ICS: 01.

110

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

TRK STANDARDI
TURKISH STANDARD

TS EN 61346-2
ubat 2005

ICS 01.110; 29.020

ENDSTRYEL SSTEMLER, TESSAT VE DONANIM LE ENDSTRYEL MAMULLER - YAPILANDIRMA PRENSPLER VE REFERANS GSTERMLER BLM 2: NESNELERN SINIFLANDIRILMASI VE SINIFLAR N KODLAR Industrial systems, installations and equipment and industrial products Structuring principles and reference designations Part 2: Classification of objects and codes for classes

TRK STANDARDLARI ENSTTS Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA

Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz. Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn kranla anarz.

Kalite Sistem Belgesi malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.

Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas) TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas) TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir garanti sz konusu deildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir. TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

n sz
Bu standard, CENELEC tarafndan kabul edilen EN 61346-2 (2000) standard esas alnarak, TSE Mhendislik Hizmetleri Hazrlk Grubunca hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 15 ubat 2005 tarihli toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

indekiler
Giri................................................................................................................................................................... 1 1 Kapsam...................................................................................................................................................... 1 2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar ............................................................................................ 1 3 Tarifler ....................................................................................................................................................... 1 4 Snflandrma prensibi.............................................................................................................................. 1 5 Ama veya greve gre nesnelerin snflandrlmas ve ilgili kod harfleri ........................................ 2 6 Alt yap nesnelerinin snflandrlmas ve ilgili kodlar.......................................................................... 9 7 Alt snflar ................................................................................................................................................ 11 Ek A (Bilgi iin) - Nesne tiplerini gsteren kod harflerinin tarifi iin temel kurallar ............................... 13 Ek B (Bilgi iin) - Genel bir proses ile ilgili nesne snflar ........................................................................ 15 Ek C (Bilgi iin) - Genel bir alt yap ierisindeki nesneler ile ilgili nesne snflar .................................. 16 Ek D (Bilgi iin) - llm deikenler veya balang deikenleri iin harf sembolleri .................. 17 Ek ZA - Atf yaplan uluslararas standardlar ile bu standardlara karlk gelen Avrupa standardlar . 18

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

Endstriyel sistemler, tesisat ve donanm ile endstriyel mamuller Yaplandrma prensipleri ve referans gsterimler Blm 2: Nesnelerin snflandrlmas ve snflar iin kodlar Giri
Bu standardn amac, btn teknik alanlarda nesnelere uygulanabilecek snflandrma plnlar oluturmaktr. IEC 61346-1 Ek Ede (iptal edilmi standard) olduu gibi, nceki IEC 60750 standardnda kullanlan harf kodlar, genel yaklamla elimedii srece muhafaza edilmitir. Bununla birlikte, olabildiince az sayda deiiklie yol aacak bir zm bulmaya gayret edilmitir. Ek Ada nesne tiplerini gsteren kod harfleri ile ilgili temel kurallar verilmitir. Ek Bde nesnelerin genel bir proses ile ilgili ama e grelerine gre nasl snflandrlabilecei gsterilmitir. Ek Cde nesnelerin bir alt yapdaki konumlarna gre nasl snflandrlabilecei gsterilmitir. Ek Dde ISO/DIS 14617-6 standardndan alnan bir izelge verilmitir.

Kapsam

Bu standard, nesne snflarn ve bu snflar ile ilgili referans gsterimlerde kullanlacak kod harflerini kapsar. Bu snflandrma emalar btn teknik alanlardaki nesnelere, IEC 61346-1e gre aa benzer yap ierisindeki herhangi bir konumda uygulanabilir. Not: Nesnelerin sadece yerine gre yaplan snflandrmalar, bu standardn mevcut basksnda gz nne alnmamtr.

Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standard ve/veya dokmanlara atf yaplmaktadr. Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste hlinde verilmitir. Tarih belirtilen atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yaplmas art ile uygulanr. Atf yaplan standard ve/veya dokmann tarihinin belirtilmemesi hlinde en son basks kullanlr. EN, ISO, IEC Ad TS No1) vb. No (ngilizce) IEC 61346-1 Industrial systems, installations and TS EN equipment and industrial products 61346-1 Structuring principles and reference designations Part 1: Basic rules ISO/DIS Graphical sysmbols for diagrams Part 6: 14617-6 Measurement and control functions Ad (Trke) Sanay sistemleri, yerleimleri ve donanmlar ve sanay mamulleri Yaplandrma prensipleri ve referans gsterimler - Blm 1: Temel kurallar

3 4

Tarifler Snflandrma prensibi

Bu standardn amalar bakmndan, IEC 61346 1de verilen tarifler geerlidir.

Nesnelerin snflandrlmas prensibi, her nesneyi girdi ve kts olan bir prosesin paras olarak grme esasna dayanr (ekil 1).

1)

TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir. 1

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

ekil 1 Temel ilem kavram Bir prosesin paras olan her bir nesne, girdi ve kts gz nne alnarak, ama veya greve gre karakterize edilebilir. Burada, nesnenin dhil olarak nasl oluturulduunun nemli olmad sonucu karlabilir. Ama ve grev, bu standardda bir snflandrma emas oluturulurken kullanlan temel karakteristiklerdir (Ek B).

5 Ama veya greve gre nesnelerin snflandrlmas ve ilgili kod harfleri

Bir nesne, bir aa yap ierisindeki konumundan bamsz olarak, bir ak (rnein, elektrik enerjisi, bilgi veya malzeme) ile bir etkileime sahip ise veya sahip olmas tasarlanyor ise, izelge 1de verilen, ama veya grev- ile ilgili snflandrma emas ve kod harfleri kullanlabilir. Prensip olarak herhangi bir nesneyi izelge 1e gre snflandrmak mmkndr. Bu tablonun uygun olan durumlarda kullanlmas nerilmektedir. Ek B deki ekil B.1de, izelge 1 deki snflar genel bir proses modeli ile balant kurularak gsterilir. Nesnelerin izelge 1de verilen emaya gre snflandrlmasnda aada belirtilenler geerlidir: lgili nesne, bu nesnenin ak nasl etkilediine baklarak, fakat bunun nasl gerekletii dikkate alnmayarak gsterilmelidir. rnek 1: Bir nesnenin istenen amac stma dr. izelge 1 e gre bu nesne aka Snf E ile ilikilidir. Bu istenen amacn nasl gerekletirildii, tasarm srecinin balang aamasnda nemli deildir veya bilinmemektedir. Bu ilem bir gaz veya ya brlr ya da bir elektrikli stc kullanlarak gerekletirilebilir. Bir elektrikli stcnn kullanlmas durumunda, s bir elektrik direnci tarafndan retilebilir. Bir diren, baka durumlarda, bir akn snrlandrlmas amac dnlerek Snf Rye gre snflandrlabilir. Ancak sre ierisindeki nesnenin amac s retmek olduu iin Snf R deil Snf E kullanlmaldr. Birden fazla amacn veya grevin belirlendii durumlar olabilir. Bu durumlarda temel bir ama veya grev dikkate alnmaldr. rnek 2: Bir debi kayt cihaz llen deerleri sonraki kullanm iin saklamakta ve ayn zamanda grlebilir biimde bir kt vermektedir. Saklama temel ama olarak ele alnrsa nesne izelge 1de snf C ile ilikilidir. llen deerlerin gsterilmesi temel ama olarak ele alnrsa nesne Snf P ile ilikilidir. Hibir temel ama veya grevin belirlenemedii durumlar olabilir. Sadece bu durumlarda Snf A kullanlmaldr. rnek 3: Bir bankann otomatik deme makinasnn (ATM) dokunmatik ekran, elle bilgi girii iin bir ara olarak ve ayn zamanda, bilgi gsterme cihaz olarak hizmet eder. Her iki ama da ayn seviyede geerli olarak kabul edilebilir. Bu yzden, Snf A seilebilir. ekil 2de, bir lme devresinde snflarn ve ilgili kod harflerinin nesnelere tahsis edilmesi prensipleri gsterilmektedir. Sol tarafta, kullanlan mamuller gsterilmektedir. Sa tarafta ise mamullerin, bir girdisi ve bir kts olan bir nesne olarak nasl grnd gsterilmektedir.

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

ekil 2 Bir lme devresinde nesnelerin snflandrlmas ve ilgili kod harfleri

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

izelge 1 Ama veya grevlerine gre nesnelerin snflandrlmas ve ilgili kod harfleri Kod Nesnelerin amac veya grevi Nesnelerin ama veya grevini ve fonksiyonlarn tarif eden terim rnekleri Mekanik/akkan mamuller ile ilgili tipik rnekler Elektrikli mamuller ile ilgili tipik rnekler

ki ya da daha fazla ama veya grev Not: Bu snf sadece temel bir kullanm amac veya grevi belirlenemeyen nesneler iin kullanlr. Bir girdi deikeninin (fiziksel zellik, durum veya olay) daha sonraki srete kullanlmak zere bir sinyale dntrlmesi

Dokunmatik ekran

Ortaya kartma lme (deer toplama) zleme Alglama Tartma(deer toplama)

Delikli plka (lme iin) Alglayc

Malzeme, enerji veya bilginin depolanmas C

Kaydetme Depolama

Varil Tampon Su deposu Konteyner Scak su akmltr Bobine kt sarma dzenei Basn akmltr Buhar akmltr Tank Kap

Bucholz rlesi Detektr Yangn detektr Gaz detektr l eleman lme rlesi lme nt lme transformatr Mikrofon Hareket detektr Fotosel Koruma anahtar Konum anahtar Yaknlk anahtar Yaknlk alglaycs Koruma rlesi Alglayc Duman alglayc Gerilim jeneratr Scaklk alglayc Termik ar yk rlesi Video kamera Tampon (depo) Tampon bataryas Kondansatr Durum kaydedici (esas olarak depolama) Sabit disk Bellek RAM Akmltr Teyp kayt cihaz (esas olarak depolama) Video kayt cihaz (esas olarak depolama) Gerilim kayt cihaz (esas olarak depolama)

D E

Gelecekteki standard almalar iin ayrlmtr Is veya ma yoluyla enerji salama

Soutma Istma Aydnlatma Ima

Buhar kazan Dondurucu Istc Gaz lmbas Is eanjr Nkleer reaktr Parafin lmbas Radyatr Soutucu

Buhar kazan Fluoresan lmba Istc Lmba Ampul Lzer Aydnlatma cihaz Uyarlm nm emisyonu ile mikrodalga kuetlendirmesi Radyatr

ICS 01.110; 29.020

Kod Nesnelerin amac veya grevi

TRK STANDARDI
Nesnelerin ama veya grevini ve fonksiyonlarn tarif eden terim rnekleri Absorplama Muhafaza etme nleme Koruma Emniyet altna alma Siperle koruma

TS EN 61346-2/ubat 2005
Mekanik/akkan mamuller ile ilgili tipik rnekler Hava yast Tampon Parmaklk Koruyucu Boru krlma vanas Kopma diski Emniyet kemeri Emniyet supab Koruyucu plka Basn supab fleyici Bileen yerletirme makinesi Konveyor, (tahrikli) Krma makinesi Fan Kartrc Pompa Vakum pompas Vantiltr Elektrikli mamuller ile ilgili tipik rnekler Katodik koruma Anot Faraday kafesi Sigorta Minyatr akm kesici Yldrm siperi Termik ar yk rlesi

Bir enerji, sinyal, personel veya donanm aknn tehlikeli veya istenmeyen durumlara kar dorudan korunmas (otomatik) Koruma amacyla kullanlan sistemler veya donanm dhil Bir enerji veya malzeme aknn balatlmas Bilgi taycs veya referans kaynak olarak kullanlan sinyallerin retilmesi Yeni bir enerji, malzeme veya mamul eidi imali

Montaj Krma Skme retme Paralara ayrma Malzeme uzaklatrma Frezeleme Kartrma malt Pskrtme

Kuru pil bataryas Dinamo Yakt pili Jeneratr G jeneratr Dner jeneratr Sinyal jeneratr Gne pili Dalga jeneratr

H I J

Gelecekteki standard almalar iin ayrlmtr Uygulanmamaktadr Gelecekteki standard almalar iin ayrlmtr Sinyalleri veya bilgiyi (Koruma amal nesneleri iermez, baknz Snf F) ileme (alma, ilemden geirme ve verme) Kapama (kumanda devreleri) Srekli kumanda Geciktirme Ama (kumanda devreleri) Erteleme Anahtarlama (kumanda devreleri) E zamanlama Geri beslemeli akkan kontrol cihaz Pilot supab Supap konumlandrc Yardmc rle Analog tmleik devre Otomatik paralel balama dzenei kili tmleik devre Kontaktr rlesi Merkez ilem birimi Geciktirme eleman Geciktirme hatt Elektronik redresr, Elektronik lamba Geri beslemeli kontrol cihaz Filtre ndksiyon kartrc Mikroilemci Sre bilgisayar Programlanabilir kontrol cihaz E zamanlama dzenei Zaman rlesi Transistr -

Gelecekteki standard almalar iin ayrlmtr

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

Kod

Nesnelerin amac veya grevi

Nesnelerin ama veya grevini ve fonksiyonlarn tarif eden terim rnekleri Harekete geirme Srekli hareket salama

Mekanik/akkan mamuller ile ilgili tipik rnekler Yanmal motor Hidrolik harekete geirici Hidrolik silindir Hidrolik motor Is makinesi Mekanik harekete geirici Yayla alan harekete geirici Trbin Su trbini Rzgr trbini

Elektrikli mamuller ile ilgili tipik rnekler

Hareketlendirme amacna ynelik mekanik enerji salama (dairesel ve dorusal mekanik hareket)

Harekete geirici Harekete geirici bobin Elektrik motoru Dorusal eksenli motor

N O P

Gelecekteki standard almalar iin ayrlmtr Uygulanmamaktadr Bilgi sunma Alarm verme Haberleme Ekranda gsterme Gsterme Bilgilendirme lme (Niceliklerin gsterilmesi) Sunma Yazdrma Uyarma Akustik sinyal cihaz Terazi (tartmak iin) Zil Saat Gsterge birimi Debi ler Gaz ler Cam borulu gsterge Basn ler Mekanik gsterge Yazc Kontrol cam Termometre Su sayac Akustik sinyal cihaz Ampermetre Zil Saat Srekli hat kaydedici Gsterge birimi Elektromekanik gsterge Durum sayac Geiger sayac LED Hoparlr Optik sinyal cihaz Yazc Kaydedici voltmetre Sinyal lmbas Sinyal titreim cihaz Senkronoskop Voltmetre Watmetre Watt-saat ler Devre (akm) kesici Kontaktr (g iin) Ayrc Sigorta anahtar Sigorta anahtar ayrcs Motor mar G transistr Kontak halkas ksa devre dzeni Anahtar (g iin) Tristr (Ana ama koruma ise Snf Fye baknz.)

Kumandal anahtarlama veya enerji, sinyal veya malzeme akn deitirme (Kumanda devrelerindeki sinyaller iin Snf K ve Snf Sye baknz.)

Ama (enerji, sinyal ve malzeme ak) Kapama (enerji, sinyal ve malzeme ak) Anahtarlama (enerji, sinyal ve malzeme ak) Kavrama

Fren Kontrol vanas Kavrama elaman Kap Srg Giri kaps Kapama vanas Kapak Savak kapa Kilit

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

Kod

Nesnelerin amac veya grevi Bir enerji, bilgi veya malzeme aknn veya hareketinin kstlanmas ya da dengelenmesi

Nesnelerin ama veya grevini ve fonksiyonlarn tarif eden terim rnekleri Engelleme Snmleme Kstlama Snrlama Dengeleme

Mekanik/akkan mamuller ile ilgili tipik rnekler Kilitleme tertibat ekvalf (geri dnsz) Snm cihaz Kenet Ara kilitleme tertibat Mandall tertibat Delikle plka (ak kstlayc) Basn kumanda valf Ksc ok absorplayc Susturucu Serbest kesme mekanizmas Basmal dmeli valf Selektr anahtar

Elektrikli mamuller ile ilgili tipik rnekler Diyot ndktr Snrlayc Diren

El ile yaplan bir ilemi daha sonraki proses iin bir sinyale dntrme

Etkileme El ile kumanda Seme

Enerji trnn srekliliini salamak iin enerji dnm Bilgi ieriinin srekliliini salamak iin, oluturulmu bir sinyalin dnm Malzemenin biiminin ve eklinin dnm

Nesneleri belirli bir konumda tutma U

Ykseltme Modlsyon evirme Dkm yapma Sktrma Dntrme Kesme Malzemenin eklini bozma Genletirme Dvme tme Haddeleme Ebat bytme Ebat kltme Tornada ileme Tama Nakletme Tutma Destekleme

Akkan ykseltici Dili kutusu lme dntrcs lme vericisi Basn ykseltici Tork dntrc Dkm makinesi Para dvme dzenei tme makinesi (boyut kltme) Torna tezgh Testere Kiri Yatak Blok Kablo merdiveni Kablo tablas Destek Dirsek Sabitleme dzenei Temel Ask Yaltkan Montaj plkas Montaj sehpas elik elektrik direi (pilon) Bilyeli yatak

Kumanda anahtar Uyumsuzluk anahtar Klvye Ikl kalem Fare Basmal dmeli anahtar Selektr anahtar Sabit deer ayarlaycs a.a/d.a dntrc Ykselte Anten Demodltr Frekans deitiricisi lme dntrc lme vericisi Modltr G dntrc Redresr Redresr istasyonu Sinyal deitirici Sinyal dntrc Telefon alc cihaz Dntrc Yaltkan

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

Kod

Nesnelerin amac veya grevi

Nesnelerin ama veya grevini ve fonksiyonlarn tarif eden terim rnekleri Kaplama Temizleme Suyunu alma Pas giderme Kurutma Szmek Is muamelesi Ambaljlama n artlandrma Geri kazanm Son ilem uygulama Szdrmazlk salama Ayrma Snflandrma Kartrma Yzey ileme Sarglama letme Datma Ynlendirme Yol gsterme Konumlandrma Tama

Mekanik/akkan mamuller ile ilgili tipik rnekler Santrifj cihaz Ya giderme donanm Su giderme donanm Filtre Talama makinesi (yzey ileme) Ambaljlama makinesi Kartrc Ayrc Elek Otomatik vernikleme makinesi Vakumlu temizleyici Ykama makinesi Islatc Konveyor (tahrikli deil) Kanal Hortum Merdiven Balant eleman (mekanik) Ayna Hadde tablas (tahrikli deil) Boru Mil Mekik Fln Kanca Hortum balant eleman Boru balant eleman Otomatik kavrama Mil kavramas U blou

Elektrikli mamuller ile ilgili tipik rnekler

Malzeme veya mamullerin ilenmesi (hazrlk ve ilem sonras da dhil)

Filtre

Enerji, sinyal, malzeme veya mamulleri bir yerden baka bir yere tama veya ynlendirme

Tevzi ubuu Kablo letken Veri hatt Fiber optik Through bushing Dalga klavuzu

Nesnelerin birbirine balanmas

Balama Eletirme Birletirme

Balayc Fi balants U U blou U eridi

Y Z

Gelecekteki standard almalar iin ayrlmtr. Gelecekteki standard almalar iin ayrlmtr.

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

Alt yap nesnelerinin snflandrlmas ve ilgili kodlar

Bir aa yap ierisindeki her bir nesne, izelge 1e gre snflandrlabilir ve ilgili kod harfleriyle kodlanabilir. Ancak, farkl imalt tesislerinden oluan endstriyel kompleksler veya farkl imalt hatlarndan oluan fabrikalar ve ilgili yardmc tesisler gibi nesneler, genellikle ayn ama veya greve sahip olur ve bu nedenle belirli sayda snflara ayrlr. Bu standard balamnda, bu tr nesneler alt yap nesneleri olarak adlandrlr. Not - Alt yap bir endstriyel tesisatn ana yaps olarak anlalmaldr. Birok durumda, btn oluturan nesnelerin fakl kod harfleri vastasyla ayrlmas nerilir. izelge 2de, bir snflandrma emasnn ve alt yap nesnelerine ait ilgili kod harflerinin oluturulmas iin bir ereve verilmitir. (Ek C) Birok uygulamada ortak olan baz tesisler tespit edilebilir. Bunlara, izelge 2 deki A ve Vden Zye kadar olan snflara gre kod harfleri tahsis edilmelidir. Tanmlanan prosese ait temel tesisler, byk lde alt blmlere ayrlabilir ve bu nedenle bu tesisler, gerektiinde, alt blm standartlarna gre snflandrlmaldr. izelge 2deki Bden Uya kadar olan snflar, bu ama iin ayrlmtr. Alt blm standard mevcut deilse, Bden Uya kadar olan snflar serbeste seilebilir ve daha sonra dokmanlarda aklanmaldr. Bir aa yap ierisindeki konumlarla ilgili olan bu snflandrma emasnn kullanm, uyguland belgede veya yardmc dokmanlarda aklanabilir. Bden Uya kadar olan snflara ait mmkn olan alt blm uygulamalarnn bir ksmna ilikin rnekler, izelge 3te gsterilmitir. Not - izelge 3te gsterilen kod harfleri, alt blm standardlar ile ilgili gelecekte yaplacak herhangi bir almay bildirmek iin tasarlanmamtr. Sadece prensipleri aklar.

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

izelge 2 Alt yap nesnelerinin snflar Kod Ortak grevler iin nesneler Temel proses tesisleri iin nesneler A Nesne snf tarifi Bden Zye kadar olan snflardaki alt yap nesnelerinden, iki veya daha fazla snfla ilgili olan nesneler Alt blm snf tarifleri iin ayrlmtr. Not: I ve O harfleri kullanlmamaldr. Malzeme ve eyann depolanmas iin kullanlan nesneler rnekler Uzaktan kumandal sistem izelge 3teki rneklere baknz Boalm eya depolar Tatl su depo tesisi p deposu Ya depo tesisi Ham madde deposu Kantin Sergi salonu Garaj Bro Dinlenme alan klimlendirme sistemi Alarm sistemi Saat sistemi Vin sistemi Elektrik enerjisi datm Yangna kar koruma sistemi Gaz beslemesi Aydnlatma tesisat Gvenlik sistemi Atk su artma tesisi Su beslemesi Anten sistemi Bilgisayar a Hoparlr sistemi ar sistemi Demir yolu sinyal sistemi Personel yerletirme sistemi Telefon sistemi Televizyon sistemi Trafik klandrma sistemi Video gzetim sistemi Bina Yap tesisat Fabrika alan Parmaklk Demir yolu hatt Yol Duvar

B U V

dar veya sosyal ama veya grevler iin kullanlan nesneler

Proses ile ilgili yardmc amalar veya grevleri gerekletirmek iin kullanlan nesneler (bir yerde, bir fabrikada veya bir binada)

Ana prosesle ilikisi olmayan nesneler Y Haberleme ve bilgilendirme amacyla kullanlan nesneler

Alanlar ve binalar gibi yerlerde teknik sistemlerin veya tesisatn yerletirilmesi veya mahfaza altna alnmas

10

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

izelge 3 izelge 2deki Bden Uya kadar olan snflara ait mmkn olan alt blm uygulamalarnn bir ksmna rnekler Petrol rafinerisi A B C D E F G H J K L M N P Q R S T U V Z izelge 2de belirtildii gibi Elektrik enerjisi ve buhar retim istasyonu Elektrik enerjisi datm istasyonu Gaz ayrma tesisi Yalama ya rafinerisi Kkrt giderme tesisi Damtma tesisi izelge 2de belirtildii gibi Katalitik krma tesisi Katalitik dzeltici A B C D E F G H J K L M N P Q R S T U V Z izelge 2de belirtildii gibi Trafo tesisleri Elektrik enerjisi datm istasyonu izelge 2de belirtildii gibi >420 kV iin tesisatlar 380 kV.420 kV iin tesisatlar 220 kV.<380 kV iin tesisatlar 110 kV.<220 kV iin tesisatlar 60 kV.<110 kV iin tesisatlar 45 kV.<60 kV iin tesisatlar 30 kV.<45 kV iin tesisatlar 20 kV.<30 kV iin tesisatlar 10 kV.<20 kV iin tesisatlar 6 kV.<10 kV iin tesisatlar 1 kV.<6 kV iin tesisatlar <1 kV iin tesisatlar A B C D E F G H J K L M N P Q R S T U V Z izelge 2de belirtildii gibi Bulak makinesi donanm Kasa Tezgh Mutfak Kantin izelge 2de belirtildii gibi

Farkl blmlere gre yaplan snflandrma emalar, bir yapnn daha sonraki aamalarnda kullanlabilir. Yukardaki rneklerin mmkn birleimlerine rnekler (numaralar n ek iareti olmadan; rastgele seilmitir): Bir elektrik gc datm sistemi iin: S1E1 gsterimi, bir petrol rafinerisinin birinci elektrik datm istasyonundaki birinci 110 kVluk besleme kablosunu gsterebilir. Bir kantin iin: W1E1 gsterimi, ayn petrol rafinerisinin kantinindeki tezgh donanmn gsterebilir.

Alt snflar

izelge 1 veya izelge 2de sunulan her bir snf iin, nesnenin daha ayrntl zelliklerini elde etmek amacyla alt snflar tanmlanabilir. Alt snflar iin kod harfler bu standardda tarif edilmemitir. Tarif kullancya braklmtr. Uygulama alanna ve istenen amaca bal olarak, alt snflar eitli ekillerde kullanlabilir. Ancak, bu bilgi normalde teknik zellik standard veya para listesi gibi dokmanlarda bulunduundan teknik zelliklerin kodlanmas iin alt snflarn kullanlmasndan kanlmaldr. 11

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

Not - Alt snflar bir yapda yeni bir seviyeyi tarif etmez, bir baka deyile bir nesnenin alt blmn tanmlamaz. Snf ve alt snf ayn nesneye atf yapar. Alt snflar, alt blm standardlardlarnda ele alnabilir. Mutabk olunduu taktirde, dier mevcut standardlarda tarif edilen uygun alt snflar da uygulanabilir. rnein llm deikenlerin veya balang deikenlerinin, izelge 1deki B ve P nesne snflar iin (ancak bunlarla snrl deil) ama veya grev ile ilgili aka belirtilmesi gerekiyorsa, ISO/DIS 14617-6 Madde 7.3.1de verilen izelgeye gre kod harfleri uygulanabilir Bu izelgeden alnan bir blm, bilgi vermek amacyla Ek Dde gsterilmitir. rnek : Bir scaklk alglaycs, tasarlanan ama iin Snf Bye gre gsterim tek bana yeterli deilse, snf BTye tahsis edilebilir. Not - ISO/DIS 14617-6daki kod harflerinin, lme ve kontrol fonksiyonlar iin grafik sembolleri niteleyen semboller olarak kullanlmak zere tasarlandna dikkat edilmelidir. ok kesin bir ekilde bir snflandrma emasn temsil etmemelerine ramen, uygulanmalar, birok durumda, farkll yeterince ortaya koyan tek seviye referans gsterimlere nclk edebilir. Alt snflarn uygulanmas, belgede veya yardmc dokmanda aklanmaldr.

12

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

Ek A (Bilgi iin) Nesne tiplerini gsteren kod harflerinin tarifi iin temel kurallar
Aada verilen kurallar, bu standardn hazrlanmasnda temel olarak kullanlmtr. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. Kod harfleri bir snflandrma emasna dayandrlmaldr. Bir snflandrma emas, nesne tipleri iin bir tarif kmesidir (rnein, nesnelerin farkl ilev tiplerinin tarifini ieren, ilev tiplerine ilikin snflandrma emas). Bir snflandrma emas nesne eitlerinin, alt snflar ve st snflar gibi, hiyerarik olarak snflandrlmasna izin vermelidir. Bir nesne eidi iin bir kod harfi, o nesne eidine ait rneklerin bir sistem iindeki gerek konumundan bamsz olmaldr. Farkl snflar, snflandrma emasnn her bir seviyesinde tarif edilmelidir. Bir snflandrma emas ierisindeki belirli bir seviyedeki snflarn tarifleri, ortak bir temele sahip olmaldr (rnein, bir seviyede, nesneleri renklerine gre snflandran bir ema, nesneleri ekline gre ayran snflar iermemelidir ). Ancak, temel alnan husus seviyeden seviyeye deiebilir. Bir kod harfi, bir nesnenin eidini belirtmeli, fakat bu nesnenin grnn belirtmemelidir. Bir snflandrma emas, gelecekteki gelimeleri ve ihtiyalar dikkate alabilmek iin genilemeye izin vermelidir. Bir snflandrma emas, belirli bir alanla snrl olmadan btn teknik alanlarda kullanlabilir olmaldr. Kod harflerini btn teknik alanlarla uyumlu olarak kullanmak mmkn olabilir. Ayn nesne eidi, kullanld teknik alana bal olmakszn, tercihan tek bir kod harfine sahip olmaldr. stendii taktirde, nesnenin hangi teknik alan esas ald kod harfi ierisinde belirtilebilmelidir. Bir snflandrma emas kod harflerinin uygulamadaki kullanmn yanstmaldr. Kod harfleri hafza ile balantl olmamaldr, tersi durum batan sona snflandrma emasnda ve farkl dillerde uyumlu olarak uygulanamaz. Kod harfleri, Ltin alfabesindeki byk harfler kullanlarak oluturulur. I ve O harfleri, 1(bir) ve 0(sfr) rakamlaryla kartrlabilme ihtimaline karn kullanlmaz. Farkl snflandrma emalarna izin verilmeli ve bu emalar ayn nesne tipleri iin uygulanabilir olmaldr. Nesneler, rnein ilev eitlerine, ekillerine, renklerine veya malzemeye gre snflandrlabilir. Buradan, bir nesnenin ayn eidine farkl snflandrma emalarna gre farkl kod harfleri tahsis edilebilecei anlalabilir. Ayn temeli kullanan (biim, renk vb.) baka bir nesnenin dorudan bileenleri olan nesnelere, ayn snflandrma emasna gre kod harfi tahsis edilmelidir. ekil A.1e baknz.

13

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

Nesne 1in dorudan bileenleri olan 2., 3. ve 4. nesnelere, ayn snflandrma emasna gre kod harfleri tahsis edilmelidir. Nesne 2nin dorudan bileenleri olan 5. ve 6. nesnelere, ayn snflandrma emasna gre kod harfleri tahsis edilmelidir. Nesne 4n dorudan bileenleri olan 7. ve 8. nesnelere, ayn snflandrma emasna gre kod harfleri tahsis edilmelidir. Nesne 6nn dorudan bileenleri olan 9., 10., 11. ve 12. nesnelere, ayn snflandrma emasna gre kod harfleri tahsis edilmelidir. Nesne 8in dorudan bileenleri olan 13., 14., 15. ve 16. nesnelere, ayn snflandrma emasna gre kod harfleri tahsis edilmelidir. ekil A.1 Btn oluturan nesneler 18. Farkl imaltlardan temin edilen mamuller bir araya getirilerek yeni bir mamul oluturuluyorsa, bu mamuln bileenlerine farkl snflandrma emalarna gre kod harfleri tahsis edilebilir.

14

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

Ek B (Bilgi iin) Genel bir proses ile ilgili nesne snflar

ekil B.1de, izelge 1deki nesne snflar genel bir proses modeli ile balant kurularak gsterilir. Bu ekil ak dorudan balatan veya etkileyen ve ak dolayl yoldan etkileyen veya akn durumunu izleyen faaliyetleri ierir. Her iki durum da, ak etkilemeyen, fakat gerekli kaynaklar olan, bazen duraan bir biimde hareket eden faaliyetler veya grevler tarafndan desteklenir. kinci durum , bir bina iindeki stunlar gibi,hibir ak ile ilikisi olmayan nesneler iin de geerlidir,

ekil B.1 Bir proses ile ilgili nesne snflar Ayn nesne snf bu model iinde farkl yerlerde ortaya kmaktadr. Buradan, gerek nesnelere, nesnenin proses iindeki konumu dikkate alnmadan, snflar veya kod harfleri tahsis edilebilecei anlalmaldr. Model teknolojiden bamszdr. Bu nedenle btn teknik alanlarda bu modeli kullanmak mmkndr. Model, incelenmekte olan nesnenin boyutundan veya neminden de bamszdr ve byk nesnelerin olduu gibi kk nesnelerin de snflandrlmasnda bir vasta olarak kullanlabilir. Bir aa yapsnn her seviyesinde tekrarl olarak kullanlabilir. Bununla birlikte, bu modelin nesnelerin snflandrlmas iin sadece bir temel olarak kullanldna dikkat edilmelidir. Bu model gerek bir proses ve proses evresi iin bir model oluturmak amacyla tasarlanmamtr.

15

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

Ek C (Bilgi iin) Genel bir alt yap ierisindeki nesneler ile ilgili nesne snflar
ekil C.1de, nesne snflar bir proses evresi ile balant kurularak gsterilir. Temel proses tesislerini temsil eden nesneler (Bden Tye kadar olan snflar) ve temel prosesin yan sra ikincil grevlere ilikin olan nesneler de (Udan Zye kadar olan snflar) verilmitir. Temel proses tesisleri genelde btn tesisatn sahibi tarafndan belirlenir veya alt blm standardlarna gre nceden tespit edilir. rnein, bir endstriyel komplekste, farkl imalt tesisleri temel proses tesisi olarak grlebilir. Ayn kompleks iindeki bir enerji retim tesisi, bak asna bal olarak temel proses tesisi veya yardmc tesis olarak snflandrlabilir. Temel proses tesislerine ilikin snflara ait tarifler duruma gre deiebilirken, yardmc tesisler iin olan snflara ait tarifler birok uygulamada sabittir. klimlendirme, aydnlatma tesisat, su beslemesi, brolar, telefon sistemi, binalar veya yollar gibi tesisler farkl trdeki birok tesisatta yer alr. Bunlar temel prosesleri dorudan etkilemezler; bununla birlikte alt yapnn nemli bileenleridir. Snf A, Bden Zye kadar olan snflarla ilgili birden fazla nesne zerinde etki eden nesneler iin ayrlmtr. klimlendirme sistemi ve dier donanmlar gibi farkl imalt tesislerini kumanda eden bir merkez kumanda paneli buna rnek olarak verilebilir.

ekil C.1 Genel bir alt yap iindeki nesneler ile ilgili nesne snflar

16

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

Ek D (Bilgi iin) llm deikenler veya balang deikenleri iin harf sembolleri
Bu ekte, ISO/DIS 14617-6 Madde 7.3.1de sunulan izelgeden bir alnt, bilgi vermek amacyla gsterilmitir. Standardda gsterilen harfler, lme ve kontrol fonksiyonlar iin kullanlan sembollere ek olarak kullanlr. Orijinal izelgede, sembol numaralarndan oluan bir stun ile deitiriciler ve ilev balkl stunlar bulunmaktadr. Referans gsterimlerle birlikte kullanldklarnda konu ile ilgisiz olduklar iin bu stunlar bu eke dahil edilmemitir. I ve O harfleri, 1(bir) ve 0(sfr) rakamlaryla kartrlma ihtimallerine karn referans gsterimlerde kullanlmamalarna dikkat edilmelidir. izelge D.1 ISO/DIS 14617-6da verildii ekli ile, llm deikenler ve balang deikenleri iin harf sembolleri Sembol llm deikenler veya balang deikenleri

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z G Zaman Seviye Rutubet, nem Kullancnn tercihine braklmtr. Kullancnn tercihine braklmtr. Basn, vakum Kalite Ima Hz, frekans Scaklk oklu deiken Kullancnn tercihine braklmtr. Arlk, kuvvet Tasnif d Kullancnn tercihine braklmtr. Durumlarn says, nicelik Younluk Elektrik deikeni Debi l, konum, uzunluk bre

17

ICS 01.110; 29.020

TRK STANDARDI

TS EN 61346-2/ubat 2005

Ek ZA (Bilgi iin) Atf yaplan uluslararas standardlar ile bu standardlara karlk gelen Avrupa standardlar
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standardlara atf yaplmaktadr. Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste hlinde verilmitir. Tarih belirtilen atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda tadil veya revizyon yaplmas art ile uygulanr. Atf yaplan standardn tarihinin belirtilmemesi hlinde ilgili standardn en son basks kullanlr. Not Uluslararas bir yaynn (mod.) olarak gsterilen yeni dzenlemelerle deitirildii yerlerde, ilgili EN/HD standardlar uygulanr. Yl 1996 Ad Industrial systems, installations and equipment and industrial products Structuring principles and reference designations Part 1: Basic rules Graphical symbols for diagrams Part 6: Measurement and control functions EN/HD EN 61346-1 Yl 1996 -

Standard numaras IEC 61346-1 ISO/DIS 14617-6

18