Professional Documents
Culture Documents
TEMEL SOUTMA
Is Transferi
Is enerjisi, farkl scaklklardaki iki cisim arasnda yksek scaklktaki cisimden alak scaklktaki cisime doru tanm, iletim ve nm yollaryla aktarlr. Cisimlerin scaklklar arasndaki fark ne kadar fazlaysa ak da o kadar fazla olacaktr.
Kondksiyon
Konveksiyon
Radyasyon
Is Transferi
Oda scakln 1C arttrmak iin yaklak % 6 orannda daha fazla yakt gerekmektedir. Oda scakl 23 C iken s kayb 100 ise; Oda scakl 22 C olursa % 6 tasarruf Oda scakl 21 C olursa % 12 tasarruf Oda scakl 20 C olursa % 18 tasarruf salanabilir.
Buharlamann hz ise cisme verilen syla doru ve zerindeki basnla ters orantldr.
Margem Enerji Mhendislik A.., Yalm Atalay
Kaynama Noktas
1 atm basnta farkl kimyasal zelliklere sahip soutucu akkanlarn kaynama noktalar da farkldr. Su 100 oC R-134a -26,0 oC R-22 -41,0 oC R-407c -44,0 oC R-410A -51,5 oC Ayn soutucu akkann farkl basnlar altnda kaynama noktasnn da deitiini grmtk. Bu mekanik soutmann temelini oluturur.
Margem Enerji Mhendislik A.., Yalm Atalay
Mekanik Soutma
EVAPORATR KOMPRESR KONDENSER
Alak basn
BASIN DRC
Yksek basn
Is Pompas
Soutma Operasyonu
LP nite Bataryas 4 yollu vana Yksek basn anah.
HP D nite Bataryas
Is Pompas
Istma Operasyonu
LP nite Bataryas 4 yollu vana Yksek basn anah.
HP D nite Bataryas
Elektrik Tketimi !
Margem Enerji Mhendislik A.., Yalm Atalay
Pe3:
COP=
Qs (Watt) Pe (Watt)
Qs: Ortamdan ekilen s COP : Coefficient Of Performance) EER : Energy Efficiency Ratio
Yklerin Deiimi
Soutma ve stma ykleri
Tasarm art
20 18 16 14 12 10 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Time (C)
KLMLENDRME SSTEMLER
Konutlarda Kullanm
Kk konutlarda temel ama stmak ve soutmaktr, havalandrma doal yollarla yaplabileceinden yatrm ve iletmesi ek maliyet getirecektir. zellikle stmada kesintisiz alma temel beklentidir, bu yatrmcy stma ncelikli konvansiyonel sistemlere ynlendirir.
Hastanelerde Kullanm
HJYEN KONFOR KESNTSZ ALIMA BAKIM VE LETME KOLAYLII
Otellerde Kullanm
KONFOR YATIRIM VE LETME MALYET
KURULACAK TOPLAM KAPASTE KESNTSZ ALIMA BAKIM VE LETME KOLAYLII EVRESEL ETK EVRESEL KAYNAKLARIN KULLANIMI
Bamsz
Konutlar Kk yerleri
Soutma sistemleri her zaman soutmann yapld mekana konulamazlar, dolaysyla soutma prosesinin yapld merkezle soutma ihtiyac olan mekan arasnda souk (ya da scak) bir medyann transfer edilmesi gerekir.
Margem Enerji Mhendislik A.., Yalm Atalay
Soutulan ya da stlan hava klima santralnda bir fan vastasyla basnlandrlarak hava kanallar ierisinden soutma (ya da stma) yapmak zere ilgili zonlara gnderilir. Enerji tasarrufu iin, kanal kaaklarnn minimize edilmesi, kanallarn temiz tutulmas ve kanal izolasyonunun iyi yaplmas gereklidir.
Zon scaklk kontrol iin sabit scaklktaki hava debisinin deitirildii VAV(Deiken Hava Debili) ve sabit debide hava scaklnn deitirildii CAV(Sabit Hava Debili) sistemler mevcuttur.
Avantaj ve Dezavantajlar
Avantajlar: 1. Kirlenmi i havann rahat atlarak, taze, kokusuz ve partikllerden arndrlm d havann zonlara verilebilmesi. 2. Bina ierisinden elektrik ve drenaj (su) boru balantlar gemedii iin hasar blgelerinin bulunmas. 3. Zonlarda pozitif basn salayarak kirletici partikl ve koku giriini engeller. 4. D hava scaklnn uygun olduu dnemlerde d hava ile soutma ve stma imkan vardr. Dezavantajlar: 1. Havann zgl ssnn dk olmas nedeniyle yeterli soutma iin gerekli olan hava miktar fazladr. Yeterli boyuttaki hava kanallar bina yapsna uygun olmayabilir. 2. Kanallarda hava balansnn yaplmas zordur. 3. Ana sistem arza yaptnda yapnn tamamnda iklimlendirme durur.
Klima Santralleri
Ald havay artlandrarak kanallar vastasyla ilgili mekanlara yollayan sistemlerdir. Klima santralleri tamamen ortam havas artlandrabilecekleri gibi bu havay taze d havayla kartrabilir hatta %100 taze d hava ile alabilirler. Klima santrallerinde havann scakl, nemi, kalitesi ve basnc rahatlkla ayarlanabilir.
Margem Enerji Mhendislik A.., Yalm Atalay
Klima Santralleri
Karmsz Klima Santral Enerji Ekonomisi: Doru fan Doru serpantin Doru su rejimi Szdrmazlk Termal izolasyon
Margem Enerji Mhendislik A.., Yalm Atalay
Klima Santralleri
Karml Klima Santral Enerji Ekonomisi: Buna ek olarak doru taze hava oran
Karm Havas
Karm Etkisi
Q=ma (h hg) mk h k = mo h o + md h d h=cp t mk tk = mo to + md td
td
tk
to
Karm Etkisi
t
Margem Enerji Mhendislik A.., Yalm Atalay
to
tk
td
Filtreler
Ama ortam dn ve d hava ierisinde bulunan zararl partikllerin ortama flenmesinin engellenmesidir. Filtre malzemesi olarak istee gre sentetik, cam elyaf, metal ve karbon filtre gibi seenekler vardr. Filtrelenmesi istenen partikllerin boyutuna gre eitli klaslar vardr (G3, G4, F6, F7, F8, F9, H10, H11, H12, H13 ve H14 gibi) Filtrenin tutabilecei partikllerin ap kldke, filtre dokusu sklar, dolaysyla iinden hava gemesi zorlar, ve bu ek enerji tketimi demektir. Panel, torba , kaset ve hepa tipleri vardr. Minimum enerji tketimi iin kullanm amacna zel doru tipin seilmesi ve iletme esnasnda srekli temiz tutulmas nemlidir.
Serpantinler
Istma ve soutma iin kullanlan serpantinler genel olarak bakr boru, alminyum kanatl tipte retilirler. Buharl sistemlerde elik boru, elik kanatl bataryalar kullanlmaktadr. Serpantinler, servis kolayl iin kzaklar zerine monte edilirler. Serpantin iinden uygun rejimde scak ve souk su geirildii gibi dorudan genlemeli sistemlerde soutucu akkanlarda kullanlmaktadr. Istma serpantin yzeylerinde hava gei hz: 3~8 m/s, Su taraf basn kayb 2,5 mSS Youan suyun ilerlemesini engellemek iin Soutma Serpantinlerinde serpantin yzeylerinde gei hz: 2~6 m/s, su taraf basn kayb hava at tarafnda damla tutucular kullanlr. havaalnarak; sl verimi maksimum seviyeye 4 mSS kmas salanr. Hem hava tem su tarafnn doru dizayn edilmesi, serpantin kanat temizlii enerji ekonomisi iin arttr.
Elektrikli Istclar
Ekonomik olmasa bile ar souk taze havann filtre ve serpantinlerde zarar vermesini engellemek zere n stlmada ya da geleneksel stma sistemlerinin kullanlma zorluu olduu yerlerde dk kapasiteli stma yapmak gibi farkl nedenlerle elektrikli stc kullanlabilir. Elektrikli stclar koruma sistemleri ile beraber monte edilirler.
Nemlendirme Elemanlar
Ama zellikle k stma periyodunda fleme havas bal neminin istenilen seviyeye (%40-60 RH) ulatrmaktr. Farkl tiplerde buharl nemlendiriciler vardr. Adyabatik buharlatrmal pedli tip. Elektronik buharl tip. Elektronik ultrasonik tip. Adiyabetik ykaycl tip. Kullanm ve buhar ihtiyacna doru karar vermek gerekir. Ucuz olmalarna ramen bakteri oluma riskinden dolay sulu tipler tercih edilmemektedir.
Susturucular
Yksek hzl havann kard sesin zonlara tanmasn engeller, bunun bedeli ise klima santral fanlarna ek yk getirmesidir. Bu nedenle izin verilen ses snrlarnn iyi belirlenmesi ve buna uygun susturucu seilmesi esas olmaldr. fleme fanndan sonra konulan susturucular ile fan arasnda havann jet yapmasn nlemek iin susturucudan nce iin difzr plakas konulmaldr. Susturucu malzemesi cam yn olmaldr ve hava ile birlikte srklenmesini nlemek iin zerleri tl ile kaplanmaldr. .
Pompa
SULU SSTEMLER
Sulu Sistemler
Soutulan ya da stlan su chiller/kazandan bir pompa vastasyla basnlandrlarak su borular ierisinden soutma (ya da stma) yapmak zere ilgili mekanlara gnderilir. Su borularnn uygulanmas kanallara gre daha basit ve daha dk maliyetlidir. Dezavantaj ise su kaaklarnda bina konstrksiyonuna zarar verilebilmesidir. Enerji tasarrufu iin boru izolasyonlarnn iyi yaplmas , pompalarn doru seilmesi gereklidir.
Sulu Sistemler
Fan coil seiminde, ncelikle seilen fan coil cihaznn mahallin duyulur soutma kapasitesini, ardndan toplam soutma kapasitesini karlamas salanr, sonu olarak da stma kapasitesini karlayp karlamad kontrol edilir. Btn bu deerleri karlayan fan coil cihaznn ses seviyesi kontrol edilmelidir. Fan coil cihazlar mahallin ierisinde bulunduklarndan dolay ses seviyeleri ok nemlidir. nsanlarn konfor artlarn bozmayacak dzeyde bir ses seviyesine haiz cihaz seilmelidir.
Margem Enerji Mhendislik A.., Yalm Atalay
SRKLASYON POMPASI
SICAK SU KAZANI
SU SOUTMA GRUPLARI
Su Soutma Gruplar
Klima sistemlerinde soutma yapabilmek iin gerekli olan souk suyu reten cihazlara su soutma gruplar denir. Su soutma gruplar kompresr, evaporatr, kondenser ve genleme vanas ad verilen drt ana ekipmandan oluur. Su soutma gruplar kondenser yapsna, kompresr motor yapsna ve kompresr tipine gre ayrlrlar.
Margem Enerji Mhendislik A.., Yalm Atalay
Su Soutma Gruplar
Hava soutmal kondenserli gruplar soutucu akkann hava ile youturulduu gruplardr. Bu tip gruplarn kondenserleri hava ile soutulduu iin cihazlar bina darsna konulmaldr. Soutma kapasiteleri 4.000 kcal/hden 1.250.000 kcal/he kadar olabilir. Su soutmal kondenserli gruplar soutucu akkann su ile youturulduu gruplardr. Bu tip gruplarn kondenserleri su ile soutulduu iin cihazlar bina ierisine konulmal ve bir su soutma kulesi ile birlikte almaldrlar. Soutma kapasiteleri 4.000 kcal/hden 5.000.000 kcal/he kadar olabilir.
Free Cooling
Soutucu Akkanlar
Soutma gruplarnda ilerinde klor atomu bulundurmayan HFC bazl (ierisinde hidrojen, flor ve karbon bulunan akkanlar) R134a, R407c ve R410a olarak bilinen akkanlar kullanlr. CFC bazl (ierisinde klor, flor ve karbon bulunan akkanlar) R11 ve R12 olarak bilinen akkanlar btn gelimi dnya lkeleri ile birlikte lkemizde de 1996 ylndan itibaren yasaklanmtr. Kk kapasiteli gruplarda scroll ve pistonlu kompresrl gruplarda R407c, orta ve byk kapasiteli vidal ve santrifj kompresrl gruplarda ise R134a akkan kullanm en iyi zm vermektedir. R410a akkan ise yksek basnl olduu iin imdilik split ve paket klima sistemleri ile ok kk kapasiteli gruplarda tercih edilmektedir.
Soutucu Akkanlar
R134a Klorsuz, yanc olmayan, zehirsiz Mevcut, (Santrifujlerde,Otomotivde,evsel uygulamalarda) Kullanm kolay : azeotrope Verimi R22ye yakn Soutma Kapasitesi -35% / R22 (Yksek Maliyet) EN GVENLR SOUTUCU AKIKAN
Soutucu Akkanlar
R407c 3 element :R32,R125,R134a Zeotrope (+/- 6K) Ayarlamas hassas Ykleme, kaak problemi var Soutma kapasitesi ve verimi R22ye yakn ORTA DZEYL SOUTUCU AKIKAN
Soutucu Akkanlar
R134a Klorsuz, yanc olmayan, zehirsiz Mevcut, (Santrifujlerde,Otomotivde,evsel uygulamalarda) Kullanm kolay : azeotrope Verimi R22ye yakn Soutma Kapasitesi -35% / R22 (Yksek Maliyet) EN GVENLR SOUTUCU AKIKAN
Soutucu Akkanlar
R410a 2 element R32+R125 Dk zeotrope (<1K) Yksek Basinc (+50%) ok iyi performans GELECEN SOUTUCU AKIKANI
Soutma nitesinde artlandrlan soutucu akkan (R22, R134a, R407c, R410a vb) bakr borulardan soutma yaplacak mekana transfer edilir. Sulu sistemlere gre ok daha ince borular kullanldndan daha az yer kaplarlar ve stma soutma tepki sreleri daha hzldr. Enerji ekonomisi iin borulama gzergahnn ve borulama izolasyonlarna dikkat edilmelidir.
TEEKKR EDERZ