(Een sterretje (") achter een woord wil zeggen dat het betreffende woord elders in de woordenlijst verklaard

wordt)

Afstoppen - Het plaatsen van vakken" (stopvak) of het ophangen van lichtabsorberende gordijnen, opdat het publiek niet buiten hetdecor, bijvoorbeeld in de coulissen", kan kijken. Hierdoor wordt oak het speelvlak* gedefinieerd. Amfitheater - Een theater, waarbij het publiek op tribunes zit die een rand speelvlak" voor drie vierde omgeven. Applaus halen - Het in ontvangst nemen van applaus door de graep of de individuele spelers. Dikwijls met ingestudeerde mise-en-scene*. Applaus melken - Door manipulatie het publiek meer en langer laten klappen dan het eigenlijk wil. Arena theaterTheatervorm leend aan de Griekse oudheid: publiek zit in een amfitheater", ongeveer voor drie vierde een speelvlak* omgeeft. onthet dat rand

Brandscherm -IJzeren scherm dat de toneelopening afsluit tot vlak voor het begin van de voorstelling en in de pauze (in theaters met meer dan 500 zitplaatsen). Brug - zie lichtbrug. BUMA - De BUMA is een organisatie die de royalties" int en distribueert aan de rechthebbenden, voortvloeiend uit het auteursrecht" op muzikale werken. Wie muziek gebruikt bij een openbare voorstelling moet dit dus melden bij de BUMA, die voor dit gebruik een bedrag in rekening brengt.

gezet kan hiermee de wijdte van de lichtbundel geregeld worden. Dimmen - De intensiteit van het licht* langzaam terugnemen. Dimmer - Onderdeel van een lich'installatie. Hiermee wordt de lichtintensiteit in een bepaald circuit geregeld. Oak: fader. Doek - Bij lijsttheater: het gordijn waarmee het toneel van de toeschouwersruimte gescheiden is. Oak: voortoneel. Donkerslag - Lichteffect waarbi j al het licht* dat op het speelvlak" staat, in een keer wordt weggenomen. Kan gebruikt worden am het einde van een bedrijf aan te geven. Doorloop - Onvolledige repetitie, waarbij het stuk of de techniek (technische doorloop) wei in volgorde gerepeteerd wordt. DraaitoneelInstallatie in of op de toneelvloer, waarbij een grate of kleinere cirkel am zijn as kan draaien. Zo zijn snelle decorwisselingen mogelijk. DubbelrolHiervan spreken we als een speier in een stuk twee of meer rallen vervult.

Aankleding - Van decor: alles wat los in het decor staat, met name oak de rekwisieten" die niet gebruikt worden, maar die aileen aanwezig zijn voor de sfeerbepaling. Van voorstelling: het totaal van de visuele elementen (decor, kostuums, rekwisieten etc.). Aanslaan - Het aaneenzetten van vakken" door een slaglijn", die van spijkers, of liever kikkers" geslagen word!. Aanvang - Met dit woord verzoekt de inspicient" vlak voor het begin van de voorstelling de spelers naar het toneel te komen. Achter - Dienstruimten, behorende bij hettoneel: kleedkamers, kapperskamer, koffiekamer, gangen, bergingen etc. Achterdoek - Doek dat het speelvlak" aan de achterzijde afsluit. Dat kan zijn een lichtabsorberend zwart gordijn, een strakgespannen beschilderd doek of een blauw horizondoek (zie oak rondhorizon). Achtergrondprojectie - Projectie van stilstaande of bewegende beelden of figuren op het achterdoek".

Cast - Aile spelers tezamen. Oak: ralbezetting. Circuit - Bij belichtingsinstallaties: de weg van de stroombran tot armatuur. Komt in deze weg een dimmer" voor dan spreken we vaak van een kanaal". Claus - Passage in een stuk die door een acteur achter elkaar gesproken wordt. Een claus kan dus bestaan uit een of meerdere zinnen. Computergestuurde lichtinstallatie - Moderne zelfcontralerende regelinstallatie voor toneelverlichting, waarbij van tevoren het gehele lichtplan" in het geheugen van de computer is gebracht. Coulissen - Aantal paten * en friezen" achter elkaar, evenwijdig aan de prosceniumlijn*. Vraeger, bij het coulissendecor, waren deze beschilderd met perspectivische voorstellingen. Door schuiven en trekken" konden snelle scenewisselingen gerealiseerd worden. Crossfade - Lichtovergang waarbij de oude lichtstand* langzaam verwisseld wordt met de volgende lichtstand.

Auteursrecht - Uitsluitend recht van de schrijver van een stuk (van iedere maker van een kunstwerk) of van diens rechtverkrijgenden, am dit werk openbaar te maken. Wie een stuk wi! spelen moet dit recht eerbiedigen en een vergoeding betalen, omdat het opvoeren als exploitatie van dat recht wordt gezien (zie oak royalty).

Barndoorns Achtertoneel-In het algemeen dat gedeelte van het toneel" dat niet dient als speelvlak" en dat aan het gezicht van het publiek onttrakken is. Oak: hetdiepstegedeeltevan het toneel, dat niet de gehele breedte van het toneel hoeft te beslaan. Afbreken - Het opruimen van de decors, rekwisieten" en alles wat verder bij de praduktie hoort. Afgaan - Het speelvlak" verlaten. Ook: een slecht figuur slaan op het toneel. Afklappen - Met behulp van klappen" of barndoors" de straal van een lichtbundel van een bepaald punt afhouden. Afplakken - Het merken, meestal met gekleurd plakband, van de plaats van meubels en zetstukken* op de toneelvloer, het grandkleed" of de vloervan de repetitieruimte. Bij meerdere bedrijven wordt voor ieder bedrijf een andere kleur gebruikt.

- zie klap.

BedieningspaneelRegeltafel met knoppen en schuiven waarmee licht" en/of geluid geregeld kan worden. Blank staan - D it wordt gezegd van een speier die op het toneel zijn tekst niet meer weet. Boek - Een volledig bijgehouden script met aile regieaanwijzingen: mise-en-scene*, licht-, geluid- en effectwachten *, en aile andere ding~n die vom een voorstelling belangrijk zijn. Boomfries - Opengewerkte fries" in de vorm van een boomkruin met bladeren. Bouwtekeningen - Tot in details uitgewerkte en van aanwijzingen voorziene tekeningen-op-schaal, die dienen als werktekeningen voor de vakmensen die het decor uiteindelijk in elkaar zetten.

Engels yak - Eerste vak" van het decor, vlak achter het proscenium' of de verstelbare toneelopening, parallel aan de prasceniumlijn*, am het toneel op de juiste breedte te brengen. Exterieur - Decor dat een ruimte in de buitenlucht voorstelt.

Figurant -Iemand die in een stuk geen andere functie heeft dan aileen zijn aanwezigheid. Oak: zwijgende of onbetekenende ral. Filterhouder-zie Decor - Alles wat het speelvlak* afbakent of op het speelvlak staat, waardoor de plaats van handeling wordt voorgesteld. Oak: achtergrondgeluid, geluidsdecor. Diafragma - Verzameling van over elkaar schuivende lamellen, die in het midden een gratere of kleinere opening laten. Voor een profielspot" kleurfilterhouder.

Fits - Uit twee delen bestaande scharnier. Door de ogen wordt een krommer" gestoken. Zo worden twee vakken" aan elkaar gezet. Fluiten - Streng verboden achter het toneel: brengt ongeluk! Fresnel-lens - Lens die het licht*

alWInJ ualolsaBj\;f - aUlqe:ll4:l!l UaMnOJjJaA ,mailinos ap UBAdln~ ap do ls~al apua~aB 1~8als laV') - ualads malunos ap dO uapJOM uauun~ pBllsaAaq ,SJadJaMUII~8S UBBmBM 'IBBZap jO laauolla~ uaAoq BnJq -doOI jO WJOjlBld IBWS - 6nJql4:l!l tl~81J IS~ JOOA~BBZ uas sI1Bo.lBulj~81IJaA -laaUOj ap JOOA uIIZ ~lllapJOOM1UBJaA alp 181U~8ajua sJadJaM1UOap :~OO aljBIIB1SUlsBulj~8IJJSAlaaUOIuas UBA 'laepJepuoJapel jO 'IBBlollaH-l4:l!l

UBBUaAnalS - Japn04Jamnal>t JBBqBlu~ -JaA uamal~ alaA UI uIIZ SJall'j azao uaJapUBJaA al ,1~8111a~ UBAmal~ ap wo UapJOM UB~lazaB ,JadJSM -UII~8S uas UBASUSI sp JOOA(aWBJj uas UI IBlsaaw) lBP '8IjSBld- jO SBIB pmal~aB UBAJSlII!j~8ll - Jalllnal>t uapJOM al (JOO~8Salz) PJOO~8S -sB jalu l!ao~ ua UBBjSBlpuBjS -jlaZ'laze6 ~eo~ uaa Jepuo 'snp UB~ ~BApueddBI~ ue3 ullz uapuoqJSA ueJeIUJB~8Slaw alp lBBjSeq ualep aaMllln lBp ,~B/\ - ltell puaddel>t

uaJapnjSUI ,aUa8S-Ua-aslw ap SJnapB ap laV') - uauazuaaul

uapJOM UB~j~InJqaB JBB~la BU USUUOJq aJapJaSW JOOAUBp azap lBPWO 'mnlBJBddBSBulualpaq BlulaM us uilz uaUUOJq laaA JS SIB BlllnN uapJOM 1~InJqaB uauuOJqsplnlaB jO -1~811 aJSpUB uauun~ ,ua~sjswo, JOOO pla~uaas6ulualpaq ap do uelolseB -UBBUepJOM UB~ UOJqsplnle6 jO -1~811 eplBBdeq uea IlqJBBM 'S11n8J18 e~8SIUOJ1~alajO -e~8sul~ela ullund -doou~sJee~Je/\ -laauedltaalSWO

uapJOM ISWBld -aB SJall'juSmal~ usuun~ uadwBI S~IIIJSPUOZjBap JOo/\ BUIj~81J -JaA ausws61B ua ,1~81Jpusunsls -Japuo JOOA'ISeuOjla~ ueAoq ,~SJl uaa UBB~Bql~8IllteqSJaH IISSpJeA ualap e~llJeB saMl UI leeu -Ollalj alp' ,u11JWnlUe8S0Jd ap do S~BB~'ullJ aBIPlaeq~uao - uf!llJeH .,~sop je~ UBAUS~~SJj -usdo jO us~~aJldo laH - ualeH 81a UapJBBq 'ueJJOUS 'USj -jadnOl 'ua~InJd :jWO~ JallelB-~JaM -JBB~laljlln IBM SSII\f - ltJaMJeeH

eew 10Jue6!e un~ smepB ep uezal SWOS'JOOA~nls alelj lelj jlez messlBaJ ep lsaal swos uezel ~nls lelj ueWBS SJelads ue messI6sJ lBp IBBWelSJa3 - 6u!Za1 apnlaJd jO PUBJIS:~oO .,10dslaljoJd a61WJOA -sdlJla aJspal JOOA 1~InJqa6 nu 'WBBU -~Jaw USS 6uOJdsJOOUB/\ - 0lta1 81a us~eop ',ualaISIM~aJ 'plnleB 'J08ap :SIBOZ'SI Blpou 6uIJlalSJOOA uaa JOOA IBM SSIIBUBAuepBI ue6BM -148BJAap UI jO lin - uassol/uape1

ua6ulBaMaq ap UBAuallSjs l!U~8S do lay :~oO ua~Bw USIIOJunlj UI smapB ap SIp C81a UBBBjB'uswo~do 'ua))lz 'UBBIS'usdOI) ua6uIBaMaq ep UBAIBBlollaH - aua:ls-Ua-aSIIN UIIJjJBljalz - uf!lUapPIIN uapJOM UB~ plalaB Ja~JalS -JaA uaa JBBUuaplelj8sa6 jO ~llla6 C81aJepJWaJpuBq 'UOOjOJ8IW'IBBld) USUUOJqepUallllj8SJeA lin plnle6 (SJapBj) UaAlnlj8S UBAdlnljaq lew IlqJBBM 'alWIIBlsulsplnlaB UBAlaap -Japuo -laaueL6uaw/la,el6uaV1

uapnolj al6eM lund PIBBdaq uaa UBA ,llj8111Slj WO jO uapllw -JSA aj ,1~81J100J1S o 110 uapJOM w UB~ISUsJ6aq aOl uallnq JBBUIspunq -llj811sp aaWJBBM ',JadJaMUlllj8S uaa UBAsual sp JOOA(, SJOOPUJBq) uS1BId'(SjJBMZ) UBAlaslslS - del>t ., US~~SJl sp UBAuaMnol sp jO 'ualaddo~ Sl ,US~~BA WO ,uaul1J6BIS PISSqJOOAllq'jezaB1SBA USpJOMUB~MnOl USSljJSAOJBBM 'dWBI~ jO ~BB~ aleqqno - Jaltltl>t IWJOA.. PUBMSpJSIA, elj8SIB -BW ap ~llJuaBla snp WP ',wnlu -a8soJd IS~ JOOp ueplelj8sa6 SI alWlnJSJaMnOlj8SS01 ap UBAlaeUOl la~ IlqmBM JalBaljl uss :JelBaljllSIIJ jO -, wnlus8S0Jd -Jalea4USeltlt!!>t lqel ap UBAall asp -aB uaa UBAUSjBI6sM - uadde>t

laza6 UapJOMJBB~la UBB ,ue~~BA ueuun~ 'ua~als al ,uaSllj UBAue60 ep JOOp sJa~llds azap JOOOua60qa5wo SI do~ ap UBAJBBM 'Js~lldS -JawwoJ>t JOoqleJj alz - Jooq6eeJ)I

Jwap la~ Ilq puassBd jaljow uae UI jO UBAmel~ ap UI ullz PJapll~8saq UB~psal~ jeH pMnoqa61PJOM J08ap la~ dOJBBM'SBAUB8jO alnl JBBMZ UBAIBlsaew 'pael~ uauuBdsa6 JaOIAlaauol ap JSAO - paalltPUOJ~ 81aw51alnals uas 'jJB~ uee :uaAsB -a6 USpJOMUB~ WJOAaplBBdeq uaa ,JadJaMUlllj8S uaa UBAlapunq -llj811sp eaWJBBM Ja~sBV')- oqo~ llj8BM SIZ -l4:leMPlnla~

,us~~SJj UBAdln~aq law uaselj -s6 UapJOM uauun~ UI us~~njSJ08ep ap JBBMsln~laSUojs60~ laH - de)l aIjBIIBjSUISplnlaB jO -sBulj -~81Isq sp UBA,11n8J18 US3 -Ieeue)l

pJSalsdsJs61PJOM ISSUOllS~ do I~UIWlj8ss5 ua pael~JaA BIP<lIlOA ISJaa lalj JOOAIlqJBBM 'SalBJausB sp UBAalSJS3 - alm'ldaJwnnlSO)l .,leqB~ll~BJd usa UBA~nlSJapUO JBBqMnoAdo - !OO)l ua5UBlj al uapausq JBBUllj8aJ WO uadJOM1UO',JedJaM -UII~8S xaAU08-0UBld - Jalt0)l )azaB1SBA ,JOOlj8S uaa jO uapno~a6 lPJOM 1~8lMuaAa UI ,~SJj uaa aaWJBBM 'llj8lMa5 uaJszl1 JaUlal~ jO JalOJ8 - (afhlnl)l sljJojoW uas UBAdln~aq law USpJOM PI8BJp -JaA UB~us sln~JadJaMUII~8S IS~ JOOAPJSS1UOws6 SI lalMlasslMmal~ ISH .,SJalll!mal~ spuelll~JSJeA JOOA uajB61aW jll~8S -lalMlaSSIMJnal)l

uapnolj ellepow UI J08ap IS~ WO 'PJBBlj uas jO jJood uaa '5U1uadomsp ap JOOASI US~OJqJSp -UOlBIPUOJBsp JBBMJBBp ,~BAJ08ep uas UI dU1SuaJaZrl- Jaz[!do01 llj8BM alz -l4:leMl4:l!1 ,UBldl~811)alj uswBzal uapUB1Sllj81J allB UaWJOAUalZJOOA,Uallj8BM UBAue pJawwnua8 uaUUOJqllj81J alp UBAJapal UBA ,a)~Ja)s ue ~InJq -a6 UI uauuoJqllj811 :SIB UaAeJ~8Sa8 ~nlS IS~ UBAluawow PIBBdeq uaa do alwnllsl~8ll - pUelSl4:l11 uapuBlsl~811 ap UBAualssslM IS~ JOOA,ual~8BM ap snld 'USUUOJq -1~811 pualll~8sJaAsp UBAalpunj ue a ,el~JalS law jaaldw08 'ueAaBaBuBB ullz ,USPUBjSl~81JSIIB apJoBIOA do UUBBMUBld I~JeMaBlln - Ueldl4:l!1 uapJOM ueuun~ ueBuB~e6 ,SJSdJSMUII~8S UBBJBBM ',~BIAleeds la~ uaAoq uez -Inq UBAlalsueWBS - puo,eldl4:l!1

uapJOM pJaplllj8s -sq UB~ ua USPSjjS JOOAj~InJqa5 lpJOM USpJOMPlaadssB ~sop jlp JS1~8BSUS8S uea UB~ ua ualz Sl UBA Jaaw SlalU BUIJaS10IdIBBZep llnUBA Ja SIllj811S5UBBJallj8B UB/\ Blllj8lZ -JOOpUOBlpallOA 1~81Je6uBBUaJOA UBA'~aop Bljlj81ZJOOO- ltaopsee~

uaJaIOJ1UW S) jO USJalaq -JaA al Sluua~ls~al unlj wo puallnlS -iln 'Jnassl5aJ JapUOZ ~BBAlBP U80P smsp\f ,aua8s-ua-aSIW JapUOZ 'eljljsdaJ1S~al alleus - ahUee!lell llajsJOOA sln~suauulo alWInJ uas lBP J08S0 - JnapalUI .,aUlqB81~811 ap ua lUill81dsUi uessn) BUlpulq -JaA SISBA:~OO uadaoJ laSUOlla~ JBBUSJalads ailBIIB1SUIezep BIA ~O(' UB~jUillJldsul ao jJnaqaB laaUOlley do IBM pJOo~s6 UepJOM UB~'SJaWB~ -peel~ ep UI~llJe~BZpjOO~ ',Jel~JB SSWJBBMSIjBIIB1SUI- wO:lJalUI ., ueBBnJq jO ueBuBls ',Ue~~eJl UBBue~~nlSJWep jO ue~eop ',1~811 UBAueBuB~do jeH - ua6ue4uI lapunqllj81J uaa UBA(US~BWsnnjjlp) Ual00J1SJaA ua ual~8BzJaA IS~JOOA Jalll::l-lSOJ:I (,sauj -ua~loM ',saujwooq) J08ap ja~ UBA laap SIBua mSI~ UI laM ~oO uewau -IUD al mnlBJBddB ua PuojEldlasuOl IS~ do 1~81Z la~ sJsMnO~8saolsp WO lBuB~ laauolla~ uaAoq IBB1UOZUO~ ,~eJl uee UBBelp (pueJeqJosqBl~811 snp us 'jJBMZ IBlsaew) dBl- SaIJ:I uspelqJeA BueJ1S jUawnJlsulllP uellnz ,SJelSeeW -leeuoljaze61SBA1PJOMJeOIAleaUOj ep do ,JOOlj8S uee aeWJBBM 'BBBJ~ Jepuoz jO ISW eljJo08 - JOoqlaJ:I 1'00J1SJaA I~JBZJaA ,JedJeM ue -ull~Js uaelln lepunql~JII uee UBA

waelsl\s JOOjBWaSjO ~8SIjBwnaud-oJl~ale usa UBAdln~eq lew ueAO~8se6 suel ap JOOAISB~ ep llnUBA PUBIS -jB do uepJOM SJallljJnel~ epualll~Js CjeA ao slnljJedJeMUlllj8S je~ JOOA pJeelUOwaB' ,SJellllmel~ eJBqBeeM -aq jew JSB)l- JeeiaSSIMJnal)l uaAo~8saB UapJOM UB~ ,Jalll! -mal~ uaa UUBBM'.JedJaMUII~8S uea UBAsuel ep UBAuepllz eup

Iaeuolla~ do l!ee~ I~JIZ peoB sn8lu~8el ep jBpOZ 'pMnoq -a6 IBBZep UIJej~8B aUlqB8j~JII ap SI ue6mqMno~8s aUJapow ep UI WUIAaq UIplnlaBjo/ua .1~81IJOOA mnlBJBddBSBuluelpeq ep ~81ZJBBM

uewo~do ualBI WBBZ6uBI plnle6 PIBBdeq jO .PUBjSl~811aplBBdeq uee (JaPBj jO) ,JeWWlp UBAdln~eq laV') - uape,ul

(f)

I-

Open doekje - Applaus midden in

een scene.

--,
:::::i Z 0 0 0
II

Opkomen - Speelvlak betreden.

0 ring over produktie, waarorj de directie, regie, technici en ontwerpers wei, maar de spelers niet aanwezig zijn. Er worden technische, organisatorische en financiele problemen besproken.

Rolwagen - Lage praktikabel* op zwenkwielen, die snel op- en afgereden kan worden, zodat snelle decorwisselingen mogelijk zijn. Rondhorizon - Strakgespannen
horizondoek, dat zijkanten van het daardoor aan die grensd. Geeft de grote ruimte. doorloopt aan de speelvlak", dat zijden wordt beindruk van een

de lichtbundel, dat wil zegyen de lichtbundel versmallen. Dit in tegenstelling tot spreiden", wat de lichtbundel verbreedt.

Profielschijnwerper - Optisch inPan - Horizontale beweging van een lichtbron, waarbij de lichtbundel van de ene zijde van het ton eel naar de andere wordt gebracht. Ook: als het geluid overgaat van de linkernaar de rechter luidspreker en vice versa. Par-light - Schijnwerper"
waarbij lamp, refleclor" en lens een vasle positie ten opzichte van elkaar hebben. strument, dat gelijkenis vertoont met een diaprojector. De lichtbundel kan door shutters*, diafragma's* en gobo's" scherp begrensd worden in respectievelijk vierkante, ronde of grillige vormen.

Spreiden - Het verbreden of wijder maken van de lichtbundel van de schijnwerper", door het veranderen van de afstand tussen de lamp en de lens (zie ook spotten*). Statief - Verstelbare driepoot,
waarop een of twee schijnwerpers' gemonteerd kunnen worden.

Royalty - Vergoeding die een

schrijver uit hoofde van zijn auteursrecht* krijgt voor elke keer dat het stuk wordt opgevoerd. Het geld wordt gelnt door de uitgeverij, de literair agent of de BUMA (muziek), die hel dan weer aan de schrijver geven.

Projector - Uchtarmatuur met een zeer krachtige lichtbron (CSI of Xenon) waarmee met behulp van dia's of films voorslellingen op een doek geprojecleerd kunnen worden, ongeacht de bestaande lichtsituatie. Proscenium - Muur die het ton eel scheidt van de toeschouwersruimte, met daarin uitgespaard de toneelopening waarin het doek" hangt. Ook: het stukje toneel voor het doek, het voortoneel" Prosceniumlijn - Basislijn, evenwijdig aan het proscenium*, van waaruit gemeten wordt bij het opzetten van hel decor. Prosceniumtheater - Schouwburg waarin toneel en zaal gescheiden zijn door een proscenium" Ook: lijsttheater*.

Sterkte - Uchtintensiteit

of geluidsterkte. Beiden worden uitgedrukt op een schaal van een tot tien.

Stijl- Vertikale latten in hel frame van een vak*. Strijklicht - Verlichting van grote, vertikale vakken of doeken, bijvoorbeeld een achterdoek" of rondhorizon*, met behulpvan armaturen met spiegel, maar zonder lens. Strobe - Effectlicht: lichtbron die
korte lichtflitsen afgeeft. Wat met dit licht verlicht wordt lijkt langzamer te bewegen dan werkelijk het geval is. Gevaarlijk voor de ogen!

Persoonlijke rekwisieten - Rekwisieten* die een spelerbij zich draagt en waarvoor hij ook zeit verantwoordelijk is, al zal de rekwisiteur of tweede inspicient de acteur of actrice wei controleren. Bijvoorbeeld: zakdoek, portefeuille, wandelstok, horloge etc.

Schijnwerper - Aigemene benaming voor een lichtarmatuur die een lichtbundel geeft. De naam zegt dus niets over de s66rt lichtbron.

Schmieren - Opzettelijk de voorstelling verstoren door medespelers aan het lachen te maken.

Pipo - '/2 KW schijnwerper* convex-lens en verstelbare lichtbundel.

mel

Schoor- Houten of ijzeren stut, al of

niet verzwaard met kluitjes*, waarmee vakken" worden vastgezet.

Plankenkoorts - Verschrikkelijke ziekte die zich op allerlei manieren kan manifesteren: knikkende knieen, stemverlies, blank staan* etc. Oorzaak: angst voor optreden in het openbaar. Plattegrond - Grondplan van het decor, op schaal, waarmee het decor kan worden uitgezet. Wordt ook gebruikt om de positie van meubels, zetstukken* etc. te bepalen. Poot - Lappen (meestal zwart) die
aan een trek* vertikaallinks en rechts van het decor hangen, om het publiek het zicht op het zijtoneel en de opgestelde apparatuurte ontnemen.

Strooilicht - Diffuus licht*, dat buiten een lichtbundel van hoge intensiteit valt, kan afgeklapt* worden.

Shutters - Schuiven in profielspots", die rechthoekige kaders maken en waarmee de vorm van de lichtbundel veranderd kan worden. en andere lichtarmaturen: spiegel of glanzend metaal, opgesteldachter delamp, waardoor het licht" in een richting wordt gestuurd. Een reflector* verhoogt de lichtintensiteit.

Reflector-In schijnwerpers*

Siaglijn - Touw waarmee vakken"

aan elkaar gezet worden, door ze om kikkers * te slaan.

Technische doorloop - Repetitie

waarbij aile technische zaken (licht', geluid, effecten, doek etc.) in volgorde gerepeteerde worden.

Souffleur - Letterlijk: iemand die

met een zuchtje de blaast. In de praktijk de tekst in de hand zegtals zij hun tekst tekst in je oor iemand die met de acteurs voorniet meerweten.

Theater-in-het-rond - Theatervorm waarbij het speelvlak" in he! midden ligt. Het publiek zit er rondom. Tilt-Vertikale beweging van een lichtbron, waarbij de lichtbundel van hoog naar laag wordt gebracht.

Portanz - Vertikale rij schijnwerpers * vlak achter de stijlen van het proscenium" . in het decor die echt moeten werken, bijvoorbeeld een raam dat omhoog geschoven moet kunnen worden, een klok die loopt'of slaat, een revolver die echt moet werken, etc.

Practisch- Termvoordingen

Reflectorschijnwerper - Schijnwerper* waarbij gebruik wordt gemaakt van het bundelend karakter van sommige spiegels. Het licht* wordt met behulp van een kapje op de lampvolledig uitgestraald naarde spiegel achter de lamp, die het licht bundelt in vrijwel parallelle stralen. Door de lamp ten opzichte van de spiegel te verplaatsen kan de bundel veranderd worden. Regeltafel- zie bedieningspaneel. Rekwisieten - Aile dingen die op
het toneel gebruikt worden bij het spel en die niet horen bij de aankleding* of het decor. Zie ook bij persoonlijke rekwisieten.

Souffleurshok - Ruimte voor de souffleur", afgedekt met een kapje dat midden in het voetlicht* iets boyen de toneelvloer uitsteekt. Tegenwoordig in onbruik geraakt: de souffleur heeft een plekje links of rechts van het toneel. Special- Uchtbron funktie, bijvoorbeeld iets dergelijks.
met bijzondere haardvuur of

Toi Toi - Dit wensen toneelspelers

elkaartoe bij de premiere. Vraag niet naar de betekenis, maar weet wei: aile andere wensen brengen ongeluk, be halve misschien 'Hals- und Beinbruch' .

Toneel- Ruimte waarop het speelvlak" is uitgezet. Ook: het speelvlak zelf.

Speelplan - Kalender waarop de

data en plaatsen zijn aangegeven waar het stuk gespeeld zal worden.

Praktikabel- Plaatselijke verhoging van het speelvlak*, bestaande uit een (meestal opvouwbare) kooi" met daaroverheen een dekplaat. Preset - Mogelijkheid om een lichtstand * van tevoren op het bed ieningspaneel van een lichtinstallatie in te stellen, ongeacht de bestaande lichtsituatie. Produktiebespreking - Vergade-

Toneelaanwijzingen - Aantekeningen in het boek* over zaken of handelingen op het toneel.

Speelvlak - Daar waar de voorstelRekwisietentafel- Tafel(s) achter

het decor waarop 's avonds in een vast patroon de rekwisieten" voor het stuk liggen uitgestald. De spelers kunnen dan blindelings vinden wat ze nodig hebben, en wat ze niet meer gebruiken leggen ze ook weer op zijn plaats terug. ling zich afspeelt. Oat hoeft dus niet aileen maar het toneel te zijn.

Toneelmeester- Personeelslid van

de schouwburg, die verantwoordelijk is voor hettoneel enalle installaties die daarbij horen.

Spot - Uchtarmatuur
lichtbundel.

met regelbare

Spotten- Richten van het licht* van

een schijnwerper* en instellen van

Toneeltoren - Het hoge toneelhuis

(zie kap) van buiten gezien.

-allBld ep pUBq~Bld leVIJ- ua"a~!n "jJoo~ 10Jullz Ilq lelu lBP laop 10 15ez SIal lads le~ suepll) elp mePif - uallell IOJap ~!n

"ua~laJaq al uapalla a~:)sllsBIUBI lapallB 1~:)lIjJBMZ law ullz eA epueJesuOnlllo alliM lew ellBu Iqwo:) ul "I~JlIleIOIA-BJlln - ~lI:>!I eMZ "~BI/\Ieeds le~ uallnq 'leauOl le~ UB/\ueluB~llz eo -laauoP'!Z "uelliz lBBB IBBZap UI ueSlBBld epuel -1'~JSJe/\ do elp pUBwel JOOp PIBBd -eq UepJOM10 pue~ele5ul UapJOM puoJBellBld uee do ueuun~ ueulli -1~:)IZ "uelZ UB~ Bou ~ellqnd le~ IBM ue/\eBuBB elp ueulll - uau!!I~lI:>!Z "ueJaunOWB:) el ,UOZUO~pUOJ uae UBA,ual~:)II~lulS ep wo ISBdeBeOl SWOS"IinziO 'ueels 'wooq '~InJlS uea :WJO/\ aplBBdeq uee UI uapeuseBlln ~BBt\ "JOJepla~ ueuulq lBBlS Ilez~:)lz do lBP '~nlSJo:)ep IBid - ltnls~az "UepJOM puelpeq BUll~:)IIJe/\ <Iaauol ep JOO/\ ,eulqB:)I~:)11 ep llnUB/\ ,SJeWWlp lew IBlseew UB)I "elWInJSJeMno~:)seol ap UBA BUI)~:)lpe/\ aueweBlif -llI:>!IIeez "PlaOp -eq alWInJSJeMno~Jseol ap aaw -JBBp lPJOM ueewaBIB le~ ul-leez
(J) J

"pJaeladeJe5 UapJOM uepalJe -splnla5 ue ,uapuBISI~:)11 ailB apJO -510A ulleM JBBMJBBW 'SII~I~:)sa5 -Japuo lads le~ IlqJBBM 'ueJaladeJ UBAJelUBVIJ uell 'llI:>eM ~ollll:>eM '(,I~JBMplnle5) plnla5 uea 'mepB UBAlswo~do :SIBOZ'uewowepuo UapJOMleow alpB eplBBdeq uea BUJBBM JBBqe510 PJOOM-llI:>eM

uewJOA-JalBa~1 aJapUB JBBU1~:)OZ -a5 51pJOOMUe5allPJOM ua~~eJleq el5ulilalSJOOA ap Ilq JeeM ~ellqnd le~ wo "uapleJaM ueple~:)sa5 UI~ellqnd ue SJeleds ISIBBld ~BBJdsIB ezeo "ue~ll~ UB~ueuulq JBBUmnw uee wop ,wn~el)s, ~ellqnd le~ lBp ue ueJnw jOllAuessnllleedslB ~:)IZ ~nlS le~ 10SIBuaop smapB ep lBP SJeleds ue ~ellqnd uessnl ~BBJdSIB apue511MzI1lSuae ~llIue513 "JelBe~1. -ISB~~II~ UIIBBI:)eds - pueM apJa!A

",selllnl~ UB/\dln~eq lew UepJOM Ple5eJeB 1~:)IMueBalle~ ~IIIJep -UOZIB~eJl eJepel JOO/\PUBM ezep UBBUB~sue/\el "UapJOM puelpeq ,ue~~eJl ap eeWJBBM uedOI ueMnOl ep SBUBPBBM PUBM - pueMualtltaJl "JBB~leJel~:)B ue~~eJlIBlUBB uee ue5uB~ eOI -JeIH ",Uelod ue ,uezeul ',ua~~Bq -sJe~ ',SJedJeMUII~:)s UB/\ ueBuB~ -do le~ JOO/\~OO "UelBp uelBl el Jeau llnJBBp 10uesll~ ueuun~ el,dB~ ep UIJo:)ep le~ UB/\uelep 10 ue~eop epuleuel 'UepJOM UB~ ue50M -aq Jaeu ue do UeIIOJlB~ue ueMnOl UB/\lalsuewBs uee UB/\ dln~eq lew elp 'Ieeuolla~ UBAelpaaJq ep JaAO BUBISueJezl, alBluozuOH - ltaJl "IOJ-eilsa/\BJI :~oO "lPlaaqlln as~as eJepUB ep UB/\uoosJed uaa Jalads ep IlqJBBM 10JlaauOl - allSalleJl

f-

::::J Z
W

a:
0 0

"Sllln BUI)~:JlpeAleauol ap SIB laauol la~ UB/\ BUI)~:Jlpat\ -llI:>!lltJaM ":Jle '~aop 'pelle IBBIJads '(I~:)BMl~:JII) lassIMl~:)1I uaa

"p51/\elSJe/\ UepJOM ,~B/\ uae UB/\ eWBJlle~ UB/\ue~eo~ ep eeWJBBM 'IBBuelBWlBBld unp UB/\ ue~eo~ -euo - ualtaOlls6u!6!lIaISJaA "~eop le~ J99/\ leeuOl ~nlS le~ snp leBeJ ep UI "ueddBJllO "l~eelSlln ,wnlue:)soJd le~ JOO/\lBp ,sleqB~I)~BJd 'SWJOIlBld UB/\ dln~eq leeuOlle~ UB/\~nlS lBp JelBe~I(lsllI) lew pBoo~e5do SI ,~BI/\Ieeds le~ -wnlue:)soJd le~ ul-laauoooA JBBMJBBO- 6u!6ollJall/600llJaA "UepJOM "uapelle UB~ p510/\aB lBeeMeq leauolle~ do alBI:)eds JOO/\UapJOM UB~1~InJqeB ~JIZ elp pUBwel lepunq alp lew lBP -oz '(III) ue uBd ~oo elz) UapJOM UB~ lBP Jeol/\Ieeuol ep UI ~lnl - ltlnlleA ue50Maq BUll~:)U alB~ljJeA ue elBl ,uaJo~:)s wop -uozuo~ UI ~llIe~~Bw lepunql~:)11 ep punelsaB ua' ,uaulllBBIS JOOp10 lBP pJaalUOwa5 oz SI JadJaMUII~:)s ,sJewwoJ~ ua, uaSlllJOOPlaZaBuaa eo "\.IaaB ~al/\I~:)11apuoJ apulllwO -UBB UapJOM ua~~Bt\ ":)la ~B/\doIS -dJe~:)s uaa alp' ,Bw5BJIBIp puallnls '~BNnep '~JaMWBBJ:al):)unl ullz JBBU Blpello/\ ua llellsualull~JII eBo~ pwaouaq lPJOM ~B/\ ua3 "PlalSaB law ,JedJaMUII~:)S -lods610A -ueWBS UepJOM sJoJap llnJBBM luawelesIsB8 "~JeMWBBJpaal~aq "~InJquo UIJeew ue Jeew I~BBJ1~:)11 -leot\ "uapUOls leauolle~ UBApUBJ IBBUalBWlBBld10 elnluBds leVIJ- lteA ep SBUBIsa1lldall0 10 uedWBISJBB~ IlqJBBM 'Bul)~:JI{Je/\laeuol aJaBeoJ/\ lin uawo~eBjJoot\ "ueqqe~ alpunl apueUnelSJapUO uae 5ull~Jlleq ap Ilq elp ',wnlue:JsoJd la~ UB/\ pUBJ ap S5UBI ua~~Bql~Jll - ~lI:>lnaOA "(":Jla laeuol uado' ,puOJ-le~-ul-JeIBa~l) "alWInJalliledeJ ap UBAJeol/\ ep 10 ,paal~puoJB le~ 'JaOI/\laauol ap do ue/\eBuBB JO:Japla~ UB/\pUOJB

"5ul)~Jllaq alBI:)eds ua ,~eopsBBB UB/\dln~aq lew ua5aJ~ -Je/\ ~BB/\lPJOM palla 110 "IBB5Ja/\0 aJepUB la~ UI ezllM a~:JsI5BW ISBB~ do JOJap eue la~ IlqJBBM '~eop uedo Ilq BUlieSSIMJOJao - alleWJoJsueJl "UepJOM ueuun~ uaBuB~eB ,SJadJaMUII~:Js UUBBM'~eJ IBB~ljJet\ - uaJOl