Stalini Savunmak

http://www.gencliginsesi.net

c Iindekiler
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Stalin Kimdir? Ekim Devriminin Onderlerinden: Stalin Stalinin Tarihi Rol u Ikinci Ekim Devriminin Onderi: Stalin Yn Hareketinin Onderi: Stalin g Faizme Kar Zaferin Onderi: Stalin s s Stalin Diktatr m yd ? o u u Moskova Durumalar s Stalinin Putlatrlmas s Stalini Savunmak Stalinist Tavr Sonu c 3 5 8 10 11 13 15 17 19 19 20 21

Getiimiz ay komnist onder Stalinin olm yldnmyd. (5 Mart c g u u o u u u 1953). Staline ynelik ideolojik ve politik saldrlarn pervaszca ykseldii o u g gnmzde sosyalizmi ve Stalini savunmak daha bir nem kazanmtr. u u u o s Insanln tm deerlerini karalayan, arptan ve inkr eden burjuvazinin, g u g c a Yeni Dnya Dzeni sloganyla balatt kampanyann uzerinden onbe yldan u u s g s fazla zaman geti. c Emperyalist burjuvazi Yeni Dnya Dzeni ile insancl, savalarn olu u s mad, refahn tm dnyaya yayld bir kapitalizm vaat etti. Kreselleme g u u g u s tm insanl kurtaracakt. u g Oyle olmad. Oyle olamayacan yaam gsterdi. Yoksulluk, savalar, g s o s alk, evresel felaketler yok olmak bir yana tm dnyaya egemen oldu. c c u u Sovyetler Birliinin dalmas, ak biimleriyle kapitalizme geii emg g c c cs peryalist burjuvaziyi zafer lklarna bodu. Eee, kolay deildi; onemlcg g g iydi. Kapitalizm sosyalizm ustnde zafer kazanmt. Sosyalizm gelimeye u s s kapal, brokratik bir sistem olduunu gstermiti. Sosyalizmin idealleri ise u g o s gereklemesi olanaksz iyi dileklerden ote bir ey deildi. Baz iyi dilekleri c s s g de kapitalizm hayata geirecekti. c SSCBnin dal sosyalizmin byk bir yenilgisi olarak ilan edildi. Bu yeg s u u nilgi 1960l yllardan itibaren balayan ideolojik bulanm iyice derinletirdi. s s Bunalm 1960lardan balyordu. SSCB Kruevle birlikte yeni bir s sc dneme girmi, kapitalist restorasyon sreci balamt. Kapitalizmin restoo s u s s rasyonuna ynelik reformlar komnizme gei olarak isimlendiriliyordu. Cin o u cs demokratik devriminden sonra yz yl boyunca kapitalizm gelimeli deniru s ken birden burjuvazinin varln koruduu bir sosyalizme geildi. Kba, g g c u Vietnam ve baz smrge ulkeler uretim aralar uzerindeki ozel mlkiyeti o u c u kaldrmadan, proletarya diktatrlgun kurmadan sosyalizme gemiti bile. o u u c s Trockistlerse sosyalizmin hibir zaman yaanmadn sylyorlard. Resmi c s g o u komnist partiler dahil olmak uzere devrimci hareket ierisinde sosyalizm u c konusunda farkl tanmlamalar ve anlaylar ortaya kmt. Iin kts bu s c s s ouu anlaylarn hibirisi bilimsel sosyalizmle uyumuyordu. Bu karmaa, yalnzca s c s s sosyalizm konusunda deil felsefe, ekonomi, tarih vb. tm toplumsal bilimleri g u iine eken bir ideolojik bunalma yol ayordu. c c c Enver Hoca onderliinde AEP, kapitalist ve modern revizyonistlere kar g s Marksizm-Leninizm ve sosyalizmin savunulmasnda, gelitirilmesinde byk s u u bir mcadele verdi. Ancak bu devrimci hareket ierisinde kkl bir kopu u c o u s ve egemen bir gr haline gelmedi. Cunk realite sosyalizmin zaferini deil o us u g geici de olsa bir yenilgiyi iaret ediyordu. c s

Yenilgi, geici yol arkadalar ve aydnlar uzerinde etkisini gsteriyordu. c s o Emperyalist propaganda bu kesimler uzerinde etkisini hzla gsterdi. Sos o yalizm yenildiine gre yeni bir sosyalizm tanm yaplmalyd. Bu sosyalg o izm, zgrlku, anti-brokratik, evreci, kadnc vb. bir sosyalizm olmalyd. o u u c u c Geliime kapalyd. Piyasa ekonomisi karsnda ald yenilgiden ancak pis s g yasa ekonomisinin nimetlerini kullanarak kurtulabilirdi. Piyasa ekonomisi uzerinde kurulacak bir sosyalizm, brokratlamay, durgunlamay engelle u s s yecek, demokratik bir sosyalizm ina edilebilecekti. s Sosyalizmin yeni tanmlarna gre eski sosyalizm yanlt. Belki sosyalo s izm bile deildi. Sosyalizm olsa da ok byk hatalar, yanllar ve sapmag c u u s lar ieren bir sosyalizmdi. Gemi eletiri szgecinden geirilmeli hatta inc c s s u c kar edilmeliydi. Sosyalizm inkar edilecekse, sosyalizmin inasnn onderi, yol s gstericisi, byk baarlarnn altndaki imza olan Staline gereken ceza veo u u s rilmeliydi. Brokratlndan diktatrlgune, katilliinden kibirliliine kadar u g o u g g birok sulama ile Stalini etiketlemek gerekiyordu. Krucevle balayan bu c c s s aba, Gorboavla hzlanm, Yeni Dnya Dzeni sosyalistleriyle de doruk c c s u u noktasna varmtr. s Ekim Devriminin nderi Lenini inkar etmek zordur. Bu yzden saldrlar o u oncelikle ikinci isim olan Staline yneldi. Ancak Stalini inkar etmek, ister o istemez Lenine de birka sz sylemeyi zorunlu klar. Bu yzden Lenine c o o u ynelik eletiriler de gelmeye balad. Ama inkar noktasna varmad. Stalin o s s ktyd, Lenin de hatal... Stalin sosyalizmin tarihinden karlmal, gler ou u c u yzl bir sosyalizm kurulmalyd. u u

Stalin Kimdir?

Vissaryon Cugavili (Stalin), gnde 10-12 saat boaz tokluuna calan kuns u g g s dura iisi bir baba ve tutucu bir Hristiyan annenin drdnc ocuu olarak sc o u uc g 21 Aralk 1879 gn Grc kenti Goride dnyaya geldi. Yoksul bir ailenin u u u u u ocuuydu. Annesinin gerekleebileceini dundu tek dilei olunun bir c g c s g us u g g g rahip olmasyd. Bu yzden annesi onu bir kilisenin gndz okuluna yazdrd. u u u Daha din okulundayken Darwinin Trlerin Kkeni ve Insann Treyii u o u s adl eserlerini okumutu. Henz ondrt yana bile gelmemiti. Her s u o s s trl kart duncenin su olduu Carlk Rusyasnda bu kitaplar bulmu olu u s us c g s mas, Stalinin yeni bir dnya ile tanmaya baladn gsteriyordu. Ondrt u s s g o o yanda okulu bitirmi ve Tiis Ilahiyat Okuluna girmiti. Burada iken s s s Cugavili Sosyal-Demokrat evrelerle tant ve onlara katld. 27 Mays s c s 1899 tarihinde okul ii ve dndaki faaliyetleri nedeniyle okuldan atld. c s 3

 sc Atldnda Rusya Sosyal-Demokrat Ii Partisinin Tiis orgtnn kurucu g uu u uyesiydi. Cugavili artk profesyonel bir devrimciydi. Smry, eitsizlii gryor; s o uu u s g ou mevcut durumu kabul etmiyor ve buna uygun ekilde hareket ediyordu. Rahat s bir hayatn getirdii gzellikleri reddetmi; devrimin ihtiyalar iin gizli g u s c c yerlerde yaamak, illegal faaliyet yrtmek, takma adlar kullanmak ve her s uu an tetikte olmak zorunda kalmt. s 1900 ylnn Tiiste dzenlenen 1 Mays mitinginde ii ynlar nnde u sc g o u ilk konumasn yapt. 22 Nisan 1901de illegal olarak rgtlenen iki bin s o u kiilik gsteriye onderlik etti. Gsteri Rus polisinin saldrsna urad. 1901 s o o g Eyllnde Stalinin onderliinde ilk Grc Sosyal-Demokrat gazetesi Brdu u g u u zola (Mcadele) kuruldu. Kasm aynda Kafkaslar yresindeki Sosyal Deu o u mokratlarn ilk ynetici komitesine seildi. Orgtlenmedeki baarlarndan o c s dolay ii merkezi olan Batumda da grevlendirildi. sc o Batumda ksa bir sre iinde grev komiteleri kuruldu ve grevler balad. u c s Rus polisi gsterilere saldrd ve 7 Mart 1902den itibaren ynsal tutuklao g malara giriti. Gstericilerden uyz tutukland. Tutuklamalarn protestos o c u u sunda on be ii ld, elli drt ii yaraland. Stalin 5 Nisan 1902de tutuks sc o u o sc land. Devrimci hareketin ykseliinin verdii cokuyla Stalin 4 Ocak 1904te u s g s hapishaneden kat. 1905 devrimine aktif olarak katld. Kafkasya Federasyoc nunun Bolevik Konferansn ynetti. Kafkaslarda kurulan ve en uzun sre s o u ayakta kalan Sovyetlere onderlik etti. 1905 Aralknda Boleviklerin Tm-Rusya konferansna katldnda Les u g ninle ilk kez orada tant. 3 yl boyunca devam ettirdii devrimci almas s g c s 1908de tutuklanmasyla kesintiye urad. Bir yl sonra srgnden tekrar g u u kat. 1912 ylnda ayn senaryo bir daha gerekleti. Pravdann rgtlenc c s o u mesine katld. Meneviklere kar Leninin grlerini sk skya savundu. s s o us Rus devrimci hareketinin ykseldii yllarda tekrar tutukland ve 1917 Subat u g devrimine kadar srgnde kald. Bu srada 1912 ylnda toplanan Bolevik u u s Konferansnda Merkez Komitesine seildi. c Srgnde ulusal sorun uzerine yazd makaleler ulusal sorunun Marksist u u g ozmlenmesine byk katklar sunuyordu. Ulusal sorun ilk kez bu kadar net c u u u ve bilimsel olarak ortaya konuluyordu. Lenin, ulusal sorun uzerine yazd g yazlarda, Stalinin makalesini kaynak olarak gsteriyor; onu harika Grc o u u olarak niteliyordu. Stalinin dier Bolevik onderlerden farkl ve nemli bir yn vardr. g s o o u Bolevik nderlerin bir ksm yurtdnda bulunup, Rus devrimci harekets o s inde oportnist akmlarla mcadele ve uluslararas proletarya ile balant u u g 4

salama grevini uslenmiken, Stalin bir o kadar onemli ancak ok daha ar g o s c g bir sorumlulukla grevlendirilmiti. Bolevizmin ilkelerini profesyonel parti o s s almasnda hayata geirmek, sosyalizm kri ile ii snfnn bulumasn c s c sc s salamak. Bunu her trl demokratik orgtlenme ve hareketin yasakland g u u u g Carlk Rusyasnda illegal faaliyet ierisinde, her an lmle burun buruna c ou gerekletirmek... Stalin bu ynyle dier parti nderlerinden farkl olac s o u g o rak ileri dzeyde bir rgtuyd. Stalin gibi parti onderleri olmadan ne u o u c u Bolevizmin ilkeleri hayata geirilebilirdi ne de sosyalist devrim zafer kas c zanabilirdi. Teorinin yaama uygulanmas ve yaam uzerinden gelitirilmesi s s s sz konusu olmadan anlam yoktur. o

Ekim Devriminin Onderlerinden: Stalin

1917 Subat devrimiyle Stalin Petrograda dnm Pravdann ynetimini o us o ele almtr. Devrimden sonra Bolevik Parti Merkez Komitesi Uyesi olas s rak en ileri dzeyde sorumluluk alm ve Leninin yokluunda Boleviklerin u s g s tartmasz onderi olmutur. Boleviklerde kafa karkl yaratan ve ksa s s s s g sreli bir bunalma yol aan demokratik devrimin sonuna kadar gtrlmesi u c ouu meselesinde dier tm Bolevikler gibi ksa sreli bir bocalama dnemi g u s u o geirmitir. Ancak Leninin gelii ve Nisan tezleriyle grevin sosyalist devrim c s s o olduunu belirtmesinden sonra derhal Leninin saarnda yer alm, partinin g s yeni stratejiye uyumunda nemli bir rol ustlenmitir. o s Stalin Subat devriminden sonra partide Lenin ve Sverdlovla birlikte ili bir yrtme organ oluturmutu. Stalin partinin rgtsel meselelerinde uu s s o u younlayor, konferanslar orgtlyor, partiyi devrimin grevleri konusunda g s u u o hazrlyordu. Karnilov ayaklanmas ve Leninin illegaliteye geiiyle birlikte cs Stalinin parti orgt iinde grevi iki kat daha artt. Hem Leninle ilikiyi uu c o s salyor, onun direktierini partiye iletiyor; hem de gergin, her an patlag maya hazr bir atmosferde oportnist eilimlere kar mcadele ederek partiyi u g s u Ekime hazrlyordu. Ekim oncesi Menevikler ve Sosyalist Devrimcilerin orgtledii Demok s u g ratik Kurultay tartmalarnda partiyi ikna ediyor, Kamanev ve Zinovievin s ayaklanmay burjuva gazetelere ispiyon etmesi ve ayaklanmadan vazgeme c arlar karsnda partinin dimdik yolunda devam etmesine nderlik edic g s o yordu. Ayaklanmann Sovyet kongresinden sonrasna ertelenmesini neren o Trockinin yasalc onerisine kar Leninle birlikte mcadele ediyordu. s u Carlk basksna, Merkez Komitedeki sapma ve yalpalamalara kar Sta s lin, Leninin nderliinde celik bir disiplin salanmasnda en onemli rol oyo g g u 5

namtr demek yanl olmaz. Eer byle bir disiplin, oportnist eilimlere s s g o u g kar sert bir kar koyu salanmasayd Bolevik parti uzerine den tars s s g s us ihsel grevi yerine getiremezdi. Bu ynyle Ekim devrimi Leninin imzasn o o u tayor; onun onderliinde gerekleiyorsa imzann kalemi de Stalindir. s g c s Ekim 1917den sonra Sverdlovun lmyle birlikte Ekim Devriminin ilkeou u lerinin hayata geirilmesinde Lenin ve Stalin ba ekiyordu. Stalin Milliyetler c s c Halk Komiserlii (Bakanlk) bakanlna getirilmiti. g s g s Almanlarla yaplan Brest-Litovsk anlamas srasnda parti blnme noks ou tasna geldiinde Lenin-Stalin grubu, devrimci sava clklaryla Menevik g s g s grleri savunan Buharinin sol komnistler grubunu ve onunla ittifak yapan o us u ne sava ne bar Trockinin grubunu yenilgiye uratt. Trocki Almanlarla s sc g yaplan grmelere katlan heyetin bakanlndan alnd. Trockinin tutumu o us s g Sovyet Rusyasna byk kayplara yol atysa da zamannda bir mdahaleyle u u c u bar anlamas imzaland. s s Ekim devrimi tarafndan yenilgiye uratlan burjuvazi ve toprak sahipleri g elbette hemen teslim olmad. Oluturduklar beyaz ordular ile Sovyet iktis c c darna kar sava atlar. I sava yaklak 3 yl sryor. I sava srasnda s s c s s uu s birok Bolevik nder grev alyor, ordular ynetiyordu. Stalin cepheden c s o o o cepheye dolaarak zaferi tm Sovyet Rusyasna yayyordu. Yalnzca Stalin s u deil birok Bolevik nder, veya Boleviklerle birlikte hareket eden eski geg c s o s neraller byk kahramanlk rnekleri gsteriyorlard. Burada efsaneletirilen u u o o s c bir yanl dzeltmek gerekir. Bu Trocki uzerine koparlan Kzl Ordu ve I s u sava efsanesidir. Evet, Trocki de dier Bolevik nderler gibi baarl bir s g s o s ekilde savam, Kzl Ordunun kuruluunda nemli roller uslenmitir. Ans s s s o s c cak ifade edildii gibi Trocki Kzl Ordunun tek onderi, I Savan esinleyici g s kahraman falan deildir. Dier Bolevik onderler gibi o da yalnzca partinin g g s verdii grev ve kararlar dorultusunda hareket etmitir. Kararlara uymay g o g s kabul etmedii, orduyu macera ve yenilgiye srkledii de olmutur. g uu g s c I sava sonrasnda, drt yllk Birinci Dnya Savan da katarsak toplam s o u s yedi senedir savaan, fabrikalar, yollar, kpr ve binalar yklm, krlar, s o u s tarlalar yok edilmi veya savatan dolay ekilememi bir Rusya elde kalmt. s s s s Ekonomi tam bir vahamet iindeydi. Aileler paralanm, milyonlarca insan c c s savata can vermiti. Sava byk ktlk ve bulac hastalklar beraberinde s s s u u s getirmiti. s Ulkenin ekonomide, siyasal ve sosyal hayatta yeniden bir inaya ihtiyac s vard. Bunun iin ne d krediler, ne de byk bir i birikim vard. Ulkec s u u c deki belli bal sanayi kurulular toplumsallatrlmt; ancak bu halkn ihs s s s tiyalarn karlayacak dzeyden ok uzakt. Yeni sanayi tesisleri, ekilebilir c s u c 6

tarmsal alanlar gerekliydi. Yani byk kaynaklar gerekliydi. Yoksa Sovyet u u iktidar kanlmaz bir okle karlaacakt. c c us s s Kaynak skntsn amak ve ulkenin yok olan ekonomisini gelitirmek iin s s c Lenin, kontrol altnda tutulacak bir serbest ekonominin gelitirilmesi, bylece s o yeni sanayi kurulularnn kurulmas ve kyllerin uretimini arttrmas ans o u lamna gelen Yeni Ekonomik Politikay (NEP) ilan etti. Sava zamannda s kyllerin urnlerinin bir ksmna el koymaya dayanan, her eyi cephedeki o u u s savamn baarsna balayan Sava Komnizmi politikas son bulmutu. s s g s u s Artk geici de olsa bar dnemiydi. Grev cephede deil asl olarak sanayi, c s o o g tarm ve kltrel hayatta sosyalizmin inasyd. u u s NEP politikas sosyalist inada byk admlar atmak uzere geici bir geri s u u c ekilme anlamna geliyordu. Belli bal kurumlar halkn mlkiyetinde iken c s u baz iletmeler ve topraklar uzerindeki burjuva mlkiyet devam ediyordu. s u Sava komnizmi politikas kylnn uretme isteini durm, ktlklara s u o u u g us us yol amt. Tarmsal uretimi arttrmak yaamsal bir onem tayordu. c s s s Kyly uretime yneltmek, ancak ekonomik bir enkaz halindeki Sovyet o u u o Rusyas koullarnda uretime yneltmek gerekiyordu. Bu nedenle kapitalist s o ekonominin varlna bir sre daha kontrol altnda tutularak izin verilmeliydi. g u Partinin bu geici geri cekiliini anlamayan, kapitalizme dnldun idc s o u ug u dia eden gruplar ortaya kt. Bunlar ulke ekonomisinin iinde bulunduu c c g durumu grmyor, mcadele iinde geici geri ekilmeleri inkar ediyordu. o u u c c c Sol sloganlarla Sovyet iktidarn cke gtrecek politikalar savunuyoro us o u lard. Lenin ve Stalin bu grup ve akmlarla iddetli bir mcadele ierisine s u c girdi. 1921 ylnda parti iinde byk tartmalara yol aan sendikalar meselesi c u u s c de NEP tartmalarnn bir parasyd. Sava komnizmi dneminde uygulas c s u o nan sendikalarn atamalar ve askeri yntemlerle ynetilmesi politikasna son o o verilmeli, ynetimler seimle ibana gelmeli ve bar koullarna uygun olao c s s s s rak demokratik yntemlerle ynetilmeliydi. Buharin ve Trocki grubu buna o o iddetle kar ktlar, sendikalarn ynetimlerinin dorudan atamalar ve sens s c o g dikalarn Sava komnizmi yntemleriyle ynetilmesini savundular. Bolevik s u o o s Parti Brest-Litovsk tartmasndan sonra ikinci byk tartma ve blnme s u u s ou tehlikesiyle kar karya kald. Lenin ve Stalin, bu oportnist sapmaya kar s s u s birlikte mcadele etti ve partinin counluunu Bolevik izgiye kazand. u g g s c Leninin olmnden once yaanan Brest-Litovsk, NEP ve sendikalar u u s tartmas iki farkl bak asnn urnyd. Bolevik parti iindeki muhas s c u u u s c lif gruplar Rusyada sosyalizmin inas perspektine sahip deillerdi. Avrupa s g ulkelerinden gelecek bir devrim veya kapitalist ulkelerle yaplacak bir devr 7

imci sava sonrasnda sosyalizmin Avrupaya yaylacan ve Rusyay kurs g taracan dunyorlard. Onlara gre (geici olsa da) bar koullarnda g us u o c s s sosyalist ina deil sava koullarnn muhafaza edildii geici bir toparlanma s g s s g c dnemi yaanmaktayd. Sosyalist ina perspekti olmaynca sava koullarna o s s s s uyum salayan politikalar uretilmeliydi: Brest-Litovsk anlamas kabul edilg s memeli, sava komnizminden vazgeilip NEPe geilmemeli, sendikalar ass u c c keri yntemlerle ynetilmeye devam edilmeliydi. o o c Lenin bu perspektife kar kt. I savata askeri bir zafer kazanlmt. s c s s Sra sosyalizmin inasndayd. Bu nedenle sava yntemleri deil geici s s o g c bar dneminde (Kzl Orduyu glendirmeyi ihmal etmeden) sosyalist ina s o uc s yntemleri hayata geirilmeliydi. Leninin perspekti Rusyada sosyalizmin o c inasyd. s

Stalinin Tarihi Rol u

1924 Ocanda Lenin old. Simdiye kadar ortaya kan birok tartmada Leg u c c s ninin otoritesi sayesinde parti blnme noktasna gelmemiti. Bu tartmalar ou s s ok farkl perspektierin ifadesi olmasna ramen, Lenin sosyalizmin inas c g s pratiinin bu ayrlklar bir sre sonra ortadan kaldracan dunyordu. g u g us u Ama yine de parti iinde farkl gruplara izin verilemezdi. Bolevik partinin c s tek bir merkezi olmal, demokratik merkeziyeti bir ileyie sahip olmalyd. c s s Lenin 1921 ylnda verdii nergelerle parti ii gruplar, hizipleri yasaklayan g o c karar onaylatt. Lenin oldkten sonra muhalif gruplarn tezlerini aktan savunmalarn u c engelleyen ve her tartmada partinin ounluunu kazanan, herkesin kabul s c g g ettii otorite kalkmt. Parti ii muhalif gruplar, daha sert, daha keskin bir g s c ekilde ortaya kmaya baladlar. Leninin mcadele ettii, tehir ettii eski s c s u g s g anlaylarn deitirmeden... s gs Stalin, Lenin olmeden once SBKPnin Genel Sekreterliine seilmiti. g c s Stalin Leninin srarla savunduu sosyalizmi ina perspektine sky skya g s balyd. Kamanev-Zinoviev ve Trockinin gruplar ise sosyalizmin ina edileg s meyeceini, bunun gereki olmayan ve bu nedenle gerici bir caba olduunu g c c g sylyorlard. Ideolojik perspektierdeki temel farkllk pratik ve politik her o u sorunda kart grlerin savunulmasna neden olmutu. s o us s Muhalefet daha Lenin zamannda kar kt NEPe ynelik saldrsn s c g o arttrmt. NEPin kapitalizme geri dn yolu olduunu, kylle deil s o us g o u ug g yalnzca zengin kyllge hizmet ettiini, Sovyet iktidarnn giderek snf o u u g 8

niteliini kaybettiini sylyordu. Oysa ulke ekonomisi henz toparlang g o u u mamt. Leninin iaret ettii izgide NEP dnemi devam ediyordu. NEPten s s g c o vazgeilmesi kyllun Sovyet iktidarna kar ynelmesi, ktln yeniden c o u ug s o g ba gstermesi demekti. G toparlama dnemi devam ediyordu. Bu dnemde s o uc o o kyllk kazanlmalyd. o uu Muhalefet politik onermelerini mantksal sonucuna vardrmt. Rusyada s sosyalizm ina edilemezdi. Partiyi bu kre kazanmak istiyordu. Tek are Avs c rupa devrimiydi. Avrupa devrimine askeri yardm yaplmalyd. Dnya kapiu talizmine derhal veya en ksa srede sava almalyd. Bu sre ierisinde prou s c u c letarya diktatrlgu rejimi muhafaza edilmeliydi. Ancak sosyalizmin inas o u s imkanszd. Bu kir partinin ve parti onderliinde Sovyet proletaryas ve g kyllgunn byk bir seferberliini gerektiren sosyalist ina perspekti o u u u u u g s ve pratiine dmand. Sosyalizmin inasnn olabilirlii, hatta zorunluluu g us s g g perspekti olmadan sosyalist inaya ynlarn katlm dunlemezdi. Polis g us u tikann, pratiin ve partinin en temel ynelimi buydu. Muhalefet sosyalizmin g o inasna dolaysyla sosyalizme kart bir konuma gelmiti. Bunu sosyalizm s s s adna yapyordu! SSCBde sosyalizmin inas kolay bir i deildi. Birincisi; geri bir ulkeydi. s s g Bunun yaratt zorluklar ok ciddiydi. Ikincisi, Avrupa devriminin yardm g c c u u szkonusu deildi, etraf kapitalist ulkelerle cevriliydi. Uuncs, banda o g s Bolevik Parti gibi Rusyada u devrimin snavndan gemi, Marksizms c c s Leninizmi benimsemi bir parti olmasna ramen sosyalizm ilk kez ina eds g s iliyordu. Yararlanlacak tarihsel bir deneyim yoktu. Deneyimin kendisiydi SSCB. Tarihsel deneyimlerden yararlanamamak, her adm sosyalizmin inasnda s bir deneme haline getiriyordu. Bu denemelerin baars veya baarszl s s g inaya yol gsteriyordu. Bu olaand. Sosyalizmin inas kuk yanllar s o g s uc s ierse de yryecekti. Ancak bununla snrl kalmyor. Yararlanlacak dec uu neyimin olmamas her konuda farkl duncelerin ortaya kmasna neden us c oluyordu. Parti iinde kart grler beliriyordu. Buna kapitalizmden kalma c s o us smrc snarn pay da eklenince sosyalist ina ayn zamanda devrimci o uu u s ve kar-devrimci grlerin mcadele alan haline geliyordu. Birok eski s o us u c Bolevik sosyalizmin inasnn zorluklar karsnda kar-devrimci kirleri sas s s s vunur duruma gelmiti. Her konuda birok farkl duncenin ortaya kt, s c us c g her yan kapitalist dman ulkelerle evirili SSCBde sosyalizmin inas, kafa us c s karklndan uzak, sosyalizme bal ve bilimsel bir teoriye sahip bir nders g g o lik gerektiriyordu. Marksist-Leninist ideolojinin savunulmas ve gelitirilmesi s daha nce hi girilmemi bir alanda yaplmalyd: Bu sosyalizmin inasyd. o c s s 9

Bolevik Parti ounluu Marksizm-Leninizm ve sosyalizmi ina perss c g g s pektine bal kald. En byk zorluklar bu sayede at. Stalin, karg u u s s devrimci grlere kar mcadelede partinin onderliini ustlendi. Kafa o us s u g karkl yaayan samimi unsurlar partiye kazand. Partinin birliini kos g s g rudu. Marksizm-Leninizmi yeni bir alanda, sosyalizmin inas alannda daha s da gelitirdi. Sadece partiyi deil milyonlarca insan sosyalizmin inasnn s g s pratiine katma baarsn gsterdi. Eer Bolevik Partide byle bir ideolojikg s o g s o politik izgi egemen olmasayd sosyalizmin inas dunlemez; dahas Sovyet c s us u iktidarnn oku kanlmaz olurdu. c us c SSCB dnyann ekonomik olarak en gl ulkelerinden birisi haline geldi. u uc u Sanayisi ve tarm ckm bir ulkeden gelimi hem de ileri dzeyde, son o us s s u teknoloji temelinde gelimi bir sanayi ulkesi haline geldi. Ynlarn kltrel s s g u u geliimi ve cokusu tarihte ei benzeri grlmemi bir noktaya geldi. Eitim, s s s ou s g salk, sosyal gvenlik vb. haklar eksiksiz olarak saland. Sanat gerekilik ve g u g c c yaratcln doruk noktasna kt. Yeni ve gereki bir hmanizme yaratld. g c c c u Demokrasi gerek anlamda hayata geirildi. c c SSCBnin insanlk tarihine kazandrdklar, sosyalizmin byk baarlar u u s ayr bir yaz konusudur. Ancak insanln byk tarihsel atlm ve g u u dnumnde Stalin bilimin ve sosyalizmin ylmaz savunucusu, sosyalizmin o us u inasnn tartlmaz nderi olmutur. s s o s

Ikinci Ekim Devriminin Onderi: Stalin

Ekim devrimi yeni bir dnya kurmann ilk hamlesiydi. Tarihte ilk kez sosu yalist bir ulke kurulmutu. Ekim devriminin tartmasz onderi, esin kayna s s g Lenindi. Ekim devrimi proletaryay iktidara tam, belli bal sanayi kus s s rulular ve bankalar halkn mlkiyetine geirmiti. Feodal toprak sahipleri s u c s mlkszletirilmiti. NEP dnemi ile ulke toparlanma srecindeydi. Ekim u u s s o u devrimi genel olarak sanayide hayata geirilmiti. c s Ancak kyllk arasnda snf ayrlklar devam ediyordu. Zengin kyllk o uu o uu varln koruyor, yoksul kyllk ve kr proletaryas proleter devletin tm g o uu u korumasna ramen ekonomik olarak eziliyordu. Sanayide gerekleen sosyag c s list devrim henz tarmda gereklememiti. u c s s Kyllun sosyalist inaya ekilmesi sorunu, sosyalist inasnn en temel o u ug s c s sorunlarndan birisiydi. Nfusunun ezici ounluu kyl olan bir ulkede sosu c g g o u yalist devrim kyllge, doru, esnek ve kazanc bir yaklam gerektiriyordu. o u u g s 10

Yoksa devrim yok olmaya mahkum olurdu. Engels ok ncesinde kyllun ikna yoluyla kooperatierde, tarmsal c o o u ug komnlerde birletirilmesi gerektiini sylemiti. Ikna yoluyla; unk kcuk u s g o s c u u mlk sahibi kyllk, somut olarak tarmsal komnlerin daha yararl u o uu u olduunu grmeden byle bir ie girimez. Zor yoluyla kyllgun (zengin g o o s s o u u kyllk hari) kazanlmas dunlemez. o uu c us u Lenin bu nedenle sosyalizme giden yolun kooperatiemeden getiinde s c g srar etti. Kuk kyl ekonomisi kooperatierde toplanmal, bylece planl uc o u o bir ekonomi uygulanmalyd. Kooperatieme onemli bir admd, ancak bir s bakma kolayd. Kyllun mlkiyetine dokunmuyordu. o u ug u Yzyllardr atalarndan kalan kuk toprak parasn hayatnn tek anu uc c lam haline getiren, kutsallk baheden kylnn kolektif bir uretim ve s o u u yaama geii cok da kolay deildi. Lenin kyllgu iknaya nispeten uzun s cs g o u u bir sre gerektiini grdgu iin, tarmsal uretimi arttrmann yntemi olau g o u c o rak tarmsal komnleri deil NEPi onerdi. Tek k yolu buydu. u g c s Eer sosyalist bir toplum kurulacak, sanayide olduu gibi tarmda da g g sosyalizm egemen olacak ve proletarya diktatrlgu onderliinde planl ekoo u g nomi hayata geirilecekse tarmsal komnler, kolektif ciftlikler zorunluydu. c u Kylle pratik ve propaganda ile gerek kurtulu gsterilmeliydi. o u ug c s o 1928 ylnda ilk be yllk plan onerisi kabul edildi. 1928 ylnda s balayan kolektietirme hareketi 1930 ylna geldiinde doruk noktasna s s g vard ve kyllgun byk ksm snf savamn ve ikna yoluyla kolektif o u u u u s iftliklerde topland. 1936 ylna gelindiinde kyllgun tamamna yakn c g o u u devlet iftlikleri (sovhoz) ve kolektif iftliklerde (kolhoz) bir araya gelmi buc c s lunuyordu. Kapitalist uretim anarisinin sebeplerinden birisi, sosyalist planl s ekonomiye en byk tehlike olan topran milyonlarca kuk mlkiyete u u g uc u blnmesi ortadan kaldrld. Milyonlarca kyl kolektif, ozgr ve kurtulua ou o u u s gtren bir yaama kavutu. Tarmda sosyalist devrim gerekleti. Bu Ekim ou s s c s Devriminden sonra sosyalist ina dneminde gerekleen en byk atlmdr. s o c s u u Proletarya diktatrlu altnda Ikinci Ekim Devrimidir. Ekim devriminin o ug onderi Lenin ise Ikinci Ekim Devriminin onderi, esin kayna Stalindir. g

Yn Hareketinin Onderi: Stalin g

Sosyalist inasnn her admnda olduu gibi kolektietirme hareketi de s g s Bolevik Parti iinde byk tartmalar gndeme getirdi. Buharin ve Ras c u u s u dekin onderlik ettii sa sapma, sosyalizm koullarnda snf mcadelesinin g g s u 11

son bulduunu, bu yzden zengin kyllge kar sava amann doru olg u o u u s s c g madn iddia ettiler. Kulaklar varln korumal, NEP devam etmeli, kug g laklar bar iinde sosyalizmle birlemeliydi. s c s Buharin ve Radek grubu snf mcadelesini es geiyorlard. Zengin u c kyllk ile kr proletaryas ve yoksul kyllgun karlar birleemezdi. Soso uu o u u c s yalizmin inas iin tarmda burjuva mlkiyet yani kulak mlkiyeti tasye s c u u edilmeliydi. Buharin ve Radek sosyalizmi ina perspektinden kopmular ve s s kapitalizmin devamn savunan kulaklarla ayn cephede yer almlard. s Kolektietirme hareketine kartlar olduu gibi zamansz ve koullar s s g s olgunlamadan savunanlar da ortaya ckmtr. NEP politikalarna kar s s s tarmda ozel mlkiyetin derhal kaldrlmasn, bylece kyllkle (kyllgun u o o uu o u u tamamyla) snf savamna girilmesini oneren sol (znde sa) sapmas o u g lar da ortaya kmtr. Bu sapma tarmda ozel mlkiyetin kaldrlmasyla c s u kyllkle i savaa girmeyi, Avrupa devriminin yardmyla bu i savatan o uu c s c s baaryla kmay umuyorlard. Bylece devrim Avrupaya yaylacak, Avrupa s c o devrimi de proleter Rusyay kurtaracakt. Trockinin nderlik ettii sol sapma kolektietirmeyi, NEPin devam o g s gerekirken, kyl ynlar henz ozel mlkiyete sk skya balyken, zengin o u g u u g kyllge kar bir hareket ortada yokken savunmutu. Kyllkle byk o u u s s o uu u u atmalara yol aacak, byk kyl ynlarn ikna etme perspektinden c s c u u o u g tamamen yoksun bu politika Sovyet iktidarnn ckmesi demekti. o Lenin kyl hareketinin genel eilimlerini gzlemleyerek kolekto u g o ietirmenin henz zaman olmadn gryordu. Bu nedenle NEPi ilan etti. s u g ou Kooperatiemeyi hedef olarak partinin onne koydu. Kolektietirmeyi zas u s mansz ve Sovyet iktidarn oke gtrecek ekilde zorla yapmay neren c us o u s o sol sapma ile savat. s Stalin kolektietirme yani sosyalist ina perspektinden hibir zas s c man kopmad. NEP dnemi devam ederken kolektietirmenin unsurlarnn o s olumasna sabrla katkda bulunuyor, sosyalist inann hedeerini bir bir s s hayata geiriyordu. c Sava Komnizmi dneminden sonra kyllk, bask dneminin yas u o o uu o ratt honutsuzlukla zgr uretimden yana eilim gsteriyor, yer yer bug s o u g o nun iin isyan ediyordu. Proletarya diktatrlgunn kontrol altnda zgr c o u u u o u uretimi salayan NEP, kyllk iindeki snf ayrlklarn korudu. Kr pro g o uu c letaryas, yoksul kyllk ve bunlarn karsnda kulaklar varln devam o uu s g ettirdi. Orta kyllk geniledi. o uu s Kontrol altnda olsa da kapitalist ekonominin varl kulaklarn mlkiyetg u

12

ine ve urnler uzerindeki kontrolne olanak salyordu. 1920li yllarn sonuna u u g doru kulaklar Sovyet iktidarn ehirlere tahl gndermemekle tehdit ediyor, g s o ktlkla hizaya getirmeye alyordu. Kr proletaryas ve yoksul kyller, kuc s o u laklarn basksnda ezilmekteydiler. Orta kyllgun byk ksm durumdan o u u u u rahatszd. NEP dnemini zorunlu klan artlar ortadan kalkyordu. o s Stalin kitlelerin nabzn yakndan tutan bir onderdi. Bolevik politika sa s natn iselletirmiti. Sosyalizmin inas proletarya diktatrlgunn onderi c s s s o u u olarak Bolevik Partinin tepeden ald kararlarla gerekleemezdi. Karars g c s lar yn hareketiyle birlemeli, onun dzeyini dikkate almal, ynlardan g s u g kopmamaldr. Bolevik partinin siyaseti ynlarn gnlk pratiiyle hayata s g u u g gemeliydi. c Stalin kyl hareketinin kulaklara kar gelien eilimini gzlemlemiti. o u s s g o s Parti yllardr bu eilimi glendirmek iin aba sarf ediyordu. Yer yer g uc c c kyller kulaklarn iftliklerine saldryor, urnlerine el koyuyor, topraklarn o u c u paylayordu. Artk kolektietirme hareketi balamalyd. s s s 1928 ylnn sonlarna doru Parti, kolektietirme hareketinin g s glenmesine ve ilerlemesine yardm ve onderlik etti. Kyller kulakuc o u larn topraklarn igal etti, urnlerini paylat. Kitle hareketi Bolevik s u s s partinin devrimci politikasyla birleti. Kulaklar bir snf olarak ortadan s kaldrld. Tarmda smr son buldu ve sosyalist devrim gerekleti. o uu c s Kolektietirme hareketi, Stalinin brokratizme kar kitlelerin katlmn s u s ve Bolevik politika sanatn nasl ustalkla hayata geirdiinin orneklerinden s c g biridir. Sol sapma NEPi zamanszca sona erdirip kolektietirmeyi savus nurken kyl ynlaryla savaa girimeyi ongryordu. Stalin ise kolekto u g s s ou ietirmeyi uygun zaman ve koullarda kyl ynlarna benimsetmeyi ve s s o u g onlarn devrimci hareketi haline getirmeyi baard. Bu ynyle Stalin yalnzca s o u sosyalizmin inasnn nderi deil halkn nabzn ve eilimlerini bilimsel bir s o g g gzle izleyen, onun hareketine katlan ve yneten bir onderdir. Yn harekeo o g tinin nderidir. o

Faizme Kar Zaferin Onderi: Stalin s s

Faizm Avrupada g kazanyor ve tm demokratik gleri tehdit eder bos uc u uc yuta varyordu. Almanya, Italya, Ispanya, Japonyada faist burjuvazi iktis dara gelmi, demokratik ulkelerde de gclenmiti. Bata demokrasinin kalesi s u s s olan SSCB olmak uzere tm dnyaya ynelik saldrgan bir tutum alyordu. u u o Faist s burjuvazi dnyann u yeni 13 g uc dengelerine gre o yeniden

paylalmasn, kaybettii smrgelerin geri verilmesini istiyordu. Dier s g o u g emperyalist devletler ise byle bir deiiklie rza gsteremezdi. Faizm o gs g o s zaten rklk ve dier halklarn egemenlik altna alnmas propagandasyla c g baa gelmiti. Dier ulkelere ynelik saldrlar balad. Faist saldrnn s s g o s s SSCBye ynelecei umuduyla uzun sre sessiz kalan emperyalistler 1939 o g u ylnda faist devletlere kar sava amak zorunda kald. s s s c Faizm iktidara geldii ulkelerde tm demokratik hak ve ozgrlkleri ortas g u u u dan kaldryor, emekilerin kapitalizmin snrlar iinde olsa da kazanmlarn c c yok ediyordu. Insanln ulat dzeye ve kazanmlara kar bir mcadele g s g u s u yrtyor, milyonlarca insan katlediyordu. uuu Sava basit bir smrge sava olmaktan km, faist gericiliin halklar s o u s c s s g yalnzca smrmesine deil yok etmesine kar mcadele noktasna gelmiti. o u g s u s Irklk uzerinden ykselen faizme kar tm demokratik gler birletirilmeli c u s s u uc s ve faizm yok edilmeliydi. s Stalin, faist Almanya ile saldrmazlk anlamas imzalayp glerini s s uc toparlamak iin zaman kazand. Stalin, faizmin sosyalizmin anavatanna c s saldracan biliyor, bu yzden onlemler alyordu. g u Ingiltere ve Fransann batda sava cephesi amamasndan dolay Faist s c s Almanya tm glerini toparlayp SSCB uzerine byk bir saldr balatt. u uc u u s Geni bir dou cephesi at ve ulkenin ilerine kadar ilerledi. SSCB bir s g c c ynyle bu saldrya hazrlksz yakaland. Faist gler ilerledikleri mevzi o u s uc boyunca insanlar katlediyor, uretim alanlarn yok ediyor ve yamalyordu. g Faizmin, mttek devletler tarafndan da sessizce desteklenen bu byk s u u u saldrsna ancak Sovyet halknn topyekn direnii kar koyabilirdi. Stalin u s s Alman saldrsndan sonra yapt ilk radyo konumasnda SSCB yurttalarn g s s hem saldrnn byklgu konusunda bilgilendirdi, hem de Sovyet halknn u u u kahramanca kar koyuunun ilerletilmesi arsn yapt. Faizmin gc kos s c g s u u nusunda efsaneler yaratlmken, Sovyet halklar, sosyalizme olan ballkla s g Bakomutan Stalinin onderliinde kahramanca savaarak faizmi Stalings g s s radda pskrtt ve Berline kadar kovalad. 8 Mart 1945te Alman birlikleri u u u komutan teslim olduklarn belirten anlamay imzalad. s Faizm belas yalnzca SSCBden deil Bulgaristan, Yugoslavya, Polonya, s g Cekoslovakya, Arnavutluktan da kovulmu, faizmin ba ezilmiti. ABD s s s s ve Ingiliz kuvvetlerinin savan SSCB lehine biteceinin anlalmasndan s g s sonra atklar Bat cephesi yalnzca zaferi hzlandrmt. Mttek devletc s u lerin sessiz onayna ramen Stalin onderliinde Sovyet halk faizmi ezerek, g g s tm dnya halklarn faizm belasndan kurtard. Dou Avrupa ulkelerin bir u u s g ksmnda smr dzeni ortadan kaldrld ve sosyalist inaya geildi. o uu u s c 14

Stalin Diktatr m yd ? o u u

Emperyalist propaganda aygtlar sosyalizmin byk baarlar karsnda bo u u s s s durmad. Sosyalizm karalanmal, ynlarda oluturduu sempati yok edilmeg s g liydi. Sosyalizm baskc, otoriter, her trl demokrasiye kar duran bir diku u s tatrlk rejimi, Stalin de bu rejimin bandaki demir yumruklu diktatrd. o u s o u Herkes GPU ajanlar tarafndan gzetleniyor, kimse rahat nefes alamyordu. o Muhalier ikencehanelerden geiriliyor, katlediliyordu. Sanatlar emirler s c c dorultusunda eserler uretiyor, onun dnda seslerini kartamyorlard. g s c Stalin de bu kanl rejimin ba aktr, SSCB karanlnn Hitleriydi. s ou g SSCBnin sosyalizmin anavatan, ii snf ve kyllun maddi ve masc o u ug nevi ihtiyalarnn insanca karland, smrnn ortadan kaldrld bir c s g o uu u g dzen olduu ak. Sovyetler ve 1936 Anayasas ile dnya tarihinin en gelikin u g c u s demokrasisinin kurulduu, basn, yayn ve rgtlenme ozgrlgunn halk lehg o u u u u ine uyguland, sanatsal ve kltrel bir hmanizmann yaratld bir maden g u u u g olduu da net. Emperyalist propaganda aygtlarnn propagandasn Kabe g edinmi ideologlar ve yazarlarn grlerini uzun uzadya tartacak deiliz. s o us s g Burada sadece birka tezin i yzn sergilemekle yetineceiz. c c u u u g Sosyalizm, eitlik ve zgrlk ideallerinin ezberletildii kuru bir teori s o u u g deil uretim aralar uzerindeki burjuva mlkiyetinin kaldrld, eitlik ve g c u g s ozgrlgun maddi temellerinin yaratld bir sosyo-ekonomik rgtlenmedir. u u g o u Bu sistemde ekonomiden sosyal hayata, siyasetten sanata kadar her ey (sre s u c ilerledike) emeki halkn lehine ekillenmektedir. c c s Burjuvazi demokrasinin dokunulmaz, hatta kutsal olduunu sylyor. g o u Sk sk dokunulmazlara dokunmak zorunda kalan burjuvazinin faizm des neyimleri bir yana, bu demokrasinin halk ynlarnn burjuvazi tarafndan g smrs ve ynetilmesi temelinde kurulmu bir demokrasi olduunu o uuu o s g syleme ihtiyac duymuyorlar. Bahsettikleri gerek proleter/halk demokrao c sisi deil smrnn devam ettii burjuva demokrasisidir. Bugn ondan bile g o uu u g u vazgemek zorunda kalsalar da... c Burjuva demokrasisinin proletarya hareketine sunduu olanaklar ok g c onemlidir. Ancak burjuvazinin demokrasisi sonu itibaryla kapitalist bir de c mokrasidir. Burjuvazinin temel karlarna dokunmayan bir demokrasidir. c Sosyalizmde burjuvazinin temel karlarna dokunmayan bir dec mokrasi dunlemez. Cunk sosyalizmin kendisi burjuvazinin ortadan us u u kaldrlmasdr. Sosyalizmde demokrasi ise proletaryann ve emekilerin ikc tidarnda ifadesini bulan proleter demokrasidir, halk demokrasisidir.

15

Burjuvazi kapitalizmde ynlarn mcadelelerinin basks veya ynlar g u g aldatmak iin proleter partilere, proleter basn ve orgtlenmelere izin verebc u ilir; dahas vermek zorundadr. Snf mcadelesi byle bir kazanm zorunlu u o klmtr. Ancak proleter demokrasisi yok edilmi burjuvazinin kalntlarna s s kapitalizmi restore etmek, smr dzenini geri getirmek iin parti kurma, o uu u c basn ve yaynlar kullanp propaganda yapma ozgrlgun veremez. Burju u u u vaziye ozgrlk vermeyi gerektirecek bir durum yoktur. Proletaryann sosya u u lizmde burjuvaziye ihtiyac kalmamtr; tersine kendi kurtuluu iin burjus s c vaziyi bask altna almaya ihtiyac vardr. Burjuva demokrasisi ve kendini bunun szcs ilan eden emperyalist ideo uu ologlar, sol, sosyalist yazar ve akmlar etkiliyor. Bunlar sosyalizmde saf bir demokrasi olmas gerektiini syleyerek burjuva demokrasisinin nimetlerg o ini ycelte ycelte bitiremiyorlar. Proleter demokrasiyi dolaysyla sosyalizmi u u inkar ediyorlar. Evet, SSCBde burjuva partiler yoktu. Burjuvaziye basn, sz ve o orgtlenme ozgrlgu yoktu. Cunk Leninin Kaustky ile polemiinde tarif u u u u g ettii gibi SSCB saf demokrasiyle deil proleter demokrasiyle ynetilen bir g g o ulkeydi. Stalin burjuvaziye ve onun siyasal temsilcilerine kar tavr almakla s Hitlervari bir diktatr gibi davranmam; Leninizme ve proleter demokrasio s nin ilkelerine sk skya bal kalmtr. Burjuvazin iktidarn ve kapitalizmin g s restorasyonunu ngren oportnizme kar proletarya ve emeki ynlarn o o u s c g iktidarn ve tutarl sosyalist demokrasiyi savunmutur. s *** Stalinin diktatrlun kantlamak iin kullanlan temel tez saf demoko ug u c rasinin yani burjuva demokrasisinin hayata geirilmeyiidir. Bununla birlikte c s Sovyetler Birliindeki brokratlama eilimlerinin Stalinin diktatrlgune g u s g o u vard sylenir. g o Sovyetler Birliinde brokratik eilimler vard. Hem de kumsenmeg u g uc yecek kadar. Lenin ve Stalin sk sk bu tehlikeden bahsetmi ve brokratizme s u kar mcadele etmilerdir. Ancak brokrasi uretici gclerin gelimesinin belli s u s u u s bir dzeyine denk der. Kr ile kent arasndaki, ozellikle kafa emei ile kol u us g emei arasndaki elikinin ortadan kalkmasyla yani komnizme geile son g c s u cs bulur. Ynlarn devlet ynetimine daha ilerden katlmas, demokratik meg o kanizmalarn oluturulmas, brokratik alkanlklarn ikna ve ceza yoluyla s u s kstlanmas, temel olarak da sosyalizmin daha ileriden inas brokratizme s u kar mcadelenin temelidir. s u

16

Stalin bu mcadelenin nderliini ustlenmi ve brokratizme kar zau o g s u s man zaman caydrc sert onlemler de almtr. Brokratizme kar ynlarn s u s g seferberliini ve devlet ynetimine katlmn glendirme perspektinden hag o uc reket etmitir. Temel birok karar, masa banda deil ynlarn istek, talep s c s g g ve eilimleri dorultusunda, onlarn katlmyla alnmtr. g g s Muhalefet kolektietirmeyi zamansz bir ekilde savunurken Stalin s s ynlarn sosyalist inaya katlmn ve kolektietirmenin ancak ynlarn g s s g katlmyla gerekleebileceini savunuyordu. Muhalefet szde demokrasi nac s g o ralar atarken boazna kadar ynlardan kopuk siyasete, brokratizme g g u batmt. Stalin ise siyasetin, devlet ynetiminin ynlarn katlm ve aktif s o g destei ile yrtlmesi ilkesinden hareket ediyor, muhalefetin brokratizmine g uuu u kar kyordu. s c 1936 Anayasas, milyonlarca emekinin katld halk toplantlarnda c g tartlm, onerilerle beslenmi ve kabul edilmitir. Tarihte ynlarn bu s s s s g dzeyde inasna katld ve karar ald bir Anayasa grlmemitir. Bu Anau s g g ou s yasa ile devrim ve sava dnemlerinden kalma birok kstlama kaldrlm, s o c s demokratik mekanizmalar daha da gelitirilmi, Sovyetler temelinde demoks s rasi pekitirilmitir. s s Stalinin Bolevik politika sanatn benimsemi olmas, onun brokratizme s s u kar mcadelesini getiriyordu. Masa banda kararlar alan bir diktatr deil s u s o g ynlarn eilimlerini ve ynetime katlmasn esas alan devrimci komnist g g o u bir nderdi. o

Moskova Durumalar s

Emperyalist propaganda merkezleri SSCB ve Stalin hakknda byk bir antiu u propaganda kampanyas balatmlard. Bu kampanyada Nazi yanls multis s milyoner Amerikan basn tekeli William Rondolph Hearst one kyordu. He c arstn gazeteleri ABDde gnde 13 milyona yakn satyor ve 40 milyon kii u s tarafndan okunuyordu. Hearstn basn Sovyetler Birliinde gerekleen sang c s sasyonel olaylarla doluydu. 18 Subat 1935te Sovyetler Birliinde 6 milyon g insann alktan oldgu manetten verildi. Hibir gereklii olmayan bu haber c u s c c g tartmasz gerek ilan edildi. Gazetelere gre ktlkta olenlerin says bir sre s c o u sonra 15 milyona kt! Ukrayna ktlndan haber yapan muhabirin ise Coloc g rado devlet hapishanesinden kam ve hayat boyunca Ukraynaya gitmemi c s s bir mahkum olduu ortaya kt. Bu haberler gnde 40 milyon Amerikal g c u tarafndan tarafsz gerekler olarak okundu ve kabul edildi. c

17

Benzer speklasyonlar Moskova durumalar iin yapld. 1936-38 u s c yllarnda her yl 1 milyon olmak uzere 3 milyon kiinin idam edildii id s g dia edildi. Btn muhalif unsurlar temizlenmiti. Emperyalist propaganda uu s byle iliyordu. o s 1930lu yllar Avrupada faizmin ykseli yllardr. Hitler 1933 ylnda s u s iktidara gelmi, 1939da Franko demokratik gleri yenilgiye uratmt. s uc g s Faizm birok ulkede glenmekteydi. Alman emperyalizminin temsilcisi Hits c uc ler, birok ulkede eitli orgtler araclyla faist gleri rgtlyor, bunlar c c s u g s uc o u u faizmin beinci kolu olarak faaliyet gsteriyorlard. s s o Hitler daha 1925 ylnda Sovyetler Birlii topraklarnn byk bir g u u blmn Alman topraklar ilan etmiti. SSCBye ynelik saldr hazrlklar ou u u s o aktan yaplyordu. Ulke iinde Carlk ve burjuva kalntlar destekleniyordu. c c 1938 ylnda Cekoslovakya daha sonra Polonya Nazi kuvvetlerince igal edildi. s Faist Alman kuvvetleri Sovyet snrna kadar geldi. s Sava SSCBnin burnunun dibine kadar gelmiti. SSCB askeri hazrlklara s s balamt. Bu koullarda ulke iinde faizmi destekleyen veya faist saldr s s s c s s karsnda Sovyet iktidarna kar eylemde bulunacak unsurlara izin veris s lemezdi. Ulke iindeki gizli/yasad orgtlenmeler faaliyetlerini arttrm, c s u s Bolevik onderlere kar suikastlara girimiti. Sosyalist inaya ynelik sabos s s s s o tajlar ortaya kmt. Kirov, Gorki ve baz Bolevik onderler eitli yntemc s s c s o lerle katledildi, sanayi kurulular ve tarmsal iftlikler byk zararlara s c u u uratld. g Moskova durumalar bu koullarda balad. Yarglamalar itiraar bes s s s raberinde getirdi. Ikence ve bask iddialarna karn sanklarn hibirinde s c ikence gibi zorlayc izler grlmedi, sanklar da bunu iddia etmediler. Trocs ou kistlerin onderlik ettii sabotajc, kar-devrimci orgtlenme aa karld g s u cg c ve tasye edildi. Moskova durumalar iddia edildii gibi milyonlarca insannn idamyla s g sonulanmad. Faizmin saldrsnn ongnnde yaplan durumalarda yzbc s u u s u ine yakn idam cezas verilmitir. Ancak bunlarn byk bir ksm iptal s u u edilmi, ok kuk bir ksm uygulanmtr. Faist kyclkla ibirlii yas c uc s s s g pan kar-devrimci, faizmin beinci kolu durumundaki rgtlenmeler dahi s s s o u dunldunde idam cezas ar gelebilir. Ancak durumalar normal bir us u u g g s dnemde deil faizmin saldrsnn hemen ncesinde yani olaanst onlemo g s o g u u lerin alnmas gereken koullarda yaplyor. s Sovyetler Birliinde cezalarn omr boyu srdu de doru deildir. 1939 g u u ug g g Sovyet mahkemelerinin istatistiklerine gre be yla kadar olan cezalar yzde o s u 95,9, be ile on yl aras cezalar yzde 4, on yldan fazla olanlar ise yzde s u u 18

0,1dir. Bunlar arasnda hrszlar, katiller vb. adi sulular da vardr. c

Stalinin Putlatrlmas s

SSCBde brokratik mekanizma sadece Stalini deil Lenini de putlatrmaya u g s almtr. Putlatrma bilimsel olmayan, kr bir inanca dayanr. Marksizmc s s s o Leninizme batan sona kardr. s s SSCBde brokratik eilimler, parti iindeki baz bozuk ilikiler vard. u g c s Stalin onderliinde verilen anti-brokratik mcadeleye karn bu eilimler g u u s g varln koruyordu (azalsa da korumak zorundayd). Brokratik eilimler g u g kendini birok alanda gsterirken devrimci nderlere bakta da gsteriyordu. c o o s o Putlatrmaya kar temel mcadele bilimin kavranmasyd. Stalin bu s s u amala Marksizm-Leninizm enstitlerinin kurulmasna onderlik etti. Bilimc u sel bilgiyi kavram kadrolarn eitimi partinin en nemli gndemlerinden s g o u birisiydi. Yine de brokratik eilimler putlatrma abasndan vazgemediler. u g s c c Stalin kendisinin putlatrlmasna hatta ovlmesine kar her zaman s u s temkinli ve mtevaz bir ekilde yaklamtr. Kendisini devrimin yer u s s s sprcs olarak tanmlamtr. Stalini kendilerinin byk gretmeni olau uu uu s u u o rak ilan eden gen komnistlere, kendisinin byk oretmen deil Leninin c u u u g g bir grencisi olduunu sylemitir. o g o s Stalin burjuva kibrinden uzak durmu, kendisine ynelik putlatrma s o s eilimlerine kar koymu, byk grev ve sorumluluklar almasna ramen g s s u u o g mtevazl brakmam bir devrimci komnistti. u g s u

10

Stalini Savunmak

Stalini savunmak demek yalnzca tarihsel ve entelektel bir tartmada Stau s linci olmak anlamna gelmez. Sosyalizmi, sosyalizmin kazanmlarn ve bu kazanmlarnn oncs olarak Stalini savunmak ideolojik ve ozel olarak da uu tarih alanndaki mcadelenin bir parasdr. Marksizm-Leninizmin savunulu c mas ve tarihin arptlmasna kar mcadeledir. c s u Ancak bununla snrl deildir. Stalin, SSCBde sosyalizmin inasn sag s vunurken oncelikle oportnist akm ve yaklamlara kar sosyalizmi, sosya u s s lizmin bilimsel kavrann savunmak zorunda kalmtr. Bu nedenle Stalini s s 19

savunmak ayn zamanda evreci, yeil, feminist, zgrlku vb. oportnist c s o u u c u sosyalizm tanmlamalarna kar bilimsel sosyalizmi savunmak demektir. s Ikincisi; Stalin, sosyalizmin inas perspektine bal kalarak tek ulkede s g sosyalizm ile dnya devrimi arasndaki diyalektik ba doru bir ekilde u g g s kurmutur. Tek ulkede sosyalizm ile dnya devrimini kart konumlarda gren s u s o oportnist, kapitalist restorasyonculara kar mcadele etmitir. Bu nedenle u s u s Stalini savunmak, dnya devrimi lklar altnda kendi ulkesindeki devriu cg min kaderini d yardmlara balayan anlaylara kar hem dnya devrimini s g s s u hem de buna giden yolda tek ulkede sosyalizmi savunmaktr. Stalinin dnya devrimci hareketine en byk katklarndan birisi de u u u smrge ulkelerdeki devrim stratejisini bilimsel bir temelde ele almasdr. o u Stalin, Leninin smrge ve yar-smrge ulkeler iin ortaya koyduu tezleri o u o u c g gelitirmi ve ilk kez sistematik olarak formle edilmesini salamtr. Stas s u g s lin, smrge ulkelerde aamasz ve tek bir proleter devrimi savunan, bylece o u s o smrge ulkelerin ozgnlklerini ve devrimin aamalarn hesaba katmayan o u u u s Trockist tezleri eletirmi ve mahkum etmitir. Bylece smrge ulkeler pros s s o o u letaryasna bilimsel bir teorik ve stratejik temel salanmtr. Bu nedenle g s Stalini savunmak smrge ve yar-smrge ulkelerde anti-emperyalist deo u o u mokratik devrimi, ve kesintisiz sosyalist devrime geii yani aamal devrimi cs s savunmak demektir. Bu gncel politik mcadele asndan en onemli ksmdr. Stalin konuu u c sunda ideolojik mcadelenin politik/pratik mcadele ile en cok birleen ksm u u s budur. Ulkemiz gibi smrge ve yar-smrge ulkelerde demokratik devrimi, o u o u bunun gerei olan demokratik ittifaklar savunmak ve gereini yerine geg g tirmek belirleyicidir. Bamszl, demokrasiyi, ulusal eitlii savunan (ve g g s g kesintisiz sosyalist devrim perspektine balanm) demokratik devrim progg s ram, ve devrim stratejisine balanm doru taktikler Stalini gnlk politik g s g u u mcadele ierisinde savunmaktr. Stalini savunmak sadece ideolojik mcau c u delenin deil gnlk politik mcadelenin onemli bir parasdr. g u u u c

11

Stalinist Tavr

Stalin; gerek Ekim devriminden nce gerek sonra proletarya davasna o byk bir inanla ve bilimsel bir teoriyle balanm ve hayatn buna gre u u c g s o ekillendirmitir. Profesyonel parti rgtulunn basit ilerinden ici grups s o u c ug u s s larnn orgtlenmesine, miting ve grev orgtlemeden partinin en onemli or u u ganlarndaki grevlere kadar Stalin tm yaamn kcuk/byk i ayrm yapo u s u u u s madan devrime ve partiye adamtr. Nispeten gvenli bir yaam reddetmi, s u s s 20

bireysel ckarlarn toplumsal olanla birletirmi; proletarya davasn ha s s yatnn anlam haline getirmitir. Bireyin kurtuluunu proletarya, emekiler s s c ve ezilen halklarn kurtuluuyla birletirmitir. s s s Hayat boyunca partinin verdii grevler karsnda geri adm atmam, g o s s byk bir disiplinle devrimci grevleri yerine getirmitir. Parti iindeki libeu u o s c ral, aydn ve szde zgrlku grlere kar partinin birliini, onderliini o o u u c o us s g g ve sk proleter disiplini savunmutur. Ancak birlik halinde, Bolevik disips s line sahip bir komnist parti Ekim devrimini gerekletirebilir ve ynlar u c s g komnizmin yolunda ilerletebilirdi. Stalin partinin birliinin ve Bolevik diu g s siplin anlaynn en byk temsilcilerindendir. s u u Stalinist disiplin kr bir boyun emecilie deil kararlarn demokratik o g g g mekanizma ile alnmasna ve karar alndktan sonra birlik iinde hayata c geirilmesine dayanr. Klece ba eme yoktur unk bilimsel teorinin daha c o s g c u ileriden kavranmasna ve bilinli/gnll katlma dayanr. Alnan kararlarn c o u u birlik iinde ve byk bir devrimci disiplinle uygulanmas, bu konuda tavizsiz c u u tutum anlamna gelir. Stalinist tavr bilimsel teoriye vakf olmak, bunun gereklerini yerine getirerek hayatn tm ezilenlerin kurtuluu ile birletirmek, partinin birliini ve u s s g Bolevik disiplini savunmak anlamna gelir. s

12

Sonu c

Stalin tartlrken, emperyalist propaganda merkezlerinin iddialarn temel s almak en byk yanltr. Kabesi emperyalizm olann sosyalistlii de liberal u u s g ve en iyi haliyle burjuva-demokrat olur. Dier adyla reformizme batm, g s sosyalist olmaktan oktan km demektir. c c s Stalini deerlendirirken burjuva demokrasisinin ok partili parlamenter g c sistemi kstas olarak alnamaz. Sosyalizmde burjuva demokrasisi deil burjug vaziyi bask altna alan proletarya ve emekilere zgrlk salayan proleter c o u u g demokrasi sz konusudur. Stalin nderliinde SSCBdeki siyasal sistem bu o o g nedenle brokratik diktatrlk deil (burjuvazi iin) proleter diktatrlk, u o u g c o u emekiler iin proleter demokrasisidir. c c Stalini emperyalizmin tanmlamas uzerinden deil bilimsel ve nesnel bir g perspektie ele alrsak, her onderin olduu gibi onun da bir snfn temsilcisi g olduu sonucuna varrz. Stalin bir snfn, kapitalizm anda tek tutarl g c g devrimci snf olan proletaryann temsilcisidir. Proletaryann sosyalizmi ina s abasnn, snfsz, smrsz ve savasz bir dnya yryunn nderidir. c o uuu s u u u us u o 21

Tarihteki ilk sosyalist devrim baars, sosyalist inann zaferiyle s s talandrlyordu. Sosyalist inann karmak, zigzagl ve (Paris komn dec s s u u neyimi hari) daha oncesinde hibir ornein bulunmad zorlu yolu ancak c c g g bilimsel bir teori, zorluklar karsnda ylmaz bir inan ve sabrl bir alma s c c s ile alabilirdi. Bunlardan birisinin eksik olmas Sovyet iktidarnn oku des c us mektir. Stalini savunmak bilimsel sosyalizmi savunmak olduu kadar onun ilkeg lerini hayata geirme noktasndaki sabr, inan, disiplin ve elik irade demekc c c tir. Partinin ideolojisini daha ileriden kavramak, politik mcadelenin baars u s iin itenlikle mcadeleye atlmak demektir. Proletaryann ve tm ezilenlerin c c u u kurtulu davasna adanmak demektir. s Stalin, sosyalizmin inasnn tartmasz onderidir. Onun hi ayrlmad s s c g Marksist-Leninist ideoloji ve sosyalist pratii yolumuzu aydnlatmaya devam g edecektir.

22