NETCAD Eğitim

NETCAD
Bu belgedeki tm bilgiler nceden uyar yaplmadan deitirilebilir ve Ulusal CAD ve GIS zmleri Mhendislik Bilgisayar A.. adna verilmi herhangi bir taahht nitelii tamaz. Bu belgede aklanan yazlm bir lisans ya da snrl kullanm szlemesine tabidir. Bu yazlm lisans ya da snrl kullanm szlemesinde aklanan amalar dnda herhangi bir ortama kopyalanmas yasalara aykrdr. Copyright Ulusal CAD ve GIS zmleri Mhendislik Bilgisayar A.. 2004 1999-
Btn Haklar Sakldr. Telif hakk kanunlar erevesinde izin verilen haller dnda, nceden yazl izin alnmakszn oaltlmas, uyarlanmas ve tercme edilmesi yasaktr. NETCAD Apache Software Foundation tarafndan gelitirilen XML ktphanesini kullanmaktadr. Bu nedenle devam eden not eklenmitir. Parser
"This product includes software developed by the Apache Software Foundation (http://www.apache.org/)." Birinci bask, Nisan 1999 Basld Yer: Ankara Versiyon: V.6 Revizyon Tarihi:02.09.2004 Revizyon No: 008 Dokman No: NC_NETCAD_01 www.netcad.com.tr teknik@netcad.com.tr
NETCAD 4.0 GIS
NDEKLER
1. BLM: Program Kurulumu ......................................................... 1-1 Kurulum.............................................................................................1-1 2. BLM: Genel Kavramlar ile NETCAD ......................................... 2-1 NETCAD Ekran ...................................................................................2-1 Proje Ad ......................................................................................2-2 Tabakalar .....................................................................................2-3 izgi Tipleri ..................................................................................2-3 Fontlar.........................................................................................2-4 Yakalama Modlar ..........................................................................2-4 NETCAD Menleri ................................................................................2-6 NETCAD Objeleri .................................................................................2-6 Doru ..........................................................................................2-6 oklu Doru .................................................................................2-7 Nokta ..........................................................................................2-7 Yay ve Daire .................................................................................2-7 Sembol ........................................................................................2-7 Grup............................................................................................2-8 Pafta ...........................................................................................2-8 Yaz .............................................................................................2-8 (Eri) Mnhani ..............................................................................2-8 gen ..........................................................................................2-8 Tarama ........................................................................................2-9 Blok.............................................................................................2-9 Genel Bilgiler ....................................................................................2-10 Szgeler ...................................................................................2-11 NETCAD Nokta Yaps .........................................................................2-13 NETCAD Nokta Yaps ...................................................................2-13 NETCAD 'de Noktalarn Elde Edilmesi .............................................2-13 NETCAD'de Nokta Seme Kurallar.................................................2-14 Tabaka Yaps ...................................................................................2-15 izgi Tipi ..........................................................................................2-27 Fontlar .............................................................................................2-29 Obje Seim Mens ...........................................................................2-30 Yntemler ..................................................................................2-32 Szge.......................................................................................2-36 Snflar.......................................................................................2-39 Kme.........................................................................................2-39 Dier .........................................................................................2-41 Nokta Yakalama Modlar .....................................................................2-43 Std ............................................................................................2-43 Dier .........................................................................................2-53 Modl ........................................................................................2-56 NETCAD 4.0 GIS
Yakalama Modlar ..............................................................................2-57 Tabaka Modlar .................................................................................2-60 3. BLM: Proje Mens ................................................................. 3-1 A .....................................................................................................3-1 Yeni...................................................................................................3-3 Kapat.................................................................................................3-3 zellikler............................................................................................3-4 Genel...........................................................................................3-4 lek ...........................................................................................3-4 Projeksiyon ..................................................................................3-5 UTM ............................................................................................3-6 Yardmc lemler ................................................................................3-7 Proje Dzenle ...............................................................................3-7 Rulo eklinde Kaydet ...................................................................3-10 Ruloya Uygun Grid ret ...............................................................3-11 Plot (Kalemli Plotter iin)..............................................................3-12 Oku ...........................................................................................3-12 Yaz............................................................................................3-13 Blok Kaydet ......................................................................................3-13 Blok Ekle ..........................................................................................3-14 izdir...............................................................................................3-15 Kaydet .............................................................................................3-15 Farkl Kaydet ....................................................................................3-16 k ..................................................................................................3-16 4. BLM: iz Mens ..................................................................... 4-1 Tarama ..............................................................................................4-1 Alan Taramalar.............................................................................4-1 Dz Tarama..................................................................................4-2 Bina Taramas...............................................................................4-4 Bina Kenar Taramas......................................................................4-5 Merdiven Taramas ........................................................................4-5 Daire izimi........................................................................................4-6 3 Noktadan Geen Daire ................................................................4-6 1 Teet - 2 Noktadan Geen ...........................................................4-6 2 Teet - 1 Noktadan Geen ...........................................................4-6 Teet - 1 Noktadan Geen..............................................................4-6 2 Teet Yarap ..........................................................................4-7 3 Objeye Teet .............................................................................4-8 Yarap ve Merkezi Belli..................................................................4-8 Bir Doruya Teet Daire.................................................................4-9 Yay Merkez ve 2 Nokta..............................................................4-10 3 Noktadan Geen Yay .................................................................4-10 Elips ..........................................................................................4-10 Yaz ilemleri ....................................................................................4-12 NETCAD 4.0 GIS
zellikli Yaz ...............................................................................4-12 Bul Deitir ................................................................................4-13 Paragraf Yaz ...............................................................................4-14 Aktif Fonta evir .........................................................................4-15 Normale evir.............................................................................4-15 talie evir................................................................................4-15 Altn iz ....................................................................................4-15 Text Dosya Ykle ........................................................................4-15 Koordinat Yazdr..........................................................................4-17 Nokta Ad ret ............................................................................4-17 Yardmc lemler ..............................................................................4-18 oklu Doruya evir ....................................................................4-18 Taslak iz...................................................................................4-18 Dizi Yarat ...................................................................................4-20 2 Daireye Teet Doru.................................................................4-22 Kutu iz .....................................................................................4-22 Rleve .............................................................................................4-23 Rleve Parametreleri ...................................................................4-23 Poligon Hatt...............................................................................4-24 Cephe Yaz ..................................................................................4-24 Kutur Bala ................................................................................4-24 Dik D......................................................................................4-25 AraMesafe Yaz ............................................................................4-25 Alnmana Cephe Yaz ....................................................................4-25 Alan Yaz.....................................................................................4-26 Nokta Yazs................................................................................4-26 Hzl Kaydr .................................................................................4-26 Hzl Sil ......................................................................................4-26 Poligon Kaydr.............................................................................4-27 Poligon Hatt (Yn) ......................................................................4-27 Koordinat Yaz .............................................................................4-28 Z Yaz .........................................................................................4-28 Z Yaz (Etkileimli) .......................................................................4-28 l ................................................................................................4-29 l Parametreleri.......................................................................4-29 Yatay llendir..........................................................................4-29 Dikey llendir..........................................................................4-30 Paralel llendir ........................................................................4-30 Paralel llendir (Yay)................................................................4-30 A llendir .............................................................................4-30 Yarap llendir .......................................................................4-31 Uzunluk Yazdr ............................................................................4-31 Paralele Dik Hat ..........................................................................4-32 NETCAD 4.0 GIS
izgi iz ...........................................................................................4-33 oklu Doru iz ................................................................................4-34 Noktadan Geen Eri iz ....................................................................4-36 Yumuatlm Eri iz ........................................................................4-36 Paralel Doru iz...............................................................................4-36 Nokta At/ Deitir .............................................................................4-37 Ardl Nokta At .................................................................................4-38 Sembol Yerletir................................................................................4-38 Blok lemleri....................................................................................4-41 5. BLM: Referans Yneticisi......................................................... 5-1 Referans Yneticisi lemleri .................................................................5-3 Kategori lemleri................................................................................5-5 Referanslar zerindeki ilemler .............................................................5-7 Referanslarn Ortak zellikleri ...............................................................5-8 Dnm ...........................................................................................5-9 lemler ...........................................................................................5-10 Referans Trleri ................................................................................5-11 Tematik Harita Hazrlama ...................................................................5-24 Projeksiyon lemleri .........................................................................5-36 Pafta A ...........................................................................................5-38 Paftaya Yakla: .................................................................................5-39 6. BLM:Balant Yneticisi........................................................... 6-1 Desteklenen Veri Taban Ynetim Sistemleri (VTYS).................................6-2 Balant Yneticisi Temel Kullanc Arayz .............................................6-2 Yeni bir Proje Oluturmak.....................................................................6-3 Varolan bir veritabanna balanmak.................................................6-3 NCSPATINFO nedir?.......................................................................6-7 Tablolar Gizlemek .........................................................................6-7 SPATIAL TABLOLAR .............................................................................6-8 NCZ Tablolar.....................................................................................6-10 NETCAD SPATIAL tablolar...................................................................6-10 Kullanc Tanml SPATIAL Tablolar .......................................................6-10 ESRI Personal GeoDatabase Tablolar...................................................6-10 Snf Eklemek....................................................................................6-11 Projelerin Tanmas ..........................................................................6-12 Balant Yneticisi ve Referans Yneticisi likisi ....................................6-12 Balat Yneticisi lemleri ..................................................................6-13 Balant Yneticisi zellikleri.........................................................6-15 Balant lemleri ........................................................................6-19 Yeni Tablo Oluturma lemleri......................................................6-21 Tablo lemleri ............................................................................6-25 Kolon lemleri............................................................................6-30 Snf lemleri .............................................................................6-34 Snf znitelik lemleri ......................................................................6-38 Veritaban Tablolar zerinde Yaplabilecek lemler..........................6-43 likili Verileri Grmek..................................................................6-53 NETCAD 4.0 GIS
Balantsz Kaytlar ......................................................................6-53 Tablo Grntlerinin Birbirine Yapma zellikleri ............................6-54 Raporlama lemleri...........................................................................6-56 SQL Oluturucu .................................................................................6-67 7. BLM: Dzenle Mens ............................................................. 7-1 Alan lemleri .....................................................................................7-1 Alan kart ...................................................................................7-1 Alan Birletir.................................................................................7-1 Alan Kesiimi ................................................................................7-2 Alan ptal Et .............................................................................7-3 D Alan Ekle................................................................................7-3 D Alan kar ...............................................................................7-4 Alan Ayrtr..................................................................................7-4 Alan Bl .......................................................................................7-4 Yardmc lemler ................................................................................7-5 Ayrtr.........................................................................................7-5 Ke Yuvarlat ...............................................................................7-6 Obje Bl.......................................................................................7-6 X,Y Ynnde lekle .....................................................................7-7 izgi Ynn Deitir.....................................................................7-8 okludoru Kesi Sil ....................................................................7-8 Geri Al (Undo) ....................................................................................7-9 Yeniden Yap .......................................................................................7-9 Sil .....................................................................................................7-9 Tabaka Deitir.................................................................................7-10 izgi Tipi Deitir ..............................................................................7-11 Toplu Obje Deitir............................................................................7-11 Birletir ............................................................................................7-12 Paralel .............................................................................................7-13 Uzat ................................................................................................7-15 Kes..................................................................................................7-16 Kr...................................................................................................7-16 Edit .................................................................................................7-17 Kaydr..............................................................................................7-19 Dndr ............................................................................................7-20 lekle ............................................................................................7-20 Aynala .............................................................................................7-21 2 Noktadan Dnm ........................................................................7-21 8. BLM: Grnt Mens ............................................................. 8-1 Pencere..............................................................................................8-1 Tek Pencere Yap ...........................................................................8-1 2 Pencere A ................................................................................8-2 3 Pencere A ................................................................................8-2 4 Pencere A ................................................................................8-3 Pencere Ekle.................................................................................8-3 NETCAD 4.0 GIS
Yardmc lemler ................................................................................8-4 Noktaya Yakla .............................................................................8-4 Noktadan Uzakla..........................................................................8-4 Grnt Ekle ................................................................................8-4 Grntye Git ...............................................................................8-5 Pencere Byt ....................................................................................8-6 nceki Pencere ...................................................................................8-6 Tmn Gr .......................................................................................8-6 Tmn Gr (Foto)..............................................................................8-6 Yeniden iz ........................................................................................8-6 Yakla................................................................................................8-7 Uzakla ..............................................................................................8-7 Ekran Kaydr.......................................................................................8-7 Limit Bul ............................................................................................8-7 9. BLM: Sorgu Mens ................................................................ 9-1 Bul ....................................................................................................9-1 Obje zelliklerini Sor ...........................................................................9-2 Multimedia Sorgu ................................................................................9-3 Alan Sor.............................................................................................9-7 XYZ Sor ............................................................................................9-8 Dik Ayak/Dik Boy Sorgu .......................................................................9-8 Ardl Mesafe/Semt/A .......................................................................9-9 Tek Nokta Mesafe/Semt/A..................................................................9-9 Hesap Makinas ...................................................................................9-9 10. BLM : Aralar Mens ........................................................... 10-1 Saysallatrma .................................................................................10-1 Topoloji.......................................................................................... 10-10 Alanlar Otomatik Kapat ............................................................. 10-10 Birletir.................................................................................... 10-12 Dzelt ( Kr ) ............................................................................ 10-16 Dzelt ( Kesiim )...................................................................... 10-17 Dzelt ( Son Nokta ).................................................................. 10-20 Dzelt (Uzat/Kes )..................................................................... 10-21 Dzelt ( Hat Sil ) ....................................................................... 10-23 Dzelt (Srala) .......................................................................... 10-24 Sonraki arete Git .................................................................... 10-25 aret Dzelt ............................................................................ 10-25 aret Sil .................................................................................. 10-26 izgileri Basitletir..................................................................... 10-26 Overlay .......................................................................................... 10-27 Poligon Overlay......................................................................... 10-27 Uygulama Gelitirme ....................................................................... 10-28 11. BLM: Raster Mens ............................................................. 11-1 Raster A .........................................................................................11-1 Register (Afin) ..................................................................................11-7 NETCAD 4.0 GIS
Dosya ........................................................................................11-9 Dnm ................................................................................. 11-10 Raster lemleri ........................................................................ 11-10 Register (ki Nokta) ......................................................................... 11-16 Raster Dizin Ykle ........................................................................... 11-17 Raster Kenarlarn Sil ....................................................................... 11-17 Raster Bl ...................................................................................... 11-18 Histogram ...................................................................................... 11-20 Griye evir ..................................................................................... 11-21 Boyut Deitir................................................................................. 11-21 Renk Ayarlar .................................................................................. 11-22 Renk Derinlii ................................................................................. 11-22 Projeksiyon Dnm(V) ................................................................ 11-23 Projeksiyon Dnm(R) ................................................................ 11-26 Raster Aktif Alan Se ....................................................................... 11-29 12. BLM: Genel Mens............................................................... 12-1 Genel Ayarlar....................................................................................12-1 Eski komutlar....................................................................................12-8 Uygulama Ayarlar .............................................................................12-8 Men Dzenleyici ..............................................................................12-9 Renk Dzenleyici ............................................................................. 12-11 Metin Dzenleyici ............................................................................ 12-12 Font evir ...................................................................................... 12-13 Ekran Sakla .................................................................................... 12-14 13. BLM: Yardm Mens............................................................. 13-1 indekiler ........................................................................................13-1 Program Hakknda .............................................................................13-1 NETCAD E-Posta................................................................................13-3 NETCAD nternet Habercisi .................................................................13-4 14. BLM: izim lemleri ............................................................. 14-1 Plot (Kalemli Plotter iin)....................................................................14-1 izdir...............................................................................................14-1 Kat .........................................................................................14-1 Szge.......................................................................................14-3 Kalemler ....................................................................................14-3 nizleme....................................................................................14-3 Yazc.........................................................................................14-4 15. Terimler.......................................................................................... 1 16. Dizin ............................................................................................... 2
NETCAD 4.0 GIS
NETCAD 4.0 GIS
1. BLM: Program Kurulumu

Kurulum
Temel Bilgiler NETCAD 3 farkl ekilde kurulabilir: Tek Kullanc: Bu kurulumda NETCAD tek bir bilgisayara kurulur. Bu bilgisayarn Networke (a) bal olmas gerekmez. Beyaz bir paralel port veya lacivert USB lisans kilidi vardr. Network Srm: Bu srm tek bir lisansn paylalabilmesini salar. Lisans kilidi krmz paralel veya bordo USB dir. Kilidin takl olduu bilgisayarda ek ilemler yaplmaldr. Bu ilemler CDde mevcut NetcadNetwork.doc dkmannda anlatlmtr. Tek Nokta Kurulumu: Bu kurulumda lisans ve program tek bir noktaya kurulur. zellikle kurumlar ve belediyeler iin byk kolaylk salar. Genellikle a srm iin geerlidir. Ayrntlar CDde mevcut NetcadTekNokta.doc da anlatlmtr.
Burada Tek Kullanc srmnn kullanm anlatlmtr.
Tek Kullanc Srm iin Kurulum ncesi Gerekenler: Windows 95, Windows 98, Windows 2000, Windows XP, Windows Me, Windows NT veya Windows 2003 Pentium tabanl Microsoft Windows uyumlu PC 100 ila 600 MB bo disk alan 256 MB bellek Mouse (fare) En az 256 rengi destekleyen ekran kart ve monitr CD Srcs veya Yerel A zerinden CD eriimi NETCAD Kurulum CDsi. Beyaz Paralel Port veya Lacivert USB lisans kilidi Kuruluma Balama: Lisans kilidini paralel veya USB portunuza taknz. Paralel port kilitlerinde takma ilemi srasnda bilgisayarnz tamamen kapal olmaldr. Eer srm ykseltiyor iseniz NETCADin ve NETCAD Groupdan satn aldnz baka herhangi bir yazlmn almadndan emin olunuz. Program kurulum CDsi, CD srcsne yerletirildiinde bir sre sonra CD KUR program otomatik olarak alacaktr. CD KUR programnn otomatik olarak yklenmemesi durumunda CD srcden ana dizin ierisindeki CDKUR.EXE dosyasnn altrlmas ile de ileme devam edilebilir. NETCAD 4.0 GIS Program Kurulumu 1-1
Ekrana gelen pencerede satn alm olduunuz programlar, eitim video ve dier materyaller, programlarn tantm, modllerin alabilmesi iin ek programlar ve firmann sunduu hizmetler ile ilgili bilgiler bulunmaktadr. Kurulumu balatmadan nce sol taraftaki aa yaps zerinden kurmak istediiniz program ve eitim dkmanlar seilmelidir. Kuruluma dahil edebileceiniz seenekler kategoriler altnda toplanmtr. NETCAD: NETCAD Ana Modl ve dier modllerin blmdr. Buradaki listenin tmnn kurulmas nerilir. listesinin bulunduu
ETM VDEOLARI: Baz programlarn yardm dosyalar video grntleri ile zenginletirilmitir. Hard diskte yer kaplamamas amacyla bu video grntlerin yklenmesi kullanc tercihine braklmtr. stenirse video grntleri bu blmden seilerek kurulabilir. NETCAD Aralar: Bu blmde yardmc bir takm programlar bulabilirsiniz. Buradan herhangi bir program kaldrlmak istendiinde kurulmak istenen modllere bal olarak aadaki hata mesajn verecektir. Bu blmdeki programlarn kurulmas tavsiye edilir. Mutlak gereken bir aracn kaldrlmas durumunda aadaki uyar ile karlarsnz ve sylendii gibi salkl bir alma sz konusu olmayacaktr.
NETCAD 4.0 GIS Program Kurulumu 1-2
Kurulacak modller seildikten sonra sol alttaki kur butonuna tklamalsnz. Kurulum baladnda ilk nce kurulumun yaplaca dizin sorulur.
Varsaylan dizin haricinde bir dizin vermeniz genel olarak gerekli deildir. Kurulumu tekrarlamanz veya yeni bir srm kurmanz durumunda da ayn dizini verebilirsiniz. Dizinin verilmesinden sonra seilenler srayla kurulmaya balayacaktr. lem sonucunda NETCADi dorudan altrabilmek iin gereken ksayollar oluturulacak ve kurulumun bittiini belirten bir mesaj kacaktr. Kurulum srasnda CD srcde kalmaldr. Kurulum CDnizde varsa gereken Lisans dosyalarn da C:\NETCAD\LISANS dizinine kopyalayacaktr. Bu dosyalar *.LIS uzantldr ve satn aldnz tm opsiyonlarn eksiksiz almas iin gereklidir. Kurulum, bigisayarnza Lisans kilidine dzgn ulaabilmek iin gereken sistem yazlmlarn da kuracaktr. Bu yazlmlar hakknda daha detayl bilgi www.aks.com sitesinde yer almaktadr. Kurulum bitince NETCAD Balat/Programlar/NETCAD/NETCAD ile balatlr.
NETCAD 4.0 GIS Program Kurulumu 1-3
2. BLM: NETCAD
NETCAD Ekran
Genel
Kavramlar
ile
NETCAD Windows ekran, menler, izim ekran, komut penceresi ve pek ok alt ve st ara ubuklarndan oluur.
En st satr, standart Windows satrdr. Program adnn yer ald bu satrn sol kesinde yer alan ikon Windows 98 ve Windows NT ortamna bal olarak farkl ilevlere sahip olacaklardr.
Yukardaki Windows satr Windows 95 iindir. nceki Boyut, ekran kltmek iin kullanlr. Simge Durumuna Klt ise ekran minimize eder. Kapat (Alt+F4), ekran kapatr ve bylelikle programdan da klm olur.
NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-1
Yukardaki Windows satr Windows NT iindir.
(nceki Boyut), Minimize (Simge Durumuna Klt) ve Close (Kapat) ilemleri, yukarda akland gibidir. stten ikinci satr, yine birok Windows uygulamasnda olduu gibi, ana menlerin yer ald satrdr.
Bu satrda, NETCAD Ana Modlnn menleri ve eklenen modllerin (mar, Harita, Planet, 3D, mar,, vb.) menleri yer alr. stten nc satr, kullanc tanml PopUP Menlerin yer ald satrdr.
Ayrca bu satrda, kursor koordinatlar, izilen dorunun uzunluk ve kuzey ile yapt a (Semt as), yaznn boyu ve as gibi lye dayal bilgiler yer alr.
En alt satrda ise, o anda aktif durumda olan Projenin Ad, Tabakas, izgi Tipi, Aktif Yaz Fontu ile Yakalama Modlar, Karelaj Modu, Eksene Dik, Referanslar Yakalama Modu, Kopyalama Modu, Grnt ve Komut Pencereleri yer alr.
Fare imlecinin buton zerine getirilmesi ile butonlarn ilevi ile ilgili ksa aklamalar grlebilir.
Proje Ad
O anda allan aktif projenin ismini belirtir. konun stne baslarak o anda bellekte bulunan projelerin listesinin yer ald pencere ekrana getirilebilir.
zerinde allmak istenen proje, listeden seilerek aktifletirilebilir. Proje isimlerinin yannda yer alan say projenin alma leini belirtir (1000, 5000 vb.). Klavyeden ESC tuuna baslarak bu menden klabilir.
Tabakalar
Tabaka yaps, bir CAD yazlmnn vazgeilemeyecek zelliklerinden birisidir. Ekrandaki farkl zelliklerdeki objelerin, birbirlerinden ayrlabilmesi iin gerekli ayratr. Her tabaka ismi, rengi ve izgi tipiyle tanmlanr. rnein; projenizde ada kenar izimleri iin bir tabaka ismi, izgi tipi ve rengini belirlediniz. Bundan sonra artk her ada kenar iziminizde ayn tabakay seerek belirttiiniz tipte ve renkte izim yapabilirsiniz. Bylelikle her izimde yeni izgi ayarlar yapmak zorunda kalmazsnz. NETCAD' de 255 tabaka aabilirsiniz.
izgi Tipleri
Farkl izgi tipleri kullanlarak deiik amal izimlerde kullanlan izgiler birbirlerinden ayrt edilebilirler. izgi tipleri, birbirini takip eden nokta, ksa izgi ve boluklardan oluur. Farkl alma leklerine gre izgi tipleri bulunmaktadr. Default olarak DZ izgi tipi gelir. izgi tiplerine rnekler:
Fontlar
Fontlar, yaz ilemlerinde kullanlan harflerin karakterini belirtir. NETCAD' de istenilen tm fontlar kullanlabilir. NETCAD' de *.NCF uzantl dosyalar font dosyalardr ve seilen bu dosyalardan istenilen font kullanlabilir. Eer kullanlmak istenilen font bu dosyalarda yoksa Font evirme ilemi yaplr ve bylelikle istenilen font kullanlabilir.
Fontlar penceresi zerinde yer alan pencereden seilebilir. Bkz. Font Deitirmek Bkz. Font evirmek
butona baslarak istenilen font alan
Yakalama Modlar
Yakalama modlar kullanlarak koordinatlar bilinmeksizin obje zerinde belirli noktalar yakalanabilir. rnein; bir dorunun orta noktas, semboln uygulama noktas ya da iki objenin kesiim noktalar bu modlarla yakalanabilir. Nokta Yakalama: Bkz.Nokta Yakalama Modu Son Nokta Yakalama: Bkz. Son Nokta Yakalama Modu Kesiim Noktasn Yakalama: Bkz. Kesiim Noktasn Yakalama Modu Orta Nokta Yakalama: Bkz. Orta Nokta Yakalama Modu Uygulama Noktas Yakalama: Bkz. Uygulama Noktas Yakalama Modu Karelaj Modu: Bu butonun aktifletirilmesi ile farenin ekranda belirlenen aralktaki gridlerde dolamas salanr. Eksene Dik: X veya Y eksenine dik izimler yapmak iin kullanlr. zellikle X ve Y eksenine gre dz izgiler izilmek istenirse bu komut kullanlabilir. mlecin durumu ne olursa olsun yatay ve dey izgi izilebilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-4
Kopyala: Bu ikon aktif yapldktan sonra, obje kaydrma, dndrme, aynalama ya da lekleme ilemlerinde seilen objeler kopyalanarak oaltlr. Referanslar Yakalanabilir Yap: Referanslar yakalanabilir yapan bu modla, dier tm modlar kullanlabilir. Referans Yneticisini kullanarak hazrladnz referans dosyalar zerinden l almak, bu referanslar zerinden tadilat yapmak ya da yeni objeler oluturarak ilemler yapmak istiyorsanz, u yakalama, kesiim ya da nokta yakalama modu gibi rutinleri kullanabilmeniz gerekir. Referanslar normal dosya ykleme rutininden farkl bir teknoloji ile ekrana getirildiklerinden standart yakalama modlar ancak bu modun aktifletirilmesiyle birlikte kullanlmaya balanr. Ayrca Referans dosyalar zerinde sorgulama yapabilmek iin bu butonunun aktif yaplmas gerekir. Grnt Modu: Objelerin ve Referans Bitmapin grntleme zelliklerinin dinamik olarak ayarland penceredir. Klavyeden G tuuna baslarak bu pencereye ulaabilirsiniz. Komut Penceresi: Komut Penceresinde, o anda yaplmas gereken ilem ile ilgili ksa aklamalar grntlenir. LK NOKTAYI SE, KAYDIRILACAK OBJEY SE vb. Bu komutlar ile kullanc ynlendirilerek ilemin kolayca yaplmas salanr. Bu satrn sa kesinde bulunan ikonlar
NETCAD Menleri
NETCAD ekrannn st blmnde yer alan ara ubuklar programn men ikonlarndan oluur.
konlarn sol st kesindeki renk krmz ise men ekranda deil, yeil ise men ekranda ak demektir. Ekranda alan men yardmyla ilemlerin komutlarna ulamak daha hzl olur ve bu kullancya zaman kazandrmas asndan nemlidir.
NETCAD ekrannn alt blmnde yer alan ara ubuklar ise, Tabaka mens yakalama modlar, izgi tipleri, vb. alt menlerle ilgilidir.
NETCAD Objeleri
NOKTA DARE GEN KUTU SPRAL Doru
Her trl hat balamak iin kullanlan obje trdr. Doru izerken, dz izginin dnda deiik tipte izgilere de ihtiya olur. Farkl izgi tipleri ekrann altndaki izgi mensnden seilerek kullanlabilir. Bu izgi tipleri NETSHAPE (Netshape NETCAD programnn sembol, hat tipi ve tarama gruplarnn oluturulduu programdr) program yardm ile oluturularak kullanlabilir.
NETCAD OBJELER DORU YAZI YAY PAFTA ER BLOK OKLUDORU TARAMA EKL GRUP
Doru izerken, ihtiyalara gre deiik kalnlkta doru izmek gerekebilir. Program bu tip ihtiyalara gre istenilen kalnlkta dorular retebilir. zellikle planclarn, haritaclarn, serbest tasarm yapan i kollarnn ihtiya duyduklar obje trleridir.
oklu Doru
Birok doru parasndan olutuu halde bir btn olarak alglanan bir obje tipidir. izgilerin yumuatlm halleri de oluturulabilir. Yumuatlm izgiler programda yol, kavak, ev izimlerinde izgileri yumuatarak geirmek istendiinde kullanlr.
Nokta
zellikle haritaclarn vazgeemeyecei obje trdr. Noktalara serbest olarak koordinat, kot, isim, renk, pafta bilgileri verilebilir. Kot ve koordinatlar hesaplatlabilir.
Yay ve Daire
Merkezlerine teet durumlarna, serbest kombinasyonlarna gre retilebilen obje trleridir. noktalara ve bunlarn
Sembol
Birden fazla doru ve/veya daireden oluan, ilem grdnde tek bir obje gibi davranan obje trleridir. NETSHAPE program tarafndan oluturulabilir. Program tarafndan *.NCS uzantl dosyalarda tutulur. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-7
Program sembol dosyalar NETCAD'in yklendii dizin altnda SEMBOL dizini iinde bulunur. Birden fazla sembol dosyalar ayn anda program tarafndan kullanlabilir.
Grup
Program tarafndan oluturulan her tip objeleri, belirli amalar dorultusunda seip isim verilerek oluturulan yeni obje tipleridir. Grubu oluturan herhangi bir obje ile ilem yapldnda, grubu oluturan tm objeler ileme girmi olur (silme, kaydrma, kopyalama gibi). Program tarafndan otomatik olarak gerekli hallerde oluturulur.
Pafta
Paftalandrma bilgilerinin (pafta koordinatlar, pafta dilim orta boylam vb.) tutulduu obje tipidir. ki tip pafta tr vardr. Standart ve Topografik. Paftalandrma ilemi bu objeye gre yaplr.
Yaz
Her trl yaz bilgilerinin bulunduu obje gurubudur. Program deiik font tiplerini destekler. Ayn anda birden fazla font dosyas programa yklenerek allabilir. Font ykleme ilemi, ekrann en alt satrnda Font mensnden Font Deitir butonuna baslarak yklenebilir.
Program fontlar NETCAD'in yklendii dizin altnda FONT dizini iinde bulunur. Font dosyalarnn uzants *.NCF dir. Program Windows iinde kullanlan fontlar da Genel mens altnda Font evir ilemi yardm ile NETCAD'in kullanabilecei yapya dntrr.
(Eri) Mnhani
Kotlu noktalar yardm ile oluturulan obje eididir. Noktalar genleme yaptktan sonra oluur. Halihazr haritalarda, arazi eimlerinin gsteriminde kullanlr. Bu obje zerinde silme, kaydrma gibi ilemler yaplamaz. Bu gibi ilemlerin yaplabilmesi iin mnhani objesini DZENLE\YARDIMCI LEMLER\AYRITIR ilemi ile ayrtrmak gerekir. Mnhani zerindeki ilemler, genelde Halihazr Modlnde yaplabilir (silme, kot yazdrma gibi).
gen
Kotlu noktalar yardm ile oluturulan obje eididir. geni oluturan tm hatlarn ucunda kotlar vardr. Bu kotlar yardm ile mnhani objeleri oluturulabilir. gen objeleri zerinde de herhangi bir dzenleme ilemi yaplamaz.
Tarama
Tarama ilemi yaplabilmesi iin oluturulmu objelerdir. Tarama obje tipleri NETSHAPE program yardm ile oluturularak kullanlabilir. Taramalar zerinde her trl ilemler yaplabilir.
Blok
NETCAD ekranndan istenilen herhangi bir blm, yakalama noktas verilerek saklanp oluturulan obje grubudur. Projelerin istenilen yerlerine braklabilir. ap bloklar, aplikasyon bloklar, beyanname bloklar gibi bloklar oluturulup kullanlabilir.
Genel Bilgiler
Bu blm NETCAD ekrann en st ve en alt satrlar hakknda bilgi vermek iin ayrlmtr. En alt satrda o anda sizden istenen ilem yazlr. LK NOKTAYI SE, KAYDIRILACAK OBJELER SE gibi. Yine alt taraftaki satrda, o anda aktif durumda olan Tabaka, izgi Tipi ve zerinde allan Dosya Ad grntlenir. En st satr, fare imlecinin o anda bulunduu koordinat deerlerini gsterir. Ekrann en altnda, ekran ynetimi ve yakalama modlar ile ilgili kon mens bulunur. Bu menye her zaman eriim vardr. rnein; bir obje seerken, bir doru izilirken ilk nokta KESM modu alp kesiim noktas, ikinci nokta ORTA NOKTA modu alp bir orta nokta olarak alnabilir. Ya da bir obje seilirken istenmeyen tabakalar kapatlp seim sonrasnda tekrar alabilir. Yakalama modlarna klavyeden de eriilebilir. Ayrca klavyeden aadaki tularda her zaman etkindir: * Ekran yeniden izilir + Ekran bytr - Ekran kltr Ctrl+Aa-Yukar ve Ctrl+Sa-Sol tular ekran aa-yukar ve saa-sola kaydrr alt-Z Gsterilen pencere ekrana bytlerek getirilir alt-X Ekran kaydrlr alt-C nceki pencere getirilir f 4 NOKTA Yakalama Modu f 5 SON NOKTA Yakalama Modu f 6 KESM Yakalama Modu f 7 ORTA NOKTA Yakalama Modu f 8 UYGULAMA NOKTASI Yakalama Modu f 9 KARELAJ Modu f 11 EKSENE DK Modu A EN YAKIN NOKTA YAKALA Modu K Koordinata Git Dier ilemler, ana veya ana menlere bal alt menlerde sunulur. zerlerinde, ilem ile ilgili yaz veya ekillerin bulunduu butonlar olumu bu pencereler, istenilen yere kaydrlabilir. Bu ekilde, pencereler en kolay eriilebilen, alma zevkine uygun yerlere tanabilir. Tama ilemi sonras pencereler hep ayn yerlerde alacaklar iin, farkl farkl yerlerde almalarnn yarataca uyumsuzluk nlenebilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-10
Son kullanlan ileme tekrar girmek iin, ekrann herhangi bir yerinde sol fare tuuna baslmas yeterlidir. Alt-K komutu ile herhangi bir ilem iersinde iken istenilen koordinata gidilebilir. rnein; izgi izme ilemi yapacaksnz, izginin balang koordinatnn (1000,1000) olmasn istiyorsanz, izgi izme ilemini setikten sonra Alt-K yaparsanz Y-X penceresi gelir. Y ve X deerlerini girdikten sonra Tamam butonuna baslrsa izgi balang koordinatlar (1000,1000) olacaktr. Ayn ekilde dndrme, kaydrma, lekleme gibi ilemlerde kullanlabilir.
Szgeler
Koordine zet almak, dnm noktalarnn seilmesi, alan hesab gibi bir ok ilem ile ilgili noktalarn veya ada/parsellerin seilmesi gerekecektir. Szgelerin amac, byk kmeler ierisinden istenilen kk kmelerin seilmesini salamaktr. Szgeler ierisinde parantezler ve aadaki ilemler (operatrler) kullanlabilir: - + & Deil operatr Veya ( Biri,dieri yada her ikisi) Ve (her ikisi)
% dir. (her ikisi ya da hibiri) Bu operatrler dnda iki karakter dizininin (string) birbirine benzeyip benzemediini bulmak iin aadaki karakterler/operatrler tanmlanmtr: * karakteri herhangi bir dizin anlamndadr. rnein; A*, A ile balayan tm dizinlerin kabul edilmesini salar. Benzer ekilde *12, 12 ile biten tm dizinleri kabul eder. ~, iinde ~ y takip eden karakterlerin bulunduu dizinleri seer. rnein; ~/ iinde / olan dizinleri, -(~/) iinde / olmayan dizinleri seer. -(~/)yalnzca adalar semek iin kullanlabilir. # ile, istenilen karakterlerin, bir dizin ierisinde yerlerinin belirlenmesi de salanabilir. rnein; 3. rakamdan itibaren 569 rakamlarnn olduu bir say dizininin bulunmas iin, @3,569 eklinde bir filtre verilmelidir. @4,ABC ise, 4.karakterden itibaren ABC harflerinin yer ald dizinleri seer. .. aralk belirmek iin kullanlr. rnein; P.125..P.2569 , P.125 dahil P.2569 numaral poligona kadar seimi salar. Snrlar, seilen kmeye dahildir. Ayrca, nmerik ilemlerde geerli olmak zere > (byk), < (kk) iaretleri de seme amacyla kullanlabilir. rnein; >500 filtresi, 500'den byk rakamlarn seimi iin kullanlabilir. Yukarda anlatlan ikili operatrler ve dizin benzetme kurallar kullanlarak hazrlanabilecek bir filtre tamamen kullancn gereksinimlerine baldr. Aadaki rnekler bu konuda daha ak bir fikir verebilir.
-A*: Ad A ile balayanlar dnda her eyi seer. Bu rnekte nemli nokta ikili ve benzetim operatrlerinin bir arada kullanlarak sonucun nasl kolaylkla deitirilebileceidir. A* A ile balayan tm adlara uyar. Ancak - operatr bunu tam tersine evirir. -(A*+B*): Bu kural ile ad A veya B ile balayanlarn dnda her ey seilir. -A* + AH*:Kuralnn 1. rnekten en nemli fark seilen kmeye ad AH ile balayanlarn eklenmi olmasdr. Bu kural u ekilde okunabilir. Ad A ile balamayanlar ile AH ile balayanlar. -(#2,A) + MEHMET..MUSTAFA: Ad srasnda Mehmet ile Mustafa arasndaki herkes ile Adnn ikinci harfi A olmayanlar seer. Bu seme kurallar ile istenilen nokta kmesi kolaylkla seilebilir. rnein; P.* + N.12 + 100/1+ 201/* + S* kural ile, tm poligonlar, Nirengi 12'yi, 100 adann 1 nolu kesini, 201 adann tm kelerini ve tm S ile balayan noktalarn seilmesi salanabilir. Sk kullanlan kurallar ksa bir ad altnda (makro) saklanabilir ve daha sonra yalnzca bu ad ile tekrar arlabilir.
NETCAD Nokta Yaps

NETCAD Nokta Yaps
ncelikle NETCAD ortamnn gelimi nokta numaras verme sistemi ile ilgili baz bilgiler vermek istiyoruz. Nokta adlar 10 karakterden fazla olamaz. Nokta ad ierisinde "~, !, @, #, $, %, ^, &" karakterleri olmamaldr. Bu karakterlerin dnda kalan tm rakam ve harfler kombinasyonlu olarak nokta adlandrmasnda kullanlabilirler (Alfa nmerik yap). zellii olmayan dier noktalardan kolayca ayrlabilmeleri iin Poligonlar "P.", Nirengiler "N.", Binderler "B." ile balanmaldr. rnein; P.101/237, P.234, N.107 , N.123-A , B.123B gibi. Kullanm kolayl olarak, bir adann ke noktalar Ada/Ke No formunda olmas nerilir. Rastgele verilmi numaralar otomatik olarak bu formata eviren rutinler mevcuttur. rnein; 1000/1, 37256/256, SINIR/1, K/12 gibi. Bu kurallara uyulmas zorunlu olmamakla birlikte programn noktalar arasnda ayrm yapabilmesinin tek yolu adlandrmadr ve ileride greceiniz pek ok kolaylk salayc ilemlerin yrtlebilmesi iin gereklidir.
NETCAD 'de Noktalarn Elde Edilmesi

in doal ak ierisinde noktalar u yollarla elde edilebilir: Saysallatrma yolu ile elde edilebilir, Nokta At ilemi ile elde edilebilir, Grafik Nokta Editrne girilerek elde edilebilir, Dardan, NETVER Nokta editrne girilmi olabilir, Yan Nokta, Kesiim, Kutupsal Uygulama vb. hesaplama sonucu olumu olabilir, Baka veri yaplarndan aktarlm olabilir, Noktasz oluturulmu doru ve alanlar iin otomatik olarak retilmi olabilir, Grafik blme sonucu olumu olabilir, Yukardaki yntemlerin karm yolu ile elde edilmi olabilir, Noktalarn gerekte nasl retildikleri nemli deildir. Deerlendirme ve ileme ayn ekilde yaplacaktr.
NETCAD'de Nokta Seme Kurallar

Noktalarn toplu olarak ilenecei ilemlerde seim iin bu szge sorulur. rnek olarak : *: Tm noktalar P.*: Poligon noktalar N.*: Nirengi noktalar P.*+N.*: Poligon ve Nirengi noktalar -(P.*+N.*): Poligon ve Nirengi noktalar dndakiler 101: Sadece 101 nolu nokta -101: 101 nolu nokta hari tm 101/*: 101 ada noktalar 101/*+102/*: 101 ve 102 ada noktalar 101..125: 101 ile 125 ada arasnda kalanlar 10*: 10 ile balayanlar 2*+*2: Ba veya sonu 2 olan noktalar 2*&*2: Ba ve sonu 2 olan noktalar *1: Sonu 1 ile bitenler PARK*: Park noktalar *1+*3+*5+*7+*9: Tek noktalar *0+*2+*4+*6+*8: ift noktalar ~: Bu iaretten sonra yazlacak karakterler nokta ad ierisinde olmas arzu edilen karakterler olmaldr. ~/: Tm Ada/parsel noktalar -( ~/ ): Ada/parsel noktalar olmayanlar ~PARK: Park noktalar ~/12: her adann 12. Kesi ~A+~B: Ad iinde A veya B olan noktalar ~A &~B: Ad iinde A ve B olan noktalar Ada/Parsel adlandrmasnda ve seme ilemlerinde noktalar ile ilgili ayn kurallar geerlidir. Ada ve parsel ayrm yalnzca adlandrma yolu ile yaplabilir. Bir adann ad ierisinde / iareti yoktur. Bir parselin ad ise Ada/Parsel No eklinde verilir. 134, 256, 20850, A, SINIR, K1011, K1000, E1: Geerli ada adlar 1101/1, 231/A, CD/D, 0/1001, 201/PARK: Geerli parsel adlar. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-14
Tabaka Yaps
Tabaka Yaps:
Tabaka Yaps, bir CAD yazlmnn vazgeilemeyecek zelliklerinden birisidir. Ekrandaki farkl zelliklerdeki objelerin, birbirlerinden ayrlabilmesi iin gerekli ayratr. Tabakay bir rnekle aklamaya alalm.
Bir saydam paftada kadastro durumu krmz renkte, ikinci saydam paftada yeni oluan imar adalar sar renkte, nc paftada imar parselleri mavi, drdnc paftada evler ve duvarlar vb. yeil renkte izilmi olsun. Tm proje, ancak bu drt saydam paftann st ste gelmesi sonucu grlebilecektir. te bilgisayarn grafik ekrannda, bu sistemi oluturmak iin kullandmz saydam paftalar Tabaka olarak adlandrabiliriz. NETCAD'de 255 tabaka aabilirsiniz. Aktif tabaka, o anda geerli olan tabakadr. Projeye eklenen her trl izgi, ekil vb. objeler aktif tabakaya yerletirilirler. Tabakay aktifletirmek iin tabaka adnn sol fare tuu ile gsterilmesi yeterlidir. Ayn anda yalnzca 1 tabaka aktif olabilir. Aktif tabaka mavi renkte grlr. Aktif tabaka her istenildiinde deitirilebilir. NETCAD'e ilk girildiinde yalnzca 0 tabakas vardr ve aktiftir. Eer yeni tabaka almazsa tek renk ve tek kalemli bir izim elde edilecektir. alma srasnda hangi tabakann aktif olduu ekrann en alt satrnda sol taraftan renilebilir. Aktif tabaka silinemez ve kapatlamaz. Gerekiyorsa baka bir tabaka aktifletirildikten sonra, silme veya kapatma ilemi yaplmaldr.
Hiyerarik (Balantl) Tabaka Yaps:

Normalde tabakalar birbirlerinden bamszdr. lemleri tekrarlamak gerekir. Ancak, baz tabakalar birbirlerine balanma daha ok bir tu ile balantl dier tabakalar isteinden domutur. zellikle bloklar, lejantlar, tip izimler tabaka baznda balanabilir. Bu amak/kapamak (kanal, kesit vb)
gibi bir btn olarak ilem grebilecek yaplarda bu tip bir tabakalandrmaya gidilebilir. Bunun iin dier ana tabakann bana (@) karakteri getirilmeli ve dier alt tabakalarn Ana tabakaya (_) iareti ile balanmalar gerekmektedir. Tabaka yaps ierisinde, ana tabakalar farkl renkte grnrler. rnein; @ADA ADA_NO ADA_ALN ADA_NOK
tabakalar @ADA tabakas ile balantldr. Sadece @ADA tabakasn amak veya kapamakla ona bal tm tabakalarda alacak veya kapanacaktr. Ancak, tabakalar bamsz olarak amak ve kapatmak da olasdr.
Tabaka Adn Girmek/Deitirmek:

Tabakalar penceresinde tabaka ad zerinde sol fare tuu ift tklanarak, tabakann yeni ad pencereye yazlr. Eer pencereye var olan bir Tabaka ad yazlrsa, Tabakaverdim katlarm ad deiiklii gereklemez. Pencereden kta o tabaka aktifletirilir ve tabakann bulunduu pencere ekrana getirilir. Bu zellik, kalabalk Tabaka yapsna sahip projelerde istenen tabakaya ulamak iin de kullanlabilir. Tabaka adndaki deiikliin geerli olabilmesi iin enter ile klmas gerekir.
Yeni Tabaka Eklemek:

Butonuna basldktan sonra alan pencereye, alacak tabaka ad girilmelidir. Alan yeni tabaka, aktif tabaka yaplacak ve srayla girilecektir. Rengi istenilen renge evrilebilir. Yaplan ilemin geerli olabilmesi iin, pencereden, Tamam butonu ile klmaldr. Pencereden ESC veya sa fare tuu ile klmas durumunda yaplan eklenti veya deiiklikler kabul edilmeyecektir.
Tabaka ad olarak mevcut bir tabakann ad verilirse, Tabaka daha nceden aldna dair bir mesaj verecek ve yeni tabaka ismi isteyecektir.
Tabaka zellikleri:
Standart Sekmesinde: Tabaka Rengi : Tabaka rengi tabakaya iki ekilde verilebilir. Tabaka aldktan sonra tabaka ismi karsndaki renk butonuna baslr. Gelen renk paletinden istenilen renk seilerek Tabaka rengi verilir. kinci yntem ise yeni tabaka alrken veya tabaka ismi zerine fare sol tuu ile ift tkland zaman Standart zelliklerinden renk seeneine sol fare tuu ile ift tklanarak gelen renk paletinden seilebilir. Tabaka Taramas: Standart blme girilerek tarama zelliklerinden Kalem No: Kalem no blmne ploter istenilen zellikler verilir. Tabaka kalem numaras girilir. Detayl bilgi taramalar iin detayl bilgi Tabakadan Tabakadan Plotter Kalem No Ayar Alan taramas blmnde anlatlmtr. blmnde anlatlmtr. lek Sekmesinde: lee Bal Grnrlk: Byk projelerde alrken belli bir lekte tm objelerin grnmesi alma hzn yavalatacaktr. Bu yavalatmay minimum seviyeye indirmek amac ile objelere tabaka bazl lek verilebilir. Bylece alma srasnda ekran lei deitirildike detay artrlabilir veya azaltlabilir. Tabakadaki objeler lek zelliklerinin girilmesi sayesinde istenilen lek aralklarnda ekrana izdirilir. Ekran lei bydke obje kalnlklar, yaz boylar ve sembol boylar klmektedir. Bundan dolay belli bir lee gelindiinde bu Yaz Boylar Sabit: Yazlar lek zellikleri seilemeyecek hale bydke daha kk ve belli bir gelecektir. lekten sonra yazlar izgi eklinde grntlenmektedir. Bu leklerde de izgi Kalnlklar Sabit: Verilen yazlarn okunmas istenirse bu zellik deerlere gre izgi kalnlklar her aktif yaplmaldr. Yazlarn dayanma lekte sabit olarak grntlenecektir. noktas sabit kalacak ekilde her lekte yaz boylar sabitlenmitir.
Arazi Modeli izim Sekmesinde: Arazi modeli izim st mens ierisinde hzl eri izimi modunun ak olup olmamas seilebilir, hzl eri iziminde kullanlacak Grid aralklarnn tespiti yaplabilir, erilere yn oku izdirilebilir.
Tabaka Silmek:
Tabaka Sil butonuna basldktan sonra ekrana gelen pencereden silinmek istenilen tabakalar seilir. Tamam komutu ile pencereden klr.
Eer silinecek tabaka bo deilse ekrana bir uyar mesaj gelir.
Sil komutuna baslarak tabaka silinir ya da Vazge komutuna baslarak ilemden klr.
Tabakaya Ulamak:
Ulalmak istenilen tabakann ilk harfi tulanarak, o harf ile balayan tabakalarn listeye gelmesi salanr, her basta bir sonraki tabakaya ulalr. Tabaka liste iersinde ise fare ile seilebilir.
lemler:
Tabaka yapsn kullanrken, iinizi kolaylatracak ekstra ilemlerden oluan komutlar dizisidir. Drt balktan oluur: Gsterim Sras Srala Tabaka Yapsn Ykle - Sakla zellikler k
Gsterim Sras: Tabakalar alrken, isimleri rastgele girilebilir veya varolan tabaka yaps zerine diskten baka tabaka dosya (*.LYR) yklenebilir. Tabakalar kark bir ekilde gelecektir. Tabakalarn belirli bir srada olmas, eriim asndan byk kolaylk salayacaktr. Sralamada sunulan seenekler: Giri Sras: Tabakalar ilk giri sranza gre sralar. A - Z: Tabakalar alfabetik sraya gre A'dan Z'ye olacak ekilde sralanr. Eer nmerik karakterle balayan tabakalar varsa en baa gelir. Z - A: Tabakalar yine alfabetik sraya gre , ancak tersten Z'dan A'ye olacak ekilde sralanr. Yine nmerik karakterle balayan tabakalar varsa en sona sral ekilde gelir. Ana Tabakalar nce: Banda @ karakteri olan Ana Tabakalar en baa gelecek ekilde sralama yaplr. Aklar nce: Ak tabakalar bata, kapal tabakalar sonda olacak ekilde sralanr. Kilitliler nce: Kilitli tabakalar sonda, aklar bata olacak ekilde sralanr. Kalem Numarasna Gre: Tabakalar Kalem numaralarna gre kkten bye gre sralanr. Tabaka Sakla\Ykle: Daha nceden allm projenin tabaka yapsnn yeniden kullanlmas ya da allan projenin tabaka yapsnn saklanmas iin kullanlan ilemlerdir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-19
zellikle mar ve Halihazr projelerinde eitli tabakalarn kullancnn isteine gre almas gereklidir. Her seferinde birtakm yeni Tabakann almas yerine, oluturulmu ve o anda mevcut tabaka sistemi; Tabaka Sistemi: Tm Tabaka adlar Ak/Kapal durumlar Renkleri Kalem numaralar Tabaka Ek zellikleri ile verilecek dosya ad altnda saklanabilir. Bu dosyann uzants *.LYR dir. Daha sonra, bu tabaka yaps, dier projelere istee bal olarak yklenebilir. Daha nce oluturularak saklanm *.LYR dosyalar yklenebilir. Ykleme ilemi, o anda zerinde allan projenin her hangi bir aamasnda yaplabilir. Mevcut tabakalar varsa, kaybolmazlar, yeni gelen tabakalar listenin sonuna ekleneceklerdir. Bu kolaylktan yararlanmak iin her projede deiik tabakalar amak yerine belli bir standartlamaya gidilmesi nerilir. mar ve Halihazr Tabaka Sistemi neri olarak tarafmzdan hazrlanmtr. Bu yap yeniden oluturulabilecei gibi MAR.LYR veya HHAZIR.LYR dosyalar yaplacak almaya bal olarak yklenebilir. Tabakada yaplmas gereken renk, kalem numaras belirleme gibi ilemlerin projenin paftalarna ayrlmadan yaplmas nerilir. Aksi durumda pafta izim srasnda, saklanm kalem yaplar yklenecek veya ayarlamalar tekrarlanacaktr. zellikler: Bu ilem ile Tabaka zellikleri penceresi alr. Tabaka yneticisi zerinden Seili haldeki tabaka/tabakalar fare sa tuu ile Tabaka zellikleri penceresini aarz. Yine bu pencere zerinden tabakalara ait renk, tarama, lek,...,vb. zellikleri deitirebilirsiniz. Tabaka yneticisindeki tabakalar toplu olarak seilebilir ve bu sayede gsterim zelliklerini (kat taramaalan snrlar vb..) ortak belirleyebilirsiniz. lem iin Tabaka Yneticisinden seimi yapp fare sa tu zellikler penceresine girmek gerekiyor.
k: Tabaka Yneticisi zerinden sa fare tuu ile gelen k komutu ile Tabaka Yneticisinden klarak deiiklikler ekrana yklenmi olur. Tabaka Rengini Deitirmek: Tabakann renk kutusunun seilmesi ile 256 rengin bulunduu renk paleti gelir. Dier renklere ulamak iin, renk paletinin sandaki aa-yukar yn tular ile dier renklere ulalabilir. Renk paleti zerinde hangi renk kliklenirse tabakann rengi o renge evrilmi olur. Deiim, tabakalarn kutularndan anlalabilir. karlarndaki renk
Rengi 0'dan farkl objeler bulunduklar tabakann renginden bamsz olarak her zaman tabaka renginde izilir.
Tabaka A/Kapa:
Tm Tabakalarn almas kapatlmas veya ters evrilmesi ayn buton zerinden yaplabilir. Tabakalar Tek Tek Amak/Kapatmak: Tabaka adlarnn yanndaki gzlerin ak olmas tabakann ak olduunu gsterir. Bu gzlerin gsterilmesi ile gzler kapanr ve tabaka kapatlr. Tekrar gsterilmesi ile tabaka alabilir. Kapatlan tabakalardaki objeler, ekranda, izicide ve yazcda izilmezler. Ayrca obje seme ilemlerinin dnda tutulurlar. Aktif tabaka kapatlamaz. O anda aktif olan tabakann kapatlmas gerekiyorsa baka bir tabaka aktif yapldktan sonra ilgili tabaka kapatlmaldr. Tm Tabakalar A/Kapa/Ters evirmek (Kapal!--->Ak): ! Tabakalarn tmne ynelik ilemler tek tula salanabilir. konlar sras ile , tm kapal tabakalarn almasn, tm ak tabakalarn kapanmasn ve tm aklarn kapanmasn / tm kapallarn almasn salayacaktr. Kilit: Bu ikonun pasifletirilmesi ile sadece bu tabakada yer alan objeler kilitlenmi olurlar. Kilitlenmi bir tabakadaki objeler, ekranda grnmelerine karn her trl seme ileminin dnda tutulurlar. Bu yntem ile kilitli tabakada bulunan objelerin yanllkla silinmesi veya deitirilmesi nlenebilir. rnein; Halihazr harita zerine ehir ilgilendirmeyen tabakalar kilitleyebilir. Nokta Adlar Ak/Kapal: Programa girite nokta adlar kapaldr. Butonu tklanarak aktifletirilir. Tabaka penceresinden kta nokta numaralar grnr hale gelecektir. Tekrar basta krmz arp gelecek ve nokta adlar kapanacaktr. Bu buton genel olarak alan bir butondur. Tabakaya zel Nokta No butonu pasifletirilmise, NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-21 plan izen bir planc kendisini
bu buton aktif olsa grnmeyecektir.
bile,
tabakada
yer
alan
noktalarn
numaralar
Nokta Kotlar Ak/Kapal: lgili buton tklanarak aktifletirilir. Tabaka penceresinden kta nokta kotlar grnr hale gelecektir. Tekrar basta krmz arp kaybolacak ve nokta kotlar kapanacaktr.
Nokta Kodlar Ak/Kapal:
lgili buton tklanarak aktifletirilir. Tabaka penceresinden kta nokta kodlar grnr hale gelecektir. Tekrar basta krmz arp kaybolacak ve nokta kodlar kapanacaktr. Nokta kodlamas arazi lm srasnda yaplabilecei gibi, zellikle NETPRO Yol programnda program tarafndan gerekletirilebilir. Noktalara Obje Sor ilemi ile de kod verilebilir.
Alan Adlar Ak/Kapal: Alan (ada/parsel) adlarnn grnmesini veya kapanmasn salayan bir zelliktir. Alan adlarnn boylar ve yazm ekilleri Genel/Genel Ayarlar/Harita sekmesinde Ada/P parsel yaz boyu toplu olarak deitirilebilir.
Blastro Ak/Kapal: Bu butonun aktif olmas durumunda bu tabakadaki noktalara Blastro koyulacak ve dorular, blastrolar ezmemeleri iin ularndan dinamik olarak krplacaktr. Noktalarn baka, izgilerin baka tabakada olmas durumunda her iki tabakada da Blastro butonu aktifletirilmelidir. NETCAD'in Blastro yaps dinamiktir. Blastro yarap Genel/Genel Ayarlar/Harita sekmesi zerinde Balastro Yarap istee bal olarak deitirilebilir.
Dorularn balant yerlerinde veya kelerde nokta yoksa, Blastro daireleri doal olarak grlmezler. Ancak, dorular her iki utan, Blastro yarap kadar krplacaktr. Otomatik blastrolu alanlarda, Alan Kapat ilemi izginin ve noktann blastrosu kapal.
1. izginin blastrosu ak, noktann blastrosu kapal. 2. izginin blastrosu kapal, noktann blastrosu ak. 3. izginin ve noktann blastrosu ak. Plottere Gnder/Gnderme: Bu butonun pasifletirilmesi ile sadece bu tabakadaki objeler ekranda grnecek ancak tabaka ak olsa bile iziciye gnderilmeyecektir. Kapal alanlar oluturmak iin kullanlan geici tabakalar veya sadece bilgi iin izime eklenmi obje tabakalarnn izdirilmesi bu yntem ile nlenebilir. Alan Taramalar Ak/Kapal: Kapal oklu dorularn (Bina, ada, parsel vb) boyamalarnn grnmesini veya kaybolmasn salayan bir zelliktir. lgili buton tklanarak aktifletirilir. Tabaka penceresinden kta oklu dorulardan olumu kapal alanlar tabaka renginde boyanacaktr. Tekrar basta krmz arp kaybolacak ve kta boyamalar kaybolacaktr. Ancak, oklu dorudan olumu bir alann boyanabilmesi iin, oluturulmas srasnda tarama (Boyama) zellii aktif yaplm olmaldr. Eer yaplmamsa ve alanlarn boyanmas isteniyorsa, ilgili alanlarn tarama zellii Obje Sor ilemi ile almaldr. Bu ilem tek tek yaplabilecei gibi tmden de yaplabilir.
Alan Taramas: Alanlarn boyama tipi normalde kat boyama eklindedir. Ancak mende yer alan tarama tiplerinden herhangi birisi seilebilir. Taramalar renklerini tabakadan alrlar. Genel Alan Tarama butonu aktif deilse taramalar grlmezler. Tabaka baznda verilen patterninde ilk seenek (ii ancak effaf tarama yapar. taramann zerine geldiinde korur. kinci seenek (ii alan tarama bo kutu) kat Yani bir baka nceki taramay dolu kutu) ise
nceki taramalar tamamen ezer.
Kat tarama trdr. Bu taramann altnda kalan objeler grnmezler. A2 Saydam tarama trdr. Bu taramann altnda kalan objeler grnrler. Dier tm taramalar da altndaki objeleri gsteririler.
A1
A2
Tabaka baznda verilen tarama seeneklerinden ilki A1 kat tarama yapar. Yani bir baka taramann zerine geldiinde nceki taramay ezer.
kinci seenek A2 ise nceki taramalar korur yani effaftr. Yukardaki rnekteki A2 taramadr. Bu tarama tipi effaf olmas nedeni ile alttaki Raster veriyi gstermektedir. Aadaki rneklerde alttaki tarama stteki taramalar ise, dier tarama eitleridir. Bu taramalar effaftr.
Plotter Kalem No: Her Tabakaya ayr ayr, izici kalem numaras atanabilir. Herhangi bir deiiklik yaplmazsa tm tabakalar, izicideki 1 numaral kalem ile izilirler. Kalem numaras deiiklii iin, pencerede yer alan 1-16 aras rakamlardan birisinin tklanmas yeterlidir. izim, burada belirlenen kalem numaralarnn izicideki karlklarna uygun kalemlerin (tip, renk ve kalnlk) kullanlmas ile gerekletirilir. Halihazr harita izimlerinde, kalemlerin 1 ince siyah, 2 kaln siyah, 3 ince krmz, 4 kaln krmz olarak ayarlanmas ve standartlamaya gidilmesi nerilir. Pencereden kta o tabakaya ait kalem numaras ilgili stunda belirecektir. Verilen kalem numaralarna ait kalnlk, renk vb. dier bilgiler PRINT veya PLOT ileminde belirlenecektir. Renkli print ilemlerinde rengi sfrdan farkl objeler kendi renklerinde izilirler.
izgi Tipi
NETCAD'de Ynetmeliklerde belirtilen tm izgi tipleri tanmlanmtr. Doru, oklu doru, daire ve yay objelerinin izgi tipleri, ekrann alt satrnda yer alan izgi Tipi pencersinde yer almtr. izgi tipleri bu buton zerinde farenin tklanmas ile alan pencereden grsel olarak seilebilir. Seilen aktif izgi tipi butonun zerinde grlecektir. Doru tipleri NETPLOT.LIN dosyas ierisinde bulunurlar. Eer baka bir dosyann yklenmesi isteniyorsa bu dosyann ad Genel/Genel Ayarlar mensnden Aktif ekil dosyas seilerek verilmelidir. Yeni dosyadaki izgi tipleri, programdan klp tekrar girilmesi durumunda geerli olacaktr. Gerekli grlen ve istee bal hazrlanacak dier izgi tipleri NETSHAPE'de (ekil / Doru Tipi ve Tarama Tasarm Program) hazrlanr ve NETCAD'e yklenebilir. izgi (HAT) Tipini Seme: Alan izgi tipi penceresinde o anda mevcut tm izgi tipleri grntlenir. Programa veya pencereye ilk girildiinde dz izgi tipi aktiftir. Seilmek istenen izgi tipi tklanarak aktifletirilmelidir. Seilen satrn maviye dnmesi aktifletiinin gstergesidir. Seilmek istenen izgi Tipi o andaki pencerede grlmyorsa ilgili butonlarla pencerede Aa-Yukar dolalabilir. lemden kldktan sonra izilecek dorular, oklu dorular, daireler ve yaylar aktif izgi tipinde izilirler. Sa fare tuu ile pencereden klabilir. izgi Tipinin seilmesi ilemi izimin her aamasnda, ilemden kmadan gerekletirilebilir. izgi tipi tabakadan tamamen bamsz olarak tanmlanabilir. Dier bir deyile, bir tabakada farkl izgi tipleri bulunabilir. Aktif izgi tipi ekrann en alt satrnda grntlenir. Eer izgi tipi olarak, ekranda mevcut bir izgi tipi ve tabakas seilecekse, Referans mens\Ekrandan Tabaka ve izgi Tipi Deitirme butonu kullanlabilir. Daha nce izilmi bir izginin, izgi tipi deitirilecekse izgi Tipi Deitir komutu kullanlabilir. stenilen izgi tipi daha nce aktifletirilmi olmaldr. Daha nce izilmi bir izginin, yn veya taraf deitirilmek isteniyorsa izgi Yn Deitir komutu ile yaplabilir. Daha ok duvar, it gibi dorularn sembol taraflarnn deitirilmesi iin kullanlr. Ayn zamanda kaln dorularn, kalnlk taraf da bu yntemle deitirilebilir. Otomatik Tabaklandrma Modu (OTM): Bilindii gibi her objenin bir tabakasnn olmas zorunludur. Objeler izime eklenirken o andaki aktif tabakaya yerletirilirler. Ayn zellik izgiler iin de geerlidir. izgiler aktif izgi tipi ile izilirler.
Kroki balarken, uygun doru tipinin seilmesi gerekecei gibi, dorunun yerletirilecei tabakasnda seilmesi gerekecektir. te ilemin ikinci blm, yani izgi tipinin deimesi srasnda ek olarak tabaka ilemi ile uramamak iin OTM olarak adlandrdmz bir yap kuruldu. Otomatik Tabaklandrma, izim srasnda belirlenecek doru tiplerinin, aktif tabaka ne olursa olsun, nceden belirlenmi tabakalara, otomatik olarak yerletirilmesi olarak tanmlanabilir. OTM sadece izgiler iin geerlidir. izgilerin yerletirilecei tabakalarn, Tabaka penceresinde nceden almas gereklidir. OTM'ye gemek iin ncelikle Genel/Genel Ayarlar/Genel sekmesi zerinde Hat Kullanmn zle aktif hale getirilmelidir. Bu ilem sonras, izgi penceresinde, sa st keye ekstra bir buton eklenecektir. Bu butonun tklanmas ile, yan tarafta Tabaka Penceresinin almas salanmaldr. stenilen doru tiplerinin karsndaki (*) tklanarak, bu izgi tipinin otomatik olarak yerletirilecei Tabaka ad yazlmaldr. Fare sol tuu ile ilemin tamamlanmas gerekir. Tabakalarn izgilerle ayn ismi tamas gereklilik deildir. Bu ilemden ktktan sonra OTM geerli olacaktr. Karsnda tabakas bulunan izgi tipleri ile doru izimi yaplrsa otomatik olarak kendi tabakalarna yerletirileceklerdir. Karsnda tabaka bulunmayan izgi tipleri, izim srasnda doal olarak o andaki Aktif Tabakaya yerletirilecektir. Bu yntemin amac izgi balarken ayn zamanda tabaka deitirme klfetinden kurtulmaktr. Ayn anda izgi tipi ve tabaka seilmi olacaktr.
OTMden kmak: izgi tipi penceresindeki ilgili buton yeniden tklanarak yandaki Tabaka blm kapatlr ve OTM'den klabilir. Kapatma ileminden sonra oluturulan dorular yine aktif tabakaya yerletirilecektir. Tabaka penceresine girilmesi ve Aktif Tabakann deitirilmesi de yine OTM'den klmasna neden olacaktr. izgi penceresine tekrar girilerek ilgili buton ile Tabaka yaps tekrar alrsa, yeniden OTM'ye dnlebilir.
Fontlar
Program deiik font tiplerini destekler. Ayn anda birden fazla font dosyas programa yklenerek allabilir. Font ykleme ilemi, ekrann en alt satrnda font penceresinden Font Deitir + butonu ile yklenebilir. Program fontlar NETCAD'in yklendii dizin altnda FONT dizini iinde bulunur. Font dosyalarnn uzants *.NCF dir. Program Windows iinde kullanlan fontlar da Genel mens altnda Font evir ilemi yardm ile NETCAD'in kullanabilecei yapya dntrr. Font Deitirme: Deiik fontlarla alabilmek iin NETCAD ekrannn altnda F1 butonuna basldnda font penceresi ekrana gelir. + butonuna basldktan sonra font ykleme penceresi alr.
Program fontlar NETCAD'in yklendii dizin altnda FONT dizini iinde bulunur. Font dosyalarnn uzants *.NCF dir. Bu pencereden istenilen font seilerek kabul edilir. Seilen font mavi bir bantla rtlecektir. Artk yazdmz tm yazlar bu fontta yazlacaktr. stenilen ayn anda font tipi bu pencereden deitirilebilir veya says arttrlabilir.
Program Windows iinde kullanlan fontlar da Genel mens altnda Font evir ilemi yardm ile NETCAD'in kullanabilecei yapya dntrr.
Obje Seim Mens

Kaydrma, Dndrme, Silme, lekleme, Bloklama vb. ilemler gerei istenilen obje veya objeler grubunun seilmesi gerekecektir. Seim mens bu ilemlerden herhangi birine girdikten sonra klavyeden boluk tuuna (space bar) veya fare orta tuuna basldktan sonra ekrana gelir. NETCAD dndaki yerli yazlmlarda, obje taban olmad iin, farkl nitelikteki her obje iin, ayn ilemin farkl trevleri tanmlanm durumdadr. rnein; Yaz Sil, Nokta Sil, Sembol Sil, Hat Sil gibi bir ok komutun, NETCAD'deki karl sadece Sil komutudur. Ayn ekilde Yaz Kaydr, Nokta Kaydr, Sembol Kaydr gibi bir ok komutun, NETCAD'deki karl sadece Kaydr komutudur. lgili ileme girildikten sonra, aada aklanacak yntemler kullanlarak gerekli objeler seilecektir.
Aada aklanan yntemler tamam ile kullancnn tercihine braklmtr. Kullanc, yntemlerden biri veya birkan istekleri dorultusunda kullanmay burada renecek. okgen bir blge veya pencere ierisine alnarak, bir kerede ve kolaylkla seilecek objelerin, teker teker gsterilerek seilmesinin zaman NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-30
kayb olaca aktr. Tm Obje Seme yntemleri, ardk veya kark olarak kullanlabilir. Objelerin Pencere erisine Alnarak Seilmesi Doruyu Kesen Objelerin Seilmesi Daire ine Giren Objelerin Seilmesi Seilenleri Tersine evir Obje Szgeleri Objelerin okgen Blge erisine Alnarak Seilmesi okgen Blge Hatlarn Kesen Objelerin Seilmesi Objelerin Blgeden Krplmas (Makaslanmas) Blgenin Dnda Kalanlarn Seilmesi Obje zelliklerine Gre Seim Obje Szgeleri Noktadan Geenleri Semek Ada/Parsel (Kapal Alan) Semek Tmn Semek/Seilenleri Semek Gruplanm Objelerin Seimi Son Seilenler Obje seme yntemlerinin iyi kavranlmas gerekir. Byk bir kme ierisinden istenilen zellikteki objelerin kolaylkla seilmesi iin yntemler bilinmelidir. Objeleri teker teker semek iin fare imleci seilecek objenin herhangi bir yeri zerine getirilir ve sol fare tuu tklanr. Objelerin seildii renklerinin deimesinden anlalr. lemden kmadan birden fazla obje arka arkaya seilebilir. Objenin mutlaka bir blmnn imle iareti iinde olmas gereklidir. Yanllkla seilen objeler tekrar seilerek braklabilir. Obje seimi srasnda Menlere ulalabilir. Denemeler sonucu seilemeyen objelere yaklalmal veya seme yntemi deitirilmelidir. Seme ilemi sa fare tuuna tklanarak bitirilir. Objelerin toplu olarak seilmesi de mmkndr. Seme ilemi srasnda klavyedeki boluk tuuna veya fare orta tuuna (3 tulu farelerde geerlidir) tklanarak kan OBJE SEME MENS'ne ulalr.
Yntemler
Objelerin Pencere erisine Alarak Seme: Objelerin topluca seilmesine ynelik rutinlerden biridir. Kesenler Seenei ile Beraber: Alacak drtgen pencerenin kestii objeler seilecektir. indekiler Seenei ile Beraber: Alacak drtgen pencere ierisine tam olarak giren objeleri semek amacyla kullanlr. Pencere ierisine tam girmeyen objeler seilmezler. rnein; bir ucu pencerenin dnda kalan bir doru seilmeyecektir. Kesenler ve indekiler Seenei ile Beraber: Alacak drtgen pencere ierisine tam olarak giren ve pencerenin kestii objeler seilir.
zerindekiler Seenei ile Beraber: Bir hat zerindeki sembollerin, noktalarn seilmesine ynelik bir ilemdir. Kesenler seenei ile kullanldnda oluturulacak pencere tarafndan kesilen hatlar zerindeki semboller ve noktalar varsa seilir. indekiler seenei ile beraber kullanlrsa alacak pencere ierisine tam olarak giren ve pencere tarafndan kesilen hatlarn zerindeki semboller ve noktalar seilir. Szge dzenleri kullanldysa seilmesi istenmeyen objeler, pencere ierisine girseler bile seilmezler. Kullanm Zoom penceresi ile ayn ekildedir. Pencere aldktan sonra, sol fare tuu yerine orta tua baslrsa, alan pencere serbest olarak kaydrlabilir. Yeniden orta tua baslmas ile de boyutlar deitirilebilir. mle ile seilemeyen bir yaz, sadece onun girebilecei kk bir pencere alarak seilebilir. Ayn ekilde tm proje de pencere ierisine alnarak seilebilir. Kesenler, iindekiler, zerindekiler seeneklerinden bir veya birka ile beraber kullanlr. Semboln yars darda fakat yakalama noktas seim penceresinin iinde kald iin seilir. Dorunun balang ve biti noktalar seim penceresinin iinde kald iin seilir. Semboln tamam seim penceresinin iinde kald iin seilir. Dorunun bir ksm darda kald iin seilemez. Dairenin tamam seim penceresinin iinde kald iin seilir. Dairenin yarsna yakn blm seim penceresinin iinde fakat merkezi darda kald iin seilmez. Semboln yars ierde, fakat yakalama noktas seim penceresinin dnda kald iin seilmez. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-32
Dairenin yars darda fakat merkezi seim penceresinin iinde kald iin seilir. ve j. seeneklerinde dairelerin merkezi, sembollerin yakalama noktalar seim penceresi zerinde ise seme ilemini yapmaz. Daire ine Alarak Seme: Ekranda merkezi gsterilip, bykl etkileimli olarak belirlenen dairenin iindekiler seilir.
Oluturulacak dairenin merkezi belirlendikten sonra ikinci nokta iin orta tu referans penceresi kullanlabilir.
Kesenler Seenei ile Beraber : Oluturulacak dairenin kestii objeler seilir. indekiler seenei ile beraber; Oluturulacak dairenin ierisine tam olarak giren objeler seilir. Kesenler, iindekiler, zerindekiler seeneklerinden bir veya birka ile beraber kullanlr. okgen Blge erisine Alarak Seme: Tanml veya tanmsz okgen blgeler ierisine giren objeler ilem iin seilebilirler. Seim ilemi, bir ok ilemdekine benzer ekilde seenekli olarak gerekletirilebilir. Kapal alann ortas gsterilebilir, F3 ile alan belirleyen oklu doru seilebilir. Kapal alan yoksa F2 tuu ile seilecek objeleri ierisine alacak ekilde okgen bir alan oluturulabilir. sa Fare tuu ile son nokta, ilk noktaya birletirilerek, okgen otomatik olarak kapatlr. Gerektiinde Yakalama modlar etkin ekilde kullanlabilir. Kesenler Seenei ile Beraber: Oluturulacak veya seilecek okgen blgenin kestii objeler seilir.
indekiler Seenei ile Beraber: Oluturulacak veya seilecek okgen blgenin ierisine tam olarak giren objeler seilir. zerindekiler Seenei ile Beraber: Bir hat zerindeki sembollerin, noktalarn seilmesine ynelik bir ilemdir. Kesenler seenei ile kullanldnda oluturulacak veya seilecek okgen tarafndan kesilen hatlar zerindeki semboller ve noktalar varsa seilir. indekiler seenei ile beraber kullanlrsa
oluturulacak veya seilecek okgen ierisine tam olarak giren ve pencere tarafndan kesilen hatlarn zerindeki semboller ve noktalar seilir. Szge dzenleri kullanldysa, seilmesi istenmeyen objeler, okgen blge ierisine girseler bile seilmezler. Kesenler, iindekiler, zerindekiler seeneklerinden bir veya birka ile beraber kullanlr. Obje Tipi Szgeci: Mende bulunan kk ikonlar seim ilemine katlacak obje tiplerini snrlama amac ile kullanlr. Tabaka Szgecine benzer ekilde objeler iin de szge kullanlabilir. Seim ilemine katlmas istenmeyen objelerin kutularna bir kez tklanarak ! iareti silinmesi bu objelerin seme ilemi dnda tutulmas iin yeterlidir. Yandaki obje seim blmnden semek istenilen objeler iaretlenir. okludoru seenei ile ak okludorular, Alan seenei ile kapal okludorular seilir. lemin kullanm rnek verilebilir. konusunda aadaki
Dier bir programdan veri aktarld ve dorular ile yazlar ayn tabakada geldi. Ancak yazlarn tabakasnn deitirilmesi gerekebilir. Buna neden farkl renkte grmek, farkl kalem ile izdirmek veya hi izdirmemek olabilir. Bu durumda Tabaka Deitir ilemi ierisinde seim yaplrken yalnzca YAZI seeneinin aktif olmas durumunda, sadece yazlar seilecektir. Ayn ekilde kroki balarken sembollerin yerletirilmesi srasnda tabakalandrmaya dikkat edilmemi olabilir. Sadece sembol seenei aktifken pencere yntemi ile seme ilemi yaplarak binlerce obje arasndan sadece semboller seilerek baka bir tabakaya alnabilirler. Tm projedeki noktalar seilerek blok olarak saklanabilir. Tm oklu dorular (ada/parseller) seilerek silinebilir. Ayrca obje gruplarnn kendi ilerinde de ayrm yaplmas gerektiinde yukarda anlatlan szge dzenleri kullanlabilir. Yan taraftaki gz ikonlar seim ilemlerini kolaylatrmak iin kulanlabilir. Tm seeneklerin iaretli olmas salanr. Bu yntem ile btn objeler seme ilemi ierisine dahil edilecektir. Bir seme ileminde dorular ve noktalar seme ilemi dnda tutmak istedinizde ve X iaretlerin kaldrdnz fakat ilemi sonulandrmadan vazgetiniz ve btn objeleri semek istiyorsanz bu butona basarak tm seeneklerin iaretli olmasn salayabilirsiniz. Btn seeneklerin iaretli olmamas salanr .Bu yntem ile btn objeler seme ilemi darsna alnp ilerinden herhangi biri veya birka seilebilir. Silmek iin sadece dorular semek istiyorsanz bu yntem ile btn iaretleri kapatp dorularn kutusunu tklayarak sadece dorularn seili olmasn salayabilirsiniz.
aretli olanlarn braklp iaretli olmayanlarn seili olmas salanr. Bu yntem ile seili olanlarn braklmas dier seeneklerin seili olmas salanr. Silmek iin sadece dorular semek istiyorsanz dorularn iaretini kapatp bu buton ile (tersine evir) sadece dorularn seili olmasn salayabilirsiniz. Doruyu Kesen Objeleri Seme: Ekrana izilecek doruyu kesen objeler seilirler. Yan yana konumlanm dorularn seilmesi amacna ok uygun bir rutindir. Gerekirse tek bir doru paras bile bu yntemle dierlerinden ayrlarak seilebilir. Eer seim kmesi bir oklu doru tarafndan evrelenmi durumda ise F3 tuu ile bu doru seilmelidir. Benzer ekilde objeler seilecektir.
okgen Alan Kesen Objeleri Seme: Doruyu kesenler rutinine benzer ekilde, ekrana izilecek kapal bir okgen kenarlarn kesen objeler seilecektir. Doruyu kesenler rutininin ardl olarak uygulanan eklidir. Noktay eren Objeleri Seme: Belirtilen noktay ieren objelerin seilmesinde kullanlan bir ilemdir. Obje seim penceresinde bu ikon seilir ve ekranda fare ile nokta gsterilir.
Eer noktay ieren birden fazla alan var ise, ekrana gelen pencereden istenilen alan seilir. Noktadan Geen Objeleri Seme: Bu rutin, gsterilecek bir noktadan geen veya o noktada kesien objelerin tek seferde seilmesi amacna yneliktir.
Obje Seme mensnde bu butona tklandktan sonra ekranda nokta seilir ve bu noktadan geen objeler seilmi olur.
Tm Objeleri Seme: Gerekli ayarlamalar yapldktan sonra, Obje Seme mensnden, bu butona baslarak klrsa, seilmesi gereken tm objeler seilecektir. Herhangi bir szge dzeninin kullanlmamas durumunda, doal olarak projedeki tm objeler ilem iin seilecektir. rnein; projedeki tm yazlarn seilmesi iin, Obje Szgeci butonlarnn, yaz butonu dndakiler tklanarak pasifletirildikten sonra, menden bu ikon ile klmas yeterlidir. Herhangi bir szge dzeni kullanlmamas durumunda, bu butona baslmas ile projedeki tm objeler ilem iin seilecektir. Son Seilenler: Herhangi bir seim yaparken, son seilen objelerin tekrar seilmesi istenirse kullanlr. Objeleri Blgeden Krpma: Pencere iini seme ilemi ile beraber kullanlr. Alacak pencerenin ierisine tam olarak giren objeler ile pencerenin kestii objelerin pencere ierisinde kalan blmleri seilecektir. Bunun iin seme ilemi sonras alacak pencereden ONAYLA butonu seilmelidir. KESME butonu seilecek olursa sadece pencere ierisine giren objeler seme ilemine alnr. Yazlar, semboller, mnhaniler kesme ilemine tabi tutulmaz yakalama noktalar pencere ierisine giriyorsa yazlarn ve sembollerin tamam seilir, krplmak isteniyorsa Dzenle/Yardmc lemler/Ayrtr ilemine tabi tutulmas gerekir. "PTAL" butonu ile ilem iptal edilebilir. Seilenleri Tersine evirme: Kesenler, indekiler, zerindekiler seeneklerini tersine evirmek iin kullanlr. rnein; seme ilemi iin Kesenler seenei iaretlendiyse Tersine evir ilemi ile zerindekiler ve indekiler seme ilemine alnabilir. Gruplanm Objeleri Seme: NETCAD'de baz objelere otomatik olarak grup olma zellii verilmitir. Gruplandrlm objeler bu seenek aktifletirilerek ilem iin ayn anda seilebilir. Taramalar, evler, grafik olarak oluturulan izelgeler (alan hesaplar, koordinat zetler vb.) gruplandrlm objelerdir. Bu yolla yanl yaplm bir tarama, yanl yerletirilmi bir izelge herhangi bir objesinden tutularak silinebilir veya baka yere kaydrlabilir.
Szge
Kullanc semek istedii obje veya objelere gre gerekli satrlar doldurmaldr. Bulunulan satrn seme ilemine etki etmemesi isteniliyorsa satrlarda herhangi bir deer yerine * veya 0 karakterleri bulunmaldr. Doal olarak hepsini ayn anda kullanmann pratikte bir anlam yoktur. Sembol No, Renk No, izgi Tipi, Uzunluk ve Boy deerlerinin, seme ilemlerinde etkin kullanlabilmesi iin sa taraflarnda bulunan kutucuklara iaretinin konmas gerekir.
Szgeteki seme ilemleri bittikten sonra, tekrar yntemler blmne geilerek ilemler yaplabilir. Tabaka Ad Szgeci: Seilmek istenilen objelerin tabaka ad szgeci kullanlarak seilmesi iin kullanlan szgetir. Tabaka butona Burada ayrntl blmne seilecek objelerin tabaka isimleri yazlr ya da yandaki baslarak ekrana gelen pencereden istenilen tabakalar iaretlenebilir. kullanlacak szgeler Genel Bilgiler blmndeki szgeler ksmnda olarak anlatlmaktadr.
Obje Ad Szgeci: Bu zellik ile numaras veya numaralar verilen Ada/Parseller (oklu dorular) ilem iin seilirler. Genel szge kurallar geerlidir. Yaz Szgeci: Bu zellik ile bir yaz ilem iin seilebilir. Genel szge kurallar geerlidir. A*, ~OKUL, 3189* gibi szgeler kullanlabilir. Sembol Numaras Szgeci: Bu zellik ile istenen bir sembol veya semboller izimdeki dier tm sembollerden ayrlarak kolayca seilebilir. rnein; sadece pilonlar dier sembollerden ayrlarak farkl bir tabakaya yerletirilebilirler. Bunun iin seilmesi istenen semboln numarasnn verilmesi yeterlidir. Eer sembol numaras bilinmiyorsa, sembol kutucuuna iki defa tklanarak sembol kart gelir. Bu karttan istenen sembol seilerek, bu alana sembol numaras yazlmas salanabilir. Genel szge kurallar geerlidir. Sembol numaralar, Obje Sor ilemine girilerek mevcut, bir semboln gsterilmesi ile renilebilir.
Yanllkla elektrik direi (Sembol No 6) yerine, tm noktalara telefon direi (Sembol no 7) sembol yerletirilmi olabilir. Bu durumda, Sorgu\Obje zelliklerini Sor ilemi kullanlmaldr. Bu rutine girildikten sonra sembollerin seilmesi gerekecektir. Yanllkla yerletirilen 7 numaral telefon direinin seilmesi sembol szgeci ile yaplacaktr. Sembol numaras olarak 7 verilerek Tmn Se butonuna baslmaldr. Seim ilemi sonras, Sembol zellikleri ileminde, sembol numaras olarak 6 verilerek dnm ilemi gerekletirilmi olacaktr. Renk Numaras Szgeci: Bu ilem objelerin, renk numarasna gre seilebilmesi olanan verir. Renk numarasna gre seim yaparken, ya Obje Sor ilemi ile renk no renilip girilebilir, ya da renk no kutucuuna ift tklanarak gelen renk paletinden seme yaplabilir. izgi Tipi Szgeci: Bu ilemde objelerin, izgi tiplerine gre seilebilmesi olanan verir. Bunun iin seilmesi istenen izginin, izgi tipi kutucuundan seilmesi yeterlidir. izgi tipi, Obje Sor rutinine girilerek mevcut bir hattn gsterilmesi ile renilebilir. Bu yolla izimdeki tm tarla snrlar, dier izgilerden ayrlarak ilem iin seilebilir. Anlatlan szgeleme yntemleri ile gerek sembol, gerekse izgi mensndeki her bir obje iin ayr ayr ilem yapmak olanakl hale gelmitir. Bu zellikler ile hat balarken veya sembol yerletirirken tabakalandrmaya dikkat etmek eski nemini yitirmitir. nk, kaln veya farkl renkte izilmesi gereken noktalar, semboller ve izgiler dierlerinden kolaylkla ayrlarak tabakalar deitirilebilmektedir. Ayn ekilde 1/1000 leinde grnmesi gereken, ancak 1/2000 leinde grnmesi gerekmeyen semboller de dierlerinden kolayca ayrlabilecektir. Uzunluk Szgeci: izgisel objelerin verilen minimum ve maksimum deer ile seilmesi iin kullanlan szgetir. Boy Szgeci: Verilen deer, yazlarda boy, sembollerde bytme katsays olarak alglanr ve bu deere uyan yaz ve sembolleri semek iin kullanlr. Bu ilem ok ksa dorularn seilip silinmesi, bir imar projesinde ksa cephelerin bulunmas gibi amalar iin kullanlabilir. izgi Kalnl Szgeci: Bu ilem objelerin, izgi kalnlklarna gre seilebilmesi olanan verir. izgi kalnlna gre seim yaparken izgi kalnl kutucuuna semek istenilen objelerin kalnlk deerleri yazlr. rnein; izgi kalnl 0 ile 3 arasnda olan objeler seilmek isteniyorsa izgi kalnlnn 1. kutucuuna "0", 2. kutucuuna "3" yazlr. Nokta Kodu Szgeci: Bu ilem noktalarn kodlarna gre seilebilmesi olanan verir. Nokta Kodlarna gre seim yaparken nokta kodlar kutucuuna seilmek istenilen noktalarn kodlar yazlr. Bu kutucua nokta kodlar yazlrken genel seimde kullanlan szgeler geerlidir. rnein; A*: Nokta kodu A ile balayan noktalar, ~A+~B: Nokta kodu iinde A veya B olan noktalar, ~A&~B: Nokta kodu iinde A ve B olan noktalar vb.
Snflar
Obje Seim penceresinin snflar sekmesine girdiinizde NCZ tabanl ve veritaban ilikili objelerin seimi iin geerli bir ilemdir.
Snflar sekmesi pencersinde projenize ait snflar yer alacaktr. Snflara ait tablo zerinde sa fare tuu ile gelen Obje Se komutu ile grafik veriler zerinde setiiniz objeleri Obje seim penceresinde Snflar sekmesine dnerek ilgili snf ad zerinde ift tklayarak objeler zerinde ilemler yapabilirsiniz.
Kme
Seilen obje gruplarna isim verilerek, bu guruplar arasnda ilem yaplmasna olanak veren ilemler dizisidir. Seme ilemi, ilemi terketmeden yaplabilecei gibi, Sorgu mens altndan, Obje zelliklerini Sor komutu ile obje veya objeler seilerek isim verilir. Verilen bu isimler kme ilemine girildiinde ekrana gelir. Seilen kmeler saklanabilir ve daha sonra kullanlabilir. Seilen kmeler arasnda birletirme, karma ve kesiim ilemleri yaplabilir. Hazrlanan seim kmeleri proje kapatldnda yok olurlar .
ki kme arasnda toplam fark veya arpm ilemi yapldktan sonra oluan seim kmesine bir isim vermek iin kullanlr. Bir ilem yapldktan sonra bu butona baslrsa, seim kmesi ad eklinde bir pencere alr. Bu pencereye verilen isimle yeni bir kme oluturulmu olur. sim verilen bu kmeyi baka bir ilemde tekrar kullanabilirsiniz. smi seilen kme, ekrandan da seilmi olur . ve butonlar ile ilem yaplacak kme isimleri seilir. Seme ilemi, yaplacak ileme gre deiir. rnein; ADA kmesinden PARSEL kmesinin fark alnacaksa, ADA kmesi aktarlmaldr. satrna, PARSEL kmesi satrna
Seilen iki kmenin toplamn alr.
Seilen iki kmeden, A 'nn B 'den farkn alr.
alr .
Seilen iki kmeden, B 'nin A 'dan farkn
bulur.
Seilen iki kmenin kesiim noktasn
Dier
leri seviye GIS sorgulamalar yapmak iin kullanlan penceredir. Pencereye herhangi bir seme ileminde iken boluk tuuna (space bar) basarak girebilirsiniz. Anamodl kurulumu ile gelen ksm GIS-leri Konumsal Sorgulamalar ksmdr. Dier sekmeler modl kurulumlar ile gelmektedir.
leri Konumsal Sorgulamalar ksmna girildiinde yukardaki sorgulama kriterleri grlecektir. Burada sorgu tiplerinden, kriter objeler ile Ayn, Kesien, inde gibi birok karlatrma yaplabilecek sorgulama eidi seilebilir.
Ayrca Tampon ksmna geilerek kriter objelere belli bir tampon tanmlanabilir ve sorgulamalarn sadece bu tampon iine den/dna kan/dokunan vb objelerde yaplmas salanabilir. Bu pencere ile veritaban balantl GIS objeleri arasnda sorgulama yaplabilecei gibi, veritaban balants bulunmayan CAD objeleri arasnda da sorgulama yaplabilir.
Nokta Yakalama Modlar

iz mensnde yer alan obje izim komutlarndan herhangi biri seilip balang noktas iaretlendikten sonra boluk tuuna (space bar) basldnda Referans mensne (Yakalama Modlarna) ulalr.
Std
Dy / Dx :
O anda fare imlecinin bulunduu yerden m (metre) cinsinden verilecek DY ve DX deerleri kadar gidilebilir veya deer Se mens kullanlarak ilem yaplabilir.
Bu pencereden mesafe forml seilerek O, N, Y ve X referanslar verilebilir. Yatay ve dey bileenlerin bilindii durumlarda kullanlr. Dy ve Dx'in karsndaki butona baslnca ekrana gelen pencerede 2 Noktadan Mesafe, Mesafe Forml ya da istenilen deer seilebilir. Mesafe Forml seilirse ekrana gelen pencereye istenilen forml yazlr. rnek: Genilii 300 m (1:1000 leinde 30 cm) ve ykseklii tam olarak bilinmeyen, ancak ekranda mevcut bir dorunun yar boyu kadar olmas gereken bir dikdrtgen izilmesi gerekebilir. Tm Yakalama modlar kapatlr, Doru rutinine girilir, ilk nokta seilir. Fare orta tuuna (veya klavyeden boluk tuuna) baslr. Dy/Dx seilir. Dy olarak 300 (m) verilir (-300 deeri sola gider). Dx iin 0 verilir. Saa doru 300 m lik yatay doru izilir.
Fare orta tuuna (veya klavyeden boluk tuuna) baslr. 1 nolu buton (Dy/Dx) seilir. Dy olarak 0 verilir. Dx iin Mesafe Forml mensnden O/2 verilir. (Obje/2). Ekranda mevcut doru gsterilir. Yukar doru, gsterilen doru boyunun yars kadar izilir. Fare orta tuuna (veya klavyeden boluk tuuna) baslr. 1 nolu buton (Dy/Dx) seilir. Dy olarak -300 (m) verilir. Dx iin 0 verilir. Sola doru 300 m'lik yatay doru izilir. U Nokta Yakalama modu aktifletirilir. lk nokta tekrar gsterilir. (Dikdrtgen hazrdr) Yukardaki rnekte, dikdrtgenin ykseklii olarak alnmas gereken iki nokta arasnda balanm bir doru olmasa idi, N/2 seenei kullanlacakt. Bu durumda bir doru yerine iki noktann gsterilmesi gerekecektir. A/Mesafe:
O anda fare imlecinin bulunduu yerden, verilecek Mesafe kadar ve verilecek a dorultusunda gidilir.
A forml penceresinden O, N, Y ve X referanslar verilebilir. Alar yatay eksenden ve ters saat ynnde alnrlar. Mesafenin karsnda bulunan butona baslarak ekrana gelen pencereden 2 Noktadan Mesafe, Mesafe Forml ya da deer seilir. Mesafe Forml seenei seilirse pencereye istenilen forml yazlr. ekrana gelen
A'nn karsndaki butona baslrsa ekrana gelen pencereden 2 Noktadan A, A Forml ya da istenilen deer seilebilir.
A Forml seilirse ekrana gelen pencerede istenilen forml seilebilir.
rnein; bir dorunun birbirlerine dik olarak, doru uzunluu kadar izgi izmek iin; Doru iz komutuna girilerek ilgili dorunun ucu yakalanr. Referans penceresi alarak bu rutin seilir. Mesafe olarak O, a deeri olarak N+100 verilir. nce, uzunluk iin doru objesi gsterilir, ardndan dorunun iki ucu gsterilir. Noktalarn gsterilme srasna gre dik dorunun yn belirlenecektir. Yanl gsterimlerde son noktann tekrar gsterilmesi ile izgi serbest braklr ve ilem yenilenir. Dik: Binalarn oluturulmas srasnda, llemeyen, ite kalan baz kelerin daha kolay oluturulmasna ynelik bir rutindir. Daha ok doru ilemi ierisinde kullanlr. En son noktada, bir nce izilen noktann gsterilmesiyle, ancak o izgiye dik dorultuda ilem yaplabilir.
rnek izimde ama, llemeyen 2 noktasn oluturmaktr. 1 numaral noktada iken Referans mens alarak bu ilem seilmelidir. N noktas gsterildikten sonra, sadece, 1-N dorusuna dik olacak ekilde doru izilebilir. Bu durumda, 3 noktas gsterilecek olursa, 2 noktas oluturulmu olur, daha sonra, doru 3 noktasna ardl olarak balanr. Bu sorun, Referans mens dier ilemleri ile de kolaylkla zlebilir.
Teet: Bulunulan yerden, gsterilecek bir daire veya yaya teet olacak ekilde gidilir.
En Yakn Nokta: Gsterilecek objenin (doru, yay, daire vb.) o anda imlecin bulunduu noktaya en yakn yerine balanlr. Bu yolla, bir dorunun tam zerine nokta atlabilir veya tam zerine doru ile balanlabilir.
Bu yntemle, dorultu belirlemek amac ile uzun bir dorunun her iki ucunun gsterilmesi yerine, ardl olarak zerinde iki nokta oluturulabilir. Nokta Ad: Bulunulan yerden numaras verilecek bir noktaya balanlabilir. Bu rutin nokta numaras vererek hat balamak veya seilen sembol, numaras verilecek noktalara yerletirmek iin kullanlr. Noktalar tek tek verilebilecei gibi, ardl giden noktalar 125..133 eklinde tek ilemle verilebilir. Hat balanacak veya sembol yerletirilecek noktalar ardl deil de, 2'er, 3'er vb. deerler atlayarak gidiyorsa, bunun iin (125..133 2) eklinde bir boluktan sonra atlanacak deerin yazlmas yeterlidir. Bylece sadece ilk rakama bal olarak tek veya ift noktalar arasnda hat balamak olasdr. Bu yntemle, apraz olarak llm yol, kanal, ev kenarlar da ardl olarak balanabilir. Semboller de ayn ekilde grmeden ilgili Nokta Numaralar verilerek yerletirilebilir. rnein; some sembol, S.* eklinde tm some noktalarna bir seferde yerletirilebilir. Genel nokta szgeleri geerlidir. Dik Ayak/abs: Bulunulan yerden iki nokta ile gsterilecek bir referans izgiye gre, dik ayak, dik boy deerleri verilecek koordinata veya noktaya gidilir veya bu noktadan k yaplabilir. leme girdikten sonra ekrana gelen pencereye dik ayak-dik boy mesafeleri girilir.
rnek: Ekranda mevcut bir dorunun ilk 10 metresinden balayacak ve doruya dik bir ekilde 30 m uzunluunda bir doru izimi gerekebilir. Doru ilemi seilir. Referans mens alr. Bu rutin seilir. Referans dorunun her iki ucu gsterilir. Dik Ayak Deeri olarak 10 m verilir. Dik Boy olarak 0 deeri verilir. izilecek Dorunun balangc bulundu, sra dik kmakta.
Referans mens yeniden alr. A/Mesafe ilemi seilir. Mesafe olarak 30 verilir. A olarak N-100 (veya N+100) verilir. Referans 2 nokta ardl olarak gsterilir. lem tamamlanr. (Alar noktalarn gsterilme ynne ve dorularn balanma ynne gre 200 grad farkl olabilir.) Bu durumda son nokta, fare ile tekrar gsterilerek izilen doru geri alnr ve ilem, a deerine N+100 veya O+100 verilerek tekrarlanr. eyrek: Bulunulan yerden, gsterilecek bir dairenin 4 asal noktasndan en yakn olanna balanlr. 2 Noktal Kesiim: Bu ilem ile ilem ierisinde, 2 nokta ve uzaklktan kesiim olana salanmtr. ncelikle iki nokta seilir.
Daha sonra kestirme noktasnn bu iki noktaya olan uzaklklar verilir. Kesiim 2 tarafta olacandan uygun kesiim noktas fare imleci ile gsterilir.
Eim: Bulunulan yerden verilecek eim deeri ile verilecek mesafe kadar gidilir. Eim x, y dzleminde hesaplanr. A mesafeye denktir.
leme girdikten sonra ekrana gelen pencereye eim ve uzunluk deerleri yazlr. Uzunluk kutusunun sonundaki butona baslrsa ekrana gelen pencerede 2 Noktadan Mesafe, Mesafe Forml ya da istenilen deer seilir.
Mesafe Forml seilirse ekrana gelen pencerede istenilen forml yazlabilir.
Kesiim: Bu rutin ile ilem ierisinde, 4 noktadan kesiim olana salanmtr. Kesiim sonras dorudan kesiim noktasna balanlr. Dorultular oluturan noktalarn ardl olarak gsterilmesi yeterlidir. Nokta atma, hat balama veya benzeri ilemlere devam ederken, kesiim hesab yaplmas gerekebilir. Aksi durumda ilemden kmak, kesiim hesabn yapmak ve geri dnerek kalnan yerden devam edilmesi gerekir.
Referans Nokta: zellikle ve numaral ilemlerde verilen Dy, Dx, A ve mesafe deerleri o anda bulunulan noktadan deil de, referans olarak gsterilecek bir noktadan alnmas gerekiyorsa, Nokta Referans verilebilir. Bu durumda ncelikle bu rutine girerek referans noktann gsterilmesi gerekir. Daha sonra, ilgili rutine girerek deerlerin verilmesi gerekir. rnein; bulunulan noktadan herhangi bir noktaya olan Dy, Dx uzakl bilinen bir noktaya dorudan hat balanlabilir. Layer-Tabaka: izgi izerken veya sembol yerletirirken, Tabaka ayarlamalar veya izgi tipi seimleri, bilindii gibi ekrann altndaki Tabaka ve izgi tipi penceresinde yaplmaktadr.
Burada, ilemlerin daha kolay ve hzl yaplabilmesi iin ek yntem salanmtr. Tabaka ve izgi tipi deiiklii, ayn anda gerekletirilebilir. Bu rutine girdikten sonra, ekranda gsterilecek objenin, tabakas ve izgi tipi aktifleecektir. Bu ilemden sonra, yeni izilecek dorular, o objenin tabakas ve izgi tipi ile izilmeye balayacaktr. izgiler, semboller, daire ve yaylar vb. ilem iin seilebilir. Verilen Koordinata Git: Y, X deerleri bilinen bir yere nokta atlabilir. Veya herhangi bir yere nokta atlmas srasnda Y ve X deerlerine, arzu edilen koordinat deerlerinin yazlmas ile , noktann koordinatlara atlmas salanabilir.
leme girdikten sonra ekrana gelen pencereye istenilen Y ve X deerleri girilir. Y ve X'in karsndaki butona baslrsa ekrana gelen pencereden 2 Noktadan Mesafe, Mesafe Forml ya da istenilen deer seilebilir. Mesafe Forml seilirse ekrana gelen pencerede istenilen forml yazlabilir.
Bu ileme Alt-K tuuna baslarak da eriilebilir. Son Noktaya Git: Projede en son atlan noktaya veya yakalar. Uzunluk Deerleri Verme: Referans mens ierisinde yer alan, herhangi bir ilem ierisinde 5 ekilde uzunluk deeri verilebilir: 1.Saysal Deer Verme: Uzunluk deerleri metre cinsindendir. Mesafeler, o anda bulunulan yerden itibaren alnrlar. Saysal deer, bir formln sonucu olarak da ortaya kabilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-50 son izilen izginin son noktasn
rnein; Uzunluk deeri olarak benzer deerler verilebilir. 100 150.48 25.5+16-2.75 50+40.87/3-COS(50)*125 (Forml sonucu program tarafndan hesaplanr.) 2. N :2 Nokta: Uzunluk deerinin rakamsal karl tam olarak bilinmiyorsa, ancak ekranda bu uzunluu belirleyen en az iki nokta varsa, uzunluk deeri ekrandan alnabilir. Ekranda ardl olarak gsterilecek iki nokta arasndaki mesafe, ilem iin alnabilir. Noktalarn gsterilme sras nemli deildir. Birden fazla N harfi kullanlabilir. Bu durumda, noktalar uygun srada gsterilmelidir. Nokta yakalama modlarna dikkat edilmelidir. rnein; uzunluk deeri olarak: N: Ekranda ardl olarak gsterilecek iki nokta aras uzunluk alnr N+N: Ekranda ardl olarak gsterilecek iki uzunluk toplam alnr N+100: Ekranda ardl olarak gsterilecek iki nokta aras uzunluktan 100 m. fazlas alnr. (N+N)/2: Ekrandaki iki uzunluun ortalamas kadar 2*N-N+100: Birinci uzunluun 2 kat, eksi, ikinci uzunluk ve art 100 m. N/3: Ekrandaki iki nokta aras uzakln 1/3 uzunluu kadar 3. O: OBJE Referans: Kullanm N ile ok benzerdir. Tek fark, uzunluk deeri olarak, ekranda mevcut 2 nokta yerine, bir dorunun, dairenin, yayn veya oklu dorunun gsterilmesidir. Bu durumda saylan objelerin uzunluu, uzunluk deeri olarak alnacaktr. N ve O referanslar ayn formln ierisinde kark olarak kullanlabilir. Bu durumda Objelerin ve Noktalarn gsterilme sras, formldeki sraya uygun olmaldr. O: Ekranda gsterilecek objenin uzunluu alnr O+125.50: Ekranda gsterilecek obje uzunluundan 125.50 m daha fazla bir uzunluk (O+O)*2: Ekrandaki ardl olarak gsterilecek iki objenin toplam uzunluunun iki kat kadar O/4: Gsterilecek dorunun 1/4 uzunluu kadar 2*N-O/3+100+N-O: Birinci uzunluun 2 kat, eksi, gsterilen dorunun 1/3 uzunluu, art, 100m., art, birinci uzunluk ile gsterilen dorunun arasndaki fark
4. Y ile Gsterilecek ki Nokta Arasndaki DY Uzakln Vermek: Ekranda ardl olarak gsterilecek iki nokta arasndaki uzakln yatay bileeni (Dy), uzaklk deeri olarak alnmas gerekirse Y sembolik gsterimi uzaklk deeri olarak verilmelidir. 5. X ile Gsterilecek ki Nokta Arasndaki DX Uzakln Vermek: Ekranda ardl olarak gsterilecek iki nokta arasndaki uzakln dey bileeni (Dx), uzaklk deeri olarak alnmas gerekirse X sembolik gsterimi uzaklk deeri olarak verilmelidir. Tm zelliklerin forml eklinde ortak kullanm salanabilir. Bir forml dizisi ierisinde birden fazla O, N, Y ve X harflerini kullanarak farkl referanslar verilebilir. O/3+N/2+12.56+O-Y gibi. Ayn harften birden ok kullanlmas durumunda ayn veya farkl objeler gsterilebilir. A Deeri: Referans mens ierisinde yer alan, herhangi bir rutin ierisinde, A deeri verilmesi gerektiinde 3 ekilde a verilebilir. 1. Saysal Deer: A deerleri grad cinsindendir. Alar yatay eksenden ve saat istikametinin tersine doru alnrlar. Saysal deer, bir formln sonucu olarak da ortaya kabilir. rnein; a deeri olarak benzer deerler verilebilir. 100 100.25 25.5+16-2.75 50+40.87/3-COS(50) (Forml sonucu program tarafndan hesaplanr.) 2. N: 2 Nokta; A deerinin rakamsal karl tam olarak bilinmiyorsa, ancak ekranda bu dorultuyu belirleyen en az iki nokta varsa, a deeri ekrandan alnabilir. Ekranda ardl olarak gsterilecek iki noktann oluturduu dorultunun, yatayla yapt a ilem iin alnacaktr. Noktalarn gsterilme sras nemlidir. Ters gsterimlerde a deeri 200 grad farkl alnacaktr. Genellikle, ekranda mevcut dorultulara, paralel/dik/belli bir a yapan dorular oluturmak veya kaydrmalar yapmak amac ile kullanlr. Birden fazla N harfi kullanlabilir. Bu durumda, dorultular, ardl olarak ve uygun srada gsterilmelidir. Nokta yakalama modlarna dikkat edilmelidir. rnein; A deeri olarak: N: Ekranda ardl olarak gsterilecek iki nokta ile belirlenen dorultunun yatayla yapt a alnr. N+N: Ekranda ardl olarak gsterilecek iki dorultunun (4 nokta) yatayla yaptklar alarn toplam alnr.
N-N: Ekranda ardl olarak gsterilecek iki dorultunun (4 nokta) yatayla yaptklar alarn fark alnr. N+100: Ekranda ardl olarak gsterilecek iki nokta ile belirlenen dorultuya dik bir a alnr. (N+N)/2: Ekranda ardl olarak gsterilecek iki dorultunun a ortay kadar. 2*N-N+100: Birinci ann 2 katnn 100 g fazlasndan, ikinci a deeri kartlacak. N/2+N+50.25-N/4: Birinci ann yars+ ikinci a+50.25 grad - nc ann 1/4 3. O: OBJE Referans: Kullanm N ile ok benzerdir. Tek fark, ekranda mevcut 2 nokta yerine, bir dorunun gsterilmesidir. Bu durumda, bu dorunun dorultusu a deeri olarak alnacaktr. Dorunun balama yn nemlidir. A deerinin ekrandan alnmasnda, her durumda O yerine, N kullanlabilir. Bu durumda dorunun her iki noktasn n gsterilmesi yeterlidir. Nokta yakalama modlarna dikkat edilmelidir. N ve O referanslar ayn formln ierisinde kark olarak kullanlabilir. Bu durumda Objelerin ve Noktalarn gsterilme sras, formldeki sraya uygun olmaldr. O: Ekranda gsterilecek doru dorultusunun yatayla yapt a alnr. O+100: Ekranda gsterilecek doruya dik bir a (O+O)*2: Ekrandaki ardl olarak gsterilecek iki dorunun yatayla yapt alarn toplamnn iki kat kadar 2*N-O+100+N-O eklinde ardl kullanmlar da gerekletirilebilir.
Dier
Yakalama modlar penceresinden dier sekmesinde;
Paralel Nokta: izgi izmek veya nokta atmak vb. ilemlerde paraleli referans alnacak obje gsterilerek objeye paralel doru izimi yaplabilir, nokta atlabilir ya da sembol yerletirilebilir. rnein; ekranda izili bir doruya paralel bir doru izmek isteyelim. Bunun iin izim mensnden doru iz ilemine girilir. Daha sonra orta tua baslarak Yakalama Modlar mensne girilerek Dier blmnden Paralel Nokta ikonuna baslarak ekrandan paraleli referans alnacak doru gsterilir. Ekrana gelen pencerede Paralel Mesafe deeri dorudan ne kadar mesafede paralel alnacan belirtir. Hat Ucundan Sapma ise, hat ularndan ne kadar uzaklkta sapma ile paralel noktalarn gsterir. Bu deerler istee bal olarak pencereden girilir ve izim ilemine devam edilir.
Dier bir rnek doruya paralel sembol yerletirmek olabilir. Bunun iin izim mensnden Sembol Yerletir ilemine girilerek istenilen sembol seildikten sonra orta tua baslarak Yakalama Modlar mensne ulalr. Dier blmnden Paralel Nokta seilerek ekranda sembol paraleline yerletirilecek doru gsterilir ve sembol yerletirilir. Hat zerinde a/b Noktasnda: Seilen dorunun n eit paraya ayrlarak farenin bu noktalara gre referans alp hareket etmesi ve izimin yaplmasn salar.
rnein; ekrandaki bir dorunun 1/6'lk referans noktasndan balayarak izime devam etmek istiyorsunuz. Bunun iin izim mensnde Doru iz ilemine girdikten sonra orta tua basarak Yakalama Modlar mensne ulaabilirsiniz. Burada Dier blmnden Hattn a/b Noktasnda seilir ve ekrana gelen mende Blme Says ve Blme Aral deerleri girilir. Daha sonra ekrandan referans doru seilir ve istenilen noktadan izime devam edilir.
Yay Dik ABS: Yay zerinde verilen parametreye gre istenilen noktaya ya da verilen sapma deerine gre yayn evresinde bir noktaya gitmek iin kullanlabilir.
Butona tkladktan sonra ekrana gelen pencereden Balang Mesafesi ve Sapma deerleri girilir. Balang Mesafesi balangtan itibaren yay zerinde gidilecek uzunluu belirtir. Buraya istenilen deer girilir ya da yandaki ikona baslarak ekrana gelen Deer Seme penceresinden 2 Noktadan Mesafe ile ekranda gsterilen nokta arasndaki uzunluk yazdrlabilir, Mesafe Forml ile istenilen forml yazlabilir ya da aada bulunan deerlerden biri seilir. Sapma ise yaya olan dik mesafeyi belirtir. Buraya istenilen deer girilir ya da yandaki ikona baslarak ekrana gelen Deer Seme penceresi kullanlr. Bu referans ile yay zerine istenilen noktaya yaz yazdrlabilir. Yaznn uygulama noktas bu referans kullanlarak yay zerinde ya da yaya istenilen dik uzaklkta olacak ekilde yazlar ekrana yerletirilebilir.
Modl
Yakalama modlar penceresinden modl sekmesinde NETCAD anamodulu zerinde alan bamsz mesuyu, Netpro, Netsurf, FotoCAD gibi modllerde yaygn olarak kullanlan nokta yaplarn yakalamak iin kullanlr. Yakalama modlarndaki Modl sekmesi penceresinin grnm NETCAD zerinde ykl olan bamsz modllere gre deiiklik gsterir. rnein; mesuyu modl iin zel nokta yakala satrna sol fare tuu ile ift tkladnzda ebeke projesinde kullanlan nokta yaplarnn Nokta Ad, Y ve X bilgilerine ulaabilirsiniz.
Alan pencerede yakalanacak nokta satr zerine ift tklayarak o noktay yakalayabilirsiniz. Rapor butonuna baslarak ebeke noktalar ile ilgili tablo halinde dkmana ulalr.
Yakalama Modlar
Bu blmde, kullanclarn mutlaka bilmesi gereken nemli zelliklerden bir bakasn, Yakalama Modlarn aklamaya alacaz. Yakalama Modlar NETCAD' in CAD tabanna ilikin zelliklerden bir tanesidir. Nokta tabanl yazlmlara gre nemli farklardan bir tanesidir. Doru izmek iin mutlaka nokta gerekmedii daha nce belirtilmiti. Nokta kavram, haritaclk ve benzer uygulamalarda doal olarak nemlidir. Ancak her ey deildir. Kullanclar program tandka, farkl projeler gerekletirdike, noktann bir ok durumda hemen hemen hi gerekmediinin farkna varacaklardr. Yakalama modlar olarak tanmladmz kavram, bir dorunun balama ve biti noktalarnn, bir semboln veya bir yaznn yerletirilecei noktalarn istee gre belirlenmesidir. Bu seme ileminde, aada belirtilen modlar istee bal olarak ayarlanmaldr. Aadaki aklanan yakalama modlar iin birer ikon bulunmaktadr. (Bu ikona atanm tular yannda belirtilmitir.) Dier yakalama modlarna nasl eriilecei ileride anlatlacaktr. (En yakn, dik vb.)
SERBEST Mod NOKTA Yakalama Modu F4 U NOKTA Yakalama Modu F5 KESM Yakalama Modu F6 ORTA NOKTA Yakalama Modu F7 UYGULAMA NOKTASI Yakalama Modu F8 EN YAKIN NOKTA Yakalama Modu KARELAJ Modu F9 EKSENE DK Modu F11 Hat balama, sembol yerletirme, alan evirme, izim penceresinin braklmas veya referans yakalama noktasnn gsterilmesi gibi nokta seme ilemlerinde, fare imleci seilmek istenilen noktann zerine gtrlr ve sol fare tuuna baslr. Bu aamada seilen nokta ve koordinatlar o anda aktif durumda olan Yakalama Moduna gre deiir. Eer fare imleci altnda o anda aktif durumda olan yakalama modlarna uygun bir durum bulunamamas durumunda, yakalama ilemi gereklemez. Yakalama modlarnn aktif olup olmad ilgili ikonun renginden anlalr. Gri renk kapal, Krmz aktif anlamndadr. Modlar arasnda gei ve deiim, her aamada kolaylkla yaplabilir. Modlar, ayn zamanda, fare orta tuu veya klavye boluk tuu ile alan, Referans mensnden de deitirilebilir.
Serbest Mod: Serbest yakalama modu, tm yakalama ikonlarnn kapal olduu durumdur. Sol fare tuuna basld an, o andaki imle koordinatlar, ekrann duyarl ile doru orantl olarak alnr. Herhangi bir nokta aramas yaplmaz. mle altna rastgelse bile bir nokta olup olmad aratrlmaz. Varsa bile, nokta yakalanmaz. Dorular serbeste izilebilir, semboller istenilen yere braklabilir. Noktadan noktaya ev balarken, bu moda geip arada baka nokta olmasa da yumuatma amac ile izgiler istenildii ekilde balanabilir. Pafta Lejantlar, izelgeler, rnek Kanal kesitleri (Kamulatrma), fraz Beyannameleri, Kadastro Ayrma ap, Malik izelgeleri, Koordinat izelgeleri, Alan hesap izelgeleri, Binalarn llmeyen keleri, mar plan tasarmlar ve izimleri, mimari izimler, kavak tasarmlar, alan taramalar, ev taramalar vb. gibi herhangi bir noktaya baml olmayan saysz alma bu yolla ve kolaylkla yaplabilir. Bir ayrcalk olarak Doru/oklu doru izme ileminde, kapal bir alan oluturacak ekilde, son nokta, ilk nokta zerine braklmak istenirse, Nokta veya U Nokta Yakalama modu aktif olmasa bile ilk nokta otomatik yakalanarak, alan kapatlr. Nokta Yakala: Bu mod Haritaclk Modudur. Bu mod aktifken, imle altnda bir NOKTA var ise yakalanr. Yoksa yakalama ilemi yaplmaz. Nokta yoksa, Yakalama Modlar deitirilerek veya uygun nokta gsterilerek ileme devam edilebilir. Yakalanacak nokta imle iersinde olmaldr. mle iaretinin ierisine birden ok nokta giriyorsa, ilk oluturulan nokta yakalanr. Dier noktann yakalanmas gerekiyorsa Referans mens kullanlarak nokta numaras verilmeli veya o blge byltlmelidir. mar ve Halihazr harita projelerinde genelde aktif olmaldr. Bu moda F4 tuu ile ulalabilir. Son Nokta Yakala: Bu mod aktifken, imle iareti altnda bir doru ucu veya okludoru kesi alan kesi, yay ucu var ise u noktasndan yakalanr, NOKTA var ise yakalanmaz. Yukardakilere uygun bir durumun bulunmamas durumunda seim ilemi yaplmaz. Bu durumda Yakalama Modlarn deitirilerek veya uygun nokta gsterilerek ileme devam edilebilir. Yukardakilere ek olarak, ayn zamanda Nokta objelerinin de seilmesi isteniyorsa, Nokta Yakala ikonu da aktifletirilmelidir. stee gre ayn anda birden ok mod aktifletirilmelidir. Bu durumda, yaklama ncelii, NOKTA, KESM, U , ORTANOKTA srasndadr. Bu moda F5 tuu ile ulalabilir.
Kesiim Noktas Yakala: Bu ikon aktifken, varsa, imle iareti ierisine giren iki objenin kesiim noktas otomatik olarak bulunur ve ilem iin yakalanr. Yakalanan kesiim noktasna nokta atlmaz. Kesiim noktasn bulma ilemi doru, daire ve yay objelerinin ikili kombinasyonlarnn tmnde yaplabilir. Bu moda F6 tuu ile ulalabilir.
Orta Nokta Yakala: Herhangi bir yeri gsterilen doru, oklu doru veya yayn orta noktas alnr.
Genellikle izelge hazrlamada ve zel projelerde kullanlr. Bu moda F7 tuu ile ulalabilir. Uygulama Noktas Yakala: Bu modla dairelerin ve yaylarn merkezleri ile yazlarn, ekillerin ve bloklarn tutma noktalar yakalanabilir. Bu moda F8 tuu ile ulalabilir. En Yakn Objeyi Yakala: Gsterilecek objenin (doru, yay, daire vb.) o anda imlein bulunduu noktaya en yakn yerine balanlr. Bu yolla, bir dorunun tam zerine nokta atlabilir veya tam zerine doru ile balanlabilir. Bu yntemle, dorultu belirlemek amac ile, uzun bir dorunun her iki ucunun gsterilmesi yerine, ardl olarak zerinde iki nokta oluturulabilir.
Tabaka Modlar
Tabaka Modlar penceresine NETCAD ekrannn alt ubuunda bulunan butonun tklanmas ile ulalr. Objelerin ve Referans Bitmapn grntleme zelliklerinin dinamik olarak ayarland penceredir. Tabakada ak olduu halde baz zellikleri, bu pencereden de mdahalede bulunarak dzenleme yapabilirsiniz. Seilen zelliklerin solundaki kutucuk iaretli olarak gelir. Seme ilemi bittikten sonra Tamam komutu ile pencereden klr.
Hzl Eri iz : gen modelin yklenmesi ile krkl mnhaniler otomatik olarak geirilecektir. Bu aamada, hatal kotlar dzeltilebilir ve her trl model iyiletirme almalar yaplabilir. Krkl mnhanilerin ekrana gelip gelmemesini, gelirse hangi aralklarda geleceini ayarlamak iin kullanlr. Mnhanilerin ka metrede bir geeceini sa taraftaki butonlardan aa ve yukar hareket ettirerek kullanabilirsiniz.
Karelaj modu: Karelaj noktalarnda dolama modunu aktif hale getirmek iin kullanlr. mlecin hangi aralkta dolaaca sa taraftaki butonlardan aa ve yukar hareket ettirerek kullanabilirsiniz. Kaln Obje izimi: NETCAD'de dorulara kalnlk verilebilmektedir. zellikle mar Plan izimlerinde vazgeilmez olan, izgi kalnlklarnn alp kapatlmasn salar. Bu seenek ile daha nce kalnlk verilmi dorularn kaln olarak grnp grnmeyeceini belirler. Dorulara tek tek veya topluca kalnlk verilebilir. Doru kalnlklar, Obje Sor ilemi ile sorgulanabilir ve deitirilebilir.
Nokta Adlar , Kotlar , Kodlar, Taramalar: Tabaka penceresine girmeden toplu olarak, alp kapatlmasn salar. Nokta Adlar: Nokta Kotlar:
0 izgi Kalnl: Proje genelinde kalnl olmayan izgiler 1 piksel kalnlnda izilirler. zellikle referans bitmaplar zerinde bu kalnlk yetersiz kalabilir, grnrlk debilir. Bu gibi durumlarda 0 izgi kalnl deerini 2 veya 3 vererek ok daha iyi sonular alabilirsiniz.
Referans Bitmapleri Gster: Ekrana yklenen bitmapn (Raster verinin) grnp grnmemesini salar. Aktif Referans aretle: Ekrana birden fazla referans bitmap dosya yklenebilir. Bu ilem ile yklenen dosyalardan hangisinin aktif olduunu belirlemek iin kullanlr. Aktif olan referans bitmap dosyann etrafna krmz bir ereve izerek belirli hale getirir.
Raster Liste: Bkz.11. Blmde Referans Bitmap mensne baknz.
3. BLM: Proje Mens

A
NETCAD programna girildii zaman PROJE1.NCZ otomatik olarak alr ve aktiftir. stenirse daha nce oluturulmu bir dosya yklenebilir. Ykleme ilemi, zerinde herhangi bir deiiklik yaplmamsa, PROJE1.NCZ dosyas zerine yaplacak, yeni bir pencere almayacak ve bu dosya kaybolacaktr. Deiiklik yaplm ise, yklenilen dosya farkl bir pencere oluturacaktr. NETCADe gereken sayda dosya yklenebilir. Geili olarak istenilen herhangi birinde allabilir. Dosyalarn ismi, pencere balnda yer alacaktr.
Ykleme ilemi Dosya Ykle penceresi ile yaplr. Pencerenin kullanm, genel Windows Saklama\Ykleme pencerelerine benzer ekildedir. Dosya Ad: Yklenecek dosya ad bu blme yazlmaldr. Dosyann adnda bir deiiklik isteniyorsa Dosya Ad Penceresi zerinde tklanarak istenilen deiiklik yaplabilir. rnein; yklenecek dosya ad dorudan yazlabilir. Dosya listesi ok uzunsa, dosya adnda uygun deiiklikler yaplarak, dosya listesi deitirilebilir. rnein; 19*.NCZ yazlarak, listede sadece 19 ile balayan .NCZ dosyalarnn grntlenmesi salanabilir. Bu yntem, ad tam hatrlanamayan yada farkl tip bir dosya yklemek istediimizde, rnein bir nokta dosyasn yklemek istersek *.NCN yazarak nokta dosyalarnn listelenmesini salayabiliriz. Dosya Tipi: NETCADe farkl tipte dosyalar yklenebilir. Yklenecek dosya tipi, Dosya Tipi penceresinden seilerek aktifletirilmelidir. Seilen tipe uygun uzantlar, dosyalar penceresinde belirecektir. NETCAD for Windows izim dosyalarnn tipi .NCZdir. NETCAD ile ilgili baz dosya tipleri ve uzantlar aadadr.
NETCAD 4.0 GIS Proje Mens 3-1
Projeye Ekle: zerinde allan aktif proje zerine, dier bir proje eklenebilir. Bu yolla detaylarn zerine mnhani eklenebilir. Paftalar birbirlerine eklenebilir. Bylece 1/1000 leinde 4 pafta, 1/2000 leinde bir pafta retmek iin yanyana getirilebilir. mar planlarnn zerine kadastro eklenebilir. Ekleme ilemi sonucunda iki proje koordinatlarna gre konumlanrlar.
DOSYA TP izim (Win) Yedek izim (Win) izim (Dos) Yedek izim (Dos) Nokta Tabaka Parametreleri AutoCAD DXF Dosyas ASCII Yazc kts Tanm Dosyas Dnm Deerleri
UZANTISI NCZ $NC PLT $PL NCN LYR DXF CKS DEF DNS
Projeye Ekleme ileminde, mevcut objeler ve tabakalar birleerek tek bir proje olutururlar. Geri Al ilemi hari, birbirleri zerine eklenen iki dosyay ayrmak mmkn olmayabilir. Ayn isimdeki tabakalar birleecektir. Dosyalarn eklenmesi ile ift hat ve/veya ift nokta olumas durumunda ift Hatlar Aykla ve/veya ift Objeleri Aykla ilemi kullanlabilir. Eklenecek dosyann herhangi bir deiiklie izin verilmeksizin, sadece altlk olarak kullanlmas amalanyorsa Referans Yneticisi ilemi kullanlmaldr. n zleme Penceresi: Sadece *.NCZ dosyalar iin geerli olan bir zelliktir. Dosyann saklanmas srasndaki ekran grnts bu pencerede belirecektir. Bylece dosyalarn yklenmeden ieriinin grlebilmesi, farklarnn anlalabilmesi mmkn olacaktr. Dosya saklanrken kullanc bilgisi ve proje ile ilgili aklama da girdii taktirde n zleme Penceresinde bu bilgilerde grnr. Ayrca dosyann sakland tarih, dosyann kaplad alan da gelen bilgiler arasnda yerini alr.
Son Dosyalar:
Bu butona baslnca ortaya kan pencerede en son yklenen 10 projeye ulamak mmkndr.
A: Dosya seme ilemi tamamlandktan sonra A butonuna baslarak dosyann NETCAD ekranna yklenmesi salanr. Bu ilem yerine dosya zerinde fare sol tuu ile ift tklanarak yine dosyann yklenmesi salanr. ptal: Dosya seiminden vazgemek veya dosya seim penceresini terketmek iin kullanlr.
Yeni
NETCADde ayn anda birden ok proje ile allabilir. Herhangi bir proje zerinde alrken, mevcut baka bir dosya yklenebilir veya bo bir ekran alarak yeni bir projeye balanabilir. Mevcut dosyalarn rutini ile gerekletirilir. Yeni Proje A ilemi ile bo alma ekran oluturulabilir veya mevcut bir dosyann alacak bo ekranlara altlk olarak yklenmesi salanabilir. Pencerede yeralan dosya otomatik olarak yklenecektir. En son ilem yaplan dosya ad, n deer olarak pencerede yer alr. Bu dosya pencereye ift tklanarak veya fare orta tuu ile alan Dosya Ad penceresi ile deitirilebilir. Bu dosyann altlk olarak yklenmesi istenmiyorsa seenek pasifletirilmelidir. Bu durumda, dosya mevcut olsa bile yklenmeyecektir. Benzer ekilde, dosya bulunmasa da ykleme ilemi yaplmayacaktr. Bu ilem ile yaplan yklemeler, yeni alan bo dosyaya bir altlk olmas amacn tamaldr. Bu yntemle alacak projenin cinsine gre tabaka yaplar ayarlanm bir dosya altlk olmas amac ile yklenebilir. Ykleme ilemi yaplm olsa bile, alan bo ekranlar PROJE1.NCZ, PROJE2.NCZ eklinde ardl olarak isimlendirilirler.
Kapat
Ekranda allan projeler kapatlabilir. Kapatlacak proje ncelikle aktifletirilmelidir. Proje penceresi fare ile tklanarak aktifletirilebilir. Birden ok proje ile allmas durumunda, aktif proje, en ndeki projedir ve pencere
bal mavi renktedir. Projenin kapatlmas srasnda, projede bir deiiklik olmusa, uyar mesaj grntlenir.
zellikler
Genel
Projede bulunan Tabaka says, Obje says, izgi Tipi says var ise Raster says, Referans Dosya says ve Referans Dosya boyutunu grntler.
lek
Bu blmde lek olarak projenin alma lei kutucua yazlr. Bylelikle projenin alma leine gre kts alnabilir. alma lei, izim lei deildir. Proje banda yaplmas gereken, projenin lei dnlerek verilecek bir deerdir. Sonradan da projeyi istenen lee getirmek mmkndr. alma lei, Yaz boylarn, ekil (sembol) boylarn ve Blok boylarn etkiler. alma lei proje ile birlikte saklanr. Baka bir projenin alma lei farkl aktif projeye eklenmesi durumunda, aktif proje alma lei ngrlr.
Projeksiyon
Her proje iin Projeksiyon deerleri giri penceresidir. Bylece Farkl projeksiyonlarda allm projeler ayn anda projeksiyon deerlerinin eletirilmesiyle ayn projeksiyon ve datumda kullanlabilir. Deerler Projeyle birlikte saklanr ve dosya yklenirken bu deerlere gre konumlandrlr.
Eer
projenizin
Projeksiyon
ayarlarnda
deiiklik
yapmak
istiyorsanz
Projeksiyon kutusunun sonunda yer alan
butona baslr.
Alan Projeksiyon Parametreleri penceresinden Projeksiyon kutusunun sonunda yer alan ok butonuna baslarak alan menden yeni projeksiyon tr seilir. Yine Datum kutusunun sonunda yer alan ok butonundan yeni datum tr belirlenir. D.O.M (Dilim Orta Meridyeni) kutusuna ilgili deer girildikten sonra Dilim No kutusuna deer otomatik olarak gelir. Tamam komutu ile ileme devam edilip Proje zellikleri penceresinden Projeksiyon sekmesinde yeni tanmlanan projeksiyon bilgileri yer alr. Yine bu pencerede Tamam komutu ile geildiinde yeni tanmlanan projeksiyon ayarlar proje geneline uygulanm olur.
UTM
Eski proje ve kullanclar iin koordinat sistem tanmn ierir. Otomatik olarak gerekli projeksiyon ayarlarn yapar. UTM haricindeki sistemler iin gerekli ayarlar projeksiyon sekmesinden yaplmaldr.
Yardmc lemler
Proje Dzenle
Kullanlmayanlar: Proje Dzenle penceresi zerinden kullanlmayanlar sekmesine girilir. Bu ilem projede kullanlmayan tabakalar, izgi tiplerini, fontlar, ekilleri ve bloklar temizlemek amacyla kullanlr.
leme girdikten sonra ekrana gelen pencereden temizlemek istenilenler iaretlenir ve temizle butonuna baslarak ilem balatlr. Temizle butonuna basldktan sonra ekrana gelen pencereden kullanlmayan tabaka, izgi tipi, font dosyas ve sembol dosyas ile ilgili bilgiler elde edilir. NETCAD 4.0 GIS Proje Mens 3-7
ift Objeler: Proje Dzenle penceresi zerinden ift Objeler sekmesine girilir. Uygulama noktas ayn olan daire, blok, sembol, yaz gibi objeleri ve kesien hatlar ayklamak isteyebileceiniz durumlar iin retilmi bu komuta girildikten sonra, ift olan nesnelerin seiminin yaplmas gerekir.
Bu aamada szge kullanabilirsiniz. Ayklama ileminden sonra, objelerin tabakas deitirilerek FT_OBJE tabakasna alnr. Bu ilemle kesien hatlar da temizlenebilir. Komut kesien hatlar iin kullanlrsa son oluturulan obje hari dier izgiler FT_OBJE tabakasna alnacak ve ayklanm olacaktr. ift izgiler: Proje Dzenle penceresi zerinden ift izgiler sekmesine girilir. Herhangi bir nedenle olumu ift izgiler bu rutinle ayklanabilir. ift izgiler genelde, ayn proje paralarnn birbiri zerine yanllkla eklenmesi ile oluurlar. ift izgi ayklamas her iki u koordinat ayn olan hatlara gre yaplr. Tabaka kontrol yaplmaz. Bulunan ift izgiler, FT_ZG tabakasna alnrlar. Bu tabakann silinmesi, kapatlmas vb. ilemler kullancnn isteine braklmtr. NETCAD 4.0 GIS Proje Mens 3-8
ift izgilerden hangisinin ift izgi olarak ayrlaca istee bal olarak Ayklanacak Olanlar ksmndan belirlenebilir. Bylece nceki veya daha sonra ste gelen izgilerin belirlenmesi salanabilir. Bu ilem oklu doru ile izilen hatlar iin geerli deildir. Ayklanacak olanlar ve tabaka ad girildikten sonra ift izgileri Aykla butonu ile ilem balatlr. Tabaka Srala: Proje Dzenle penceresi zerinden Tabaka Srala sekmesine girilir.
Bu ilem ile seilen tabaka srasna gre objeler ekranda grntlenir. rnein; en altta ada, stnde parsel ve en stte bina objeleri grntlenmek isteniyorsa bu objelerin tabakalar ada, parsel, bina sras ile sralanr. Sralama ncelikleri blmne istenilen sralamada tabakalar oklarn yardm ile bu blme aktarlr. Srala butonuna basldktan sonra ekrana gelen pencerede Mevcut Tabakalar blmnde projede kullanlan tabaka isimleri bulunur. Tamam butonuna basldktan sonra ekran yenilendiinde objeler istenilen sraya gre NETCAD 4.0 GIS Proje Mens 3-9
grntlenmi olurlar. 1/1000 lekte izilmi planlama projelerinin 1/5000 lee evrilirken yollarn ve adalarn gsteriminde bu ilem kullanlarak proje retilebilir
Rulo eklinde Kaydet

Rulo iin, erit harita, plan vb. projeler normal ekilde hazrlanmal ve izime hazr hale getirilmelidir. Proje izime hazr hale getirildikten sonra aadaki sra izlenmelidir. ncelikle RULO adl bir tabaka almal ve aktifletirilmelidir. iz Mens\Paralel Doru iz'e girilerek erit genilii verilmelidir. Genilik metre cinsindendir. 1:2000 leinde 30 cm lik bir erit oluturmak iin, genilik deeri, saa 300 ve sola 300 olarak verilmelidir veya genilik tek bir tarafa toplanarak, bir tarafa 600, dier tarafa 0 verilebilir. Genilii ayarlanm, Paralel doru iz ilemi ile istenilen utan balanarak, erit harita ortalanarak ve olabildiince az krkl paralel hat geirilmelidir. erit iin uygun hat ve krklarn belirlenebilmesi ve daha iyi bir erit oluturmak amacyla bir nceki deneme altlk olarak kullanlmaldr. Bunun iin; o andaki RULO tabakasnn ismi deitirilmeli rnein RULO1 yaplmaldr. Yeni bir RULO tabakas ap aktifletirilmeli ve erit geirme ilemleri yenilenmelidir. Daha nce geirilen hatal erit ekranda duracandan, yenisi, eski hatalar tekrarlamakszn geirilmelidir. eritler zerinde kaydrma, uzatma, birletirme gibi edit ilemleri gerekirse yaplabilir.
erit uygun ekilde geirildikten sonra, Proje\Yardmc ilemler\ Rulo in Grid ilemi ile erit ierisine denk gelen karelaj noktalar oluturulur ve kenarlara gelen gridlerin koordinatlar otomatik yazdrlabilir. Grid aralklar belirlenebilir. istee gre
Proje\Yardmc lemler\Rulo eklinde Kaydet ilemine girerek erit haritann oluaca yeni dosya ismi verilmeli. Bu ilem krklemeleri otomatik olarak oluturacak, yazlar ve sembolleri uygun ekilde evirecektir.
lem sonras oluacak dosya ismi verilerek diske saklanr. Daha sonra hazrlanan rulo dosyas yklenerek zerinde gerekli grlen deiiklikler eklentiler varsa yaplr ve dosyaya son durumu verilerek izim iin hazrlanr. Yaplan dzeltmelerin saklanmas unutulmamaldr. erit haritann izimi iin, izici penceresindede, uygun lek ve kat boyutu seilmelidir. RULO butonu pencerelerin ardl olarak izime gnderilmesini salayaca iin aktifletirilmelidir. lk pencereyi yerletirerek izime balanmaldr, dier komu pencereler ardl olarak iziciye gnderilecektir.
Pencerelerin ardl olarak deil de, daha kontroll bir ekilde iziciye gnderilme ilemi izici mensnden yaplabilir. izicinin Mutlaka RULO Mekanizmas olmas gereklidir.
Ruloya Uygun Grid ret

Bu ilem ile alan erit ierisine denk gelen karelaj noktalar oluturulur ve kenarlara gelen gridlerin koordinatlar otomatik olarak yazdrlabilir.
Grid aral istee gre verilebilir.
Plot (Kalemli Plotter iin)

Ayrntlar on-line yardm dngsnde anlatlmtr.
Oku
NETCAD farkl formatlardaki dosyalar veri kayb olmakszn okuyabilmektedir. Okuma ilemi Proje--Yardmc lemler--Oku admlarn takip etmektedir. Oku komutu seildikten sonra NETCADin tand raster ve vektr dosya biimlerinin olduu bir pencere gelir. Bu pencerede istenilen dosya tr seilir ve Okunan bilgiyi yeni projeye al iaretlenmi ise yeni bir NETCAD ekrannda, iaretlenmemi ise varolan projeye eklenerek dosya okuma ilemi balatlr. Her dosya zerine gelindiinde sadaki pencerede onunla ilgili ilem aklamalar grnecektir.
DGN Dnmleri: Konu ile ilgili ayrntlar on-line help dngsndedir.
Yaz
NETCAD oluturduu dosyalar farkl dosya formatlarnda saklayabilmektedir. Yazma ilemi Proje--Yardmc lemler--Yaz admlar ile yaplmaktadr.
NETCAD Yaz penceresinde tannan raster ve vektr dosya formatlar grntlenmektedir. lem admlar sa taraftaki pencerede yer almaktadr. Bu pencereden istenilen dosya format seilir ve ilem balatlr.
Blok Kaydet
Bir izim veya izimin bir paras, baka projelerde kullanlmak zere blok *.NCZ olarak saklanabilir. Genellikle pafta pindeksi, onay yazlar, tip kesitler, firma amblemleri gibi, serbeste yerletirilmesi gereken proje veya proje paralarnn saklanmas amacyla kullanlr. Blok Saklama ilemi bir anlamda Seilen Objelerin saklanmas amac ile kullanlr. Bu yntemle bir proje ierisinde sadece istenilen obje gruplarnn seilerek saklanmas salanabilir. rnein; byk projelerde sadece noktalar, kadastro parselleri, taramalar vb. obje gruplar seilebilir ve ayr dosyalar altnda saklanabilir. Bu tr dosyalarn ana projeye ekleme ilemi Dosya Ekle rutini ile yaplabilir. Ayrca bu dosyalar Dosya Ykle rutini ile tek olarak yklenerek zerlerinde gerekli ilemler yaplabilir. Saklanacak Objeleri Semek: nce blok yaplacak objelerin seilmesi ilemi yaplr. Seim ilemi tek tek veya fare orta tuu ile alan Obje Seme mensnn kolaylklarndan faydalanlarak yaplabilir. Seim ilemi sonras, bloun yakalama noktas sorulacaktr. Bu nokta, bloun eklenirken tutulaca noktadr. Ykleme srasnda bloun konumu serbeste belirlenecekse, bu noktann zel bir nokta olmas gerekli deildir, herhangi bir nokta gsterilebilir. Ancak yerletirme srasnda, blou oluturan NETCAD 4.0 GIS Proje Mens 3-13
objelerin konumlar belirlenmelidir.
dier
objelere
gre
belirlenecekse
uygun
ekilde
rnein; pafta lejant gibi bloklarn tutma noktalar belirlenirken, bloun kullanmnda yerletirilecei yere gre lejant kutusunun herhangi bir kesini tutma noktas olarak belirlemek genel olarak kolaylk salayacaktr. Aadaki rnekte grld gibi sol tarafta taranm olarak gsterilen bloun sol st kesi paftaya tam olarak yerletirebilmek iin en uygun nokta olacaktr. Dier rnek iin ise sa alt uygun olacaktr.
Blok dosyalarnn yaps izim dosyalar ile tamamen ayndr. Haritaclkta sk kullanlan bir rnek verelim. Alm herhangi bir pafta zerinde, Pafta Lejant, pafta kenar onay yazlar ve alt yazlarn hazrlandn varsayalm. Dier paftalarda da olmas gereken bu zelliklerin, tm paftalarda tekrar tekrar oluturulmamas iin dierlerine uygun ekilde eklenmesi akllca bir zm olacaktr. lem Sras: Blok Kaydet ilemine girilmelidir. Dosya ismi olarak en st pencereye rnein LEJAND yazlarak Kabul butonuna baslr. Sonra ilgili objeler ardl olarak seilmelidir. Seim ilemi, tek tek objelerin gsterilmesi veya Obje Seme Mens yardmyla yaplabilir. Seim ilemi sonras sa fare tuuna tklandnda Yakalama Noktas sorulacaktr. Ekrann sol alt tarafnda yer alan, U Nokta Yakala ikonu aktifken, paftann sa alt kesi gsterilebilir. Blok, LEJAND.NCZ olarak saklanm olacaktr. Ekrandaki paftann saklandn ve dier bir pafta yklemesi yapldn varsayalm. Blok Ekle ilemine girilerek LEJAND.NCZ seilerek kabul edilmelidir. Blok, Yakalama Noktasndan tutulmu olarak, serbeste dolatrlarak istenilen yere konulabilir. Ancak brakma noktas olarak, ekrandaki paftann sa alt kesi seilmelidir. Bu ke o anda ekranda deilse ilemden kmadan, ekran kaydrlabilir, tm proje grlebilir veya sa alt ke Zoom yaplarak byltlebilir. Braklma sonras, blok, bir nceki paftaya gre tam ayn konumda yerlemi olacaktr. Sadece pafta lejantndaki taramalarn, pafta numarasna gre kaydrlmas gerekecektir.
Blok Ekle
Daha nce NETCAD'de hazrlanarak saklanan bir izim o andaki projeye etkileimli olarak eklenebilir. Bu yntemle Pafta kenar bilgileri, pafta lejand paftaya eklenebilir.
Dosya Eklemek ileminde iki izim koordinatlarna gre konumlanacaktr. Blok Ekle ileminde ise getirilen izim istenilen yere braklarak koordinatlar serbeste belirlenebilir. Blok eklemede, ilgili blok, saklanrken verilen noktadan tutulacaktr. Bu yzden blok oluturma aamasnda yakalama noktasna dikkat etmek gerekmektedir.
izdir
Bu ilem Blm 14de (izim lemleri Blmnde) ayrntl olarak anlatlmtr.
Kaydet
Saklamann esas amac, proje zerinde yaplan deiikliklerin kalc olmasnn salanmasdr. zerinde allan projeler, elektrik kesintileri veya oluabilecek eitli bilgisayar sorunlarna kar nlem olarak istenilen sklkta saklanmaldr. Saklama ilemi, pencereden Dosya Sakla ileminin seilmesi ile otomatik olarak salanabilir. Dosya, ayn ad ve takda saklanacaktr. Proje yeni oluturuluyorsa veya proje ad olarak PROJE1.NCZ eklinde program tarafndan verilmi bir ad kullanyorsa, saklama ilemi ncesi projeye bir ad verilmesi istenecektir. Bu durumda saklama ilemi DOSYA SAKLA penceresi ile yaplr. Pencerenin kullanm, genel Windows Saklama\Ykleme pencerelerine benzer ekildedir. Saklama zamannn belirlenecek srelerde program tarafndan hatrlatlmas salanabilir. Genel\Genel Ayarlar\Genel sekmesinden saklama skl dakika olarak belirlenebilir. Saklama ileminde kullanc ad , aklama ve ifre gibi ek bilgiler girilebilir Dosyalarn Saklama ncesi Otomatik Yedekleme: Daha nce mevcut bir dosya ad zerine yaplan saklamalarda, dosyann saklamadan nceki durumu otomatik olarak yedeklenir. Yedek dosyalarn uzants, dosya taksnn nne $ iareti getirilerek oluturulur. rnein; .NCZ tipi dosyalarn yedei $NC dir. Varolan bir dosyann zerine, yanllkla baka bir dosya sakland zaman, o dosyann *.$NC uzantl hali yklenerek tekrar doru isimde saklanabilir.
Farkl Kaydet
Bazen, projenin orijinalini bozmamak iin, yaplan deiikliklerin farkl bir dosya ad altnda saklanmas gerekebilir. Bir dosyann farkl isimde yedeinin alnmas da ayn ekilde salanabilir. Yeni isimle saklama ilemi, Farkl Kaydet ilemi ile yaplr. Saklama ilemi ncesi Dosya Tipinin Seilmesi ile farkl formatlarda dosya oluturma salanabilir. Dosya Bilgileri blmne kullanc ismi, aklama ve ifre gibi bilgiler girilebilir.
k
NETCAD programndan k ilemini gerekletirir.
4. BLM: iz Mens
Tarama
Bu blmde, bir CAD yazlmnda olmas gereken gelimi tarama zellikleri anlatlacaktr. Tarama tipleri, NETCAD tabakalar blmnde sz edilen, kapal alan boyamalarndan tamam ile farkldr. Tm taramalar, doru paralarndan olumaktadr. Bu doru paralar ile her hangi bir dorunun tm zellikleri tamam ile ayndr. Taramay oluturan dorular zerinde her trl kaydrma, dndrme, sndrme, kesme, vb. ilemler yaplabilir. Taramalar tek tek silinebilecei gibi, grup olarak da silinebilir. Yeni taramalar NETSHAPE Doru\Sembol\Tarama editrnde oluturulabilir. Taramalar aktif tabakaya yerletirilirler. Taranacak Alann Seilmesi Taranacak Alann erisinde Taranmayacak Blge Varsa Seilmesi Taranacak Alann erisinde Dikkate Alnacak Objeler Varsa Seilmesi Standart tarama tiplerinden bazlar unlardr:
Alan Taramalar
Bu blmde, genellikle ehir Planclar, Mimarlar veya Tematik harita/plan yapan kiiler tarafndan kullanlan, bir alann en basitinden en karmaa kadar, dorulardan olumu, eitli zellikte geometrik desenlerle kaplanmasna ilikin NETCAD 4.0 GIS iz Mens 4-1
taramalara yer verilmitir. Bu desenler ok farkl, aralk, uzunluk, a ve sayda binlerce doru parasndan oluabilir.
Her taramaya bir isim verilmitir. Taramalar listeden seilebilir. Ok tular ile listede aa yukar dolalabilir. stenen tarama tipi tklanarak butona ait tarama aktifletirilmi olur ve pencerede grntlenir. Taramann as ve lei deitirilebilir. Uygun tarama tipinin seilmesi ile tarama ilemine balanlabilir. Alan taramalar tek tek yaplabilecei gibi toplu olarak da yaplabilir. Tek tek tarama iin pencereden Tara butonu ile klmaldr. Tarama ilemi, genel tarama zelliklerinde belirtildii ekilde gerekletirilmelidir. Ayn anda birden ok alann taramas tek seferde yaplacaksa pencereden oklu Tara butonu ile klmaldr. Alanlarn daha nce kapatlarak oklu doru haline getirilmi olmas gereklidir. Sz konusu alanlar, tek tek veya Obje Seme mens yardm ile topluca seilerek taranabilirler.
Dz Tarama
Bir alann paralel dorularla taranmasdr. Dorularn as ve aral pencereden ayarlanabilir. Alar, grad cinsindendir. Yatay eksenden balar ve ters saat ynnde artar. Aralk deerleri metre cinsindendir.
NETCAD 4.0 GIS iz Mens 4-2
Sk kullanlan bir tarama cinsidir. Ayrca bir sembol numaras verilerek seilen alan sembol olarak da tarama yaplabilir.
Yukardaki taramalar dz taramalar iin rneklerdir. Taranacak Alann Seilmesi: Alan Kapal ise: Taramann yaplaca alan kapal ise ierisinin gsterilmesi yeterlidir. Alan kapatlacak ve ii seilen tarama cinsi ile taranacaktr. Alan Kapal Deilse: F2 tuuna baslarak taratlacak alan keleri gsterilebilir. Bu yntemle tam kapanmayan veya tamamen ak alanlar evrilerek taratlabilir. Alan evirmelerinde ayn noktann ikinci kez gsterilmesi ile ilem geri alnabilir. Yakalama Modlar amaca uygun ekilde kullanlmaldr. Alan oklu Doru ise: Bir oklu dorunun ii taratlacaksa F3 tuuna basldktan sonra, taratlacak okludoru gsterilmelidir. Seenekler ile bilgiler ekrann en alt satrnda yer almaktadr.
Alan kart: Tarama yaplacak alann ierisinde, tarama d kalmas (taranmamas) istenen bir alan varsa, ilemler benzer ekilde gerekleir. Bu alan kapalysa, ii gsterilmelidir. Kapal deilse F2 tuuna baslarak evrilmelidir. oklu doru ise F3 tuuna baslarak seilmelidir. Bu yntemle tarama yaplacak alann iinde, varsa yaz ve benzeri alanlar kartlarak taramalarn bu objeleri veya alanlar ezmesi kolayca engellenebilir.
Dier Objeler: Bir alan taramas yerine, doru, oklu doru, daire, yay gibi objeler arasnda kalan alanlar taranacaksa; ileme girildikten sonra fare sa tuuna tklanarak Taramada dikkate alnacak objeleri se aamasna gelinir. Aralar taranlacak objeler gsterilir. Fare sa tuu ile bu objelerin aras taranacaktr. Bu yntemle bir dairenin, yayn ii, refjlerin ileri taratlabilir. Aralar taranacak paralel dorular ardl olarak gsterilebilir. Taramalar otomatik olarak gruplanrlar. Obje Seme penceresinde yer alan Grup ikonu aktifletirilerek topluca seilebilirler, silinebilirler, kaydrlabilirler. Tm tarama yntemlerinde zellikler geerlidir. belirtilen ortak
Bina Taramas
Bina veya benzeri kapal alanlar oluturan tm dorularn taramas tek seferde yaplabilir. Bina kenar taramasndan farkl olarak tm kenarlar tek seferde taranr.
leme girdikten sonra ekrana gelen pencereden saak uzunluu, tarama aral ve a deerleri girilir. Saak Uzunluu: Bina kenar vb. kapal alanlarn taranmasnda saaklarn deeri metre cinsinden belirtilir. Tarama Aral: uzunluudur. Tarama ileminde saaklar arasnn metre cinsinden
A: Saaklarn a deerini grad cinsinden belirtir. Tamam komutu ile pencereden ktktan sonra taranacak kapal alan F2 tuu ile evrilir ya da alan oklu doru ile izilmi ise F3 tuu ile seilerek taranr.
Bina Kenar Taramas

Bina veya benzeri kapal alanlar oluturan tm dorularn teker teker taramas yaplabilir. leme girdikten sonra ekrana gelen pencereden saak uzunluu, tarama aral ve a deerleri girilir. Bina taramas ile ayn ilem admlarn kullanr. Tamam komutu ile pencereden ktktan sonra taranacak kenar ve taramann taraf seilir. 1.kenar tarandktan sonra ayn ilem dier kenarlar iin tekrarlanr.
Merdiven Taramas
zellikle halihazr projelerde kolaylk salayan bir ilemdir. ki yan dorunun gsterilmesi ile araya basamaklar yerletirilir. Tarama aral istee bal olarak ayarlanabilir.
Daire izimi
3 Noktadan Geen Daire
Daireyi belirleyecek 3 nokta etkileimli olarak gsterilmelidir. Yarap ve daire merkezi gsterilen noktalara gre program tarafndan belirlenecektir.
1 Teet - 2 Noktadan Geen

Daireyi belirleyecek 2 nokta ve teet doru etkileimli olarak gsterilmelidir. zmn birden fazla olmas durumunda, gerekli daireler seilmelidir.
2 Teet - 1 Noktadan Geen

Dairenin teet olaca iki obje ve 1 nokta gsterilmelidir. zmn birden fazla olmas durumunda gerekli daireler seilmelidir.
Teet - 1 Noktadan Geen

Bu ileme girdikten sonra ncelikle yarap deeri verilmelidir. Dairenin teet olaca obje gsterilmelidir. Teet obje olarak doru, daire, yay vb. objeler gsterilebilir. Objeye teet daireler yarap deerine gre oluacaktr.
R'nin karsndaki butona baslmasyla ekrana Deer Se penceresi gelir.
2 Noktadan Mesafe seenei, iki nokta arasndaki mesafenin ekranda gsterilmesi ile mesafe kutucuuna deer otomatik olarak yazlr.
Mesafe Forml seenei ile ekrana gelen pencereye yazlacak forml ile hesaplanan uzaklk otomatik olarak mesafe kutucuuna yazlr.
Noktann yeri etkileimli olarak belirlenmelidir. zmn birden fazla olmas durumunda, gerekli daireler seilmelidir.
2 Teet Yarap
Bu ilem ile 2 doruya teet ve yarap belli daireler izilebilir. Dairenin teet olaca iki obje gsterilmelidir. Teet obje olarak doru, daire, yay vb. objeler gsterilebilir. Objelere teet daireler yarap deerine gre oluacaktr. Yarap deeri 0.00 olarak girilmesi durumunda daire yaraplar etkileimli olarak gsterilebilir. R'nin karsndaki butona baslmasyla ekrana Deer Se penceresi gelir.
2 Noktadan Mesafe seenei, iki nokta arasndaki mesafe netcad ekrannda sol fare tuu ile iki nokta belirlenerek iki nokta aras mesafe deeri otomatik olarak yazlr. Mesafe Forml seenei ile ekrana gelen pencereye yazlacak forml ile hesaplanan uzaklk otomatik olarak mesafe kutucuuna yazlr. Noktann yeri etkileimli olarak belirlenmelidir. zmn birden fazla olmas durumunda, gerekli daireler seilmelidir.
3 Objeye Teet
Dairenin teet olaca 3 obje gsterilmelidir. Teet obje olarak doru, daire, yay vb. objeler gsterilebilir. Objelere teet daireler oluacaktr. Bu tr daireler zellikle kavak zmlerinde ska kullanlmaktadr. zmn birden fazla olmas durumunda, gerekli daireler seilmelidir.
Yarap ve Merkezi Belli

Klasik bir daire izim eklidir. Yarap deeri girilmelidir. Yarap deerine gre daire oluacaktr. Merkezin belirlenmesi etkileimli olarak yaplabilir.
Yarap deeri olarak 0.00 girilirse, dairenin merkezinin gsterilmesini takiben yarap etkileimli olarak belirlenecektir. Bu durumda, merkezi ve bir noktas belli daire izilmi olacaktr. Yarap deerinin karsndaki butona baslrsa ekrana Deer Se penceresi gelir. NETCAD 4.0 GIS iz Mens 4-8
Burada 2 Noktadan Mesafe ya da Forml seeneklerinden biri seilir.
Mesafe
Mesafe Forml seilirse ekrana gelen pencerede iki formlden biri tercih edilerek forml yazlr.
Bir Doruya Teet Daire

Bu ilem ile 1 doruya teet daireler izilebilir. Daireyi belirleyecek teet doru gsterilmelidir. zmn birden fazla olmas durumunda gerekli daireler seilmelidir.
Yay Merkez ve 2 Nokta

ncelikle yayn merkezi gsterilir. Gsterilecek ilk nokta, yarap ve yayn balangcn belirleyecektir. Yayn sonunu belirleyecek dier nokta etkileimli olarak seilmelidir.
3 Noktadan Geen Yay

Yay belirleyen nokta gsterilmelidir. Birinci nokta yay balangcn, ikinci nokta yay sonunu gsterecektir. Etkileimli olarak belirlenen nc nokta ise yarap belirleyecektir.
Elips
Elips iin A ve B parametreleri i yarap uzunluu manuel girilir ya da yandaki butondan deer seilir. Eer a 0 verilmise A yatay yarap, B dikey yarap uzunluunu belirtir.
2 Noktadan Mesafe seenei seilirse ekran zerinde iki nokta gsterilir ve deer otomatik A ve B olarak yazlr. Mesafe Forml seilirse istenilen forml yazlarak deerler yine otomatik yazdrlr. NETCAD 4.0 GIS iz Mens 4-10
Balang ve Biti as iin girilecek deerler de uzunluklarla ayn yntemle girilir. Farkl olarak A Forml penceresine deer girilir. Deerler girildikten sonra ekranda elipsi yerletirmek iin orta nokta belirtilir.
Yaz ilemleri
zellikli Yaz
Herhangi bir yaz yazmak iin kullanlr. Yaznn boyu, as, italik ve alt izili olup olmama durumu ayarlanr. Yaznn nereden tutulup ekrana braklaca belirlenir. Yaz yazlarak ekrana braklr.
Yaz penceresi normalde kapanmaz. Yazlan yaznn boyu, as, italik ve alt izili olup olmama durumunu tekrar tekrar deitirerek ekrana braklabilir. Pencereyi kapatmak iin, fare pencere zerinde iken ESC tuuna baslr. En son yazlan metin ileme yeniden girildiinde pencerede yer almaktadr. leme girdikten sonra ekrana gelen pencerede Yaz kutucuuna istenilen yaz yazlabilir. Boyu: Yaznn boyu ile ilgili parametredir. A: Yaznn as ile ilgili parametredir. Boyu ve Ann karsndaki kilitler alrsa serbest olarak yaznn boyu ve as belirlenebilir.
Sktrma Katsays, yaznn skma orann belirleyen parametredir. Ayrca arttrmal olarak Ada/Parsel isimleri yazdrmak iin de kullanlabilir. Bu ilem iin penceredeki ++ seeneini aktif hale getirmek gerekir.
Yaznn talik ya da Alt izgi olmas iin bu seeneklerin aktif olmas gerekir. Fon, yaznn ekranda grntlenmesinde etrafnda oluturulan arka fonun olup olmayacan belirten parametredir. Bu seenek iaretlenirse yaznn arkasnda fon oluturularak yaz grntlenir.
Bul Deitir
Bu ilem ile projede seilen yazlar istenilen yazlarla yer deitirilebilir ya da yazlarn bana ve sonuna ek yaz eklenebilir.
Aranan: blmne deitirilecek yaz yazlr. Yeni: Deer blmne istenilen yaz veya ek yazlr. Bul: Aranan yazy ekrann ortasna gelecek ekilde ekrana getirir. Deitir: Bulunan yazy deitirir. Tm: Deitirilmek istenen tm yazlar deitirir. Ayrnt: Seilen yaz obje says, indeksi ve kurala uyan obje saylarn belirtir. Szge Kullan: Deitirilecek yaz iin szge kullanlmak istenirse seilmelidir. BYK/Kk Harf Duyarl: Deitirilecek yaznn aranmasnda byk/kk harf duyarlna dikkat edilir. Bu seenein aktif olmas durumunda yaznn byk harf ya da kk harf olmasn gz ard ederek tm yazlar bulunur.
Paragraf Yaz
stenilen uzunlukta metin yazlabilir. Yaz boyu, satr aral ve as belirlenir. Yaz sol st noktasndan tutularak istenilen yere etkileimli olarak braklr.
Kelimeden Bl: Ekranda grnen satra sacak kadar kelime girilmesini salar. Eer krmz renkte ise satr blmeden devam etmesini salar. Dosyadan Ykle: Daha nceden oluturulmu metin *.TXT dosyalarn yklemek iin kullanlr. Dosyaya Sakla: Daha nceden oluturulmu veya yeni oluturulmu yazlar saklamak iin kullanlr. Projeden Paragraf Al: Daha nceden bu mende oluturulmu paragraflar ekrandan okuyup, zerinde deiiklik yaparak saklamak iin kullanlabilir. Genilii Kullanma: Yazy ekrana braklmasn salar. brakrken paragraf geniliini kullanmadan ekrana
Genilii Kullan Olduu Gibi Yaz: Olduu gibi yazmak, yazy ekrana kullanlarak ekrana braklmasn salar. Genilii Kullan, Paragraf Gibi Yaz: Paragraf gibi yazmak, yazy ekrana brakrken paragraf geniliini kullanlarak, paragraf eklinde ekrana braklmasn salar. brakrken paragraf geniliini
Paragraf Genilii: Yazy ekrana brakrken, paragrafn geniliini deitirebildiimiz butondur. Yaz Boyu: Yazy ekrana brakrken, yaz boyunu deitirebildiimiz butondur. Satr Aral: butondur. Yazy ekrana brakrken, satr araln deitirebildiimiz
A: Yazy ekrana brakrken, yaz asn deitirebildiimiz butondur.
Aktif Fonta evir

Grsel olarak seilebilecek deiik yaz fontlarn kullanabilme olana salayacaktr. Aktif Fonta evir ilemini kullanabilmek iin daha nceden ekrann altndaki font mensnden istenilen fontlar yklenmelidir ve aktif hale getirilmelidir. Aktif fontu deitirdikten sonra bu ilem ile seilen yazlarn fontlar deiecektir. Seme ileminde Obje Seme mens kullanlabilir.
Normale evir
Seilen talik ve/veya Alt izili yazlar normal hallerine dntrlr. Seme ileminde Obje Seme mens kullanlabilir.
talie evir
Seilen yazlar talik (Saa Yatk) yaplrlar. Seme ileminde Obje Seme mens kullanlabilir.
Altn iz
Seilen yazlarn altna izgi izilir. Seme ileminde Obje Seme mens kullanlabilir.
Text Dosya Ykle

Yazc kts olarak hazrlanm herhangi bir ASCII dosya NETCAD'in grafik ortamna getirilebilir. Fare ile uygun bir yere braklabilir. Bu aktarmdan nce yaz boyu byklerine uygun deerler verilmeli veya n deerler kabul edilmelidir.
Yaz Boyunun karsndaki butona baslnca ekrana Deer Se penceresi gelir.
2 Noktadan Yaz Boyu seenei ile ekranda belirtilen 2 nokta arasndaki mesafe yaz boyu olarak otomatik olarak yazlr.
Yaz Boyu Forml seenei ile ekrana gelen pencereye yazlacak forml ile hesaplanan mesafe otomatik olarak mesafe kutucuuna otomatik olarak yazlacaktr. Bu yolla, bir malik tablosu, alan hesab, koordinat ktlar vb. ktlar veya .CKS dosyalar, etkileimli olarak izime eklenebilir. NETCAD'in zgn yntemlerinden birisidir.
Koordinat Yazdr
Seilen gridlerin koordinatlar yazlr. erit harita izimlerinde bu ilem otomatik yaplabildii gibi, bu rutin ile manuel olarak da yaplabilir. Gridler tek tek veya topluca seilebilirler. Pafta almayan kroki, ap tipi izimlerde kullanlan bir zelliktir. Bir alana, belirli aralklarla grid attrmak iin Karelaj (grid) retme ilemi kullanlabilir. retilen Grid, koordinat yazlar otomatik olarak alan GRIDKOOR Tabakasna yerletirilirler.
Nokta Ad ret
Daha ok Poligon ve Nirengi noktalarna ad ve kot deerleri yazlmas amac ile kullanlr. Obje Seme mens kullanlarak seilen noktalarn kot ve adlar bamsz YAZI objeleri haline getirilir.
Genel kullanm dorultusunda, (P.*+N.*), szge dzeni n deer olarak gelir. Deiiklik yaplabilir. * verilmesi ile tm noktalarn kod ve ad yazlar retilecektir. Ad ve kod yazlar istenilen tabakaya alnabilirler. Yaz boylar istee gre belirlenebilir. Bu ekilde yeni oluturulan yazlar, noktadan bamsz olarak ilem grebilir. rnein; kaydrlarak uygun yerlere tanabilir. Yazlarn boyu ve tabakas kullanc tanmldr. Yanllklarda, ilgili tabaka silinerek ilemler yenilenebilir. zellikle dier detaylarn zerine gelen Poligon ve Nirengi nokta numaralar ve kodlar bu yntemle retilerek noktadan bamsz olarak kaydrlabilir. NETCAD 4.0 GIS iz Mens 4-17
Bu rutin kullanlarak poligon ve nirengi noktalarnn kaydrlabilir ad ve kodlar retilmise; izici penceresinde Nokta Ad ve Kodu blmlerine -(P.*+N.*) eklinde bir szge verilerek normal nokta numaras ve kodunun yazlmamas salanmaldr. Aksi durumda izimde ift yaz oluacaktr.
Yardmc lemler
oklu Doruya evir
Birbirine balanm normal dorularn, oklu doru yaplmasna yneliktir. Doru paralar ardl olarak gsterilmelidir. oklu doru, aktif tabakada yer alacaktr. Gsterilen dorularn tipleri farkl ise, oklu doru, en son gsterilen doru tipinde izilecektir. Aadaki seenekler ile okludoru yapma ilemleri ayarlanabilir:
Dz hatlar otomatik takip et: Dz hatlar takip eder, kavaklara geldiinde hangi yne gideceinin seilmesi gerekir. Tabaka ncelikli obje izleme: nceki seenek ak ise ayn tabakadakileri otomatik olarak oklu doruya evirir. oklu dorular dz takip et: oklu dorular dz takip eder. Aktif Tabaka ve izgi tipini al: O an aktif olan tabaka ve izgi tipini alr. zerinden geen objeleri sil: okludoru yaparken zerinden geen objeleri siler Szge: Bir tabaka verilerek ilemlerin sadece o tabakadaki dorular iin yaplmas salanabilir. Yukardaki ilemler tek tek veya toplu olarak kullanlabilir.
Taslak iz
Bu ilem ekranda belirtilen parametrelerle serbest izim yapmak amacyla kullanlr. leme girdikten sonra ekrana Taslak iz penceresi gelir.
Adm Uzunluu: izimde doru paralarnn uzunluudur. Z Deeri: Kelerine verilecek standart kot deeri girilir. Adm Uzunluunun karsndaki butona baslarak Deer Se penceresine ulalr.
2 Noktadan Mesafe seenei, iki nokta arasndaki mesafenin ekranda gsterilmesi ile mesafe kutucuuna o deer otomatik olarak yazlr.
Mesafe Forml seenei ile ekrana gelen pencereye yazlacak forml ile hesaplanan uzaklk otomatik olarak mesafe kutucuuna yazlr.
Fare imleci ekranda serbest dolatrldnda otomatik olarak izgi izilir, ke noktalarnn fare sol tuu ile kabul edilmesine gerek yoktur. ki kesi arasndaki standart deer ve kelere verilecek kot deeri girite verilir. Biti noktasnn mutlaka kabul edilmesi gereklidir.
Dizi Yarat
Bu rutin, seilen objelerin verilecek zellikler dorultusunda oaltlmas amacna yneliktir.
deiik yntemi vardr : 1. Kartezyen( Dik Koordinat Sisteminde oaltmak): ncelikle, retilecek objelerin, saa (yatay) ve yukar (dey) ynde kaar adet (N) retilecei ve ara mesafelerinin (d) ne olaca, ayr ayr verilmelidir. Mesafeler metre cinsindendir. Yukar ve saa artrmlar iin pozitif aralk deerleri, aa ve sola artrmlar iin negatif aralk deerleri verilmelidir. Adet deerine, orijinal dahil toplam obje says verilmelidir. Bir (1) deeri, o ynde artrm yaplmayaca anlamn tar.
Gerekli deerler verildikten sonra, oaltlacak obje veya objelerin seilmesi gerekir. Fare sa tuu ile ilem tamamlanr. Yanllklarda Geri Al tuu ile ilem iptal edilebilir. 2. Obje zerinde oaltmak: Bu ilem ile seilen obje veya objeler, bir doru, oklu doru, yay veya daire zerine verilen aralkta yerletirilebilir. Objelerin yerletirme aral, metre olarak verilir. oaltlacak objeler, baz olarak alnan, oklu doru, yay veya daire zerinde, eime bal olarak dndrlebilir. Bu durumda dndr ikonu, Kopyala Dndr yaplmaldr. Aksi durumda Kopyala Dndrme olarak kalmaldr. oklu dorular, krkl veya yumuatlm olarak ilem grebilirler. Bu yntemle uzun bir doru veya oklu dorunun zerine aa sembolleri yerletirilebilir.
Aada anlatlacak km. deerlerinin yazdrlmasnda, balang km. deeri verilebilir. Seilen obje veya objelerin dier bir obje zerine dizi olarak yerletirilmesinde, balangta verilecek deer kadar boluk braklmas salanabilir. Dorular zerine, istenilen aralklarla balangca olan mesafeleri yazdrlabilir. Bu ilemi yazdrmak iin yaz mensnden ??KM yazlr. Obje zerinde ilemini seerek ??KM yazsn ve yakalama noktasn daha sonra da hangi doru zerine yazlacaksa, o doru gsterilir. Menden Aralk parametresine hangi mesafe verildi ise o aralkla dorunun zerine mesafeleri yazlr.
3. Karelaj (Grid) retmek: izimin istenilen blgesine, istenilen sklkta, + yerletirilebilir. Kapal bir alan varsa iinde bir nokta gsterilmelidir. Alan kapatlacak ve + iaretleri verilen aralklara uygun olarak yerletirilecektir. Kapal bir alan yoksa, F2 ile serbeste alan evrilebilir. Bu evirme srasnda, projenin tm girinti kntlar takip edilebilir. Obje tarama ilemi bir oklu doru ierisinde yaplacaksa, F3 ile oklu doru gsterilmelidir. + sembolleri, otomatik olarak alan Grid tabakasna yerletirilirler.
Daha sonra, Yaz Mens ierisinde yer alan Grid Koordinatlarn Yaz ilemi ile, istenilen gridlere koordinat deerleri yazlabilir. nemli Not: Karelaj retme ilemi, pafta amadan izdirilecek projelerde kullanlmaldr. Paftalandrma ileminde, gridler ve koordinat yazlar otomatik olarak oluturulduu iin byle bir ileme gerek yoktur.
2 Daireye Teet Doru

Dairelerin gsterilmesi ile teet doru izilecektir. Teet doru, dairelerin gsterilen taraflarna teet olacak ekilde geirilecektir.
Kutu iz
Ekranda pencere alarak kutu izilir.
Ekrana gelen pencerede kutunun ad girilebilir. dy, dx ve a deerleri deitirilmeden geildii gibi, istenilen deerlerde verilir.
Verilen dy, dx ve a deerlerine gre kutucuun sol alt kesi sabit kalarak kutu izilir.
Rleve
Rleve Parametreleri
Rleve Parametreleri, rleve ilemindeki yaz boylar, alnman kriteri gibi parametrelerin ayarland blmdr. leme girildikten sonra ekrana gelen pencereden istenilen dzenlemeler yaplr. Dik Yaz Boyu: Yaz boylarn belirten deerdir. stenilen deer buraya yazlabilir. Nokta Ad Boyu: Nokta adlarnn boyutunu belirten parametredir. Alnman Kriteri: Alnmana Cephe Yaz ileminde verilen parametreye gre noktalarn dorunun zerinde kabul edilmesiyle ilgili deerdir. Tabloda olduu gibi alnman zerinde 5cm. uzakla kadar olan noktalar alnman zerinde varsaylr.
Cephe\Kutur Yazlar Etkileimli: Bu seenek iatretlenirse, Kutur Yaz ileminde kutur zerine cephe bilgisi de yazlr. ller Aktif Fontu Kullansn: Bu seenek iaretlenirse, l yazdrlmasnda aktif font kullanlr. NETCAD 4.0 GIS iz Mens 4-23
Ara Mesafelerde 0'lar (sfrlar) Kaldr: Bu seenek iaretlenirse, ara mesafe yazmlarnda noktadan sonraki 0' yazmaz.
Poligon Hatt
Bu ilemde ilk olarak l dorusu olarak seilen hattn balang ve biti noktalar gsterilir. Hesaplanan uzaklk deeri etkileimli olarak ekrana yerletirilir.
Cephe Yaz
Bu ilem, alnmanda olmayan dorularn cephelerinin yazlmas iin kullanlr.
Kutur Bala
Aralarnda balanm hat olmayan, ancak ara mesafenin yazlmas gerektii durumlarda kullanlr. Cephe etkileimli olarak gsterilen tarafa yazlr. rnein; parsel keleri ile poligon noktalar arasndaki mesafeler yazlabilir.
Dik D
Bu ilem, bir dorudan istenilen noktaya dik dmek amacyla kullanlr. leme girdikten sonra ncelikle mevcut l dorusu gsterilir. Bu doru, poligon dorusu, ada\parsel kenarlar gibi dorular olabilir. Sonra dik dlecek noktalar srasyla gsterilir. Dik ayak dik boy deerleri uygun yerlere yazdrlr. Dik dlecek objenin nokta olma zorunluluu yoktur. lem srasnda Nokta Yakalama Moduna dikkat edilmelidir.
AraMesafe Yaz
Bu ilem ile paralel dorular arasndaki uzunluk bilgileri yazlr. leme girdikten sonra paralel dorular ardl olarak gsterilir ve uzunluk deeri etkileimli olarak yazlr. Yol gibi paralel dorularn genilikleri yazdrlabilir. ki dorunun ardl olarak gsterilmesi yeterlidir. Dorularn orta noktalar arasndaki mesafe yazlr. rnein; binann oturaca alann, parsel kenarlarna olan ekme mesafeleri bu ilemle yazlabilir.
Alnmana Cephe Yaz

Bu ilem almandaki nokta cephelerinin yazlmas amacyla kullanlr.
leme girildiinde ncelikle dorultuyu belirleyen iki u nokta gsterilir. Sonra ara noktalar belirtilir. Cepheler etkileimli olarak uygun yere braklr. Dorultudan sapan noktalar rapor edilir. Sapma tecvizi parametreler blmnde verilebilir. NETCAD 4.0 GIS iz Mens 4-25
Alan Yaz
Seilen objelerin alan bilgisi renmek amacyla kullanlan bir ilemdir. Obje eer okludoru ile izilmi ise F3 tuu ile seilerek, doru ile izilmi ise F2 tuu ile evrilerek seilebilir. Kapal alann m2 ' si hesaplanr ve etkileimli olarak uygun yere braklr. Parsel alanlar ya da binann oturaca alan deerleri bu yntemle yazlabilir.
Nokta Yazs
Parsel kelerindeki noktalarn yaz olarak retilmesini salar. Bu ilem manuel olarak yaplr. Otomatik olarak retme ilemi Netmap/Yardmc lemler/Otomatik Ke No Yaz ilemi ile yaplr.
Hzl Kaydr
Birbiri stne gelen yazlar, uygun yerlere kaydrlabilir. st mendeki kaydrma ileminden farkl olarak, seilen obje dorudan kaydrlarak, istenilen yere braklabilir. Referans nokta sorulmaz ve objeler teker teker hzl bir ekilde kaydrlabilir.
Hzl Sil
NETCADde tm objelerin silinmesi Dzenle/Sil ilemi ile yaplr. Burada farkl olarak gsterilen objeler annda silinir. Her seferde tek obje silinebilir. Yanllkla silinen objeler Geri Al tuu ile getirilebilir.
Poligon Kaydr
zellikle dik dme mesafelerinin ok ksa olmas nedeniyle dik ayak-dik boy yazlar i ie girebilir. Bu gibi durumlarda, poligon noktalar istenilen yere kaydrlarak, yazlarn daha okunakl hale gelmesi salanabilir. O poligon noktasna bal l hatlar, dik ayak-dik boy yazlar otomatik olarak yeni konuma uyum salarlar. Tm poligon noktalar, bu yntemle kaydrlabilirler. leme girdikten sonra kaydrlmak istenilen noktalar seilir ve etkileimli olarak istenilen yere yerletirilirler. Kaydrma ileminden sonra poligon noktalar GPOL isimli tabakaya otomatik olarak yerletirilirler. Ancak kaydrma ileminden yaplan dik dme, cephe hesaplamalar poligon noktasnn eski koordinat deerlerine gre yaplr. Bu kaydrma ilemi projenin grsellii ile ilgilidir. Daha sonra, kaydrlm hatlara dlen dikler veya kutur balamalar gibi yaplan ilavelerde yine gerek deerler hesaplanarak grntlenirler.
Kaydrma ilemi iin noktalarn POL tabakasnda olmalar gerekir. Bu noktalar POL tabakasnda deillerse, tabaka deitir ilemi ile bu tabakaya alnmaldrlar. Kutur Balantlarnn yaplmas aralarnda balanm hat olmayan, ancak ara mesafenin yazlmas gerektii durumlarda kullanlr. Cephe, etkileimli olarak gsterilecek tarafa yazlr. rnein; parsel keleri ile poligon noktalar arasndaki mesafeler yazlabilir.
Poligon Hatt (Yn)

Bu ilem ile gsterilen poligon noktalarndan bak ynleri belirtilir. leme girdikten sonra poligon noktalar gsterilir ve bak yn oklarla belirtilir.
Koordinat Yaz
Gsterilen yazar. noktann X/Y deerlerini ekrana
Z Yaz
Gsterilen noktann Z Deerlerini yazar.
Z Yaz (Etkileimli)
stenilen noktann kot deerlerini ekrann istenilen yerine yerletirir.
l
l Parametreleri
l parametreleri lm ileminin sonucunun ekranda gsterimi ile ilgili parametreleri ierir: izgi Boluu: lmlendirilecek objenin noktalar ile l izgilerinin balangc arasndaki mesafeyi belirler, verilen deer kadar boluk braklr. izgi Fazlal: l izgilerinin kesitii yerden taan izgi uzunluunu belirler. Sembol No: l izgilerinin noktasndaki Sembol Numarasdr. kesime
Sembol Boyu: l izgilerinin kesime noktasndaki Semboln boyunu belirler. Yaz Boyu: l deerinin ekrana yazdrlaca yaz boyunu belirler. Uzunluk Duyarll: llendirme ileminde uzunluk deerlerinin noktadan sonra ka hane yazlacan belirtir.
A Duyarll: A llendirme ileminde a deerlerinin noktadan sonra ka hane yazlacan belirtir. A Tr: A llendirme ileminde a deerlerinin grad ya da derece cinsinden ekranda gsterilecei bu blmnde belirtilir. Ok Sembol Boyu: Daire yarap yazdr ikonuyla izdirilen ok balnn boyuna olan uzunluu belirler. Ok Sembol Eni: Daire yarap yazdr ikonuyla izdirilen ok balnn enine olan uzunluunu belirler.
Yatay llendir
leme girdikten sonra l deeri yazdrlacak objenin balang ve biti noktalar imle ile gsterilir. Program imle ile gsterilen mesafede l deerlerini yatay olarak ekrana izer. l deeri OLCU_YATAY tabakasna otomatik olarak yerletirilir.
Dikey llendir
leme girdikten sonra l deerleri yazdrlacak objenin alt ve st noktalar imle ile gsterilir. Program imle ile gsterilen mesafede l deerlerini dikey olarak ekrana izer.
Paralel llendir
leme girdikten sonra l deerleri yazdrlacak obje imle ile gsterilir. Program l deerlerini objeye paralel olacak ekilde imle ile gsterilen mesafede ekrana izer. l deeri OLU_EGIK tabakasna otomatik olarak yerletirilir.
Paralel llendir (Yay)

leme girdikten sonra l deerleri yazdrlacak yay imle ile gsterilir. Daha sonra yay zerinde gsterilecek iki nokta arasndaki yayn l deeri program tarafndan imle ile gsterilen mesafede ekrana izilir. l deeri OLCUEGIK_YAY tabakasna otomatik olarak yerletirilir.
A llendir
Gsterilen iki hat arasndaki a deerinin grad cinsinden etkileimli olarak yazdrlmas ilemidir. leme girdikten sonra a deeri yazlacak objeler seilir ve a deeri farenin hareketi ile etkileimli olarak istenilen noktaya yerletirilir. A deeri olarak i ve d a deerleri yazdrlabilir.
Yarap llendir
l deerleri yazdrlacak daire imle ile gsterilir. Program merkezden da doru bir ok sembol ve yarap deerini imle ile gsterilen ada ekrana izer. l deeri OLCU_YARICAP tabakasna otomatik olarak yerletirilir.
Uzunluk Yazdr
leme girdikten sonra ekrana gelen pencereden parametreler ayarlanr.
Toplam uzunluk yazdr: Ardl olarak gsterilen objelerin toplam uzunluklarn yazdrmak iin kullanlr. oklu dorular paralama: Uzunluk deeri paralanmadan llendirilmesi iin kullanlr. yazlacak oklu dorularn
A Objeden Alnsn: Yazlacak deer objenin asna gre ekrana yerletirilir. Eik Mesafe: Bu seenek iaretlendiinde seilen hattn eik mesafesi de ekrana yazdrlr. Fazla Uzunluk: Bu kutucua yazlan deer llen obje uzunluuna eklenerek ekrana yazlr. A: Bu kutucua yazlan aya gre yaz ekrana yazdrlr.
Paralele Dik Hat

Paralel iki doru arasna dorulara dik olacak ekilde kontroll hat izer. leme girdikten sonra ekrana gelen menden istenilen parametreler ayarlanr..
Hatlardan Uzaklk: Paralel dorularla izilecek dik hattn arasndaki mesafedir. Kenar Boyu: izilen dik hattn iki ucunda paralel dorulara paralel dik hatta bitiik izilecek hattn uzunluudur. Oklarn Boyu: izilen dik hattn iki ucundaki ok izgilerinin uzunluunu belirler. Oklarn Eni: izilen dik hattn iki ucundaki ok izgilerinin u noktasnn hatta olan dik mesafesidir. 1. U Yukarda: Kutu iaretli iken dik hattn solundaki ok izgisi hattn stnde, kutu iaretsizken hattn altnda izilecektir. 2. U Yukarda: Kutu iaretli iken dik hattn sandaki ok izgisi hattn stnde, iaretsizken hattn altnda izilecektir. izilen hatlar ve oklar OLCU_PARALELYARAT tabakasna otomatik olarak yerletirilir.
izgi iz
NETCAD' de hangi amala olursa olsun izgi izmek Doru rutini kullanlarak gerekletirilir. Detay krokilerinin ve takeometrik krokilerin balanmas da ayn ekilde doru rutini ile yaplr. izgi iz ilemi iz mensnde yer almtr. Ekrana bir doru veya ardl dorular izmek iin bu komutun seilmesi gerekir. Dorunun balama noktas sol fare tuu ile gsterilmelidir. Balama ve biti noktalarnn gsteriminde daha nce anlatlan Yakalama Modlar nokta seme ilemine uygun konumda olmaldr. Altta Ekran Ynetim mensnde yer alan Yakalama Modlarnn hepsi kapal ise (serbest mod) sol fare tuuna her basta ekrana ardl olarak dorularn izilmesi gerekleecektir. Ancak Nokta/Kesiim /Orta/U Nokta yakalama ikonlarndan en az biri aktifken (krmz) ekranda gelii gzel doru izilemeyecektir. Tabaka almam ise dorular mavi renktedir ve 0 (Sfr) tabakasna yerleeceklerdir. Doru izerken tm ikonlarna ilemden kmadan eriim salanmtr. nceden doru tipi seimi yaplmam ise doru tipi olarak Dz doru tipi kullanlacaktr. Doru tipi Ekran Ynetim Mensnde yer alan izgi Tipi Mens tklanarak deitirilebilir. Dorunun ucunu brakmadan izgi Tipi Mensne girerek istenilen doru tipi seilebilir. Sa fare tuu ile pencereden kldnda, izilecek dorular artk seilen aktif doru tipinde olacaktr. Hatlar balarken st satrda hattn uzunluu ve semti ve koordinatlar her aamada grlebilir. Bu zellik o andaki ekran lei hakknda fikir verebilecei gibi, yaklak cephe kontrol de salayacaktr. izime ok uzaktan baklyorsa (bu ekrann kaplad alann bykl ile ilgilidir) uzaktan doru tipi deiiklii fark edilmeyebilir. Bu durumda izim yaplan blgenin Zoom ikonu ile veya Byt ikonu ile bytlmesi salanabilir. Doru izerken veya izmeden nce Tabaka mensne girerek tabaka ilemlerinin yaplmas gerekebilir. Hat balama Halihazr amac ile yaplacaksa Dosya\Nokta Ykle ile mevcut noktalarnz daha nce yklenmi olmaldr. Eer izilecek dorularn tam noktalar yakalamas isteniyorsa (Haritaclk Modu) soldaki Nokta Yakalama ikonunun aktif (krmz) olmasna dikkat edilmelidir. Gsterilecek noktalar arasnda seilen hat tipine bal olarak hatlar oluturulurken her aamada, yani ilemden kmadan sol taraftaki ikonlara eriim vardr.
Doru izerken: Zoom yaplabilir, Ekran kaydrlabilir, Noktalara, Nokta adn vererek ulalabilir, Aktif hat, yani, doru tipi deitirilebilir, Tabaka ile ilgili her trl ilem yaplabilir, Referans Mensne ulalabilir, Dorunun Tipi ve Tabakas o anda aktif olan Hat tipi ve tabakadr. Otomatik Tabaklandrma Modu (OTM) hat mensnde istenilen hat tipinin karsna, istenilen tabaka yazlarak ilgili buton yardm ile devreye istenildii an sokulabilir veya kartlabilir. Yanl birletirmelerde, hattn baland son noktann tekrar gsterilmesi ile hat serbest kalr ve baka bir noktaya balanabilir. Geri alnan hat yeniden ayn hatann yaplmamas iin ekran deiene veya yenilenene kadar silik olarak grnecektir. Ayrnts daha nce akland ekilde boluk veya fare orta tuu ile ortaya kan Referans mensnn sunduu olanaklardan faydalanlabilir. Eer, evler, evler gibi daha sonra ilerindeki erilerin temizlenecei kapal alanlar oluturulmas gereken detaylarla ilgili dorular iziliyorsa; bir sonraki hattn, bir ncekinin tam sonundan balamasna ve son kapatmann da tam ilk noktaya balanmasna (Nokta yakalama modu aktif olmal) zellikle dikkat edilmelidir. lemden kmadan dorular ardl olarak iziliyorsa, dorular doal olarak ucuca olacaklardr. Hatlarn balama yn sadece Duvar gibi ift elemanl hatlar iin nem kazanr. ikinci elemanlarn hep ayn tarafta olmasna zen gsterilmesi nerilir. Bu zenin gsterilemedii durumlarda Dzenle/Yardmc lemler/izgi Ynn Deitir rutini ile zellikle ift hatl veya semboll doru tiplerinde yardmc hatlar ve semboller dier yne alnabilir. Dier bir deyile dorunun izim yn deitirilebilir. Fare sa tuu (veya ESC tuu) ile ilemden her aamada klabilir. Yanl balanan hatlar Dzenle/Sil ilemi ile silinebilir. Ksa yol tuu Ctrl+L 'dir.
oklu Doru iz
oklu doru, birok doru parasndan olutuu halde bir btn olarak alglanan bir obje tipidir. NETCAD'e byk g katan obje tiplerinden birisidir. oklu dorunun genel zellikleri: Bir btn olarak alglanr, Kapal alan oluturabilir (Ada/Parsel), i otomatik Taratlabilir (Boyanabilir),
Adlandrlabilir (Ada/Parsel), erisindeki Eriler otomatik Temizlenebilir, Yumuatlabilir (Seenekli), Dorularna Ayrtrlabilir, Dorulardan Yeniden Oluturulabilir, Sndrlebilir, Kaydrlabilir/Dndrlebilir/leklenebilir vb., boyutlu olabilir, Snrsz sayda krk hattan oluabilir, Dorunun tm zelliklerini tar, Doru tipi deitirilebilir, Veri Taban ile ilikilendirilebilir, Kelere otomatik nokta retilebilir, Seenekli alan kts alnabilir, Ke eklenebilir/silinebilir. oklu dorular, iz mens altnda ilgili komutun seilmesi ile ve normal hat balama kurallar ile oluturulurlar. Balama ileminin ardl yaplmas gereklidir. lem arasnda doru tipi ve tabaka deitirilebilir. Tabaka deiimi yaplmsa oklu doru en son seilen tabakada yer alacaktr. oklu doruyu bitirmek iin sa fare tuuna baslmasn takiben yandaki pencere alacaktr. Alan oklu Doru Bilgisi penceresinden, seenekler iaretlenerek istenilen deiiklikler ve ayarlar yaplabilir. Butonlar dnmldr. En stteki satrlar, oklu dorunun kapal olmas durumunda, alan ve evre bilgilerini verirler. Ksa yol tuu Ctrl+C 'dir.
Noktadan Geen Eri iz

Gsterilen krk noktalarndan geen oklu doruyu yumuatarak izer. Balama ileminin ardl yaplmas gereklidir. Balanlm noktaya basldnda o noktadan geen eriyi iptal edecektir. lem srasnda doru tipi ve tabaka deitirilebilir. Tabaka ve hat tipi deitirilmise eri en son seilen tabaka ve hat tipinde olacaktr. lem ierisinde yakalama modlar ve fare orta tuu ile referans mensne eriilerek ll eri izilebilir. Araziye uyum salayan bir yaps vardr. ev taramas, yol birletirmesi gibi ilemlerde kullanlabilir.
Yumuatlm Eri iz
Gsterilen krk noktalarndan gemeyecek ekilde ve kelerden ieriye doru yumuatarak eri izer. Balama ileminin ardl yaplmas gereklidir. Balanlm noktaya basldnda o noktadan geen eriyi iptal edecektir. lem srasnda doru tipi ve tabaka deitirilebilir. Tabaka ve hat tipi deitirilmise eri en son seilen tabaka ve hat tipinde olacaktr. lem ierisinde Yakalama Modlar ve fare orta tuu ile Referans mensne eriilerek ll eri izilebilir.
Paralel Doru iz
izim ynne gre saa ve sola, metre cinsinden, genilik bilgisi verilir. Verilen genilikte ve aktif doru tipinde paralel dorular izilebilir. Orta hat izilmez.
Genilik tek bir ynde toplanarak, dier yne olan genilik sfr verilebilir. Bylece dorulardan biri zerinde tam kontrol salanabilir. Paralel Doru iziminde krlma noktalar hesaba katlarak uygun ekle getirilir. Sadece orta hatt veya kenar hatlarndan biri llm, kanal, yol gibi detayn izilmesinde, imar plan tasarmlarnda kullanlabilir. Rulo izimlerde, erit genilii bu ilem ile kolayca belirlenebilir.
Nokta At/ Deitir

Ekrandan nokta girmek, girilmi noktalar deitirmek amacna ynelik bir ilemdir. Ekranda istenilen bir yerde fare sol tuuna baslrsa, o anda aktif olan Yakalama Modlarna gre seilecek noktann koordinatlar grntlenecek ve nokta ad sorulacaktr. Nokta ad olarak en son verilen deer bir artrlarak getirilecektir. Nokta Ad, kabul edilebilir veya deitirilebilir. Nokta adnn kabul edilmesi sonras Y, X ve Z deerleri kabul edilebilir veya istenilen deerler yazlabilir. Deerlerin deimesi durumunda nokta, doal olarak, girilen Y, X koordinatlarna atlm olacaktr. Bir dorunun ucu, iki dorunun kesiimi gibi belli bir koordinata nokta atmak iin Yakalama Modlar uygun konuma getirilmelidir. Ancak ama koordinat belli noktalarn girilmesi ise Yakalama Modlar, Serbest Mod'da olmaldr. Verilen ad tayan eski bir nokta varsa Nokta Mevcut uyars alnacaktr. stee bal olarak mevcut nokta koordinatlar yenilenebilir. Veya nokta ad deitirilerek ileme devam edilebilir. Mevcut nokta koordinatlarnn deitirilmesi durumunda, bu noktaya bal, tabakas ak veya kapal tm doru ve alanlar da deiime urayacaklardr. mle altnda, bir nokta var ise ayn yere ikinci bir nokta atlmaz. O noktaya ilikin deerler ekrana getirilir. stenirse noktaya ait No, Y, X gibi deerler deitirilebilir. Nokta at seenei ile hatal saysallatrlm noktalar, ada/parsel keleri doru yerlerine kaydrlabilir. lem ierisinde, klavye boluk tuu veya fare orta tuu ile Referans mensne eriilerek ll nokta atma ilemleri gerekletirilebilir. NETCAD 4.0 GIS iz Mens 4-37
Alt-K ile Y, X deerleri bilinen bir yere nokta atlabilir. Veya herhangi bir yere nokta atlmas srasnda, Y ve X deerlerine, arzu edilen koordinat deerlerinin yazlmas ile, noktann o koordinatlara atlmas salanabilir. Yeni noktalar o anda aktif olan tabakada yer alrlar. Nokta numaralar, Tabaka penceresindeki, Nokta Numaras butonu aktifletirilerek grnebilir. P. ile balayan noktalar Poligon, N. ile balayan noktalar Nirengi olarak kabul edilir, daire ve gen sembolleri otomatik olarak yerletirilir. Bu noktalar POL tabakasna yerletirilirler. Noktalara ilikin ad, koordinat vb. zellikler Obje Sor ilemi ile sorgulanabilir ve deitirilebilir. Ksa yol tuu Ctrl+N 'dir.
Ardl Nokta At
Ardl olarak nokta atma amacna ynelik bir ilemdir. Saysallatrma fonksiyonunda ardl nokta girmede kullanlr. Nokta balang numaras ve kot (Z) deeri girildikten sonra ekrann istenilen yerine fare sol tuu ile nokta atlabilir. lem ierisinde yakalama modlar ve klavye boluk tuu veya fare orta tuu ile Referans mensne eriilerek ll nokta atlabilir.
Sembol Yerletir
Vektr Sembol Yerletirmek: Sembol Yerletirme ilemi, Sembol rutininin seilmesi ile yaplr. Alan pencereden istenilen Sembol tklanarak seilir. Yakalama Modlarnn konumuna gre, istenen nokta veya noktalara braklr. Yanl yerletirmelerde, ayn noktann tekrar gsterilmesi Semboln geri alnmasn salar. Semboller Orta Tu veya fare orta tuu ile kan Referans mens yardm ile, numaralar verilen noktalara da yollanabilir. Semboller aktif tabakaya yerletirilirler.
Bitmap Sembol yerletirmek: NETCAD/Z/SEMBOL YERLETR mensnde F2.NCS ve 3D.NCS dosyalar kullanlarak elde edilen 3 boyutlu sembollere (aa ve kent mobilyalar gibi) kullanc tercihine bal olarak ekler yaplabilir. Kullanc tarafndan BMP uzantl olarak taratlm aa bitmapleri NETCAD sembol dosyasna aktarlabilir. Bitmap semboller kullanc tanmldr. Yukarda bulunan seimlerden bitmap ksm seilerek semboller oluturulabilir.
Dzenle butonu ile gelecek pencere sa fare tuu ile sembol bitmap oluturulabilir veya oluturulmu bir sembol bitmap buradan silinebilir. Piksel/Metre, Genilik veya Ykseklik deerlerinden sadece birisi girilir. Aklama Ksmna istenirse semboln ismi yazlr. Sembol Yerletir penceresinde fare sembol zerinde iken semboln ismi pencerede yer almaktadr.
Liste:
Sembollerin listesinden seilerek yerletirilebilir.
de
semboller
2 Nokta ile seenei seilir ise sembol ekranda 2 noktadan yerletirilir. Fare ile nce 1. Nokta sonra 2. Nokta iaretlenir ve sembol yerletirilir.
Boy: Semboller hazrlanrken, ynetmeliklerde belirtilen 1:1000 leindeki boyutlarna gre hazrlanrlar. Sembollerle ilgili sorulan veya grntlenen tm deerler onlarn boylar deil, Byltme Katsaylardr. Tm semboller iin bu deer 1:1000 lei iin 1 dir. Yani byklk deeri 1 olan bir sembol hazrlanrken ona verilen boyutlarn tayor demektir. Aksi durumda kullancnn tm sembollerin boylarn bilmesi gerekirdi. Burada NETCAD'i dierlerinden ayran nemli bir zelliin aklanmas gerekiyor. NETCAD'de hibirey lekten bamsz deildir. Dosya/lek blmnde alma lei 2000 yaplrsa, normalde 1 olan sembol katsaylar da otomatik olarak byyecek ve 2 olacaktr. Katsaynn bymesi, sembol boyunun bymesi demektir. Byklk Katsays alma lei ile dinamik olarak deitirilebildii iin bir izim almadan, farkl leklerde nasl bir grntnn oluaca nceden ekranda grlebilir. alma lei 2000 olan bir projenin, 2000 leinde izimi alnrsa, tm semboller, kat zerine, 1000 leinde olmas gereken byklkte kacaktr. (Hatrlatma: alma lei izim leinden bamszdr) Obje Sor ileminde Katsays 2 olarak grnen bir sembol 2000 leinde izim alnrsa 2 kat klecei iin normal byklnde kacaktr. lekleme Yazlar, Semboller ve izgi Tipleri iin geerlidir. Dinamik lekleme sadece NETCAD'e zgdr. Dier yazlmlarda, projenin 2000 leinde nasl grlecei ekrandan anlalamaz. Ancak izim alnarak kat zerinde grlebilir. Sembol boylar, yaz boylar vb. sabittir. Byk lekli Harita Yapm Ynetmeliinde yer alan tm semboller tarafmzdan hazrlanmtr. Bu semboller F2.NCS dosyasndadr. stenildiinde Genel\Ayarlamalar\Aktif ekil Dosyas satrn kullanlarak baka sembol dosyasnn yklenmesi salanabilir. Semboller NETSHAPE programnda hazrlanrlar ve deitirilirler. Aktif ekil dosyasnn dnda baka bir ekil dosyasn yklemek iin + butonuna baslr. Sembollerin boylar, cinsleri ve alar Sorgu/Obje zelliklerini Sor ilemi ile toptan deitirilebilir. Semboller, dier objeler gibi Dzenle/Yardmc lemler/Ayrtr ilemi ile kendisini oluturan doru ve yay paralarna ayrlabilir.
Blok lemleri
Bir projede sk kullanlan obje veya obje gruplarnn btn olarak saklama ve gerektiinde kullanma ilemine yneliktir. Genellikle pafta indeksi, onay yazlar, Kent Bilgi Sisteminde rapor dosyas oluturma gibi ilemlerde kullanlabilir. kan pencerede YEN BLOK ile objelerin seilmesi ilemi yaplr. Bu ilemde Obje Seme mens kolaylklarndan faydalanlabilir. Seim ilemi sonras, bloun yakalama noktas sorulacaktr. Bu nokta bloun eklenirken yakalanaca noktadr. Blok ad verilerek saklanr. Saklanan blok ad pencerenin sol tarafnda grnr. Birden fazla blok oluturulabilir ve dosyann saklanmas ile bloklar saklanabilir. Hangi blok aktif ise pencerenin sa tarafnda grnts gelir.
Yerletir: Bu butonuna tklanarak aktif olan blok, ekranda istenilen yere veya Referans mens kullanlarak etkileimli olarak braklabilir. Blok iindeki objelerin hepsi aktif olan tabakada gelir. Blok sil ile seilmi blok silinebilir. Blok yenile ile seilmi blok yeniden tanmlanabilir. Yeni ad ile seilmi olan bloun ad deitirilebilir. Sil: Blok penceresinde istenmeyen bloklar silmek iin kullanlr. Silme ilemini balatmak iin silinecek blok aktif hale getirilir (fare ile blok ismi seilir ve mavi bant zerine beyaz blok ismi yazlr.) Sil butonuna baslr. Blok ve bu blou kullanan objeler silinsin mi ? mesaj gelir. Evet seilirse blok silinir. Blok Renkleri Tabakadan: Bu seenek iaretlenirse, blok objeleri aktif tabaka renginde ekrana yerletirilirler. Yenile: Daha nceden oluturulmu bir bloktaki objeleri, yeniden oluturmak iin kullanlr. nce yenilenecek blok aktif hale getirilir. Yenile butonuna baslr. Blok yeniden tanmlanacak mesaj gelir. Bu mesaj onaylandktan sonra blok oluturulmas istenen objeler iaretlenir. Yeni Ad: Blok ismini deitirmek iin kullanlr. Yine ismi deiecek blok seilir ve yeni ad butonuna baslr. Blok ad deitirme penceresi iinde eski ve yeni blok ad gelir. Yeni blok ad satrna yeni blok ad girilir ve onaylanr. Yeni Blok: lk defa bir blok oluturmak gerekirse bu ilem seilir. leme girince, nce blok oluturacak objeler seilir. Seme ilemi ESC ile kesilince bloun yakalama noktas gsterilir. Referans noktas gsterilirken orta tu Referans mens kullanlabilir, Alt-K ile belirli bir koordinat verilebilir.
Daha sonra aadaki pencere gelir : Bu pencereden blok ad girilir. Eer blou oluturan objelerin silinmesi isteniyorsa Yeni Blok penceresindeki Seilmi objeler silinsin satr aktif hale getirilir. Bu ilemin amac, sadece blok oluturmak amacyla kullanlan objelerin silinmesine yneliktir. Blok objelerinin tabaka renklerinin korunarak blok oluturulmak isteniyorsa Tabaka Renkleri Korunsun iaretlenmelidir. Tamam komutu seildikten sonra yeni blok kullanlmaya hazr olur ve blok isimleri penceresindede yerini alr. Yerletirmek: Seilen bir blou istenen herhangi bir noktaya brakmak iin kullanlr. Yerletirme ilemi yaplrken Referans mens kullanlabilir. 2 Noktadan Yerletirmek: Seilen bir blou istenen herhangi iki nokta arasna brakmak iin kullanlr. Yerletirme ilemi yaplrken Referans mens kullanlabilir. Blou yerletirmek iin gsterilen ilk nokta bloun yakalama noktasdr. Birinci nokta gsterildikten sonra ikinci nokta da bloun ynn ayarlamak iin kullanlr. Boy: Blok bytme katsaysdr. Bu satra yazlacak rakam, bloun ka kat bytlecei veya kltleceini belirler. Parala Yerletir: Bu butona bastktan sonra blok ekrana yerletirilirse blok objesi kendisini oluturan objelere ayrarak ekranda grntlenir. rnein; yaz ve oklu dorudan oluan bir blok Parala Yerletir butonuna basldktan sonra ekrana yerletirilirse Obje zelliklerini Sor ilemi ile objelere sorulduunda onlarn blok deil okludoru ve yaz olduklar gzlenecektir.
5. BLM: Referans Yneticisi

Referans Yneticisi; farkl tr ve formattaki snrsz verinin NETCAD zerinde grntlenmesini ve ynetimini salar. NETCAD, Referans olarak kendine zgn format NCZ yannda pek ok raster, vektr, grid format ve dinamik veri sunucularn referans olarak destekler. Desteklenen Referans Veri Trleri: kon Ksaltma NCZ DXF/DWG Aklama NETCAD Dosyalar DXF ve DWG Verileri NETCADin Destekledii tm raster formatlar. TIFF, ECW, MrSID, JPEG .. Tam Liste EK-FORMATLAR blmnde
Raster
On-Line Yardm iindedir.

NETCADin Destekledii Formatlar. NCD, DTED, .. tm Grid
Grid
Tam Liste EK-FORMATLAR blmnde On-Line Yardm iindedir. Windows OLE Dkmanlar. Excel, PowerPoint .. Word,
OLE Dkmanlar
Tam Liste EK-FORMATLAR blmnde On-Line Yardm iindedir. Open GIS Uyumlu Web Map Server istemcisi. Tamamen Kullanc Tanml dinamik veri kayna. NETCAD Corafi Veri Taban Henz dnlmemi farkl tip veriler de eklenebilir. NETCADin ak mimarisi buna izin verir.
WMS Macro Script NETCAD Spatial ?
Referanslar paylalabilir. Bu ekilde ayn anda birden ok kullanc ayr kopyalar tutmadan veriye eriebilir. Referanslar sorgulanabilir. Bu ekilde GIS analizlerinde ve sorgulamalarnda kullanlabilirler. Referanslar genel olarak dzenlenemezler. Dzenleme iin verinin NETCADe standard ykle komutu ile yklenmesi gerekir. Dzenleme srasnda dier kullanclar kullanmaya devam edebilirler. Dzenlemenin sona ermesi ile veri tm kullanclarda otomatik olarak NETCAD 4.0 GIS Referans Yneticisi 5-1
gncellenecektir. Bu konuda bir istisna NETCAD Spatial Veri Yapsdr. Bu veri yaps referans halinde iken de dzenlenebilir. Ayrntlar yeri geldike anlatlacaktr. NETCAD 4.0 ile gelen Referans Yneticisi sayesinde eriilebilir ve ilenebilir veri hacimlerinde snrlar tamamen kalkmtr. Hacmi Tera Bytelara varan (1000GB) raster ve vektr veri sorunsuz ve nerede ise sabit bir hz ile desteklenebilmektedir. Referanslarn Temel Ortak zellikleri kullanmlarnda yeni imkanlarda beraberinde getirmektedir. Bu zellikler referans baznda verilebilmektedir. Referanslarn grnrl lee bal klnabilir Referanslar istenirse printer/plotter da izdirilebilir. Refaranslara kendi Projeksiyon veya Lokal koordinat sistemlerine sahip olabilirler. Bu veriler projenin sistemine otomatik olarak evrilirler. Bu ekilde verilerinizi yalnzca tek kopya ve projeksiyonda tutmanz yeterli olacaktr. Dilimden " dilime veya lokal "lke evrimleri kendiliinden olacaktr. Referanslarn aktif/grnr alanlar belirlenebilir. Bu ekilde bir raster haritann erevesi haricinde kalan yerler, bir vektr haritann yalnzca ilgilenilen yeri (rnein;revize edilecek yeri) grntlenebilir. Bu ilem herhangi bir kopyalama ve orijinal veride deiiklik gerektirmez. Referanslara kaydrma, dndrme, lekleme gibi dnmler uygulanabilir. Bu zellik ve grnr alanlarn verilebilmesi ok farkl izimler oluturmanza imkan tanr. Ayn koordinatlara denk den haritalar yanyana, ayn yerden farkl leklerdeki grntleri vb pek ok durum kolayca oluturulabilir. Referanslar zerinde tematik harita, tampon blge vb. ilemler dinamik olarak gereklenir.
Referans Yneticisi verilerini bir aa eklinde gsterir ve ynetir. Bu aacn en tepe noktas Referanslar noktasdr ve her zaman vardr. Bunun altnda ileride anlatlacak olan Kategoriler bulunacaktr. Kategorilerin altnda referanslar yer alacaktr. Referanslarn altnda ise referans cinsine gre alt noktalar bulunacaktr. Her bir noktann kendisine ait ilemlerin tanmland sa fare tu menleri vardr.
NETCAD 4.0 GIS Referans Yneticisi 5-2
Referans Yneticisi lemleri

Referans Yneticisi pencere zellikleri; butonu ile referans yneticisinde seili durumdaki kategori iersindeki referanslar veya referansa bal olarak NETCAD ekran boyutuna gre byltme ilemi yapar. butonu ile referans yneticisinde ykl olan referanslar yeniden izer. butonu ile seili haldeki kategorinin veya referansn zellikler penceresine ulalr. butonu ile aa yaps alr. butonu ile aa yaps toplanr. Referans Yneticisine ilk girdiinizde ynetici bo gelir. Yeni bir referans yaps oluturuyorsanz, kategorileri eklemeniz gerekir. Referanslar satr aktif iken sa fare tuu tklanr;
Ekle: Referanslar noktas zerinde iken Kategori, Kategori Noktasnda iken Referans eklenmesini salar. Ayn ilem ilgili noktann sa fare tu mensnde de mevcuttur. Sil: Kategori silmek iin kullanlr. veya Referans
Dosya: Referans Yneticisnde yaplan tanmlarn gereinde baka projelere aktarlabilmesi iin gerekli ilemleri ierir. Yeni/A/Kaydet. Yeni ile yaplan tm eklemeler iptal edilir ve yeni balanm duruma dnlr. A ile yaplanlar iptal edilir ve seilen dosya geerli olur. Eer ekleme yapmak isterseniz seilen SEA dosyasn Referans olarak tanmlamalsnz.
Gsterim: Ksa Gsterim: Bu komut ile Referans yneticisindeki referanslarn adlarnn ksa ekilde grntlenmesini salar. Uzun Gsterim: Bu komut ile Referans yneticisindeki referanslarn tam adnn grnmesi salar. Yardmc lemler: Altndaki Gsterim Alanlar, Dnm ve Projeksiyon ilemleri Referans zellikleri altnda anlatlmtr. Burada verilen deerler tm referanslar etkiler. Referans zelliklerinden her bir referans iin ayrca deiiklik yapmak mmkndr. Pafta A ve Paftaya Yakla: (Bkz. Pafta A ksmnda ayrntl olarak anlatlmtr.) zellikler: Referans yneticisinde ykl olan referanslarn Toplam saysn ve Toplam Referans Veri Boyutlar hakknda bilgi grntler. Boyut bidirimi yaklaktr.
Yeni kategori verilir.
ad
otomatik
olarak
Kategori lemleri
Kategoriler referanslarnz snflandrmanz salar. Referanslar kategorilerin altnda yer alr. Kategoriler altlarnda yer alan referanslar iin baz zelliklerin toplu verilebilmesini de salar. Grnrlk lei, yakalanabilirlik, izdirilebilirlik gibi. Kategoriler ile referanslarn toplu olarak kapanp alabilmesi de salanr. Kategoriler; Referanslar satr aktif iken + butonuna tklayarak veya ayn satrda sa fare tuu ile gelen Ekle komutu ile eklenirler. Referans Yneticisi zerinde aktif durumdaki kategori zerinde sa fare tuu tklandnda; Ekle:Kategori iersine yeni bir referans yklemek iin kullanlr. Komut seildiinde Referans trlerinin listelendii bir pencere alr.
Buradan istenilen referans tr seilir ve seim iin gerekli pencere kar. Bu pencere herbir tr iin farkldr ve trlerin ayrntl aklamalarnda anlatlacaktr. .NCZ trleri iin alldk dosya seim penceresi gelir ve seim sonras referans yneticisi aadaki ekli alr.
Sil: Kategoriyi silmek iin kullanlr. (Kategori iersindeki referanslar da kaldrlr.) Limit Bul: Seili kategori iersindeki referanslar ekrana tam sacak ekilde zoomlama ilemi yapar. izim Sras: Kategorilerin izim srasn belirlersiniz. lerdeki sayfalarda bu fonksiyon referans baznda anlatlmtr, ayn yntemler kategoriler iin de geerlidir. (Bkz.Referanslarn Ortak zellikleri)
Yardmc lemler: Bu komut iersinde yeralan ilemler sadece aktif durumdaki kategori iersinde yer alan referanslar iin geerli ilemlerdir. Ayn ilemler gemi sayfalarda Referans Yneticisi lemlerinde ayrntl olarak anlatlmtr. (Bkz. Referans Yneticisi lemleri) zellikler: Burada size, kategoriniz altna attnz referanslarn izime gnderilmesi ve Obje Yakalama fonksiyonlarn kullanabilmeniz iin 2 yardmc fonksiyon seenei sunulur.
Bununla birlikte eklenen kategorilerin hangi lek aralnda izdirileceinin deerleri de bu pencereden girilir.
Referanslar zerindeki ilemler

Referans yneticisine eklenen aktif durumdaki referans zerinde sa fare tuu tklandnda; Ekle: Komutu ile Referans Yneticisine yeni bir referans ekleyebilirsiniz. Sil: Komutu ile aktif durumdaki referans Referans Yneticisinden kaldrabilirsiniz. Limit Bul: Komutu ile aktif durumdaki referansa zoomlama ilemi yaparsnz. izim Sras: Referanslarn izim srasn belirlersiniz. lerdeki sayfalarda bu komut referans baznda anlatlmtr, ayn yntemler kategoriler iinde geerlidir. (Bkz.Referanslarn Ortak zellikleri) zellikler: Referansa ait bilgilerin verildii ve ayarlarn yaplmasn salayan zellikler penceresi alr. Bu
pencerede baz zellikler ortakdr. Ortak zellikler Referanslarn Ortak zellikleri blmnde anlatlmtr. Dier zellikler referans baznda anlatlmtr.
Referanslarn Ortak zellikleri

Referans yneticisinde referanslar zerinde sa fare tuu ile zellikler komutu seildiinde alan pencerede tm referanslar iin ortak olan ksm Genel sekmesidir. Projeksiyon Sekmesi de destekleyen referanslar iin ayndr. leride anlatlacaktr.
izim Sras: Referansn ekrana izilme srasn belirler. En nce izilen en altta kalr. konlar bu kurguya gre tasarlanmtr. izim sralar kategori baznda ayarlanr ve referansn kateori altndaki konumu ile ilgilidir. lk izilen en stte, son izilen en altta yer alr. salayabilirsiniz. Dier iki ikon veya bir ne alr. rnekler: l Alanlar lke alanlarndan sonra izilmelidir. Yani il stte yer almaldr. Bir ehre ait uydu grnts, ehrin sokak izgilerinden nce izilmelidir. Grnrlk Alanlar: Grnrlk Alanlar ile orijinal datalar zerinden datann bir ksmnn grnmesini yada grnmemesini belirleyebiliriz. Grnrlk alanlar standard NETCAD alan olutur yntemine tabidir. Bu yntemde var olan izgilerin oluturduu alan otomatik kapatlabilir veya F2 tuu ile manuel gsterim yaplabilir veya F3 ile var olan herhangi bir alan seilebilir. Grnecek ve ve ile referansn ilk veya son izilmesini sras ile izim srasn bir arkaya
Alanlar tuuna baslarak eklenir. Dilendii kadar kesien veya ayrk alan verilebilir. Bunlarn birleimi grnen alan olacaktr. Grnen alanlarn iinde baz yerlerin grnmemesi isteniyor ise ile karlacak alanlar
belirlenmelidir. ile tanmlar iptal edilir. Raster Referanslar iin var olan aktif/pasif alan tanmlar bir Raster Referans yapldnda otomatik olarak Grnrlk Alan olarak kaydedilir. rnek: Taranm Raster Paftalarn yalnzca pafta snr Grnr olarak tanmlanarak Lejand ve Dier koordinat vs. Bilgiler bu ekilde grnmez klnabilir. Bu ekilde paftalarn kenarlamas grsel olarak sorun yaratmaz. Mutlak bir kenarlama salanr. Bu zellikle lke Pafta sistemindeki dikdrgen olmayan paftalar iin tek zmdr. Bir poster veya proje sunumu hazrlnda grnrlk alan zellii kullanlarak ok farkl etkilerin oluturulmas mmkndr. Grnrlk alan koordinatlar referansa uygulananan dnm ilemlerinde etkilenmezler.
Dnm
Bir referansa Kaydrma, lekleme, Dndrme ve Matris Girerek dnm ilemi tanmlamak mmkndr. Dnmler toplanr. Yani bir kaydrma tanm ardndan dndrme tanmlanabilir ve bu ilemler birikir. ptal opsiyonu ile tm dnmler iptal edilebilir. Matrisler NETCAD haritaclk zmleri ile uyumludur.
rnek: Bu ilem yerel kordinatlardaki verilerin uygun dnm matrisi girilerek lke sisteminde grntlenmesi, paftalanmas, izidirilebilmesi mmkndr. Poster tasarmnda ayn koordinat sisteminde olan verilerin stste gelmemesi iin kaydrma kullanlabilir. Ayn verinin izimde farkl lekleri isteniyor ise lekle kullanlabilir.
lemler
Seilen Referans Ykle: Bu komut destekleyen referanslar ve yetkilerinizin yeterli olmas durumunda geerlidir. Seilen Referansn dzenleme amal olarak ayr bir projeye ykler. Bu projede gerekli deiiklikler yaplp saklandnda tm kullanclarda otomatik olarak gncellenecektir. Orijinal Tabaka Bilgilerini Oku: Komutu .NCZ formatndaki referanslar iin yaplm tabaka zellik deiimlerini iptal eder ve .NCZ dosyasndan yeniden okur. NETCAD Spatial Referanslarda ise ayn yerde Tablo limitlerini hesapla komutu bulunur.
Referans Trleri
NETCAD (*.NCZ) Referanslar NETCAD For Windowsda oluturulmu *.NCZ formatndaki dosyalar referans olarak ekler. Dosya boyutlar ne kadar byk olursa olsun ekranda daha hzl olarak izimini salar. Eklenen dosyalarn projeksiyon bilgileri girilmi ise On The Fly Projeksiyon zelliini kullanlabilir. .NCZ referanslar dosyada mevcut tabaka zelliklerine gre izilirler. Ancak istenildiinde bu zellikler dosya etkilenmeden deitirilebilir. Bu ilem iin Tabakalar sekmesinden Tabaka Bilgilerini Dzenle ilemi ile yaplr.
Alan pencere NETCAD penceresinin aynsdr. Ancak NETCAD iin geerli olan baz ilemler yoktur. Yaplan tabaka dzenleme ileri yalnzca ilgili referans iin geerlidir.
Raster Referanslar
NETCAD de register edilmi tm rasterlar Referans olarak kullanlabilirler. Taranm resim grntlerini, raster register ilemi ile koordinatl resim dosyalar NETCAD ortamna alrken kullandmz bu format, referans yneticisi ierisinde de yerini almtr. Bu resim grntleri normal ykleme ve ekleme hzndan ok daha hzl olan bir yntem ile grntlenir. Raster referanslarn izim sralarnn ilk izilecek ekilde ayarlanmas nerilir. Aksi durumda raster referans kendisinden nce izilmi tm referanslar rtecektir. Ancak tek renk rasterlarda arka plan rengi effaf verilerek aralarda izilmeleri de salanabilir. Raster referansa zel bilgiler Raster sekmesinde bulunur. Sunulan seenekler NETCAD Standard Raster zellikleri ile benzeir.
Grnt sekmesinde raster referansn Dosya dizini, rasterda yer alan renk says ve piksel baznda Genilik-Ykseklik bilgilerine ulaabilirsiniz. effaf kutucuu iaretlenerek istenilen renk effaflatrlabilir. Aktif Alan Se: Bu komut ile rasterin istenilen blm ekranda kesmeden grntlenebilir. Bu bilgiler eer NETCADde verilmi ise otomatik olarak ayarlanr. Aktif Alan ptal Et: Bu komut ile aktif yaplan alan iptal edilir. Raster Snrlarn Gster: Bu komut iaretlenerek ilgili rastern snrlar vektrel olarak belirlenir. Noktalar sekmesinde ise, rastern rektifikasyon ilemi iin kullanlan nokta says, m0 deeri ve ke koordinatlar hakknda bilgi edinebilirsiniz.
NETCAD Spatial Referanslar

Referans olarak Spatial (Konumsal verilerin bir veritabannda tutulduu veri yaps) datalarn da eklenmesi mmkndr. Bylelikle corafi bilgi ieren veritabanlar ierdikleri corafi bilgiler ile grntlenebilir. Bunun iin ncelikle Balant Yneticisi'nde gerekli veritaban ilemlerinin yaplm olmas gerekir. (Bkz. Balant Yneticisi-Spatial Veriler) Spatial trler aadaki pencereden seilirler. Bu pencerede Yneticisinde tanmlanm NETCAD Spatial Tablolar bulunur. Balant
Spatial referanslar zerinde sa fare tuu ile zellikler komutu seildiinde alan pencerede Tablo, Tampon, Etiket, tematik ve Network sekmeleri sadece Spatial referanslar iin geerli ilemlerdir. Tematik harita hazrlama ilemlerinide spatial veriler zerinde yapabilirsiniz. (Bkz. Tematik Harita Hazrlama)
Tablo: Tablo sekmesinde

ilgili spatial tabloya ait bilgiler yer alr. Gsterim Ad: Kullanc bu referansa ait istedii ismi verebilir. Snf: Kutusunun sonunda yeralan butona baslarak spatial referansa ait snf zellikleri bilgisine ulalabilir.
Tampon: Spatial referanslara, belirlenen mesafede tampon blge tanmlamak iin kullanlr. lemi yapmak iin;
Tampon Alan Aktif kutusunu iaretleyip Tampon Makro kutusunun yanndaki butona basmak gerekiyor. kan pencereye dorudan tampon alan mesafesi yazlabilecei gibi istenirse veritabanndaki ya da objenin grafik zelliinden alnacak bir deerde tampon alan mesafesi olarak kullanlabilir.
Etiket: Veritabanndaki istenilen bir yada birka kolon veya istenilen baka tanmlanm veri harita zerine etiket olarak eklenebilir, eklenen etiketler kaldrlabilir, dzenlenebilir. Spatial verilerin zerine yazlacak etiket yazlarn ve bu yazlarn zelliklerinin belirlendii penceredir. Etiket sekmesi penceresi zerinde fare sa tuu tklandnda;
Ekle komutu ile dilendii kadar etiket eklenir. Sil ile istenilen etiket tanm silinir. Etiketler Tm Etiketleri Sil komutu ile toplu olarak da silinebilirler. Ekle: Bu komut ile komutu Etiket olarak yazdrlacak deeri semek ve eklemek iin kullanlan pencereye ulalr.
Bu pencerenin Genel sekmesinde: Etiketin Makrosu: Makrolar kullanarak istenilen yaznn yazlabilmesi iin kullanlr. Tabaka zellikleri: Yazlan yazlarn hangi tabakada yer alaca, ne renkte olaca vb. zellikleri belirlenir. Yaz Boyu: Yazlan yaznn boyunu belirler. Saysal Duyarllk: Girilen a deerinin virglden sonraki rakam says A makro (Radyan): Etiketi objenin dorultusuna gre konumlandrmak iin kullanlr.
talik: iaretlendiinde yazlan yaznn italik olmasn salar. Alt izgi: iaretlendiinde altnn izili olmas salanr. yazlan yaznn
Fon: iaretlendiinde yazlan yaznn arkasnda dikdrtgen bir fon olmasn salar. Makro komutuyla yaz yazdrabilmenin eitli yollar vardr. 1)Yazdrlmak istenen yaz dorudan pencereye yazlarak grafik verinin stne ilenmesi salanabilir. 2)Etiket Makrosu kutusunun sonunda
butona basldnda veritaban bulunan tablosundaki stunlarn bulunduu bir pencere alacaktr. Buradan veritaban tablosundaki istenilen bir kolonu yaz olarak grafik veriye yazdrmak zere seilebilir.
Pozisyon Bilgilerini kullan seenei iaretlenip, oklara baslarak nokta objesi merkez alnarak etiketi istediiniz konuma gre ayarlayabilirsiniz. Yatay Ofset: Yaz pozisyonu veritabanndaki seilen kolon verisine bal yatay deer olarak alnr. Yatay ve Dey ofset makrolarnn her ikisinin seiminde ise orijinde hareketle yatay ve dey deerlere gre kesiim noktalar yaz pozisyonu olarak belirlenir. Dey Ofset: Yaz pozisyonu veritabanndaki seilen kolon verisine bal dey deer olarak alnr.
Etiketi Grnr olma Kurallarn Kullan: Komutu iaretlenip veritabanna bal belirli kriterler dahilinde etiketleme ilemi yaplr. rnek: le isimlerini etiketlemek iin Alan 100000 m2 deerinden kk olan ile adlarn etiketle gibi. Makro kutusundan le Alanlar, lem kutusundan kk komutu, Deer kutusuna 100000 deeri girilir. Tamam komutu ile devam edilir. Sonu ekranda belirlediiniz kriterler dahilinde etiketleme yaplr.
Network: Network opsiyonu sadece izgisel referanslar iin geerlidir.

Network sekmesinden veritabannda tuttuunuz yol verilerin iinde ksa yol hesaplamalar srasnda dikkate alnacak baz zelliklerle genel baz zellikleri belirleyebilirsiniz. Ksayol kullanm iin on line yardma bavurunuz. Ksayol opsiyonel bir zelliktir.
Tematik Harita: (Bkz. Tematik Harita Hazrlama)
OLE Dokman Referanslar

OLE (Object Linking and Embedding) teknolojisi Microsoftun farkl programlarn birinin verisini ierebilmesini salar. NETCAD bu teknolojiyi kullanarak OLE dkmanlarnn corafi olarak grntlenebilmesini ve izdirilebilmesini salar. Bylece bir Excel tablosunu, Word dokman yada bir power point sunusunu NETCAD referans yneticinize OLE destei ile yerletirebilirsiniz. Bu da plan notlar gibi yazl birok dokmann referansa aktarmn kolaylatrr. OLE dokman ekleme ilemi srasnda, dokmann gelecei yer kullanc tarafndan belirtilir. Blge seildikten sonra dokmann gsterim ad belirlenebilir, dosyaya ulalarak dzenleme yaplabilir ve dokman snrlarnn gsterim ad seilebilir. Referans Yneticisine eklenen OLE dkman zerinde sa fare tuu ile zellikler komutu seildiinde;
OLE sekmesinde: Dosya Ad: Bu alanda OLE dkmannn dizin adresi yer alr. Yeni bir dokman yklemek istediinizde kutu yanndaki butona basarak yeni dkman seebilirsiniz. Gsterim Ad: Bu alana ilgili OLE dkmanna, kullanc bu referansa istedii ismi verebilir. Snrlarn Gster: Bu komut iaretlendiinde OLE dkmannn NETCAD ekrannda kaplad alan snrlar krmz renk ile belirginletirilir. Dzenle: Bu komut ile ilgili dkmann hazrlanm olduu program alarak dokman zerinde dzenleme ilemleri yapabilirsiniz. Snrlarn Se: Bu komut ile NETCAD ekran zerinde dkmann kaplad alann istenilen sol st ve sa alt koordinat deerlerine gre boyutlandrabilirsiniz. NETCAD 4.0 GIS Referans Yneticisi 5-18
Referans Ynetici (*.SEA) Referanslar

.SEA uzants Referans Yneticisinin meta verilerinin uzantsdr. Balantlar noktasndan Dosya/Kaydet ile oluturulur. Bir .SEA dosyas referans olarak da kullanlabilir. erii kesinlemi referans yaplarnz bir st yapda bu ekilde kullanmay tercih edebilirsiniz.
Referanslar Ayrtrp Ekle iaretlenirse .SEA ekleme esnasnda ayrtrlp ayr ayr eklenir. Aksi durumda tek bir referans olarak eklenecektir. .SEA iinde baz referanslar (rnek: NETCAD Spatial) eer uygun Balant Yneticisi balantlar yok ise geersiz olacaktr.
DWG/DXF Referanslar
Eklenen bir dier dosya format Autocad DWG dosyalardr. Bununla birlikte herhangi programdan gelen DXF dosyalar da ekranda hzl bir ekilde grntlenebilir.
Macro (*.NVB, *.NJV) Referanslar

NETCAD uygulama gelitirme modl NCMacro ile JavaScript ve VisualScript zerinde yazlan macrolar da bu yapyla birlikte kullanlabilmektedir. Bylece Kategori leklerine bal olarak bu macrolarn almas salanabilir. Yalnzca izim yapan makrolar nerilir. Bu mekanizma ile izimlerinize dinamik olarak oluturacanz ekler izebilirsiniz.
Grid Referanslar
GRIDler NETCADin ierisinde saysal ykseklik verilerini tutan dosyalardr. GRID Dosyalar bir matris olarak dnebilirsiniz. Matrisin her bir hcresinde genellikle ykseklik olan bir deer vardr. Yatay ve dey koordinat aral sabittir. Desteklenen GRID dosyalar iin tam liste EK-FORMATLAR blmnde On-Line Yardim icindedir. GRID dosyalar kendi projeksiyonlarnda dikdrgen bir alan kapsarlar. Ancak baka projeksiyonlarda bu zellik salanmaz. Grid dosyalar zerinde Tematik haritalar hazrlayabilirsiniz. Bu ekilde dinamik olarak eim, bak vb. analiz haritalar hazrlanabilir. (Bkz. Tematik Harita Hazrlama)
gen Boyutlar (Pixel): genlerin piksel baznda kullanc tarafndan girilen deerdir. GRID Referanslar GRID Boyutu ne kadar byk olursa olsun, ekranda verilen gen boyuna uygun sayda GRID karesi grntlenir. Bu deerin kk verilmesi daha fazla GRID karesinin izilmesine ve grntnn iyilemesine yol aar, ancak performans olumsuz etkilenecektir. Gsterim Ad: Kullanc bu grid referansna istedii ismi verebilir. Dosya Ad: Grid dosyasnn bulunduu dizin adresini verir. SatrXKolon Says: Grid dosyasn oluturan gridlerin satr ve kolon saysdr. Yatay/Dey Aralk: Gridlerin yatay ve dey aralk mesafesidir. Sol Alt Koordinat: Grid dosyasnn sol alt ke koordinat bilgisini verir.
WMS stemci Referanslar

OpenGIS uyumlu WMS (Web Map Server) Harita Referans Internet veya ntranet zerinden harita almak ve gelen grntleri izlemek veya saysallatrma yapmak iin kullanlabilir. NETCAD WEBGIS Sunucular OGC WMS Uyumludur. Bu ekilde NETCAD ve dier OGC Uyumlu WMS Sunucular NETCAD de refarans olarak destekleyebilirsiniz. Bu kurumsal kullanmlarda ok eitli ve esnek ve gvenli konfigrasyonlarn yaplabilmesini salar. WMS referans zerinde sa fare tuu ile zellikler komutundan alan pencerede Web Harita Sunucusu sekmesinde 3 alt sekme bulunur:
Genel:
Harita Sunucusu Web Adresi : Harita majlarnn istenecei sunucunun web adresi. Bu sunucu internet zerinde olmak zorunda deildir. ntranet de olabilir. Eer Sunucu NETCAD harita sunucusu ise ve ncwebgis.dll IIS de "scripts" adl sanal bir dizinde duruyor ise Web adresinin devam yle olmaldr: http://..../scripts/ncwebgis.dll/wms? Gsterim Ad: Refman Aa yapsndaki gsterim ad. Tabakalar: Bu D kaynakl harita sunucular iin gerekli. WMS Versiyon: WMS sunucusunun versiyonu. TimeOut (msec): Balant Kurma sresi milisaniye cinsinden. Bu sre iinde Balant kurulamaz ise veya Data indirilemez ise lem durdurulur. SRS (Spatial Reference System): Koordinat sistemi. Sunucunun destekledii bir SRS seilmeli.
Raster:
Raster Tipi: Sunucudan istenecek haritann Imaj format. Bu format istenen tipe gre imaj boyutlarn kontrol etmek iin kullanlabilir. Image/gif vektr haritalar iin, Image/jpeg, Image/png raster haritalar iin daha kk imaj boyutunu salar. Arka Fon effaf: GIF ve PNG gibi trlerde alr. effaf renk RRGGBB eklinde Hex olarak verilmelidir.
NETCAD:
NETCAD Harita Servisi zelliklerini Kullan: Bu sunucunun bir NETCAD Harita Sunucusu olduunu belirtir. Bu durumda OGC Uyumluluk haricinde Proje semek, gelen raster zerine lek bar izdirmek, vb.. ilemler yaplabilir. Kullanc Bilgileri: NETCAD Harita servislerinde kullanclara yetki verilebilmektedir. Eer Yetkilendirilmi bir sunucudan harita isteniyorsa Login servis Web Adresi yazlmaldr (Normalde bu otomatik oluan bir adresdir. Asl sunucu adresi deitike bu adres otomatik olarak oluturulur.) Ayrca Kullanc ad ve Passwordu girilmelidir. Not: D Kaynakl OpenGIS uyumlu WMS servisler bulabilmek http://www.geographynetwork.com/ adresini inceleyebilirsiniz. iin
Tematik Harita Hazrlama

Tematik harita oluturma NETCAD Spatial ve Grid referans dosyalarnn zelliklerinden biridir. Tematik harita; verileri sunmann ve analiz etmenin baka bir yntemidir. Kaynak referansn sunduu kolon bilgilerine bal olarak haritann deiik ekillerde gsterilmesi olarak tanmlanabilir. Burada temel yap elde mevcut verilerin belli kriterlere gre snflandrlmas ve her snfa bir Tabaka veya Stil atanmasdr. Bu ekilde belli zellie sahip kaytlar krmz, bazlar sar ve dier bazlar yeil yaplabilir. Bir kaydn zellii deitiinde rengi otomatik olarak sardan yeile dnebilir. NETCAD szedilen bu snflandrma iin 5 farkl seenek sunar 1. Varsaylan Stil ile Tek Katman 2. zgn ile seilen bir deerin olas deerlerine gre 3. Saysal Aralk ile verilen bir saysal deerin belirlenen aralklarna gre 4. Grafik ile verilen deerlere gre Pasta veya ubuk Grafik ile 5. Younluk ile verilen bir nmerik deere gre deitirerek tarama younluunu
1.Varsaylan
Bu seenek aslnda bir tematik seenek olarak adlandrlamaz. Ancak ortadan henz bir tanm yokken objelerin hangi zelliklerde izileceini belirler. Bylece harita zerine herhangi bir tematik harita yapldnda ve kaldrldnda yine bu grnt elde edilecektir.
2.zgn :
zgn deerlere gre tematik harita hazrlama iin bir makro vermelisiniz. Bu makronun alabilecei olas tm deerler hesaplanarak her biri iin bir satr oluturulacaktr.
zgn Deerler Makrosu: Aralklar oluturmak iin ilk admdr. Burada daha nceden de aina olduunuz makro deerleri kullanlr. Yandaki + butonuna basarak Makro Dzenle penceresine geilir. Makro olarak seilen deerler balk altnda toplanmtr. Saysal bal altnda kaynak referansn sunduu kolonlarda yer alan saysal deerli kolonlar, Alfasaysal bal altnda kolon deerleri alfanumerik olan kolonlar ve son balk altnda ise NETCAD in kendine zg otomatik olarak hesaplad Obje Deerleri makrolar yer alr. Yandaki rnekte zgn deer makrosu olarak alfasaysal balk altndaki MAHALLE_ADI tklanmtr, bylece o kolon deerleri seilmitir. Makro seimi birden fazla kolon deeri kullanlarakta yaplabilir. Tamam komutu ile bu pencere kapatlr. Artk penceremizde aralklarmz belirlenmitir.
Aralklar olutuktan sonra bu deerler zerinde de deiiklikler yapabiliriz. Dier blm tematik harita ilk hazrlandnda bo olacaktr. Ancak daha sonra bilinmeyen bir deer gelir ise dier kapsamnda izilecektir. Herhangi bir satr aktif hale getirdikten sonra zerinde sa fare tuu tklandnda zellikler sekmesinden zgn Deerler zellikleri penceresi gelir. Slot No: Araln aralk numarasn gsterir. Deer: Araln karsnda yazan makro ya da sabit deeri gsterir. Aklama: Eer o aralkla ilgili bir bilgi girilmek isteniyorsa buraya yazlabilir. iz: Her slotun yan tarafnda yer alan kutular iaretlendiinde o araln izdirilip izdirilmeyecei belirlenir. Stil: Bu buton aktif halde iken pencerede grnen stiller izdirilir durumundadr. Stil aktif deilken hibiri izilmez, bu durum sadece sembolleri grntlemek iin kullanlabilir. Sembol: Eer aralk iin bir sembol yaratldysa bu butonun iaretli olmas gerekir. Aktif deilse sembol haritanz zerinde grntlenmeyecektir.
3.Saysal Aralk:
NETCAD spatial veriler ile tematik harita hazrlamann bir dier yolu da saysal aralk metodunu kullanmaktr. Bu yntem ile kaynak referansn sunduu kolonlarda bulunan saysal veriler ile belli metodlara gre aralklar oluturup haritanz bu yntemle analiz edebilirsiniz.
lem yapmak iin ncelikle Saysal Aralk Makrosu blmne, kullanlacak kolon ya da kolon deerlerini setirmek iin sa fare tuu ile Ekle komutu seilir. Makro ilemleri zgn deerlerdeki ile ayn ekilde yaplr. Yani istenen deerler Makro Dzenleden seilir. zgn deerlerden farkl olarak bu blmde alfasaysal kolon deerleri grntlenmez. Seim ilemi yapldktan sonra sayfa zerinde sa fare tuu ile gelen pencereden hesaplama metodu seilir. Ekle: Seilen kolon deerleri iin aralklar manuel olarak belirlemeyi salar.
Sil: Oluturulan aral silmeye yarar. Sembol: Her aralk iin bir sembol oluturmaya ve deerleri o sembolle gstermeye yarar. (Sembol oluturma ilemleri)
Renk Aral Se:
Eklenen slot aralklarnn balang ve biti arasndaki slot renkleri butonlara baslarak belirlenen iki renk arasnda dalmlar otomatik olarak belirlenir.
Obje statistiklerini Gncelle: Objelere ait veritabanna girilen gncellenerek sonularn saysal aralk penceresine yanstlmasdr. (Min+Max)/2den oluturuyor. ikiye bl: Hesaplamalarda bu metoda gre
bilgilerin iki aralk
Toplamn Ortalamasndan kiye Bl: Saysal deerlerin ortalamasndan blerek iki aralk oluturur. Standart Ortalama Hesabn Kullan: Bu metod ile saysal deerlerden 4 aralk oluturur. Standart Ortalama hesab icin ilk nce 3 adet say hesaplanr: Saysal Ortalama = DeerlerinSaysalToplam / DeerSays Ortalama1 = EnKucukDeer + (SaysalOrtalama - EnkucukDeer) / 2 Ortalama2 = SaysalOrtalama + (EnBuyukDeer - SaysalOrtalama) / 2 Bu sayidan 4 slot retilir. a) X < Ortalama1 b) Ortalama1 < X < SaysalOrtalama c) SaysalOrtalama < X < Ortalama2 d) X > Ortalama2 Slot Aralklar Kullanc Tanml: Oluturulan slot aralklar min, max ve slot aralk deerleri kullanc tarafndan belirlenebilir.
Aralklar Eit olarak Dzelt: Oluturulan aralklar iin eit dalm salar zellikler: Oluturulan aralklar ile ilgili zelliklerin deitirilmesi yaplr. NETCAD 4.0 GIS Referans Yneticisi 5-28
4.Grafik:
Grafik tematik haritalama ile pasta ve ubuk grafikler oluturulabilir. Alan pencerede Lejant Bilgileri ksmna gireriz. Burada Lejantnza koyacanz st ve Alt Balklar girebilirsiniz. Yaz sitilini butonuna tklayarak ayarlayabiliriz. Lejant Bilgileri penceresinde alttaki kutucuklar vastasyla ereve, Arka Fon, Glge gibi birtakm ayarlar yapabiliriz. Sonrasnda lejant zelliklerini tanmlayabilmek iin lejant zellikleri butonuna tklarz.
Grafik Lejant zellikleri penceresinden Grafik Tr olarak Pasta veya Bar Grafikten herhangi birini seebiliriz. rneimiz iin Pasta Grafik trn seeriz. aretler blmnde setiimiz grafik zerinde gzkmesini istediimiz deerleri seebiliriz. rneimizde iaretler ksmnda Yzde ksmn seeriz. Lejant blmnde lejant bilgilerinde gzkmesini istediimiz deerler seilebilir. Grafiinizin 3 boyutlu grntlenmesi iin 3D kutucuunu iaretlenir. Eer izilen pasta grafiimiz iin arka fon kullanyorsak bununda effaf olup olmamasn effaf kutucuunu iaretleyerek ayarlayabiliriz.
Tematik Gsterim Ksmnda; Obje izim Sitilleri yer alr. Tematik Harita ksmnda bo ekran zerinde sa fare tula gelen Ekle komutunu seeriz. Alan Dilim zellikleri penceresinden Makro ksmna tklayarak Makro Dzenle penceresi alr. Makro ad seildikten sonra Tamam komutuna baslarak ileme devam edilir. Gsterim ad ksmnada lejantta kmasn istediiniz ismi verebiliriz. Ayrca sitil ksmnda istediimiz rengi seebilirsiniz.
Slot oluturma ilemlerini bitirdikten sonra Tamam komutu seilerek Grafik tipi tematik harita oluturulur.
5. Younluk:
Referans Yneticisi penceresindeki Spatial Referanslar kategorisinde spatial referans zerinde sa fare tuu ile zellikler penceresine girin. Gelen Referans zellikleri penceresinden Tematik Harita sekmesini tkladktan sonra Younluk blmne girilir.
Alan pencerede Younluk Makrosu kutusunun sonundaki baslarak referans olarak kullanlacak makro ad seimi yaplr.
butonuna
Younluk iin oluturulacak Tematik Harita penceresinde Makro Deeri ksmna belirlenen bir deer girilir. Makro deeri setiimiz kritere gre atlacak nokta saysn belirler. Renk paletine tklayarak younluk iin seilecek renk deeri belirlenebilir. Nokta kalnl ise girilen makro deere bal atlacak noktalarn piksel baznda kalnlk deeri belirlenir. Objeler izilsin iaretlenmez ise younluk haritas sreklilik kazanr. Yani younluklarn alnd alanlarn snrlar izilmez.
Lejant Bilgileri:
Oluturulan tematik haritalarnn lejantlarnn hazrlanmas iin kullanlr. Tematik Harita sekmesinden Lejant Bilgileri sekmesine tklanarak pencere alr. Burada Lejantnza koyacanz st ve Alt Balklar girebilirsiniz. Yaz sitilini butonuna tklayarak ayarlayabilirsiniz. Lejant Bilgileri penceresinde alttaki kutucuklar vastasyla ereve, Arka Fon, Glge gibi birtakm ayarlar yapabilirsiniz. Sonrasnda lejant zelliklerini tanmlayabilmek iin lejant zellikleri butonuna tklarz.
Lejant Kolon zellikleri penceresi zerinden Mevcut Kolonlar blmnden ok butunlar yardm ile Seilen lejantta yeralmas istenen kolonlar seilip kolonlar blmne aktarlr.Balk Yaz zellikleri ve Slot Yaz zellikleri butonlarna baslarak yaz font zellikleri deitirilebilir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yneticisi 5-34
Lejant Yerini Se: NETCAD Ekran zerinde lejantn yerleecei konumu belirlersiniz. A: Daha nce tanmlam olduunuz lejant ablonlarn ykleyebilirsiniz. Kaydet: Oluturmu olduunuz lejant *.xml formatnda saklayabilirsiniz. n zleme: Oluturulan tematik haritalar nizleme penceresinde izlenebilir.
Projeksiyon lemleri
NETCAD annda Projeksiyon dnmn destekler. Bu amala her bir referans iin projeksiyon tanm yaplr. Baz referanslar kendi projeksiyon bilgisine sahiptir. Referans zelliklerinde yer alan Projeksiyon sekmesinde bu bilginin tanmlanmas ve zaten tanml olanlarn deitirilmesi salanr. izim Projeksiyonu tanml ise asl dosyann projeksiyonudur. Ancak baz durumlarda referansn dosyann asl projeksiyonu yerine verilecek bir baka projeksiyonda izilmesi istenebilir. Bu durumda Projenin Projeksiyonunun Kullan komutunun iareti kaldrlmal ve gereken yeni sonu projeksiyon tanmlanmaldr. Projeksiyon ayarlarnn nasl yaplaca proje zelliklerinde ayrntl ekilde anlatlmtr. Projeksiyon ayarlar ile yaplabileceklerden baz rnekler: Orijinal dosyann projeksiyonu yok veya hatal ise dosyaya erimeden sorun zlebilir Bir referansn 2 farkl projeksiyonda nasl grnd merak edilebilir. Bu udurumda ayn veri 2 farkl referans olarak tanmlanp birisinin izim projeksiyonu deitirilmelidir. Bir poster tasarmnda veri Lambert Projeksiyonunda olabilir ancak bir ksmnn UTM de izilmesi gerekebilir.
Projenin projeksiyonunun tanmsz olmas veya yukardaki rnekte grlecei gibi tanmsz braklmas durumunda koordinatlar deimeden kullanlrlar. Tanml olmas durumunda koordinatlar Referansn Projeksiyonundan Verilen projeksiyona otomatik olarak dnecektir.
Pafta A
Referans Yneticisinde pafta numaras bilinen bir yerin, pafta erevesini oluturmak ve grntlemek iin kullanlr. Pafta Tipi: Kadastro yada ller Bankas standartlarndan hangisine gre paftalama yaplaca seilir. Bu kurumlarn pafta ama standard znde ayn olsa da biimsel farklar iermektedir. 2004 veya 2005 ylnda yrle girecek ynetmelik sonrasnda ayn olacaktr. Pafta Ad: Pafta pindeksi oluturulacak paftann adnn yazlaca yer. Paftalarn yerel veya lke sisteminde olduu pafta adndan otomatik olarak belirlenir. Belirlenen sistem krmz ile hemen altta yer alr. lke sisteminde paftalarn koordinatlar ve lei pafta adna gre otomatik olarak hesaplanr. Hesaplanan koordinatlarda varsaylan datum projenin datumudur. Projenin datumu verilmemi ise ED50 varsaylr. Yeni ynetmelikte baz paftalar GRS80 Elipsoidinde almaldr. Bu amala projenin elipsoidinin GRS80 yaplmas yeterlidir.
Pafta Ad I29 I29-a I29-a1 I29-a-01 I29-a-01-a I29-a-01-a-1 I29-a-01-a-1-a
lek 1/100000 1/50000 1/25000 1/10000 1/5000 1/2000 1/1000
Tabakalar: Paftalama ile oluacak tabakalarn renkleri, ak/kapal vb zellikleri buradan ayarlanabilir. l-le: Paftaya ilenecek l-le adnn yazlaca yer. Pafta Bal: Paftaya bir balk verilmek istenirse, pafta balnn yazlaca yer. Seilen Pafta tipine gre balklarn yerleri deiecektir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yneticisi 5-38
dY/dX: Yerel paftalar iin paftann en ve boyunun verilmesi gerekir. Genellikle 800mx600m olacaktr. Sol Alt: Paftann Sol alt ke koordinatlarnn yazlaca yer. (Yerel koordinat sistemleri iin geerlidir. lke koordinat sisteminde bu deer pafta isminin yazlmas ile otomatik hesaplanabilmektedir.) Yerel Paftalar iin verilmesi gerekir. Dier ke koordinatlar otomatik olarak hesaplanacaktr. Sa Alt, Sol st, Sa st: Paftann dier kelerine ait koordinatlar.
Paftaya Yakla:
Projede, Pafta A ilemi ile semi snrlarna yaklar. Yani olduunuz paftann bulunduu blge zoomlama ilemi yapar.
6. BLM:Balant Yneticisi
NETCAD GISin Temel GIS yeteneklerine Balant Yneticisi aracl ile ulalr. Balant Yneticisi Aralar mens altnda yer alr.
Balant Yneticisi le Neler Yaplabilir? Bir GIS Projesine balamadan nce gereken Veri Taban Balantlarnn oluturulmasn salar. Bu veri tabanlarnda gereken tablolarn oluturulmasn salar. Veri tabanlarna SQL ile ulalabilmesini ve Veri Taban Ynetim Sisteminin izin verdii lde ynetilebilmesini salar. Grafik veriler ile szel veriler arasnda iliki kurulabilmesi iin zellik Snflar yaratlmasn salar. NETCAD grafik objelerinin dorudan veritaban zerinde oluturulabilmesini salar. NETCADde oluturulmu grafik objeler zerinde yaplacak tm deiikliklerin veritabannda gncellenmesini salar. Yeni oluturulan grafik objeler iin veritabannda kayt almasn salar. Silinen objenin veritaban kaydnnda silinmesini salar. Grafikten Szele ve Szel veriden grafik veriye ulalabilmesini salar. SQL ile eitli sorgulama ve analizlerin yaplabilmesini salar. Grafik Objelere ait hertrl multimedya tipi veriyi, veritabannda tutabilme ve grntleme (imaj, video, ses kayd vb..) olana salar. Grafik veri destekli raporlama fonksiyonlarn barndrr.
NETCAD 4.0 GIS Balant Yneticisi 6-1
Desteklenen Veri Taban Ynetim Sistemleri (VTYS)

NETCAD veri taban ynetim sistemlerine evrensel eriim yntemleri ile balanr. Genellikle ADO kullanarak salanan balantlarla, ORACLE, Microsoft SQL Server, IBM DB2, Sysbase, Informix, MySQL, PostGreSQL, Microsoft ACCESS ve pek ok dier VTYS zerinde ilem yaplabilir.. Herhangi bir GIS oluturabilmek iin bu VTYSlerden herhangi birisinde en az bir tane veri taban ve iinde gereken tablolar oluturulmu olmaldr. NETCAD bu VTYSlerden MS ACCESS iin VT oluturabilir. Dierleri iin VTYSnin yneticisi gerekli VT oluturma ilemini yapmaldr. NETCAD GIS de Veri Tabannn dengi bir balantdr.
Balant Yneticisi Temel Kullanc Arayz

Balant yneticisinin temel kullanc arayz bir aa eklindedir. Bo aata Balantlar vardr. Daha sonra bunun altna gerekli yap oluturulur. Aa kolon noktalar ile son bulur. Arada bir VTYS de yer alacak her trl tablo, kolon, sorgu bunlarn ilikileri ve GIS balantlar ile ilgili noktalar yer alr. Her bir noktann kendine zg sa fare tuu ile gelen komut mens vardr. Bir GIS Projesi bir balant ekleyerek balar. (Eer bu aamada balanacanz bir kaynak yok ise Veritaban Olutur ilemi ile bo bir MS ACCESS Veri Taban oluturabilirsiniz. Veritaban Olutur ilemi blmne baknz.).
Yeni bir Proje Oluturmak

Varolan bir veritabanna balanmak
Balantlar ADO Tarafndan sunulan pencere aracl ile eklenir. Burada sisteminizde balantya uygun seenekler sunulur. Sisteminizde alacak olan pencerede farkl seenekler sunabilir. MS ACCESS balants iin Balant Ekle komutu ile alan seenekler arasnda Microsoft Jet 4 OLE DB Provider seenei kullanlmaldr. Balant Yneticisi penceresi zerinde sa fare tuu tklanp Balant Ekle komutu seilir.
Alan Balant zellikleri penceresinde seilen balant ile ilgili Balant Ad, balant komutu, veritaban tipi deerleri yer alr. Balant ad, balant yneticisinde balanty tanmlamak iin kullanlacak addr. Balant cmlecii: Veritaban ile balanty salamak iin gereken parametreleri salar. (Bknz. Balant Cmlecii Oluturmak).
Login penceresi gster: Bu seenek, veritabanna balanlrken kullanc ad ve parolasnn kullancya sorulup sorulmayacan belirtir.
Veritaban Tipi: Balanlan veritaban tipini belli eder. Setiiniz salaycya bal olarak veritaban tipi otomatik olarak belirlenir. Eer belirlenememi ise, veritaban tipini semeniz gerekmektedir. Balant Cmlecii Oluturmak: Alan Veri Balants zellikleri penceresinden Salayc sekmesine geilerek buradan MS ACCESS balants iin Microsoft Jet 4.0 OLE DB Providor seenei seilerek leri butonu ile ileme devam edilir.
Alan penecerede Access verisine erimek iin verinin dizin adresi 1.Veritaban adn sein veya girin kutucuuna yazlr veya kutu yanndaki butona baslarak Access dosyanz seerek yklersiniz.
Balant adresi kutuya geldikten sonra Balanty Sna butonuna basarak adres kontrol yapabilirsiniz. Balantnn eklenip eklenmedii hakknda ekrana mesaj penceresi gelecektir.
Tamam ile mesaj penceresi geildikten sonra Balant zellikleri penceresine tekrar dnlerek Tamam komutu ile ileme devam edilir.
Alan pencerede setiiniz balant iinde yer alan Tablo adlar yer alacaktr. Bu tablolardan kullanmak istediklerinizi iaretleyerek Tamam komutu ileme devam edilir.
Alan mesaj penceresinde iaretlediiniz tablolar ile ilgili baz ykleme bilgileri gelecektir. Tamam komutu ile ilem sonlanr.
Eklenen balantnn ve tablolarn Balant Yneticisinde gsterimi.
NCSPATINFO nedir?
NCSPATINFO, projedeki spatial tablo bilgilerini ve bunlara ait metadatay tutar. Bylelikle spatial veriyi taban alan projelerde Balant Yneticisi yapsn oluturmak iin gereken tm bilgiler hem tek merkezde tutulmu olur, hem de multi-user kullanm taban oluturur. erisinde, o veri tabannda bulunan spatial tablo isimlerini, tablonun snflarn, snflarn bal olduu kolon bilgisini, tablonun projeksiyon ve limit bilgisini tutar. Kullanc tarafndan editlenmemesi gereken, projede programatik olarak kullanlan bir tablodur. NCSPATINFO, ierisinde Spatial veri bulunduran herhangi bir NETCAD projesine dahil edilmi veritabanna, kurulan ilk balant annda eklenir. Yeni eklenmi bir veritabannda, eer bu tablo mevcut ise, tabloda bulunan bilgilere gre, tablolara eklenecek snf tanmlar belirlenir ve otomatik olarak, veri tabanna balant kurulmas ile bu snf tanmlar Balant yneticisi aacnda yerlerini alrlar. Bu tablo, veritabannda bulunmasna ramen kullanc tarafndan grlmez.
Tablolar Gizlemek
Balant Yneticisi zerinde balant ad altnda yeralan Tablolar noktas zerinde sa fare tuunu tkladnzda balant ad altnda yeralan tablolarla ilgili birka ilem grlr. Sadece Tablolar Gster: Bu komut ile balant ad altnda yeralan yalnzca tablolarn adlarnn grntlenmesi salanr. Tablo adlar yanndaki kutucuklardaki + ikonlarna basarak tabloya ait kolon balklarna ulaabilirsiniz.
Yeni Tablo: Bu komut yeni bir tablo oluturmak iin kullanlr. (Bkz. Yeni Tablo Oluturma lemleri) Gizli Tablolar A: Balant Yneticisine veritaban eklenirken baz tablolarn grnmemesi istenilebilir. Daha sonra bu tablolar kullanmak iin Tablolar yazs zerine gelerek Gizli Tablolar A ile tablolarn seildii pencereye ulalr. Bu pencerede almak istenen tablo seilir ve ilem sonunda seilen tablo balantya eklenir. Gizle: Veritaban tablosunun balant yneticisi penceresindeki adnn, kolon isimlerinin ve ilikilerinin gizlenmesi iin kullanlr.
SPATIAL TABLOLAR
Spatial Tablolar geometri bilgisi ieren yaplardr. Bu tablolar ayrca szel bilgi de ierebilirler. NETCAD farkl nitelikte Spatial Tablolar oluturabilir. Bunlar .NCZ, NETCAD Spatial, Kullanc Tanml ve ESRI Personel GeoDatabase (ESRIye ait bir format) yaplardr. Spatial Tablolar iin bir SINIF Tanm yaplmaldr. Bu tanm tablonun ne cins geometrik bilgi ierdiini ve GIS fonksiyonlar iin gereken dier baz bilgileri ieririr. Spatial tablolar zerinde sorgulama yaplabilir. Hem kayt ve grid grntsnde grnrler. Szel veriden grafik veriye ulalabilir. SINIF Tanmlar bir kolon zerinde yaplr ve aa zerinde ekildeki gibi grnrler.
BNA BLGLER SINIF Tanmdr. Krmz alan bu SINIFn alan tipi geometrik elemanlar barndrdn belirtir. SINIF Genellikle Tablonun birincil anahtarnn olduu kolona eklenir. Baz Spatial Tablolarda SINIF otomatik olarak eklenir. Bu durum ilerde anlatlacaktr. Dier bazlarnda manuel olarak eklenmelidir. Manuel SINIF eklemek iin ilgili kolonun sa-tu mensnden Snf Ekle kullanlmaldr.
NCZ Tablolar
Bu spatial trnde, grafik objeler, *.NCZ dosyas ierisindedirler. Grafik nesnelere ait tm bilgiler bu dosya ierisinde bulunur. Bu gibi projelerde, objelere ait znitelik bilgileri veri tabannda tutulurlar. Bu tablolar, herhangi bir zel yapda olmak zorunda deilerdir. Tek kstas, bal olduklar objelerin snflar ile ayn isimde snfa sahip olmalar, ve kaytlarnn, GIS Balant anahtar ile rten kaytlar iermeleridir. .NCZ Tablolarda SINIF Tanm NETCAD .NCZ Nesnelerindeki GIS Balant Anahtar deerini ieren kolondan yaplmaldr. Ayrca .NCZ Objelerinin GIS Snf deeri snf ile ayn olmaldr.
NETCAD SPATIAL tablolar

Bu tablolar, Obje adn tutan bir kolon ve NETCAD spatial kolonlarn (POLY, CLLX, CLLY, CURX, CURY) ieren tablolardr. Bu tip tablolar, grafik veri ve szel veriyi ierlerinde tutabilirler. Grafik veri, bu tip bir spatial tabloya uygun bir snf eklenip referans olarak Referans Yneticisine eklendii zaman izilir ve sorgulanabilir hale gelirler. Bu tablolarn SINIF Tanm OBJECTID kolonu zerinde otomatik yaplr. sim tablo fiziksel ad ile ayn olacaktr. Daha sonra istenirse deitirilir.
Kullanc Tanml SPATIAL Tablolar

NETCAD zerinde konumsal bilgi barndran tablolar da Spatial Tablo olarak deerlendirebilir. Bu kapsamda TOOLS/SPATDEF dizininde bulunan .XML tanmlar ile X,Y veya edeeri kolon ieren tablolar otomatik olarak tannrlar. Bu tablolarn SINIF Tanmlar otomatik yaplr.
ESRI Personal GeoDatabase Tablolar

Bu tip MDB dosyalar otomatik olarak tannr ve ierisindeki konumsal tablolar izilir ve sorgulanabilir. Bu tablolarn Snf tanmlar otomatik yaplr.
Snf Eklemek
Balant yneticisi zerindeki tablo kolonlar tklandnda alan komut mensnden; zerinde sa fare tuu
Snf Ekle: Veritaban tablosunda bulunan birincil anahtar stunu ile grafik verilere ait GIS Balant Anahtar arasndaki ilikiyi kurabilmek iin, grafik objeye ait snf bilgisinin veritabanna tantlmas ilemidir. Bu yolla veritaban tablosu ile grafik objeler aras iliki kurulmu olur.
liki kurulacak kolon deeri seildikten sonra fare sa tuu ile gelen menden Snf Ekle komutu seilir. Alan Snf zellikleri penceresinde Snfn Ad yazlr. Eer projede .NCZ objeleri kullanlyor ise, bu snf isminin, objeye ait snf ismi ile ayn olmas gerekmektedir.
Aklama: Bu blme istenen tanm yaplabilir. NETCAD 4.0 GIS Balant Yneticisi 6-11
Geometri tipi: Nokta izgi Alan dan biri olarak seilir. Eer bu alan bo braklrsa farkl dosya formatlarndan dnm yaparken data kayb olabilir. Snf zellikleri penceresine gerekli bilgiler girildikten sonra Tamam komutu ile snf ekleme ilemi tamamlanm olur.
Projelerin Tanmas
Oluturduunuz projelerde, eer kullanlan veri taban MS Access ise, tanmasnn kolaylk olmas iin greli dizin zellii tanmlanmtr. Eer veri tabannn bulunduu dizin, proje dizini ile ayn veya proje dizininin altnda herhangi bir dizinde ise, bu projeyi, dizin yapsn bozmadnz taktirde, herhangi bir yere tayabilirsiniz, veritaban balantlarnz kopmayacaktr.
Balant Yneticisi ve Referans Yneticisi likisi

Referans Yneticisi temel izme ilemlerini zer ve ynetir. Balant Yneticisi yine izilebilecek bir yap olan NETCAD Spatial Dosyalarnn salaycsdr. Bu konuyu u ekilde de ele alabiliriz. GIS kapsamnda analiz, sorgulama, raporlama vb. lerden Balant Yneticisi sorumludur. Bu sonulardan izilebilecek nitelikte olanlar Referans Yneticisi izer.
Balat Yneticisi lemleri

Balant Ekle: Bkz. Varolan bir veritabanna balant oluturmak. Dosya:Balant Yneticisindeki yapy kaydetmek ve gerektiinde geri yklemek iin kullanlr. Kaydettiiniz yapda tablo zellikleri, obje izleme zellikleri gibi zellikler aynen saklanacaktr. Fakat grafik verileriniz saklanmayacaktr. Bu yzden daha sonra bo bir projede bu yapy amak isterseniz tablolardaki btn kaytlar balantsz kayt olarak gelecektir. Veritaban Olutur:
Alan veritaban tr seimi penceresinde; Yeni veritaban yaratmak istiyorum seeneini iaretleyerek altndaki combo kutucuundan Access 5.0 dosyasn seerek Sonraki butonuna tklaynz. (Oluturulacak access dosyas iin kullanlan ofis programna gre veritabannn tr seilir.) Access 5.0 = MS Office 2000 ve sonraki versiyonlar. Access 4.0 = MS Office 97 Alan Veritaban Sihirbaz penceresinde Dosya Ad kutusunun yannda yer alan butona tklayarak ilgili dizini seip klasrnz gsterdikten sonra Dosya Adn yaznz. Balant Ad blmne de Oluturduunuz veritaban Balants iin bir isim veriniz. Burada verilecek Balant Ad deikendir. Ayn veritaban iin farkl balant isimleri kullanlabilir. Farkl veritabanlarna balanabilmek iin Balant Ekle komutu kullanlmaldr.
Sonraki butonuna tklayarak veritabannn tanmlandna ait aadaki pencereye ulaabilirsiniz. Bitir butonuna tkladnzda NETCAD NCSPATINFO tablosu yaratld mesajn Tamam ile getiinizde Balant Yneticisinde EGITIM isimli Balantnzn olutuunu grebilirsiniz.
NCSPATINFO tablosunda veritaban tablolarnn yapsyla tutulmaktadr. Bu tabloya dorudan mdehale edilmemelidir.
ilgili
bilgiler
Buradan Tamam komutu seilerek veritaban balama ilemi tamamlanm olur.
Oluturmu olduunuz yeni penceresinde grnm.
veritaban
balantnzn
Balant
Yneticisi
Balant Yneticisi zellikleri

Balant Noktas zellikler penceresinden pek ok zellik ayarlanr. Bunlar balant yneticisinin ayarlardr. Pencere zerinde sa fare tuu ile zellikler komutunu setiinizde;
Genel Sekmesinde: Rapor alma ileminden nce belirtilmesi gereken rapor dizini seilir. Bu dizine Rapor Dizini satrnn sonunda bulunan butondan ulalabilir. (Bkz. Raporlama lemleri)
Grnt Sekmesinde: Tablo adlarnn gsterim zellikleri belirlenir. Ad seili ise, tablo oluturulurken verilen isimler, Gsterim Ad seilirse, daha sonradan tablo zelliklerinde verilen isimler gsterilir. kisi de iaretlenmi ise Gsterim ad parantez iinde grntlenir. Grnt ad tablo zerinde NETCAD 4.0 GIS Balant Yneticisi 6-16
sa tula gelen mendeki zelliklerden belirlenir. Font ksmndan yneticideki tablo yazlarnn zellikleri belirlenir. Form yapma zellii aktif olmas, snf tablolarnn iie yapabilmesine, bylece ekranda az yer kaplamasna olanak verir. Tablo Sekmesinde: Tablo ile ilgili zelliklerin belirlendii penceredir. Pencerede tablonun salt okunur zellii, balantsz kaytlarn grntlenmesi, tablodaki kaytlarn font zellii belirlenir. Bunun yansra tablodaki kaytlarla ilgili renk zellikleri belirlenir. Buradaki ayarlar, Snf tablosundaki sa tu pencerede, zellikler komutu ile kan pencerenin aynsdr. Buradaki fark, bu ayarlarn genel olmas ve yeni bir snf eklendii zaman varsaylan ayarlar olarak snfa atanmasdr. Obje zleme Sekmesinde: Obje izlenirken kullanlacak zellikler bu pencerede belirlenir. Obje izleme rengi, objeye yaklama katsays veya lei belirlenebilir. Bu pencere de yine snf tablosu zelliklerinde olann aynsdr ve fark, bu ayarlarn, yeni snf tanmlarnda varsaylan ayarlar olmasdr.
Kolonlar Sekmesinde: Kolonlar penceresinde deeri ondalkl say olan kolonlar iin ondalk blmnnn basamak says ve simgesi belirlenir. Kolon deeri tarih olanlar iin tarih format belirlenir. Varsaylan ayarlar olup, Balant yneticisine eklenen yeni kolon tanmlarn etkileyeceklerdir.
Web Sekmesinde: Web penceresinde, web ortamna bir defada gnderilecek maksimum kayt says belirlenir.
Balant lemleri
Balant Yneticisi zerinde Balant ismi zerine gelip sa fare tuu ile aadaki ilem seenekleri gelir. Balan: Eer balant koptuysa tekrar balanmak iin kullanlr. Balanty Kes: Aktif durumdaki balanty kesmek iin kullanlr. Aktif: Balant yneticisi ile birden ok veritaban dosyasna balant kurabilirsiniz. Bu balantlardan istediiniz birini aktif hale getirerek, o balant zerinde ilemlerinizi gerekletirebilirsiniz. zellikle okuyaz ilemi srasnda aktif balantnn belirlenmesi, okunacak-yazlacak tablonun aktif balantdaki tablolardan biri olmas gerektii iin nemlidir. Balant ismine sa tu yaparak aktif seeneini iaretlediiniz takdirde, setiiniz balant aktif hale gelecektir.
Komut altr: Veritaban ile ilgili SQL komutlar yazmak ve altrmak iin kullanlr. leri seviye kullanclar iin program iindeki standart SQL sihirbaz ile yaplamayan baz ilemlerin yaplmasn salar. (Insert, Update, Drop, Create ilemleri gibi) bunun yansra, geici olarak sorgular yazlp sonular alnabilir.
Komut altrc penceresinde st ksmdaki blmeye SQL cmlecii yazlr. Yazlan SQL buton kmesindeki ilk butona baslarak altrlabilir. Sonular aadaki blmecie gelecektir. Daha nceden yazlm bir SQL komutunu buton kmesindeki ikinci butona basarak ykleyebilir, yazlm bir SQL cmlesini ve sonularn nc butona basarak silebilirsiniz. Gncelle: Hali hazrda projede saklanan veritaban yapsn, veritabannda olmu olmas muhtemel herhangi bir deiiklie gre gncelleme yapar. Veritabanndaki tablo ve kolon yaplar ile ilgili bilgiler tekrar istenir ve balant yneticisi aa yaps gncellenir. Bu gncelleme balangcnda, veri tabanndan tablo listesi getirilerek hangi tablolarn gncellenmek istendii sorulur.
Seilen tablo yaplar, veritabanndaki ile gncellenir. lem sonrasnda bulunamayan tablolar/kolonlar aa yapsnda krmz arp ile iaretlenir. Hibir fonksiyonu kalmayan bu noktalar, kullanc tarafndan silinebilir. ablon Olarak Kaydet: Veritabanna ait balant yneticisi yaps, ablon olarak kaydedilir. Bu ablonlar, Veritaban Yarat ileminde ablon olarak gsterilirse, ayn yapda, bo bir veri taban oluturulmu olur. Sil: Varolan balanty silmek iin kullanlr. Bu ilem dosya yapsn bozmaz, sadece balanty, Balant Yneticisinden karr. zellikler: Balant Ad ve balant komutuyla ilgili zellikleri grebilmek ve deitirebilmek iin kullanlr.
Balant Ad: Balant yneticisinde o balanty belirleyen isimdir. Balant Komutu: Veri taban ile ADO zerinden balanty salayacak komutlar dizisini ierir. Login Penceresini gster: Veritabanna balanrken kullanc ismi ve ifre sorulup sorulmamasnn ayardr.
Veritaban Tipi: Kullanc tarafndan byk olaslkla kullanlmas gerekmeyecek bir seim ierir. Balant Komutunda tanmlanan zellikler yardmyla, hangi tr veritabanna balanld otomatik olarak tesbit edilir. Ancak baz durumlarda bu tesbit yaplamazsa ilemlerin salkl alabilmesi iin kullanc, balanlan veritaban cinsini girmekle ykmldr.
Yeni Tablo Oluturma lemleri

Yeni tablo balant noktasnn altnda Tablolar noktas zerinden oluturulur. Burada yeni tablo komutu seilince tablo dzenleyici alr. Tablo yapnz serbeste oluturabileceiniz gibi, daha nceden hazrlanm ablonlar da kullanabilirsiniz. Hazrlanm olan tablo tanmlarn ablon olarak saklamanz da mmkndr. ablon yaps srekli kullanmak zorunda olduunuz tablo yaplarnn ikinci ve daha sonra kolayca ve hatasz yeniden oluturulabilmesini salar. ablonlar NETCAD kurulum dizinininde TOOLS/TABLEDEF dizinininde saklanrlar. Baka kaynaklardan edindiiniz ablonlar kullanabilmek iin buraya kopyalamanz yeterlidir. Tablo Dzenleyicisi penceresi zerinde sa fare tuu tklandnda;
Kolon Ekle ilemine girdiimizde Kolon dzenleyici alr. Kolon Ad, Kolon Tipi bilgilerini girmeniz gerekir. Tablomuzda oluturacamz her kolon iin Kolon Ekle ilemiyle tek tek bilgileri girmemiz gerekir.
Kolon adlandrma kurallar VTYS ye gre deiebilir. Genel olarak bir sorun ile karlamamak iin nerimiz Trke Karakter kullanmamak Boluk Kullanmamak, boluk yerine altizgi kullanmak Byk harf kullanmak +-/%^$# vb iaretleri kullanmamak NAME, DATE, TIME ... gibi VTYS ya da SQL tarafndan ayrlm szckler kolon isimleri olarak kullanmamaktr. Bu kurallara uyulmas oluturduunuz ablonlarn farkl VTYS ler arasnda da tanabilmesini byk lde garantiler. Kolon Tipleri: Alfa Nmerik: Verileri karakterlerden ve iinde sembollerden oluan tablo alanlar iin seilir. AHMET, STANBUL, GRS80 .. Maksimum uzunluk 250 karakterdir. NETCAD 4.0 GIS Balant Yneticisi 6-22
Tamsay: Verileri tamsaydan oluan tablo alanlar iin seilir. 1,2,8000 Mantksal: 1&0 Var&Yok Evet&Hayr gibi mantksal deerler iin seilir Reel Say: Ondalk say olan tablo alan iin kullanlr. 1,2, 1.12, 98765.3456 Tarih: Verileri tarih olan tablo alanlar iin kullanlr. Tarih ve Saat: Verisinde saat deeri de olan tablo alan iin seilir. Not: 250 Karakterden daha uzun metinler iin kullanlr. Blob: Tablo alannda resim, dosya vs. gsterilmesi isteniyorsa seilir. rnein; binalarn cephe fotoraflar tablo iinde ilikili obje ile birlikte gsterilebilir. NETCAD Grafik Objeleri de bu tip bir kolonda saklanr.
Gncelleme Kodu: Sz konusu kolonun otomatik olarak doldurulabilmesini salar. Bu kod atanm kolonlar kodun deerine gre grafik nesnelerin baz zelliklerini (alan, evre, uzunluk vb.) veya genel baz deerleri (tarih, saat, bilgisayar ad, kullanc ad vb.) otomatik olarak alrlar. Anahtarlar (KEYS) ksmndan sa fare tuu ile anahtar kolon tanmlar eklenir. Anahtar kolonlar veriye daha hzl ulaabilmek , veriyi srekli sral tutabilmek, master-detay ilikileri kurabilmek ve baz durumlarda ift kaytlara izin vermemek iin kullanlr. Bu yaplarn kullanm performansa genelde olumlu etki yapmakla birlikte daha fazla sistem kaynana ihtiya duyulmasna yol aar. Anahtarlar bir den ok kolona ayr ayr tanmlanabildii gibi, kolon gruplarna da uygulanabilir. Anahtar tanmlamada dikkat edilecek nokta, anahtarlarn ok eriim ve sralama yaplan, kolonlar zerinde yaplmalardr. Anahtar Ekle komutu seilerek Indeks Tanmla penceresine gein.
ndeks Tanmla penceresinde rnein PARSEL_KODU kolonunu sein ve (ok butonu) butonuna basarak sa tarafa atn ve Tamam komutu ile indeks tanmlama ilemini bitirin. NETCAD 4.0 GIS Balant Yneticisi 6-23
BRNCL ANAHTAR: Tablodaki bir kayd dier tm kaytlardan ayrmak iin kullandmz bileene, birincil anahtar ad verilir. Primary key, o kayd tek yapar. Genellikle her tablo iin, kaytlar birbirinden ayrmaya yarayacak bir birincil anahtar tanmlanmas nerilir. Balant yneticisinde , tablolar arasnda ilikiler tanmlamak ve bu ilikileri tablo grntlerinde + eklinde grebilmek iin detay tablolarn birincil anahtara ihtiyac vardr. Anahtarlarmzda oluturduktan sonra Tamam komutu ile Tablo dzenleyiciden klr. Daha sonra oluturulacak olan tablonun ad sorulacaktr. Yeni tablonun ad konusunda kolon ad kurallar geerlidir.
lem sonucunda Balant Yneticisine yeni noktalar eklenecek ve tablolar blm altnda PARSEL ve onun altnda oluturduumuz kolonlar yer alacaktr. Bu ilem tekrarlanarak ayn balant altnda istenildii kadar tablo oluturulabilir. Oluturulmu tablolar daha sonra yeniden dzenlenebilirler. Kolon adlar, tipleri, uzunluklar vb. tm zellikler yeniden dzenlenebilir. Yeni kolon ekleme ve kartmakta mmkndr. Bu ilemler tablo dolu iken de yaplabilir. Var olan veriler olabildiince korunacaktr.
Tablo lemleri
Balant Yneticisinde oluturulan Tablo ad zerinde sa fare tuu ile alan komut mensnde; Gncelle: Veritaban tablosunda yaplabilecek herhangi bir deiikliin (tablodaki veriler, tablonun kendisi vb. ) projeye yanstlabilmesini salayan komuttur. Bu ilem, Balant daki gncelleme esnasnda, sadece tek tablonun seilmi olmas durumu ile ayn alr. rnekte, sadece BINA tablosuna ait gncelleme yaplacaktr. Rapor Al: Rapor alma ilemi veritabannzdaki bilgilerin farkl sunulmas iin kullanlan bir yntemdir. Tm tablonuzdaki veriler iin ya da belli kriterlere gre oluturduunuz tablolar iin rapor alnmas mmkndr.
Bu ilemi yapmak iin ncellikle kullanacanz ablonun hazrlanmas gerekmektedir. ablon hazrlandktan sonra isterseniz balant yneticinizdeki
tablo zerinden ya da ak olan tablonuz zerinden rapor alma ilemini yapabilirsiniz. (Bkz. Raporlama lemleri) Gizle: Veritaban tablosunun balant yneticisi penceresindeki adnn, kolon isimlerinin, ilikilerinin gizlenmesi iin kullanlr. Sakla: Balant yneticisinde bulunan bir sorgu sonucunun bir tablonun tm kaytlarn yada filtrelenmi bir blmnn vektr veya raster sekmelerinde yer alan formatlarn seilen birinde saklanmasdr.
Yeniden Yaplandr: Tablonun kolon zellikleri ve kolon yaps ile ilgili deiiklikleri yapmanza yarayan komuttur. Komuta girdiiniz zaman veritaban tablosunun mevcut kolon yaps gelecektir.
Tablo Dzenleyici zerinde sa fare tuu tklandnda;
Tablo ablonu Olarak Sakla: Veritaban tablonuzun yapsn, yani kolon ad, tipi, uzunluk bilgisini, varsa anahtarn ve indekslerini ablon olarak saklamaya ve daha sonra oluturacanz yeni tablolarda kullanmanza yarar. Tablo ablonu Olarak Sakla komutu sadece tablo yapsn saklamaktadr. Tablo ierisindeki veriler saklanmamaktadr. nemli Not: NETCAD Spatial ve NETCAD Network kolonlarda ablon olarak saklanm hazr tablo ablonlardr! Mevcut bir kolonun yapsnda deiiklik yapmak isterseniz, kolonun stne gelerek fare ile ift tklayn.
Alacak pencerede, mevcut kolon yaps zerinde istediiniz deiiklii yapabilirsiniz. Kolon Tipi bilgisinde yaplacak deiiklikler; eer kolonda mevcut veri varsa ve yeni belirlenen tipe uygun yapda deilse; bu verilerin kaybolmas ile sonulanabilir. rnek: l isimlerinin bulunduu (Ankara, Konya, zmir,...) alfa nmerik tipteki bir kolonun yapsnda deiiklik yaparak tipini tamsay yaparsak, bu kolondaki veriler tamsay tipine uygun olmad iin kaybolacaklardr. NETCAD 4.0 GIS Balant Yneticisi 6-27
zellikler: Tabloya ait tablo ad, tablo gsterim ad ve tablonun tamamnn grntlemek iin kullanlr. Tablo ad deitirilemez ancak Gsterim Ad ve tablodaki bilgiler buradan deitirilebilir.
Balant Yneticisi zerinde tablo isminin altnda yer alan Kolonlar noktas zerinde sa fare tuu tklandnda kolonlar arasnda Birletirme ve Blme ilemlerinin gerekletirebileceiniz komutlar yer alr.
Kolon Birletir: Ayn tablo iersinde yer alan iki kolonun yeni bir kolon ad altnda birletirilme ilemidir. Bu ilem iin Tablo Alan Birletiricisi penceresi zerinde sralanan sol ksmdaki kolonlar srkle brak yntemi ile Birleecek 1.Alan ve Birleecek 2.Alan kutularna yerletirilir. Birletirme ileminde kolonlar veriler arasnda bulunmasn istediiniz boluk karekteri Birletirme NETCAD 4.0 GIS Balant Yneticisi 6-28
Karekterleri kutusuna girilir. Yeni Alan Ad kutusuna birletirilmek istenen iki kolon bal aralarnda _ sembol gelecek ekilde otomatik isimlendirilir. Uzunluk ksmna oluacak yeni kolon iin otomatik olarak bir deer gelecektir veya sizde bir deer girebilirsiniz. Tamam ile ilem bitirilir.
Kolon Bl: Bu ilem iki tablo alann paralanmas iin kullanlr. rnein; parsellerin numaralar tabloda ADA\PARSEL olarak girilmi olabilir. Ancak sonra bu tablo alan ADA ve PARSEL olarak ayr tablo alanlarna dntrlmek istenebilir. ADA/PARSEL 110/1 110/2 ALAN 120 135 ADA 110 110 PARSEL 1 2 ALAN 120 135
eklinde olan bir tablo zerinde ilem yaparak iki farkl kolon yaratabiliriz.
Paralanacak tablo kolonu srkle-brak yntemi ile Alanlar ksmndan Paralanacak Alan ksmna tanr. Ayrm Karakteri, tablo alannn hangi sembol ile ayrldn belirtir. Buraya kullanlan sembol ya da boluk braklmsa @ iareti yazlr. 1.Alan ksmna paralanan tablo alannn ilk blm, 2.Alan ksmnda ikinci blm yazlr.
1.Uzunluk ve 2.Uzunluk ksmna paralanacak tablo alan alfanmerik ise karakter says girilir. Anahtar kutucuuna tablonun indeksi srkle-brak yntemi ile alanlar ksmndan tanr ve tamam ile ilem yaplr.
Kolon lemleri
Snf Ekle: Bkz. Snf Eklemek liki Ekle: Veritaban tablolar arasnda iliki kurmak iin kullanlr. Buradaki kullanm alanlar aada belirtilmitir. liki Ad: Kullanc belirler. Kurulacak ilikinin isminin yazlaca alandr. Balantlar: Veritaban balantlarnn hangisinin kullanlacann seilecei alandr. Tablo Ad: Balant kurulacak tablonun seilecei alandr. Kolon Ad: Balant kurulacak tablodaki hangi kolonla balantnn kurulacann seildii alandr. liki Tanm: Veritaban balantsnn trnn belirlendii alandr.
Tablolar arasnda oluturulacak ilikiler 3'e ayrlr: 1 - 1 iliki 1 - N iliki N - N iliki
1 - 1 ilikiye rnek mahalle ve muhtarlk arasndaki ilikidir. Bir mahalle zerinde onunla ilikili bir muhtarlk vardr.
MAHALLE MAHALLE_KODU MAHALLE_ADI ALAN TOPLAM_NUFUS YOUNLUK 1-1 LK
MUHTARLIK MAHALLE_KODU MAHALLE_ADI MUHTAR_ADI ADRES TELEFON
1 - N ilikiye rnek bina ve daire arasndaki iliki verilebilir. Binada 1'den fazla daire vardr.
BNA BNA_NO ADA/PARSEL PAFTA_NO 1-N LK
DARE_NO BNA_NO AILEREISI HHSAYISI
zgn Deerler: Bir veritaban tablosundaki bir kolona ait kaytlarn ierisinde tekrarlananlar bulur ve sadece zgn olanlarn getirir. Bu ekilde ok satrl bir kayt ierisinde sadece tek deerlere gre ansmz olur. Kolon zellikleri: Tabloda bulunan kolonlara ait zellikleri belirlemek iin kullanlan penceredir.
Genel:
Gsterim Ad: Satrna yazlacak deer kolonun o deerle gsterilmesini salayacaktr. Gncelleme Kodu: Seilen makrolar o kolonu otomatik gncelleyecektir. rnek olarak $Alan Gncelleme kodu olarak seildiyse her objeye ait alan deerini otomatik olarak kolonlara dolduracaktr. Yeni bir obje ekleyip gncelleme ilemi yapldnda kolon deeri yine otomatik yazlacaktr. Seilen kolon zellii alfanumerik ise ikinci pencerede aadaki zellikler grnecektir. zellikler butonu ile kan pencerede, kolona ait balant yneticisi zellikleri deitirilebilir. Genel zellikler Sekmesinde: Kolonun veri tabanndaki zellikleridir. Kolon ad, tipi ve uzunluu bilgileri, veri tabanndan alnr.
Balant Yneticisi zellikleri Sekmesinde: zellikleri sorulan kolonun tipine gre farkl zelliklerin belirdii bu ksmda, kabaca bulunacak zellikler - blob ve alfanmerik olmayan kolon tiplerinde Maksimum ve minimum deerler, alfanmerik ve blob kolonlarda mime tipi, tarih ve ondalk saylarda ayra, ve ondalk saylarda ondalktan sonraki basamak says belirecektir. Bu deerler, genellikle WebGis uygulamalarnda anlam kazanrlar. Blob ve alfanmerik alanlar iin sz konusu olan Mime tipi ise, rnein blob kolonun iinde bulunan verinin cinsini tanmlamaya yardmc olurken, blob kolonlarn yannda bulunan dmelerle, bu kolonlarn iindeki veriler, mime tipi bilgisi ile okunup kullancya gsterilir. Kolonlar iin greceli olan bu seenekler dnda, her kolon iin sol st kede beliren Gerekli kutucuu ise kolonun, her veri satr iin bir deer almasnn gerekli olup olmadn belirtir.
Liste: Kolonlara deer alabilecekleri liste tablolar tanmlayabiliyoruz.
Kaynak Tablo: Bu ksmndan liste tablo olarak kullanlacak tablo seilir. Kod Kolonu: Bu kutuya ana tablomuzdaki kodlara denk den kodlarn, liste tablodaki karlk kolonu seilir. Deer Kolonu: Bu ksmndan ana tablomuzdaki kodlara karlk, look-up tablodan gelecek deerlerin olduu kolon seilir. rnek: le bilgilerinin tutulduu bir tabloda o ilenin bal olduu illeri gsteren bir kolon var ise, bu iller kolonunda olabilecek yazm hatalarn engellemek (ANKIRI, cankiri, ankiri, ankr vb.) iin liste tablo kullanlabilir. Kullanclar ller ve plaka kodlarnn bulunduu bir tablo hazrlayp, bu tabloyu liste olarak kullanabilirler. Bylece ana tabloya il ismi (ANKIRI) yazmak yerine ilin plaka kodunu (18) yazarak hem zaman tasarrufu hem de data standartlamas salanacaktr. Liste tablo sayesinde NETCAD il kodunun (18) karsndaki il ismini (ANKIRI) bularak ana tabloda gsterecektir. NOT:Blob tipi kolonlara, snf verilen kolonlara ve spatial kolonlara liste tablo tanm yapamazsnz.
Snf lemleri
Balant Yneticisi penceresinden Snf Tanmlar sekmesi zerinde sa fare tuu ile tkladnzda alan komut mensnden;
Tablo: Seili haldeki snfn veri tablosuna ulalr. Ayn zamanda snf zerinde sol fare tuu ile ift tklayarak veri tablosuna ulaabilirsiniz.
Aktif: Veritabannzda bulunan snflar arasnda hangisi zerinde almak istiyorsanz o snf aktif hale getirir. Snf tanm zerinde sa tu ile gelen menden Aktif seeneini seerseniz o snf aktif hale gelmi olur. Aktif snf, Veri aktarma gibi ilemlerde, varsaylan olarak ileme girecek olan snftr. Dzenlemeye Bala: Spatial datalar zerinde dzenleme yapabilmek iin ncelikle editlenebilir hale getirmek gerekmektedir. Komut seildikten sonra dzenlemek istediiniz blgeyi seip, nesneleri dzenlemeye balayabilirsiniz. Dzenleme ilemleri bittikten sonra, dzenlenen verilerin gncel halleri ile tablonun gncellenmesi iin GIS iliki sihirbaz altrlmaldr. Bu ilem, snf mensndeli Dzenlemeyi Bitir ilemi ile ya da snf tablosu zerinde sa fare tuu zerindeki GIS liki Sihirbaz komutu ile gerekletirilebilir.
Tabloda kayd olmayan .NCZ objeleri iin kayt oluturulsun komutu iaretlenirse, veri tabannda bulunamayan .NCZ objeleri iin spatial kaytlar oluturulur. Sonraki komutu ile ileme devam edilir.
leme giren .NCZ objeleri silinsin komutu iaretlendiinde dzenleme ilemi iin setiiniz .NCZ objeleri silinecektir. Bitir komutu ile dzenleme ilemi bitirilir. Rapor Al: Rapor alma ilemi veritabannzdaki bilgilerin farkl sunulmas iin kullanlan bir yntemdir. Tm tablonuzdaki veriler iin ya da belli kriterlere gre oluturduunuz tablolar iin rapor alnmas mmkndr. Bu ilemi yapmak iin ncellikle kullanacanz ablonun hazrlanmas gerekmektedir. ablon hazrlandktan sonra isterseniz balant yneticinizdeki tablo zerinden ya da ak olan tablonuz zerinden rapor alma ilemini yapabilirsiniz. Sil: Daha nceden belirlenmi bir snfn silinmesi iin kullanlr. NETCAD 4.0 GIS Balant Yneticisi 6-36
zellikler: Belirlenen snflara ait zelliklerin kontrol edilip deitirilebilmesini salar. Snf Ad: Snf adnn deitirilmesi grafik data ile veritaban arasnda var olan ilikiyi yok edecektir. Aklama: Snfla ilgili aklamalarda kullanlr. Deitirilmesinin herhangi bir nemi yoktur. Sadece grntleme iin kullanlr.
Geometri Tipi: Baka dosya formatlarndan evirim ya da baka dosya formatlarna gnderimde veri kaybna uramamak iin girilmesi gerekmektedir. Bu alan iin 3 tip girilebilir: Alan, izgi, nokta. Bu alan bilgisi doldurulduunda snf tanmlar yannda bilgi amal imajlar grntlenecektir. Salt Okunur: Bu komut tabloyu salt okunur yapmak iin veya salt okunur bir tabloyu editlenebilir yapmak iin kullanlr. Referans zellikleri: Butona baslarak eer tablo spatial ise snf zelliklerine Referans zellikleri eklenir. Bu ekilde Referans Yneticisindeki spatial veri zellikleri penceresine ulalabilir.
Snf znitelik lemleri

Balant Yneticisinde Snf tanmlarndan istenilen snf zerinde sol fare tuu ile ift tklama yaplarak o snfn veri tablosuna ulalr. Alan veri tablosu kolon balklar zerinde sa fare tuu tklandnda;
Bul: Bul komutu ile tablo iindeki bir kayd ya da kaytlar izleyerek gsterir. Eer o kayttan baka ayn deere sahip satr varsa istenilen kayd bulana kadar arama ilemine Sonraki butonuna basarak devam edebilirsiniz. Tm tablo arandnda ve kayt bulunmadnda aadaki mesaj alrsnz. Bu ekilde tabloyu tekrar aratabilirsiniz. Eer tek kolon zerinde arama yaplacaksa, kolon isminin bulunduu sekmeye bulunacak deer yazlr.
Kaytlar arasnda bulma ilemi yaparken kaydn tam ismini yazarak kayda hzl bir ekilde ulaabilirsiniz. Bulma ileminden kapat ile kabilirsiniz.
Kolon Doldur: Seilen kolonun istenilen bir deer ile doldurulmasn salar. Bu doldurma ilemi iki trl olabilir. Makro penceresine doldurulmak istenen deer manuel olarak girilerek btn kolonlara bu deerin atanmas salanabilir. *Doldurmak istediiniz kolon birincil anahtar yada daha nceden gncelleme kodu tanmlanm bir kolon ise , kolon doldur ilemi yaplmayacaktr. Makro penceresinin yanndaki butona basarak, kacak pencereden NETCAD'in gncelleme kodlarndan birini seerek, iaretlediiniz kolona deer olarak atayabilirsiniz.
zgn Deerler: Bir veritaban tablosundaki bir kolona ait kaytlarn ierisinde tekrarlananlar bulur ve sadece zgn olanlarn getirir. Bu ekilde ok satrl bir kayt ierisinde sadece tek deerleri gre ansnz olur. indeki Objeden Bilgi Al: Kapal alan objelerinin iinde yer alan bilgilerin otomatik olarak veritabanna aktarlmas iin kullanlr.
.NCZ Objelerinden Bilgi Al: Bu komut iaretlenir ise, proje ierisindeki .NCZ objelerinden bilgi alnr. Snftan Bilgi Al: Bulunan objelerden, belirtilen snf isminde olanlardan bilgi alnr. Burada kstas, snf ismi olacandan, objenin .NCZ ya da spatial olmas sonucu deitirmez. .NCZ objelerinden bilgi al seildiinde Sonraki komutu ile ileme devam edilir. Tabaka: Bilgi alnacak objenin tabakas seilir. Obje zellikleri: Oobjenin hangi zelliinden (bu bir makro cmleciidir) bilgi alnaca belirlenir.
leme girmi .NCZ objelerinin ilem sonunda ne yaplaca belirlenir. Objeler Silinsin: Bilgi alnan .NCZ objeleri silinir. Tabaka Deitir: Bilgi alnan .NCZ objeleri, belirtilen tabakaya aktarlr ve ilem sonlanr.
Snftan Bilgi Al: Bu komut iaretlenirse, alan pencerede bilgi alnacak Snf ad Snf ksmndan seilir.
Obje zellikleri: Objenin hangi zelliinden (bu bir makro cmleciidir) bilgi alnaca belirlenir.
Alan ekranda herhangi bir ilem yaplmasn komutu hari dierleri deaktif durumda gelir Bitir komutu ile ilem tamamlanr.
evreleyen Objeden Bilgi Al: Komutu Objenin evresindeki yaz objelerini veritabanna aktarr. lem admlar iindeki ojeden bilgi al komutu ile ayndr. zellikler: (Bkz. Snf ilemleri)
Veritaban Tablolar zerinde Yaplabilecek lemler

Burada Tablo grnts zerinde genel bir bilgi verirken aadakilere deinilebilir daha sonra ilem tanmlarna geilir. Snf zniteliklerine ait pencerede, satrlar zerinde sa fare tuu tkladnda alan komut mens ile;
Bul: Gemi sayfalarda anlatlmtr. Seim Kmesi: NETCADde, belirlenen kriterlere gre seilen objeler zerinde toplu halde ilem yapabilmek iin, objeleri bir seim kmesinde toplamak gerekecektir. Snf tabanl seim kmeleri, Obje Se ilemi ile grafikten seerek ve shift tuu basl tutularak seilmek istenen kaydn zerine fare ile tklamak ya da yine shift tuu basl iken, tabloda yukar aa tular ile seilebilir. Seilen objeler, zellikler diyaloundaki Seilen Obje Rengine boyanrken, seilen kaytlar, tabloda Seilen Kayt Rengine boyanacaktr.
Obje Se: Grafik verideki objeleri seebilmek iin kullanlr. Bu komutla seilen objelerin veritaban tablosundaki kaytlar farkl bir renkte iaretlenecek ve seim kmesine eklenecektir.
Seimi Kaldr: Oluturulan alt seim kmesini iptal eder. Tablo zerinde iaretlenmi olan satrlar ve buna bal olarak harita zerinde highlight grnen objeler normale dner. Seimi Tersine evir: Veritabannda seim kmesindeki kaytlar seimden karp-seim kmesinde olmayan kaytlar seim kmesine eklemek iin kullanlr.
Seim ncesi grnt:
Seime tersine evir ileminden sonraki ekran grnts:
Tmn Se: Veritaban tablosundaki btn kaytlar seim kmesine eklemek iin kullanlr.
Seime Git: Veritaban tablosundaki seim kmesine eklenmi bir kaydn grafik objesinin grntlenebilmesini salar. Birden fazla seilmi obje var ise hepsinin ekranda grntlenebilecei bir lek oluturur.
Etiket: Grafik objelerin stne yaz yazdrabilmek iin kullanlr.
Makro: Makrolar kullanarak istenilen yaznn yazlabilmesi iin kullanlr. Tabaka: Yazlan yazlarn hangi tabakada yer alaca belirlenir. Yaz Boyu: Yazlan yaznn boyunu belirler. MAKRO Makro komutuyla yaz yazdrabilmenin eitli yollar vardr. 1) Yazdrlmak istenen yaz dorudan pencereye yazlarak grafik verinin stne ilenmesi salanabilir. 2) Sa tarafta bulunan butona basldnda veritaban tablosundaki stunlarn bulunduu bir pencere alacaktr.
Rapor Al: (Bkz. Raporlama ilemleri) Filtrele: Veritaban tablosundaki kaytlar arasnda belli deerleri seebilmek iin kullanlr. Filtre penceresine tablo zerinde sa fare tuu ile gelen menden eriilir. Gelen pencerede veritabannda bulunan tm kolon deerleri gelir. Tek bir deer iin filtreleme yaplaca gibi birden fazla kriter kullanlarak da seim yaplabilir.
Yaplan filtreleme sonucunda tablodaki veriler sizin setiiniz kritere gre gelmi olur.
Tablonuzdaki tm kaytlara ulamak iin yine filtre penceresine giderek orada bulunan tmn se butonuna baslr. Bylece tm tablo yaps grntlenmi olur. Her kolon iin tek deer belirtilebilecei gibi kolon deerleri iinde operatr kullanarak farkl filtrelemeler de yaplabilir. Kolona ait zgn deerler bu pencerede grnecei iin kolona hakimiyette salanr. Bu ilemler SQL sorgulamann daha kolaylatrlm halidir.
rnein; bina tablosu zerinde Ada/Parsel numaras 20892 ve 20974 ile balayan parselleri birlikte grmek istiyoruz. Filtre penceresinde ADA_PARSEL kolonunun szge blmne nce 20892* yazyoruz ve operatrlerden Veya (biri, dieri, yada her ikisi) + seeneini iaretliyoruz, sonra 20974* diyerek her ikisinin grnecei filtreyi oluturmu oluyoruz.
Sadece Seilenleri Gster: Veritaban tablosunda seime eklenmi durumda olan kaytlarn birarada grntlenmesini salar. Bu seimler obje se ile ya da tablo zerinden manuel olarak shift ile seilmi olabilir. Bu zellikle belli kriterlere gre snflandrdnz alt seim kmelerini grntleyebilirsiniz. GIS liki Sihirbaz: Bu komutu bir rnek ile aklayak olursak; Karmza Grafii Olmayan Szel Kaytlarla ilgili bir pencere kacaktr. Burada Balantsz Kaytlar Sil zelliini iaretlersek veritabannda kayd bulunan fakat grafik karl olmayan kaytlar veritabanndan silecektir.Veritabanmzda kaytl herhangi bir bilgi bulunmad iin bu zellii iaretlemeden Sonraki butonuyla dier pencereye geebiliriz.
Yeni alan Szel Kayd Olmayan Grafik penceresinde Balantsz Nesneler iin Szel Kayt Ekle zelliini iaretleyerek Bitir tuu ile ilemden kabiliriz.
Karmza Balantsz Nesneler iin Szel kayt ekleme ileminin gerekletirildiine dair pencere gelir. Bu pencereyi Tamam butonuna tklayarak kapattmzda Veritabanmzda grafik objelere ait kayt aldn grebiliriz.
Grafikte izilmi olan her bir Mahalle iin bir kayt almtr. Mahalle Bilgileri Tablosunda kaytlar zerinde gezindiimizde ilikili grafik objelerinde NETCAD ekrannda seildiini grebiliriz.Grafik objelerin ilikilendirilme ilemi bu ekilde NETCAD 4.0 GIS Balant Yneticisi 6-50
gerekletirildikten sonra tablomuzda bo olan dier kaytlarn doldurabiliriz. ALAN kolonuna grafik olarak izilmi Mahalle snrlarnn ALAN deerini otomatik atayabiliriz. Grafikle likilendir: Veritabannda bulunan kaytlara ait grafik obje yok ise yani kaytlar balantsz ise bu ilem ile haritanz zerinden seeceiniz objelerle kaytlar birbirine balayabilirsiniz. Bir seferde tek bir kayt, tek bir obje ile balanabilir. lem sonrasnda kaydn yapldna dair bir mesaj gelecektir. Sakla: Bu komut komutu ile seilen tablodaki kaytlar Html, Excel ve .Xml olarak kaydedilebilir. Ayn yapda oluturulan Tabloya kaydedilen bu kaytlar Ykle ilemiyle eklenebilir. zellikler: Veritaban tablosundaki baz zellikleri belirleyebilmek iin kullanlr. Tablo Sekmesinde:
Salt okunur: Veritaban dosyasdaki verilerde herhangi bir deiiklie izin verilip verilmeyeceini belirler. Balantsz Kaytlar Gster: Veritaban tablosundaki veri satrlarndan, grafik olarak karl olmayanlar iaretler. Font: Veritabanndaki yaz karakteri bu blmden belirlenebilir. Seilen Kayt Rengi;Veritaban tablosundaki iaretlenen kaytlarn iaretlendikleri andaki rengini belirler. Balantsz Kayt Rengi: Balantsz kaytlarn iaretlendikleri andaki renklerini belirler. Seilen Obje Rengi: Grafik verilerde seilen objenin seildii andaki rengini belirler.
Kolonlar Sekmesinde: Veritaban tablosunda yer alan kolonlar ve bunlarn tablo aldnda grnme zelliklerini gsterir. Herbir kolonun yan tarafnda bulunan kutucuklarn iaretinin durumuna gre kolonlar tabloda grnr ya da grnmez duruma gelir.
Obje zleme Sekmesinde: Grafik verideki objelerin izlenme zelliini belirlemekte kullanlr.
zle: Veritaban tablosunda iaretlenen bir verinin, grafik objesinin o an iin farkl bir renkte gsterilmesini salar. Renk zerine tklandnda renk paletinden farkl renk deerleri de kullanlabilir.Renk yannda bulunan butona
basldnda ise NETCAD tabaka zellikleri penceresi alacaktr. Buradan izleme zelliklerine renk dnda tarama bilgiside atanabilir. Objeye Yakla: Veritaban tablosunda iaretlenen bir verinin, grafik objesinin ekrandaki grnt bykln belirler (zoom). Eer sabit lek belirlenirse grnt hep o sabit lekte grnr. Eer yaklama katsays verilirse objenin etrafnda verilen katsay kadar boluk grntlenir
likili Verileri Grmek

Tablolar arasnda tanmladnz master-detay ilikiler, balant yneticisi zelliklerinde eer ilikileri gster seeneini iaretledi iseniz, tablo grntlerinde, ilikili verilerin de gsterilmesini salayacaktr. Gsterilecek iliki saysnda snr yoktur.
Balantsz Kaytlar
Veritabannda, herhangi bir snf tanmlanm tablolarda, bir kayda ait objenin bulunamamas durumunda, kayt balantsz kayt olarak nitelendirilir. Bu kaytlar, GIS iliki sihirbaz vastasyla silinebilirler ya da Grafikle ilikilendir komutu ile gsterilen bir obje ile ilikilendirilebilirler. Tablo zerindeki balantsz kaytlar grebilmek iin, Grid zelliklerindeki Balantl kaytlar gster seeneini iaretlemeniz ve istediiniz bir Balantsz kayt rengi tanmlamanz gerekmektedir.
Tablo Grntlerinin Birbirine Yapma zellikleri

Ayn anda ak birden fazla snf tablosu ile allyorsa, alma ortamnda yer sknts olabilir. Byle durumlarda pencereler gerek sekme eklinde, gerekse yanyana birletirilebilir.
Raporlama lemleri
NETCAD Balant Yneticisinde tutulan veriler Exel, Word ve Html sayfas olarak hazrlanan ablon zerine raporlanabilir. Raporlama ilemlerinde ncelikli olarak ablon tasarmn yaplmas gerekir.
ablon Hazrlama:
ablonunuzda #TemplateParams(A = ablon Ad) parametresi vererek ablonun adn belirlemeniz gerekiyor. Balant Yneticisi verdiiniz bu ismi size rnek ablon ad olarak gsterecektir. B #TemplateParams(A=rnek ablon) C D E
A 1 2 3 4
Daha sonra hangi kolon bilgisinin Excelde hangi hcreye gelmesini istiyorsanz o hcreye #tablo_ad.kolon_ad eklinde bir parametre atayn. B #TemplateParams(A=rnek ablon) ADA NUMARASI #bina.ada C D E
A 1 2 3
BNA NUMARASI #bina.bina_no
4
En basit ablon tanm bu ekilde yaplabilir. ablon tasarmnda kullanlacak parametreleri aklamalar aadadr. ablon Parametreleri: ablonla ilgili genel tanmlar ierirler. Bu deerler ablon iinde #TemplateParams tagnda bulunmaldrlar. #TemplateParams tag sonu raporda grnmeyecektir. ablon iinde herhangi bir yerde olabilir. Metin tipindeki parametre deerleri kk-byk harf duyarl deildir.
Parametre
Aklama
Raporun aklamas
Geerli olduu rapor tipi Tm
Alabilecei deerler Raporun aklamas. Rapor seerken gsterilecek bilgi. Bo geilebilir. Bo geilirse, rapor seme ekrannda dosya ad gsterilir. Bu parametre deerine listeler saa yada aaya doru geniler. u an iin aktif deil, rezerve. Listeler iin satr eklenip eklenmeyecei. Default no ablon hakknda ek bilgi ierir. Raporlama ile ilgisi yoktur, raporu hazrlayan uygulamaya gre anlam deiebilir. rnek kullanm : Raporun master kaytlar ile ilgili bilgi iin parsel yada malik olabilir. Raporun sayfalandrmas ile ilgilidir.
Varsaylan
Listenin byme yn (Direction) Satr ekleme modu (Insert) Ek bilgi (Other)
Tm
Right (liste saa doru byr) Down(liste aa doru byr) yes (listeye satr eklenir) no (satr eklenmez)
Down
Tm
No
Tm
Rapor tipi
Excel
ss (single sheet): tm bilgilerin tek sayfada raporlanr. eski hali single sheet ms (multi sheet): her bir ana kayt iin farkl sayfa kullanlr. eski hali multi sheet mf (multi file): her bir ana kayt iin farkl dosya kullanlr. eski hali multi file. u anda mf seenei aktif deil, rezerve. yes (kolon genilikleri ayarlanr) no (kolon genilikleri deitirilmez) yes (satr ykseklikleri ayarlanr) no (satr ykseklikleri deitirilmez)
ss
FC
Otomatik kolon genilii (Auto Fit Columns) Otomatik satr ykseklii (Auto Fit Rows)
Excel
Kolonlar boyutlarnn rapor retildikten sonra otomatik olarak ayarlanmas iin kullanlr.
no
FR
Excel
Satrlarn boyutlarnn rapor retildikten sonra otomatik olarak ayarlanmas iin kullanlr. reserved, u anda almyor.
no
Filtreleme
Tm
Rapor, xmli retecek uygulamaya kendi filtresini verebilir. Rapor, filtrenin ierii ile ilgilenmez, sadece uygulamaya gnderir. Filtre kullanmna rnek olarak Tasarruf modl gsterilebilir. rnek filtre tasarm
rnek kullanm: #TemplateParams(A=Parsel Listesi;D=down;I=yes;R=multi sheet) ablonunuzda NETCAD Image (seilen kayda ait haritann imaja evrilmi hali) kullanacaksanz, imajn gelmesini istediiniz hcreye #IMG_tablo_ad.NI eklinde parametre atayn. ablonunuzda, veritabannda dizini tutulan bir resmin (resimler link eklinde tutulmaz ise ablonda grntlenemiyor.) grntlenmesini istiyorsanz, grntlenmesini istediiniz hcreye #IMG_tablo_ad.kolon_ad eklinde parametre atayn. Balant yneticisinde rapor alnacak tabloda resim dizini yazan kolonun zelliklerformat-mime tipi seeneini image/* olarak seiniz. ablonunuzda her bir kayt iin ayr sayfa oluturulmasn istiyorsanz, ablon adnn verildii parametreye R=MS ekleyin. #TemplateParams(A=rnek ablon;R=MS) ablonunuzda ana tabloya bal detay tablolara ait bilgilerinde grntlenmesini istiyorsanz, ablon adnn verildii parametreye O=IR=1 ekleyin #TemplateParams(A=rnek ablon;O=IR=1) ve detay tablo bilgisinin gelmesini istediiniz hcreye #detay_tablo_ad.kolon_ad parametresini ekleyin. Liste eklinde oluturulan ablonda (birden ok kaydn liste halinde raporlanmas) excel program tarafndan yaplmas gereken ilemler varsa (rnek: birka hcrenin toplanmas ve yeni bir hcreye yazlmas gibi) #tablo_ad.NC_End_Mark parametresini parametrelerin bulunduu kolonlardan en sonuncusunun ilk satrna yazn. Bylece ilemi her satr iin yaptrm olursunuz. Tag Yaps ablondaki taglar #TAG(Param1=Deer1;Param2=Deer2;...) dzeninde olacaktr. Parametre olmamas durumunda parantezlere gerek yoktur. #TAG geerli bir durumdur. Tag Parametreleri Her tag kendisine ait bir parametre listesi bulundurabilir. Parametre listesinde bir snr yoktur. leride ortaya kabilecek ihtiyalara gre yeni parametreler eklenebilir. Baz parametreler hem ablonda hem de tag iinde bulunabilir. Bu durumda tagda belirtilen deer, ablondaki deeri override eder. Tag parametreleri, tagdan sonra parantez iinde yazlrlar. Tag parametreleri parametre ad=deer dzenindedir. Tag parametreleri, birbirinden noktal virgl (;) ile ayrlrlar. rnek: #MALIK(B=3;E=5;I=no)
Parametre
Aklama
Balang (Begin)
Geerli olduu rapor tipi Excel
Alabilecei deerler Tag deerinin bir liste olmas durumunda balang liste indeksi 0..N Sfr deeri listedeki ilk elemandan balanaca anlamndadr. 0..N Sfr deeri listedeki son elemana kadar listelenecei anlamndadr.
Varsaylan
Biti (End)
Excel
Tag deerinin bir liste olmas durumunda biti liste indeksi.
D I F
Listenin byme yn (Direction) Satr ekleme modu (Insert) Format
Tm Tm Tm
Bkz. ablon parametreleri. Bkz. ablon parametreleri. Veriyi istenilen formatta gstermeye yarar. Hcre (yada birletirilmi hcreler) iinde yer alacak imajn boyutlarn belirtir. Eer belirtilmez ise hcrenin kendi geniilii alnr. Aspect ratio her zaman korunu ve imaj her zaman istenilen hcreler iinde kalr, bir tama yaplmaz. Hcre iindeki yaz, hcreye smyorsa, hcre yksekliini ayarlar. Yazy doru grmek iin hcrenin (metni sar, warp text) zelliinin ak olmas gereklidir. Yatayda birletirilmi (merged) hcrelerde alr, dey birletirme varsa sadece ilk satr iin alr. Metin, zaten hcreye syor ise bir deiikik (daraltma) yaplmaz. Word raporlamada detay kaytlar istenilen bir ayra ile birbirlerinden ayrlabilirler. rnein virglle ayrlp yanyana, yada enter ile alt alta yazlabilir. Psj fonksiyonun parametreleri 0..N
PW, PH
maj genilii ve ykseklii
Excel
AFR
Hcre yksekliini otomatik ayarla (AutoFit Row Height)
Excel
0 (hcre ykseklii olduu gibi kalsn) 1 (hcre ykseklini ayarla)
DD
Detay kaytlar arasnda kullanlacak ayra (Detail Delimiter)
Word
Herhangi bir metin. rnein virgl, #13#13, ... Not: Enter iin #13 yazlabilir.
#13
rnek ablon (Excel)

#TemplateParams(A=Mteebbis Bilgi Formu Harital Word;C=TAHSIS;O=IR=1;NI=1,NIWidth=530,NIHeight=380;R=ms) MTEEBBS BLG FORMU
DOSYA NO: ARAZ BLGLER L TA/TM ADI MEVK ADA NO PARSEL NO YZLM (m2) MLKYET TAHSS DURUMU LAN NO Z ZN KESN TAHSS RTFAK HAKKI TESS
#TAHSIS.DOSYA_NO
MTEEBBS: TURZM YATIRIM BLGLER
#FIRMA.FIRMA_ADI
#MAHALLE_KOY.IL_KODU #PARSEL.TA_TM_ID #PARSEL.MEVKI #PARSEL.ADA #PARSEL.PARSEL #PARSEL.TAPU_YUZOLCUM #PARSEL.MULKIYET_DURUM
BELGE TR BLGTARH/NO TESS BLGLER TESS ADI #TESIS.TESIS_ADI
#TAHSIS.BELGE_TURU #TAHSIS.TYB_ALIM_TRH / #TAHSIS.TYB_NO
TR / SNF #TESIS.TESIS_TURU
KAPASTE #TESIS.KAPASITE
RKET ORTAKLARI #TAHSIS.ILAN_ID #TAHSIS.ON_IZIN_TRH #TAHSIS.KESIN_TAHSIS_TRH #TAHSIS.IRTIFAK_HK_TRH ADI SOYADI #KIMLIK.ADI #KIMLIK.SOYADI HISSE ORANI #ORTAK.HISSE_O RANI
EK TAHSSLER TESS ADI TESS TR KAPASTE ADA PARSEL #EK_TAHSIS_TESI #EK_TAHSIS_TESIS.TESIS_TU #EK_TAHSIS_TESIS.K #EK_TAHSIS_PARSEL.AD #EK_TAHSIS_PAR S.TESIS_ADI RU APASITE A SEL.PARSEL
NOTLAR #TAHSIS_NOT.NOT_ICERIGI(AFR=1;DD=#13#13)
rnek Rapor (Excel)
MTEEBBS BLG FORMU
DOSYA NO: ARAZ BLGLER L TA/TM ADI MEVK ADA NO PARSEL NO YZLM (m2) MLKYET TAHSS DURUMU LAN NO Z ZN KESN TAHSS RTFAK HAKKI TESS
220580001
MTEEBBS:
MENLER TUR. TC. VE SAN A..
TURZM YATIRIM BLGLER KARS BELGE TR BLGTARH/NO TESS BLGLER 432 1 9695000 BELEDYE RKET ORTAKLARI ADI SOYADI NECLA FAKIR SERKAN AL FAKIR DENZ HISSE ORANI 30 30 40 TESS ADI OTEL 1 MEN TESS 2 TR / SNF KAPASTE 27 D. GOLF SAHASI TATL KY 100 YATAK 687 YATIRIM 13.09.2004 / 344
EK TAHSSLER TESS ADI EK - MEN OTEL TESS TR KAPASTE 4 3300 EK YATAK ADA PARSEL
NOTLAR ANTALYA L, DEMRE KIYI BANDI TURZM MERKEZNDE, ARALARINDA ANKARA UN SAN. A.. LE BRLKTE N ZN VERLEN 6 PARSELN YERALDII ALANA LKN 1/25000 LEKL PLANLA BELEDYE ONAYLI MAR PLANI ARASINDAK EKSKLKLERN GDERLMES AMACIYLA PARSELLERDE.......
Balant Yneticisinde Yaplmas Gereken Ayarlamalar: Balantlar n zelliklerine sa fare tuu ile girilir. Genel sekmesi seilir.
Burada rapor dizini olarak ablonu kaydettiimiz klasrn dizini seilir.
nemli Not: ablonu, tablo adnzla ayn isimli bir klasr iine kaydetmelisiniz. Ayrca rapor dizini gsterirken ablonun deil klasrn dizinini gstermelisiniz.
RNEK: ablon ad: malik.xls Tablo ad :parsel ise ablonunuzu parsel isimli bir klasr aarak iine kaydetmelisiniz. C:\ncrapor\parsel\malik.xls diye bir yap oluturabilirsiniz. Rapor dizini olarak C:\ncrapor dizinini gstermelisiniz. Bir dizine birden ok ablon kaydedebilirsiniz. Fakat kaydettiiniz ablonlar doru tablo isimleri iermiyorsa raporlamaya uygun deildir eklinde bir mesaj kacaktr. pucu: Eer balant yneticisinde filtreleme yaparak raporu alnmayacak kaytlarn tabloda grnmesini engellerseniz, hem gereksiz raporlar oluturmam olacaksnz hem de raporlamanz daha hzl olacaktr. nemli Not: Eer NETCAD Image (ekran grnts) tr bir grntnn raporda olmasn isterseniz, tablonun zelliklerinden obje izlemenin ak olmas gerekmektedir. Balant Yneticisinden aadaki ilem admlarn izleyerek rapor alma ilemlerini gerekletirebilirsiniz. 1. Rapor alnacak Balant Yneticisi zerindeki tablo zerinde sa buton filtrele ilemine girilir. 2. Rapor alnmak istenen obleler girilen kriterlere gre listelenir.
3. Tablomuz zerinde sa tua basalm ve menden Rapor Al seelim.
4. lk pencerede ablonlarmz grnecektir, seelim ve sonraki pencereye geelim.
5. Bu pencerede veritabanndan bamsz olarak vermek istediimiz deikenler varsa tanmlayabilirsiniz. Genel deikenler penceresinde rapor ablonu seildikten sonra, eer ablonunuzun iine veritabanndan bamsz bir deikende yazdrmak istiyorsanz, ikinci bir pencere gelecektir. Bu pencereye istenilen sayda farkl deiken atanabilir. Aadaki rnekte ablona yerletirilen #ILI ve "#KURUM_ADI" yazsnn olduu her yere "ORUM ve ORUM BELEDYES" yazs gelecektir.
Bitir komutu ile ileme devam edilir. 6. NETCAD rapor alnacak satrlar ve objeleri tarayacaktr. lem bittiinde aadaki gibi excell dosyas alr. Oluan dosyalar TEMP dizinine atlr.
rnek bir ablon ve sonu grnts:
SQL Oluturucu
SQL, (Structred Query Language) veritabanndaki bilgileri tanmlamak, sorgulamak, deitirmek iin kullanlan bir dildir. SQL Sorgulamada tablodan kayt semek iin o kaytlar seebilecek bir koul belirtilir. leme girdikten sonra ekrana gelen pencerede sa fare tuu ile ekrana gelen Tablo Se penceresinden sorgulama yaplacak tablolar seilir. SQL sorgu yaplacak tm tablolar eklenebilir ve mende bu tablolar kolon isimleri ile birlikte grntlenebilir. Tek Tablo ile Sorgulama: Oluturulan tablolar zerinde sorgulamalar yaplarak alt seim kmeleri ve tablolar oluturulabilir. Bu ilemi yapmak iin NETCADe herhangi bir .NCZ uzantl dosya ykleyelim. ncelikle tek tablo zerinden sorgu oluturalm. Bunun iin Balant Yneticisi penceremizde Sorgular zerinde sa fare tuuna basp Yeni Sorguyu seelim.
Alan pencerede kullanacamz tabloyu semek iin alan zerinde sa fare tuuna tklayalm ve Tablo Ekle ikonuna basalm. Gelen pencereden BINA tablosunu seelim. Ekrana, kolonlaryla birlikte tablomuz gelecektir. ncelikle sorgu sonucunda oluacak yeni tablonun kolonlarn semeliyiz. Bunun iin kullanlacak kolonlar srkle-brakla Kolonlar ksmna atabileceimiz gibi, BINA tablosu zerinde istenilen kolonlarn isimlerinin bana tklanarak da bu ilem yaplabilir. Yeni tablomuz iin aadaki kolonlar iaretleyelim. Spatial kolonlar iaretlendiinde yeni tablonun objeleri gelir bu kolonlar dahil edilmezse sadece szel sorgu yaplm olur.
kinci sekme olan kriterler blmnde sorgumuzu yazmak iin kolonlar srkle-brak ile ilk blme ekleyelim. Daha sonra istenilen sorguya gre operatrlerden birini seelim. Biz sorgumuzda snma tr sobal olan ve kat says 4den byk olan binalar setireceiz. Sorguyu aadaki ekilde tamamlayalm.
Bu ilemden sonra sql cmleciini oluturmak iin SQL ret sorgu adn BINA_SOBA_DORT yazn ve Aktif SQL altrla grntleyin. Tamam komutu ile ilemi bitirin.
butona basn, Sonular
lem sonunda ana tablo ile ilikili bir sorgu tablosu oluacaktr. Bu tabloya ait objeler ise referans yneticisine spatial obje olarak eklenecektir.
Sorgu tablomuzdaki objelerin grntlenebilmesi iin tablo zerinde sa fare tuuna basarak izdir seeneini aktif hale getirmeniz gerekmektedir. kinci sorguyu birden fazla tablo zerinden yapalm. Bunun iin yine Balant Yneticisi penceresinde Sorgular zerinde sa fare tuuna tklayarak yeni sorguyu seelim. Pencere zerinde sa tua basarak Tablo Ekle ile BINA, PARSEL, MAHALLE tablolarn seelim. Sorgulama iin tablolar arasnda iliki tanmlanmaldr. Bina ile Parsel arasnda ADA_PARSELden Bina ile Mahalle NETCAD 4.0 GIS Balant Yneticisi 6-69
arasnda MAHALLE_ADIndan kolonlar birbiri zerine srkleyerek ilikileri aadaki ekilde tanmlayalm.
Kriterleri oluturalm. Bu sorguda mahallesi Anttepe, snma tr soba, parsel alan 700 m2 den byk olan kamu parsellerini sorgulayacaz.
SQL ret ile ilemi yapalm, sorgumuza PARSELSQL adn verelim ve Aktif SQL altr ile bitirelim. Kriterlere uygun kayt aadaki gibi olacaktr.
Tamam ile ilemi bitirdiimizde objemiz spatial referans olarak Referans Yneticisine eklenmi olacaktr.
7. BLM: Dzenle Mens

Alan lemleri
Alan kart
Bir alann (oklu doru veya Ada/Parsel) dier bir alan veya alanlarla olan fark otomatik olarak hesaplanr. ncelikle kesen alann gsterilmesi gereklidir. Daha sonra dier alanlar tek tek veya Obje Seme mens ile toplu olarak seilebilirler. Oluacak yeni alanlar yine oklu doru olacaklardr.
ekil 1
ekil 2
Bu yolla, kadastro parselinin bir imar adasna gre ifraznda, yola giden blm, veya parselin dzenlemeye girmeyen blm kolaylkla hesaplanabilir, istenirse ayr parsel numaras verilebilir.
Alan Birletir
Bir alann (oklu doru veya Ada/Parsel) dier bir alan veya alanlarla olan toplam alan otomatik olarak hesaplanr. ncelikle kesen alann gsterilmesi gereklidir. Daha sonra dier alanlar tek tek veya Obje Seme mens ile toplu olarak seilebilirler. Oluacak yeni alanlar yine oklu doru olacaklardr.
ekil1
ekil2
NETCAD 4.0 GIS Dzenle Mens 7-1
Bu yolla kadastro parselinin, dier bir kadastro parseli ile tevhidi (alan birletirmesi) yaplabilir. ekil 1deki 20100/11-12 nolu parseller alan birletirme ileminde nce 20100/12, sonra 20100/11 parselleri sras ile gsterilirse, yeni kapal alan ad 20100/11 olur. Obje Deitir komutu ile yeni oluan parselin ad deitirilebilir. Alttaki 20100/11-12 nolu parseller silinebilir.
Alan Kesiimi
oklu doru olarak evrilmi bir alann (Ada/Parsel) dier bir alan veya alanlarla olan kesiimi otomatik olarak hesaplanr. ncelikle kesen alann gsterilmesi gereklidir. Daha sonra dier alanlar tek tek veya Obje Seme mens ile toplu olarak seilebilirler. Oluacak yeni alanlar yine oklu doru olacaklardr. Bu yolla, kadastro parselinin bir imar adas ierisinde kalan ksm hesaplanabilir. Veya yolun geniletilmesi durumunda, hangi parsellerden, ka m alann yola gidecei (kamulatrlaca) ok ksa srede hesaplanabilir.
ekil1
ekil2
ekil 1de 20108/4 ile K98in kesiim alan ekil 2deki gibi hesaplanabilir. Yeni oluacak kapal alan ad kesiim ileminde son gsterilen kapal alann adn alr. Sorgu ile bu alann ad deitirilebilir. Eer kesiim ileminde nce 20108/4 sonra K.98 alan verilirse, oluan alann ad K.98 olur.
Alan ptal Et
Alan iptal etme, alan hesaplamalarnda doru sonuca ulamak iin alan karma ilemi ile iptal edilen alanlarn tekrar objeye eklenmesini salar. rnein; Marmara Denizinin toplam kaplad alan bulmak iin, iinde bulunan adalar hesap d braklmtr. Veritaban kayd bulunan bir objeyle ilem yaplyorsa, ona ait alan kolonu ilem sonunda doru olarak tekrar gncellenecektir.
ncelikle alan hesaplamalar iin tm adalar d alan ekle ile birletirilmi ve alan kar ile Marmara Denizinin objesinden karlmtr. Daha sonra i alan iptal et ile eski haline evrilmitir.
D Alan Ekle
D alan ekleme birbirinden bamsz yerlerde bulunan ancak tek bir obje gibi alglanmas gereken objeler iin kullanlrlar. rnein; stanbul deniz ile ikiye blnd iin veritaban tablosunda iki satra sahip olabilir bu da ilemlerde hataya neden olabilir. Ya da anakkale lininde birden fazla objesi olduu iin ayn sorun ortaya kabilir. Bunun iin d alan eklenerek oklu objeler iin tek bir kayt oluturulur. Veritabannda ilk seilen objeye ilem sonundaki obje atanr ve dier satr veya satrlardaki bilgiler silinir. D alan eklendiinde birbirine balanan objeler arasnda bir izgi belirir. Bu izgileri kaldrmak iin NETCADin alan snrlarn kaldrma zellii kullanlabilir. Bylece daha yumuak bir grnt elde edilir. Tekrar snr izgilerinin grnmesini salamak iin ilem tekrarlanr.
D Alan kar
Daha nce "D Alan Ekle" komutu ile birletirilmi alanlar ayrr. Ayrlan alanlar artk tek bir alan gibi hareket etmez, sorgulanmazlar. Veritabanlarnda ayrlan alanlardan biri eski bilgiye bal olarak kalr ve dier oluan alanlar iin yeni kayt alr.
Alan Ayrtr
Alan ayrtr daha nce D Alan ekle ilemi ile konumsal olarak farkl yerlerde bulunan ancak ayn zelliklere sahip birletirilmi objeleri ayrtrr. Ayrtrlan objelerin bir kopyas oluur ve D Alan adyla otomatik oluan tabakaya atlr. Bu ilem sonrasnda objenin veritaban balants var ise oluan her kopya iin veritabannda yeni bir satr alr. Yani ilem sonunda hem orjinal veri hem de yeni oluan objeler iin kayt tutulabilir. Aada en basit anlatmyla bir rnek verilmitir.
Daha detayl rnek stanbul iin verilebilir. stanbulda iki bamsz objeden olumakla birlikte veritabannda kayd tektir. nk d alan ekle ile tek bir obje haline getirilmitir.
Alan Bl
Bir oklu doru ile kesilen alanlarn oklu doru tarafndan kesilen blmlerinin farkl bir alan olarak tanmlanmasn salayan bir ilemdir. Bu ilem veritaban balants olan objelerle yapldnda blnme sonucunda oluan objelerden ilki ayn kayda bal kalrken ikinci ksm iin veritabannda yeni kayt oluur.
Alan blme ilemi srasnda ilk nce alan blen obje gsterilmelidir. Blen obje gsterildiinde Alan Bl penceresi alacaktr. Bu pencere zerinde blnmek istenen alann ke kotlarnn; blen objeden veya orjinal kotlarndan alnmas ile ilgili bir kutucuk bulunmaktadr.
Yardmc lemler
Ayrtr
Bu ilem, bir btn olarak alglanan: oklu Dorularn Sembollerin Yazlarn Hatlarn (Semboll) Dairelerin Yaylarn Elipslerin Ayrtrlarak onlar oluturan kk doru paralar haline getirilmesi amacna yneliktir. Ayrtrlm objeler zelliklerini kaybederler. Geriye kalan sadece doru paralardr.
Daireler ve yaylar iin kiri-yay mesafesi verilebilir.
Ke Yuvarlat
mar ada kelerindeki krklarn dzeltilmesi iin kurp oluturarak nokta sklatrlmas yaplr.
Yarap deeri girilir. Sol fare tuu ile iki kez tklatldnda orta tua geilir. 2 Noktadan Mesafe ve Mesafe formlne gre yarap girilebilir. Yarap girildikten sonra kesi yuvarlatlacak dorular gsterilerek ilem tamamlanr. Eer yarap deeri 0 olarak geilirse ke yuvarlatma etkileimli olarak yaplacaktr.
Obje Bl
lem yapacamz doru parasn eit paralara yada belli miktarda birimlere blmeyi salar.
Blnecek doru paras seildikten sonra, nasl bir blme yapmak istiyorsak pencereden ona uygun olann semeliyiz. rnein; bir doruyu 3 eit paraya blmek istiyorsak, blme yntemi olarak eleman says olarak da 3' semeliyiz.
Eer dorularmz boyutlu dorular ise blm noktalarnn kotlar program tarafndan hesaplanacaktr.
X,Y Ynnde lekle

Seilen objelerin, yatay ve/veya dey lekleri (boyutlar) deitirilebilir. Her iki deer ayr ayr belirlenebilir.
Deiim istenmeyen dorultuda, lekleme deeri 1 verilmelidir. Deiimin merkezindeki nokta gsterildikten sonra, leklenecek objeler seilmelidir.
izgi Ynn Deitir

Seilen doru objelerinin balama yn deitirilir. zellikle duvar, parmaklk, tel it gibi hatlarn yn deitirilerek sembol gsterimleri dier tarafa alnabilir. Sembol gsterimleri mlkiyetin ait olduu tarafta yer almaldr. Bu ilem ayn zamanda kalnlk verilmi dorularn, kalnlklarnn tarafnn deitirilmesinde de kullanlr.
okludoru Kesi Sil

Kapal ve ak oklu dorularn kelerini silmek amacna yneliktir.
Keleri silinmek istenilen okludorular seilir. Seme ilemi klavyeden ESC tuuna baslarak bitirilir.
Geri Al (Undo)
Bu komut, yanl yaplan veya deitirilerek yeniden yaplmas gereken ilemlerin, sras ile iptal edilmesi amacna yneliktir. Her basta en son yaplan ilemden, yanllkla silinen bir doru veya sembol geri getirilebilir. Ayn ekilde leklenen, kaydrlan, dndrlen objeler de eski durumlarna dndrlebilir. Yanllk ile veya kontrol amac yaplan bir dosya ekleme ilemi, iptal edilebilir. Bir anlamda Pardon tuu olarak nitelenebilir. Programa girilip klmas veya baka projenin yklenmesi gibi durumlarda nceki ilemler saklanmazlar. Ksa yol tuu Ctrl+Z' dir.
Yeniden Yap
Yaplan bir ilemi ters evirmek iin Geri Al ilemini kullandnzda, Yeniden Yap komutu, Yinelenecek komutuna dnr. rnein; bir objeyi silip Geri Al komutunu setikten sonra, silme ilemini yeniden uygulamak iin, Yeniden Yap komutunu seebilirsiniz. Bu komut sadece en son yaptnz Geri Al ilemini, geri alabilir. Ksa yol tuu Ctrl+Y' dr.
Sil
stenilmeyen objeler silinebilir. Silme ilemi objelerin seilme ilemi sonras gerekletirilir. Objeler tek tek veya ardl olarak seilebilir. Obje Seme kurallar geerlidir.
Yanllkla silinen objeler Geri Al ilemi ile geri getirebilir. Silinecek objelerin seilme ilemi bittikten sonra sa fare tuuna tklanr. Silmeyi onaylyor musunuz? mesaj kar. Evet ile seilen objeler silinir.
Tabaka Deitir
Objelerin tabakas deitirilebilir. Seilen objeler aktif tabakaya alnabilir. Bu yzden ncelikle, objelerin alnaca Tabakann aktifletirilmesi gerekir.
Objelerin seilmesinde, Obje Seme mensnde anlatlan szge dzenleri ve ekrann sa alt kesindeki seme butonlar kullanlabilir. Farkl tabakada yer almas gereken objeler yanllkla ayn tabakada yer almsa kolaylkla ayrlabilirler. Bu buton seilirse ekranda yer alan tm objeler seilir. Bu buton seildiinde ekran zerinde izilecek iki nokta arasnda yeralan dorunun kestii objeler seilecektir. Bu buton seildiinde ekrana izeceiniz herhangi bir kapal alan iersine den objeler seilecektir. Bu buton seildiinde ekrana izilecek olan kutu iersine den objeler seilecektir. Objeler seildikten sonra fare sa tuu ile seilen objeler aktif tabakaya dnr.
izgi Tipi Deitir

Seilen doru, oklu doru, daire ve yay objelerinin tipleri aktif izgi tipine dntrlr. Bu yntemle gerekirse ev stleri dz izgi tipine veya duvar tipine dntrlebilir.
Bir kullanm rnei; Kadastro Ada/parsellerinin kesikli (Tre-Tre) olan izgi tiplerinin dz doru tipine evrilmesi bu yolla yaplabilir. Dz Doru Tipi aktifletirilmeli. Boluk tuu ile kan Obje Seme mensnde tabaka szgeci olarak kadastro hatlarnn bulunduu tabaka verilmeli ve Tm proje seilmeli. Dier bir rnek; ev taratmas yapld. Ancak ev stnn, duvar tipi ile izilmesi gerekiyor. Duvar tipi doru aktifletirilmeli ve deiecek ev st hatlar gsterilmelidir.
Toplu Obje Deitir

Toplu obje deitirme ilemi hem ayn tip objelerin, hemde farkl tiplerdeki objelerin ortak zelliklerini deitirmek iin kullanlan bir ilemdir. Bu ileme Dzenle--Toplu Obje Deitir admlarndan ulalabilir. leme girdiinizde deitirmek istediiniz objeleri semeniz istenir. Seim ileminden sonra eer farkl obje tipleri var ise ortak zellikler penceresi gelir. Obje Tipleri: NOKTA, DOGRU, COKLUDOGRU, DAiRE, YAY, YAZI, SEMBOL, SPIRAL, EGRI, KUTU, STPAFTA, GEN, BLOKtur. Farkl trler bir arada seilebilecei gibi seme zellikleri kullanlarak tek tip obje seimi de yaplabilir.
Tabaka deitirmek: Seilen yazlarn tabakas daha nce alan baka bir tabaka seilerek deitirilebilir. Renk deitirmek: Seilen tm yazlarn rengi tabakasnn rengi ne olursa olsun, deitirilebilir. Tabakasnda bir deiiklik olmazsa, sadece seilen tabakann rengi deiir. GIS Snf: Seilen yazlarn snf varsa deitirilir, yoksa snf ad verilebilir. Yan taraftaki ok butonuna baslarak veritaban varsa ilerinden seim yaplabilir. GIS Balant Anahtar: Seilen objelerin veritabanndaki anahtar isimlerini deitirme ilemleri, tm objeler iin ortak yaplr. Bu seim penceresinde alan, yaz, nokta ve izgi seilmitir. Bu yzden sadece 4 ortak bilgi gelmitir. Gelen pencerenin sa tarafndaki bilgiler ilk gelen objeye aittir. Eer hepsi iin ortak bir deer girilirse bunu uygulanmas iin ENTER tuuna basmak gerekmektedir. Bylece objelere ait dier bilgiler deimeyecektir. Deitirilen satr ilem sonunda renklenir. Bu da ilemin tm objeler iin gerekletiini gsterir. Yukardaki rnekte sadece tm objeler iin renk deiimi yaplmtr. Tamam ile ilem bitirildiinde dier deerler ayn kalmtr. Bu ilem tek tip obje seerekte yaplabilir. Obje semeden nce orta tua (space bar) baslarak obje tipi seilir ve tamam setirilir. Bylece toplu obje deitirme ilemleri yaplabilir.
Birletir
Ardl olarak seilecek 2 dorunun ular kesiim noktalarna uzatlarak, dorular birletirilirler. Kesiim noktas, dorulardan birinin veya her ikisinin zerine rastlarsa dorularn ksa olan taraf otomatik olarak silinerek, tam kesiim salanacaktr.
Ekranda kesien iki dorunun, kesiim noktasnn gsterilmesi halinde ise, her iki dorunun ksa olan taraflar iptal edilecektir. Nokta Yakalama Moduna dikkat edilmeden oluturulmu ve kapal olmas gereken alanlarn ak olan keleri bu ilem ile kolaylkla birletirilebilir. NETCAD 4.0 GIS Dzenle Mens 7-12
U Uca Getir: Bu seenek iaretlenirse objeler kesiim noktalarna uzatlarak ya da kesiim noktasndan sonra fazlalklar kesilerek birletirilir. Tek Obje Yap: Bu seenek iaretlenirse objeler birletirilir ve objeler oklu
doruya evrilir.
Paralel
Doru, oklu doru, daire, yay ve pafta tipi objelerin paralelleri oluturulabilir. Paralel mesafesi dorudan girilebilecei gibi, fare sol tuu ile ift tklandnda orta buton mensnden de mesafe girilebilir. oklu dorularda, paralel alma ilemi seenekli olarak yaplabilir. okludorular parala: Bu seenekle oklu dorunun paraleli bir btn olarak alnr. Tabakas Ayn: Bu seenek iaretli ise, dorunun paraleli ayn tabakada izilir. Hattipi Ayn: Bu seenek iaretli paraleli de ayn hat tipinde olacaktr. ise, dorunun
Kalnl Ayn: Paraleli alnacak objelere kalnlk verilmise, bu seenek istee bal olarak kullanlr.
Ters\Dz: Bu seenek iaretli ise, izginin yn deitirilerek paraleli alnr.
Keleri Yuvarlat: Bu seenek iaretli ise, paraleli alnan dorularn keleri yuvarlatlr. Asl izgiyi Sil: Bu seenek iaretlendiinde paraleli alnan objeyi ekrandan siler. Mesafe: Parametresinin yannda bulunan butona baslarak uzaklk ekrandan llerek de kutucua otomatik olarak yazlabilir.
Uzat
Doru objeleri, dier bir doru, yay veya daireye kadar uzatlabilirler. ncelikle, dorularn uzatlaca referans obje seilir. Sonra seilen objeye kadar uzatlacak doru objeleri tek tek gsterilirler.
Kes
Birbirleri ile kesien, doru, daire ve yay tipi objelerin, kesim noktalar arasndaki blmleri kesilebilir. nce kesen referans objeler seilir. Seilen referans objeler silik renkte grnrler. Tekrar seilen objeler braklrlar. Kesen referans objelerin seimi sonras fare sa tuuna tklanr. Daha sonra, kesilecek objeler, kesilecekleri taraftan, ardl olarak gsterilirler. Seilmeyen objelerin yan sra, kesen olarak seilen objelerde kesilebilir. Kesilme ilemi iin, kesilecek objenin, iki kesen obje arasndaki blm gsterilmelidir. Objelerin, kesen iki obje arasndaki blmleri yerine, u taraflar gsterilecek olursa, kesen objeye kadar olan taraflar kesilecektir.
Kr
Bu ilem ile doru objeleri gsterilen yerden krlarak iki paraya ayrlabilir. ncelikle krlacak doru gsterilmelidir. Dorunun krlaca nokta dorudan gsterilebilir veya referans mens kullanlarak ll blme ilemleri yaplabilir.
Edit
Seilen obje, u noktalarndan ve merkezinden iaretlenir. aretleme ileminden sonra u nokta gsterildiinde seilen obje istenilen uzunlua ve bykle getirilir. Merkez gsterildiinde byltme ve kaydrma ilemi yaplr. rnein; Daire iaretlendiinde merkez seilirse, daire istenilen bykle getirilebilir. aretlenen obje okludoru ise, u nokta gsterildiinde doru istenilen uzunlua ve yere getirilebilir. Merkez seildiinde Yeni nokta eklemek istiyor musunuz? mesaj kar. Evet denilirse yeni nokta eklenir. Tekrar merkez seildiinde oklu doru gsterilen yerden krlarak yeni ke eklenir. Objelerin yeni yerleri gsterilirken ORTA TU veya BOLUK tuundan kan Referans mensnden yararlanlabilir. rnek 1: ekildeki doruda 1 ve 3 nolu noktalar setiimizde dorunun boyunu istediiniz mesafeye getirebilirsiniz. 2 nolu noktay seerseniz, istediiniz yere kaydrabilirsiniz.
rnek 2: ekil 1'deki oklu dorunun 1-3-5-7 nolu noktalarndan herhangi biri seilirse, oklu dorunun uzunluu deitirilebilir (sndrlebilir). 2-4-6 nolu noktalar seilirse, aralara yeni krlabilecek noktalar eklenebilir.
ekil 1'de 2 nolu nokta seilirse Poligona yeni nokta eklenecek sorusuna Evet butonu seilerek cevap verilirse ekil 2'deki gibi 3 nolu krlma noktas eklenir.
rnek 3: Aadaki yazda 1 nolu nokta seilirse yaz, istenilen yere kaydrlabilir. 2 nolu nokta seilirse yaz boyu istenilen ekilde yukar-aa sndrlebilir. 3 nolu NETCAD 4.0 GIS Dzenle Mens 7-17
nokta seilirse yaz, 400 grad dndrlerek istenilen ada braklabilir. 4 nolu nokta seilirse yaz, yaz boyu istenilen ekilde saa-sola sndrlebilir. 5 nolu nokta seilirse yaz, 3 nolu noktada olduu gibi 400 grad dndrlerek istenilen ada braklabilir.
rnek 4: ekilde 1 nolu nokta seilirse daire istenilen yere kaydrlabilir. 2-3-4-5 nolu noktalar seilirse dairenin yarap deiir.
rnek 5: ekilde 1 nolu nokta seilirse yaya istenilen yere kaydrlabilir. 2-3-4 nolu noktalar seilirse yayn yarap deiir.
rnek 6: ekilde 1 nolu nokta semboln yakalama noktasdr. Bu nokta seilirse sembol istenilen yere braklabilir. Bir nokta objesi iinde ayn kaydrma ilemi geerlidir.
Kaydr
Seilen objelerin yerleri etkileimli olarak deitirilebilir. Kaydrlmak istenilen yazlar, dorular, semboller vb. objeler teker teker veya fare orta tuu ile eriilebilen Obje Seme mens kullanlarak grup olarak ayn anda seilebilirler. Seilen objelerin renkleri deiir.
Tekrar seilen objeler geri braklrlar. Kaydrlacak objelerin seilme ilemi bittikten sonra fare sa tuuna tklanr. YAKALAMA NOKTASI sorulacaktr. Bu noktann koordinatlar, uygun yakalama modlar kullanlarak seilir. Yakalama noktasnn yeri yaplacak kaydrmann zelliine gre belirlenmelidir. Bir yaznn, yeri deitirilecekse, bu noktann yeri nemli olmayabilir. Kaydrlacak objelerin yeni konumlarnn belirlenmesinde yakalama noktasnn nemi byk olacaktr. rnein bir doru kaydrlarak dier bir dorunun ucuna eklenecekse kaydrma noktas olarak, dorunun ucu seilmelidir (Nokta/U Yakalama Aktif olmal), ayn ekilde dier dorunun ucuna braklmaldr. Objeler yakalama noktas iaretleyici olacak ekilde serbeste kaydrlr. Seilen objeler Alt-K ile verilen koordinata gnderilebilirler. Yakalama noktasnn yeni koordinat gsterilerek kaydrma ilemi etkileimli olarak tamamlanr ya da fare sa tuu ile ilem iptal edilir. Ekran byltp, kltmek, tabaka ap kapamak veya yakalama modlarn dinamik olarak deitirmek mmkndr. Kaydrma ilemi srasnda fare orta tuu veya boluk tuu ile eriilebilen Referans mens yardm ile ll kaydrma ilemleri yaplabilir. Kaydrma ilemi srasnda Kopyalama Modu aktifse kaydrmalarda seilen obje orijinalleri yerlerinde kalacak yani kopyalama yaplacaktr.
Bir projeden dier projeye kaydrma ve kopyalama ilemi de yaplabilir. Projeler iki ayr pencerede grlmelidir. Seilen objelerin yeni yeri ikinci projede gsterilir.
Dndr
Seilecek objelerin, bir merkez etrafnda dndrlmesi amacna yneliktir. Objeler, Kaydr ileminde anlatld ekilde teker teker veya Obje Seme mens kullanlarak seildikten sonra, fare sa tuuna baslr.
YAKALAMA NOKTASI sorulacaktr. Yakalama noktas, seilen obje veya objelerin, etrafnda dndrlecei, merkez noktadr. Bu noktann koordinatlar uygun Yakalama modlar kullanlarak seilir. Seilen objeler, Yakalama Noktas etrafnda etkileimli olarak dndrlrler. ll dndrme ilemi yapmak iin, yakalama noktas seildikten sonra, Referans mens alr. A/Mesafe ilemi seilir. Mesafe iin 1 verilir (Dndrme ileminde mesafe deeri nemli deildir, herhangi bir deer verilebilir). A deeri olarak istenilen + veya - deer yazlabilir. O ve N referanslar geerlidir. Kopyalama Modu aktif hale getirilerek seilen obje kopyalanarak dndrlr.
lekle
Seilecek objelerin, byltlmesi veya kltlmesi amacna yneliktir. Objeler, Kaydr ileminde anlatld ekilde, teker teker veya Obje Seme mens kullanlarak seildikten sonra fare sa tuuna tklanr. Yakalama noktas sorulacaktr. Yakalama noktas, seilen obje veya objelerin, lekleme ilemi srasnda sabit kalacak, konumu deimeyecek, merkez noktadr. Bu noktann koordinatlar uygun Yakalama Modlar kullanlarak seilebilir.
Seilen objeler, Yakalama Noktas sabit kalacak ekilde, etkileimli olarak leklenebilirler. Kopyalama modu aktif ise, seilen obje kopyalanarak leklenir.
Aynala
Bu ilem ile seilen objelerin belirtilen eksene gre aynadaki grntleri elde edilir. leme girdikten sonra ayna grnts elde edilecek objeler Obje Seme mens ile seilir. Seim ileminden sonra aynalama yaplmak istenilen eksen ekranda fare ile belirtilir. Bylelikle objelerin belirtilen eksene gre aynadaki grntleri alnm olur. Kopyalama Modu ak ise objeler kopyalanarak aynalama ilemi yaplr.
2 Noktadan Dnm
NETCAD'e zg rutinlerden bir tanesidir. Normal dnmlerden fark, dnmn grafik ve etkileimli olarak yaplabilmesidir. Dnmle, bir projenin, dier proje zerine, aktrmas etkileimli olarak yaplabilecei gibi bir projenin, dier bir koordinat sistemindeki konumu da belirlenebilir. En az iki noktann her iki sistemdeki, yerleri veya koordinatlar bilinmelidir.
nce dntrlecek objeler seilmelidir. Obje Seme mens kolaylklar kullanlabilir. Seim ilemi sonras fare sa tuuna baslmaldr. Birinci sabit nokta sorulacaktr. Bu nokta ekranda mevcut ise fare sol tuu ile gsterilmelidir. Mevcut deilse, Alt-K ile YX koordinat deerleri verilebilir. kinci sabit nokta sorulacaktr. Ayn ekilde ekranda mevcut ise gsterilebilir, deilse Alt-K ile koordinatlar verilmelidir. Birinci noktann, yeni yeri gsterilmelidir. Ekranda, bu noktann etkileimli olarak braklaca bir nokta yoksa, Alt-K ile koordinat deerleri verilebilir. ikinci sabit noktann yeni yeri etkileimli olarak gsterilebilir veya Alt-K ile koordinat deerleri verilebilir. Dnm ilemi tamamlanmtr. Limit Bul butonuna baslmas gerekebilir. Noktalarn seilmesi ve yeni yerlerinin gsterilmesi srasnda Yakalama Modlarna dikkat edilmelidir.
Dnm, grafik paftalardan, geici koordinat verilerek saysallatrlm, kadastral mlkiyetin, imar paftalar ile etkileimli olarak aktrlmasn da salayabilir. Byle bir durumda projelerden biri, dieri zerine eklenmeli yani her iki proje, ayn dosyada birletirilmelidir. Projeler, koordinatlar farkl olduu iin, birbirlerinden ok uzakta konumlanacaklardr. Ayrca projeler ayr ayr yklenip ikisi de, iki pencere ile ekranda grlebilir. Projelerden birisine, rnein kadastral mlkiyete zoom yaplr.
Proje, pencere ierisine alnarak seilir. 1. ve 2. noktalar yukarda anlatld ekilde seilir. Her iki noktann yeni yeri, dier projeye yaklalarak seilebilecei gibi, Alt-K ile koordinatlar da verilebilir. Seilen objeler grubu, dndrlecek ve/veya boyutlar deitirilecekse, dnm ile kolaylkla yaplabilir. Bu durumda, objeler ncelikle seilmelidir. iki nokta olarak, ekranda mevcut noktalardan ikisi ardl olarak gsterilebilir. Bu iki nokta rnein bir dorunun her iki ucu olabilir. Birinci noktann yeni yeri olarak, eski yeri gsterilebilir. Bylece bu nokta, gerek byme, gerekse dndrme ileminde sabit kalacaktr. nemli olan, ikinci noktann yerini belirlemektir. Amaca gre Referans mensndeki farkl yntemler kullanlabilir. Ayn anda lekleme ve dndrme yaplmas gerekiyorsa, A/Mesafe seilebilir. A deeri olarak, dndrme mesafesi - veya + olarak verilebilir. O ve N referanslar geerlidir. Mesafe deeri olarak, O*1.2 (%20 byltme iin), O/3 (3 kat kltmek iin), O (lekleme yaplmaz), gibi deerler verilebilir. Buradaki O olarak refere edilen obje, doal olarak, iki sabit nokta arasndaki dorudur. Bu doru gsterilmelidir. ki nokta arasnda balanm bir doru yoksa, N ile iki nokta referans verilebilir. Dnm ilemi tamamlanmtr.
8. BLM: Grnt Mens

Pencere
Programda birden fazla pencere alarak, birden fazla projeyle allabilir. Ayn proje iin de, birden fazla pencere alarak da allabilir. rnein; bir ekranda halihazr projenizin tamam varken, yeni bir pencere aarak projenizin bytlm ksmnda alabilirsiniz. Yine bir pencerede imar projeniz varken dier pencerede rleve krokileriniz olabilir, bunun iin iki projenizin de yklenmi olmas gerekir. Ayn ekilde birden fazla proje ile deiik pencerelerde alrken pencereler aras kopyalamalar veya kaydrmalar yaplabilir. leklerinin farkl olmas sorun yaratmaz, program bunu otomatik olarak hesaplar.
Tek Pencere Yap

Ekranda bulunan projelerden aktif olan, bu komut ile ekrann tamamn kaplar. Programda birden fazla pencere alarak, birden fazla projeyle allabilir. Ayn proje iin de, birden fazla pencere alarak da allabilir. rnein; bir ekranda hali hazr projenizin tamam varken yeni bir pencere aarak projenizin bytlm ksmnda alabilirsiniz. Yine bir pencerede imar projeniz varken dier pencerede rleve krokileriniz olabilir, bunun iin iki projenizinde yklenmi olmas gerekir. Ayn ekilde birden fazla proje ile deiik pencerelerde alrken pencereler aras kopyalamalar veya kaydrmalar yaplabilir. leklerinin farkl olmas sorun yaratmaz, program bunu otomatik olarak hesaplar.
NETCAD 4.0 GIS Grnt Mens 8-1
2 Pencere A
Ekrana iki ayr pencere alr. ki ayr proje varsa ekranda yanyana getirir. Ayn anda iki pencerede allabilir. Projeden projeye kopyalama, kaydrma gibi ilemler yaplabilir.
3 Pencere A
Ekrana ayr pencere alr. ayr proje ekranda grlebilir ve ayr proje zerinde alma yaplabilir.
4 Pencere A
Ekrana drt pencere alr. Drt ayr proje ayn anda ekranda grlebilir ve ilem yaplabilir.
Pencere Ekle
Yeni bir pencere eklenir.
Yardmc lemler
Noktaya Yakla
Gsterilen noktaya %20 orannda yaklalacaktr. Byltmenin yeterli olmad durumlarda ardl olarak baslabilir. ESC ile grntnn ekrana gelii istenildii anda kesilerek tekrar baslabilir.
Noktadan Uzakla
Gsterilen noktadan %20 orannda uzaklalacaktr. Her basta ekrana giren alan byyecektir. ESC ile grntnn ekrana gelii istenildii anda kesilerek tekrar baslabilir.
Grnt Ekle
Bu ilem ekrann o anki grntsn saklamak iin kullanlr. Herhangi bir projede alrken, projenin deiik blgelerinde ilemler yapabilirsiniz. nceki altnz blgelere dnmek iin, bu ilemi kullanarak altnz blgelere dnebilirsiniz. Blgelere isim vererek saklar. Grntye Git ilemi ile bu blgelere tekrar ulaabilirsiniz. Projeyi kapatp tekrar yklediinizde saklam olduunuz grntler kaybolur. Bu ilemi kullanabilmek iin, altnz blgeyi Zoomlayn ve Grnt ilemi iindeki Grnt Ekle komutunu sein. Alan pencereden Grnt Ad ksmna bir isim vererek Ekle komutuna basn. Ekran grnts verdiiniz isimde panoya kaydedilir. Birden fazla grnt kaydetmek isterseniz, ilemi tekrarlamalsnz.
Eer daha nceden yerletirdiiniz grnty bir baka grnt ile deitirmek isterseniz, grnt ekle butonunu setikten sonra deitireceiniz grntye tklayarak eski grnt adn Grnt ad ksmna gelmesini salaynz yada eski grnt ismini yaznz. Sonra Yerletir butonuna baslarak deitirilir. Eklenen grntleri silmek iin, silinecek grnt seilir ve Sil butonuna baslr. lemden kmak iin ESC tuuna veya Kapat butonuna basabilirsiniz.
Grntye Git
Bu ilem daha nceden grnt ekle ile saklanm grntlere ulamak iin kullanlr. leme girildiinde saklanm grntler panosunda isimleriyle birlikte gelir. stenen bir grnt sol fare tuu ile aktif hale getirilir. Tamam komutu seildiinde grnt ekrana gelir.
NETCADde alrken birden fazla proje ekrana yklenmi olabilir ve grnt ekle ile aktif proje dndaki dosyalarda da grnt saklanm olabilir. Eer saklanan tm grntleri grmek istiyorsanz tm grntler, sadece aktif projedeki grntleri istiyorsanz yalnz aktif proje seilir.
Pencere Byt
Herhangi bir ilem yaplrken, ekrandaki ayrnt yeteri kadar ak grlemiyorsa, o alan byltlebilir. mle bytlecek blgenin herhangi bir kesine sol fare tuu ile getirilir ve fare hareket ettirilerek imle apraz keye gtrlr ve sol fare tuuna tklanr. ereve ierisine alnan alan ekran kaplayacak ekilde byyecektir. Pencere aldktan sonra Sol tu yerine fare orta tuuna baslrsa, Zoom penceresi serbeste hareket ettirilebilir, yeniden orta tua baslarak pencere boyutlar deitirilebilir, gerekirse orta tu ile yeniden kaydrma yaplabilir. Bu ileme her durumda eriim salanmtr. lem ierisinde Alt-Z tularna baslarak da zoom yaplabilir.
nceki Pencere
Bu komut ekran bir nceki durumuna dndrr. 30 kez geri gidilebilir. rnein; Zoom yaplarak ve ekran kaydrlarak yolun veya evin bir taraf balandktan sonra bu komutla geri geri gidilerek ikinci taraflar da balanabilir. Kark bir yere zoom yapldktan sonra kalnan yere kolaylkla dnlebilir. lem ierisinde Alt-C tularna baslarak da bir nceki ekran durumuna ulalabilir.
Tmn Gr
Bu komut ile tm proje ekrana getirilir. ESC ile bu ilem istenilen bir zamanda kesilebilir. Eer proje, ekran tam dolduracak ekilde gelmiyorsa, Limit Bul ilemi kullanlmaldr. Yine de proje bir yere toplanyor, ekran dolduracak kadar bymyorsa, mutlaka projenin uzanda, hatal koordinatl en az bir obje vardr. Bu uzak bir nirengi veya koordinatlar ok yanl bir nokta olabilir. Bu durumda Obje Sor ilemi ile objeler sorgulanabilir veya silinebilir. Daha sonra Limit Bul ilemi ile proje snrlar yeniden hesaplatlmaldr.
Tmn Gr (Foto)
Ekran grntlerini fotoraf olarak saklar. stenildii anda o ekran getirir. rnein; limit bulup tmn gr (foto) seilirse, projenin tm ekran grnts saklanm olur. Eer tekrar tmn gr (foto) seilirse hi beklemeden projenin tamam gelir.
Yeniden iz
Ekran yenilenir. Alan Sor, Alan Temizle gibi ilemler sonras ekrandaki kalc olmayan deiiklikler giderilir. Klavyeden * (yldz) tuuna baslarak da kullanlabilir.
Yakla
Bu butona her basta veya komut seildiinde ekrandaki grnt %20 orannda byyecektir. Detaya yaklalacaktr. Ekrana giren alan klecektir. lem klavyedeki + (art) tuu ile de ulaabilirsiniz. Byltmenin yeterli olmad durumlarda, ardl olarak butona baslabilir. ESC tuu ile grntnn ekrana gelii istenildii anda kesilerek, tekrar baslabilir. Bylece, zellikle byk projelerde zaman kazanlabilir. Bytme-kltme yzdeleri Genel\Genel Ayarlar\Ekran sekmesinden deitirilebilir.
Uzakla
Bu butona her basta veya komut seildiinde ekrandaki grnt %20 orannda klecek, uzaklaacaktr. Her basta ekrana giren alan byyecektir. Bu ilemi klavyedeki - (eksi) tuuna basarak da yapabilirsiniz. zellikleri Byt ilemi ile ayndr.
Ekran Kaydr
alma yaplrken, zaman zaman ekrandaki proje parasnn kaydrlarak komu alanlara ulalmas gerekebilir. Sol fare tuu ile belirlenen ilk nokta, ikinci olarak belirlenecek noktaya gelecek ekilde alttaki proje kaydrlr. Bu ilem genellikle hat balanrken, ev taratlrken vb. ilemlerde ekrann hemen dndaki noktalara veya detaya ulamak iin kullanlan etkili bir yoldur. Bu yntemle ekran lei ayn kalarak tm proje kontrol edilebilir. Kaydrma istenilen yne yaplabilir. lem ierisinde klavyeden Alt-X tularna baslarak da kaydrma ilemi yaplabilir.
Limit Bul
Tm komutunun seilmesine karn, proje, ekran kaplayacak ekilde gelmiyorsa, projenin snrlar bu ilem ile yeniden hesaplatlmaldr.
9. BLM: Sorgu Mens

Bul
izim ierisindeki herhangi bir yaz, alan (ada/parsel), pafta veya noktaya bu komut ile ulalabilir. Ekrana gelen pencereden aranacak obje tr ve szge belirtilir. Ayrca bulunan objelerin ekrann ortasna getirildiklerinde braklacak boluk iin deer belirtilir. Kapal Tabakalar da Ara seenei iaretlenir ise, aranacak objenin tabakas kapal olsa da obje proje iinde bulunup ekrana getirilir.
lgili obje bulunduu takdirde, ekran ortalayacak ekilde ekrana getirilecektir. Aranlan zellikteki objelerin birden ok olmas durumunda, ileme tekrar girilerek satrn enter ile bo geilmesi durumunda, varsa son aranlan yazdan sonra gelen obje, bulunarak ekrana getirilir. rnein; izimde mevcut some noktalarnn teker teker kontrol edilmesi gerekebilir. Yaz ad olarak S.* verilirse, nce S.1' e ulalacaktr. Sonra her bo geite dier some noktalarna gidilecektir. Ayn ekilde 502/1 verilerek bu isimdeki oklu dorulara veya yazlara ulalabilir.
NETCAD 4.0 GIS Sorgu Mans 9-1
Obje zelliklerini Sor

Ekrandaki mevcut objelerin obje zellikleri ve veritabanna bal bilgileri bu komut yardm ile sorgulanabilir ve deitirilebilir. Obje zellikleri penceresinde her obje iin farkllklar gsteren zellikler bu aamada deitirilebilir. Noktalar, dorular, yazlar, oklu dorular, semboller, paftalar gibi desteklenen tm obje tipleri sorgulanabilir. Obje zelliklerinde deiiklik yaplmas durumunda, ekran yenilenir ve deiikliklerin sonucu grlebilir. ok sk kullanlan bir rutindir.
Pencere zerindeki dier sekmede objenin veritabannda bulunan kolon deerleri deitirilebilir olarak grntlenir. Eer objeye bal detay bilgiler var ise bunlar da ayn pencere zerinde grntlenerek deitirilebilir. Bu sekme eer objeye ait bir snf tanmlanm ise grntlenir.
Multimedia Sorgu
Multimedia Sorgu nedir? Kullancdan ald parametreleri kullanarak, bir URL oluturup, sonular bir browser penceresinde gsterebilen programdr. NETCAD web modldr. zmlerinin masastnde almasn salayan NETCAD
Multimedia Sorgu ne ie yarar? NETCAD zerinden tklanan objenin balant anahtar deerini URL iinde %s ile belirtilen alana yazar. Bu ekilde her yere parametre olarak verilebilir. Altyap olarak NCWebGis mimarisini kullanabildii iin, web zmlerimizde salanan her trl fonksiyonalite ve grsel imkanlarn masa stnde de kullanlabilmesini salar. Makro altrma fonksiyonu bulunduu iin makrolar ile yaplabilen her ey yaplabilir. Uzak makinalarda bilgilerin masastnde grntlenebilmesini salar.
Multimedia Sorgu Mimarisi: Multimedia sorgunun temel olarak yapt, bir URL oluturup, bunu bir browser penceresinde amaktr. Bu URL'nin oluturulmasnda iki aama vardr: Birinci aama: Kullancdan alnan parametreler ile URLnin bir ksmnn oluturulmasdr. Bu parametreler, proje ad, HTML sorgunun arlaca NCWebGis in URLsi, ablon sayfa ad, dataset ad, Layout ad ve dataset teki anahtar kolon addr. Aadaki ekilde kullancdan alnan parametreler gsterilmektedir.
ekil 1: Multimedia Sorguda kullancdan alnan parametreler kinci aama: NETCAD zerinde tklanan noktann VT Kodu'nun alnmasdr. Bunlar birletirilerek sonuta u ekilde bir URL oluturulur : http://serdars/mapserver/ncwebgis2.dll/htmlsorgu?ProjectName=infoplus_iliskil i&TABLE_NAME=PARSEL.INFOPLUS.Parsel&LAYOUT_NAME=PARSEL&TEMPLATE _FILE_NAME=f:\NETCAD\modul\gishtml\template.htm&SQL_TYPE=ALL&EXTRA _SQL=ADA_PARSEL='%s'&L Bu URL nin sonular, ilikili ablon sayfa iine dolar. Multimedia Sorgu kullanm URL Snflar penceresi: URL Dzenleme: Menden, Genel>Uygulama Ayarlar>Multimedia Sorgu Ayarlar tklannca projedeki snflar ve eer girilmise, bu snflara ait URL ve aklamalar grntlenir. Snf kolonunda yazlanlar, projedeki snflardr. Program, Balant Yneticisinden, projedeki snflar okuyarak, buraya doldurur. Eer bu snflara ait girilmi URL ve aklamalar varsa bunlar da grntlenir. Bu pencere zerinden sa klik yaplarak seili snf aklama ve URLsi edit edilebilir.
ekil 2: URL snflar Browser sekmesinde ise, alacak browser penceresi ile ilgili ayarlar yaplabilmektedir. Bunlar ekil 3den anlalabilecei gibi, pencerenin boyutlar, penceredeki ara ubuklar ve her sorgu iin yeni pencere alp almamas ile ilgili ayarlardr.
ekil 3: Browser penceresi ayarlar
ekil 2de, bir snf seili iken sa fare tuu ile edit e tklandnda aadaki pencere alr. Bu pencere zerinden, snf URLsinin aklamas ve kendisi deitirilebilir. Ayrca, URLyi deitirmek iin sa tarafta yer alan butona da baslabilir.
ekil 4: Snf URL zelliklerinin edit edildii pencere
ekil 4de bulunan URL kutusu sonunda yer alan butona basldnda URL zelliklerin deitirilebildii aadaki form alr. Formdaki deerler, ekil 4de bulunan URLden ayrtrlarak yerletirilmitir.
ekil 5: HTML sorgu URL hazrlama penceresi Sorgu Sonras URL Dorudan alsn: Bu seenekte eer URL iinde %s geiyorsa, %s, tklanan nesnenin GIS anahtar deeri ile deitirilir ve URL dorudan browser penceresinde alr.
Bu seenekte, URL direk yazlabilir, yanndaki butona baslarak, NCWebGise zel URLler de grsel olarak oluturulabilir. Eer URL metin kutusu boken baslrsa aada pencere ile istenen tip seilir. Burada ilk seenek eski ile uyumluluk korunsun diye bulunmaktadr. Webgis 3.0 kullanclar XML Servisleri tipini semelidir. nemli Not: Server tipi uzak seilip, lokal makinadaki URL yazlmamaldr.
ekil 6: Sunucu tipi setirme formu
Alan Sor
Hatlarla evrilmi kapal blgelerin, alan deerleri hesaplanabilir. Bu kapal alanlar oklu doru yaplabilir. Hesaplanacak alann kapal olmas gerekir. Alan kapal deilse, bu durumda F2 tuuna baslarak alan belirleyen kelerin ardl olarak gsterilmesi gerekir. Bu ekilde, evrilen her trl alan hesaplanabilir ve oklu doru (ada/parsel) yaplabilir. F3 tuu ile oklu dorularn alanlar hesaplanabilir. lem iin oklu doruyu oluturan dorulardan birinin gsterilmesi yeterlidir. Kapatlan alanlar istee bal olarak oklu doru haline getirilebilirler. Bylece oklu doru zellikleri kullanlabilir. rnein; alan kts alnabilir.
XYZ Sor
Gsterilen noktalarn koordinatlar Aktif Projeksiyon kolonunda UTM olarak, Dier kolonunda ise Corafi olarak grntlenir. Bu yntemle, uygun yakalama modlar kullanlarak, kesiim noktalarnn, pafta kelerinin koordinatlar elde edilebilir.
Bu pencere sadece bilgi amacn tar. Nokta ile ilgili herhangi bir deiiklik yaplamaz. lemden kmadan ardl olarak baka noktalar ile ilgili bilgi alnabilir.
Dik Ayak/Dik Boy Sorgu

Ekranda seilen iki nokta birletirilir. Ekrana gelen pencereden gsterilen noktalarn dik ayak-dik boy deerleri grntlenir.
Ardl Mesafe/Semt/A
Ardl olarak gsterilen noktalar arasndaki uzaklk, dy, dx, eim, toplam uzaklk ve semt deerleri hesaplanarak grntlenir. Her seilen nokta bir sonraki uzaklk hesab iin balang noktas olarak alnr.
Tek Nokta Mesafe/Semt/A

lk gsterilen nokta sabit kalmak zere dier noktalara olan uzaklk, dy, dx, eim, aralk as ve semt deerleri hesaplanarak grntlenir.
Hesap Makinas
Hesap ilemleri iin kullanlan komuttur. Ekrana gelen programnda istenilen matematiksel ilemler yaplabilir. hesap makinesi
10. BLM : Aralar Mens

Saysallatrma
Buraya kadar anlatlan konular, yeni bir proje zerinde almaya balamadan nce yaplmas gereken veritaban oluturma ilemlerini kapsamaktadr. Veritaban oluturduktan sonra harita penceresi zerinde yaplacak ilemlere geilebilir. ncelikle projeyi oluturacak objelerin tespit edilmesi gerekmektedir. Bunun iin izgi tipleri, semboller, nokta isimleri, obje yaz zellikleri bilinmelidir. Her izilen objenin tabloda bir satra sahip olabilmesi iin ilk yntem Aralar---Saysallatr admn takip etmektir.
Gelen saysallatrma penceresinde yaplmas gereken ilk ilem oluturacanz ablonlar saklamak iin bir tanm dosyas oluturmaktr. Bunun iin pencere zerinde sa fare tuu ile gelen menden Tanm Dosyas Se seilir ve dosyaya bir isim verilerek .ODF olarak saklanr. Bundan sonra Saysallatr penceresine eklenenler otomatik olarak belirtilen adreste kayt altna alnm olacaktr. Daha nceden oluturulan bir dosya kullanlmak isteniliyorsa ayn ilem yaplarak istenen dosya seilir. Bylece tanml dosya gelmi olur. Saysallatrma ile ilgili ayrntl bilgi ilgili blmden alnabilir.
NETCAD 4.0 GIS Aralar Mens 10-1
Dosya ad saklandktan sonra pencere zerinde sa fare tuu ile Dzenle komutu seilir ve GIS Sihirbaz: Ana Sayfa penceresine geilir. Artk, nceden kullanmas dnlen nesnelerin tanmlar yaplabilir hale gelmitir. Pencere zerinde sa fare tuu tklanarak nce Ana Balk girilir.
.ODF Dosyas Oluturma:

1. Aralar mensnden Saysallatr ilemi seilir. Bu dosyay saklamak amac ile bir dosya ismi isteyecektir. Saysallatrma ilemine gre dosya ismi belirlenir. Gelen pencerede sa fare tuu ile Dzenle komutu seilir. 2. Gelen GIS Sihirbaz penceresinde Ana Balk Ekle komutu tklanarak, oluturulacak grubun ana balk ad yazlr. Tamam ile klr. Ana balk ismi alt balktaki obje grubuna ve tabaka yapsna gre verilmelidir ki alma asndan kolaylk salamaldr. Saysallatrma ile ilgili tm ana balklar oluturulmaldr.
3. Ana balk seilir. Sa fare tuu ile Alt Balk Ekle ilemine girilir. Ana bala ait alt balk isimleri verilir. Ayn Ana bala ait birden fazla alt balk olabilir.
4. Alt balk ismine sol fare tuu ile ift tklanarak objeye ait zellikler belirtilir. Noktasal obje, izgi, Kapal Alan, Yaz obje tiplerinden birisi seilir. zellik kodu yazlr. Veritaban Balants'na GIS'de veritaban Kodu verilecekse Var iaretlenir. Tabaka ismi, objenin ana ve alt balna bal olarak verilir. Tabaka Rengi, Obje Rengi, Snf yazlr, zel kategorisi belirtilir.
5.Sonraki komtu tklanarak obje tantlr; Oluturulan Alt Balk Noktasal Obje ise: Noktasal obje tipleri, sembol, blok *.NCZ dosyalar olarak dnlmtr. Bu obje tipinin seilmesiyle aadaki pencereye ulalr. Eer bir sembol kullanlacaksa, sembol onay kutusu iaretlenip ktphane dosyas, sembol numaras, boyu ve nasl yerletirilecei seilir. Kullanlacak obje tipi blok ise, ad boyu ve nasl yerletirilecei seilir. Belli noktalara baka *.NCZ dosyalar yerletirilmek isteniyorsa ise dosya onay kutusu iaretlenir ve alt tarafta bulunan buton tklanarak dosyann yolu belirlenir.
Oluturulan Alt Balk Obje Tipi izgi ise: izgi tipi ve izgi kalnlklar belirtilir. oklu dorulardan oluan bir alt balk ise ok Noktal onay kutusu iaretlenir ve Yumuatma tipi belirlenir. Dorulardan oluacak bir alt balk ise ok noktal onay kutusunun iareti kaldrlr.
Oluturulan Alt Balk Obje Tipi Kapal Alan ise: izgi tipi, izgi kalnl seilir. Kapal alan ierisinde Sembol varsa, Sembol dosyas, sembol numaras, sembol boyu seilir.
Kapal alan ierisinde Tarama varsa: Tarama tipi,tarama as, ve boyu girilir.
Kapal alan ierisinde Kot yazlacaksa: Kot bilgisi zellikleri, yaznn yeri, yaznn boyu ve duyarll belirtilir. Oluturulan Alt Balk Obje Tipi Yaz ise: Yaz obje tipi seilirse, yaznn fontu, boyu, genilik arpan gibi aada grlen deerleri tanmlanabilir.
6. Saysallatrma ileminde kullanlacak tm objeler ve tabakalar bu ekilde oluturulur. Tamam komutu ile karak *.ODF formatndaki dosyay otomatik olarak oluturacaktr. ODF saklanrken mutlaka hat tipleri aktif projede ykl olmas gerekir,ayrca blok objeleri desteklenmiyor.
7. Daha sonra Saysallatr penceresinden, projede oluturulacak obje seilir ve obje zerinde sol fare tuu ile ift tklanarak saysallatrma ilemi balatlr.
8.Saysallatrma ilemi liste oluturulduktan sonra yaplabilecei gibi, ilemi oluturulan dosya toolbar ekline dntrldkten sonrada yaplabilmektedir. Bylece lemlere daha hzl bir ekilde ulam salanm olacaktr. Toolbar'n oluturulmas iin liste oluturulmu olmaldr. ODF saysallatrma toolbar u sra ile oluturulur: 1.Saysallatrma penceresi zerinde sa fare tuu ile Toolbar seilmelidir.
2.Saysallatrma men toolbarnda sa fare tuu ile Toolbar Dzenle seilmelidir.
3. Gelen Men Editr penceresinde hazrladnz odf saysallatrma objeleri de gelecektir. Ana balk isimleri yandaki butona sra ile Buton Bal ismi yazarak, Buton Ekle ilemi ile ayr ayr tantlr. 4. Men editr st butonunda: Tr: Liste Bal: Verilen buton balk ismi bulunur. 5. Men editr alt butonunda: Ana bala ait Alt Balklar bulunmaldr. Alt balklar Buton iine yerletirebilmek iin, Men editr st butonundan Balk seilir. Sonra, yandaki butondan ismi bulunur ve sol fare tuu ile srklenerek liste butonuna braklr. 6. Bylece bu butona bal liste oluturulmu olur. Buton Yenile ile kaydedilir. 7. Deiiklik yaplmas gereken komut, sa fare tuuna tklanarak, Seilen komutu listeden sil ile silinip,yeniden tanmlanr. 8. Bu ekilde btn .ODF Saysallatrma toolbar listesi oluturulur. 9. Hepsi bittikten sonra sa st kedeki kapama tuu ile pencereden klr. Ekranda .ODF Saysallatrma toolbar grlecektir. 10. Saysallatrma iin, toolbarn sol st kesindeki S komutu aktif olmaldr.likilendirmek iin; sol st kesindeki komutu aktif olmaldr. 11. Saysallatrmak iin, saysallatrlacak penceresinden seilir ve saysallatrlr. obje .ODF Saysallatrma
Saysallatrma Sihirbaz penceresi zerinde sa fare tuu tklanldnda;
Adn Deitir: Oluturulan Ana veya alt balklarn adlar deitirilebilir. Sil: Kaldrlacak olan Ana veya Alt saysallatrma penceresinden kaldrlr. balklar seilerek sil komutu ile
Blok Tanm Dosyalar: Ekleyeceiniz obje iinde blok kullanmak isterseniz (rnein; kapal alanlarn ortasna tasarladnz bir blok ktphanesinden bir blok) tasarladnz alt balk ierisinde sol fare tuuna tklayn ve Blok Tanm Dosyalar se komutunu tklayn.
Alan pencerede sa fare tuuna tklayn ve bloklarnzn iinde gml olduu ncz uzantl dosyay sein ve pencereyi Tamam komutu ile kapatn. Bloklar kullanmak istediinizde bu dosya ierisindeki blok adlarndan birini yazmanz yeterli olacaktr.
zel Katagoriler:
Saysallatr iindeki obje tanmlarn zel olarak gruplamak iin kullanlyor. Bu sayede Obje tanmlarnn snf, tabakas vs. bilgileri farkl bile olsa bunlarn hepsi rnein kot bilgisi ierir diyebiliriz.
Bunun iin Kategori Kodu (bir harf), Aklama ve bu zellik hangi obje trlerinde kullanlabilir (lerde obje tanmlarna kod seerken kolaylk olmas iin) bilgilerinden zel kategoriler tanmlanr. Daha sonra her bir obje tanmna zel kategori se dersek, bu obje tipini destekleyen zel kategorilerden oluan bir liste karmza kar. Bu listeden iaretlediklerimizden oluan bir Kategori Kod Kmesi bilgisi obje tanmnda saklanr. Bu zel kategoriler kullanlabilir. kavram, uygulamalar tarafndan obje semek iin
Yani projedeki belli Kategori kodlarna uyan objeleri bulabilmek iin kullanlr.
Raporla:
Saysallatrma sihirbaz zerinde Ana veya alt balklardan biri seilip sa fare tuu tklandnda Raporla komutu seildiinde seilen balkla ilgili Ana Balk, Alt balk, Obje Tipi, Tabaka ve Obje Renk hakknda bir rapor kartr.
Topoloji
Alanlar Otomatik Kapat
Bu ilem izgi ve/veya alan geometrileri tarafndan oluan alanlar, otomatik olarak oluturur. Sonu alanlar yeni bir katmanda oluurlar. lem sayllatrma sonucu olumu verilerden alan topolojisi oluturma amal olarak kullanlabilir. lem ncesi baz topolojik dzeltmelerin yaplmas gerekebilir. Alanlar Otomatik kapat komutu seildiinde Kapatlacak alan tr penceresi zerinde: Alan: iaretlenirse i blmde yeralan objeler kapatlarak kapal alana evrilirler Alan, oklu doru, doru gibi objelerle snrlar belirlenmi, fakat kapal alan oluturulmam alanlar oluturabilmek iin bu seenek seilir. lem sonunda yeni bir alan oluur. D Alan: iaretlenirse d blmdeki objeler kapatlarak kapal alana evrilirler. Alan, oklu doru, doru gibi seilen objelerin d snrlarnn oluturduu alan, tanml tek bir Kapatlacak alan tr iaretlendikten sonra alan haline getirebilmek iin bu Sonraki komutu ile ileme devam edilir. seenek seilir. lem sonunda yeni bir alan oluur. Yaknlk: Alan snrlarn oluturacak objelerin arasndaki maksimum mesafe yaknlk deeri olarak girilir. Mesafe ls objeler aras maksimum uzaklk deeri olacaktr. Objelerin arasndaki mesafe verilen mesafeden daha fazla olursa bu objeler yeni alan oluumunda dikkate alnmazlar. Yaknlk deeri girildikten sonra Sonraki komutu ile ileme devam edilir.
Alan kapatma ilemi sonucunda oluacak yeni alan yada alanlarn veri taban balants olup olmad belirlenir. Veri taban balantl seenei seilir ise yeni alanlar iin bir spatial tablo oluturulur ve bu alanlar bu tabloya yazlr. Veri taban balantl seenei iaretlenmez ise yeni alanlarn tabakas girilir ve oluacak olan alanlar bu tabakaya eklenir.
Yeni Alanlarn Obje Tipi penceresinde Yeni Alanlar veritaban Balantl komutu iaretlenmez ise: Oluacak yeni alanlarn tabaka ad girilir ve oluacak alanlar otomatik olarak bu tabakaya eklenir. Bitir komutu ile program alanlar oluturacak objelerin seilmesini soracaktr.
Eer Yeni alanlarn Obje tipi penceresinde Yeni alanlar veri taban balantl komutu iaretlenir ise yeni alanlar iin bir spatial tablo oluturulur ve bu alanlar bu tabloya yazlr. Balant zellikleri ekrannda mevcut balantlar kullanmak istiyorsanz Sonraki komutu ileme devam edilir. Varolan bir veritabanndan yeni bir balant oluturmak istiyorsanz Yeni Balant Olutur butonu ile ilgili veritaban seilir. Yeniden bir balant ve veritaban oluturmak istiyorsanz Yeni Veritaban ve Balant Olutur butonu ile ileme devam edilir. (Bkz. Balant yneticisi)
Veritaban belirlendikten sonra alan Yeni Alanlarn zellikleri penceresinde alan kapatma ilemi sonucu oluacak yeni alanlarn hangi snfta oluturulaca Yeni Snf kutusuna girilerek belirlenir. Yeni snfta mevcut nesneler silinsin komutu iaretlendiinde oluan nesneler silinecektir. Bitir komutu ile program alanlar oluturacak objelerin seilmesini soracaktr. Seim ilemini fare sa tuu ile tamamlayarak alan kapatma ilemini balatabilirsiniz. Alanlar otomatik kapat ilemi sonucu oluan dosya spatial referans olarak referans yneticisine otomatik olarak yklenecektir.
Birletir
Bu ilem ayn zellikteki izgisel ve alansal objelerin birletirilmesi iin kullanlr. rnein; parselin yars bir paftada dier yars komu paftada saysallatrlm olabilir. Ancak bu parsel tek obje haline getirilmelidir. Objelerin seilen kriterler dorultusunda gruplanarak birletirilmesi amac ile kullanlr. Burada birletirme kriteri kullanc tarafndan seilir, gelen pencerede obje zelliklerine gre veya obje zniteliklerine gre birletirme kriteri seilir.
Obje zelliklerine Gre: Objelerin tabaka, renk vb. ortak zelliklerine gre gruplanarak birletirilir. Birletime ilemi sonucunda, birletirilen objeler korunmazlar. Birleen yeni objeler ve birlemeyen tek kalan objeler eklenir. Birletirme kriteri penceresinden Obje zelliklerine Gre seenei iaretlenir ise:
izgisel Objeler: Seilen izgilerden balang-biti noktalar akanlar birletirilerek tek izgi haline getirilir. Alansal Objeler: Seilen alanlardan snrlar stste bitiik olanlar birletirilerek tek alan haline getirilir. Obje tipi belirlendikten sonra Sonraki komutu ile ileme devam edilir.
Birletirilecek olan objeler iin yaknlk mesafesi deeri Yaknlk Deeri Kutusuna girilir veya kutu sonundada yer alan butona baslarak NETCAD ekran zerinde farenin sol tuu ile iki nokta aras mesafede belirtilebilir. Sonraki komutu ile ileme devam edilir.
Alan obje zellikleri ekrannda birletirilecek objelerin hangi ortak zellie gre birletirilecei belirlenir. rnek: $TABAKA seildiinde ayn tabakadaki objelerden seilenler birletirilir. Birletirmelerde, objelerin $RENK, $TABAKA ve $CIZGITIP zellikleri, sonu nesnelere tanr. Bitir komutu ile program sizden alansal objelerin seimini isteyecektir. Seim ilemini fare sa tuu ile tamamlayarak objelerin birletirme ilemi balatlr. Eer Birletirme kriterlerinden Obje zniteliklerine gre seenei iaretlenirse: Objelere ait veritabanndaki ortak bir (kolon) zellie gre, objeler gruplanarak birletirilir. Birletime ilemi sonucunda, birletirilen objeler korunur. Birleen yeni objeler ve birlemeyen tek kalan objeler yeni katmana eklenir. Sonraki komutu ile ileme devam edilir. Alan Obje zellikleri penceresinde birletrilecek objelerin snf ve hangi ortak kolon zelliklerini kullanaca belirlenip sonraki komutu ile ileme devam edilir.
Birletirilecek olan objeler iin yaknlk mesafesi deeri Yaknlk Deeri Kutusuna girilir veya kutu sonundada yer alan butona baslarak NETCAD ekran zerinde farenin sol tuu ile iki nokta aras mesafede belirtilebilir. Sonraki komutu ile ileme devam edilir.
Birletirilmi objeler iin oluturulacak yeni snf ve tablo ad belirlenir. Belirlenen snf daha nce var olan bir snf ise, tablonun boaltlp/boatlmayacan belirlenir. Bitir komutu ile program sizden alansal objelerin seimini isteyecektir. Seim ilemini fare sa tuu ile tamamlayarak objelerin birletirme ilemi balatlr.
Dzelt ( Kr )
Bu ilem ile hatlar dier hatlarla birleim noktalarndan otomatik olarak krlr. rnein; birinci aamada dik hat yatay ile birlemekte fakat birleim noktasnda krk bulunmamaktadr. lem, dik hatt birleim noktasndan krarak iki para haline getirir. leme girildiinde Topoloji Dzelt (Kr) penceresi ekrana gelir.
aretle: Bu seenek seilirse, seilen objelerin tmn test edilerek, krlmas gereken noktalara iaret koyulur. aretler aret_Kr tabakasna atlr. Bu ilem eer krlacak noktalar ilem yaplmadan nce grmek ve onaylamak isteniyorsa uygulanr. aretlileri Dzelt: Bu seenek iaretlenerek iaretleme ilemi sonrasnda, iaretlenen noktalar test edilip istenenler silindikten sonra bu ilem kullanlr. Bir nceki aamada belirlenen tm iaretlere krma ilemi uygulanr. Tmn Dzelt: Bu seenek iaretlenirse, seilen objelerin tm test edilerek, krlmas gereken noktalar bulunur ve otomatik olarak krlr. Dzetme trlerinden aretlileri Dzelt seenei seildikten sonra Sonraki komutu ile ileme devam edilir. Alan Krlma Yntemi ekrannda eer ilem sonucunda dorularn krlma noktalarndan koparlmasn istiyorsanz Krlma Noktasndan kopar seenei iaretlenir. Bitir komutu ile ilem tamamlanr.
Eer dzeltme trlerinden aretle ve Tmn Dzelt seeneklerinden biri iaretlenip Sonraki komutuna basldnda alan yaknlk penceresi zerinde; Yaknlk: Referans alnacak balang ve biti noktasnn krlacak/paralanacak doruya olabilecek maksimum mesafe belirlenir. Girilen mesafeden daha fazla mesafede olan dorular ilem d braklacaktr. Yaknlk deeri belirtildikten sonra Sonraki komutu ile ileme devam edilir. Alan Krlma Yntemi ekrannda eer ilem sonucunda dorularn krlma noktalarndan koparlmasn istiyorsanz Krlma Noktasndan kopar seenei iaretlenir. Bitir komutu ile dzeltilecek hatlarn isteyecektir. program seimini
Dzelt ( Kesiim )
Kesien hatlar, kesime noktalarndan krar. Aadaki rnekte, ilem ncesinde dik ve yatay dorular krksz tek bir doru iken ilem sonrasnda, kesime noktalarndan krlmlardr.
leme girildiinde Topoloji-Kesiim penceresi ekrana gelir.
aretle: Seilen objelerin tmn test ederek, krlmas gereken noktalara iaret koyar. aretler aret_Kr tabakasna atlr. Bu ilem eer krlacak noktalar ilem yaplmadan nce grmek ve onaylamak isteniyorsa uygulanr. aretlileri Dzelt: aretleme ilemi sonrasnda, iaretlenen noktalar test edilip istenenler silindikten sonra bu ilem kullanlr. Bir nceki aamada belirlenen tm iaretlere krma ilemini uygular. Tmn Dzelt: Seilen objelerin tmn test ederek, krlmas gereken noktalar bulur ve otomatik olarak krar. Dzeltme trlerinden seenei iaretlenip butonu ile ileme edildiinde: aretle sonraki devam
Alan Yaknlk penceresi zerinde krlacak dorularn birbirlerine olan maksimum mesafeleri belirlenir. Sonraki komutu ile ileme devam edilir.
Alan Krlma Yntemi penceresinde eer ilem sonucunda dorularn krlma noktalarndan koparlmasn istiyorsanz Krlma Noktasndan kopar seenei iaretlenir. Bitir komutu ile dzeltilecek hatlarn isteyecektir. program seimini
Eer Topoloji-Kesiim penceresi zerinde aretlileri Dzelt veya Tmn Dzelt seeneklerinden biri seilip Sonraki komutu ile ileme devam edilir.
Alan Krlma Yntemi penceresinde eer ilem sonucunda dorularn krlma noktalarndan koparlmasn istiyorsanz Krlma Noktasndan kopar seenei iaretlenir. Bitir komutu ile dzeltilecek hatlarn isteyecektir. program seimini
Dzelt ( Son Nokta )

lem, hatlarn son noktalar bir noktada birleiyor ve birleim noktalar akmyorsa, otomatik olarak aktrma ilemini iin kullanlr.
aretle: Seilen objelerin tmn test ederek, birletirilmesi gereken noktalara iaret koyar. aretler aret_Son Nokta tabakasna atlr. Bu ilem eer birleecek noktalar ilem yaplmadan nce grmek ve onaylamak isteniyorsa uygulanr. aretlileri Dzelt: aretleme ilemi sonrasnda, iaretlenen noktalar test edilip istenenler silindikten sonra bu ilem kullanlr. Bir nceki aamada belirlenen tm iaretlere birletirme ilemini uygular. Tmn Dzelt: Seilen objelerin tmn test ederek, hatlarn son noktalarnda birletirilmesi gereken noktalar bulur ve otomatik olarak birletirir. aretle veya tmn dzelt seeneklerinden biri seilip sonraki komutu ile ileme devam edildiinde;
Alan Yaknlk penceresinde birletirilecek doru ucunun birleecei uca olabilicek maksimum mesafesi Yaknlk (metre) kutusuna girilir veya yandaki butona baslarak NETCAD ekranndan iki nokta arasnda bir mesafe belirtilebilir. Bitir komutu ile program sizden dzeltilecek olan hatlarn seimini isteyecektir.
Eer Son nokta penceresinde Dzeltme Trlerinden aretlileri Dzelt seenei iaretlenir ise ayn penecere zerinde bitir komutu ile ilem tamamlanr.
Dzelt (Uzat/Kes )
Bu ilem, dorular birlemesi gerekirken birlemiyorsa, otomatik olarak birlemeyen hatt dierine uzatmak iin kullanlr. leme girildiinde Topoloji-Uzat/Kes penceresi ekrana gelir.
aretle: Verilen kriterlere gre dorularn birleim noktalarn grebilmek iin bu seenek iaretlenir. aretlileri Dzelt: aretleme ilemi sonrasnda, iaretlenen noktalar test edilip istenenler silindikten sonra bu ilem kullanlr. Bir nceki aamada belirlenen tm iaretlere birletirme ilemini uygular. Tmn Dzelt: Bu seenek iaretlenirse, seilen objelerin tmn test edilerek, hatlarn son noktalarnda birletirilmesi gereken noktalar bulunur ve otomatik olarak birletirilir.
aretle: Bu seenek seilirse, seilen objelerin tmn test edilerek, birletirilmesi gereken noktalara iaret koyulur. aretler aret_Son Nokta tabakasna atlr. Bu ilem eer birleecek noktalar ilem yaplmadan nce grmek ve onaylamak isteniyorsa uygulanr. Alan Yaknlk penceresi zerinde birletirilecek doru ucunun, birleecei doruya olabilecek maksimum mesafe deeri Yaknlk kutusuna girilir. Bitir komutu ile Birletirme ilemi balatlr. aretlileri Dzelt: Bu seenek iaretlenirse dorularn daha nceden iaretlenen birleim noktalarna gre uzatlp/kesilmesi iin bu seenek iaretlenir. Bitir komutu ile ilem balatlr.
Tmn dzelt seenei iaretlenirse seilen dorularn tamamnn birleim noktasna gre uzatlp kesilmesi iin bu seenek iaretlenir. Tmn dzelt seenei iaretlenip Sonraki komutu ile ileme devam edildiinde:
Alan Yaknlk penceresi zerinde birletirilecek doru ucunun, birleecei doruya olabilecek maksimum mesafe deeri Yaknlk kutusuna girilir. Bitir komutu ile Birletirme ilemi balatlr.
Dzelt ( Hat Sil )

Bu ilem, Topoloji Dz Kesiim ileminden sonra veya pafta retimi aamasnda oluan gereksiz ksa hatlar siler.
leme girildiinde Topoloji Hatlar Sil mens ekrana gelir. aretle: Bu seenek iaretlenirise, seilen objelerin tmn test edilerek, silinecek ksa hatlara iaret koyulur. aretler aret_Hat Sil tabakasna atlr. Bu ilem eer silinecek hatlar ilem yaplmadan nce grmek ve onaylamak isteniyorsa uygulanr. aretlileri Dzelt: aretleme ilemi sonrasnda, iaretlenen noktalar test edilip istenenler silindikten sonra bu ilem kullanlr. Bir nceki aamada belirlenen tm iaretlere silme ilemini uygular. Tmn Dzelt: Bu seenek iaretlenirse, seilen objelerin tmn test edilerek, temizlenecek ksa hatlar silinir. NETCAD 4.0 GIS Aralar Mens 10-23
Alan Doru Boyu penceresinde silinecek dorularn maksimum uzunluk deeri Doru Boyu kutusuna girilir ve Bitir komutu ilem balatlr.
Dzelt (Srala)
Bu ilem, belirtilen alan iindeki objelerin dzenlenmesi iin kullanlr. Bylelikle, obje sorgulamalarnda ya da seimlerinde kolaylk ve ilem hz salanm olur.
leme girdikten sonra ekrana Alan Boylar penceresi gelir. Burada obje sralamas yaplacak alann boyutlar yazlarak Tamam komutu ile ilemden bitirilir.
Sonraki arete Git

Topolojik dzeltme ilemleri srasnda dzeltme yaplmas gereken noktalar iaretle seenei ile iaretlenmise, bu iaretlere belli bir yaklama orannda yaklalmasn, iaretlerin grntlenmesini, iaretlere sras ile ulalmasn salayan bir ilemdir.
Sonraki iarete git ilemi, iaretleri kontrol edip ilem yaplmayacak iaretleri belirlemekte kullanlr. stenen iaretler silinebilir. lem yenilenirse bir sonraki iarete gider.
aret Dzelt
Projede pek ok topolojik ilem iin iaretleme yaplm olabilir veya projenin bir ksmnda topolojik dzeltme yaplmak isteniyor olabilir. Bu ve baka nedenlerden dolay topolojik dzeltme yaplacak yerdeki iaretlerin seilmesi gerektiinde kullanlr. Topolojik dzeltme ilemlerinde iaretlemeler yapldktan sonra, manuel olarak iaretler dzeltir. leme girdikten sonra, dzeltilmesi istenen iaretler seilir ve otomatik olarak dzeltme ilemi tamamlanr.
aret Sil
Topolojik dzeltme ilemlerinde iaretlemeler ve dzeltmeler yapldktan sonra, toplu olarak iaretleri siler.
leme girildiinde, ekrana seme penceresi gelir. Silinmesi istenen iaret tiplerinin onay kutucuklar iaretlenerek seilir. Tamam komutu ile onaylandktan sonra otomatik olarak istenen iaret tipleri silinir.
izgileri Basitletir
oklu dorular istenen delta deerinde basitletirir. oklu dorular ok krkl izilmi ve aralarda gereksiz hatlar varsa basitletirilir.
leme girildiinde, Delta Deeri penceresi ekrana gelir. Silinecek noktalarn hatlara olan uzakl belirlenir. stenen okludorular seildikten sonra, program otomatik olarak basitletirmeyi yapar.
Overlay
Poligon Overlay
Overlay analizi GIS projelerinde referans yneticisinde farkl tabakalarda bulunan, yani farkl veritaban tablolarnda kaytl olan objelerin kesiim alanlarn bularak yeni tablo oluturma ilemidir. lemi yapabilmek iin daha nceden NETCAD Spatial olarak oluturulmu bir proje balant yneticisi ve referans yneticisi kullanlarak NETCADde grntlenir. Daha sonra Aralar mensnden Overlay komutu seilir.
Overlay ilemi iin iki tablo Seim bal altndan iaretlenir. Overlay iin kullanlacak tablo objeleri etrafnda bir tampon blge oluturularak bunlarn kesiimi bulunmak isteniyorsa Tampon bal altndaki kutu iaretlenir. Aktif hale geldiinde yan taraftaki butondan deer girmek iin makro penceresine girilir. Makro penceresinde nne $ iareti konularak manuel bir deer girilebilecei gibi, tablodaki herhangi bir saysal kolon da kullanlabilir. rnein; yol orta izgileri bulunan haritann kolon deerlerinde bulunan her yol iin yol genilii var ise tampon blge bu deerlere gre yaratlr. Yada aadaki rnekte olduu gibi elektrik hatt evresinde 15 metrelik bir tampon blge yaratarak etki alanna giren binalar ile kesiimi bulunabilir.
Burada yaratlacak tampon sadece ilem srasnda geerlidir. Eer kalc bir tampon blge yaratlmak isteniyorsa snf zelliklerindeki tampon ilemleri yaplabilir. O zaman buradaki tampon otomatik olarak olumu olacaktr. Daha sonraki admda son tabloda bulunacak kolon deerlerini semek iin Kolonlar bal altndaki kutu iaretlenir. Eer seilen tabloya ait tm kolon bilgisinin alnmas istenmiyorsa, kutunun yan tarafndaki butona baslarak istenilen kolonlar seilir. Bu ilem her iki tablo iinde yaplabilir. Buradaki ilemler bittikten sonra oluacak Tablonun smi, Snf smi ve otomatik saydan oluacak olan Anahtar Kolon smi girilir. Tamam ile ilem balatlr. lem sona erdiinde balant yneticisinde yeni tablo, referans yneticisinde ona ait objeler grntlenir. Eer kullanlan tablolarda ayn kolon isimleri var ise bu kolonlar yeni tabloya Tablo Ad_Kolon Ad bal ile gelirler.
Uygulama Gelitirme
Bu konu ile ilgili ayrntlar on-line yardm dngsndedir.
11. BLM: Raster Mens

Raster A
Dosyalardan bitmap formatnda olanlar resim niteliindeki grntlerdir. Bu grntler, paftalarn, fotoraflarn, izimlerin Scanner (Tarayc) yardm ile saysal ortama aktarlm Windows bitmap (.BMP), .PCX, .TIF .JPEG, .GIF, .TGA, .ECW formatndaki dosyalar olabilir. Eer referans bir bitmap yklemiseniz ve tekrar bir bitmap dosyas daha yklerseniz eski bitmap dosyas silinerek son yklediiniz bitmap referans olarak gelir.
Dosya :
Raster ekle: Ekrana raster dosya eklemek iin kullanlr. birden ok raster dosya eklenebilir ve eklenen grntler ekranda kendi koordinatlarna gre yerleir. Ykleme iin raster dosyann kendisi deil projeksiyon ve koordinat bilgilerinin tutulduu .DRE uzantl dosya seilir.
NETCAD 4.0 GIS Raster Mens 11-1
Raster sil: Seili olan raster dosyay listeden silmek iin kullanlr. Silinen dosya projeden de karlm olacaktr.
Raster dosyalar yer deitir: Raster dosyalardan en son eklenen ekranda en stte grlecektir. st ste gelme, kenarlama gibi durumlarda istenilen dosyann en stte grlmesi seilen dosyalar yer deitirilerek salanabilir. Aktif yap: Listede birden ok raster dosya var ise ve raster zerinde almak iin Vectory modl kullanlacak ise zerinde alma yaplacak raster grntnn aktif yaplmasn salar. Aktif olan dosya Grnt Modlar Aktif projeyi aretle seenei iaretlenirse ekranda krmz ereve ile iaretlenir. Listeyi Temizle: Yklenen tm rasterlar ayn anda tek tula ekrandan kaldrmak
iin kullanlr. ereve iz:
Seilen rastern harita koordinatlarnda NETCAD ekranna kutu izmek iin kullanlr. izilen kutu rastern ismini tayacaktr. Raster Sakla: Rasterda yaplan deiiklikleri saklar. Gster: Listede bulunan dosyalarn ekranda grlp grlmemesi bu ikonla belirlenir. lem yalnzca seili dosya iin geerlidir. Listedeki dosyalarn grnp grnmemesi Grnt Modlarnda Referans Bitmaplar Gster ilemi ile kontrol edilebilir.
Grnt :
effaf: effaf zellii seilerek raster grntnn altnda kalan detaylarn grnmesi salanabilir. Renk butonu ile effaf olmas istenilen renk raster n penceresinden deitirilebilir. effaf zellii renkli dosyalarda da kullanlabilir.
Monochrome Grnt zellikleri: yiletirme Yntemi: yiletirme yntemi 4 deer alabilir: Olduu gibi imaj zerinde iyiletirme ilemi yaplmaz. Siyahlar koru seenei beyaz zerine siyah taranm imajlarda siyah nokta ve izgilerin net grnmesini salar. Siyah oran Siyah Limit parametresi ile denenerek bulunmaldr. Gri Skalaya evir seenei siyah beyaz taranm renkli imajlarn iyiletirilmesi iin kullanlr. Beyazlar koru seenei, siyah zerine beyaz imajlarda (negatif) beyaz izgi ve noktalarn daha net grnmesini salar. Beyaz oran siyah limiti (0...100) blmnden ayarlanabilir.
Aralkl rnekleme: Tm imajlarn izilme hzn artrr ancak kalite biraz der. Dosya: Rastern tam yerini, boyutunu ve son saklama tarihini gsterir.
Noktalar:
Nokta Says: Register ileminde atlan nokta saysn belirtir. MO (cm): Register ileminde dnm iin girilen noktalarla hesaplanan deerdir. Yerleme duyarlln cm cinsinden gsterir. Noktalar ekle: Dnmde kullanlan noktalarn ekranda grlmesi iin kullanlr. Noktann dnm iin verilen koordinat ve dnm sonras hesaplanan koordinat olmak zere 2 nokta gelir. Seili olan raster dosyann noktalar ekrana gelir. Rapor Al: Dnmde gsteren raporu alr. kullanlan noktalarn verilen koordinat noktalarn
Palet:
Grntden Renk Deitirmek: Raster dosyalarn hat renkleri ile zemin renkleri bu pencereden deitirilebilir. Bylelikle birlikte grntlenmek istenilen kadastro, imar ve plan bitmap dosyalar farkl renklerde gsterilerek proje hazrlanabilir. Bu dosyalarn farkl renklerde gsterilmesi ile dosyalar daha kolay birbirinden ayrlp alma kolayl salanm olur.
Palet ksmnda deitirilecek rengin zerinde sa fare tuu ile Grntden Renk Deitir komutu seilir. Seilen renk n izleme penceresinden belirlenir. Ekrana gelecek renk paletinden istenilen renk seilebilir. Paleti Sakla: Seilen rastern paletini *.NPL dosyas olarak saklar. Paleti Ykle: Saklanan bir paleti daha sonra farkl rasterlarnda ayn renk olabilmesi iin ykleme yapar. Paleti Griye evir: Renk paletini gri tonlama yapar. Orjinal Paleti Ykle: Raster orjinal renklerine evirir.
Raster Dosyalar Proje ile Saklamak: Eklenen raster dosyalar proje ile birlikte saklanr. Proje yklenirken projeye ekli raster dosyalarn ka tane olduu mesaj gelir ve yklenip yklenmeyecei sorulur. Kabul edilirse proje ile birlikte yklenir.
Projeksiyon:
Raster veriye ait projeksiyon bilgilerine Projeksiyon sekmesinden ulalabilir ve Projeksiyon kutusunun sonunda yer alan deiikliklerini yapabilirsiniz. butona baslarak projeksiyon
Register (Afin)
Scanner ile taranm raster dosyalar koordinatlandrmak iin kullanlan ilemdir. Programa girildiinde, alma yaplabilmesi iin dosya penceresinden raster ykle ile *.BMP, *.PCX, *.TIF, *.JPG, *.TGA, *.GIF uzantl dosyalar ykleyebilirsiniz.
Raster grntye koordinat vermek iin zerinden referans nokta sol fare tuu ile tklanr.
butonuna baslarak raster
Alan pencerede Harita koordinatlar ksmna rastern gerek X,Y koordinat verileri girilir. Tamam butonuna baslarak ileme devam edilir. Bu ekilde raster zerinde koordinatlar bilinen az 4 nokta girilmelidir.
Nokta belirleme ilemi bittikten sonra Dnm mensnden Affine dnm komutu seilir.
Son Dnm Hata Oran = 0.00001 mesaj penceresi koordinatlandrma ile ilgili hata orann belirtir. Mesaj penceresi Tamam komutu ile geilip yine Dnm mensnden Afine Dnm Raporu seilerek ileme devam edilir.
Dnm ileminden Afine dnm raporu ile noktalarn hata oranlar kontrol edilir. Noktalar doru ile Afine dnm ile rastern harita koordinatlarna gelmesi salanr. lem bitince yine dosya mensnden Raster sakla komutu ile bu dosya saklanr ve Rastern NETCAD ekranna yklenip yklenmeyeceini sorar. Bu saklama ileminden sonra *.DRE uzantl bir dosya oluur. Tm saklama ilemleri bittikten sonra Bitmap Referans Dosya ykle ile raster grnt gerek harita koordinatlarnda gelecektir.
1/5000, 1/25000 vb. lekli haritalarda koordinatlandrma ilemi zor olacaktr. NETCAD ekrannda oluturulacak bir pindeksden koordinatlar okutulmaldr.
soru iareti butonuna Nokta atldktan sonra harita koordinatlar yazlmadan baslarak NETCAD penceresinden o noktann yeri seilir. Seilen yerin koordinat harita koordinatlar ksmna gelecektir. Bu ekilde en az drt nokta seilme ve dnm ilemleri yukarda anlatld gibi yaplmaldr.
Dosya
Raster Ykle: Farkl yapdaki raster dosyalar bu blmden yklenebilir. Yardmc lemler Uydu Grnts Ykle: NETCAD *.BIL formatndaki 24 bitlik RGB color kombinasyonunun oluturduu raster veri yklenebilir. Tara: Scannerden raster dosya taramak ve Raster ekranna eklemek iin kullanlr. Raster Sakla: lemler sonrasnda yaplan deiikliklerle birlikte raster dosyasnn saklanmas iin kullanlr. Renkli raster grntlerde saklama format olarak .PGN (portable network graphics), .JPEG ve .PCX, tek renk raster grntlerde ise, TIF G4 tercih edilmesi nerilir. Tercihler: *.ECW skma katsaylarn belirler. Bilgi: komut seildiinde Raster dosya ile ilgili genilik, ykseklik ve renk says gibi bilgiler gelen pencereden renilir.
k: Programdan kp NETCAD grafik ortamna dnmek iin kullanlr.
Dnm
Affine Dnm: Grnt zerinde koordinat bilinen (pafta keleri, grid, poligon, nirengi) minimum 4 nokta Nokta Ekle ilemi ile koordinatlar girilerek tantlr. Affine Dnm ilemi ile tantlan noktalara gre gerekli dnm parametreleri hesaplanr ve dnm yaplr. 1:1: lek ve tarama znrlk deeri doru olarak girildiinde 1:1 boyutta dnm noktalar otomatik olarak oluturulacaktr. Affine Dnm Raporu: Dnm ncesinde bu ilem ile dnme esas nokta says, dnklk as, toplam hata oran, nokta baznda hata oranlar incelenebilir. Varsa hatalar giderildikten sonra dnm ilemine geilebilir.
Raster lemleri
Grntleme zellikleri: Monochrome grntleme zelliklerine ait yntemler vardr: Olduu gibi: grntlenir. maj zerinde deiiklik yaplmadan, taranm halinde
Siyahlar Koru: Bu seenek iaretlendiinde, beyaz zerine siyah taranm imajlarda siyah nokta ve izgilerin net grnmesini salanr. Siyah oran, Siyah Limit parametresi ile denenerek bulunmaldr. Gri Skalaya evir: Bu seenek, siyah-beyaz taranm imajlarn iyiletirilmesi iin kullanlr. Beyazlar Koru: Siyah zerine beyaz taranm imajlarda beyaz nokta ve izgilerin net grnmesini salar. evir: Raster grnty saat ynnde 90 derece dndrr. Yatay Aynala: Raster grntnn yatay olarak ayna grnts elde edilebilir. Dey Aynala: Raster grntnn dey olarak ayna grnts elde edilebilir.
Boyut Deitir: Bu ilem ile ekrandaki yntemlerle birlikte deitirilebilir.
raster
verinin boyutlar
seilen
Oranlar Koru: Bu seenek iaretlenirse raster verinin boyutlarnn oranlar korunarak genilik ve ykseklik deerleri deitirilir. Negatif Yap: Siyah-beyaz grntlerde siyah renkleri beyaz, beyaz grntleri siyah yapmak iin kullanlr. Beyaz rengin youn olduu grntlerde uzun sre almak gz olumsuz etkileyeceinden bu ilem ile renk dnm yaplarak daha rahat alma yaplabilir. Renk Azalt: Taranan grntlerin renk saysnn fazla olmas verinin bymesine neden olur ve almay yavalatr. Bu ilem ile renk azaltma yaplarak daha rahat bir alma salanabilir.
leme girdikten sonra ekrana gelen pencereden Ortalama Renk, ounluk Renk, Bayer, Difzyon ve Octree yntemlerinden biri seilebilir. Bit/piksel blmnde renk azaltmada istenilen oran girilebilir. Gri Skalaya evir: Raster grnty istenilen yntemle gri skalaya evirir.
Renk Ayarlar: Tarama esnasnda yanl yaplan ayarlar (Kontrast, Parlaklk vb.) dzenlenebilir.
Histogram Ayarlar: Seilen Rastern renk zelliklerini gsteren histogram penceresini oluturur.
Histogram penceresi renklerin dalmn gsteren grafik ksm, imaj zerinde yaplan deiiklikleri grmemizi salayan n izleme penceresi ve bilgi ksm ile aamal olarak kullancya sunulmutur. Histogram penceresi zerinde yaplacak deiiklikler pencerenin en altnda bulunan uzat, eitle, sfrla butonlar yardm ile yaplr. Raster Ekran Alt ubuk lemleri: Bytme ilemi: Gsterilen yeri direkt bytmede kullanlr. Kltme ilemi: Gsterilen yeri direkt kltmede kullanlr. Grnt reset ilemi: Raster dosyay limitleriyle ekrana getirir. Ekran kaydr. Pencere byt. Nokta ekle: Raster dosyaya koordinat vermek iin kullanlr. Nokta gsterilir ve gerek harita koordinat girilir. Nokta edit: Atlan noktalarn koordinat deitirilmek istenirse bu buton kullanlr. Otomatik Koordinat: Bu ilem ile sol alt Y ve X deerleri ve pafta boyutlar bilinen raster veriler otomatik olarak koordinatlandrlrlar.
Otomatik Koordinat ilemi iin pafta kelerine harita koordinatlar dikkate alnmadan nokta atlr. Daha sonra bu butona baslarak, ekrana gelen penecereye paftann sol koordinat ve boyutu girilir.
Sol fare tuu ile yaklak pafta boyutlarn gsteren pencere alr. lem sonrasnda tm noktalarn harita koordinatlar hesaplanm olacaktr. Register lemi: Raster dosya zerinden koordinatlar iyi bilinen en az 4 noktann yeri ve koordinatlar tespit edilir.
Raster Dnm penceresi altnda yer alan butondan raster dosya zerinde bir nokta atlr ve buraya ait koordinatlar Harita Koordinatlar ksmna girilir. Bu ilem drt nokta iin tekrar edilir. Daha sonra Dnm mensnden Affine Dnm seilerek register ilemi icra edilir. Eer grafik bilgi var ise harita koordinatlar blmne koordinat girmeden butonuna baslarak NETCAD Grafik ekrana dnlrek nokta atlan yerin koordinatlar alnabilir. Bu ilemlerden nce veya sonra Affine Dnm Raporu alnarak hata kontrol yaplabilir. lem tamamlandktan sonra Raster Sakla ilemiyle register edilmi raster .DRE uzantl olarak saklanm olur.
Raster Sakla ileminden sonra ekrana gelen mesaj penceresi Evet ile geilirse raster dosya otomatik olarak NETCAD ana ekranna yklenir.
Register (ki Nokta)

Bu ilem ile sol alt ve sa st ke koordinatlar bilenen dosyalarn gerek koordinatlarna dntrlerek ekranda grntlenmesi iin kullanlr.
leme girdikten sonra ekrana gelen pencereden tarayc (scanner) ile taranm .TIF, .PCX, .BMP, .JPEG vb. formatlardaki dosya seilir. Paftann sol alt ke noktas orta fare tuuna basarak Referans mensndeki Koordinata Git ikonuna ya da K harfine baslarak ekrana gelen pencereden koordinatlar girilir. Paftann sa st ke koordinatlar da ayn yntem ile girilir.
Pafta gsterilen koordinatlara yerletirilir ve bu koordinatlarn kalc olmas isteniyorsa ekrana gelen penecere Evet komutu tklanr. Bylelikle pafta gerek koordinatlarnda saklanr ve .DRE uzantl dosyas oluturulur. Ekrana gelen bilgi penceresinde .DRE uzantl dosyann bilgisayarnzda nerede hangi isimle oluturulduu belirtilir.
Raster Dizin Ykle

Bu ilem ile seilen dosya iindeki tm raster bitmap (.BMP) dosyalar ekranda grntlenir. Bylelikle raster dosyalar tek tek yklemek yerine tek ilemle tm dosyalar yklenebilir.
leme girdikten sonra ekrana gelen pencereden raster dosyalarn bulunduu dizin seilir. indekiler blmnde tm raster ve .DRE uzantl dosyalarn isimleri bulunur. Tamam komutuna basldktan sonra yklenecek raster dosyalarn yerleri belirtilir.
Raster Kenarlarn Sil

Bu ilem ile raster dosyalarn kenarlar ya da raster dosyann belirli bir blm istenilen snrdan kesilir ve raster dosya bylelikle grntlenir. Bu ilem paftalarn kenarlamalarn ortadan kaldrmak iin de kullanlabilir.
Eer ekranda birden fazla raster var ise istenilen raster kenarlar silinebilir. leme girdikten sonra kesilmesi istenilen pafta ve blge iin snrlar sol fare tuu ile bir kutu izilerek belirtilir. Snr izildikten sonra ekrana bir mesaj gelir. Sil komutuna baslrsa izilen snrn dndaki alanlar silinir.
Raster Bl
Bu ilem ile seilen raster dosya istenilen sayda paraya blnr. Bylelikle raster dosyann tm deil istenilen paralar ekranda grntlenir.
Eer ekranda birden fazla raster var ise istenilen raster blnebilir. leme girdikten sonra blnecek pafta seilir. Daha Sonra ekrana gelen pencerede oluturulacak raster dosyalarn balang isimi, para says ve oluacak raster dosyalarn saklanaca dizin belirtilir. Balang sim: Bu alana, oluacak raster dosyalarn balang ismi yazlr. rnein; pencereye RASTER1 yazlp raster dosya 4 paraya ayrlrsa RASTER2, RASTER3, RASTER4 olarak adlandrlrlar.
Satr: Bu alana, raster dosyann satrda ka paraya ayrlmas isteniyorsa o say buraya yazlr. Stun: Bu alana, raster dosyann stunda ka paraya ayrlmas isteniyorsa o say buraya yazlr. Yeni Rasterlar in Dizin: Bu alana, oluacak raster dosyalarn saklanaca dizin yazlr ya da yandaki butona baslarak ekrana gelen pencereden dizin seilebilir. Tamam komutuna basldktan sonra raster dosya belirtilen satr ve stun saysna gre paralara ayrlr. Raster Bitmap/Ykle ilemi ile istenilen paralar ekrana yklenebilir.
Histogram
Seilen Rastern renk zelliklerini gsteren histogram penceresini oluturur.
Histogram penceresi renklerin dalmn gsteren grafik ksm, imaj zerinde yaplan deiiklikleri grmemizi salayan n izleme penceresi ve bilgi ksm ile aamal olarak kullancya sunulmutur. Histogram penceresi zerinde yaplacak deiiklikler pencerenin en altnda bulunan uzat, eitle, sfrla butonlar yardm ile yaplr.
Griye evir
Raster grnty istenilen yntemle gri skalaya evirir. evrim ilemi srasnda sonu grnt n izleme penceresinden annda grntlenebilir. Bu ekilde istenilen grnty salayan yntem seilebilir.
Boyut Deitir
Bu ilem ile seilen raster verinin boyutlar seilen yntemlerle birlikte deitirilebilir.
Oranlar Koru seenei iaretlenir ise raster verinin boyutlarnn oranlar korunarak genilik ve ykseklik deerleri deitirilir.
Renk Ayarlar
Bu komut ile tarama esnasnda oluan renk hatalar renk ayarlar (Kontrast, Parlaklk vb.) ilemler ile dzenlenebilir.
Renk Derinlii
Taranan grntlerin renk saysnn fazla olmas verinin bymesine neden olur ve almay yavalatr. Bu ilem ile renk azaltma yaplarak daha rahat bir alma salanabilir. leme girdikten sonra ekrana gelen pencereden Ortalama Renk, ounluk Renk, Bayer, Difzyon ve Octree yntemlerinden biri seilebilir. Bit/Piksel blmnde renk azaltmada istenilen oran girilebilir.
Projeksiyon Dnm(V)
Harita z Dm (Projeksiyon): Bilindii gibi, dnya eri bir yzeydir. Harita yapm amac ile eri bir yzeyin dorudan bir dzleme almas mmkn deildir. Ancak matematiksel ve geometrik kurallar ve yardmc yzeylerden yararlanarak dzleme amak mmkn olabilir. Eri bir yzeyin, matematiksel ve geometrik kurallar yardm ile harita dzlemine geirilme ilemine harita iz dm denilmektedir. z Dm Yzeyi: z drme esnasnda, dzleme kolayca alabildii iin ara yzey olarak kullanlan silindir, koni gibi yardmc yzeylere iz dm yzeyi ad verilir. Bu bilgilere gre bu vektr (saysal) bilgilerin mevcut tanml projeksiyon ve datum zelliklerinden baka projeksiyon ve datuma dntrme ilemini ierir. Dnm tm proje baznda yaplacaktr. Projeyi ekrana ykledikten sonra, projenin projeksiyon ve datum bilgilerinin tanmlanmas gerekir. Bunun iin Proje\zellikler komutuna girilir.
Balangta projeksiyon bilgisi tanmsz gelir. Projeksiyon satrnda ... butonu tklanr.
Gelen pencereden projeye ait bilgiler tanmlanr.
Projeksiyon seiminden sonra datum satrna geilir ve buradan projeye ait kullanlan datum seilir.
Devamnda projeye ait D.O.M ye dilim orta meridyeni girilir. Dilim No otomatik alglanacaktr. Bu bilgiler onaylanarak pencereden klr. Projenin dnm iin Raster\Projeksiyon Dnm (V) komutu tklanr.
Karnza Vektr Projeksiyon Dnm penceresi gelecektir. Eski projeksiyon bilgileri tanml gelecektir. Yeni projeksiyon bilgileri blmnde projeksiyon satrnn sonundaki ... (3 noktann yanyana olduu) buton tklanr ve yeni projeksiyon bilgileri seilir.
Ayn mantkla projeksiyon ve datum seimi yaplr ve onaylanr. Dnm parametrelerinde oklu doruya evrileceini belirten seenekler iaretlenir. (Kutu, Daire, Yay ve spiral obje tipler varsa oklu doruya dnecektir.) Tamam komutu tklanarak dnm balatlr.
Dnmn bitiminde proje seilen projeksiyonun ve koordinat sistemine gre dntrlm olacaktr.
Projeksiyon Dnm(R)
Raster (Resim)larn mevcut tanml projeksiyon ve datum zelliklerinden baka projeksiyon ve datuma dntrme ilemini ierir. Dnm her bir imaj iin ayr ayr yaplr. Raster verinizi ekran ykledikten sonra, projenin projeksiyon ve datum bilgilerinin tanmlanmas gerekir. Bunun iin Proje\zellikler komutuna ve buradan Projeksiyon sekmesine geilir.
Balangta projeksiyon bilgisi tanmsz gelir. Projeksiyon satrnn sonunda yer alan ... ( nokta yanyana olan) buton tklanr. Alan Projeksiyon Parametreleri penceresinden Projeksiyon ve datum seimi yaplr. Bunlara gre D.O.M (dilim orta meridyeni) bilgisi girilir ve tamam ile ilem bitirilir. Daha sonra Raster\Projeksiyon Dnm (R) komutu tklanr.
Yeni projeksiyon bilgileri: Vektr Projeksiyon Dnm ksmnda daha nce yaplan ilemlerle ayn mantk erevesinde projeksiyon ve datum seimi yaplr. Hangi projeksiyon dzlemine dntrlecek ise buna ait tanmlar yaplacaktr. Dnm Parametreleri: Enterpolasyon yntemleri: En yakn komu (en hzl): Sonu imaj ile ilk imaj karlatrarak yaplacak dnmde 1 pixele bakarak dnm yapacaktr. Yani sonu imajdaki her pixel iin orijinal (ilk) imajdan 1 pixeli alacaktr. Biliner: Sonu imaj ile ilk imaj karlatrarak yaplacak dnmde 4 pixele bakarak dnm yapacaktr. Yani sonu imajdaki her pixel iin orijinal (ilk) imajdan 4 pixeli alacaktr. Cubic spline (en yava): Sonu imaj ile ilk imaj karlatrarak yaplacak dnmde 9 pixele bakarak dnm yapacaktr.Yani sonu imajdaki her pixel iin orijinal (ilk) imajdan 9 pixeli alacaktr. Bu yntemlerin birbirinden fark sadece dnm sonucunda oluan imajlarda kalite fark oluacaktr. Buna gre ilgili yntem seilir. Dnm balatmadan nce de yeni oluacak imaj farkl kaydetmek gerekirse (orijinal imaj korumak adna yaplabilir) dnmden sonra grnty yeni dosyaya sakla seenei iaretlenir ve tamam ile imaj dnm balatlr.
lem bitiminde kaydet penceresi ekrana gelir. Burada yeni isim yazlr ve kayt yaplarak ilem bitirilir. majda, yeni koordinatlarda ve yeni boyutlarda ekrana yklenir.
Raster Aktif Alan Se

Rastern istenilen blm raster kesmeden ekranda grntlenebilir. Seilen blgenin koordinat bilgilerini oluturulan *.dre dosyasnda saklar.
Aktif Alan Se: Raster zerinden aktif alan belirler. Burada raster seildikten sonra aktif alan belirleyen alann seilmesi istenecektir. Bu aamada ya daha nce raster zerine izilen bir okludoru F3 tuu yardm ile seilerek ya da istenen alan F2 tuu yardm ile alan kapatlarak belirlenmelidir. NETCAD 4.0 GIS Raster Mens 11-29
Pasif Alan Se: Aktif alan se yntemi ile ayn ekilde kullanlr. Burada grntlenmek istenen alan deil , grntlenmek istenmeyen alann seimi yaplr. Bu aamada ya daha nce raster zerine izilen bir okludoru F3 tuu yardm ile seilerek ya da istenen alan F2 tuu yardm ile alan kapatlarak belirlenmelidir. Aktif Alan Sil: Daha nce seilen bir aktif alann silinmesi amac ile kullanlr. Pasif Alan Sil: Daha nce seilen bir pasif alann silinmesi iin kullanlr. Alanlar izdir: Raster zerinde seilen aktif ve pasif alanlar raster zerine bu yntem ile izdirilebilir. NETCAD otomatik olarak izdirilmek istenen bu alanlar RASTER_AKTIF_ALAN ve RASTER_PASIF_ALAN katmanlarn aarak bu katmanlarda izecek ve saklayacaktr. (Katmanlarn silinmesi aktif ve pasif alanlarn da silinmesini salamaz, aktif ve pasif alanlarn bilgileri .DRE dosyasnda saklanmaktadr.
12. BLM: Genel Mens

Genel Ayarlar
Genel:
Aktif Font Dosyas: O an iin geerli olan font dosyasn gsterir. Bu font dosyasn deitirmek iin satr sonundaki butona baslarak ekrana gelen pencereden NCF uzantl font dosyas seilir. Ekranda deiikliin grlmesi iin programn kapatlp yeniden almas gereklidir. Aktif ekil Dosyas: O an iin geerli olan ekil dosyasn gsterir. Deiiklik iin hizasnda yazan deerin zerine fare ile tklayp eski deer silinir ve yeni deer yazlr. Deerin ileme gemesi iin pencerenin altndaki Tamam komutuna tklamak yeterlidir. Hat Dosyas: O an iin geerli olan hat dosyasn gsterir. Deiiklik iin hizasnda yazan deerin zerine fare ile tklayp eski deer silinir ve yeni deer yazlr. Deerin ileme gemesi iin pencerenin altndaki Tamam komutuna fare ile tklamak yeterlidir. Saklama zaman (1-100 dk.): Programn yaplan deiiklikleri periyodik olarak bellee atmasn salar. Verilen deer 5 ise program yaplan deiiklikleri 5 dakikada bir bellee atar. Deitirmek iin hizasnda yazan deerin zerine fare ile tklayp eski deer silinir ve yeni deer yazlr. Deerin ileme gemesi iin pencerenin altndaki Tamam butonuna fare ile tklamak yeterlidir. NETCAD 4.0 GIS Genel Mens 12-1
True Type Karakter Seti: Win95 ve NT4.0 'da True Type fontlarnn ekranda Trke grnmesini salar. Win95 iin 1 NT4.0 iin 162 deeri girilmelidir. Hat Kullanmn zle: Aktif projede kullanlan hat tiplerini kullanm srasna gre dzenler. Yanndaki kutucua fare ile tklayp ! iareti konulmas almas iin yeterlidir. leme gemesi iin pencerenin altndaki Tamam komutuna fare ile tklamak yeterlidir. Modelden Kot Oku: Bu seenek aktif duruma getirilirse gen arazi modeli zerinde izilen izgiler, yerletirilen objeler ve noktalar modelden hesaplanarak Z deerine sahip olurlar. Noktalardan Kot Hesapla: Bu iaret aktif duruma getirilirse nokta objelerinden otomatik Z deerini okur. Sol Mouse Tuu Son lemi Tekrarlasn: rnein; pencere byt ilemi yapldktan hemen sonra sol farenin tuu tklandnda pencere byt ileminin tekrarlanmas isteniyorsa bu seenein aktif hale getirilmesi gereklidir. Yanndaki kutucua fare ile tklayp ! iareti konulmas gerekir. leme gemesi iin pencerenin altndaki Tamam komutuna fare ile tklamak yeterlidir. Son Seimi Saklamak: Bu seenek iaretlenirse herhangi bir ilem iin yaplan son seim saklanr. Obje Seme mensndeki Son butonuna baslrsa son seilen objeler yeniden seilmi olur. Kurala Uyan Nokta Yoksa Kabul Et: Bu seenek iaretlenirse Yakalama Modlar ak olarak seilen moda uyan nokta varsa ilem iin seilir yok ise, ileme imle koordinatlarna gre devam edilir.
NETCAD 4.0 GIS Genel Mens 12-2
Genel2:
okludoru Dialou Grnsn: Bu seenek iaretlenirse okludoru izim ilemi sonunda gelen ekranda gsterilir. Aktif olmazsa men grntlenmez. Saklama Sonrasnda Geri Al: Bu seenek iaretlenirse projeyi sakladktan sonra da yaplan son ilemler geri alnr. Balant Yneticisi Aktif Bu seenek iaretli deilse alan dosyalarn Balant Yneticisi ile balants kurulmaz. Renk Derinlii 24 bit: Bu seenek iaretlenirse 24 bit ve stn desteklemeyen ekran kartlarnn bulunduu makinalarda WEB ortamnda harita yaynlayabilmek iin NETCAD verilerinizi daha iyi grntleyebilir.
Rapor:
Koordinat Duyarl: Koordine zet, dengeleme ktlar, dnm ktlar gibi koordinatl ktlarda, koordinatlarn virglden sonra ka hane kacan belirler. Verilen rakam hane saysdr. Kot Duyarl: Kot (ykseklik) deerinin virglden sonraki hane saysdr. Deitirmek iin hizasnda yazan deerin zerine fare ile tklayp eski deer silinir ve yeni deer yazlr. Deerin ileme gemesi iin pencerenin altndaki Tamam komutuna fare ile tklamak yeterlidir. Alan Duyarl: Alan ktlarnn duyarlln belirler. Genelde virglden sonra 2 haneli duyarllk yeterlidir. Uzunluk Duyarl: Uzunluk ktlarnn duyarlln belirler. Genelde virglden sonra 2 haneli duyarllk yeterlidir.
Ekran:
Yakla/Uzakla Faktr (>1) %: Bu ksma verilen deer 1den byk olmaldr. Deer yaklama uzaklama miktarn % olarak belirler. rnein; verilen deer 1,20 ise miktar %20dir. Bu deiiklik iin hizasnda yazan deerin zerine fare ile tklayp eski deer silinir ve yeni deer yazlr. Deerin ileme gemesi iin pencerenin altndaki Tamam komutuna fare ile tklamak yeterlidir. Kursor Boyu (Piksel): Herhangi bir ilem yaplrken ekranda grlen + ve eklindeki imlecin boyutlarn belirler. Bu deerin birimi pikseldir. stenilen deiiklik iin hizasnda yazan deerin zerine fare ile tklayp eski deeri silinmeli ve yeni deeri yazlmaldr. Deerin ileme gemesi iin pencerenin altndaki Tamam komutuna tklamak yeterlidir. Kursor Rengi: Herhangi bir ilem yaplrken ekranda grlen + ve eklindeki imlecin rengini belirler. stenilen deiiklik iin kutu iersine fare ile tklayp burada istenilen renk numarasn girmek yeterlidir. Deerin ileme gemesi iin pencerenin altndaki Tamam komutuna tklamak yeterlidir. Kursor Kalnl: mlecin kalnlk deeri bu kutucua yazlacak deer ile ayarlanr. Ayrnt Grnme Kriteri (piksel): Ekranda olan verinin belirli bir lekten sonra gz ile ayrt edebilme ynnden anlamszlaaca iin gsterilmemesini salar. rnein; 1/1000 lekte 1 metrenin piksel karl bu deerin altna dnce ayrntlar ekrana getirilmez. 800x600 znrlkteki bir ekranda, ekrana gelen grnt 800 metrenin zerinde ise ayrntlar grntlenir. Kugz penceresi grnsn: Bu seenek mercek grevini gren bir penceredir. Bu pencere yardm ile projenin tamam veya bir blm ekranda grnrken seenek iaretlenir. Herhangi bir ileme girilir ve imle proje zerinde hareket NETCAD 4.0 GIS Genel Mens 12-5
ederken, imlecin bulunduu blge bytlm halde kugzne gelir. mle hareket ettii takdirde kugzndeki grntde hareket eder. Pencere bytme oran, pencere zerindeki + ve - tular yardm ile ayarlanabilir. lek Grnsn: stenen ekran leinin belirlendii alandr. Buradan ekran lei deeri verilerek, projenin ktda nasl grnecei de kontrol edilebilir. lek deeri koordinat bilgilerinin yannda grntlenir. zerinde sol fare tuu ile ift tklanmas sonucu lek deerini girebileceiniz bir deer giri penceresi kacaktr. Projenin getirilmesini istediiniz ekran leini yazarak, projenin bu lekte ekranda grntlenmesini salarsnz. Ekran lei Referans Yneticisinde de nemli bir kavramdr. Ayn zamanda tabakalarn da belirlenen ekran lekleri arasnda grntlenmesi salanabilir. Bu kavramla birlikte, alglanabilir aralklar verilerek daha az objenin izdirilmesi ve alma hznn arttrlmas salanabilir. kon mens Grnsn: Ekrann zerinde grlen ikon eklindeki menlerin grlp grlmemesini salar. Eer yannda iareti varsa menler grlr yok ise grlmez. Durum ubuu Grnsn: Ekrann altnda tabaka hattipi gibi rutinlerin bulunduu barn grlp grlmemesini salar. Eer yannda iareti varsa bar grlr yok ise grlmez. Kestirme tular Alt +M Ana Men Grnsn: Ekran zerinde yer alan komut menlerinin grnp grnmemesidir. Bu fonksiyonun iareti kaldrldnda komut menleri NETCAD ekranndan kaybolur. Menleri geri getirmek iin Alt+M komutu ile Genel Ayarlar mensne dnerek seenei iaretlersiniz. Kayan Menlerde pular Grnsn: Bu seenek iaretlendiinde ekran zerinde yer alan komut butonlarna yaklaldnda komut adlar gzkr.
Harita:
Kiri Dik Boyu: Grafik ekranda bir daire dorulardan oluur. Daire ayrtrlp dairenin dorular olarak elde kalmas salandnda oluacak krk says bu deerle ters orantldr. deal deer 0.100dr. Deer suretle 0dan byk olmaldr. mutlak
Bu deiiklik iin hizasnda yazan deerin zerine fare ile tklayp eski deer silinir ve yeni deer yazlr. Deerin ileme gemesi iin pencerenin altndaki Tamam komutuna fare ile tklamak yeterlidir.
Nokta Ad/Kot/Kod Boyu: Nokta Ad\Kot\Kod boylarnn boyutlarn belirler. stenilen deiiklik iin hizasnda yazan deerin zerine fare ile tklayp eski deeri silinmeli ve yeni deeri yazlmaldr. Deerin ileme gemesi iin pencerenin altndaki Tamam komutuna tklamak yeterlidir. Ada/Parsel Yaz Boyu: Ada ve parsel numaralarnn boyutlarnn ayarlanmasn salar. Verilen deer izime de direkt olarak yansyacaktr. Bu deiiklik iin hizasnda yazan deerin zerine fare ile tklayp eski deer silinir ve yeni deer yazlr. Deerin ileme gemesi iin pencerenin altndaki Tamam komutuna fare ile tklamak yeterlidir. Ada/Parsel eklinde: Parsel numaralarnn adalara baml olarak ada no / parsel no eklinde ileme girmesini salar. rnein; ada no 100, parsel no 5 ise bu seenek iler hale getirilirse parsel no 100/5 eklinde kayda geirilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Mens 12-7
Yanndaki kutucua fare ile tklayp x iareti konulmas gerekir. leme gemesi iin pencerenin altndaki Tamam komutuna fare ile tklamak yeterlidir. Balastro Yarap: Proje srasnda gerekliyse noktalar balastro olarak grlebilir. Bu grlen balastrolarn yarap istee bal olarak deitirilebilir. Bu deiiklik izime de yansyacaktr. Bu deiiklik iin hizasnda yazan deerin zerine fare ile tklayp eski deer silinir ve yeni deer yazlr. Deerin ileme gemesi iin pencerenin altndaki Tamam komutuna fare ile tklamak yeterlidir. Nokta No Uzunluu: Nokta numaralarnn rakam saysn belirler. Bu rakam says ekranda grlen rakam saysdr. Hafzadaki rakam says ayn kalmasna ramen ekranda grlen rakam says 1 ile 4 arasndadr. Bunun amac ekranda kalabalk bir grnt yaratmamak ve alma hzn arttrmaktr. rnein; numaras aslnda 15243 olan bir nokta ekranda 5243 olarak grlr. Ancak her 10 noktada bir nokta numaras tam olarak grlebilir. Bylece herhangi bir karklk ile karlalmaz. rnein; numaras 16390 olan bir nokta, ekranda da 16390 olarak grlr. Bu deiiklik iin hizasndaki butona baslr. Karmza kan 0,1,2,3,4 deerlerinden biri seilir. Deerin ileme gemesi iin pencerenin altndaki Tamam komutuna fare ile tklamak yeterlidir.
Eski komutlar
Uygulama Ayarlar
Men Dzenleyici
Men dzenleyici iki pencere bunlarn altna den yedi ikondan ve bir satrdan oluur. Bu editr yardmyla NETCAD grafik ekranndan bulunan ikon menler istee bal olarak dzenlenebilir veya yeni menler yaratlabilir. Ayrca digitizer iin istenilen oklukta ikona sahip men hazrlanabilir. ncelikle yeni bir men nasl oluturulur veya hazr bir men nasl dzenlenir konularn inceleyelim.
Dosya:
Yeni bir men oluturmak iin nce bir men bar oluturmal ardndan bu men barn iine ikonlar yerletirilmelidir.
Yeni bir men eklemek iin Menler blmnden Ekle butonuna basldnda karmza kan pencere kullanlarak oluturulur. Bu pencerede ilk satra (MEN ADI) men ad girilir. Ardndan CTRL, ALT veya SHIFT tularyla beraber basldnda mennn kmasn salayacak harf ne isteniyorsa ikinci satra girilir (Klavye Tuu) ve CTRL, ALT veya SHIFT yazlarnn yanndaki dairelerden -hangisi isteniyorsa- biri karartlr. En son satrn yanndaki zerinde nokta bulunan buton sol fare tuu ile tklanarak istenilen men grnts seilir. Tamam komutu tklandnda yeni bir men bar oluturulmu olur. Oluturulan bu men bar akken konular blmnden iaretlenen konu balklaryla ilgili ikonlar komutlar blmnde belirecektir. Bunlardan istenilenler zerine gidilerek sol fare tuu ile alnp men barn iine yerletirilir. Dosya blmnde Men Sakla ile oluturulan menler saklanr. Ayn ekilde hazrdaki men barlarda deitirilebilir. Eer hazrda bulunan bir men barn ismi, ikonu veya klavye tuu deitirilmek isteniyorsa Menler blmnden Yeni Ad ile deitirilmek istenen mennn ad seilir ve Yeni Ad butona baslarak istenilen deiiklikler yaplr. Eer herhangi bir men bar silinmek isteniyorsa yukarda akland gibi silinmek istenen men bar ad seilerek Menler blmnden Sil butonuna baslr. Men Ykle ile daha nce hazrlanm men barlar ykler.
Menleri Saklamak:
Saysallatrc Mens Sakla butonu hazrlanan herhangi bir men barn kada dklp digitizera yaptrlarak digitizern zerinden kullanlmasn salar. Bunun iin aada bulunan satrda bu amala kullanlmak istenen men ad seilir veya yeni bir men bar yaratlp onun ad seilir ve butona baslr. Saysallatrc Mens Sakla ilemi (farenin 16 butonlu olan digitizerlar iin geerli olmak zere) son sekiz butonun ilevini belirler. Yani alttaki satrdan bir men seilipte bu butona basldnda (seilen men tek sra olarak ekranda grldnde ilk sekiz butonun ilevini srayla digitizer mouse'un son sekiz butonu gerekletirir). Saysallatrc Mens Sakla saklanm olur.
Renk Dzenleyici
Bu editr tklandnda karmza bir renk paleti kacaktr. Bu palet zerinde 6 ksm vardr: 1. 256 renk paleti 2. 16 renk paleti 3. Orijinal 4. Krmz 5. Yeil 6. Mavi 4, 5 ve 6 ksmlar renk ayarlarnn yapld ksmlardr. Saa ve sola ok tularyla renkler azaltlp arttrlarak ayarlar yaplabilir. 1. ksmdan seilen renkler ve zerlerinde yaplan deiikliklerden sonra ortaya kan renkler tabakada kullanlacak renklerdir. 2. ksmdan seilen renkler ekrann arkaplan rengini belirler. Yine buradan seilen renkler zerinde deiiklik yapmak mmkndr. Renkler saa ve sola ok tularyla renkler azaltlp arttrlarak ayarlanabilir. retilen renkler 3. ksmda grnebilir.
Metin Dzenleyici
Bu pencerenin kullanm dierleri gibidir.
Bu pencereye yazlan paragraflar veya metinler ne kadar uzun olursa olsun grafik ekranda grlebilir ve izime dahil edilebilirler. Dosya, dosya ykleme, saklama, yazma ve yazc ayarlarnn yapld blmdr. Sol Boluk, sayfann solunda braklacak boluun ayarlanmasnda kullanlr. Satr Says, dosyann yazdrlmasnda ka satrn yazdrlmak istendiini belirten deerdir. Punto, kullanlan harflerin bykln belirten deerdir. Font kutucuunda kullanlan font tipi belirtilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Mens 12-12
1:1, satr:stn saysdr. Deiti, orijinal metnin deitiini belirten uyardr. Toplam=69, dosyadaki toplam satr saysdr. Byte=3498, dosyann boyutunu belirtir. Dosya Ykle: NETCAD'in .CKS uzantl dosyalar, MS-DOS formatnda saklanan Microsoft Word dosyalar ya da ASCII formatndaki herhangi bir dosya yklenebilir.
Font evir
Yaz fontlarnn zenginletirilmesini salayan bir blmdr. Windowsta kullanlan tm fontlar bu ileme tabi tutularak NETCAD'de kullanlabilecek formata dntrlebilir.
Font Se ile kan pencerenin font blmnden istenilen bir font seilir. evir butonuna basldnda makine evirme ilemine balar.
Bitirdiinde evrilen fonta uygun bir isim verilerek saklanr. Saklama ilemi iin evirme ileminin ardndan karmza gelen tablo kullanlabilir. Saklama bittikten sonra kapat butonuna baslr ardndan alt ubuk barda F1 yazan butona tklanr. + butonuna basldktan sonra fonta verdiimiz isim seilir ve Tamam butonuna baslr. F1 butonuna bastktan sonra karmza kan tabloda fonta verdiimiz isim grlr. zerine tkladmzda mavi bir bantla rtlecektir. Artk yazdmz tm yazlar bu fontta yazlacaktr. Font says arttrlabilir. Saklama penceresinin directory ksmndan NETCAD altndaki FONT directory'si seilmelidir. Ardndan dosya ad (File Name) ksmna FONT ADI girilir ve Tamam (OK) butonuna baslr.
Ekran Sakla
NETCAD ekrannda ykl olan almanz bu komut ile ekran grntsn JPEG veya .BMP formatnda saklayabilirsiniz.
Ekran saklama ekranndan Dosya ad ve kayt tr seilerek Kaydet butonuna baslr. Ardndan lek penceresi alr.
lek penceresinde: Genilik: Raster formatndaki verinin genilik deeridir. Ykseklik: Raster formatndaki verinin ykseklik deeridir. Gri Skala: Bu seenek iaretlendiinde raster veriyi gri skala grntye evirir.
13. BLM: Yardm Mens

indekiler
Bu ilem ile Yardm mensnn balklarnn bulunduu ana pencere ekrana gelir.
Bu pencerede istenilen konu bal seilerek yardm metinlerine ulalabilir.
Program Hakknda
Bu ileme girdikten sonra ekrana gelen pencereden programn versiyonu, programn kilide yazlma tarihi ve kilit numaras hakknda bilgi alabilirsiniz.
NETCAD 4.0 GIS Yardm Mens 13-1
Modller Hakknda:
Bu ileme girdikten sonra ekrana gelen pencereden programda yer alan modller hakknda bilgi alabilirsiniz. Burada modln versiyonu, versiyon tarihi, modln ismi, boyutu ve modln ka kez gncellendii bilgileri yer alr. stenirse print edilebilir.
Modl Dzenleyici:
NETCAD altnda bulunan modllerin listesi verir. stenmeyen modller kaldrlabilir. Networklerde kolaylk salamaktadr. Hangi Makinede hangi modllerin alaca modl yneticisi ile belirlenebilir. stenmeyen modllerin yan taraflarndaki kutucuklarn iaretler kaldrlarak NETCAD tekrardan alr. NETCAD 4.0 GIS Yardm Mens 13-2
NETCAD E-Posta
Bize e posta yoluyla ulamak iin bu komutu kullanabilirsiniz.
NETCAD nternet Habercisi

Bu haberci ile teknik destek konusunda internet sitemize balanarak ilgili konularda yardm alabilirsiniz.
14. BLM: izim lemleri

Plot (Kalemli Plotter iin)
Ayrntlar on-line yardm dngsndedir.
izdir
Kat
Kat Kenar Boluklar: Blmne izim kadnn kenarlarnda braklacak, boluk miktarlar mm olarak verilebilir. Bylece, izimin kat zerindeki konumu veya izim alan belirlenebilir. Boluk miktarlar uygun ekilde dzenlenerek, rnein bir A4 kadn ortasnda 5x5cmlik bir alana izim yaplabilir. erevenin d izilmeyecektir. Bu seenek zellikle belli yerleri izim iin ayrlm basl formlar zerine izim yapma olana salayabilir. Braklan boluklar kat zerinde mm cinsindendir.
izim Opsiyonlar: Referans Bitmapler izilsin: Raster ilemler ile gerekli dnm admlar yaplarak projeye referans olarak eklenmi rasterlarn izimini salar. Referans Bitmapler Tabaka Modlar mensnden kapatlp alabilir.
NETCAD 4.0 GIS izim lemleri 14-1
Referanslar izilsin: Referans Yneticisinin yardmyla destekledii formattaki referans dosyalarn izimini salar. Bylece izim srasnda referans olan dosyalarn da yazdrlmas salanr. Referans Yneticisinden belirlenen grnr/ grnmez alanlar da dikkate alnr. Daha detayl bilgiyi Referans Yardmc Kitabndan edinebilirsiniz. ereve iz: Kenarlardan braklan boluk miktarlarna gre ereve izilmesine ynelik bir parametredir. Aktifletirilmesi durumunda, kadn kenarlarndan verilen boluk deerleri kadar ieriden bir ereve izilecektir. Renkli Bask: Bu seenek izim renkli olarak alnmak isteniyorsa aktifletirilmelidir. Renkli izim alnabilmesi iin Kullanlan yazcnn renkli olmas gereklidir. Taramalar Renkli: Bu seenek iaretlenirse projede kullanlan taramalarn renkli olarak ktlar alnabilir. Bask, Alan gen snrlar ve Yalnzca Taramalar onay kutular iaretlenmi ve ktda sadece alanlar var. Kalem Renklerini Kullan: Bu seenek iaretlenir ise Kalemler blmnde belirtilen renklerde projenin kts alnr. Bylelikle objelerin tabaka rengi ya da obje renkleri deil bu blmde belirtilen renkler gz nne alnarak kts alnacaktr. lek: Standart lekler listeden seilebilir. Standart d zel lekler iin pencere tklanarak istenilen lek deeri yazlabilir. lek tam olarak bilinmiyor, ancak, izimin kada tam oturacak ekilde otomatik belirlenmesi isteniyorsa Kada Uydur seenei iaretlenmelidir. Bu durumda, proje pencere ierisine alnarak seilmelidir. Pencere ierisine alnacak alan, seilen kada tam oturacak ekilde, lek program tarafndan belirlenecektir. Bu seenek, daha ok lein nemli olmad, izimin tam olarak kada sdrlmas gerektii zaman kullanlr. lek, izimin kada etkileimli olarak yerletirilmesi srasnda, dinamik olarak deitirilebilir. F5 ile arttrlabilir, F6 ile azaltlabilir. O andaki lek deeri, st satrda grntlenmektedir. Klavyeden F7 ve F8 tularn kullanrsanz, kad dinamik olarak dndrr ve istediiniz ayla izim alabilirsiniz. Kada Uydur: Bu seenek iaretlenirse, izim almak istediiniz lek ne olursa olsun belirleyeceiniz bir drtgene giren alanda yazdrma ilemini yapabilirsiniz. Proje lei: Bu botonun tklanmas ile, izim lei, alma lek deerinize getirilir. Proje banda belirlenmi bir alma lei varsa ve Yazlar bloklar ve semboller bu lek dnlerek oluturulduysa, print leinin de alma lei olmas gerektii durumlarda kullanlabilir. iz Butonu: Gerekli ayarlarn yaplmasndan sonra izim alnmak iin kullanlr. leme girdikten sonra yazc ayarlarnn tekrar dzenlenebilmesi iin Yazc seim penceresi tekrar grntlenir. Onaylandktan sonra, setiiniz kat ve lee gre farenizin ucunda print alnabilecek alan gsteren bir drtgen belirir. izim yaplmak istenen alana drtgen yerletirilerek izim alnabilir. stenirse klavyeden ya da ekrann sanda bulunan F7 ve F8 butonlar ile kat istendii ekilde dndrlebilir. Kapat: izdirme ilemini iptal eder ve komuttan kar.
Szge
Szge blmnden, nokta kotlar, nokta adlar ve sembol byklkleri ile ilgili izim zellikleri belirlenebilir. izimde kmas istenen zellik butonu aktifletirilmelidir. stenen noktalarn adlarnn ktda grnmesi iin nokta adlar szgelerini kullanabilirsiniz. Bu ksm gemi sayfalarda Proje/Yardmc lemler/ Plot (Kalemli Plotter iin) blmnde ayrntl olarak anlatlmtr
Kalemler
NETCAD'de her tabakaya bir kalem numaras atanabilmektedir. Kalem numaras, o tabakadaki objelerin ka numaral kalemle izileceini belirleyen bir zelliktir. Gerek kalemli, gerekse Mrekkep Pskrtmeli iziciler kalem mantna dayal olarak alrlar. Kalem renkleri, izgi kalnlklar ve hzlar istee bal olarak ayarlanabilir. Kalemli izicilerde: Kalem numaralar, kalemlerin izici kalemliindeki (Carasor) srasdr. Taklacak kalemin cinsi, rengi ve kalnl tamamen kullancya baldr. Bu yzden kalem kalnlk ve renklerinin ayarlanmasnn bir anlam yoktur. Kalem hzlar, izici zerinden veya pencereden ayarlanabilir. Verilen deerler Cm/saniye cinsindendir. 0 (sfr) deeri, o kalemin izici zerindeki ayar hz ile izim yapaca anlamn tar. Ama, en hzl ama yer yer bozuk bir izim almak deil, kaliteli izim almaktr. iziciler, ok yksek hzlara kabilseler bile, kalemler, cinslerine gre deimekle beraber, teknolojileri gerei ortalama 2040 cm/sn hzn stnde verimli kullanlamazlar. Kalem h z ayarlar her izici iin geerli olmayabilir. Mrekkep Pskrtmeli izicilerde: Kalemlere renk ve izgi kalnl programn ierisinden atanabilir. Ayarlamalar, ayn zamanda izici zerinden de yaplabilir. Kalem hzlarnn bir anlam yoktur. izgi kalnlklar listeden istee bal olarak seilebilir veya deitirilerek istenilen kalnlk deeri mm cinsinden yazlabilir. Menye ilk girildiinde standart gelen kalem kalnlklar, kalnlk deerinin sol fare tuu ile ift tklanmasyla alan deer giri penceresinden deitirilebilir
nizleme
Pencerede gerekli ayarlamalar yapldktan sonra, zleme butonu ile kat yukarda belirtilen esaslar olursa izimin kat zerine oturmas, renk ayarlar nce grlebilir. zellikle daha uzun zaman alan zelliin kullanlmas nerilir. nizleme alrken butonlarn kullanabilirsiniz. n zleme blmnde n erevesinde yerletirilecek vb. zellikler izim almadan renkli imaj izimlerinde bu F5, F6, F7 F8 yardmc
Yazc
Print ilemleri yazc sekmesinden AYAR butonunun tklanmas ile sistemle tanml yazclarn bulunduu pencereye gidilir. NETCAD, print ilemlerinde Printerlarnzn bulunduu klasr sistemden alr. Bu yzden sistemde tanml yazc yoksa print ilemlerine Tanml Yazc yok mesajn alr ve giremezsiniz. Balat/Ayarlardan Yeni yazc ekle ile sisteminize yazc tanmlamal ve ardndan yazdrma ilemine girmeniz gerekir.
izim Kalibrasyon Hatasnn Giderilmesi: izimlerde, izicinin kalibrasyonundan kaynaklanan uzunluk hatalar varsa Y ve X ynnde ayr ayr hesaplanan kalibrasyon (dzeltme) katsaylar girilebilir. Kalibrasyon katsaylar aadaki rnekte aklanan ekilde hesaplanabilir. Bir izim alnarak karelajlar arasndaki uzunluk deeri kontrol edilir. Y dorultusunda llen uzaklk = 301 mm. Olmas gereken = 300 mm. Y dzeltme katsays = 300/301 = 0.99667774 X dorultusunda llen uzaklk = 198.7 mm. Olmas gereken = 200 mm. X dzeltme katsays = 200/198.7 = 1.006542526 Hesaplanan katsaylar, Y ve X dzeltmeleri pencerelerine yazlmaldr. Eer dzeltme iin iterasyona gerek duyulursa, katsaylar yeniden hesaplanmaldr. Ancak, hesaplanan yeni katsaylar, o andaki katsaylarla arplarak girilmelidir. nk, izimden alnan ikinci deerler dzeltme getirilmi deerlerdir. Bu durumda, dzeltme deerlerine dzeltme getirilmelidir. Dzeltme katsaylarnn ileme alnmas iin Dzelt onay kutusunun aktifletirilmi olmas gereklidir. Katsaylar kalcdr. stee bal olarak deitirilebilir. Dzeltme Deerlerini Saptamak: Standart lekler listeden seilebilir. Standart d zel lekler iin pencere Yazcdan alnan izimlerde lek sorunlar varsa, Y ve X dzeltme deerleri hesaplanarak penceredeki yerlerine girilmelidir. Dzeltme deerlerinin hesaplanmas izici mens\Kalibrasyon blmnde NETCAD 4.0 GIS izim lemleri 14-5
ayrnts ile anlatlmtr. Y ve X ynndeki hatalarn saptanmas iin, ekrana izilen 100X100 metrelik bir karenin, yazc iziminin alnmas yeterli olacaktr.
15. Terimler
Affine Dnm Raster grntnn koordinat bilinen (pafta keleri, grid, poligon, nirengi) minimum 4 nokta ile koordinatlarnn hesaplanarak dnm yaplmasdr. Affine Dnm Raporu Affine dnm ncesinde bu ilem ile dnme esas nokta yaps, dnklk as, toplam hata oran ve nokta baznda hata oranlarn gsteren tablodur. Aktif izgi Dosyas O an iin geerli olan izgi dosyasdr. NETCAD'in altndaki istenilen *.LIN uzantl dosyalar seilerek aktif izgi dosyas deitirilebilir. Aktif ekil Dosyas O an iin geerli olan ekil dosyasdr. NETCAD'in altndaki istenilen *.NCS uzantl dosyalar seilerek aktif ekil dosyas deitirilebilir. Alan Blme Doru ya da oklu doru ile kesilen alanlarn doru ya da oklu doru tarafndan kesilen blmlerin farkl bir alan olarak tanmlanmasn salayan ilemdir. Alan Duyarll Alan ktlarnda deerlerin virglden sonraki hane saysn belirtir. ASCII (American Standart Code For Information Interchange) Bilgisayar veri iletiiminde kullanlan saysal kod. Bitmap majlarn dijital gsterimi.
Bitmap Referans Dosya Bu dosyalarn paftalarn, fotoraflarn, izimlerin tarayc ile saysal ortama aktarlm Windows Bitmap (.BMP), .PCX, .TIF, .JPEG, .GIF, .TGA formatndaki dosyalar olabilir. Balastro Yarap Dorularn kesiimlerindeki noktalarn seilmesi iin nokta etrafna izilen dairelerin yarapdr. Blok Bir veya birden fazla NETCAD objesinin gruplanarak tek bir obje haline getirilmesidir. alma lei NETCAD'de yaplan projelerin varsaylan lei 1:1'dir. Ancak istenildiinde alma lei deitirilebilir. izimi oluturan sembol, yaz ve hat tipleri otomatik olarak lee getirilebilir. alma lei ile izim lei birbirinden farkldr. 1:1000 leinde hazrlanan bir izim, lek blmnde deiiklik yaplmadan, rnein 1:5000 leinde izim yaplrsa, yazlar, hat tipleri ve semboller 5 kat kk kacaktr. Bu nedenle, lek nceden izim leine getirilmelidir. ift Hat ift Nokta Her iki u koordinat ayn olan hatlardr. Ayn isimli noktalardr. Objelere 2 boyutlu olarak + ve - ynnde kalnlk deeri
izgi Kalnl verilebilir. izgi Tipi
izim srasnda kullanlan izginin karakterini belirtir.
izim lei kt almnda izilecek projenin leidir. Bu deer ekran leinde bamsz olabilir. Ancak, 1:1000 leinde hazrlanan bir izim, lek NETCAD 4.0 GIS Terimler 1
blmnde deiiklik yaplmadan, rnein 1:5000 leinde izim yaplrsa, yazlar, hat tipleri ve semboller 5 kat kk kacaktr. Bu nedenle, lek nceden izim leine getirilmelidir. znrlk Yatay ve deydeki piksel saysdr. Bu deer arttka ekrandaki izimin grnt kalitesi artar Default Varsaylan deerdir.
Digitizer Paftalarn, fotoraflarn ve izimlerin saysal ortama aktarlmas iin kullanlan aratr. Dik Ayak Bir dorunun balangcna bir noktann dik iz dmnn balang noktasna olan uzakldr. Dik Boy Bir noktann bir doruya olan dik uzakldr. Projenin yer ald boylamdr.
Dilim Orta Boylam Eri
NETCAD'in zel obje tipidir. oklu dorularn genel zelliklerin tar.
Ekran Kaydrma Ekrann, belirlenen ilk noktann ikinci olarak belirlene noktaya gelecek ekilde kaydrlmasdr. Font Yaz karakter seti.
ki referans noktadan seilen objelerin grafik ve etkileimli Grafik Dnm olarak dnmlerinin yaplmasdr. Grid izim zerinde koordinat okuyabilmek iin oluturulan karelaj adr. gen modelin oluturulmas ile otomatik olarak oluturulan krkl
Hzl Eri erilerdir.
Hiyerarik Tabaka Yaps Baz tabakalarn birbirine hiyerarik dzen iinde balanmasdr. Bylelikle bir tu ile balantl tm tabakalar alp/kapatlabilir. Karelaj Seilen izim blgesinde istenilen aralkta grid (+) retilmesidir.
Kartezyen Seilen objelerin yatay ve dey ynde belirtilen sayda ve aralkta retilmesidir. Kiri Dik Boyu Obje ayrtrma ileminde daire ve yay objeleri iin ilem sonunda oluan dorularn boyutudur. Koordinat Duyarll Koordine zet, dengeleme ktlar, dnm ktlar gibi koordinatl ktlarda, koordinatlarn virglden sonra ka hane kacan belirler. Komut Penceresi Herhangi bir ilem iinde yaplacak ilemle ilgili srann belirtildii penceredir. Kot Duyarll Kot (Z deeri) deerinin virglden sonraki hane saysdr.
Kugz Projenin belli bir blmnn yakn lekte 1:1 boyutta izlenebilmesi iin kullanlr. Kme Seilen objelerin gruplanmasdr. Bylelikle birden fazla objenin editlenmesi, silinmesi vb. iin seimlerinde kolaylk salanm olur. Limit Bulma Proje snrlarnn hesaplanarak izimin ekrana getirilmesidir.
NETCAD 4.0 GIS Terimler 2
Men .NCZ .NCN
lemleri gsteren ikonlardr. NETCAD'in Windows dosyalardr. NETCAD'in nokta dosyalardr.
Obje Ayrtrma Bir btn olarak alglanan oklu dorularn, sembollerin, yazlarn, dairelerin ve yaylarn ayrtrlarak onlar oluturan doru paralar haline getirilmesidir. Obje Bl ayrlmasdr. Seilen objelerin uzunluk ya da elemen saysna gre paralara
Obje Edit Seilen objelerin u ve merkez noktalarndan iaretlenerek gsterilen u noktalarndan yakalanarak uzatlmas ya da merkez noktasndan yakalanarak bytlmesi ve kaydrlmasdr. Obje Kr Seilen objelerin gsterilen noktadan krlmasdr.
Obje Seme Mens Kaydrma, dndrme, silme, lekleme vb. ilemleri iin istenilen obje ya da obje grubunun seilmesinde kullanlan men dr. Otomatik Koordinat Sol alt X ve Y deerleri ve pafta boyutlar bilinen Raster verileri otomatik olarak koordinatlamasdr. Otomatik Tabaklandrma Modu (OTM) izim srasnda belirlenecek doru tiplerinin, aktif tabaka ne olursa olsun, nceden belirlenmi tabakalara otomatik olarak yerletirilmesidir. Pafta Yaftalandrma bilgilerinin (pafta koordinatlar, pafta dilim orta boylam vb.) Tutulduu objedir. Password Dosyalarn baka kullanclar tarafndan kullanmn engellemek amacyla kullanlan ifredir. Piksel *.PLT Bilgisayar ekrannda grlen kk noktalardr. NETCAD'in DOS dosyalardr.
Referans Dosya Referans (altlk) dosya yklenmesi NETCAD'e Windows versiyonunda eklenmi bir zelliktir. Referans dosyalar esas proje ile btnlemezler. Yaplar kilitlidir. rnein; bir blgeye ait kadastro, imar adalar, semboller, pafta bilgileri vb. katmanlar ayr ayr dosyalarda tutulabilir. htiya duyulduunda gerekli katmanlar yklenerek almalar yaplabilir. ki eit referans dosya vardr: Bitmap ve izim Referans Dosya. Register Tarayc yardm ile saysal ortama aktarlm Raster dosyalar koordinatlandrmak iin kullanlan ilemdir. Seim Penceresi alandr. Objeleri grup olarak semek amacyla kullanlan dikdrtgen
Sembol NETSHAPE program ile oluturulmu ekillerdir. Semboller ilem grdnde tek bir obje gibi davranrlar. NETCAD'in altndaki istenilen.NCS uzantl sembol dosyas seilerek kullanlabilir. Semt A Kuzeyle yaplan adr.
Szge Objelerin silinmesi, zelliklerinin deitirilmesi, kaydrlmas, editlenmesi vb. ilemler iin seiminde kullanlrlar. Bylelikle ok sayda obje ierisinden objeler kolaylkla seilebilirler. Tabaka Ekrandaki farkl zellikteki objelerin birbirinden ayrlabilmesi iin gerekli ayratr. Tabaka Kilitleme Baz objeleri alma srasnda editlenme, silme vb. ilemlerden etkilenmesini engellemek amacyla bu objelerin bulunduu tabakann kilitlenmesidir. Tarama Seilen alann dzenli ablon ile gsterilmesidir. Belirtilen parametrelerle serbest izim yapmaktr.
Taslak izim
NETCAD'in *.CKS uzantl dosyalarnn ya da ASCII formatndaki Text Editr dosyalarn yklendii editrdr. Burada her trl yazm ilemi yaplabilir ve saklanabilir. Ayrca, yazlan textler iz/Yaz/Text Dosya Ykle ilemi ile ekrana yazdrlabilir. True Type Karakter Seti Win 95 ve NT 4.0'da True Type fontlarn ekranda Trke grlmesini salar. Win 95 iin 1, NT 4.0 iin 162 deeri verilmelidir. Uzunluk Duyarll Uzunluk deerlerinin virglden sonraki hane saysdr.
Yakalama Modlar stenilen noktalarn yakalanarak izimin yaplmasn ya da editlenmesini salayan modlardr. Yakla/Uzakla Faktr Ekrann belirtilen % deerine gre yaklatrlmas ve uzaklatrlmasdr. Bu deer 1'den byk olmaldr. Yeniden izme Projenin yaplan son deiikliklerle yeniden izilmesidir.
16. Dizin
2 2 3 3 3 4 Daireye Teet Doru ............4-22 Pencere A........................... 8-2 Noktadan Geen ........... 4-6, 4-10 Objeye Teet ....................... 4-8 Pencere A........................... 8-2 Pencere A........................... 8-3 A A/Kapa ................................2-21 Ada/Parsel.. 2-14, 2-31, 2-37, 4-12, 4-34, 4-35, 6-48, 7-1, 7-2, 12-7, 12-1 Ad Szgeci............................2-37 Ad ret ................................4-17 Affine............... 11-8, 11-10, 11-15 Affine Dnm Raporu . 11-10, 1115, Affine Dnm........11-10, 11-15 Aktif Font Dosyas ..................12-1 Aktif ekil Dosyas..................12-1 Alan Adlar.............................2-23 Alan Adlar Ak/Kapal ............2-23 Alan Sor ...........................8-6, 9-7 Alan Taramalar............... 2-24, 4-1 Alan Taramalar Ak/Kapal .....2-24 Alan Taramas........................2-25 Alann Seilmesi ................4-1, 4-3 Alt ubuk ............................ 11-13 Ana Tabakalar........................2-19 Ardl ................... 4-38, 7-12, 9-9 Ardl Mesafe/Semt/A ........... 9-9 ASCII.................4-15, 12-13, 12-1 Ayrtr............2-36, 4-40, 7-4, 7-5 Azalt................................... 11-11 B Balant Yneticisi . 5-13, 5-19, 6-1, 6-2, 6-3, 6-6, 6-7, 6-8, 6-12, 613, 6-14, 6-15, 6-19, 6-20, 624, 6-25, 6-28, 6-33, 6-34, 638, 6-55, 6-61, 6-62, 6-66, 668, 9-4, 12-3 Balastro Yarap ...2-23, 12-8, 12-1 1-1, 4-41, 6-39, 6-40, 6-41, 642, 6-59, 11-9 Bir Doruya Teet ................... 4-9 Blok Ekle ...................... 3-14, 3-15 Blok lemleri.........................4-41 Blok Kaydet .................. 3-13, 3-14 Blok Sakla .............................3-13 Blge Varsa Seilmesi .............. 4-1 Byt...................... 4-33, 8-6, 8-7 C/ alma lei ........................ 3-4 ereve iz .................. 11-2, 14-2 izgi izme...1-1, 2-54, 3-10, 4-30, 4-32, 4-36, 4-37, 7-13 izgi Kalnl ................ 2-38, 2-62 izgi Tipi ..2-2, 2-10, 2-27, 2-36, 238, 3-4, 3-12, 4-33, 7-11 izgi Tipi Deitir .......... 2-27, 7-11 izgi Tipi Szgeci ...................2-38 oklu Doru2-7, 4-3, 4-18, 4-34, 435, 7-5 D Daire ..2-7, 2-31, 2-33, 4-6, 4-9, 429, 11-25, 12-7, 12-1 Dik Ayak ............... 2-46, 2-47, 9-8 Dik Ayak/Dik Boy .................... 9-8 Dik Boy .........2-47, 9-8, 12-7, 12-1 Dizin ........................ 11-17, 11-19 Doruyu Kesen Objelerin Seilmesi ........................................2-31 Dosya Ekle ................... 3-13, 3-15 Dosya Sakla...........................3-15 Dosya Tipinin Seilmesi ...........3-16 Dosya Ykle............................ 3-1 Dndr ........................ 4-20, 7-20 Dnm Raporu.. 11-8, 11-10, 1115 Dz Tarama ............................ 4-2 DX Uzakln Vermek..............2-52 DY Uzakln Vermek ..............2-52 E Edit ............................. 2-54, 7-17 Eri ............ 2-8, 2-60, 4-36, 11-23 Ekran Kaydr ........................... 8-7 Ekran Sakla .........................12-14 NETCAD 4.0 GIS Dizin
Ekran Alt ubuk lemleri ..... 11-13 F Font evir 2-4, 2-8, 2-29, 2-30, 1213 Font Deitirmek..................... 2-4 3-12, 12-1 Foto....................................... 8-6 G Genilii ...... 2-43, 3-10, 4-14, 4-15 Genilii Kullan, Paragraf Gibi Yaz 414 Genilii Kullanma ..................4-14 Geri Al .. 3-2, 4-20, 4-26, 7-9, 7-10, 12-3, 12-1 Grnt Ekle .......................... 8-4 Grntye Git ...................8-4, 8-5 Gruplanm Objelerin Seimi ....2-31 H Hat Dosyas ...........................12-1 Hzl Eri ...............................2-60 yiletirme.............................11-3 K Kalemli izicilerde ..................14-3 Kaln Obje izimi ....................2-61 Karelaj.. 2-2, 2-4, 2-61, 4-17, 4-20, 4-21, 4-22 Karelaj Modu ....................2-2, 2-4 Kategori ...5-3, 5-5, 5-6, 5-19, 10-9 Kaydr2-30, 4-26, 4-27, 7-19, 7-20, 8-7 Kelimeden Bl........................4-14 Kenar Boluklar .....................14-1 Kes....................6-19, 7-16, 10-21 Kesiim2-4, 2-13, 2-47, 2-49, 2-59, 4-33, 7-12, 10-17, 10-19, 10-23 Kr................... 7-16, 10-16, 10-18 Kilit ......................................2-21 Kiri Dik Boyu ............... 12-7, 12-1 Komut Penceresi ..................... 2-5 Koordinat2-58, 4-17, 4-20, 4-28, 521, 11-13, 11-14, 12-4, 12-1
Koordinatlar ........................11-15 Kopyalama Modu2-2, 7-19, 7-20, 721 Kotlar.......................... 2-22, 2-61 Ke Yuvarlat.......................... 7-6 Kesi Sil ............................... 7-8 Kullan, Paragraf Gibi Yaz .........4-14 Kursor. 2-32, 2-58, 4-37, 8-6, 12-5, 12-6, 12-1 Kursor Boyu...........................12-5 Kursor Rengi..........................12-5 Kurulum ................................. 1-1 Kugz ....................... 12-5, 12-1 Kutu iz ................................4-22 Kme....................................2-39 L Limit Bul ... 5-6, 5-7, 7-22, 8-6, 8-7 M Men Editr .........................10-7 Men Sakla..........................12-10 Mesafe/Semt/A ..................... 9-9 Modelden Kot Oku ......... 12-2, 12-1 Modller Hakknda ..................13-2 Mrekkep Pskrtmeli izicilerde143 N Negatif Yap..........................11-11 NETCAD Ekran ...............2-1, 5-35 NETCAD Menleri .................... 2-6 NETCAD Objeleri ..................... 2-6 Nokta Ad ret .......................4-17 Nokta Adlar.................. 2-21, 2-61 Nokta Kaydr..........................2-30 Nokta Kodlar Ak/Kapal ........2-22 Nokta Kotlar................. 2-22, 2-61 Nokta Kotlar Ak/Kapal .........2-22 Nokta Seme Kurallar.............2-14 Noktaya Yakla ....................... 8-4 O Obje Ad ................................2-37 Objeler Varsa Seilmesi............ 4-1 Orta Nokta .....................2-4, 2-59
NETCAD 4.0 GIS Dizin
lekle........................... 7-7, 7-20 n zleme .............................. 3-2 n zleme Penceresi ................ 3-2 nceki Pencere ....................... 8-6 zellikli Yaz ..........................4-12 zgn Deerler5-25, 5-26, 6-31, 639 P Paragraf ....................... 4-14, 4-15 Paragraf Genilii ...................4-15 Paralel ... 2-54, 3-10, 4-30, 4-32, 436, 4-37, 7-13 Plotter .................2-17, 2-26, 3-12 Program Hakknda ..................13-1 Proje Dzenle ............ 3-7, 3-8, 3-9 R Raster Ekran Alt ubuk lemleri ...................................... 11-13 Raster Sakla .......11-2, 11-9, 11-15 Raster Ykle ..........................11-9 Referans Mens....................4-34 Referans Yneticisi 2-5, 3-2, 5-1, 52, 5-3, 5-5, 5-7, 5-18, 5-19, 532, 5-38, 6-10, 6-12, 6-37, 669, 12-6, 14-2 Register lemi..................... 11-14 Rengi 2-16, 2-17, 2-21, 3-12, 10-3, 12-5, 12-1 Rengini Deitirmek....... 2-21, 11-5 Renk Azalt........................... 11-11 Renk Numaras ............. 2-38, 3-12 Renkli Bask...........................14-2 S Satr Aral ...........................4-15 Seimi Sakla................. 12-2, 12-1 Seme Kurallar............... 2-14, 7-9 Seme Mens.2-30, 2-35, 2-36, 313, 3-14, 4-2, 4-15, 4-17, 4-41, 7-1, 7-2, 7-10, 7-11, 7-19, 7-20, 7-21, 7-22, 12-2, 12-1 Sembol 2-7, 2-30, 2-36, 2-37, 2-38, 2-54, 3-4, 3-12, 4-1, 4-29, 4-38, 4-39, 4-40, 7-8, 10-4 Sembol Numaras ..2-37, 3-12, 4-29
Sembol Yerletirme.................4-38 Sembol Yerletirmek ...............4-38 Serbest Mod ................. 2-58, 4-37 Son Nokta .. 2-4, 2-50, 2-58, 10-20, 10-22 Son Seimi Sakla....................12-2 Szge ... 2-32, 2-34, 2-35, 2-36, 413, 4-18, 14-3 effaf.......... 5-12, 5-22, 5-30, 11-2 ekil Dosyas ................ 4-40, 12-1 eklinde .............. 3-10, 12-7, 12-1 T Tabaka A/Kapa .....................2-21 Tabaka Deitir .... 2-34, 6-41, 7-10 Tabaka Rengini Deitirmek.....2-21 Tabaka Silmek .......................2-18 Tabaka Szgeci ......................2-34 Tabakaya Ulamak .................2-19 Tabaklandrma Modu (OTM) 2-27, 434 Tek Nokta Mesafe/Semt/A ...... 9-9 Tek Pencere Yap...................... 8-1 Tematik Harita 5-13, 5-17, 5-20, 524, 5-30, 5-32, 5-33, 5-34 True Type Karakter Seti . 12-2, 12-1 Tm Objeleri Seme ...............2-36 Tmn Gr ........................... 8-6 U Uygulama Noktas ...........2-4, 2-59 Uzakla .......... 8-4, 8-7, 12-5, 12-1 Uzat .......................... 7-15, 10-21 zerinde oaltma .................4-20 V X Y Yakalama Modlar 2-2, 2-4, 2-43, 254, 2-57, 2-58, 4-3, 4-33, 4-36, NETCAD 4.0 GIS Dizin
4-37, 4-38, 7-20, 7-22, 12-2, 12-1 Yakla.....5-4, 5-39, 6-53, 8-4, 8-7, 12-5, 12-1 Yakla/Uzakla Faktr .. 12-5, 12-1 Yay.... 2-7, 2-55, 4-10, 4-30, 11-25 Yaz Boyu4-15, 4-16, 4-23, 4-29, 515, 6-46, 12-7, 12-1
Yeni Proje A .......................... 3-3 Yeni Tabaka Eklemek ..............2-16 Yeni Tablo Oluturma.......6-8, 6-21 Yeniden Yap....................6-26, 7-9 Yerletirme ................... 4-38, 4-42 Younluk ............. 5-24, 5-32, 5-33
NETCAD 4.0 GIS Dizin

NETCAD Eğitim

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

NETCAD Eğitim

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NETCAD

NETCAD 4.0 GIS

NETCAD 4.0 GIS

NETCAD 4.0 GIS

1. BLM: Program Kurulumu

Burada Tek Kullanc srmnn kullanm anlatlmtr.

NETCAD 4.0 GIS Program Kurulumu 1-2

NETCAD 4.0 GIS Program Kurulumu 1-3

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-1

Yukardaki Windows satr Windows NT iindir.

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-2

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-3

butona baslarak istenilen font alan

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-5

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-6

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-8

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-9

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-11

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-12

NETCAD Nokta Yaps

NETCAD 'de Noktalarn Elde Edilmesi

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-13

NETCAD'de Nokta Seme Kurallar

Hiyerarik (Balantl) Tabaka Yaps:

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-15

Tabaka Adn Girmek/Deitirmek:

Yeni Tabaka Eklemek:

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-16

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-17

Eer silinecek tabaka bo deilse ekrana bir uyar mesaj gelir.

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-18

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-20

bu buton aktif olsa grnmeyecektir.

Nokta Kodlar Ak/Kapal:

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-22

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-23

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-24

nceki taramalar tamamen ezer.

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-25

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-26

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-27

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-28

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-29

Obje Seim Mens

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-31

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-33

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-34

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-35

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-36

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-37

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-38

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-39

Seilen iki kmenin toplamn alr.

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-40

Seilen iki kmeden, A 'nn B 'den farkn alr.

Seilen iki kmeden, B 'nin A 'dan farkn

Seilen iki kmenin kesiim noktasn

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-41

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-42

Nokta Yakalama Modlar

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-43

A Forml seilirse ekrana gelen pencerede istenilen forml seilebilir.

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-44

NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlar ile NETCAD 2-45