1

YELKENL BR TEKNENN PARALARI VE GVERTE DONANIMI

ekilde ad geen terimlerin anlamlar stralya: Direk cundalarndan baa ve ka inen sabit donanm. (tel halat) Zincirlik: Teknelerin ba altnda zincirin yld yer. armh (armk) : Direk cundasndan ve gurcata-direk balant noktalarndan, tekne bordalarna inen sabit donanm. (tel halat) Iskota: Yelkenlern skota yakalarna balanan ve yelkene kumanda etmeye yarayan halat ve makara donanm. Vardavela: Yolcu veya personelin korunmas iin, teknelerin kpete veya iskelelerine bulunan, sabit veya hareketli puntelleri birbirine balayan tel halat veya demir triz. Puntel: Gverte veya tekne iskeleleri zerine dik olarak konulan, vardavelalarn baland metal veya ahap ubuklar. Direk: Armay ayakta tutan, donanma destek olan dikine ana yap eleman. Cansal: Hava tplerinden oluan iinde kazazedelerin uzun sre hayatlarn idame ettirebilecekleri can kurtarma arac. Bumba: Yelkenlerin alt yakalarn germek iin kullanlan, diree balanm silindirik hareketli yap eleman. Bumba Bask Dzenei: Yelkenlerin geni apaz, pupa gibi seyirlerde balonlamasn engellemek iin bumbay aaya eken hidrolik donanm. (pupa palangas: palanga donanm ile kumanda edilen sistem) Mandar: Yelkenlerin hisa edilmesi iin kullanlan halat. DAD : Denize Adam Dt emercensi durumu. Yeke : Dmen yelpazesi bana taklan ve dmeni istenilen tarafa basmak iin kullanlan metal veya aa kol. Vardavela K (Pushpit) : Metal kst muhafazas. Cansimidi: Denize adam dt durumlarnda kullanlan ,denize den kiiyi kurtarlana kadar su stnde tutan ve zel iaretlerle yerini belli eden, hafif yzer malzemelerden yaplm can kurtarma malzemesi. Dmen Yelpazesi (Palas) : Suya diren gstererek teknenin dnmesini salayan, tekne kna taklm dmen sisteminin ana paras. Kurtaz: Tekneye iskeleden veya baka bir tekneden gelen halat babaya veya ko boynuzuna ynlendirmek iin kullanlan sabit para. Salma: Teknenn baylmasn nlemek ve yanlamay en aza ndrmek n omurgadan su altna uzanan maden veya aa levha. Usturmaa: Teknelerin birbirleri zerine veya iskeleye aborda olurken bordalarnn zarar grmemesi iin kullandklar silindir veya balon eklindeki, halattan veya sentetik maddelerden yaplm malzemeler. Kpete: Posta balarn tekne boyunca birbirine balayan ve gverte kaplamas stne kan kuak. Borda: Teknenin d taraf, su kesiminden yukarda kalan yan ksmlar. apa (Demir) : Teknenin su stnde dalga ve rzgr etkisiyle srklenmemesi iin kulland dibe tutunma malzemesi.

3
Vardavela Ba (Pullpit) : Metal bast muhafazas. Kstrma: Donanma ait halatlar iinden getii ve bu halatlar sabitlemekte kullanlan kilitlemeli mekanizma. Vin : Yelkenli teknelerde, zellkle skota ve der halat germek n kullanlan mekank dzenekli, el, elektrk veya hdrolk gle alan dzenek . He : Gverte zerine monte edilmi aydnlatma ve havalandrma iin kullanlan pencereler. Gverte : Teknede kemerelerin zerine yerletirilmi batan ka uzanan platform. armh Landalar : armhlarn gverte zernde balant yapld paralardr. Mezarna : Gverte ykand veya frtnal havalarda gverteyi denizler yalad zamanlarda tekne iine su girmemesi iin havuzluk ve benzeri yerlerin etrafna evrilmi gverte stnde ykselen yap. Can Halat : Sert havalarda gvertede grev yapan personelin gvenliini salamak iin emniyet kemerlerinin taklaca, gverte boyunca uzanan halat. Liftin Uskuru (Liftin) : Ters ynde alm dilileri olan iki ubua bal bir paradan oluur. Ayn ynde evrilmesi, her iki tarafn bounu alr veya verir. Arma ayarlarnda tel halatlar germek iin kullanlr. Vardasilo : Vardavelalar zerine alan yan tenteler, teknelerin sahile verdikleri iskelelerin vardevele puntelleri zerine geirilmi teknei ismi yazlm kuma malzeme. Kasara : Teknenin ba, orta ve k ksmnda oluan, gverteden daha yukarda kalan yaplar. Su kesimi : Suyun bordaya temas ettii hat. Su ekimi (Draft) : Teknenin su kesiminden omurga veya salma en alt seviyesine kadar olan mesafe. Iskarmoz : Krein balanmas veya oturmas iin ay veya ubuk eklindeki malzeme. amak : Biriken suyu toplamak ve boaltmak iin yaplm bir cins malzeme.
Hazrlayan TUN TOKAY Eitmen / Uzak Yol Gverte Zabiti

TEKNENN YAPI ELEMANLARI

ekilde ad geen terimlerin anlamlar Aa Omurga : Btn teknenin zerine ina edildii batan ka uzanan, tekne iskeletinin altnda ve ortasnda yer alan temel yap elaman.

5
Ba Bodoslama : Omurgann ba tarafnda , teknenin ban oluturan boyuna yap elaman. Borda: Tekneni su kesiminden yukarda kalan ksmlar. Borda ve Karina kaplamas: Teknenin d yzeyini rten ve kabuu oluturarak yzmesini salayan paralar. Burma Tahtalar: Omurgann her iki tarafnda batan ka uzanan ilk kaplama tahtalar. Direk : Donanmn zerine kurulduu, armay tayan ana yap elaman. Direk Gverte Takozu Direi gverte knda destekleyen; direk, gverte balantsn salayan takoz. Dek: Postalarn omurga balantlarn salayan ara paralar. Dmen Kovan: Dmen milinin iinden getii dikey boru. Dmen Palas: Teknenin istenilen ynde gitmesini ve dnmesini salayan, k bodoslamaya taklan levha. Dmen Topuu: Dmen milinin omurga zerinde oturduu yuva. Grder: ksz kemerelerin i kenar balantlarn salayan boyuna yap eleman. Gverte: Teknede batan ka uzanan platform. Gverte kaplamas: Kemerelerin zerine aklan ve gverteyi oluturan paralar. Iskaa: Direk tabannn omurga zerine oturduu yuva. Kamara Farlar: Kamara taban platformu. Karina: Teknenin su kesiminin altnda kalan d ksm. Kasara: Teknenin ba,orta veya k ksmnda oluan gverteden daha yukarda kalan yaplar. Kasara Tavan: Kasara st platformu. Kemere : Karlkl postalar birbirine balayan enine yap elaman. K Ayna: Teknenin k eklini dzletirmek iin k bodoslamaya balanan enine yap eleman. K Bodoslama : Omurgann k tarafnda , teknenin kn oluturan boyuna yap elaman. Kontra Omurga/Bodoslama: Omurgann veya bodoslamann mukavemetini arttrmak iin konan ve bodoslama boyunca uzanan ilave para. Kuak: Postalarn zerine aklan, batan ka uzanan ve teknenin boyuna direncini arttran yap elaman. Kpete: 1) Posta balarn birbirine balayan aa veya elik yap eleman. 2) Parampetin st kenarn evreleyen veya puntel balarn birbirine balayan ahap kuak. Omurga Saplamalar: Aa ve safra omurgay birbirine balayan paralar. ksz Kemere: Kamara girii,kasara, ambar az gibi yaplar nedeniyle oluan gverte blnmelerine denk gelen kesilmi, ksa kemereler. Parampet: Yklerin muhafazas ve insanlarn gvenlii iin gverte zerine dogru devam eden borda kaplamalar. Posta (eri): Omurgaya balanan, stne kaplamalarn akld enine yap elaman Praol (Paraol): Yap elemanlarn birbirlerine balamakta kullanlan ve kullandklar yerlere gre eitli ekillerde yaplan balant paralar. Safra Omurga: Tekneye ek stabilite kazandrmak iin omurga altna konan metal para. Sintine: Teknenin su altnda kalan i ksm, i taban. Su ekimi (Draft): Teknenin su kesiminden omurga veya salma en alt seviyesine kadar olan mesafe. Su Hatt Boyu (LWL) : Su kesiminin ba ve k bodoslamalarla temas ettii noktalar arasnda kalan mesafe. Su Kesimi: suyun bordayla temas ettii hat. Tam Boy (LOA): Ba ve k bodoslamalarn en u noktalar arasnda kalan mesafe. Tampon Kt: Omurga ve bodoslama balant paralar. Triz: nce tahtalardan biilmi posta gibi grev yapan talar. Not: Terimler ve anlamlar, ADEK ve Trk Loydu terminolojisine uygun kullanlmtr.
Hazrlayan TUN TOKAY Eitmen / Uzak Yol Gverte Zabiti

6 YELKENL BR TEKNENN DONANIMI

7
ekilde Ad Geen Baz Terimlerin Anlamlar Blme Perdeleri : Tekne iinde enine tekne direncini ve yzerliliini arttrmak iin konulan su szdrmaz perdeler. Alabanda : Teknenin su kesiminden yukarda kalan i ksm, bordalarn i yzeyleri. Sintine : Tekne iinde szan sularn biriktii, su kesimi altnda kalan i ksm. Far : Sintine zerindeki deme tahtalar. Kasara : Gverte zerinde ykselen st yap. Yangn Battaniyesi : Alevlerin havayla temasn keserek yangnn sndrlmesini salayan, kk bir battaniye boyutlarndaki yanmaz malzemeden yaplm yangn sndrme tehizat. Kuzinede ve ocaklara yakn olmas nerilir.(adek) Yangn Sndrc : Portatif yangn sndrme cihazlar. Kuzineye ve gverte yangnlarna hzla mdahale edebilmek iin girie ve kuzineye yakn monte edilmesi nerilir. (adek) Emniyet Kemeri : Kt hava artlarnda kuzinede gvenli almak iin kullanlan kemer. aret Fiekleri : Tehlike durumunda yardm istemek iin kullanlan fiekler. Nemden ve yanc maddelerden uzak, kolay ulalabilir yerlerde muhafaza edilmesi nerilir. Yalpa Brandas : Yalpaya dme durumlarnda istirahat etmekte olan personelin yatandan dmemesi iin kullanlan kuma malzemeden yaplm yatak n muhafazas. Hazrlayan TUN TOKAY Eitmen / Uzak Yol Gverte Zabiti

8 DENZCLKTE KULLANILAN YN TERMLER

Ba: Teknenin n ksm. K: Teknenin arka ksm. Pruva : Bir teknenin batan ileri ufuk ynndeki alan. Pupa: Bir teknenin ktan geri ufuk ynndeki alan. Sancak: Omurga hattnn pruva ynnde sa taraf. skele: Omurga hattnn pruva ynnde sol taraf. Omuzluk: Teknenin ba ve k ksmnda, omurga hatt ile 45 derecelik a yapan, her iki taraftaki keleri. Rzgar st: Tekne ayn rzgara tabi kald srece, teknenin rzgar ald taraf. Rzgar alt: Tekne ayn rzgara tabi kald srece, teknenin rzgar ald tarafn ters istikameti. REFERANS: EKL RYA ETM DKMANLARI
Hazrlayan TUN TOKAY Eitmen / Uzak Yol Gverte Zabiti

9 ARET FEKLERNN ZELLKLER VE GRNME MESAFELER

PARATL ARET FE 25 MM. KIRMIZI FEK 12 KALBRE KIRMIZI FEK EL MAYTABI

300 M. YKSEE IKAR, 40 SN. YANAR, 30 000 KANDL GCNDEDR. 115 M. YKSEE IKAR, 8 SN. YANAR, 35 000 KANDL GCNDEDR. 75 M. YKSEE IKAR, 6 SN. YANAR, 15 000 KANDL GCNDEDR. BA SEVYESNDE , 60 SN. YANAR, 10 000 KANDL GCNDEDR.

Not: Farkl retici firmalarn rnleri arasnada kandil gleri ve yanma sreleri arasnada ufak farklar bulunmaktadr. Yukardaki tabloda SOLASa uygun ortalama deerler verilmitir.
Hazrlayan TUN TOKAY

SEYR FENERLER
Fenerlerin grnme mesafesi 12 metreden byk , 20 metreden 3 milden kk aralarda Silyon feneri : Borda feneri ,pupa feneri veya 2 milden 360 dereceden grlebilen renkli fener : Silyon feneri : Borda feneri : Pupa feneri : Deiik fenerlerin grnm alar skele borda feneri : Sancak borda feneri : 112.5 derece krmz 112.5 derece yeil 2 milden 1 milden 2 milden

360 dereceden grlebilen renkli fener : 2 milden

10
Silyon feneri : Pupa feneri : 225 derece beyaz 135 derece beyaz

Rzgarlar
RZGAR YILDIZ YN DERECE KERTE DAKKA 0 (360) 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30

kuzey kuzey-kuzeyYILDIZ-POYRAZ 22,30 dou POYRAZ kuzey-dou 45 dou-kuzeyGNDOUSU-POYRAZ 67,30 dou GNDOUSU dou 90 GNDOUSUdou-gney112,30 KELEME dou KELEME gney-dou 135 gney-gneyKIBLE-KELEME 157,30 dou KIBLE gney 180 gney-gneyKIBLE-LODOS 202,30 bat LODOS gney-bat 225 BATI-LODOS bat-gney-bat 247,30 BATI bat 270 BATI-KARAYEL bat-kuzey-bat 292,30 KARAYEL kuzey-bat 315 YILDIZ-KARAYEL kuzey-kuzey-bat 337,30 BOFOR ADLANDIRMA NO. 1 2 3 4 Sakin Hafif Rzgar Latif Rzgar Mutedil Rzgar KARADAK DURUM

Dumanlar dikine ykselir Dumanlar meyilli ykselir Rzgar yzde hissedilir, Yapraklar sallanr ve hldar. Yapraklar ve bayraklar devaml sallanr. Su yzeylerinde krklk olur. Yaprakl kk dallar sallanr. Bayraklar dz durur.Durgun sularda dalgalar belirir. Rzgar yryen insanlar rahatsz eder. Byk dallar sallanr.Telgraf telleri ve saaklar ses verir.Sularda kpkl dalgalar belirir. emsiyeler g kullanlr Btn aalar sallanr. Rzgara kar glkle yrnr.

Frka Rzgar

Kuvvetli Rzgar

Mutedil Frtna

11
8 Frtna Aalarn ince dallar krlr. Rzgara kar yrmek imkanszlar Baz binalarda hasarlar olur. Baca kapaklar sklr, kiremitler uar. Aalar kklerinden sker, binalarda byk hasar oluur. Yapt hasar ok genitir. Karada pek rastlanmaz Byk ve mthi tahribat yapar. Daha ok ekvatorial blgede rastlanr.

9 10 11 12

Kuvvetli Frtna Byk Frtna Bora Kasrga

TEKNE ELEKTRK SSTEMLER

Gnmzde saylar gittike artan elektronik seyir yardmclar ve bunlarn gittike yaygnlaan kullanm bir teknedeki elektrik sisteminin nemini ok arttrmtr. Artk teknenin aks sadece motoru altrmaya ve kamaralar aydnlatmaya yarayan aralar deildir. Teknenize elektrik tesisat deyecek lde elektrik bilginiz olmasa bile, teknenin elektrik tesisat hakkndaki temel ilkeleri bilmek ve en azndan aklerle tesisatn bakmnn nasl yapl acan renmek zorundasnz. Bu bakmdan teknenin elektrik emasnn incelenmesi yerinde olur.

Hemen hemen btn amatr denizci tekneleri DC (doru akm) sistemi ile donatlmlardr. Bununnedeni de motorun ilk altrlmas iin kullanlan sistemin DC olmasdr. lerindeki elektrikli aralarn says ve gerektirdii elektrik gc bu sistemle karlanamayacak lde ok olan baz byk teknelerde, jeneratrler monte edilmekte ve DC sisteminin yansra bir de evlerimizde kullandmz AC (alternatif akm) sistemi tesisat eklenmektedir. AC sisteminde voltaj 220 volt iken DC sisteminde 12 veya 24 volt olabilmektedir. AC sistemi ile alan aralar, amar makinesi, bulak makinesi, t ve ev tipi buzdolab gibi evde kullanlan aralar olup teknelerde kullanlmak zere imal edilen tm aralar DC sistemi ile alrlar. Bu aralar jeneratrn rettii AC elektrik akm ile beslenmek istendiklerinde AC akm redresr ad verilen aralarla DC kama dntrlr. DC sisteminde elektrik gc motora bal olarak alan bir dinamo ya da altenatr ile retilerek aklerde depolanr. Akler de motor altrlaca zaman mar motoruna, bunun dnda da gerekli olduu zaman tm tekneye datm panosu araclyla elektrik gc salarlar. DC sisteminde alan btn elektrikli aralar datm panosuna bir canl ula ve devrenin kapanmasn salayan bir ntr (asi) ucuyla balanrlar. Tesisat ve Kablolar Teknenin tm elektrik tesisatnda zeri iki kat izolasyon kapl, iinde oklu tel bulunan kalay kapl bakrdan yaplm satndart marin kablokullanlmaldr. Elektrik tketen araca gcn tam gitmesi

12
iin kablo ap yeterince kaln olmaldr. nce kablolar elektrik akmna hem daha fazla diren gstererek voltajn dmesine, dolaysyla da aracn arzalanmasna, hem de ar snma sonucu elektrik kontaklarna yol aarlar. Kablolarn geecei yollarn scaktan, deniz suyundan ve yadan uzak olacak ekilde planlanmas arttr. Bu i iin yaplm kablo kanallarnn kullanlmas yerinde olur. Kablo balantlarnda gene deniz aralarnda kullanlmak zere imal edilmi olan kalay kapl marin tipi soketlerin kullanlmas tavsiye edilir. Zaman zaman zellikle kablo balant noktalar ve pano balantlarn kontrol etmek yerinde olur. Herhangi bir paslanma, rme ve kflenme grlrse bu soketler bir an nce deitirilmelidir. Kablo eklemek amacyla iki kabloyu bir arada bkmek yanltr, bu amala retilen terminal balantlarn kullanmalsnz. zellikle ak kutup balar temiz tutulmal, zaman zaman scak su ve ince zmparayla temizlenmelidir. Kutup balar ve kablo balant noktalarnn vazelinlenmesi de korozyona kar bir nlem olabilir. Akler Hemen hemen tm teknelerde kurun asitli tabir edilen 12 veya 24 voltluk akler vardr. Aknn amper/saat kapasitesinin teknenin ihtiyalarna uygun olmas arttr. Bir aknn yeterli olmamas durumunda iki ak aada gsterilen yntemlerin biriyle birbirlerine balanabilir. Teknelerde genelde iki ak kullanlr. Bunlarda biri yalnzca mar aks olarak kullanlrken dieri teknenin ihtiyalarn karlar.

Bir ak alteriyle balanan iki ak de ayn alernatrle arj edilebilir. Aklerin yerlerine iyi sabitlenmeleri ve aols bir asit kaana kar nlem almak gerekir. Akler motor blmesine konulmusa bu blmenin iyi havalandrlmas esastr. arj srasnda kan hidrojen gaznn birikmesi tehlike yaratabilir. Aklerin elektrolit seviyeleri srekli kontrol edilmeli, plakalarn ortaya kmas durumunda saf su eklenmelidir. Teknede aknn arkj seviyesini gsteren basit bir bomemetre bulunmas yararldr. Aklerin uzun sre arjsz braklmas bozulmalarna yol aabileceinden mmknse ayda bir arja balanmalar ya da tekneden sklp eve getirilerek ara sra arj edilmeleri yerinde olur. lkemizde retilen akler starter ak snfndan olup deniz artlarnda mrleri genellikle karadan daha ksa olmaktadr.

YANGIN TEORS Yanma, kimyasal bir olaydr. Belirli bir dereceye kadar snm maddenin oksijen ile birleerek kimyasal deiiklie uramasinayanma , kontrol altna alamadmz yanma olayna ise yangn denir. Yanmann balayabilmesi iin u unsurun bir araya gelmesi gerekir. 1. Yanc madde 2. Oksijen(hava) 3. Is Bu unsur bir genin kenarlar ile temsil edilir. Buna Yangn geni denmektedir.

13
Belirtilen unsurun kontrolumuz dnda birlemesi yangna sebebiyet verir. Bunlardan birinin ortamdan uzaklatrlmasnda ise yanma olay son bulur.

Birinci unsur yanc madde , her zaman,her ortamda bulunabilir. kinci unsur, oksijen , uygun atmosfer artlarnda her tr yangn iin yetereli miktarda vardr. havadaki oksijen yzdesi %21dir. Yangn tipine ve yanc madde zelliine gre gerekli minimum oksijen oran %14 %18 arasnda deimektedir. nc unsur s , bir cismin scaklnn artmasna neden olan etkidir ve zel artlar dnda hi bir yerde bulunmaz. Yeryznde var olan s kontrolumuz altndadr. Is, kontrolumuz dna kmas durumunda, dier unsurlarla birleerek yangna sebebiyet verir. YANICI MADDELER VE YANGIN TPLER Adi Yangn : Organik kkenli, yannca kl brakan maddelerin oluturduklar yangnlardr. Aa , kmr, kait , ot, selloz, kauuk, tekstil rnleri, plastik v.s Uluslar aras harf kodu A A. sinifi yanginlar, soutucu etki yaratan maddeler ile mdahale edilmek sureti ile sndrlr. Akaryakt Yangnlar : Sv yanc maddelerin ( akaryakit ) oluturduu yangnlardr. Benzin, benzol, mazot, fuel-oil, madeni yalar, vernik, boya, tiner, alkol, parafin, aseton, asfalt, tutkal v.s Uluslar aras harf kodu.B B snf yangnlar, yanan madde ile oksijen temasi kesilerek (bomak) sureti ile sndrlr. Gaz Yangnlar : Yanc gaz ve basn altnda svlatrlm gaz haldeki maddelerin oluturduklar yangnlardr. Doal ve retilmi gazlar, metan, hidrojen, asetilen, lpg, propan doal gaz,vs Uluslar aras harf kodu.C C snf yangnlar, genel kural olarak , yangn kaynai kesilerek ve soutma ilemi yaplarak sndrlr. Metal Yangnlar: Hafif metallerin oluturduklar yangnlardr. Titanyum, uranyum, fosfor, sodyum,potasyum,alminyum ,magnezyum vs Uluslar aras harf kodu.D D sinif yanginlar, zel amala retilmi kuru tozlu yangin sndrclerle ile sndrlr. Elektrik yangnlar . Elektrik devrelerinde ve cihazlarnda ar snma veya ksa devre gibi nedenlerle oluan yangnlardr. Uluslar aras harf kodu.E nemli not : TS EN-2 Trk Standardina gre; elektriin bir yangin sinifi olamayacai, sadece yanginin balatan etken olmasi nedeniyle yangn snf olmaktan karlmtr. Elektrik; yangn iin gerekli olan kvlcm oluturarak veya sy reterek ortamdaki yanc maddelerin yanmasna

14
sebebiyet verir ve elektrik akm kesildikten sonra ortamdaki mevcut yanc maddenin cinsine bal olarak yangn A, B, C ve D snf yangna dnr. TEKNELERDE YANGIN SEBEPLER VE ALINACAK NLEMLER Elektrik devreleri ve akler. Elektrik sistemindeki imalat hatalar, deniz durumunun oluturduu hasarlar, yetersiz bakm, tutum , ksa devreler, ar yklenmeler, snmalar, standartlara uygun olmayan ve muhafazasz elektrikli stclar, teknelerde yangnlara sebebiyet verebilir. Bu tr yangnlara sebebiyet vermemek iin, elektrik projesine uygun ve doru apta marin elektrik kablolar ve sigortalar kullanlmaldr. Sistemin kaldramayaca lde ykleme yaplmamaldr. Gvensiz ve korumasz stclar kullanlmamaldr. Bakm ve onarmlar yetkili kiilerce yaplmaldr. Ak montajlar srasnda kutup balarnn doru yerletiine ve evrede kutup balarnn temasna neden olabilecek iletkenlerin olmadna dikkat edilmeli; ayrca aklerin su seviyesi dmesi ve ar arj nedeniyle fazla snmalarna msade edilmemelidir. Kaynak ileri . Gerekli gvenlik nlemleri alnmadan ve dikkatsiz yaplan kaynak ilemleri yangna neden olabilir. Kaynak ilemleri srasnda yeterli gvenlik nlemi alnmal, el altnda mutlaka bir yangn sndrc bulundurulmal , kaynak yaplan mahalin yan ve arka blmelerde elektrik devreleri ve yanc madde bulunmamaldr. Sigara . Kl tablalarnda unutulmu, dikkatsizlik sonucu snmeden p tenekelerine atlm sigara izmaritleri; ayrca yatakta sigara imek teknelerde iin ok ciddi yangn tehlikesi oluturur. Sigara imek iin ayrlm yer dnda kesinlikle sigara iilmemeli, sigara atlmadan, kl tablalar p tenekelerine boaltlmadan izmaritlerinin sndnden kesin emin olunmaldr. Akaryakt sznts ve yanc madde buharlar : Ar scakta motor blmesinde veya tekne iinde biriken yakit buhar veya devrelerden szan yakt, mar motorundan veya ak balarndan ikan bir kvlcmla tutuabilir. Bu tr yangnlara sebebiyet vermemek iin, motor evresi ve sintine temiz tutulmal, yakt devreleri periyodik olarak kaak ihtimaline kar kontrol edilmeli, yakt ikmali yaplrken gerekli gvenlik nlemleri alnmal, tekne ii ve motor blmesinin yeterince havalanmas salanmaldr.

Gaz kaaklar : Gaz tp veya gaz devresi zerindeki kaak sonucu kapal blmelerde biriken yanc gaz buharlar teknelerde yangna sebebiyet verebilir. Bu nedenle gaz tplerinin iyi havalanan, tekne dnda , yaltlm bir blmede bulundurulmal gerekmektedir. (ekil 1) Ayrca tekne terkedilirken devrede gaz kalmamas iin nce tp zerinden devre kesilmeli (A), hortum iindeki gaz kullanldktan sonra ocak zerindeki dme kapatlmaldr.

15
Egzos devres . yi yaltlmam egzos devresi deniz durumunun oluturduu haraketlenme veya baka sebeplerle kendisiyle temas eden malzemelerin yanmasna neden olabilir. Bu tr yangnlara sebebiyet vermemek iin egzos devresinin uygun yaltm yaplmaldr. Ak ate kvlcmlar , zgara, kzartma ve yemek yapm . Ak atein dorudan veya dolayl kullanld durumlarda yeterince dikkat edilmeli ve yanc maddelerin, snan cisimlerle temas etmemesi ve zerlerine kvlcm , kzgn ya sramamas iin gerekli gvenlik nlemleri alnmaldr. Boya malzemeleri . Boya ,tiner, alkol gibi malzemeler mmknse tekne iinde bulundurulmamal, zorunlu olmas durumlarnda, azlar skc kapatlm bir ekilde, iyi havalandrlan, d blmelerde muhafaza edilmelidir. Yal ve kirli temizlik malzemeleri . Scak ortamlarda braklan, motor ve mekanik aksamn temizliinde kullanlan yal ve yakt bulam bez ve stpler, yalarn ve yaktn tutuma scaklnn ok dk olmas nedeniyle yangnlara sebebiyet verebilirler. Bu nedenle yal bez ve stpler kesinlikle, motor ve egzos borusu gibi snn yksek olduu donanm ve malzeme zerinde braklmamal, temizlik bittikten sonra zel bir p torbalarnda muhafaza edilerek, ilk frsatta uygun p toplama yerlerine braklmaldr. Onarmlar . Bakm,tutum ve onarmlar srasnda kullanlan yksek devirli elektriklikli aletlerin srtnme nedeniyle oluturaca s ve kartaca kvlcmn yangna sebebiyet vermemesi iin onarm yaplan blgede yeterince yangn nlemi alnmal, yanc maddeler evreden uzaklatrlmaldr. YANGINLA MCADELE: Yangn sndrclerde bulunmas istenen zellikler Soutuculuk. Yanan maddenin soutularak, scaklnn tutuma scaklnn altna dmesini salar. Bouculuk. Yanan maddenin hava ile temasn keser, oksijensiz brakarak boar ve yangnn snmesini salar. Alev krclk . Kimyasal yolla alevlerin enerjisini alarak yangnn snmesini salar. Teknelerde kullanlan ana yangn sndrme malzemeleri Su : Soutucu, sis veya sprey eklinde kullanldnda boucu zellie sahiptir. Elektrii iletir. Portatif yangn sndrme tpleri iinde etkili kullanm miktar bulundurulamadndan dolay portatif yangn sndrc olarak kullanm yaygn deildir. Adi yangnlarda etklidir. Uyar: Elektrikten kaynaklanan yangnlarnda, devre ak olduu srece kullanlmaz. Kpk : Baz kimyasal solsyonlarn su ile kartrlmasndan elde edilir. Boucu ve ksmen soutucu zellie sahiptir. Elektiri iletir. Genel maksatl olmad iin kk teknelerde portatif yangn sndrc olarak kullanlmazlar. Adi ve akaryakt yangnlarnda etkilidir. Uyar : Elektrikten kaynaklanan yangnlarnda devre ak olduu srece kullanlmaz. Karbon di oksit gaz (CO2): Havadan 1.5 kat daha ardr. Alevlerin zerini ker , bu nedenle birincil olarak boucu zellie sahiptir. Yaltkandr, elektrii iletmez, bu nedenle elektrik kaynakl ve motor blmesi yangnlarnda etkili sndrc olarak kullanlmaldr. kincil olarak, soutucu zellii sahip olmas nedeniyle yzey yangnlarnda etkindir. Genel maksatl kullanlabilir. Kuru kimyasal tozlar : Yangn sndrme amal kullanlabilecek toz haline getirilmi kimyasal maddelerdir. Alev krc ve ksmen boucu zellie sahiptir. Soutucu deildir, elektrii iletmez. Teknelerde genel maksatl portatif yangn sndrc olarak bulundurulmas nerilir. Halon gaz . Basn altnda svlatrlm bcf tipi halon gaz yangn sndrc olarak kullanlr. Yangnn zerinde buharlar. Ksmen soutucu ve boucu zelliklerinin yannda esas olarak alev

16
krc zellie sahiptir. Elektrii iletmez.Genel maksatl kullanlr ( baz lkelerde 2000 ylndan sonra kullanm yasaklanmtr.) Yangn battaniyesi : Battaniye byklnde yanmaz malzemeden imal edilmi tehiatlardr. Kk yangnlarn zerine kapatlr ve yangnn boularak snmesi salanr. Portatif yangn sndrcler: Balang aamasnda yangna mdahale etmek iin kullanlrlar. Kk yangnlarda etkilidirler ve yangnn ksa srede sndrlmesini salarlar. Portatif yangn sndrclerde su kullanm yaygn deildir. eitleri:

Kpkl. Uluslar aras renk kodu : Sar CO2 . Uluslar aras renk kodu: Siyah Kuru kimyasal tozlu. Uluslar aras renk kodu: Mavi Halon gazl. Uluslar aras renk kodu: Yeil

Teknelerde portatif yangn sndrclerin miktarlar, yerleri ve muhafazas Mevzuatmza gre, zel teknelerde, makina dairesi veya sand dnda ve varsa kuzinede veya kamarada (salonda) bulundurulmak zere toplam iki adet; ticari teknelerde btn sefer blgeleri iin salon ve kuzinede ayr ayr olmak zere adet, 6 kg. portatif yangin sndrme cihaz bulundurulmaldr. Boylari 15 metrenin altnda olan teknelerde yangin sndrme tpleri 2 kglik olabilir. Boylari 9 metrenin altnda olan teknelerde en az 1 adet 2 kglik portatif yangn sndrme cihazi bulunacaktr. Kamarali teknelerde kamara bana en az 1 adet 2 kglik tp bulunacaktr. Motoru olmayan teknelerde yangn sndrme tp bulunmas gerekmez. Portatif yangn sndrme cihazlarnn stnde kullanma talimatlar yazldr. Ayrica hangi tip yanginlarda kullanilacai, uluslar aras kodlama sistemindeki harfi (A-B-C-D) belirtilerek gsterilmitir. Portatif yangn sndrclerin tm, ilgili blmede, kolayca ulalabilecek, el altnda ve grnr bir yerde , zel kelepesine takl ve kullanma hazr bir ekilde muhafaza edilmelidir. Portatif yangn sndrclerin periyodik bakmlar yaptrlmal; basnl cihazlarda basn ibresinin yeil alann dna kmas durumlarinda, periyodik bakm tarihi beklenmeden, bakma gnderilmelidir. Teknedeki yangn sndrme cihazlarnn tamam ayn dnemde bakma gnderilmemeli, bakim sresince servisten temin edilecek ilave yangn sndrme cihazlari teknede bulundurulmaldr. Salonda bulundurulmas gereken portatif yangn sndrcnn, gverte yanginlarna hzla mdahale edilebilmesi iin gverte kna yakn bir noktada muhafaza edilmesi tavsiye edilir. Yangin battaniyesi, kuzinede ocaklara yakn, el altnda bir yerde bulundurulmaldr. Sabit yangn pompas ve yangn devreleri: Sabit bir pompayla , deniz suyunun, gvertede belirlenen noktalardaki yangin vanalarina (yangin istasyonlarina) baslmas iin kurulmu sistemlerdir. ( Tekne byklne gre bu istasyonlar tekne iinde de oluturula-bilmektedir.) Yangn vanalarnn hemen yannda, kullanma hazr olarak yerletirilmi, teknenin her hangi bir yerindeki yangna mdahale edebilecek uzunlukta yangn hortumlar bulundurulmas gerekmektedir.

17
Mevzuatmza gre, zel teknelerde bu sistem zorunlu deildir. 15 m. den daha byk ticari yat, gezi ve balk teknelerinde ise sistemin kurulmas zorunludur. Ayrca klas kurulular, sertifika talebinde bulunan her trl teknede sistemin bulundurulmasn istemektedir. Sabit yangn sndrme sistemi: Yangn riski yksek, makina dairesi gibi kapal hacimlerde, yangn kontrol altna alarak sndrebilmek iin dizayn edilmi yangn boma sistemleridir . Sz konusu kapal hacmi dolduracak miktarda yangn sndrcler yeterli miktarda tp kullanlarak depolanr; bu tplerin tamam uzaktan kumandayla ayn anda alabilecek ekilde itiraklenmitir. Yangn dedektrlerinin otomatik olarak devreye soktuklar yangn sndrme sistemleri olduu gibi, elle kumanda edilen sistemler de bulunmaktadr. Mevzuatmza gre ,zel ve ticari yatlarda sabit yangn sndrme sistemi aranmamaktadr. Gezi snf teknelerde ise, ilgili ynetmeliin 5.6.2 yangnla mcadele donanm maddesinde, akaryakt kullanlan motorlarn yerletirildii ksmlar, yangn durumunda o blme girme ihtiyac gerektirmeyen bir yangn sistemi ile donatlmaldr, hkm konmutur. Ayrca, Trk Loydu tarafndan belgelendirilmek isteyen her tip tekne, tutusma noktasi 55 c olan yakit kullanan (ornegin benzin) veya supersarjli veya toplam gucu 500 kw olan atmosferik basincli dizel cevrimli icten yanmali makinalarin bulundugu daire ve mahaller sabit yangin sondurme sistemleri ile korunacaktir. hkmne uygun donanm kurmas gerekmektedir. Yangnlarn sndrlmesinde kullanlacak temel yntemler Yanma ileminin balamas ve srmesi iin yangn geninde belirtilen elemann doru oranlarda bir araya gelmesi gerekmektedir. Bu elemandan birinin ortadan kaldrlmas durumunda yanma ilemi balayamaz ya da balam olan yanma son bulur. Temel prensip olarak sndrme ileminde baarya ulamak iin bu elemandan en az birinin ortamdan uzaklatrlmas gerekmektedir. Yangn sndrmede uygulanmas gereken yntemler unlardr: Yangn Bomak. Yangnn havayla temasn kesme ilemidir. Kapal blme yangnlarnda blmelerin kapatlmas, boucu yangn sndrclerin kullanlmas veya kk yangnlarda kum veya yangn battaniyesi kullanlarak boma ilemi gerekletirilir. Yangn Soutmak. Yanan madde ve yangn ortam soutularak, yangn geninin s kenar krlmaya allr. Bu maksatla soutucu sndrcler ve ortamn enerjisini kimyasal yolla drdkleri iin alev krc sndrcler kullanlr. Yanc Maddeyi Uzaklatrmak. Yangn geninin yanc madde elamann ortamdan uzaklatrmak iin yaplan almadr. Kat yanc maddelerin ortamdan kartlmas veya yangn evresinden uzaklatrlmas ile salanr. Akaryakt ve gaz yangnlarnda ise yanc madde kaynandan kesilir ve yangn yaktsz braklarak sndrme ilemi gerekletirilir. Elektrik yangnlarnda,yangn A veya B tipi yangna dnmemise elektrik kaynann kesilmesiyle yangn sner. Teknelerde yangnlarn sndrlmesi Kapal blme yangnlarna mdahale : Panik yapmayn. Yangn bulunduunuz ortamda balamsa, teknede bulunan dier ahslar bararak uyarn ve en yakn portatif yangn sndrme cihazyla yangna mdahale edin. Teknenin elektriini kesin veya kesilmesini salayn. Yangn makina dairesinde balamsa ve sabit sistem yangn sndrme donanmnz varsa, makina dairesi girilerini ve havalandrmalarn kapatarak sistemi devreye aln. Yoksa, makina dairesinde bulunan portatif yangn sndrcyle yangna mdahale edin.

18
Yangn kuzinede balamsa el altndaki yangn battaniyesiyle yangna mdahale ettikten sonra portatif yangn sndrcy kullanmak zere hazrlk yapn, yangn battaniyesinin etkili olmad durumda portatif yangn sndrc kullann.. Yangn sizin bulunmadnz bir blmede balamsa ve duman nedeniyle blmeye giremiyorsanz, blmenin btn giri klarn, lumbuz,kap ve manikalarn kapatarak yangn boarak sndrmeye aln. Portatif yangn sndrc kullanmak iin kapal mahale girilmesinin zorunlu olduu durumlarda, yznz slak bez veya havlu gibi malzemelerle sarn. (Yangna mdahale edecek kiinin stnde kesinlikle sentetik giysiler olmamaldr. ) Akaryakt ve motor blmesi yangnlarnda hemen akaryakt devresi vanalarn kapatn; yangna mdahale ediyorsanz, kapatlmasn salayn. Akaryakt yangnnda yakt kaann olduu noktaya mdahale edin. Adi yangnlarda tatl su veya deniz suyu kullanabilir. Gerilim altndaki elektrik tesisat yangnlarnda, motor stndeki yangnlarda, ya ve akaryakt yangnlarnda asla su kullanmayn. Gverte yangnlarna mdahale . Seyirde gverte zerinde yangn kmsa,sratinizi dmen dinleme sratine drerek yanan blgeyi rzgar altna aln. Sabit yangn devresi varsa, sistemi devreye alarak suyla; yoksa, portatif yangn sndrclerle rzgar stnden yaklaarak yangnn kaynana mdahale edin. Yanan malzemeleri gnder ve veya benzer aralarla denize atn. Portatif sndrclere ilaveten , mmkn olan btn imkanlarla kontrollu su kullanarak yangn sndrmeye aln. ( Gverte tatl su ve deniz suyu devreleri kullanlmaldr.)

Mmkn olduu kadar fazla yangn sndrcyle mdahale edilmelidir. Yangnn sndrlmesi durumunda kor artklar suyla tamamen sndrlr ve yangn blgesi tekrar alevlenme ihtimaline kar uzun sre kontrol altnda tutulur. Yangn sndrlemiyorsa can sal ve servis botu yangndan korunur ve tekneyi terk hazrlklarna balanr. Portatif yangn sndrclerin kullanlmas 1. Portatif yangn sndrcnn pimini ek. 2. Mmknse yangn sndrcy yangnn kaynana, mmkn deilse en yakn noktaya ynlendir . 3. Yangn sndrcy ynlerdiin noktaya sk. 4. Yangn nden arkaya, aadan yukarya doru sprerek sndr. 5. Mhahalenin her aamasnda portaif yangn sndrme cihaz dik tutulmaldr.

19
Hazrlayan TUN TOKAY Eitmen / Uzak Yol Gverte Zabiti tunctokay@hotmail.com ttokay@yahoo.co.uk

DENZCLK BAYRAKLARI (ALFABETK)

Bayrak sim Anlam Aada dalg var, amdan yava gein.

ALFA

BRAVO

Tehlikeli kargo yklyor, boaltyor veya tayorum. Evet veya Onaylyorum Seyir deitirmek (Yelkencilik)

CHARLIE

DELTA

Glkle manevra yapabiliyorum, uzaklan.

ECHO

Sancaa kryorum.

FOXTROT

Engelliyim, benimle iletiim kurun.

GOLF

Bir pilot istiyorum.

HOTEL

Gemide bir pilot var.

INDIA

Limana giriyorum (Uluslararas) Yanndaym (Donanma)

20
Biti evresinde Balama (Yelken) Tehlikeli bir ykm var ve ate aldm.

JULIET

KILO

Seninle iletiim kurmak istiyorum. Gemini hemen durdur. abuk gel veya beni takip et. (Yelken)

LIMA

MIKE

Gemim duruyor, yolsuz. Kayp iaret (Yelken)

NOVEMBER

Hayr veya Negatif. Terk ve tekrar yelken ama. (Yelken)

OSCAR

Denize adam dt.

PAPA

Tm mrettebat gemiye, hareket ediyoruz (Limandan) Gemi salk kurallarna uygundur, limana giri izni istiyorum. (Uluslar.) Tm botlar gemiye. (Donanma) Hi. (Uluslararas) (Denizde) kmale Hazrlanyorum. (Limanda) Gmre hazrm. (Donanma) Tornistan ediyorum. (Uluslararas) Bayrak ekiyorum (Donanma) Seyir ksalt (Yelken) Trol yapyorum, uzak dur. (Uluslar.) nmden geme (Donanma)

QUEBEC

ROMEO

SIERRA

TANGO

21

UNIFORM

Tehlike iine giriyorsun.

VICTOR

Yardm istiyorum.

WHISKEY

Tibbi yardm istiyorum.

XRAY

Niyetini belirtmeyi brak ve sinyalimi bekle. Kiisel Hatrlatma (Yelken) apa ekiyorum (Uluslararas) Grsel letiim grevim var. (Dona.) Can yelei takn (Yelken) ekici istiyorum. %20 Skor Cezas (Yelken)

YANKEE

ZULU

DENZC BALARI (1)

TWO HALF HITCHES Bu gvenilir dm hzl bir ekilde atlr ve genellikle, gemiyi karaya balamak iin kullanlr. BOWLINE Doru yapldnda bu dm, hibir ekilde kaymaz veya karmaz. Bo-lin olarak telaffuz edilir. ANCHOR BEND Bu dm, halat apaya sabitlemek iin kullanlr.

FIGURE EIGHT

22

Halat ucunun palangadan kmas nlemek iin kullanlr.

SQUARE KNOT / REEF KNOT Ayn apta iki halat birbirine balamak iin atlan bu dm, yaygn olarak yelkeni camadana vurma veya sarma ilemlerinde kullanlr. CLOVE HITCH ok sk kullanlan bu dm, halat bir diree hzl ve kolay bir ekilde balamak istediinizde kullanlr. CLEAT HITCH Tekneyi limana balamak veya tekneye salam bir ip balamak iin kullanlr.

SHEET BEND Farkl aplarda olan iki ipi birbirine balamak iin kullanlr.

HARTA SEMBOLLER VE KISALTMALAR

Bu not sadece genel ksaltmalar, tehlike ve uyar sembollerini iermektedir. Tm harita sembol ve ksaltmalar iin Seyir Haritalarnda Kullanlan Semboller, Ksaltmalar ve Terimler Kitabna bavurunuz. KISALTMALAR: CORAF POZSYON VE YNLER SEMBOL Lat Long M NM ANLAMI Latitude / Enlem Longitude / Boylam Degree(s) / Derece Minute(s) / Dakika Second(s) / Saniye Nautical mile(s) (1852m) Deniz mili

23
kn N E S W NE SE NW SW DP YAPISI SEMBOL S M Cy; Cl Si St G P Cb Rk Co Sh S/M Wd SEMBOLLER: TEHLKELER VE UYARILAR ANLAMI Sand / Kum Mud /amur Clay / Balk Silt / Alvyon Stones / Talk Gravel / nce akl Pebbles / Orta akl Cobbles / Byk akl-Ta Paralar Rock; Rocky / Kaya,Kayalk Coral / Mercan Shells / Kabuk Two layers / ki Kat (Sand over Mud / Kum ve amur) Weed / Otluk Kelp / Yosun Knot(s) / Srat (mil/saat) North, Northern / Kuzey East, Eastern / Dou South, Southern / Gney West, Western / Bat Northeast / Kuzey Dou Southeast / Gney Dou Northwest / Kuzey Bat Southwest / Gney Bat

24

25

26