TOPRAKLAMA TESSATI Topraklama ileminde dikkat edilmesi gereken iki nokta vardr: a) Topraklanacak cihaz veya blm ile

referans toprak (topraklanan nesnenin elektrodundan olduka uzak bir toprak yzeyi) arasndaki direncin (toprak elektrodu gei direnci, yaylma direnci) olabildiince kk olmasn salamak, b) Cihazlarn, bina aksamnn ve benzeri elemanlarn aralarnda, iletme esnasnda potansiyel fark meydana gelmemesini temin etmektir. Bu ekilde, amacna uygun topraklama yapldnda kaak annda bile tm noktalarda eit potansiyel olacandan veya hibir iki nokta arasnda potansiyel fark olumayacandan herhangi bir tehlike sz konusu olmayacaktr. Bu sistemde statik elektrik de olumayacandan statik elektrik kaynakl yangn riski ortadan kalkacaktr. Yzeysel topraklayclar 0,5 mt. ile 1 mt. arasnda bir derinlie yerletirilmelidir.ki paral en az 1.50 m uzunluunda bakr veya elik-bakr elektrodlar tek para kullanlmaldr veya zorunlu durumlarda ekli olarak kullanlmaldr. Bu mekanik olarak yeterli bir gvenlik salar.Topraklaycnn, donma noktas snr altnda kalan bir derinlie tesis edilmesi gereklidir. Bu ynetmelie uygun olarak topraklanm ve inaatn bir birimini oluturan metal iskelet ,bu iskelete dorudan balanan toprak blmleri iin topraklama iletkeni olarak kullanlabilir.Sonu olarak,btn iskelet yapsnn iletken kesiti yeterli olmal ve btn ek yerleri elektriksel iletkenlik ve mekanik balant bakmndan gvenli olmaldr.Byk metal iskelet yaplar,topraklama sistemine yeterli sayda (en az iki) noktada balanmaldr. zel artlar dnda, bir tek uzun ubuk yerine ok sayda paralel ubuk tercih edilir.Bununla birlikte derine aklan ubuklar, topran z direncinin derine indike dt yerlerde veya ubuklarn boylarndan daha byk derinliklerde dk zdiren teekkl ediyorsa, normal olarak ekonomik gereklerle aklmaldr. Topraklama ubuklar yapnn ve ini iletkenlerinin dibine veya pratik olarak mmkn olduu kadar yaknna aklmaldr. Toprak artlarnn ubuklarn paralel kullanlmalarna uygun olduu yerlerde, ubuklar arasndaki uzaklk, aklma uzunluklarndan kk olduunda, topraa gei direncinin dmesi az olur. Bu sebeple paralel aklan elektrodlar mmkn olduunca birbirinden uzak olmaldr. Elektrodlarn topraa aklabilmesi iin ucuna koni biiminde bir balk vidalanacak, ubuk iki paradan meydana geliyorsa, balant en az 4 cm boy alarak salanacaktr.ubuklar topraa salamca fakat yanlarndaki topra gevetmeyecek ekilde aklacaktr.Eer delik delmek zorunlu olur ise kk delik alacak alan delik, yumuak toprak veya kil ile doldurulduktan sonra ubuk aklacak ve topran ubuk yzeyi ile sk temas salanacaktr. ubuun indirme iletkenlerine ve ihata iletkenlerine balants kaynakla veya pirin, bakr, kzl dkmden maml zel balant klemensleri ile yaplacaktr. ki adet ubuk elektrodla 10 ohm' dan kk diren elde edilememesi halinde ilave ubuk elektrodlar aklarak veya diren drc nlemlerle limitler salanacaktr. elik bakr elektrod kullanldnda elik zerine en az 1 mm kalnlnda bakr kapl olacaktr. Ayrca elektriksel olarak irtibatlandrlamas gereken eklerde farkl metaller iin termokaynak yntemi kullanlarak topraklama sisteminin daha salkl olmas salanabilir. Bu sayede zamanla geveme, korozyon gibi zararlardan korunur. Topraklama iletken hesab: Bakr iletken iin kesit hesab A=6,95*IS S: Hata akm sresi, I: Hata Akm Cvatal veya sktrmal ek var ise, ekin dayanabilecei max.scaklk, IEEE.80e gre 250C olacandan; A=11,54 *I S olur. TOPRAK DRENC LME

Elektrodlar topraa yerletirildikten sonra toprak direnci lm cihazyla gerekli artlarn salanp salanmad kontrol edilmelidir. Cihazn 3 k yerletirilen 3 elektroda balanarak; eer 2 elektrod varsa cihazn klarndan ikisi, kullanmnda belirtilen ekliyle ksa devre yaplarak lmler alnmaldr.

Metal elektrodlarla topraklama tesisat: Kare boru kullanlarak yaplan topraklama tesisatlarnda asgari 6 mm et kalnlnda 1.5 m boyunda 60x60 kebent kullanlmaldr. Kare borularn aralklar boyutlarndan az olmamak zere topraa aklmas suretiyle meydana getirilir. Arazi artlar 1.5 m uzunluundaki borular aklmasna msait deilse, daha ksa borular aklmas ile yetinilir. Ancak gereken topraklama direncini elde etmek iin aralklar boylarndan az olmamak zere yeteri kadar aklan bu borular birbirlerine balanmaldr. Bu ekilde tekil olunan elektrodlarn tepe veya st noktalarna balanan ini iletkeninin balanma noktas, topran en az 30 cm derinliine gml bulunmaldr. Levha elektrodu ile topraklama tesisat: Levha elektrodlar en az 1.5 mm bakr veya 3 mm galvaniz levhadan olacaktr. Levhann tek tarafl yz en az 0.5 m2 olacaktr. Mesela 0,7 m x 0,7 m veya 1m x 0,5 m gibi. Toprak indirme iletkeninin levhaya balants cvata, perin veya kaynakla yaplmaldr. Levha dikey olarak st kenar zemin seviyesinden levhann etrafndaki temas yzeyi elenmi toprak olacak, iinde kum veya krlm ta bulunmayacaktr. Bu toprak mmkn olduu kadar stlarak dklecek ve tokmaklanacaktr. Levhann en aa donma tesirine maruz topraktan daha derine ve mmkn olduka yer alt suyunun iine konulmas lazmdr.Tek levhann direnci, istenilen deerden yksek olduunda iki veya daha ok levha paralel kullanlabilir. ki levha arasnda normal olarak yaklak 2 m'lik mesafe yeterlidir. Bu durumda yerletirme halinde de herbiri verilen boyutlarda iki paralel levha kullanlmas, bu boyutlarn iki kat olan tek byk levha kullanlmasndan daha ekonomiktir. Normal olarak 1m x 1 m'den byk boyutta levha kullanlmamaktadr. Levhalar birbirine yakn konulacak ise bunlar yzey yzeye deil, kenar kenara konulmaldr. TOPRAKLAMA ZEMN: Islak bataklk zemin. Kil, balkl toprak, srlebilir toprak, killi toprak, az miktarda kum ile kark killi toprak veya balk. Deiik oranlarda kum ile kark kil veya balk, akl ve talar. Rutubetli ve slak kum olmaldr. Kuru kum, akll tebeir, kireta, granit ve ok tal zeminler ve gen kayalarn zemine ok yakn olduu alanlardan kanlmaldr.

Toprak direncini drc nlemler: Nem miktarnn artrlmas; Elektrodun etrafndaki toprak nemli olmaldr. Ve zemin mmknse yer alt sularnn fazla olduu blgelerde seilmelidir. En elverili olanlar rutubet miktarnn toprak arlnn %15-25'ine kadar ykseltilmesiyle elde edilir ve bu halde gei direnci yar yarya indirilmi olur.

imli humus ve tarla topra ilavesi: Bu usul tal, kayal, akll blgelerde kullanlmaldr. Odun kmr de ok kullanldr. Elektrod iin alan delie elektrod batrldktan sonra etraf toprakla sktrlmaldr ve elektrodun delik iinde oynamamas salanmaldr. Serbest su: su birikintisi, gllerde elektrodun dorudan suyun iine braklmas yerine, suyun nemli olan sahil ksmnda topraa batrlmas daha uygundur. NOT:Eer bu artlara ramen gereken diren deeri salanamyorsa, toprak diren drc kimyasallar tercih edilmelidir.

Yaplacak bir topraklama iin gereken btn hesaplamalar aadaki link yardmyla yaplabilir.

http://www.amper.com.tr/topraklama_hesaplama/