Bilimsel Aratrma Yntemleri

Aratrma Ynteminin Evreleri

 Bir Aratrmada ne yaplmak istendii aratrmann amacyla belli olur.Ancak yaplmak istenen eyin nasl yaplaca Aratrmann YNTEM ortaya koyar. Bilimsel aratrmalarda Yntem o iin nasl yaplacan ortaya koyar.Ama ise bu bilimsel aratrmalarda ne yaplmak istendiini belirtir.

Bir Aratrmann Yntemini eitli evrelerden olumaktadr. Aratrma Ynteminin Evreleri 1. 2. 3. 4. 5. Aratrma Problemini Tanm Literatr almas Aratrmann Modeli Aratrmann Varsaymlar Aratrmann Hipotezleri

1.Aratrma Problemini Tanm

Problem nedir? Bilinmeyen, dnsel sreler yada deneysel yoldan aratrmay gerektiren konulara denir.
Eer bilgi snrn ok aan ve kuram yada yasalara dayandrlmayan sorunlar zm yolu bilinmedike problem olarak deerlendirilmez.

rn: Nehir kenarndaki akl tann gemii X gezegeninde hayat olup olmad

Bunlar mevcut bilgilerle cevaplanamamaktadr. Ancak teknolojik gelimelerin artmas bu sorularn problem olarak grlmesini salayabilir.

 Aratrmann Amac ile Problemi arasnda anlaml bir iliki olmaldr.

AMA PROBLEM

Aratrmann sonunda nelerin sylenebilecei

Sylenecekleri syleyebilmek iin hangi sorulara cevap verilmesi gerektiini gsterir.

 Bilimsel aratrmada probleminin konusunda eitli kaynaklar vardr.En nemlileri bilimsel kavramlar, kuramlar, ve aratrmalardr.Bu kuramlarn ve aratrmalarn baka problemleri artrabildii gibi , onlarn bo brakt alanlar da gsterebilir.

 Gnlk yaamdaki sosyal , ekonomik, yada teknolojik sorunlarda problem olarak ele alnabilir.
rn:Artan terr faaliyetlerinin nelerden kaynakland gibi

Ayrca Aratrmacnn ngrsne dayanarak bir teori gelitirme yada varsaym ortaya atmaya dnk bir problem tanmlayabilir.
rn:Depremlerin toplumdaki dayanma zerine etkileri

 Bir Aratrmada ele alnan konunun problem olabilmesi iin; 1. Kararsz bir durumu olmas 2. Birden ok zmn olmas gerekir.1

Ripple L. Problem denfication and Formulation in Social Work Research 1967, p 24

 Bir Aratrma Problemini tanmlamada u yollar izlenir.2

1. nce Problemin genel alan btnlk iinde ele alnarak dilimlenir. Her biri genel izgileri ve birbirleri olan ilikileri anlatlr. 2. Daha sonra aratrlmak istenen problem dilimi , btn iindeki yerinden alnarak tantlr. 3. Bu aamada artk snrlar belli olan problem alan ayrntl olarak tantlr.

Niyazi Karasar, Bilimsel Aratrma Yntemi 1984 ,s61

Aratrlmas gereken Problem alanlar

1 Genel Problem Alan 2 Genel Problem Alan
Ele alnacak problem alan

Ele alnacak problem alan

Ek olarak Problem tanmlanmasnda u noktalara da dikkat edilmelidir. Problem-Ama tutarl olmaldr. Problem anlalr olmaldr. Problem snanabilir olmaldr. Problem aratrmaya yn vermelidir.

 Aratrma bir problemin zm olduuna gre aratrma konusu da bir soru cmlesi olarak formle edilmelidir.
Aratrma Alan
Tarm Kesiminin Etkileri

Aratrma Konusu
Tarm Gelitirmeden Hzl Sanayileme Salanabilir Mi? Orta retimde Anne Ve Baba ocuun Baarsnda Etkili midir?

Aratrma Problemi
Tarmsal Gelime le Hzl Sanayileme Arasnda Bir liki Var M? Orta retimde Anne Babasnn Yannda Okuyan ocuklarn Baars Anne Babasnn Yannda Okumayan ocuklardan Farkl Mdr? Kentsel Ve Krsal Ailelerin Birbirinden Ayran zellikler Nelerdir

Orta retimde ocuun Baars

Kentsel Aile

Kentsel Ailenin Ortak zellikleri Nelerdir?

2. Literatr almas
Bir Bilimsel Aratrmann baars onun izledii ynteme baldr.Uygulanan yntemin baars ise konu ile alakal yaplan literatr almasna baldr. Literatr almasnn yaplmas ile iyi bir teorik bilgiye sahip olunur.

 Literatr almas , aratrma konusu ile ilgili kaynaklarn taranmas ve okunmas demektir. Aratrmac bu sayede aratrma konusu ile ilgili geni bir ktphane almas yapm olur.

Bir Literatr almas;

1. Uygulanm olan yntem ve modellerin stn ve zayf taraflarn 2. Farkl aratrmalardaki yntemlerin ve modellerin karlatrmal avantajlar

3. Hangi yntem ve modelin uygun olduu

4. Uygulanm yntem ve modeller nda daha uygun bir yntem ve modelin gelitirilip gelitirilmeyecei 5. Hangi analiz tekniklerinin kullanlabileceini retir.

lk aamada Literatr almas yapldda; Problem alan iyice renilmi olur. Problemin olumundaki deikenler tanmlam olur. Muhtemel sonular hakknda fikir edinilmi olur.

Sonraki aamadaki alma; Deikenler arasndaki ilikinin nasl kurulaca Hangi tekniklerin neden kullanlmas hakknda olmaldr.

 Literatr almas konuyla ilgili kaynaklar okumakla gerekleir.

Okumak

Gz gezdirerek renerek Dnerek Not Tutarak yaplr.

3. Aratrma Modeli
Aratrma modeli aratrma probleminin en gvenilir bilimsel yolla zlmesidir.

Aratrma modeli; aratrma amacna uygun ve ekonomik olarak, verilerin toplanmas ve zmlenebilmesi iin gerekli koullarn dzenlenmesidir (Selltiz, Jahoda, Deutsch ve Cook).
Aratrma modeli tek bir teknik deildir.Birok tekniin bir araya gelmesiyle oluabilir.

 Model kurma; nesneler, olgular ve olaylar sre ve sistemlerle ilgili kavramlar ve bunlar arasndaki ilikileri betimleme teknii olarak tanmlanabilir.3

Kurtulu,Kemal: Pazarlama Aratrmalar, stanbul 1996, s.103-139

rn: Hipotez: Tarmda mekanizasyon, igcnn tarmdan kopmasna neden olur.

Bamsz deiken

Baml deiken

Tarmda mekanizasyon

Nfusun baka alanlara kaymas

Aratrma modeli u ekilde olacaktr.

Bamsz deiken Baml deiken

teki btn koullar ayn Mekanizasyonun girdii tarm alanlar Mekanizasyonun girmedii tarm alanlar

Tarmdan kopan nfusun % A

 Bu koullarn dzenlenmesinde iki temel yaklam vardr. Bunlar; Tarama modelleri Deneme modelleri dir.

Tarama Modeli
Tarama modelleri, gemite ya da halen var olan bir durumu var olduu ekliyle betimlemeyi amalayan aratrma yaklamlardr. Tarama modellerinde amalarn ifade edilii genellikle, soru cmleleri ile olur. Bunlar: Ne idi? , Nedir? , Ne ile ilgilidir? , Nelerden olumaktadr? gibi sorulardr.

 rnein; suyun, iki hidrojenle bir oksijenden olutuunun bulunmas iin yaplan dzenleme de bir tarama almasdr. nemli olan, var olan deitirmeye kalkmadan gzleyebilmektir. Tp vb. alanlardaki vaka tanma ve geriye dnk aratrmalar ile eitli alanlardaki tarihsel, betimsel, kitaplk vb. adlarla anlan aratrmalarn hepsi temelde birer tarama aratrmasdr.

Tarama modeli ile yaplan bir aratrmann iki temel snrll vardr. Bunlar; veri bulma ve kontrol glkleridir. Gemiteki bir olay, nesne ve bireylere ilikin kayt ve kant bulunmayabilir, bulunsa bile aratrmacnn ngrd amalarla tutulmam, hatrlanmam ya da verilmemi olabileceinden veriler yetersiz kalabilir. Veriler yeterli olsa ya da oluum halindeki olay, nesne ya da bireylere ilikin hangi tr verilerin toplanacana aratrmac karar verse ve toplasa bile, olas nedenlerin birden ok olabilecei ve deikenleri ayrca kontrol etme olana bulunmad iin, alnan sonu, gerek neden-sonu ilikisi biiminde yorumlanamaz; bu konuda yalnzca bir ipucu saylabilir.

Deneme Modeli
Deneme modelleri, neden sonu ilikilerini belirlemeye almak amac ile dorudan aratrmacnn kontrol altnda, gzlenmek istenen verilerin retildii aratrma modelleridir. Deneme, bamsz deikenlerin baml deikeni etkilemesi, kontroll koullarda sistemli deiiklikler yaplmas ve sonularnn izlenmesi ile olur. Bamsz deikendeki sistemli deimelerin baml deikeni nasl etkiledii grlmeye allr.

 Tarama modelleri ile Deneme modeli arasndaki fark

Tarama modeline var olan durum gzlenirken, Deneme modelinde, gzlenmek istenenlerin aratrmac tarafndan retilmesi sz konusudur.

Model Kurmada baarl olabilmek iin;

1. Sorunun aka tanmlanm olmas 2. Sorunun zelii ve ilgili bilim dallar ile bann belirlenmesi 3. Problemin analiz yoluyla basit, anlalr alt problemlere ayrlmas 4. Benzer sorunlarn zm yntemlerinin renilmesi 5. Uygun grlen zm yolunun sk bir mantk szgecinden geirilmesi gerekir.

 Uygulanan modelin baars onun i ve d geerliinin ve gvenilirliinin salanmasna baldr. geerlilik; bir sonucun bilinen deikenlerden baka deikenlerden kaynaklanmadn ifade eder.
rn: Bir aratrma sonucu olarak reklam uygulamas sayesinde satlarn artt sonucu savunulmu ise, artn reklam dndaki dier faktrlerin etkisi olmamas durumunda i geerlilikten sz edilebilir.

D geerlilik; varlan sonularn genelleme yapmaya elverili olmas demektir.