borlar Hukuku- Snav Sorular

S.. HUKUK FAKLTES 2007 2008 RETM YILI BORLAR HUKUKU GENEL HKMLER BTNLEME MTHANI 18.07.2008 rencinin Ad Soyad: No :.. Vize notu: (...) artl gemek iin gerekli not: (.) Normal retim ( ) II. retim ( ) Salon No: (..) Sra No: (.) TALMAT: 1. Sre 120 dakikadr. 2. Mevzuat kullanmak serbesttir. Ancak Trkeletirilmi ya da sadeletirilmi kanun ad altnda yaynlanan almalara izin verilmez. 3. Cevaplarnz braklan boluklara yaznz. Dilerseniz silinebilir kalem kullanabilirsiniz. 4. Cevap anahtarna www.sahinakinci.com adresinden ulaabilirsiniz. 5. Notlar aklandktan sonra btnleme imtihan ile ilgili deerlendirmelere yine ayn web adresinden ulaabilirsiniz. SORULAR OLAY: Son derece fakir olan hukuk fakltesi rencisi (), arkada (A)dan, mezuniyet trenine gitmek iin yarm gnlne dn ald araba ile faklteye doru yola kar. Yolda giderken dolmu bekleyen snf arkada (B)yi grr ve onu da arabaya alr. Trene geciktiini dnen (), 140 kilometre hzla ilerlerken yoldan kar ve kar yolun kenarna kurallara uygun bir biimde park etmi olan (K)ya ait lks bir Mercedese arpar. Olayda () ile (B) yaralanr, Mercedes ar hasar grr. Olayda ()nn yzde yz kusurlu olduu anlalr. Soru 1. Bu olayda kimler ara iletendir, neden? (8 puan) Bu olayda (A) ile (K) ara iletendir. nk her ikisi de kazaya karan aracn malikidir. (4 puan) Kazay yapan () ileten deildir. nk aracn uzun sreli ariyet alan ileten olur. Ksa sreli ariyet alan kii ileten olmaz. (4 puan)

Soru 2. Olayda zarar gren (K) ve (B) kimlere kar hangi hkmlere gre tazminat davas aabilirler? Zarar tazmin edildikten sonra kim kime hangi hkme gre rcu edebilir? (10 puan) Olayda (K) ve (B), aracn ileteni (A) ile arac kullanan () aleyhine dava aabilirler. (A) aleyhine Karayollar Trafik Kanununda dzenlenen, kusursuz sorumluluk (tehlike

sorumluluu) esasna gre dava alabilir. () aleyhine ise haksz fiil hkmlerine gre dava amak mmkndr. (4 puan) (K) aleyhine dava alamaz. nk arac iletilme halinde olmad gibi olayda kusuru da bulunmamaktadr. (2 puan) BK. m. 51e gre, zarar (A) tazmin etmise ()ye rcu edebilir. Fakat () tazmin etmise (A)ya rcu edemez. (4 puan)

Soru 3. (A), kendi aracnn urad hasar dolaysyla () aleyhine tazminat davas aabilir mi? Bu mmknse hangi hkmlere gre aabilir? Mmkn deilse neden aamaz? (6 puan) (A) ile () arasnda bir ariyet (dn) szlemesi vardr. (A) aralarndaki bu szleme ilikisine gre () aleyhine dava aarak zararnn tazminini talep edebilir.

Soru 4. Bu olayda tazminatta indirim sebebi grebiliyor musunuz? (B) ve (K) asndan ayr ayr deerlendiriniz. ()nn fakir (K)nn zengin olmas bir indirim sebebi olabilir mi, neden? (10 puan) Bu olayda, BK. m. 44/IIde ngrlen hakkaniyet indiriminin talep edilmesi dnlebilir. Fakat bu hkme gre indirim talep edilebilmesi iin tam tazminata hkmetmenin borluyu mzayakaya drecek olmasnn yannda zarar grenin ekonomik durumunun iyi olmas ve zarar (Arka sayfann stndeki bolua yazmaya devam edebilirsiniz) verenin de kasten yahut ar ihmali ile zarar vermemesi gerekir. Olayda, m. 44/IIde ngrlen hakkaniyet indiriminin iki art tazminat talep eden (K) asndan gereklemitir. Fakat () 140 kilometre hzla gittii iin ar kusuru vardr. Bu nedenle m. 44/IIye gre indirim yaplamaz. (5 puan) (B) arata hatr iin tanmtr. Hatr tamas halinde Karayollar Trafik Kanunu sorumluluu genel hkmlere tabi tutmutur. Bu durumda BK. hkmleri uygulanr. Hkim, somut olayn zelliklerini ve zarar verenin o ite bir menfaatinin olmadn dnerek tazminatta indirim yapabilir (BK. m. 43). (5 puan)

Soru 5. Kazadan sonra Mercedes tamamen hurdaya km, yeni araba alncaya kadar (K), iine taksi ile gitmek zorunda kalm ve taksiye dedii paralar da () ve (A)dan talep etmitir. (K)nn byle bir talebi olabilir mi? Bu olayda denkletirmeye konu olabilecek yararlar var mdr, varsa nelerdir, aklaynz. (6 puan) Eer (K) arac olmad iin taksiye binmise ve gerek ekonomik durumu gerekse sosyal stats gerei dolmu vb. aralarla iine gitmesi (K)dan beklenemiyorsa, bu durumda (K) taksiye dedii paralar da tazminat olarak talep edebilir. (2 puan)

Bu durumda denkletirmeye konu olabilecek iki yarar vardr: Birincisi Mercedesin hurda olarak arzettii deerdir. Bu deerin Mercedesin deerinden dlmesi gerekir. (2 puan) kincisi de taksiye binen (K)nn tasarruf ettii akaryakt giderleridir. Kendi aracn kullanamayan (K) bu vesileyle benzin parasndan tasarruf etmitir. Bunun da zarar miktarndan dlmesi gerekir. (2 puan)

Soru 6. (A), zarar miktar belli olduktan sonra davaya gerek kalmakszn (K)nn zararn tazmin etmek istemi ve (K)ya bir mektup yazarak 15.07.2008 tarihinde iyerine davet etmi, geldii takdirde demeyi derhal yapacan bildirmitir. Ancak bu tarihte (K) (A)nn iyerine gitmemitir. Bunun zerine (A) tevdi yeri tayin ettirmek zere hkime mracaat etmitir. Bu olayda kim ne zaman temerrde dmtr? Siz hkim olsaydnz nasl karar verirdiniz, neden? (10 puan) Hkimin tevdi yeri tayin edebilmesi iin alacaklnn temerrde dmesi gerekir. Para borcu gtrlecek borlardandr. Bu nedenle (A)nn bu paray (K)nn ikametghna giderek demesi gerekir. (A)nn iyerine gitmeyen (K) alacakl temerrdne dmez. Bu nedenle tevdi yeri tayini talebi reddedilmelidir. (4 puan) Bu olayda borlu olan (A) temerrde dmtr. (2 puan) nk haksz fiil borlusu, haksz fiilin gerekletii anda temerrde der. Bunun iin ihtara ya da belli bir tarihin dolmasna gerek yoktur. (4 puan)

METN SORULARI: Soru 7. Hukuka aykrlk ba (normun koruma amac teorisi) nedir? Davranla zarar arasnda hukuka aykrlk bann olup olmad nasl tespit edilir, rnek vererek aklaynz (10 puan). hlal edilen normun koruma amac ile zararl sonu veya tehlike arasndaki ba hukuka aykrlk ba ad verilir. (1 puan) Bir kimsenin bakalarna verdii zarardan sorumlu tutulabilmesi iin sorumluluun dier artlar ve hukuka aykrlk dnda hukuka aykrlk bann da bulunmas gerekir. Bu teoriye gre bir kimse, ancak ihlal ettii hukuk normunun nleme amac gtt zarardan sorumlu tutulabilir. Her hukuk normu belli zararlar nlemeyi amalar. Ya da belli menfaatleri korur. Eer zarar gren kii ihlal edilen norm tarafndan korunmuyorsa tazminat talep edemez. hlal edilen normu hangi menfaatleri koruduu ya da hangi zararlar nleme amac gtt, yaplacak bir yorum sonucu (Arka sayfann stndeki bolua yazmaya devam edebilirsiniz) belirlenir. (3 puan)

Bir olayda hukuka aykrlk bann olup olmadn tespit edebilmek iin ihlal edilen normun kimleri koruduuna ve hangi zararlar nleme amac gttne bakmak gerekir. Dier bir deyile, zarar grenin tazminat talep edebilmesi iin ncelikle ihlal edilen norm tarafndan korunan ahslardan olmas gerekmektedir. rnein bir sanat ldrld iin konser organizatr de zarar grmse, organizatr ldrenden tazminat talep edemez. nk adam ldrmeyi yasaklayan norm, organizatr koruma amac gtmemektedir. (3 puan) Zarar grenin tazminat talep edebilmesi iin zararn, ihlal edilen norm tarafndan nlenmek istenen zarar olmas da gerekir. rnein dolmua fazla yolcu alnd iin hrsz kalabalktan istifade ederek yolculardan birinin czdann almtr. Burada fazla yolcu alnmasn yasaklayan ve bu olayda ihlal edilen norm, trafik kazasndan doacak zararlar nlemeye yneliktir. Bu nedenle yolcu hrszlk dolaysyla ofrden tazminat isteyemez. (3 puan)

Soru 8. Defi nedir? Ne zamana kadar ve hangi tarafa ileri srlebilir? Definin ileri srlmesinin douraca hukuk sonular defi trlerine gre rnekler de vererek aklaynz. (8 puan) Borlunun borcunu kabul etmekle birlikte, dememek iin kanunun kendisine tand bir hakk ileri srmesine defi ad verilir. Defi hakk hak sahibine, kendisine kar yneltilen bir hakk belli oranda etkisiz klma ya da sonularn tamamen yahut ksmen engelleme, snrlandrma veya ortadan kaldrma yetkisi verir.(2 puan) Defi borlu tarafndan davann ilk aamasnda (ilk cevapla birlikte ya da cevap verilmemise ilk celsede) ileri srlebilir. Bu aamada ileri srlmemise bir daha ileri srlemez. (2 puan) Defi eer kesin defi ise alacaklnn talebini kesin olarak engeller. Alacakl artk borluya kar byle bir talep ileri sremez. rnein zamanam defi kesin defilerdendir. Alacan zamanamna urad defi olarak ileri srlmse artk bir daha ayn konuda dava alamaz. (2 p) Kesin olmayan (geciktirici) defiler ise alacaklnn talebini geici bir sre engeller. Defi hakk ortadan kalktktan sonra alacakl ayn konuda tekrar talepte bulunabilir. Byle bir durumda borlu borcunu ifa etmek zorunda kalr. rnein demezlik defi kesin olmayan defilerdendir. demezlik defi ile karlaan alacakl kendi edimini ifa etmeye hazr olduunu borluya bildirdikten sonra borlu artk bu defiyi ileri sremez ve borcunu ifa etmek zorunda kalr.(2 puan)

Soru 9. Muvazaa nedir, ka trldr? Muvazaa eitlerini rnekler vererek ksaca akladktan sonra muvazaann hukuk ilemin geerliliine ne ekilde etki ettiini anlattnz. (12 puan) Taraflarn kendi aralarnda anlaarak, gerekte yapmak istemedikleri bir hukuk ilemi, nc kiileri aldatmak maksadyla yapyormu gibi grnmelerine muvazaa ad verilir. (1 puan) Muvazaa genel olarak, mutlak ve nisp muvazaa olmak zere ikiye ayrlabilir. Mutlak

muvazaada taraflar aslnda hibir hukuk ilem yapmak istemedikleri halde yapyormu gibi hareket etmektedirler. rnein alacakllardan mal karmak isteyen borlunun aslnda satmay dnmedii tanmaz bir tandna devretmesi gibi(2 puan) Nisp muvazaada ise taraflar aslnda bir hukuk ilem yapmak istemekle birlikte bu ilemi gizlemek iin sanki baka bir ilem yapm gibi hareket etmektedirler. rnein ufa hakknn kullanlmasna engel olmak iin satlan tanmazn balanm gibi gsterilmesi halinde nisp muvazaa vardr. (2 puan) Mutlak muvazaada sadece grnrde yaplan bir ilem vardr. Ancak taraflar byle bir ilemi yapmak istememektedirler. Taraf iradeleri bu ilemi yaplmas deil yaplmamas konusunda birlemitir. Bu nedenle yaplan ilem geersizdir. (3 puan) Nisp muvazaada ise bir grnrdeki ilem bir de taraflarn yapmak istedikleri gerek (gizli) ilem bulunmaktadr. Gerek ilem grnrdeki ilemin altna gizlenmitir. Grnrdeki ilem tpk mutlak muvazaada olduu gibi geersizdir. Fakat gizli ilem baz hallerde geerli olabilir. Eer taraflar grnrdeki ilemi yaparken gizli ilemin artlarn (rnein ekil artlarn) salamlarsa gizli ilem geerli, aksi halde artlar eksik olduu iin geersiz olur. (4 puan)

Soru 10. Sebepsiz zenginlemede, iyiniyetli zenginleenin iade borcunun kapsam hakknda bilgi veriniz. yiniyetli zenginleen neleri iade ile ykmldr, iade esnasnda davacdan neleri talep edebilir, aklaynz. (10 puan) yiniyetli zenginleen, ilk zenginleme annda elde ettii deeri deil, iade annda elinde kalan geri vermek zorundadr. (1 puan) Ancak zenginlemeye konu olan eyi daha nceden elinden karm ve karlnda bir ikame deer elde etmise bu deeri de iade ile ykmldr. (1 puan) Zenginlemeye konu olan eyi tketmi ancak bu tketimi yaparken kendi malvarlndan bir tasarrufta bulunmusa, tkettii eyin piyasa deerini iade etmek zorundadr. (1 puan) Eer herhangi bir ikame deer elde etmeksizin zenginlemeye konu olan eyi elinden karm, rnein balamsa iade ykmllnden kurtulur. (1 puan) Tketimi yaparken bir masraftan kurtulmamsa yani srf bu zenginlemeye gvenerek tketimde bulunmusa yine iade borcu yoktur. (1 puan) yiniyetli zenginleen elde ettii semereleri de iade ile ykmldr. Fakat elde etmeyi ihmal ettiklerini iade etmek zorunda deildir. (1 puan) yiniyetli zenginleen iade annda mala yapt zorunlu ve faydal masraflar zenginleenden isteyebilir. Lks masraflar isteyemez. Fakat mala zarar vermeden skp almak mmknse masrafa konu olan eyi alabilir. (1 puan) Ayrca, zenginlemenin edinilmesi, korunmas ve iadesi iin yapt masraflar da isteyebilir. (1 puan)

yiniyetli zenginleen zenginleme dolaysyla bir zarara uramsa bu zararnn tazminini de talep edebilir. (1 puan) yiniyetli zenginleen, iyiniyetin ktniyete dnt andan itibaren ktniyetli zenginleen gibi sorumludur. Bu nedenle ktniyetli olduu andan itibaren elden kardklarndan da sorumludur. (1 puan)

Soru 11. Borlar Kanunu m. 49/IIde Hkim manev tazminatn miktarn tayin ederken, taraflarn sfatn, igal ettikleri makam ve dier sosyal ve ekonomik durumlarn dikkate alr. denilmektedir. Bu hkm, eitlie aykr olduu gerekesiyle Borlar Kanunu Tasarsna alnmamtr. Sizce bu doru bir yaklam mdr? Bu hkmn kaldrlmas gerekli midir, tartnz. (10 puan) Bu hkmn kaldrlmas doru deildir. nk maddede her ne kadar tazminatn miktarn tayin ederken ifadesi gese de bu hkm tazminat miktar ile deil, zarar miktar ile ilgilidir. Hkim nce zarar hesap eder, daha sonra tazminat miktarn belirler. Manev tazminatn szkonusu olduu hallerde zarar miktar kiilik deerlerindeki azalma kadardr. Bu azalma ok ise hkim yksek, az ise dk bir tazminata hkmeder. Eer kiinin sfat, makam mevkii vs. gerei kiilik deerlerindeki zedelenme yksekse yksek bir tazminata hkmedilmesi gerekir. u halde kiilik deerlerindeki eksilmeyi tespit ederken saldrya urayan kiinin durumu nem arz etmektedir. Bunun eitlikle bir ilgisi bulunmamaktadr. te yandan, Tasarnn bu ekliyle kanunlatn kabul edecek olursak, acaba hkim manev tazminat miktarn belirlerken neye gre hareket edecektir? Bu hkm karlsa bile hkimlerimiz yine taraflarn makam, mevkii, sosyal ve ekonomik durumlarn gzetmek suretiyle kararlarn verecektir. nk bu hkmn eitliki bir dnce ile uygulanmas mmkn deildir.