Dersin ad Snf nitenin Ad/No Konu

BYOLOJ 12.

NTE I : CANLILARDA ENERJ DNM

1-Fotosentez:a-Ik Enerjisi ve Klorofil,b-Fotosentezin Evreleri,IkReaksiyonlar Karbon Tutma Reaksiyonlar 2-Fotosentez Hzn Etkileyen Etmenler,Kemosentez 80 dakika
HEDEF 3: Fotosentez ve kemosentezi kavrayabilme. DAVRANILAR 1. Fotosenteze, k enerjisinin etkisini aklama. 2. Fotosenteze, klorofilin etkisini aklama. 3. Fotosentezin k reaksiyonlar evresinde gerekleen olaylar aklama. HEDEF 3: Fotosentez ve kemosentezi kavrayabilme. DAVRANILAR 4. Fotosentezin karbon tutma evresinde gerekleen olaylar aklama HEDEF 3: Fotosentez ve kemosentezi kavrayabilme. DAVRANILAR 5. Fotosentez hzn etkileyen etmenleri grafikle aklama. 6. Canlln devamnda fotosentezin gerekliliini aklama. 29 EKM CUMHURYET BAYRAMI HEDEF 3: Fotosentez ve kemosentezi kavrayabilme. DAVRANILAR 7. Kemosentez yapan canllara rnek vererek aklama.

nerilen Sre

renci Kazanmlar/Hedef ve Davranlar

nite Kavramlar ve Sembolleri/Davran rnts

Pigment sistemi II Devirsiz fotofosforilasyon Elektron tayclar Oksidatif fosforilasyon

Subsrat dzeyinde fosforilasyon Klorofil-b Devirli fotofosforilasyon Pigment sistemi I

Gvenlik nlemleri (Varsa): retme-renme-Yntem ve Teknikleri Kullanlan Eitim Teknolojileri Ara ve Gere Kaynaka * retmen * renci retme-renme Etkinlikleri Szel-Dilsel

-----------------Anlatm, soru-cevap, tartma, gzlem, gsteri(CD izleme) rnek okuma paralar:Fotosentezin, hayatn devamndaki rol Lise 3.Snf Biyoloji Kitab,Fotosentez ile ilgili CD

Doac Sosyal-Kiiler Aras

MantksalMatematiksel sel-Bireysel Grsel-Uzaysal Mziksel-Ritmik Bedensel-Kinestetik

Canllarn ihtiya duyduu enerji kaynaklarnn en nemlisinin gne olduu, gnete var olan k enerjisinin fotosentez yapan bitkiler tarafndan kimyasal ba enerjisine dntrld, bu enerjinin de tm canl ilevlerinde kullanld vurgulanr. Fotosentezdeki k ve karbon tutma reaksiyonlar aklandktan sonra, fotosentezin genel denklemi karlr. Fotosentez hzn etkileyen etmenler, grafiklerle aklanr. -----------------------------Fotosentezi kavratmak amacyla fotosentezle ilgili saydam zerinde aklamalar yaplr. Fotosentezin, n hangi dalga boylar arasnda gerekletii Engelman deneyi anlatlarak aklanr. Klorofilin yaps, eitleri ve fotosentezde klorofilin rol tartlr. --------------------------Fotosentezin nemini vurgulamak iin eitli sorular yneltilir. rnein, milyonlarca yl canllar tarafndan oksijen kullanld hlde, doadaki oksijen dengesinin neden bozulmad sorulur. Fotosentez ile ilgili CD izlenecek.
--------------------------------------------------

FOTOSENTEZ
zet:

Fotosentez: Ik enerjisinin kullanlarak organik bileiklerin retilmesidir. Bakteriler ve mavi-yeil algler hari fotosentez olaynn gerekletii organeller kloroplastlardr. Stroma adnda lamel ve grana adnda renksiz ara maddeden oluurlar. Fotosentez, k ve karanlk olmak zere iki safhada gerekleir. lk safha iin mutlaka k gereklidir. Karanlk safha k olsada olmasada yryebilen reaksiyonlardan oluur. Karanlk safhann olabilmesi iin mutlaka k reaksiyonlarnn gereklemi olmas gerekir. Fotosentez yapan bakteriler H2O yerine H2S kullanrlar S2 retirler. Fotosentezin ETS elemanlar; Ferrodoksin, Plastokinon ve Sitokrom lardr. Klorofil: In emilmesini salayan yapdr. Yapsda C,H,O,N ve Mg atomlar vardr. Fe klorofil sentezi iin katalizr grevi grr. Mg klorofilin yeil renkli olmasn salar. Klorofil-a C55H72O5N4Mg Klorofil-b C55H70O5N4Mg 6CO2 + 6H2O Ik, Klorofil C6H12 O6 + 6O2

Fotosentez iin; Ik, klorofil,CO2,H2O ve Enzimler gereklidir.

Bu Plan www.biyolojilisesi.com sitesinden indirilmitir

IIK:
Fotosentezde kullanlan n; 1. iddeti 2. Kalitesi(dalga boyu) 3. Tatbik sresi nemlidir. Foto Hz

Ik iddeti

2.Kalitesi (Dalga Boyu) : Beyaz Ik Engelman Deneyi

Krmz (6550A) YEL

MOR (4290A) O2 ile solunum yapan bakteriler

pliksi Algler

Foto Hz Krmz Turuncu T Sar Yeil 7000Ao 4000Ao Mor

-1-

Mavi

Ik yapraklardaki gzeneklerin almasna yardm etki ederek; a) Yapraa daha fazla CO2 gitmesini salar b) Yapra str ve terlemeyi arttrmak suretiyle fotosentezi etkiler. c)

KLOROFL:
C.H.O.N.Mg yapldr.(N azot dengesi ile yakndan ilgilidir-Mg yeil rengi verir) Sentezlenebilmesi iin;

Bu Plan www.biyolojilisesi.com sitesinden indirilmitir

a)Gen: Anne ve babasndan gen alacak b)Ik: Gne nda yetiecek c)Bitkinin topraktan Fe almas gerekir.(Katalitik etki yapar) Fe klorofilin yapsna katlmaz.

Klorofil elektron kaynadr. Elektron alr ve verir. Klorofil canl sistemlerde bir katalizr gibi grev yapar. Klorofil rezonans zellii gsterir.(ifte balarn yer deitirmesi) Bu sayede e- transferinde rol oynar. Klorofil floresans zellii gsterir. Klorofil-a yksek spektrumlu k(krmz) ile aktifleirken klorofil-b dk spektrumlu k(mor) ile aktifleir.

rn: Fotosentez srasnda aadakilerden hangileri tketilmez. 1.CO2 2.H2O 3.Enzim 4.Klorofil 5.Madensel Tuzlar Cevap: 3 ve 4

Kloroplast Ve Mitokontrinin Yaps, zellikleri, Farklar:

KLOROPLAST MTOKONTR

Granalar (Klorofil Molekl Bulunur) Ikl Evre Rxn

Stromalar (Foto Enzimleri Bulunur) Karanlk Evre Rxn

Matrix

Krista (Solunum Yzeyini Byltr)

Oksijenin retildii tek organel. Suyun fotolizinin yapld tek organel. Hibir organik bileik harcamadan ATP retilir. rettii ATP yi sadece kendi iinde kullanr.

Oksijenin tketildii tek organel. Organik bileik tketilerek ATP retir.

Ortak zellikleri; ift birim zarldrlar. Kendine zg DNA,RNA,Ribozomlar var. oalabilirler. Protein sentezi yaplr. Elektron tama sitemleri vardr. Bu sayede ATP retirler. Bitkilerde nemli Reaksiyonlar: 6CO2 + 6H2O C6H12 O6 + 6O2 ATP + H2O C6H12 O6 + 6O2 Fotosentez Solunum

6CO2 + 6H2O + 38 ATP + Is En. ADP + P + En.

Bu Plan www.biyolojilisesi.com sitesinden indirilmitir

-2FOTOSENTEZ REAKSYONLARI:
1.Ikl Evre Reaksiyonlar:
a)Devirli Fotofosforilasyon:

ATP
e-

ADP + P

Plastokinon

e-

Sitokromlar Ferrodoksin Klorofil+a eeKlorofil a ADP + P

ATP
Ik

Klorofilin gne n sourmas ile birlikte frlayan elektronlarn ETS elemanlar yardm ile klorofile geri dnmesi ve bu srada ATP retilmesi olaydr. Elektron kayna klorofildir. Kloroplastlarn granalarnda gerekleir. ETS elemanlar elektron tutu dzeylerine gre sralanmtr.(Ferrodoksin<Plastokinon<Sitokromlar) Yksek enerjili elektronu dk elektron tutulu ETS eleman, dk enerjili elektronu yksek elektron tutulu ETS eleman tutar. Ykseltgenme elektron verme, indirgenme elektron alma demektir.

Soru:Devirli fotofosforilasyon srasnda gerekleen aadaki olaylar sraya koyunuz. 1.Sitokromlarn indirgenmesi 2.Ferrodoksinin ykseltgenmesi 3.Klorofilin indirgenmesi Cevap:2.1.3 Soru: Devirli fotofosforilasyon olay tamamland zaman; 1.ETS elemanlarnn says 2.Klorofildeki elektronlarn says 3.ADP miktar 4.ATP miktar nasl deiir? Cevap: 1 ve 2 deimez, 3 azalr, 4 artar

Bu Plan www.biyolojilisesi.com sitesinden indirilmitir

-3b)Devirsiz Fotofosforilasyon: 2NADP+

e-

2NADPH2

4H2O FOTOLZ Ferrodoksin Klorofil+a e

-

4H+ + 4(OH)-

4OH

2H2O + O2

ePlastokinon e Klorofil a (PS-I)

-

Klorofil+b

Sitokromlar eeADP + P

eKlorofil b (PS-II)

Ik

Ik

ATP

NADP: Koenzim yapl bir hidrojen tutucudur. Fotosentezde kullanlan su; 1.Hidrojen kayna 2.Klorofil b (PS-II) elektron kayna 3.O2 kaynadr. retilenler; 1 mol ATP, 2 mol NADPH2, O2 Ikl evre rxnlarnn amac ATP ve NADPH2 molekl iftini retmektir.

2.Karanlk Evre Rxnlar:

12ATP 12PGA 6Clu karasz ara bileik 10PGAL(3C) 6Ribloz diFosfat(5C) 6ADP 2PGAL(3C) 12ADP 12NADPH2 12NADP

6CO2

12PGAL(3C)

Frktoz Fosfat(6C) 6Ribloz Fosfat(5C) Skroz(12C)

6ATP

Bu Plan www.biyolojilisesi.com

Glikoz (C6H12 O6) sitesinden indirilmitir

-Maltoz, Niasta, Selloz

6CO2 + 18ATP + 12NADPH2

C6H12 O6 + 18ADP + 12NADP

-4 Karanlk evre rxnlar enzimatik ve scaa duyarl rxnlar dr. Kloroplastlarn stromalarnda gerekleir. Ortamda her zaman hazr olarak bulunan eker 5 karbonlu ribiloz fosfattr. CO2 di yapya alan organik bileik 5 karbonlu ribiloz difosfattr. Karanlk evre rxnlarnda kilit grevi yapan ara rn PGA dr.Eer fotosentezin son rn glikoz deilse rxn PGA dan itibaren biraz farkllaarak yrr. Bitkinin ihtiyacna ve eidine gre glikoz, aminoasit, ya asidi, vitamin gibi eitli maddeler retilebilir.

Genel olarak fotosentez;

Ik

H2O (Fotoliz)

Klorofil Ikl evre (granalar)

O2

ATP

NADPH2

CO2

Karanlk evre (stromalar)

C6H12 O6

6CO2 + 12H2O

C6H12 O6 + 6O2 + 6H2O

Fotosentezin Yapld Yerler:

1. 2. 3. Palizat Parankimas Snger Parankimas Stoma hcreleri Epidermis hcrelerinde fotosentez yaplmaz

Fotosenteze Etki Eden evresel Faktrler:

a)CO2 younluu: Foto Hz

CO2 ya suda erir yada H2CO3 ve onun tuzlarna dnr. Bitkilerde pH geceleyin 5,gndz ise 7 civardr.

CO2 Yo. Foto Hz b)Ik iddeti:

Yksek Ik Orta Ik Dk Ik

Bu Plan www.biyolojilisesi.com sitesinden indirilmitir

CO2 Yo.

-5c)Scaklk: Foto Hz

Yksek Ik id. Dk Ik id. 30 d)H20 e)Baz kimyasal bileikler ve mineral tuzlar Foto f)O2 younluu: Etkili deil %21 Foto + Foto oksidasyon 40 Scaklk (oC)

Fotosenteze Etki Eden Faktrler:

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Klorofil ve kloroplast miktar Enzimlerin etkinlii Fotosentez rnlerinin birikimi Stomalarn says bykl ve dal Ktikula tabakasnn kalnl Yaprak yzeyinin genilii Kk sisteminin yaps ve dal

Bakterilerde fotosentez:
Prokaryot hcrelidirler. Yeil ve mavi alglerde bu gruba dahildir. Kloroplastlar yoktur. Klorofil pigmenti sitoplzmada bulunur. Oksijen aa kmaz Kullanlan hidrojenin kaynana gre yan rnler deiebilir. Hidrojen slfr kullanlrsa kkrt oluur ve organik madde sentezlenir. Hidrojen kullanlrsa su oluur ve organik madde sentezlenir CO2 + 2H2S CO2 + 2H2 Ik, Klorofil Ik,Klorofil CH2O + H2O CH2O + 2S + H2O

Bu Plan www.biyolojilisesi.com sitesinden indirilmitir

Kemosentez: eitli mikroorganizmalarn inorganik maddeleri okside edip,aa kan kimyasal enerji ile yaplan CO2 zmlemesine
kemosentez denir. Kimyasal Enj. CO2 + 2H2S CH2O + 2S + H2O

-6lme-Deerlendirme Bireysel renme etkinliklerine ynelik lme Deerlendirme Grupla renme etkinliklerine ynelik lme Deerlendirme renme gl olan renciler ve ileri dzeyde renme hznda olan renciler iin ek lme-Deerlendirme etkinlikleri Dersin Dier Derslerle likisi

1-Fotosentez reaksiyonlar ile bir mol lktoz oluabilmesi iin, k reaksiyonlarnda ka ATP molekl retilmektedir? 2. Aadakilerden hangisi karbon tutma reaksiyonlarnda retilir? a) PGAL b) Oksijen c) Su d) ATP e) NADPH2 3. Aadakilerden hangisi fotosentez ile oksijenli solunumun ortak zeliidir? a) Organik maddelerin paralanmas.b) Gne enerjisinin kimyasal enerjiye dnmesi.c) Elektronlarn tand bir enzim sisteminin olmas.d) Kimyasal enerjinin ATPye dnmesi. e)CO2nin aa kmas

Canllarn enerji dnmn anlamalar solunum olay iin nemlidir.

Plann Uygulanmasna likin Aklamalar

Ders retmeni

Uygundur .../.../....... Okul Mdr

Bu Plan www.biyolojilisesi.com sitesinden indirilmitir

Bu Plan www.biyolojilisesi.com sitesinden indirilmitir