SORULAR

S.1. Bir boya üreticisi firma, yeni ürettiği bir iç duvar boyasının ortalama kuruma süresini belirlemek
istemektedir. Firma bu boyayı eşit büyüklükteki 15 farklı duvarda denemiş ve bu duvarlardaki kuruma
sürelerini aşağıdaki gibi bulmuştur.

Duvarlar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Kuruma Süreleri (dak) 60 68 65 70 58 72 68 64 75 59 62 63 64 67 68

a)Bu boyanın kuruma süresine ilişkin ana kütle ortalamasının nokta tahminini bulunuz.
b)Bu boyanın kuruma süresine ilişkin standart sapmasının nokta tahminini bulunuz.
c) Bu boyanın kuruma süresine ilişkin ana kütle ortalamasının %90 güvenle hangi aralıkta
yer alabileceğini tahmin ediniz.
d) Bu boyanın kuruma süresine ilişkin Ortanca değerini bulunuz.
e) Bu boyanın kuruma süresine ilişkin tepe değerini bulunuz.

S.2. Bir boya üreticisi firma, yeni ürettiği bir iç duvar boyasının, normal kireç sıvalı duvar ile saten alçı yapılmış
duvarlardaki kuruma sürelerinin aynı olmadığını iddia etmektedir. Bu iddiayı test etmek üzere yeni boya eşit
büyüklükte on farklı kireç sıvalı ve saten alçılı duvarlarda ayrı ayrı denenmiştir. Alınan sonuçlar aşağıdaki
tabloda verilmiştir. Kireç sıvalı duvar ile saten alçılı duvarların yeni boya için kuruma süreleri farklıdır diyen
karşı önsavını gerekli hipotezleri kurarak %5 anlam düzeyinde sınayınız.

Boyanın Kuruma Süreleri (dakika)

Duvarlar 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
duvar duvar duvar duvar duvar duvar duvar duvar duvar duvar
Kireç sıvalı 60 70 74 68 66 65 72 74 66 69
Saten Alçılı 62 58 56 60 56 58 60 62 58 60

S3. Büyük bir firmanın CEO’su BAY ALİ, olası bir terör saldırısına karşı evinden iş yerine beş farklı güzergah
kullanarak gitmektedir. Artan iş temposu nedeniyle Bay ALİ yol güzergahlarından kendisine zaman
kaybettirenleri programından çıkarmayı düşünmektedir. Bu nedenle beş farklı yol güzergahında dörder defa
ölçülen yol süreleri dakika cinsinden aşağıdaki tabloda verilmiştir. Gerekli hipotezleri kurarak, Bay ALİ’ye işe
gidişte zaman açısından uygun olan güzergahların tercihinde % 5 anlam düzeyinde önerilerinizi belirtiniz.
NOT: Gruplar arasında bir farklılık olup olmadığını sınamak için DUNCAN testi kullanılacaktır

EV_İŞYERİ ARASI GÜZERGAHLAR

1. Güzergah (dak) 2. Güzergah (dak) 3. Güzergah (dak) 4. Güzergah (dak) 5. Güzergah (dak)
20 25 21 24 18
18 24 18 22 16
16 26 17 19 20
21 23 16 25 17

S.4. Bir yüzme havuzunun kimyasal maddelerle temizlendikten sonra çeşitli zaman dilimlerinde ölçülen klor
kalıntıları ppm cinsinden aşağıda verilmiştir.
a) Klor kalıntısı-geçen zaman ilişkisine ait doğrusal regresyon denklemini yazınız.
b) Bu iki değişken arasındaki ilişkiden yararlanarak, temizlendikten 5 saat sonra havuzda karşılaşılması
muhtemel klor kalıntısını ppm cinsinden tahmin ediniz.

Klor Kalıntısı (ppm) 1,8 1,5 1,4 1,1 1,1 0,9

Geçen Süre (saat) 2 4 6 8 10 12

S.5. Büyük bir şirketin iş eğitimi programına katılmış kimselerin IQ’ları ile, daha sonraki iş başarıları arasında bir
ilişkinin olup olmadığının saraştırıldığı bir çalışmada sonuçlar aşağıdaki tabloda verilmiştir. Eğitim programına
katılmış kimselerin işteki başarıları ile IQ’ları birbirinden bağımsızdır diyen sıfır hipotezini uygun karşı
hipotez ile %5 anlam düzeyinde sınayınız.

İşteki Başarı
IQ TOPLAM
Düşük Orta Yüksek
Ortalama Altı 67 64 25 156
Ortalama 42 76 56 174
Ortalama Üstü 10 23 37 70
TOPLAM 119 163 118 400

NOT: İstediğiniz 4 (dört) soruyu çözünüz. Cevapları kağıdın arkasındaki ilgili yere yazınız. Her bir sorunun puanı
25’dir.
BAŞARILAR DİLERİM
 CEVAPLAR

Cevap-1) Tanıtıcı İstatistik ve Aralık Tahmini (Explore)

Ana Kütle Ortalamasının nokta tahmincisi 65,53
Ortanca değer 65,00
Tepe Değeri 68,00
Standart Sapma 4,824
Ana kütle Ortalamasının %90 Güven Sınırları 63,34 ≤µ≤67,73

Cevap-2) Bağımsız t-testi

H0 µKireç=µSaten
H1 µKireç≠µSaten (İki yönlü sınama)
Hesapla bulunan test istatistiği t=6,090
Hesapla bulunan anlam düzeyi değeri αh =0,000
Sonuç ve değerlendirme αh =0,000< αh =0,05 olduğundan H0 Reddedilir, H1 kabul
edilir. Yeni boya, saten alçılı duvarda, kireç sıvalı duvara
göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde daha hızlı
kurumaktadır (p<0,001).

Cevap-3) Tek Yönlü Varyans Analizi

H0 µ1=µ2=µ3=µ4=µ5
H1 En az bir güzergahın ulaşım süresi ortalaması
diğerlerinden farklıdır
Hesapla bulunan test istatistiği F=8,663
Hesapla bulunan anlam düzeyi değeri αh=0,001
Sonuç ve değerlendirme αh=0,001< αk=0,05 olduğundan H0 Reddedilir, H1 kabul
edilir. Yapılan DUNCAN testinde ise, 2 ve 4 numaralı
güzargahlar, 1-3 ve 5 numaralı güzargahlara göre
istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde daha fazla zaman
almaktadır. BAY ALİ zamanla ilgili bir sorunu olduğunda 1-
3-5 numaralı güzargahlardan birini tercih etmelidir.

Cevap-4) Basit Doğrusal Regresyon

Klor kalıntısı-geçen zaman
ilişkisine ait doğrusal regresyon Y=1,900-0,086.X
denklemi
Bu iki değişken arasındaki
ilişkiden yararlanarak, Y=1,900-0,086.(5)
temizlendikten 5 saat sonra Y=1,470
havuzda karşılaşılması
muhtemel klor kalıntısı
*b=-0,086 olduğundan (yani regresyon katsayısının işareti(-)
olduğundan, iki değişken arasındaki ilişki ters yöndedir. Yani biri
İki değişken Arasındaki ilişkinin artarken diğeri azalmaktadır.
yönü ve derecesi **r=0,976 olduğundan iki değişken arasında çok güçlü bir ilişki
vardır. R2=0,952 olduğundan, klor kalıntısı miktarındaki
değişimin %95,2’si ölçüm süresi tarafından açıklanmaktadır.

Cevap-5) Khi-Kare Bağımsızlık Testi

H0
H1
Hesapla bulunan test istatistiği
Hesapla bulunan anlam düzeyi değeri
Sonuç ve değerlendirme
Eğitim programına katılmış kimselerin işteki başarıları ile
IQ’ları birbirinden bağımsızdır
Eğitim programına katılmış kimselerin işteki başarıları ile
IQ’ları birbirinden bağımsız değildir
χh2=41,014
αh =0,000
αh=0,000< αk=0,05 olduğundan, H0 Reddedilir, H1 kabul
edilir. Eğitim programına katılmış kimselerin işteki
başarıları ile IQ’ları birbirinden bağımsız değildir.
Aralarında bir ilişki vardır.