T.C.

MLL ETM BAKANLII

BLM TEKNOLOJLER

A TEMELLER
481BB0089

Ankara, 2011

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir. Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir. PARA LE SATILMAZ.

NDEKLER
AIKLAMALAR ...................................................................................................................iii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 2 1. A TASARIMI.................................................................................................................... 2 1.1. A letiimi ................................................................................................................... 2 1.1.1. Paralel letiim....................................................................................................... 2 1.1.2. Seri letiim............................................................................................................ 2 1.2. A Topolojileri.............................................................................................................. 3 1.2.1. Yol (Bus) Topolojisi .............................................................................................. 3 1.2.2. Yldz (Star) Topolojisi.......................................................................................... 4 1.2.3. Aa (Tree) Topolojisi .......................................................................................... 5 1.2.4. Halka (Ring) Topolojisi......................................................................................... 5 1.3. A Balant Tipleri ....................................................................................................... 6 1.3.1. Kablolu Balant.................................................................................................... 6 1.3.2. Kablosuz Balant.................................................................................................. 6 1.4. A eitleri ................................................................................................................... 6 1.4.1. Yerel Alan Alar (LAN)....................................................................................... 7 1.4.2. Geni Alan Alar (WAN)..................................................................................... 7 1.4.3. zel Sanal Alar (VPN) ........................................................................................ 7 1.5. A Cihazlar .................................................................................................................. 7 1.5.1. A Arabirim Kart.................................................................................................. 8 1.5.2. Anahtar / Datc .................................................................................................. 8 1.5.3. Ynlendirici ........................................................................................................... 9 1.5.4. Modem................................................................................................................... 9 1.5.5. Eriim Noktas ..................................................................................................... 13 1.5.6. Tekrarlayc.......................................................................................................... 13 1.6. Intranet Extranet....................................................................................................... 14 1.7. A Oluturma Modelleri ............................................................................................. 14 1.7.1. Veri Haberlemede Katman Kullanm................................................................ 14 1.7.2. OSI Modeli .......................................................................................................... 14 1.7.3. TCP/IP Modeli..................................................................................................... 16 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 18 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 20 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 22 2. KABLOLAMA .................................................................................................................. 22 2.1. Kablo zellikleri......................................................................................................... 22 2.2. Kablo Standartlar ....................................................................................................... 22 2.3. ift Bkml Kablo.................................................................................................... 24 2.3.1. Yaps................................................................................................................... 24 2.3.2. eitleri................................................................................................................ 24 2.3.3. Konnektr ............................................................................................................ 26 2.3.4. Kablo Hazrlama.................................................................................................. 26 2.3.5. Kablo Testi .......................................................................................................... 36 2.4. LAN Kurulumu ........................................................................................................... 36 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 41 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 43

RENME FAALYET3 .................................................................................................. 44 3. TCP/IP................................................................................................................................ 44 3.1. nternet Adresleri ........................................................................................................ 44 3.1.1. IP Adresleme ....................................................................................................... 44 3.1.2. IP Adresi eitleri ............................................................................................... 47 3.1.3. IP Adres Snflar ................................................................................................. 48 3.1.4. Sakl Tutulan ( Rezerve ) IP Adresleri................................................................. 49 3.1.5. Genel ve zel IP Adresleri .................................................................................. 49 3.1.6. Alt Alar .............................................................................................................. 50 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 51 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 53 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 54 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 56 KAYNAKA ......................................................................................................................... 58

ii

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 481BB0089 Biliim Teknolojileri Alan Ortak A Temelleri A elemanlarn kullanarak bir a sistemi oluturmak iin gerekli temel bilgi ve becerilerin kazandrld renme materyalidir. 40/24 Bu modln n koulu yoktur. Fiziksel olarak a tasarmn yapmak Genel Ama Bu modl ile gerekli ortam salandnda; ortama gre a tasarlayarak kablolama ve adresleme standartlarna uygun a kurulumunu yapabileceksiniz. MODLN AMACI Amalar 1. A tasarm yapabileceksiniz. 2. Kablolama yapabileceksiniz. 3. TCP/IP protokoln kullanabileceksiniz. Ortam: Ala birbirine bal bilgisayar laboratuvar Donanm: Tepegz, projeksiyon, bilgisayar, modem, switch, bridge, router, a kart, eriim noktas, bakr kablolar, fiber kablolar, kablo hazrlama aparatlar, kablo test cihazlar Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz. retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test, doru-yanl vb.) kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek sizi deerlendirecektir.

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

iii

GR GR
Sevgili renci, Yaygnl her geen gn artan internet ve a teknolojileri, hayatmza iletiim alannda byk yenilikler getirmektedir. nternet ve a teknolojileri araclyla be dakika iinde dnyann dier ucundaki tandklarnzla grebilir, renmeniz gereken konular hakknda snrsz bilgi bulabilirsiniz. Gnmzde her alanda kullanlan ve bilgiye eriim hzn byk bir oranda arttran internet, vazgeilmez dev bir bilgi okyanusudur. Her eve ve her i yerine giren internet, bilgisayarlarn bir aa balamas zorunluluunu ortaya koymutur. Bilgisayar alar ve internetin bu denli gelime gsterdii gnmzde a sistemleri konusuna hakim teknik eleman ihtiyac da gittike artmaktadr. Bu modl sonunda a kurmak iin gerekli n bilgilere sahip olacak, kuracanz aa uygun yerleim eklini (topoloji) seebilecek, setiiniz topolojiye uygun kablo tipini belirleyebilecek ve a ortamnda kullanacanz gerekli a cihazlarn belirleyebileceksiniz. A sistemlerinin ynetimi iin kullanlan OSI standartlarn kavrayacak, TCP/IP protokol iinde yer alan her yapnn nasl ilediini kolayca anlayabileceksiniz. Kuracanz ya da mevcut sistemlerin daha verimli hle gelmesi iin zmler retebilecek, ortaya kan sorunlar hzl ve etkili bir ekilde ortadan kaldrabileceksiniz.

RENME FAALYET1 RENME FAALYET1

AMA
A sistemlerini tanyarak uygun yerleim ekli (topoloji) seimini yapabileceksiniz. Gerekli ortam salandnda, hangi a modelini kuracanz seebilecek bilgi ve beceriye sahip olabileceksiniz.

ARATIRMA
Gnmzde en sk kullanlan a topolojilerini ve bu topolojilere en fazla ka bilgisayarn balanabileceini reniniz. Okul laboratuvarlarn inceleyerek hangi a modelinin kullanldn tespit ediniz.

1. A TASARIMI
1.1. A letiimi
Bilgi ve iletiim, bilgi paylamnn giderek nem kazand dijital dnyann nemli kavramlar arasndadr. Bilginin farkl kaynaklar arasnda transferi, kaynaklarn ok sayda kii tarafndan paylalmas ve yer, zaman sorunu olmakszn insanlarn birbirleriyle haberleebilmesi yaadmz ada bilgisayar alar kavramn bir kez daha nemli klmaktadr.

1.1.1. Paralel letiim

Paralel veri iletimi, bir veri iindeki bitlerin ayn anda gnderilmesidir. Paralel veri iletiminde gnderilecek bilginin her biti iin ayr bir kablo balants bulunur.

1.1.2. Seri letiim

Seri veri iletimi, bir veri iindeki bitlerin ayn hat zerinden ard arda gnderilmesidir. Bilgisayar alarnda kullanlan iletiim seri iletiimdir. Seri veri iletiminde, bir kerede bir karakterin sadece bir biti iletilir. Alc makine, doru haberleme iin karakter uzunluunu, bala-bitir (start-stop) bitlerini ve iletim hzn bilmek zorundadr. Paralel veri iletiminde, bir karakterin tm bitleri ayn anda iletildii iin bala-bitir bitlerine ihtiya yoktur. Dolaysyla doruluu daha yksektir. Paralel veri iletimi, bilginin tm bitlerinin ayn anda iletimi sebebiyle ok hzldr.

Seri iletiim asenkron seri iletiim ve senkron seri iletiim olmak zere iki eittir: Asenkron seri iletiim

Herhangi bir zamanda veri gnderilebilir. Veri gnderilmedii zaman hat bota kalr. Senkron seri iletiimden daha yavatr. Her veri grubu ayr olarak gnderilir. Gnderilen veri bir anda bir karakter olacak ekilde hatta braklr. Karakterin bana balang ve sonunda hata sezmek iin baka bir bit eklenir. Balang iin bala biti (0), veri iletiimini sonlandrmak iin ise dur biti (1) kullanlr. Senkron seri iletiim

Senkron iletiim alc ve vericinin e zamanl almas anlamna gelir. nce gnderici taraf belirli bir karakter gnderir. Bu her iki tarafa bilinen iletiime balama karakteridir. Alc taraf bu karakteri okursa iletiim kurulur. Verici bilgileri gnderir. Transfer ilemi veri bloku tamamlanana ya da alc verici arasndaki eleme kayboluncaya kadar devam eder.

1.2. A Topolojileri
Topoloji bilgisayarlarn birbirine nasl balandklarn tanmlayan genel bir terimdir. Topolojinin bir ksm kablolama arabirimlerinden bahseden fiziksel topoloji ksmdr. Dier ksm ise medyann veri gnderiminde nasl kullanldndan bahseden mantksal topoloji ksmdr.

1.2.1. Yol (Bus) Topolojisi

Btn terminaller tek bir dorusal kablo ile birbirlerine balanmlardr. Burada hatta gnderilen sinyal tm terminallere gider. Sinyal bir hedefe ulaana ya da bir sonlandrcya gelene kadar hatta dolar. Hattaki bilgi ak ift ynldr. Kaynak istasyon bilgiyi hatta brakr. Bilgi her iki ynde ilerleyerek hatta yaylr. Ancak bu topolojide birden fazla istasyonun bilgi gndermesi durumunda a trafiinde aksamalar meydana gelir. Bunu nlemek iin hat paylamn dzenleyen a protokolleri kullanlmaldr. Bus topolojisi kullanlarak kurulan alarda koaksiyel kablo kullanlr, adaki her istasyona ise T-konnektr taklr. Bus topolojisinde verileri sonlandrmak iin mutlaka kablonun iki ucuna sonlandrc (terminatr) ad verilen a sonlandran paralar taklmaldr.

T-Konnektr

Sonlandrc

Resim 1.1: Yol (Bus) topolojisi

Bus topolojisinin; Avantajlar Ucuz ve kurulumu kolay bir zmdr. Kablo yaps gvenlidir. Merkezi birime ihtiya duyulmaz.

Dezavantajlar En byk dezavantaj bir istasyonda oluan hatann (temasszlk, kopukluk, ksa devre vs.) tm sistemi etkilemesidir. Arza tespiti zordur. Maksimum 30 istasyon balanabilir.

1.2.2. Yldz (Star) Topolojisi

En yaygn kullanlan topoloji tipidir. Bu topolojisinde her bilgisayar a iletiiminin gereklemesi iin merkezi birim (switch, hub, vs ) dediimiz cihazlara balanr. Hatta gnderilen sinyal nce merkezi birime ular, buradan hedefe ynlendirilir.

Merkezi Birim

Resim 1.2:Yldz (Star) topolojisi

Yldz topolojisinin; Avantajlar Bir istasyonun arzalanmas a etkilemez. Aa yeni bir istasyon eklemek kolaydr. Arza tespiti kolaydr. Dezavantajlar Merkezi birimin devre d kalmas tm sistemi etkiler. ok fazla kablo kullanld iin dier topolojilere gre masrafldr.

1.2.3. Aa (Tree) Topolojisi

Genellikle yldz topolojisindeki alar birbirine balamak iin kullanlr. Bylece alar bytlebilir. Bir aacn dallar farkl topolojilerdeki alar temsil eder, aacn gvdesi ile de bunlar birbirine balanabilir.

Resim 1.3: Aa (Tree) topolojisi

1.2.4. Halka (Ring) Topolojisi

Mantksal olarak bir daire eklinde tm dmlerin birbirine baland topoloji eididir. Hatta gnderilen sinyal hedefe ulancaya kadar tm terminallere urar. Dmlerden herhangi birindeki hatann ya da kablodaki bir sorunun tm sistemi etkilemesi bu topolojinin en nemli dezavantajdr.

Resim 1.4: Halka topolojisi

1.3. A Balant Tipleri

A balant tipleri kablolu ve kablosuz olmak zere iki eittir.

1.3.1. Kablolu Balant

Kablolu balant, adaki cihazlarn birbirlerine kablo vastas ile balandklar yapdr. Kablolu balantda kablo uzunluunun artmas iletiim performansn olumsuz etkilemektedir. Bu balant trnde kullanlan kablo trne gre balant hznda deiiklikler olabilmektedir.

1.3.2. Kablosuz Balant

Kablosuz balant kablolu iletiime alternatif olarak uygulanan RF (Radyo Frekans) teknolojisini kullanarak havadan bilgi alverii yapan esnek bir iletiim eklidir. Bu balant eklinde adaki cihazlar (bilgisayar, yazc, kamera, vs.) birbirleri ile kablosuz cihazlar (Wireless Bridge) ve ekipmanlarla balant oluturmulardr.

Resim 1.5: Kablosuz balant

1.4. A eitleri
A, paylam amacyla iki ya da daha fazla cihazn bir araya getirilmesiyle oluturulan bir yapdr. Yzlerce i istasyonu veya kiisel bilgisayardan oluabilecei gibi iki bilgisayarn birbirine balanmasyla da elde edilebilir. Oluturulan bu alar kendi iinde kullanm alanlarna gre snflandrlmlardr.

1.4.1. Yerel Alan Alar (LAN)

Belli saydaki bilgisayarn belirli bir alanda oluturduklar a eididir. Yerel alan alar (local area network) bilgisayarlar, a arabirim kartlar, a kablolar, a trafik kontrol cihazlar ve dier evresel cihazlardan olumutur. Yerel alan alarnda bir ofis veya bir bina iinde yazc, dosya ve program paylam gibi iler kolaylkla ve verimli bir biimde yaplabildii gibi elektronik haberleme dediimiz e-mail ve video konferans uygulamalar da baarl bir biimde yerine getirilmektedir.

1.4.2. Geni Alan Alar (WAN)

Adaki kullanc saysnn artmas ve an alan bakmndan genilemesi sonucunda ortaya kan a tipine geni alan a (wide area network) denilmektedir. Geni alan alar farkl blgelerde olan bilgisayar veya sunucular ieren yerel alan alarnn birbirine balanm hlidir. Alar aras balant fiber optik kablolar aracl ile olabilecei gibi uydular zerinden de salanabilir.

1.4.3. zel Sanal Alar (VPN)

zel sanal alar ile internet gibi halka ak alar zerinden gvenli bir ekilde kullanclarn kendi kurum kaynaklarna erimeleri salanmaktadr. zel sanal a (virtual private network) alara gvenli bir ekilde uzaktan eriimde kullanlan bir teknolojidir.

Resim 1.6: zel sanal a

1.5. A Cihazlar
A cihazlar bilgisayar veya benzeri saysal sistemlerin birbirleriyle karlkl almalarn, iletiim yapmalarn salayan ara cihazlardr. Bir a yaps bu tr cihazlarn birbirine balanmasyla oluur.

1.5.1. A Arabirim Kart

Bilgisayarlarn ve dier cihazlarn bir aa balanmasn salayan donanmlara a arabirim kart (NIC- network interface kart) denir. Bilgisayarn zelliklerine gre anakartla btnletirilmi hlde olabilir ya da anakart zerindeki herhangi bir evresel yuvaya takl olabilir. ISA, PCI, USB, PCMCI gibi balant yuvalarn kullanan a arabirim kartlar vardr. Bunlardan en sk kullanlan PCI balant noktasn kullanan kartlardr. A arabirim kartlarnn kendine zg baka bir kartta olmayan 48 bitlik fiziksel bir adresi vardr. Bu adrese MAC (Media Access Control) adresi denir. MAC adresi kullanclar iin a zerindeki veri akn kontrol etmekte kullanlr.

Resim 1.7: A arabirim kartlar

1.5.2. Anahtar / Datc

Anahtar (Switch) a sistemlerinde, a iindeki aygtlarn ortak kullanm veya paylam iin birbirine balanmasn salayan ve dier bilgisayarlardan gelen verileri filtreleyerek sadece ilgili bilgisayara gnderen cihazdr. Klasik hublardan fark; gelen veriyi sadece istenilen aygta gnderir, hub ise gelen veriyi tm aygtlara gnderir ve sadece ilgili aygt veriyi alr. Gnmzde hublarn yerine anahtar (datc) cihazlar kullanlmaktadr. Anahtar cihaznn gnmzde 4-5-8-16-24-26-48 portlu olanlar bulunmaktadr. Anahtar cihaz portlarna balanan bilgisayarlar MAC adreslerine bakarak tanr. Datm ilemini gerekletirmek iin MAC adreslerini yapsnda bulunan tablolarda tutar. Kendisine ulaan veri paketlerinin MAC adreslerini inceleyerek sadece hedef MAC adresine sahip bilgisayarn bal olduu porta gnderir. Bylece adaki akmalar engellenmi olur.

Resim 1.8: Anahtar (datc)

1.5.3. Ynlendirici
Ynlendirici (router) temel olarak ynlendirme grevi yapar. LAN-LAN ya da LANWAN arasnda balant kurmak amacyla kullanlr. zerinde LAN ve WAN balantlar iin ayr port bulunur ve aseli olarak da retilebilir. Bu portlara gerektiinde LAN veya WAN portlar eklenebilir. Ynlendiriciler sahip olduklar iletim sistemleri ile programlanabilir ve gerekli ayarlamalar yapldnda uzak bir aa erimek iin mevcut birden fazla yol arasndan kullanabilecekleri en iyi seimi yapabilir.

Resim 1.9: Ynlendirici

1.5.4. Modem
Bilgisayarnzn telefon hatlarn kullanarak iletiim kurmasn salar. Standart telefon hatlarnda sadece ses transferi yaplabilir. Bu durumda verileri sese ve sesi de veriye dntrmek gerekir. Bu dntrme ileminin ok yksek bir hzla yaplmas gerekir. Fakat telefon hatlarnn kalitesi ok yksek hza izin vermemektedir. Bu nedenle her ey modemlerin kendi zelliklerine baldr. Ksaca modemin grevi, bilgisayardan ald digital(saysal) veriyi analog veriye evirerek gndermek ve ayn ekilde kar taraftaki bilgisayardan gelen analog veriyi tekrar digital veriye evirerek bilgisayara iletmektir. Modem terimi, oluturulmutur. modulation-demodulation kelimelerinin ksaltlmas ile

Dial Up modemler

Gelimi lkelerde geerliliini yitirmi, fakat lkemizde yaygn olarak kullanlan bir balant eklidir. Normal bir telefon hatt, Dial Up modem ve bir internet eriim kodu, bu balant eklini kullanabilmek iin yeterlidir. Balant kurulurken Trk Telekomun Internet Servis Salayclar (ISS) iin salad zel bir eriim numaras modem tarafndan evrilir, servis salaycnn modemi ile irtibat kurulur, kullanc ad ve ifre kontrol edilir ve veri alverii gerekleir. Dial Up, telefon hattn kullandndan, ayn anda hem internete balanp hem de telefon grmesi yapamazsnz. Dial Up modemler 2400, 9600,14400, 28800, 33600, 56000 bps hzlarna ulaabilir. Gnmzde en ok kullanlan Dial Up modemler 56 Kbps hzndadr. Bal kalnan sre zarfnca yine Trk Telekom tarafndan belirlenen zel bir tarife ile cretlendirilir. Bu modemler dhil (Internal) ve harici (External) olmak zere iki eittir: Dhil (nternal) modemler

Dhil modemler, bilgisayara taklan dier kartlar gibi kasa iinde bir yuvaya taklr. Modem kartnn zerindeki iki ktan biri telefon hattna, dieri ise telefon cihazna balanr. Gcn cihazn g kaynandan dhil olarak temin eder.

Resim 1.10: Dhil modem kart

Harici (enternal) modemler

Harici modemler ise ayr bir cihaz eklindedir. Bu nedenle, bilgisayara seri klarn birinden ara kablo yardm ile balanr. Bilgisayarn dnda olduklarndan elektrii bilgisayardan alamaz. Bu nedenle bir adaptrleri vardr. Balant ilemi, telefon hattnn modeme ve modemden de telefon cihazna balanma yoluyla gerekleir.

10

Resim 1.11: Harici modem

ADSL modemler

ADSL, (asymmetric digital subscriber line asimetrik saysal abone hatt) mevcut telefon hattnz zerinden yksek veri, ses ve grnt iletiimini ayn anda salayan, hzl ve gvenli, sabit modem teknolojisidir. Bu teknolojide balant salandnda ayrc (splitter) (Resim 1.12.) adl cihaz sayesinde telefon hatt megul edilmez. Ayn anda hem internet eriimi hem de telefon iletiimi kullanlabilir.

Resim 1.12: Ayrc (splitter)

ADSL modemler balant ekillerine gre drt grupta incelenir: Ethernet modemler

Bilgisayarla olan balantlarn zerinde bulunan Ethernet portlar ile salar. Bu sebeple bilgisayarnzda Ethernet kart bulunmaldr. USB modemler

Bilgisayarn USB portundan balanan bu tip modemler bilgisayarn kasasnn dnda bulunur. Baz modeller g beslemesi gerektirirken bazlar USB portundan ald elektrikle yetinir. PCI modemler

Bu tip modemler bilgisayarn PCI slotuna taklr, driver yklendikten sonra bir evirmeli balant olarak kurulumu yaplr.

11

Kablosuz modemler

Yaps itibariyle kablosuz (wireless) modemler, ayn anda hem kablo ile bilgisayarlara balanarak a oluturuyor ve interneti datyor hem de ayn ortamdaki kablosuz a kartna sahip bilgisayarlar da bu aa dahil ederek bu bilgisayarlarn aa girmesini salyor. RF (radyo frekans) teknolojisini kullanan bu modemlerde internet eriimi modemin konumuna gre farkllklar gsterebilmektedir. Kapal alanlarda sinyal gcnn zayf olmas performansn azalmasna sebep olmaktadr. Gnmzde kullanlan kablosuz modemlerden birisi de 3G mobil modemlerdir. 3G mobil internet ile GPRS/EDGE destekli 3G uyumlu 3G mobil modeminizle kablosuz, kolay ve hzl bir ekilde her yerden internete balanabilirsiniz. 3G mobil modem ile epostalarnza hareket hlindeyken ulaabilir, SMS gnderebilir, telefonunuzu megul etmeden kablosuz, kolay ve hzl bir ekilde her yerden internete balanabilirsiniz.

Resim 1.13: 3G Mobil modem

Resim 1.14: Kablosuz modem

VDSL modemler

VDSL (Very high data rate digital subscriber line) telefon hatlar zerinden ok yksek hzlarda veri alveri hz sunabilen bir DSL teknolojisidir. 13 ile 52 Mbps aras indirme (download), 1.5 ile 2.3 Kbps gnderme (upload) hzlarna eriilebilir. ok geni bant genilii imkan sunmasna ramen, VDSL de maksimum 1200 m gibi bir maksimum mesafe mahzuru vardr. Daha ksa hatlar zerinde asimetrik bir veri iletimi salar.

12

Resim 1.15: VDSL modem

1.5.5. Eriim Noktas

Eriim noktas (access point) kablolu bir internet ana kablosuz eriim salar. Eriim noktas, huba, anahtara veya kablolu ynlendiriciye taklr ve kablosuz iletiim sinyalleri gnderir. Bu, bilgisayarlarn ve aygtlarn kablolu aa kablosuz olarak balanmasn salar. Havaalannda, restoranda veya otelde genel kullanma ak kablosuz a kullanarak internete kablosuz balandnzda, genellikle bir eriim noktas araclyla balanrsnz. Bilgisayarlarnz kablosuz balamak istiyorsanz ve kablosuz iletiim zellii salayan bir ynlendiriciniz varsa eriim noktasna gereksiniminiz yoktur.

Resim 1.16: Eriim noktas

1.5.6. Tekrarlayc
eitli sebeplerle zayflam olan sinyali kuvvetlendirerek aa geri gnderen aktif a cihazdr. Tekrarlayclarn (repeaters) sk kullanld ortamlar kablolu ortamlarn aksine kablosuz ortamlardr. nk kablolu ortamlarda her aktif cihaz (router, switch, hub vs.) birer tekrarlayc olarak alr. Kablosuz ortamlar ise daha ok sinyalin uzun mesafeli tanmas istenen [genelde geni a (wide area network) ve genelde engelli (corafi artlar, dalar, bulutlar vs.)] ortamlardr.

13

1.6. Intranet Extranet

Intranet (i a) bir irketin alanlar arasnda i srelerini dzenlemek, i birliini kolaylatrmak iin tasarlanm bilgi paylam sunan dhil, zel adr. Web tarayc tabanl bir ortamdan ulalabilen intranet, her trl nemli bilginiz iin herhangi bir zamanda dnyann herhangi bir yerinden ulalabilecek merkezi gvenli bir depo hizmeti grr. Extranet (d a) ise buna benzer olmakla birlikte mteriler, i ortaklar veya irket dndan herhangi birileri tarafndan eriilebilir olma zelliine sahiptir. Extranet tasarm, irketinizin dndaki insanlarla irtibat hlinde olabilmenizi salar ve irketinizin, belge ynetimi, dosya ve fotoraf deiimi, posta, duyurular, bilgi edinme talebi, mteri proje gncelleme, etkinlik takvimi, evrimii katalog, fiyatlandrma, irtibat ynetimi, mteri geribildirimi gibi birok iinin gerekletirilmesine imkn tanr.

1.7. A Oluturma Modelleri

1.7.1. Veri Haberlemede Katman Kullanm
Haberleme alarnda ortamn fiziksel olarak oluturulmas, paketlerin oluturulmas, veri aktarm srasnda oluan tkanklarn giderilmesi, paketlerin var noktasna ynlendirilmesi, adaki bir hattn bozulmas durumunda alternatif yollarn bulunmas, hatalarn fark edilmesi, hatalarn dzeltilmesi, verinin bir uygulama protokol aracl ile kullancya sunulmas gibi pek ok karmak ilemin yaplmas gerekmektedir. Katmanlarn kullanlmas bu tarz karmak ilerin yaplmasnda kolaylklar salamaktadr.

1.7.2. OSI Modeli

Kullanclarn farkl talepleri ve dolaysyla a zerinde kullanlmak zorunda kalnan karmak uygulamalar, a kurulumlarnda bir hiyerarinin domasn kanlmaz yapmtr. Bilgisayar alar bydke bu alar ynetmek ve sorun gidermek, standart bir yap olmad da dnlrse ok daha zorlamaya balamtr. Uluslararas Standartlar Organizasyonu (ISO) birok a yapsn inceleyerek 1984 ylnda OSI referans modelini gelitirdi. Artk donanm ve yazlm firmalar bu standarda uygun rnler retmeye baladlar. OSI modelinde 7 katmanl bir yap kullanlmtr. Bu model ile katmanlarn ilevlerinin renilmesi ve retilmesi kolaylam, farkl donanm ve yazlm rnlerinin birbirleriyle uyumlu almas salanm, katmanlar aras i birlii, grev paylam, problem zm gibi kolaylklar gelmitir. OSI bavuru modelinde her bir katmana atanan grevler yledir:

14

Uygulama katman (application layer)

Kullancya en yakn, en stteki katmandr. Kullancnn yazlmlar yardmyla alt katmandr. Dosya aktarm (FTP), elektronik posta (e-mail), a ynetimi (SNMP) internet hizmetlerine eriim programlar gibi Sunu katman (presentation layer)

Uygulama katmanndan gelen bilgileri anlalan ortak bir dile, ortak bir formata evirir. Bu katmanda istenildii zaman verilerin ifrelenmesi ve sktrlmas gibi ilemlerde yaplr. Oturum katman (session layer)

Haberleecek bilgisayarlarn Oturum ad verilen zel bir balant kurmalarn salayan katmandr. Bu katmanda kurulan balantnn ynetilmesi ve sonlandrlmas ilemleri de gerekletirilmektedir. Ayrca bu katmanda iletilecek veri paket byklklerine de karar verilir. Ulam katman (transport layer)

Bu katman nakil edilecek verinin bozulmadan gvenli bir ekilde hedefe ulatrlmasn salar. Ayn ekilde, bu katman kar bilgisayardan ald verileri doru almsa kar bilgisayara onay sinyali gndermekle sorumludur. A katman (network layer)

Veri paketlerinin ynlendirildii, fiziksel adreslerin ilendii, trafik kontrolnn yapld katmandr. Ynlendiriciler bu katmanda alr. Veri ba katman (data link layer)

letilen ve alnan veri paketlerinin doru bir ekilde ina edilip edilmediini kontrol eder. Bir hata bulduunda dzeltir ya da verinin tekrar gnderilmesini ister. MAC adreslerinin zmlenmesi, dorulanmas bu katmanda gerekleir. Fiziksel katman (physical layer)

Fiziksel katman verinin kablo zerinde alaca fiziksel yapy tanmlar. Bu katmanda yer alan cihaz ve programlar st katmanlarda hazrlanm ham veriyi 0 ve 1 ler eklinde elektrik sinyali olarak gndermekle sorumludur. A arabirim kart, kablolar bu katmanda alr.

15

Resim 1.17: OSI katmanlar

1.7.3. TCP/IP Modeli

nternetin tarihsel ve teknik standartlar TCP/IP referans modelidir. Bu model Birleik Devletler savunma blm tarafndan retilmi bir modeldir. Tasarlannn nedeni ise nkleer sava dhil her trl artta srekli ayakta durabilen bir a yapsnn istenmesiydi. TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol) modeli OSI standartlarna uygun dzenlenmi 4 katmandan olumaktadr. Uygulama katman (application layer)

OSI modelindeki st katmanlardan Uygulama, Sunu ve Oturum katmanlarnn birleiminden oluan TCP / IP katmandr. Uygulamalarn almas, iletim iin hazrlk, balantnn sorgulanmas ve ortak bir formatta haberleme bu katmanda gerekleir. letim katman (transport layer)

Bilginin gvenli aktarm, bilgi iletimdeki servis kalitesi ayarlar, aktarm sonrasnda bilgiye ait hata dorulamas gibi ilemler bu katmanda yaplr. Uygulama katman ile A katman arasndaki geii dzenler. Bu katmanda TCP ( transmission control protocol ) ve UDP ( user datagram protocol ) protokolleri kullanlmaktadr. nternet katman (internet layer)

Veri paketlerinin ynlendirilmesi ve hedefine gnderilmesinden bu katman sorumludur. Bu katmanda 3 alt protokol alr. IP ( internet protocol ), ARP ( adress resolution protocol ), ICMP ( internet control message protocol )

16

A giri katman ( network access layer)

OSI modelindeki veri ba ve fiziksel katmanlarnn birleiminden oluur. Fiziksel donanmn ( A arabirim kart, kablolar ) yer ald katmandr. Temel fonksiyonu gelen ya da giden bilgiler iin a arabirim kart vastasyla ile nternet katman balantsn gerekletirmektir.

Resim 1.18: TCP/IP katmanlar

17

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Ortama uygun a modeli seiniz. lem Basamaklar Binann inaat yapsn inceleyiniz. A kurulacak yeri gzden geiriniz. l alnz. An taslan iziniz. A tipini belirleyiniz. Kullanlacak ara gereci belirleyiniz. l aletleri kullanlarak alnan lleri not edilebilirsiniz. Resim dzenleme programlarn kullanabilirsiniz. Yldz topolojisi, yol topolojisi vb. A kablosu, ynlendirici, a pensesi vb. neriler Elektrik tesisatn, kolon yapsn vb. inceleyebilirsiniz.

18

KONTROL LSTES Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadklarnz iin Hayr kutucuklarna ( X ) iareti koyarak kontrol ediniz. Deerlendirme ltleri 1. 2. Mekn dikkatli ve titizlikle incelediniz mi? Hassas l almaya kar dikkatli oldunuz mu? Evet Hayr

DEERLENDRME Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

19

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aada verilen cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz. 1. Tm terminallerin tak bir hat zerinde birbirlerine balandklar topoloji .. topolojisidir. Radyo frekans teknolojisini kullanarak havadan bilgi alverii yapan iletiim ekli dr. A arabirim kartlarnn kendine zg baka bir kartta olmayan 48 bitlik fiziksel bir adresi vardr. Bu adrese . adresi denir ... bilgisayarnzn telefon hatlarn kullanarak iletiim kurmasn salar .eitli sebeplerle zayflam sinyali kuvvetlendirmek iin kullanlr. Uygulama katmanndan gelen bilgileri anlalan ortak bir dile, ortak bir formata katman evirir. katman iletilen ve alnan veri paketlerinin doru bir ekilde ina edilip edilmediini kontrol eder. bir irketin alanlar arasnda i srelerini dzenlemek, i birliini kolaylatrmak iin tasarlanm bilgi paylam sunan dhil, zel adr. . ayn anda hem telefon hem de internet eriiminin kullanlmasn salayan cihazdr. Dizst bilgisayarlar iin retilmi olan a arabirim kart dr.

2.

3.

4. 5. 6.

7.

8.

9.

10.

20

Aadaki cmlelerin sonunda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 11. () Yldz topolojisinde halkaya dahil olan bir istasyonun arzalanmas, btn a devre d brakr. () Dial Up modemler ADSL modemlere gre daha performasl almaktadr. () Anahtar (datc) cihaz gelen veriyi adaki tm istasyonlara gnderir. ()OSI bavuru modeli ISO tarafndan tanmlanm ve a uygulamasnda kullanlan rnek bir modeldir. () Ynlendiriciler, LAN ve WAN arasnda balant kurmak amacyla kullanlr.

12. 13. 14.

15.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

21

RENME FAALYET2
AMA

RENME FAALYET2

Kablolamay kavrayarak LAN cihazlar iin UTP kablo hazrlayabileceksiniz. letim sistemleri iin a ayarlamalarn yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Okul laboratuvarn inceleyerek hangi tip a kablolar kullanldn aratrnz.

2. KABLOLAMA
2.1. Kablo zellikleri
Kablo elektriksel bir devredir. Kablo genellikle evresi koruyucu tabakalar ile kaplanan, iletimin mmkn olduunca az veri kaypla gereklemesini salayan aralardr. Gnmzde internetten, araba motoruna, ev aletlerine birok alanda kullanlmaktadr. Veri, enerji, sinyal tar. Gnmzde kablosuz cihazlarn gittike yaygnlamas ve poplerliinin yan sra kablolu iletiim uzun mesafelerde, yksek frekansl iletiimlerde vazgeilmez durumdadr. Gnmzde yksek znrlkl video teknolojisi ya da Gigabit-ethernet sistemlerinin (1000BaseT) gelmesi gibi yeni ve daha hzl teknolojilerin bulunmas ve kullanlmaya balanmasyla kablo teknolojisi de gittike gelimektedir.

2.2. Kablo Standartlar

A yapsna gre farkl zelliklerde kullanlabilecek birok eit kablo standard vardr. Bu standartlar yle sralayabiliriz: Koaksiyel (coaxial)

Koaksiyel kablo elektromanyetik kirliliin youn olduu ortamlarda dk gte sinyalleri iletmek iin gelitirilmi bir kablodur. Ses ve video iletiminde kullanlr.

Resim 2.1: Koaksiyel kablo

22

UTP (unshielded twisted pair / koruyucusuz dolanm ift)

UTP birbirine dolanm iftler hlinde ve en dta da plastik bir koruma olmak zere retilir. Kablonun iinde kablonun dayanklln arttrmak ve gerektiinde dtaki plastik klf kolayca syrmak iin naylon bir ip bulunur. Gnmzde en yaygn olarak kullanlan kablo standarddr. Tel iftlerinin birbirine dolanm olmalar hem kendi aralarnda hem de d ortamdan oluabilecek sinyal bozulmalarnn nne gemek iin alnm bir tedbirdir.

Resim 2.2: UTP kablo

STP (shielded twisted pair / koruyuculu dolanm ift)

Bu tip kabloda dolanm tel iftleri koaksiyel kabloda olduu gibi metal bir zrh ile kapldr. En dtaki metal zrhn elektromanyetik alanlardan geerken kablo iindeki sinyalin bozulmasna mani olmas beklenir. Ancak STP ilk dnemde pahal olmasyla yaygnlaamamtr. STP kullanlrken dikkat edilmesi gereken en nemli nokta, dtaki metal zrhn dzgn bir ekilde topraklanmasdr. Aksi hlde zrh elektromanyetik dalgalar toplayan bir anten vazifesi grr. Ayrca zrhn kablonun hibir noktasnda zedelenmemi olmas da ok nemlidir.

Resim 2.3: STP kablo

Fiber optik

Fiber optik kablolar verileri k hzyla ileten ileri teknoloji iletim ortamlardr. Fiber optik kablolar yksek veri iletimi iin uygun kablolardr. Fiber optik kablo zerinden veri aktarm; ince fiber cam lifi zerinden k dalgas eklinde gerekleir.

23

Resim 2.4: Fiber optik kablo

2.3. ift Bkml Kablo

Bklml ift kablolar, birbirine bklm ve koruyucu bir kaplama iine yerletirilmi bir veya daha fazla sayda yaltlm bakr tel iftinden oluan kablo eididir.

2.3.1. Yaps
Bkml ift kablolar (twisted pair), gnmzde yerel alan a kablolamasnda kullanlmaktadr. Dier kablo trlerine gre ok ucuz olmas da bir avantajdr. retimindeki prensip kablolarn ikier ikier birbirine sarlarak retilmi olmasdr.

2.3.2. eitleri
Gnmzde en yaygn kullanlan a kablosu tipi birbirine dolanm iftler hlinde bulunan ift bkml kablolardr. ki tip ift bkml kablo mevcuttur: UTP (unshielded twisted pair / koruyucusuz dolanm ift)

Koruyucusuz ift bkml (UTP unshielded twisted pair) kablo olarak Trkeye evrilebilir. Gnmzde en ok kullanlan kablo eididir. Telefon kablolarna benzemektedir. Bkml yaps sayesinde elektrik sinyallerinin birbirleri zerindeki etkilerini ntrletirir. UTP kablolar d grnmleri bakmndan birbirlerine ok benzer. Ancak her UTP kablonun zerinde hangi kategoride olduklar belirtilir. CAT (category) kategori anlamna gelmektedir. Kablonun kategorisi, o kablonun gstermi olduu performansa gre belirlenmitir. Piyasada u anda en ok CAT5 kablo kullanlmaktadr. Cat1: Kullanm alan telefon iletiimi ve zil teli gibi zayf akm sistemleridir. Cat2: 4 Mbit/s hznda ilev grecek a sistemlerinde kullanlr. Cat3: 16 MHzlik bir frekans geii salayabilir. Saniye de 10 Mbitlik bir veri gnderebilir. Gnmzde Cat 1in yerini almtr ve IP telefon olmayan hatlarda telefon kablosu olarak kullanlr.

24

Cat4: 20 MHzlik bir frekans geiine elverilidir. Saniyede 16 Mbitlik veri tar. Cat5: Gnmzde en ok kullanlan UTP kablo trdr. 100 MHzlik bir frekans geiine elverilidir. Saniyede 100 Mbitlik veri tar. Cat5e: Cat 5e gre daha dayankl ve uzun mrldr.110 m ye kadar kullanlabilir. Cat6: 250 MHzlik bir frekans geiine elverilidir. Gnmzde cat5 ve cat5enin yerini almaktadr. Saniyede 1 gblik bir veri tama zelliine sahiptir. Cat6a: 500 MHzlik bir veri geiine elverilidir. 1 gb ve daha st veri iletiminde tercih edilir. Kablo kesiti cat 5 ve cat 6ya gre daha kalndr. Cat7: Aslnda STP (shielded twisted pair)olarak retilen bu kablo teknolojik gelime ve ihtiyalara gre UTP olarak da retilmeye balanmtr. Ancak kullanm alanlar ok dktr. Gerek kesit kalnl gerekse ok g gerektiren durumlarda topraklama gereklilii bu kablonun UTP olarak kullanm alanlarn kstlamtr.

Resim 2.5: UTP kablo

STP (shielded twisted pair / koruyuculu dolanm ift)

Korumal ift bkml (STP shielded twisted pair) kablo koaksiyel kablodan, ift bkml kabloya gei aamasnda kullanlsa da gnmzde fazla tercih edilmemektedir. Kullanmnn zor olmas, maliyetinin daha yksek olmas ve dtaki tel zrhn yarardan ok zarar vermesi gibi etkenler bu kablonun kullanlmamasnn balca sebeplerindendir. STP kablo kullanlrken dtaki tel zrhn topraklanmas gerekir. Aksi takdirde zrh elektromanyetik dalgalar toplayan anten vazifesi grr. En dtaki tel zrhn zarar grmemesi topraklamann tamamlanmas sebebiyle nemlidir.

Resim 2.6: STP kablo

25

2.3.3. Konnektr
ift bkml kablolar sonlandrmak iin RJ (registered jack) serisi konnektrler kullanlr. RJ serisi konnektrlerden RJ-12 telefon sistemlerinde kullanlrken RJ-45 konnektr ise UTP ve STP kablolarn sonlandrmak iin kullanlr. Fiber optik kablolar sonlandrmak iin ise ST-SC konnektrleri kullanlr.

Resim 2.7: RJ-12 konnektr

Resim 2.8: RJ-45 konnektr

Resim 2.9: ST-SC konnektr

2.3.4. Kablo Hazrlama

Bir bilgisayar a kablosu hazrlamak iin ihtiyacmz olan malzemeler UTP veya STP kablo, RJ-45 konnektr ve kablo skma pensesidir. Kablo skma pensesi

Bu penseler kablonun RJ-45 ya da RJ-12 konnektrlerine taklp sklmas amacyla kullanlr. Kablolarn ularn soyma ilemi de skma pensesi ile yapabilmektedir. Doru ekilde soyduunuz kablolar doru renk srasyla konnektre yerletirdikten sonra yine ayn pense ile kablo ve konnektr sktrlmaldr.

26

Resim 2.10: Kablo skma pensesi

Kablo temizleme, soyma ve kesme aletleri

ift bkml kablolar konnektre takmadan nce soymak, iftleri ayrmak ve ular kesmek gerekir. Bu ilemleri yapabilecek aletler aadaki resimlerde gsterilmitir.

Resim 2.11: Kablo soyma, temizleme aleti

Resim 2.12: Kablo temizleme, bkml iftleri ayrma aleti

27

Konnektrlerin korunmas amacyla yaltkan konnektr kapaklar kullanlmaktadr.

Resim 2.13: Yaltkan konnektr kapaklar

Kablo hazrlama ilemi

A (network) iin kablo hazrlarken ncelikle dikkat etmeniz gereken ey kullanacanz kablo standarddr. Cat5 kablolar iin genel olarak kullanlan iki standart vardr: 586-A ve 586-B. Bu standartlar kullanlan kablonun zerinde yazmaktadr. 1-Yeil-Beyaz 2-Yeil 3-Turuncu-Beyaz 4-Mavi 5-Mavi-Beyaz 6-Turuncu 7-Kahverengi-Beyaz 8-Kahverengi

Resim 2.14: 568A

1-Turuncu-Beyaz 2-Turuncu 3-Yeil-Beyaz 4-Mavi 5-Mavi-Beyaz 6-Yeil 7-Kahverengi-Beyaz 8-Kahverengi

Resim 2.15: 568B

28

Bilgisayarlar hub ya da swich gibi merkezi birim kullanarak birbirine balanacak ise kablolarn ayn standarda gre balanmas gerekmektedir (dz balant) . Yani kablonun her iki ucunun da kablonun zerindeki standarda gre ya 586-A ya da 586-Bye gre balanmas gerekmektedir (568A 568A ya da 568B 568B) . ki bilgisayar birbirine balamak iin kablolarn farkl standarda gre yaplmas gerekmektedir (apraz balantl) . Bunun iin de kablonun bir ucunu 586-Aya gre bir ucunu da 586-Bye gre balanmas gerekmektedir (568A 568B ya da 568B 568A) . UTP kablosunun RJ-45 konnektrne taklmas ncelikle gerekli aralar temin edilmelidir. RJ-45 konnektr, RJ-45 yaltkan kapa, Cat 5 kablo, a pensesi vb. Hazrlanacak kablo kesildikten sonra yaltkan kablo Resim 2.16daki gibi taklr.

Resim 2.16: Yaltkan kablo taklmas

Yaltkan kablo takldktan sonra kablonun d ksm Resim 2.17 deki gibi a pensesi yardmyla soyulur.

Resim 2.17: Kablonun soyulmas

Soyulan kablonun konnektre taklabilmesi iin bkml iftlerin zlmesi gerekmektedir. zme ilemi bittikten sonra kablo yass bir ekilde sraya dizilmelidir.

29

Resim 2.18: Kablonun zlmesi

Sraya dizilen kablolarn u ksmlarnn dz olmas iin kablo a pensesi yardmyla kesilmelidir. Kablo klf ile u ksm arasnda konnektrn girebilecei kadar bir boluk braklmaldr.

Resim 2.19: Kablo ularnn kesilmesi

Kablolar kullanlacak standarda gre 568-A veya 568-B ye gre sraya dizilmelidir.

30

Resim 2.20: Kablonun renk srasna sokulmas

31

letkenlerin konnektrde ayr ayr kanallara girmesi salanmaldr. Uygun renk sras bozulmadan konnektrn sabitleyici ksm aa ynde ekilmelidir.

Resim 2.21: RJ-45 konnektrne iletkenlerin taklmas

letkenlerin konnektrn u ksmlar ile temas etmeleri salanmaldr. Renk sras tekrar kontrol edilmeli, kanallardan sadece bir iletkenin getiinden emin olunmaldr.

Resim 2.22: Kablonun konnektre taklmas

letken ularnn konnektr ularndaki iletkenlerle temasnn salamak iin konnektrn a pensesi yardmyla sklmas gerekmektedir.

Resim 2.23: Kablonun sklmas

32

Kablo skma ilemi bittikten sonra yaltkan kablo kapa taklmaldr.

Resim 2.24: Yaltkan kapan taklmas

Kablo skma ilemi bittikten sonra kablonun alp almadndan emin olmak iin test etmemiz gerekmektedir. Bunun iin farkl firmalarn rettii kablo test cihazlar kullanlabilir.

Resim 2.25: Kablonun test edilmesi

Kablo testi bittikten sonra eer kablomuzda bir arza yok ise kablo balantsn yapabilirsiniz. Kablo testi sonras arza tespit edilmi ise konnektr takma ilemi yeniden yaplmaldr.

Resim 2.26: Datc UTP kablo balants

33

Resim 2.27: Bilgisayar kasas UTP kablo balants

Telefon kablosunun RJ-12 konnektrne taklmas ncelikle gerekli aralar temin edilmelidir. RJ-12 konnektr, telefon kablosu, a pensesi vb. Telefon kablosu a pensesi yardmyla gerekli uzunlukta kesilmelidir. Telefon kablosunun iletkenlerinin konnektre taklabilmesi iin d klfnn soyulmas gerekmektedir.

Resim 2.28: Telefon kablosunun soyulmas

Telefon kablosu soyulduktan sonra iletken tellerin ularn eitlemek iin a pensesi kullanlarak iletken teller kesilmelidir.

Resim 2.29: letken tellerin kesilmesi

34

letken tellerin ular eitlendikten sonra iletkenler RJ-12 konnektrne yerletirilmelidir.

Resim 2.30: letkenlerin konnektre yerletirilmesi

letkenlerin konnektr ularndaki iletkenlerle temasn salamak iin konnektrn a pensesi ile sklmas gerekmektedir.

Resim 2.31: Konnektrn sklmas

Telefon kablosunu sktktan sonra kablo test cihaz ile kontrol edilmelidir. Kablo test sonularna gre kablo balants yapabilirsiniz ya da tekrardan kablo ularna RJ-12 taklmas gerekebilir.

Resim 2.32: Kablonun telefon cihazna taklmas

35

Resim 2.33: Kablonun modem cihazna taklmas

2.3.5. Kablo Testi

Kablolar hazrlandktan sonra alp almadn test etmek iin eitli firmalarn rettii kablo test cihazlar kullanlabilir. Kablolarn ularna taklan iki para hlindeki bu cihazlar test ilemini olduka kolaylatrmaktadr.

Resim 2.34: Kablo test cihaz

2.4. LAN Kurulumu

A (network) iki veya daha fazla bilgisayarn birbirleriyle iletiim hlinde olmasdr. Bu iletiim internet zerinden farkl ktalardaki iki bilgisayar arasnda da olabilir, ayn mekn iinde olan iki bilgisayar arasnda da olabilir. Eer bu bilgisayarlar ayn yerel alan iinde bulunurlarsa bu a, LAN (local area network) olarak adlandrlr. Bilgisayarlarda bulunmas gereken donanm ve yazlmlar A kurulumunu destekleyen bir iletim sistemi ( Windows 7 vb.) Eer a sunucu bilgisayar ile kurulacak ise bir sunucu bilgisayar ve a iletim sistemi gereklidir (Windows Server 2003 vb.) . Bilgisayarlarn aa balanabilmeleri iin her bilgisayarda bir a arabirim kart bulunmaldr.

36

A ortamnda bulunmas gereken donanmlar A kablosu A cihazlar ( anahtar, ynlendirici vb.)

Bilgisayarlar aa balanmaya hazr ise yaplacak ilk i a topolojisini semek olacaktr. Gnmzde en ok kullanlan topoloji yldz topolojisidir. Uygun topoloji seildikten sonra a yapsna uygun kablo seimleri yaplmaldr. Kablo seiminden sonra belirlenen yere kablo deme standartlarna uygun olarak a kablolarnn ekilmesi ve tm kablolarn a cihazlar ile oluturulan merkezde toplanmas gerekmektedir. letim sisteminde a ayarlar

Gnmzde en yaygn yerel alan alar Ethernet alardr. Yerel alan alarnn ayarlar kullanlan iletim sitemine gre farkllklar gsterebilmektedir. Bu modlde gnmzde en ok kullanlan iletim sisteminde bir bilgisayarn aa balanmas iin gerekli olan ayarlamalar yaplacaktr. ncelikle bilgisayarda Denetim Masas A ve Paylam Merkezi alr. Alan pencerede sol ksmda bulunan Badatrc ayarlarn deitirin balants tklanarak A balantlarmzn bulunduu ekran alr.

Resim 2.35: A balantlar

A balantlar aldktan sonra yaplandrmak istediimiz a balants sa tklanr ve zellikler komutu verilir.

37

Resim 2.36: A balantlar sa tu mens

A balants zellikleri mensnde A iletiimi sekmesi altnda kullanlan a arabirim kart yer alr.

Resim 2.37: A balantlar zellikleri

Bu blmde A balantmz yaplandrabiliriz. Ykle butonu ile a balantmza eitli geler ekleyebiliriz. Kaldr butonu ile de eklediimiz geyi kaldrabiliriz. Bu ekranda TCP/IP iletiim kuralnn zelliklerine de eriebilirsiniz. Bunun iin TCP/IPv4 (internet protokol srm 4) seilip zellikler butonuna tklamanz gerekmektedir.

38

Resim 2.38: TCP/IPv4 zellikleri

Bu ekranda IP adresi, alt a maskesi, varsaylan a geidi ve DNS ayarlar yaplabilmektedir. Ayrca Gelimi butonu ile gelimi a ayarlarn yaplandrmanz da mmkndr. letim sisteminde a kurulumu

A ayarlamalarn yaptktan sonra iletim sisteminizde a kurulumunu yapmamz gerekmektedir. Bylece dier kullanclarn bulunduu aa erime imknnz olacaktr. Bunun iin ncelikle bilgisayarda Denetim Masas A ve Paylam Merkezi alr.

Resim 2.39: A paylam merkezi

39

Bu ekranda bulunan Yeni balant veya a kurun balants ile kablosuz, kablolu, evirmeli veya zel sanal alar (VPN) kurulabilir.

Resim 2.40: Balant veya a kur penceresi

Bir aa balann balants ile hli hazrda kurulmu olan bir aa balanabilirsiniz. Ev grubu ve paylam seeneklerini sein balants ile adaki dier bilgisayarlarda bulunan dosya ve yazclara eriim ayarlarn veya paylam ayarlarn yapabilirsiniz. Sorunlar giderin balants ile de ada oluan sorunlar tanlama ve onarma ilemleri yaplmaktadr.

40

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

UTP kablosunu konnektre taknz. lem Basamaklar Kabloyu temin ediniz. Konnektr temin ediniz. A cihazn temin ediniz. Kabloyu konnektre yerletiriniz. Penseyle konnektr sknz. Kabloyu test ediniz. Kabloyu a cihazna balaynz. neriler Biliim teknolojileri tamir bakm atlyesinden temin edebilirsiniz.

41

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadklarnz iin Hayr kutucuklarna ( X ) iareti koyarak kontrol ediniz. Deerlendirme ltleri 1. 2. 3. 4. 5. Kablonun renk srasn kontrol ettiniz mi? Kablonun ularnn konnektre iyice yerletiini kontrol ettiniz mi? Kablolar yerletirirken elektrik hatlaryla ayn yerde olmamasna dikkat ettiniz mi? LAN cihazlarnn enerjisini balarken dikkatli oldunuz mu? LAN cihazlarn manyetik ortamlardan uzak yerlere monte edildiine dikkat ettiniz mi? Evet Hayr

DEERLENDRME Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

42

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz. 1. 568-A standardna iletkenlerin renk dizilimi aadakilerden hangisinde doru srada verilmitir? A)Turuncu-Beyaz, Turuncu, Mavi-Beyaz, Yeil, Yeil-Beyaz, Mavi, KahverengiBeyaz, Kahverengi B)Turuncu-Beyaz, Turuncu, Yeil-Beyaz, Mavi, Mavi-Beyaz, Yeil, KahverengiBeyaz, Kahverengi C)Kahverengi, Kahverengi-Beyaz, Yeil, Yeil-Beyaz, Mavi, Mavi-Beyaz, Turuncu, Turuncu-Beyaz D)Yeil-Beyaz, Yeil, Turuncu-Beyaz, Mavi, Mavi-Beyaz, Turuncu, KahverengiBeyaz, Kahverengi Aadaki kodlardan hangisi UTP kablolarda kullanlan konnektr kodudur? A) RG B) AUI C) DB D) RJ Aadakilerden hangisi LAN kurulumunda bilgisayarlarda bulunmas gereken donanm veya yazlmlardan biridir? A)A pensesi B)A arabirim kart C)A kablosu D)A cihazlar Verileri k hzyla ileten kablo tr aadakilerden hangisidir? A) Fiber optik kablolar B) UTP kablolar C) STP kablolar D) Koaksiyel kablolar UTP kablolarnda aada verilen kategorilerden hangisi ile 100 Mbps zerinde veri transferi salanabilir? A) CAT3 B) CAT4 C) CAT5 D) CAT6

2. 3.

4.

5.

Aadaki cmlelerin sonunda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 6. 7. 8. 9. 10. () RJ-12 konnektrleri telefon kablolarnda kullanlr. () Gnmzde en ok kullanlan kablo tr Cat5 dir. () ki bilgisayar birbirine balamak iin balant kablosunun ayn standarda gre yaplmas gerekmektedir. () UTP Cat1 kablo kullanm alan telefon iletiimi ve zil teli gibi zayf akm sistemleri olan kablo trdr. () Bilgisayarlar hub ya da swich gibi merkezi birim kullanarak birbirine balanacak ise kablolarn ayn standarda gre balanmas gerekmektedir.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

43

RENME FAALYET3 RENME FAALYET3

AMA
TCP/IPyi tanyarak IP adreslerini kavrayacak, a iin uygun IP snfn belirleyebileceksiniz.

ARATIRMA
Bir yerel ada, bilgi alveriinde bulunan bilgisayarlarn nasl bilgi alveriinde bulunduunu ve ne gibi ayarlar yapldn aratrnz.

3. TCP/IP
3.1. nternet Adresleri
Internette her bilgisayarn bir IP (nternet protokol) adresi vardr. Bir bilgisayarn IP adresi varsa internet zerindeki tm bilgisayarlar bu adresi kolayca bulabilir. Yani bir sitenin IP adresini biliyorsanz, web taraycnza bu adresi yazarak da o siteye balanabilirsiniz. Ancak bu rakamlar aklda tutmak zor olduundan her bir IP adresine karlk gelen alan adlar verilmitir. ou internet servis salayclarda bulunan zel sunucu bilgisayarlardan (alan ad sunucular domain name server- DNS) oluan bir a, hangi alan adnn hangi IP adresine karlk geldii bilgisini tutar ve kullanclar doru adreslere ynlendirir. Internette trafiin ilemesi bu IP adreslerine bal olarak gerekleir.

3.1.1. IP Adresleme
nternete bal her sistemin kendisine ait zel bir adresi vardr. Bunlar IP (internet protokol) adresi olarak adlandrlr ve bilgisayarlar arasnda iletiim yaplrken veri paketlerinin adreslenmesinde kullanlr. Tipik bir IP adresi noktalarla ayrlan drt rakamdan oluur; rnein, 192.168.2.1. Bu adres 32 bitlik bir saydr dolaysyla a zerine 232 tane, yani yaklak 4 milyar tane bilgisayar balanabilir. Adresi oluturan 32 bit kolayca okunmas iin 8 bitlik drt gruba ayrlmtr. Bu gruplara oktet denilir. Bilgisayarlarn IP numaras 4 tane oktetten ve her bir oktet de 8 tane bitten oluur. rnek olarak; 10000011011010110000000100001100 (Bilindii gibi bilgisayar verileri 1 ve 0lardan oluur.)

44

Grld gibi okumak ok zor. te bu yzden her oktet onluk dzene evrilip arasna nokta konulur (10000011.01101011.00000001.00001100 ) . kilik sistemin onluk sisteme evrilmesi Yukardaki rnek iin dnrsek; 1.oktet: 10000011 2.oktet: 01101011 3.oktet: 00000001 4.oktet: 00001100 1. oktet aadaki gibi yazlr. Basamaklarn alt ksmna ikinin katlar srasyla artrlarak son basamaa kadar yazlr.

Resim 3.1: IP hesaplama

kinin katlar yazldktan sonra srasyla basamak says ile karsnda bulunan ikinin kat arplarak toplanr. (20 x 1 ) + (21 x 1 ) + (22 x 0 ) + (23 x 0 ) + (24 x 0 ) + (25 x 0 ) + (26 x 0 ) + (27 x 1 ) = 1+2+0+0+0+0+0+128=131 Bulunan bu say (131) IP adresimizin ilk ksmdr. Dier oktetler iin de ayn ilemler yaplarak IP adresimizin dier ksmlar da bulunur. Tm hesaplamalar yaptmz zaman IP adresiniz = 131.107.1.12 eklinde olur.

3.1.1.1. IP Adresi Atama

nternete balanmak amacyla kullanlan modemler IP numaralarn otomatik olarak kendi havuzlarndan datr. Bilgisayarnz bu havuzdan IP numaras alarak internet ana dhil olur. Ancak baz durumlarda bilgisayarnz otomatik IP alamayabilir, byle durumlarda bilgisayarnzn IP alma ilemini el ile yaplandrmanz gerekmektedir.

45

Bu modlde Windows7 iletim sistemi kullanan bir bilgisayara IP adresi atama ilemi anlatlacaktr. ncelikle bilgisayarda Denetim Masas A ve Paylam Merkezi alr. Alan pencerede sol ksmda bulunan Badatrc ayarlarn deitirin balants tklanarak A balantlarnzn bulunduu ekran alr.

Resim 3.2: A balantlar

A balantlar aldktan sonra yaplandrmak istediiniz a balants sa tklanr ve zellikler komutu verilir.

Resim 3.3: A balantlar sa tu mens

Bu ekranda TCP/IP iletiim kuralnn zelliklerine de eriebilirsiniz. Bunun iin TCP/IPv4 (internet protokol srm 4) seilip zellikler butonuna tklamanz gerekmektedir.

46

Resim 3.4: TCP/IPv4 zellikleri

Alan ekranda Aadaki IP adresini kullan seenei seilerek uygun bir IP, IP adresi ksmna Resim 3.2 deki gibi yazlr. Bylece bilgisayarnzn IP yaplandrmasn tamamlam olursunuz. Bu ekilde IPnin verilmesi ilemine statik IP yaplandrmas denir.

3.1.1.2. DHCP
DHCP ( dynamic host configuration protocol / dinamik istemci ayarlama protokol), bir TCP/IP andaki makinelere IP adresi, a geidi veya DNS sunucusu gibi ayarlarn otomatik olarak yaplmas iin kullanlr. Gnmzde neredeyse tm ev ve halka ak alarda kullanlmaktadr, ofis veya daha kontroll bir balant salanan yerlerde ise statik IP adresi tercih edilir. Resim 3.2deki Otomatik olarak bir IP adresi al ve DNS sunucu adresini otomatik olarak al seenekleri seildii zaman bilgisayarnz DHCP protokoln kullanarak IP adreslerini otomatik olarak alr. DHCP nin avantajlar; DHCP kullanlarak amzda IP akmasn engellemi olursunuz. DHCPnin kullanld alarda, otomatik olarak alnan IP adresi, a geidi ve DNS sunucusu gibi ayarlar her yeni aa balandnz zaman gncellenir ve elle ilem yaparak zaman kaybetmeniz engellenir.

3.1.2. IP Adresi eitleri

IP adresleri IPv4 (32bit) ve IPv6 (128bit) olmak zere iki eittir. Gnmzde yaygn olarak IPv4 (32bit) adresleme mekanizmas kullanlmaktadr. Gvenilir ve snrl sayda kullancya hizmet etmek iin dizayn edilen IPv4'n, geni kitleler ve ok fazla uygulama tarafndan kullanlr hle gelmesiyle iletiim gvenlii konusunda ciddi zaaflar ortaya kmtr. Bu zaaflarn stesinden gelmek iin IETF (internet engineering task force / internet mhendislii grev gc) tarafndan yrtlen almalar sonucunda 128 bitlik yaps ile yeni nesil IP protokol (IPv6) ortaya kmtr.

47

IP saysndaki artn yannda sade balk yaps, gelitirilmi seenekler blm ve ierdii gvenlik uygulamas ile IPv6 birok yenilik getirmektedir. Beklenildii hzla yaygnlamasa da zelikle IPv4 saysnda sknt eken lkelerde youn olarak kullanmna balanlan IPv6'y birok cihaz reticisi de desteklemeye balamtr. Uygulama baznda skntlar yaanlsa da IPv6'ya tm internette kademe kademe geilecei tahmin edilmektedir.

3.1.2.1. IPv4 Adresleme

IPv4 32 bit adresleri kullanr. IPv4 adresleme kullanlarak 4 milyar 294 milyon 967 bin 196 tane bilgisayar adreslenebilir (232). Adresler birbirinden nokta ile ayrlm drt adet sekiz bitlik paralardan oluur. Bu saylar 0 ile 255 arasnda bir deer olabilir. rnek bir IPv4 adresi: 192.168.2.1dir. nternetin yaygnlamas ve IPv4 adreslerinin ok hzl tkenmesi ile birlikte IPv6 adreslerinin kullanlmasna ynelim hz kazanacaktr.

3.1.2.2. IPv6 Adresleme

32 bitlik bir adres yapsna sahip olan IPv4 adreslemede ciddi skntlar meydana getirmektedir. IPv4 oluturulmaya balandnda internetin bu kadar ilerleyecei hesap edilmemiti. imdi adresleme sknts oluunca 128 bitlik adres yaps olan IPv6 'ya geilmesi kanlmaz olmutur.

Resim 3.5: IPv6 adreslenecek bilgisayar says

Resim 3.6: IPv4 adreslenecek bilgisayar says

2011 itibari ile IPv6'nn yaylmas hala balang aamasndadr.

3.1.3. IP Adres Snflar

A zerinde iletiimde bulunan her sistemin bir IP adresi olmas gerekir. IP adresleri sistemlerin a zerindeki kimlikleridir. IP adresi 32 bitlik bir say dizisidir ve 4 oktetten oluur (rnein; 192.168.2.66). IP adresleri ilk oktetlerine baklarak snflandrlr. IP adresleri 5 snfa ayrlr; A snf adresler: IBMNET, MILNET gibi byk alar bu a snfn kullanr. lk oktet 0 ile 127 arasndadr. lk oktet a numarasn belirtir (toplam 126 tane) .Geri kalan 3 oktet ise bilgisayar numarasdr. rnek olarak 122.113.45.67 IP sini ele alacak olursak bu IP, 122 numaral A snf a ierisindeki 113.45.67 nu.l bilgisayar belirtir. 127.0.0.1 IP si A snf IP olmasna karn yerel localhost IP si olarak kullanld iin a adreslemede kullanlmaz.

48

B snf adresler: Okul ve hastane alarnda genelde bu IP snf kullanr. lk oktet 128 ile 191 arasnda deiir. lk iki oktet a numarasn (toplam 16.384) geri kalan iki oktet de bilgisayar numarasn belirler. rnek olarak 190.104.149.4 IPsini inceleyecek olursak bu IP, 190.104 numaral B snf a ierisindeki 149.4 nu.l bilgisayar belirtir. C snf adresler: En ok kullanlan a snfdr. lk oktet 192 ile 223 arasnda deiir. lk oktet a numarasn son oktet ise bilgisayar numarasn verir. rnek olarak 212.50.32.9 IPsini inceleyecek olursak bu IP, 212.50.32 numaral C snf ierisindeki 9 nu.l bilgisayar belirtir. D snf adresler: lk okteti 224-239 aras olan IP snfdr. zel kullanm iin ayrlmtr. E snf adresler: lk okteti 240-255 aras olan IP snfdr. Bilimsel aratrmalar iin ayrlmtr, internette kullanlmayan IP snfdr.

3.1.4. Sakl Tutulan ( Rezerve ) IP Adresleri

Baz IP adresleri; zel kullanm iin, nternetin geliimi ya da bilinmeyen gelecekte kullanlmak zere ayrlmtr. Biti adresi 0.255.255.255 127.255.255.255 128.0.255.255 169.254.255.255 191.255.255.255 192.0.0.255 223.255.255.255 Snf A snf a 0.x.x.x A snf a 127.x.x.x B snf bir a 128.0.x.x B snf bir a 169.254.x.x B snf bir a 191.255.x.x C snf a 192.0.0.x Csnf bir a 223.255.255.x Aklama Sakldr. Loopback adres Sakldr. Sakldr. Sakldr. Sakldr. Sakldr.

Balang adresi 0.0.0.0 127.0.0.0 128.0.0.0 169.254.0.0 191.255.0.0 192.0.0.0 223.255.255.0

Tablo 3.1: Sakl tutulan (rezerve) IP adresleri

3.1.5. Genel ve zel IP Adresleri

Snf A B C Balang adresi 10.0.0.0 172.16.0.0 192.168.0.0 Biti adresi 10.255.255.255 172.31.255.255 192.168.255.255

Tablo 3.2: zel IP adresleri

49

Bu IP adresleri yerel alan alarnda kullanlmak zere tahsis edilmilerdir. 255.255.255.255 IP adresi ise broadcast (yayn adresi) olarak kullanlr. 0.0.0.0 IP adresi ise a trafiini izlemek iin kullanlan zel bir IPdir.

3.1.6. Alt Alar

A tasarmnda, IP adresleri sistemlere datlrken a daha kk birimlere paralanarak alt alar (subnets) oluturulur. Alt alar; Var olan bir a daha kk a paralarna ayrp a ynetimini kolaylatrmaya yarar. Bir IPnin hangi aa ait olduunu belirlemede kullanlr.

TCP/IP'de iki cihaz ayn ada olup olmadklarn birbirlerinin IP adreslerinin ilk birka basamana bakarak anlarlar. Bu basamaa a maskesi ( subnet mask) denir. Bir bilgisayar ancak ayn ada bulunan bir bilgisayarla dorudan iletiime geebilir. Ayn ada deillerse dolayl olarak iletiime geer. Ayn ada olup olmadn IP adreslerini kullanarak anlarsnz. IP adresinin bir blm a, dier blm de bilgisayarn a iindeki adresini tanmlar. Hangi blm ile a hangi blm ile bilgisayar tanmladn bilmek iin alt a maskesi kullanlr.

50

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

IP adresleri oluturunuz. lem Basamaklar Kuracanz aa uygun IP snfn belirleyiniz. Belirlediiniz IP snfna uygun IP adresleri oluturunuz. neriler

51

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadklarnz iin Hayr kutucuklarna ( X ) iareti koyarak kontrol ediniz.

1 2

Deerlendirme ltleri alma ortamn dzenli tuttunuz mu? IP adresi belirlerken dikkatli oldunuz mu?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

52

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerin sonunda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz.

1.
2.

(...) IP snflar iinde en yaygn C snf IPdir. (...) DHCP protokol ile IP adresi, a geidi veya DNS sunucusu gibi ayarlar otomatik
olarak yaplr.

3. 4. 5.

(...) 135.25.1.5 C snf bir IP adresidir. (...) IPv6 protokolndeki adresler 64 bittir. (...) D ve E snf IPler zel kullanm iin ayrlm IPlerdir.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.

53

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz. 1. Aadakilerden hangisi a arabirim kartlarndan biri deildir? A) PCI-E B)PCMCI C)USB D) ISA OSI katmanlarnn sralamas hangi seenekte doru olarak verilmitir? A) Fiziksel-Veri ba-Ulam-A -Oturum-Sunu-Uygulama B) Fiziksel- Veri ba- A - Ulam- Oturum-Sunu-Uygulama C) Uygulama- Fiziksel- Sunu- Oturum- Ulam- A - Veri ba D) Uygulama- Sunu- Oturum- Ulam- A - Veri ba - Fiziksel Maksimum 30 istasyon balanan, arza tespitinin zor olduu ve bir istasyonun arzalanmas durumunda btn an devre d kald, sonlandrlmaya ihtiyac olmayan topoloji hangisidir? A) Yldz B) Aa C)Bus D)Halka Ynlendirici (router) OSI referans modelinin hangi katmannda alr? A)A B)Veri ba C) Fiziksel D)Ulam Fiber optik kablolar sonlandrmak iin kullanlmas aadakilerden hangisidir? A) RJ-12 B)RJ-45 C)ST-SC D)RJ-11 gereken konnektr

2.

3.

4.

5.

6.

letim sistemimizde a ayarlarn yapmak iin aadaki hangi men seenei kullanlr? A)Denetim Masas A ve Paylam Merkezi B)Denetim Masas Sistem Ayarlar C)Denetim Masas A Balantlar Ayarlar D)Denetim Masas A Yneticisi Aadakilerden hangisi ADSL modem eitlerinden biri deildir? A)USB Modemler B)Kablosuz Modemler C)Dial-Up Modemler D)PCI Modemler Telefon hatlar zerinden ok yksek hzlarda veri alveri hz sunabilen DSL teknolojisi aadakilerden hangisidir? A)ADSL B)ADSL 2 C)3G D)VDSL

7.

8.

54

9.

Aadaki IP adreslerinden hangisi yayn adresi olarak kullanlmaktadr? A)255.255.0.0 B)0.0.0.0 C)192.168.0.0 D)255.255.255.255 Aadaki IP adreslerinden hangisi B snf bir IP adresidir? A)127.0.0.1 B) 214.50.32 C)175.104.148.4 D)225.220.12.18

10.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.

55

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET-1 CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Yol (Bus) topolojisi Kablosuz balant MAC adresi Modem Tekrarlayc Sunu Veri Ba

Intranet ( a)
Aytc (Splitter)

PCMPI
Yanl Yanl Yanl Doru Doru

RENME FAALYET-2 CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 D D B A D Doru Doru

Yanl
Doru

Doru

RENME FAALYET-3 CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 Doru Doru Yanl Yanl Doru

56

MODL DEERLENDRME CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 B D C A C A C

D
D

57

KAYNAKA KAYNAKA
ATAY Saib, Cisco A Akademisi Smestr-1, Frat niversitesi, Elaz, 2006 www.megep.gov.tr www.ciscorouting.com/networkbasic.html (06/04/2011 11:00) www.studynotes.net/net1.htm (06/04/2011 11:00) www.conniq.com/Networking_Topology2.htm (06/04/2011 11:00) www.bilgisayarnedir.com/modem.html (06/04/2011 11:00) www.teknik-bilgi.com/modem-cesitleri-kurulumu-ve-montaji-genel-bilgiler/ (06/04/2011 11:00) windows.microsoft.com/tr-TR/windows-vista/How-do-hubs-switches-routersand-access-points-differ (06/04/2011 11:00) www.bilgisayarkavramlari.com/2008/11/07/tekrarlayici-repeater/ 11:00) (06/04/2011

www.magicfinger.net/web-uygulamalari/extranet-intranet/ (06/04/2011 11:00) www.webhatti.com/egitim-kultur/99489-mikrodenetleyici-ile-seri-iletisim.html (06/04/2011 11:00) www.veribaz.com/viewdoc.html?haberlesme-hakkinda-genel-bilgiler392982.html (06/04/2011 11:00) web.itu.edu.tr/~sgunduz/courses/mikroisl/slides/d8.pdf www.webhatti.com/network-ve-internet/538664-3g-mobil-modem-nedir-3gmobil-modem-kurulumu-nasil-yapilir.html (06/04/2011 11:00) www.guashan.com/s/modem+port/12 (06/04/2011 11:00) www.ttnet.com.tr/web/230-1156-1-1/tur/evde_ttnet/baglanti_cesitleri__adsl/nedir_/ (06/04/2011 11:00) www.yeniforumuz.biz/showthread.php?380612-Network-KabloT%C3%BCrleri-ve-Uygulama-Alanlar%C4%B1 (06/04/2011 11:00)

58

http://www.pcegitim.net/bilgisayar-aglari/ag-kablosu-hazirlama-ag-kablosunasil-hazirlanir/ (06/04/2011 11:00) http://www.onur-sat.com/showthread.php?p=54830 (06/04/2011 11:00) http://www.practicallynetworked.com/howto/040506diy_cables.htm (06/04/2011 11:00) http://www.angelfire.com/az2/tamerozbay/network/networkcihazlari.htm (06/04/2011 11:00) http://tr.wikipedia.org/wiki/DHCP http://en.wikipedia.org/wiki/Reserved_IP_addresses http://www.nthelp.com/40/ip.htm (06/04/2011 11:00) http://translate.google.com.tr/translate?hl=tr&langpair=en|tr&u=http://www.tcpi pguide.com/free/t_IPReservedPrivateandLoopbackAddresses.htm (06/04/2011 11:00) http://en.wikipedia.org/wiki/Broadcast_address

59