACHE (İÇ ÖNBELLEK)
İŞLEMCİ DEĞİŞİK HIZLI AY G I T L A R L A
O L A N İ L E Tİ Ş İ M İ N İ D E N G E L E R .
 D. Pentium

En ya y g ı n PC işlemcisi üreten firma I n t e l ' d i r. Eski oldukları için Intel

t a ra f ı n d a n üretilen 8086, 8088, 80286, 80386, 80486 işlemcilere b u ra d a
de ğ i n m e ye c e ğ i z . A n c a k Pe n t i u m i ş l e m c i l e r h a k k ı n d a t e m e l b i l g i l e r e d e ğ i n c e ğ i z .

8 0 2 8 6 i ş l e m c i l e r s a n a l b e l l e k ( v i r t u a l m e m o r y ) d e s t e ğ i n e o l a n a k t a n ı m ı ş t ı r.
Bunun dışında real mode ve protected mode o lm a k ü ze r e iki modu o r t a ya
ç ı k a m ı ş t ı r. Protected mode o l a ra k adlandırılan bu çalışma şekli işletim
s i s t e m l e r i n i n f a r k l ı b e l l e k a d r e s l e r i n d e b i r b i r i n d e n b a ğ ı m s ı z o l a ra k ç o k s a y ı d a
u y g u l a m ay ı ç a l ı ş t ı r m a l a r ı n a o l a n a k t a n ı m ı ş t ı r.

I n te l 8 0 3 8 6 i ş l e m c i l e r i s e i k i t ü r o l a ra k g e l i ş t i r i l m i ş t i r. S X ve DX i ş l e m c i l e r.
DX i ş l e m c i l e r i S X ' l e r e g ö r e h ı z , a d r e s ve ve r i yo l u b o y u t u o l a ra k d a h a b ü y ü k
de ğ e r l e r e s a h i p t i r.

80486 ise ö ze l l i k l e i ş l e m c i ye sistemi kapatmak gibi değişik işlerin

y ü k l e n d i ğ i b i r i ş l e m c i o l m u ş t u r. B u n u n d ı ş ı n d a ö ze l l i k l e h ı z o l a ra k ç o k g e l i ş m i ş t i r.

8 0 4 8 6 ' n ı n a r d ı n d a n I n te l , 8 0 5 8 6 i ş l e m c i s i n i ç ı k a r m a y ı u y g u n g ö r m e m i ş t i r.
Ç ü n k ü s ay ı l a r m a r k a s a y ı l m a m a k t a d ı r. B u n e d e n l e 1 9 9 3 y ı l ı n d a Pe n t i u m a d ı y l a
ye n i b i r i ş l e m c i ç ı k a r ı l m ı ş t ı r.

Pe n t i u m ( S e r i e s I ) Ö ze l l i k l e r i :

• Hız: 200 Mhz.

• 3 2 - b i t a d r e s yo l u .

• 3 2 - b i t ve r i ya z m a ç l a r ı ( r e g i s t e r )

• 6 4 - b i t ve r i yo l l a r ı .

• Dual pipeline.

• 8 KB cache bellek.

B u a ra d a Pe n t i u m ' a ra k i p i ş l e m c i l e r de ke n d i s i n i g ö s t e r m i ş t i r :

• AMD AmSx86

• Cyrix 6x86

• IBM 6c86

Pe n t i u m i ş l e m c i l e r d e ğ i ş i k t ü r l e r e a y r ı l m ı ş t ı r :

• Pe n t i u m P r o : P r o f e s yo n e l l e r i ç i n d a h a f a z l a ö n b e l l e k v b. ö ze l l i k l e r.

• Pe n t i u m M M X : M u l t i m e d i a ko m u t l a r ı .
 • Pe n t i u m I I , Pe n t i u m I I I , Pe n t i u m I V ya y g ı n k u l l a n ı l a n l a r.

N O T : B u a ra d a i ş l e m c i t e s t l e r i i ç i n ya z ı l a n ö ze l p r o g ra m l a r, Pe n t i u m I V ' ü n
Pe n t i u m I I I 'd e n b i r ç o k t e s t t e i k i k a t d a h a h ı z l ı o l d u ğ u n u g ö s t e r m i ş t i r.

II. Upgrading (Yükseltmek)

Bir ana kart ü ze r i n d e k i işlemcinin ye r i n e ge l i ş m i ş i n i n takılmasıyla

b i l g i s aya r ı n i ş l e m c i y ü k s e l t m e s i ya p ı l a b i l i r. A n c a k u y u m l u o lm a s ı ve ye n i i ş l e m c i
yo n g a s ı n ı n m e v c u t ye r e t a k ı l a b i l m e s i g i b i d u r u m l a r k a r ş ı m ı z a g e l i r.

D e ğ i ş i k i ş l e m c i s o ke t l e r i va r d ı r :

• LI F ( L o w - i n s e r t i o n f o r c e )

• Z I F ( Ze r o - i n s e r t i o n f o r c e )

• SIF (Single-insertion force)

P C a n a k a r t l a r ı n d a ya y g ı n o l a ra k Z I F s o ke t l e r i k u l l a n ı l ı r.

III. Sorular

1 . W h a t i s C l o c k C yc l e ? ( S a a t d ö n ü ş ü n e d i r ? )
Ya n ı t : A c l o c k c yc l e i s t h e t i m i n g m e c h a n i z m f o r a l l a c t i v i t i e s i n a c o m p u t e r.
2 . W h a t a r e t h e a d va n t a g e s o f a Pe n t i u m p r o c e s s o r a c c o r d i n g t o a 4 8 6 .
Ya n ı t : S pe e d , 3 2 - b i r a d d r e s s b u s , 6 4 - b i r d a t a p a t h , d u a l p i p e l i n e , e t c .
3. What is the function of the address bus?
Ya n ı t : M a ke C P U a c c e s s t h e a d d r e s s b u s . A d d r e s s b u s d e t e r m i n e s m a x i m u m
am o u n t o f m e m o r y t h a t c a n be u s e d b y t h e C P U.

N O T : B u d o k ü m a n l a r F a r u k Ç u b u k ç u t ar a f ı n d a n h a z ı r l a n m ı ş t ı r . T i c ar i
a m a ç l ı o l a r a k k u l l a n ı l m a z . D a h a f az l a b i l g i i ç i n w w w . f a r u k c u b u k c u . c o m
adresine bakınız.

[ Bu döküman www.pcnet.arsivi.com sitesinden indirilmiştir. ]

 DONANIM KURSU HAFTA-5 / BİLGİSAYARIN
GÜÇ BİRİMİ

Amaçlar:

• Güç birimini tanımak.

I. Power Supply

B i r Po w e r S u p p l y ( g ü ç b i r i m i ) b i r i m i b i l g i s a ya ra e l e k t r i ğ i n g i r m e s i n i s a ğ l a r.
A C a k ı m ı ç e v i r e r e k 3 . 3 ya d a 5 vo l t l u k d o ğ r u a k ı m ( D C ) e l de e de r.

P C ' l e r i ç i n Po w e r s u p p l y b i r i m l e r i n i n d e ğ i ş i k b i ç i m l e r i ve b o y u t l a r ı va r d ı r.
B o y u t l a r ö n e m l i d i r, ç ü n k ü b i l g i s a ya r l a r ı n d e ğ i ş i k b o y u t t a k a s a l a r ı va r d ı r. Ö r n e ğ i n
ATX k a s a l a r i ç i n AT X po w e r s u p p l y b i r i m l e r i n i n o lm a s ı g i b i .

A . P o w e r S up p l y K o n n e k t ö r l e r i

Güç birimlerinin ana karta (motherboard) bağlanması için de ğ i ş i k

ko n n e k t ö r l e r ( c o n n e c t o r s ) k u l l a n ı l ı r.

AT k a s a l a r d a a n a k a r t ü ze r i n d e k i i k i y u va ya P 8 ve P 9 d i ş i ko n n e k t ö r l e r i
t a k ı l ı r.

AT X k a s a l a r d a i s e t e k b i r 2 0 k a b l o y u ko n n e k t ö r k u l l a n ı n ı l ı r.

B. Çevre Birimlerle Bağlantı Konnektörleri

Ç e v r e b i r i m l e r e g ü ç a k t a r m a k i ç i n m o le x ko n n e k t ö r k u l l a n ı l ı r. S a b i t d i s k l e r,
CD-ROM, v b. birimlerde bu ko n n e k t ö r l e r k u l l a n ı l ı r. Ay r ı c a mini ko n n e k t ö r i s e
d i s ke t s ü r ü c ü g i b i b i r i m l e r i ç i n k u l l a n ı l ı r.

M o l e x ko n n e k t ö r l e r 5 vo l t s a ğ l a r ve s a b i t d i s k l e r i ç i n k u l l a n ı l ı r.

M i n i ko n n e k t ö r l e r i s e 3 . 3 vo l t s a ğ l a r ve d i s ke t s ü r ü c ü l e r i ç i n k u l l a n ı l ı r.

II. Sorular

1 . W h a t a r e t h e t w o t y p e o f po w e r- s u p p l y c o n n e c t o r s t o m o t h e r b o a r d ?
Ya n ı t : Fo r AT style case, P8 and P9. Fo r AT X cases single c o n n e c t o r.
2 . W h a t a r e t h e t w o t y p e o f p o w e r- s u p p l y c o n n e c t o r s t o p e r i p h e ra l d e v i c e s ?
Ya n ı t : M o l e x c o n n e c t o r f o r h a r d d i s k d r i ve s a n d m i n i c o n n e c t o r f o r d i s ke t d r i ve s .

N O T : B u d o k ü m a n l a r F a r u k Ç u b u k ç u t ar a f ı n d a n h a z ı r l a n m ı ş t ı r . T i c ar i
a m a ç l ı o l a r a k k u l l a n ı l m a z . D a h a f az l a b i l g i i ç i n w w w . f a r u k c u b u k c u . c o m
adresine bakınız.

[ Bu döküman www.pcnet.arsivi.com sitesinden indirilmiştir. ]

DONANIM KURSU HAFTA-6 / BELLEKLER

Amaçlar:

• B e l l e k t a n ı m l a r ı n ı ya p m a k .

• R A M ve R O M b e l l e k l e r i n i a ç ı k l a m a k .

I. Bellek

B i l g i s a ya r ve r i l e r i i ş l e r ke n ve u y g u l a m a l a r ı ç a l ı ş t ı r ı r ke n b e l l e k ( m e m o r y ) b u
bö l ü m d e be l l e k l e r h a k k ı n d a b i l g i s a h i b i o l a c a ğ ı z .

İ k i t ü r b e l l e k va r d ı r. n o n vo l a t i l e ( s a b i t ) ve vo l a t i l e ( u ç u c u ) . N o n vo l a t i l e
be l l e k l e r d e k i b i l g i l e r e l e k t r i k ke s i l d i ğ i n d e d e i ç i n d e k i b i l g i l e r i t u t a r l a r. Vo l a t i l e
be l l e k l e r i ç i i s e e l e k t r i k ke s i l d i ğ i n d e i ç i n d e k i b i l g i l e r yo k o l u r.

A. Ana Bellek (RAM - Random Access Memory- Rastgele Erişimli

Bellek)

P r o g ra m l a r ı n ve ve r i l e r i n k u l l a n ı l d ı k l a r ı z a m a n g e ç i c i o l a ra k de p o l a n d ı k l a r ı
ye r d i r. C PU ' d a işlemler ya p ı l ı r ke n ana bellekte saklanan ve r i l e r kullanılır ve
i ş l e n e n ve r i l e r ( b i l g i ) R A M be l l e k t e t u t u l u r. E l e k t r i k ke s i l d i ğ i n d e a n a b e l l e k t e k i
ve r i l e r k a y b o l u r. B i r i m i m e g a b a y t ( M B ) ' d ı r. P C ' l e r d e ya y g ı n o l a ra k 3 2 , 6 4 , 1 2 8 ,
256 MB gibi bellek büyüklükleri k u l l a n ı l m a k t a d ı r.

Ve r i B i r i m i B Y T E ' d ı r. B i r B y t e 8 B i t t i r.

1 B i t 0 ya d a 1 ' d e n ( k a p a l ı d e v r e = 0 , a ç ı k d e v r e = 1 ) o l u ş u r.

1 B Y T E 1 k a ra k t e r ' d i r.

1 0 2 4 B Y T E = 1 K i l o B y t e ' d ı r. ( K i l o B y t e = K B )

1 0 2 4 K B = 1 M e g a B y t e ' d ı r. ( M e g a B y t e = M B )

1024 MB = 1 GigaByte (GigaByte = GB)

1 0 2 4 G B = 1 Te ra B y t e ( Te ra B y t e = T B )

" Ra n d o m Access Memory" terimi be l l e ğ i n istenilen bölgesine bilgi

de p o l a n a b i l m e s i a n l a m ı n a ge l i r.

R A M b i r u ç u c u b e l l e k t ü r ü d ü r. İ k i t ü r R A M b e l l e k va r d ı r. DR A M ve S D R A M .

B. ROM

R O M ( Re a d O n l y M e m o r y ) i s e s a l t o k u n u r b e l l e k o l a ra k b i l i n i r. G e n e l o l a ra k
b i l g i s aya r firmaları t a ra f ı n d a n ö ze l bir içeriğe sahip olan bu be l l e k l e r ö ze l
p r o g ra m l a r ı içerirler ve bunlar b i l g i s a ya r ı n açılışıyla yüklenerek be l l i ko n t r o l
i ş l e m l e r i n i n ya p ı l m a s ı n ı s a ğ l a r.

ROM uçucu o l m a ya n be l l e k t ü r l e r i n d e n d i r. ROM ü ze r i n d e k i bilgileri

o k u n a b i l i r, a n c a k ü ze r i n d e b i r de ğ i ş i k l i k ya p ı l a m a z . B u b i l g i l e r m a k i n e y i k a p a t m a
ve ya e l e k t r i k ke s i n t i s i n d e n e t k i l e n m e z l e r ve s i l i n m e z l e r.

D e ğ i ş i k R O M b e l l e k t ü r l e r i va r d ı r :

P R O M : P r o g ra m l a n a b i l e n R O M b e l l e k t i r.

E P R O M : H e m s i l i n e b i l e n h e m d e p r o g ra m l a n a b i l e n R O M b e l l e k t i r.

C. Bellek Yongaları

Değişik tür be l l e k yo n g a l a r ı va r d ı r : S I P P, SIMM (Single Inline Memory

Modules).
 S I M M b e l l e k b i r i m l e r i 3 0 p i n ve 7 2 p i n o l m a k ü ze r e d e ğ i ş i k t ü r d e ya p ı l a ra
s a h i p t i r.

II. Sorular
1. Describe the difference between ROM and RAM?
Ya n ı t : R O M i s r e a d - o n l y m e m o r y a n d c a n n o t b e c h a n g e d . I t i s ge n e ra l l y p r o d u c e d
b y t h e ve n d o r f i r m s a n d i n c l u d e s c o n t r o l p r o g ra m s . R A M i s a m e m o r y a n d i t i s
u s e d p r i m a r i l y f o r c o m p u t e r o p e ra t i o n s . R A M m e m o r y i s l o s t i f t h e po w e r i s
t u r n e d o f f.
2. What is DRAM ?
Ya n ı t : DR A M ( D y n a m i c Ra n d o m A c c e s s M e m o r y ) i s a vo l a t i l e m e m o r y t h a t w o r k s
o n l y w h e n t h e c o m p u t e r h a s p o w e r.
3 . W h a t i s t h e d i f f e r e n c e b e t w e e n S I P Pa a n d S I M M s ?
Ya n ı t : A S I P P ( S i n g l e I n l i n e P i n Pa c k a g e ) i s a c h i p f o r D R A M c h i p s m o u n t e d o n i t .
S I M M ( S i n g l e I n l i n e M e m o r y M o d u l e s ) a r e n e w ge n e ra t i o n o f m e m o r y c h i p s . S I M M
c h i p s h ave n o p i n s .

N O T : B u d o k ü m a n l a r F a r u k Ç u b u k ç u t ar a f ı n d a n h a z ı r l a n m ı ş t ı r . T i c ar i
a m a ç l ı o l a r a k k u l l a n ı l m a z . D a h a f az l a b i l g i i ç i n w w w . f a r u k c u b u k c u . c o m
adresine bakınız.

[ Bu döküman www.pcnet.arsivi.com sitesinden indirilmiştir. ]

 DONANIM KURSU HAFTA-7 / DİSK
SÜRÜCÜLER

Amaçlar:

• D i s ke t s ü r ü c ü l e r i t a n ı m a k .

• Sabit disk sürücüleri tanımak.

• D i s k bö l ü m l e r i n i n d o s ya t ü r ü n ü n s e ç i l m e s i .

I . F l o p p y D i s k S ü r ü c ül e r i

F l o p p y d i s k s ( d i s ke t l e r ) ö ze l l i k l e k ü ç ü k b i l g i ve p r o g ra m de p o l a m a k i ç i n
k u l l a n ı l a n o r t a m l a r d ı r. Ya y g ı n o l a ra k 3 . 5 i n c h b o y u t l a r ı n d a ve 1 . 4 4 M B k a p a s i t e l i
o l a n l a r k u l l a n ı l ı r.

D i s ke t sürücüleri ana karta bir dış ve r i yo l u (external data bus) ile

b a ğ l a n ı r.

N O T : D i s ke t l e r ü ze r i n d e k i ve r i l e r i ko r u m a k b a k ı m ı n d a n ye t e r s i z ve k a p a s i t e
o l a ra k da ye t e r s i z olduklarından g ü n ü m ü z de artık CD'lere gö r e popüleritesini
k ay b e t m i ş t i r.

II. Sabit Disk Sürücüleri

Sabit disk sürücüleri (hard disk d r i ve s ) geniş kapasiteli de p o l a m a

b i r i m l e r i d i r. G ü n ü m ü z d e b i r P C i ç i n 1 0 G B - 3 0 G B k a p a s i t e l i b i r s a b i t d i s ke s a h i p
o lm a k o l a ğ a n d ı r.

Sabit disklerin temel terimleri:

• Head (kafa)

• Cylinder (silindir)

• Tra c k ( i z )

O k u m a ya z m a k a f a l a r ı ve r i l e r i n o k u n m a s ı n d a k u l l a n ı l a n m e k a n i z m a n ı n b i r
p a r ç a s ı d ı r. S i l i n d i r ve i z i s e d i s k ü ze r i n d e k i a l a n l a r ı t a n ı m l a ya n b i l g i d i r. B i r d i s k
ü ze r i n d e y ü z l e r c e i z b u l u n u r. H e r d i s k ü ze r i n d e k i i z k ü m e l e r i n e i s e s i l i n d i r d e n i r.
Ç o k s ay ı d a d i s k i ü s t ü s t e d ü ş ü n ü r s e n i z i z ve s i l i n d i r k a v ra m ı n ı d a h a i y i a n l a r s ı n ı z .

III. Sabit Disk Türleri

 D e ğ i ş i k s a b i t d i s k t e k n o l o j i l e r i va r d ı r :

• IDE/EIDE

• ESDI

• SCSI

E S DI ( E n h e n c e d S m a l l D e v i c e I n t e r f a c e ) y ü k s e k m a l i ye t l i d i r.

I DE ( I n t e g ra t e d D r i ve E l e c t r o n i c s ) s ü r ü c ü l e r i ya y g ı n o l a ra k k u l l a n ı l ı r.

SCSI (Small Computer System Interface) ise sağlamlığıyla bilinen sabit disk
a ra b i r i m l e r i d i r. S C S I y ü k s e k p e r f o r m a n s ı y l a d i ğ e r d i s k a ra b i r i m l e r i n e gö r e d a h a
p a h a l ı d ı r.

A. Disk Bölümleri (Partition)

D i s k ü ze r i n d e b i r a l a n ı n i ş l e t i m s i s t e m i t a ra f ı n d a n k u l l a n ı l a b i l m e s i i ç i n s a b i t
d i s k ü ze r i n d e b i r p a r t i t i o n ( d i s k bö l ü m ü ) ya ra t m a k g e r e k i r. Ö r n e ğ i n ye n i b i r
b i l g i s aya ra Windows 2000 kuruluşu ya p ı l a c a k s a yo r s a Unpartitioned space
ü ze r i n d e i s t e n i l e n b ü y ü k l ü k t e b i r ya d a d a h a ç o k p a r t i t i o n ya ra t ı l ı r. Pa r t i t i o n
b ü y ü k l ü ğ ü K B o l a ra k b e l i r t i l i r. Ya n i 4 G B i ç i n 4 0 0 0 ya z m a k ge r e k i r.

İ s te n i l e n partition ya ra t ı l d ı k t a n s o n ra FAT ya da NTFS gibi bir d o s ya

s i s t e m i y l e f o r m a t l a n ı r.

B. Partition Seçmek

Daha önce belirttiğimiz gibi disk ü ze r i n d e bir alanın işletim sistemi

t a ra f ı n d a n k u l l a n ı l a b i l m e s i i ç i n s a b i t d i s k ü ze r i n d e b i r p a r t i t i o n ( d i s k bö l ü m ü )
ya ra t m a k g e r e k i r.

İ ş le t i m sistemlerinin kurulumunda (install) ya p ı l a n ilk d ü ze n l e m e l e r d e n

b i r i s i de s a b i t d i s k i n d ü ze n l e n m e s i d i r. B u a ş a m a d a d i s k ü ze r i n d e p a r t i t i o n ( d i s k
bö l ü m ü - b o ş d i s k ü ze r i n d e , f o r m a t l a m a d a n ö n c e ya ra t ı l a n b i r a l a n ) ya ra t ı l a b i l i r.
Ay n ı ş e k i l d e m e v c u t p a r t i t i o n l a r g ö r ü l e b i l i r, s i l i n e b i l i r ya d a b ü y ü k l ü k l e r i ye n i d e n
( s i l e r e k ) d e ğ i ş t i r i l e b i l i r.

N o t : Ye n i b i l g i s a ya r k u r u l u ş l a r ı n d a k u r u l u ş c d - r o m s ü r ü c ü s ü n d e n b a ş l a t ı l ı r
ve d i s k ü ze r i n d e k i b ö l ü m l e m e W i n d o w s 2 0 0 0 / N T k u r u l u ş u s ı ra s ı n d a ya p ı l a b i l i r.

Bununla birlikte bir açılış d i s ke t i ile açılan b i l g i s a ya r F DI S K p r o g ra m ı

k u l l a n ı l a ra k t a d i s k b ö l ü m l e m e i ş l e m i ya p ı l a b i l i r. G e n e l l i k l e W i n d o w s 9 8 , W i n d o w s
9 5 o r t a m ı n d a b u i ş l e m l e r b ö y l e ya p ı l m a k t a y d ı .
 W i n d o w s 2 0 0 0 m e v c u t b i r p a r t i t i o n ’ a ( d i s k b ö l ü m ü ) ya d a k u r u l u ş s ı ra s ı n d a
ya ra t a c a ğ ı n ı z b i r p a r t i t i o n ’ a k u r u l a b i l i r. B u d u r u m d a W i n d o w s 2 0 0 0 , N T F S , FAT ve
FAT 3 2 o l a ra k b i l i n e n do s ya s i s t e m l e r i n i de s t e k l e r. D i ğ e r b i r de y i ş l e b u do s ya
sistemleriyle ya ra t ı l m ı ş p a r t i t i o n l a ra kurulabilir ya da bu do s ya sistemleriyle
f o r m a t l a n m ı ş p a r t i t i o n l a r ya ra t ı l a b i l i r.

NTFS

W i n d o w s 2 0 0 0 i ç i n g e l i ş t i r i l m i ş b i r d o s ya s i s t e m i . G e l i ş m i ş ö ze l l i k l e r e s a h i p
o l a n N T F S d o s ya s i s t e m i k u r t a r m a , g e n i ş d i s k a l a n ı n ı de s t e k l e m e , u z u n d o s ya
a d l a r ı n ı de s t e k l e m e g i b i ö ze l l i k l e r e s a h i p t i r.

N T F S d o s ya s i s t e m i n i n ö ze l l i k l e r i ş u n l a r d ı r :

• D o m a i n ’ l e r. A c t i ve Directory’nin parçası olan domainler g ü ve n l i k

a ya r l a m a l a r ı n ı n d a h a ko l a y ya p ı l m a s ı n ı s a ğ l a r. Bu nedenle Domain
C o n t r o l l e r o l a n b i l g i s a ya r l a r N T F S do s ya s i s t e m i n e g e r e k s i n i m d u ya r l a r.
• F i l e e n c r y p t i o n ( d o s ya ş i f r e l e m e ) . D a h a f a z l a g ü ve n l i k i ç i n d o s ya l a r ı n
şifrelenmesi.
• D o s ya ve k u l l a n ı c ı b a z ı n d a g ü ve n l i k d ü ze n l e m e .

• D i s k a k t i v i t e l e r i n i n l o g l a n m a s ı ve e l e k t r i k l e r i n ke s i l m e s i d u r u m u n d a
bilgilere erişim.
• D i s k ko t a l a r ı . H e r k u l l a n ı c ı i ç i n s ı n ı r l ı d i s k a l a n ı k u l l a n ı m ı .

• Büyük a l a n l a ra ve r i l e n destek. Daha büyük disklerin NTFS ile

f o rm a t l a n m a s ı p e r f o r m a n s ı d ü ş ü r m e z .

FAT

M S - D O S i l e b i r l i k t e k u l l a n ı m a b a ş l a ya n e s k i b i r do s ya s i s t e m i . K ı s ı t l ı b i r
d i s k a l a n ı n ı n t e k b i r p a r t i t i o n o l a ra k k u l l a n ı l m a s ı n a i z i n ve r i r ( s a de c e 2 G B ) .

FAT32

FAT do s ya s i s t e m i n e g ö r e d a h a k ü ç ü k c l u s t e r s i ze k u l l a n a n FAT 3 2 d o s ya
s i s t e m i d a h a e t k i n ( p e r f o rm a n s l ı ) k u l l a n ı m a s a h i p t i r.

N o t : W i n d o w s 2 0 0 0 , W i n d o w s 9 5 ya d a W i n d o w s 9 8 ’ i n d e s t e k l e m i ş o l d u ğ u
m a k s i m u m 3 2 G B d i s k p a r t i t i o n ’ u n u n d a d a h a f a z l a s ı n ı d e s t e k l e r. E ğe r k u r u l u ş
s ı ra s ı n d a 2 G B ’ t a n d a h a f a z l a o l a n b i r a l a n ı FAT i l e f o rm a t l a m a ya k a l k a r s a n ı z
W i n d o w s 2 0 0 0 o n u FAT 3 2 d o s ya s i s t e m i i l e f o r m a t l a r.
 NTFS, FAT ve FAT32 Dosya Sistemleri Arasında Seçim

W i n d o w s 2 0 0 0 k u ra r ke n N T F S, FAT ve FAT 3 2 do s ya s i s t e m l e r i n d e n b i r i s i n i
kullanabilirsiniz. Önerilen d o s ya sistemi N T F S ’ t i r.

N T F S do s ya s i s t e m i FAT ve FAT 3 2 d o s ya s i s t e m i n e g ö r e d a h a g ü ç l ü d ü r. W i n d o w s
2 0 0 0 ye n i ve r s i yo n b i r N T F S d o s ya s i s t e m i n e s a h i p t i r. Ye n i N T F S d o s ya s i s t e m i
A c t i ve D i r e c t o r y g i b i b i r ç o k ye n i ö ze l l i k l e r e s a h i p t i r.

Windows 2000 kuruluşunda N T F S, FAT ve FAT 3 2 do s ya sistemlerini

seçebileceğiniz gibi eski m e vc u t do s ya sistemine dokunmadan (intact) da
k u ra b i l i r s i n i z . A n c a k ye n i d o s ya s i s t e m i n e g e ç e c e k s e n i z t e r c i h i n i z N T F S o l a ra k
ya p m a n ı z d a ya ra r va r.

Bu işlem için mevcut partition’u N F TS d o s ya sistem ile formatlamanız

ge r e k i r.

B i r FAT ya d a FAT 3 2 p a r t i t i o n ’ u N T F S i l e f o r m a t l a m a k m e v c u t b i l g i l e r i n
silinmesi anlamına g e l i r. Ancak f ra g m a n t a s yo n ( bö l ü n m e ) ve performans
ç e v i r m e ye göre daha iyi o l u r. Çevirmek ( c o n ve r t ) işlemi mevcut bilgileri
bo z m a d a n d o s ya s i s t e m i n i de ğ i ş t i r m e a n l a m ı n a ge l i r. Ç e v i r m e i ş l e m i k u r u l u ş u n
a r d ı n d a n Co n v e r t . e x e p r o g ra m ı i l e ya p ı l ı r. B u d u r u m d a e s k i b i l g i l e r e b i r ş e y
o lm a z .

FAT ya d a FAT 3 2 d o s ya s i s t e m i n i k u l l a n a b i l e c e ğ i n i z t e k d u r u m d u a l - b o o t
o l a ra k b i l i n e n b i l g i s a ya r d a b i r d e n ç o k i ş l e t i m s i s t e m i n i n b u l u n m a s ı d ı r.

Ta b l o : D o s ya s i s t e m l e r i n i n u y u m l u l u ğ u

NTFS FAT FAT32

WİNDOWS 2000
MS-DOS, BÜTÜN
İ Ş L E T İ M S İ S T E M İ İ LE
W İ N D O W S V E R S İ YO N L A R I , WİNDOWS 95 OSR2,
U LA Ş I LI R . W İ N D O W S N T
W İ N D O W S N T, WİNDOWS 98, WİNDOWS
4 . 0 - S E R V İ C E PA C K 4 . 0 YA
WİNDOWS 2000 VE OS/2 N T 4 . 0 – S E R V İ C E PA C K 4 . 0
DA DAHA YÜKSEĞİNE
TA R A F I N D A N YA D A İ LE R İ S İ V E
S A H İ P O LA N
E R İ Ş İ L E B İ Lİ R . WİNDOWS 2000
B İ LG İ SAYA R L A R B A Z I
TA R A F I N D A N E R İ Ş İ L E B İ Lİ R .
D O S YA LA R A
U LA Ş A B İ Lİ R L E R .

N o t : W i n d o w s N T 4 . 0 , e n c r y p t e d e d i l m i ş d o s ya l a ra e r i ş e m e z .
 Aşağıdaki tablo ise d o s ya sistemlerinin disk ve d o s ya büyüklüklerini
karşılaştırır:

Ta b l o : D o s ya s i s t e m l e r i n i n k a r ş ı l a ş t ı r ı l m a s ı

NTFS FAT FAT32

M İ Nİ M U M 1 0 M B 512 MB - 2 TB ARASI
MAKSİMUM VOLÜM
VOLÜM.MAKSİMUM 2 TB VOLÜMÜ DESTEKLER.
B Ü Y Ü K L Ü Ğ Ü 4 G B . D O S YA
VOLÜMLERİ DESTEKLER. W İ N D O W S 2 0 0 0 ’ D E 3 2 G B ’A
BÜYÜKLÜĞÜ 2 GB DİR.
D O S YA B Ü Y Ü K L Ü Ğ Ü V O L Ü M K A DA R Dİ S K A LA N L A R I
DOMAİN’LERİ
BÜYÜKLÜĞÜ İLE FAT 3 2 D O M A İ N ’ L E R İ
DESTEKLEMEZ.
S I NI R L I DI R . DESTEKLEMEZ.

IV. Sorular

1 . W h a t t y p e o f c a b l e i s u s e d t o c o n n e c t a f l o p p y d i s k d r i ve t o a e x t e r n a l
data bus?
Ya n ı t : F lo p p y d i s k i s c o n n e c t e d t o t h e m o t h e r b o a r d ( e x t e r n a l d a t a b u s ) b y a 3 4 -
pin conductor ribbon cable.
2 . W h a t t y p e o f d r i ve i n t e r f a c e i s s t a n d a r d o n t o d a y ' s P C ?
Ya n ı t : I D E i s t h e s t a n d a r d d r i ve f o r t o d a y ' s pe r s o n a l c o m p u t e r s .
3. What is a partition ?
Ya n ı t : Pa r t i t i o n s a r e l o g i c a l p a r t s o f a h a r d d i s k . T h e r e a r e t w o t y p e s o f p a r t i t i o n :
P r i m a r y a n d e x t e n de d . A n d f o r m a t s t y p e a r e : FAT, FAT 3 2 , N T F S , e t c .

N O T : B u d o k ü m a n l a r F a r u k Ç u b u k ç u t ar a f ı n d a n h a z ı r l a n m ı ş t ı r . T i c ar i
a m a ç l ı o l a r a k k u l l a n ı l m a z . D a h a f az l a b i l g i i ç i n w w w . f a r u k c u b u k c u . c o m
adresine bakınız.

[ Bu döküman www.pcnet.arsivi.com sitesinden indirilmiştir. ]

DONANIM KURSU HAFTA-8 / GENİŞLEME

YUVALARI

Amaçlar:

G e n i ş l e m e ve r i yo l l a r ı n ı ( e x p a n s i o n b u s ) a ç ı k l a m a k .
 I. Genişleme Veri Yolları

Genişleme y u va l a r ı (expansion buses) b i l g i s a ya r ı n içindeki ana kartına

de ğ i ş i k ay g ı t l a r ı bağlamak için k u l l a n ı l ı r. Genişleme ve r i yo l l a r ı ( y u va l a r )
ay g ı t l a r l a b i l g i s a ya r a ra s ı n d a ve r i i l e t i ş i m i s a ğ l a r.

A. ISA (Industry Standard Architecture)

1 9 8 0 ' l i y ı l l a r d a ge l i ş t i r i l e n I B M P C i ç i n ge l i ş t i r i l m i ş b i r s i s t e m d i r. A n a k a r t
ü ze r i n d e k i I S A y u va l a r ı ( s l o t ) n e t w o r k k a r t ı , e k ra n k a r t ı g i b i a y g ı t l a r ı n b i l g i s a ya ra
b a ğ l a n m a s ı n ı s a ğ l a r. H ı z ı ve k a p a s i t e s i n e d e n i y l e g ü n ü m ü z d e k u l l a n ı l m a m a k t a d ı r.

B . M C A ( M i c r o C h a n n e l A r c hi t e c t u r e )

MCA, IBM t a ra f ı n d a n g e l i ş t i r i l m i ş t i r. MCA o to m a t i k kuruluma olanak

ve r m e s i n e k a r ş ı n , g ü n ü m ü z de a r t ı k k u l l a n ı l m a m a k t a d ı r.

C. EISA (Enhanced ISA)

E I S A , 3 2 - b i t ve 8 M H z h ı z ı n d a d ı r.

D . P C I ( P e r i p h e r a l Co m p o n n t I n t e r c o n n e c t )

I S A ' n ı n s ı n ı r l a m a l a r ı n ı a ş m ı ş ye n i b i r t e k n o l o j i d i r. 3 2 - b i t ve r i i l e t i ş i m i n i 3 3
MHz hızında ya p a r. Günümüzde ya y g ı n o l a ra k k u l l a n ı l m a k t a d ı r.

E. AGP (Accelerated Graphics Port)

PCI genellikle network kartları, ses kartları ve SCSI adaptörleri için

k u l l a n ı l ı r. Ö ze l l i k l e g ra f i k k a r t ı i ç i n A G P y u va s ı g e l i ş t i r i l m i ş t i r.

F. USB (Universal Serial Bus)

U S B ye n i b i r t e k n o l o j i d i r. Ö ze l l i k l e k l a v ye , f a r e g i b i h e m e n t a k ı l a n a y g ı t l a r
i ç i n g e l i ş t i r i l m i ş t i r.

I I . G e ni ş l e m e Y u v a l a r ı n ı Y a p ı l a n d ı r m a k
 D ı ş ( e x t e r n a l ) a y g ı t l a r s i s t e m e t a k ı l d ı k l a r ı n d a o t o m a t i k o l a ra k ç a l ı ş a b i l i r l e r
ya d a I / O a d r e s i , I R Q ve D M A g i b i b a z ı a ya r l a r ı n ya p ı l m a s ı g e r e k i r.

A. I/O Adresleri

I / O a d r e s i a y g ı t ı n C P U t a ra f ı n d a n b i l i n e n a d r e s i d i r. B ö y l e c e b u a d r e s l e r e
gö n d e r i l e n ko m u t l a r b u a y g ı t ı i l g i l e n d i r e c e k t i r.

Örnek:

3 F 8 h - 3 F F h a d r e s i C O M 1 i ç i n k u l l a n ı l ı r.

I / O a d r e s l e r i o t o m a t i k o l a ra k a y g ı t l a ra a t a n ı r l a r. Ö ze l l i k l e P l u g - a n d - P l ay
s i s t e m l e r d e b u i ş l e m l e r m ü ke m m e l ş e k i l d e ya p ı l ı r. B i r a y g ı t i ç i n d e m a n u e l o l a ra k
bir adres a ya r l a m a s ı ya p m a k gerekirse o j u m p e r l a r, switchler ya da ya z ı l ı m
k u l l a n ı l a ra k ya p ı l ı r.

B. IRQ

I / O a d r e s i i l e t i ş i m i s a ğ l a r, a n c a k b i r d e n ç o k a y g ı t ı n a y n ı a n d a b i r a y g ı t ı
k u l l a n m a s ı d u r u m u n d a n e o l a c a k ? İ ş t e b i r a y g ı t l a i l e t i ş i m i ko n t r o l ü n e i n t e r r u p t i o n
de n i r ve I R Q o l a ra k b i l i n e n de ğ e r l e r l e a y g ı t C P U t a ra f ı n d a n ko n t r o l d i l i r.

Ta b l o : I R Q d e ğe r l e r i .

DEĞİŞİKLİK
IRQ İŞLEVİ
DURUMU
IRQ 0 S YS T E M T İ M E R
IRQ 1 K E Y B O A R D KO N T R O L Ü
IRQ 2/9 K U L L A NI LA B İ Lİ R EVET
IRQ 3 COM2, COM4 G E N E L Lİ K L E
IRQ 4 COM1, COM3 G E N E L Lİ K L E
IRQ 5 LPT2 G E N E L Lİ K L E
IRQ 6 Dİ S K E T S Ü R Ü C Ü
IRQ 7 LPT 1 G E N E L Lİ K L E
IRQ 8 C LO C K
IRQ 10 K U L L A NI LA B İ Lİ R EVET
I RQ 11 SCSI/KULLANILABİLİR EVET
IRQ 12 K U L L A NI LA B İ Lİ R EVET
 IRQ 13 M AT E M ATİ K İ Ş L E M C İ
BİRİNCİL IDE
IRQ 14
KO N T R O L B İ R İ M İ
İ Kİ N C İ L I D E KO N T R O L
IRQ 15 GENELLİKLE
BİRİMİ

I R Q a ya r l a r l a r ı d a I / O a d r e s l e r i g i b i o t o m a t i k o l a ra k d ü ze n l e n i r. M a n u e l
o l a ra k a ya r l a m a k gerektiğinde genellikle işletim sistemlerinin p r o g ra m l a r ı
k u l l a n ı l ı r.

C. DMA (Direct Memory Access)

C P U ' n u n ç o k s a y ı d a ve r i y i b i l e ş e n l e r a ra s ı n d a t ra n s f e r e t m e s i g e r e k i r. D M A
yo n g a s ı n ı n a m a c ı ve r i t a ş ı m a k t ı r. Ö r n e ğ i n R A M i l e d i s ke t s ü r ü c ü a ra s ı n d a ve r i
taşımak gibi.

B ü t ü n a y g ı t l a r ve r i t ra n s f e r i n d e D M A k u l l a n m a z l a r. S e s k a r t l a r ı ve b a s ı
S C S I k a r t l a r k u l l a n ı r l a r. D M A k a n a l l a r ı d a a y n ı I R Q d e ğ e r l e r i g i b i d ü ze n l e n i r l e r.

DMA KANAL İŞLEVİ

0 K U L L A NI LA B İ Lİ R .
1 K U L L A NI LA B İ Lİ R .
2 Dİ S K E T S Ü R Ü C Ü KO N T R O L B İ R İ M İ .
3 K U L L A NI LA B İ Lİ R .
4 B İ R İ N C İ D M A KO N T R O L B İ R İ M İ .
5 İ Kİ N C İ S E S K A RTI .
6 S C S I / K U L LA N I LA B İ Lİ R .
7 K U L L A NI LA B İ Lİ R .

D M A ve I R Q s i s t e m l e r i a y n ı ş e k i l d e ç a l ı ş ı r l a r. B i l g i s a ya r ö n c e I R Q ç a k ı ş m a s ı
va r s a o n u a l g ı l a r. E ğe r I R Q ' de b i r s o r u n yo k s a o z a m a n D M A ' y ı k u l l a n ı r.

D. COM ve Portlar.

S e r i ve p a ra l e l o l a ra k a d l a n d ı r ı l a n a d r e s l e r i ç i n ya p ı l a n d ü ze n l e m e l e r e p o r t
de n i r. S e r i a y g ı t l a r i ç i n C O M p o r t l a r, p a ra l e l a y g ı t l a r i ç i n d e L P T po r t l a r va r d ı r.
Po r t l a r ı n am a c ı ke n d i s i t a k ı l a n a y g ı t l a r ı n k u l l a n ı m ı n ı ko l a y l a ş t ı r m a k t ı r.

PORT I/O ADRESİ IRQ

COM1 3F8 4
COM2 2F8 3
COM3 3E8 4
COM4 2E8 3
 LPT1 378 7
LPT2 278 5

III. Sorular

1. If two of non-PCI devices try to use same I/O address?

Ya n ı t : C o m pu t e r w i l l l o c k u p.
2 . U n d e r w h a t c o n d i t i o n yo u i n s t a l l a m o de m u s i n g C O M 3 .
Ya n ı t : I f t h e f i r s t m o d e m u s i n g C O M 1 ,
3. What is the purpose of I/O addresses?
Ya n ı t : C PU u s e s t h e u n i q u e a d d r e s s f o r c o m m u n i c a t i n g w i t h de v i c e s .
4. What is the purpose of DMA chip?
Ya n ı t : To m o ve d a t a . I t c a r y o u t a l l t h e d a t a f r o m pe r i p h e ra l s t o R A M a n d v i c e
ve r s a .

N O T : B u d o k ü m a n l a r F a r u k Ç u b u k ç u t ar a f ı n d a n h a z ı r l a n m ı ş t ı r . T i c ar i
a m a ç l ı o l a r a k k u l l a n ı l m a z . D a h a f az l a b i l g i i ç i n w w w . f a r u k c u b u k c u . c o m
adresine bakınız.

[ Bu döküman www.pcnet.arsivi.com sitesinden indirilmiştir. ]

DONANIM KURSU HAFTA-9 / MODEMLER

Amaçlar:

• Modemleri tanıtmak.

I. Modem
 M o de m a y g ı t l a r ı b i l g i s a ya r ı n t e l e f o n h a t l a r ı a ra c ı l ı ğ ı y l a i l e t i ş i m k u r m a s ı n ı
s a ğ l a r l a r. M o d e m a d ı , M o d u l a t o r ve D e m o d ü l a t o r a d l a r ı n d a n g e l i r.

M o de m i l e t i ş i m i n d e ş u t e m e l t e r i m l e r k u l l a n ı l ı r :

TERİM AÇIKLAMA
B A U D R AT E MODEMİN HIZI.
B İ TS P E R S E C O N D ( S A Nİ Y E D E K İ
BPS
BİT) OLMAK ÜZERE MODEMİN HIZI.

A. Sayısal İletişim

Te l e f o n a ra c ı l ı ğ ı y l a b i l g i s a ya r l a r a ra s ı n d a b i l g i a l ı ş ve r i ş i ya p m a k ç o k a d ı m l ı
b i r i ş l e m d i r. İ l k a d ı m d a ve r i l e r p a ra l e l f o r m d a n s e r i f o r m a ç e v r i l i r. Ardından
s ay ı s a l ve r i p a ke t l e r e b ö l ü n ü r.

Asynchronous iletişimde iki aygıt birbirine bağlanmadan iletişi ya p ı l ı r.

Sy n c h r o n o u s i l e t i ş i m de i s e g ö n d e r i l e n ve r i k ü m e l e r i n i n z a m a n l a m a s ı t a m o l a ra k
ya p ı l ı r.

P C- t o - P C i l e t i ş i m d e m o d e m l e r Ke r m i t , X m o d e m , Ym o d e m ve Z m o d e m g i b i
p r o t o ko l l e r i k u l l a n ı r l a r.

II. Uzaktan Erişim

M o de m l e r i n diğer bir kullanım alanı da dial-up bağlantılarla Internet'e

b a ğ l a n m a k t ı r.

D i a l - u p b a ğ l a n t ı l a r, ke n d i m o de m l e r i ve t e l e f o n b a ğ l a n t ı l a r ı a ra c ı l ı ğ ı y l a b i r
R A S s e r ve r ' a b a ğ l a n ı r l a r. B u b a ğ l a n t ı n ı n o l a b i l m e s i i ç i n , ş ü p h e s i z R A S s e r ve r
ü ze r i n d e g e r e k l i d ü ze n l e m e l e r i n ya p ı l m a s ı g e r e k l i d i r.

U z a k t a n e r i ş i m ( r e m o t e a c c e s s ) , L A N n e t w o r k l e r i n e g ö r e d e ğ i ş i k p r o t o ko l l e r
t a ra f ı n d a n d e s t e k l e n i r.

P P P ( Po i n t- t o - Po i n t P r o t o c o l ) : TC P / I P, I P X , N e t B E U I , A p p leTa l k g i b i ç o k
s ay ı d a p r o t o ko l ü d e s t e k l e ye n b i r p r o t o ko l d ü r. W i n d o w s N T P P P s a de c e TC P / I P, I PX
ve Ne t B E U I p r o t o ko l l e r i n i d e s t e k l e r.

PPTP ( Po i n t- t o - Po i n t Tu n e l i n g Protocol): Internet ü ze r i n d e n erişimi

s a ğ l a ya n p r o t o ko l d ü r. P P T P t e k n o l o j i s i ç o k p r o ko l l ü s a n a l b i r n e t w o r k ’ ü ya ra t ı r.
R A S S e r ve r ’ l a r ı n a m o de m ’ l e r a ra c ı l ı ğ ı y l a u l a ş ı l ı r. P P T P i s e R A S s e r ve r ’ l a ra I n t e r n e t
ü ze r i n d e n e r i ş i m i s a ğ l a r.
 PPTP p r o t o ko l ü PPP p a ke t l e r i n i n TC P / I P networkleri ü ze r i n d e n
y ö n l e n d i r i l m e s i n i s a ğ l a r. P P T P, TC P / I P, I P X ve N e t B U E I p r o t o ko l l e r i n i d e s t e k l e r.
A n c a k u z a k ( e r i ş i l e c e k ) n e t w o r k b i r TC P / I P n e t w o r k ’ ü o l m a l ı d ı r.

III. Sorular

1. What is the purpose of a modem?

Ya n ı t : M o d e m i s a pe r i p h e ra l d e v i c e t h a t e n a b l e s c o m p u t e r s t o c o m m u n i c a t e w i t h
other devices via telephone lines.
2 . W h a t a r e t h e n a m e s o f m o de m p r o t o c o l s ?
Ya n ı t : Fo r P C- t o - P C c o m m u n i c a t i o n , m o d e m s u s e Ke r m i t , X m o d e m , Ym o de m a n d
Z m o de m p r o t o c o l s .
3. What is handshaking?
Ya n ı t : H a n d s h a k i n g i s t h e n e g o t i a t i o n ( a n l a ş m a ) r u l e f o r c o m m u n i c a t i o n b e t w e e n
two computers.
4. What is the difference between synchronous and asynchronous communication?
Ya n ı t : I n a s y n c h r o n o u s c o m m u n i c a t i o n t i m i n g i s i n d e p e n d e n t . I n s y n c h r o n o u s
c o m m u n i c a t i o n , d a t a a r e s e n t i n c e r t a i n i n t e r va l s .

N O T : B u d o k ü m a n l a r F a r u k Ç u b u k ç u t ar a f ı n d a n h a z ı r l a n m ı ş t ı r . T i c ar i
a m a ç l ı o l a r a k k u l l a n ı l m a z . D a h a f az l a b i l g i i ç i n w w w . f a r u k c u b u k c u . c o m
adresine bakınız.

[ Bu döküman www.pcnet.arsivi.com sitesinden indirilmiştir. ]

DONANIM KURSU HAFTA-10 / WINDOWS

İŞLETİM SİSTEMLERİ

Amaçlar:

• Windows 3.x işletim sistemlerini tanıtmak.

• Windows 9.x işletim sistemlerini tanıtmak.

 • Windows NT/2000 işletim sistemlerini tanıtmak.

I . M i c r o s o f t W i nd o w s 3 . 1

W i n d o w s , M i c r o s o f t ® f i r m a s ı n ı n k i ş i s e l b i l g i s a ya r l a r i ç i n ge l i ş t i r m i ş o l d u ğ u
bir işletim s i s t e m i d i r. Windows işletim sisteminin ilk sürümü 1985 yılında
ç ı k a r ı l m a k l a b i r l i k t e , d ü n ya d a k a b u l g ö r m e s i 1 9 9 2 y ı l ı n d a ç ı k a r ı l a n W i n d o w s 3 . 1
i l e o l m u ş t u r.

Windows işletim sisteminin en önemli ye n i l i k l e r i n d e n birisi g ra f i k bir

k u l l a n ı c ı a ra b i r i m i o l m a s ı d ı r. G ra f i k Ku l l a n ı c ı A ra b i r i m i ( G ra p h i c a l U s e r I n t e r f a c e ) ,
b i l g i s aya r ( ya z ı l ı m ) i l e i n s a n ( k u l l a n ı c ı ) a ra s ı n d a i l e t i ş i m i s a ğ l a ya n b i r a ra b i r i m d i r.
G ra f i k Ku l l a n ı c ı A ra b i r i m i s a ye s i n d e , b i l g i s a ya r ı n ve ya z ı l ı m l a r ı n k u l l a n ı m ı d a h a
basit (sezgisel ve görsel) biçime girerek h e r ke s i n ko l a yc a kullanabilmesi
s a ğ l a n m ı ş t ı r.

A. Donanım Gereksinimi

Windows 3.1 işletim sistemi, DOS işletim sisteminin daha önce kurulu
o l d u ğ u b i r s i s t e m e ge r e k d u ya r. B u n e de n l e W i n d o w s 3 . 1 ve M S - D O S 6 . 0 ( 6. 2 ya
d a 6 . 2 1 ) i l e b i r l i k t e k u l l a n ı l a b i l i r.

Windows 80286, 80386, 80486 ve ü ze r i n d e k i mikroişlemcilerde ç a l ı ş ı r.

Ku l l a n ı c ı n ı n i y i s o n u ç a l a b i l m e s i i ç i n e n a z 3 8 6 b i r s i s t e m ve 4 M B ( h a t t a 8 M B )
a n a b e l l e k ( R A M ) ge r e k i r. B u n u n d ı ş ı n d a b a z ı u y g u l a m a l a r ı n d a h a h ı z l ı ç a l ı ş m a s ı
i ç i n 1 0 - 1 2 M B a n a b e l l e ğ e ge r e k s i n i m d u y u l u r.

W i n d o w s 4 0 M B b i r s a b i t d i s ke de k u r u l a b i l i r. A n c a k , ra h a t b i r k u l l a n ı m i ç i n
1 0 0 M B ya d a d a h a f a z l a s a b i t d i s k ö n e r i l i r. Ö r n e ğ i n : 1 7 0 M B ya d a 2 5 0 M B h i ç d e
f a z l a s ay ı l m a z . Ç ü n k ü W i n d o w s u y g u l a m a l a r ı , Wo r d , E xc e l , A c c e s s v b. p r o g ra m l a r
ve ve r i l e r i o l d u k ç a f a z l a ye r k a p l a r l a r.

B. Modlar (Kipler)

W i n d o w s ' u n i k i t i p ç a l ı ş m a k i p i ( m o d u ) va r d ı r. S t a n d a r d ve G e l i ş t i r i l m i ş 3 8 6
( E n h a n c e d 3 8 6 ) . B u ç a l ı ş m a b i ç i m l e r i do n a n ı m a b a ğ l ı d ı r. Ye t e r l i do n a n ı m a s a h i p
o l a n b i r k u l l a n ı c ı d a i s t e d i ğ i b i ç i m de ç a l ı ş a b i l i r.

1 M B i l e 2 M B a n a b e l l e ğ i o l a n b i r b i l g i s a ya r d a W i n d o w s s t a n d a r t k i p t e
ç a l ı ş a b i l i r. W i n d o w s ' u n g e l i ş t i r i l m i ş k i p t e ç a l ı ş a b i l m e s i i ç i n e n a z 2 M B a n a b e l l e ğ e
ge r e k s i n i m d u ya r.
 S t a n d a r t k i p t e ç a l ı ş m a n ı n b a z ı k ı s ı t l a m a l a r ı va r d ı r : D O S u y g u l a m a l a r ı i ç i n
DOS pe n c e r e s i ya ra t ı l a m a z . Yine birden çok DOS uygulaması aynı anda
çalıştırılamaz.

B u n u n l a b e ra b e r a n a b e l l e k ye t e r s i z k a l d ı ğ ı n d a s a b i t d i s k i n b i r k ı s m ı n ı n
s a n a l b e l l e k o l a ra k ( v i r t u a l m e m o r y ) k u l l a n ı m ı s t a n d a r t k i p t e d e s t e k l e n m e z .

G e l i ş m i ş k i p t e b i r d e n ç o k D O S u y g u l a m a s ı a y n ı a n d a ve p e n c e r e i ç i n d e
ç a l ı ş t ı r ı l a b i l i r. D O S ve W i n d o w s u y g u l a m a l a r ı a ra s ı n d a ve r i ko p ya l a m a ya i z i n ve r i r.
D O S ' u ü s t b e l l e ğ e t a ş ı n ı r. S a b i t d i s k i n b i r k ı s m ı n ı s a n a l be l l e k ( v i r t u a l m e m o r y )
o l a ra k k u l l a n a ra k k u l l a n ı c ı n ı n ç o k s a y ı d a u y g u l a m a ve b ü y ü k ve r i d o s ya l a r ı i l e
ç a l ı ş m a s ı n ı s a ğ l a r.

II. Microsoft Windows 95

W i n d o w s 9 5 ® , M i c r o s o f t ® f i r m a s ı t a ra f ı n d a n 2 4 A ğ u s t o s 1 9 9 5 t a r i h i n d e
( t ü m d ü n ya d a ) p i ya s a ya s ü r ü l m ü ş b i r i ş l e t i m s i s t e m i d i r.

W i n d o w s 9 5 i ş l e t i m s i s t e m i I n t e l 8 0 3 8 6 ve ü ze r i m i k r o i ş l e m c i ye s a h i p o l a n
m i l yo n l a r c a k i ş i s e l b i l g i s a ya r ( P C ) s a h i b i k u l l a n ı c ı s ı n a h i t a p e d i yo r. W i n d o w s 9 5 ,
M S - D O S, Windows 3.1 ve Windows for Wo r k g r o u p s 3.11 işletim sistemlerini
k u l l a n a n k u l l a n ı c ı l a r ı n ı n i ş l e t i m s i s t e m l e r i n i d a h a g e l i ş m i ş i i l e ye r de ğ i ş t i r m e y i
am a ç l ı yo r.

Te k b i r P C ü ze r i n d e W i n d o w s 3 . 1 ve M S - D O S k u l l a n ı c ı l a r ı n a h i t a p e d e n
W i n d o w s 9 5 , M i c r o s o f t A ğ ı o l a ra k t a n ı m l a n a n W i n d o w s f o r Wo r k g r o u p s , M i c r o s o f t
NT ağına ve N o ve l l Netware ağı içinde ye r alan bir PC'lere ko l a yc a
y ü k l e n e b i l m e k t e d i r.

A. Temel Özellikleri

W i n d o w s 9 5 ' i n 3 2 - b i t l i k m im a r i s i , W i n d o w s 9 5 ' i n m a s a ü s t ü n d e k u l l a n ı c ı ya
s ü ra t ve ko l a y l ı k s a ğ l a r. W i n d o w s 9 5 b i r d e n ç o k u y g u l a m a y ı a y n ı a n d a ç a l ı ş t ı ra c a k
s a ğ l a m ve ko r u m a l ı ( p r o t e c t e d ) b i r o r t a m ı s a ğ l a r.

W i n d o w s 9 5 t e m e l s i s t e m m i m a r i s i n i n ö ze l l i k l e r i :

• 3 2 - b i t ve r i i ş l e r.

• Ko r u m a l ı k i p t e ç a l ı ş ı r ( p r o t e c t e d m o de ) .

• Ö n c e l i k l i b i r ç o k- g ö r e v l i l i k ( p r e - e m p t i ve m u l t i t a s k i n g ) s a ğ l a r.

• P l u g a n d P l a y ( Ta k- Ku l l a n ) t e k n o l o j i s i s t a n d a r d ı s a ğ l a r.
 Windows 95 işletim sistemi, 32-bit'lik bir m i m a r i ye sahip ye p ye n i bir
işletim s i s t e m i d i r. Günümüz ko ş u l l a r ı n d a 386 ve ü ze r i bir işlemcinin ve ana
be l l e ğ i n ve r i m l i b i r ş e k i l d e k u l l a n ı l m a s ı n ı s a ğ l a r.

3 2 - b i t m i m a r i n i n s a ğ l a d ı k l a r ı n ı n b a ş ı n d a s i s t e m t e p k i s i n i n a r t m a s ı ve a r k a
alandaki işlemlerin pürüzsüz b i ç i m de ya p ı l m a s ı g e l i r. 32-bit o l a ra k değişen
do s ya l a m a s i s t e m i ( f i l e s y s t e m ) , V FAT ve C D F S i l e u z u n d o s ya a d l a r ı n a o l a n a k
t a n ı ya n ve i l e r i d e k i ge l i ş m e l e r e a ç ı k b i r ya p ı y ı s u n a r.

3 2 - b i t a y g ı t s ü r ü c ü l e r i ( de v i c e d r i ve r ) , g e l i ş m i ş b i r p e r f o r m a n s ve b e l l e k
k u l l a n ı m ı s a ğ l a r.

İ ş le t i m s i s t e m i n i n b i r d e n ç o k u y g u l a m a y ı ( p r o g ra m ı ) a y n ı a n d a ç a l ı ş t ı r m a s ı ,
çok görevlilik o l a ra k a d l a n d ı r ı l ı r. Windows 3.1, birçok uygulamayı aynı anda
ç a l ı ş t ı ra ra k b i r l i k t e b i r ç o k g ö r e v l i l i ğ e ( c o o pe ra t i ve m u l t i t a s k i n g ) o l a n a k t a n ı r.

W i n d o w s 9 5 , p r e - e m t i ve m u l t i t a s k i n g o l a ra k a d l a n d ı r ı l a n ö n c e l i k l i ç o k -
g ö r e v l i l i ğ e s a h i p t i r.

Windows 95'in en önemli üstünlüklerinden birisi 32-bitlik sanal aygıt

s ü r ü c ü l e r i d i r. Windows 95, do n a n ı m birimlerini ko n t r o l etmek için 32-bitlik
ko r u m a l ı k i p t e ( p r o t e c t e d - m o d e ) ç a l ı ş a n s ü r ü c ü l e r k u l l a n ı r. S a n a l s ü r ü c ü l e r b i r d e n
ç o k u y g u l a m a t a ra f ı n d a n a y n ı a n d a k u l l a n ı l a b i l i r l e r. S a n a l a y g ı t s ü r ü c ü l e r i V x D
o l a ra k g ö s t e r i l i r l e r.

B. Plug and Play

P l u g a n d P l a y ( Ta k- Ku l l a n ) t e k n o l o j i s i , k u l l a n ı c ı l a r ı n d o n a n ı m b i r i m l e r i n i
ko l a yc a e k l e m e s i n i ve ç ı k a r m a s ı n ı , d i ğ e r b i r de y i ş l e e s n e k b i r d o n a n ı m k u l l a n ı m ı n ı
s a ğ l a r.

Microsoft, Compaq, I n te l ve diğer firmalar birlikte h a r e ke t e de r e k bu

t e k n o l o j i y i g e l i ş t i r d i l e r.

III.Diğer İşletim Sistemleri ve Windows 98/Me

W i n d o w s 9 8 , M i c r o s o f t i ş l e t i m s i s t e m i a i l e s i i ç i n d e be l l i b i r s ı n ı f a s a h i p t i r.

Windows 98, masaüstü ve kişisel anlamda kullanılan Windows 95 ve

W i n d o w s 3 . x i ş l e t i m s i s t e m l e r i n i n ye r i n e ge l m i ş b i r i ş l e t i m s i s t e m i d i r. Ku r u m s a l
a l a n d a k u l l a n ı l a n W i n d o w s N T. 5 . 0 i l e de b e l l i o r t a k ö ze l l i k l e r e s a h i p t i r.
 A. Windows 2000 ve Windows Me

W i n d o w s N T 5 . 0 , W i n d o w s 9 8 ’ i n s ü p e r s e t i o l a ra k a ç ı k l a n m ı ş t ı r. W i n d o w s N T
5 . 0 i l e W i n d o w s 9 8 a ra b i r i m o l a ra k , ye n i t e k n o l o j i l e r i n k u l l a n ı m ı o l a ra k ç o k ş e y i
p ay l a ş m ı ş l a r d ı r. B u n u n ya n ı s ı ra p a z a r o l a ra k f a r k l ı h e d e f l e r i o l a n i k i a y r ı ü r ü n d ü r.
B u ay r ı m d a h a ö n c e k i s ü r ü m l e r d e o l d u ğ u g i b i s ü r m e k t e d i r :

O r t a k ö ze l l i k l e r :

• W i n 3 2 D r i ve r M o d e l ( W D M )

• Plug and Play

• Güç Yönetimi

• Direct X 7/8.0

W i n 3 2 D r i ve r M o d e l ( W D M ) , W i n d o w s 9 8 ’ i n ye n i s ü r ü c ü m o d e l i d i r. W D M
W i n d o w s 9 8 ve W i n d o w s N T i ç i n a y n ı d ı r. W D M i l e ye n i a y g ı t l a r ; U S B , H I D, I E E E
1 3 9 4 , D i g i t a l A u d i o, D V D p l a ye r, s t i l l i m a g e , ve v i d e o c a p t u r e g i b i s i s t e m l e r
de s t e k l e n i r.

Ta b l o : Ka r ş ı l a ş t ı r m a

Windows 2000
Özellik Windows Me
Professional
İ DE A L A N A B E L L E K 64-128 MB 32 MB
GEREKLİ MİNİMUM
1 GB 5 0 0 M B ( M İ Nİ M U M )
Dİ S K
PENTİUM YA DA
P E N Tİ U M YA DA
İ Ş L E M C İ ( M İ Nİ M U M ) ÜZERİ YA DA D İ G İ TA L
ÜZERİ
ALPHA
SİMETRİK ÇOKLU
EVET H AYI R
İŞLEM
WİN32 Ö N C E Lİ K Lİ
EVET EVET
ÇOK İŞLEM
WİN16 Ö N C E Lİ K Lİ
EVET H AYI R
ÇOK İŞLEM
MS-DOS DESTEĞİ İ Yİ İ Yİ
D O S YA S İ S T E M İ N T F S , FAT, FAT 3 2 FAT, FAT 3 2
D O S YA Ş İ F R E L E M E EVET H AYI R
KİMLİK D E N E Tİ M İ
EVET H AYI R
( Y E Nİ )
M U LTİ M E DYA İ Yİ Ç O K İ Yİ

B . W i n d o w s 9 5 / 9 8 v e W i nd o w s M e
 Windows 95, 1995 yılında çıkan ve ö ze l l i k l e Windows 3.x işletim
s i s t e m l e r i n i n ye r i n e g e ç m e y i a m a ç l a ya n b i r i ş l e t i m s i s t e m i d i r. Ye n i b i r k u l l a n ı c ı
a ra b i r i m i , uygulamaların çalışmasında g ü ve n l i k , sistem yönetiminde getirdiği
ko l ay l ı k l a r l a W i n d o w s 9 5 ç o k ya y g ı n o l a ra k k u l l a n ı l m ı ş b i r i ş l e t i m s i s t e m i d i r.

W i n d o w s 9 8 , W i n d o w s 9 5 i ş l e t i m s i s t e m i n i n ge l i ş m i ş ş e k l i d i r. W i n d o w s 9 8
i l e W i n d o w s 9 5 a ra s ı n d a k i i l k b a k ı ş t a k i t e m e l f a r k We b ö ze l l i ğ i n i n ye r l e ş i k o l a ra k
k a z a n d ı r ı l m ı ş o l m a s ı d ı r.

Ta b l o : W i n d o w s 9 8 ’ i n W i n d o w s 9 5 i l e k a r ş ı l a ş t ı r ı l m a s ı

İşlev/Bölüm Windows 95 Windows 98

MASAÜSTÜ S TAT İ K AKTİF
E L E K T R O N İ K P O S TA EXCHANGE O U T LO O K E X P R E S S
WEB BROWSER YO K YERLEŞİK
ISDN DESTEĞİ YO K YERLEŞİK
FAT 3 2 YO K YERLEŞİK
DVD DESTEĞİ YO K YERLEŞİK
HELP SİSTEMİ K LA S İ K WEB

C . M i c r o s o f t W i nd o w s 2 0 0 0

M i c r o s o f t W i n d o w s 2 0 0 0 , k u r u m s a l , g ü ve n i l i r, ö l ç e k l e n e b i l i r, g e n i ş k u r u l u m
o l a n a k l a r ı n a ve ç o k s a y ı d a y ö n e t i m a ra c ı n a s a h i p b i r i ş l e t i m s i s t e m i d i r. W i n d o w s
N T i ş l e t i m s i s t e m l e r i n i n b i r d e va m ı o l a ra k yo r u m l a n a b i l i r. Ç ü n k ü a y n ı h e d e f e ve
am a c a s a h i p t i r. B u n u n l a b i r l i k t e W i n d o w s N T ’ d e n ko l a yc a t e r f i e d i l i r.

Windows 2000 kurumsal (enterprise) alanda kullanılması g e r e ke n bir

işletim s i s t e m i d i r. Bu n e de n l e en önemli ö ze l l i k l e r i n i n başında y ö ne t i m
o l a n a k l a r ı b e a l t y a p ı t a s a r ı m ı g e l i r. W i n d o w s 2 0 0 0 ye n i n e s i l u y g u l a m a l a r ı n
ya z ı l m a s ı n ı s a ğ l a m ı ş ve t o p l a m s a h i p o l m a m a l i ye t i n i d ü ş ü r m ü ş t ü r.

Windows 2000, uygulama ge l i ş t i r i c i l e r ve kurumsal bilgi sistemleri

ge r e k s i n i m l e r i n i u z u n c a b i r s ü r e d e s t e k l e m e ye ç a l ı ş a n b i r i ş l e t i m s i s t e m i o l a c a ğ a
be n z i yo r. Daha iyi a ra ç l a r d a n kastedilen ise çok sayıda yönetim ve de s t e k
a ra c ı l ı ğ ı y l a ya p ı l a n s p e s i f i k y ö n e t i m h i z m e t l e r i d i r. D a h a i y i d e s t e k t e n k a s ı t i s e
a ra ç l a r, d o k ü m a n l a r, e ğ i t i m s i s t e m i v b. o l a n a k l a r l a d a h a i y i b i r d e s t e k s i s t e m i n i
ge r ç e k l e ş t i r m e k t i r.

W i n d o w s 2 0 0 0 , d e ğ i ş i k p a ke t l e r i o l a n b i r ü r ü n o l a ra k o r t a ya ç ı k m a n ı n ya n ı
s ı ra k ı s a z a m a n d a E xc h a n g e S e r ve r 2 0 0 0 , S Q L S e r ve r 2 0 0 0 g i b i b ü t ü n s u n u c u
ya z ı l ı m l a r ı n ı d a b u o r t a m a t a ş ı m ay ı s a ğ l a ya n t e m e l b i r d ö n ü ş ü m ü d e b a ş l a t ı yo r.
Ö n ü m ü z de k i y ı l l a r, u y g u l a m a l a r ı n W i n d o w s 2 0 0 0 ü ze r i n d e g e l i ş t i r i l m e s i n e t a n ı k
olacağız.

M i c r o s o f t W i n d o w s 2 0 0 0 ’ i n ö ze l l i k l e r i d e ğ i ş i k a ç ı l a r d a n e le a l ı n a b i l i r.
 B u n l a r d a n b i r i s i a ş a ğ ı d a k i s ı ra l a m a d ı r :

• E n Ko l a y W i n d o w s

• W i n d o w s N T G ü c ü ve G ü ve n l i ğ i

• Windows 98’den Daha İyi

• D a h a D ü ş ü k To p l a m S a t ı n A l m a M a l i ye t i

Ş i m d i b u g e n e l ö ze l l i k l e r e k ı s a c a b a k a l ı m :

D. Windows 2000 Platformu

Windows 2000 platformunun ya p a b i l e c e k l e r i n i anlamak için en uygun

W i n d o w s 2 0 0 0 p l a t f o r m u n u n s e ç i l m e s i g e r e k i r. W i n d o w s 2 0 0 0 i ş l e t i m s i s t e m i dö r t
ay r ı ö l ç e k t e p a z a ra s u n u l m u ş t u r :

• Windows 2000 Professional

• W i n d o w s 2 0 0 0 S e r ve r

• W i n d o w s 2 0 0 0 A d va n c e d S e r ve r

• W i n d o w s 2 0 0 0 D a t a c e n t e r S e r ve r

Windows 2000 Professional

W i n d o w s 2 0 0 0 P r o f e s s i o n a l , W i n d o w s N T Wo r k s t a t i o n ye r i n e ge ç e c e k b i r
ü r ü n d ü r. Y ü k s e k p e r f o r m a n s a ve g ü ve n l i ğ e ge r e k s i n i m d u ya c a k k i ş i s e l k u l l a n ı m l a r
i ç i n ve k u r u m s a l a l a n d a s u n u c u ü r ü n l e r e c l i e n t ( i s t e m c i ) o l a b i l e c e k b i r m a s a ü s t ü
i ş l e t i m s i s t e m i d i r. D i ğ e r b i r d e y i ş l e W i n d o w s 2 0 0 0 a ğ l a r ı n ı n do ğ a l b i r i s t e m c i s i
o l a ra k k u l l a n ı l ı r.

Windows 2000, Windows 98 ile gelen bütün teknolojileridesteklemekle

b i r l i k t e ö ze l l i k l e m o b i l k u l l a n ı c ı l a r ı de s t e k l e m e k i ç i n ye n i l i k l e r e s a h i p t i r. İ l e t i ş i m ,
do n a n ı m uyumluluğu ve ya z ı l ı m kuruluşlarında kullanılmak ü ze r e ye n i
t e k n o l o j i l e r e s a h i p t i r.

Windows 2000 Server

W i n d o w s 2 0 0 0 P r o f e s s i o n a l i l e ge l e n b ü t ü n ye n i l i k l e r i k a p s a m a k t a d ı r. A ğ
y ö n e t i m i i ç i n ç o k s a y ı d a s e r v i s e s a h i p t i r. F i l e , p r i n t , a p p l i c a t i o n ( u y g u l a m a ) ve
We b s u n u c u s u ( s e r ve r ) o l a ra k k u l l a n ı l m a k ü ze r e g e l i ş t i r i l m i ş t i r.
 W i n d o w s 2 0 0 0 S e r ve r i ş l e t i m s i s t e m i W i n d o w s N T 4 . 0 ’ ı n ge l i ş m i ş ö ze l l i k l e r i
ü ze r i n e k u r u l m u ş t u r. G e l i ş m i ş be l l e k ve i ş l e m c i de s t e ğ i n e s a h i p t i r. E n ö n e m l i
ö ze l l i ğ i A c t i ve D i r e c t o r y s e r v i s i d i r. A c t i ve D i r e c t o r y, W i n d o w s 2 0 0 0 a ğ ı i ç i n d e b i r
s e r v i s t i r. B u s e r v i s a ğ k a y n a k l a r ı ( k u l l a n ı c ı l a r, g r u p l a r, b i l g i s a ya r l a r v b. ) h a k k ı n d a
b i l g i s a k l a r. A ğ k a y n a k l a r ı n a e r i ş m e k ve o n l a r ı y ö n e t m e k a r t ı k A c t i ve D i r e c t o r y
S e r v i s i n i n a ra b i r i m i o l a n p r o g ra m l a r a ra c ı l ı ğ ı y l a ya p ı l ı r.

W i n d o w s 2 0 0 0 A c t i ve D i r e c t o r y s e r v i s i , s i s t e m ko n f i g ü ra s yo n u , k u l l a n ı c ı
d ü ze n l e m e l e r i , u y g u l a m a l a r h a k k ı n d a b i l g i s a k l a r. P o l i c y d ü ze n l e m e l e r i y l e b i r l i k t e
s i s t e m y ö n e t i c i l e r i k u l l a n ı c ı l a r ı n m a s a ü s t l e r i n i ( d a ğ ı t ı m m a s a ü s t ü yö n e t i m i ) , a ğ
s e r v i s l e r i n i ve ya z ı l ı m l a r ı n ı ( u y g u l a m a l a r ı ) m e r ke z i o l a ra k b i r n o k t a d a n yö n e t e b i l i r.

Windows 2000 Advanced Server

Windows 2000 S e r ve r ile gelen bütün ö ze l l i k l e r i kapsamanın ya n ı s ı ra

ge l i ş m i ş be l l e k yö n e t i m i ve clustering (kümeleme) gibi teknolojilere s a h i p t i r.
W i n d o w s 2 0 0 0 A d va n c e d S e r ve r b ü y ü k a ğ l a r ı y ö n e t m e k i ç i n g e l i ş t i r i l m i ş t i r.

Clustering (kümeleme) ağ ü ze r i n d e k i sunucuları bir birine b a ğ l a ya ra k

s i s t e m i n ( d i s k k a y n a k l a r ı ve u y g u l a m a l a r ) ke s i n t i s i z o l a ra k k u l l a n ı l m a s ı n ı s a ğ l a r.

Windows 2000 Datacenter Server

Windows 2000 S e r ve r ve A d va n c e d S e r ve r ile gelen bütün ö ze l l i k l e r i

k a p s a m a n ı n ya n ı s ı ra ge l i ş m i ş ve b ü y ü k k a p a s i t e l i b e l l e k y ö n e t i m i ve d a h a f a z l a
i ş l e m c i de s t e ğ i g i b i t e k n o l o j i l e r e s a h i p t i r. W i n d o w s 2 0 0 0 D a t a c e n t e r S e r ve r b ü y ü k
d a t a b a s e u y g u l a m a l a r ı i ç i n g e l i ş t i r i l m i ş t i r.

O L A P, O LT P u y g u l a m a l a r ı , I S P ve We b s u n u c u s u o l a ra k d a k u l l a n ı l a b i l e c e k
ö ze l l i k l e r e sahip olan Datacenter S e r ve r 32 işlemci ve 64 GB ana be l l e ğ i
( m a k s i m u m ) d e s t e k l e r.

E. Windows 98/Me için Sistem Gereksinimi

W i n d o w s 9 8 / M e ’ i n k u r u l u ş u n d a n ö n c e b i l g i s a ya r ı n s i s t e m g e r e k s i n i m l e r i n i
k a r ş ı l a m a s ı g e r e k i r.

Windows 98/Me için önerilen sistem gereksinimleri:

• Pe n t i u m 2 0 0 ya d a d a h a y ü k s e k b i r i ş l e m c i
 • 500 MB boş alanı olan bir sabit disk (en az).

• 32 MB RAM

• V G A ya d a d a h a y ü k s e k ç ö z ü n ü r l ü k l ü m o n i t ö r

• C D - R O M s ü r ü c ü ve 3 . 5 - i n c h f l o p p y d i s k s ü r ü c ü

• M i c r o s o f t M o u s e ya d a u y u m l u i ş a r e t a y g ı t ı

• E n a z 3 3 . 6 0 0 h ı z l ı m o de m .

N o t : W i n d o w s u y u m l u o l d u ğ u ya d a t a n ı d ı ğ ı d o n a n ı m b i r i m l e r i n e g e r e k s i n i m
d u ya r s a n ı z b u l i s t e y i a ş a ğ ı d a k i We b a d r e s i n d e b u l a b i l i r s i n i z .

h t t p : / / w w w. m i c r o s o f t . c o m / h w t e s t /

F . W i n d o w s S i s t e m A r a ç l ar ı

W i n d o w s 9 8 / M e ’ d e ç o k s a y ı d a s i s t e m a ra c ı s i z i b e k l i yo r. B u a ra ç l a r ş u n l a r ı n
b i r k ı s m ı t i p i k k u r u l u ş t a y ü k l e n i r. D i ğ e r b i r k ı s m ı d a h a s o n ra a ş a ğ ı d a a ç ı k l a n d ı ğ ı
g i b i C o n t r o l P a n e l ’ de n e k l e n e b i l i r.

S i s t e m A ra ç l a r ı :

• Disk Cleanup

• D i s k De f ra g m e n t e r

• Maintenance Wizard

• ScanDisk

• S c h e d u l e d Ta s k

• Sy s t e m I n f o rm a t i o n

• Sy s t e m Re s t o r e

S i s t e m a ra ç l a r ı n ı n ç o ğ u b i r . e xe p r o g ra m d ı r. B u n e d e n l e ç o ğ u S t a r t , R u n
ko m u t u y l a d a ç a l ı ş t ı r ı l a b i l i r. B u n u n ya n ı s ı ra b i r ç o k s i s t e m a ra c ı d a a n a s i s t e m
t a n ı l a y ı c ı p r o g ra m ı o l a n M s I n f o ( S ys t e m I n f o r m a t i o n ) p r o g ra m ı i ç i n d e n b a ş l a t ı l ı r.

Sistem a ra ç l a r ı n a erişmek için Start’ı tıklayın. Ardından Programs’ı,

A c c e s s o r i e s ’ i ve S y s t e m T o o l s ’ u i ş a r e t e d i n ve i s t e d i ğ i n i z b i r s i s t e m a ra c ı n a
t ı k l ay ı n .

Birleştirme (Defragmenting) İşlemi

U z u n b i r s ü r e d i r k u l l a n ı l a n s a b i t d i s k ü ze r i n d e ç o k s a y ı d a do s ya ya z ı l m ı ş t ı r.
 Zam a n i ç i n d e t e k ra r o ku n a n ve ya z ı l a n d o s ya l a r ı n d i s k y ü ze y i n e d a ğ ı l m a
riskleri va r d ı r. Bu dağılma ( f ra g m e n t a t i o n ) zaman içinde sabit diskin
o k u m a / ya z m a p e r f o r m a n s ı n ı k ö t ü y ö n de e t k i l e r.

D i s k De f ra g m e n t e r ( D e f ra g . e xe ) p r o g ra m ı d i s k ü ze r i n d e k i m e v c u t d o s ya l a r ı
ve k u l l a n ı l m a ya n a l a n l a r ı ye n i d e n d ü ze n l e ye r e k s a b i t d i s k i n e t k i n b i r b i ç i m de
kullanılmasını ve dolayısıyla o k u m a / ya z m a hızının artırılmasını s a ğ l a ya ra k
s i s t e m i n h ı z ı n ı a r t ı r ı r.

Sabit Diskin Kontrolü

U y g u l a m a l a r ç a l ı ş ı r ke n h e r h a n g i b i r n e d e n l e e l e k t r i k ke s i l m e s i s a b i t d i s k
ü ze r i n d e h a t a l a ra n e de n o l u r. B u h a t a l a r ı n d ü ze l t i l m e s i i ç i n S c a n D i s k p r o g ra m ı
k u l l a n ı l ı r. A s l ı n d a y u k a r ı d a b a h s e d i l d i ğ i g i b i k ö t ü b i r s i s t e m k a p a n ı ş ı n ı n a r d ı n d a n
b i l g i s aya r ye n i d e n a ç ı l d ı ğ ı n d a W i n d o w s M e ’ de S c a n D i s k i ş l e m i n i o to m a t i k o l a ra k
ya p a r.

Kullanılmayan Dosyaları Temizlemek

Windows Me, be l l i bir süre kullanımın ardından disk ü ze r i n d e gereksiz

d u ra n do s ya l a r ı n silinmesini s a ğ l a r. Disk Cleanup Manager’in görevi birtakım
ge ç i c i do s ya l a r ı ve Re c yc l e B i n ’ d e d u ra n do s ya l a r ı s i l m e k ve s a b i t d i s k ü ze r i n d e
bo ş ye r s a ğ l a m a k t ı r.

Windows Update

W i n d o w s U p d a t e , a y g ı t s ü r ü c ü l e r i n i ve s i s t e m p r o g ra m l a r ı n ı ko n t r o l e de n
b i r U p d a t e s i h i r b a z ı n a s a h i p t i r. B u s i h i r b a z s i s t e m do s ya l a r ı n ı We b ü ze r i n d e k i
p r o g ra m do s ya l a r ı i l e k a r ş ı l a ş t ı r ı r. A r d ı n d a n va r s a ye n i l i k l e r i ö n e r i r ve y ü k l e ye r e k
b i l g i s aya r d a k i W i n d o w s M e d o s ya l a r ı n ı g ü n c e l b i ç i m de b u l u n m a s ı n ı s a ğ l a r.

Sistem Hakkında Bilgi Almak

D o n a n ı m ı n ö ze l a ya r l a r ı , s ü r ü c ü l e r, b e l l e k t e k i ya z ı l ı m l a r h a k k ı n d a t e k n i k
o l a ra k ay r ı n t ı l ı b i l g i s a ğ l a m a k a m a c ı y l a W i n d o w s 9 8 ’ d e s i s t e m a ra ç l a r ı va r d ı r.

B u n l a r d a n b i r t a n e s i S ys t e m I n f o r m a t i o n ’ d ı r. S y s t e m I n f o rm a t i o n p r o g ra m ı
b i l g i s aya r ı n ı z ı n b i r i m l e r i h a k k ı n d a b i l g i ve r i r.

N O T : B u d o k ü m a n l a r F a r u k Ç u b u k ç u t ar a f ı n d a n h a z ı r l a n m ı ş t ı r . T i c ar i
a m a ç l ı o l a r a k k u l l a n ı l m a z . D a h a f az l a b i l g i i ç i n w w w . f a r u k c u b u k c u . c o m
adresine bakınız.

[ Bu döküman www.pcnet.arsivi.com sitesinden indirilmiştir. ]