5 Endstriyel Hammaddeler Sempozyumu, 13-14 Mays 2004, izmir, Trkiye

Cevher Hazrlama Tesisleri Artklarnn Deerlendirilmesi

E. Kaya Dokuz Eyll niversitesi, Mh. Fak., Maden Mh. Blm, zmir

ZET: Bu makale konsantre artklarnn deerlendirilmesi ve artklardan endstriyel hammaddeler retilebilmesi iin yaplm bir almann sonularn sunuyor. Artklardan kazanlacak yeni yan rnler bu artklarn olutuu evrenin cinsine ve zenginletirme ilemine bal olarak deiim gsterecei aktr. Bu almada be ayr cevher hazrlama tesisi artklar incelenmi ve analiz sonular ayrntl ekilde sunulmutur. Artklarn tane boyut dalmlar, artklarda bulunan elementlerin ve minerallerin miktarlar, deerli minerallerin varl ve miktarlar, deerli minerallerin flotasyon yapmak iin tane serbestleme durumlar incelenmitir. Bu almann ana amac konsatre artklarn deerlendirmek iin yaplacak ilemleri belirlemek ve izlenecek bir akm emasnn oluturulmasdr. ABSTRACT: The potential to recover by-products from mining tailings was evaluated. Variations in potential by-product minerals can be expected for different operations. The primary objective of the present investigation was to establish a streamlined characterization procedure to recover the potential minerals to be used as raw materials for other industries. This paper presents the results of characterization work performed for five different samples collected from different mineral processing operations. The work includes: determination of particle size distributions, elemental and mineralogical analysis, liberation and locking characteristics of sulfides, determination of the presence and quantities of potential by-product minerals. Although identification of the mill tailings would be desirable, the official policies of some companies forbid publication of such data and, therefore, no tailing samples were identified as to source.

1. GR Cevher hazrlama tesislerinde heryl milyonlarca ton artk retilmekte ve bu miktar yldan yla giderek artmaktadr. Cevher hazrlama tesisleri genellikle cevher iinde deerli metal miktar % 1 gibi bir tenrle almakta ve artk olarak atlan gang ksm % 90 gibi byk miktarlarda olabilmektedir. Birok cevher hazrlama tesisi artk havuzlannda gnmze kadar ok byk miktarlarda art zaten biriktirmitir (White and Rule, 1971). Gelecekte maden yataklarnn tenrlerin dmesi ile bu artklarn cevher kayna olarak kullanlmasnn nemi artacaktr (iek et al, 1998; Cristovici, 1986). Ayrca bu artklar endstride hammadde olabilecek birok deerli maddeleri iermektedir (Llewellyn and Sullivan, 1980;Sekulicetal.,2001). 355

Maden iletmelerindeki biriken bu artklar ok byk miktarlarda olmasna karn, bunlarn tenr olduka dktr. Fakat maden kazs ve cevher hazrlamada en pahal ilem olan boyut kltme ilemleri daha nceden uyguland iin, basit cevher zenginletirme ilemleri ile artklarda bulunan baz mineraller ekonomik olarak kazanlabilir (Gktepe ve Pooley, 1998; Figueroa, 1976; Holmes et al., 1976; Gomez and Solar, 1995; Lewis, 1998; McWaters, 1990) ve endstride hammadde olarak kullanlabilir (Sekulic et al., 2001). Bu almada cevher hazrlama tesisi artklarndan yan rn elde etme potansiyeli aratrlmtr. Bu almada kullanlan artk numunelerin nereden alnd veya geldii arzu edilen bir durum olsada, irketler bu gibi bilgilerin yaynlanmasna kar

E Kaya

kmaktadr, dolaysyla geldii gizli tutulmutur

numunelerin

nereden

2. NUMUNE ALMA VE ANALIZ METODLAR1 Be ayr cevher hazrlama tesisi artk havuzlarndan 100kg miktarnda numuneler alnmtr Numuneler yle isimlendirilmitir Numunel (Nl), Numune2 (N2), Numune3 (N3), Numune4 (N4) ve Numune5 (N5) Artklartn tane boyutlar zaten kuuk olduundan ayrca boyut kltme ilemine tabu tutulmamtr Numuneler aadaki gibi eitli ilemlere tabu tutulmutur Ozgul arlk ve bulk younluk (yn younluu) lmleri, Tane boyut dalmlarn bulmak iin elek analizi, Hdrosklon ile mesh) ayrm, lam ksmnn (500

deerlendirmek iin bu gelitirilen akm emas izlenmitir Artklar ilk olarak hdrosklon ile k boyuta (500 /im) ayrlm, 500 mesh uzer malzeme sarsntl masalarda zenginletirilmi ve ar ve hafif mineraller ad altnda k tur urun alnmtr Ar mineraller flotasyon ilemine tabu tutulmutur Flotasyon artklar sulfurlu (yzen) ve sulfursuz (artk) diye k kma ayrlm ve sulfursuz ksm ayrca manyetik ayrmaya tabu tutulmutur

3. SONULARIN TARTIILMASI Numuneler ekil 1 deki akm emasna gore etl ilemlere tabu tutulmu ve sonular dort grupta aadaki balklar altnda incelenmitir 3 l Boyut Analizi, Younluklar Ozgul Arlk ve Bulk

Kimyasal element analizi AA (atom adsorpsyonu), XRF (x-ray fluorescence) ve ICP (inductively coupled plasma) ile yaplmtr, XRD (x-ray diffraction) ile mneroloj analizleri, Sarsntl masa ve ar ortam ayrm, Sulflrlu fraksiyonun zenginletirilmesi, Sulfusuz fraksiyonlar ayrmaya tabu tutulmutur flotasyon ile

Artklar izelge 1 'de gsterildii gibi u boyut dalmna ayrld akl (+53 fim), kum (-53 pm + 2 jnm) ve kl (-2 jum) fraksyonlar Numune5 (N5) akl ve kl boyutlarnda en duuk orana sahiptir N3 numunesinin akl ksm ise en yksek oran iermektedir N2 numunesinin kl oran (% 6,7) dier artklardan biraz daha yksektir Numunelerin ozgul arlklar (izelge 2) 2,63 ve 2,98 arasnda deiiyor N4 ve N5 artklar en yksek ozgul arla ve ayrca en yksek demir ieriine sahipler Tane boyut dalmlar ya elek analizi ile bulundu ve ekil 2'de gsterilmektedir Butun artklar 1000 /zm'nn altndadr N3 numunesi en fazla in (P80 = 279 m) ve N5 numunesi en fazla ince (P80 = 128 /im) tanelere sahpt N2 numunesi ise en geni boyut dalmna sahiptir

manyetik

Numunelerin karaktenzyonunda izlenecek ilemler iin genel bir akm emas ekil 1 'de olduu gibi gelitirilmitir Bu aratrmada artklar

356

 Endusli)elHanmaddele Sempozyumu 13 14 Ma\s 2004 izmit Trkiye

ekil 1 Artklar deerlendirmek iin uygulanan akm emas izelge I Numunelerin (N 1-N5) u boyut dalmna ayrlmas (% Arlk) Tane Boyutu, mikron +53 (akl) -53+2 (kum) -2 (^lam) Nl 57,3 32,0 5,7 N2 54,2 39,1 6,7 N3 67,3 28,5 4,2 N4 55,2 40,2 4,6 N5 41,2 55,2 3,6

izelge 2 Numunelerin (N1-N5) ozgul arlk ve bulk (yn) younluklar Nl Ozgul Arlk, g/cm Bulk (yn) Younluk, kg/m3
3

N2 2,70 1319

N3 2,67 1246

N4 2,84 1193

N5 2,98 1600

2,63 1271

357

E Kaya

ekil 1 Numunelerin (N1-N5) araziden alndklar ekilde tane boyut dalmlan

3 2 Kimyasal Analz Sonular Kimyasal analz sonular izelge 3'de gsterilmitir N2 ve N4 numunelen en yksek bakr oran iermektedir (N2 %0,243 ve N4 % 0,235) N4 (% 7,78) ve N5 (% 5,03) numunelen en fazla ve N3 numunesi ise en az demir oranlarn iermektedir N5 numunesi en yksek T0 2 (% 0,57) iermektedir N5 numunesi otek artklarla karlatrldnda daha fazla Ce (Cerium) (348 ppm), La (Lanthanum) (224 ppm) ve Nd (Neodymum) (110 ppm) iermektedir N5 numunesi ayrca en yksek As (arsenik) (52 ppm) ieriine sahiptir Dier numunelerin arsenik ierii 20 ppm'den azdr N2 numunesi en yksek Pb (kurun) oranna (203 ppm) sahiptir 3 3 Mineraloji ve Sonular Tane Serbestlemesi Analz

N3 numunesi en fazla K-feldspat (% 37,4) ve plagoklas (% 28,6) iermektedir Mika ieren maddeler (sensit ve muskovt) en fazla N2 numunesinde bulunmaktadr Numunelerden N4 ve N5 en yksek manyetik konsantrasyonuna sahiptir N4 numunesi dikkati ekecek kadar garnet iermektedir Mikroskop ile yaplan serbestleme analz sonulanna gore serbest haldeki pint oran genel olarak 4,7 ile 7,7 (% hacm) arasndadr N4 numunesmdek serbest haldeki pirit oran ise 16,3'tur (% hacm) Serbestlem slfr konsantrasyonu N3 numunesinde ok duuk (% hacm 0,3) bulunmutur Serbestlem kalkopmt konsantrasyonu ise genel olarak % 0,1'in altndadr N2 numunesi en fazla kalkozn (CU2S) ve koveln (CuS) iermektedir Miktar olarak, % 30 sulfirlu bakr, pint ile bulunmaktadr N5 numunesinde sulfirlu demirin aa yukar % 10-15M markast (FeS2) olarak bulunmaktadr Gangdaki serbestlemem slfr miktar ok azdr (%1,3 ile %4,7 arasnda)

Mineraloji analz sonulan izelge 4'de ve serbestleme analizleri izelge 5'de verildi N2 numunesi en fazla kuvars oran iermektedir (%46)

358

5 Endstriyel Hammaddeler Sempozyumu, 13-14 Mays 2004, kmr, Trkiye

izelge 3 Numunelerin kimyasal analz sonulan (artk havuzlarndan alnd gibi) Elementler Cu, % Mo, % Fe, % S hepsi, % Zn, % LOI, % S0 2 , % AI 2 0 3 T0 2 , % Na 2 0, % K 2 0, % CaO, %
P2O3,%

Nl 0,066 0,005 1,06 0,93 0,006 2,36 67,77 14,68 0,39 2,15 4,80 2,05 0,15 0,02 0,88 138 <4 25 <20 <0,2 0,030 13 68 35 30 12,0 5,6 4,4 4,0 2,9 4 1,1 1 <1 1 0,2

Mn, % Mg, % Zr, ppm Sn, ppm W, ppm As, ppm Cd, ppm Hg, ppm Pp, ppm Ce, ppm La, ppm Nd, ppm Th, ppm Sc, ppm Sm, ppm Hf, ppm Cs, ppm U, ppm Eu, ppm Yb, ppm Tb, ppm Ta, ppm Lu, ppm

N3 N2 Ana Elementler 0,050 0,243 0,005 0,011 1,20 0,96 1,26 1,16 0,027 0,005 3,44 2,80 67,56 69,99 15,37 14,06 0,25 0,33 0,32 2,43 5,26 5,55 0,28 2,47 0,12 0,10 0,02 0,03 0,3 0,46 130 133 <4 <4 17 9 <20 <20 <0,2 0,7 0,032 0,055 203 16 Az Bulunan Elementler 53 47 23 29 25 28 13,0 3,8 2,6 3,7 4,4 3,3 3,5 4,0 4,8 2,5 2 6 0,9 0,8 1 <1 <1 <1 <1 <1 <0,2 0,2

N4 0,235 0,008 5,03 3,62 0,012 6,64 55,89 12,38 0,38 0,23 3,85 3,12 0,17 0,09 0,84 116 <4 6 <20 <0,2 0,036 12 77 46 35 7,2 8,3 5,1 3,4 0,8 5 1,3 2 <1 <1 0,3

N5 0,042 0,001 7,78 1,68 0,039 2,06 49,03 11,34 0,57 0,78 4,93 2,48 0,22 0,16 2,93 125 <4 <4 52 <0,2 0,058 48 346 219 110 4,6 14,7 11,8 3,5 4,2 2 2,2 2 <1 <1 0,3

3 4 Mineral Zenginletirme Artklar genel olarak ekil l'dede grld gibi ayrtrma ilemlere tabu tutulmutur (lamn hdrosklon ile uzaklatrlmas, sarsntl masa ile zenginletirme, flotasyon)

Genel olarak ar mineral fraksiyonlar (>3 3 spesifik gravite) ok az olarak bulunmutur (% arlk %0,37 - %2,0) Fakat N4 ve N5 numuneleri yksek oranlarda manyetik ve baka ar mineraller iermektedir Sonu olarak, sadece N4 ve N5 artklarndan ar mineraller kazanlablr N5 artklar demir cevheri manyetik retimi iin elverilidir

359

C Kaya

Yan urun olarak kuvars ve feldspat retimi NI, N2 ve N3 artklarndan mumkun olabilir NI, N2 ve N3 artklarnn feldspat analz sonular piyasada satlan feldspata ok yakn olduu bulunmutur Feldspat, kuvars ve manyetik rnlerinin kimyasal zelliklen ve sat ftatlar izelge 6 ve 7'de verilmitir izelge 7'dende grld gibi, Nl, N2 ve N3 numunelerndek feldspat oranlan piyasadaki sat yaplan feldspat u nlerine yakndr Endstriye bal olarak feldspat tane boyut dalmlar deimektedir Cam retimi iin feldspat genellikle 850 ve 425 mkona krlr ve kimyasal analizi yledir %4 - 6 K 2 0, %5 - 7 Na 2 0, %19 civarnda Al 2 0, ve %0,08 Fe 2 0, mlekilikte kullanlan feldspat iindeki oranlar beyaz porselen ve ayn tur seramikler iin %4-14 K 2 0 ve tane boyutu 75 mikron'un altnda demir miktar %0,07'tur Genel olarak, kuvars iin istenilen 850 ile 106 micron arasndaki tane boyutu

miktar %95'tur Cam sanayinde kullanlacak kuvars iin istenilen kimyasal zellikler ve tane boyut dalmlar izelge 8'de verilmitir Sarsntl masa (gravite) ve flotasyon ilemleri ile ayrlan urunle iin arlk dalm dengesi izelge 9'da verilmitir lam miktar en az olan urun N3 nutnunesdr Sarsntl masadan kazanlan sulfurlu mineraller genel olarak prt'tr (%79 - %87) N2 numunesndek prt'n % 22's genel olarak kalkozn ve koveln ile kapldr N2 ve N4'den elde edilen sulfurlu konsantrelerde serbestlem kalkozn oran %4,6 ve %2,0 gibi en yksektir Besleme mal ve gravite artklarn kimyasal analz sonular izelge 10'da verilmitir Gravite artklarndak demir oran en fazla olan rnler N4 ve N5'tr Sarsntl masa sulfursuz urun iin mineraloji analizleri miktar olarak izelge 11 ve I2'de zetlenmitir Serbest haldeki kalkoprt oran Nl numunesinde en fazladr

izelge 4 Numunelerin mineraloji analizleri (artk havuzlarndan karld gibi) Mineraller Nl (% Arlk) N2 (% Arlk) N3 (% Arlk) 24,3 37,4 28,6 1,5 2,1 3,6 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 1,7 0,4 0,0 0,0 0,0 0,2 100% N4 (% Arlk) 27,5 16,9 1,1 7,5 7,1 0,0 3,0 5,7 0,0 0,0 2,4 0,0 0,0 2,0 3,3 20,0 3,5 100% N5 (% Arlk) 18,1 21,3 5,1 0,0 9,8 5,7 1,8 1,6 10,0 9,4 0,0 0,0 4,0 4,5 4,6 0,0 4,1 100%

Kuvars 32,1 45,7 K-Feldspat 25,8 18,9 Plagoklas 22,8 1,4 Muskovt 6,1 22,5 Bott 2,9 2,5 Klont 3,5 1,0 Pint 0,6 0,7 Kaolent 0,0 5,0 l/S Kark Ara Kl 0,0 0,0 Smektt 1,9 1,0 Geott 0,0 0,0 Karbonatlar 0,0 1,4 Epdot 00 0,0 Manyetit 0,0 0,0 Aktnolt 0,0 0,0 Garnet 0,0 0,0 Dier 2,9 1,3 Toplam 100% 100% XRD analizleri Miktarlarn statksel Standard dalm

360

 Endstriyel Hammaddeler Sempozyumu 13-14 Mays 2004 Izmir Tukye

izelge 5 Numunelerin Tane serbestleme analizleri (artk havuzlarndan karld gibi) Mineraller Serbest pirit Serbest kalkopnt Sulfur iermeyen gang Ksm-serbest sulfur ieren gang Serbest/ksm-serbest manyetik mineral Toplam Nl (%Hacim) 4,7 N2 (%Hacim) 6,0 0,3 89,0 4,7 ... 100 N3 (%Hacim) 0,3 0,3 94,7 4,7 ... 100 N4 (%Hacim) 16,3 0,3 75,3 1,4 6,7 100 N5 (%Hacim) 7,7

<o,

92,3 3,0 ... 100

<o,

76,6 4,7 11,0 100

izelge 6 Artklardan elde edilebilecek rnler ve sat fiatlar* Endstri Seramik derecesi Cam derecesi Kuvars Cam retme Demr-dokum Andrc ve patlatma kumu Hidrolik krma kumu Seramik Kimyasal maddeler Lastik ve plastik dolgu Golf sahas malzemesi Filtre malzemesi Ortalama fat 38 22 4,8 5 0,8 2,6 0,4 4,1 0,5 16,7 13,9 24,5 32,3 56,5 20,2 76,7 15,7 17,7 18,6 100 25 Piyasa Kullanm Miktar, % Feldspat 32 68 113 97 $/ton

Manyetik Manyetik, ar ortam ayrma Duuk kalite demir peletler ... * Bu deerler Mining Engineering dergisinden (June 2000) alnmtr

izelge 7 Artklardan elde edilen rnlerdeki zellikler ile istenilen zellikler (% Arlk)* Feldspat rn Kimyasal SO, AKO, FeX>, CaO MgO K.,0 Na,0 L O TO, LOI Konsantrasyon,% stenilen,% Kimyasal 67,04-79,20 S0 2 -70 12,1-19,25 16-18 A1 2 0 3 0,03-0,09 0,05 Fe 2 0 3 0,38-1,94 <1 CaO ok az ok az MgO 2,62-12,1 Yksek Na 2 0+K 2 0 2,12-6,96 Duuk LOI 0,35 Fuzyon 0,1-0,2 kayp 0,8 0,08-0,09 * Deerlerin alnd kitap Industrial Minerals and Rock, 1994 361 Kuvars rn Konsantrasyon,% stenilen,% 99,5 98,61-99,93 <0,15 0,05-1,72 <0,1 0,01-0,38 0,01-0,08 <0,1 0,01-0,09 0,01-0,54 <0,2 0,15-0,5 0,07-0,35

E. Kaya

izelge 8. Cam sanayisinde kullanlacak kuvars iin istenilen artlar* Tane Boyut Dalm Kimyasal zellikler +20 mesh, %0 Si0 2 , over %90 +30 mesh, %1 maksimum Fe2C>3, %0.03 maksimum -100 mesh, %15 maksimum Cr 2 0 3 , 0.0003% maksimum * Deerlerin alnd kitap: Industrial Minerals and Rock, 1994. izelge 9. Sarsntl masa ve flotasyon zenginletirme rnlerinin arlk dalm yzdeleri (%) [bu alma sonulan] lemler Gravite rn Slfrsz' Manyetik Manyetik deil 2 Slfrl Gravite artklar, hafif fraksiyon Hidrosiklon st rn (lam) Nl 4.55 3.67 N2 3.12 2.75 N3 3.54 3.07 N4
3

N5

0.88 65.08 30.37

0.38 68.74 28.14

0.47 78.14 18.32

16.50 12.40 4.20 8.21 4.09 55.79 27.72

31.02 4.04 13.53 17.48 1.18 42.57 26.42

Toplam 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 Slfrl ve slfrsz fraksiyonlar flotasyon ile elde edildi. 1 Sarsntl masa rnne flotasyon ilemi uyguland ve manyetik ayrma slfrsz fraksiyona uyguland. 4 Manyetik ayrma uyguland, sonra flotasyon manyetik olmayanlara uyguland. izelge 10. Besleme mal ve gravite artklarn kimyasal analiz sonulan [bu alma sonulan] Nl Giren 70,86 15,25 0,19 CaO 0,27 Na 2 0 5,54 K20 0,25 T0 2 0,93 Fe Toplam 93,11 Hafif Fraksiyon S0 2
AI203

N2 Grav.1 Artk 77,55 11,58 0.10 0.26 5.03 0.23 0.64 95.39 Giren 67.31 14.55 2.03 2.22 4.75 0.40 0.99 92.25 Grav.' Artk 70.15 13.53 1.84 2.33 4.77 0.36 0.84 93.82 Giren 68.28 14.33 2.17 2.56 5.24 0.34 0.92 93.84

N3 Grav.1 Artk 70.95 13.74 1.80 2.68 5.38 0.29 0.72 95.56 Giren 55.78 12.50 3.08 0.24 3.89 0.40 4.86 80.75

N4 Grav.1 Artk 66.32 12.74 2.02 0.29 4.60 0.38 1.97 88.32 Giren 48.99 11.35 2.37 0.76 4.93 0.58 7.64 76.62

N5 Grav.' Artk 61.63 12.72 2.47 1.07 5.54 0.47 4.17 88.07

362

5. Endstriyel Hammaddeler Sempozyumu, 13-14 Mays 2004, tzmir, Trkiye izelge 11. Sarsntl masa rnlerin (slfursz fraksiyon) mineraloji analizi (miktar olarak) [bu alma sonulan] Mineraller Kuvars K-Feldspat Muskovit Klorit Plagioklas Demir oksitler Kalsit
Pirit

Nl Fazla Fazla Biraz ok az Biraz ok az ok az

N2 Fazla Biraz Biraz

N3 Fazla Fazla Biraz ok az Biraz ok az ok az

N4 Fazla Biraz ok az ok az

N5 Fazla Biraz Fazla Biraz Biraz

ok az ok az ok az

Kl Gamet Epdot Hornblent Sidert Florit Olivin Biotit Payrofilit Amfibol

ok az Fazla Biraz ok az ok az ok az

Fazla ok az Fazla

izelge 12. Sarsntl masada kazanlan slfdrl rnn mineraloji ve serbestleme analizi (% hacim) [bu alma sonular] Tanm Serbest pirit Serbest kalkopirit Ksmi serbest slfr ieren gang Kalkozn ve kovelin ieren pirit Serbest kalkozin Serbest sfelarit Dier slfrler
1

Nl 85,00 5,67 3,33 4,33 0,01 0,67 1,33 0,00

N2 67,33 0,67 7,00 20,00 4,67 0,00 0,00 0,33

N3 87,00 1,00 5,00 5,00 0,01 0,33 1,33 0,00

N4 86,33 2,00 3,00 4,33 2,00 0,67 1,67 0,00

N5 84,33 0,04 14,00 0,33 0,00 1,00 0,00 0,33

Demir oksitler 1 Galena, bomit, mohbdenit, tetraedrit 2 Hematit, manyetik, hdro demir oksitler 4. SONULAR

Yaplan bu aratrma almasnda be ayr artk numunesi zerinde yaplan analiz ve zenginletirme ilemleri sonucu elde edilen bulgulara gre aadaki sonular karlabilir: 1. Artklardan yan rn kazanma potansiyeli tessden tesise deimektedir. 363

2. Aratrma sonulan ar minerallenn artklardan kazanlmasnn genel olarak zor olacan gstermektedir. Fakat N4 ve N5 artklanndan manyetik kazanlmas aynca incelenebilir ve kazanlan manyetik rn zelliklerinin kmr iletmelerinde ar ortam zenginletirme ve dk tenrl demir cevheri

E Kaya

peletieri endstrisi iin istenilen zelliklere uygunluu aratrlmaldr. 3. Yan rn retimi iin en ok potensyelin kuvars ve feldspat retimi olaca grlmtr. retilen kuvars ve feldspatn endstride kullanm aadaki alanlarda olabilir: Kuvars: Cam hammaddesi, seramik, kimya sanayii, fltreleme, demir-dkm sanayii. Feldspat: Seramik sanayisi derecesinde, cam sanayisi derecesinde. 4. Artklardan bakr retilmesi iin tenorun dk kald ve retim maalyetlernn daha yksek olaca bulunmtur. Yaplan fizbiliti hesaplar maaliyetlerin bakr iin $l/lb ve zerinde olacan gstermitir. 5. Cevher hazrlama artklar imento hammeddes olabilecek ana maddeleri (Kalsiyum karbonatlar, alminyum oksits, slka, demir, ete.) iermektedir. Artklarn imento hammeddesne katk malzemesi olabilirlii aratrld ve sorun olabilecek maddelerin alkaliler (Na, K) ve slfr olaca belirlendi. Artklarn katk malzemesi olarak kullanlmasn iin en byk sorun bunlarn retilmesi iin maliyetin yksek olacadr. Mesela, demir (demir cevheri, ve elik slag), slika, ve alminyum oksitler'in dorudan hammadde olarak satn alm imento sanayisine daha ucuza mal olmaktadr.

Holmes, J. A., Deuchar, A. D., Stewart, L. N. And Parker, J. D., 1976, "Design, Construction and Commissioning of the Nchanga Tailings Leach Plant" Extractive Metallurgy of Copper, 907925. Gomez, L. and Solar, R. D., 1995, "Tailings Retreatment Plant in Codelco, El Teniente Division," proceedings of Copper 95, Vol. II Mineral Processing and Environment, Ed. A. Casali, G. S. Dobby, M. Molina and W. J. Thoburn, 67-76. Gktepe, F. and Pooley, F. D., Sep. 1998, "Recovery of Copper from a Sulphide Tailings by Bacterial Leaching," Proceedings of the 7th International Mineral Processing Symposium, Innovations in Mineral and Coal Proceesing, Ed. S. Atak, G. nal, and M. S. elik, Istanbul, Turkey, A. A. Balkema, Rotterdam, Brookfield, 483-488. Industrial Minerals and Rocks, 1994, Ed. Donals D. Carr, 473-481. Lewis, W. M., 1998, "Simplified Tailings Recovery Utilizing a Lewis Econosizer" Society for Mining, Metallurgy, and Exploration, Littleton, CO, Prepirit No 98-128. Llewellyn, T. O. And Sullivan, G. V., 1980, "Recovery of Rutile from Porphyry Copper Tailings Sample," Bureau of Mines Report of Investigations, RI 8462. McWaters, T., September 1990, "Magma's Tailings Leach Operation," Mining Engineering, 10751080. Mining Engineering, June 2001. Sekulic, Z., Ignjatovic, M., and Jovanovic, V., Sep. 2001, "The Use of Flotation Tails from Copper Mine in the Cement Industry, " Proceedings of the 9th Balkan Mineral Processing Congress, New Developments in Mineral Processing, Ed. G. nal, S. Atak, A. Gney, M. S. elik, and A. E. Yce, istanbul, Turkey, Beril Ofset, 603-607. White, J. C. And Rule, A. R., 1971, "Distribution of Sulfide and Oxide Copper in Copper Mill Tailings, " Bureau of Mines, Report of Investigations 7498

KAYNAKLAR cek, T., Cocen, I. and Samanl, S., Sep. 1998, "Gravimetric Concentration of Fine Chromite Tailings" Proceedings of the 7th International Mineral Processing Symposium, Innovations in Mineral and Coal Proceesing, Ed. S. Atak, G. nal, and M. S. elik, Istanbul, Turkey, A. A. Balkema, Rotterdam, Brookfield, 731-736. Cristovici, M. A., Nov 1986, "Recovery of Gold from Old Tailing Ponds" CIM Bulletin, Vol. 79, No. 895, 27-33. Figueroa, C. K., June 1976, "Morenci Tailings Leaching Plant" Transactions of AIME, Vol. 260, 170-173.

364