Geometrik ekil

Alan - Geometrik Merkez A Xc

=

Eylemsizlik Momenti Ixc Iyc Ix Iy Ixc Iyc Ix Iy bh3 / 36 hb3 / 36 bh3 / 12 hb3 / 12 bh3 / 36

Dayanm Momenti Wxc bh2 24

DKGEN

bh 2 b 3 h 3

= = = =

Wyc

b y

Yc

hb2 24

GEN
h

A Xc

bh 2 a+b 3 h 3

bh (b2 - ab + a2) = 36
=

Wxc

bh / 12+

bh2 24

Yc

bh (b2 - ab + a2) = 12

KARE A Xc
= =

h2 h 2 h 2

Ixc Ix I

= Ixc = Iy
4

= h4 / 12 = h4 / 3 Wxc
3 = Wyc = h

= h / 12

Yc
h x

DKDRTGEN

Ixc A Xc
= =

= = = = = =

bh3 / 12 hb3 / 12 bh3 / 3 hb3 / 3 hb3 / 3 b

3

b.h b 2 h 2

Iyc Ix Iy Iy I

Wxc

bh2 6 hb2 6

Wyc
3

Yc

6 (b2 + h3)

BOLUKLU DKDRTGEN

A Xc

= =

bh - b1 h1 b 2 h 2

Ixc Iyc

(bh3- b1 h3) 1 12 (hb3- h1 b3) 1 12

wxc = 1 6 wyc = 1

bh3- b1 h3 1 h

) )

h h1

b1

Y3
b y x

hb3- h1 b3 1 b

A Xc

= =

b(h-h1) b 2 h 2 Ixc Iyc

=
3 b (h3- h1)

Wxc Wyc

ET h h1 DKDRTGENLER
b x

3 b (h3- h1)

12
=

6h
=

b3(h - h1) 12

b2(h - h1) 6

Yc

10

Geometrik ekil TRAPEZ

a h

Alan - Geometrik Merkez

Eylemsizlik Momenti

Dayanm Momenti

h (a+b) A = 2 yc = h 3 (2a+b) a+b

Ixc =

h3 (a2+4ab+b2) 36 (a+b) h3 (3a+b) 12

Wxc

Ixc h-yc

Ix

DARE

2 A = r

Ixc = Ixc = Ix = Iy

r4 4 5 a4 4

Wxc = Wyc

r3 4

Xc = r Yc = r
x

BOLUKLU DARE
y

A =

(d2-d21) 4 d 2 d 2

Ixc = Iyc =

(d4-d41) 64

Wxc = Wyc =

(d4-d41) 32d

Xc =
d d1

Yc =
x

YARIM DARE
y

2 A = r 2

Ixc Iyc Ix

r4 (92-64) 72 r 8 r4 8 5r4 8
4

Wxc

Ixc (r-yc) r3 8

Xc = Yc =

r 4r 3

= = =

Wyc

r x

Iy

11

Geometrik ekil
y

Alan - Geometrik Merkez A

=

Eylemsizlik Momenti 16 175 4 15 32 105

Dayanm Momenti 16 105 4 15

PARABOL

4 ab 3

Ixc = Ixc = Ix
=

ab ab
3 3

Wxc = Wyc =

ab ab
2

Xc = b
a

yc
b b x

2 a 5

ab

YARIM PARABOL

2 ab 3

Ixc = Iyc = Ix
= =

8 175 19 480 16 105 2 15 37 2100 1 80

ab ab
3 3

Wxc = Wyc =

8 105 19 300

ab ab
2

Xc = 5 b 8 yc
=

2 a 5

ab ab
3

YARIM PARABOL Oyuklu Dikdrtgen

1 ab 3

Ixc = Iyc =

ab ab
3

Wxc = Wyc =

37 1470 1 60

ab ab
2

Xc = 1 b 4
a

yc
b x

7 a 10

SEKZGEN

A = 0.8284 d Xc = y c = d 2

Ixc = Iyc = 0.055 d

Wxc = Wyc = 0.110 d

d y

ALTIGEN

A = 0.866 d Xc = y c = d 2

Ixc = Iyc = 0.06

Wxc = Wyc = 0.120 d

eksenler etrafndaki eylemsizlik momentleri Ix1 Iy = alann x, y koordinat eksenleri etrafndaki eylemsizlik momentleri Wxc1 Wyc = alann geometrik merkezden geen ve x, y koordinat eksenlerine paralel olan eksenler etrafndaki dayanm momentleri

A = geometrik eklin alan Xc1 yc = alan geometrik merkezinin x ve y koordinatlar Ixc1 Iyc = alann geometrik merkezden geen ve x, y koordinat eksenlerine paralel olan

12

GEN
C

n s s p S D c B q

SD =1/3 CD; AD = BD S = 1/3 h S1 = 1/3 (q + 2p) = 1/3 (c + p)

DRTGEN
D C S1 T M A S S2 B S1 ve S2 sra ile A B C ve A C D arlk merkezleri; S1 T = S S2 S Drtgenin arlk merkezidir.

DARE YAYI
b S s R a 0 a Yarm Daire OS = R sina a

a0

180

Rs b

OS = 2R / = 0.6366 R

Drttebir Daire OS = 2R 2 / = 0.9003 R Altdabir Daire OS = 3R / = 0.9549 R

DARE PARASI
b

S a 0 a

s R

F = Alan OS = s3 12F = 2 3 R sin3a xF sinaa cosa

a0
180

PARABOL PARASI
S1

S x

y 3 5 3 8

OS =

x : SS1 =

PRZMA

st ve alt yzeylerin arlk merkezlerini birletiren dorunun orta noktas Tepe noktasn taban arlk merkezine birletiren doru zerinde tabandan itibaren yksekliin drtte birinde

PRAMT KON

Tepe noktasn taban arlk merkezine birletiren doru zerinde tabandan itibaren yksekliin drtte birinde

13

DARE DLM
l

I = Yay boyu, = Merkez As, r = Yarap, A = Alan 2 A= x r x =0.008727 x r2 360 l= 2xxrxa = xrxa 360 180

= 57.295 x l r = 2 x A = 57.295 x l r I

DARE KESMES
l A = Alan, I = Yay boyu, c = Kiri, r = Yarap, c = 2 h (2r - h) c h=rr 1 2 4r2 - c2 I = 0.01745 x r x r = (c2 + 4h2) 8h c(r - h) A= rx1 2 2 = Merkez Asdr

= 57.295 x l r

DARE HALKASI

D1 ve D2 = Byk ve kk dairelerin aplar r1 ve r2 = Byk ve kk dairelerin yaraplar = Dairesel halkann alandr. A

r2 D 1 D2

r1

A = (D2 - D2) 1 2 4
2 2 A = (D1 + D2) (D1 - D2) A = (r1 - r2 ) olur 4

HALKA PARASI

a
D2 r2

D1

A = Para Alan, A= 360

= Merkez Asdr.

(r

2 1

2 - r2

r1

TARALI ALAN
A = Alan, c= Kiri boyudur. r c A = r2 -

( )
x r2 4

= 0.125 x r2 =

1 2 r 2

A = 0.1075 x c2

14

DK GEN

a c B C b

A= Alan, a= Hipotens, b ve c = Dik Kenarlar A= bxc 2 a= b2+ c2 c= a2- b2 =a + b + c

b= a2- c2

KZKENAR GEN
A= hxb 2

= b + 2 + a2
2

a h

a=

()
b 2

+ h2

h=

a2

()
b 2

b = 4 a2- h2

ETKENAR GEN

A= a h a

axh 2

A= 0.433 x a2

= 3 x a h= a 3 2

DARE
D= ap, r = Yarap, A= Alan, = evre r D
2 A= x r2 = x D =0.785398 x D2 4

D= D=

2 A = 1.128379 = 3.141593 x

= 1.7724539

= 2 x r = x D= 3.141593 x D

15

ELPS
a

A = Alan, a = Byk Yarap, b = Kk Yarap A = x a x b = (a + b) (yaklak) = [ 1.5 (a + b) - ab ] ( daha iyi yaklak)

DARENN DIINA ZLEN HERHANG BR OKGEN

e

d a r

A = Alan, r = Dairenin Yarap, ve a, b,c, d, e = okgenin Kenarlar A = 1/2 (a+b+c+d+e)x r =a+b+c+d+e

c b

SMPSON KADES
A Y1 d Y2 d Y3 d Y4 d Y5 d Y6 d

Y0

A, B, C, D, Alan : iki bitiik dilimi snrlayan eri paras bir parabol yay olarak alnabilecek kk d geniliinde eit dilimlere ayrlr ve u forml ile hesaplanr.
F = d/3 [ Y0 + Yn + 2 ( Y2 + Y4 + .......) + 4 ( Y1 + Y3 + .......) ]

ETKENAR OKGEN ( Kenar Says : n)

s r Alan : F Kenar : s D daire Yarap : R s r 3.4641 2.000 1.4531 1.1547 0.8284 0.6498 0.5359 R s 0.5774 0.7071 0.8507 1.000 1.3066 1.6180 1.9319 R r 2.000 1.4142 1.2361 1,1547 1.0824 1.0515 1.0353 daire Yarap : r r R 0.5000 0.7071 0.8090 0.8660 0.9239 0.9511 0.9659 r s 0.2887 0.5000 0.6882 0.8660 1.2071 1.5388 1.8660

Kenar Says R F s 3 4 5 6 8 10 12
2

F R
2

F r
2

s R 1.7321 1.4142 1.1756 1.000 0.7654 0.6180 0.5176

0.4330 1.000 1.7205 2.5981 4.8284 7.6942 11.196

1.2990 2.0000 2.3776 2.5981 2.8284 2.9389 3.0000

5.1962 4.000 3.6327 3.4641 3.3137 3.2492 3.2154

16

DKDRTGEN PRAMTN HACM (Temel ekil)

h2 h1 a'

b'

Alt Taban Alan A1 = a x b Alt Taban Alan A2 = a ' x b' V = A1 x h1 + 1/3 h2 [ A1 + A2+ (A1 x A2 ) ]

KUM FGRES VEYA SMEL OBELSK

V = h/6 [ a x b + ( a + a1 ) ( b + b1 ) + a1 + b1 ] rnek ; a = 8m, b=6 m, h= 1 m Eim 1:1.5 a1 = 8 - 2 x 1 x 1.5 = 5m b1 = 6 - 2 x 1 x 1.5 = 3m V = 1/6 [ 8 x 6 + ( 8 + 5 ) ( 6 + 3 ) + 5 + 3 ] = 30m3

b1 a1 a b

ATI (Kama)
a1 h b a

V = h x b ( 2 X a + a1 ) 6

RAMPA
1/m h 1/n
2 V= h 6

[ 3 x a + 2 n1 x h

m-n m

] ( m - n)

1/n 1/n1 1/m

rnek : h= 1.5 m a= 2.5, m= 12, n= n1= 1 2 V = 1.5 (3 x 2.5) + 2 x1 x 1.5 12-1 6 12

] ( 12 - 1)

1/n1 1/n

= 42.28 m3

17

TEKNE
a b h a1 b1

a, b, a1, b1 Elips yarm eksenleri V= xh 6

[ ( 2 x a + a1 ) b + ( 2a1 + a ) b1 ]

rnek: a = 45 cm, a1 = 40 cm b = 25 cm, b1 = 20 cm, h = 50 cm V= x 50 6 =150.5 litre

[ ( 2 x 45 + 40 ) 25 + ( 2x40 + 45 )x 20 ]

FII
Daire Kesiti V = x 1 ( 2 Dm2 + De2) 12 Parabol Kesitli V = 1 ( 2 Dm2 + Dm 2 x De + 3 De2) 15 rnek: De = 50 cm, Dm = 70cm, I = 100 cm V = x 100 ( 2 x 702 + 502 ) cm3 = 321.91 litre 12

I Dm De

KP

d a

V = Hacim, A= Kpn yzey Alan, d = Kegendir.

V = a3 a = A = 6 x a2

A = 6

d=a3
a

DKDRTGENLER PRZMASI

d h b a

V = Hacim, A= Kpn yzey Alan, d = Kegendir. V=axbxh A = 2 x ab + 2 x ah + 2x bh = 2 x (ab + ah + bh) d = a2 + b2 + h2

18

KARE PRZMA

= Hacim, S = Taban Alandr, A = Prizmann Yzey Alan

V =Sxh a S a A = 2 x a = 4 x a x h ya da h A = 2a (a + 2 h)
2

PRAMT
S = Taban Alan, A = Piramitin Tm Yzeyi, V = Hacimdir. V= h h1 axbxh Sxh = 3 3

A = ab + ah1 + bh1

KESK PRAMT
s h1 S h S = Taban Alan, s = st Tabann Alan, h = Piramitin Ykseklii, h1 = Yanal Yzlerin Ykseklii, V = Hacimdir. V= h ( S + s + Ss ) 3

SLNDR
S = Taban Alan, A = Silindirin Tm Yzeyi, V = Hacim h = Silindirin Ykseklii, r = Silindir Taban Dairesi Yarap h r V=Sxh
2 V = x r x h = x D = 0. 785398 x D2 x h 4 2

A =2 x x r + 2 x r x h = 2 r (r + h) = 6.28 x r (r + h)

19

SLNDR PARASI

D = Silindirin Taban Dairesi ap h H S = Silindir Parasnn Yanal Yzeyinin Alan r = Taban Dairesi Yarap, V= Hacim, H ve h= Yksekliklerdir. V = 1.5708 x r2 ( H + h ) r D

BO SLNDR
R

S = D Yanal Yzn Alan, S1 = Yanal Yzn Alan, D ve d = Byk ve Kk Silindirlerin aplar, R ve r = Byk ve Kk Silindirlerin Yaraplar V = Hacim V = x R2 x h - x r2 x h = ( R2 - r2 ) .h S = x D x h S1 = x d x h

d D

KON

h1 h r A D

S = Koninin Yanal Yzeyinin Alan, V = Hacimdir. S = x r r2 + h2 = x r x h1 = 1.5708 x D x h1

2 V = x r x h = 1.0472 x r2 x h = 0.2618 x D2 x h 3

KESK KON

S = Yanal Yzeyin Alan, D ve d = st ve Alt tabanlarn aplar, h1 r h ve h1 = Koni ve Yanal Yzn Ykseklikleri, V = Hacimdir. S = x h1 ( R + r ) = 1.570796 x h1 ( D + d ) V = 1.0472 x h ( R2 + r2 + Rr ) a=R-r olduundan h1 = a2 + h2 = (R - r )2 + h2 olur. D

20

SLNDR PARASI

A = Krenin D Yzeyinin Alan, r = Yarap ve V = Hacimdir. r A = 4x x r2 A = 12.566371 x r2 = x D2 V= D 4 x x r3 = 4.188 790 x r3 = D3 = 0.5236 x D3 3 6

BO KRE

R d r

V = Hacim, A = Krenin Tm Alan, D ve d = D ve aplar, R ve r = D ve Yaraplar V= 4 = (R3 - r3) 3

V = 4 x (R2 + r2)

KRE PARASI
h r x V= R = Krenin Yarap, r = Kre Parasnn Yarap xh = (3 r2 + h2) ya da 6

V = 0.523598 x h (3 r2 + h2) A = 2 x Rh veya A = 2 x x R (R - R2 - r2)

KRESEL BLGE
r x r1 h V = x h = [ 3 (r2 + r12) + h2 ] ya da 6 V = 0.5236 x h [ 3 (r2 + r12) + h2 ]

21

KRESEL KAMA

A = Kresel Kamann Alan, V = Kresel Kamann Hacmi r V= A= 360 360

3 x 4 x x r = 0.0116 x 3

x r3

x 4 x r2 =

90

x r2 = 0.0348 x x r2

DARESEL KESTL HALKA

d r D R A = Halka Yzeyinin Alan, V = Halkann Hacmi V = 4 x 2 x R x r = 19.739 Rr2 A = 4 x 2 x Rr = 39.478418 x Rr

KARE KESTL HALKA

a D R A = Halka Yzeyinin Alan, V = Halkann Hacmi V = 4 x x D x a = 12.566 x D x a V = x D x a2 = 3.1416 x D x a2

ALTIGEN PRZMA
A = Yanal Yzeyinin Alan, V = Altgen Prizmann Alandr A = 6 x a b ya da A = 3.46 x h b V = 2.6 x a2b ya da h b a V = 0.866 x h2b

22