KISIM 350.- YEN AVUSTURYA TNEL AMA YNTEM (NATM) LE YAPILAN TNEL LER 350.01 Genel. 350.01.01 Giri.

1. Bu Ksm; Yeni Avusturya Tnel Ama Yntemi (NATM - New Austrian Tunneling Method) ile yaplan tnel ilerini kapsar. 2. Bu Ksm, her tr kaya ve zemin ortamlar ierisinde tnel yapmna ait artlar tanmlamaktadr. 3. Blm 200 kapsamnda yer alan yzeysel kaz, ak yarmalar ve dier toprak ileri bu Ksmn kapsam dndadr. 4. Bu ksm, NATM ile ilgili tnel ileri ana maddelerini tanmlamaktadr. 5. Bu Ksmda ve artname kapsamnda bulunmayan tnel ii veya malzeme ile ilgili olarak dare, Mhendis ve Mteahhit arasnda mutabakat salanacak ulusal veya uluslararas geerli olan bir standart uygulanacaktr. 350.1.2 Tanmlar.

Bu Ksmda kullanlan terimler, aada aklanan anlamlar ifade eder : Tnel: Yeraltnda yaplacak kaz ile istenilen kesitte boluk oluturulmas ve desteklenmesi ile ina edilen yer alt yapsdr. Geici evler oluturarak yapnn ina edilmesi, zerinin ve yanlarnn doldurulmas eklinde yaplan yaplar a kapa tneli olarak tanmlanr. Mhendis: ile ilgili olarak dare tarafndan kendilerine verilen grev ve sorumluluk snrlar dahilinde hareket eden firma veya istihdam edilen yetkili Mhendis ve/veya Mhendislerdir. Mhendisin bulunmamas durumunda grevleri, Kontrol Mhendisi ve/veya dare tarafndan grevlendirilmi Mhendis tarafndan yrtlecektir. Tnel Projecisi: Tnellerin Proje ve Mhendislik Hizmetlerini yerine getirmek zere dare tarafndan onaylanm proje firmasdr. Tnel Projecisinin Temsilcisi: Tnel Projecisi tarafndan temsilci olarak tayin edilmi, Mhendis ve darenin onaylad yeterlilik artnamesinde belirtilen Tnel Mhendisi niteliklerine sahip Mhendistir. Tnel Projecisinin Temsilcisinin bulunmamas durumunda grevleri, Tnel Kontrol Mhendislii ve Aratrma Bamhendislii tarafndan yrtlecektir. 350.1.3 in Kapsam.

1. Bu ksm kapsamndaki iler; tnel yapm ilerinin artnamelere uygun olarak yaplmas ve tamamlanabilmesi iin gereken tm tesis, igc, malzeme, ekipman ve dier tm tketim malzemeleriyle ara ve gerecin temin ve hizmete sokulmas dahil tm yeralt yaplarnn (tneller, niler vb) yapmn kapsamaktadr.

50

2. Bu ksm kapsamnda bulunmayan iler aada belirtilmektedir; - Yol kaplamas, yaya yolu kaplamas, tnel-boyama veya tnel duvar kaplamalarnn yaplmas. - Tnel ileriyle ilgili inaat ileri olarak belirtilenler dnda kalan elektrik ve mekanik tesisatn yapm ve montajna ait iler. - Tnel ileriyle ilgili inaat ileri olarak belirtilenler dnda kalan sinyalizasyon, haberleme, evre kontrol ve izleme sistemleri vb ye ait iler. - Su depolar, basnl boru hatlar, kontrol ve bakm merkezleri vb yerst yaplarna ait tm iler. 3. Mteahhit; tm yeralt kazs ve yapsal ileri, karlalan her tr kaya ve zemin ortamnda artnamede belirtildii ekilde yerine getirecektir. Aksi takdirde doabilecek her trl olumsuzluklar, uygunsuzluklar btn masraflar kendisine ait olmak zere Mteahhit tarafndan giderilecektir. 4. Kaz srasnda karlalan kaya ve kaya ktlesi artlarna ait bir belgeleme salamak zere Mteahhit in nitelikli Jeoloji Mhendisi tarafndan jeolojik haritalama yaplacaktr. (350.11.04 Ekler blmne baknz) 5. Aln evi ve yan evlerin desteklenmesi ile iin ak yarma kesimi ierisine uzayabilecek herhangi koruyucu gvenlik nlemleri dahil olmak zere tnel girilerindeki tm iler, onayl projesine gre yaplacaktr. 350.1.4 Jeolojik ve Jeoteknik Bilgiler.

1. lgili paftalarda sunulan ve raporlarda aklanan Jeolojik-Jeoteknik bilgiler, tnel gzergah boyunca Tnel Projecisi tarafndan yaplm jeolojik haritalama, jeofizik aratrmalar, sondaj ve laboratuvar almalarn ieren aratrmaya dayanan mevcut Jeolojik-Jeoteknik bilgi dzeyini temsil etmelidir. 2. Jeolojik-jeoteknik raporlarda sunulan bilgiler aada belirtilen almalarn sonularnn birlikte deerlendirilmesine dayanmaktadr; Yzey jeolojisi almalar (jeolojik harita alm, sreksizlik lm, problemli kesimlerin ayklanmas, yzey ve yeralt suyu koullarnn belirlenmesi vb), Aratrma gzlem ukurlar, Jeofizik aratrmalar, Sondaj, basnl su testi, pressiyometre, inklinometre vb ile laboratuvar deneyleri. Yaplm haritalama ve dier arazi deneyleri bu bilgileri tamamlamaktadr. Yapm srasnda ihtiya duyulabilecek ilave aratrma almalar, Mhendis ve dare tarafndan onaylanmas artyla Mteahhit tarafndan yaplacaktr. 3. Bu Ksm, tnel kazs srasnda karlalan kayann sreksizlik, ayrma, bozuma, dayanm koullar ile su durumunu ieren ve kayann stabilitesi asndan bir kaya snflandrma sistemini tanmlamaktadr. Bu amaca ynelik olarak tnel kaz aynasndaki kaya koullar Kaya Ktle Kalitesi (Q) ve Kaya Ktle Snflamas (RMR) sistemine gre kaya snflarnn belirlenmesi amacyla, Mteahhit tarafndan tnellerin ierisinde her ilerleme admnda kullanlacaktr. Bu kaya snflar, yaplacak deformasyon lmleri ile birlikte deerlendirilerek kaz (her trl kaya kazs, zemin kazs, yapay malzeme vb) ve destek sisteminin tespit edilmesinde kullanlacaktr. 51

350.1.5

Yapm Metodu.

1. Tnel ileri, NATM uygulamas ile ilgili tm prensiplere dayanlarak yaplacaktr. 2. Bu Ksmda yer alan artlar, bu zel tnel ama metoduna ait tm ana yapm detaylarn kapsamaktadr. Ancak genel yapm kavramndan ve iin yrtlmesiyle ilgili doacak doacak sonulardan Mteahhit sorumludur. 3. Yapmn tm safhalarnda tnel projecisinin temsilcisi ile Mhendis arasnda yakn bir koordinasyon olmas gerekmektedir. Tnel kaz ve/veya destek sisteminde yaplacak deiiklik teklifi veya tnel yapmyla ilgili herhangi baka konu hakkndaki herhangi bir deiiklik teklifi Mhendis tarafndan onaylanacaktr. Bu onaylama Mteahhitin proje ve tnellerin yapmyla ilgili sorumluluunu ortadan kaldrmaz. 4. Yapm; Mteahhitin tecrbeli personeli ve kalifiye denetleyici kadrosu tarafndan yrtlecektir. Aynada grevlendirilmelerinden nce anahtar personele yazl yetki verilmesi, yeralt ilerinde tecrbesiz personele yeterli eitimin verilmesi gerekmektedir. Ancak bunlardan, genel yapm kavramndan ve iin yrtlmesiyle ilgili doacak sonulardan Mteahhit sorumludur. 5. Tnel ilerinin yapm srasnda, devaml olarak havalandrma, aydnlatma ve drenaj salanacaktr. Havalandrma; uluslararas emniyet standartlarnda belirtilen ve gerekli klnan minimum artlar karlayacaktr. 350.1.6 Kontrol lm ve Aplikasyon.

1. Mteahhit, tnellerde herhangi bir ie balamadan nce, tm lm kontrol istasyonlarnn yerleim ve pozisyonlar zerinde Mhendis ile mutabakat salayacaktr. dare ve/veya Mhendisle mutabakat saland zere Mteahhit; her bir istasyon, tnel girii- k vb ile ilgili koordinat ve istasyonlar vererek lm kontrol istasyonlarn 1:1000 lekli bir plan zerine kaydedecektir. 2. Nirengi noktalar ve referans noktalar vb nin yerleimi, projesi ve imalat Mhendis onayna tabidir. 3. Kontrol lmlerinin doruluundan, izimlerinden ve daha sonra periyodik olarak kontrolnden tamamen Mteahhit sorumlu olacaktr. 4. Mteahhit gerekli tm yer st lm istasyonlar ve referans noktalarn, Mhendise n kontrol lmlerinin kontrol ve daha sonra her bir tnele ait gzergah ve kot aplikasyonu iin yeterli zaman tanmak zere, kaz ilerinin balamasndan ok nce monte edecektir. 5. Tm kaz ileri gereken hat, kurp ve evlere uygun olarak aplike edilecektir. lm istasyonlar, eksenler, nirengi noktalar ve eim hatlar, tnel duvarlar zerinde boya ile aka iaret edilecektir. stasyonlarda, her 10 metre veya Mhendis ile mutabakata varlm aralkla boya ile aka iaretlenecektir. 6. Gereken lm ve aplikasyonun yrtlmesi iin Mteahhit ihtiya duyulan kalifiye ve tecrbeli personeli grevlendirecektir. lm ve aplikasyon iin gereken tm alet, ekipman, kayt defteri, nivelman defteri, lm aletleri vb temin edecektir. lm ii ve aplikasyonun kontrol iin gereken herhangi bir lm ekipman, szleme sresi boyunca Mhendis tarafndan 52

kullanlabilecektir. Mhendisin talebi halinde kontrol amacyla enr ve tama imkan Mteahhit tarafndan salanacaktr. 7. hmal veya yanl aplikasyon nedeniyle ortaya kan tm ilave iler, masraf Mteahhite ait olmak zere, Mhendis talimatyla Mteahhit tarafndan derhal yaplacaktr. 350.1.7. Jeolojik Haritalama.

1. Tnel yapm srasnda jeolojik haritalama temel bir art olup Mteahhit tarafndan yerine getirilecektir. Mteahhit, belirtilen ileri yapmak zere dare ve Mhendisin onaylad kalifiye bir Jeoloji Mhendisini grevlendirecektir. 2. Tnel aynasndan itibaren srekli olarak en az 30 metrelik kesimin jeolojik yapsnn bilinmesi, kaz ve destek sistemlerinin belirlenmesi ve yapm aamasnda projede ngrlen kaya koullarndan farkl kaya ortamlarnn olup olmadnn aratrlmas iin yatay sondajlar yaplacaktr. Yaplacak yatay sondajlarn karot verimi % 70 den az olmayacak ve son 10 m si bindirmeli olacak ekilde planlanacaktr. Bu sondajlar Mteahhit tarafndan yaplacak, deerlendirilmesi Mhendis ve Aratrma Bamhendisliince yaplacaktr. 3. Her 50 metrelik kaz tamamlandnda, tnel kazs srasnda elde edilen jeolojik bilgilere ait kapsaml kaytlar, kaz aamasnda gzlenen ve llen tm veriler nda yaplan kaz ve destek sistemleri, proje aamasnda ngrlen kaz ve destek sistemleri ile imal edilen destek ve karlalan kaya/zemin koullaryla ilgili tm verileri ierecek ekilde jeolojik plan ve boyuna profil Mhendise sunulmak zere Mteahhit tarafndan hazrlanacak ve muhafaza edilecektir. lerleme hznn ayda 50 metreden az olmas halinde her ay bir rapor hazrlanacaktr. Blm 35011.04 Ekler de belirtilen bu kaytlar, kaya formasyonlarna ait tm aklamalar, sreksizliklerin ynelimlerini (dorultu ve eim), atlaklarn durumu, istozite, bozuma ve bulunduklar yerler bakmndan karakteristiklerini, faylarn boyut ve yapsn, yeralt suyu durumunu ve tnel yapm ile ilgili olabilecek dier tm bilgileri ierecektir. Ayrca ayna kaz admlarnn her aamas fotoraflanarak Mhendis, Tnel Projecisi (veya Temsilcisi) ile dareye verilecektir. 4. Jeolojik kesitler, tnel kazs srasnda, tnel st yar kazs aynasnda gnlk olarak veya Mhendis talebine gre istenen sklkta kaydedilecektir. Elde edilen kesitlerin kopyalar, Mhendiste her zaman bulundurulacaktr. 5. Jeolojik artlarda ani ve beklenmedik bir deiiklik olmas halinde Mteahhit, Mhendisi ve tnel projecisinin temsilcisini derhal haberdar edecektir. 6. Aratrma sondajlar Mteahhitin dare tarafndan onayl Jeoloji Mhendisinin huzurunda yaplacaktr. Mhendis veya Tnel Projecisinin Temsilcisi de hazr bulunacaktr. Mteahhit, yapaca her bir aratrma iini uygun bir sre nceden bildirecektir. 7. Komple kapsaml kaytlar Mhendis tarafndan kabul edilinceye kadar Tnellere ait tamamlama belgeleri verilmeyecektir. 350.01.08 Tnel Projecisinin Temsilcisi. 1. dare tarafndan onaylanan tnel projecisi, 350.01.02de tanmlanan Mhendisi temsilcisi olarak tnel antiyesinde grevlendirecektir. Tnel Projecisinin Temsilcisi tnel almalarnn devam sresince srekli olarak iyerinde bulunacaktr. Tnel Projecisinin Temsilcisi, herhangi bir kaz aynasnda kaya snflandrmasnn ve uygulanacak desteklemenin, paftalarda gsterilen ve bu 53

ksmda tanmlanan onayl kaz ve destek sistemlerine gre uygulamasndan sorumlu olacaktr. Tnel Projecisinin Temsilcisi projenin doru olarak uygulanmasn salayacak, tnel ilerinin yapm srasnda tm faaliyetleri izleyecek, tavsiyelerde bulunacak ve yardmc olacaktr. artnameye uygun olmayan imalatlar ve yapm metotlarn Tnel Projecisinin Temsilcisi derhal Mteahhit ve Mhendise rapor edecektir. 2. Tnel Projecisinin Temsilcisi hem geici hem de daimi tm yeralt inaat ileri ile ilgilenecektir. Gerektiinde portal daimi ileri ierisine katlacak, tnel portallerini oluturmak iin gereken tm geici ilerle de ilgilenecektir. 3. lmleri ve okumalar yapmak, izim ve diyagramlar Tnel Projecisinin Temsilcisi veya Mhendisin talimatna uygun olarak hazrlamak iin Mteahhit, darece onaylanm nitelikli personel grevlendirecektir. Tnel Projecisinin Temsilcisi; lm sonularnn doru yorumlanmasndan sorumlu olacak, lm ve ayna jeolojik haritalama sonularna gre kaz snflarnn ve destek sistemlerinin deimesi gerektiinde Mhendisin ve Aratrma Bamhendisliinin onay alnarak, destek ve yapm uygulamas deiiklikleri hakknda gereken kararlar alacaktr. 4. Tm okuma, izim, diyagram, grafik vs.nin kopyalar Mhendise verilecektir. Mteahhit, jeoteknik lmlerin ve lm gerektiren tm dier ilere ait lmlerin kaydedilmesi iin Mhendis tarafndan onaylanacak formlar kullanacaktr. 5. Tnel projecisinin temsilcisi, herbir lm istasyonundan elde edilen jeoteknik lmlerin yorumlanmas ve kararlar ieren aylk rapor hazrlayacaktr. Rapor, allan her bir aynada yaplan veya yaplmas teklif edilen her tr deiiklii ierecektir. Rapor Mteahhit tarafndan ay sonundan itibaren 10 gn ierisinde Mhendise sunulacaktr. 350.02 Kaya Snflandrma. 350.02.01 Genel. 1. Bu blm, karlalan kayann jeoteknik zellikleri ve tnel yapmnn etkisi altndaki davranna gre yer alt kazs ile ilgili olarak Kaya Snflarnn tanmlanmasn kapsamaktadr. 2. Tnel kaz aynasndaki kaya ktle ortam, aada belirtilen mhendislik zellikleri dikkate alnarak Kaya Ktle Kalitesi(Q) ve Kaya Ktle Snflamas (RMR) gibi sistemlere gre snflandrlacaktr : Jeolojik birimlerin litolojisi, rengi, dokusu, imentolanmas ve dayanmlarnn niteliksel olarak aklanmas, Ana sreksizliklerin konumu (eim/eim yn), Eklem takm says, Eklem aralklar, Eklem aklklar, Eklem devamll, Eklem przll, Eklem dolgu malzemesinin cinsi ve zellikleri, Ana sreksizlik sistemlerinin tr; fay (aktif, l, normal, yanal atml, ters), Eklem, atlak, uyumsuzluk, tektonik makaslama nitelii, Aynadaki sondaj verisi ile elde edilen RQD, tek eksenli basn dayanm, ayrma, bozuma, dayanm koullar vb mhendislik zelliklerinin niteliksel olarak belirlenmesi, Su durumu. 54

Bu snflandrma kaya ktle davrann yanstmakta olup, kaya stabilitesini etkileyebilecek rt yk, kaz kesitinin bykl, ilerleme adm, kaz sras, yeralt suyu, sreksizlik durumu ile jeoteknik lm sonular vb gibi baz d faktrler de dikkate alnaraka destek sistemi belirlenecektir. 350.2.2 Uygulama ve Yntemler.

1. Kaya Snflar, ilgili tnel kazsnn balamasndan nce tnel kaz yzeyindeki kayann grn esas alnarak tespit edilir. 2. Tnel kazsna balanrken, daha nceki almalarda edinilen deneyimlerin de yardmyla benzer kaya artlarndaki jeoteknik lm sonular, deformasyonlarn tahmin edilmesinde, destek sistemlerinin ayrt edilmesinde dikkate alnacaktr. 3. Tm kaz boyutu ve zemin artlarna bal olarak, kaznn blmler halinde yaplmas gerekebilir. Bu durum snflandrmay ve bunun deerlendirmesini etkileyebilir. Normal kaznn, st yar alt yar taban kazs olarak blnmesi halinde st yar kazs kaya koullar snflandrmay belirleyecektir. Yan galeriler eklindeki bir kaz dzeni halinde her bir kaz ayr olarak dikkate alnp snflandrlacaktr. Alt yar kazsnda daha zayf kaya artlar olmas halinde Mhendis ve dare onay ile ilave destek konulabilecektir. 4. Tnel kaz aynasndaki kayann davran zamana baldr. Yani makul bir zaman ierisinde destek yaplmamas halinde, serbest aklk ierisindeki kaya ktlesi kalitesinde bir azalma olacaktr. Buna gre, kazs yaplp zamannda desteklenebilen maksimum ilerleme adm uzunluu, kayann desteksiz durma sresi olarak da ifade edilebilen bir kaya kalitesi ltdr. Bu lt destek sisteminin belirlenmesinde dikkate alnr. 5. st yar kazsna ait her bir ilerleme adm, aynadaki kaya snflandrmas tnel projecisinin temsilcisi tarafndan tesbit edilecektir. Mhendis, tespit edilen kaya snf ve gerekli destek sisteminden haberdar edilecektir. Kaya snf ve ilgili destek sistemi Mhendis tarafndan onaylanacaktr. Tnel aynasndaki destek snflarnn tesbiti, bu proje iin tesis edilen ve bu blmde tarif edilen Kaya Snflandrma Sistemine gre olacaktr. 6. Snflandrma, mterek olarak kararlatrlan formlara yazl olarak yaplacaktr. Snflandrma Kaytlar, tnel kazsnn devam boyunca, danma ve uyarlama amacyla kullanma ak tutulacak tm snflandrma formlarnn bir btndr. 7. Kaya snflandrmasnn tespitinde tnel projecisinin temsilcisi sorumlu olmasna karn, genel uygulamada herhangi bir deiikliin yaplmasndan nce allan ayna ortaklaa muayene edilmelidir. Tnel projecisinin temsilcisinden baka Mteahhit ve Mhendisin yetkili temsilcileri muayene ekibine dahil edilmelidir. 8. Herhangi bir alma vardiyasnn balamasndan nce Mteahhitin vardiya efi kaya snflandrma kaytlarna bakacak ve iin son girdilere uygun olarak yrtlmesini salayacaktr. 9. Tnel projecisinin temsilcisinin ve Mhendisin onaylarna baklmakszn Mteahhit, yaplmakta olan ilerin emniyetinden tek sorumludur.

55

350.2.3

Sistem Tanm.

350.02.03.01 Genel. Uygulanan kaya snflandrma sistemi, genel olarak Avusturyada ve yaygn olarak Avrupada kullanlan snflandrma sistemini takip etmektedir. Deien zemin artlar, tnel kaz ileri srasnda, tecrbe kazanldka, tnel desteklemesinin deitirilmesini gerektirmektedir. Belli bir kaya snf iin paftalarda gsterilen destek, o snflandrma iin standart olarak kabul edilmektedir. Kaya bulon tipleri ve adetleri, pozisyon ve eimleri, pskrtme betonu kalnl ve hasr elik tabakalar, elik iksa ve kafes kiri aralklar deitirilebilir. Deien zemin artlarna uymak zere standart destek sisteminde tnel projecisinin temsilcisi tarafndan verilecek talimatla yaplacak herhangi bir deiiklik iin Mhendis onaynn alnmas mecburiyeti vardr. 350.2.3.2 Snflandrma Sistemi.

Destek sistemlerinin tespitine esas oluturmak zere hazrlanan Kaya Snflandrma Sistemi aada Tablo-350-1 de verilmektedir. Tablo-350-1 Kaya Snflandrma Sistemi KAYA SINIFI A1 A A2 B1 B B2 B3 C1 C2 C C3 C4 C5 Sonradan Az Sklen Gevrek ok Gevrek B2 Taneli Da Atma C1 Baskl ok Baskl Akc ien C2 L2 L1 ok Baskl Gevek Zemin Dk Kohezyon Gevek Zemin Yksek Kohezyon Baskl ok Gevrek A2 B1 Hafif Ar Sklen Gevrek NORM B2203 Ekim 1994 ve Sonras Stabil A1 NORM B2203 Ekim 1994 ncesi Stabil

56

Kaya Snflar ve zellikleri aada Tablo-350-2 de verilmektedir. Tablo- 350-2 Kaya Snflar ve zellikleri KAYA SINIFI
A

TANIMI
STABL-HAFF AIRI SKLEN KAYA KTLELER

ZELLKLER
A olarak gsterilen kaya ktleleri genellikle stabil olup elastik davran gsterirler. Yerel destek uygulanmamas halinde, yerekimi nedeniyle, yer yer s gkler meydana gelebilir. Gkler genellikle izole olmu, nemsiz eklem yaplar nedeniyle oluur. Elastik deformasyonlar hzla azalr. B olarak gsterilen kaya ktlelerinin davran, yapsal kenetlenme ve/veya ekme mukavemeti azlndan tr hzl geveme ve ayrmaya meyillidir. Hemen hemen tm evrede, boluk civarndaki ikincil gerilmeler, kaya ktlesinin mukavemetini biraz amakta, bununla beraber bu zafiyet mekanizmas ierilere ulamamaktadr. Destek yapmnn gecikmesi halinde artan kmeler meydana gelir. C olarak gsterilen kaya ktlelerinin davran genellikle, kaya basncnn yeniden dalm sreci ve/veya deplasman snrlamalar sonunda oluan gerilmelerin kaya dayanmndan daha byk olduunu gstermektedir. Kaya ktlesinin ar gerilmelere maruz kalmas ile kabuk atma, burkulma, kesme ve bolua doru plastik hareket gibi zafiyet mekanizmalar oluur. Kaya ktlesinin plastisite ve viskozitesi, zamana bal belirgin deformasyon davran gstermesine ve sonuta byk deformasyonlara yol aar. Kaya zati arlk yklerinin aktif hale gemesi ve nemli miktarda geveme basnc, sadece byk deformasyonlara izin verildiinde meydana gelir. Bu durum kaya ktlesine zarar verecek derecedeki geveme ve ayrma, kaya dayanmnda byk miktarda azalmaya yol aar. Alan boluktaki byk deformasyonlar ve uzun dnemde zamana bal deplasman davran, zeminin elastik olmayan, plastik ve viskoz davranna baldr. atlamaya veya dklmeye eilimli kaya ktleleri ve ime zellii gsteren bileenleri olan kaya ktleleri bu gruba girer. Bu grup, ayn zamanda ayrm veya bozumu kayalar, gevek zemin ve organik zeminler gibi kaya ktlelerini kapsamaktadr. Kaya ktlesinin dk zellikleri nedeniyle kohezyon miktarna ve/veya geveme basncn takiben ar gerilmelere bal olarak, elastik veya plastik ar gerilme oluur.

GEVREK KAYA KTLELER

BASKILI KAYA KTLELER

57

Kaya Ktlesinin Davran, su etkisi, kaz ile destekleme ve desteklemenin zamanlamas aada Tablo-350-3 Destek Snflarnda verilmitir Tablo-350-3 Destek Snflar
DESTEK SINIFI : A1 (Onayl paftalarda gsterildii gibi) Kaya Ktlesinin Davran Su Etkisi Kaz Stabil kaya ktlesi olarak adlandrlr. Kaya ktlesi elastik davran gsterir. Deformasyonlar kktr ve ok hzl azalrlar.Serbest kaya paralar temizlendikten sonra sklme eilimi yoktur. Yoktur Kaz teorik olarak tam ayna olarak yaplabilir. Byk kaz profili hallerinde,kaz genellikle styar ve altyar kazs eklinde srdrlr. Delme-patlatma kaz iin gerekecektir. lerleme adm uzunluu yumuak patlatma artlar ve yapm tekniine bal olarak seilir. DESTEK SINIFI : A2 (Onayl paftalarda gsterildii gibi) Kaya Ktlesinin Davran Su Etkisi Kaz Sonradan Az Sklen kaya ktlesi olarak adlandrlr. Deformasyonlar kktr ve ok hzl azalrlar. Kaya ktlesi elastik davran gsterir. Tnel tavannda ve yan duvarlarn st ksmnda sreksizlikler ve kaya ktlesi zati arlndan dolay s sklmelerin olma eilimi vardr. nemsizdir. Teorik olarak kaz tam ayna olarak yaplabilir. Gerekte, byk kaz profili hallerinde kaz, genellikle styar ve altyar kazs eklinde srdrlr. Delme-patlatma kaz iin gerekecektir. lerleme adm uzunluu yumuak patlatma artlar ve yapm tekniine bal olarak seilir. styar kazsnda 2.5-3.5 m, altyarda 4 m ile snrlanmaktadr. Bulonlama; sadece blgesel olarak tnel tavannda/yan duvarlarda yersel bloklarn stabil hale getirilmesi amacyla kullanlabilir. Bu durumda kullanlacak kaya bulonlar, aynadan itibaren en ok bir ilerleme adm geriden uygulanacaktr. Kaya bulonlama yn sreksizliklerin ynelimlerine gre seilecektir. DESTEK SINIFI : B1 (Onayl paftalarda gsterildii gibi) Kaya Ktlesinin Davran Su Etkisi Kaz Destekleme ve Zamanlamas Gevrek kaya ktlesi olarak adlandrlr. Deformasyonlar kktr ve ok hzl azalrlar. Patlatmadan kaynaklanan kayadaki gevemeler ve kaya ktlesinin dk dayanm tnel tavannda ve yan duvarlarn st ksmnda sklmelere neden olur. Genellikle nemsizdir. Kaz enkesiti styar kazs ve altyar kazs olarak blnecektir. lerleme adm uzunluu styar kazsnda 2.0-3.0 m arasnda, alt yarda ise 4.0 m olacaktr. lerleme adm uzunluu zeminin desteksiz durma sresine, desteksiz akla, destekleme eleman yerletirme sresine bal olarak ayarlanmaldr. Kaz iin delme patlatma gereklidir. Snrl blgelerde sistematik destekleme gereklidir. Lokal olarak n destekleme gerekebilir. Destekleme aynadan en fazla bir ilerleme adm geriden monte edilecektir. Tehlikeli alanlar derhal desteklenecektir. DESTEK SINIFI : B2 (Onayl paftalarda gsterildii gibi) Kaya Ktlesinin Davran Su Etkisi Kaz Destekleme ve Zamanlamas ok gevrek kaya ktlesi olarak adlandrlr. Tnel desteklemesinin zamannda yaplmas halinde deformasyonlar hzla azalrlar. Zamannda destekleme yaplmamas veya destekleme elemanlarnn yetersiz olmas halinde derinlere ulaan gevemeler ve buna bal olarak kopmalar meydana gelir. Bozumu veya ayrm kaya ktlesi ierisine fazla su aknn kaya ktlesinin mukavemeti zerinde etkisi bulunmaktadr. Kaz tnel kesitine bal olarak blnr. lerleme adm uzunluu, desteksiz durma sresi ve desteksiz aklna bal olarak belirlenir. lerleme adm styar kazsnda 1.5-2.0 m altyarda ise 3.0- 3.5 mden fazla olmayacaktr. Kaz genellikle yumuak patlatma ile yaplr. Tnel tavan ve yan duvarlarda sistematik destekleme gereklidir. Gerektiinde tavanda sren kullanlacaktr. Sren iin delme ve benzeri ilemlerin aynadaki veya tavandaki kaya ktlesi zerindeki olumsuz etkileri nlenecektir.

Destekleme ve Zamanlamas

58

Tablo-350-3 Destek Snflar (Devam)

DESTEK SINIFI : B3 (Onayl paftalarda gsterildii gibi) Kaya Ktlesinin Davran Su Etkisi Taneli kaya ktlesi olarak adlandrlr. Blnm kazda bile kaya ktlesinde dklmeler meydana gelir. Kohezyonun az olmas ve az imentolama kaznn stabilitesinde yetersizlie neden olur. Bozumu veya ayrm kaya ktlesi ierisine fazla su aknn kaya ktlesinin dayanm zerinde etkisi bulunmaktadr. Blnm kaz ile ilerleyebilmek iin kaya ktlesini iyiletirici, desteksiz durma sresini artrc nlemler alnmaldr. lerleme adm uzunluu styar kazsnda 1.25-1.50 m, altyarda ise 3 mden fazla olmayacaktr. Kaz genellikle yumuak patlatma ile yaplr, titreime hassas kaya ktlelerinde mekanik kaz metotlar kullanlacaktr. Taban kazs ve bir taban beton kemeri yaplmas gerekli olabilir. Tnel tavan ve yan duvarlarda, aynada ve aynann ilerletilmesinden nce monte edilecek sistematik destekleme gerekmektedir. Sren kullanm yerel olarak gerekebilir. Sistematik elik iksa kullanlacaktr. Jeolojik artlara gre, styar aynasndan 100-150 mden daha geride olmamak zere, yerinde dkme bir taban kemer betonu yaplmas gerekebilir. DESTEK SINIFI : C1 (Onayl paftalarda gsterildii gibi) Kaya Ktlesinin Davran Su Etkisi Kaz Destekleme ve Zamanlamas Yksek rt kalnl altnda masif kayada yksek n gerilmeler krlgan kaya ktlesinde elastik enerji depolanmasna neden olur. Bu enerjinin aniden yer deitirmesiyle kayada kesme ve kaya yapsnn ezilmesi ile birlikte krlmalar olur. Desteksiz braklan ksmlarda frlayan kayalar paralanmaya msaittir. Kaya ktlesindeki krlmalar derinlere ular. Bozumu veya ayrm kaya ktlesi ierisine fazla su aknn kaya ktlesinin dayanm zerinde nemli etkisi bulunmaktadr. Blnm kaz ile ilerlemelidir. Taban kazs gereklidir. lerleme adm uzunluu styarda 1.5-2.0 m altyarda 3 mden fazla olmayacaktr. Kaz dzgn patlatma veya mekanik kaz metotlar ile yaplabilir. Destekleme elemanlar olarak ksa ama sk yerletirilmi kaya bulonlar, elik hasr gereklidir. Ek tedbir olarak kaya ktlesindeki basnc azaltc delikler alabilir. Bu yntemle da atmalar da nlenebilir. Jeolojik artlara gre styar aynasndan 100-150 mden daha geride olmamak zere yerinde dkme bir taban kemeri betonu yapmak gerekebilir. DESTEK SINIFI : C2 (Onayl paftalarda gsterildii gibi) Baskl kaya ktlesi olarak adlandrlr. C2, evreleyen kaya ktlesi ierisinde derine uzanan plastik zonlar ve basn veren davran ile karakterize edilir. Bu kaya ktlesinde orta derecede fakat belirgin olarak uzun sren ve yava son bulan deformasyonlar gzlenir. Kaz evresindeki deformasyonlarn mertebe ve hzlar orta derecededir. Plastik davranl yksek kohezyonlu kaya ktlelerinde gerilme gzlenir. Su szntlar ve konsantre su aknn kaya ktlesi zerinde nemli etkisi bulunmaktadr. Tnel kazsnn, styar, altyar ve taban kazs olarak blnmesi zorunludur. Portal blgelerindeki zel durumlar hari, styar kazs kendi ierisinde blmlere ayrlacaktr. styar kazs aynasnda bir destekleme gvdesi gerekecektir. lerleme adm uzunluu styarda 0.75-1.25 m, altyarda 2 mden fazla olmayacaktr. Kaz dzgn patlatma ve mekanik kaz metotlaryla yaplabilir. Tralamadan hemen sonra pskrtme beton kaplamas gerekmektedir. Genellikle tnel aynas stabildir. Tm kesit evresinde sistematik destekleme gereklidir. Her ilerleme admnda destekleme sistemi tamamlandktan sonra bir sonraki ilerleme admna geilecektir. Tnel tavannda sren uygulamas gerekecektir. Sren uygulamas iin delgi sras ve sonrasnda imalatn ayna ve tavandaki kaya ktlesinin olumsuz etkilenmesi nlenmelidir. Destekleme elemanlarnn grevi derin plastik krlmalar snrlamaktr. Jeolojik artlara uygun olarak styar aynasndan 50-100 mden daha geride olmamak zere taban kemeri gereklidir.

Kaz

Destekleme ve Zamanlamas

Kaya Ktlesinin Davran Su Etkisi

Kaz

Destekleme ve Zamanlamas

59

Tablo-350-3 Destek Snflar (Devam)

DESTEK SINIFI : C3 (Onayl paftalarda gsterildii gibi) Kaya Ktlesinin Davran Su Etkisi ok baskl kaya ktlesi olarak adlandrlr. C3, derin zayflk zonlarnn olumas, balangta yksek ve hzl deformasyonlar ile karakterize edilir. Deformasyonlar uzun srer ve yava son bulur. Derine inen krlma ve plastik blgeler gzlenir. Su szntlar ve konsantre su aknn kaya ktlesinin davran zerinde nemli etkisi olmaktadr. Tnel kazsnn st yar kazs, alt yar ve taban kazs olarak blnmesi zorunludur. Genellikle st yar kazs aynasnda bir destekleme gvdesi gerekecektir. Aynada sistematik destekleme gerekebilecektir. lerleme adm uzunluu, st yar kazsnda 1.2 metreden, alt yarda ise 2.0 metreden fazla olmayacaktr. Kaz genellikle yumuak patlatma veya mekanik kaz metotlaryla yaplacaktr. Tralamadan hemen sonra pskrtme beton kaplamas gerekmektedir. Youn bir destekleme paterni tm kaz aynalarnda gerekecektir. Deformasyon mertebeleri, deformasyon boluklar ve/veya byk deformasyonlara cevap verebilecek destek elemanlarnn kullanm gibi zel bir tertibat gerektirecektir. Destekleme elemanlar, kaya ktlesinin eksenli gerilme durumunu idame ettireceklerdir. lerleme adm uzunluunun ksaltlmas, sren boyunun uzatlmas ve styar kazs aynasnda byk bir merkez destekleme gvdesinin braklmasnn yeterli olmamas halinde ayna kazsnn ayrca alt ksmlara blnmesi gerekebilir. Muhtemel zmler, styar kazsnn yar taraf kazlar veya yan galeriler halinde yaplmas olabilir. Komple kaz blmnn ar dey hareketleri olmas halinde, kaplama temelinin geniletilmesi, pskrtme beton kabuunun temel blgesinin bulonlanmas ve enjeksiyonlanmas veya geici taban kemerleri gerekli olabilir. Tm tnel desteklemesi sistematik olarak, st yar ve alt yar kaz aynasnn daha fazla ilerletilmesinden nce tatbik edilir. Tm tavan kesimi zerinde sren boru kullanm gerekecektir. Sren iin delme veya benzeri ilemlerin aynadaki veya tavandaki kaya ktlesi zerindeki olumsuz etkileri nlenecektir. st yar kazsnda alt blmlere ayrlm enkesit ve geici ring yaplar gerekli olabilir. st yar kazs aynasndan 25-50 metre geride taban kemerinin ring kapamas gerekebilecektir. DESTEK SINIFI : C4 (Onayl paftalarda gsterildii gibi) Kaya Ktlesinin Davran Akc kaya ktlesi olarak adlandrlr. ok az kohezyon ve srtnme, kaya ktlesinin az plastik davran ksa sre desteksiz braklan blnm kazda bile tnel iine malzeme akna sebep olur. Dk kohezyon kazda birok alt blnmeyi gerektirmektedir. nceden sren montaj yaplmadan veya sren ve kaz ile birlikte pskrtme betonu kaplamas yaplmadan zeminin kendini tutma sresi yoktur. Su szntlar ve konsantre su aklarnn aa kan zeminin davran ve zelliklerinde nemli etkisi olabilecektir. Bu nedenle kayann ortamnn dayanmn iyiletirici nlemlerin alnmas dnlebilir. Aynada stabilite problemlerini nlemek iin yan galeriler eklinde bir alt blnme gerekecektir. laveten styar kazs aynalar destekleme gvdeleri gereklidir. nden yaplan desteklemeler veya zel destekleme nlemleri ile tnel aynasnn destek etkisi sayesinde snrl kaz yaplmasna olanak verilmesi mmkndr. lerleme adm uzunluu styar kazsnda 1.5 m altyarda ise 2.0 mden fazla olmayacaktr. Kaz tnel ekskavatr ile yaplacaktr. Kaz ile birlikte pskrtme beton kaplamas gerekmektedir. Tnel desteklemesi, styarda ve altyarda her bir ilerleme admnda tamamlanmaldr. Sren boru veya elik levha sren tabiki, tavan kesiminin byk ksmnda gerekecektir. Kaz aynasnda, pskrtme beton, hasr elik, kaya bulonu, drenaj elemanlarndan oluan destekleme sisteminin, kaz srasnda veya hemen sonrasnda kullanlmas gerekebilecektir. Alt blmlere ayrlm kesitin kazs ile birlikte pskrtme beton kaplamas yaplmas gerekli olacaktr. Sren uygulanmas zorunludur. st yar kazsnn alt blmlere ayrlm kesimlerinde geici ring kapama gerekebilir. Taban kemerinde ring kapamas, styar kaz aynas gerisinde 25 ile 50 metre arasndaki ksa mesafelerde gerekli olabilir.

Kaz

Destekleme ve Zamanlamas

Su Etkisi

Kaz

Destekleme ve Zamanlamas

60

Tablo-350-3 Destek Snflar (Devam)

DESTEK SINIFI : C5 (Onayl paftalarda gsterildii gibi) Kaya Ktlesinin Davran Su Etkisi ok kohezyonlu, ksa sreli stabil kaya ktlesi olarak adlandrlr. ime potansiyelli kil minerali, tuz, anhidrit ieren kaya ktlelerinde su almyla meydana gelen hacim art sebebiyle gevemeler olur. Kemer ve aynada serbest aklklarn snrlanmasyla kaya ktlesi snrl bir srede stabil kalabilir. Sznt ve konsantre su aknn, kazlan zeminin davran ve zelliklerinde byk etkisi vardr. ime balatlm olabilir. st yar, alt yar ve taban kazs olarak blnmesi zorunludur. Pek ok halde st yar kazs aynas iin bir destekleme gvdesi gerekecektir. lerleme adm uzunluklar st yar kazsnda 1.5 metreyi, alt yar kazsnda 3.0 metreyi gemeyecektir. Kaz tnel ekskavatr ile yaplabilir. Byk kayalarn veya mevzii olarak sert kaya ksmlarnn kazsnda patlatma gerekebilir. Tnel desteklemesi, styarda ve altyarda her ilerleme admnda tamamlanmaldr. Sren boru veya elik levha sren uygulamas, tavan kesiminin byk ksmnda gerekecektir. Alt blmlere ayrlm kesitin kazs ile birlikte pskrtme beton kaplamas yaplmas gerekli olacaktr. Geoteknik ihtiyalara uygun olarak styar aynasndan 100-150 metreden daha geride olmamak zere taban kemeri gereklidir.

Kaz

Destekleme ve Zamanlamas

350.03 Yeralt Kazs. 350.03.01 Genel. 350.03.01.01 Tanm. Bu blm her tr kayada tm yeralt kazlar iin geerlidir. Bu blmde, kaya snflandrmas ile ilgili zel konular ele alnmamtr. Kaya Snflandrmas 350.02de aklanmtr. Yeralt Kazs, n atlatma yntemi kullanlarak delme ve patlatma veya yumuak patlatma teknikleriyle veya yol veya tnel ekskavatr ile yaplacaktr. Mteahhit, paftalarda detayl olarak gsterilen ve aada 350.03.01.02de Sunularda istenilen ve tanmlanan tm prosedrlere ve Tnel Projecisinin Temsilcisi ile mutabakata varlp Mhendisin onaylad dier prosedrlere bal kalacaktr. Mteahhit; kaz ve desteleme ilerini, belirtilen destekleme snf artlarn salayacak, kazy evreleyen kayann bozulma ve gevemesini asgariye indirecek, ar sklmeyi snrlandracak ve nceden yaplm n kaplama zerindeki hasar nleyecek ekilde yrtecektir. 350.03.01.02 Sunular. 1. Herhangi bir yer alt kazsnn balamasndan nce Mteahhit; gerekli saha drenaj, emniyet nlemleri ve yaplm test programlar neticeleri dahil olmak zere, teklif kaz metotlar ve sralarna ait detayl plan ve/veya aklamalar onaylanmak zere Mhendise sunacaktr. 2. Tnellerin eitli yer alt ilerine ait kaz sralar, tm tnel yapm ilerine ait bir genel program halinde Mhendise sunulacaktr.

61

3. Mteahhit, 350.02de tanmlanan kaya snflandrmasna dayanarak her bir kaya snfnda ve her tip kaz profili iin detayl bir kaz ve destekleme ile ilerleme admnn detayl programn onaylanmak zere Mhendise sunacaktr. 4. Her tr zemin veya kayadaki kaz metodu; delme, temizleme ve nakletme ve ekipman ile ilgili aklama, artname ve ilgili imalatnn literatr dahil olmak zere Mhendise sunulacaktr. 5. Teklif edilen patlatma dizaynnn zellikleri, aadaki bilgileri ierecek ekilde, kazlan herbir profil ksm iin ayr ayr sunulacaktr. - Delme paterni, delik aplar, aralk, derinlik ve eiklik, - Her bir delik, tavik ve patlatmann tamamnda kullanlacak patlayclarn tipi, gc ve lokum olarak miktarlar, - Patlayclarn deliklere dalm ve herbir deliin doldurulmas, - Tavik tipi, sras, gecikme adedi ve gecikme paterni; patlatmaya ait kablo diyagram; balant ve ana hatlarn ebat ve tipleri; ateleme kaynaklarnn tip ve kapasiteleri; kondensatrl patlatma makinesinin tipi, - Deliklerin sklanmas ve patlatma alannn rtlmesi, - lerleme admnn doldurma ve atelenmesinde denetimden dorudan sorumlu personelin yeterliliini gsteren yazl belgeler. 6. Herhangi bir malzemenin atlmas veya depo edilmesinden nce Mteahhit, depo ve atk sahalarna ait vaziyet planlarn onay iin Mhendise sunacaktr. Vaziyet planlar; alma metotlar, stabilite, emniyet tedbirleri, alanlarn geici ve daimi drenaj ve nihai peyzaj dzenlemelerine ait tm bilgileri gsterecektir. 7. Tnelden kan ve yol dolgusunda kullanmak iin uygun bulunan kaz malzemesi Mhendis tarafndan aksi belirtilmedike daimi olarak yol dolgusunda kullanlacaktr. 8. Mteahhit patlayc maddeleri, ruhsatl ve kapsl iin zel bir blm bulunan bir depo veya ambar iinde muhafaza edecektir. Patlayc maddeler yalnzca geerli ruhsat sahibi, ehil ateleyiciler tarafndan kullanlacaktr. Mteahhit inaat alanna sokulan patlayc maddelerin herhangi bir tescil edilmemi durumunun bulunmamasn ve gereken ekilde kullanmn salayacaktr. 9. Patlayc maddeler, reticisinin nerdii miktarlarda ve ekillerde kullanlacaktr. Mteahhit uygulanacak olan hazrlama ve patlatma ilemlerinin biimleri ile ilgili nerilerini Mhendise yazl olarak bildirecektir. Hazrlanma ve patlatma ilerinde kullanlacak yntem ile ilgili Mhendisin onay, ie balamadan nce ve kaya yapsnn deitii veya uygulanan yntemin deiiklie urad durumlarda alnacaktr. Bu tr bir onay, Mteahhiti bal bulunduu Szlemenin Genel artlarnn ykmllklerinden hibir bir ekilde kurtarmayacaktr. 10. Patlatma uyguland zamanlarda Mteahhit gerekli gvenlik mesafelerini gzeterek ve gerektii yerlerde ar patlama hasrlar kullanarak malzemelerin etrafa salmasn nlemek suretiyle inaat alan iinde ve dnda herhangi bir kimseye veya nesneye zarar gelmemesini salayacaktr. Islak arazide yaplan atmlarda, herhangi bir bina veya yapnn hasar grmemesi iin patlamalarn tehlikeli olmayan dzeylerde tutulmasna zel bir dikkat gsterilecektir. 62

11. Kaya boyutlarn ufaltmak iin mnferit yzeyde patlamalar veya nokta nokta delik delerek patlatma biimleri gibi ikincil patlamalarn yaplmasn, ancak ehil atmclar yapabilir. S eimli u deliklerin ve ateleme deliklerinin kullanm ancak Mhendisin izni ile mmkndr. 12. Frtnal havalarda patlayclarn kullanmn, yerletirilmesini ve atelemelerini ieren herhangi bir ilem yaplmayacaktr. 13. stenmeden oluan kazaen patlamalar ve yanl uygulamalarn tehlikelerini ortadan kaldrmak amacyla, Mteahhit reticinin nerilerine ve elektrikli ateleyicilerin kullanm ile ilgili BS 4992in gereklerine uygun olarak inaat alannn 3 km evresindeki her trl telsiz tesisatna (alana giren aralarn telsizleri, cep telefonlar, yksek ve orta gte radyo veya televizyon iletme istasyonlar, anten ve g kablolar vb) gerekli dikkati gsterecektir.Bu tr neriler iin Mhendisin onay elektrikli ateleyicilerin kullanlmaya balamasndan nce alnacaktr. 14. Beton, dkmn bitiinden itibaren 4 - 24 saat sonrasna kadar patlamadan dolay oluan titreimlere maruz braklmayacaktr. 15. Kullanlan alarm sinyal sistemlerini ve patlama zamanlarn ayrntl olarak aklayan uyar levhalar inaat alannn iine ve inaat alannn yaknndaki yol ve geitlere Mteahhit tarafndan yerletirilecektir. Her patlamadan nce Mhendisin kabul edecei konumlarda bayrakl uyarclar grevlendirilecektir. 16. Yapm devam eden veya mevcut olan yap stunlar yada binalara bitiik yaplmas dnlen patlamalarda ngrlen her patlama konumu iin Mhendisin yazl izni alnacaktr. Mteahhit alan iinde n denemeler gerekletirerek Mhendise gvenli titreim amplittleri ve tanecik hzlarnn elde edilebilecei konusunda gvence verecektir. Mhendis tarafndan baka trl istenmedike amplitt deeri 0.20 mm, pik tanecik hz deeri de 25 mm/snden fazla olmayacaktr. Patlamalar sresince veya Mhendisin istedii sre boyunca titreim deerleri (Vibrometre yardmyla) okunup kayt edilecektir. 17. Titreimlerin llmesi vibrometre cihaz ile yaplacaktr. Mteahhit ayn tipten bir arac Mhendisin kiisel kullanm iin tedarik edecektir. Her patlama ilemi srasnda oluan titreimleri lmek amacyla lme aleti reticisinin tarif ettii yaklak yntemler yardmyla Mhendisin belirleyecei bir konuma yerletirilecektir. Patlamalar sresince lmler, aralar zerinde kayt edilecektir. Mteahhit, haftalk olarak bir nceki haftada yaplan lmlerin kaytlarn sunacaktr. Bunlarda titreimlerin kaytlar, kullanlan her bir ykn deeri, varsa gecikmeler ve okunmalarn yapld yerlerin patlamadan olan uzaklklar belirtilecektir. Kayt gerelerinin patlama ile ayn zamanda iletilmesinden Mteahhit sorumlu olacaktr. 18. Titreim derecesi; aletin mm/sn cinsinden maksimum titreim derecesini gsterdii yer ve alanda pik tanecik hznn (pth) direk lm ile veya salnmlardaki saniyeye den frekans (f) ile ve milimetre cinsinden yer deitirmeleri (d) ile ifade ederek pth=2fd bants kullanlmak suretiyle hesaplanlabilir. Gerelerin, yer deitirme yerine amplittleri ltkleri durumlarda bu deer yukardaki bantda bulunan 2ye eit alnabilir. 19. Oturma mahallerine yakn yerlerde yaplan patlamalarda oluan grlt durumuna Mteahhit zel bir dikkat gsterecektir. Bu tr konumlarda, daha nce belirtilen pik tanecik hz deerleri grlty nleyecek deerlere drlmelidir. 20. Bu maddenin herhangi bir gerekliliini gzetmeksizin, oturma mahallerinin 100 m civarlarnda, Mhendisin zel onay olmadan, (bu onay ortadan kaldrlacak malzemenin herhangi 63

bir baka yoldan kaldrlmas mmknse verilmeyecektir.) patlamaya hibir ekilde izin verilmeyecektir. 21. Mteahhit elde bulunan ve kullanlm olan patlayc ateleyicilerin miktarn ayrntl ve tam olarak kontrol etmekle sorumludur. 22. Mhendisin yazl izni olmakszn Mteahhit tarafndan hibir patlayc madde kullanlmayacaktr. 23. Patlatma ilemlerinin yaplaca tm zamanlarda Mhendis haberdar edilecek ve malzemeler ve bunlarn durumlaryla ilgili gerekli tm detaylar verilecektir. Mhendis can ve mal emniyeti, grltnn azaltlmas ve iin emniyeti iin gerekli grdnde patlatma gcn kontrol etmek, snrlamak ya da durdurmak yetkisine sahiptir. 24. Kullanlan patlayc malzemenin artlar veya Mhendisten veya ekibinden gelecek herhangi bir onay Mteahhitin sorumluluklarn, mecburiyetlerini ve ykmllklerini hafifletmez. Patlayc maddelerin tanmas ve kullanlmas sebebiyle can, mal ya da ie gelebilecek her trl zarar ve ziyan szleme gereince Mteahhitin ykmllndedir. 25. Mhendise yaplacak tm sunular yapm ilerinden yeterli bir sre nce veya karlkl mutabakata varlan tarihlerde yaplacaktr. 350.3.2 Yapm.

350.03.02.01 Ekipman. 1. Yeralt kaz ileri ve nakliye ile ilgili herhangi bir mekanik ekipman, yrrlkteki i Sal ve Gvenlii Tz ne, performans olarak belirtilen ilere, ayn zamanda i program gereklerine ve Mhendisin onayna uygun olacaktr. 2. Yeralt mekanik plenti ve ekipman, elektrik, basnl hava veya dizel motor ile alacaktr. Dizel motorlar, egzoz dumanlarnn artlmas iin filtrelere sahip olacaktr. Petrol veya parafinli cihazlar yeraltnda kullanlmayacaktr. 3. Mhendis onay alnarak, zemin artlar bakmndan gerekmedike, yeralt kazlarnda haval kaya delme ilemi yaplmayacaktr. 4.Tnel kazsnn dorultu ve eiminin tespiti iin gerekli ett lm ve yn ekipmanlar bulundurulacaktr. 350.03.02.02 Yapm Srasnda Aydnlatma ve Enerji. 1. Mteahhit, ikmal noktalarnn tmnde iyi alma dzenini muhafaza etmek ve salamaktan sorumlu olacak ve ona balantl olarak antiyedeki her kiinin emniyetini salamak iin gerekli btn nlemleri alacaktr. Mhendis tehlikeli olabileceini grd her parann deimesini veya sklmesini isteyebilir. 2. Mteahhit, alan her sahada, tm aydnlatma sistemini altracak kendi yedek jeneratrn ve herhangi bir zamanda tneli su basmamas iin altrlabilecek pompalar hazr bulunduracaktr.

64

3. Aydnlatma sistemi, 100 Voltla veya Mhendis tarafndan belirtilecek daha az bir voltajla altrlacak ve tehizat tamamyla baka bir santraln yksek gl tehizatndan ayr tutulacaktr. 4. Emniyetli alma artlarn salamak iin tnelin veya kuyunun her blgesinde en az 100 Wattlk bir aydnlatma, Mteahhit tarafndan temin edilecek ve yerletirilecektir. 5. 20 Watt lk bir gce sahip pil ile altrlan iki adet el feneri alma alannda salanacak ve acil durumlar iin her zaman bakml olarak bulundurulacaktr. 6. Tnellerde ve kuyularda ak bobin veya ak elemanlar barndran elektrikli stclar veya radyatrlerin bulundurulmasna izin verilmeyecektir. 350.03.02.03 Yapm Srasnda Havalandrma. 1. Mteahhit, yeralt almalarnda btn gerekli soutma tesisatn ve uygun havalandrmay salayacaktr. iler ve yetkili personel tarafndan solunan atmosfer %20den az oksijen iermeyecek ve iinde gazlar, buharlar ve tozlar gibi kirleticiler, birok kirleticinin birlemi etkileri gznne alnarak salk iin zararl olacak bir ekilde toplanm olmayacaktr. Alev alabilir maddelerin konsantrasyonu, patlayc limitin %10unu gemeyecektir. Mteahhit, gnde en az bir defa ve snr aldnda daha sk, onaylanm ekipman kullanarak minimum patlayc konsantrasyonu ve atmosfer deneylerini gerekletirecektir. Bu hususta i Sal ve Gvenlii Tz hkmlerine uyulacaktr. 2. Havalandrma iin salanan hava temiz olacak ve tnelde kii bana saatte en az 500 m3 temiz hava salanacaktr. 3. Havalandrma ve duman artma metodu, Mhendisin isteine gre gerekli deneylere tabi tutulacak ve elde edilecek deney sonularna gre gerekirse havalandrma ve duman artma metodu iyiletirilecek veya deitirilecektir. 4. Basnl hava ile gerekletirilen ilerin havalandrlmas iin yaplan neriler Mhendisin onayna sunulacaktr. 350.03.02.04 Kaz Profilinin Tanm. 1. Paftalarda gsterilen kaz profili (normal tnel enkesiti), teorik profili (T-Hatt) belirtmektedir. Aada ekil-350-1de kaz profili ve teorik profil (T-Hatt) gsterilmektedir. 2. Kaya kalitesine bal olarak, radyal deformasyonlar ve yapm toleranslar iin yeterli boluk temini amacyla, teorik kaz profili uygun miktarda geniletilecektir. 3. eitli kaya snflar iin radyal deformasyonlar karlamak zere D-Hatt (ekil-350-1) olarak tanmlanan kaz hatt, deformasyon toleranslarn (a) dikkate almaktadr. lgili paftalarda verilen bu deerler, kaz srasnda deneyim kazanldka, gerek deformasyonlara uymak zere ayarlanabilir. Ayarlamalar Mteahhit tarafndan yaplacak ve Mhendis tarafndan onaylanacaktr. 4. D-Hatt kazlacak minimum profili temsil etmektedir. Genel olarak kaz srasnda kaya (pskrtme betonu nominal kalnlnn te ikisi kadar bir toleransn knt yapan kenarlar ve salam kaya keleri iin yerel olarak msaade edilebilecei haller dnda) bu hattn ierisine girmeyecektir. 65

5. Mteahhit, delme ileminde dikkatli bir kontrol yaparak ve yumuak patlatma veya n atlatma eitli elemanlarn deitirmek suretiyle D-Hatt ile tanmlanan kaz profilini salamak zere her tr gayreti sarfedecektir. 6. D-Hattyla tanmlanan kaz profilini idame ettirmek zere Mteahhit, kaz ve destekleme (delme, elik iksa, hasr elik montaj, pskrtme betonu, tesviye pskrtme betonu vb) iin bir yapm tolerans dikkate almak zorundadr. Yapm tolerans iin belirlenen deer, ilgili paftalarda gsterilecektir. (ekil-350-1)

ekil-350-1 Kaz Profili, Deformasyon ve Yapm Tolerans 350.03.02.05 Ar Sklme. 1. Ar sklme, zeminin eitli kaya snflarnda gereken destek elemanlar iin hesaplanan profil dnda paralanmasndan veya krlmasndan oluan boluktur. Meydana gelen ar sklme, uygun olmayan iilik ve dikkatsiz kaz teknikleri nedeniyle oluabilir (nlenebilir ar sklme) ve/veya Mteahhit in neden olmad durumlardan (nlenemeyen ar sklme) oluabilir. 2. nlenemeyen Ar Sklme ki nedenden meydana gelir: -Dikkatli i ve uygun iilikle nlenemeyecek tabii ar sklme, -Jeolojik koullardan kaynaklanan ar sklme. 3. Aada ekil-350-2 de gsterilen ar sklme; ngrlmeyen jeolojik ve tektonik artlar nedeni ile oluabilir. nlenemeyen ar sklme, Mteahhit tarafndan azami dikkat ve en iyi iilik rnei gsterilmi olmasna ramen, jeolojik ve tektonik artlar nedeniyle ar sklmeyi nleyemedii anlamna gelmektedir. 4. Ar sklme olmas halinde, ortam stabil hale getirmek iin gereken destekleme derhal uygulanacaktr. Tnel projecisinin temsilcisi ve Mhendis haberdar edilecektir. Onarm ileri, Kontrol Mhendisi, Mhendis, Tnel Projecisinin Temsilcisi ve Mteahhit arasnda mzakere 66

edilecek ve mutabakat salanacaktr. Onarm ilerine ait detay proje Mteahhit tarafndan hazrlanacak, Mhendis ve dare tarafndan onaylanacaktr. Mhendis tarafndan aksi onaylanmadka veya aksine bir talimat verilmedike onarm ileri, aynann daha fazla ilerletilmesinden nce yaplacaktr. 5. Ar sklmenin; Mteahhitin kontrol dndaki fiziksel sebeplerden meydana geldii ve yanl alma metodu ve dikkatsizlikten olumad kararna varlan yerlerde, ar sklme nedeniyle meydana gelen boluk lokal olarak yerinde llecektir. Projesine gre yaplan onarmn tamamlanmas iin gereken malzemeler iin rleve alnacak, Mhendis tarafndan onaylanacak ve ilgili poza gre deme yaplacaktr.

ekil-350-2 Ar Sklme 350.03.02.06 Kaz artlar. 1. Delme ve patlatma, kayann arzu edilen hatlar boyunca krlmasn salayacak bir tarzda yaplacaktr. 2. Patlatma deliklerinin ap ve aralklar, sahadaki gerek kaya artlarna gre ayarlanacaktr. Patlatmadan sonra mmkn en iyi kaz yzeyi elde etmek iin Mteahhit, patlatma teknikleri oluturacak ve srekli gelitirecektir. 3. Kaya kazs modern patlatma metotlar kullanlarak yaplacaktr. Ar sklmeyi snrlamak ve kaya yzeylerinin atlamasn nlemek zere yumuak patlatma gibi kontrollu patlatma metotlar kullanlacaktr. 4. Tnel yan duvarlarndaki niler ve enine gei galerilerinin kazs, ana tnelde desteklemenin konulmasndan sonra yaplacaktr. Tnel yan duvarlarndaki pskrtme betonu, elik iksa vb ni veya enine gei galerisi profili boyunca dikkatlice kesilecek; kaz, geriye kalan tnel desteklemesinin zarar grmeyecei bir tarzda yaplacaktr. 67

350.03.02.07 Emniyet nlemleri. 1. Her bir patlatma sonunda dikkatli ve uygun biimde kavlak alnmas zorunludur. Destekleme elemanlarnn tnelin genel stabilitesi iin yeterli saylmasna karn Mteahhit, hemen ndeki kaya bloklarnn gevemesini nlemek zere yerel kaya bulonlar monte edecektir. Tnel desteklemesinde stabilite bozukluklarna dair iaretler veya muhtemel atlaklar tesbit etmek zere Mteahhit, tnel yan duvarlarn ve tavann peryodik olarak muayene edecektir. atlaklarn deerlendirilmesi, jeolojik lm neticeleriyle birlikte, tnel projecisinin temsilcisi ile ibirlii ierisinde yaplacaktr. 2. Patlatmaya ancak tm personelin, i ve ekipmann korunmas iin uygun nlemlerin alnmasndan sonra izin verilecektir. 3. Delme, patlatma, kaz ve pskrtme betonu tatbikat; toz, duman, buhar, gaz, elyaf, sis, pus veya baka atmosfer artlarn 350.03.02.03 Yapm Srasnda Havalandrma blmne uygun olarak kesinlikle kontrol altnda tutabilecek metot ve ekipman ile yaplacaktr. Herbir ilerleme admn mteakip, krk kaya ve pasa yn, temizleme ilemleri srasnda ar tozlanmay nlemek zere yeteri kadar slatlacaktr. 350.03.02.08 Srekli alma. 1. lerin emniyet ve gvenliini salamak zere, Mhendis tarafndan aksine bir talimat verilmedike tnel kazs gndz ve gece srekli olacaktr. durumunun msait olmas halinde, ilerin emniyete alnm olmas artyla hafta sonlarnda ve genel tatil sresince ilere ara verilebilir. 2. Belirli yerlerdeki destekleme sistemine ait destekleme elemanlarnn tamamlanmasndan nce ilere ara verilmesine msaade edilmeyecektir. 3. laveten, herhangi bir kaz aynas, bu artname 350.02de belirtilen stabil kaya hari, pskrtme beton rts (minimum kalnlk 3-5 cm) ile kaplanacaktr. 4. Mteahhit ayrca tnel projecisinin temsilcisinin talep edecei ve Mhendisin onaylayaca tm ilave destekleme nlemlerini alacaktr. 350.03.02.09 Yapm Srasnda Drenaj. 350.03.02.09.01 Kapsam. 1. Mteahhit, yer alt ilerinin herhangi bir aamasnda suyu kontrol altna almak ve uzaklatrmak iin yeterli pompa ve boru hattn temin ve monte edecek, iletecek ve bakmn yapacaktr. Su birikimine izin verilmeyecektir. 2. Herbir alma aynasnda tesis edilecek pompa kapasitesi, her zaman ieriye akan suyun normal hacminin en az birbuuk katna delme ekipmannn kulland su miktarnn eklenmesiyle elde edilecek miktar kadar olacaktr. 3. Mteahhit, tnelde tesis edilmi pompalarla ayn kapasitedeki yedek pompalar alr durumda depo edecek veya derhal temin edebilir durumda olacaktr.

68

4. Mteahhit, suyun tahliye edilmesinden nce keltme tanklar veya Mhendisin talebine uygun baka artma imkanlar salayacaktr. 5. Mteahhit, tm birikmi amur, silt veya dier dkntleri Mhendisin talebine uygun olarak yer alt ilerinden uzaklatracaktr. 350.03.02.09.02 Malzeme ve Yapm. 1. Boyuna Drenaj: Tnel drenaj, ilgili kaz tabannda yerletirilen akl doldurulmu hendeklerle yaplacaktr. Byk miktarda su girii olan sahalarda, derive edilecek suyun miktarna bal olarak 150-250 mm apnda st ksm delikli sert PVC borularnn monte edilmesi gerekli olabilir. ni ynnde yaplan tnel kazlarnda, belirli aralklarda, suyun tnel dna pompalanaca toplama ukurlar alacaktr. 2. Radyal Drenler: Youn su aklar iin, kaya ierisinde tahliye delikleri alacaktr. Deliklerin ierisine, 1 in apnda tavan ve omuz blgesinde delikli;yan duvarlar ve omuz alt seviyelerinde, alt kesimi kapal, st kesimi delikli elik veya sert PVC borular yerletirilecektir. Boru ile delik az arasndaki boluk abuk priz alan har ile kapatlacaktr. abuk priz alan har, geici onarm veya kaplamalarda kullanlan ve birka dakikada priz ve sertleme salayan bir malzemedir. Belirli baka bir zellik gerekmemektedir. Boru az, ilgili tnel kazs tabanndaki geici boyuna drenaja, toplama ukurlarna veya boyuna hendeklere balanacaktr. 3. evre Drenleri: Kaya yzeyindeki slak sahalarda su, kayaya abuk priz alan har veya pskrtme betonu ile tesbit edilmi ve ilgili kaz tabanndaki kuyular veya boyuna hendeklere balanm yarm kabuklar (tercihan oluklu, yumuak PVC boru) vastasyla toplanacaktr. 4. Pskrtme beton kaplamada sonradan grlen slak sahalar, delinip alacak ve (2) veya (3)de olduu zere ileme tabi tutulacaktr. 5. Geirimli zemin veya ok atlakl kayada yaplan tnellerde, tnel projecisinin temsilcisi tarafndan talep edilmesi ve Mhendis tarafndan onaylanmas halinde, pskrtme beton kaplamas arkasnda su basncnn artmasn nlemek zere, minimum 4 santimetre apnda evre drenleri sistematik olarak tesis edileceklerdir. 6. Yapm ii sresince tm suyun yeterli ekilde kontrol edilebilmesi iin Mteahhit, yaplan toplama ukurlarnn temiz tutulmasn ve drenaj sisteminin bakml olmasn salayacaktr. 350.03.02.10 Aratrma Sondajlar. Yapm srasnda llen kaytlar, ayna kaz haritalamas dikkate alnarak, tnel aynasnda yatay ve/veya eik sondaj yaplarak kaz ve destek planlamas yaplacaktr. Karlalan jeolojik koul, probleme gre alacak sondajn eimi, yeri, says ve uzunluu belirlenecektir. Yaplacak sondaj almas Mteahhit, Mhendis ve Tnel Projecisinin temsilcisinin denetiminde yaplacaktr. Sondajlardan hangi verilerin elde edilecei, karotlar zerinde yaplacak deneyler vb. ieren aratrma program Mteahhit ve Tnel Projecisinin temsilcisi tarafndan hazrlanarak Mhendis onayyla dareye sunulacaktr.

69

350.03.02.11 Nihai Kaz Kotlarnda Saha Trafii. 1. Kaplama yapm iin nihai kaz kotlarnn (formasyon kotu), saha trafii nedeniyle herhangi bir anmaya veya kaya zelliklerinin bozulmasna kar korunmas iin tnel kaz kaya malzemesi veya benzeri ile dolgu yaplacaktr. 2. Su birikintilerine ve biriken su ierisinden trafik akna izin verilmeyecektir. Yapm srasnda tnel iindeki su 350.03.02.09 da belirtilen esaslara uygun olarak drene edilecektir. 3.Herhangi bir bozulmu malzeme, kaplama ilerinden nce Mhendis talimat uyarnca kaldrlp yenilecektir. 4. Koruma amacyla kullanlan dolgu malzemesi, kaplama yapm ilerinin balamasndan nce kaldrlmayacaktr. 350.03.02.12 Taban Kemerli Kesit zerinde Saha Trafii. Geici veya nihai, beton veya pskrtme betonundan olsun, korunmam taban yaplar zerinde herhangi bir saha trafiine izin verilmeyecektir. Bu tip yaplar, minimum 0.5 metre kalnlkta, tnelden km uygun bir kaz veya benzeri malzemeyle dolgu yaplarak tahribata kar korunacaktr. Dolgu malzemesi, ap 150 mmden byk kaya bloklar iermeyecektir. 350.04 Tnel Desteklemesi. 350.04.01 Genel artlar. Bu blm kazlan tnelin daimi stabilitesini salamak iin gerekli olan tnel kaplamas elemanlarn oluturan tnel n desteklemenin, malzeme ve uygulamasna ait artlar aklamaktadr. 350.04.01.01 Yapm Metodu. Mteahhit, NATM'nin teknik ve proje kavramlarn anlam ve tanm olacak, tnel desteklemesinin her bir elemannn fonksiyon ve grevlerini bilecektir. 350.04.01.02 Sunular. 1. Bu Ksm kapsamndaki herhangi bir yapm iinin balamasndan nce Mteahhit, tnel desteklemesine ait tm elemanlarn kapsayan kapsaml bir malzeme deney ve kalite kontrol programn onaylanmak zere Mhendis'e sunacaktr. 2. Kullanlan malzemelerin artnamelere uygunluunu belgeleyen imalat uygunluk belgeleri sunulacaktr. 3. Delme, kaya bulonlama, ankrajlama vb iin aklama, artname ve ilgili imalat literatr dahil olmak zere her bir tip destek elemannn montaj metodu Mhendis'e sunulacaktr. 4. Tm sunular Mhendis'e yapm ilerinden yeterli bir sre nceden veya karlkl mutabakata varlan tarihlerde yaplacaktr.

70

350.04.01.03 Tnel Destekleme lerinin Yapm. 1. Kazdan hemen sonra monte edilecek tnel desteklemesinin tipi ve miktar, tespit edilen kaya snflandrmasna dorudan baldr. Tespit edilen kaya snflandrma sistemine bal olarak standart n destekleme paftalarda gsterilmitir. Bununla beraber, bekleyen kaya artlarndaki deiimlerin bir sonucu olarak, herbir destekleme sistemi iin paftalarda gsterilen standart n destekleme sistemlerinde, Tnel Projecisinin Temsilcisi'nin nerisi, dare ve Mhendis'in onay ile, bu artname Ksm 350.02.03.01.'e uygun olarak, yapm srasnda tadilat ve ayarlamalar gerekebilir. 2. Mteahhit destekleme elemanlarnn, kazlan tneli evreleyen kaya ktlesinin ayrma ve gevemesini nleyecek tarzda ve srada monte veya tatbik edilmelerini salayacaktr. 350.04.01.04 Gabari Profili. 1. Gabari Profili iin 350.05'e baknz. 350.04.01.05 Kaytlar. 1. Fiilen monte edilen tnel desteklemesinin tm zelliklerini ve ilerin devam boyunca performansn ihtiva eden kapsaml kaytlar Mteahhit tarafndan hazrlanacak, muhafaza edilecek ve Mhendis'e gnlk olarak sunulacaktr. Bu kaytlar; monte edilen destekleme elemanlarnn tip, miktar ve yerini; desteklemenin montajndan sonraki gabari profilini; standart destekleme sistemine gre farkllklar; ar deformasyonlara dair gzlemleri; pskrtme betonu atlaklarn vs ierecektir. Ar deformasyon, pskrtme betonunda atlak gzlenmesi halinde tnel projecisinin temsilcisi ile Mhendis derhal haberdar edilecektir. 2. Mteahhit herbir ayna pozisyonu enajn ieren bir kayt tutacak ve ayna ilerledike bu kayt yenilecektir. Bu kayt, ilgili aynaya yakn ve uygun bir yerde danma maksadyla bulundurulacaktr. 3. Yukardaki tm kaytlar onay iin Mhendis'e gnlk olarak sunulacaktr. 350.04.01.06 Ekipman ve Malzeme Temini. 1. Yeralt desteklemesinin montajna ait herhangi bir mekanik plent veya ekipman belirtilen ilere performans bakmndan ve yrrlkteki i Sal ve Gvenlii Tz bakmndan uygun, ayrca i programnn retim artlarn salayacak yeterli kapasitede olacaktr. 2. Yeralt kaz ilerinin devam srasnda destek montaj iin gereken ekipmann derhal almasn temin iin ekipmann uygun bakm ve yeterli yedek paralarnn temini salanacaktr. 3. allan tm aynalarda destekleme yapm iin gereken malzemelerin kesintisiz ikmali her zaman salanm olacaktr. Zayf zeminlerdeki kazlar iin bu n artn, tnel yapm emniyet hususlaryla kuvvetli balantl olduu bilinmelidir. 4. Tnel desteklemesinin montaj normal yntemler ile nlenemeyecek, beklenmedik stabil olmayan kaya artlar, fazla miktarda su ak gibi acil durumlarda derhal ve etkin bir nlem alnmas iin gereken malzeme ve ekipman Mteahhit, her bir tnel kazsnda bulunduracaktr.

71

5. Mteahhit, paftalarda gsterilen Kaya Snflandrmasna uygun ve i programna gre gereken her bir destekleme elemann, en az iki hafta sreyle yetecek ekilde antiyede bulunduracak veya derhal temin edebilecek durumda olacaktr. 350.04.02 Pskrtme Betonu. Pskrtme Betonu; Karayollar Teknik artnamesinin Ksm 351 Pskrtme Betonu blmnde belirtilen esaslara uygun olarak yaplacaktr. 350.04.03 Donat elii. 1. Fabrikasyon elik donatlar BS 4483de belirtilen artlara uygun olacak ve antiyeye dz hasrlar halinde gnderilecektir. 2. Scak haddelenmi yumuak elik ubuklar ve scak haddelenmi yksek akma deerli ubuklar BS 4449da belirtilen artlara uygun olacaklar. Fakat hibir ubukta ark kayna dikii bulunmayacaktr. 3. Souk ilenmi elik ubuklar BS 4461e uygun olacak, fakat hibir ubukta ark kaynak dikii bulunmayacaktr. 4. Sert ekilmi yumuak elik teller BS 4482de belirtilen artlara uygun olacaktr. 5. BS 4449 ve BS 4461de tanmlanan deforme ubuklarn ba mukavemeti ngiliz Standart uygulama kodu CP114 Blm 2, 603. maddeye uygun ekilde test yapldnda, dz ubuk demirlerin ba mukavemetinden en az % 40 yksek olacaktr. 6. Mteahhit BS 4449 ve BS 4461 standartlarna uygun ubuklar iin i yerine gnderilen ubuklardan alnm rneklerin yeniden bkme testine tabi tutulduu ve bu test sonularnn uygun olduunu gsteren belge sunmaldr. rnek alma zamanlamas ve kalite kontrol metodu ngiliz Standartlar Tablo 5 madde 22de belirtilen esaslara uygun olmaldr. 350.04.03.01 Hasr elik (Kaynakl Hasr elik). 350.04.03.01.01 Malzeme elik hasrlar 350.04.03de belirtilen esaslara uygun olacaktr. 5 mm apnda 100 x 100 mm veya 6.5 mm apnda 150 x 150 mm aralkl hasr elik kullanlacaktr. Hasr elik, minimum akma mukavemeti 500 N/mm2 olan yap eliinden imal edilmi olacaktr. 350.04.03.01.02 Montaj. Kaynakl hasr elik, kaz yzeylerinin veya daha nceden uygulanm pskrtme betonu yzeylerinin dzensizliklerini mmkn mertebe yakndan izleyecek tarzda yerletirilecektir. Pskrtme betonunun tatbiki srasnda titremesinin ve pozisyonunu deitirmesini nlenmesi iin skca tespit edilecektir. Kaynakl hasr elik, pratik olarak mmkn en byk boyda yerletirilecektir. Pskrtme beton kaplamasnda kullanlan hasr elik bindirme boyu, evresel istikamette minimum iki aralk mesafesi boyuna istikamette bir aralk mesafesi olacaktr.

72

350.04.03.02 Tavan Asklar. Hasr elii kaz yzeyine sabitlemek amacyla kullanlan tavan asklarnn detaylar onayl uygulama paftalarnda gsterilecektir. 350.04.03.02.01 Malzeme. 1. Tavan asklar olarak 350.04.03 de belirtilen esaslara uygun donat ubuklar kullanlacaktr. 2. Tavan asklar uygulama paftalarnda gsterildii gibi imal edilecektir. 350.04.03.02.02 Montaj. Tavan asklar, daha nceden yerletirilen hasr elik nnde, kayaya salam olarak tespit edilecektir. Tavan asklarnn pozisyonlar, monte edilecek kaya bulonlar hattna tekabl edecek, kaya bulonlar tavan asks kesiti ierisinden geecektir. 350.04.03.03 elik Donat ubuklar. Yerel zemin artlarna bal olarak ve proje paftalarnda gsterildii zere, portal sahalar, tnellerin birleim yerleri ve enine gei pasajlar gibi youn gerilme altndaki yerlerde, ilave donat olarak elik donat ubuklar da gerekebilir. 350.04.03.03.01 Malzeme. elik donat ubuklar 350.04.03de belirtilen esaslara uygun olacaktr. 350.04.03.03.02 Montaj. 1. elik donat ubuklar, daha nceden konulmu pskrtme betonu veya hasr elik tabakasna emniyetli bir ekilde balanacaktr. 2. Bindirmeler ilgili paftalarda gsterildii zere dzenlenecektir. 350.04.04 elik ksa. 1. Yap elii BS 153 Blm 1 ve BS 4360da belirtilen artlara uygun olacaktr. Ayrca scak ekilmi elik yap profilleri ve scak ekilmi elik yap oyuk profilleri BS 4449 ve BS 4848de belirtilen esaslara uygun olacaktr. 2. Kesme kuvvetlerine kar konulan balkl bulon tipi balantlarda kullanlacak eliin minimum 400N/mm2 akma mukavemetine ve minimum 500 N/mm2 ekme mukavemetine sahip olmas gereklidir. Aksi szlemede belirtilmedike kesme kuvvetine kar konulan dier tip elik balantlarda kullanlacak malzeme BS 4360da belirtilen esaslara uygun olacaktr. 350.04.04.01 Genel. 1. Bu ksm, yeralt kazlarnda destek olarak gereken ve kullanlan elik iksann temin ve montajn kapsamaktadr. Bunlar kazdan hemen sonra n destekleme olarak etkili olacak, ayrca pskrtme betonu kaplamasnn donats ve yk datan eleman olarak alacaklardr.

73

2. elik iksalar, her bir kaya snfna ait kaz geometrisi artlarn 350.04.04.04.01' de belirtilen ilgili toleranslar da dahil olmak zere karlayacak ekilde imal edileceklerdir. 350.04.04.01.01 Sunular. 1. 350.04.01.02 de belirtilen hususlar bu ksm iin de geerlidir. 2. malat Paftalar 'in balamasndan nce aadakiler sunulacaktr. elik iksann komple imalat detaylar, Montaj metodu ve yerleim, Derz, iksa balantlar, iksa aralayclar, geometri vs. Detaylar, Malzemelere ait uygunluk belgeleri.

350.04.04.02 elik ksa Tipleri. elik ksa olarak; aada belirtilen elik iksa tiplerinden biri veya daha fazlas kullanlabilir. 350.04.04.02.01 I-Profil Kemerler. I-Profili kemerler, tnel destek paftalarnda gsterilen boyutlarda olacaktr. lgili detay paftalar, kemerdeki kesit adedi ve kesitler arasndaki balant detaylarn gsterecektir. Detay Mhendis tarafndan onaylanacaktr 350.04.04.02.02 H-Profil Kemerler. H-Profili kemerler, tnel destek paftalarnda gsterilen boyutlarda, scak ekilmi HEB ve GI profillerinden ibaret olacaktr. lgili detay paftalar, kemerdeki kesit adedi ve kesitler arasndaki balant detaylarn gsterecektir. Detay Mhendis tarafndan onaylanacaktr. 350.04.04.02.03 TH ve E-Profil Kemerler. 1. TH ve E-profilleri madencilikten domu olup enkesit olarak an eklindedirler. Bu profillerin balantlar, birbiri ierisine giren her iki parann bindirilmesi ve kelepe ile tespit edilmesiyle yaplmaktadr. Bu tip balantlar, kelepe balantlardaki srtnme nedeniyle byk deformasyonlara imkan tanmaktadr. 2. Byk deformasyonlarn beklendii zemin artlarnda TH-Profilleri ve E-Profilleri kullanlacaktr. lgili detay paftalar, kemerdeki kesit adedini ve kelepelere uygulanacak kuvveti gsterecektir. Detay Mhendis tarafndan onaylanacaktr. 350.04.04.02.04 Kafes Kiriler. 1. Kafes kiriler, tnel kaz geometrisi gereklerine uygun olarak yuvarlak elik ubuklardan imal edilmi boyutlu hafif elik erevelerdir. 2. antiyede imal edilmeleri halinde Mteahhit, detayl bir imalat metodu bildirimini onaylanmak zere Mhendise sunacaktr.

74

3. lgili detay paftalar, erevedeki kesit adedini ve kesitler arasndaki balant detayn gsterecektir. Detaylar Mhendis tarafndan onaylanacaktr. 350.04.04.03 Malzemeler. 1. Scak ekilmi profiller (I, H, TH ve E profilleri) minimum akma mukavemeti 240 N/mm2 olan yap eliinden imal edilecektir. 2. Kafes kiriler, 350.04.03e uygun donat ubuklarndan imal edilecektir. 350.04.04.04 elik ksann mal Edilmesi. 350.04.04.04.01 Kaynak ve Oksijenle Kesme lemlerine Ait Denemeler. 1. malata balamadan nce, Mhendis tarafndan istendiinde, ite kullanlacak malzeme rnekleri zerinde kaynak ve oksijenle kesme deneyleri yaplacaktr. 2. Malzeme rnekleri Mhendis tarafndan seilecek ve iaretlenecektir. 3. Kaynak elii dkm ve oksijen kesme ileminde, deneyler iin 20 mm kalnlnda malzeme kullanlacak ve bu deneyler malzeme kalnl 20 mmye kadar olan, fakat 20 mm.yi amayan btn malzeme, iin geerli olacaktr. 38 mm. kalnlktaki malzemelerle yaplan deneyler, 20 mm. den fazla 38 mm.' den az kalnla sahip malzemeler iin geerli olacaktr. 38 mm. den kaln malzemeler iin deneyler her 6 mm.lik kalnlk artsnda yaplacaktr. 4. Denetlemeler iin fabrikasyon srasnda takip edilecek aada belirtilen ilemler hususunda, Mhendisi tatmin edecek nitelikte olacaktr. i-) Kaynak ileminin BS 5135 ve BS 4570 artlarna uygun olmas ii-) Is kontrol tekniklerinin, eliin oksijen ile kesilen yzeyindeki i iin zararl olabilecek atlaklar, lokal sertlikleri ve dier kusurlar nleyici nitelikte olmas 5. Primer uygulamasnn yapld yerlerde imalat almalarndan ve deneme yaplmadan nce rnek malzemeye primer uygulamas yaplacaktr. Kaynak ileminden sonra btn birleme paralar 10oC den az olmayan bir scaklkta en az 72 saat sreyle bekletilecek, daha sonra blnerek atlaklar ve dier arzalar incelenecektir. 6. BS 4870'de Tablo-2'de liste halinde verilen uygulanacak testlerden 1. Blmdeki deneyler uygulanacaktr. Buna ek olarak, BS 4360 da belirtilen 43A ve 50B snf elikler hari arpma deneyleri yaplacaktr. 350.04.04.04.02 Kaynaklama lemi. 1. Szlemede aksi belirtilmedike, metal elektrik kaynaklar BS 135'e veya BS 4570'de belirtilen esaslara uygun olacaktr. 2. Elektrotlar ve. kaynak tozlar, imalatnn tavsiyelerine uygun olarak kullanlacaktr. BS 5135 veya BS 4570 kapsamnn haricindeki kaynaklama ilemleri Mhendis'in onayna bal olarak yrtlebilecektir. 3. Kaynak azlarnn hazrlanmasn ait detaylar ieren imalathane ve antiyede yaplan kaynaklar iin genel kaynak program imalatn balamasndan nce BS 5135 Madde 13 artlarna uygun bir 75

ekilde yazl olarak Mhendisin onayna sunulacaktr. Mhendis'in onay alnmadan kaynak programnda veya Szlemede belirtilen detaylarda herhangi bir deiiklik yaplmayacaktr. 4. Kaynak ve oksijenle kesme ilemleri 350.04.04.04.01de belirtilen deneyler ile tespit edilen yntemlere kesinlikle uyacaktr. 5. Szlemede aksi belirtilmedike, btn kt kaynaklar, hazrlanm kaynak azlar arasnda yaplan tam nfuz etmi kaynaklar olacaktr. 6. Kaynakla doldurulmu eski haline getirilmi takmlarn fabrikasyonunda her paradaki btn kt kaynaklar mmkn olduu zaman son montajdan nce tamamlanacaktr. 7. Nokta kaynaklarn ve geici tutturulmu kaynaklarn pozisyonuna ie balamadan nce Mhendis tarafndan karar verilecektir. Geici olarak tutturuImu kaynaklar eki darbesiyle karlmayp, kesilerek ya da yontularak dikkatli bir ekilde karlacak ve daima kalnlk kayb olmakszn talanarak przsz hale getirilecektir. 8. Otomatik yada yar otomatik ilemlerle kaynak yapldnda, kk pasonun kusursuz olduuna Mhendis tarafndan karar verilirse yaplan dolgunun yeniden temizlenmesine gerek olmayacaktr. 9. Ayn seviyeler zerinde kt kaynak yaplmas durumunda ana metalde kayp olmayacaktr. Son talama ilemi szlemede belirtilen dorultuda olacaktr. 10. Balksz kesme kuvvetine kars koyan, balayclar imalatnn tavsiyelerine uygun biimde kaynaklanacaktr. 11. Kt kaynaklarda ke kenarlar veya ke yzleri, 12 mm kalnl kadar olan malzemenin kalnlnn 0.125 katndan yada kaln malzeme iin 2 mm. den daha fazla yanak hatt dna tamayacaktr. 12. Kaynak ynne bal olarak balang ve biti noktalarndaki sreksizliin nlenmesi iin konulan levhalar aada belirtilen artlar salayacaktr: i-) Bir ift balang ve bir ift de biti levhalar ayn kalnlkta ve ana metalle ayn profilde hazrlanacak ve btn kt kaynaklar da balang ve biti yerlerine kelepeyle tutturulacaktr. Mhendis tarafndan aksi istenmedike, gerilme flanlarndaki kt kaynaklar iin yaklak 5 ift levhada 1 ift levha ve dier kt kaynaklar iin 10 ift levhada 1 ift levha imalat deney levhas olacaktr. Szlemede aksi belirtilmedike, imalat deney levhalarnn her iftinin boyutu 225 mm, 300 mm, ya da 375 mm genilik x 200 mm uzunluunda Tablo-350-4de gsterildii gibi olacak ve bu uzunluk metalin yaylma ynnde llen uzunluk olup, kaynakla dik a yapacak ekilde bulunacaktr.

76

Tablo-350-4 malat Deney Levhalarnn Boyutlar Bir ift Ek Deney Levhasnn Boyutu Malzeme BS4360a gre 43Adan50B snfna kadar elik BS 4360a gre 40C, 40D ve 40E, 43C, 43D ve 43E ve 50C snfnda elik 30 mm kalnla kadar levhalar 225 x 200 mm 30 75 mm kalnla kadar levhalar 300 x 200 mm Boyutlara Mhendisle birlikte karar verilecektir. 75 mmden kaln levhalar

300 x 200 mm

375 x 200 mm

ii-) Kt kaynak balantnn btn uzunluu boyunca yaplacak ve btn kaynak profilinde ek levhann ierisinde en az 25 mm kadar uzatlacak ve 225 mm x 200 mm, 300 mm x 200 mm, 375 mm x 200 mm imalat ek deney levhalarnda, srasyla en az 200 mm, 275 mm, 350 mm kadar uzatlacaktr. iii-) Kaynak ileminin bitiminde imalat ilave deney levhalar balantlarnn yapld eklerin tanmlanmas iin Mhendis tarafndan kabul edilen bir tarzda iaretleninceye kadar kaldrlmayacaktr. iv-) Kaynak ileminin yapld yzeylerin balangcnda ve bitiinde konulan levhalar ana metal kenarna 5 mm. den daha yakn olmayacak ekilde oksijenli kesme ilemine tabi tutulacak, kalan metal paras ta ile tesviye edilerek veya Mhendis tarafndan kabul edilen bir metot ile temizlenecektir. v-) Ksm 350.04.04.04.03e uygun olarak srdrlecek aadaki deneyler iin numuneler, Mhendis tarafndan imalat iin ayrlan ilave deney levhalarndan seilecektir. a-) Enine ekme deneyleri. (Deney yaplan paralarn saylar levhann tm kalnl kaplayacak ekilde olacaktr.) b-) Enine eilme deneyi. c-) charpy V-notch deneyi, BS 4360 daki 43A ve 50B kalitelerindeki elikler hari. 350.04.04.04.03 Kaynak Deneyi. 350.04.04.04.01 ve 350.04.04.04.02de ayrntlar verilen deneyler BS 709 'da tanmlanan metotlar kullanlarak gerekletirilecektir. Kaynak deneyleri srasnda aada belirtilen hususlarda yerine getirilmelidir. i) Genel. Kaynakl balantlarn deney sonular, ngiliz Standartlarnda ana metal iin gerekenlerden hi bir zaman aa olmayacaktr. 77

ii) Yntem Deneyleri. a. ekme ve Bkme Deneyleri: Enine ve uzunlamasna bkme ve enine ekme deneyleri iin seilen kaynakl deney paralarndan herhangi biri deneye tabi tutulan balantnn ana metalinin gereksinimlerine uymuyorsa, test edilecek balant malzemesinden iki ayr rnek daha alnacaktr. Kalitenin,kabul edilebilir olmas iin her iki rnek de deney artlarna uymaldr. b. Charpy V-entik Deneyi: Charpy V-Centik rneklerinden herhangi bir 3l takmn ortalama darbe deeri deney gerekliliklerine uymazsa, ayn rnekten alnan 3 ek deney paras daha denenmelidir. Kabul edilebilir nitelikte olmas iin 6 denemenin sonularnn ortalamas, test gerekliliklerine uymaldr. c. Revize Yntemler: Deney gereksinimlerinin karlanmamas durumunda, Mteahhit, Mhendis'in kabul edecei, revize yntemleri kullanarak ilave denemeler ve ilave deneyleri gerekletirecektir. iii) retim Deneyleri. a. retim Deney levhalar: Belirlenmi retim ak deneyi levha boyutlar, ekil 350-03de belirtildii gibi ve 2 takm deney rnei elde edilmesine imkan verecek ekilde, Mhendis'in talimatna gre kesilecektir. b. ekme ve Bkme Deneyleri: Enine ve uzunlamasna bkme ve enine ekme deneyleri iin seilen kaynakl balant deney paralarndan herhangi biri deneye tabi tutulan balantnn ana metalinin gereksinimlerine uymuyorsa, ayn retim deney levhalarndan ilave rnekler kesilecek ve deney tekrarlanacaktr, ilave deneylerden herhangi biride gereksinimlere uymazsa balant reddedilecektir. c. Charpy V - entik Deneyi Charpy V - entik rneklerinden herhangi bir 3'l grubun ortalama darbe deeri deney gerekliliklerine uymazsa ayn retimdeki deney plakalarndan alnan 3 ek deney paras daha denenmelidir. Geerli kabul edilebilmesi iin 6 denemenin sonularnn ortalamas test gereklerine uymaldr. d. Tekrar Kaynak Yapma ve Tekrar Deneme Deney gereksinimlerinin karlanmamas durumunda ilgili kaynakl balant tamamyla kesilecektir. Balant tekrardan kaynatlacak ve deney tekrar edilecektir. iv) Tahrip Etmeden Deneme. Mhendis tarafndan onaylanan tahrip etmeden deneme metodu, gerilme elemanlarnn aln kaynaklarnn muayenesinde ve gerekli grlen dier durumlarda kullanlacaktr. 350.04.04.04.01 Geometri. elik iksalar, dizayn paftalarnda gsterildii zere kullanlmalarn gerektiren destekleme snflarnn her birine ait geometrik artlar karlayacak bir ekilde imal edileceklerdir. 350.04.04.04.02 Kaynak. Malzeme ve iilik testleri 350.04.04.04.03e uygun olarak yaplacaktr. Test yapmnn dk kalitede olmas halinde onayl bir test ajans bu ii yapacaktr.

78

1. Elle yaplan metal-ark kaynak ilemi uygulanacaktr. malat, kaynak plenti kapasitesinin ve yedek ekipmann kullanlacak kaynak ilemi iin yeterli olmasndan ve tm kaynak plenti ile yedek ekipmann iyi alr durumda bakml olmasndan sorumlu olacaktr. 2. Alman Standard DIN 1913'e uygun kaplam elektrot kullanlacaktr. Elektrotlar, zel uygulamaya gre (kaynak pozisyonu, derz dizayn) seileceklerdir. Elektrotlar orijinal kutular ierisinde kuru olarak, hava etkilerine kar yeterli derecede korunmu, tercihen stlm yerlerde ve imalatsnn artnamesine uygun olarak depo edilecektir. 3. Kaynaklanacak yzeyler kuru olacaktr. Birletirme yzeyleri ve evreleyen yzeyler, kaynan kalitesini etkileyebilecek ar apak, nem, ya, boya veya baka bir maddeden arndrlm olacaktr. Cruf, herbir kaynak ileminden sonra, zerine tatbik edilecek ilave bir ilemden nce temizlenmi olacaktr. Her bir hal iin en uygun kaynak pozisyonu seilecektir. 4. elik profillerin kesilmesinde elle yaplan alevle kesme ilemi uygulanabilir. Testere ile kesime de izin verilebilir. 5. Ek ve birletirme yzeylerin hazrlanmas bilahare talamayla yaplacaktr.

79

ekil-350-3 retim Ak Deneyi Levhalarnn Boyutlar 80

6. Kaynaklanacak ksmlar, operatrn kolayca eriebilecei ve grebilecei bir ekilde birletirilecektir. 7. Gzle muayene yaplabilmesi iin tm kaynaklar, cruftan temizlenecektir. 8. Kaynak ilemleri, zel imalat tecrbesine sahip, uygun eitim grm bir nezareti tarafndan denetlenecektir. Kaynak nezaretisi aada listelenen grevlerden sorumlu olacaktr. (a) Kaynaklarn veya kalifiye operatrlerin grevlendirilmesi ve yaptklar ilerin denetlenmesi, (b) Uygun kaynak dolgu metalleri ve yardmc malzemelerin seilmesi, kullanlmas ve depo edilmesi, (c) Uygun kaynak makinas, plenti ve kaynak mtemilatnn seilmesi, kullanlmas, (d) Kaynak dikilerinin gzle ve boyutsal kontrolnn (12)'ye gre yaplmas, 9. Herbir kaynakl balant tipinin balamasndan nce, herbir kaynak tarafndan adet kaynakl balant, normal imalat ilemlerine gre, muayene amacyla yaplacaktr. Bu balantlar Mhendis tarafndan muayene edileceklerdir. alacak tm kaynaklar yukarda belirtilen tecrbe muayenesinden geirilecektir. 10. Kaynakl balantlarn rutin kontrol, kaynakl balantlarn % 10'undan az olmamak zere, Mhendis tarafndan (12)'ye uygun olarak, spot kontrol eklinde yaplacaktr. 11. Teslim Alma Deneyleri ve Rutin Muayene, aada verilen tabloda aklanan kriterlere gre yaplacaktr. Tabloda verilen limitleri aan gzle grlr bozukluklar kaldrlacak ve uygun bir tarzda islah edilecektir. Boyutlar kk-kaynaklar Alttan Kesme Gzle grlr boluk Grlr cruf bulunmas Ak u krateri Fzyon azl atlaklar Ar asimetrik kaynak 350.04.04.04.05 Montaj. 1. elik iksalar paftalarda gsterilen hat ve kotlarda monte edilecektir. Gerek kaz kotlar, ekipman ve yapm metoduna en iyi uyacak bir ekilde, Mhendis onay alnarak Mteahhit tarafndan tespit edilecektir. elik iksay gereken yer ve kotuna getirmek zere sert ahap taban plakalar ve kamalar kullanlacaktr. elik iksay bir ncekine balamak ve yerinde emniyetli olarak tespit etmek iin balant ubuklar kullanlacaktr. 2. Balant ubuklar, ilgili onayl paftalarda gsterildii zere, 16 mm apnda elik ubuklardan yaplm, bklm ve iksaya balanm olacaktr. 81 0.1a' ya kadar msaade edilir (% 10) Snrl miktara kadar izin verilir. Biraz, alann % 10'u Snrl olarak izin verilebilir, srekli olmayacak Hafif kmelere izin verilebilir zin verilebilir ancak byk ve srekli sahada olmayacaktr. Yerel kk atlaklara izin verilebilir Kenar oran < 1.0 : 0.6

3. Kaya ile elik iksa arasnda minimum paspay 20 mm olan bir pskrtme beton dolgusu vastasyla temas salamak zere, elik iksalar pskrtme betonu ierisine gmlecektir. 4. elik iksalar tnel eksesine dik olarak monte edilecektir. 5. ksa balantlar, enkesitin statik etkinlii salanacak ekilde yaplacaktr. 6. TH-profillerinin kullanlmas halinde, yk transferini salamak ve elik profilin arkasnda boluklarn olumasn nlemek iin profil oluklar tnel i tarafna bakacaktr. Zemin ile elik arasndaki temas yukarda 3. maddede belirtilen esaslara gre salanacaktr. 350.04.05 Sren. Sren, tnel kaz ilerinde gereken bir kaz ncesi destek elemandr. Sren, kazdan sonra ar sklme, kme veya malzeme akmasna meyilli kaya ve zemin artlarnda uygulanacaktr. lerin emniyetini salamak ve ar sklmeyi nlemek zere elik iksa montajyla her zaman balantl olan sren, artlarn gerektirdii tarzda yerel veya sistematik olarak uygulanabilir. 350.04.05.01 Malzemeler. 1. ap 30 ile 35 milimetre olan elik borular kullanlacaktr. i) elik borularn et kalnlklar 3 mm' den az olmayacaktr. ii) elik borularn uzunluklar, raunt boyundan en az 1.00 metre daha uzun olacaktr. iii) Enjeksiyon harc, 350.04.07.04.01'de belirtilen esaslara uygun olacaktr. 2. elik borular yerine, minimum 26 milimetre apnda yksek mukavemetli nervrl elik ubuklardan ibaret donat demiri de kullanlabilecektir. 350.04.05.02 Montaj. 1. Sren, paftalarda gsterildii zere veya tnel projecisinin temsilcisi ve Mhendis talimatna gre uygulanacaktr. 2. Kaz yzeyinde, kazlmam zemine doru nceden alm 30 ile 40 cm aralkl delikler ierisine elik boru veya donat demirleri konulacaktr. 3. Sren, elik iksa gerektirmektedir. 4. Sren borularn, konulmasndan nce veya sonra har enjeksiyonu ihtiyac, tnel projecisi temsilcisi ve Mhendis tarafndan tespit edilecektir. 5. Sren, elik iksa ve elik iksa zerindeki pskrtme betonu tarafndan uygun bir ekilde mesnetlenecektir. Bu bakmdan, sren civarndaki ksmlarda kaya ile iksa arasndaki bolua pskrtme betonu tatbik edilmesi, sren montajndan sonra tamamlanacaktr. 6. Kaz profili tavanndaki sren borular veya donat demirleri arasndaki mesafe paftalarda belirtilen mesafeye uygun olmal ancak tnel aynasndaki hakim jeolojik koullara gre uyarlanmaldr.

82

350.04.06 elik Levha Sren. elik levha sren (palplan) esas itibariyle dk kohezyonlu zayf zeminlerde, malzemenin kaz srasnda veya kazy mteakiben kmesini nlemek amacyla kullanlacaktr. Sren kullanm daima elik iksa montajn gerektirmektedir. 350.04.06.01 Malzemeler. 1. Kalnl 4-6 mm olan sren levhalar kullanlacaktr. 2. Boylar, kaz ilerleme boyu ve ayna gerisindeki destekleme artlarna gre seilecektir. 350.4.6 .02 Montaj.

1. Levha srenler paftalarda gsterilen aralklarla srlecektir. Bunlar, aynay en az 0.50 metre geecek ekilde, ilgili ilerleme adm kazsnn yaplmasndan nce zemin ierisine srlecektir. 2. elik levha sren gerisindeki boluklar ve aklklar ya pskrtme betonuyla veya uygun bir imento harc kontak enjeksiyonuyla doldurulacaktr. 350.4.7 Kaya Bulonlar.

350.04.07.01 Genel. 1. Bu blm kapsamndaki artlar, tnellerin tavan, yan duvar ve tabanlarnda yerel olarak veya sistematik olarak monte edilecek tm kaya bulonlar iin uygulanr. Kaya bulonlar ana iksann bir paras olup, pskrtme betonu ile evreleyen kaya arasndaki mterek davran harekete geirmek amacyla tnel ana kaplamasnn yk tama kapasitesine katkda bulunmaktadr. Tnel kazs srasnda aynann stabilitesi iin arada srada gereken kaya bulonlar da ayn ekilde bu artname kapsam ierisindedirler. 2. Kaya bulonlar, Mhendis onay alnarak tnel projecisinin temsilcisi tarafndan baka ekilde tespit edilmemise, herbir ilgili standart destek sistemine ait paftalarda gsterilen boy ve paterninde monte edilecektir. Ancak stabiliteyi etkileyen sreksizlik ynleri dikkate alnarak bulon ynleri deitirilebilir. 350.04.07.01.01 Tanmlamalar. 1. SN-bulonlar belirtilen zelliklerdeki nervrl elik ubuklardan yaplacak, evre kaya ile imento harc vastasyla tamamen balanacaktr. Delik, bulonun yerletirilmesinden nce enjeksiyon ile doldurulacaktr. SN ksaltmas, ilk kullanld "Stone Norfors" ukurundan gelmektedir. 2. PG-bulonlar (sonradan enjeksiyonlanan veya enjeksiyon bulonlar) bir hortum balanm olarak nervrl elik ubuklardan yaplmtr. Enjeksiyon, bulonun yerletirilmesinden sonra hortum ierisinden yaplr. 3. IBO-ankrajlar (delik-enjeksiyonlu ankrajlar) kaya bulonu ve delme ubuundan ibaret bir kombine sistemdir. Delme srasnda bulon, ucunda delme paras bulunan bir delme ubuu olarak kullanlr. erisindeki boluktan enjeksiyonlanan ubuk ve delme paras delikte bir kaya bulonu 83

olarak kalmaktadr. Bulon deliinde kme meydana gelebilecek zeminlerde bu sistem kaya bulonu montajna olanak salamaktadr. 4. Swellex Kaya Bulonlar (srtnme ankrajl kaya bulonlar), mekanik olarak katlanm elik tplerdir. Yksek su basnc, tpn genileyerek eklini delie uydurmasn salamaktadr. 5. Mhendis ve darenin onaylad herhangi baka tip bir bulon. 350.04.07.02 Malzemeler. 350.04.07.02.01 SN-Bulonlar ve PG-Bulonlar. 1. Aksi onaylanmadka bulonlarn minimum ap ST 42 iin 28 mm, ST 52 iin 25 mm olacaktr. 2. Kopma yk di, somun, ankraj plakas ve varsa manon iin geerlidir. 3. Kaya bulonlar oluklu bir yzeye sahip nervrl donat ubuundan yaplacaktr. Bir ucuna ankraj plakas ve tespit somunu balants yapmaya uygun di alacaktr. 4. Mhendis onay ile mesnet gereklerine bal olarak tnel projecisinin temsilcisi tarafndan aksi belirtilmedike tm bulon tiplerinde en az 8 mm kalnlk ve 150 x 150 mm ebadnda ankraj plakalar kullanlacaktr. Alttaki yzeye tam dik olarak monte edilmemi olmalar halinde dahi ekli niform bir mesnet olumasn salayacaktr. 5. Rondela ve somunlar, ankraj kuvvetinin ankraj plakasna emniyetli transferini salayacaktr. 350.4.7.2 .02 IBO-Ankrajlar.

1. IBO-ankrajlarnn minimum kopma yk 250 kN olacaktr. 2. Kopma yk di, somun ve ankraj plakas iin de geerlidir. 3. elik ubuklar nervrl yzeye sahip olacaktr. 350.4.7.2.3 Swellex Kaya Bulonlar ve Sper Swellex.

1. Sper Sewellex Kaya Bulonlar, sistematik kaya bulonu paterni iin minimum 200 kN'luk bir kopma ykn tayacaktr.. 2. Yerel bulonlama ve yapm safhalarndaki kaya bulonlamalar iin 110 kN'luk bir kopma ykne sahip bulonlar ("Standart" Swellex) kullanlabilir. 3. Bulon plakalar, kaya bulonu balndaki ankraj kuvvetini pskrtme betonuna, elik iksaya veya kaya yzeyine aktarabilecek nitelikte olacaktr. 4. Bulonlarnn geniletilmelerinde bulon imalatsnn tavsiye ettii ekipman kullanlacaktr. 350.4.7.2.4 NORM B2270 1. imentolu enjeksiyon harc; kum, imento ve su veya sadece imento ve sudan ibaret olacaktr. 84 imentolu Enjeksiyon Harc.

2. Normal Portland imentosu kullanlacaktr. 3. Enjeksiyonda kullanlacak kum, niform kalitede temiz mineral kum olacak ve onaylanm bir kaynaktan alnacaktr. Bu malzeme Mhendis tarafndan onaylanacaktr. 4. Su; ya, asit, alkalin, organik ve dier zararl maddelerden arnm ve temiz olacaktr. 5. lenebilirlii arttrmak zere katk maddeleri kullanlabilir. 6. imentolu enjeksiyon harc, niform bir kvam elde etmek zere mekanik olarak kartrlacaktr. 350.04.07.03 Yapm. imentolu harcn enjeksiyonu pompa ile veya basnl haval deplasman tankyla yaplabilir. 350.4.7.3.1 SN-Bulonlar.

1. Tm kaya bulonu delikleri, belirtilen ilgili kaya snf kaya bulonlar iin gereken derinlikte, yerletirme, ekleme ve enjeksiyon iin en iyi ilenebilirlik salayacak apta alacaktr. Bulon deliinin minimum ap, yerletirilecek kaya bulonu/manonu apndan en az 10 mm daha byk olacaktr. 2. Bulon delikleri, tm delme artklar, amur ve dkntden temizlenecektir. Kaya bulonlar, deliklerin delinme ve hazrlanmasn mteakiben 3 saat ierisinde yerletirilecektir. 3. Kaya bulonlarnn yerletirilmesinden nce, enjeksiyon borusu delik tabanna kadar sokularak ve enjeksiyon ile birlikte geriye ekilerek, tm delik imento harcyla doldurulacaktr. Bulon deliinin enjeksiyonu srasnda geriye ekilirken borunun ucu, havann srklenmesi iin, har ierisinde gml tutulacaktr. Bulon daha sonra delie itilecektir. 4. erbet enjeksiyonlu bulonlarn somunlar, ankraj plakasnda yaklak 20 kN'luk bir kuvvet elde etmek iin, kaz yzeyi gerisinde 2 raunt'tan daha ge olmamak zere veya kaya bulonunun yerletirilmesinden itibaren 12 saat ierisinde sktrlacaktr. Bu kuvvet kalibrasyonlu bir tork anahtar ile uygulanacaktr. 5. Snrl alma alan veya kaya bulonu boylarnn byk olmas halinde manon kullanmna msaade edilecektir. Ekli paralarn adedi minimumda tutulacaktr. Bununla beraber ekli kaya bulonlarnn yk tama kapasitesi, standart entegre kaya bulonunun sahip olduu yk tama kapasitesinden daha az olmayacaktr. Bulonun enjeksiyonla tam temasn temin etmek zere enjeksiyon ilemine zel itina gsterilecektir. 350.04.07.03.02 PG-Bulonlar. 1. Kaya bulonlarnn ekli olmas veya bulon deliklerinde ksmi kme olmas halinde enjeksiyon, bulonun monte edilmesinden sonra yaplabilir. Bu durumda enjeksiyon, harcn ieriye pompalanmas srasnda deliin azn kapatan zel bir eklentiye yaplr. Bulon deliindeki hava, montaj srasnda bulona tm uzunluu boyunca eklenen bir boru vastasyla darya atlr. Enjeksiyon harc daha sonra ieriye pompalanr. Deliin har ile dolu olduu; tpn ucundan harcn kmasyla anlalr. 85

2. Uygulamada (3) nolu paragraf hari 350.04.07.03.01 maddesinde belirtilen hususlar geerlidir. 350.04.07.03.03 IBO-Bulonlar. 1. IBO-bulonlar dier kaya bulonu tiplerinin etkin olarak kullanlamad zemin artlarnda kullanlacaktr. 2. IBO-Bulonlar, ubuklarn zemin ierisine srlmesiyle, geriye alnmadan yerletirilir. 3. IBO-bulonlar delme ileminin tamamlanmasndan hemen sonra enjeksiyon delii ierisinden enjeksiyonlanr. 4. Enjeksiyon karm, enjeksiyon basnc ve miktar, karlalan zemin artlarna gre tnel projecisinin temsilcisi tarafndan belirlenecek ve Mhendis tarafndan onaylanacaktr. 350.4.7.3.4 Swellex Kaya Bulonlar.

1. Kaya bulonu delikleri, gereken derinlikte delinecektir. Bulon delikleri, tm delme artklar, amur ve dkntden temizlenecektir. 2. Kaya bulonlar, deliin delinme ve hazrlanmasndan sonra iki saatten daha ge olmamak zere yerletirilecektir. 3. Bulonlarn montaj/geniletilmesi, imalatsnn tavsiyelerine gre yaplacaktr. zel geniletme plenti kullanlacaktr. Kaya bulonunun geniletilmesinden sonra su dar atlacaktr. 350.04.07.04 Deneyler. 350.04.07.04.01 Enjeksiyon Harc. 1. Kaya bulonlar teslim alma deneylerinden nce, belirtilen dayanm salamak ve kullanlacak enjeksiyon aleti bakmndan uygun ilenirlilik elde etmek zere uygun bir karm dizaynnn tesbiti iin mevcut imento ve kum ile deneyler yaplacaktr. 2. lenebilirlilii arttrmak iin katk maddeleri kullanlabilir. Katk maddesinin dayanm gelimesi zerindeki etkileri bu maddede akland zere deneylerle takip edilecektir. 3. Enjeksiyon harc, 5 x 5 x 5 cm' lik kplerle deneye tabi tutulacaktr. Kpler su ierisinde kr edilecektir. 4. Herbir basn deneyi iin be adet kp numunesi hazrlanacaktr. Netice mukavemet, en dk ve en yksek deerlerin elenmesinden sonra geriye kalan adet deerin ortalamas alnarak bulunan ortalama mukavemettir. 5. Yapm srasnda her be bulonda bir haftalk kp numunesi enjeksiyon hortumunun memesinden alnacaktr. Hazrlama ve deerendirme, yukarda aklanan prosedre gre yaplacaktr. 350.04.07.04.02 Kaya Bulonlarnda ekme Deneyleri. ekme deneyleri ISRM Doc.2, Ksm 1 "Kaya Bulonu Deneyleri in Tavsiye Edilen Metotlar" esaslarna gre yaplacaktr. 86

350.04.07.04.02.01 Dorulama Deneyleri. 1. Yukarda bahsedilen dokman esaslarna gre hazrlanan detayl bir deney program,tm deney ilerinden nce Mhendis tarafndan onaylanacaktr. 2. ISRM tavsiyesi metotlardan sapmalar Mhendis tarafndan onaylanacaktr. 3. Deneylerin tamamlanmasndan hemen sonra bir deney raporu hazrlanarak onaylanmak zere Mhendis'e sunulacaktr. 4. Herbir tip kaya bulonu iin sunulacak bilgiler: i) Bulon tipi, ii) Deney ekipman, iii) Mahal ve montaj kaytlar, iv) Uygulanan deney ykleri ve deformasyon kaytlar, v) Aksi halde deney neticelerinin ISRM dokmanna gre deerlendirilmesi, vi) Olumsuz kan ekme deneyleri iin yorumlama ve tavsiyeler. 5. Arazideki bulonlarn etkinlik ve hizmet kapasitelerinin gsterilmesi amacyla, bu projede kullanlacak tm bulon tipleri iin tnel yapmna balanmadan nce dorulama deneyleri yaplacaktr. 6. Deneyler, tnel kazs srasnda karlalmas beklenen benzer jeolojik zemin artlarnda yaplacaktr. Deneye tabi tutulacak bulonlarn yerleri Mhendis tarafndan seilecektir. 7. Her tipten en az be adet bulon deneye tabi tutulacaktr. Deney metodu ve neticelerine gre Mhendis ilave bulonlarn deneye tabi tutulmasn isteyebilir. 8. Bulondaki uzamay, bulonun hareketini ve ekme kuvvetlerini kaydetmek zere, yukarda bahsedilen ISRM dokmannda belirtilen yeterli deney ekipman temin edilecektir. 9. Aksine onaylanmadka uygulanacak maksimum yk 250 kN'dur. 350.04.07.04.02.02 Tnel Kazs Srasnda Deney. 1. Mhendis, retim bulonlarnn deneyi iin kaya bulonlarn seecektir. Herbir tip bulon iin, tnel ierisine monte edilmi ilk 100 bulondan be adet bulon seilecektir. Geriye kalan bulonlardan her 200 bulondan be tanesi deney maksadyla seilecektir. Uygulanacak deney kuvveti, deneye tabi tutulacak kaya bulonu kopma yknn en az % 80'i kadar olacaktr. 2. Deneylerde yenilen veya yerinden kan bulonlar yenilenecektir. 3. Herbir olumsuz sonu iin Mhendis, civarda ilave 3 adet bulonun deneye tabi tutulmasn isteyebilir. 4. Aksi halde 350.04.07.04.02.1de, (1)-(9) maddeleri gereince hareket edilecektir. 350.04.07.04.03 Montaj Kaytlar. 87

Tnel kazs srasnda, enjeksiyon kvam, delme derinlii, kaya bulonu tip ve boylar, teorik pozisyondan sapmalar, enjeksiyon tip ve zaman, sktrma zaman, zel gzlemler gibi kaya bulonu montaj ile ilgili detaylar ihtiva eden kapsaml kaytlar Mteahhit tarafndan her bir ilerleme adm iin tutulacak ve Mhendis'in kontrol personeli tarafndan da imzalanacaktr. Bu kaytlarn kopyalar, Mhendis'e sunulacaktr. 350.04.08 Kablo Ankrajlar. Zemin artlarnn, kablo ankrajlarn kullanmn gerektirmesi halinde tnel projecisinin temsilcisi, Mhendis tarafndan onaylanmak zere bir ema ve metot tanm hazrlayacaktr. 350.04.08.01 Genel. NORM B2273 KAYA ANKRAJI Tanmlar: 1. "Kaya-ankraj" terimi bu i iin gerekli ara ve gerelerin tm anlamna gelir. 2. "Ucundan irtibatlandrlm ankraj", ankrajn ucu yerletirildikten sonra ba taraftan ekilmek suretiyle ankraj yaplmasn tanmlamaktadr. 3. "ekme kuvveti verilmeden yaplan ankraj", tm uzunluu boyunca ankraj ubuu ile kaya arasndaki aderans ile alan ankraj anlamna gelmektedir. 4. "ekme kuvveti verilerek yaplan ankraj", Ankraj ubuu ile kaya arasndaki aderansn ekme kuvveti verilerek temin edildii bir ankraj anlamna gelmektedir. 5. "Serbest uzunluk", ankraj bal nihai plakas ile ankraj dibi arasndaki uzakl anlatmaktadr. Genel: Kaya ankrajlar, Mhendis'in istedii ekil ve yerlerde ucundan irtibatlandrlm, ekme kuvveti verilmeden veya ekme kuvveti verilerek yaplan ankrajlar olacaktr. ubuklarn tesbiti onaylanm bir polyester reine yardmyla salanacaktr. Delme: Ankrajlar iin delikler, bir sra boyunca her biri tek ankraj ubuu gerekli derinlikte delinmelidir. Deliin derinlii, delik iine konacak ankraj ubuunun delik ucuna eriebilecei uzunlukta olmaldr. Deliin ap, polyester reinenin karlaabilmesi ve ubuklarn gerekli emniyet tertibatlar ile birlikte serbeste girebilecei ekilde olmaldr. Delme ileminin tamamlanmasndan sonra delik temizlenmeli ve tozdan arndrlmaldr. Delme srasnda tek para kaya dnda bir malzemeye rastlanlrsa, herhangi bir gecikme olmadan bu durum Mhendis'e bildirilecek ve kayt edilecektir. Ucundan rtibatlandrlm Ankrajlar: 1. Delme ileminin tamamlanmasndan sonra polyester reinesi kartu haliyle deliin dip ucuna bastrlmaldr. Kartu says, tespit ba kuvveti en az ubuun kama mukavemeti kadar olacak 88

ekilde tespit edilmelidir. ubuun balant uzunluu temizlenmeli ve delie yerletirmeden nce ya artklarndan arndrlmal ve ankraj ucunun yerletirilmesi srasnda tahrip edilmemesine dikkat gsterilmelidir. 2. Delie yerletirmeden nce ubuklar, onaylanm bir katran-epoksi boya ile bir kat boyandktan sonra korunmaldr. Boyama ilemi, ubuklarn antiyeye getirilmesinden sonra en ksa zamanda gerekletirilmeli ve bu ilem, st kapal yerde, temiz ve kuru bir ortamda yaplmaldr. ubuklar boyandktan sonra depolanmal ve uygun bir iklim korunmasyla dzenli bir biimde ve yerden belirli bir ykseklikte istiflenmelidir. 3. Delie yerletirdikten sonra ankraj ubuu, 200 ile 400 d/d arasnda bir dnme hzyla 20 saniye veya reine imalatsnn nerecei bir sre boyanca reinenin, katalizrn ve sertletiricisinin tmyle karmasn salamak amacyla dndrlmelidir. 4. Son plakann ve civatann yerlerine konulmasndan nce en az 30 dakikalk bir sre gemelidir, ankraj ubuuna burulma momenti bundan sonra uygulanmaldr. 5. Son plaka Mhendis'in talimat ile aada belirtilen yntemlerden birisi kullanlmak suretiyle oturtulmaldr: i-) Kaya yzeyi ankraj eksenine dik bir dzlem halinde dzeltilmeli ve plaka, hazrlanm yzeye niform olarak basmaldr. Kaya paralarnn ayrm, gevek olduu yerlerde tm gevek kaya paralar kaldrlmal ve 1.snf har yardmyla hazrlanan dzlem dzeltilmelidir. Plaka kenarlarndaki har kalnl 25 cm' yi gememeli ve 45 olacak ekilde biimlendirilmelidir. Kaya yzeyi yukardaki biimde hazrlanmal fakat dzenlenen kaya, sonuta plaka konumunun en az 75 mm gmlm olmas biiminde ayrca derinletirilmelidir. Ankraj uygun ekilde yerletirilip muayene edildikten sonra, ankraj ucu ve plaka, 1.snf har ile kaplanmal ve yaklak 25 mm boyutundaki krk paralarla yzeye yataklanma suretiyle ankraj konumu gzle farkedilmez klnmaldr. Ankraj ubuklar tatmin edecek biimde yerletirildikten ve muayene edildikten sonra serbest uzunluu evreleyen halka boluunun iine basnla bitm erbeti doldurulmaldr. Enjeksiyonla tatbik edilen bu sistem halka boluunun erbetle iyice doldurulduunu gsterir. Enjekte edilen bitm erbeti miktarnda boluk hacmini aan bir art olmas kayada atlaklarn mevcudiyetini gstereceinden Mhendis'e rapor edilecek ve Mhendis yaplan ilemin aadaki ekillerde deitirilmesine karar verebilecektir. a-) Mhendis art kotuu bir sre sonunda ilk enjeksiyon ilemi tamamlanmaldr. Yerletirilen ankraj daha sonra plastik bir boru iine alnmal ve ankraj ile boru arasnda kalan silindirik hacim basn altnda enjeksiyon edilerek tmyle erbet ile doldurulmaldr. Plastik boru ankraj ucundaki reine tesbitinin iine 300 mm sokularak yerletirilecek, bu mmkn olmad takdirde boru geici olarak geri ekilecek, reine tesbitinin nne bitm erbeti doldurulacak, boru bu erbet ierisine yerletirilecektir. b-) Enjeksiyon ileminin bitmesinden sonra plastik boru, ankrajn kafa ksmndaki kaya yzeyinden 6 mm knt yapacak ekilde dzeltilmelidir. Borunun ap ve et kalnl, delie kolayca girebilecek ve sapma ile boru arasnda 3 mm'lik bir silindirik hacim oluturacak ekilde seilmelidir. 89

ii-)

iii-)

ekme Kuvveti Verilmeden Yaplan Ankrajlar: Delme ileminin tamamlanmasndan sonra reine, ankrajn tm uzunluu boyunca bir balant temin etmek iin deliin tm derinliine enjekte edilecektir. Bu ilem, reinenin kartu ve/veya har eklinde, Mhendis'in istedii ekilde kullanmak suretiyle gerekletirilmelidir. Ankraj ubuklar temiz, kuru ve her trl pislikten, ince ve kaln yadan ve gevek pastan arndrlm olmaldr. i-) Reine Kartular ve Harc a-) Reine, salam kayadaki aderansn salanm olduunu gsterecek biimde 2 aamada yerletirilmelidir. Mhendis salam kaya iindeki deliin minimum derinliini belirleyecek ve Mteahhit delii, salam kayaya eriinceye ve ankrajdan beklenen aderansn ankraj ubuu kopma mukavemetine eit olana kadar delecektir. Yerletirmenin ilk aamas reineyi kartu halinde salam kaya iindeki delie oturtmak ve paragraf 5 (i) ve (iii)'de tanmlanan biimde kartrmak ilemlerinden oluacaktr. Kartrdktan min.30 dakika sonra ubuk alana mukavemetinin % 80'ine kadar muayene amacyla yklenecek ve ubuk sonunun hareketi 1 mm hassasiyetle tetkik edilecektir. Kaydedilen hareket, ubuun teorik elastik uzama deerinden kkse Mhendis tarafndan tatmin edici kabul edilecektir. b-) Tatmin edici bir birinci aama muayenesi yapldktan sonra, yklemeye son verilecek ve deliin bo kalan ksm kabul edilebilir bir reine harc ile basn altnda doldurulacaktr. Har, delik ularna bir tp ile enjekte edilecek ve bu ilem u levhann hava deliinden har szncaya kadar srdrlecektir. Reinenin tmyle kurumas iin minimum 30 dakika veya imalatsnn gerekli grd daha uzun bir srenin gemesinden sonra somun ve u levha kaldrlacak ve ankraj kaya yzeyi ile knt meydana getirmeyecek biimde kesilecektir. Aa kan ankraj ucu 15 mm kalnlnda polyester reine ile kaplanarak korunacaktr. ii-) Reine Harc a-) Bu teknik, yukardaki (i) bendinde tarif edilene benzer biimde uygulanacak ancak, istisna olarak birinci aama iin yerletirilen reine onaylanm bir har halinde olacaktr. ekme Kuvveti Verilerek Yaplan Ankrajlar: 1. Bu teknik 2 aamada uygulanacak, ilki paragraf 5 (ii)'de tarif edilen birinci aama ile zde olacaktr. 2. Birinci aama balantsnn yeterlilii onaylandktan sonra muayene yk ankraj akma mukavemetinin % 70'i kadar olacak ve deliin bo kalan ksm onaylanm bir reine harc ile basn altnda doldurulacaktr. Har, delik ularna bir boru yardmyla doldurulacak ve enjeksiyon, u levhann akma deliinden har szncaya kadar srdrlecektir. Reinenin tmyle kurumas iin minimum 30 dakika veya imalatsnn gerekli grd daha uzun bir srenin gemesinden sonra somun ve u levha kaldrlacak ve ankraj sonunun hareketi kayt edilecektir. Ankraj kaya yzeyi ile knt meydana getirmeyecek ekilde kesilecek ve aa kan ankraj sonu 15 mm kalnlnda polyester reine ile kaplanarak korunacaktr. 90

3. Polyester reine Selfix sistemine gre veya edeerde aadaki minimum deerlere sahip olacaktr. Basn mukavemeti ekme mukavemeti Kayma mukavemeti 100 62 52 N/mm2 N/mm2 N/mm2

olacak ve kr yapldktan sonra

Reine, bu mukavemetleri kartrldktan 4 saat sonra elde edebilecek nitelikte olmaldr. 4. Yukardaki deerlerin salandnn kontrol iin her ay muntazaman test yaplacaktr. Kartu veya har halindeki polyester reineleri imalat tarihleri zerinde belirtilmi olan mhrlenmi kuru veya kaplarla teslim edilecek ve reine antiyede, kuru ve ar s farklarndan korunmu yerlerde depo edilecektir. 6 aydan daha eski olan hibir reine kullanlmayacaktr. Ankraj ubuklarnn Boyanmas: 1. Ucundan ankre edilmi ankrajlarn serbest uzunluklar, bir tabaka onaylanm katran epoksy boya ile boyanacaktr. Boya srlecek yzey, temiz kuru ve her trl kir, ince ve kaln ya ve gevek pastan arndrlm olacaktr. Boya srekli, sert ve kalc bir niform kalnlk salayacak bir tabaka tekili iin uygulanacak ve tm fra ve aletler iyi bir halde tutulacaktr. 2. Kartrma nerilerini ve daha nce tavsiye edilmi bir s dnda, kullanm iin geerli snrlandrmalar ve ieren boyama ile ilgili tm ayrntlar Mhendis'e onay iin sunulmaldr. Ankraj ubuklar: Ankraj ubuklar, u levhalar ve somunlar szlemede belirtilen boyutlarda olmaldr. Mteahhit elik ankraj ubuklar iin yaplan muayeneleri belgeleyen imalat sertifikalarnn kopyalarna salayacak ve Mhendis zaman zaman bamsz bir laboratuvarda muayene edilmek zere antiyeden elik rnekleri seerek laboratuarda test yaplacaktr. Asfalt Blm: Bu malzeme asbest ile doldurulmu bitm olacak ve tam detaylar onaylanmak zere Mhendis'e verilecektir. Bitm tedarik edildii ekilde ve imalatsnn nerdii yntemle herhangi bir maddeye bulatrmadan ve dardan bir ey kartrlmadan kullanlmaldr. Ucundan rtibatlandrlm Ankraj ubuklarnn Gerilmesi: Ucundan irtibatlandrlm ankraj ubuuna uygulanan kalc ekme gerilmesi ubuun akma snrnn %70ine eit olmaldr. Bu germe ilemi bir hidrolik kriko veya 1 ton ekme veya k kgm, momenti lebilecek tork anahtarlar ile verilecektir. Bu germe aralar, imalatdan alnm bir sertifikaya haiz olacak, bu sertifikada yazl deerler kalibre edilecektir. Ucundan rtibatlandrlm Ankraj ubuklarnn Muayenesi: 1. Mhendis, belirli, yerletirilmi ankrajlar zerinde tahribe varan ekme deneyleri isteyebilir. Testler; 1 ton hassasiyetinde olan oyuklu krikolar yardm ile yaplmaldr. Mteahhit, ankrajn sapmasn 1 mm'lik hassasiyetle lecek, yk ile sapma bantsn gsteren bir grafik haline getirecek ve kopma halinde konuya aklk getirecektir.

91

2. Mhendis, testlerin, bakm sresinin isteyebilir. Daimi Ykn Gzlenmesi:

sonuna kadar herhangi bir zamanda yaplmasn

Mteahhit germeyi len aletlerin, baz ankrajlar zerinde devaml olarak bulundurulmasn salayacak ve bakmn yapacaktr. Aletler Mark III B dinamometre (yapmcs Hayden-Milas Hartmann) veya edeer bir tip olacaktr. Mteahhit ayrca Mhendis'in kullanm iin, hassas el gstergelerini, Haydan-Milas Hartmann veya edeer bir imalatdan, Mhendisin talebi zerine salayacak ve bakmn stlenecektir. Burada yer alan artlar, iksa eleman olarak kullanlacak ankrajlar iin geerlidir. 350.04.08.02 Malzemeler. En az 20 adet 2 telli ve 20 adet 3 telli toron ankraj, gerekli tm fitingleri ile birlikte sahada bulundurulacaktr. Bir ankraj, kendi ierisinde veya evre ortamla uyumsuzluk gsteren malzemeler iermeyecektir. 350.4.8.2.1 ngerme Toronlar.

Toronlar yksek mukavemetli elikten imal edilecektir. Mekanik zellik ve karakteristikler ASTM A416/80, Ek 1 ile aada olduu zere uyum ierisinde olacaktr. 350.4.8.2 Yedi telli elik kablo, dk gevemeli ap Toronun kopma mukavemeti Nominal elik alan .02 Enjeksiyon erbeti. grad 250 0.6 240.2 kN 139.35 mm2

NORM B2270 Enjeksiyon erbeti, Portland imentosu, su ve gerektiinde katk maddelerinden ibaret olacaktr. imento (arlka) % 0.02'den fazla klorit ve % 0.10'dan fazla slfit ihtiva etmeyecektir. Katk maddeleri, toron veya enjeksiyon erbetinin zelliklerine zarar vermeyecektir. Su/imento oran mmkn mertebe dk tutulacak, hibir zaman 0.45'i gemeyecektir. erbet karm, karmn hazrlanmasndan 3 saat sonra hacmen yzde 0.5'ten veya iinde yaklak 100 mm derinlikte har bulunan 100 cm apnda kapal bir camveya metal silindirde 20 oCde lldnde azami % 1'den fazla kusma gstermeyecektir. ngerme srasnda enjeksiyon erbetinin basn mukavemeti en az 20 N/mm2 olacaktr. 350.4.8.2 .03 Koruyucu Tpler.

Toronlarn serbest ular, dzgn PE tpleri ierisinde olacaktr. PE, homojen ve boluksuz olacaktr. Bozuk malzemeye izin verilmeyecektir. 350.4.8.2.4 Ankraj Balklar.

Ankraj balklarn mukavemeti en az toronlarn mukavemeti kadar olacaktr. 350.04.08.03 Sistem artlar. 92

350.04.08.03.01 Korozyondan Koruma. Tm ankraj boyunca tek bir korozyondan koruma sistemi etkin olacaktr. Bu, ankraj bal, paker, ankraj serbest boyu, toronun aderans boyu ve ankrajn uzak ucu olmak zere tm ksmlar kapsayacaktr. Tek koruma sistemi enjeksiyon harc ve pskrtme betonu veya betondan (ankraj bal) ibarettir. Aderans boyu uygunluk deneyleriyle tesbit edilecektir. 350.4.8.3.2 Ankrajlarn Servis Ykleri.

Ankrajlarn servis ykleri, emniyet katsays 1.4 kabul edilerek, 300 kN ile 500 kN arasnda olacaktr. Ankrajlar, hidrolik krikolar kullanarak ngermeye tabi tutulacaktr. 350.04.08.04 Ankraj Montaj. 350.04.08.04.01 Delme. Ankrajlar, deliklerin normal ayna delme ekipman kullanarak alabilecek boyda olacaktr. Delik aplar, 2 ve 3 telli toron ankrajlar iin srasyla 75 ve 85 mm olacaktr. kme olabilecek zeminlerde delik kenarlar, uygun kaplama tpleriyle iksa edilecektir. Ankrajn delie konulmasndan nce ankraj delii su ile temizlenecektir. Delme metodu, delik derinlii, suyla ykama ortam, su dn, delme hz, delinen kaya cinsi v.s. gibi tm ilgili bilgileri ihtiva eden kaytlar Mteahhit'in jeoloji Mhendisleri tarafndan her bir delik iin alnacaktr. Kaytlar, tnel projecisinin temsilcisi ve Mhendis'e derhal iletilecektir. 350.4.8.4.2 Su Basnc Deneyleri.

Su basnc deneyleri, her yerdeki deliklerde yaplacaktr. Herbir tipik jeolojik kesimdeki ilk delik 4 bar altnda deneye tabi tutulacaktr. Mteakip herbir yerdeki su basnc deneylerine devam edilip edilmeyecei Mhendis ile karlkl olarak tnel projecisinin temsilci tarafndan bu deneylerden sonra kararlatrlacaktr. Herbir 15.nci delik standart olarak deneye tabi tutulacaktr. Ankrajn aderans kesiminde 3 ile 4 bar'lk bir su basnc altnda, 5 dakikalk bir sre zarfnda, dakikada 5 litreden daha fazla su kayb olmas halinde delie bir n enjeksiyon yaplacak, yeniden delinerek deneye tabi tutulacaktr. Su basnc deneyleri ile ilgili kapsaml bir kayt Mteahhit tarafndan tutulacak ve tnel projecisinin temsilcisi ile Mhendis'e sunulacaktr. 350.4.8.4.3 Ankrajlarn Montaj.

Ankrajlar, mmkn olan en ksa srede fakat delme ileminin tamamlanmasndan sonra en fazla 12 saat ierisinde monte edilmi olacaktr. Ankraj dikkatle monte edilecektir. Ankraj, bir enjeksiyon borusu ve bir hava ka borusuyla birlikte monte edilecektir. 93

Ankrajlar aralayclar kullanarak delik ierisinde merkezlenecek, mesnet plakas delik eksenine dik ada olacaktr. Dikliin salanmas iin kayada ceplerin kesilmesi gerekebilecektir. 350.04.08.04.04 Enjeksiyon. Enjeksiyon ilemi, enjeksiyon blgesinde hava ve su ceplerinin kalmayaca bir ekilde yaplmasn salayacaktr. Enjeksiyon yava ve sabit bir hzda balayacak, karm ile ayn kompozisyon ve kvamdaki enjeksiyon harcnn havalandrma borusundan en az bir dakika sreyle kt grlnceye kadar devam ettirilecektir. Enjeksiyon ilemine ait tm detaylar (enjeksiyon harc miktar, basnc, sreler v.s.) veren bir kayt, Mteahhit tarafndan her bir ankraj iin tnel projecisinin temsilci ve Mhendis'e sunulacaktr. Ankraj serbest boyunun enjeksiyonu, ankraja ngerme verme ileminden sonra yaplacaktr. 350.04.08.05 Ankrajlar Deney lemleri. NORM B 2273 350.04.08.05.01 Teslim Alma Deneyleri. Teslim alma deneyleri alan ankrajlarla ayn artlar altnda imal edilmi ankrajlar zerinde yaplacaktr. Bu deneyler, alan ankrajlar zerinde standart teslim alma deneyleriyle bilahare elde edilecek neticeleri gsterecektir. alan ankrajlarla ilgili olarak, jeolojik artlar gibi dikkate deer ve nemli deimelerin olmas teslim alma deneylerinin yaplmasn gerektirmektedir. Deney Program : Devirli ykleme ve boaltma ilemi yaplacaktr. Yk, belirtilen maksimum yke ulancaya kadar, herbir mteakip devirde bir basamak arttrlr. Herbir yk artnda, toronlarn evredeki bir sabit noktaya gre, ankraj balndaki deplasman tertip edilen programa gre sabit yk altnda gzlenecektir. Uygunluk deneyleri detaylar ve gerek deney program, bu projede uygulanacak ankraj tipinin belirlenmesinden sonra yaplacaktr. 350.04.08.05.02 Tnel Kazs Srasnda Deneyler. alan ankrajlar tnel kazs srasnda deneylere tabi tutulacaktr. Bu deneylere ait detaylar ile deney neticelerinin deerlendirilmesi, bu projede uygulanacak ankraj tipinin aklanmasndan sonra belirlenecektir.

350.04.09 Kaya Tabakalarnda Enjeksiyon. 94

350.04.09.01 Genel. 1. Bu blm tneli evreleyen atlakl kayann konsolidasyonu veya kaya ierisindeki boluklarn doldurulmas iin kaya tabakas ierisine malzemelerin basn altnda enjeksiyonunu tanmlar. Bu blm gevek zeminlerdeki enjeksiyonlar kapsamamaktadr. 2. 350.04.01.02'ye ilave olarak, enjeksiyon ilerinin ok eitlilik arzetmesi ve zemin slahnda ok eitli metot ve tekniklerin mevcut olmas nedeniyle Mteahhit, karlalan gerek artlara en iyi uyumu elde etmek zere detayl bir enjeksiyon artnamesi hazrlayacaktr. Mhendis tarafndan aksine bir talimat verilmemi veya mutabakat salanmamsa, bu enjeksiyon artnamesi onay iin Mhendis'e sunulacaktr. 3. Tnel projecisinin temsilcisi, herbir lokasyondaki har enjeksiyonunda kullanlacak maksimum basnlar belirtecektir. Belirtilen bu basnlar Mhendis tarafndan onaylanacaktr. 4. Enjeksiyon delikleri Mhendisin onaylad bir yol zerinde ve aralkta ilenecek blge iinde delinecek ve har enjeksiyonu Mhendis tarafndan onaylanm basnla enjekte edilecektir. Gerekecek ikinci enjeksiyon ilemi iin nceden alm enjeksiyon delii alp ykanacak har enjeksiyonu tekrar yaplacaktr. Enjeksiyon deliinin yanna enjeksiyon basncn lecek lm aletleri yerletirilecektir. Mhendis ile birlikte karar verilen enjeksiyon basnc almayacaktr. 5. Enjeksiyon deliklerinin su kabul deneyleri tarif edilen enjeksiyon yaplmadan nce ve deiik basnlarda suyun debisini lmeye msade edecek ekilde gerekletirilecektir. 350.4.9.2 Malzemeler.

1. Enjeksiyon karm : - Sadece imento erbeti - imento harc (imento/kum) veya - Kil veya bentonitli imento erbetinden ibaret olabilir. 2. Normal Portland imentosu kullanlacaktr. 3. Enjeksiyon amacyla kullanlacak kum temiz, mineral kumu, niform kalitede ve onaylanm bir kaynaktan olacaktr. 4. Su, temiz olacak, ya, asit, alkalin, organik ve baka zararl maddelerden arnm olacaktr. 5. Enjeksiyonun performansn artrmak iin katk maddeleri kullanlabilir. 6. Enjeksiyon harcnn kalite kontrol 350.04.07.04.01 ve 350.04.07.02.04.'e uygun olacaktr. 350.04.09.03 Delme. 1. Enjeksiyon delikleri darbeli veya rotari tipte delme ekipman ile alacaktr. 2. Enjeksiyon deliklerinin taban ap 35 mm'den daha az olmayacaktr. Darbeli tip deliciler kullanldnda delme ucunun ap, delme ubuklarnda kullanlacak manonlarndan en az 8 mm daha byk olacaktr.

95

3. Mhendis tarafndan aksine bir talimat vermedike, delme srasnda temizleme iin sadece su kullanlacaktr. Tm delikler, delme ileminden hemen sonra basnl su ve/veya hava ile iyice temizlenecektir. Ykama ileminden sonra delikler, enjeksiyon balayncaya kadar, bir tapa ile kapatlacaktr. 350.04.09.04 Su Basnc Deneyleri. Mhendis talimatna gre, su basnc deneyleri 350.04.09.01 (3)'e gre yaplacaktr. 350.4.9.5 Enjeksiyon Harcnn Kartrlmas.

1. Tm enjeksiyon harc karmlar, niform kvamda bir enjeksiyon harc elde etmek zere yksek hz ve yksek kesme etkisine sahip kartrclar kullanarak hazrlanacaktr. 2. Enjeksiyon harc karmnn pompalama ileminden nce ksa bir sre iin depolanmas istenildiinde, bu amala yaplm kartrcl tanklar kullanlacaktr. 3. Kil veya bentonit katklar kullanldnda, hazrlama ve kartrma iin ayr kartrma tanklar salanacaktr. 4. Karmda kullanlan suyun hassas lm iin su saatleri temin edilecektir. Mikserlerde, kartrclarda, pompa ve enjeksiyon hortumlarnda gerektiinde manometreler, emniyet vanalar baypas vanalar vs. konulacaktr. 350.04.09.06 Enjeksiyon lemi. 1. Enjeksiyon basncnn ve hacimlerinin hassas olarak kontrol iin yukarda 350.04.09.05 (4)'de olduu zere nlemler alnacaktr. 2. Tm hortum ve borular, ayrmaya meydan vermeden yksek hz salamak zere kk apl olacaklardr. 3. Enjeksiyon ilemleri nemli bir kesinti olmadan yaplacaktr. 4. Enjeksiyon ileminin tamamlanmasndan nce kesilme olmas halinde (plent arzas) delik temiz suyla ykanacaktr. 5. Zemin artlar hakknda deneyim kazanlncaya kadar enjeksiyon ilemi dikkatle yaplacaktr. Herbir tatbikattan nce emniyet vanalar denenecektir. 6. Tnelde enjeksiyon, basnlar eit olarak dalacak, n tnel kaplamasna ar basn vermeyecek bir tarzda ve 350.04.09.01 (3)'e uygun olarak yaplacaktr. 7. Kaya tabakas konsolidasyonu iin enjeksiyon, sadece imento erbeti enjeksiyonu ile balatlacaktr. Enjeksiyon alna bal olarak, su/imento oran bilahare azaltlabilecektir. Byk miktarlarda erbet al halinde enjeksiyon, imento harc enjeksiyonu ile devam ettirilecektir. Enjeksiyon, yine sade imento erbeti enjeksiyonu ile bitirilecektir. 8. Kum/imento karm kullanldnda gereken enjeksiyon basncnn salanmamas halinde, enjeksiyon durdurulacak ve delik ykanacaktr. Birka saat sonra kum/imento karm kullanarak enjeksiyon, arzu edilen basn salanncaya kadar devam ettirilecektir. 96

9. ki delik arasnda enjeksiyon erbeti geii olmas halinde bunlar ayn anda erbetlenecek veya ilk delik erbetlenirken ikinci delik az kapal tutulacaktr. 10. Gerekli basncn 10 dakikalk bir sre ierisinde sabit tutulabildii anda enjeksiyon tamamlanmtr. 11. Yer, arlk, delik ap, delme zaman, kullanlan ekipman, su basnc deneyleri, karm, miktar, enjeksiyon basnc, enjeksiyon ilemi srasnda meydana gelen zel durumlar vb gibi enjeksiyon ilerine ait tm detaylar Mteahhit tarafndan kaydedilecek, Mhendis'in kontrol elemanlar tarafndan da sahada imzalanarak Mhendis'e sunulacaktr. 350.05 Profil Kontrol ve Toleranslar. 350.05.01 Profil Kontrol. 350.05.01.01 Kapsam. Mteahhit, dizayn edilen i beton kaplama nominal kalnln salamak zere, n tnel kaplamas nihai gabarisini dikkatli ve sistematik olarak kontrol edecektir. 350.05.01.02 Nihai Beton Kaplama in Profil Kontrol Metodu. 1. Nihai beton kaplamasnn; dizayn edilen boyuna gzergah kotlar ve enine devere gre, tnelin her iki tarafnda ina edilen temel kirileri zerinde yryen bir ray zerine monte edilmi kalp kullanarak betonlanmas art getirilmitir (Baknz 350.07). zerine tnel kalbnn monte edilecei raylar hizalamak ve tespit etmek zere braklm ankrajlar olan temel kirilerinin hassas olarak aplikasyon ve yapmna ait sorumluluk tamamiyle Mteahhit'e aittir. Paftalarda gsterilen nihai kaplama minimum gabarisinin salanmas sorumluluu Mteahhite aittir. Teorik hattan sapmalar tesis etmek zere Mteahhit, nihai beton kaplamann nominal kalnln verecek minimum profili gsteren ablonu sahip bir gezer vin temin edecektir. Gezer vin, tnel kalbnn yrtlmesinde kullanlacak ray zerinde yryecek ekilde dizayn edilecek ve minimum gabari ierisine giren n kaplama ksmlarnn iaretlenmesine imkan salayacaktr. Gezer vin, gerektiinde, n kaplamann yeniden ekillendirilmesinde ve 350.06.01.03.01' de zetlenen yzey hazrlanmas iinde bir alma platformu olarak kullanlmak zere de dizayn edilebilir. Mteahhit, ablonu da dahil, gezer vincin dizaynna ait tm detaylar onaylanmak zere Mhendis'e sunacaktr. Onay zerine Mhendis, profilin tekil edilmesi ilemleri srasnda ablon geometrisinin sistematik olarak tahkiki iin talimat yaynlayacaktr. 2. Nihai gabari profilinin tesis edilmesinde Mteahhit ileri lm ve bilgi ilem tekniklerini tercih edebilir. Bu durumda teorik profil hattna gre sapmalar arzeden ksmlar Mteahhit, Mhendis tarafndan onaylanacak bir iaretleme metodu tanmlayacaktr. 350.05.01.03 Yapm. 1. Jeoteknik lmler, tnel evresinde her hangi bir pozisyondaki radyal deplasman hznn ayda 2 mm'den daha az olduunu gsterinceye kadar nihai gabari tahkiki yaplmayacaktr. 97

2. Tnel iksa ilemlerinin tamamlanmasndan, bu 350.06'da belirtildii zere yzey hazrlanmasndan ve bu madde (1)'de belirtilen deformasyondan sonraki nihai gabari profili, paftalarda gsterilen minimum gabari profiline uyacaktr. 3. Teorik gabari profilindeki herhangi bir sapma Mteahhit tarafndan; fazla kaz yaplm olmas halinde ya ilave pskrtme betonu teminiyle veya i kaplama betonuyla veya gabari profili ierisine taan herhangi bir iksann yeniden ekillendirilmesiyle dzeltilecektir. Mteahhit, herhangi bir ilave deme yaplmadan, bu ilerden sorumludur. 4. Mteahhit ve tnel projecisinin temsilcisi, onarm ileri iin bir teklif sunacaktr. 5. Mhendis onay alnmadan tnel iksasnda yeniden ekillendirme yaplmayacaktr. 6. lgili lmlerden nce, esnasnda veya sonrasnda yaplacak jeoteknik lmler, ilgili dizayn artnamesine uygun olarak yrtlecektir. "Transfer-Sfr-Okumalar"nn tesisi iin yaknlama (convergency) bulonlar ve/veya ekstensometreler gibi lm noktalar muhafaza edilecek veya kazdan ok nce yenileri ile deitirilecektir. 7. Mhendis onay alnmadan jeoteknik lm istasyonlar kaldrlmayacak, terkedilmeyecektir. 350.05.01.04 Kaytlar 1. Yaplan onarm nlemlerinin her bir safhasna ait kaytlar tutulacaktr. 2. Nihai gabari profili, tnel projecisinin temsilcisi tarafndan yaplan tavsiyelere uyarak Mteahhit'in teklif ettii ve Mhendis'in onaylad boyuna istikametteki aralklarda ve tnel evresi zerindeki noktalarda kaydedilecektir. 3. Yeniden profil tanziminin ve yzey hazrlamasnn, 350.06'ya uygun olarak tamamlanmasndan sonra, gabari profilinin nihai tahkiki Mhendis huzurunda yaplacaktr. 350.05.02 Yapm Toleranslar. 350.05.02.01 Plandaki Toleranslar. Tamamlanm tnel enkesitindeki tnel ekseninin, hesaplanm tnel ekseninden (gzergah) plandaki sapmas 50 mm'den fazla olmayacaktr. 350.05.02.02 n Kaplamadaki Toleranslar. 1. Mhendis tarafndan aksi onaylanmadka, i beton kaplamann teorik kalnlnda bir azalma olmasna msaade edilmeyecektir. Bu artn salanmas iin paftalarda gsterilen pskrtme betonu, ankraj/bulon balklar, elik iksa gibi destekleme elemanlar, teorik i beton kaplamas ierisine girmeyecektir. 2. Taban yaps ve temel kirileri sahasnda hibir kaya paras veya kaya ucu, teorik kaz hatt ierisine girmeyecektir. 350.05.02.03 Taban Kaz Kotunda Tolerans. 1. Beton taban kemeri olmayan tnel kesimlerinde Mteahhit, taban yaps alt kotu, taban yaps teorik kaz hattna gre +0 ile -100 mm arasnda bir hassasiyetle kazacaktr. 98

Taban kaz kotunun; amur, gevek malzeme vs.'den temizlendikten sonra dizayn edilmi teorik kaz hattna gre 100 mm'den daha aada olmas halinde Mteahhit bu sahalar, alttemel malzemesi veya Mhendis' in talimatna gre veya onaylayaca ekilde dizayn teorik kotlarna kadar doldurulacaktr. 2. Beton taban kemeri olan tnel kesitlerinde, dizayn edilmi beton yaps teorik kalnlnda bir azaltmaya msaade edilmeyecektir. Fazla kaz, taban kemeri iin belirtilen yap betonuyla telafi edilecektir. Taban kemerinin i yzeyi, teorik en kesitten, kot olarak 5 cm'den fazla sapmayacaktr. 350.05.02.04 Beton Kaplamas Toleranslar. 1. Beton kaplama i yzeyinin teorik en kesite gre ie doru gsterecei sapma genel olarak 5 cm'yi gemeyecektir. En alt ksmda (yaya yolu kotu/kablo kanal), kablo kanallarna ait minimum boyutlarn salanmas iin i tarafa doru sapma 3 cm ile snrlandrlmtr. Kablo kanallar iin prekast beton kapak plakalar, yerinde yaplacak lm neticelerine gre imal edileceklerdir. Aralar iin belirtilen gabari profili ierisinde bir toleransa izin verilmeyecektir. Her durumda ve msaade edilen tm sapmalar iin i beton kaplamasnn belirtilen teorik kalnl ile yol platformu ve yaya yollar iin belirtilen gabari profili salanm olacaktr. 2. Ni, oyuk ve benzeri yaplar, dizayn edilen istasyonunda 50 mm toleransla yaplacaklardr. 3. Prekast eleman ve dier yap elemanlar, teorik tnel enkesitine gre 15 milimetrelik toleransla imal ve yerlerine monte edileceklerdir. 350.06 Su Yaltm ve Daimi Yeralt Suyu Drenaj. 350.06.01 Su Yaltm ve Koruyucu Kee. 350.06.01.01 Genel. Bu blm nihai beton kaplama dna monte edilen srekli su yaltm membran vastasyla tm yer alt yaplarnn su yaltmn kapsamaktadr. Beton ierisinde braklan su tutucular, derzlerin izolasyonu gibi dier elemanlara ait artlar bu blm kapsamnda deildir. Su yaltm tm yer alt yaplarnn su geirimsizliini salayacak ekilde olacaktr. Sznt olmas halinde, onarmlar iin nlemler alnacaktr. 350.6.1.1.1 Tanm.

1. Yer alt yaplarna membran su yaltm yaplmasnn amac yer alt sularnn tnel ierisine szmasnn nlenmesi ve nihai beton kaplamann zararl kimyasal madde etkilerine kar korunmasdr. Su yaltm, tavana ve temel veya taban kemeri seviyesi stnde duvarlara uygulanacaktr. Su yaltm membran daima pskrtme beton iksas ile nihai beton kaplamas arasnda bulunacaktr. Sz edilen yer alt yaplar, belirgin yer alt su tablas kotu altnda yerletirilmediinden tnel taban yaplarnda membran su yaltm kullanlmayacaktr. 2. Su yaltm sistemi, iki tabakadan oluacaktr: birincisi, pskrtme beton yzeyine tespit edilmi bir koruyucu kee tabakasndan ibaret olacaktr; ikinci tabaka, imalatsnn tavsiye ettii zel aralarla uygun olarak tespit edilmi gerek su yaltm membrandr. 99

3. Yaltm fonksiyonu membran tarafndan salanrken; kee tabakas su yaltm membrannn pskrtme betonu yzeyi ile temasndan hasar grmesini nlemek, pskrtme betonu ile nihai kaplama arasnda farkla hareketler olmas halinde beton ile pskrtme betonu arasnda kilitlenmeyi nlemek bir drenaj tabakas yaratarak yer alt suyunun boyuna yan drenaj borularna tahliyesini salamak ve bylece tnel kaplamas gerisinde hidrostatik basn olumasn nlemek zere gerekecektir. 350.06.01.01.02 Sunular. Aadaki sunular, onaylanmak zere szleme artlarna gre yaplacaktr. 1. Malzemelerin artname gereklerini saladn kantlayan uygunluk belgeleri. 2. Hazrlama, tespit etme, kaynakla birletirme ve bindirme, hasar tespit sistemi v.s. dahil kee ve su yaltm membrannn montajna ait imalat talimatnamesi 3. malat ve montajcnn deneyimi dahil olmak zere imalat ve montajcnn ehliyetleri ile kaplama montaj denetilerine ait zgemiler. 4. Aada listelenen numuneler : Membran Koruyucu Kee : Herbir tip membrandan bir metre kare : Herbir tip keeden bir metre kare

Kaynakl Ek : Herbir tip membran iin kaynakl bir metre membran eki Tespit ve balant paralar : Farkl herbir rondela ve ivi grubundan numune, membran iinden geen kntlar iin 2 adet yaltm flan 5. Koruyucu kee ve yaltm membran ile ilgili olarak, montaj sras, eklerin pozisyonu, kntlara ait ilemler, su tutuculara balantlar, ak yarmalardaki yaplarn su yaltmlarna balantlar, yerel donatlar vs. dahil tm montaj detaylarn gsteren uygulama paftalar onay iin sunulacaktr. 350.06.01.01.03 Kalite Garantisi. 1. Genel: Bu projede karlalanlara benzer artlar altndaki tnellerde tatbik edilmek zere zel olarak imal edilen ve kabul edilebilir performansa sahip uygun mamuller temin ve monte edilecektir. 2. malatnn Vasflar: Tnel yaplar iin benzer malzemelerin imalatnda dzenli olarak uram ve ayn mahiyette en az be yeni projede baarl uygulama gstermi bir imalat (imalatlar) seilecektir. 3. Denetleme ve Eitim: malatnn temsilcisi, en azndan montajn ilk 10 alma gn boyunca ve daha sonra gerektiinde hazr bulunacaktr.

100

Tm montaj ve deneyler, tnel membran kaplamalarnn tatbikinde en yeni, srekli kabul edilebilir tecrbeye sahip bir ahsn denetiminde yaplacaktr. Kaplama montaj ve deneylerinde grevlendirilecek tm personel, kaplama ilerinin balamasndan nce uygun eitime tabi tutulacaktr. 4. Tm diki kontrollerine ait ilgili tm bilgileri ihtiva eden montaj kaytlar, onaylanmak zere Mhendis'e sunulacaktr. Bu kaytlar, i beton kaplamasnn yapmna balama onay almak iin yaplacak sunuun bir ksmn tekil edecektir. Ayrca 350.07.01.03'e baknz. 350.06.01.02 Malzemeler. 350.06.01.02.01 Koruyucu Kee. Koruyucu kee; aada Tablo-350-5 de belirtilen zellikleri salayan, uniform kalnlk ve yzey dokusuna sahip rgsz polipropilen sl ilemden gemi geotekstil olacaktr. Tablo-350-5 Koruyucu Kee zellikleri ZELLK Birim Arlk, minimum Kalnlk, 2 kPa basn altnda ekme Dayanm MD/CD Kopma Uzamas Delinmeye Kar Dayanm (CBR testi) Edeer Gz Akl (O 90 ) Permabilite (Dzlemde) ARTNAME LMTLER 500 gr/m 4.00 mm 28/ 40 kN/ m % 50 - 70 5500 N 0.08 mm 0.035 m/s, (35 lt/m2s) DENEY STANDARDI EN 965 EN 964 EN ISO 10319 EN ISO 10319 EN ISO 12236 EN ISO 12956 EN ISO 11058

350.06.01.02.02 Su Yaltm Membran. Su yaltm membran, aadaki Tablo-350-6/1 ve 2 de belirtilen malzemelerden biri veya benzeri malzemeden yaplm olacak ve aada tablolarda belirtilen artlar salayacaktr.

101

Tablo-350-6/1 Su Yaltm Membran (ECB : Ethylene-copolymer bitum) ZELLK Kalnlk ekme Dayanm Kopma Uzamas Basn Dayanm, %20 birim uzamada Yrtlma Yaylmas Dayanm Su Basnc Altnda Dayanm Kaynakl Ek'in Dayanm Hzl Yalanmadan Sonra Boyutsal Stabilite 80C 'de Depolama Srasnda ve Sonrasnda Malzeme zellikleri: a-) Genel Grnm b-) Boyutsal Stabilite, boyuna ve enine c-) ekme Dayanmnda Deiim, boyuna ve enine d-) Birim Uzamada Deiim Kopmada, boyuna ve enine e-) Katlanma, -20 C scaklkta Asit ve/veya alkalin eriyiklerde depolandktan sonra davranlar a-) ekme Dayanmnda Deiim, boyuna ve enine b-) Birim Uzamada Deiim c-) Katlanma, -20 C scaklkta Kesme Dayanm, Bitml Ek Zmbalama Testi Srasndaki Davran Su Emme Kabarck olmayacak <-%3 < % 20 < % 20 atlak olmayacak DIN 16726 < % 20 < % 20 atlak olmayacak 100 N / 50 mm 750 mm yksekliinde zmbalama olmayacak Max %1 DIN 16726 DIN 50014 DIN 53495 ARTNAME LMTLER 2.00 mm, minimum (Bkz. Not 1) 10 N/mm, minimum % 500, minimum 2.5 N/mm ,minimum (Bkz. Not 2) 150 N/mm, minimum 10 bar' da 10 saat sreyle geirimsiz 7.2 N/mm, minimum % 2, maksimum DIN 53363 DIN 16726 DIN 16726 DIN 16726 DIN 16726 DIN 53455 DIN 53455 DIN 53454 DENEY STANDARDI DIN 53370

Not 1: Kalnlk testine tabi tutulan numunelerin ortalama kalnl 1.9 mm den, tek bir numunenin kalnl 1.7 mm den az olmayacaktr. Not 2: Kenar uzunluu 10 mm olan kbik numune iin. 102

Tablo-350-6/2 Su Yaltm Membran (PVC: Poly-vinyl-klorit) ZELLK Kalnlk ekme Dayanm Kopma Uzamas Basn Dayanm, %20 birim uzamada Yrtlma Yaylmas Dayanm Su Basnc Altnda Dayanm Kaynakl Ek'in Dayanm Hzl Yalanmadan Sonra Boyutsal Stabilite 80 C' de Depolama Srasnda ve Sonrasnda Malzeme zellikleri: a-) Genel Grnm b-) Boyutsal Stabilite, boyuna ve enine c-) ekme Dayanmnda Deiim, boyuna ve enine d-) Birim Uzamada Deiim Kopmada, boyuna ve enine e-) Katlanma, -20 C scaklkta Asit ve/veya alkalin eriyiklerde depolandktan sonra davranlar a-) ekme Dayanmnda Deiim, boyuna ve enine b-) Birim Uzamada Deiim c-) Katlanma, -20 C scaklkta Kesme Dayanm, Bitml Ek Zmbalama Testi Srasndaki Davran Su Emme Kabarck olmayacak <-%3 < % 20 < % 20 atlak olmayacak DIN 16726 < % 20 < % 20 atlak olmayacak 100 N / 50 mm 750 mm yksekliinde zmbalanma olmayacak max %1 DIN 16726 DIN 50014 DIN 53495 ARTNAME LMTLER 2.00 mm, minimum (Bkz .Not1) 15 N/mm, minimum % 250, minimum 2.5 N/mm, (Bkz. Not 2) 100 N/mm, minimum 10 bar' da 10 saat sreyle geirimsiz 13.5 N/mm, minimum % 2, maksimum DENEY STANDARDI DIN 53370 DIN 53455 DIN 53455 DIN 53454 DIN 53363 DIN 16726 DIN 16726 DIN 16726 DIN 16726

Not 1: Kalnlk testine tabi tutulan numunelerin ortalama kalnl 1.9 mm den, tek bir numunenin kalnl 1.7 mm den az olmayacaktr. Not 2: Kenar uzunluu 10 mm olan kbik numune iin. 103

350.06.01.02.03 Aksesuar. Malzemenin tespit edilmesi, koruma band, genleme derzlerinin glendirilmesi, yaptrma flanlar ve ke ve kesiimlerin hazrlanmas, membrann imalats tarafndan tavsiye edildii gibi yaplacaktr. 350.06.01.03 Yapm. 350.06.01.03.01 Yzey Hazrlanmas. 1. Su yaltm uygulanacak tm yzeyler, yeteri kadar temiz, dzgn ve zararl madde ve kntlardan arndrlm olacaktr. 2. Su yaltmnn uygulanmasndan nce aadaki yzey hazrl yaplacaktr. Koruyucu kee ve su yaltm membrannn tesbiti iin kayada minimum 5 cm'lik bir pskrtme beton kaplamas gerekmektedir. Pskrtme beton kaplamasnda dzgn olmayan ksmlar ilave pskrtme betonu vastasyla yok edilecektir. ekil-350-4 de gsterildii gibi yzeydeki girintilerde ap'n derinlie oran 5:1'den az olmayacaktr. Kaya bulonlarda v.s. yuvarlatmalarn yarap ( ra ) minimum 0.3 m olacaktr. Tnel profillerinin gei ve kesiimleri, minimum 50 cm'lik bir yarap ile yuvarlatlacaktr( ekil350-5). knt yapan elik ubuklar, teller, arayclar, borular v.s. ilave pskrtme betonuyla kapatlmad takdirde kesileceklerdir. Akta kalan kaya bulonu gibi elik ksmlar, eriebilir olmalar gerekmiyorsa pskrtme betonu ile kapatlacaktr. Tm pskrtme betonu yzeyleri, en sonunda, minimum 2 cm kalnlkta tatbik edilecek, ince daneli (yuvarlak agrega, dane boyu 0-10 mm) pskrtme betonu ile dzgn hale getirilecektir.

104

a 3 0cm

min.2cm

a 3 0cm

KAYA BULONU max.10cm

ra

30

cm

PSKRTME BETONU

ds
min.5a
a 3 0cm

ekil-350-4 Pskrtme Betonu Yzey Dzensizlikleri artlar

105

ra

30

cm

ekil-350-5 Gei ve Kesiim Blgelerinde Uygulanacak Genel Metod 350.06.01.03.02 Uygulama. Su yaltmnn uygulanmasndan nce uygulanaca tm yzeyler Mhendis tarafndan muayene edilecek ve onaylanacaktr. Uygulamada, imalatnn yazl talimatlar takip edilecektir. Uygulamada kullanlacak genel metot aada verilmitir. 350.06.01.03.02.01 Hazrlama. Tnel kesiimlerinde ve membrandan geen kntlarda su yaltm iin zel hazrlama gerekecektir. Bunlar imalatnn tavsiyelerine gre yaplacaktr. 350.06.01.03.02.02 Keenin Tespiti. Koruyucu kee, pskrtme betonu yzeyine, imalats tarafndan belirtilen uygun tespit elemanlaryla tutturulacaktr. Uygulama yerine bal olarak, metrekarede 2-4 adet tespit eleman kullanlacaktr. Betonlama srasnda ar gerilmeye maruz kalmasn nlemek zere kee, yeterli bir geveklikte serilecektir. Keenin bitiik kesimleri 10 cm bindirilecek ve nokta kayna veya benzeri

106

uygun bir metotla eklenecektir. Tnel yan duvarlarnn taban boyunca kee, paftalarda gsterildii zere, yan drenaj borularn rtecek ekilde yeteri kadar uzatlacaktr. 350.06.01.03.02.03 Su Yaltm Membrannn Tutturulmas. Su yaltm membran keeyi rtecek ekilde monte edilecek ve keenin tespit elemanlarna s kayna ile balanacaktr. Montaj gayesi ile membranda herhangi bir delinmeye msaade edilmeyecektir. Su yaltm membran, varsa uyar tabakas ieriye gelecek ekilde ve betonlama srasnda ar gerilmeye maruz kalmasn nlemek zere yeterli geveklikte serilecektir. Bitiik su yaltm tabakalar ift kaynakla birletirilecektir. Tnel yan duvarlarnn taban boyunca membran, paftalarda gsterildii zere, yan drenaj borularn rtecek ekilde yeteri kadar uzatlacaktr. Su tutuculara balantlar ve ak yarmalardaki yaplarn yaltmlarna balantlar, imalats tarafndan hazrlanan paftalara gre yaplacaktr. 350.06.01.03.03 Ek Yerlerin Deneye Tabi Tutulmas. Tm ek yerleri deneye tabi tutulacak ve bu deneylere ait kaytlar Mteahhit tarafndan Mhendis'e sunulacaktr. (350.07.01.03.(3)'e baknz) 350.06.01.03.03.01 Ek Yerlerinin Basnl Hava ile Deneye Tabi Tutulmas. Su yaltm membran bitiik tabakalar arasndaki ek yerleri, ift kaynakl eklerle tekil edilmi deney kanalna basnl hava pompalanarak, geirimsizlik asndan deneye tabi tutulacaktr. Balangta deney basnc 5 dakikalk bir deney sresi iin 2 bar veya 10 dakikalk bir deney sresi iin 1.5 bar olacaktr. Hava basnc kaybnn her iki halde de % 20'den daha fazla olmamas halinde ek yeri su geirmez kabul edilecektir. 350.06.01.03.03.02 Vakum Ekipman ile Ek Yerleri Deneyi. zel tekil edilen ek yerleri veya yerel onarmlar gibi snrl ebattaki membran ksmlarnn deneylerinde vakum ekipman kullanlabilir. Bu deneye tabi tutulacak alana skca oturtulduktan sonra membrandaki szntlar tesbit etmek iin havas pompayla boaltlan bir vakum anndan ibarettir. 350.06.01.03.04 Koruyucu nlemler. Montaj srasnda veya montajdan sonra su yaltm membrannn zarar grmemesi iin her trl dikkat sarf edilecektir. Herhangi bir hasar olmas halinde, nihai beton kaplamann yaplmasndan nce onarlacak ve deneye tabi tutulacaktr. 350.06.02 Daimi Yer Alt Suyu Drenaj Bu madde, tnellerde daimi yer alt suyu drenaj sisteminin montaj ve bakmn ele almaktadr. Yapm srasnda, boyuna yer alt suyu drenaj sisteminin dizayn kotundan daha aada yer alt suyuna rastlanmas halinde bunu zmlemek zere ayrca bir daimi drenaj sistemi dizayn edilecektir. 350.06.02.01 Genel. 1. Bu blm, tnellerin ierisindeki daimi yer alt suyu drenaj sistemi ile ilgili artlar kapsamaktadr. Bu artname, tnel dndaki ve portal sahalardaki atk sularn artlmasna ait artlar kapsamamaktadr. 107

2. Bu blm artnamesi, yer alt suyu ve atk su ayrk drenaj sistemi ile kark veya kombine sistemi olmak zere her iki hal iin de geerlidir. 350.06.02.02 Malzemeler. 1. Boyuna yeraltsuyu drenaj, paftalarda gsterildii zere, evresi delikli sert PVC borularndan ibaret olacaktr. artnamenin 313.01.02.02 blmnde belirtilen zelliklerde olacaktr. 2. Gzenekli Beton Portland imentosu ve TS706 ve TS3530 uygun 37.5 mmlik agregadan oluacaktr. Agregann imentoya oran hacim olarak 8:1, arlk olarak 10:1 olacaktr 350.6.2.3 Yapm.

1. Su yaltm membran arkasnda yapm srasnda grlen ve/veya toplanan su, paftalarda gsterildii zere, tnelin her iki yan duvarnda monte edilen boyuna drenaj borularyla daimi olarak derive edileceklerdir. 2. Boyuna yer alt suyu drenaj borular, tnel ierisindeki muayene cepleri arasnda, gzenekli beton ile kaplanacak ve korunacaktr. 3. Muayene cepleri, paftalarda gsterildii zere, drenaj sisteminin daimi bakm (basnl suyla ykama) iin i beton kaplama ierisine yerletirilecektir. 4. Mteahhit, daimi yer alt suyu drenaj sisteminin sadece yer alt suyunun kontrolnde kullanlmasn salayacaktr. Yapm ve bakm peryotlar sresince dzenli servis ve bakm yaplacaktr. 5. Yeralt suyu kontrol ile ilgili tm drenaj borular, paftalarda gsterilen hat ve kotlarda denmi olacaktr. 350.06.03 Gzenekli Beton. 350.06.03.01 Genel. 1. Gzenekli beton, tnellerin ierisinde boyuna yer alt suyu drenaj borularnn yerletirilmesinde kullanlacaktr. 2. Gzenekli Beton Portland imentosu ve TS706 ve TS3530e uygun 37.5 mmlik agregadan oluacaktr. Agregann imentoya oran hacim olarak 8:1, arlk olarak 10:1 olacaktr. 350.06.03.02 Yapm. 1. Yerine konulmadan nce beton, makine veya el ile niform bir renk ve kvam elde edilinceye kadar kartrlacaktr. Kullanlan su miktar, fazla har oluturmakszn agrega paracklarnn tmn kaplamak iin gereken miktar amayacaktr. 2. Beton sadece elle sktrlacaktr.

108

350.07 Beton Kaplama. 350.07.01 Genel. Bu blm, nihai tnel kaplamas, temel kirileri ve taban kemerinin yapm ile ilgili artlar kapsamaktadr. Bu yaplar ounlukla donatsz olmakla beraber Mhendis onay ile yerel olarak donatl olabilirler. 350.07.01.01 Tanm. 1. Yerinde dkme bir beton kaplama olan tnel nihai kaplamas, tnel kaplama sisteminin emniyet faktrn artrr, niform bir i yzey salar ve tnel kaplamasnn su geirimsizliini arttrr. Dzgn bir i yzey, hava ak, estetik, aydnlatma ve bakm nedenleriyle gereklidir. 2. Temel kirileri, tnel kaplamasna mesnet tekil eder. Bunlar ayrca bir taban kemeri gerekmesi halinde bir balant zinciri oluturur. Kablo kanallar ve yaya yollar ounlukla bu boyuna beton kiriler zerinde tesis edilir. 3. Taban kemeri, zayf jeolojik artlarn hakim olduu yerlerde tnel kaplamasnn (tnel tp) tamamlayc halkasn tekil eder. Betonlam taban kemeri, zemin basnlarna dayanmal ve tm tnel yapsna stabilite salamaldr. 4. Temel kirileri, taban kemeri ve tavan kemeri kalp veya iskeleleri, nihai tnel kaplamasnn yapm iin gerekli aralardr. Bunlar; beton iin belirtilen ekil, ebat ve yzey dzgnln salayacak ekilde, elikten dizayn ve imal edileceklerdir. 5. Kontak enjeksiyon, yerinde dkme beton kaplama ile kaya veya pskrtme betonu veya membran kaplama (su yaltm) arasndaki boluklarn doldurulmas iin enjeksiyon malzemesinin basn altndaki enjeksiyonudur. Beton kaplamann sertlemesinden sonra tnel tavan kesiminde sistematik bir kontak enjeksiyon yaplacak ve 28 gnlk kp numunelerinden baarl neticeler alnacaktr. Kontak enjeksiyonu iin gereken deliklerin braklmasn salamak zere tavan kemeri iskelesinde nlem alnacaktr. Enjeksiyon deliklerinin pozisyonlar Mhendis tarafndan onaylanacaktr. 350.07.01.02 Sunular. 1. Beton dkm ilemiyle hasl olacak sehimlerin telafisi iin gereken kalp ters sehimini gsterir uygulama paftalar sunulacaktr. 2. Mteahhit, detayl kalp uygulama projelerini, onaylanmak zere sunacaktr. 3. Tnel en kesiti, enine gei pasajlar ve cepler iin Mteahhit ayr kalp paftalarn, onaylanmak zere Mhendis'e sunacaktr. 4. Kullanlacak beton iin deney raporlar, Ksm 308 Beton leri nde belirtilen esaslara uygun olarak sunulacaktr. 5. Kontak enjeksiyonu iin metot aklamas, plent ve malzeme tanmlar, i kaplama beton ilerinin balamasndan nce onay iin Mhendis'e sunulacaktr.

109

350.07.01.03 artlar. 1. Mhendis tarafndan aksi onaylanmadka, tnel evresinde herhangi bir pozisyonda ve evreye dik istikametteki deplasman hznn ayda 2 mm'den daha az olmamas durumumda tnelde beton i kaplamas yaplmayacaktr. 2. Profil dzeltme ilemleri ve monte edilen su yaltm sistemi Mhendis tarafndan kabul edilip onaylanmadka tnel ierisindeki beton i kaplama yaplmayacaktr. 350.07.01.04 Kalite Garantisi. Kalite kontrol ile ilgili hususlarda Ksm 308 Beton leri nde belirtilen esaslara uyulacaktr. 350.07.02 Malzeme. 350.07.02.01 Kalp. 1. Kalp, nihai kaplama yapmnda gereken ve kullanlan tm geici platform ve kalp ilerini kapsamak zere ele alnacaktr. 2. Nihai beton yapsnn tolerans limitleri ierisinde (10 mm) olmas iin kalp; doru pozisyon, ekil ve profili idame ettirecek yeterli rijitlikte olacaktr. 3. Seri kullanma uygun ve eri sath yzeyi vermek zere kalp elikten yaplacaktr. Kalp, herbir yan duvarda ve tavanda boluklara sahip olarak salanacaktr. Boluklar; betonun sktrlmasnda vibratr kullanlmasna imkan tanyacak, dklmesi srasnda betonun, kalbn alnmasndan nce ise sertlemi beton yzeyinin muayene edilebilmesine imkan salayacak ekilde dizayn edilmi olacaktr. Bunlar en az 600 mm kenarl kare ebadnda olacaktr. Beton dkm iin boluklar, betonun ayrmasn nleyecek ykseklikte yerletirilecektir. Kalptaki ekler, erbetin szmasn ve betondan su absorpsiyonunu nleyecek yeterli miktarda sk olacaktr. 4. Kalplar; ekil doruluu, salamllk, rijitlik, su geirmezlik ve yzey dzgnlnn salanabilmesi asndan, her zaman iyi artlarda bakml tutulacaktr. Tm kalplar; temiz korozyondan korunmu ve iyi onarlm olarak tutulacaklardr. 5.Kalp dizayn, Mhendis onayna tabidir. 6. Kalp st ksm, kemerli tavann iyi sktrlmasn temin etmek iin, dzenli aralklarda harici vibratrlerin monte edilebilmesini salayacak tertibatlara sahip olacaktr. elik kalp, herbir betonlama kesiminin balang/bitim kesitindeki evre boyunca aln paralarn montajn salayacak ve tnellerin kurpta olduu yerlerde betonlamalar arasnda dzgn bir sath elde etmek zere pah yapmna imkan tanyacak tertibat olacak ekilde temin edilecektir. 350.07.02.02 Beton. 1. artnamenin Ksm 308 Beton leri nde belirtilen esaslara uyulacaktr. 2. Beton i kaplama, temel ve taban kemeri beton snf C 25 olacaktr.

110

3. Agregann maksimum dane boyutu, TS 802 ve TS 500 standartlarnda belirtilen kriterlere uygun olacaktr. 4. Karmn kvamll, pompa ile beton dkmne imkan tanyacak ekilde seilecektir. 5. Akcl ve skmay slah etmek zere beton karmnda plastikletirici katk maddeleri kullanlabilir. Bu tip katk maddelerine ait detaylar, kullanlmadan nce onaylanmak zere Kontrol Mhendisine sunulacaktr. 350.07.02.03 Kontak Enjeksiyonu in erbet. 1. erbet, imento ile su karmndan yaplacak; ancak Mhendis onay ile performansn arttrlmas iin katk maddeleri kullanlabilecektir. imento ile birlikte kullanlacak tm su kaynaklar Mhendis tarafndan onaylanacaktr. Onaylanm olan bir kaynaktan alnan suyun, yapm srasnda her hangi bir zamanda uygun olmayan bir nitelik kazanmas halinde Mteahhit, baka su kayna temin edecektir. 2. imento, yrrlkteki standartlara uygun olacaktr. erbet, niform bir karm olup kvamll, boluun tm ksmlarna basn altnda serbeste akabilecek dereceden daha fazla olmamak zere, yeterli miktarda akc olacaktr. 3. erbet karm, dk veya hi kusma arz etmeyecek ve dk rtre karakteristikleri gsterecektir. Prizini aldnda erbet mmkn en dk geirimlilie sahip olacaktr. 350.07.03 Yapm. 350.07.03.01 Betonlamadan nce Kalp Hazrl. 1. Kalp i yzeylerine, daimi kalplar hari veya Mhendis ile aksine bir mutabakat salanmamsa, betonun yapmasn nlemek zere leke yapmayan bir kalp ya srlecektir. 2. Ayrc maddeler imalat talimatlarna harfiyen uyularak tatbik edilecek, donat veya ankrajlarla temas ettirilmeyecektir. Ayrc maddeler, ileride yaplacak yzey ilemlerine mani tekil etmeyecek kompozisyonda olacaklardr. 3. Betonlamadan nce tm kalplar iyice temizlenecektir. Beton ile temasta olan kalp yzeyleri yapkan yabanc maddelerden, knt yapan ivi ve benzeri maddelerden veya yark veya dier bozukluklardan arndrlm olacaktr. 4. Kalp; betonlama srasnda ekil ve pozisyonunu rijit bir ekilde koruyacak, betonda yzey bozukluklar ncelenecek ekilde monte ve tespit edilecektir. 5. Kalp, yk altnda beklenen deformasyonlar dikkate alan kotlarda monte edilecektir. 6. Standart KGM formlaryla Mhendis yazl onay vermedike Mteahhit kalplarn ierisine beton dkmeyecektir.

111

350.07.03.02 Beton Dkm in Hazrlk. Beton kaplamann dkmnden nce Mteahhit; kaz taban, yanlar ve tavan ksmn gevek veya salam olmayan kaya paralar, amur, moloz, su birikintisi, ya veya herhangi yabanc maddelerden iyice temizleyecektir. 350.07.03.03 Betonun Tanmas. Ksm 308 Beton leri nde belirtilen esaslara uyulacaktr. 350.07.03.04 Betonun Dklmesi. 1. Mteahhit, kullanlacak ekipmana ait aklamalar dahil, tnelde teklif ettii beton dkme metodu ile ilgili tm detaylar sunacaktr. 2. Beton, pompa ile veya Mhendis'in onaylayaca metotla dklecektir. Beton dkme metodu, betonun kalba yksek hzda dklmeyecei, betonda ayrmaya neden olmayaca ve beton pompasnn hava kabarcksz srekli bir beton ak temin edecei bir tarzda olacaktr. 3. Yan kiriler ve taban yapsnn betonlanmas, tnel i kaplama kemerinin yaplmasndan nce ayr ilemde yaplacaktr. Taban yapsnda beton dkm metodu, Mhendis onayna tabi olacaktr. 4. Herbir taraftaki beton kiriler, tnel kalbnn hareket ettirilmesi iin gerekli olan raylar iin mesnet olarak kullanlacaktr. Bunlar, i kaplama kemerine ait kalbn konulmasndan nce en az 7 gn sreyle kre tabi tutulacaktr. 5. Beton, uygun geici delikler ierisinden kalp ierisine pompalanacaktr. 6. Beton, yan duvarlara ve tnel tavanna, betonlanan kesimde eit olarak datlm olarak ve 50 cm'yi gemeyen yatay tabakalar halinde dklecektir. 7. Maksimum kot farklar, kalp imalatsnn belirttii deerleri amayacaktr. 8. Betonun tnel kemeri tepe noktasna baslarak oradan duvarlara ve tabana akmasna izin verilmeyecektir. Beton; zemin veya n iksa yzeyindeki tm girintilere, bu yzeyler ile kalp arasndaki tm boluklarn doldurulmas iin., dahili vibratrlerle tazyik edilecektir. 9. Tnel kemeri tavan ksmnn tamamen doldurulmu olmas hususunda zel dikkat sarf edilecektir. Mteahhit, teklif edecei, tnelde beton dkm metotlarna ait detaylara, bu artn salanmasna ilikin tekliflerini dahil edecektir. Tnel tavanndaki hava kabarcklar, kalp ucunda braklacak havalandrma borular vastasyla giderilecektir. 10. Nihai kaplamada souk derzlerin hasl olmasndan mmkn mertebe kanlacaktr. Beton dkm ilemleri srasnda yedek bir beton pompas ve dkm hatt salanacaktr. Ekipmann bozulmas veya herhangi baka bir nedenle srekli beton dkmnn kesintiye uramas halinde Mteahhit, beton henz plastik kvamda iken bu gibi derzlerde mmkn mertebe niform ve stabil bir ev halinde sktracak, sktrlamayan herhangi bir beton kaldrlacaktr.

112

11. Tnel nihai kaplamas, tnel ekseni boyunca llen 10-12 metrelik kesimler halinde dklecektir. Her bir kesim, inkita ve inaat derzi olumadan tek ve srekli bir ilemde betonlanacaktr. Kesimlerin ularndaki tm inaat derzleri, eime dik olacaktr. 12. Beton dkm yerindeki evre scaklnn 32 oC 'den fazla olmas halinde Amerikan Beton Enstits Standard ACI 305R-77'de aklanan scak havada beton dkme teknikleri kullanlacaktr. 13. Souk havada beton dkm iin Ksm 308 Beton leri nde belirtilen esaslara uyulacaktr. 350.07.03.05 Nihai Kaplama Betonunun Sktrlmas. 1. Nihai kaplama betonunun sktrlmas srasnda Ksm 308 Beton leri nde belirtilen esaslara uyulacaktr. 2. Beton, kalba tespit edilmi vibratrler ve kalptaki muayene kapaklar ierisinden altrlacak dahili vibratrlerle sktrlacaktr. 3. Dahili vibratrler, ayrmay nlemek iin ksa sreli kullanlacaktr. 350.07.03.06 Kalbn Sklmesi. 1. Ksm 308 Beton leri nde belirtilen esaslara uyulacaktr. 2. Kalp, eki veya beton yzeyine kar manivela kullanlmasna gerek duyulmadan veya beton yzeyine hasar vermeden kolaylkla sklecek ekilde dizayn edilmi olacaktr. 3. Kalbn sklmesi srasnda hasl olan zararlar Mteahhit tarafndan 350.07.03.08' de belirtilen onarm ile giderilecektir. 4. En gayrimsait yk artlarnn yapya zarar veremeyecei bir beton mukavemeti salanncaya kadar kalp skmne balanmayacaktr. Beton mukavemeti, aln iskelesinin sklmesinden sonra tnel tavannda llecektir. Kalp skm iin minimum mukavemet, kaplama zati arl iin gerekli yapsal artlar karlamaldr. Bu mukavemet, dk mukavemeti beton iin piston ap 40 mm olan Schmidt darbe ekici (sarkal tip) veya onayl benzeri ile tahkik edilecektir. Beton ilerinin balamasndan nce alet, uygulanan herbir onayl beton karmna gre kalibre edilecektir. 350.07.03.07 Betonun Kr Edilmesi. 1. Betonun kr edilmesi srasnda Ksm 308 Beton leri nde belirtilen esaslara uyulacaktr. 2. rt tekil edici kr maddesi, mteakip herhangi bir yzey ileminde aderans etkilemeyecektir. 3. Kr nlemlerinin bir etki salamad, nemlilik ve rtre lmleriyle gsterilirse kr ileminden vazgeilebilir. 350.07.03.08 Yzeylerin Onarlmas lemleri. Kalplarn sklmesinden hemen sonra yaplacak gzlemle eer Mhendis gerekli grrse yzeylerde onarm ilemine karar verilecek ve bu ilemler geciktirilmeden yaptrlacaktr. Mhendis 113

incelemesinden nce herhangi bir yzey onarma ilemi uygulanan beton yzeyler kabul edilmeyecektir.

350.07.03.09 Kontak Enjeksiyonu 1. Beton i kaplama ilerinin balamasndan nce Mteahhit, kullanlacak yapm metodu ve ekipmana ait tm detaylar onaylanmak zere Mhendis'e sunacaktr. 2. Mteahhit, enjeksiyon ilemlerinin her zaman kalifiye ve tecrbeli elemanlarn direk kontrol altnda olmasn salayacaktr. Tnel projecisinin temsilcisi, Mhendis onay ile kullanlacak maksimum basnlar belirtecektir. 3. Enjeksiyon ve havalandrma borular, betonlama yaplmadan nce yerlerine konulacaktr. 4. Enjeksiyon ileminin tamamlamasndan sonra Mteahhit, borularn artk uzunluklarn kesecek ve yzeyi Mhendis'in kabul edecei ekilde dzeltilecektir. 5. Mteahhit, enjeksiyon yaplan sahalar, enjeksiyon basnc,enjeksiyon tketimi ve karm detaylarna ait kaytlar Mhendis'in istedii ekilde verecektir. 6. Enjeksiyon karmnn ve karma giren malzemelerin artnamelere uygun olduunun teyidi iin Mhendis deney yaplmasn isteyecektir. Mteahhit, istendiinde, bu deneyleri yapacak ve neticelerini, onaylanmak zere Mhendis'e sunacaktr. 7. Tescilli enjeksiyon n karmlar kullanldnda bunlar, imalatnn tavsiye ettii su/karm orannda kartrlacaklardr. Tm enjeksiyon karmlar, yksek hz, yksek kesme etkisini sahip kartrclar kullanlarak hazrlanacaktr. 8. Mteahhit, tnel kaplamas kontak enjeksiyonu yapmn gerektirmeyen bir betonlama metodu nerebilir. Bununla birlikte, teklif edilen metodun Mhendis tarafndan kabul edilmesi halinde dahi 350.07.01.01 (5) de belirtilen artlarnn salanmas ve Mhendis talimatyla, tnel kaplamasnn tahkiki iin kullanlan deliklerin braklmas gerekmektedir. 350.08 Jeoteknik Enstrmantasyon ve lmler. 350.08.01 Genel. 350.08.01.01 artnamenin Kapsam. 1. Bu blm, NATM'ye gre dizayn edilmi tneller ierisinde iksa elemanlar ve bitiik kayadaki deformasyon ve yk deiimlerinin gzlenmesi ve kaydedilmesi amacyla yaplacak jeoteknik lmlere ait artlar belirlemektedir. 2. Emniyet kavramnn bir paras olarak, tnel kaplamasnn 3-boyutlu deformasyonlar optik metotlarla izlenecektir. Gzlenecek noktalar, standart yaknlama (convergency) bulonlarna monte edilmi hedefler veya reflektrlerdir. 3. lmler; serbest istasyona kurulan, mterek eksenli entegre EDM cihaz bulunan, yksek hassasiyette elektronik teodolit ile yaplacaktr. Bilgi ak tamamyla otomatik olacaktr. 114

Yazlm, deplasmanlarn mutlak bir koordinat sisteminde 1mm'lik hassasiyetle tespitine imkan salayacaktr. 4. Bu blm kapsamndaki iler, jeoteknik enstrmantasyon ve aletlerin tesisi, okuma alnmas, izilmesi ve lm neticelerinin yorumlanmasn ihtiva etmektedir. 5. n kaplama ve evreleyen kayann stabilitesi, tatbik edilen n kaplamann performans ve iksa elemanlarnn kullanmna ait gerekli kararlar ve jeolojik lmlerin mertebe deiimlerinden ve eilimlerden karlacaktr. 6. Jeoteknik lm kesitlerinin yeri ve aralarndaki mesafe jeolojik artlara jeolojik deiimlerin sklna, kayann mekanik davranna, tnel boyuna ana gerilme artlarna ve tnel ebadna baldr. Dizayn edilen lm kesitlerinin yerlerinde, tnel yapm srasnda, karlalan yerel jeolojik artlara, edinilen tecrbelere gre ve Mhendis'in onay ile tnel dizayncs temsilcisi'nin talebi zerine deiiklik yaplacaktr. 350.08.01.02 Cihazlarn Tarifi. 1. Rperler; tnellerin tavan taban ve/veya yan duvarlarna konulmu sabit iaretler, iviler veya bulonlar olup dey deplasmanlarn tespiti iin optik lm metotlaryla llrler. 2. Yaknlama (convergency) ivileri veya bulonlar, tnel n kaplamasna monte edilirler. Tnel n kaplamasndaki veya genel olarak tnel boluundaki greceli deplasmanlarn tespiti iin lmler, erit ekstensometre veya optik elektronik metotlarla yaplr. 3. Kuyu ekstensometreleri, tneli evreleyen zeminin eitli derinlikteki deplasmanlarnn llmesinde kullanlrlar. Ekstensometre okumalar bir tnel evresindeki mutlak deplasman miktar ile tnel kaya evresindeki deformasyonlarn derinlik ve paterni hakknda bilgi edinilmesini salamakta olup, gereken kaya bulonu boylarnn tahkik ve tespitinde tnel projecisinin temsilcisi tarafndan kullanlacaktr. 4. Deformasyon lerleri 5. Bu enstrmanlar, lm kesitinin evresindeki eitli noktalarda pskrtme beton kaplamasndaki birim deformasyonun llmesinde kullanlr. Bu lmler, yapld tarihten nihai kaplamann yaplmasna kadar geen srede pskrtme beton kaplamasnn ykleme tarihesinin tahkik edilmesinde kullanlacaktr. 350.8.1.3 Sunular.

1. Yaknlama (convergency) ivileri, deformasyon lerler, ekstensometre numuneleri 2. Kullanlmas dnlen enstrmantasyon ve okuma aletlerine ait artname ve kataloglar 3. Enstrmantasyon kesitlerinin komple yerleimi: Ana ve tali lm kesitleri iin enstrmantasyon ekipman, kesitlerin yerleri, mesafeler, izleme program. 4. Deformasyonlarn boyutlu hesab iin gerekli yazlma ve neticelerin sunulmasna ait bir aklama.

Tm sunular Mhendis onayna tabidir. 115

350.08.02 Malzemeler. 350.08.02.01 Rperler. Tnel tavan veya herhangi baka bir nokta kotunun tespitinde sadece onayl ivi ve bulonlar kullanlacaktr. Dey oturma ve taban kabarmalarnn izlenmesi, ekstensometre ve yaknlama okumalaryla birlikte mutlak deplasman miktarlarnn yorumlanmas ve hesaplanabilmesi iin tnel tavan veya belirli baka noktalarn (taban, yan duvarlar vs) nivelman, tnel kazs srasnda yaplacaktr. Nivelman okumalar, 1 mmlik bir hassasiyet salayacak bir metotla yaplacaktr. 350.08.02.02 Yaknlama (Convergency) Bulonlar. Yaknlama bulon veya ivileri, minimum 250 mm boyda, korozyona kar korunmu nervrl ubuklardan ibaret olacaktr. iviler, grnen kaya veya pskrtme beton yzeyine salam bir ekilde tesbit edilecektir. Montajdan sonra yaklam ivileri bir koruyucu balkla korunacaklardr. 350.08.02.03 Hedef veya Reflektrler. Optik-elektronik lm yaplmas halinde bulonlar, merkez noktas iaretlenmi bir reflektrn monte edilebilmesinde adaptr vazifesi grebilecek, nceden belirlenmi bir krlma noktas olan plastik bir balkla tehiz edileceklerdir. Bu cihaz, iki dnme eksenli ve heriki taraftan gzlenebilir ekilde dizayn edilmi olacaktr. Bu plastik reflektr, gerektiinde, pozitif merkezli bir prizma ile deitirilebilir. 350.08.02.04 Elektronik Uzaklk ler (Total station). Mterek eksenli entegre bir elektronik mesafe lme ekipmanna (EDM) sahip bir optikelektronik Uzaklk ler kullanlacaktr. Ekipman, istikametler iin 3cc, mesafeler iin 1 mmlik hassasiyete sahip olacaktr. lme dzeni, aadaki ilave ekipman ierecektir: Ikl 4 satr matris ekran Nmerik ve alfanmerik girdi opsiyonu 2000 girdi bloklu taklabilir kaydedici modl 350.08.02.05 erit Ekstensometresi. Optik-elektronik lmlerin yaplamamas halinde yaknlama (convergency) okumalar bilinen bir imalatdan salanacak erit ekstensometreler vastasyla yaplacaktr. Kullanlan ekipman ve lm metodu 0.1 mmlik bir hassasiyet salayacaktr. Ekipmann kullanm ve bakm, gnlk kalibrasyon da dahil olmak zere, imalatsnn tavsiyelerine gre yaplacaktr. Uygun bir kalibrasyon erevesi, tnelde kullanld zere iki ucunda daimi ivi veya bulon bulunan rijit bir elik ereveden ibarettir. erit Ekstensometrenin kullanma ait prospekts, artname ve talimatlar Mhendise sunulacaktr. Ekstensometrenin erit uzunluu minimum 20 metre olacaktr. 116

350.08.02.06 Kuyu Ekstensometresi. Kuyu ekstensometreleri, ok pozisyonlu ubuk tipte veya sabit noktalarda mekanik ankrajlar olan tek ubuk tipte olacaktr. Herbir ubuk veya telin geriye kalan uzunluu, serbeste hareket edebilmesi iin bir boru ierisinde olacaktr. oklu ubuk tipi ekstensometreler, 2 veya 3 metre aralkl en az pozisyonda okuma yapabilecek ekilde dizayn edilmi olacaklardr. Enstrman korozyona kar mukavim olacaktr. Ekstensometre konulacak delik ap, tipe (tek/ok ubuklu tip) bal olup, imalatnn tavsiyelerine uygun olacaktr. Okumalar mikrometrik l saatiyle veya uzaktan okumalar iin elektrikli transdktrlerle yaplacaktr. Ekstensometre okuma hassasiyeti 0.05 mm olacaktr. malatnn prospekts, artnamesi ve talimatlar Mhendise verilecektir. 350.08.02.07 Deformasyon ler. Enstrman (deformasyon ler) tmyle pskrtme beton kaplamas iine gmlecektir. Enstrman; taze pskrtme betonu ierisinde, rijitliinin hala ok dk olduu esnada deformasyonlarn llebilmesini salayacak nitelikte olacaktr. Bu ama iin enstrmann rijitlii mmkn mertebe dk olacaktr. Enstrman, pskrtme betonunun hidratasyonu srasnda hasl olan s etkilerini karlayabilmeli, pskrtme betonunun tatbikiyle hasl olan darbelere ve neme kar mukavim olmaldr. malat elektrikli tipte olacak, ve en az 10-5 m/mlik bir hassasiyet salayacaktr. Enstrman 4*103 m/mlk bir lme aralna sahip olacaktr. Kablolar blendajl 6 telli olacak ve pskrtme betonu kaplamasnn pskrtlmesi ve deformasyonu srasnda hasar grmemesi iin PVC boru ile korunmu olacaktr. Okumalar, belirtilen okuma hassasiyetini salayacak elektrikli dijital okuma birimleriyle yaplacaktr. Alet nemlilik ve toz gibi tnel artlarndan etkilenmeyecektir. malatnn kullanma ait prospekts, artnamesi ve talimatlar Mhendise sunulacaktr. 350.08.03 Uygulama. 350.08.03.01 Genel artlar. 1. Enstrmanlar, tnel projecisinin temsilcisi ile mutabk kalnan ve Mhendis tarafndan onaylanan yer ve programa gre monte edilecektir. 2. Gerek jeolojik veya jeoteknik artlarn gerektirmesi halinde jeoteknik enstrmantasyon ve izleme program, her zaman deiim ve tadilata tabi tutulabilecektir. 3. Tm ana enstrmantasyon montaj tnel projecisinin temsilcisi veya Mteahhit nezaretinde yaplacak, Mhendis tarafndan onaylanacaktr. 4. Tm entrmantasyon, imalatnn tavsiyelerine ve bu blmde belirtilen ilave artlara gre monte edilecektir. 117

5. Tm enstrmantasyon, son kaz raundu ierisinde ve aynaya yakn olarak monte edilecektir. 6. Monte edilen lm enstrmantasyonu ile lm iin gereken hacim, tm yapm sresince serbest ve eriilebilir durumda tutulacaktr. 7. Tm enstrmanlar, patlatma ve tnel trafiine kar korunmu olacaktr. Bu enstrmanlarn hasara kar korunmalar iin gereken yerlerde koruyucu kapak veya klflar kullanlacaktr. 8. Yapm ilemlerinden dolay hasar gren enstrmanlar, ilave deme yaplmadan derhal yenilenecektir. 9. Mikrometrik lm saatleri veya erit ekstensometreler gibi okuma alma birimleri, tnel yapm srasnda her zaman hazr bulundurulacaktr. Yedek para ve yedek niteler sahada muhafaza edileceklerdir. 10. Yapm sresince Mteahhit, lm kesitlerinin yerleim ve izlenmesi iin gereken tm ekipman temin ve tesis edecek, bakmn yapacaktr. 11. Jeoteknik lm iin gereken ve kullanlan tm enstrman ve ekipman, yapm periyodu sresince tnel projecisinin temsilcisi ve Mhendise hazr bulundurulacaktr. 350.08.03.02 Okuma, izim ve Yorumlama. 1. lm neticeleri ve enstrman okuma, izim ve yorumlamalar Mteahhitin kalifiye personeli ve/veya tnel projecisinin temsilcisi tarafndan yaplacak Mhendis tarafndan onaylanacaktr. 2. Optik deplasman izlenmesi iin, dorudan bilgi akna imkan tanyan bir yazlm kullanlacaktr. Bu yazlm aadaki zelliklere sahip olacaktr: Elektronik uzaklk lerin serbest istasyonlanmas ve standart sapmann her koordinat istikametinde hesaplanmas, Otomatik hedef belirleme ve yeni sfr okumalarn tanmas, Arzu edilen herhangi bir noktann 3 boyutlu koordinatlarnn, deplasmanlarnn ve teorik hatta olan radyal mesafelerin hesaplanmas, Fiziksel etkenlerden hasl olan hatalarn dzeltilmesi, Tahkik lmlerinden sonra koordinatlarn transformasyonu, lme neticelerinin tablo olarak verilmesi ve grafik olarak sunulmas. 3. Mteahhit, personelin okumalar almas iin yeterli aydnlatma, havalandrma ve tm enstrmanlara ulamn salamak zere gerektiinde operatr dahil, platformlar salayacak ve bakmn yapacaktr. Bu imkanlar, istediinde Mhendise de tannacaktr. 4. Herbir enstrmana ait ilk okumalar (sfr okumalar), montajdan hemen sonra veya bu enstrman hazr olur olmaz yaplacaktr. 5. Dier lm veya okuma aralklar, herbir lm kesiti iin aadaki ekilde ngrlmtr. 1. hafta 2. hafta 3.ve 4.nc hafta : gnlk : haftada iki defa : haftada bir defa 118

Daha sonra

: ayda bir

Bununla birlikte gerek okuma frekans, bir tneldeki st yar kazs gvde kazs ve artmal olarak kazlan paralel tnele ait yapm safhalarndan etkilenecektir. Gvde kazs, st yar kazs srasnda monte edilen enstrmantasyon kesitine yaklatnda okuma frekans tekrar arttrlacaktr. Paralel tnel tp, ilk tnel tpnde monte edilen bir enstrmantasyon kesiti istasyonuna yaklatnda okumalar tekrar balatlacak, okuma frekans da buna gre arttrlacaktr. Yapm aamalar; styar, altyar ve taban kaz aynalar pozisyonlar vb zamana bal olarak verilecektir. 6. Artan hzda deformasyon grlen kesitlerde okumalar, deformasyon hznn zamanla azalmasna kadar sk sk, en az gnde bir defa alnacaktr. 7. kaplama yapm almalar, lm yaplmasn engelleyinceye kadar lmler devam ettirilecektir. 8. Tm lmler, okumalarn alnmasndan itibaren 24 saat ierisinde uygun diyagramlara dntrlecek ve Mhendis tarafndan kontrole her zaman ak tutulacaktr. Btn kaytlarn birer kopyas devaml olarak antiyede muhafaza edilecek ve Mhendise hazr olarak bulundurulacaktr. 350.09 Tnellerde Topraklama. 350.09.01 Genel. 1. Bu blm, tnel ayaklarnda monte edilecek ana topraklama elik eritlerinin malzeme ve montajn, prekast beton yayayolu kanal ierisinde denen topraklama kablolarna balantlar kapsamaktadr. 2. Topraklama eritlerinin denme ve balant detaylar onayl paftalarda gsterilecektir. 3. Bu blm, Elektrik artnamesi kapsamnda olan, Portal saha ve Elektrik Datm Binalarndaki topraklama sistemini kapsamamaktadr. 4. Mteahhit, tnel topraklama sisteminin balants, ayn zamanda tm topraklama tesisatnn deney ve almasndan sorumludur. 5. Mteahhit kapsaml bir deney programn ve elde bulunan neticelere ait kaytlar Mhendise sunacaktr. 350.09.02 Malzemeler. 1. Tnel tpleri ierisindeki boyuna ve enine ana topraklama eritleri, galvanizli ve enkesiti minimum 105 mm2 ( 35x3 mm ) olmaldr. 2. Konu topraklama eritleri arasnda gerekli olan tm balantlar, hepsi galvenize elikten yaplm 2 adet balant bulonu M8, somun ve rondelalarla yaplacaktr. Bu balantlara ait detaylar ilgili paftalarda gsterilecektir. 350.09.03 Yapm. 119

1. Boyuna ana topraklama eridi tnel ayaklar ierisine yerletirilmi, yapsal elemanla birlikte betonlanm olacaktr. 2. Enine eritler yol platformunun her iki tarafna yerletirilen boyuna topraklama eritleri arasnda monte edilecektir. Bu enine eritler herbir yol plaformu alt temel tabakas ierisine yerletirilecektir. 3. Tnel ayaklarndaki boyuna ve enine topraklama eritleri arasndaki her bir balant noktasnda prekast yaya yolu kanal ierisinde denmi topraklama kablolarnn ara balantlarn yaplabilmesi iin temelden darya kmas gereken ve enine galvanize eritlerin uzantsyla salanacak olan dey bir kulakk braklacaktr. Bu dey eridin uzunluu minumum 80 cm olacaktr. 4. Mevcut galvanize eritlerinin uzunluuna gre Mteahhit, enine ve boyuna eritlerin paftalarda gsterildii zere ara balantlarnn yaplabilmesine imkan tanmak iin 350.09.02 de belirtilen balant elemanlarn yeterli miktarda temin edecektir. 5. Her iki tnel tpnn nihai portal istasyonunda tnel ayaklarnda bulunan boyuna topraklama ana galvanize eritleri son bulacaktr. Bu noktalarda, portal sahalardaki topraklama kablolar vastasyla tnel topraklama sisteminin daha sonra datm binalarna balantlarnn yaplabilmesi iin 350.09.03 de belirtildii zere dey kulakklar balanacaktr. 350.10 Tnel i Tehizatlar. 350.10.01 Genel. 1. Bu blm, elektrik artnamesi kapsamnda olan trafik kontrol ekipman olmak zere, tnel ierisinde trafik iaretinin, kablo kanallar yangn perdelerinin yerleimini ve yapmn kapsamaktadr. 2. Genel olarak, tnel ierisindeki yatay trafik hatt iaretleri, tnel dndaki yol iaretleri ile ayndr. 3. Bu blm yol iaretlemesine ait genel artlar kapsamamaktadr. 350.10.02 Yol aretleri. 1. Tnel ierisindeki yol iaretleri, kimyasal komposizyon, renk ve uygulama bakmndan yol boyu iaretleriyle ayn tipte olacaktr. 2. Malzeme ve uygulama detaylar Ksm 504 Yatay aretleme blmnde verilmektedir. 3. Kesikli erit izgileri ayn hizada izilecektir. 4. Tnelin kurbta kalan kesimlerinde i taraftaki kesikli dairesel erit izgileri 10.2(2) de belirtilen artlara uyacaktr. Tnel gzergahnn kurbta kalan kesimlerindeki kesikli d erit izgilerinin uzunluu mtakip aliynmandaki her iki orta erit izgileriyle ayn hizada olmasn temin etmek zere artrlacaktr.

120

350.10.3 Reflektif Butonlar. 350.10.03.01 Genel. 1. Reflektif butonlar, Blm 350.10.02de belirtilen yol iaretlerini belirgin hale getirmek iin tm tnel tplerinde kullanlacaktr. 2. Kullanlacak reflektif butonlar iki ynl tipte olacaktr. 3. Konu reflektif butonlarn montaj, imalatnn talimatlarna gre yaplacaktr. 4. Mteahit reflektif butonlarn montajndan ve dzenlenmesinden nce yerleim detay paftalarn onay iin Mhendise sunacaktr. 350.10.03.02 Malzeme, Boyut ve Mukavemet artlar. 1. Reflektif butonlar, altta ayn malzemeden dey bir sap olan, kalpta dkm yaplm alminyum alam gvde ile, herbiri BS 873 Ksm IVe uygun, plastik ierisine gml en az 43 adet zel cam reflektif elemandan ibaret iki reflektif panodan yaplacaktr. 2. Butonlar, en az 80 milimetre sap uzunluu olan, 150x150xmaksimum 30.0 milimetrelik kare tipte olacaktr. 3. Konulan reflektif yol iaretleri minumum 600 kNluk bir basn mukavemetine sahip olacaklardr. 350.10.03.03 Yapm. 1. Reflektif butonlarn montaj yol yzeyinde zel matkapla gereken derinlikte ve sap apndan 5.0 mm daha geni bir apta alm, ierisi iki bileenli yaptrc ile, darya yaklak 5-10 mm taacak ekilde uygun olarak doldurulmu deliklere ivi sapnn batrlmas suretiyle yaplacaktr. 2. Konu butonlar, tnel tpleri boyunca her iki d platformu kenarnda krmz renkte, her iki erit izgileri arasndaki boluklarda beyaz renkte uygulanacaktr. 3. Reflektif butonlarn kenar ile dolu kenar izgileri arasndaki mesafe 50.5 cm olacaktr. Kesikli erit izgileri arasndaki mesafenin ortasna yerletirilecek butonlar iin montaj tolerans yol platformu boyuna istikametinde 2.5 cm enine istikamette 0.5 cm olacaktr. Buton eikliinde de 1 derecelik bir tolerans aranacaktr. 350.10.04 Yangn Perdeleri. 350.10.04.01 Genel. 1. Yangn perdeleri, kablo kanallarnda veya iki deiik oda veya hacimi balayan dier boluklarda monte edilen tertibatlardr. Bunlarn ana fonksiyonu, bahsedilen oda veya hacimlerden birinde balayan yangnn yaylmasn nlemektedir.

121

2. Bina ve tnel ierisinde duvarlardaki tm boluklar veya yaya yolu altndaki kablo kanallarndan radyal kablo kanallarna veya dren deliklerine alan tm boluklar, yangnn yaylmasn nlemek zere Alman Standard DIN 4102, Ksm 11e gre yangna dayankl olarak izole edileceklerdir. 350.10.04.02 Malzemeler ve Yapm. 1. Konu perdeler, higroskopik olmayan, evre artlarna mukavim (nem ve s geirmez, asit ve alkalinlere dayankl) ve solventsiz malzemeden yaplacaktr. Su reaksiyonu malzeme karakteristik zelliklerini deitirmeyecektir. 2. Yangn perdeleri bir pano sisteminden ibaret olacak ve mineral elyafl pano ve mineral yn ile izole edileceklerdir: Komple perde ile iinden geen kablolarn yaklak 0,5 m.lik ksm solventsiz, asit ve alkaline dayankl bir kaplama maddesiyle rtlecektir. 3. Yangn Perdeleri, 90 dakikalk bir srede yangna dayankl olacaktr. 350.11 Tnel Kazs Aamasnda Yaplan Jeolojik almalar. 350.11.01 Genel. Tnel yapm aamasnda yaplacak jeolojik-jeoteknik almalar, proje aamasnda ngrlen kaya koullarnn, jeolojik yapnn, yeraltsuyu durumunun denetlenmesi ve ngrlenden farkl jeolojik koullarla karlalmas halinde kaya snfnn ve destek sisteminin, yeni koullara gre revize edilmesine ynelik veri toplamak amacyla yaplacaktr. Ayrca tnel iletim aamasnda doabilecek problemlerin zmne ynelik belgeleme salayacaktr. Belgeleme; tasarm yaplan destek ve kaz nlemlerinin uygunluunu kontrol etme, kazlmas gereken ve benzer artlardaki kaya/zemin ktle koullarn ngrme ve ayn zamanda birimlerin deformasyonu bakmndan jeoteknik izleme verilerinin yorumunu yapma imkan verecektir. Kaz srasnda karlalan jeolojik yapnn haritalanmas ve belgelenmesi iin birrnek bir iaretleme kullanlacak, kaydedilecek ve zelliklerin aklanmas iin birrnek terimler kullanlacaktr. Kaz srasnda karlalan jeolojik durumun kaydedilmesi iin daha nceden hazrlanan ve gereken tm konular ieren formlar kullanlacaktr. Genel olarak jeolojik haritalama 1:100 lekte yaplacaktr. Gerektiinde detaylar uygun bir lekte haritalanacaktr. Sral haritalamaya dayanarak, gerek haritalama neticelerinin gnlk esasa gre ilendii bir dey ve bir yatay enkesit izilecektir. Dey kesit tnel ekseni boyunca yerletirecek, yatay kesit seilen kaz enkesitine (st yar kazs, gvde, yan galeriler vs.) gre tespit edilecektir. Tnelin st yar-gvde kazs eklinde kazlmas halinde yatay kesit, st yar kazsnn taban kotunda izilecektir. Tercihen 1:200 veya 1:500 lekler kullanlacak, yatay ve dey lek ayn olacaktr. 350.11.02 Jeolojik Dokmantasyon. 350.11.02.01 Genel.

122

Jeolojik dokmantasyon, aa kan kaya yzeyini 1:100 lekte, tm tavan evresini ve yan duvarlar 1:100 lekte gsteren bir sayfa, ayn zamanda kaydedilen tm zellikleri ihtiva eden bir sayfay kapsayacaktr. Haritalama, kazlan kesime emniyetle giri imkan salayan nlemlerin alnmasndan hemen sonra, kazs yeni yaplm yzeylerde yaplacaktr. 350.11.02.02 verilen terimler rnek olup, karlalan zelliklere gre ayarlanabilir veya ekler yaplabilir. 350.11.02.02 Terimler. 350.11.02.02.01 Kaya Koullar / Kaya Ktle Koullar. Kaya koullar standart isim ve terimlerle doldurulacaktr. Kaya ktlesi bozuma, tektonik gerilme (kesme, fay ve kvrm oluumu) etkilerine gre deiik kalitelerde grlebilir. Bu bakmdan, deiik kaliteleri ayrt edilebildiinde, kaya ktle koullar kaya snf RMR ve Q olarak tanmlanacakktr. 350.11.02.02.02 Sreksizlikler. Muhtemel sreksizlik tipleri ve ksaltmalar : B S J SL F A ST : : : : : : : tabaka dzlemi istozite eklem cilal yzey fay eksen (kvrm vs) tabakalama

Sreksizliklerin Ynetimi : Sreksizlikler eiklik istikameti / eiklik as ile llecektir. Sreksizliklerin ekilleri ve ksaltmalar : P : U : S : dzlem (planar) dalgal (undulating) basamakl (stepped)

Sreksizliklerin Przllkleri ve Ksaltmalar : P : S : R : cilal (polished) dzgn (smooth) przl (rough)

Sreksizliklerin Devamllklar(Devamll) ve Ksaltmalar : Sreksizliklerin devamllklar, iksalanmam sahann (tnel aynas gibi) ebadna balantl izlenebilirler. H : yksek; sreksizlikler, iksalanmam alann uzunluunu aan bir mesafede izlenebilirler. 123

M : L :

orta; sreksizlikler, iksalanmam alann yar uzunluunu aan bir mesafede izlenebilirler. dk; sreksizlikler, iksalanmam alann uzunluunu amayan bir mesafede izlenebilirler.

Sreksizliklerin Aralklar : Sreksizliklerin aralklar, aadaki aralklara gre snflandrlacaktr : >60 cm, 20-60 cm, 6-20 cm, 2-6 cm, <2 cm Kalnlk cm olarak llecektir. Sreksizliklerin Akl, Dolgu/Kalnlklar ve Ksaltmalar : Ak sreksizliklerin dolgu tip ve kalnlklar tarif edilecektir. Muhtemel tip ve ksaltmalar aada verilmitir. >5 mm, 1-5mm, 0.1-1.0 mm, 0.1mm < Bu dolgu nitelikleri: sert, yumuak ve suya hassas olup/olmadklar belirtilecektir. Cl : Qu : Ca : Gy : MFG: MFB: MCG: O : kil (bozuma rn) kuvars kalsit Jips milonitik fay kili milonitik fay brei milonitik krk bre dolgusuz aklk

Kalnlk mm olarak llecektir. 350.11.02.02.03 Kaya Ktlesi Eklemleri. Kaya ktlesi eklemleri, maksimum ortalama aralklarnn, eklem takm saylar, ynelimleri bilgi formunda gsterilen hazrlanm cetvellerle tespit edilmesi suretiyle ve kaya ktlesinin genileme derecesiyle tarif edilecektir. Kaya ktlesinin genilemesi, haritalanan sahada grlen sreksizliklerin aklk derecesine baldr. 350.11.02.02.04 Su. Su sznts; suyun yeri, kayna, miktar (kuru, nemli, slak, damlama, akma [lt/sn] ), ve durumu [renk, koku] ve ayn zamanda kaya ktlesi zerindeki etkisi [yumuama, krlma] tespit edilerek tarif edilecektir. 350.11.02.02.05 Bozuma. Kayalarn bozuma derecesi Tablo-350-7de gsterilen terimlerle tanmlanacaktr 124

Tablo-350-7 Kayalarn Bozuma Dereceleri AIKLAYICI TERM (KISALTMA ) Taze (F) Az Bozumu (SW) Orta Derecede Bozumu (MW) ok Bozumu (HW) Tamamyla Bozumu (CW) Artk Zemin ARAZDE TANIMA DENEY Kaya bozuma (renk atma, bozuma) emareleri tamyor. Kaya yer yer solmutur. (sreksizliklerin lekeleri, sreksizliklere yakn solma) Kaya solmutur, sreksizlikler solgun yzeyli olup bozuma ieriye ilemeye balamtr. Kaya hemen hemen tmyle solmutur. Bozuma derinlere inmi fakat ekirdek kaya hala mevcut Kaya toprak haline ayrm fakat orijinal doku ve yap hala grlebilir, nadiren ekirdek talar grlebilir. Tm kaya malzemesi topraa dnm, ktle yap ve malzeme dokusu tahrip olmu hacimce deiiklik var ancak nemli tanma yok

350.11.02.02.06 Kaya Mukavemeti. Kaya mukavemeti Tablo-350-8de verilen terimlerle tanmlanacaktr. Tablo-350-8 Kaya Mukavemeti AIKLAYICI TERM (KISALTMA ) Son Derece Sert (ES) ok Sert (VS) Sert (S) Orta Sert (MS) Zayf (W) ok Zayf (VW) Ar Zayf (EW) ARAZDE TANIMA DENEY Kaya malzemesi eki darbesiyle entilebilir. Dokunulmam kaya numunelerini krmak iin ok jeolojik eki darbesi gerekir. Elde tutulan kaya numunelerini krmak iin ok jeolojik eki darbesi gerekir. Sk bir jeolojik kazma darbesiyle 5 mm kadar bir girinti oluur, bak sadece yzeyi izer. Bak malzemeyi keser ancak 3 eksenli numune tralamak iin ok sert Hafif eki darbeleri altnda ufalanr, bak ile ekil verilebilir. Trnakla entik alabilir.

125

350.11.02.02.07 Kaya Ktlesinin Davran. Kaz srasnda ve yeni kazlm yzeylerde iksa montajna kadar olan sredeki kaya ktlesi davran tarif edilecektir. Gerektiinde RMR ve Q snflamas da yaplacaktr. Kullanlacak terimler aadadr : - Stabil - sonradan sklen - gevrek - baskl - gevek 350.11.02.02.08 Ar Sklme. Jeolojik nedenlerle kaz toleranslarn aan, ar sklme oluan, tavan, yan duvarlar, omuzlar vb yerlerin, kesit, harita, ekil ve ar sklme nedenleri ile km konumlar kaydedilecektir. 350.11.03 Yapm. 350.11.03.01 Genel. Tnellerin dokmantasyonu, yzeyin haritalanmas ve tm-evre haritalama metoduna dayanarak haritalanacaktr. Tm-evre haritalama metodu sadece daimi duvarlarda uygulanacaktr. Skl karlalan kaya artlarnn deikenliine gre ayarlanacaktr. Kaya artlarnn bir rauntluk bir uzunluk ierisinde sk sk deimesi halinde her raunt haritalanacaktr. Yapm halindeki her bir tnel kaz aynas gnde en az bir kere tahkik edilecektir. 350.11.03.02 Yzey Haritalama Formu. Haritalamada kullanlacak formlar, haritalanacak alan 1:100 leinde gsterecek ve kolay izim maksadiyle + ile iaretli 1x1 m olarak karelajlanacaktr. Laser nlarnn yzeydeki pozisyonu ve ayn zamanda elik iksa balantlar, izim klavuzu olarak iaretlenebilir. Kaz yzeyinin haritas : - deiik kaya trleri ara yzey(kontak) koullar, kaya ktle litolojileri - kaya ktlesinin ayrma, bozuma gibi zonlar - ana yapsal sreksizlikler(eklem, atlak, fay, tabaka, dokunak vb.) ve bunlarn dorultu/eimleri, - su k noktalar, miktar - ar sklme yer, ekli Kaya ktlesinin deiik derecedeki bozumas, litolojiden ayr olarak bamsz zellii olarak resmedilebilir. Notlar dorudan doruya izim formunda gsterilebilir veya bilgi formuna atfta bulunabilir.

126

350.11.03.03 Bilgi Formu. Bilgi formu aada Tablo-350-9 de aklanan balklar iermelidir. Tablo-350-9 Bilgi Formunda Belirtilmesi Gereken Balklar
TNEL YER STASYON KAZI HARTAYI YAPAN TARH/SAAT KAYA TR / KAYA LTOLOJS Yapm sahas ismi ( tnel ad gibi ) Kaz sras ad, allan ayna (yan galeri, st yar kazs, gvde kazs ) Ayna kilometresi Kaz metodu (ekskavatr, hidrolik eki, buldozer, patlatma) Haritay yapann ad Kayt tarih ve saati Kaya tr lejanda gre standart isim ve terimlerle tarif edilecek. Aklamada aadakiler bulunacaktr. - Kaya tr - renk - mineralojisi hakknda notlar - kaya mukavemeti hakknda ksa notlar (terimler) iin 350.11.02.02.06ya bknz. Kaya ktle trleri standart isim ve terimlerle tarif edilecek Sreksizlikler; tip, ynetim, ekil, przllk, devamllk, aralk, dolgu kalnl, nitelii tespit edilerek ve gerekirse ilave notlarla kaydedilecektir.(terimler iin 350.11.02.02.02.ya baknz.) Kaya ktlesi eklemleri, sreksizliklerin maksimum ortalama aralklarnn, ve eklemli bloklarn genel ekillerinin bilgi formunda gsterilen hazrlanm cetvellerle tespit edilmesi suretiyle ve kaya ktlesinin genileme derecesiyle tarif edilecektir. (terimler iin 350.11.02.02.03.e baknz) Su debisi; suyun yeri, miktar ve durumu ve ayn zamanda kaya ktlesi zerindeki etkisi tespit edilerek tarif edilecektir(terimler iin 350.11.02.02.04.e baknz). Bozuma, kaya tipi tarifiyle birletirilmeden, kendi zellikleriyle aklanacaktr. (terimler iin 350.11.02.02.05.e baknz) Kaz srasnda ve yeni kazlm yzeylerdeki kaya ktlesi davran tarif edilecektir. (terimler iin 350.11.02.02.07.ye baknz) Jeolojik nedenlerle toleranslar aan ar sklme grldnde yer, ekil ve ar sklme sebepleri, mmkn olan yerlerde kaydedilecektir. Karlalan artlarla ilgili olarak ek notlar alnacaktr. Dokmantasyonun tamamlanmas iin ve ayrca zellik arz eden sahalarda fotoraflar ekilecektir. Fotoraflarn ama ve adedi kaydedilecektir. Farkl kaya trleri veya (fay blgeleri, renkli veya kokulu su gibi) zel jeolojik ve hidrojeolojik artlarla karlaldnda numuneler alnacaktr. Alnan numunelerin yeri, cinsi ve aln amac kaydedilecektir.

SREKSZLKLER KAYA KTLES EKLEMLER

SU / BOZUMA

KAYA KTLESNN DAVRANII

GENEL NOTLAR

127

350.11.04 Ekler. Kaz yzeyi jeolojik haritalama formlar imalat paftalarna gre retilecektir. Tnel Jeolojik Haritas rnei ekil-350-6de ve boyutlu gsterim rnei aada ekil-350-7 da verilmitir. Jeolojik Haritalama Formu ve Jeolojik Haritalama Bilgi Formu rnekleri ise Tablo-350-10, Tablo350-11, Tablo-350-12de ve Tnelde Zamana Bal lmlerin Grafik Gsterimi (rnek) Tablo350-13 de verilmitir.

ekil-350-6 Tnel Jeolojik Haritas (rnek)

ekil-350-7 Tnel Jeolojik Haritasnn 3 Boyutlu Gsterimi (rnek) 128

Tablo-350-10 Jeolojik Haritalama Formu (rnek)

JEOLOJK HARTALAMA FORMU

TNE L YER STASYON KAZI HARTALAYAN TARH/SAA T

129

Tablo-350-11 Jeolojik Haritalama Bilgi Formu (rnek)

JEOLOJK HARTALAMA BLG FORMU

TNEL : YER : KAZI : STASYON : HARTALAYAN : TARH/SAAT : KAYA TPLER / KAYA KTLE TPLER

NO

TP

YNELM

EKL

PRZLL K

DEVAMLILIK

ARALI K

DOLGU/ NOTLAR

NOTLAR

SREKSZLKLER EKLEML GVDE EKL

KAYA KTELS DAVRANII SUDA BOZUMA KAYA KTLES EKLEMLER

KAYA KTLE GENLEMES Sreksizlikler Kapal Sreksizlikler Ksmen Ak Sreksizlikler ounlukla Ak

Notlar :

KAZI SIRASINDA GRLEN SU : (YER,MKTAR,DURUM,KAYAYA ETKS)

BOZUMA DERECES F SW MW Notlar :

HW CW RS

Notlar : KAZI SIRASINDA DAVRANII : STABL SONRA SKLEN GEVREK BASKILI GEVEK Notlar : AIRI SKLME EKL / YER :

GENEL NOTLAR :

NUMUNE

130

FOTORAFLAR :

131

JEOLOJK KEST

KAYA SINIFI UYGULANAN PROJE UYGULANAN PROJE UYGULANAN PROJE UYGULANAN

PROJE

DESTEKLEME ELEMANLARI

Tablo-350-12 Jeolojik Haritalama Bilgi Formu (rnek)

132

LERLEME BOYU (m)

BULON BOYU (m)

DEFORMASYON LM STASYON NO

OKUNAN EN YKSEK DEER (cm)

KM

Tablo-350-13 Tnelde Zamana Bal lmlerin Grafik Gsterimi (rnek)

Proje Ad Aklamalar Tnel Ad stasyon No lm Kilometresi Kaya Snf

133