TURIZM RAPORU

D
Dviz Kuru Turizm Geliri likisi Konaklama Yatrmlar ve stihdam Otel Enflasyon Sepeti Bankalarn Turizme Kullandrd Krediler Tevik Belgesine Balanan Turizm Projeleri

Say: 1 Haziran 2010

TROFED Turizm Raporu

ayda bir yaynlanr Yl: 1, Say 1 Haziran 2010 Sahibi

NDEKLER
lk Drt Ayda Turizm Geliri Yzde 1 Azald . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5 lk Drt Ayda Trkiyeye Gelen Yabanc Ziyareti Yzde 10 Artt . . . . . . . . . . . . . .5 Dvizdeki d, ziyareti art avantajn gtryor... . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6, 7 Enflasyon Ykselii Hz Kesti ama Otellerde Art Sryor . . . . . . . . . . . . . . . . . .8 Turizm Sektr Kredi Borcuna Sadk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9

TROFED adna Ahmet Barut Yayna Hazrlayan Ekin Grubu Aratrma Birimi Genel Mdr Cihan Yiin Editr Fehmi Kfteolu Yayn Koordinatr Erol Karabulut Katkda Bulunanlar smail Toksoy zlem Kasa Sanat Ynetmeni Murat Kezli Yazma Adresi Trkiye Otelciler Federasyonu (TROFED) Genel Merkezi Ebulula Mardin Cad. Maya Meridien Merkezi D-2 Blk. K:3 D:13 Akatlar Beikta / STANBUL Tel : 212 351 42 00 pbx Faks : 212 351 42 03 E-posta: info@turofed.org.tr Web : www.turofed.org.tr Yayna Hazrlayan Ekin Grubu Aratrma Birimi Halaskargazi Cad. 145-301/8 ili-stanbul Tel : 212 296 22 22 Faks : 212 247 44 60 Turizm Raporu, Trkiye Otelciler Federasyonu (TROFED) iin Ekin Grubu Aratrma Birimi tarafndan hazrlanmtr. Katklarndan dolay teekkr ederiz. a

Trkiyedeki Yeni Tesis Says Rakip lkelerden Daha ok . . . . . . . . . . . . . . . . .10 20 Ayr Kategoride 3604 Belgeli Tesis Var . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 Yatak Kapasitesinin Yars Antalyada Yeni Yatrmlar Dier lleri Dengeleyecek .11 3 Ayda 528 Milyon Liralk 85 Proje Tevik Belgesine Baland . . . . . . . . . . . . . .12 lk Be Ayda Havayolu Trafii Yzde 25 Artt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13 Tek Bana THYnin Uak Says zel Sektrdeki 13 irket Kadar . . . . . . . . . . . .14 Sektrn En Eski Birimi Olan Seyahat Acentelii Gelecekten Umutsuz . . . . . . . .15 TROFED Trkiye Haritas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16, 17 5 Yldzl Tesis in Yatak Bana 63, 1 Yldzl in 11 bin TL Yatrm . . . . . . . . .18 Konaklama Tesisleri Ylda 17 Bin Kiiye stihdam Olana Yaratyor . . . . . . . . .19 Sektrde Sigortal Says Yzde 31 Artt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19 Turizm Byyor, Ama GSMH ve Turizmin hracat Gelirlerindeki Pay Azalyor . . . . .20 Turizm Gelirinin hracata Oran En Yksek lke Yzde 623 ile Yunanistan . . . .20

Trkiyenin Dnya Turizminden Ziyareti Olarak Ald Pay Yzde 50 Artarken, Gelir Deimedi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21 Dnya Turizm Pastasndan En Byk Pay Avrupa Alyor . . . . . . . . . . . . . . . . . .21 Trkiye 1 Milyon Yatak Kapasitesi ile Dnyann lk 10 lkesi Arasnda . . . . . . . .22 Trkiyedeki Yatak Kapasitesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23 Avrupada Sektrdeki Mesleki rgtlenme Kamu Kurumu Niteliinde . . . . . . . .24 Dnyada 2 Ylda 958 Bin Odada 2 Milyon Yeni Yatak Hizmete Girecek . . . . . . . .25 Trkiyeye lk Yabanc Otel Zinciri Hilton 55 Yl nce Geldi . . . . . . . . . . . . . . . . .27 Trkiye Turizme Yatrm Yaplabilirlii le Akdeniz Blgesinin ekim Merkezi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28, 29, 30, 31

TURZM RAPORU - Haziran 2010

Turizm verileri lkemizde neredeyse havaalan giri ve klarndan ibarettir. Turizmin lke ekonomisine, istihdama, dier sektrlere olan olumlu katks maalesef lke genelinde alglanmamaktadr. Bu alg eksiklii de turizmin yaratt katma deer orannda bir gc kamuoyu ve hkmet katnda yaratamamaktadr. Bu yaynn bir eksiklii ortadan kaldracana eminiz. TROFED Turizm Raporu; bata finans sektr olmak zere yabanc yatrmclar, yazl ve grsel basn, ekonomi brokrasisi, tur operatrleri gibi farkl kesimler iin bavuru kayna, referans noktas olacaktr. Son dnemde Trk turizmindeki gelimelere paralel olarak turizme ynelik yatrmlarn ve ilgisini arttran, bir ok nemli projeye destek olan Trkiyenin vizyoner finans kuruluu Akbanka bu yaynmza katklarndan dolay teekkr ediyoruz.

Turizm raporunun bu hedefi, sektrn dnden bugnlere geliimi ile birlikte gelinen noktadan yarnlara gidiinin de gereidir. Zira, llemeyen hibir sektr ynetilemez ve deeri bilinemez.

ayda bir (her eyrekte) yaynlanacak olan Turizm Raporu adna uygun olarak sektre ilikin bir durum raporu sunmay hedefliyor.

rkiye Otelciler Federasyonu olarak yeni bir yaynla sizlerle birlikteyiz. Bu yayn dierlerinden ayran en nemli zellik, gnmzde artk bir endstri haline gelmi olan turizmde durum ve beklentilerin llebilir veri ve olgularla deerlendirilmesini salayacak olmasdr.

Merhaba,

Ahmet Barut Trkiye Otelciler Federasyonu TROFED Bakan

3
TURZM RAPORU - Haziran 2010

Akbank olarak, global ekonomik kriz nedeniyle meydana gelen yavalamann sadece geici bir trend olduuna, ekonomi dzeldike sektrn olumlu gelimeler yaayacana inanyoruz. Nitekim Dnya Ticaret rgt verilerine gre 2010 yl sonunda dnya turizminin 2009a oranla % 3 ile 4 arasnda bymesi beklenmektedir. Krizin sona ermesinin ardndan ise seyahatlerin her yl % 5 orannda artmas ve bu bymede zellikle inli ve Hintli turistlerin nemli bir rol oynamas ngrlmektedir. Bu dorultuda, uluslararas turist saysnn da hzla artarak, 2009 ylnda 880 milyondan, 2020 ylnda 1.6 milyara ulamas tahmin edilmektedir. Sektrn bymesi 7 yl iinde dnya genelinde 3.3 milyon yeni i olana yaratarak igcn de olumlu etkileyecektir. Trkiyede ise turizmin 2010 ylnda dnya hznn zerinde byyerek hem turist saysnda hem de turizm gelirlerinde % 10-12 dzeyinde art yaanacana iaret ediliyor.

rkiyenin turizm sektrndeki hedeflerine ulaabilmesi iin turizm sektrne desteimiz artarak devam ediyor. Bu kapsamda Trkiye Otelciler Federasyonu ile birlikte Turizm Raporunu yaynlamaktan dolay ok mutluyuz. Sz konusu rapor, en gncel veriler ile sektre ilikin zel aratrmalar ierecek, sektrdeki gelimeleri yanstarak gelecee ilikin planlama ve ngrler iin yol gsterici olacaktr.

TROFED Turizm Raporu

Byk potansiyel tayan turizm sektr, Akbankn da ncelikli sektrleri arasnda yer alyor. Akbank olarak turizm yatrmlar iin 722 milyon USD proje finansman saladk, sektrn ihtiyalarn gz nnde bulundurarak Turizme Destek Paketini hazrladk. Yaplan yatrmlarn enerji maliyetlerini de azaltmas amacyla Enerji Dostu Krediyi hayata geirdik. Turizm blgelerinde dzenlediimiz toplantlar ile sektr temsilcileriyle pek ok kez bir araya geldik, turizm fuarlarnda yer aldk, sorunlarn dinledik, turizm haftasn kutladk. nmzdeki dnemde de sektrn ihtiyalarna zm retmek iin almalarmz srdreceimizi belirtir, ibirliinden tr TROFEDe teekkr ederim.

Gelecek; mteri kitlesi daha geni olan, mevsimsellikten etkilenmeyen ve maliyetleri daha dk olan ehir otelciliinin byyeceini gsteriyor. Ayrca, lkemiz turizm geleceinin ekillenmesinde kongre, salk, yat, eko turizmi ve lks hizmet sunumu gibi konseptlerin n plana kmasn bekliyoruz. Dier taraftan sektrde yaplan yenileme veya yeni yatrmlarn enerji verimlilii salayacak ekilde yaplmas da nem kazanacak.

Ferda Besli Akbank Genel Mdr Yardmcs

4
TURZM RAPORU - Haziran 2010

BAROMETRE

ZiyaretiSaysYzde10Artt TurizmGeliriYzde1Dt
Bu yl, gelen yabanc ziyareti says ile elde edilen turizm geliri ters orantl geliiyor. Yabanc ziyareti says artarken turizm gelir dt. Trkiye statistik Kurumu (TK) verilerine gre bu yln ocak-mays dnemi kapsayan be ayda Trkiyeye gelen yabanc ziyareti says geen yln ayn dnemine gre yzde 10 artt. TC Merkez Bankasnn demeler dengesi raporundaki verilere gre ocak-Nisan aylarn kapsayan dnemde turizm geliri geen yln ayn dnemine gre yzde 1 dt. TC Merkez Bankasnn demeler dengesinde yer alan turizm Turizm (Net) 2010 2010 2010 2010 2010 2010 Ocak ubat Mart Nisan Ocak-Nisan Ocak-Nisan Turizm Geliri 463 -272 735 400 -321 721 560 -397 957 1.037 -382 655 2.322 -1.166 3.488 2.078 -1.372 3.450 DEM 2009-2010 -1,09
KAYNAK: TCMB

-10,51 17,67

Turizm Gideri

verileri TKe gre daha ge aklandndan turizm geliri verileri ziyareti says verilerine gre daha sonradan geliyor. Merkez Bankas, OcakNisan Dnemi demeler Dengesi verilerine gre; bu yln ilk drt aylk dneminde turizm gelirleri 2009 ylnn ayn dnemine gre yzde 1.1 azala-

rak 3 milyar 450 milyon dolara geriledi. Bu dnemde turizm giderleri ise yzde 17.7 artarak 1 milyar 372 milyon dolara ykseldi.Buna gre, 2010 ylnn ilk drt aylk dneminde net turizm gelirlerinin geen yln ayn dnemine gre yzde 10.5 azald.

Trkiyeye Gelen Ziyareti ve Turizm Geliri

YILLAR
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

TURZM GELR ( 1000 $ )

YABANCI
ZYARET SAYISI
11 276 532 12 921 981 13 701 418 17 202 996 20 522 621 19 275 948 23 017 081 26 431 124 27 347 977

7 386 246 9 009 677 9 676 623

ORTALAMA TURZM GELR ( 10 00 $ ) HARCAMA ($)

655 697 706 705 679 651 608 636 580 2 680 908 2 891 247 3 526 520 3 763 639 4 224 203 4 294 117 4 497 055 5 149 189 5 396 260

VATANDA
ZYARET SAYISI
2 173 589 2 292 535 2 600 632 3 059 644 3 601 880 3 872 721 4 197 907 4 548 855 4 658 172

ORTALAMA TURZM GELR ( 1000 $ ) HARCAMA ($)

1 233 1 261 1 356 1 230 1 173 1 109 1 071 1 132 1 158 10 067 155 11 900 925 13 203 144 15 887 699 18 153 504 16 850 947 18 487 008 21 249 334 21 950 807

TOPLAM
ZYARET SAYISI
13 450 121 15 214 516 16 302 050 20 262 640 24 124 501 23 148 669 27 214 988 30 979 979 32 006 149

ORTALAMA HARCAMA ($)

748 782 810 784 752 728 679 709 664

12 124 059 13 929 300 12 556 829 13 989 952 16 801 618 15 853 074

Trkiyeye gelen yabanc ziyareti says yln ilk 5 aylk dneminde yzde 10 dolaynda artarak 8 milyonu at. Trkiye geen yln ayn dneminde 7,3 milyon ziyareti arlamt. 5 aylk dnem iinde ana pazarlardan BDT ve Almanyada yzde 4,5 art yakalanrken Rusya pazarnda yzde 29, ngiltere pazarnda da yzde 13lk bir gelime kaydedildi. te yandan bu yl hzl ykselen randan giriler de yzde 90 dolaynda ykseldi.

Be Ayda Gelen Yabanc Ziyareti Says

8 milyon band ald

Bakanlk tarafndan aklanan Ocak-Mays ay yabanc ziyareti girii verilerine gre, Trkiyeye gelen yabanc ziyareti says yln 5 aylk dneminde yzde 10 dolaynda artarak 8 milyon 70 bin 558a kt. Trkiye geen yln ayn dneminde 7 milyon 327 bin 542 ziyareti arlamt. Yln ilk 5 aylk dneminde ana pazarlardan BDT ve Almanyada yzde 4,5 art yakaland. Almanyadan gelenlerin says 1 milyon 259 bine ularken, Rusya pazarndan giriler de yzde 29 artarak 678 bine kt. te yandan son yllarn ykselen pazarlarndan ngiltereden giriler yzde 13 ykselerek 584 bine karken, bu yl hzl ykselen ran pazar da yzde 90 artla 739 bine ulat. Vizenin kaldrld Suriyeden girilerdeki art da devam ediyor. lk 5 aylk dnemde bu lkeden yaplan giriler yzde 108 artarak 298 bine karken, bu yl artma eiliminde olan srail pazarndaki byme orannda yavalama balad. Bu pazar ilk 5 ayda yzde 13 dolaynda art yakalad. Dier bir snr kaps olan ve gemi yllarda ok hzl byyen Grcistandan giriler ise 5 ayda yzde 20 gerileyerek 361 bine dt. TURZM RAPORU - Haziran 2010

Trkiyeye Gelen Yabanc Ziyareti (Ocak Mays)

STANBUL MULA ZMR ANTALYA 1.834.935 2.565.919 440.679 280.814 2.103.440 7.327.542 101.755 2009 2.242.166 2.434.371 512.858 271.963 2.501.236 8.070.558 107.964 2010 Deiim 22,19 16,38 -3,15 6,10 -5,13

ran ve Suriyede hzl ykseli sryor

KUADASI* TOPLAM DER

18,91 10,14

GNCEL

DVZ KURU / TURZM LKLER

rkiye turizmde 2010a 2009da elde edilen avantajlarla girdi. Geen yl, uluslararas alanda yaanan byk ekonomik kriz birok alanda olduu gibi turizmde de her lkeyi farkl biimlerde etkiledi. Geen yl, uluslararas alanda yaanan byk ekonomik kriz birok alanda olduu gibi turizmde de her lkeyi farkl biimlerde etkiledi.

Dvizdeki d, ziyareti art avantajn gtryor... T

Trkiye 2009 yln turizmde beklenenden daha az kt, hatta iyi denebilecek sonularla kapatt ve 2010 ylna bu avantajla girdi. Ancak bu durum deiti. Durumu deitiren ise uluslararas para birimlerinden birinin dieri karsndaki deerini ifade eden parite oldu.

Avrupa para birimi Avronun Amerikan para birimi Dolar ve ngiliz para birimi Pound karsnda deer yitirmesi nedeniyle, turizm gelirinin yzde 60a yakn blmn Avrupa para birimi Avro zerinden elde eden Trkiyede sektr bu yzden ciddi kayplar veriyor. 2009 ylnn Ocak-Haziran dneminde, Amerikan para birimi Dolar, Avrupa para birimi Avro ve ngiliz para birimi Poundun TL deer karlklar da

Dviz kurunun TL karsndaki deiiminin turizm gelirine yansmas

A Turizm Geliri (Milyon $) (Ax0,60)xB Paritenin Dolar Cinsinden Turizm Gelirine Etkisi

YIllk Ortalama Avro - Dolar Paritesi

B Paritedeki Deiim(%)

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

11.901 13.203 15.888 18.154 16.851 18.487 21.951 21.249

0,95 1,13 1,24 1,25 1,26 1,37 1,47 1,39

+18,9 +9,7 +0,8 +0,8 +8,7 +7,3 -5,4

+1.497 +943 +87 +81 +965 +961 -688

Kaynak: TYD

6
TURZM RAPORU - Haziran 2010

DVZ KURU / TURZM LKLER

ortalama yzde 2 dolaynda ykselmiti. 2010 ylnn ilk yarsnda ise bu iliki tersine dnd. Bu yln 6 aylk dneminde, TL karsnda Avro yzde 5-6, Pound yzde 2-3 ve Dolar da yzde 6-7 bandnda d gsterdi. salarnda yaylan kriz endiesinden etkilenen denge ok fazla deiim gstermedi. 2010un ilk yarsnda Pound/Avro dengesi 1,14-1,15 bandnda seyretti. Gelirleri Avro, Dolar ve Pound gibi yabanc paralar cinsinden olan turizm sektr gibi da ak sektrler 2009 ylnda kurlarn Lira karsnda gsterdii artlardan dolay sreten olumlu ekilde etkilenirken, 2010da bu eilim tersine dnd

GNCEL
Turizm gelirinde 1 milyar dolar d
Trkiye Turizm Yatrmclar Dernei (TYD)nin hesaplamalarna gre Avrodaki deer kayb yl sonunda turizm gelirlerinde 1 milyar dolarlk kayba neden olacak. Hesaplamada 2010 ylnn haziran ay itibariyle Avro/Dolar paritesinin yllk ortalamada 1,25 civarnda seyredecei varsayld. Buna gre turizm gelirleri 2009 ylna gre yzde 10luk dle 1 milyar dolarlk bir gerilemeye neden olacak. Dviz kurunun izledii seyir bata ihracat olmak zere birok sektr ciddi biimde etkiliyor. Turizm sektr dviz kurundan bir de Avrupa para birimi Avro ile ABD para birimi Dolar'n birbirlerine kar deerlerini ifade eden paritedeki deiimden etkileniyor. Bu nedenle Avro'nun dolar karsnda deer yitirmesi turizmde ek zarar neden oluyor.

Avro / Dolar dengesi

Avrupadaki ekonomik krizin son aylarda derinlemeye balad grlerinin hakim olduu srete, dalgalanmalar kurlara da yansd. Uluslararas alanda en temel gstergelerden olan Avro / Dolar paritesi 2010da Dolar lehine ciddi bir deiim gsterdi. 2008 ve 2009 yllarnda 1,4-1,5 bandnda olan Avro/Dolar paritesi, son aylarda 1,20nin de altna doru geriledi

Trkiye avantajn yitiriyor

Poundun Avro karsndaki durumu, Avrupa pazarlarn, zellikle de ngiltereden yurtd seyahat eilimini de yakndan ilgilendiriyor. Tablo ve grafikten de grld zere, ngilterede yaayanlarn Avro blgesi iinde alm glerinde nemli oranda bir gerileme olutu. 2007de 1,4 bandnda olan parite, 2010 ylnda 1,1lere kadar geriledi. Bu durum, ngiltereden darya yaplan seyahatlerde, deeri istikrarl olan Trkiye gibi lkelere olan talebi de olumlu ynde etkiliyor.

Avro / Pound paritesi 2007nin gerisinde

Avrupa iinde ekonominin bir dier temel gstergesi Pound/Avro dengesi de 2007 ylnda 1,46 seviyelerinden iken 2008de 1,26ya geriledi. 2009 ylnda biraz daha gerileyen parite 1,12lere kadar indi. inde bulunduumuz ylda ise Avrupa piya-

Kurlar 6 ayda hangi aralkta seyretti ?

2. 14 92 1
2. 38 65 4 2. 32 70 8

1. 62 36 1 1. 52 07 7

1,5

2 1

2. 03 92 1

2009 - 6 Ay 2010 - 6 Ay

Avro / Pound Paritesi

1,463 1,142

2010

2009

2009

2010

2010

2009

0,5

1,2 5 1

1,5

1,260 2007 2008

1,123 2009 2010

Deiim (%) -5,11821 AVRO/TL

Deiim (%) -2,49132 POUND/TL

Deiim (%) -6,33408 DOLAR/TL

Avro / Dolar Paritesi

1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1

2008
1,549 1,358
1,302

2009
1,482 1,337 1490

2010
1,464 1,357

1,576 1,344 1,320

1,470
1,430

1,473

1,556 1,361 1,264

1,554 1,402

1,578 1,408

1,502
1,439

1,371 1,280

1,332

1,425 1,211

1,453

1,273

OCAK

UBAT

MART

NSAN

MAYIS

HAZRAN

TEMMUZ AUSTOS

EYLL

EKM

KASIM

ARALIK

TURZM RAPORU - Haziran 2010

ENFLASYON SEPET

ECEK FYATLARI YZDE 16 ARTTI

rkiye statistik Kurumu (TK)in aklad Haziran ay Tketici Fiyatlar Endeksi (TFE) verileri baz alnarak Ekin Grubu Aratrma Birimi tarafndan hazrlanan Otel Enflasyon Sepeti Endeksi Haziran ay sonularna gre, Trkiye genelinde art hz kesilen enflasyon, otellerde baz kalemlerde yksek oranl olarak artmaya devam ediyor. TK verilerine gre, Trkiyede 6 aylk fiyat artlar ortalama yzde 9,2 seviyesinde seyretti

Enflasyon Ykselii Hz Kesti ama Otellerde Art Sryor T

Ekin Grubu Aratrma Biriminin hazrlad Otel Enflasyon Sepeti Endeksine gre 6 aylk dnemde fiyat en ok ykselen gruplar; yzde 19 ile iecek, yzde 11 ile teknik servis malzemeleri oldu. Et, st ve meyve grubu fiyatlarndaki yksek oranl artlar ise devam etti. Bu dnemde otellerdeki yiyecek-iecek grubunda gzlenen fiyat artlar ise yzde 14 dzeyinde gerekleti.

Bu dnemde yzde 14 art gsteren otellerdeki yiyecek-iecek grubunda ise art, geen yln ayn dneminde yzde 8 olarak gereklemiti.

Ekin Grubu Aratrma Biriminin hazrlad Otel Enflasyon Sepeti Endeksine gre 6 aylk dnemde et grubu fiyatlar yzde 24, st grubu ile meyve-sebze grubu fiyatlar da yzde 13 dolaynda ykseli gsterdi.

Otel Enflasyon Sepeti (Fiyat Artlar Yzde)

20

Baz rn Gruplarnda Artlar (%)

25 20

7, 34

% 7, 3

7, 27

10

% 6, 37

10 5

0, 50

YYECEK

ECEK

Aylara Gre Otel Enflasyon Sepeti

2009
ubat Nisan Mart Ocak

YAKIT - ENERJ TEMZLK MAD TEKNK SERV. MALZEMELER

OTELLER (ORTALAMA)

TFE (ORTALAMA)

ET GRUBU

YA

-5

-3 ,5 4

,4 3

ST

Ana Gruplarda Durum

ubat Nisan Mart Ocak

Yiyecek
12,29 7,48 9,34 7,87 11,31 8,61 5,97 5,60 4,50 5,11 7,61 7,62

ecek
4,96 5,19 7,33 7,01 7,33 12,21 11,73 11,34 11,80 11,59 11,02 7,61

Yakt-Enerji
17,74 14,22 12,62 8,90 2,67 -3,60 -4,09 -4,59 -6,34 -6,13 -1,21 1,59

Su
11,62 11,11 9,74 8,82 8,21 6,34 5,17 4,33 3,53 3,57 3,11 2,98

Temizlik Malzemeleri
22,22 21,23 19,46 17,76 16,66 16,19 13,16 10,13 9,51 9,06 7,65 3,83

Teknik Serv. Malzemeleri

10,22 10,27 9,44 9,02 8,49 8,30 5,21 10,67 7,72

Oteller (Ortalama)
12,76 11,58 11,53 10,10 8,65 8,68 7,36 6,09 5,66 5,15 4,62 4,91

TFE (Ortalama)
9,50 7,73 7,89 6,13 5,24 5,73 5,39 5,33 5,27 5,08 5,53 6,53

2009

Et Grubu
16,66 16,85 20,79 22,65 19,82 17,07 15,43 16,88 19,19 22,53 25,12 27,75

Ya Grubu
11,20 6,06 3,39 -1,29 -2,23 -3,94 -6,17 -4,90 -3,96 -3,84 -2,33 1,41

St Grubu
1,55 1,01 -0,42 -0,04 -0,06 0,66 0,76 0,63 1,50 3,49 5,95 0,06

2, 74
MEYVE SEBZE
Meyve - Sebze
-11,19 4,21 6,09 1,88 12,70 33,97 24,45 14,49 11,21 0,88 4,02 13,28 -4,24 -2,70 -2,30 -2,46

Temmuz Austos Ekim Eyll

Haziran

Mays

8,61 8,61 6,38

Temmuz Austos Ekim Eyll

Haziran

Mays

Kasm Aralk

Kasm Aralk Ocak Mart

2010

Yiyecek
12,82 9,90 9,68 4,38 7,31

ecek
22,16 23,36 18,82 18,99 0,00

Yakt-Enerji
5,17 6,96 7,61 9,80 7,16

Su
2,12 1,65 1,75 16,02 1,75

ubat Nisan Mart

Ocak

Temizlik Malzemeleri
-3,47 -4,76 -6,40 -7,29 4,20

Teknik Serv. Malzemeleri

12,14 11,37 2,24 11,47 11,23

Oteller (Ortalama)
7,57 8,58 7,18 7,36 5,67

TFE (Ortalama)
10,13 10,19 9,10 9,56 8,19

2010

Et Grubu
24,48 25,43 23,46 25,76 23,08

4, 15

Ya Grubu

11 ,7 7

66 9,

8, 92

11 ,2 3

8, 82

9, 69

10 ,9 2

9, 43

15

St Grubu
10,21 14,02 14,71 13,55 6,35

%
Meyve - Sebze
12,98 33,78 20,31 19,20 5,38 ubat Nisan Mays 14,19

15

Mays

TURZM RAPORU - Haziran 2010

18 ,3 3

19 ,3 5

6 ,6 16

7 ,4 19

24 ,4 4

2009

2010

2009

2010

BANKALARIN TURZME KULLANDIRDII KREDLER

FNANS

Turizm Sektr Kredi Borcuna Sadk

Merkez Bankas verilerine gre, turizm sektr, kredi borcunu en dzenli deyen kesimlerden. Bankalarn turizm sektrne kullandrd kredilerin byk blmn konaklama tesisleri kullanyor. Bankalarn konaklama tesislerine kullandrd kredilerin geri dn oran ise dier sektrlere gre daha yksek. Bir baka deyimle turizmin konaklama kesimi bankalara olan kredi borcunu geri demekte en iyi performans gsteren kesimlerden. 2001 ylnda yaanan ar ekonomik kriz dneminde turizm bankalarn turizm sektrne kullandrd toplam krediler iinde tasfiye olacak miktar toplamn yzde 20si iken, bu oran 2009da yzde 3.14e dt. Merkez Bankas verilerine gre, bankalar turizm sektrne 2009 ylnda toplam 11.5 milyar TLye yakn kredi kullandrd. Bu kredinin yzde 3.14ne karlk den 364 milyon TLlik blm tasfiye olacak miktar oldu. Merkez Bankas verilerine gre mart ay itibariyle bankalarn turizme kullandrd toplam kredi miktar 12 milyar TLyi geti. Bunun iinde tasfiye olacak miktar ise nceki yla gre biraz daha azalarak 355 milyon TLye geriledi. Buna gre bankalarn turizmde arlkl olarak konaklama tesislerine kullandrd krediler iinde geri dnmeyenlerin oran yzde 2.96ya dt. Yln ilk iki aylk dneminde dier sektrlerde geri dnmeyen kredilerin toplama oran ise; Toptan ve perakende ticarette yzde 14, tekstilde yzde 8, inaatta yzde 6 olarak gerekleti.

Bankalarn Turizm Sektrne Kullandrd Krediler

Tasfiye Olacak Kedilerin Toplam indeki Pay (%)

Kullanlan Kredilerin Toplam

Geri Dnmeyen Kredilerin Tutar

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010*
*Mart 2010 itibariyle

650.714,00 845.501,00 1.108.878,00 1.240.742,00 1.477.627,00 2.147.707,00 3.419.726,00 5.644.554,00 6.172.224,00 9.851.000,00 11.596.735,20 12.009.609,40

47.015,00 107.968,00 230.622,00 221.905,00 193.676,00 126.972,00 104.658,00 134.206,00 160.376,00 261.026,00 364.560,30 355.704,30

7,23 12,77 20,8 17,88 13,11 5,91 3,06 2,38 2,60 2,65 3,14 2,96
TURZM RAPORU - Haziran 2010

AVANTAJ

TESSLERN YA ORTALAMASI

Trkiyedeki Yeni Tesis Says Rakip lkelerden Daha ok

rkiyede iletmede olan tesislerdeki toplam yatak kapasitesinin yzde 44.6s 10 yan altnda. Bu oran spanyada yzde 41.9 iken Yunanistanda yzde 18.3tr. Bu durumda Trkiye, Akdeniz lkeleri arasnda en gen tesislere sahip lke. Avrupa Birlii (AB) resmi istatistik kurumu olan Eurostat verilerine gre AB yesi 27 lkedeki otel ve benzeri tesislerde toplam 11,9 milyon yatak bulunuyor. AB lkeleri iinde en fazla yataa sahip olan lke 2,2 milyonla talya. Onu spanya, Almanya, Fransa ve ngiltere izliyor. Bu arada AB Eurostatn Ocak 2010da yaynlad veriler baz alnarak yaplan hesaplamaya gre, AB yesi lkelerden en gen yatak kapasitesine sahip olan spanyada 10 yan altndaki yataklarn toplam iindeki oran yzde 41 iken, bu orann Trkiyede yzde 44 olduu belirlendi. Ksa ad TYD olan Trkiye Turizm Yatrmclar Derneinin Ar-Ge birimince yaplan aratrmada, Trkiyede ilemeye giren tesisler 5 yllk dilimler halinde ele alnd.

Buna gre 2008 sonu itibariyle Trkiyede uluslararas standartlara sahip iletme belgeli olarak faaliyet gsteren tesislerde toplam 567.000 yatak kapasitesi bulunuyor. Trkiyenin rakip lkelere gre gen tesislere sahip olmas kzan rekabet ortamnda nemli avantaj salyor. Trkiyenin bu avantaj srdrebilmesi iin bir sreden beri gndeme gelen tesislerin yenilenmesi nem kazanyor. Nitekim uluslararas alanda yaanan krizde turizm sektr en ar darbeyi alan spanya, bu dnmede tesislerin yenilenmesine zel bir nem verdi. Bu kapsamda spanya, dk faizli kolay kullanlabilen 100 milyonlarca avroluk kayna turizm sektrnn hizmetine sundu. Trkiyede de, rakip lkelerden farkl olarak her yl ok sayda yeni tesis hizmete girmeye devam etse de, yenileme yatrmlarnn da ihmal edilmemesi gerekiyor. Uluslararas standartlara gre konaklama tesisleri, iletmeye girdikten sonra her yl kk apl yenilemelerden baka 10 ylda bir geni kapsaml ye-

lkelerin 10 ya altndaki yatak kapasitelerinin toplamlarna oran

TRKYE SPANYA EK CUMHURYET PORTEKZ TALYA YUNANSTAN ALMANYA NGLTERE

%21,3 %21,2 %18,3 %19,1

%41,9

%44,6

%6,8

%7,7

nileme yapmas gerekiyor. Buna gre Trkiye iletmedeki tesislerinin ya rakip lkelere gre daha gen olmakla beraber 10 yan zerine kan tesisler iin bir plan dahilinde planlanmas gerekiyor.

Trkiyede Hizmette Olan letme Belgeli Tesislerin Ya Ortalamas

Dnem

Hizmete giren tesislerdeki toplam yatak kapasitesi 146.000 107.000 79.000 113.000 56.000 66.000 567.000

Bu dnemde hizmete giren tesislerdeki yatak kapasitesinin toplam iindeki pay 25.75 18.87 13.93 19.93 9.87 11.64 100.00

Bu gruptaki tesislerin ortalama ya 2,5 7,5 12,5 17,5 22,5 27,5 12.7 (*) (*) Yataklarn ortalama ya Kaynak:TYD

2004-2008 1999-2003 1994-1998 1989-1993 1984-1988 1983e kadar

10

1983-2008 Toplam

TURZM RAPORU - Haziran 2010

KONAKLAMA TESSLERNN PROFL VE DAILIM

KONAKLAMA

Yatak Kapasitesinin Yars Antalyada Yeni Yatrmlar Dier lleri Dengeleyecek

Trkiyede ylda ortalama 20 bin yatak kapasiteli yeni tesis hizmete giriyor. Yeni tesis iin ksa sre ncesine kadar arlkl olarak ky blgeleri tercih edilirken son dnemde otel yeni otel yatrmlar iin Trkiyenin i blgeleri ve Anadolunun dier illeri de tercih edilmeye baland. Nitekim, iletme belgeli, yani halen hizmet veren tesislerin illere gre dalmnda ilk be il dnda kalan dier illerin tamamnn pay yzde 21 iken, yatrm belgeli, yani yatrm devam den, nmzdeki dnemde hizmete girecek olan tesislerdeki yatak kapasitesi ile dier illerin toplamdaki pay yzde 25 ile Antalyadan sonra 2. srada yer alyor Bu da konaklama yatrmlarnn nmzdeki dnemde i blgelere ve Anadolunun dier illerine yaylacan gsteriyor. Ancak konaklama tesislerinin blgelere dalmnda son dnemde artan bu eilime karn iletmedeki tesislerdeki toplam yatak kapasitesi hala

byk oranda ky blgelerinde bulunuyor. Kltr ve Turizm Bakanlndan iletme belgeli tesislerin illere ve blgelere gre dalm incelendiinde, halen iletmede olan toplam 600 bine yakn yatak kapasiteli tesislerin iletmede olanlarndan yzde 46s Antalyada bulunuyor. Yatrm belgeli, yani yapm devam eden tesislerin de

yzde 32si Antalyada yer alyor. Yatak kapasitesi dalmnda Antalyay iletmedeki yataklarn yzde 14 yatrmdakilerin yzde 20si ile Mula izliyor. Yatak kapasitesinin illere gre dalmnda daha sonra stanbul, zmir ve Aydn geliyor.

Kltr ve Turizm Bakanlndan belgeli tesislerin blgelere gre dalm

LETME BELGEL
LLER
ANTALYA

YATIRIM BELGEL
Tesis Says

Tesis Says

25,1 14,5 14,1 5 ,2 3 ,1 38

Yatak Kap.

46,2 14,3 10,7 4,6 3,2 21

21,9 18,3 10,2 5,4 3,5

Yatak Kap.

32,7 20,7 9,7 5,6 25,4 5,9

MULA STANBUL ZMR AYDIN DER

40,7

20 Ayr Kategoride 3604 Belgeli Tesis Var

rkiyede Kltr ve Turizm Bakanlndan letme Belgeli 3.604 tesis faaliyet gsteriyor. Bakanln yaynlad letme Belgeli Tesisler listesine gre Trkiye genelinde faaliyet gsteren iletme belgeli tesislerin 655 adedi 3 yldzl otel, 577 adedi 2 yldzl otel, 530 adedi 4 yldzl otel, 456 adedi zel belgeli tesis, 349 adedi de 5 yldzl otel nitelii tayor.

letme belgeli tesislerin trlerine gre dalm incelendiinde, iletme belgeli lokanta says dikkat ekiyor. Bakanlk verilerine gre Trkiyede 535 lokanta Kltr ve Turizm Bakanlndan iletme belgeli olarak faaliyet gsteriyor. Bu say ile lokantalar iletme belgeli tesisler listesinde 3. srada yer alyor.

Bakanlktan Belgeli Tesis ve letmeler

LETME BELGES, TESS TR TESS SAYISI

3 yldzl Otel 2 yldzl Otel Lokanta 4 yldzl Otel zel Tesis 5 yldzl Otel Mstakil Apart Otel 1 yldzl Otel Elence Yeri Pansiyon

655 577 535 530 456 349 101 77 67 51

LETME BELGES, TESS TR

TESS SAYISI

Gnbirlik Tesis Yzer Tesis Butik Otel Tatilky Bileik Tesis-Turizm Kompleksi Motel Mola Noktas Kafeterya Bar Dier Tesisler

TOPLAM 3604

40 26 21 20 19 16 15 14 11 15

11

TURZM RAPORU - Haziran 2010

TEVK BELGELER

YATIRIM ELM SRYOR

3 Ayda 528 Milyon Liralk 85 Proje Tevik Belgesine Baland

urizme yatrm istei devam ediyor. Giriimcilerin yatrm niyeti beyan olarak kabul edilen, Hazine Mstearlnca tevik belgesine balanan proje says yln ilk eyreinde 85 oldu. Yln ilk aylk dneminde tevik belgesine balanan projelerin toplam yatrm tutarnn 585 milyon TL olduu belirlendi.

Tevik belgesine balanan toplam 85 projeden 49u komple yeni tesis yapmn ngryor. Geri kalan 20 proje ise yenileme ve tevsii yatrmn amalyor. Tevik belgesine balanan konaklama alanna ynelik yatrm projeleri arasnda, turizm ile ilgisi olmad halde yaplan deiiklikler ile konaklama yatrmlar listesine alnan renci yurtlar da bulunuyor. Buna gre yln ilk aynda yatrm te-

vik belgesine balanan konaklama alanna ynelik projeler arasnda 16 adet renci yurdu yatrm da bulunuyor. Hazine tarafndan turizm sektrne verilen komple yeni yatrm tevik belgeleri ile 49 tesiste 4 binden fazla oda ve 9 bine yakn yeni yatak yaplacak. Bu tesislerde 2 bin dolaynda insana i olana yaratlacak.

Tevik Belgesine Balanan Komple Yeni Yatrm Projelerinin llere Dalm

Turizm Sektrnde Alnan

Yatrm Tevik Belgeleri

Tevik Belgesine Balanan Projelerin Yatrm Deeri (Milyon TL) 6.542.169 15.564.558 4.846.509 5.860.569 8.236.938

Mula zmir Samsun Erzurum Balkesir Antalya

5 5 3 3 3 3

Rize Hatay Gaziantep anakkale Ankara Dierleri

2 2 2 2 2 17

Yllar

Alnan Tevik Belgesi Says (Adet) 288 463 592 138 141 115 152 137 186 284 243 199 153 116 173 257 179 228 146 124 164 179 58

1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Tevik Belgesine Balanan Komple Yeni Yatrm Projelerinin Tesislere Dalm

28.806.130 23.236.115 70.959.779 237.562.320 210.739.571 302.372.683 315.462.000 1.456.421.000 2.710.887.000 1.703.283.000 2.956.181.000 1.787.221.444 1.267.739.064 1.840.851.148 2.452.903.949 323.382.000 83.226.158 9.583.270

3 yldz Yurtlar Otel 4 yldz 5 yldz Butik 2 yldz

22 16 13 8 3 2 1

Ocak-Mart dneminde,turizme ynelik projeler iin alnan tevik belgeleri Proje Says Tevik Miktar TL 528.811.466 380.841.858 Tevik Alan Oda Says 10.264 4.485 Tevik Alan Yatak Says 22.852 8.937

12

Toplam Proje Komple Yeni Yatrm

85 49

TURZM RAPORU - Haziran 2010

HAVAALANLARI UAK- YOLCU TRAF

HAVAYOLU - ULAIM

lk Be Ayda Havayolu Trafii Yzde 25 Artt

rkiyede yeni havaalanlarnn almas ve havayolu irketlerinin i hat seferlerini artrmas ile hava trafii yln ilk be aylk dneminde yzde 25 artt. Trkiyede u anda deiik illerde ve baz illerde birden ok olmak zere toplam 45 havaalan yolcu trafiine sahne oluyor. Devlet Hava Meydanlar (DMH) verilerine gre bu yln Ocak-Mays aylarn kapsayan dnemde Trkiyenin toplam havayolu tamacl, d hatlarda yzde 26.9, i hatlarda da yzde 22.8 artt.

Havaalanlarnn yolcu trafiine gre sralamasnda ilk be aylk dnemde Trkiyedeki 45 havaalanna i ve d hatlardan gelen /giden toplam yolcu says 33.9 milyon kii olarak gerekleti. Bu trafiin yzde 50den fazlas ise iki havaalan, stanbul ve Antalyada gerekleti. 2010 ylnn ilk be aylk dneminde stanbul Atatrk Havaalannn toplam yolcu says yzde 11.5 orannda artarken, d hat yolcu yzde 14, i hat yolcu says ise yzde 17 artt.

Yln ilk be aylk dneminde Antalyann toplam yolcu says ise yzde 26.4 artt. Bu dnemde d hat yolcu says yzde 28.2, i hat yolcu says yzde 21.6 orannda artt. Yln ilk be aynda Balkesir, Balkesir Krfez, Siirt ve Alanya-Gazipaa havaalanlarna yolcu trafii hi olmad.

Havaalanlarnn ve D Hat Yolcu Trafii (Ocak-Mays) HAVA ALANLARI

ATATRK ANTALYA st./Sabiha Gken ESENBOA A.MENDERES ADANA TRABZON DALAMAN MLAS-BODRUM DYARBAKIR GAZANTEP S.ARAMBA VAN F.MELEN KAYSER ERZURUM KONYA MALATYA HATAY ELAZI KARS MARDN .URFA GAP ARDAK MU Batman NEVEHR-KAP. ADIYAMAN SVAS ERZNCAN BURSA-YENEHIR MERZFON TEKRDA/ ORLU SNOP Eskiehir/Anadolu n. K.MARA S.DEMREL ANAKKALE Zonguldak/aycuma UAK TOKAT ARI BALIKESR BALIKESR/KRFEZ SRT Antalya/Gazipaa TRKYE GENEL

GELEN - GDEN YOLCU SAYISI

4.661.300 1.398.080 2.704.438 2415189 2115298 973884 694525 144399 261771 526551 368121 357580 341344 279754 294460 195189 189477 139898 175319 125270 111188 89087 71500 70109 67063 38140 48322 44915 37432 17288 26255 24533 22470 10577 20999 9888 8072 149 3515 956 0 0 0 0 0 19.084.305

DEM 2010/2009 (%)

7,1 21,6 89,0 24,5 24,8 21,8 20,7 43,0 26,7 26,0 43,7 26,9 21,0 35,8 38,0 114,1 17,6 51,7 162,8 14,6 24,2 25,8 22,3 69,1 2,0 29,0 47,2 -4,5 -10,1 -26,5 117,5 239,9 98,6 -45,4 -29,1 42,0 -49,0 -100,0 26,9

Hat

7.55.9541 4.010.889 1.167.799 411357 535601 152244 18751 488169 286480 5048 36612 16968 1222 58184 9723 13036 2803 46022 3602 0 0 1028 1508 329 0 15975 0 1481 0 13006 0 1027 0 11122 0 2013 0 6051 0 0 0 0 0 0 0 14.877.591

D Hat

12.220.841 5.408.969 3.872.237 2826546 2650899 1126128 713276 632568 548251 531599 404733 374548 342566 337938 304183 208225 192280 185920 178921 125270 111188 90115 73008 70438 67063 54115 48322 46396 37432 30294 26255 25560 22470 21699 20999 11901 8072 6200 3515 956 0 0 0 0 0 33.961.896

Toplam

Hat

D Hat
14,5 28,2 103,5 14,6 20,9 2,2 -0,9 25,8 14,5 19,3 -10,5 -10,2 16,8 10,9 23,0 76,0 -58,0 50,2 58,4 -6,7 -57,2 123,2 101,8 42,7 -20,6 16,7 44,0 22,8

Toplam
11,5 26,4 93,2 22,9 24,0 18,7 20,0 29,4 20,0 26,0 36,3 24,6 21,0 30,7 37,5 111,2 14,6 51,4 168,2 14,6 24,2 26,1 21,6 66,8 2,0 47,3 47,2 -2,9 -10,1 -7,1 117,5 200,3 98,6 -25,0 -29,1 751,3 42,0 -49,0 -100,0 25,1

13

TURZM RAPORU - Haziran 2010

HAVAYOLU - ULAIM
ve D Hatlar, Yolcu ve Uak Trafii
HAT UAK TRAF 157.415 156.301 195.935 264.805 343.956 365.136 385.704 419.422 DI HAT UAK TRAF 218.626 218.505 252.786 286.867 286.713 323.432 356.000 369.047 TRANST UAK TRAF 155.352 154.218 191.096 206.003 221.702 247.099 269.172 277.584

HAVAALANLARI UAK- YOLCU TRAF

YIL 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

TOPLAM UAK TRAF 531.393 529.024 639.817 757.675 852.371 935.667 1.010.876 1.066.053

HAT YOLCU SAYISI 8.500.839 9.128.124 14.438.292 20.502.516 28.799.878 31.970.874 35.832.776 41.226.959

DI HAT YOLCU SAYISI 25.054.613 25.296.216 30.596.297 35.042.957 32.884.325 32.884.325 43.605.513 44.281.549

TOPLAM YOLCU SAYISI 33.555.452 34.424.340 45.034.589 55.545.473 61.684.203 70.352.867 79.438.289 85.508.508

HAVAYOLU RKETLERNN UAK SAYISI VE KOLTUK KAPASTES HAVAYOLU - ULAIM

Tek Bana THYnin Uak Says zel Sektrdeki 13 irket Kadar

avayolu ulam turizmin nemli ayandan biridir. Trkiyenin turizmde bugn bulunduu noktayla gelmesinde, ulusal bayrakl charter filosunun nemli pay var. Bu alanda dnyann eitli lkelerinden Trkiyeye gelenlerin nemli blmn ulusal bayrakl charter firmalar tayor. Havayolu tamacl alannda faaliyet gsteren zel sektr firmalar, uzun sre yalnz yurtdndan Trkiyeye yolcu tarken son ylarda i hatlarda da seferlere balayarak pazardan nemli pay almaya baladlar. Trkiyede u anda THY dnda zel sektre ait 13 zel havayolu irketi bulunuyor. Ulusal bayrakl havayolu filosundaki uak says; 132si THYnin, 176s da 13 zel sektr firmasnn olmak zere toplam 308i buldu. Bu uaklardaki koltuk kapasitesi de 23.549u THY, 33.773 de 13 zel sektr havayoluna ait olmak zere toplam 57.322 koltuk kapasitesine sahip.

Havayolu irketlerinin Uak Says ve Koltuk Kapasitesi

THY ONUR AIR PEGASUS SUN EXPRESS ANADOLUJET SKY AIRLINES ATLASJET SAGA AIRLINES TURKUAZ FREEBIRD CORENDON KTHY TAILWIND ZAIR BORAJET TOPLAM 132 30 26 23 17 17 13 9 8 7 7 6 5 5 3 308 23549 7018 4702 4422 2807 3168 2821 1803 1524 1340 1198 1140 840 792 198 57322

14

TURZM RAPORU - Haziran 2010

SEYAHAT ACENTELER

PAZARLAMA

Sektrn En Eski Birimi Olan Seyahat Acentelii Gelecekten Umutsuz

eyahat acentelii, seyahat endstrisini oluturan kesimlerin en eskisini oluturuyor. Ancak bu kesim, gnmzde sektrn en skntl birimi durumunda.

internet zerinden verilebilir duruma gelmesi ve bunun devam olan online seyahat satlar. Seyahat acentelii mesleinin yaplabilmesini zorlatran ikinci neden ise azalan gelire bal olarak kr oranlarndaki d. Aralarnda Trkiyenin de olduu incomingci (turist karlayan / arlayan) lkelerde, seyahat acenteleri tur operatrnn destinasyondaki uzantlar haline gelirken, bilet satan acenteler de online satlar karsnda varlklarn srdremez hale geldiler.

Seyahat Acentelerinin Saysal Geliimi

Yllar 2005 2006 2007 2008 2009 Merkez 3541 3768 3968 4198 4587 ube 1172 1204 1208 1213 1400 Toplam 4713 4972 5176 5411 5.987

Seyahat endstrisi alannda yaanan gelimeler, seyahat acenteliinin geleceini de tartma konusu haline getirdi. Seyahat acenteliini bir meslek olarak icra eden iletmeleri varln srdrp srdrememe noktasna getiren sreci belirleyen gelimeler iki noktada odaklanyor. Bunlardan biri; iletiim teknolojisindeki gelimelerin rn olarak, bata uak biletleri olmak zere seyahat acentelerinin verdii birok hizmetin artk

Baz Avrupa lkelerinde Seyahat Acentelerinin Saylar

En ok Acentenin Olduu Almanyada Kapanan Acente Says Artyor

Avrupa seyahat endstrisinin merkezi olan Almanyada kapanan seyahat acentesi says artyor. Seyahat sektrnn en byk at rgt Alman Seyahat Birlii (DRV) verilerine gre, son iki ylda byk blm IATA yesi acente olmak zere 1000den fazla seyahat acentesi kapand. DRV verilerine gre Almanyada son iki ylda 1887 acente, den kr oranlar nedeniyle faaliyetini srdremez duruma gelerek kapand. DRV Bakan Klaus Leapple, Krll dk olan birok acentenin daha kapanacan sanyorum dedi.

Almanya ngiltere Yunanistan Avusturya Belika Romanya svire sve Danimarka Norve G.Kbrs Estonya

lke

20.871 9.563 4.700 2.803 2.600 2.200 2.200 1.000 690 530 451 365

Eski Say

imdiki Say

16.277 7.362 3653 2.300 2.054 1.600 1100 910 562 480 448 272

4594 2201 1047 503 546 600 1100 90 128 50 3 93

Fark

Almanyada Seyahat Acenteleri Saysnn Geliimi

Acenta tr/faaliyet alan Klasik Seyahat Acentas Seyahatleri Acentas Turistik Seyahat Acentas * IATA-Acentalar * DB-Acentalar (Demiryolu) TOPLAM 2001 4.978 1.207 8.050 4.745 3.741 14.235

2002 4.316 1.017 8.351 4.648 3.668 13.684

2003 3.970 1.044 8.739 4.294 3.445 13.753

2004 3.636 980 8.023 4.465 3.246 12.639

2005 3.636 980 8.023 4.465 3.246 12.639

2006 3.596 876 7.394 4.259 3.135 11.866

2007 3.301 939 7.164 4.147 3.048 11.404

15

TURZM RAPORU - Haziran 2010

TROFED

16
TURZM RAPORU - Haziran 2010

TROFED 556.850 yatak kapasitesini temsil ediyor

Ksa ad TROFED olan Trkiye Otelciler Federasyonu, 2005 ylnda, Trkiyenin deiik blgelerindeki konaklama kesiminde faaliyet gsteren iletmelerin oluturduu 11 dernein st rgt olarak kuruldu. Daha sonra Fethiye blgesindeki dernein de katlmasyla TROFED emsiyesi altndaki rgt says 12ye ykseldi. Trkiyede faaliyet gsteren Kltr ve Turizm Bakanlndan belgeli tesislerin yzde 59u TROFED emsiyesi altndaki derneklere yedir.

Bu alanda rgtlenmenin sektrn seyahat acentelii alanndan farkl olarak zorunlu olmad, gnll yeliin esas olduu halde konaklama tesislerinin yarsndan fazlas TROFED emsiyesi altndaki derneklerde rgtldr.

TROFED ats altndaki derneklerin ye tesis says 2.136, bu tesislerdeki oda says 262.517, yatak kapasitesi de 556.850dir

TROFED YES DERNEKLERN YELER (Tesis, Oda ve Yatak Kapasitesi-2010)

Dernein ad, merkezi ve blgesi AKTOB / Antalya (Akdeniz Turistik Otelcier ve letmeciler Birii) ALTD / Alanya (Alanya Turistik letmeciler Dernei ) ATD / Ankara (Anadolu Turizm letmecileri Dernei) BODER / Bodrum ( Bodrum Otelciler Birlii Dernei ) UKTOB / Adana (ukurova Turistik Otelciler ve letmeciler Birlii) ETK / zmir (Ege Turistik letmeler ve Konaklamalar Birlii ) FETOB / Fethiye(Fethiye Otelciler Birlii Dernei) GETOB / Marmaris (Gney Ege Turistik Otelciler ve letmeciler Birlii) GMTOB / Bursa (Gney Marmara Turistik Otelciler Birlii) KAPTD / Kapadokya ( Kapadokya Otelciler ve letmeciler Dernei) KODER / Kuadas (Kuadas Otelciler ve letmeciler Birlii) TUROB / stanbul (Turistik Otelciler sletmeciler ve Yatrmclar Birlii ) TOPLAM Tesis 407 230 156 203 61 87 322 142 60 78 86 108,860 232,729 24,870 10,196 19,798 4,361 9,884 22,035 7,998 5,453 32,255 8,987 7,820 55,000 22,680 41,959 21,170 15,640 44,070 16,893 11,608 19,349 66,297 9,455 Oda Yatak

2,136

304

262,517 556,850

17
TURZM RAPORU - Haziran 2010

BELGEL TESSLER

TESSLERN YATIRIM MALYET

5 Yldzl Tesis in Yatak Bana 63, 1 Yldzl in 11 bin TL Yatrm

urizme ynelik eitli projelerde ngrlen tesis trlerinin yatrm maliyetleri belirlendi. Yatrm bedeli hesaplanrken, projenin gerekletirilecei yerdeki arsa maliyetlerinin blgelere gre farkl olmas nedeniyle ortalama yatrm maliyetleri arsa bedeli hari olarak belirleniyor.

Yatrmlarda Birim Maliyeti (TL)

2 Tesisin tr / snf . . . . . . . . . . .2008

Buna gre 5 yldzl bir tesis iin yaplacak yatrm yatak bana ortalama 63 bin TL iken 1 yldzl otel iin yaplacak yatrmda yatak bana maliyet ortalama 11 bin TL olarak ngrlyor. Konaklama tesisi dndaki turizme ynelik yatrmlarn maliyetleri ise proje ile ngrlen yatrmn trne gre metrekare baznda belirleniyor. rnein kapal alanl golf sahas yatrm iin metrekare bana ortalama 4 bin TL yatrm maliyeti ngrlyor. Otel yatrmlarnn oda bana ve metrekare zerinden ayr ayr hesaplanmas, projelerin yer alaca alan ve bu alanda yaplmas ngrlen tesisin ka odal olaca noktalarna ilikin farkllklar gstermesinden kaynaklanyor. rnein 60 dnmlk arazi zerine 500 oda kapasiteli bir tesis kurulabildii gibi 300 odal ya da 800 odal tesisler kurulduuna da tank olunuyor. Dolaysyla, yatrmn kaba maliyetinin hesaplanmasnda iki unsurun da ay ayr gz nnde bulundurulmas gerekir.

6 5* Otel (Yatak bana ort) . . . . . . .63.602,13 4 4* Otel (Yatak bana ort) . . . . . . .43.949,72 1 2* Lokantal otel (Yatak bana ort) . . . . . . .19.678,86 1 2* Otel (Yatak bana ort) . . . . . . .13.655,53 1 1* Otel (Yatak bana ort) . . . . . . .11.694,85 3 3* Otel (Yatak bana ort) . . . . . . .32.591,63

3 1.Snf tatil ky (Yatak bana ort) . . . . . . .36.527,89 2 2.Snf tatil ky (Yatak bana ort) . . . . . . .27.405,03 1 Motel (Yatak bana ort) . . . . . . .14.963,93 1 Pansiyon . . . . . . .10.330,91 1 Kamping . . . . . . .14.604,05

4 Golf sahas (TL/M2)-Kapal alan . . . . . . . .4.092,63 4 Spor amal turizm tesisi-Kapal . . . . . . . .4.092,63 2 Spor amal turizm tesisi- ak . . . . . . . . . .24,61 4 Elence merkezi- Kapal . . . . . . . .4.092,63 8 Elence merkezi-Ak . . . . . . . . . . .8,16 2 Golf tesisi (TL/M2) -Ak alan . . . . . . . . . .24,61

TESSLERN TR VE SINIFLARINA GRE M2 BAINA YATIRIMININ

MALYET ve MALYETN FAKTRLERE DAILIMI ($) TESSN TR / SINIFI 5 yldz /delux 5 yldz 4 yldz 2 yldz lokantal 2 yldz 1 yldz 1. snf tatil ky 2. snf tatil ky Pansiyon Motel 3 yldz NAAT 324 292 255 180 163 153 144 160 194 170 127 TESSAT 279 251 236 167 147 138 130 144 189 157 115 TERF 106 TEHZAT 45 41 37 27 20 11 11 12 29 25 9 TOPLAM 754 679 621 451 398 373 352 390 485 424 310

4 Turistik amal salk tesisi (TL/M2) Kapal . .4.092,63 8 Turizm amal salk tesisi (TL/M2) ak . . . . . . .8,16 4 Rekreasyon (TL/M2) Kapal . . . . . . . .4.092,63 1 Restorasyon (TL/M2) Kapal . . . . . . . .1.751,88 Turizm amal kongre merkezi-Kapal . . . . . 3.078,67 8 Turizm amal kongre merkezi-Ak . . . . . . . . . . .8,16 2 Turizm kompleksi (TL/M2) Kapal . . . . . . . .2.767,67 8 Turizm kompleksi (TL/M2) ak . . . . . . . . . . .8,16 1 Restorasyon (TL/M2) ak . . . . . . . . .104,01 2 Rekreasyon (TL/M2) ak . . . . . . . . . .24,61 4 Ticari nite (TL/M2) . . . . . . . .4.092,63

95 93 77 68 71 67 74 73 72 59

18
TURZM RAPORU - Haziran 2010

MEVSMLK ALIMA ETKLYOR

STHDAM

Sektrde Sigortal Says Yzde 31 Artt

rkiye genelinde; konaklama, yiyecek iecek hizmetleri, havayolu, seyahat acenteleri gibi turizmle ilikili alanlarda 1,2 milyon dolaynda kii alyor. Ekonomideki dier sektrler gibi turizm sektrnde de alanlarn yardan az sigorta kapsamnda bulunuyor. Sosyal Gvenlik Kurumu (SGK) 2010 yl Mart verilerine gre turizm sektr ile ilikili alanlarda alan zorunlu sigortal says yzde 31,2 artarak 280 bine kt. Geen yln ayn aynda sektrde sigortal olarak alanlarn says 213 bin olarak gereklemiti. Konaklama, havayolu, yeme ime ve seyahat acenteleri gibi alanlarda; iverenler, kendi hesabna alanlar, cretsiz aile iileri ile toplamda 1 milyondan fazla alann bulunduu turizm sektrnde, sigorta kapsamna girenlerin says Mart 2010 itibariyle yzde 31,2 art gsterdi.

2009 yl Mart aynda 213 bin 788 olan zorunlu sigortal alan says 2010 Mart aynda 280 bin 535 olarak akland. Geen bir yllk dnem iinde; konaklama sektrnde alan sigortal says yzde 27 artarak 59

binden 75 bine karken, yiyecek-iecek sektrndeki alan says da 107 binden 256 bine ykseldi. Bu dnemde d gsteren tek alan ise havayolu tamacl oldu. Bu sektrde geen yl 9 bin 460 olan sigortal says bu yl 8 bin 366ya geriledi.

Turizm Sektrnde Sigortal alan Says, Mart Ay

2009 Konaklama Havayolu Tamacl Yiyecek Ve ecek Hizm. Faal. 59.420 107.474 213.788 37.434 9.460 2010 75. 591 156.779 280.535 39. 799 8.366 Deiim -11,6 45,9 31,2
Kaynak: SGK

27,2

Sey. Acentesi,Tur Oper.Rez.Hizm. Toplam

6, 3

Konaklama Tesisleri Ylda 17 Bin Kiiye stihdam Olana Yaratyor

urizm sektr, Trkiye gibi birok lkenin en nemli sorunu olan isizlie zm bulmada yaratt istihdam olanaklar ile nemli rol oynuyor.

Konaklama Tesisi Yatrmlarnn Yaratt stihdam

Yl Alnan tevik Belgesi Says Belge Bana Ortalama stihdam Tevik belgeli Yatrmlarla stihdam Olana Yaratlan Kii Says

Daha nce sanayi alanna yaplan yatrmlarla salanan istihdam, artk turizm sektr, zellikle de sektrn lokomotifi olan konaklama kesimi yaratyor. Turizmde konaklama alannda yaplacak yatrmlar iin Hazine Mstearlndan alnan tevik belgelerinde ngrlen istihdam verilerine gre konaklama tesisleri yatrmlar ile Trkiyede ylda ortalama 17 bin kiiye istihdam olana yaratlyor. Hazine Mstearlnca tevik belgesine balanan projeler zerinden yaplan incelemede,

1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

konaklama yatrmlarnn hzland 1987 ylndan 2009 ylna kadar 23 ylda 4.715 tevik belgesi alnd. Alnan bu belgeler ile yatrm ngrlen tesislerde bu dnemde toplam 388.753 kiiye istihdam olana yaratld. Buna gre yalnz tevikli turizm yatrmlar ile ylda ortalama 16.902 kiiye konaklama tesislerinde i alan ald. Konaklama kesiminde gzlenen bu durum, bir baka adan da dikkat ekiyor. lkelerin sahip olduklar igcne istihdam yaratma alan olarak bugne kadar sanayi kesimi grlrken, son dnemde sanayi kesiminde istihdam art olmas bir yana, tersine bu alanda alan kii says azald bile. Konaklama kesimi ise sanayi kesimindeki bu durumun tersine istihdam olana yaratyor.

288 463 592 138 141 115 152 58 137 186 284 243 199 153 116 173 257 179 228 146 124 164 179

78 60 58 84 76 61 53 86 80 74 92 73 97 75 64 99 116 101 159 100 74 98 77

2 2 .5 2 2 2 7 .7 1 3 3 4 .5 2 6 1 1 .5 5 2 1 0 .7 4 7 7 .0 0 0 8 .0 0 0 5 .0 0 0 1 1 .0 1 3 1 3 .7 2 9 2 6 .2 4 6 1 7 .7 5 9 1 9 .3 7 8 1 1 .5 2 9 7 .3 9 0 1 7 .0 7 1 2 9 .7 3 9 1 8 .0 9 6 3 6 .1 5 0 1 4 .6 0 2 9 .1 6 7 1 6 .0 5 2 1 3 .7 7 2

19

TURZM RAPORU - Haziran 2010

TURZM ve EKONOM TRKYE VE DNYADA TURZME LKN TEMEL GSTERGELER

Turizm Byyor, Ama GSMH ve hracat Gelirlerindeki Pay Azalyor

2003 ylnda turizm gelirinin GSMHdaki pay yzde 5.5 iken bu oran 2009da yzde 4de dt. Ayn dnemde turizm gelirlerinin ihracat gelirlerine oran da yzde 25.1den yzde 15.5e geriledi. Turizm gelirlerinin GSMH ve ihracat geliri iindeki paynn gerilemesi sz konusu alanlarda yaanan bymeden kaynaklanyor. Bu dnemde turizm sektr de byd halde GSMH ve ihracat gelirlerindeki byme daha hzl oldu. Bu arada turizm gelirleri GSMH ve ihracat gelirleri iindeki pay azalsa da Trkiyenin nemli sorunlarndan biri olan cari an kapatlmasnda nemli rol oynuyor.

Turizm Gelirlerinin GSMH ve

viz gelirleri artp sektr byd halde turizm sektrnn Gayr Safi Milli Hasla (GSMH) iindeki pay ve bu alandan elde edilen dvizin ihracat gelirlerine oran dyor.

hracat Geliri indeki Pay (%)

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Yllar Turizm Geliri/GSMH 3,8 6,9 6,5 5,5 5,2 5 4,3 4,5 4,2 4 Turizm Geliri/hracat 27,3 32,1 33,9 28,1 25,1 24,8 19,6 18 16,5 15,5

TRKYE VE DNYADA TURZME LKN TEMEL GSTERGELER

GNCEL

Turizm Gelirinin hracata Oran En Yksek lke Yzde 623 ile Yunanistan

urizm gelirlerinin ihracat gelirlerine oran eitli lkeler iin kullanlan bir veri. Bu veriye gre turizm geliri ihracat geliri iinde en yksek paya sahip lke Yunanistan. Yunanistann turizm gelirleri, ihracat gelirlerinin yzde 62.64ne karlk geliyor.

Turizm geliri ihracat geliri iinde yksek orana sahip lkeler sralamasnda Yunanistan Msr izliyor. Msr ihracat gelirlerinin yars kadar turizmden dviz geliri elde ediyor. Msrda turizm gelirlerinin ihracat gelirlerine oran yzde 49.93.

Baz lkelerde, Turizm Gelirlerinin hracat indeki Pay (Yzde)

20

Yunanistan Msr Fas spanya Trkiye Tunus Avustralya Avusturya Tayland Kanada Fransa ABD
TURZM RAPORU - Haziran 2010

62,64 49,93 36,58 20,85 15,60 13,46 13,27 12,66 9,10 8,69 8,58 8,50

ngiltere talya Ukrayna Malezya Polonya ek C. Meksika Hong Kong (in) in Almanya Singapur Rusya

7,90 7,72 7,36 7,29 6,63 4,59 4,57 4,09 2,87 2,73 2,65 2,55

TRKYENN TURZMDEN ALDII PAY

DNYAdan TRKYEden

Trkiyenin Dnya Turizminden Ziyareti Olarak Ald Pay Yzde 50 Artarken, Gelir Deimedi
2003 ylnda Trkiye, ektii ziyareti says itibariyle dnyada yzde 2 paya sahip iken, bu oran 2009da yzde 50ye yakn bir artla yzde 3.1e ykseldi.

rkiyenin dnya turizm pazarndan ald pay, ziyaretide yzde 50 artarken, gelirde deimedi.

Bu dnemde turizm gelirinden alnan pay ise ayn oranda artmad. 2005 ylnda Trkiyenin elde ettii turizm geliri dnya turizm gelirinin yzde 2.1i iken bu oran 2009 ylnda da ayn oranda kald.

Trkiyenin Dnya Turizminden Ald Pay (Yzde)

2001 2002 2003 2004 2005 2007 2009 2006 2008
Yllar Turist says pay

1,7 1,9 2,0 2,3 2,6 2,2 2,9 2,6 3,1

Turizm geliri pay

1,6 1,9 1,8 1,9 2,1 1,7 2,1 1,8 2,1

DNYAdan TRKYEden

Dnya Turizm Pastasndan En Byk Pay Avrupa Alyor

Dnyada 880 milyon kiiye ulaan gezen kii says ve bunlarn yapt seyahatler sonucu oluan 852 milyar dolarlk dnya turizm pazarndan en byk pay Avrupa lkeleri alyor. Ylda 880 bin kiinin gezdii dnya turizm pazarnda dolaanlarn yarsndan fazlas Avrupa lkelerinde iken, yllk 852 milyar dolara ulaan turizm gelirlerinin de yarsna yakn blmn Avrupa blgesindeki lkeler elde ediyor.

Dnyay Gezen Ziyaretilerin Yars Avrupada

Buna gre dnya turizm pazarnn yarsn Avrupa blgesi oluturuyor.

Dnya Ziyareti Saysnn Blgeler Dalm (Kii )

00 .0 60 4

0 00 0. 18

2009
0 00 0. 14 0 00 2. 5
AMERKA ORTA DOU

0 00 0. 88

Dnya Turizm Gelirinin Blgelere Dalm (Milyon $)

4 2. 41

. 45

0 00
DNYA AVRUPA

8 2. 20
ASYA-PASFK

2009
6 5. 16 .3 43
ORTA DOU AMERKA

2 85

.1 28
AFRKA DNYA

AVRUPA

ASYA-PASFK

AFRKA

Dnyada En ok Turist eken lkeler (Kii) - 2009

Fransa ABD spanya in talya ngiltere Trkiye Almanya Ukrayna Avusturya 54.900 52.231 50.900 43.200

74.200

Dnyada En ok Turizm Geliri Elde Eden lkeler (Milyon dolar) - 2009

ABD spanya Fransa talya in Almanya ngiltere Avustralya Trkiye Avusturya 53.200 48.700 40.200 39.700 93.899

Dnya Ziyareti Saysnn Blgeler Dalm (Milyar $)

2

28.000 25.500 24.200 21.415 21.300

2009
43 ,7
N

34.700 30.100 25.600 21.249 21.200

85

,8

,1

21

80

73

48

38 ,9

,5

DNYA

ALMANYA

ABD

NGLTERE

FRANSA

27 ,8

TALYA

25 ,1

JAPONYA

24 ,3

KANADA

20 ,8
RUSYA

TURZM RAPORU - Haziran 2010

20 ,7
HOLLANDA

DNYAdan TRKYEden

DNYA ve TRKYEDE YATAK KAPASTES

Trkiye 1 Milyon Yatak Kapasitesi ile Dnyann lk 10 lkesi Arasnda

lkelerin Toplam Yatak Kapasiteleri

ABD Fransa talya Almanya spanya in ngiltere Hollanda Trkiye Avusturya Yunanistan sve Polonya Norve Hrvatistan Portekiz ek Cumhuriyeti Danimarka Msr Belika Macaristan Romanya Bulgaristan rlanda Finlandiya Slovakya Kbrs Slovenya Lksemburg Estonya Malta Litvanya Letonya 5.800 4.600 3.200 3.150 3.100 2.800 1.200 1.000 960 800 770 600 urizmde turist eken lkeler iin ayr bir nemi olan konaklama tesis500 leri ve yatak kapasitesi asndan Trkiye, belgeli ve belgesiz toplam 1 milyonu aan yatak says ile dnyann en ok yataa sahip ilk 10 l485 kesi arasnda yer alyor. 470 lkelerin sahip olduklar yatak kapasitesi ve tesis says her alma iin ayr ayr ele alnyor. Kimi lke ve almalarda tesis says ve yatak kap465 asitesi yalnz belgeli iletmeler zerinden yaplrken, kimi almalarda da 390 lkelerin sahip olduu toplam yatak kapasitesi esas aslyor. 380 Bu nedenle lkelerdeki tesis says ve yatak kapasitesi farkl rakamlar olarak ortaya kabiliyor. 365 rnein Trkiyede bu verilere, yalnz Kltr ve Turizm Bakanlndan i302 letme belgeli tesisler asndan bakldnda yatak kapasitesi 600 bin civa302 rnda iken, belediye belgeli ve dier nitelikteki tesislerdeki yatak kapasitesi baz alndnda Trkiyenin toplam yatak kapasitesi 1 milyonu geiyor. 271 Benzer durum dier lkeler iin de geerli. Aadaki tablo lkelerin toplam 232 yatak kapasitesi baz alnarak hazrland 215 165 90 70 65 47 40 34 30 * lkedeki tm konaklama tesisleri (2008-2009 ortalamas)

8.500

22

TURZM RAPORU - Haziran 2010

KONAKLAMA TESSLERNN SAYISAL GELM

KONAKLAMA

Trkiyedeki Yatak Kapasitesi

(Turizm Bakanlndan Belgeli)
B e l ge l i ko n a kla m a t es i sl e rini n say s , oda ve yatak kapasitesi (1970 - 2 008)

YILLAR
1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

TURZM YATIRIM BELGEL Tesis Says 301 259 157 180 185 202 227 261 261 265 267 278 339 376 412 501 638 1 268 1 662 1 921 1 987 1 938 1 788 1 578 1 334 1 309 1 402 1 365 1 311 1 300 1 237 1 138 1 130 1 151 1 039 869 776 772 892 Oda Says 13 372 13 116 10 400 12 564 13 232 12 846 12 802 14 359 13 127 12 803 13 019 15 159 18 172 21 410 26 372 34 251 48 615 105 736 139 497 156 702 158 379 148 017 132 395 114 913 96 517 96 592 110 866 116 286 114 840 113 452 106 683 102 972 111 894 118 883 128 005 123 326 112 541 113 487 73 537 Yatak Says 25 872 25 619 19 874 24 605 25 739 25 956 26 068 28 230 26 190 25 727 26 288 30 291 36 332 43 425 53 615 101 383 153 786 218 445 288 896 325 515 331 711 309 139 276 037 240 932 202 483 202 631 236 632 249 125 245 543 243 794 229 047 222 876 242 603 259 424 278 255 274 687 254 191 258 287 71 521 Tesis Says 292 337 363 388 400 421 439 446 473 494 511 529 569 611 642 689 731 834 1 102 1 260 1 404 1 498 1 581 1 729 1 793 1 866 1 933 1 954 1 907 1 824 1 998 2 124 2 240 2 357 2 412 2 475 2 514 2 566 957

TURZM LETME BELGEL Oda Says 15 243 17 282 18 578 20 517 21 699 23 860 24 983 26 496 27 233 28 013 28 992 30 050 32 011 33 694 34 666 41 351 44 342 51 040 58 914 70 603 83 953 105 476 113 995 128 065 135 436 145 493 151 055 151 397 153 749 156 367 177 371 190 327 202 339 217 664 231 123 241 702 251 987 268 633 97 260 Yatak Says 28 354 32 114 34 628 38 528 40 895 44 957 47 307 50 379 52 385 53 956 56 044 58 242 62 372 65 934 68 266 85 995 106 214 122 306 146 086 173 227 200 678 219 940 235 238 265 136 280 463 301 524 313 298 314 215 319 313 325 168 368 819 396 148 420 697 454 290 483 330 508 632 532 262 567 470 92 129

23

TURZM RAPORU - Haziran 2010

RGTLENME

AVRUPADA TURZM SEKTRNN RGTLENMES

Avrupada Sektrdeki Mesleki rgtlenme Kamu Kurumu Niteliinde

Seyahat endstrisi, bnyesindeki btn birimleriyle her gn biraz daha byyen bir sektr haline gelirken, bu alann rgtlenmesi daha ok nem kazanyor. Avrupa lkelerinin birounda ad Turizm Bakanl olan bir birim yok. Ama konuyla ilgili olarak merkezi ve yerel ynetimler ile meslek kurulularnn oluturduu yaplanmalar geni yetkilere sahip. Avrupa lkelerinin tmnde seyahat endstrisi, kamu ve zel sektrn birlikte oluturduu yaplar ile temsil ediliyor. Trkiyede uzun sreden beri gndemde olmasna karn hala gereklemeyen meslek rgtlenmesi ile ilgili yrtlen almalarda dier lkelerdeki durumdan yararlanlabilir

Avrupa lkelerinde Seyahat Endstrisinin rgtlenmesi ve Temsili

LKELER HKMET DZEYNDE TEMSL Endstri Turizm ve Ticaret Bakanl bnyesindeki Turizm ve Ekonomi Genel Sekreterlii 19 Otonom blgeye ait Turizm Konseyleri Turizm Bakanl bnyesindeki Yunan Ulusal Turizm rgt (GNTO) ZERK KURULULAR ZEL SEKTR Turizm Sektr Konferansna katlyor 19 otonom blgenin Turizm Konseylerinde temsil ediliyorlar

SPANYA

Bakanlklararas Turizm Komisyonu Turizm Sektr Konferans

YUNANSTAN

Yok

zel sektr turizm ynetiminde yok

ALMANYA

Ekonomi ve alma Bakanl Turizm Danma Konseyi

Alman Turizm Merkezi (DZT) Kamu-zel sektr ortakl var. Yne- zel sektr irketleri ve kurulular tim Kurulu Seimle i bana geliyor. yeleri DZTde hkmet temsilcileriyle Btesini arlkl olarak devletten birlikte sz sahibi. alyor

AVUSTURYA

Avusturya Ulusal Turizm Ofisi Ekonomik ler Bakanl Bakanlk, Federal hkmetler ve Fed- Federal Ticaret Odasnn katlm ile 9 Federal blgeye ait turizm ynetimleri eral Ticaret Odas Avusturya Ulusal Turizm Ofisinde sz Btesini arlkl olarak devletten byk yetkilere sahip hakk alyor. ve Komnikasyon Bakanl Blgesel kurulular ou Turizm Kurullar eklinde ve zellikle tantm alannda faaliyet gsteriyor. ve Komnikasyon Bakanl Blgesel kurulular ou Turizm Kurullar eklinde ve zellikle tantm alannda faaliyet gsteriyor. Ekonomi Bakanlna bal Turizm Genel Mdrl (DGT) sve Turizm Otoritesi (STA) Bakanlktan bamsz en st turizm kuruluudur sve Seyahat ve Turizm Konseyi Tantmla grevli Btesini devlet salyor Portekiz D Ticaret Enstits (ICEP) Kuruluun Ynetim Kurulu Bakanlar Kurulu tarafndan atanyor Norve Turizm Ofisi

SVE

sve Turizm ve Seyahat Konseyinde zel sektr temsil ediliyor.

PORTEKZ

zel sektr turizm ynetiminde yok Norve Turizm Ofisinde Kamu ve zel sektr kurulular ortaklaa temsil ediliyorlar. zel sektr CNTBde temsil ediliyor

NORVE

Norve Ticaret ve Endstri Bakanl

HIRVATSTAN

24

Deniz ,Turizm, Ulatrma Ve Kalknma Bakanl

Hrvatistan Ulusal Turizm Kurulu (CNTB)

TURZM RAPORU - Haziran 2010

OTEL YATIRIMLARI ASYAYA KAYIYOR

KONAKLAMA

Dnyann eitli blgelerinde daha nce planlanm ve 2012den sonra tamamlanmas ngrlen projeler ile halen hizmette olan 11.657.556 odaya 433.081i inaat devam etmekte olanlar ile planlama aamasnda olan 958.842 oda daha eklenecek. Bylece btn dnyadaki otellerdeki toplam oda says 12.5 milyona ulaacak. nmzdeki dnemde dnyada hizmete girecek yeni konaklama tesisi projelerinin yzde 70inden fazlas Asya, Pasifikler, Amerika ve Ortadou blgelerindeki lkelerde yer alyor. Bu dnemde hizmete girecek yeni projelerle Avrupada 90 bin oda kapasiteli 547 yeni otel hizmete girecek. Avrupada konaklama alanndaki yeni projelerde Almanyadan ve Mnih ile ngiltereden Londra ne kyor.
Dnya Otellerinde Mevcut Odalarn Blgelere Gre Dalm
Varolan Oda Arz
ABD 4.796.704 1.872.170 3.155.036 427.911 324.859 11.657.556 467.743 613.133

Dnyada 2 Ylda 958 Bin Odada 2 Milyon Yeni Yatak Hizmete Girecek

naas Sren Odalar

121.714 165.631 75.448 41.645 10.991 433.081 10.925 6.727

Planlanan Odalar
450.899 232.502 120.589 89.205 24.462 21.751 958.842 19.434

Daha nce ok hzl giden dnya konaklama yatrmlar, kriz ile birlikte yeni bir srece girdi. Daha nce planlanmken araya uluslararas ekonomik krizin de girmesiyle hizmete giri tarihleri deien otel yatrm projeleri ile nmzdeki iki ylda toplam 2 milyon yatak kapasiteli yeni otel hizmete girecek. nmzdeki iki ylda tamamlanmas ngrlen oteller ile bu otellerin oda ve yatak kapasiteleri ile yatrmlarn tr ve snflara gre dalm yle: Ban Asya Pasifikler ve Amerika ktasnn ektii yeni yatrmlarda, inaatta olan 1 milyona yakn yatan, yzde 46sn st segment ve orta lekli yatrmlar olutururken, yzde 10u da lks kategorideki tesislerde yer alyor. Ekin Grubu Aratrma Birimi tarafndan derlenen verilere gre, 2011 yl sonuna kadar dnya genelinde faaliyete gemesi planlanan 2 milyona yakn yatak var. 2009 sonuna doru bu potansiyelin yarsna yakn, ina aamasnda bulunan yeni yataklarn yzde 70inden fazlas, Asya Pasifikleri, Amerika ve Ortadou blgesinde bulunuyor.

Ortadou-Afrika Kanada Avrupa

Asya-Pasifik

Orta ve Gney Amerika Karaipler-Meksika Toplam

2008 ylnn ikinci yarsnda ABDde patlak veren, oradan Avrupaya srayarak uluslararas alanda yaanan bir ekonomik krize dnen gelimeler, her alanda olduu gibi seyahat endstrisinde de durgunlua neden oldu. Seyahat endstrisinin her kesiminde yaanan durgunluk konaklama alanndaki yatrmlar da etkiledi. Bu dnemde dnyann her blgesinde daha nce balanm ok sayda proje ertelendi.

Avrupada 587 otel, 100 bin yatak

Avrupa genelinde devam eden otel yatrm says 587 iken, arz edilecek oda says 100.03. 2012 Olimpiyatlar'na ev sahiplii yapacak olan ngiltere'nin bakenti Londra, 5 bin 794 oda ile yatrmclarn gzdesi konumunda bulunuyor. Londra'daki yatrmlarn, 3.360 oda kapasitelik blmn oluturan projeler halihazrda ina aamasnda bulunuyor.

Dnya Odalarnn Tesis Trne Gre Dalm

Varolan Oda
st Segment Orta lekli Ekonomi Lks Lks Toplam

Avrupada Sren Otel Yatrmlar

Planlanan Oda
351.129 226.191 57.256 91.210 233.056 958.842
Orta Segment st lekli Ekonomi Lks Dier

naas Sren Odalar

198.564 83.283 19.876 60.520 70.758 433.001

561.494 2.323.735 1.152.434 382.474 5.237.419 11.657.556

Varolan Oda Arz

541.850 672.542 246.008 54.518 1.640.118

naas Sren Odalar

6.471 19.565 5.780 5.154 4.675

Planlanan Odalar
17.846 33.656 20.629 8.118 8.956

25

TURZM RAPORU - Haziran 2010

Daha nce ok hzl giden dnya konaklama yatrmlar, kriz ile birlikte yeni bir srece girdi. Uluslararas ekonomik kriz nedeniyle projelerin hizmete giri tarihleri deiti. Konaklama alanndaki yatrmlarn nmzdeki yldan sonra toparlanmas bekleniyor.
Avrupa'daki yatrmlarn nemli bir ksmn orta st snf oteller oluturuyor. Buna gre planlanan otel yatrmlarnn yzde 22.1ine denk den 22.118'i orta st snfta yer alrken, ekonomik konaklama imkn sunan otel yatrm da yzde 19.4'lk bir paya sahip. Almanya'nn bakenti Berlin'de 4.204 odalk yatrm planlanrken bunlarn 1.514'nn yapm sryor.

KONAKLAMA

OTEL YATIRIMLARI ASYAYA KAYIYOR

ecek. angay', Tayland'n bakenti Bangkok izliyor. Bangkokta 8.849 odalk yatrm planlanyor. Hindistan'n Yeni Delhi ve in'in bakenti Pekin de, 5 binin zerinde oda yatrm ile dikkat eken ehirler arasnda yer alyor. Buna gre Yeni Delhi'de 6 bin 604 oda, Pekin'de ise 6 bin 89 oda nmzdeki dnemde hizmete girecek.

Rusyada 4.837 oda

Rusyann bakenti Moskova, ektii yatrm says bakmndan n plana kan kentler arasnda yer alyor. Moskova'da yatrm planlanan oda says 4.837 iken, bunlarn 2.095'i iin ina almalar balam durumda.

Orta st snf olarak adlandrlabilecek yatrmlar, toplam yatrmn yzde 23.4'n oluturuyor. Buna gre 54 bin 295 oda bu klasmanda yer alrken, st snftaki yatrmlarn toplam pay ise yzde 22.5 olduu belirtiliyor. Buna gre st gelir grubuna hitap edecek oda says 52 bin 305.

Ortadou ve Afrikada 120 bin oda

Otel yatrmlarnn hzl biimde devam ettii blgelerden biri de Ortadou. Blgede 442 projede yeni 120 bin odann faaliyete gemesi planlanyor. Halen 75 bin dolaynda odann inaatta olduu blgede, 2011 sonuna kadar 250 bin dolaynda yatan devreye girmesi ngrlyor. Blgede en canl pazarlar arasnda 57 bin oda ile Birleik Arap Emirlikleri (BAE) olurken Suudi Arabistanda da 11 bin dolaynda yeni oda planlanyor. Dubaide 29.727 oda kapasiteli yatrm projeleri bulunuyor. Planlanan yatrmlardan 15.291inin ina almas balam durumda.

Asya Pasifiklerde Sren Otel Yatrmlar

Varolan Oda Arz
st Segment Dier lekli Lks Orta Ekonomi

naas Sren Odalar

87.000 29.572 26.942 16.982 5.135

Planlanan Odalar
110.819 45.067 38.906 27.241 10.469

411.583 1.055.312 133.828 189.846 81.601

Ortadou ve Afrikada Sren Otel Yatrmlar

Varolan Oda Arz
st Segment Dier lekli Lks Orta Ekonomi

naas Sren Odalar

34.551 13.386 19.981 5.317 2.213

Planlanan Odalar
47.262 30.387 29.646 8.099 5.195

Karayipler ve Meksika 127 proje ile 17.528 oda

Karayipler ve Meksika'da yatrm planlanan otel says 127. Bu blgede nmzdeki dnemde hizmete girecek oda says ise 17.528 olacak. Meksika, bu yatrmlarn byk blmn bnyesinde topluyor. Buna gre Meksika'daki otel yatrmlar sonras 10.324 oda hizmete girecek. Meksika, ayn zamanda ina aamasndaki oda says en fazla olan lkelerden biri. Blgedeki lkeler arasnda en fazla inaas devam eden lke 8 bin 372 odayla Brezilya. Onu 4.175 odayla Panama izliyor. Bu iki lke dnda 1000'in zerinde inaas devam eden lkeler arasnda Arjantinde1.808, Kosta Rika 1.164 ve Kolombiyada 1.161 odalk projeler bulunuyor. Bu arada Bahama'da yatrm planlanan 1.698 odadan 895'inin inas devam ediyor. Bahama'nn hemen ardndan gelen Puerto Rico'da ise yatrm planlanan 1.130 odadan 666s ina aamasnda bulunuyor.

149.324 340.235 46.226 64.746 12.602

Dubai'nin ardndan yatrmclarn en ok ilgi gsterdii bir dier nokta ise Abu Dabi. Abu Dabi'de planlanan oda says 13.701 olarak aklanrken, 6.939 oda iin ina almas sryor. Ortadou'da yatrm aamasnda bulunan 25.133 oda kapasiteli otellerin yzde 20.9'u st snfta hizmet verecek projelerden oluuyor.

ABDde Sren Otel Yatrmlar

Varolan Oda Arz
st Segment Dier lekli Orta Ekonomi Lks

Asya Pasifikler 970 tesiste 470 bin yatak

970 dolaynda tesisin yatrmnn devam ettii Asya pasifiklerde, bu yatrmlarla 230 binden fazla yeni oda ile 470 bin dolaynda yatak devreye girecek. Blgede halen 165 binden fazla odann inas sryor. Blgede en canl pazar olarak 13 bin dolaynda oda ile inin angay ehri grlrken, Hindistann Yeni Delhisi ile inin Pekini de blgenin nemli yatrm kentleri olarak ne kyor. nmzdeki dnemde angay'da toplam 13 bin 723 odalk turizm yatrm hayata ge-

naas Sren Odalar

43.671 19.942 48.085 5.240 4.776

Planlanan Odalar
135.013 135.924 157.390 13.601 8.971

1.092.447 1.507.836 1.327.528 764.158 104.735

26

TURZM RAPORU - Haziran 2010

HANG ZNCR MARKASI TRKYEYE NE ZAMAN GELD?

DNYAdan TRKYEden

Trkiyeye lk Yabanc Otel Zinciri Hilton 55 Yl nce Geldi

abanc otel iletme zincirleri Trkiyeye gelmek iin bir birleriyle adeta yaryor. Bunlarn ilki, bundan 55 yl nce, 1955te gelen Hilton. Trkiyeye gelen ilk yabanc zincir olan Hillton, son dnemde bnyesindeki dier markalar da getiriyor. Hilton, aralarnda Hilton Resort, Hilton Garden Inn, Hilton World Wide Resort, DoubleTree ve Hampton by Hiltonun da bulunduu markalarn Trkiyeye getirdi. Hilton gibi dier zincir ve gruplar da ana markalarnn yan sra alt markalarn da Trkiyeye getiriyorlar. Trkiye, konaklama tesislerinin iletmecilii asndan yabanc zincirler iin o kadar cazip bir pazar ki, tur operatrleri de bnyelerindeki konaklama tesislerine ekledikleri her yeni markay da ilk kez Trkiyede pazara sunuyorlar. Bunlardan TUI, konaklama alanndaki yeni markas Sensimar, Thomas Cook da yeni otel markas olan Sentidonun ilk tesislerini Trkiyede atlar.

(1) 1976'da ayrld, 1997'den yeniden geldi, (2) 1997'e ayrld, 2001'de yeniden geldi (3) 1994te ayrld, 2001de yeniden geri geldi

Hilton Club Med Mercure Intercontinental (1) Sheraton Robinson Club Ramada Hotels (2) Aldiana Best Western Iberotel Holiday Inn Corinthia Magic Life Swissotel Kempinski Conrad Global Hyatt Renaissance Four Seasons Radisson SAS Rigtz Carlton Mvenpick (3) Crowne Plaza Maritim Barcelo bis Novotel ntourist W Hotels Howthorn Radisson Blue Sentido Blue Collection Sensimar Primasol Golden Tulip Hilton World Wide Resort Hilton Garden Inn Hampton By Hilton

Yabanc Zincir Otellerden Trkiyeye Kim Ne Zaman Geldi

1955 1966 1970 1971 1975 1984 1986 1987 1988 1988 1990 1990 1991 1991 1991 1992 1993 1994 1996 1998 2000 2001 2003 2004 2004 2007 2007 2007 2008 2008 2008 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2010 2010

1955 - 2010

27

Kaynak : Ekin Grubu Aratrma Birimi

TURZM RAPORU - Haziran 2010

YATIRIM

G DENGESNN DEECE SRECE GRLD

Trkiye Turizme Yatrm Yaplabilirlii le Akdeniz Blgesinin ekim Merkezi

Dnya turizm pazarnn gndemindeki Trkiye, tatilci tketicilerin deien eilimlerine karlk verebilecek zengin bir potansiyeli ve geni bir rn yelpazesi ile turizmde yatrm yaplabilirlik avantajn artryor. Trkiyenin blgesel olanaklar itibariyle gne-kum-deniz gibi kitle (mass) turizmine ynelik arznn yan sra, her biri farkl apta potansiyele hitap eden yatrmlara da elverili bir lke oluu, son dnemde yerli ve yabanc yatrmc ve iletmecilerin Anadoluya yneliine zemin hazrlyor.
Uluslararas seyahat endstrisinde meydana gelen gelimeler ve deien mteri profili Trkiyeyi turizmde ekim merkezi haline geiriyor. Trkiye bu alanda yakalad ykseli trendi ile tatilci/ tketiciler iin gidilip grlmek istenen yer olarak bir destinasyon haline gelirken, endstrisinin aktrleri iin de yatrm ve iletmecilik asndan da sunduu olanaklar ile Akdeniz blgesinin ekim merkezi durumuna geliyor. Uluslararas alandaki gelimelerin de etkisiyle balayan bu srete, Trkiyede seyahat endstrisi alannda; havayolu ulam, tantm, pazarlama, iletme, finans ve dier konularn yan sra zellikle yatrm alannda nemli gelimeler yaanyor. ine girilen yeni srete Trkiyenin turizmde mevcut durumu ile sektr buraya getiren dayanaklarn enine boyuna incelenmesi gerekiyor. Bu, Trkiyeyi turizmde yatrm yaplabilirlik asndan Akdeniz blgesinin ekim merkezi haline getiren nedenlerin doru belirlenmesi iin de gereklidir. Trkiyeyi turizme yatrm yaplabilirlik asndan Akdenizin ekim merkezi haline getiren gelimelere bakalm:

Ylda 20 bin yeni yatak

Bu dnemde kamu, sektre; hibe ve nakdi yardmlarda bulundu. Kamunun sektre daha nemli destei ise kamu arazilerinin tahsisi uygulamasyla oldu. 1982de kan 2634 sayl Turizmi Tevik Kanununun ardndan da 1983te balatlan kamu arazilerinin turizm yatrmlarna tahsisi uygulamas ile bugne kadar kamuya ait toplam 41 milyon metrekarelik arazi turizm yatrmlarna tahsis edildi. Bu dnemde kamu ynetiminin zendirme ve destei ile turizmde nemli yatrmlar gerekletirildi. Kamunun sektre ok ynl destek salad 1985-1998 dneminde, Trkiyede ylda ortalama 20 bin yeni yatak kapasitesi devreye girdi.

Zengin potansiyel ve geni rn yelpazesi

te yandan Trkiyenin turizm alannda gsterdii bu gelimede sahip olunan potansiyelin de nemli rol var. Trkiye'de u anda, hepsi seyahat endstrisi pazar literatrne girmi, tketici tarafndan da talep gren 40'n zerinde deiik turizm rn uluslararas pazara sunulabiliyor. Trkiye, bu rnler dnda, deien mteri profiline uygun baka rnler de gelitirebilecek potansiyele sahip. Trkiye, sahip olduu zengin turizm potansiyeli itibariyle her zevk, eilim ve talebe karlk verebilecek birok alanda yatrm yaplabilecek ender lkelerden biridir. Trkiyenin mevcut ve gelitirilebilecek zengin rn eidine sahip olmas yatrm yaplabilir alann da geniletiyor.

Yatrm yaplabilirlii artran gelimeler

Bir sreden beri dnyada ve Akdeniz blgesinde seyahat endstrisinde nemli deiikliklere neden olabilecek hzl gelimeler yaanyor. Bu kapsamda yerli ve yabanc otel iletme zincirleri hzla Anadoluya yaylyor. (Hilton, Holiday Inn. Crowne Plaza, Divan, Dedeman, Anemon vd.) Dnyann en byk otel zincirleri pe pee Trkiyeye geliyor. (Cendant, Accor, Barcelo, Radisson Sas. vd) Dnyann en byk otel iletme zincirleri Trkiye pazarna girebilmek iin kendilerine partner aryor. (Golden Tulip, Intourist, Starwood vd.) Daha nce Trkiyeden ayrlan yabanc otel iletme zincirleri de tekrar pazara dnyor. (Sheraton, Ramada vd.)

Her blge iin ayr bir yatrm yaplabilirlik olana

Trkiye; gne-kum-deniz gibi kitle (mass) turizmine ynelik arz olanaklarnn yan sra, her biri farkl apta potansiyele hitap eden zgn turizm tr ve alanlarna ynelik yatrmlara da elverili oluuyla, snrlar ierisindeki her blgede turizme ynelik yatrm yaplabilecek bir lkedir. Trkiye, turizmde kitle (mass) turizmi ile dier turizm trleri arasnda bir seim yapmak zorunda kalmadan ok ynl bir gelime gsterebilecek az saydaki lkelerden biridir. Ayrca yatrm tevik belgesine balanm turizme ynelik projeler tablosu incelendiinde, daha nce belli blgelerde younlam olan yatrmlarn, artk lke genelinde btn blgelere yayld grlyor. Bu da son dnemde yerli ve yabanc otel yatrmc ve iletmecilerinin Anadolunun btn blgelerine yneliinin bir zemini olduunu gsteriyor.

Gelien trendler ve Trkiye

Bunlar, Trkiyede turizme yatrm alanlarnn genilediini gstermesi ve pazarn yerli ve yabanc yatrmc/giriimciler iin ekici olduunu gstermesi bakmndan nem arz ediyor. te yandan, Trkiyenin u anda dnya turizm pazarnn gndeminde olan ve tatilci/tketicilerin deien eilimlerine karlk verebilecek trde zengin bir kltrel ve tarihsel mirasa sahip olmas, bu alana ynelik yatrm talebine de uygun zemin hazrlamaktadr. Trkiyede turizm sektr, 1985-1998 yllarn kapsayan 15 yllk dnemde, zaman zaman yaanan ini klara karn, esas olarak byyerek gelimitir.

28

TURZM RAPORU - Haziran 2010

YATIRIM TEVK BELGELER

Konaklama Alanndaki Yatrm Projeleri
NEM OTELCLK

YATIRIM

Proje Sahibi
SRMEL TURZM TC. RECA TRKMEN

POLAT ENDSTR MHENDSLK N

ADANA

Yeri

Proje erii
KOMPLE YEN MODERNZASYON KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN

Tesis Tr
3 Yldzl Otel Butik Otel 5 Yldzl Otel

ADANA

ADANA AFYON

MUSTAFA KEMAL KAVLAK ARSIM TURZM GIDA BAAK TURZM

HASTUR HASTANE VE TURZM L. BEDRETTN TORUN PETROL

ADANA

AMASYA

ANKARA

AMASYA

KOMPLE YEN

4 Yldzl Otel

4 Yldzl Otel 2 Yldzl Otel Otel

KOMPLE YEN

ES-FIRAT OTELCLK TURZM

AKMAN GAYRMENKUL LETME PALMYE TURZM YATIRIMLARI . EFK DOAN RANOVA NAAT TURZM. BYKHANLI KARDELER SRMEL TURZM ETT EMROLU TURZM ZKAR NAAT

ANKARA

ANKARA ANKARA

KOMPLE YEN

3 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel 5 Yldzl Otel 3 Yldzl Otel 5 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel 2 Yldzl Otel Otel 4 Yldzl Otel 5 Yldzl Otel Otel Otel Butik Otel Butik Otel

KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN

ANKARA ANKARA ANKARA

KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN TAMAMLAMA

ANKARA

ANKARA

TRKMEN TURZM NAAT AK TURZM

ANTALYA

ANKARA

MODERNIZASYON KOMPLE YEN

MODERNIZASYON KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN

ADA ARASI KORKMAZER TURZM BAYTURAN NAAT VE TURZM GALER KRSTAL N TA TURZM NAAT .

ANTALYA

ANTALYA ANTALYA

ANTALYA

ANTALYA

KOMPLE YEN

GR TURZM LETMECLK

ANTALYA

KOMPLE YEN

KAPTAN OTELCLK TURZM STAR TURZM

ANTALYA

POLEN TURZM YATIRIMLARI

ANTALYA

ANTALYA ANTALYA

MODERNZASYON TAMAMLAMA YENLEME TEVS

KOMPLE YEN

4 Yldzl Otel

MODERNZASYON

3 Yldzl Otel

4 Yldzl Otel,

5 Yldzl Otel

AK-KA NAAT TURZM GROK TURZM

KEMER TURSTK TESS VE L. EMRAH TURZM NAAT HER SERAMK VE TURZM KARAKA NAAT MRH TURZM N

URAN TURZM YATIRIMLARI

KAYA TURSTK TESSLER

ANTALYA ANTALYA

ANTALYA

ANTALYA

YENLEME-MODERN KOMPLE YEN KOMPLE YEN

YENLEME

5 Yldzl Otel

5 Yldzl Otel 5 Yldzl Otel

5 Yldzl Otel

5 Yldzl Otel

ANTALYA

ANTALYA

ANTALYA

KOMPLE YEN

4 Yldzl Otel

Z-BL KUMA-TEKSTL-OTELCLK SERTA TURZM YATIRIM SOYLU TURZM YATIRIMLARI

ANTALYA

ANTALYA ANTALYA

KOMPLE YEN

5 Yldzl Otel

KOMPLE YEN

5 Yldzl Otel

KOMPLE YEN

4 Yldzl Otel

ANTALYA ANTALYA

GNEY TURZM

YILDIZTAI NAAT

ANTALYA

OKAN TURZM YATIRIMLARI HANE OTELCLK

ANTALYA

KARDYOFZ ZEL SALIK HZ

AL KUYUMCU VE OULLARI TOPALOLU TURZM NAAT AKBULUT NAAT GTUR TURZM ECE TURZM NAAT

SAF- TUR TURZM

ANTALYA

ANTALYA

ANTALYA

ANTALYA

MODERNZASYON TAMAMLAMA TEVSI TEVSI

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

5 Yldzl Otel

3 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel

5 Yldzl Otel Tatilky

4 Yldzl Otel

MODERNIZASYON

ARDAHAN AYDIN AYDIN AYDIN

ANTALYA

ANTALYA

TEVSI, MODERN. KOMPLE YEN YENLEME TEVSI KOMPLE YEN

TEVSI, MODERN

4 Yldzl Otel 5 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel, Otel 4 Yldzl Otel

4 Yldzl Otel

5 Yldzl Otel

5 Yldzl Otel

BE ER TURZM N. ESEN TURZM L.

KARAGL OTELCLK

AYDIN

KOMPLE YEN KOMPLE YEN

4 Yldzl Otel, Yurt

zel Belgeli

TEMZEL TURSTK TESSLER

KURUNLAR YAPI MALZEMELER

BALIKESR BALIKESR

AYDIN

KOMPLE YEN YENLEME

3 Yldzl Otel 5 Yldzl Otel

4 Yldzl Otel

29

TURZM RAPORU - Haziran 2010

YATIRIM

YATIRIM TEVK BELGELER

Konaklama Alanndaki Yatrm Projeleri Yeri
BOLU

KARAALI OTELCLK TUR. GRANT KARTAL TURZM BURSA TURZM

TEMZEL TURSTK TESSLER.

Proje Sahibi

BALIKESR BLECK BOLU

Proje erii
MODERNIZASYON KOMPLE YEN TEVS-MOD

Tesis Tr
4 Yldzl Otel Otel 5 Yldzl Otel 5 Yldzl Otel Otel

SAROT TERMAL GAYRMENKUL

ATASEL TURZM ELEKTRK NAAT ARDES GAYRMENKUL

SNMEZ GIDA VE TURZM

DURMAZLAR MAKNA SANAY

OBA TERMAL OTEL VE TURZM L.

MAS TURZM L. VE OTELCLK

ANAKKALE ANAKKALE ELAZI ERZNCAN ELAZI ORUM

BURSA

BURSA

BURSA

BURSA

BURSA

KOMPLE YEN KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN

4 Yldzl Otel 5 Yldzl Otel 3 Yldzl Otel 3 Yldzl Otel 3 Yldzl Otel Butik Otel 4 Yldzl Otel Yurt 3 Yldzl Otel Yurt

5 Yldzl Otel

KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN YENLEME KOMPLE YEN

MRBEYUS SPOR KOMPLEKS TURZM MS-A GIDA NAAT ERZNCAN TURZM VE OTELCLK

SUFFLE ZEL ETM HZMETLER

BOZBA TURZM VE OTELCLK BOAZ TUR. TESSLER ANIL OTOMOTV

AKFEN GAYRMENKUL

ZTAN NAAT VE TURZM

AKIR GROUP TURZM OTELCLK

GAZANTEP GRESUN HATAY HATAY

GAZANTEP

ERZNCAN

KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

4 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel 3 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel Otel

ZBOLAT NAAT TUR.OTELCLK SUAT ASFUROLU MER KARCI - TANER KARCI

HATAY HATAY

KOMPLE YEN KOMPLE YEN

4 Yldzl Otel 3 Yldzl Otel

YELHAN TURZM OTELCLK CEVAHRLER N.TAAH. ERPET TURZM NAAT MAK - YOL NAAT SAN. TURZM . ERKO NAAT CEVAHR NAAT VE TURZM

STANBUL STANBUL STANBUL

ISPARTA

KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN

3 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel 5 Yldzl Otel Butik Otel

KOSFLER OTO

STANBUL

STANBUL STANBUL

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN KOMPLE YEN

4 Yldzl Otel,

5 Yldzl Otel

ZYURT NAAT TURZM PALMAL EMLAK PALMRA TURZM

OPERA TURZMCLK.

STANBUL STANBUL STANBUL STANBUL

STANBUL STANBUL

STANBUL

KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

4 Yldzl Otel,

4 Yldzl Otel,

5 Yldzl Otel

4 Yldzl Otel 5 Yldzl Otel 5 Yldzl Otel 5 Yldzl Otel Butik Otel Otel

AHSUVAROLU OTOMOTV TAYAPI NAAT . PANTUR TURZM DEYAT TURZM

ENOCAK DI TCARET VE TURZM

STANBUL STANBUL STANBUL

STE TUR.TC.N OLCAY TURZM

PLATO TURZM VE OTELCLK

STANBUL

MODERNZASYON TAMAMLAMA TEVS

MODERNZASYON MODERNZASYON

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

5 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel

LMAK NAAT

DKON MHENDSLK

STANBUL STANBUL STANBUL ZMR ZMR STANBUL

STANBUL

STANBUL

5 Yldzl Otel

ROTA TEKSTL TURZM

STANBUL

KOMPLE YEN KOMPLE YEN MODERNIZASYON KOMPLE YEN KOMPLE YEN TAMAMLAMA YENLEME YENILEME KOMPLE YEN KOMPLE YEN

3 Yldzl Otel 5 Yldzl Otel 3 Yldzl Otel Otel

5 Yldzl Otel

4 Yldzl Otel

EMA TURZM OTELCLK

AK-AL TURSTK TESS L.. YED YAPI TURZM

DENK TURZM NAAT YATIRIM L ZTUR TURZM LETMECL

STANBUL

4 Yldzl Otel

4 Yldzl Otel Butik Otel Butik Otel

30

RKOLU

MR TURZM LETMELER

DNMEZ OTELCLK

GNE TURZM.

STN DER TURZM NAAT

ZMR ZMR ZMR

ZMR

K.MARA

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

2.Snf Tatilky

3 Yldzl Otel

3 Yldzl Otel

3 Yldzl Otel

TURZM RAPORU - Haziran 2010

YATIRIM TEVK BELGELER

Konaklama Alanndaki Yatrm Projeleri
ALAETTN ARSLAN

YATIRIM

Proje Sahibi
KILI KARDELER GIDA ATILIM NAAT TAAHHT TURZM

KAHRAMANMARA KASTAMONU KIRKLAREL KONYA KONYA KAYSER

Yeri

Proje erii
KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN

Tesis Tr
3 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel Otel 4 Yldzl Otel

KAHRAMANMARA

PANORAMA NAAT TURZM OTEL A PROJE N. AKA TURZM

ZKOLAR NAAT TURZM KOSFLER OTO KOSFLER OTO

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

4 Yldzl Otel

AL BLR HALEFLER TURZM

BS NAAT TCARET KOSFLER OTO

ORUOLU PAZAR.TURZM

KTAHYA MARDN MARDN MARDN MERSN MERSN MULA MANSA

KONYA

KONYA

KOMPLE YEN

3 Yldzl Otel 3 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel Otel 3 Yldzl Otel zel Belgeli Butik Otel

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN

GLE GIDA N.NAKL. MATAT TURZM

3 Yldzl Otel

YCESOY NAAT

MARDN

TEVSI, MODERN MODERNZASYON KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN

3 Yldzl Otel

4 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel Otel 5 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel Apart Otel Otel

DEN-AH TURZM

GKNAR YAPI TURZM ORKA TURZM NAAT AKBA TURZM YAT.N. BA TUR YAT

MERSN MULA

ALBAYRAK GAYRMENKUL ANADOLU TURZM YATIRIMLARI HAPMAG TURSTK YATIRIM

MULA

KOMPLE YEN

MULA MULA

KOMPLE YEN TAMAMLAMA YENLEME YENLEME

OVACIK TURZM L. BBK TURZM

MULA MULA MULA

KOMPLE YEN

Tur.Kompleksi Tatil Ky + Otel

Otel Otel

MERL NAAT TURZM

MULA

KOMPLE YEN

NVERSAL TURSTK YATIRIMLAR ZER OTELCLK VE TURZM L. ZCAN TURZM VE SEYAHA VOYAG TURZM OTELCLK GAY TURZM L

MULA

KOMPLE YEN

5 Yldzl Otel Otel

MULA

MULA

MULA

MODERNZASYON

KOMPLE YEN

3 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel Otel Yurt

MODERNIZASYON TEVSI

KUZEY YILDIZI TURZM KOSFLER OTO

HEYAMOLA TATL KY

BLFA NAAT TURZM

ETNKAYA.OTELCLK

ZTAYLAN TURZM NAAT.

MAZE TURZM

ARDEEN TURZM YATIRIMLARI

OSMANYE OTELCLK

ABB TURZM

MRAS OTELCLK

GALERA GKEM PETROL TUR.

OSMANYE RZE RZE

NEVEHR

NEVEHR

NEVEHR

MULA

MODERNIZASYON KOMPLE YEN

5 Yldzl Otel 5 Yldzl Otel Otel

SAKARYA SAMSUN SNOP SNOP ANLIURFA IRNAK TOKAT SVAS SAMSUN

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

3 Yldzl Otel 3 Yldzl Otel Otel

3 Yldzl Otel

Otel

Otel

KOMPLE YEN KOMPLE YEN KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

3 Yldzl Otel 3 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel 3 Yldzl Otel

3 Yldzl Otel

SALH AYVAZ DNLENME TESSLER

ZOL NAAT TURZM ARSAN ARITMA

ACAR OTELCLK TURZM

ANLIURFA TEKRDA TRABZON TUNCEL YOZGAT VAN TUNCEL

KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

ORLAY TURZM

KAZANCIOLU OTELCLK TURZM MUNZUR TURZM N PERTEK TERMAL SALIK

KOMPLE YEN KOMPLE YEN YENLEME

KOMPLE YEN KOMPLE YEN

KOMPLE YEN

5 Yldzl Otel 4 Yldzl Otel

4 Yldzl Otel 3 Yldzl Otel 3 Yldzl Otel 3 Yldzl Otel Otel Otel

HANE YAPI N

AKSOYLAR TURZM

KOMPLE YEN KOMPLE YEN

4 Yldzl Otel

31

TURZM RAPORU - Haziran 2010