cra

42

ki Aylk iir Dergisi Temmuz - Austos 2011

ISSN: 1309-145X

desibel ayarlar
kurtaran siren (iki desibel taran damla ( slogan atklar (drt desibel polis rtlar (be ezanlar ( tablalar ( da slklar ( ay bahesinde mzik (iki desibel laterna (bir nelerim var teknomda onlarn bir zeti hayat kalede siyaset geri drtl de facto iir drd de iir ortada sandk btn bu sesleri ap eve gelsem btn bu sesleri yazp ite burada nnze koysam ne yaptm sanrsnz sesleri sessizletirdim sanrsnz nk bu bir sanrs ursula ykam sizi konumak bir olaydr (bir desibel ben yazyorum (iki deil ite deil sesler vardr meclis olurlar onlar dokunulmaz klyorum yazdm sanrs ileride iaret dili Ergun TAVLAN

deal Kadn Yapm almas

bozuk gzlm'e bir trp burnu bur'dan skelim bu burun tam Fatmalk profiline koyar ve baktrcdr ve Yasemin'den aldn boyu Gl'e uyarla ah Nergis'in su ierken akan gl yok mu ona karma Smbl'n mesenesi ok kalabalk ondan biraz sa kopar rkek rkek bak dene Ceylan'a Ahu'yu daralt kz olunca ad zm olacak ruhsal bir ey ekleme! [ruhsal bir ey ekleme] Gonca'nn dudaklar tam Defnelik ama Nergis'in memileri Yaprak'tan sere parmak kopar Smbl'e dzelt Fatma oluuyor kaburga kemiinden fra yaptk nerde o Meneke'den bir kala iz Zambak Hanm'a eti dile iek koksun bu kusman engeller bu burun delikleri ok feci intihal kokuyor Lle kaz biraz da onun omzu daha dik Ahu'ya ekle diz kapaklar eit ite bur'da botanik sessiz sessiz alyor ruhsal bir ey ekleme! yz beceremiyorsan aa'lara zen gster kollar sarlnca birleir sosyalizmden getir topuk gzkecektir patik giymemise Gonca Kumru iman oldu Meneke'den de boy ekle biraz bacak lazm Gl'den alabilirsin Fatma'nn kalp nakli parasn unut byle bir dize yazlm olsa da unut farkna varsan gidip pebilirsin unut ipi, Japon yaptrcsn, terlikleri unut sarkan yerleri kalplerine bala unut sarkan yerleri beyin bilir kalbinle unut sarkan yerleri tamir ederken ok acktm unut sarkan yerleri bitkisel hayat hakim olacak yaantnza bitkisel lm sarkan yerleri unutturacaktr bitkisel lm Ukrayna unut onlar unut birlikte yalanacak birlikte yalanacak herkes unut bunlar kimse kendisinden daha gzel deildir kalpsiz bir Fatma iirden bamsz yaplamyor o halde paralaparamparaparalapara Cihat DUMAN

BR D MMARSNE GR N NOTLAR - 3
Rafet ARSLAN
Derin bir iuzay olarak ato mimarisi 1 atolar grmek istiyorum-lhan Berk 2 Bilinaltnn scak ve akkan olduuna inanmyorum. Scak ve akkan olan, bilinaltndan gndelik hayata szan arzu/an'lardr. Bilinalt ise buz tutmu bir slaklktr. 3 Modern algda yap, ok kullanlagelmi bir bilinalt metaforudur. rtk, yaltlm, iindekini gizleyen tabiatyla. Maara, ev, kale, katedral, mze, ato Kamusal yaplar toplumsal bilindna, ev (ve evsel mekanlar) ise kiinin iuzayna gnderme yaparlar. J.G. Ballard'n kulland ekliyle iuzay/innerspace i deneyin yaand bir eit iuzamdr. zel mlkiyet/alan ile zde evin zaman iinde farkl biemleri olmutur. Snfsal konumun, toplum iindeki yerin, g ile ilikinin belirledii kk ya da byk adalar olarak. ato; ev'in iktidar kipini iinde kara delik gibi byten, sanrm en aristokrat biimidir. Darda akan genel hayattan tamamen yaltlm, kendi iine kapal bir kutu, bir baka alem/dnya. Gotik yazna uzaktan bakarsak atoyu sadece korku ve dehete ev sahiplii yapan bir alan olarak grrz. Oysa Sade, Gerekstcler ya da Barthes gibi yakndan ve hatta balkgzyle bakarsak ato bir arzu mekan, topya uzam olarak, tm heybetiyle nmze dikilir. 4 ato, Franszca'dan dnya diline tam bir szcktr; Almanca ve ngilizce'deki karlklar hatal bir biimde kale'yi imler. Oysa kale askeri bir birim, bir eit sava mimarisidir. atonun ekonomi-politik karl, feodal dnemin geliimiyle birlikte kraln gc, iktidar belli zmreler ile blme almdr. Kraln saray etrafnda yaylm atolar, kraln asilzadelere datt iktidarn vitrini, ayrcalkl snfn atafatl bir erk semboldrler. ato ise bir zel mlkiyet alan, kendi iinde bir dnya/yaam alandr. 5 Soyluluk; nesilden nesile geen ve ryen bir zincirdir. Sanayi toplumu ve onun ykselen yeni snf burjuvaziye artk kan ba ile geen soyluluk tarihin derinliklerine gmlmeye balar. Mevyn Peake'in 1000 yllk atosu Gormenghast ya da Poe'nun byk yapt Usher Evinin k'nn alt metninde yklan bu khnemi yapnn izleri vardr. Kapitalizm ile birlikte ato, soylularn deil paray basann sahibi olaca bir metaya dnr; tarihin atrtlar eliinde.. 6 Reel sosyalizm ve onun kltr ideolojisi olarak ada gerekiliin kt yerin Kafka olmas sonsuzluun bir 2 ironisi olsa gerek. Ask suratl kltr eletirisinin dilinde Kafka'nn ato'su almaz bir da, olarak iktidarn bitmez, korkun efsanesi gibidir. Bitmemi bu romann temel sorusu ato'nun aslnda ne olduu gibi durur. Neden, ato nedir sorusu, muzip Kafka'nn okuruna sormaya adet ettii yanl sorulardan biri olmasn?. Bir ulalmazlk, eriilmezlik, g takna olarak gzmze sokulan ato'nun anahtar hep iktidarn elinde midir? Bence; btn dier hikye ve mesellerinde olduu gibi ato'da da Kafka'nn tek derdi, kurmak istedii tek iliki sonsuzlukladr. Ve sonsuzluun, insan aklnn alamayaca anlamszlyla. Boluk; kutsal boluk... 7 Her ey drt sanat ve de bir hizmetkarn bir atoya kapanmas ile balar. Herkesin bir doast yk yazmas zerine anlarlar ve sve'in Cenevre gl kysnda yaanan gecenin sonunda 5 yk doar (Hizmetkar Polidori de bo durmaz ve bir vampir yks yazar). Mary Shelley, o efsanevi gece Frankeinstein romann yazdnda, kukusuz lmsz bir klasie imza attnn farknda deildi.Ama tarihin hep garip cilveleri vardr ve W. Benjamin'in dedii gibi deha zahmet ister. Shelley sadece lmsz bir romana imza atmamt, gotii bilimsel imgeyle birletirdii deney masasndan szan elektrik akm, ayn zamanda bu gn adna bilimkurgu dediimiz sanatn da anas oldu. 8 Siberpunk'larn kendilerine yeni romantikler demesi bir rastlant olmasa gerek. Dijital teknoloji devrimi ve kreselleme beslenen ge-kapitalizm kendine has yeni bir soylu snf yaratyordu. okuluslu bugnk gelecekte sefil kent cangl'nn kelerini evreleyen gkdelenler, kuleler, tekno-parklar yeni an atolar olarak uzaya ykseliyorlard. Siberpunk'ta yaanan gelecein edebiyat/kltr olarak Mary Shelley'in yaratt kklere dnd; tekno-an yeni romantizmini gotiin tekinsizlii iinde yaratt. Blade Runner'daki Tyrell irketi binasna ya da W. Gibson'un Count Zero'sundaki kalan son aile irketinin kale gibi almaz yapsnda hep gotik atolarn hayaletleri kol gezer. Gerekliin yerini simlasyon ile takas ettii bir an bilinalt anahtarlar olarak. 9 Kitlesel bilinaltmzn evi olarak tarihte, atolar ve onlara sahiplik yapan zmreler gibi srekli yokolua ezberli, entropiye teslim bir dngnn izdmlerini tar. Khner, rr, kararr Ve onun en karanla vurduu yerde, hep insan dediimiz anlalmaz varln d gc devreye girer. Zamannn ya da bir atonun dehlizleri, kvrmlar iinde yeni dler ve kabuslar ina ederek. Ykma kurulmu ve sonsuzlua yazgl yap'lar olarak. Temmuz/Austos 2011

halkn -mu
osman zbahe'ye souun her zrhn giymek iin kvrlmm bir sabah sarkp donduumuza da inanmamz iin deil mi lke bu lke bir buza da sar beni sdryorsa sklmesine souyan dncemi terletmek iin dnebilirim her souduumda bir kaskat meydan bulmayacam varsayma bir lmn yancs olmak deildir soumak sadece beni okuyun sadece rzgar yannzda grdnzde deil getiinde de okuyun salm m Allaha kr demek bir ehir sz olmadndan salm Allahlk elbette sadece bir kstrlm sz olmadndan halkn bir ayna olduuna inanmak gibi halkn sal naslsa benimki de yle demek hakiki olmadndan halkn bir ayna olduuna yine de inanmak bir aynann srrna abalamak da iktiza eder bunun iin sr sadece aynada deil kr bu srr durmadan aynadasn ha babam lm ha lkem lm babas lnce insann snrlar kalkyor ha srlar da kendine kar konuabilir yzne sz dnmesine gerek kalmadan insan baka ne iin konuabilir ki kendiyle insan lmne lsne sahip kmal benim doumum mum nn ilkel saldrlar bana lm neyim olur lm sorunsuzdur diyebiliyorsam bana lm sahipsizdir desinler ben var-m yok-mu derim halkn sal buna rnektir bu anlamda hastaneden ikayetiyim lmden deil benim doumum mu herkesin doumu gibi allahn emri elbette halka bunu birisinin anlatmas gerekir -mu nda Blent KEEL 3 3

cenaze evinde kahkaha

Sras gelmiken F. M. Dostoyevski'ye gk sofras yeri gelmiken hakikat araylarndan kalma bir cmle: aklarn iyi yz bu srmektir ilahi srl bir salondan, ilahi! gzel glmekten len saflk yancs akca konuulmalyd, acsndan GNE HASBELKADER PARLIYOR iki kii nce kalabalk geldiler aklarn tenha yz bu lmektir tene srl krmz, sesin nasl inat! sr iki kiilik bir sofray srdm saltanat bamda iki kiiydim bir duay BUYORUYOR bak imdi kularn kadn eidi ilmihaller doldurur gzlerinsiz grme iinin ka eidi insan sz kalan d tarlalarnda temrin ve bilinen aresizliin sonsuz tavrlarnda

yer dei
ol can kaan lser, sen ana can olasn lm gnl dirile, andaki sen olasn lmei dirlik ola, lmesiz dirlik bula lm gnl dirile, andaki sen olasn sen olduun gnller, her dem cann yeniler g olmaz ol divanda, hakimi sen olasn can bedenden uucak, menziline gcek ol cihana geicek, gze ayan olasn tozunu yel almaya, bir zerre rlmya ak can lmeye, mauku sen olasn yunus sen ak isen, aka muvafk isen korkma ulak isen, ne olursan olasn gk dei sral parklarn srasz heyecanlar hor grerek iin sra bu yeni bu sonsuz genlik hal dilinden saklayarak kocamln bin trl hakl bin trl koparak henz salam yerleri salam henz ykseldike benzeen yz atl hkmnde benzeen yeni bir yaamak sras ondan tabiata ait btn ukurlarda ilkel sevgileri ham dualarla birletiren uurum alamak balatr alamak yakk taknm yzlerine baknda bir ton alr yzlerine harbi sar zincir altnda manidar glmsemeden kum deniz havariler biraz da gz elbette baktm sesin bu ilk olmad aynalar keskin ularndan birleip tebasna seslenen bir zavall kar odalarda senin plakla soyunman yeryzne btn haritalarda rastladm aylak admlarn sana sonsuz merdiven iinde bin elin datt baheden srgnleri bitirmeli yoksa da aacak evindeki seyyar mutluluk, kapndaki tlsm sokan terkettii ihtimaller baktm hznn bu da dourmad baktka benim olan dalgnlk

Sen buradan bala yalvarmaya gzlerin bak hkmnde hepsi bir yokdan geebilir sr halinde birlemeler sras ellerinde bu takvimden ka hasar direnmeler hakknda bir de elbette gz aartacak boynuna sahte sultanlar ha gerilmi akam kanatlar evrilmi yapma kular aarp geecek yeryzne balkonda direnerek bu eve doru evlere doru salnacak tanrm! ak iin elimle srdm toprak bana nasl karlk veriyor BUYORUYOR yer sofras nefes kesiyor i tutarak gvey toplanmas burdan sonra ehri gzel rtler kaplar yerinde durmaya iniltiler ister keskin ve ylece ininde herkes elik zrhlar ku anmaktan andka boynunda anlardan siyah* atlgan, zverili zaman

ordan ekilerek seni dndm geni uykularn gzelliinde rahat serin kmltsz btn hayatnda sevgili olmak iine doan eylerin bahesinde o ubat sadece dnmek vard seni uzaktan seirerek gzlerim tam zaman dou ekspresinin tarih sonras atlmnda kuzey yldznn kuzey yldz olduu zaman gzlerimi tam zamannda ektim aklm bam kar anlkt yamalanyordu gece hzla demir ve sert ve uzun bir kararllkla ovann sonsuz akndan inceliklerin dolduruyor inceliklerin gz sahanl geici hiliklerin sabah sanrlarnda bararak dert sahibi geveze artist szlerinin ham bulduu yerde yakn ekim ay bile stnde glgeleri seerken iyi niyet tayan bir gerilim ara sra tan sabrn dener, tan ustaln demir sesini kadn sesine yaklatran hzn en olaan kelime da ile tl arasna gerilen horlanm bir ate cambaznn gemiine atlverir birden ve telasz sokaklar parklara den ikindi sorumluluklar kuyulardan su ekmenin yaatan ihmalkrl etine yanarken verilen mddet insann en olgun sayhas bile yrtlabilirdi 3 birden bire dald kalabalk inceliklerin doldurdu sras gelmeden vlen boluklar bir kelimeyi avucundan karp rglerin arasndan tanzim edilen sayfaya kalbimin geri kalan iin duaya durdum hemen iki kii olduk baladmz gibi deil hakkyla deien ince ulu safir bak deiken kararl tarafsz deiken kararl tafralarla sevgili bulduu her tohumun ardnda bir yara kabaran gvdesinin dehlizlerinde susuz bir i gmrkten zorla elverili zorla gzellik getirilip ay stne ilgiyle kuatld birbirini grm oldum birbirini tutunurken evin i odalarnda dmemek glmemek o safiyane dostlukla kalbimin geri kalan iin duaya durdum hemen son italikler bana ait. deil. (s.n.)

* tren garnda st ste kapanan iki gzden ektim hzla rtlen pencerelerin ardndaki skntdan ektim yalnzdm, stm rtlyd, sigaram kalmamt uykum kalmamt, tren gecikmiti sana ne zamandr sylemek istiyordum o zaman gecikmiti dalp giysileri bir kuku iinde kat korkusuyla bir ay tezgahnn dikiliveren byk glge hasmna kurguyla yaklaan ihaneti basmakalp szlerle de eviren eviriveren byk glge ubatt karn byk glgesi zihnimdeki kur'an seslerini bfe'nin iki satlan raflarndan bir bakta payma den tek direnen aart biraz medeni olabilirdim sesimdeki ortaa bulandrmadan uykusuz bir barbarn kaln suratna kar

Salim NACAR 5

Safra
Kalk. Gzlerim. Koyu. Karanlk. Kesil. Ben. l. lle. Anladm. Yeterli. Sayda. Kadn. Olursan. Anlyorsun. Karanlkta. Kalrlar. nk. Barmak. Baldrla. Siyahtr. Kalk. Kapat. eyler. Biriksin. Zorundaym. Zorundasn. Akmak. Dillerle. limsiz. Toplada. Kan. Akacak. Sonra. st-ste. eyler. Artk. Gz. Gzlerim. Budur. Seferde. Yakn. Duracak. Her-kes. Her-ey. Unutua. Az. Kalp. Biraz. Kalknca. Sonuncu. Kl. Balang. Zamanla. Kayg. ok. Nedense. Yazdk. Yrtlacak. Yerde. Orada. Tamam. Gstr. Zalim. Dinledik. Orada. Uzan. Duru. Brak. Yokturlar. Bile. Bile. Anlyorsun. Onlar. Kalsnlar. Ve. Dedik. Buydu. Sakl. Grdk. eyler. Hepsi. Gerekti. Anlyorsun. Bakmak. in. Yksek. ocuk. Ol. Vaak. ehirde. Toksinli. Kasksz.

imdi. Kimdir. Diye. Bir. Soru. Brak. St. Gibi. Odur. mek. Unut. Eskiden. Hep. ok. Uyku. ok. Sonra. Uyank. nce. zgn. Sonra. Karanlk. Dedik. Bir. Tek. Beyaz. Ik. Var. Ik. Yok.

Bin. Belki. Sonra. Gece. Gevek. Atl. Gergin. Sinir. Sistem. Derken. Bir. Kadn. Yok. Sanmak. Yok. Birden. Sonra. Geldik. Baladm. Oturtmadlar. Kalk. Dedim. Kalk. Kapat. Karanlk. Harfler. Birik. Orada.

Orada. Yksekte. Orada. Kin. Ta. Tar. Dinle. ek. Bak. Etlerim. Et. Ayak. Sokul. Kal. kma. Kadn. Hi. Dedi. Ol. imden. Kal. Hi. kma. Yz. Kere. Yapalm. Fakat. Tamam.

Tamam. Kalk. Karanlk. Nefes. Ver. Brak. Kes. On. Yz. Anlatm. Tedbirsiz. Verimli. Birden. Derin. Zorundasn. Skc. Zorundasn. Skc. Lo. Deil. Karanlk. Alk. Derken. Bir. eyler. Birlik. lmle. Pilik. te. Pi. Pi. Pi.

Teselli. Olmadk. Hi. Ve. ok. Erken. Sk. Nefret. Bir. Ka. Blgede. Bldk. Glydk. Herkes. Azalmakla. Byk. oalmakla. Kaln. phede. limsiz. Kederde. Direnli. Alkn. Kuzeyli. Gzlksz. l. Sakall. Tanrsz.

yleyse. Unutma. Ben. Ve. Herkes. Bu. Orada. Soumu. Bir. Kpek. Kadar. Olsun. Grsen. limsizdir. Abuk. Ve. Duygulu. Olarak. Rya. Orada. Zalim. Birden. Karanlk. Sanki. Niye. Uyanmaktadr. Gk. Gne.

Ceyhun TUNA

Dil lemesi-2
Ercan Y. YILMAZ

Orda Bir Ky Var Uzamda

sfra vurdurulmu! bir kafa
Ta bir evin avlusunda, denize doru, yokularn en tepesinde, gz hizamda bir testi var. Testi o kadar dzgn ve keskin yontulmu ki tatan... biimli yuvarlak geni az yarm bir huni, sonra ters huninin yarda kesilmi azndan kan gen... gen sonra testinin kasesi. Her kutsal kase gibi krldnda bir anlama geliyor. Her ok scak... Krldnda kyde dn deniyor. Her btn bir ey krabildii lde btn, bu kyde ve her kyde. Her szcn bu kadar sk kullanma sen de btne tamamlanan bir btnsn Can Arp. Testinin testisle kart duran ilikisini dndke glyorum ta yaplar... Ta yaplar... Yklsa da ayn talardan alayl mimarlar tarafndan yaplan ta yaplar. Kabare Volter byle olabilir miydi diye dnmekten kendimi alamyordum, al arp. Da da derken iki imin unutulduunu mu sylyorsun Can Arp? Bu kadar basit deil, n ve s imlerinden bahsetmek. O kadar uzatma ite dadada dans m derdin? Neye katp da bunu sorduunu merak etmiyor deilim. Srtndan her ter akta elini srtna gtrp bcek mi geldi diye bakman gibi Can. Byle. ve arkadalar. nemlidir et al. nemliydi dans da dadada. Barones kadar nemliydi. Barones dada kadar nemliydi. ki tenekenin arasnda duran bir kadn olma cesaretini gsterebildii iin deil sadece bunun bir cesaret ii olduunu bize gsterebildii iin. pubis kllarn kesmenin kadnn ataerkil sistem iinde kadndan beklenen "paket hizmeti"nin bir paras olduu biline biline o pubis kllarn kesip vajinasnn dudaklar ortada durduunda - hayr poz vermemiti o - tepki almt, bu doru. Ar kadnlk da sutur, Barones retti. Hazr... hazr yemekler, hazr giyim, hazr fikirler... barones'in meselesi buydu... dadann iinde bundan m bulunuyordu? bundan dolay m dada, hazr dada olamaz? bundan dolay barones sfra vurdurulmu salaryla dolarken sa derisini rengarenk boyuyordu? sfra vurdurulmu... sfra vurdurulmu! bir kafa... terkedilmi nesnelerle giyinmek. kadnlarn hazr giyimle dolu piyasay daha da zenginletirmesine kar bir itiraz... yle ki "iki liman aras"... bir yandan kadnln birlikte kodland ltl "vitrinler", bir yanda ataerkillie hizmete "hazr" bedenler... ikisi arasnda yksek gerilim hattnda plakl giyinmek. pornografiyi zrh yapp bu "iki" yzll gstermek, gsteri toplumuna gstermek... nereye? 8 8

Cinsiyetle ilgili lego dnceleri en prefabrik yerlerinden ayrmt barones... "ak davranm." diye dnrken kafam kaldrdm. usta bir gnde en fazla sekiz ta yontabiliyormu. her ta 50 lira, ustann gnl de 80 lira. talar almak da hi ucuz deil. sonra bir ev yapmaya ka ta gider hesab. ayn talar bir evden bir eve tamak. eski evlerden ok ta kyor dedi alayl mimar. ayn tatan evlerin insan eliyle tohumlandrlarak oaltlmas gibi. tarsn elinle. hanmeli olmayan ellerle. iini oyarsan daha ok ta elde edebilirsin. tatan grnen evlerin ii tula.. ama ayn yaplar. ve o ta yaplar saran sarmaklar. yapkan ayrk otlar. ifteyle vurmaya kalksan dahi dur durak bilmeyen ayrk otlar. zaten ayrk otlar hep ifteyle vurulmaz m? ayrk otlarnn arasna skt hzar deil midir o ifte kabuller. erkeksen kadn olamazsn kadnsan erkek olamazsn. evet serin oluyor ta evler ama yine de sen yalnayak yrme. olur can. ayamza ayrk otlar dolaabilir. canl olduumuzu hatrlatabilir bize. bana canll hatrlatan havlayan kpek deil daha ok mouse'un altna yapp lm ar.. her harfi iki kez basmama neden olan. en banda sylemem gerekiyordu bu balantszlk. baronesin ki. andersenden masallara benzemiyordu. srden ayrlan kurdun kapt. srden ayrlan kurt grmyordu. ama ne tuhaf ki kurdun grmediini srdekiler de grmyordu. ylesine gzleri oyulmu kurdun tatan gzleriyle doldurulmutu ki, srden ayrld m grnmez oluyordu. grnmez olunur mu can arp? can arp dnllk arama bunda. yok. ar grnmez olmak dadada bile. biz yle miyiz can? yle olsak bile arp, farklyz. barones ka bedeni tayordu? gsterilenle gsteren ayn olabilir mi? bu ite bir hile var can arp. hep yek gelir mi. hayr zar tutmak gibi bir ey deil. ya o snrlar arp, grnmeyen snrlar. bedeni sanatn malzemesi haline getirebilir misin? ya da o zaman sen de o metalatrmaya itiraz ederken hizmet mi edersin. bunu ip zerinde yryen iki cambazn yry gibi dnemezsin. gibi dnmek sen ne samalyorsun arp? d aha deniz brlceleri duruyor ayklanacak. ve taktn plastik eldivenler dokunmamak iin. "olmak ya da temsil etmek" dadann iindeki kadnlar bu ya/da arasnda asl kaldlar can arp. d olmayan bir asl kal. grnmez sicimlerin grnmez snrlara rlara dnt.

CAN ARP
9 9 9

ILDIRI ZERNE LK METNLER - 2 krapps last tape zerine suudbohemian dan liet denemesi

i Masaya tersinden oturan sakallarn henz kesmi ve kesmemi byklar pskll bir adam ellerini masann zerine uzatacaktr bir sre sonra eer elleri olsayd sonra masann dzne geerek ekmecelere bakacaktr ki aramad eylerdir arad ekmeceden kan muzu alacaktr ve soyacaktr sabit bir yere bakarak ayakta muzu tamamiyle soyduunda kabuk paralar birer birer elinden decektir ve muzu azna alp ylece bakt sabit yere bakmaya devam edecektir ve sanki rakunmu da yryor muzu yiyor bilinmez bir itahla ve yerken de masann etrafnda dolanyor bu esriklikte aya yerdeki katlara dolanarak dyor bararak dtnde ellerinden den muz kabuklarna sar bastn anlayacaktr yeniden o sabitlie dikiyor gzlerini bir eyler anlatmak istiyor bu yal adam olduu yerden eilerek yine ayn ekmeceyi kartryor ellerini ekmecenin dibine dek uzatyor ve bir muz daha karyor bir sre bekledikten sonra ekmeceyi hzla kapatyor muzu ayn biimde soyuyor ayn biimde aznda tutuyor bu sre ierisinde hi mi hi konumuyor yerden arl tamasnn glnden belli olan band kaydedicisini alp masann zerine brakyor ellerini ovuturup onu altryor ve sessizlii banda kaydetmeyi deniyor byklarnn beyaz sessizlii odann dankl raflardan dar taan katlar karanl ne varsa kaydetmek istiyor da istememesini de kaydedecektir ok sonra rleri uzatarak bahenin tam ortas oluyor yalnzlk ka kiidir diye soruyor sonra bilmedii bir dilde kasetleri kartryor kaytlara bakyor aramak anlamna kavumann cokusu ile panayr sabah kesiliyor srekli kartrd yapraklar krk dosyaya bakyor yeniden siyah sylenebilen en szme szcktr der gibi beyazlara bakyor hi olmayan okuyor bir eyler okuyor o dosyadan kenarlar fare kemirii dosyadan okurken dik dik bakyor bir yerlere yer yer kzgn yer yer peygamber devesi kvamnda dnerek bakt ak bu yal adamn bakmalar ustas olduunu mu gsterir bilinmez fakat basyor dmeye ve kayt balyor tam kayt balamken tam ilk szckleri sylemiken bir objeyi dryor yere ve sinirli bir sesle dnenip kapatyor kayd kaydetmedii sesini bandn play tuuna basarak dinliyor

ii elini bir mezzin gibi kulana yaslyor siz kedi merdivenlerinden haberdar msnz bir hrkas da var beyaz dklen gmleinin zerine giydii dinledii sesi kendisine yabanl bir ac braksa da o dinlemesini kesmiyor arada bir arkasna yaslanarak arkasna yaslandnda siyahn herhangi bir tonuna geiyor sanki bir masal ya da bir panayr sabahnandran lmeler oluyor kedi merdivenleri dndke dnen o makinadan sesler geliyor aralksz bu esnada sanki ieri biri girmiesine kapnn olabilecei yere doru bakyor yal adam kalar hafif kalkkken kulan banda yaklatryor iyice sylenen her szc dnerek dinliyor ya da sesi seyretmenin muhammedlii bahedilmitir ona bunu hi bilemeyecek olmamz yle dursun anlatann ne dedii mhim olmyuor eer ses biim halini kazanyorsa dil de biimden te olmayacaktr dahilik sz konusuysa ve yallk aniliinde yerinden kalkmakla kalkmamak aras kalan adam yerdeki dankl grerek yzn hissetmesinden olacak ki tekrar yerine oturup tekrar dinlemeye balyor kendisine bir glmseme bir kahkaha ve tekila imelerden bahsedilen esnada adam bir tebessmle ufak bardaa dnyor bu dinginlik ierisindeki durum kahverenginin renginden istifa etmesine suyun dahi susamasna varana kadar serserilie akyor zgr ASAN 10

Levhalardan
ondokuzuncu levha
tabutunu kendi atar tabulara dokunan armh gze alan geer benliin atrdayan kprsn kim ki kora keser varln saf arzusuyla o belenir ancak iirin has batana...

LK
_Vs'at O. Bener'e lki dt evin cam vitrin apla kazd iyiydi evliya ii Derindeil siyah saydam gzle renk arasnda zaman Tnek verem azl yaln istemeden seyretti nki nice Gzel velhasl dinden dng: meyvas olmayan aa e bydnya by sen iflah olmaz bir gzlklsn Hepimiz sona deim bkl tecrite yazat-l- nce Toynak ve tavan izi biliminas-kadir-kablelvuku En sadrazam klkl devir kim korkusuyla yanan lki susak azl kenarda dizst bir sel olmaz yere Yine yangn darma duman ses ver, lazm: ses bize bda g cennet valsi krpk tilki anne karn Vahi, emprime, alelade henzn alt izik deilse Kurgu krk alkant suyu elm/ce yka sou Haz ver baka gn der kokusu teri ah -me Yorgun! Bin yllk yolun da devrilmedi iimde Murat ELK

yirminci levha
hayatn yamasna kiralanm u toy tellallar szn zn demek iin aportta uluan u apoletli akallar da sezer oysa: ar-zu-suz in-san o-la-maz! ar-zu-su o-lan in-san o-la-maz! herkes kendi hkmyledir ama in-san in-san o-la-maz!

yirmibirinci levha
sz ile de hrlamal nihayetinde teferruat mezarn emeli kendi zehriyle gebermeye tene dilin syrlp duyularn mein hkmnden akl kutlu klacak eczay bulup yakmal gn bana kakmal gn ve yldzlar kendi usndan mustarib u masmavi saikay arzn marazndan arn kayrasna doru akmal tutulacaksa bulutta tutmal yamurun ontolojik vukuat kaydn baklacaksa yusuf 'un gle oynaya azap ektii kuyudan bakmal bir de: ey ihvan- yaban nicedir su'ya kendilik katan u ktrm anlam?

yeni yapan
atlara giden kouk bzyor azn (ovuyor) (zaman) kaybolan yldzlar kovas burda olsa fark etmez yadrgadm kn olanlar oluyor kayann nnde kovuk karatan yannda nar yal kadnlar yine de kktm zaman byttm daha dirimi eyler beni uyandran gece yarlar tanrnn hayf sknt da geer be kala evler boyu geni azlar kadnlar izlerinden tuttum Mitat ELK 11 11

Ramazan MACT

ALTI DEYNCE KAAK

yazp iirimi kaacam, eve temizlik rn yetitirmem gerek temiziyle kirlisiyle yaam benim ve beni ihbar edenin o iltifatla cennete gideceine ynelik salam deliller yok! sylentisi bile yok adm rkuda kuanp beni korkusuzca intihar edenin allah belasn versin! henz eklem bacakl yemedim, iim de bitmedi dnyada, emeklilie 30 sene var duas bol olur annemin, beni sevimli gardiyanlara teslim edene babam, inaat desen baka, ama byle bir ie para yatrmaz kat kat zam zam ve devlasyondan sonra takip etmeye balad kainat kralielii, newyork ve tokyo borsalarn bir de italyan mafyalar gayri izafi sarfi milli hasla, her doan ocuun milyar borcu mlkiyetinde emzik, kundak, kusmukla sibel'in selloitleri de nemli ama devleti blmeye kalkmamal -aman devletim mesele ettiin eylere bak erken boalma meselesi bile zld seviirken elektrik ve pompa fiyatlarn dn mesela sarkan memeler bir azda eriyebilir bence bir mahsuru yok avrupa birliince de yok hatta devlet destek verip rtl denekler ayrp rt enenin altndan balanacak tabii yuvarlak oluacaksa 'kahrolsun eriat!' destek diyorduk, sarkan ne varsa bu pipi de olabilir altna ek bir kiri ya da kolon yapabilir zemin etd yaplsn topraklan aka m olabilir jeolojik bulgulara gre dinozor lleriyle alyor arabalar hatta birka bin yl sonra peygamber lleri shell ve opet markasyla satlacak anslar varsa trkiye'den kacaklar siyah ve anszlk, havva anamz iin ekstra kuru pet bulunamayacak -bundan kartlacak tema ocuum; deprem ldrmez yap ldrr kltr ve turizm bakanl telif haklar ve sinema genel mdrl genilemeden sorumlu yetkililer. ite asl sorun bu! genileyince ho olmuyor be daraltmak iin geri demesiz destek salanmal. helaldir verdiimiz vergiler dzlrken 'vatan saolsun!' desin yeter sahag Uygar ESKCYAN

Dou Roma mparatorluu

'sana hayatm versem onunla ne yapacan bilebilir miydin?' Angela/Luc Besson giderken ruhun karanla karana dek izliyor glgemi gzlerimi kapatyorum uzakta dans eden 1 ift var gen kz belki de balerin yal bir adam piyanoyla elik ediyor sahnenin kutsallna srt antasna hayatn yklemi yolcunun admlarna dnyor ezgisi bir hayat daha olmamasna ya da bildii tm hayatlarn ykmna demlenmi, tortusu km 1 hzndr mahvolmu hayat diye sorar kz oysa ricat oktan balamtr yantsz boluun uultusudur yalnzlk sadece yer ekimine mi kardr hayat? yoksa gk ekimine de kardr rak? vefaszdr, soyut var olularn karanlnda her giden afak sonsuza ertelenmi bir vaatse susar; kan iine akar, le hayat! Rafet ARSLAN 12

OKU OKU OKU

Blent KEEL
// 'her yere yetiilir / hibir eye ge kalnmaz ama' // (..) (edip cansever )// Ahmet Gntan Yetimenin yaadmz ada anlamsal bir karlk olarak gecikmilik kavramyla paralel okunmasnda fayda var. nsan 'yetimek' ister fakat gecikmiliini kabul etmezse bir ekilde ortada yetiememi olarak kalr. Ben de bir ok eye gecikmi olduumu dnrm, gerekten de bir ok eyde ge kalmlm vakidir. Gecikmi olduumu kabul ederim. Yetimek en popler iki anlamda kullanlabilir, birisi bir alanda kendini gelitirmek anlamnda dieri ise bir hedefe varmak anlamnda. Gergin bir kelimedir yetimek, ucuna ucuna yaatr bu duyguyu insana. Yetimeyen insan iki anlamda da hayal krkln yanstr ifade alanlarnda, sanatla urayorsa, sanatsal uralara dinamik anlamda katlamaz. Sanat zihinsel bir ura olduundan zihinsel kayp herkes iin farkl olur, kimisi hayal krkln atamaz ve zihinsel kayplarla sanatsal uran gerekletirir. zihinsel kayplarla uramayp elikilere de debilir, zira yaratc dinamik elinden kaym ve bir gndem oluturamamtr. Geici maddelerle zaman geirir. Naif bir duru sergiler, fakat iinde kaynam, sert bir krk her zaman vardr. Ahmet Gntan'n paral ham. kitabn okurken nce hamlk kavramna bakmak lazm geliyor. Ahmet Gntan iirde haml temel alarak iirin hammaddesine bir anlamda kendince karar veriyor. Aslnda kendi iir dnyas anlamnda belirli bir yol kat ettii anlalmasna ramen bir anda byle evrimsel bir karar alarak ters bir manevraya karar klyor olmas, iirin Ahmet Gntan asndan tanmn tartmaya sokuyor. iirin uzlalarakbelirlenmise bir altyaps elbette vardr, var olan bu iir hammaddesi komplike (somut, soyut) bir yapdr, zlmesi de zordur, zmeye uralmaz. Hamlk kavram ite burada iirin tanmna sekte vuruyor. iirin ham halinin geliimi ayn gnein ham meyveyi stp olgunlua ulatrmas gibi dnlebilir. Ahmet Gntan hamlk diyerek kendi iir dnyasnn (bir anlamda kendi iir halinin zmlemesi) ham haline dnm olabilir. Bu soru iareti olarak duran hamlk kavramnn bu yaplandrmas, kiisel bir tepki olmaktan teye geemiyor. Bunun nedeni de paral ham ncesinde bir manifestonun varl ve hamlk kavram civarnda Ahmet Gntann iirin bir edebiyat tr olmad ile ilgili dncesi de yllardr tartlan ve sadece Ahmet G n t an n ne srd bi r d nce ola r ak grlmemesidir. Bir manifesto replii veya taycs olmas bu ekilde anlamszdr. Burada tartlmas gereken iirin edebiyat tr haline gelmesi dncesidir. Burada da air kendi iirsel tarihinden yola karak bir karsamada bulunmaktadr. edebiyat dergilerinden iirler yaynlayarak bunun ylk sze dahil olmasn biraz da airin (Ahmet Gntan tenzih ederek) kendisinin de dahil olduu seksen iiri salamtr. iirin igal edildii de bu anlamyla bir elikiden teye gememektedir. gal seksen iiri dinamiiyle grece bir igaldi. iirin paralanamayan en son halini merak eden bir yap aranyorsa yanl bir yol seilmitir. iir yazlma aamasnda yani daha uralrken son paralanamayan hale birok kez gidilir gelinir. Syleyi insanlarn iir algsn vurmu olabilir fakat iir hibir zaman monolog olarak kalamaz. iirin iyi veya kt en az bir okuru vardr ve bu okur o iirin paralanamayan son maddesinin ne olduunun kendince bilincindedir ve bu okurun zihninde ekillenir. Bizim bu ana mdahalemiz kstldr. O anda da iir somut veya soyut bir ihtiyaca gre ekillenir, okur bunu ok fazla dnmez. nk kendi okuduu iirin paralanamayan son haline bir ok kez gidip gelecektir. O okur air dnyasnn belki bir sorunu olan ylk sz muammasna dahil olamayarak iiri okur, bu da iirin o anki isyan halidir. air ve okuru gdml paracklar deildir. iiri gereklie kavuturmak, somutluk ihtiyacn karlamak, iirin yazlmaya baland ilk haline dnmek, iirden nceki sze dnmek demek deildir. iirin gncele ihtiyac iirin gerek sorunlarna eilmemizi engeller ve iiri bir st sz mantndan karr. iir neden st sze geer nk iir arar, aramayan iirde gncele ihtiya imgesel bir dile ihtiyatr. Dili zmek iin bir ihtiyatr. Dili zelim ki ifade alanlarnn bir ok seenei ksn ortaya, evet iir bir karn ars olarak kalmak zorundadr bu haliyle, nk anlam karndadr, karndayken anlam diye sunulabilir fakat paralanamayan son hal bu da deildir. Ha air kendi karn arsndan sz ediyorsa airin znel taraflarna ulamamz zor olduundan bir izahat da zordur. Dile hayret etmemiz gerekiyor ki hikmetine zuhur edelim. Dil hayret edilecek bir eydir, Namk Kemal iin yle miydi, elbette hayr. lkedeki kavgaya dahilsindir de nasl savaacan bilmiyorsundur. Yani aklnda hala kukularn var ve bunu iiri kksz brakarak yeneceini dnyorsun. Kendi iirin kksz kalabilir, fakat iirin bir kk vardr, paralayarak ulatn ham, senin retmekten vazgetiin iirden nceki szndr, ham udur: olgunlamaya karar vermek isteyen fakat buna dair vesileyi tanmayan yap, hamdan olgunlamas beklenir. Olgunlaamazsa bu onun retim yeteneinin zihinsel zayflnn gstergesidir ve hi de edebiyat d bir ey deildir. stanbulda iir dnlrken hep nceki iir tarihi unutularak modern bir yazm (karar) tasarlanr. lk modernleme hamleleri olan Tanzimat yllar hep balang kabul edilir. Trkiye Cumhuriyeti kurulana dein Osmanl adna yaplan bu giriimler hep baka bir iir tarihini de kapallatrmak iin yaplr. iir tarihi modern balangla anlatlacak batcl bir sistematie dahil deildir. Bat ile dou farkn modernden yana kullanmak batllar gibi olaylara nesnel bakmay gerektiriyor, olaylara nesnel baklnca da iire modern bir balang ihsas ediliyor. Bu da zihinlerin ark etmesinin kolay olduu varsaylarak ne srlyor. mdi bir te araynda olmakla kapal iir arasnda nasl bir balant olabilir, bir batlnn te aray da Allah izin verirse elbette olabilir fakat bir Mslman'n merhamet ve vicdanla yorulmu kalbi teye daha ok ihtiya duymaz m, bir batlnn beceremeyii bu anlamda ok olaandr, tasavvuf diye bir nesnellikleri yoktur. Yoksun olan kalpleri

133 1

kapal iire de pek akl sr erdiremez. Biraz daha k diye yalvarabilir belki. Kapanan ey hangi akla kapanmtr bunu zmek lazm nce, kapanan ey kapal deil ak da olsa kapal grnrd. Bu anlamyla dilde te aray girdii mekanlar adlandrmay keser, modern her trl kavram reddeder; daha dorusu modern argmanlar ikin eylemez. te dediimiz yer ne acayip bir yerdir bilir miyiz bunu, bilmediimiz iin kapaldr. Oysa bilmek iirde zlmeyi bekler. kinci Yeni iin en yerinde soru benim iin u olurdu, bu airlerin gereklikleri ortaya sermedeki yetenekleri sadece dile mi ynelikti. Bu bir deiim deildi elbette, daha ok cumhuriyetle vurulan darbeye dil zerinden bir sahiplenmeyle geri dn hamlesidir. Dilin kendine geli hamlesidir. Ne bir genileme ne de sivil kalkma bunun iin yeterli deildir. Bu tabi duraklamay hissetmeyenler iin bir atlm olarak anlr. Cumhuriyetten (pardon Tanzimat'tan evvel) evvel dnen bir dil vard. Tanzimatla bu dil modernlemeye kurban edilerek berhava edilmeye ve dnmekten karlmaya allmtr. Bir ara sz: Allah gzellii kalbimize bahetmitir. Bir g l n i ye g z e l d i r, A l l a h k a l b i m i z e y l e bahettii iin.Allah dileseydi gzellii baka ekillerle de kalbimize bahedebilirdi. Elimizde var olduunu dndmz sz yeteneinin uramazsak hibir anlam yoktur. almayan airin elinde sz yetenei olsa dahi emei olmadan bir ey yaratamaz. Emekse yle bir iki kuru szle aklanacak bir rpda silinip atlacak bir ey deildir. iir ncesi sze dnmek bir anlamda iir iin almay da brakmaktr. iir iin almayp edebiyatn iktidar alannda iiri tktranlarn nne en nemli kozu vermektir. Allah'tan iir iin alanlar buna en byk engeldir. iir iin abalayanlarn iktidarla pek bir alakas yoktur. Emein yannda duyarll da gzard etmemek lazm gelir. Ahmet Gntan da aslnda paral hama karar vermekle bir hedefinin olmadn belirtiyor. paral hamn Allah'a emanet dnce olduunu belirterek bir ekilde tasavvufi bir dnceye daha dorusu bir dervi dncesine karar kldn ne sryor. Bir hrka bir lokma dncesiKalbin somut suyla ykanmas Bu anlamyla baklrsa Ahmet Gntan kendi halini bir kapalla brakyor, kendi hali zerinde bir dnce olumasn istiyor. Bu kabul edilebilir olarak grlebilir elbette, kendi hali zerinden bir iir dncesine karar vermek iir iin geerli olabilir mi, byle bir manifesto, olmayan iirin ncesindeki sz yanstabilirdi. paral hamda yer alan maddeler bir iir olmaya karar vermi olsalard ve sonrasnda bahsedilen sz yeteneinin engellendiini bir ipucu eklinde dahi olsa gsterebilselerdi ham yapnn gerekliine vakf olabilirdik, o ynden kapaldr paral ham. airin savunduu ham yap bu biimiyle ham olarak alglanamaz ve hamlktan iire geileri nasl bir serven yanstrlard bu zlemez. Bu anlamyla safi bir itham kalr ortada. lham airden menkul. paral ham nasl bir iir olurdu bunu da gzlemlememiz gerekirdi. pham hi iktidara gelmemiti. tham hep iktidardayd.

SORGUSUALSZ
Ceyhun TUNA
Murat stbal: Terk Grlts (Norgunk Y., Ekim 2010, stanbul) adeta bedensel bir performans. Szgelimi: 'mutlak yanlp azma ayna tuttular benim', 'ey krk bir gitarn teliyle diktiim bilek etlerim', 'bir tekme olarak ineceim kasklarna', 'kir olur kam trnama!' gibi birok rnekte grlecei zere bedenin paralar iir yoluyla yeniden vcut buluyor ve tabii ki yeni bir eksende. iirin bedeni arasallatrmas ya da bedenin iiri uzuvlatrmas konusunda ne dnyorsun? iiri bir duyumsama fikrinden ayr dnmediim iin, beni ilgilendiren ey bandan beri beden ve bedenin duygulanlar oldu, ve sadece insan bedeninin deil. Duygulanlar bir bedenin dardan ald etkiler ve izlenimler olarak, direnmeye, bir birliktelik kurmaya ya da daha kts tepkisellemeye neden olabilirler. Ama kanlmaz olarak kendi poetik davurumlarn dayattklarnda duyumsatan bir varolu kazanrlar: iir. Bu ekilde, yaantdan metne doru, bir bedenin baka bedenlerle girdii kartlk ya da badam boyunca, iir bir lk atma biimi olarak da, coku dolu bir sylei olarak da ortaya kabilir. Kendi hesabma Terk Grlts'nde, bir ln baka hangi lklarla girdii yanklanma ilikisinde bir kontrpuan deeri kazandn aratrdm. iiri genellikle yapldnn tersine, yaamdan ve deneyimden koparmayacak olursak, yeni duyumsama biimlerinin aslnda yeni yaantlar olduklarn da anlarz; nk eer sizin de grdnz gibi bedenin paralar iir yoluyla yeniden vcut buluyor ise, bu, iirde yeni duyumsama biimlerine karlk gelen yeni yaantlar tecrbe ediliyor olduu anlamna gelir. yle sanyorum ki beden szkonusu olduu her yerde belirgin bir iddet gerekiyor: olduum her ey bir konfordur, halbuki insan, paralarn skp baka bir biimde taktnzda yaamay ve farkl bir biimde yaamay srdren tek makinedir. Paralar ise organlar deil, duygulardr: bir partisyonun onlar tarafndan oluturulduu dilsel terkipler, imgeler ya da dizelerde vcut bulurlar. Burada her ey resimde olduu gibi farklanyor: soyut resmin kendini zihinsel olarak alglatmaya abalayan formlarna kar, hi de figratif olmas gerekmeyen figre zg resmin bedene ve sinir sistemine arpmak suretiyle duyumsatan renk ve izgileri; zellikle Czanne'nkiler. iirin yine de resimden bamsz olan plastik bir doas vardr: gvdeler dolduran air, tahrip olmak, paralanmak pahasna bedenini at her yerden gelen duygularn kaosuna bir dzen ektiinde, bu ortaya kan ey, duyulur karmaadan koparlm gr olarak iirdir. iirle yeni bir eksende biraraya getirilen paralar ise yaamaya balayan yeni bir bireyleme uyarnca, fizyolojik fark olarak yeni bir slup ve yeni bir szdizimidir. Bana yle geliyor ki, bir iirde nemli olan, kk ya da byk duyumsama bakmndan bir farkn ortaya karlmasdr. Hepsi birbirine benzeyen, ayn hamurdan yorulmu, ayn adamn ayn duygularla yazd iirler yazlmasa da olurlar, ama farkl olan ayn zamanda yazlmak zorunda olandr. iirin bedeni arasallatrmas... Ama birok kt iirin bedenin iirsel temsili ad altnda yapmaya alt tam da bu deil mi? Her iiri bizatihi bir beden, baka gvdelerle ilikili bir gvde olarak deil de, sanki kimin olursa olsun beden iire konu edilecek bir eymi gibi dnrsek yanlrz. Dile getirmek temsil etmek demek deildir, iir de temsilin banabuyruk corafyas ve eylerin gsterildii bo uzay

14

deildir. Eer beden ve paralar iirde lafz sahasna giriyorsa, bu, duyumsatmaya giden yolda onun iitimsel bir birim, artran b ir nesne ve bir olaslk olarak alnmas ndandr, y o ksa bir an latm arac olarak kullanlmasndan deil. En ok da anlatm arac olarak kullanlmasndan deil, nk iir bir ey anlatmaz ya da anlatmak iirin sonularndan yalnzca biridir. Ressam gvdesini katmaktadr diye yazan Valry'dir: ite resme, mzie ve iire dair, dndren deil ama dolayszca duyumsatan sanata dair byk bir imkn. Kald ki her duyumsatan yaratm, iinde dnceyi de bir ilinek olarak barndrr, bunu da ayrca grmek gerekir. Bilinle, sylemle, sonu gelmez duraklarla, dndrmeye alan aforizma biimli sahteliklerle, avangart olmak kaygsyla pastiletirilmi dille ve zanaatla, her zaman zanaatla yazlan iirler bu yzden ilgimi ekmiyor. Bedenin iiri uzuvlatrmas... Bu mmkn m ve eer mmknse bundan kar olan kimdir? Beden mi, iir mi? Artaud'yla birlikte organlarn bedenin dmanlar olduunu dnyorum ve Deleuzec bir fikir uyarnca, organsz bir beden edinmek peindeki aba ne kadar iirsel ya da poetik olabilir diye sormuyorum kendime: deil mi ki bir yeinlik, bir dirim olarak iir ya da baka herhangi bir yaratm organlardan kurtulduu yerde yaamaya balyor... Uzuvlara ya da organlara keyfekeder saldrld dnlmemeli: bu, ister bir Tanrdan gelsin, ister bir szlemeden kaynaklansn, her seferinde bir dzenleme iktidar olan Yarg'y ortadan kaldrmak, ondan kurtulmak ve onunla arpmak yolunda verilen byk kavgalardan biridir. Farkl tarzlarda, farkl blgelerde ve younluklarda da olsa Turgut Uyar'n, Sevim Burak'n, Ece Ayhan'n, Vs'at O. Bener'in de yaptlar ve yaamlaryla verdii kavga, yargnn eitli biimlerine kar verilmi bu ayn kavgadr. Byk dans Nijinsky artk tam anlamyla ldrp kapatlmadan nce gnlne yle yazmt: Kendimi dizelerle ifade etmeyi seviyorum, nk ben bir iirim. Bu ok gzel: insana, onu aptallatran organlardan baka bir ey olmayan kimliklerden kurtulma fikrini alyor... 2- Kitabn sonunda yer alan Tekzip adl dzyaz iir kitap btnnden daha bir ayrks duruyor. Tekzip'i bir sayfa bo brakp son iir olarak konumlandrrken neyi amaladn? Tekzip, ondan nce yazdm iirlerin byk bir ksmn hedef alan bir olumsuzlama olarak ortaya kt. Olup biten btn o her eyin sonunda yaama kar yneltilmi kkl bykl her sulamay ve yaknmay kelimenin tam anlamyla tekzip ediyor: Hayr yaayabilirim... Ama bu ayn zamanda bir olumlama olarak btn dierlerine ekleniyor: ...ldrlmekten yontulma bir adam olarak... Sonuta olumlanan ey, ldrlmekten yontulma bir adam olmak pahasna yaamn kendisi oluyor: ...yaayabilirim. Bu iiri byle bir l bak asndan okumay seviyorum ve orada Nietzsche'yle birlikte armhtakine kar Dionysos! dediimi hayal ediyorum... Son iir olmas nemliydi, nk hem bir srecin sonunu belirtiyor, hem sre boyunca biriktirilmi enerji kendi doruklarna ykseliyor (bu yzden dilin kayn koparmak gerekti), hem de bir bakiye olarak yazlyordu. Ama te yandan, kendi bana bir iir olarak ortada olduu da dorudur. Kitapta dizildikleri sraya gre deil de, kronolojik olarak iirlerin yazm srecini dnnce, zamanla klasik biimler de dahil olmakla birlikte, eitli biimlerin birden ok iirle snanm olduunu, sonlara doru kanlmaz bir ekilde sertelen, dizeyi daha beklenmedik bir tarzda kran ve durak koymak yerine ak srdren bir dille yazlm olduunu syleyebilirim. Tekzip'in kitap btnnden ayrks duruyor

olmasnn nedeninin bunlardan bamsz olmadn sanyorum. Bu iirden nce bir sayfa bo braklm olmasna gelince, bunun nedeni, onun da tpk Ka Konumas gibi blmler d bir iir olmasyd: bu iki iir, kitabn al ve kapan iirleri olarak baa ve sona geldiler. 3- Daha teknie dair bir soruyla devam ediyorum. iirini sert seslerin hakim olduu sk bir rgyle kuruyorsun. Bunu bilinli mi yapyorsun? Soru iinde soru. Kafandaki iir vizyonunu merak ediyorum. Sence nasl bir iir yazlacaktr gelecekte? Metne sert seslerin hakim olmas ve iirin sk bir rgyle kurulmas, ilki duyumsama hakkndaki ayn dnceden, ikincisi ise bir kompozisyon ve konstrksiyon dncesinden kaynaklanyor. Eer iirde sesin bir birim olarak duyumsatan niteliini kabul edecek olursak, bunun ayn zamanda derece farklaryla ilgili olduu da ortaya kar. Bu tpk herkesin ancak boazndan geirebildii lokmay yutabilmesinde olduu gibidir: sesler de kabaca, alak ve yksek, sert ya da yumuak olarak ayrlyorlar. Bir iir metnini ana strktrden en kk birimine dek sradan bir gazete yazsndan, dahas teki iirlerden ayran birok ey olmas gerekir: tonlama ya da ritim, hzlar ya da yavalklar, patlamaya hazr bir imge, refleksif dize krlmalar ve beklenmedik olan baka ne varsa... Sesin iitimsel deerini ayrca iyi tayin etmek gerekir. Buna karn dndrmek, ters keye yatrmak, zeki grnmek, din, politika ya da baka kayglarla yaplan birtakm ilginliklere rabet etmedim: bunlar iire dsal zellikler olarak gncel bir deer kazanrlar, ama ksa bir sre sonra iiri bayalatranlar da bunlardr. Konstrksiyon, bina etmek, ina etmek, yapmak, her zaman yapmak...: sizin sk bir rg olarak adlandrdnz ve benim iirde ve son zamanlarda yazda ilgilenmeye baladm ey budur. Dekonstrksiyonla asla ilgilenmiyorum ve onunla karlatm zaman kt, kt ve kasvet dolu bir hava esiyormu gibi hissediyorum. na edilmi her eyin yapskm kimin hesabna yaplyor..? nemli olan yapmak, kurmak ya da ina etmektir, skmek ve bozmak deil. Kald ki bir yapm her zaman mcadele ettii, olumsuzlad baka yaplarla kar karyadr. Ksacas, bana yle geliyor ki, giri-gelime-sonu bayalklarndan farkl olan, mutlak bir ina srecini gerektiren, aklarla nakedilmi sanatsal kompozisyon esastr. Gelecekte yazlacak iire dair bir nvarsaymda bulunulabilir mi? iir yaamdan koparlmad lde bu ngrnn mmkn olduunu sanmyorum. Genel olarak sanat zerine dnrken farknda olmadan da olsa determinizm tuzana dmemek iin, bir yaratm dolaysyla meydana gelmi her tekil eyin balbana bir olay olduunu aklda bulundurmak gerekir. Demek ki, kendi yazacaklarm da dahil olmak zere iire dair bir vizyonum yok. Belki u kadar sylenebilir: herkes tpk gemite yazd ve bugn yazyor olduu gibi gelecekte de hakettii iiri yazacak. Dier taraftan genel gidiat, kalem kt ve artk klavye kullanan airin teknolojiyle, grsellikle, internetle ksmen de olsa hesaplatn gsteriyor: nce uzlamalar ve ardndan konulanmalar geldi, doal olarak. Kt olan ise, yeni medya, sosyal medya gibi isimlerle pazarlanmaya ve merulatrlmaya allan iktidar, denetim, magazin ve pornografi aygtna kar olan sessiz nkabuln yerini mcadele etmek yle dursun yaltaka bir itaate brakm olmasdr. Bu yaknlarda bir air, dier airleri internetin rahipleri olmaya aryordu, tuhaf, sanki rahip bir figr olarak bizatihi airin olmad yerde varolmuyormu ve aslnda btn bu bokluu yaratanlar da her yerden gelen rahipler ve yeni ruhban snflar deilmi gibi. Aslnda durum ne grnd kadar komik, ne de yaamdan koparlm bir iir ve dnceyle stesinden gelinecek dzeydedir, tersine,

15

lmcl darbelerine maruz kaldmz ey, din ve devlet aygtyla yapt gl ittifaklardan sonra, faizmin bal kresel ejderhas olarak gittike korkunlaan bir yaratktr: kapitalizm. Ne umut edecek bir ey, ne beklenecek bir devrim var. Fakat iirin, eletirinin ve politikann ayaktakmndan uzakta, ahlakn son tiranlaryla olduu kadar devletin yeni kleleriyle de mcadele eden, hibir eyi tecim bedeliyle lmeyen, hibir eyi ayn ve eit grmeyen, iktidar bulduu her yerde ifa eden, farkllklarn ortaya koyan, birlemeyen, teklemeyen ama okluklar yaratan, direnen ve saldrya geen insanlar vardr ve hep varolcaklardr. 4- Kitabn genel havas fkeli, umutsuz ve karamsar. Kitaptaki iirler birinci tekil ahs zerinden hareket kazandna gre, bu ruhsal atmosfer mizacnn gerei olarak m ortaya kyor yoksa bir edebi kurgu olarak m? Bylesi bir olumsuz ruhsalln iir iin getirisi nedir? fkeli, umutsuz ve karamsar... Sanrm nedenler ve sonular hakkndaki bir yanlgy paylayoruz: yani bir duygunun mu iire sebebiyet verdii, yoksa iirin mi bir sonu olarak duygulara hkmettii hakkndaki yanlgy. Burada terimler zerine bir tartmaya girecek deilim ama... fke bir tutkudur, umut da yle. Karamsarlk bir ruh halidir. Bunlar duygulanlar ve yaantlardr. iiri bu noktada, bu ve benzeri duygulanlarn tartld, dzenlendii, yeni bir biim kazandrld ya da deforme edildii uzam olarak kavryorum. Sonuta bir yaam geiini salayabildiiniz her seferinde, bir metin olarak iir hayata dolayszca balanr. iir bu yzden bir edebiyat tr deil, bir davran biimidir, neredeyse kendi bana bir mizatr. Ama yazmann baka hibir eyle ikame edilemeyecek sonularndan en nemlisi yaplan eyden haz duymak ve neelenmektir. Bir iiri hakkyla yazmak, byk bir kumarda kk de olsa bir oyun kazanmak gibidir ve bir mutluluktur. nemli olan yaptmz eyin bizi ne kadar kurtarddr, nk artk kurtarmad ilk durumda, yazmann oktan anlamsz ve gereksiz olduu ilk ey iirdir. Srekli bir ekilde yazmann verdii skntlardan, hznlerden ve mutsuzluktan bahsedenler gerekten de katlanlmaz kimseler olsa gerek... Yaamda olumsuz duygularn karakterize ettii bir tipolojinin mmkn olmadn sylyor deilim. Aksine, iirde adeta ete kemie brnen fke, ac, nefret, keder, vb. duygulanlar asla speklasyon deildir, fakat air odur ki yaad, yaamak durumunda kald btn bu olumsuz duygular iirle dize getirsin. Yaantlar ac verebilirler, iir ya da yaam kmazlarla dolu olabilir. Kald ki olumlu olanlarna olduu kadar olumsuz duygulara da her zaman tbiyiz ve hzn, melankoli, fke, ac, mutsuzluk kanlmaz olarak hep var olacaklardr; ama acya bir son vermenin, kmazlar amann sevinten daha deerli bir sonucu yoktur. Uyar'n kmaz gzel ile nitelemesi bouna deildir. Belki de nemli olan bu kt duygular nemsememektir, ama bylesi bir msamahaya sahip olabilmek iin onlara muzaffer olmak

gerekir, iir ya da genel olarak sanat yoluyla ve bu duygularn kavramna ykselen bir yaratm olduu lde felsefe yoluyla bu msamahaya sahip olunabilir. Bir baka bak asndan, iirdeki ben ile iiri yazan ben birbirlerine yaklar ve uzaklarlar, ama hibir zaman tam olarak ayn kii deildirler. Aslnda ben sadece iirde deil, her zaman bir bakasdr. Ben uzun zamandan beri bir zne olmay brakt iin bir kurgu da deildir: onu bir duygu paketi ya da bir mhimmat olarak dnmeye balamalyz. yleyse, ie yaramad zaman pe atlmas gereken ilk ey birinci tekil ahstr, iirde ondan bamszca i grebilmek, sadece bir drdncy deil, beinci, altnc ve yedinci tekil ahslar da yaratmak gerekiyor. 5- Kitap d bir soru. kinci Yeni airlerinden hangisi iiri itibariyle sana daha yakn geliyor? Neden? Turgut Uyar: Ona duyduum yaknlk, elbette srf kinci Yeni airlerinden biri olmasndan kaynaklanmyor. Uyar ne bir ekolle, ne de bir zamanla snrlanamayan soy airlerdendir ve nk onun iiri saysz vehesi olan, zor olduu kadar kaak, evrenle yatm gibi eski, sonsuza dek yaayacakm gibi her zaman yeni olabilen bir iirdir. Uyar'n yapt modern iirin duyumsatma dzeyi en yksek metinlerinden oluuyor: ne kavgas ne de birlikte olmann sevinci eksik olmayan bir yapt. lk iki kitabnda yer yer sezdirdii dirimselcilik, nc kitabndan balamak zere btn iirini kateden yegane poetika haline geldiyse, bu, Uyar'n iirin kaplarn yaamn geiine sonsuza dek at anlamna gelir. Dirimselcilik yaatmak ve oldurmak demektir. Uyar her eyden nce, lm kltne tapnmay adet edinmi bu topraklarda yaama vgler yazm byk bir airdir. Uyar inansz bir air deildir, fakat onun inancnn yce konusu bu dnyadan baka bir dnya deildir. Uyar' yenilmi, mutsuz ve umutsuz bir airmi gibi yanstmaya alan sahtekrlar vardr, oysa hibir air yoktur ki, Uyar kadar duygulara, umuda, sevince ve ana stn gelmi olsun. Onun trelere kar bir iir yazm olduu da sylenir ve abucak geilir, ama bu ok nemlidir. Ahlakn hayaletlerini iirden kovmak, yaam smren air maskeli bir rahip olmamak, cinsellii lanetlendii yerden alp batc etmek, iirde propagandaya ve slogana geit vermemek, yaamn en gerilere ekildii btn mmknlerin kys yere iirle gitmek ve oradan ses vermek, btn bunlar yaparken de hep yeni ve diri bir iir yazm olmak... Uyar'dan sonra bir air hl bu nitelikleri sanki ona kaltmsal olarak gemi gibi sahiplenmiyorsa, damarlarnda papaz kan dolayor demektir! Uyar'n yapt tpk derin bir gl gibidir: kasrgalar, girdaplar, adalar, sessizlii ve younluuyla, lgnca hznn bir sevin olarak ufuk izgisini da ns ettirdii engin bir gl... yle ki, zerinde gebeletiimiz bu suyun bizi birbirimizle kavuturduu tek liman iir deildir.