Oturum 1 Tanmaz Mlkiyetinin Kazanlmas Tanmaz mlkiyetini kazanma (iktisap) yollar eitli ayrmlara tabi tutulmaktadr.

Bunlarn en nemlileri Devren ktisap Aslen ktisap Tescil ile ktisap Tescilsiz ktisap

halleridir. Devren kazanma: Tanmaz mlkiyetinin devren kazanlmasnda bir kiiye ait mlkiyet hakknn bu ahstan bir bakasna gemesi konu edilmektedir. Devren kazanmada, kazanann mlkiyet hakknn doabilmesi, daha nceki bir malikin yani selefin mlkiyet hakknn mevcut olmas artna baldr. Devren kazanma 2 ekilde olur: czi halefiyet, (hukuki bir ilem ile kazanma) klli halefiyet Devren kazanmann klli halefiyet yoluyla gerekletii hallere misal olarak miras yoluyla kazanmay veya eler arasndaki mal rejimlerini gsterebiliriz. Burada, bir hukuki olay sonucunda bir kiinin devri olanakl btn hukuki ilikilerinin (bu hukuki ilikinin devrindeki kurallara ilikin yasal koullar aranmadan) tm olarak baka bir kiiye gemesi sz konusudur; rnein miras brakanla miraslar arasndaki iliki. Czi halefiyette ise ayn durum vardr sadece btn hukuki ilikiler deil de bir ksm bir bakasna gemektedir. 1- Aslen kazanma Burada mlkiyet hakk, hakk kazanan ahsn kendi fiiline veya kanunda saylan sebeplere dayanlarak kazanlmaktadr. Aslen kazanmada kazanan, mlkiyet hakkn baka bir kimsenin yani nceki malikin mlkiyet hakkndan bamsz olarak dorudan doruya kendi ahsnda kazanmaktadr. Buradaki kazanma baka bir ahsn mlkiyet hakkna dayanmaz. Mlkiyet hakk bir ahstan bir bakasna gemez. te bu eit kazanmada, kazanma konu olan eya bazen geici olarak hi kimsenin mlkiyetinde deildir. Dar anlamda, bir tanmazn igalindeki durum budur. Bu tr tanmaz igalinde, tapudaki kaydn terkini ile tanmaz sahipsiz mal haline gelmitir. Bazen ise kazanmann gereklemesi ile nceki malikin ey zerindeki mlkiyet hakk sona ermekte, bu suretle yeni malikin mlkiyet hakk aslen yani ondan bamsz surette domu olmaktadr. - Kamulatrmalarda, - cebri icralarda - kazandrc zaman amnda bu durum sz konusu olmaktadr. Tanmaz mal zerindeki mlkiyet hakk ister devren, ister aslen kazanlm olsun, mlkiyet hakk tescil annda veya tescilden nce kazanlm olmaktadr. Bu suretle mlkiyet hakknn kazanld ana gre bu kazanma ekli tescil ile kazanma veya tescilsiz kazanma yani tescilden nce kazanma eklinde gereklemektedir. Devren kazanmann czi halefiyet yani hukuki bir ilem neticesinde gerekletii durumlarda mlkiyetin kazanlmas tapuya tescil ile gereklemektedir. MKnn 705 inci maddesi buna ilikindir ve burada tanmaz mlkiyetinin kazanlmasnn tescil artna yani kayt esasna balanmtr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Madde 705 - Tanmaz mlkiyetinin kazanlmas, tescille olur. Miras, mahkeme karar, cebri icra, igal, kamulatrma halleri ile kanunda ngrlen dier hallerde, mlkiyet tescilden nce kazanlr. Ancak, bu hallerde malikin tasarruf ilemleri yapabilmesi, mlkiyetin tapu ktne tescil edilmi olmasna baldr. Tescil ilemi, buradan kan sonuca gre, mlkiyet hakkna dnk bir kurucu nitelik tamaktadr. Buna karlk hukuki ilem dnda kalan klli halefiyet veya kanunda belirlenen durumlarda gerekleen bir devren kazanma sz konusu olduunda bu defa gerekletirilen tescil, biraz nce sylediimiz gibi kurucu nitelikte deildir fakat bildirici niteliktedir. Burada da mlkiyet hakk tescilden nce domutur ve kazanlmtr. 705. Maddeye gre igal, miras, istimlak, cebri icra yntemleri ile veya mahkeme ilam ile bir tanmaz iktisap eden kimse ona tescilden nce malik olduunu gstermektedir. Kii her ne kadar bu yntemlerle malik sfatn kazanm ise de tanmaz zerinde tasarruf ilemi yapabilmesi iin burada artk tescil art kendisini gstermektedir. Tanmaz mlkiyetinin tescile dayal olarak devren kazanlmas yntemleri Devren, tescil ile kazanma, bir kimseye ait mlkiyet hakknn bir hukuki ileme dayandrlarak baka bir ahs tarafndan kazanld durumlardr. Tescile dayal devren kazanmada, mlkiyet hakk bir kimseden bir bakasna gemekte ve bu suretle malik deimektedir. Mlkiyetin bu ekilde kazanlmas mevcut olan bir hakkn bir ahstan bir bakasna gemesini gstermektedir. Onun iin buna devren iktisap denilmektedir. Devren iktisap sz konusu olduunda mlkiyet hakk bunu kazanan kiiye, tanmazn ykl olduu btn ayni takyidlerle intikal etmektedir. Burada mlkiyet hakknn devren kazanlmas kurucu iki unsurun yani iki ayr ilemin varln gerektirir. Bunu daha nce borlandrc ve tasarruf ilemi olarak grmtk. Borlandrc ilemde iktisap sebebi kendisini gsterir. Bunu tanmazn intikali alannda hukuki sebep olarak gsterebiliriz. kincisi ise tasarruf ilemidir, tasarruf ilemi de tasarruf yetkisini gerektirir. Ardndan da bu ilemin yaplmas yani tescil ile ilem tamamlanr. Tescile dayal devren kazanmada mlkiyet hakk tescilin yapld anda gemektedir. Mlkiyet hakknn geerli surette intikal etmesi bu iki ilemin yani borlandrc ilem ve tasarruf ileminin geerli olarak yaplmas ve ilemin hukuki sebebinin geerli olmas ile olur. Tanmaz mlkiyetinin gemesi sebebe ballk ilkesine dayanmaktadr. Burada illilik ilkesi geerlidir. ktisap ilemi tescil ile iktisap sebebini oluturan hukuki sebep yani borlandrc ilem kavramlarn gerektirmektedir. ktisap ilemi olarak Tescil: MK 705 e gre bir tanmazn mlkiyetinin iktisab iin tapu siciline kayt arttr. Tescil, nitelii gerei olarak bildirici bir nitelik tasa da asl amac kurucu nitelik tamasdr. Tapu siciline tescil edilmesi gerekli olan her trl hak, tescil ilemi yaplmadka ayni bir nitelik olmak niteliini kazanamayacaktr (MK 1021). ktisap sebebi hukuki bir ilemdir ve MK 1015 erevesinde bu ayn zamanda mlkiyet hakknn kazanlmasnn hukuki sebebini de oluturmaktadr. Burada hukuki sebep dediimizde sadece hukuki ilemlerde aranlan sebep yani ilemin causas dediimiz sebebi deil, mlkiyeti geirme borcu douran hukuki ilem anlamnda da kullanlmaktadr. Tanmaz mlkiyetinin devri borcunu douran hukuki ilemlerde ekil art sadece tanmazn bir tr olan araziler alannda deil MK 704. Maddesi hkmne gre bamsz ve srekli haklar ile madenlerin, kat mlkiyetine konu olan bamsz blmlerin, mterek mlkiyet paylarnn devrinde de uygulanmaktadr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Genel olarak tanmaz mal mlkiyetinin kapsam iinde olan btn mlkiyet konularnda btn eya ve hak topluluunun geirilmesinde bu husus mevcuttur.Tescilin temel dayana olan mlkiyetin devri borcunu douran hukuki sebep salar aras bir hukuki ilem olabilecei gibi bunun yan sra lme bal bir tasarruf ilemi de olabilmektedir. Sat ilemlerinde olduu gibi bunu bir szlemeye veya lme bal tasarruflar kapsamnda vasiyette olduu gibi bunun tek tarafl bir hukuki ilem olmas da mmkndr. Salar aras hukuki ilemlerde sat, tanmaz sat vaadi, itira, vefa, ufa szlemeleri, mahkeme d sulh szlemesi, istee bal olarak yaplan arttrmalar balama taahhd, trampa, lnceye kadar bakma szlemeleri gibi szlemeler veya lme bal tasarruflar kapsamnda tanmaz bir maln vasiyetini konu edinen bir vasiyetname veya miras szlemesi rneini verebiliriz. Oturum 2 ktisap sebebini oluturan hukuki ilemin, miras taksim szlemesi, evlenme szlemesi, adi ortaklk szlemesi, karma szlemeler, ve hatta isimsiz szlemeler kapsamnda olmas mmkndr. Ayrca aleni mkafat vaadi, mlkiyetin devri borcunu douran bir szleme olarak sz edilebilir. Mlkiyeti devir borcunu douran szlemelerin tabi olduklar ekil 3 kategoride kendisini gstermektedir. Resmi ekil Resmi ekle getirilen istisnalar zel ekle bal olan ilemler

Konusu mlkiyeti devir borcu olan szlemelerin geerli olmas iin resmi ekle uymak zarureti bulunmaktadr. Tanmazlarn devrinde resmi ekil art geerlilik artdr. Resmi eklin yerine getirilmesi esnasnda taraflarn yaptklar ii derinlemesine dnme imkanlar olmaktadr. Bu suretle taraflarn acele karar vermeleri engellenmekte onlarn yaptklar konuyu daha etrafl olarak dnmeleri amalanmaktadr. Tanmaz mallar kapsamnda zellikle toprak mlkiyeti konu edilmektedir. MK 1015 e gre tapu sicilinde tescil, tadil, terkin gibi ilemler ancak bu yaplan ilemlerin dayana olan sebep sabit hale geldikten sonra icra edilebilir nitelik kazanmaktadr. Tescil, tadil, terkin gibi ilemlerin yaplmasn salayan hukuki ilemlerin geerli olabilmesi iin kanunun ngrm olduu ekle riayet etmek mecburiyeti vardr. Resmi ekilde yaplm olan iktisap sebebi, tescil talebinden kanan malike kar szlemeyi yapm olan dier tarafn, hakimden mlkiyetin kendisine ait olduunu karara balamasn istemek hakkn da salamaktadr. Mlkiyeti devir borcunu douran szlemenin, esasl objektif unsurlar kapsamas gerekir. Mesela satm akdi sz konusu olduunda szleme ile akdin konusunu tekil eden tanmaz belirlenmeli, taraflarn ykmlendii devir borcunun ve tanmazn semeninin resmi ekilde evrak zerinde gsterilmesi gerekmektedir. Resmi senette bedelin denmi veya takas edilmi olduu kayd yeterli deildir. Eer iki tanmaz birbiriyle trampa ediliyorsa taraflarn tanmazlarn deerlerinin denklii eitlii zerinde anlam olmalar yeterlidir. Ancak bu resmi senette tanmazn adasnn parselinin belirlenmi olmas art deildir ancak tanmazn belirlenebilir olmas gerekir. Resmi ekilde ayrca taraflarn iradelerine gre subjektif esasl unsurlarn belirlenmi olmas ve senede geirilmi olmas gerekmektedir. Taraflarn rnein cezai art gibi edimi veya kar edimi akla kavuturmak aklkla szlemede belirlemi olmalar, haklarn kuvvetlendiren unsurlar szlemeye koymu olmalar gerekmektedir. Tanmaz alm satmnda resmi ekil bir geerlilik art olarak ngrlm olduuna gre, burada BK 11 in hkmn hatrlamalyz. Kanunun ngrd ekle uyulmadnda szleme geersiz olacaktr. Bu maddenin zel bir uygulama alan ise MK 706. Maddesidir. Bu maddede mlkiyet hakkn devreden szlemelerde resmi ekil uygulanmadka szlemenin geerli olmayaca ngrlmtr. Mlkiyeti geirme szlemesine dnk olarak szlemenin balayc olmas bunun resmi ekilde

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

yaplmasna balanmtr. Taraflar ve klli halefleri dnda hi kimse ekil noksanl nedeniyle ilke olarak yaplan szlemenin hkmszln ileri sremeyecektir. Hakim de ayn ekilde ekil noksann kendiliinden gz nnde tutmayacaktr. ktisap sebebi, szlemenin hkmszl ileri srlene kadar hkm ve sonularn meydana getirecektir. Ancak geerli olmayan bir iktisap sebebine dayanlarak yaplan tescil, bir yolsuz tescildir. Yolsuz tescil sz konusu olduunda tapu ktnn tashihi davas ancak ekil noksanlndan dorudan zarar gren kimse tarafndan alabilir (MK 1025). Resmi ekle uymamann sonular kapsamnda lkemizde yine geni bir uygulama alan bulan bir yntem vardr. Haricen sat denen bu yntem Osmanl dnemindeki arazilerin kaytlara geirilmemi olmasndan beri devam eden bir eydir. Yani Trkiyede halen bir ok alanda kadastro almas yaplmamtr. Halen btn araziler kayt altnda deildir. Oturum 3 Haricen satlarda satlan tanmaz mlkiyeti tescile dayanak olamayacandan alacaklya intikal etmeyecektir. Yani haricen satta tanmazn tapu sicil muhafz nnde yaplmam, ekil artna uyulmadan yaplan sat ekli anlalmaktadr. Hukuki sebep geersiz olduundan satcnn kanmas halinde alc MK 716 hkmne gre satcya kar tescile zorlama davas aamaz. stisnai olarak ekle uygun olarak yaplmayan hukuki sebebin ve zelliklede haricen satlarn tapuya tescili de mmkndr. ekle aykr olarak yaplm mesela sat szlemelerini tescilinin yaplp yaplmamasna gre ayrm yapmak mmkndr. Satc geerli olmayan bir sat szlemesine dayanarak tescil talebinde bulunmu, ve tapu sicil muhafz tarafndan da her naslsa tescil ilemi yaplm ise, tescil yolsuz tescil olmakla birlikte alcnn iyi niyetli olmas ve tanmaz aralksz ve ekimesiz (nizasz ve faslasz) olarak 10 yl kullanmak artyla tescilin yaplmasndan itibaren 10 yl sonra mlkiyet hakkn MK 712 hkm gereince adi zamanam yoluyla kazanabilir. Bu takdirde artk satc tapu ktnn tashihi davasn aamaz. Ayn ekilde ekle aykr olarak yani haricen sata dayanarak lehine tescil yaplan ahstan iyi niyetli bir 3. ahs kayda gvenerek eer tanmazn mlkiyetini iktisap etmi ise tapu siciline gven ilkesi gereince iktisap geerli olarak kabul edilir. Ayrca ekle aykrlk nedeniyle szlemenin geersizlii iddiasnn ileri srlmesi ayn zamanda hakkn ktye kullanlmasn oluturuyor ise burada da yine MK 2 kapsamnda yolsuz tescil geerliliini koruyacaktr. rnein iktisap szlemesi, sat, balama gibi konularda bu hususu grmek mmkndr. Mesela satc, tanmazn mlkiyetini devretmeden tanmazn zilyetliini devrederse, buna karlk alc bedeli dememi veya tam tersi olarak bedel denmite zilyetlik devralnmam ise ne olacaktr ? te harici sata dayanarak sadece alc borcunu yerine getirmi yani sat bedelini demi,satc buna karlk olarak tanmaz devretmemi ise; Burada sat szlemesi geerli olmad iin alc dedii bedeli ancak sebepsiz zenginleme hkmlerine gre geri isteyebilir. Yargtayn bu konuda vermi olduu kararlara bakacak olursak, yaplan satn ekle uygun olmamas nedeniyle satn hkmsz olduu kabul edilmekle birlikte alc bedeli satcnn tescili yaptraca ve tescili yaptrmad takdirde ald bedeli iade edecei konusunda verilen zmni taahht gereince, dediini bu zmni taahhde dayandrarak yani aralarnda bir anlamann meydana gelmi olduunu ileri srerek burada haksz zenginleme erevesinde ve BK 125. Maddesi yani 10 yllk zamanam sresini de ileri srerek hakkn aramas mmkndr. Mlkiyeti devir borcu gden szlemelerde muvazaa Muvazaa gerekte taraflarn istemedikleri bir ilemi, nc ahslar yanltmak iin yapmalar halidir (BK 18). Taraflarn, szlemenin objektif veya subjektif ynden esasl noktalarn muvazaa niyetlerine dayal olarak resmi senette beyan etmemi olmalar halinde de yine ekil noksanl konu edilebilecektir. Muvazaa sz konusu olduunda genellikle hkmszlk meyyidesi uygulanmaktadr. Taraflar arasnda yaplm olan hukuki ilemin muvazaal olduunu taraflar veya muvazaal ilemin hkmsz klnmasndan yararlanacak olan 3. ahslar ileri srebilecektir. Bu nc ahslar genellikle sakl payl miraslar veya ufa hakk sahipleridir. Hakim bu durumda, hukuki sebebin yani

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

mlkiyetin devri borcunu douran szlemenin muvazaal olduunu rendii takdirde muvazaal durumu resen dikkate almak mecburiyetindedir. Muvazaa, nispi muvazaa ve mutlak muvazaa olarak ayrlmaktadr. Mutlak muvazaa basit muvazaadr. Burada taraflar tek bir ilem yapmaktadrlar ve bunun herhangi bir sonu dourmasn istememektedirler. Ancak bu ilem eer mlkiyeti devir borcu douran bir ilem ise bu ilem BK 18 e gre hkmszdr. Buna karlk nispi muvazaa hallerinde karmza birbirinden farkl iki durum kmaktadr. Bu ilemler muvazaal yani grnrdeki ilem ile gizli muvazaa adn almaktadr. Mesela miras brakan, evini arkada Bye balamak istemektedir. Ancak sakl pay olan miraslarn ileride lmden sonra alacak olan bir tenkis davasn dnerek B ile tapu memuru nnde muvazaal bir sat szlemesi yapmaktadr. Burada nispi muvazaa hali sz konusudur. Sat szlemesi grnrdeki ilemi balama ise, gizli ilemi ifade etmektedir. Bu rnekte de grld zere grnrdeki ilem olan sat szlemesi BK 18 hkmnce taraflarn gerek iradesine uymad iin muvazaal ilem olarak hkmszdr. Gizli ilem ise genel olarak geerli saylmaktadr. Bunla beraber eer kanunda gizli ilemin geerlilii hakknda zel bir ekil art var ise gizli ilemin bu ekle uyularak yaplm olmas gerekir. Tanmaz Sat Vaadi: Bir tanmazn ileride belirli artlar dahilinde belirli bir ahsa satlmas taahhdn kapsayan bir n szlemedir. Esas sat szlemesini yapma borcu yklenilmi olmaktadr. Tanmaz sat vaadinin geerlilii BK 22. Ve 213. Maddesinde resmi ekle balanmtr. Noterde resen dzenlenir. Buna karlk tapu memurunun bir sat vaadi szlemesi yapp yapamayaca tartmaldr. Bizdeki hakim gre gre tapu memurunun da sat vaadi szlemesi yapmas olanakldr. Noter, sat vaadi szlemesi yerine sat szlemesi yapmsa, tahvil ve yorum hkmlerine gre eer bunun bir sat szlemesi olarak kabul edilmesi mmkn ise sat szlemesini sat vaadi olarak kabul emek mmkndr. Tanmaz sat vaadi szlemesinde satc alcya kar esas sat akdini yapmaya borludur. Tanmaz sat vaadi szlemesinde hem satcnn hem de alcnn imzalarnn bulunmas gerekmektedir. Szlemenin geerli olabilmesi iin noter tarafndan tanzim edilen szlemede icap ve kabuln yazl olmas ve her iki tarafn senette imzalarnn bulunmas gerekir. Bu senet bir taahhtname niteliindedir. Alclarn bu sat vaadini kabul ettiklerini gsteren imzalar yoksa BK 11 hkmn uygulamak ve szlemeyi geersiz saymak gerekir. Bu geersizlik yokluktur. Oturum 4 Tanmaz sat vaadi szlemesi: Satcnn borcunu yerine getirmemesi halinde alcnn mahkemeye bavurmas mmkndr. Ancak mahkemenin verecei kararn mahiyeti tartmaldr. Bu konuda 3 gr ileri srlmtr : Birinci gre gre sat vaadini yerine getirmeyen , sat szlemesinin yaplmas iin irade beyannda bulunmayan satc aleyhine alc dava at takdirde mahkemenin verecei karar sat vaadi borlusunun yani satcnn irade beyan yerine geer. Mahkemenin bu kararn alc tapu memuruna gtrr ve ondan sat szlemesini yapmasn talep eder. Ancak mlkiyetin alcya geebilmesi iin satcnn ayrca tescil talebinde bulunmas gerekmektedir. Eer satc tescil talebini yapmaktan kanrsa normal bir sat szlemesinin ifa edilmemesinden doan sonular meydana gelir ve bu takdirde satn alan kii MK 716 gereince mahkemeye bavurarak mlkiyetin kendisine ait olduuna karar verilmesini talep eder. kinci gre gre; mahkemenin verdii karar sat szlemesi yerine geecektir. Bu nedenle satcnn tapu memuruna tescil talebinde bulunmas gerekmektedir. Burada da eer satc tescil talebinde bulunmaz ise , yine MK 716 gereince alc tescile zorlama davas aar. Davann neticesinde verilecek olan karar tescil talebi yerine geer. Bu gr en doru olan grtr.Ancak pratikte bir gr daha gelitirilmitir;

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

 nc gre gre; alcnn talebi zerine mahkemenin verecei karar hem sat szlemesi hem de tescil talebi yerine geer. MK 716 gereince mahkeme dorudan doruya mlkiyetin alcya aidiyetine yani tescile karar verir. Tapuya kaytl olmayan tanmazlar: lkemizdeki tanmazlarn ou iskan ruhsatndan yoksundur. Tapuya kaytl olmayan tanmazlar hakknda mlkiyet hakknn tesis edilip edilemeyecei sorunu ortaya kmtr. Burada da eitli fikirler olmakla birlikte tapuya kaytl olmayan tanmazlar zerinde esas olarak mlkiyet hakknn sz konusu olmas da hukuken mmkn deildir. Bunlar zerindeki btn hukuki gelimeler zilyetlik hkmlerine dayal olarak nitelendirilecektir. Buna karlk bir dier yaklam tapuya kaytl olmayan tanmazlar zerinde mlkiyet hakknn domu olaca ynnde olan grtr. Burada da yine MK nn kabul edilmesinden nceki ve sonraki durumlarn gz nnde tutulmas gerekir. Mlkiyet hakk 1926 daki Medeni Kanundan nce ve sonra kazanlm olabilir. MKnn kabulnden nceki dnemde bir satm szlemesi sonucunda kazanlm olan mlkiyet hakk yeni Medeni Kanun hkmlerine gre kazanlm olmasa bile yani tapu siciline tescil ettirilmemi bile olsa artk bu hakkn kazanlm olduu ve srdrld kabul edilmektedir. Nitekim eski hukukta tpk Fransadaki gibi sat akdinin yapld srada mlkiyette geirilmi saylmakta idi.Eski MKnn Tatbikat Kanunu kapsamnda MKnn uygulamaya girdii anda mevcut olan ayni haklar mahfuzdur denilmektedir yani aynen geerli olduu sylenilmektedir. Tescil edilmemi olan ayni haklar sakl tutulmutur ve geerli kabul edilmitir. Ayrca eski hukukumuzda bir de miri arazi (devlet arazisi) denilen bir arazi ekli vardr ve bu arazi zerindeki zel mlkiyet halleri de olduu gibi kabul edilmitir. Tapuya kaytl olmayan tanmazlar zerinde mlkiyet hakknn istisnai de olsa kurulmam yani domam olmas mmkndr. Bu gibi durumlarda sadece zilyetlik hkmlerine bavurulacaktr. Tanmaz eer tapusuz ise ve mlkiyet hakknn devri borcunu douran bir szleme yaplm ise devir borcunu douran sat szlemesinin tapu sicil memuru huzurunda resmi ekilde yaplmas gerekir. Nitekim hem BK 213 hem de TMK 706 hkmleri gereince tanmaz mlkiyetinin devri borcunu douran szlemelerin resmi ekilde yaplmas ve bunun tapu sicil memuru nnde gerekletirilmesi gerekmektedir. te tanmazlar zerinde tasarruf ilemlerinin yaplabilmesi iin MKnn 705 inci maddesi hkmne gre bunlarn tapuya kaydedilmesi ve bu suretle mlkiyetin sicile tescili gerekmektedir. Tescil yaptrmayan malik mlkiyeti kazanmakla birlikte tanmazla ilgili olarak borlandrc ilemler yapabilir ama tasarruf ilemleri yapamaz. Eer tanmaz zerinde mlkiyet hakk deil de sadece zilyetlik sz konusu ise zilyetliin devri ile ve zilyetlik hkmlerine dayanarak yine tanmazn herhangi bir ekle tabi olmadan bakasna devri mmkndr. Zira devredilen artk zilyetlikten ibarettir. Zilyetliin devri bir ekle tabi olmad gibi zilyetlii devir borcu douran szlemeler de herhangi bir ekle tabi olmayacaktr. Zilyetlik geerli olarak devredilmi ise, kazandrc zamanam ynnden devralan yeni zilyet, devreden eski zilyedin zilyetlik sresini, kendi zilyetlik sresine ekleyecektir. Mlkiyet hakk domam bir tanmazn zilyedinin zilyetlii devretmeyi borlanmas yani vaadetmesi, mmkn olduuna gre, bunun geerli kabul edilmesi iin zilyetliin fiilen teslim edilmi ve devrin yaplm olmas gerekmektedir. Tapuya kaytl olmamakla birlikte zerinde mlkiyet hakk domu olan tanmazlarn mlkiyeti devir borcu kapsayan szlemeler (sat szlemesi gibi) sadece tapu memuru tarafndan yapld iin baka makamlar tarafndan yaplan szlemeler, geerli deildir. Tanmaz eya zerinde mlkiyetten bamsz olarak zilyetliin devri, bir hak olarak mmkn deildir. nk zilyetlik bir ey zerindeki bir hak deildir. Ancak zilyetlik bir baka hakkn kurulmas iin bir vasta olarak kullanlabilir. Mesela zilyetlik, mlkiyet veya rehin gibi bir ayni hakkn kira veya ariyet gibi bir ahsi hakkn kurulmas maksadyla devredilmektedir. MKya gre tapuya kaytl olmayan tanmazlarn devri veya devredilmemesi konusunda bir boluk bulunmaktadr. Bu nedenle menkul mlkiyetinin devrine ilikin hkmler elverdii lde kyas yolu ile burada da uygulanacaktr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Oturum 5 Tanmaz mlkiyetinin tescilden nce kazanlmas: MK 705 e gre igal, miras, istimlak, cebri icra yolu, mahkeme ilam gibi unsurlarla bir tanmaz iktisap eden kimse tescil yaplmadan nce ona malik olmaktadr. Ancak burada da tasarrufi ilemlerin yaplabilmesi iin mutlak suretle tescil ileminin yaplmas gerekmektedir. Tanmaz mlkiyetinin tescilden nce kazanlmas bir aslen kazanma yoluyla olabilecei gibi devren kazanma ile de olabilir. Mlkiyet hakk, bir bakasnn mlkiyet hakkna dayanlarak o kiiden iktisap ediliyorsa tescilsiz, devren kazanma sz konusu olmaktadr. Buna karlk mlkiyet hakk bir bakasnn mlkiyet hakkna dayanmakszn ondan bamsz olarak dorudan doruya kazanlyorsa bu defa tescilsiz aslen kazanma sz konusu olmaktadr. Buna da rnek olarak igal yntemini syleyebiliriz. Burada tanmaz mlkiyeti tapu sicilinden bamsz olarak tescilden nce kazanlm olmaktadr. Burada tescil talebi kurucu nitelikte deil sadece bildirici, aklayc bir mahiyet tamaktadr. Ancak mlkiyetin bu suretle kazanlm olduu durumlarda tanmaz zerinde temliki tasarruflar ancak tapuya tescil ile mmkndr. Bu ekilde yaplan tescile nispi tescil denilmektedir. Bu yntem ile yaplan ilem mlkiyet hakkn kurucu nitelikte deil, zaten mevcut olan bir durumu aklayc nitelikte bir ilemin yaplmasn ifade eder. Malik iktisap sebeplerinin gerekletii, rnein mirasn ald anda tanmaz mlkiyetini tapu sicilinden bamsz olarak kazanm olmakta, buna karlk, mlkiyet hakknn tand ilemlerin yaplabilmesi iin (bunlarn banda temliki tasarrufi ilemler gelir) tescil ileminin tamamlanmas gerekmektedir. Bunun sonucu olarak malikin mlkiyet hakk tasarrufi ilemleri yapamad iin ilk aamasnda snrlanm bulunmakta, zayf durumda kalmaktadr. Malikin yetkilerinin bu ekilde zayflatlm snrlandrlm olmas, sadece tapu siciline tescile bal olan tasarrufi ilemler iin sz konusudur. Dier yandan tescil aleniyeti salar, yani menfaati olan kimseler gerektiinde menfaati olduu iin tapu sicilini tetkik edebilecei gibi, ayn zamanda tapu siciline tescil ettirmemi olan kii tapuda eklen malik gibi grnen kiiden iyi niyetle mlkiyeti iktisap eden nc ahslara kar, mlkiyet hakkn ileri sremeyecektir. Mlkiyet tescilden nce kazanlm olduu takdirde mlkiyetten doan yetkiler (usus, fructus, abusus) veya mlkiyete bal olarak doan ykmllkler o kiiye baldr. yi niyetli iktisap eden kii dndaki ahslara kar istihkak yani mlkiyet davas, elatmann nlenmesi davas alabilir. Komuluk ilikisinden doan haklar kullanlabilir. Tanmaz hakkndaki borlandrc ilemler yaplabilir. ahsi haklar kurulabilir. Tanmaz zerindeki miras haklar, miraslara intikal edebilir. Mlkiyetin tescilden nce kazanlmas halleri kapsamnda MK 705. Hkm dikkate alnacaktr. Ancak bu madde dnda da tescilsiz iktisap halleri mevcuttur. rnein bu maddede saylmam olan olaan st kazandrc zamanamn da eklemek gerekir. Mlkiyetin tescilsiz, kazanlmas hallerinde mlkiyeti iktisap eden kimse tescilli kazanana oranla tescilin yaplmasn istemek ynnde ahsi bir haktan daha kuvvetli bir hakka sahiptir ve tecilsiz iktisap durumunda iktisap eden tapu memuru nnde mlkiyeti kazanma eklini ispat etmek yntemiyle, tescili dorudan doruya ve hakim kararna gerek olmakszn yaptrabilecektir. Tescilsiz iktisap hallerini ksa ksa ve tek tek inceleyecek olursak; Miras

Miras hakk tescilden nce mlkiyeti kazanma hallerinden sadece biridir. Miras brakann terekesinde bulunan mal varl miras alnca haklar olarak bir btn halinde kanun gerei yani kendiliinden miraslara intikal etmektedir. MK 599 maddesi buna ilikindir.Miras alr almaz miraslar bu terekenin tamamna sahip olmaktadrlar. Miras alr almaz terekenin kendiliinden geii ve mal varlnn iktisab ilkesi yani klli halefiyet ilkesi tereke kapsamnda tanmaz mallarn bulunduu haller iin de geer. Terekede bulunan tanmazlarn miraslara yani miras ortaklna gemesi iin tapu siciline tescil art deildir. Bununla birlikte temliki tasarruflar iin MK 705. Maddesi

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

kapsamnda tapu siciline tescil gerekmektedir. Buradaki temliki tasarruftan ama, mlkiyetin devri, snrl ayni haklarn kurulmas gibi tasarruf ilemleridir. Miras eer tek bir kiiden ibaret ise miras ona dorudan doruya gemektedir. Buna karlk miras birden fazla ise, aralarnda el birlii ortakl yani miras ortakl domaktadr. Kiisel tek kii mlkiyeti, miras ortaklnn son bulmasyla yani taksim ileminin tamamlanmas ile birlikte domaktadr. Yazl taksim szlemesi tek kii mlkiyetinin domasnn hukuki sebebini oluturmaktadr. El birlii mlkiyetinden tek kii mlkiyetine geebilmek iin hukuki sebebi oluturan taksim szlemesine ek olarak btn miraslarn tescil talebinde bulunmas ve tescile muvafakat etmesi gerekmektedir. Burada tescil ilemi, kurucu nitelikte bir ilemdir ve buraya kanuni ve mahsup miraslar da girmektedir. te vasiyet alacakllar mirasn ald anda mlkiyet hakkn kazanmazlar. Bunlar sadece ahsi bir talep hakkna sahip alacakl durumundadrlar ve vasiyet konusu tanmazn mlkiyetini vasiyet borlusunun tescil talebi zerine tapu memurunun yapaca tescil ile kazanrlar. MK 600. Maddesi kapsamnda tescil talebinde bulunacak vasiyet borlular kanuni veya mahsup miras olabilecekleri gibi dier vasiyet alacakllar da ayn haklar kullanabilmektedir. Burada nemli olan tescil talebinin miraslarn tamam tarafndan yazl yntem ile yaplmas gereidir.Tescil, mlkiyet hakkn kurucu sonular dourmaktadr. Eer vasiyet borlusu tescil talebinde bulunmazsa burada da yine ayn ekilde 716. Madde gereince tescile zorlama davas alacaktr. Oturum 6 Kamulatrma

MK 705. Maddesi gereince tanmaz mlkiyetinin tapu sicilinden bamsz olarak tescilden nce kazanlma yntemlerinden biri de kamulatrma yntemidir. Kamulatrma sadece tanmazlarda konu edilir , tanrlar buna tabi deildir. Kamulatrma devlet veya kamu tzel kiileri tarafndan kamu yararna olan, kamu yararnn gerektirdii hallerde bedeli piyasa deeri zerinden ve pein denmek kayd ile zel mlkiyette bulunan bir tanmazn bir maln, zorla alnmas halidir. Kamu tzel kiileri, kamu kudretine dayanarak kamu yarar amac ile zel kiilere ait tanmazlara kamu hizmetinin grlmesi maksadyla o ynde kullanlmak maksadyla veya o maln kamu malna eklenmesini salamak maksadyla bedeli karlnda iktisap edilmesine kamulatrma denilmektedir. Kamu tzel kiileri kamulatrma ile idare hukuku yntemleri ile tamamlanan dnemlerden geerek tanmazn mlkiyetini kazanmaktadrlar. Burada uygulamasna bavurulan bir kanun da stimlak Kanunudur. Tanmaz kamulatrlan malik, tapuda isteyerek idare lehine tescil talebinde bulunabilmektedir. Malik kendi rzas ile byle bir talepte bulunmazsa kamulatrma bedeli bir bankaya yatrlmak suretiyle bunun makbuzu ile ve oluturulan dosya evrak ile mahkemeye mracaat edilmekte ve bedelin denmi olduu ve kamulatrma demesi de usulnce hak sahibine dendii takdirde mahkeme sz konusu tanmazn kamulatrlmas ynnde karar alr ve idare adna tescilin yaplmas maksadyla bir tezkere yazar ve tescil ilemi bu suretle gerekletirilmi olur. Cebri cra yntemi

Bu bir sat szlemesi deildir. cra ve iflas kanunu hkmleri erevesinde borlunun haczedilmi olan mallar veya bir tanmaznn paraya evrilmesi halinde mlkiyet hakk ihaleyi yapan icra memurunun ilemi tamamlamas ile birlikte alcya intikal eder.K 123 kapsamnda tanmazlar icra tarafndan ak arttrma yntemi ile satlacaktr. K 134. Maddesi kapsamnda icra dairesi tarafndan tanmaz kendisine ihale edilen alc cebri icra nedeniyle tanmazn mlkiyetini iktisap etmi olur. Cebri icra ynteminde tanmazn mlkiyeti bu anlattmz ekilde iktisap edildiinden MK 705. Maddesi hkm gereince mlkiyetin tescilden nce kazanld bir durumdur. Ayn durumu rehin edilmi olan bir tanmazn paraya evrilmesinde de grmekteyiz. cra memuru, yaplan ihaleden sonra neticede tanmazn tescili ynnde tapu memuruna bir yaz ile durumu bildirir (K 135).Burada yine tescilden nce mlkiyetin edinilmesi sz konusudur ve buradaki tescil bildirici bir nitelik tamaktadr. flas durumunda da ayn ekilde iflas masasna dahil olan tanmaz mal bu defa K 241. Maddesi erevesinde pazarlk ve arttrma yntemi ile satlr. Burada ak arttrma ile

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

yaplan satta mlkiyet ihale ile devredilmektedir buna karlk pazarlk satlarda mlkiyet ihale ile deil tescil ile intikal etmektedir. Hakim Karar

yntemi ile yaplan

MK 705. Maddesi hkmne gre yine tanmaz mlkiyeti hakim karar ile yani tescilden nce kazanlmaktadr. Mlkiyet kazandrc karar olduundan bu karar inai bir karardr. Bu sebeple edim ve tespit davalarnda temin edilen kararlar mlkiyetin tescilden nce kazanlmas ynnde kazandrc bir nitelik tamamaktadr. Yenilik douran kararn tescilden nce dorudan doruya mlkiyeti geirebilmesi iin bu defa bunun ekli anlamda bir kesin hkm haline gelmesi gerekmektedir. te kesin hkm niteliini kazanm olan bir karar, mlkiyet ilikisinde yeni bir durumun meydana gelmesini salar ve kendiliinden yani dorudan doruya infaz kabiliyeti kazanr. MK 716. Maddesi mlkiyetin devri borcunu douran szlemelerden yani iktisap sebebi olarak mesela sat veya trampa, balama taahhd veya tanmaz sat vaadi gibi yntemlere dayanan kiinin malikten tescil ileminin yaplmasn isteyebilmesi ynndedir. Tescil malikin yazl talebi zerine yaplr. Malikin bu talepten kanmas yani temerrde dmesi halinde MK 716. Maddesi gereince tescil talebine sahip olan kimse hakimden mlkiyetin kendisine ait olduu yolunda karar vermesini talep edecektir. Hakim bu talep zerine bir karar verecektir. Bu karar yenilik dourucu bir karardr ve dolaysyla mlkiyetin tescilden nce alcya geirilmesini salayacaktr. Mterek veya elbirlii mlkiyetine konu olan bir tanmazn taksimine ilikin mahkeme kararna yenilik douran bir karar niteliinde olduundan tescilden nce mlkiyet hakknn kazanlmas sonucunu dourur. Hakim verdii karar ile bir kimseye mlkiyet hakkn kazandrmtr. Kii 716. Madde ve 1013. Madde hkmleri erevesinde tapu memuruna mracaat ile tescil talebinde bulunacaktr. Buradaki tescil de yine bildirici niteliktedir.

Oturum 7 Yeni Teekkl Eden Arazinin Karakterleri Kapsamnda ktisap lemi Teekkl etmi olan arazinin sahipsiz olan yerlerden gelmi olmas gerekir. Eer bu topraklar sahipli bir araziden gelmi ise bunu kendi torandan geldiini ispat eden kimsenin geri alabilmek iin istirdat hakk vardr. Yeni teekkl eden arazinin ayn zamanda yararlanmaya da elverili bir arazi olmas gerekmektedir. Yeni arazinin mutlaka tarma elverililik tamas gerekmez. Yeni oluan araziden herhangi bir ekilde srekli olarak yararlanmak yeterlidir. Eer bu araziden yararlanmak mmkn deilse MK 708. Maddesi de bu araziye uygulanmayacaktr. Bu takdirde meydana gelen arazi devlet mlkiyetine gemi bir arazi olup hazine arazisi kapsamnda yer alr. MK 709 maddesine gre arazi kaymas yeni arazi oluumundan farkl dzenlenmitir. Frtna, heyelan, zelzele gibi tabi olaylar neticesinde arazi kayabilir, yer deitirebilir. Arazinin kaymas oradaki snrn deimesini gerektirmez. Snr eskiden olduu ekilde sabit kalacaktr. Ancak, bu kayma neticesinde bir araziden dierine duvar, it, aa gibi ayrc snr yapc unsurlar da gemi ise, bunlarda enkaz niteliinde kabul edilecektir. Burada karmaya ilikin hkmler uygulanacaktr (MK 774-776 maddeleri). Vakfa tahsis edilen tanmazlar Bir vakfa tahsis edilen tanmaz mlkiyeti mahkeme tarafndan vakf siciline tescil edildii anda vakfa intikal eder MK 105. Maddesi buna ilikindir. Bu durumda mlkiyet tapu siciline tescilden nce kazanlm olmaktadr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Madde 105 - zglenen mallarn mlkiyeti ile haklar, tzel kiiliin kazanlmasyla vakfa geer. Tescile karar veren mahkeme, vakfedilen tanmazn vakf tzel kiilii adna tescil edilmesini tapu idaresine bildirir. lme bal tasarrufla kurulan vakfn mirasbrakann borlarndan sorumluluu, zglenen mal ve haklarla snrldr. Mahkeme vakfedilen tanmazn vakf tzel kiilii adna tescili iin durumu tapu idaresine derhal bildirmek mecburiyetindedir. Burada tapu memurunun yapaca tescil bildirici nitelikte bir ilemdir. Eler mal rejimi olarak mal ortakln setikleri takdirde ortakla dahil olan mallar el birlii ortakl eklinde srecektir. MK 256-261. Maddeleri bunu gstermektedir. Bu yntem ile meydana gelen mlkiyet deiikliini evlenme szlemesini yapan noterin mal rejimleri siciline tescil ve ilan ettirmesi gerekmektedir. 286. madde bu yndedir. Elerin mallar hakkndaki usul gerei olarak mlkiyet konusunda meydana gelen deiiklikler sicile kaydedildikten ve ilan edildikten sonra tapu siciline de yine kaydedilecektir. Kiilii sona eren tzel kiiler asndan Kiilii sona eren tzel kiilerin sahip olduklar mallar ve tanmazlar bata olmak zere, kanun, tzk, kurulu senedi veya yetkili organ olarak genel kurulun aksine bir karar olmad takdirde, amaca en yakn olan kamu tzel kiilerine devredilir. Amac hukuka veya ahlaka aykr olduu iin mahkeme karar ile feshedilen tzel kiilerin mal varlklar ise dorudan doruya ama itibariyle en yakn kamu tzel kiiliine intikal edecektir. Bu yntem ile mlkiyet hakk tapuya tescilden nce kazanlm olmaktadr. Tanmaz mlkiyetinin zaman am yolu ile kazanlmas MK 712-713. Maddeleri, tanmazlarn mlkiyet haklarnn zaman am yntemi ile iktisap edilmesine ilikindir. Olaan zamanam Madde 712 - Geerli bir hukuki sebep olmakszn tapu ktne malik olarak yazlan kii, tanmaz zerindeki zilyetliini davasz ve aralksz olarak on yl sreyle ve iyiniyetle srdrrse, onun bu yolla kazanm olduu mlkiyet hakkna itiraz edilemez. Madde 713 - Tapu ktnde kaytl olmayan bir tanmaz davasz ve aralksz olarak yirmi yl sreyle ve malik sfatyla zilyetliinde bulunduran kii, o tanmazn tamam, bir paras veya bir pay zerindeki mlkiyet hakknn tapu ktne tesciline karar verilmesini isteyebilir. Ayn koullar altnda, maliki tapu ktnden anlalamayan veya yirmi yl nce lm ya da hakknda gaiplik karar verilmi bir kimse adna kaytl bulunan tanmazn tamamnn veya blnmesinde saknca olmayan bir parasnn zilyedi de, o tanmazn tamam, bir paras veya bir pay zerindeki mlkiyet hakknn tapu ktne tesciline karar verilmesini isteyebilir. Tescil davas, Hazineye ve ilgili kamu tzel kiilerine veya varsa tapuda malik gzken kiinin miraslarna kar alr. Davann konusu, mahkemece gazeteyle bir defa ve ayrca tanmazn bulunduu yerde uygun ara ve aralklarla en az defa ilan olunur.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Son ilandan balayarak ay iinde yukardaki koullarn gereklemediini ileri srerek itiraz eden bulunmaz ya da itiraz yerinde grlmez ve davacnn iddias ispatlanm olursa, hakim tescile karar verir. Mlkiyet, birinci fkrada ngrlen koullarn gerekletii anda kazanlm olur. Davallar ve itiraz edenler, ayn davada kendi adlarna tescile karar verilmesini isteyebilirler. Kararda, tescili istenilen tanmazn nitelii, yeri, snrlar ve yzlm belirtilir ve karara, uzmanlarca dzenlenen teknik bilgileri ieren krokisi de eklenir. zel kanun hkmleri sakldr. Mlkiyet hakknn zaman am yoluyla kazanlmas aslnda ilke olarak uygun deildir ancak burada da yine bir sosyal dncenin gerei olarak bir taraf malna hi sahip kmadndan ve dieri ise gelip kendi mal olmayan o mal igal edip ileyip altrdndan bu sosyal durum sebebiyle tanmazn zaman am yolu ile kazanlmas gndeme gelmektedir. Tanmaz bir mal zerinde kullanma, yararlanma, tasarruf yetkisi ve haklarn uzun bir sre boyunca kullanmayan kiinin bu hakkndan feragat etmi olabilecei dnlebilecektir. Bundan sonra hukuk devreye u ekilde girer, toplumda hukuk bar salamak iin grev yapmaktadr ve olabildiince hukuk yntemleri ile bu bar bozan veya bozma riskini tayan unsurlar bir zme balanr. Kiiler uzayp giden ekimelere sokulmamal ve hukuk bunlara bir are nermelidir. Yani fiili durumu hukukiletirmek yntemi burada uygulanmaktadr. Kanun koyucu zaman am yntemi ile bu kargaaya dzenleyici bir etki getirmitir. Zamanam zilyetin durumunun srekli olarak askda kalmasn ve zilyedin srekli olarak gvensizlik iinde kalmasn engellemek maksadyla uzun yllar sren bir fiili durumun sonlandrlmasn ve dtan grnen fiili durumun gerek hak haline getirilmesini salamaktadr. Tanmaz mlkiyetinin zaman am yntemi ile kazanlmas bu nedenlere dayal olarak kabul edilmi ve medeni kanunun 712. Maddesi kapsamnda olaan zaman am ile bunlardan biri hkme balanmtr. Oturum 8 Adi Zaman Am Yntemi: Tanmaz bir maln mlkiyetinin kazanlabilmesi iin tapu siciline tescil esastr (MK 1022). Kanunun ngrd hallerde tescil yaplmadka mlkiyet hakk 705 ve 1021 maddeleri gereince kazanlamaz. Ancak her tescil mlkiyet hakkn da dourmamaktadr. Tescilin mlkiyet hakkn dourabilmesi iin bunun geerli ve mevcut bir hukuki sebebe dayal olmas gerekir. Geerli bir sebebe bal olmayan bir tescil yolsuz tescildir. Yolsuz tescil ile de mlkiyet hakk dier tarafa gemez. Bunun zerine malik 705. Maddeye dayanr ve buna gre tapu ktnn dzeltilmesi davasn aar. Ancak yolsuz tescil yntemi ile dahi lehine tescil yaplm olan kimse, bir kararszlk durumu iindedir ve bu mphem (ak olmayan) durumun hukuken srdrlmesi de uygun deildir. Yolsuz tescil yntemi ile lehine tescil yaplm olan bir kimsenin durumunun ve gvensizlik ortamnn belirli bir srenin zerinden gemesi ile son bulmas gerekmekte ve bu durum hukukilik kazanmaldr. Lehine tescil yaplan kimse, iyi niyetli olduu takdirde (MK 3 subjektif iyi niyet ) MK 712. Maddesinden yararlanmak suretiyle bu yolsuz tescilin yaratt kargaaya, gvensizlie son verme fonksiyonu, geen zamana balanmtr. Sicil zaman am olarak adlandrdmz bu yntem ile hakl bir sebep olmakszn tapu sicilinde kendisine malik sfat verilerek bir tanmaz nizasz ve faslasz olarak iyi niyetle 10 sene mddetle elinde bulunduran kimsenin mlkiyet hakkna itiraz edilemeyecektir. Ancak bunun baz artlar vardr. Sicil zaman am ile tanmazn mlkiyetinin geirilebilmesi iin ;

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

1- Tapu ktne kaytl bir tanmaz bulunmaldr. Tapu ktne kaytl olmayan bir tanmaz adi zamanam yntemiyle mlkiyeti kazanlamayacaktr. Bu tanmazn zel mlkiyet konusu bir tanmaz olmas gerekir. MK 999 gereince yanllkla eer bir kamu mal tapuya kaydedilmise bu kayda ramen ve adi zaman am kaydna ramen zel mlkiyet konusu olmadndan, kamu mal olduundan, adi zaman am yolu ile kazanlamayacaktr.

Tapuya kaytl tanmaz bir arazi olabilecei gibi ayr bir sayfaya kaydedilmi olan bamsz ve srekli bir hak da olabilir. Bu haklar da ayn ekilde adi zamanam yntemi ile kazanlabilecektir. Mterek mlkiyet pay eer tapu ktne kaydedilmise, bunun da adi zaman am yoluyla kazanlmas mmkndr. El birlii mlkiyetinde katlma pay, tapu ktne tescil edilmi bir hisse saylamayacandan zaman am yoluyla da kazanlamayacaktr. Tapuya ikinci defa yolsuz olarak tescil edilmi olan bir tanmaz adi zaman am yoluyla iktisap edilebilir mi sorusuna gelince, ikinci tescil daha nceki gerek duruma dayanan birinci tescile oranla ilke olarak geerli olmayacaktr. kinci yolsuz tescile gre, tapuda malik olarak gzken bir kimsenin tanmaz adi zaman am yntemi ile kazanmas mmkn deildir. Adi zaman am yntemi ile kazanmada, iyi niyet asli yani kurucu bir nitelik tadndan sicilde malik grnen ahs iyi niyet iddiasnda bulunamayacaktr nitekim tapu sicili alenidir ve kimse tapu sicilinde kaytl olan bir hususun kendisi tarafndan bilinmedii yolunda bir iddiada bulunamaz. 2- Tapu ktnde yolsuz bir tescil sz konusu olmaldr Mlkiyet iktisap edecek olan ahs tapu ktnde lehine yolsuz bir tescil yaplm olan kiidir. Kii eer zilyetlik esnasnda lm ise bu zilyetlik durumu miraslara intikal edecektir ve zilyetlik dnemi miraslar tarafndan tamamlanabilecektir. Yolsuz tescil sz konusu olduunda buradaki ama tapu ktnde grnen durumun gerek hak durumuna yani yolsuzluktan kartlmasna geirilmesini salamaktr.MK nn 1024. Maddesi yolsuz tescil, haksz bir hukuki tasarrufa dayanarak yaplm olan tescil olduunu ifade etmektedir. Burada ya hukuki sebep hi yoktur ya da bir hukuki sebep vardr ancak hukuki sebep geerli deildir. rnek: A, Ankaradaki tanmazn B ye satmtr. Tanmaz, tapu ktne B adna tescil edilmitir. Ancak A, szlemenin yaplmas esnasnda temyiz kudretine sahip deildir. Oysa MK hkmleri kapsamnda tanmaz mlkiyetinin devri, sebebe bal bir ilemdir. Hukuki sebepteki (sat szlemesi) temyiz kudretinin noksanl yani hukuki sakatlk tescili yani tasarruf ilemini etkilemektedir ve geersiz klmaktadr. Bylece ilemde B lehine bir yolsuz tescil yaplm olmaktadr. Bu durumda B tapuda malik gibi gzkmekle birlikte gerek malik daha henz Adr. Bu yolsuz tescil yine adi zamanamnn gemesi suretiyle B ye intikal edebilecektir. Burada temyiz kudretine sahip olmayan kimsenin uygulad tasarruf ilemi de geersiz olduundan yaplan ilem bir yolsuz tescil ilemidir. Tasarruf yetkisinin mevcut olmamas yolsuz tescile yol amaktadr. Buna karlk iyi niyetli 3. ahs olan bu tanmazn mlkiyetini B den devralm ise tescil yapld anda malik olur ve bu durumda zaman am sresinin dolmasna gerek yoktur (MK 1023).

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Oturum 9 3- Zilyetliin belirli bir nitelikte olmas gerei Bu zilyetliin 10 yl sren bir zilyetlik olmas ve zilyetliin iyi niyetli bir zilyetlik olmas gerekir. Aksini iddia eden kar tarafn iyi niyetinin olmadn ispatlamak durumundadr. Ancak zilyette aranan iyi niyet art sadece tescil annda mevcut olabilecek bir iyi niyet deildir. Bu iyi niyet 10 yl boyunca devam etmi olmaldr. Zilyetlik sicilde malik gzken kiinin miraslar tarafndan tamamlanyorsa bunlarn da ayn ekilde iyi niyetli olmas gerekmektedir. Miras brakan zilyet kt niyetli olmakla birlikte eer onun miraslar iyi niyetliyse onlar da 10 yln bitiminde bu hakk kazanabileceklerdir. Malik sfatyla zilyetlik halinin sz konusu olmas gerekir. Bundan anlalmas gereken zilyedin kendisini malik zannetmesi, tanmaza malik sfat ve niyetiyle sahip olduuna inanmasdr. Zilyet tanmaz bir bakasna kiralayabilir, tanmaz zerinde intifa hakk da kurabilir. Buradaki zilyetlik dolayl olabilecei gibi dolaysz da olabilir. rnein sicilde malik gzken ahs tanmaz 3. Bir kimseye kiralam ise malik ynnden dolayl zilyetlik sz konusudur. Sicilde malik olarak gzken ahs tanmaza malik sfatyla deil fer-i zilyet sfatyla (mesela kirac veya intifa hakk sahibi olarak zilyet olduuna inanyor ise) tanmaz zaman am yntemiyle kazanmas konu olmayacaktr. Zilyetliin nizasz ve faslasz olarak 10 yl sreyle devam etmesi gerekir. dari bir dava ya da dier bir dava nizasz olma artnn dnda kalr. Bizim aradmz nizaszlk gerek malikin at istihkak davasnn, tapu tashihi talebinin bulunmamasndan ibarettir. Burada yolsuz tescilin herhangi bir surette zilyet tarafndan renilmesi halinde, artk zilyedin iyi niyet hali ortadan kalkar. 976. madde gereince geici kayplar veya terk unsurlar bu faslasz zilyetlik artn ortadan kaldrmamaktadr. Mesela kii hastalanp oradan ayrlmsa veya askere gitmise bu durum geici olduundan faslaszlk artna bir etki etmez. Adi Zamanamnn hkmleri Bu saydmz artlar gerekletii takdirde mlkiyet kanun gerei olarak kendiliinden kazanlm olur ve ardndan tapu ktnde tescil dzeltilerek, yolsuz tescile ramen zilyet konumundaki kii artk malik olur. Eski malik haklarn kaybeder, iyi niyetli zilyet artk hukuk gerei yeni malik olarak haklar kazanr. Zamanam yntemiyle mlkiyet kazanldnda tanmazn btnleyici paralar da zilyedin fiili hakimiyeti altna girer ve mlkiyet btn teferruatyla birlikte yeni malikin mlkiyetine geer. Zaman am sresi esnasnda eer bir snrl ayni hak sz konusu ise burada da yine MK 1023 kapsamnda geerlilik kazanr. Bu suretle zilyet mlkiyeti tapu sicilindeki btn unsurlaryla birlikte kazanm olur.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Oturum 10 Tanmaz Mlkiyetinin Olaanst Zamanam ile Kazanlmas MK 713. Maddesinde dzenlenmi olan olaan st zamanam tanmaz mlkiyetinin aslen kazanlmas yollarndan birini oluturmaktadr. Olaanst zamanam tapu sicilinde kaytl bulunmayan veya kaytl olup da sicilden gerek hak sahibinin kim olduu tam olarak anlalmayan bir tanmazn mlkiyetinin nizasz ve faslasz yani her hangi bir davaya konu edilmeksizin, iyi niyetle malik sfatyla 20 yl boyunca zilyet olan kimse o mala malik olur. 20 yl zilyetlik yntemiyle kazanlacak tanmazlar tapu ktne kaytl olan tanmazlardr. lm veya gaiplik neticesinde maliki bulunmayan tapuya kaytl tanmazlardan sz ediyoruz. MK 575. Maddesi hkm gereince miras, lm ile alr. Miras ortakl kurulur ve bu ortaklk kendiliinden oluur. Kiiler lm anndan itibaren hibir ilem yapmadan maliktirler. Ancak tasarruf ilemleri asndan veraset ilamna uygun olarak tek kii mlkiyeti haline bireysel mlkiyet haline gemek gerekmektedir. MK 713. Maddesi hkmne gre miraslarn mirasn ald veya gaiplie karar verildii tarihten itibaren de bu sre 20 yldr. Miras veya miraslar, aklayc nitelikte de olsa tescil ilemini, mahkemeden aldklar miraslk belgesini tapu memuruna ibraz etmek suretiyle, tanmazn zilyedi tarafndan daha nce saydmz artlar ve sre zarfnda malik gibi kullanmas ile kazandrc zaman am ile iktisap etmesinde olduu gibi iktisap edebilirler. Tescilin miras brakann lmnden itibaren 20 yl sre ile yaptrlmam olmas halinde de tapu ktnn maliki tam olarak gstermediini kabul etmek gerekmektedir. 20 yllk zaman am sresinin balangc miras brakann ld tarih veya gaipliine karar verildii tarihtir. Tescilin lm veya gaiplie karar verildii tarihten itibaren miraslar tarafndan 20 yl sre ile yaplmam olmas halinde zilyet hakknda miras sebebi ile istihkak davas hakk MK 638 ve 639. Maddelerinde dava hakk olarak sakl tutulmutur. Eer miras veya miraslar 20 yl dolmadan mesela 19. Yln ierisinde adlarna tescil yaptracak olurlarsa MK 713 maddesi hkm gereklememi olacaktr. rnek: Miras brakan Ahmet, 1984 ylnda lmtr. Bu tarihten itibaren 20 yl iinde tapu sicilinde miraslar adna tescil yaptrlm olmas gerekmektedir. Eer 20 yl zarfnda tanmazlar miraslar adna tescil edilmemi ve 3. ahs da yani zilyet de bu dnem zarfnda lenin terekesinde bulunan araziyi rnein iftlii ilemi ve fakat 20 yl dolmadan ok ksa bir sre nce miraslar durumu renmilerse, 713 madde gereince zilyet lehine ilem yaplacaktr. Buna karlk miraslar sre dolmadan tescil yaptrabilirlerse bu defa zilyet kazandrc zamanam ile mal iktisab ynteminden yararlanamayacaktr.

Oturum 11 Medeni Kanunun 713. Hkmne gre tapuya kaytl tanmazlarn olaanst zaman am yntemi ile iktisab iin sadece lm veya gaiplik gibi sebepler gsterilmitir. Buraya miras dnda mevcut tescilsiz iktisap hallerini de eklemekte yarar vardr. rnein mlkiyeti tescilden nce kazanan kiinin bunu tapuya tescil ettirmemesi halinde de, tanmaz, zilyet tarafndan aranlan artlar gerekletirildii takdirde iktisap edilebilmektedir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Terk niyetiyle terkin edilen tanmaza el koyan A, onu igal yntemi ile kazanm olmaktadr. Ancak A bu tanmaz tapu siciline tescil ettirmek mecburiyetindedir. A tescil ettirmemi ve B ondan sonra kalan bir srede tanmaz 20 yl sre ile kullanmsa zamanam yntemiyle mlkiyeti kazanacaktr. Olaan st zamanam yoluyla tanmaz mlkiyetinin kazanlmas zilyetlie dayanan bir iktisap yntemidir. Burada kurucu unsurlardan biri zamanam yntemiyle mlkiyet hakkn iktisap edecek olan kiinin tanmaz zerinde belli nitelikleri tayan bir zilyetlie sahip olmas gerekir bunlar da; Malik sfatyla zilyet olmak ekimesiz ve aralksz sreyle zilyet olmak 20 yl sreyle zilyet olmak

Malik sfatyla zilyet olmaktan kast, kiinin buraya yerleip hayatn orada srdrmek iradesine sahip olmas anlamna gelir. Yani zilyet her eyden nce asli yani bamsz nitelikte zilyet olmaldr. Asli zilyet dediimiz zaman kastettiimiz, zilyedin dolayl zilyetlii kabul etmemesi byle bir zilyet olmamasdr. Zilyet kendisini malik saymaldr. Malik gibi davranma iradesini tamaldr. Kendi zilyetliini bir bakasnn asli zilyetliinden domu bir zilyetlik olarak kabul etmemelidir. rnein kirac ya da stna hakk sahibi olan bir kimse bir binada 20 yl sreyle oturursa mlkiyeti olaan st zaman am yntemi ile kazanamayacaktr. Nitekim geen bu sre zarfnda feri zilyet olduundan mlkiyeti talep etmesi mmkn deildir. Feri zilyet ancak asli zilyedin zilyetlii brakt, kabul etmedii, inkar ettii andan balamak zere 713. Madde hkmlerince ayn haklar iktisap etmek zere onun yerine geebilmektedir. Byle bir durumda bir nceki asli zilyet haklarn terk ettii iin nceki feri zilyet konumundaki ahs bu defa malik gibi davranarak dierinin yerine gemekte ve 20 yl sre ile malik gibi srdrmek kayd ile haklar kazanmaktadr. 20 yln dolmasndan sonra zilyet haklarn kazanacak dier artlar da gereklemise zaman am ile iktisap konu edilecek mlkiyet kazanlacaktr. Malik sfatyla zilyetlik ve bunun sonularn ispat etmek bunu iddia eden zilyede der. 20 yl dolmadan nce ecri misil paras demi olmak veya kira bedeli demek, yetitirilmi mahsulden mal sahibine pay vermek malik sfatyla zilyetliin mevcut olmadn gsteren deliller arasndadr. ekimesiz dediimiz zaman anlamamz gereken, zilyet aleyhine alm olan zilyetlik davalar ile konu edilen istihkak talepli davalardr. Ancak davann mutlaka istihkak davas gibi mlkiyete ilikin bir dava olmas art deildir. Zilyetlie dayal olarak alabilecek her trl dava, ekime kapsamnda alglanacaktr. 713. maddede konu edilen ekimesizlik artn zilyetliin mlkiyet talep edebilmek yolunda bata gelen artlarndan biridir. ekimeden sz etmek bu davann gerek malik tarafndan almas gereini de beraberinde getirmektedir. 3. ahslarn atklar davalar 713. Madde kapsamndaki davalardan deildir. dari mracaatlar, yarg d yaplan ihtarlar, ihbar yntemiyle yaplan talepler zilyetlii ekimeli hale getirmez. Muhtemel ve gerek malik tarafndan bir istihkak davas veya zilyetliin iadesi davas alrsa ekimesizlik art gereklememitir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Srenin aralksz bir zilyetlik sresi olmas bir baka arttr. Zilyetlik faslasz olarak srdrlmeli yani zilyetliin sreklilik tamas gerekmektedir. Zamanam sresi iinde zilyetliin kaybedilmemesi anlalmaktadr. Zilyetlik kesin surette srekli olarak kaybedilirse art gereklememi olur ve 20 yl kesilmi olur. Zilyet herhangi bir sebeple fiili zilyetlii brakabilir, 3. Bir ahsa kiralayabilir, askere gidebilir bu gibi hallerde zilyetlik kaybedilmi saylmaz. Aralksz zilyetlikte dorudan doruya yani dolayszlk art deildir. Burada aradmz balca unsur asli zilyetlik yani malik gibi zilyet olmaktr.

Oturum 12 MK 713 hkmnn arad zilyetlik asli zilyetliktir ancak bunun dolayl zilyetlik olmas da mmkndr. Asli zilyetliin kaybedilip yeniden kurulmas mmkndr. Bu gibi durumlarda zilyetliin kaybedildii eski sreler (yani eski zilyetlikte geen yllar) yeni zilyetlik sresine ilave edilemeyecektir. Zilyetlik kesin olarak kaybedilince ya bundan srekli olarak vazgeme yani terk durumu anlalacaktr ve bu halde de eski sreler ortadan kalkacaktr. Sona erecektir. Tekrar zilyetliin kurulmas durumunda yeni bir sre balayacaktr. Bir tarlann bir yl ekilip bir yl ekilmemesi, topran nadasa braklmas gibi durumlarda da sreklilik art ihlal edilmi olmaz. Zilyetliin geici olarak deil de srekli olarak kaybedildiini ispat konusunda bunu iddia eden taraf bunu ispat etmekle ykmldr. Zamanamnn banda ve sonunda tanmaza zilyet olan kiinin bu durumu aradaki sre iinde zilyetliin devamll ynnde, lehinde bir karine tekil etmektedir. Tanmazn vergisinin srekli olarak denmesi bu ynde bir karine olarak kabul edilmektedir. Tescil davasna konu olan tanmazn tapuda kaytl olmayan bir tanmaz olmas davann kabul halinde hakimin tescile karar vermesi tanmazn tapu ktnn bamsz bir sayfasna kaydedilmesi gereini ifade eder. Artk kaytta malik olarak davac gsterilecektir. Bu tr sonularda hkmen tescil mahiyeti itibariyle bir kayttr. Dava konusu tapuya kaytl bir tanmaz ise davann kabul halinde bu defa eski malike ait olan kayt terkin edilir ve onun yerine davacnn ad mlkiyet hakk sahibi olarak kayda geirilir tescil onun adna yaplr. Uygulamada tapuya kaytl tanmazlarn tesciline ilikin davalarda ayrca tapu kaydnn iptalini istemek ve bu ynde bir karar almak gerekli deildir. Tapu kayd iptal edilmez. Tapu kayd terkin edilir. Zilyedin tescil talebi kabul edildii takdirde eski malike ait tescil artk terkin edileceinden dava dilekesinde sadece tescil ilemi ynnde bir talepte bulunmak yeterlidir. Tescil davas Grevli mahkeme, tescil davasnda tanmazn dava gnndeki deerine gre tayin edilecektir. Buna gre HUMK un 8. Maddesi hkm erevesinde hareket edilecektir ve tanmazn dava gnndeki deeri dava dilekesinde zikredilmelidir. Aksi takdirde dileke ileme alnmayacaktr. Yetkili mahkeme ise tanmazn bulunduu yer mahkemesidir. Tanmazn fiilen bulunduu yer mahkemesi tanmazn kaytl olduu yer mahkemesi deildir. Tanmazn aynna ilikin yetki kural kamu dzeni dolaysyla emredici niteliktedir. Yani kesin yetki sz konusudur. Kesin yetkili mahkeme taraflarn yetki szlemesi yaparak bir baka mahkemeyi yetkili klamayacaklar anlamna gelir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Davac 713. Maddeye gre gerekli artlar gerekletirmi olan zilyettir. Ancak 713 madde hkmlerini yerine getirmi olan bir kimse tescil davasn aabilecektir. Daval ise yine 713. Maddeden hareket ile hazine ve eer var ise ilgili kamu tzel kiisi, hasm olarak gsterilmek durumundadr. Tapu ktnde malik olarak gsterilen ahs ve eer var ise miraslar da ayn ekilde hasm olarak gsterilebilirler. lgili kamu tzel kiisi, belediye, il zel idaresi, ky, orman, vakflar idaresi veya herhangi bir kamu tzel kiisi olabilir. Hazine her davada kesin olarak daval konumunda yer almaktadr. Buna karlk dier kamu tzel kiileri ancak ilgileri bulunduu takdirde daval olabilirler. Tapuya kaytl olmayan tanmazlar hakknda da bu tanmazlarn zilyet tarafndan 20 yl sre ile ekimesiz ve faslasz zilyet olmas art aranmaktadr. 20 dnme kadar olan arazilerde zilyet, zilyetliini her trl delili ibraz etmek suretiyle ve bu meyanda bilirkii incelemesi ve ahit gstermek suretiyle ispat edebilir. 20 dnm aan tanmazlarda yine bilirkii ve ahit beyanlar ve 1950 yl ncesine ilikin mahkeme ilamlar vergi kayplar, her trl bu gibi delil, tasdiksiz tapu kaytlar gibi belgeler ayn ekilde delil olarak kabul edilmektedir. Oturum 13 Tanmaz mlkiyetinin kayb Tanmaz mlkiyet hakkn sona erdiren sebepler, mutlak ve nispi sebepler olmak zere 2 ye ayrlr. Mlkiyet hakknn mutlak kaybnda, kayp zamanna kadar hak sahibi olan kiinin mlkiyet hakk deil de o eya zerindeki genel olarak herkese kar ileri srlebilecek mutlak hak (rnein mlkiyet hakk) ortadan kalkmaktadr (rnein terk). Nispi kaypta ise eya zerinde sadece o ana kadar hak sahibi olan kimsenin mlkiyet hakknn sona ermesi hali grlmektedir. Buna karlk bir bakasnn o andan itibaren mlkiyet hakk balamaktadr. Mlkiyet hakk kesintisiz olarak bir bakasnn alannda domaktadr. Nispi kaypta nemli olan bu kesintisizliin devam etmesidir. MK 717 maddesi hkm mutlak ve nispi kayb dzenler. Mutlak kayp sebepleri arasnda ; Tanmazn ksmen veya tamamen yok olmas gsterilebilir.

Nispi sebeplerde ise kanun kamulatrmadan bahsetmektedir. Bununla birlikte kamulatrmann dnda da dier nispi sebepler mevcuttur. Mesela terekenin miraslara gemesi veya cebri icra ile maln el deitirmesi, mahkeme ilamna dayal olarak bir maln el deitirmesi rnek gsterilebilir. zellikle tescil ileminin mlkiyet hakknn kazanlmasnda kurucu rol oynad hallerde devredenin yani eski malikin mlkiyet hakk yeni malik adna tapu ktne tescil yapld anda sona ermektedir. Tescil bu nispi kayp zamann belirleyen andr. Tescil ile devren iktisap hallerinde bu durum yani birinin mlkiyet hakknn sona ermesi dierinin balamas sz konusudur. Buna karlk tescil ileminin kurucu deil de bildirici rol oynad hallerde mlkiyet hakk tescilden nce iktisap edilmek ile gei yapm olur. rnein miras ve cebri icrada durum byledir. Malik tanr mallarda olduu gibi tanmaz mallar zerindeki mlkiyet hakkndan da bu hakk bir bakasna devretmeksizin bu hakkndan (mlkiyet hakkndan) feragat edebilmektedir. Terk dediimiz bu durumda malik mlkiyet hakkndan devaml ve kesin olarak vazgeme iradesini tayan ve yneltilmesi gerekli tek tarafl bir hukuki ilemdir. Tek tarafl yneltilmesi gerekli bir hukuki ilem bozucu yenilik douran bir hakkn kullanlmas ile olur ve bu hak bir kere kullanlmakla tketilir. Terk ayn zamanda bir tapu ilemi olan terkin yolu ile yaplr. Terkin tapuya kaytl bir tanmaz hakknda yapldndan bunun yazl bir beyan ile yetkili memura yani tapu sicil muhafzna

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

yneltilmesi gereklidir ve tasarruf ilemidir bu nedenle tasarruf yetkisini gerektirir. Bu irade beyan tapuda, ktkteki ilgili sayfaya ilenir. Terkin artlar Terk iradesinin bulunmas ve bunun tek tarafl olarak aklanmas radenin yazl olarak aklanmas ve tapu memuruna kar yaplmas gerekir Terkin beyan tescil beyannn tam tersidir. Terk iradesinin tapu memuruna yneltilerek yaplmas ayn zamanda tapu sicilinin salad imkanlardan aleniyet ilkesini de karlar. Terk yazl ekilde yaplr ve bu ekle ballk maliki bir taraftan acele verilecek kararlara kar korumaktadr. Dier taraftan gerek bir terk olaynn olup olmad konusunda ispat arac olarak kullanlmaktadr.

Oturum 14 Terk beyan arta bal tutulamayacaktr ayrca bir sreye de balanmas mmkn deildir. Terk beyannn kte yazlmas gerekir. izim yapldktan sonra mlkiyet hakk ortadan kalkar, yaplmadka terk gereklemi olmaz. Terkinin hkmleri: Terk beyannn tapu ktne yazlmas ve bu izimden sonra mlkiyet hakknn sona ermesi. Tanmaz terk ile artk sahipsiz bir mal haline dnmektedir ve dolaysyla da bundan sonra igal yntemi ile kazanlabilir bir eya haline gelmitir. Bu nedenle herhangi bir kimse bu prosedr tamamlandktan sonra mlkiyet kazanma iradesi ile terk edilmi tanmaz zerinde zilyetlik kurduu andan itibaren igal yntemiyle malik olabilecektir. Tanmazn zerinde eklentiler teferruat vs olabilir. Terk, terk edilmi tanmaz takyid eden snrl ayni haklarla eyaya bal haklar ortadan kaldrmaz. Bunlar varlklarn devam ettirir. Ancak terk eden malik ahsen sorumlu olmad takyidattan ve yklerden kurtulur. Mterek mlkiyette paydalardan birinin payndan feragat etmesi halinde bu feragat, pay sahipsiz hale getirmez. Burada dier paydalarn paylar artacaktr. Oturum 15 Mlkiyetin kazanlma yollarndan olan hukuki ilem, miras, cebri icra, mlkiyeti sona erdiren nispi sebepler kapsamndadr. Kamulatrma, mlkiyet hakkn sona erdiren nispi bir sebeptir. Kamulatrma ile bir kiinin tanmaz zerindeki mlkiyet hakk sona ermekte, kamulatrma yapan kiinin mlkiyet hakk ise asli mahiyette olmak zere olumaktadr. Mlkiyet hakk kamulatrma bedelinin hak sahibine dendii veya denmek zere bir milli bankaya yatrld anda sona erer. Kamulatrma ile tanmaz mal kamulatrlan kiinin mlkiyet hakk sona ererken buna karlk kamulatrma yapan ahs bu mal zerinde mlkiyet hakkn asli nitelikte olmak zere kazanmakta ve bu yntemde bir devren iktisap hali bulunmad iin buna dayal olarak eski malik ile yeni malik arasnda bir halefiyet ilikisi de konu edilmemektedir. Kamulatrma yapan lehine tapu sicilinde meydana getirilecek olan tescil ilemi kurucu nitelikte deildir. Bildirici nitelikte bir tescil ilemidir. Bu nedenle mlkiyet hakk da tescilden nce kazanlm olmaktadr. Kamulatrma sonunda sadece kamulatrlan eya zerindeki mlkiyet hakk deil dier btn snrl ayni haklar eyaya bal haklar

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

sona ermektedir. Kamu tzel kiisi, kamulatrma ilemini tamamlamadan ve zellikle de kamulatrma bedelini demeden veya bu bedeli bir milli bankaya tevdi etmeden tanmaza mdahale etmi ise mesela bir arsay yola katm ise, burada artk mlkiyete tecavz hali konu edilecektir. Bu takdirde bedelin denmemesi veya bedelin bankaya tevdi edilmemi olmas nedeniyle henz mlkiyet hakk tecavze uram olduundan hak sahibi ya mdahalenin meni (el atmann nlenmesi) davasn veya mlkiyetin kamu tzel kiiliine fiilen devredildiini kabul ederek bedelin tamamnn kendisine denmesini talep edebilir. Tanmaz malikinin yer itibariyle yetkilerin kapsam 718-730 aras maddelerde konu edilmektedir. 718. Madde tanmaz mlkiyetinin dikey kapsamn ifade etmektedir. 719 ve 720. Maddeler yatay kapsamn ifade etmektedir. Tanmaz mlkiyetinin kapsam sadece szn ettiimiz yatay ve dikey kapsamlardan ibaret deildir. Bunlara ayn zamanda maddi kapsam eklemek gerekir. Tanmaz mlkiyetinin maddi anlamda kapsam dediimizde dikey ve yatay snrlar iinde kalan alan zerindeki btn eyler yani yaplar, bitkiler, kaynaklar kastedilmektedir. Tanmaz trlerinden arazi zerinde durmak gerekir. Tanmaz mlkiyetinin kapsam tanmazn bulunduu yer kre zerindeki alan ve bu arazinin dikey ve yatay kapsam ve bu alan erevesinde malike tannan yetkiler anlalacaktr. Yatay kapsam: Her arazinin yeryznde belirli snrlar ierisinde bir yeri igal ettiini biliyoruz. Bu mallar tabi nitelikleri olarak bamsz ve maddi olarak birbirinden ayr deerler olabilirken tanmazlarda bunlar bu ekilde birbirinden ayrmak daha zor olmaktadr. Arazi nitelik ve yaps itibariyle bir btn tekil etmekte ve yer kabuunun zerinde bir yer tutmaktadr. Araziyi dier araziden ayran, ferdiletiren ise snrdr. Snr gerei milletler birbirinden ayrlm ayr devletler olumutur. Snrlar hukukta maddi mal yani eya kavram uzayda bamsz dierlerinden ayr bir yer igal eden 3 boyutlu bir cismi ifade etmektedir. Bir arazinin varl dierlerinden ayrlm dier arazilerle snrlandrlmtr. MK 719 maddesi bir araziyi dierlerinden ayrmaya yarayan snr, snr iaretlerini hkme balamaktadr. Toprak zerindeki fiili yani maddi snrlarla plan zerindeki snrlamalar arazinin snrn MK nda belirlemeye yarar. Her tanmazn bir yatay kapsam olmas bunu ifade eder ve bu kapsam o arazinin plan zerindeki snrlarna kadar uzanr. Malikin ulaabilecei genilemesine snrlar bu tanmazn yatay snrlamasn ifade eder. Oturum 16 Tanmaz Mlkiyetinin Kapsam 3 kavramda incelenir. Araziden bahsettiimiz zaman bunun alt, st, yatay ve dikey hali ve inatl hali sz konusudur. Kanun esas tanmaz modeli olarak araziyi esas aldndan biz de araziyi inceleyeceiz. Tanmaz mlkiyetinin kapsam MK 718 ila 730 maddeleri arasnda dzenlenmitir. Tanmaz malikinin yer itibariyle sahip olduu yetkilerin hangi boyutlara ulat bu suretle anlalacaktr. 718. madde tanmaz mlkiyetinin dikey kapsamn, 719. Madde yatay kapsamn dzenler. Birde tanmazn zerindeki yap eserini greceiz ve buna bal olan teferruat ve eklentiler sz konusu olacak. Yani tanmaz 3 esas olarak grmek lazm Yatay Dikey Madde itibariyle

Tanmaz ayrca 3 boyutlu olarak dnmek gerekir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

1-Tanmazn Yatay Kapsam Her arazinin, yer yznn, yeterli ve kesin snrlar belirlenmi bir yer tuttuunu bu suretle bunlarn ferdiletirilmesi gerektiini ifade eder. Arazinin iki trl snr vardr. Bunlar bir yerdeki belirli bir araziyi komu arazilerden ayrmaya yarayan maddi iaretler tayan fiili snr izgileridir ve bu iaretlerin tapu sicilinin btnleyici parasn tekil eden planda gsterilmi bir geometrik snr olarak dnlmelidir.Bunlara fiili snr , plandaki snr, eylemli snr gibi isimler veriyoruz.Toprak zerindeki fiili snrlar bu szn ettiimiz iaretlerle gsterilir. Fiili snr, tanmazn yatay snrn belirleyerek onu dier tanmazlardan d grnm itibariyle ayrmaya yarayan doal yaplarla (doal fiili snr) (rnein gl, nehir, da, uurum, vadi) oluabilecei gibi o fiili snr insan eliyle yerletirilen bir snr da (yapay fiili snr) olabilir (duvar, it, parmaklk vs). Her iki tr snrn ortak unsuru ikisinin de hacme sahip olmas ve ayrmaya yarayan maddi bir unsur olmasdr. Bir tanmazn snr, tapudaki plan ve yer kre zerinde konulan iaretler vastasyla belirlenmektedir. Ancak plan yalnz kadastrosu yaplm olan tanmazlarda sz konusu olabilmektedir. Plann yaplabilmesi iin kadastro ilemleri tamamlanm olmaldr. Plandan ama kadastro ile tanmazn geometrik durumunun aklkla ortaya konulmasndan ibarettir. Bitiik iki tanmaz arasndaki snrn belirli olmamas da mmkndr. MK 720. Maddesi hkmnde, snr belli olmayan araziye malik olan kimse, komusunun talebi zerine plann dzeltilmesini ve yer kre zerine iaretler konulmasn isteyebilmekte ve btn komularn bu hususta gereken yardm yapmalar gerektii dzenlenmitir. Komu stne deni yaparsa taraflar arasndaki bu sorun anlama yoluyla zlr, uzlamaz ve reddederse, komu arazi maliki tarafndan bu kii aleyhine snrn belirlenmesi davas alabilir. Mahkemenin verecei karar inai nitelikte bir karardr. Bu snrlarn belirlenmesini istemek her komunun hakkdr. Kadastrosu yaplm ise durum farkl olacak, yaplmam ise durum farkl olacaktr. Bu iki konuyu aada greceiz. Kadastrosu yaplm tapulu tanmazlarda snr: MK btn arazinin kadastrosunun yaplm olduu varsaymndan hareketle bir plandan bahsetmektedir. Oysa plan, hukukumuzda sadece kadastrosu tamamlanm araziler iin geerlidir. Kadastro, tanmaz mallarn hukuki ve geometrik durumlarn tespit eder. Tapulamaya baland tarihte, il ve ilelerin merkez belediye snrlar dnda kalan tanmazlarda tapusuz olanlarn tapulama kanununa gre tapulanmas, tapulu olanlarn da yine tapu kanununa gre kaytlarnn yenilenmesi suretiyle kadastro planlar tanzim edilmektedir. Kadastro plan ile konu edilen husus, yetkili kiilerin yaptklar lmler neticesinde hazrlanan ve tanmazlarn hukuki ve fiili durumlarn belirli bir lee bal olarak geometrik biimde gsteren harita sz konusu edilir. lkemizde kadastro almalar bitmi deildir. Birok tanmazn kadastrosu yaplmad halde bu durumlar ile tapuya kaytlar yaplmaktadr.Tapuya kaytl olan bu arazilerden bazlarnn da haritasnn bulunduu ayr bir gerektir. Bu haritalarn geerlilik kazandn ve plan ile e deer tutulduunu da sras gelmiken hatrlatmak gerekir. Bu haritalara tapu tahdit haritalar denilir. Bunlarn dzenlenmesi eskilere dayanmakta ve Osmanl dnemindeki nizamnameler ile yani 1907 ylnda balatlan ilk plan dzenlemeleri ile balatlmtr. Oturum 17 - 18 Plan ve haritas olan arazilerde plandaki snr arazisi zerinde gsterilen yere 719. Madde gereince plandaki snr ile yer kre zerindeki snr birbirini tutmazsa asl olan plandaki snrdr. Plan ve haritalarn l ve yz lmlerinin hesab gibi eitli safhalarnda yaplacak yanllklarn, plan ve haritalarn snrlarnn doru olarak tayinine imkan salanamayan durumlarda ispat yk iddia edene yani plandaki yanlln ispat bunu iddia edene der. Ayrca tapu siciline itimat ilkesi, plandaki

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

snrlar da iine alr. Bu nedenle iyi niyetle plana dayanarak kadastrodan sonra tanmazn mlkiyetini kazanan kimse MK gereince yararlanabilir. Bu sylediklerimiz kadastrosu yaplm tapulu tanmazlar hakkndayd. Kadastrosu yaplmam tapulu tanmazlarda snr: Daha nce de sylediimiz gibi Trkiyede arazilerin bir ounun henz kadastrosu yaplmamtr. Bu eit araziler de tapuya kaytl olmakla birlikte kadastrosu yaplmad iin bunlarn plan ve haritas yoktur. Tapuya kaytl olup da plan ve haritas olmayan bu tip tanmazlarn snrlar, tapuda gsterilen snrlardr. Bu gibi durumlarda baz arazilerdeki snrlarn tayini uygulamada zorluklara sebep olmaktadr. Nitekim kaytlarn bir ksmnda bir takm ibarelerle bunlar iaretlenmitir. rnein dousu allk, bats yol, kuzeyi tepe, gneyi dere eklinde bir takm belirsiz tanmlamalarla tespitler yaplmtr. te tapu kaydnda gsterilen snrn bilinen ve belirli snr niteliini kazanabilmesi iin bunun sahibi olmas yani geniletilmeye ve deitirilmeye elverili olmayan bir snr niteliini tamas, sabit olmas gerekmektedir. Kadastro plan ve haritas yaplm arazide snr plan ve harita belirledii iin, bunlarn deiebilen veya geniletilebilen yani sabit olmayan nitelikte iaretler olmamas gerekir. Bu anlamda tapuda bir miktar dnm olarak gsterilmi olmakla birlikte sabit snrlar kapsamnda gsterildiinde fiili yz lm eer gsterilmi olan dnm miktarnda deil ise, boyutlarna gre fiili yz lm esas alnmaldr. Tapusuz Tanmazlarda Snr: Tapuda hibir kayd bulunmayan arazinin, snrlar ynnden 2 ihtimal sz konusudur: Birinci ihtimalde tapuya kaytl olmayan tanmaz evreleyen arazinin snrlar belli ve tapuya kaytl ise, tapusuz tanmazn snr bu tanmazlarn snrlar esas alnmak suretiyle tespit edilecektir. Eer bu tanmazlarn snrlar belirli deilse, hakim snrlar mevcut, belgeyle belirlenmi ve bilirkii incelemesine gre tespit edilmi olan beyanlar dikkate alacaktr. 2-Tanmazn Dikey Kapsam Arazi sadece genilemesine bir alandan ibaret deildir yani tek boyutlu deildir. Her cisim gibi arazinin de bir hacmi bulunur ve uzayda belirli bir yer igal etmektedir. Bylece bir hacme sahip olan her cisim gibi arazinin de 3 boyutu bulunmaktadr. Dikey kapsam arazinin yzeyden itibaren yukarya doru hava tabakasna ve yzeyden aaya doru topran altna doru ykseklik ve derinlik snrlar ile ele alnacaktr. Tanmaz mlkiyetinin dikey kapsam denildiinde, malikin yer kre zerinde kalan hava tabakasndan ve altnda kalan toprak tabakasndan (derinliine) hangi oranda hangi lde yararlanma yetkisinin kapsam anlalr. Dikey kapsam bir toprak zerinde bir alana sahip olmakla onu kullanmakta faydal olabilecek derecede altna ve stne malik olma hakkn verir. Mlkiyet hakknn dikey kapsam ynnden malikin yetkilerini kullanma menfaati lt kriteri benimsenmitir. Bu bakmdan malike hava ve toprak tabakasnn yksekliine ve derinlemesine snrsz bir kullanma, yararlanma yetkisi tannmamtr. lt, kullanma yarardr. Bu snrlar erevesinde mlkiyet hakknn olumlu ve olumsuz yetkiler kullanlabilir. rnein yer kre zerinde imar mevzuatnn verdii hak nispetinde ykseklie doru bina, ant yaplabilir, aa dikilebilir ve bu suretle yer kre zerinde malik olduumuz ey zerinde kalan hava tabakasn igal edebiliriz ama tannan bu hakkn snr kullanma yarardr. Baz yerlerde 20 kata kadar izin verilirken baz yerlerde 4 kata ya da 1 kata izin verilmektedir. Bu durum imar mevzuatnca tespit edilir. Mesela hava alan, ok yksek yaplarn yaplmasna izin vermemektedir. Buradaki kullanma menfaati mesela 4 kat ile snrl olmay gerektirebilir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Ayn ekilde komu tanmaz maliklerinin veya 3. ahslarn el atmalarn yasaklamakta gerekmektedir. Madde 750 - Her tanmaz maliki, komuluk hukukundan doan yetkilerin kullanlmas iin gerekli ilere ve bunlarn giderlerine, kendi yararlanmas orannda katlmakla ykmldr. MK 744. Maddesinde daha fazla insana yarar salamaya ynelik, su, elektrik, gaz hatlarnn geirilmesi vs. dzenlenmitir. te bunlarn hepsi arazi zerinde yaplacak olan unsurlar dzenler. Bunun gibi bir de kamu hukuku kapsamna giren alanlarda tesis yapm sz konusu olabilir. Mesela bir arazi zerinde anten, kablo gibi kamunun gerekleri iin yaplan unsurlarn kurulmas ve bunlara katlanma mecburiyeti vardr. Btn bunlar kanunun saydmz hkmleri erevesinde dzenlenmektedir. Malikin arazi yzeyinin altn ve stn kullanrken aranacak olan kullanma yarar lt her olayn tad zel artlara gre, arazinin yapsna ve faaliyet alanlarna gre deikendir. Dikey kapsamn tayininde i giriimlerindeki grler, tanmazn tahsis edildii ekonomik ama ve zellikle drstlk kural nem tamaktadr. rnein malik iin hakl bir menfaat tamayan ancak komulardan biri iin kesin surette zarar vermeye dnk bir davran ekli bu kullanma yarar kapsamna alnmayacaktr. Bunun gibi komunun gr alann kapatan bir ykseklikte arazi zerine bir duvar yaplmas ya da aa dikilmesi bu duruma rnek olarak verilebilir. Btn bunlar gayri menkul malikinin sorumluluu kapsamndadr. Ksacas hukuken korunmaya elverili bir menfaatin olmas gerekmektedir. Hukuken korunmas gerekli olan daha stn bir menfaat var iken alelade bir menfaat uruna, daha stn olan menfaat yok saylamaz. 3-Tanmazn Maddi Kapsam Belirli bir arazinin dikey ve yatay snrlar iindeki alanda bulunan eyann hangi oranda arazi malikine ait olaca konusudur. Bir arazide, aa gibi dikilen veya bina gibi ina edilen eya veya orda zaten bulunan kaynaklar olabilir. Bu ekilde toprakla srekli ve sabit bir balant iinde olmayan eyann da bulunmas mmkndr. Sabit olan unsurlarn yani toprakla birlemi unsurlarn yannda otomobil gibi, hayvanlar gibi, kulbe ya da barakalar gibi sklebilir, tanabilir eyalarda bulunabilir. MK kapsamnda bir tanmazn dikey ve yatay kapsam iindeki alanlara dikilen veya yaplan eyler de ilke olarak bu tanmazn maddi kapsamn meydana getirmekte ve arazi sahibinin mlkiyetine dahil olmaktadr. Arazi zerinde bulunan her trl ayni hak yaplar, bitkiler ve her trl kaynak mlkiyet hakk kapsamna alnmaktadr. Arazinin btnleyici paras saylmayan eyler mesela kulbeler, barakalar vs bunlar menkul inaattr. Bir inaatn menkul inaat olduunu belirlemek iin inaat yapan kiinin inaatn geicilii hakkndaki iradesi nem tamaktadr. MK 118. Maddesi bu kapsamdadr. Madde 718 - Arazi zerindeki mlkiyet, kullanlmasnda yarar olduu lde, stndeki hava ve altndaki arz katmanlarn kapsar. Bu mlkiyetin kapsamna, yasal snrlamalar sakl kalmak zere yaplar, bitkiler ve kaynaklar da girer.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

naat (Yap) Kanundaki istisnalar bir tarafa braklacak olursa toprak yzeyinin stnde ve altnda ina edilen yaplar, arazi mlkiyetinin kapsamna girmektedir (MK 718). Burada bir bamllk kural sz konusudur. Menkul olmayan inaat yani tanmaz inaat, bamllk kural ile toprakla birbirine balanm inaat ifade eder. Tanr inaat MK 684. Maddesi hkmne gre btnleyici para iin aranan artlar tamasa bile arazinin btnleyici paras olarak kabul edilmektedir ve malikin mlkiyet hakkna, mal varlnda dahil olmaktadr. MK bina kavramn kullanmaktadr ancak inaat denildiinde bu bina kavramndan daha geni bir anlam ifade eder. Mesela bir elektrik direi, bir kpr, duvar bunlar birer bina deildir ancak hepsi de birer inaattr. Medeni Kanunda inaat denildiinde arazinin altna ve stne yaplan ve araziye yapay olarak teknik aralar kullanmak suretiyle arazi ile birletirilen her trl yap kastedilmektedir. Bunun kapsamna binalar, duvarlar, direkler, kprler gibi eyler alnabilir. Arazinin altnda yaplan snak, depo gibi eyleri de bu inaat kavram iine alyoruz. naat ister hukuka uygun ister hukuka aykr olsun zerinde yapld arazinin btnleyici paras olmaktadr. MK haksz inaata ilikin zel kurallar getirmitir. Madde 722 - Bir kimse kendi arazisindeki yapda bakasnn malzemesini ya da bakasnn arazisindeki yapda kendisinin veya bir bakasnn malzemesini kullanrsa, bu malzeme arazinin btnleyici paras olur. Ancak, sahibinin rzas olmakszn kullanlm olan malzemenin sklmesi ar zarara yol amayacaksa, malzeme sahibi, gideri yapy yaptrana ait olmak zere bunlarn sklp kendisine verilmesini isteyebilir. Ayn koullar altnda arazinin maliki de, rzas olmakszn yaplan yapda kullanlan malzemenin, gideri yapy yaptrana ait olmak zere sklp kaldrlmasn isteyebilir. Madde 723 - Malzeme sklp alnmazsa arazi maliki, malzeme sahibine uygun bir tazminat demekle ykmldr. Yapy yaptran arazi maliki iyiniyetli deilse hakim, malzeme sahibinin urad zararn tamamnn tazmin edilmesine karar verebilir. Yapy yaptran malzeme sahibi iyiniyetli deilse, hakimin hkmedecei miktar bu malzemenin arazi maliki iin tad en az deeri gemeyebilir. Madde 724 - Yapnn deeri aka arazinin deerinden fazlaysa, iyiniyetli taraf uygun bir bedel karlnda yapnn ve arazinin tamamnn veya yeterli bir ksmnn mlkiyetinin malzeme sahibine verilmesini isteyebilir. Medeni Kanunun 715. Maddesinde ise kamu mlkiyetine tabi arazi zerinde ayn olaslklarn olmayacan gryoruz. Madde 715 - Sahipsiz yerler ile yarar kamuya ait mallar, Devletin hkm ve tasarrufu altndadr. Aksi ispatlanmadka, yarar kamuya ait sular ile kayalar, tepeler, dalar, buzullar gibi tarma elverili olmayan yerler ve bunlardan kan kaynaklar, kimsenin mlkiyetinde deildir ve hibir ekilde zel mlkiyete konu olamaz. Sahipsiz yerler ile yarar kamuya ait mallarn kazanlmas, bakm, korunmas, iletilmesi ve kullanlmas zel kanun hkmlerine tabidir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Haksz naat Bir kiinin hibir hakka dayanmakszn - bakasnn malzemesi ile kendi arsasna veya - kendi malzemesiyle bakasnn arsasnda veya - bakasnn malzemesiyle bakasnn arsasnda yapm olduu inaattr. Bu inaat ilke olarak taraflar yani arsa ve malzeme maliki arasndaki bir anlamaya, hukuki ilikiye dayanmad iin hakszdr. Taraflar arasnda bir istisna ya da eser szlemesi yaplsayd haksz inaat olmazd nk burada bir hukuki ilikiye ballk sz konusu. Kendi malzemesiyle bakasnn arsasna inaat yapma Burada bakasnn arsasna onun rzas olmakszn bir inaat yaplmaktadr. Bu inaat arsann btnleyici paras olur ve malzeme maliki, malzeme zerindeki mlkiyet hakkn da kaybeder. MK 722. Maddesine gre bir kimse kendi malzemesiyle bakasnn arsasna bina yapmsa bu malzeme arsann mtemmim cz olur denilmektedir. Haksz inaat arsann btnleyici paras olduu iin bamsz hukuki bir varla sahip olamaz bu nedenle bamsz olarak rehin hakk kurulamaz, temlik edilemez, cebri icraya konulamaz ve arsa sahibi haksz inaatn sahibi olur. Medeni Kanun arsa maliki ile malzeme maliki arasndaki menfaat ilikisini dzenlemi ve eer arsa maliki inaatn artlar varsa, malzeme maliki tarafndan ve masraf da ona ait olmak zere, skp kaldrlmas ve bu yzden urad zararn tazminat demek suretiyle karlanmasn istemek hakkna sahiptir. Ayrca malzeme sahibi de eer artlar var ise, arsann mlkiyetinin kendisine devri ve tazminat denmesini talep edebilir. Arsa malikinin haklar 721 ila 724. Madde arasnda dzenlenmitir. naatn malzeme sahibi tarafndan sklp kaldrlmasn isteme hakk: Bu hak arsa malikine inaatn malzeme sahibi tarafndan ve masraf da bu ahsa ait olmak zere sklerek arsann inaattan evvelki haline getirilmesini ve malzemenin de arazinin dna karlmasn talep etme yetkisi vermektedir. Burada MK 683 gereince, bakasnn arsas zerine malzeme sahibinin bir inaat yapm olmas nedeniyle arsa malikinin mlkiyet hakkna kar bir el atma sz konusudur. Skp kaldrma hakknn varl iin inaatn arsa malikinin rzas olmakszn yaplmas ve sklmesinin de ar bir zarara sebebiyet vermemesi ve nihayet arsa malikinin de bunu talep etmesini gerektirmektedir. 722. maddeye gre yaplan bina arsa sahibinin rzas olmakszn malzeme sahibi tarafndan yaplmas bunun yklp fahi bir zarar gerekli klyorsa arsa sahibi bunun ykmn isteyebilir ve bu ykmn masraf da yine malzeme sahibine yklenir.

Oturum 19 Haksz inaattan doan zararlar talep hakk Arsa sahibi arazisinde haksz olarak yaplan inaat sebebiyle uram olduu zararlar da malzeme sahibinden talep edebilecektir. Bu konuda haksz fiillere ilikin kurallarla MK 993. Maddesi hkmlerinden yararlanlmaktadr. Malzeme sahibinin haklar Tazminat isteme hakk bakmndan arsa sahibi yaplan inaatn kaldrlmasn istemedii veya bu istei fahi bir zarara yol aaca iin reddedildii takdirde inaat, arsann btnleyici paras olmaktadr.Bu

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

durumda arsa maliki, hakl bir sebep olmakszn zenginleeceinden, bu zenginlemeye karlk olmak zere malzeme sahibine belirli bir tazminat talep etmek durumunda kalmaktadr. MK 723. Maddesine gre verilecek tazminatn miktar malzeme sahibinin iyi niyetli olup olmamasna gre deimektedir. Malzeme sahibi eer iyi niyetli ise denecek tazminat muhik bir tazminattr. Kt niyetli olmas halinde ise kullanlm olan malzemenin asgari deerini gemeyecektir. zerinde inaat yapt arsann kendisine ait olmadn bilmeyen veya bilmesi gerekmeyen kimse iyi niyetli kimsedir. Bunun gibi, arsa sahibi inaat iin ak veya zmni olarak muvafakatini vermi ise, veya mahkeme byle bir muvafakatin bulunduunu kabul etmek ynnde hakl sebepler tespit ederse malzeme sahibi, arsann bir baka kiiye ait olduunu biliyor olsa bile iyi niyetli saylacaktr. zerinde inaat yapt arsann kendisine ait olmadn bilen veya bilmesi gerekli olan kimse kt niyetlidir. Buna rnek olarak tapulu bir arsaya hibir hakka dayanmakszn veya arsa malikinin ihtarna ramen inaat yapan kimsenin durumu verilebilir. MK 3 kapsamnda iyi niyet asl olduundan, kt niyet bunu iddia eden arazi sahibi tarafndan ispat edilmelidir. Hem malzeme sahibi, hem de arsa sahibi iyi niyetli ise, arsa sahibinin deyecei tazminat hakkaniyete uygun yani muhik bir tazminat bedeli olmaldr. Hakkaniyete uygun tazminat miktarn hakim belirleyecektir. Hakimin bu konuda takdir yetkisi vardr. Hakim burada iinde bulunulan durumu, meselenin zelliini gz nnde bulundurarak MK 4 hkm kapsamnda takdir hakkn kullanarak tazminat miktarn malzemenin dava gnndeki deerini dikkate alarak serbeste tespit edecektir. Kanun her ne kadar sadece malzemeye kar olan muhik bir tazminat bedelinden sz etmekte idiyse de, malzeme dnda yaplan giderler, inaat masraflar dndaki masraflar ve zellikle sarf edilmi olan emein deerlendirilmesi ve tazminat bedeline dahil edilmesi gerekmektedir. Tazminat miktarnn belirlenmesi BK kapsamnda, szlemeyi ifa etmemek, haksz zenginleme ve haksz fiil kurallarna gre bunlar tamamlayc etken olarak kullanlmak suretiyle hesaplanacaktr. Malzeme sahibi kt niyetli buna karlk arsa sahibi iyi niyetli ise, bu defa arsa sahibinin deyecei tazminat kullanlan malzemenin asgari deeri lsndedir. Burada inaatn arsa maliki iin ifade ettii sbjektif deerden daha fazla bir deer denmez. Bu nedenle inaat dolaysyla tanmazda meydana gelen objektif deer art dikkate alnmayacaktr. Hakim bu durumda, geni bir takdir hakkna sahiptir ve olayn zelliklerine gre karar verecektir. Oturum 20 Malzeme sahibinin sahip olduu tazminat talepleri hakknda haksz zenginleme ve haksz fiile ilikin zamanam kurallar uygulanacaktr. Arsa ve inaatn mlkiyetinin geirilmesini talep hakk: MK 724 hkmne gre binann kymeti aka arsann kymetinden daha fazla ise, iyi niyetle hareket eden malzeme sahibi , hakkaniyete uygun (muhik) bir tazminat karlnda bunun tamamnn mlkiyetinin kendisine verilmesini isteyebilecektir. naatn deerinin, arsann deerinden nemli lde yksek olduu hallerde inaatn sklmesi veya malzeme sahibine tazminat denmesi, ilgililer arasndaki menfaat atmasn her zaman adil bir zme balayamayabilmektedir. rnein ok pahalya mal olan bir inaatn tazmin edilmesi, arsa sahibi asndan zor veya imkansz olabildii gibi, arsa sahibinin byle bir inaata ihtiya duymamas da mmkndr. 724. Madde kapsamnda kanun koyucu, iyi niyetli malzeme sahibine inaatn deerinin arsa deerini aka gemesi halinde, inaatla birlikte arsann mlkiyetinin kendisine devrini talep etme hakkn vermektedir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Mlkiyetin geirilmesi iin gerekli olan artlar Malzeme sahibi iyi niyetli olmaldr. yi niyet, mlkiyetin devri talebinin bir art olduundan burada artk taraflarn iddia ve savunmasna lzum kalmakszn mahkeme tarafndan resen aratrma yaplr ve sonular gz nnde tutulur. Olay ve mevcut karinelerden hareket ile, somut olayda tespit ettiimiz zelliklere gre, kendisinden beklenilmesi gereken dikkat ve zeni gstermemi olduu aka belli olan malzeme sahibinin, szn ettiimiz MK 724. Maddesinden istifade etmesi ve talepte bulunmas mmkn deildir. Nitekim byle bir durumda, kt niyet hatta kar tarafn bunu ispat etmesine gerek kalmakszn belli olmaktadr. te bunun iin harici satlarda (tapu dnda yaplan satlarda) tanmaza zilyet bulunan kimse bu arsa zerine inaat yapt takdirde, iyi niyetli saylr nk zilyettir ve mlkiyetin kendisine geirilmesini isteyebilir. Ancak bu iyiniyetin, inaatn balad andan sonuna kadar devam etmesi gerekmektedir. Bu nedenle taraflar arasnda el atmann nlenmesi davas devam ederken davalnn inaat srdrmesi onun kt niyetini gstermeye yarayacaktr. kinci art olarak, inaatn deerinin aklkla arsa deerinden daha yksek olmas gerekmektedir. Bu deer ylesine farkllk gstermelidir ki inaatn deerinin stnl derhal anlalabilecek derecede yksek olmaldr. Eer inaat, arsann sadece bir ksm zerinde yaplmsa bu defa arsann ifraza (imar durumuna gre) uygun olup olmadnn aratrlmas gerekir. Eer arsa imar durumuna gre ifraza msait deilse btnnn deeri buna karlk ifraza elverili ise, sadece zerinde inaat yaplan ksmn deeri gz nnde tutulmaldr. nc art olarak; Malzeme sahibi arsa sahibine kar mlkiyetin geirilmesi hususunda talepte bulunmaldr. Sz konusu talep yaplr yaplmaz, taraflar arasnda derhal bir bor ilikisi kurulur. Bu bor ilikisinde arsa maliki kendisine deni yerine getirmedii takdirde, malzeme sahibi mlkiyetin kendisine devrini mahkemeden istemelidir ve hakim yine MK 4 hkm kapsamnda takdir yetkisini kullanarak karar verecektir. Mlkiyetin devrine ilikin bu karar, hukuki mahiyeti itibariyle yenilik douran bir karardr. Burada mlkiyet hakimin karar ile getii iin, artk tapuya yaplacak tescil sadece bildirici, aklayc niteliktedir. Malzeme sahibinin MK 724. Maddesi hkmne gre yapt talep, ahsi bir hak ve talep niteliindedir. Malzeme sahibinin arsa malikine kar sahip olduu dava hakk, dava almadan ve karar alnmadan arsann mlkiyetinin bakasna gemesi halinde yeni malike kar ileri srlemez. Malzeme sahibi yeni malike kar tescil talebinde bulunamayaca gibi, inaat sebebiyle masraf da isteyemeyecektir. Malzeme sahibi mlkiyetin devrine karlk arsa sahibine muhik bir tazminat deyecektir. Bu tazminatn miktarn ise hakim tespit edecektir. Hakim bunu yaparken arsa sahibinin iyi niyetli olup olmadna bakar ve arsa sahibi iyi niyetli ise muhik tazminat oran arsann rayi deeri olarak hesaplanr. Bakasnn Malzemesi ile Kendi Arsasna naat naatn tmnde veya sadece bir ksmnda kullanlan malzemenin bakasna ait olmas da mmkndr. MK 721. Maddesi hkmne gre inaat ve dolaysyla inaatta kullanlm olan malzeme, arsann btnleyici paras olmaktadr. Malzeme sahibinin bu suretle uram olduu zarar karlamak zere kendisine eit talep hakk tannmtr. Bunlar naatn sklerek malzemenin kendisine verilmesi Malzemenin kayb sonucunda urad zararn tazminini Arsann mlkiyetinin kendisine geirilmesini istemek hakkdr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Oturum 21 naatn Sklerek Malzemenin Verilmesini steme Hakk Bu talebin gerekleebilmesi iin aadaki iki artn bir arada bulunmas gerekmektedir. Bu hak hukuki nitelii itibariyle ahsi nitelikte bir talep hakkdr.naat yaplr yaplmaz malzeme arsann btnleyici paras olmu ve malzeme sahibinin mlkiyet hakk sona ermitir. 1- Malzeme sahibinin rzas olmadan kullanlm olmaldr. 2- naatn sklmesi ar bir zarara sebep olmamaldr. naat sklmedii takdirde, malzeme sahibi, uram olduu zararn tazminini talep edebilir. Malzemenin kayb sonucunda urad zararn tazminini Malzeme sahibinin malzemenin sklerek geri verilmesi talebinden vazgeip, bunun yerine tazminat istemesi de mmkndr. Bu tazminatn miktar, arsa sahibinin, iyi niyetli veya kt niyetli olmasna gre deiir. Kulland malzemenin bakasna ait olduunu bilmeyen veya bilecek durumda bulunmayan ya da malzemeyi sahibinin ak veya zmni rzasyla kullanan ahs, iyi niyetli aksi halde kt niyetlidir. Arsa maliki iyi niyetli ise, tazminat miktar ilke olarak kulland malzemenin sat deeri kadardr. Buna karlk tazminatn tespit ve tayininde zorluk bulunduu takdirde, hakim takdir hakkn kullanacaktr. Hakim her ekilde malzeme sahibinin ortak kusurunu da hesaba katmak mecburiyetindedir. Buradaki tazminat talebi, sebepsiz zenginleme veya haksz fiil hakkndaki zamanamna tabidir. Tazminat sadece arsa sahibiyle klli haleflerine kar ileri srlebilir. naat sonradan iktisap eden 3. ahslara kar ileri srlemeyecektir. Mlkiyetin devrini talep etme hakk naatn deeri aka arsann deerinden fazla ise, iyi niyetle hareket eden malzeme sahibi uygun bir tazminat karlnda hem arsann hem de inaatn mlkiyetinin kendisine devredilmesini 724. Madde hkmne dayanarak talep edebilir. Bunun iin 3 art bulunmaktadr: Malzeme maliki iyi niyetli olmaldr naatn deeri aka arsann deerinden fazla olmaldr Mlkiyetin mnasip bir tazminat karlnda devri talep edilmelidir.

Bakasna Ait Malzeme le Bakasnn Arsasna naat Burada ahsn, baka bir ahsa ait malzeme ile 3. ahsa ait bir arsa zerinde bir inaat yapmas hali sz konusudur. MK bu hususa ilikin bir dzenleme iermemektedir. Burada da inaat, arsann btnleyici paras olmaktadr. Bu suretle malzeme sahibinin malzeme zerindeki hakk sona ermektedir. Eer byle bir inaat yaplabilirse, bu durumda yine 722 ila 724 maddesi hkmleri kapsamnda dzenlenmi olan ilkeler uygulanmaldr. Dier yandan haksz fiil ve sebepsiz zenginleme ilkelerinden doan borcun yerine getirilmemesi ve vekaletsiz i grmeye ilikin hkmlerden yararlanlmas gerekmektedir. Bu suretle arsa veya malzeme sahibi rzalar olmakszn yaplan inaatn kaldrlmasn yani sklmesini, inaat yapan kiiden talep edebilecektir. Burada skme ve kaldrma masraflar inaat yapan kiiye ait kalacaktr. Ancak bu szleme ile ar bir zararn domas sz konusuysa inaatn kaldrlmas talep edilemeyecektir. Bu suretle mal varlnda zenginleme olan arsa sahibi, malzeme sahibine muhik bir tazminat demek mecburiyetinde kalacaktr. Bunun gibi inaatn deeri aka arsann deerinden yksek ise malzeme sahibi iyi niyetli olmak kouluyla muhik bir tazminat demek karlnda arsa malikinden mlkiyetin devrinin kendisine geirilmesini talep edebilir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

naat yapan kiinin haklar, arsa sahibi ile aralarnda vekalet szlemesi hkmlerine, bu szleme olsun veya olmasn, bu hkmlere gre zmlenecektir. Ancak taraflar arasnda eer bir vekalet akdi gerekten kurulmam ise, inaat yapan 3. ahs BK 414. Maddesi kapsamnda vekaletsiz i grme hkmlerine dayanacaktr. VZE SONRASI Oturum 22 Ekilen - Dikilen eyler MK 729. Maddesi haksz olarak ekilen ve dikilen eylerle, yani arazi zerine eklenen bitkileri dzenlemitir. Kanunda fidan kelimesi kullanlmaktadr ancak bu kelimeyi geni anlamak gerekir. Bu fidan kelimesini ekilen dikilen her ey olarak dnmek gerekir. - Kiinin kendi fidann bakasnn arsasna, - bakasnn fidann kendi arsasna, veya - bakasnn fidann bakasnn arsasna dikmesi olarak 3 e ayrlr. Eer bitkiler arazide srekli olarak braklmak suretiyle dikilmise veya ekilmise bunlar arsann btnleyici paras olur. Eski malik bu durumda mlkiyet hakkn kaybetmektedir. MK 718. Maddesi hkmne gre tanmaz mlkiyeti, dikilen eyleri de kapsamaktadr. Kanunun gerei olarak dikilen eyler btnleyici para olarak kabul edildiinden burada bitki toprakta temelli surette braklmak iin dikilmemi ve geici bir sre iin dikilmi ise bu defa arazinin btnleyici paras olarak kabul edilmeyecektir. Byle olduunda tanr bir mal sz konusu olacaktr ve menkul inaatlarda olduu gibi bitkinin sahibi ile arazinin sahibi MK 729 hkm erevesinde birbirinden farkl kimseler olabilecektir. Bu bitkilere tanr yani menkul bitkiler denilmektedir. Kaynaklar MK 718. Maddesi 2. Fkrasndan hareketle kaynaklar da mlkiyet hakk iine dahil edilmektedir. Kaynak, kt arazinin btnleyici parasdr. Arazi sahibinin mlkiyetine dahildir.Kaynak mlkiyeti ancak suyun kaynad topran mlkiyetiyle birlikte 756. Madde gereince kazanlr. Kaynak, kkeni yer alt suyu olan tabii ve srekli olarak yer yzne kan ve zel mlkiyete konu edilebilen bir sudur. Kaynan kkeninin yer alt suyu olduu sonucuna ulalmaktadr. Buna karlk yer st sular rnein, kar, yamur veya sel sular, bunlar kaynak kavramna dahil deildir. Yer alt suyu tabii, srekli bir ekilde yer yzne kan fkran sudur. Suni bir ekilde veya ara sra yer yzne kan su kaynak olarak edilmeyecektir. Kaynak yer alt suyunun yer yzne kt yani kaynak noktasnn bulunduu arazinin btnleyici parasdr. Genel sular, denizler, gller, rmaklar gibi tabii sularn hepsi devletin tasarrufu altndadr. Yine tepeler, kayalar, dalar gibi sahipsiz yerlerden kan kaynaklar zerinde mlkiyet hakknn kurulamayaca MK da hkme balanmtr. Bu tr kaynaklar devletin tasarrufu altndadr. Btnleyici parann istisnalar naat ve dier tesisler zerinde baz unsurlarn btnleyici para olarak kabul edilmesi mmkn deildir. te bunlar arasnda tanr yani menkul yaplar ve takn inaat sayabiliriz. Tanr menkul yaplar : MK 728 temelli kalmak maksad olmakszn bakasnn arsas zerine yaplan kulbe, baraka gibi hafif binalar bunu ina edenin mal olur ve bu tr yaplar tapu siciline tescil edilmez hkmndedir. Bu madde hkmnde, srekli olarak yerletirilmek niyetiyle yaplmayan inaatn, arazinin btnleyici paras olmad ifade edilmekte ve bu tr inaatn maliki de inaat sahibi olmaktadr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

na eden kiinin, bir inaat geici veya srekli olarak yapma niyeti, inaat yapt andaki amalarna gre belirlenecektir. na edenin sbjektif niyetinin yannda, inaat ile arazi arasndaki d balant yani maddi balantnn tipine baklacak ve inaatn menkul inaat olup olmad sonucuna ulalacaktr. nemli olan, kiinin tad amacn niteliidir. Burada bu hafif inaatn ne kadar sre boyunca kalaca nemli deildir. Nitekim baz hafif inaatlar 1-2 yldan daha fazla sreyle de yerinde kalabilmektedir. naat ile izlenen amaca, ksa bir srede ulalabilecei gibi bu srenin inaatn trne gre belirlenmesi gerekir. Ta ocandan ta karma durumunda karlan ta bir sre sonra bitecektir burada birka yl alma yapldktan sonra talar bir gn biteceinden bu bitme olay yani amaca belli bir sre iinde her ekilde ulalacandan bunu bir menkul inaat olarak kabul etmek gerekmektedir. Burada yaplan iin uzunluu veya ksal konu deildir burada nemli olan amacn geiciliidir. Geici bir sre iin oradan ta karacamz iin menkul inaattr. Kirac tarafndan yaptrlan bir banyo tesisatn dnelim; kirac olarak oturmaktayz fakat bu szlemenin de bir sonu vardr. Kendi evimizdeki gibi bir mlkiyet hakkmz yoktur. Bu szleme gnn birinde biteceinden banyo tesisatnn yaplmas geici bir amacn mahsuldr. Oturum 23 Takn naat (hocann makalesini bul oku) Takn inaat haksz inaattan farkldr. Haksz inaatta inaat bir bakasnn arazisi zerine yapld halde takn inaatta inaatn bir ksm inaat sahibinin arazisi zerinde, dier bir ksm ise, komunun yani bakasnn arazisinde yaplmaktadr. naatn tamam, komu tanmaz zerinde yaplmsa takn inaattan sz etmek mmkn deildir. Bu takdirde haksz inaat sz konusu olur. Takn inaat ile, inaat sahibinin arsasndaki esas inaat bu dier inaat ile, fiziki ve iktisadi adan bir ballk ilikisine girmektedir. Mesela inaat sahibi, komu araziye yapt inaatn bir ksmn tarabilmektedir. Kii yapt inaatn dier araziye tam olan ksmn kendi binasna bir geit ile balamaktadr (garaj, depo vs.. gibi inaat). Bu suretle aslnda birbirinden farkl olan iki tanmaz arasnda fiziki ve iktisadi bir ballk gereklemi olmaktadr. te fiziki ve iktisadi ballk meydana geldii iin burada artk bir takn inaat hali gereklemitir. Bir tanmazda yaplan inaatn, bu tanmazn snrlarn aarak komu tanmazn snrlarna tecavz etmesine takn inaat denir. Bu tecavz, konusu komu tanmazn yzeyine veya altndaki toprak ya da stndeki hava tabakasna yaplm olabilir. rnein bir inaatn temelinin, duvarlarnn, balkonlarnn yandaki komu araziye tamas sz konusu olduunda takn inaat gereklemitir.Takn inaat menkul olmayan inaatta konu olacaktr. MK 772. Maddesinde bu ngrlm ve menkul inaat asndan takn inaat konu edilmez. Btnleyici para ilkesine gre inaatn taan ksmnn tecavz edilen tanmaz malikinin mlkiyetine dahil olmas.. MK 725. Maddesi bir istisna getirmitir. Buna gre bir araziden dierine taan yani tecavz eden inaat veya imalat malikin yani dier komunun arazisi zerinde ayni bir hakka sahip olmas halinde, yapldklar arazinin btnleyici paras olacaktr. Takn ksmlar tapu ktne irtifak hakk olarak tescil edilecektir. naat haksz surette bir dier gayrimenkule tam ve bundan zarar gren bunu renmesine ramen 15 gn iinde itiraz etmemise, inaat yapann iyi niyetli olmas ve iinde bulunulan hal ve artlarn da bu taknln gereklemesine elverili olmas durumunda takn inaat yapan, muhik bir tazminat karlnda, tecavz ettii ksm zerinde ayni bir hak talep edebilir ve hatta bunun mlkiyetinin kendisine geirilmesini dahi talep edebilir. MK 725 deki inaat ve imalat BK 58 e gre daha dar kapsamldr. Buraya menkul inaat dahil edilmeyecektir. Takn inaat 2 durumda incelenir 1- Takn inaat sahibinin ayni hakka sahip olmas hali 2- Takn inaat sahibinin ayni hakka sahip olmamas hali

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

1-Takn inaat sahibinin ayni hakka sahip olmas: Takn inaat sahibi ile komu arazi sahibi arasnda daha nce takn inaata ilikin olarak araziye ait bir irtifak hakk kurulmu olabilir. Bu hakkn kurulabilmesi iin MK 781 maddesi hkmne gre taraflar arasnda yaplan szlemenin resmi ekilde yaplm olmas gerekir (yani tapu memuru nnde yaplmaldr). kinci olarak da bu resmi ekilde yaplan szlemenin tapu siciline tescil edilmesi gerekir. Bu suretle takn inaat sahibi, tecavz ettii komu arazi zerinde eer bir ayni hakka (szn ettiimiz irtifak hakkna) sahipse takn inaat bu inaatn yapld asl arsann btnleyici paras olacaktr. Bunun bir sonucu olarak takn ksm tapu ktne asl arsa sahibi lehine ve tecavz edilen arsa sahibi aleyhine bir irtifak hakk olarak kaydedilecektir. Burada araziye ilikin arzi bir irtifak hakk kurulmutur. Bu hak gereince komu arazi maliki takn inaata katlanma devi altna girmitir. Takn inaat sahibinin sahip olaca ayni hak bir arzi (araziye ilikin) irtifak olmak dnda bir st hakk olarak da kabul edilebilir. Burada bir ahsi irtifak hakk ile tanmaz yk ve rehin haklarna da bu kapsamda rastlamak mmkndr. Komu arazi maliki ile, inaat sahibi, ayrca aralarnda ahsi nitelikli bir szleme de yapabilmektedirler. Bu szleme gereince komu malik, szlemede taraflar arasnda kararlatrlm sre iinde MK 683. Maddesi hkmne dayanarak el atmann nlenmesi davasn aamayacaktr. Nitekim katlanma borcu, el atmann nlenmesi talebinden ayn zamanda belirli bir sre boyunca feragat etmeyi de kapsamaktadr. ahsi nitelikteki bu katlanma borcu tayan szlemenin yaplmas ayrca zel bir ekle de tabi deildir. Sadece taraflarn ilgilendiren ahsi nitelikte bir szlemedir. Komu arazi konusunda maliki ve malikin miraslarn balar. 2-Takn inaat sahibinin ayni bir hakka sahip olmamas: naat sahibi, komu araziye ayni bir hakka sahip olmakszn tam, el atm olduu durumlarda esas itibariyle szn edebileceimiz durum burada bir haksz inaatn olduu ynndedir. Bu nedenle mlkiyet hakkna el atlan komu tanmaz maliki 683. Maddeye dayanr ve bu madde gereince el atmann nlenmesi davasn aabilir. Ancak kanun koyucu yine de baz artlarn gereklemesi halinde, baz haklar inaat sahibine tanmaktadr. Buna gre yine 725. Maddenin ikinci fkras kapsamnda komu malik takn inaat rendii tarihten itibaren 15 gn ierisinde itiraz etmemise ve inaat sahibi de iyi niyetliyse, alaca muhik bir tazminat karlnda inaat sahibi tecavz edilen ksm zerinde, bir ayni hak tanmak veya bu ksmn mlkiyet hakkn salamak mecburiyetindedir. Burada takn inaat sahibi iyi niyetli olmaldr. Bu iyi niyet, MK 3 maddesi hkmnde ngrlen sbjektif iyi niyet anlamnda bir iyi niyettir. Tam olduu arazinin kendisine ait olmadn bilen veya bilmek durumunda olan ahs, iyi niyet iddiasnda bulunamayacaktr. yi niyet artnn konulmasyla bilerek snr ap komu arazi zerine taan inaat sahibinin komu tanmaz malikinin duyarsz kalmasn bu suretle istismar ederek bundan yararlanlmasnn nlenmesi amalanmtr. naat sahibi eer kt niyetliyse komu malik, takn ksmn kaldrlmasn bu szn ettiimiz 15 gnlk sre iinde, talep etmemi bile olsa, her zaman bu talebini gerekletirebilecektir. Komu malike bu suretle tannm olan el atmann nlenmesini talep hakk herhangi bir zaman am sresine tabi tutulmamtr. Arsasna taan miktar, yapaca zel bir itiraz ile bir ekle balamak da sz konusu deildir. Bunun zmnen dahi olsa, yaplmas mmkndr. Oturum 24 tirazn muhatab takn inaat sahibi, inaat mtaahidi olabilir. tiraz, zarar gren arsa maliki, bu arsa zerindeki intifa hakk, stna hakk, rehin hakk sahibi ve hatta kirac dahi olabilir. yi niyetli inaat sahibi 15 gnlk srenin komu malik tarafndan kullanlmadan geirilmesi halinde seimlik bir hakka sahip olmaktadr. Bu seimlik hak yenilik dourucu bir hak niteliindedir. Bu kapsamda, inaat sahibi, muhik bir tazminat demek suretiyle dilerse tecavz edilen ksm zerinde lehine ayni bir hak kurulmasn gerekletirebilir veya isterse o ksmn mlkiyetinin kendisine geirilmesini talep edebilir. Buradaki ayni hak, nitelii itibariyle bir irtifak hakkdr ve seimlik hakkn kullanan inaat sahibine kar arsa maliki, borcunu yerine getirmez ise, inaat sahibi mahkemeye bavurabilecektir. Hakim burada, mlkiyet hakkna veya irtifak hakkna karar verecektir. Karar, yenilik douran bir karar niteliindedir yani inai nitelikte bir karardr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

st Hakk MK 726. Maddesi sz konusu olmaktadr. Bir arsann altnda veya stnde yaplan veya onunla devaml suretle birletirilen inaat ve imalat tapu siciline irtifak hakk olarak tescil edilmek zere, baka bir malikin mlkiyetinde de olabilecektir. MK 826. Maddesinde malik nc ahs lehine arsann stnde veya altnda inaat yapmak veya mevcut olan bir inaat muhafaza etmek yetkisini salayan bir irtifak hakk kurabilmektedir. Demek ki st hakk bir kimseye bir baka kimsenin arazisi zerinde veya altnda inaat yapmak veya yaplm olan bir inaat muhafaza etmek yetkisini veren bir irtifak hakkdr. MK 726. Maddesi st hakk, MK 826. Maddesi ise inaat hakkn dzenlemitir. Bunlar hukuki nitelik itibariyle ayn messeseyi ifade eder. st hakkna dayanlarak yaplan inaatta, zerinde inaat yaplan arazinin maliki ile inaatn maliki birbirinden farkl kimselerdir. naat sahibi, inaatn zerinde yaplm olduu araziden bamsz surette mlkiyet hakkna sahiptir. Bu tr inaat, btnleyici para ilkesine bir istisna getirmekte ve arazi malikinin mlkiyetine tabi olmamaktadr. Arazi maliki, st hakk sahibinin arazisinde yapaca veya yapm olduu inaata katlanmak durumundadr. st hakkna dayanlarak yaplan inaat, sadece bina ve bina benzeri yaplardan da ibaret deildir.Arazinin altnda veya stnde yaplan ve bununla srekli olarak devaml olarak birletirilmi olan her trl yap, inaat kavram kapsamndadr, rnein bir ev ya da fabrika binalar, antlar, kanallar, kprler Buna karlk st hakkna dayanlarak bir menkul inaatn yaplp yaplmayaca tartmaldr. naat, ayn zamanda st hakk kurulmadan yaplm olabilecei gibi, kurulduktan sonra da yaplabilir. st hakk, zel mlkiyete tabi tanmazlarda kurulabildii gibi, kamu mlkiyetine tabi tanmazlarda da idarenin buna izin vermesi artyla kurulabilir. st hakk,hukuki nitelii asndan bakldnda, bir irtifak hakkdr. Bunu da MK 726 ve 826. Maddelerinden karyoruz. Buradaki irtifak hakk,arzi, ahsi veya karmak irtifak haklar olarak grlebilmektedir. st hakk sahibi bu hakkna dayanarak inaat zerinde bir mlkiyet hakkna sahiptir. Bu husus, 726. Maddeden anlalmaktadr. naat zerindeki mlkiyet hakk st hakk ile sk bir bamllk iindedir ve hukuki neticelerine tabidir. Bu nedenle inaat zerindeki mlkiyet hakk, st hakkndan bamsz surette tek bana bakasna devredilemez. Mlkiyet hakk sadece, st hakk ile birlikte devredilebilmektedir. naat sahibi, inaatn maliki olduundan, tanmaz malikinin hak ve devlerine sahiptir. Bu nedenle, malikin sahip olduu mlkiyet ve zilyetlik davalarn ama hakk vardr ve hakknda da tanmaz malikinin ve yap sahibinin sorumluluuna ilikin hkmler (MK730- BK58) sz konusudur. Sona ermesi: st hakk, irtifak hakknn sona ermesine ilikin hkmleriyle ortadan kalkar. MK 785. Maddesi bu yndedir ve irtifak hakk sicildeki kaydn terkini veya ilgili tanmazlardan birinin tamamen yok olmas halinde sona ermektedir. st hakknn sona ermesiyle birlikte btnleyici para bamllk ilkesi gereince gerekleir. Ve yaplan inaat kendiliinden zerinde bulunduu arazinin btnleyici paras haline gelir. Bu suretle inaat, asl tanmazn yani arazinin malikinin mlkiyetine geer. Buna gre st hakk, sresinin bitiminde yaplar arazi malikine dner ve arazinin btnleyici paras haline gelir. Bu durumda arazi sahibinin inaat karlnda st hakk sahibine deyecei tazminat, st hakk szlemesindeki hkmlere gre zmlenir. Szlemede hkm yoksa, MK 721 724 madde hkmlerinde ngrlen, kendi malzemesiyle bakasnn arsasna iyi niyetle inaat yapan kiiye ilikin hkmler uygulanr. Bir evin, muhtelif katlar zerinde st hakk kurulamayacaktr. Kanun bir binann eitli katlar, daireleri, odalar zerinde st hakk kurulmasn engellemektedir. Bu kural bir istisna tekil etmektedir. Ve ylesine ki Kat Mlkiyeti Kanunu ile dahi bu husus ortadan kaldrlamaz. Mecra, su gaz elektrik enerjisi gibi maddelerin, nakline ve datmna yarayan teknik tesisata denir. Mecra MK 727. Maddesi hkmnde sz konusu edilmitir. Bu madde hkmnde , elektrik gaz su gibi eylerin mecralar konu edilmitir. Oysa burada su, gaz, elektrik enerjisi ve benzeri kavram iine su ve gazdan baka, petrol, ya, basnl hava gibi maddeleri, elektrik, buhar stmas, stma enerjisi gibi daha yeni daha gncel unsurlar da kuvvetler de artk girmektedir. Mecrann mlkiyeti ise bu ii yapan mteebbisin mlkiyetindedir ve mecra teebbsn bir teferruatdr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Oturum 25 Tanmaz Mlkiyetinden Doan devler Tanmaz mlkiyet hakk ierii itibariyle baz yetki ve devlerden meydana gelmektedir. Malik bu takyidatlara (devler) uygun bir ekilde hareket etmekle ykmldr. Mlkiyet hakknn ieriinde yer alan devler hukuki takyidattr. Bu snrlamalar, mlkiyet hakknn mahiyeti icab mlkiyetin tand baz yetkileri de snrlandrmakta ve mutlak hak sahibi diledii ekilde hareket edememekte, tasarruflarnda dahi mlkiyet hakkn mutlak hakknn salamas gereken unsurlar diledii kadar serbeste kullanamamaktadr. MK 731. Maddesi tanmaz mlkiyetinin kstlamalarndan bahsetmektedir. Bu snrlandrmalar ikiye ayrlr Kanuni snrlandrmalar radi snrlandrmalar

Gayrimenkul mlkiyetinin takyidleri olarak sadece malikin iradesi ile yapt hukuki ilemler ile kendi yetkisine bizzat getirmi olduu snrlandrmalar dnmeliyiz. MK 731. Maddesine gre, devleri inceleyecek olursak, Madde 731 - Tanmaz mlkiyetinin kanundan doan kstlamalar, tapu siciline tescil edilmeksizin etkili olur. Bu kstlamalarn ortadan kaldrlmas veya deitirilmesi, buna ilikin szlemenin resmi ekilde dzenlenmesine ve tapu ktne erh verilmesine baldr. Kamu yarar iin konulan kstlamalar kaldrlamaz ve deitirilemez. Doal devler mlkiyet hakknn ieriini kanunlarla snrlandrmaktadr. Kanunda kanyan kanunda bulmayan herhangi bir takyidat, bir dev olarak ne karlamaz. Yani kanunda yazmas zaruridir. Bu zorunluluk, mlkiyet hakknn anayasal gvencesinden (35. Madde) kaynaklanmaktadr. Mlkiyet hakkndan doan devlerin, malikin ey zerindeki maddi yani fiili ve hukuki tasarruflarn snrlamakta, takyid etmektedir. Malikin eya zerindeki maddi yani fiili tasarruf yetkisi, eyi kullanma, elinde bulundurma ondan gerei gibi yararlanmay karlar. Buna karlk hukuki tasarruf yetkisi ise eyin mlkiyetini bir bakasna geirme, devir ve temlik ilemlerini bu suretle yapmaktan ibarettir. Malikin tanmaz zerindeki tasarruf yetkisinin kanuni olarak snrlandrmasnn en bata gelen rnei kanuni ufa hakkdr. Madde 732 - Payl mlkiyette bir paydan tanmaz zerindeki payn tamamen veya ksmen nc kiiye satmas halinde, dier paydalar nalm hakkn kullanabilirler. Ancak MK ve dier kanunlar, malikin maddi (fiili) tasarruf yetkisini snrlayan eitli farkl hkmler de iermektedir. Malikin maddi tasarruf yetkisini snrlayan devler, hukuki tasarruf yetkisini snrlayan devlere nispetle ounluktadr. devler konularna, hukuki niteliklerine, meydana geli tarzlarna gre eitli ekilde snflandrlmaktadr. Her eyden nce mlkiyet hakkn snrlayan devler, konularna gre ele alndnda 3 eit dev gze arpar. Bunlar,

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

yapmama (kanma) devi katlanma devi yapma devidir.

Yapmama devi gereince malik mlkiyet hakkn kullanrken baz davranlardan kanmak, baz davranlar yapmamak zorundadr. rnein ehrin ortasnda bir tanmazmz var, ehirde topluluk yaants sz konusu. Bu ortamda tek bamza olmadmza gre evreye dikkat etmek durumundayz. Bunun en banda rnein pis kokular samamak, pleri sokaa atmamak gibi eyleri yapmamak zorundayz. Bu devler mevzuat tarafndan belirlenmitir. naat snrlarna tecavz etmemek de bu kapsama girer. Yani malik hukuk dzeninin yasaklad bir davrantan kanmak zorundadr. Katlanma devi gereince malik, mlkiyet hakkna bakalarnn yapabilecei baz mdahaleleri ho grmek, bunlara tahamml etmek zorundadr. MK 744 kapsamnda zorunlu mecralar bal altnda bu incelenmitir. Madde 744 - Her tanmaz maliki, urayaca zararn tamamnn nceden denmesi kouluyla, su yolu, kurutma kanal, gaz ve benzerlerine ait borularn, elektrik hat ve kablolarnn, baka yerden geirilmesi olanaksz veya ar lde masrafl olduu takdirde, kendi arazisinin altndan veya stnden geirilmesine katlanmakla ykmldr. Mecra geirilmesinin kamulatrma kurallarna bal olmas halinde, bu Kanunun mecralara ilikin komuluk hkmleri uygulanmaz. Mecray geirme hakk, hak sahibinin istemi zerine ve giderleri demesi kouluyla tapu ktne tescil edilir. Malik baz artlarda 3. ahslarn kendi tanmazna girmesine de msaade etmek zorundadr. Yapma devi gereince malik, mlkiyet hakkn belirli ahs veya toplum yararna kullanmak veya tanmaz maln, gvenlik ve zabta kurallarna uygun biimde bulundurmak zorundadr. Bir veya birka kiinin veya daha geni toplum menfaati iin konulmu olan devler ilke olarak zel hukuk, toplumun tamam iin konulmu devler ise kamu hukuku nitelikli devlerdir. Bu kapsamda mlkiyet hakknn ieriinde yer alan ve dolaysyla malike yklenen devler, hukuki nitelikleri bakmndan kamu hukukundan doabilecei gibi, zel hukuktan da doabilir. Kamu hukukundan doan devlerde toplum yarar korunmaktadr. Bunla birlikte kamu hukukundan doan devlerin hukuk devleti ilkesi uyarnca hukuka uygun olmas gerekir. Kamu hukuku kaynakl bir devin hukuka uygunluundan sz edebilmek iin, iki artn gereklemesi gerekir; 1) ekli artlar 2) Maddi artlar ekli art dediimizde bu devin bir kanun hkmne dayanmas gerei anlalr. Bu husus, MK 35. Maddesi 2. Fkrasnda hkme balanmtr. Ayrca 683. Maddesinde de bu sz konusudur. Anayasann 35. Maddesinde de yine ayn ekilde mlkiyet hakknn ancak kanunla snrlandrlabilecei hkme balanmtr. Mlkiyet hakkndan doan devler, dou ekillerine gre ; 1) Dorudan doruya devler 2) Dolayl devler olarak ikiye ayrlr

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Dorudan doruya dev dediimizde bir zel hukuk ya da kamu hukuku ilemine gere kalmakszn kanun hkm gerei olarak malike dorudan katlanma yapmama veya yapma devinin yklendii durumlardr. Dolayl devlerde ise bir kanun hkm, belirli bir hakkn elde edilmesi veya kurulmas iin bir tanmaz malikine baka bir tanmaz malikine kar, belirli bir talepte bulunma hakk vermektedir. Bu talep kanuni bir taleptir. Kii, malike kar byle bir talebi ileri srmedike malik, herhangi bir dev yklenmi olmaz. Dolayl devlerde malik, kanun gerei ancak hak sahibi kiinin talebi sonunda bir hakkn domasna katlma devini yklenmektedir. Yani bir baka ifadeyle dolayl dev, mlkiyetin kanundan doan dolayl takyidi ancak hak sahibinin talebi zerine meydana gelmektedir. Malikin yklendii dev, nitelii itibariyle eyaya bal bir bor niteliindedir. Tanmazn sahibi, kim olursa olsun bu dev yani bu bor, bu malike aittir. Dolayl devlere, bu devler yerine getirilmekle bir irtifak hakk doduu gerekesiyle bunlara kanuni irtifaklar denilmektedir. Oturum 26 devler arasndaki Benzerlikler ve Farkllklar Kamu hukuku ile zel hukuk niteliindeki devlerin ortak ve benzer ynleri bunlarn MK 731. Maddesi hkmne gre, tapu siciline tescil edilmelerinden domaktadr. MK 731. Maddesi kapsamnda mlkiyetin kanuni takyidleri ad stnde kanuni snrlama olduuna gre, tapu siciline kaydedilmelerine gerek olmakszn geerlidirler. Tapu siciline tescil edilmeden doan devler sadece dorudan doruya kanundan doan devlerdir. rnein 732. Madde gereince, mterek mlkiyet ilikisinde bir paydan payn 3. ahsa satmas halinde, dier paydalar lehine doan kanuni ufa hakk byledir. zel hukuk nitelikli devler, resmi bir senetle veya tapu sicilinin irtifaklar stununa tescil ile ortadan kaldrlr veya deitirilir. Kamu nitelikli devler, taraflarn hukuki ilemleri vastasyla ortadan kaldrlamayaca gibi, bunlarn deitirilmesi de mmkn deildir. zel hukuk nitelikli devleri koyan hkmler emredici nitelikli deildir. Bunlar sadece dzenleyici nitelikte hkmlerdir. Bir dier fark, malikin bunlara uygun hareket etmesi gerekir. Etmemesi halinde uygulanacak meyyide ve dava hakk ynnden kendisini gstermektedir. zel hukuk nitelikli devlerde hak sahibi malike kar devine uygun hareket etmesini salamak ynnde adli yargda bir dava hakkna sahiptir. Bu gibi ihtilaflar genel mahkemelerde grlr. Buna karlk kamu hukuku niteliindeki devlerin ihlalinde fertlere adli yargda dava ama hakk tannmamtr. Burada yetkili makam, idare veya idare mahkemeleridir. Ayrca bu makam resen hareket eder ve burada ilgililer de idareye bavurarak malikin devlerini yerine getirmesini isteyebilirler. zel hukukta szn ettiimiz bu devler en bata komular ve belirli kimseler hakknda konulmutur. Bundan teye daha geni yani komuluk dzeyini aan bir evre de sz konusu edilebilir. Ve nc olarak da toplumun tamamnn yararna olmak zere devler olabilir. Yakn evreyi ele alacak olursak ncelikle komu yararna devlere bakalm. 1. Komu yararna devler Tanmaz mlkiyetinin ieriini oluturan devlerin banda komuluk ilikilerinden doan devler gelir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

1- Tanmazn takn kullanmndan doan sorumluluk (Makale) Madde 737 - Herkes, tanmaz mlkiyetinden doan yetkileri kullanrken ve zellikle iletme faaliyetini srdrrken, komularn olumsuz ekilde etkileyecek taknlktan kanmakla ykmldr. zellikle, tanmazn durumuna, niteliine ve yerel adete gre komular arasnda ho grlebilecek dereceyi aan duman, buu, kurum, toz, koku kartarak, grlt veya sarsnt yaparak rahatszlk vermek yasaktr. Yerel adete uygun ve kanlmaz taknlklardan doan denkletirmeye ilikin haklar sakldr. Bir kimse mlkini kullanrken ve zellikle snai iler yaparken, komusuna zarar verecek her trl taknlktan kanmaya mecburdur. zellikle zarar veren ve tanmazn bulunduu yere, mahiyetine, mahalli rf ve adetlere gre komular arasnda hogrlebilecek dereceleri aan bir ekilde grltler, sarsntlar vs durumlar zellikle yasaklanmtr. Bu madde ile kanun koyucu, komuluk ilikileri nedeniyle mlkiyet hakknn ieriini hem pozitif hem de negatif adan snrlamtr. MK 737. Maddesine gre kanun koyucu bir taraftan malikin davranlarnn etki ve sonularn, kendi tanmaznn dikey ve yatay snrlarn aarak komusunun tanmaznda gsterebilecei zararlarn tespiti veya hangi oranda faaliyet gsterebileceini belirlemekte, dier taraftan kiinin kendi tanmaz dnda, komu tanmaz malikinin yapaca faaliyetlerin etki ve sonularna bu malikin hangi dereceye kadar katlanmas gerektiini dzenler. Bu nedenle komuluk hukuku ve komuluk ilikileri kapsamnda tanmaz malikine 3 trl dev yklenmektedir; Bunlar - Yapmama - Katlanma - Yapma devleridir. Bylece tanmaz maliki, komularna kar mlkiyet hakkn kullanmaktan belirli lde kanmak yani baz davranlarda bulunmamak, baz faaliyetleri yapmamak zorundadr. Bunlarn banda rnein tanmaznn snrna aa dikmemek, kar tarafn gneini kapatmamak bunun gibi komunun snrnda bir yap yapmamak, toprak kaymalar neticesinde tecavz tehlikesini yaratmamak gibi hususlar rnek verebiliriz. Malik komusunun kendi mlkiyet hakkn kullanrken baz davran ekillerine de belirli llerde katlanmak durumundadr. Nihayet tanmaz maliki komularna kar baz mspet davranlarda bulunarak ve zellikle belirli katklarda getirecek edimlerde bulunarak (mesela iki tanmaz birbirinden ayran it gibi eylerin yaplmasna katk salayarak) yapma devini yerine getirecektir. MK 737 ye gre, tanmaz malikinin komuya kar kanmas yani yapmamas gereken davran ve faaliyetleri dzenlenmitir. Bir tanmazn kullanlmas, iletilmesi ve mahiyeti icab etkilerini komu tanmaz zerinde gsterebilecek nitelikteki unsurlar burada belirlenmitir. Tanmazn iletilmesi kullanlmas veya onarlmas srasnda meydana gelen toz, duman, koku gibi eyler, bu gibi unsurlar o tanmazn snrlar iinde tutmak, komu tanmaza gemesine olabildiince engel olmak (tam olarak engellenmesi mmkn deildir) gibi devler Bir komunun katlanma devlerinin snrlarn tespit etmek sz konusudur. Katlanmann da bir snr olmaktadr. ki komunun da menfaatleri gzetilerek adil bir dengenin kurulmas gerekir. 737 kapsamnda tanmazn,iletilmesi kullanlmas dolaysyla ortaya kan ve komu tanmaz zerinde etkili olan mutad, olaan oluumu amayan bir derecede kalmaldr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

737 ye konu ettiimiz tanmazlar olaan olmasnn yani maddi olmasnn yan sra bir de manevi nitelikte de olabilir. Manevi taknlklar kapsamna grlt, sarsnt ve bunlardan doan neticeleri rnek vermek mmkndr. Tanmaz malikinin takn davran yoluyla hareketine kar komu tanmaz maliki eitli dava yollaryla korunmaktadr. Komu her eyden nce 730. Madde yani gayrimenkul malikinin sorumluluu hkmleri kapsamnda dava aabilir. Bylece zarara urayan veya urama tehlikesinde olan kimse, komu malikten eski halin iadesini ve tehlikenin ortadan kaldrlmasn isteyebilir. Veya gerekli tedbirlerin alnmasn isteyebilir. Ayrca bir zarara uram ise bunun da tazmin edilmesini isteyebilir. Malikin zarar veren veya zarar verme tehlikesi douran takn davranlarnn kusurlu bir davran olmas art deildir. 737 maddesi kapsamnda tanmaz malikinin sorumluluunu hkme balayan 730. Madde hkm, 737 nin bir zel uygulama alandr. Komu, takn davran ve mdahalede bulunan malike kar bu davran ayn zamanda zilyetlie de bir mdahale tekil ettiinden zilyetlik davalarna da dayanabilir. Zilyetlik davalar, fiili bir durum olan zilyetliin korunmasna yneliktir. u halde zilyetlik davas zilyet mlkiyet hakknn tespiti asndan tamaz. Komuluun geni anlalmas gerekir. Bu kavramdan sadece corafik olarak yan yana olmak deil ayn zamanda belirli bir evreye ait olmak asndan geni alglamak gerekir. Oturum 27 Kaz ve Yaplar Madde 738 - Malik, kaz ve yap yaparken komu tanmazlara, onlarn topraklarn sarsmak veya tehlikeye drmek ya da zerlerindeki tesisleri etkilemek suretiyle zarar vermekten kanmak zorundadr. Komuluk hukuku kurallarna aykr yaplar hakknda takn yaplara ilikin hkmler uygulanr. MK 737. Maddesi komu tanmaz maliklerinin takn davran ve mdahalelerini genel nitelikte bir hkm olarak yasaklamtr. Oysa 738. Madde daha zel nitelikli bir hkm olup malike kendi tanmaznda yapaca kaz ve inaatlarla komu tanmaza verebilecei zararlar yasaklamaktadr. Bu nedenle tanmaz maliki, arazisinde kaz yani hafriyat ve yap yani inaat yaparken komu tanmaza zarar verebilecek davranlardan kanmak zorundadr. Aa dal ve kkleri Tanmaz malikine yklenilen yapmama yani kanma devlerinden biri de bitki ve aalarn, dal ve kkleriyle, malik gayri menkulne dikmi olduu aalarn dal ve kklerinin komu tanmaza geerek bu tanmaza zarar vermesini nleyecek tedbirleri almak ykmllndedir. Bu davran ekline aykr harekette bulunan malikten komu tanmaz maliki, aa dal ve kklerinin mnasip bir sre ierisinde kaldrlmasn talep edebilir. Malik bu sre zarfnda bunu gerekletirmez ise komu bunlar kesebilir ve enkazn da kendisine alarak mlkiyetine geirebilir. Burada zellikle baz aalar vardr ki kkleri ok derinlere iner, bu hkm tanmazlarda nem tar. Derinlere inen bu kkler komu malikinin temelini zorlayarak byk bir zararn meydana gelmesine sebep olabilir. Doal olarak Akan sular MK nn 742 ve 666. Maddesi gerei olarak sularn tabii akn dzenlemektedir. Buradaki hak ve devlerin temelini, suyun topran yapsna uygun, tabii ak tekil etmektedir. 742. madde gereince topran stnde ve altnda tabii ekilde bulunan sular st ve alt tanmaz olarak ele alnmal ve yukardaki tanmazdan akan sular tabii akntlar erevesinde alt tanmaza gidebilmelidir. Bu madde mevkii itibariyle yukarda bulunan arazi malikine tabii sularn akn komunun zararna olacak biimde deitirmemek, bozmamak mkellefiyeti yklemektedir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Madde 742 - Tanmaz maliki, st taraftaki araziden kendi arazisine doal olarak akan sularn ve zellikle yamur, kar ve tutulmam kaynak sularnn akna katlanmak zorundadr. Komulardan hibiri bu sularn akn dierinin zararna deitiremez. stteki arazi maliki, alt taraftaki tanmaza gerekli olan suyu, ancak kendi tanmaz iin zorunlu olduu lde tutabilir. Bu dev nitelii itibariyle kanunda dorudan doruya doan bir devdir bu nedenle tapu siciline tescil edilmesi gerekmez. Kanundan doduuna gre tescile gerek olmadan, kanun gerei olarak kendiliinden domaktadr. Komu kaynaklar kesmek ve kirletmekten kanmak Madde 757 - nemli lde yararlanlan veya yararlanmak amacyla suyu biriktirilen kaynaklar veya kuyular kaz, yap veya benzeri faaliyetler yznden ksmen olsun keserek ya da kirleterek malikine veya onda hak sahibi olana zarar veren kimse, bu zarar gidermekle ykmldr. Zarar kasten veya ihmal yoluyla verilmemise ya da zarar grenin de kusuru varsa hakim, tazminatn gerekip gerekmediini, gerekiyorsa miktar ve trn takdir eder. Tanmaz malikleri eitli kaz, inaat veya dier tesisleri yaparken komu kaynaklar kesmek veya kirletmekten kanmak ykmllndedir. Aksi halde bu nedenle meydana gelebilecek zararlardan dolay sorumludurlar. Kesilen veya kirletilen kaynaklar bu madde gereince nemli bir ekilde yararlanlan veya yararlanmak amacyla suyu tutulan veya biriktirilen kaynaklardandr. Burada tazminat iin zarar veren tanmaz malikinin kusuru aranmaz. Kusursuz sorumluluk vardr. Zorunlu Haklar Bu haklar kapsamnda tanmaz malikine komu tanmaz malikinin baz mdahale ve taleplerine katlanma devi yklenmitir. Zorunlu haklar sadece birbirine bitiik tanmazlar arasnda deil, daha geni olarak tanmazlar evresini ilgilendirmektedir. Malike katlanma devini ykleyen bu haklar olmakszn, komu tanmazlarn veya bunlar zerindeki yap ve tesislerin tahsis edildikleri amaca uygun bir ekilde kullanlmalar veya iletilmeleri de mmkn olamayacandan byle olduunda ar derecede de zorlanm olacaktr. Komu tanmaz lehine malike ykletilmi olan bu devlere kar kanun koyucu tam bir tazminat denmesini de ngrm bulunmaktadr. Zorunlu haklar kapsamnda, zorunlu mecra hakkn sayabiliriz. Burada komuluk ilikilerine dayanan mecra hakk sz konusudur. 744. Madde Madde 744 - Her tanmaz maliki, urayaca zararn tamamnn nceden denmesi kouluyla, su yolu, kurutma kanal, gaz ve benzerlerine ait borularn, elektrik hat ve kablolarnn, baka yerden geirilmesi olanaksz veya ar lde masrafl olduu takdirde, kendi arazisinin altndan veya stnden geirilmesine katlanmakla ykmldr. Mecra geirilmesinin kamulatrma kurallarna bal olmas halinde, bu Kanunun mecralara ilikin komuluk hkmleri uygulanmaz. Mecray geirme hakk, hak sahibinin istemi zerine ve giderleri demesi kouluyla tapu ktne tescil edilir. Zorunlu geit hakkn da sayabiliriz.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Madde 747 - Tanmazndan genel yola kmak iin yeterli geidi bulunmayan malik, tam bir bedel karlnda bir geit hakk tannmasn komularndan isteyebilir. Bu hak, ilk nce kendisinden bu geidin istenmesi nceki mlkiyet ve yol durumuna gre en uygun den komuya kar ve daha sonra bundan en az zarar grecek olana kar kullanlr. Zorunlu geit iki tarafn menfaati gzetilerek belirlenir. Tanmaz bir maln kullanlmas, iletilmesi veya bundan yararlanlmas, burada ikamet edebilmek, genel yola ulaabilmeyi gerektirir. Tanmaz ve onu takip eden tanmazlarn iinden bir geitin ana yola bir balantnn bulunmas gerekir. Geit hakk verilmediinde tanmaz sahibi geit hakkn ileri srerek komu tanmazlar arasnda en az zarar vermek suretiyle geit alabilecei tanmazdan yararlanmak durumundadr. Kanun bu suretle komu tanmazlara geit hakkna katlanmak mecburiyetini getirmitir. Bu dev de yine kanundan doan bir katlanma devi niteliindedir. Kanundan doduuna gre buna da kanuni irtifak hakk diyebiliriz. Zorunlu geit hakk kanuni bir irtifak hakk olarak dorudan doruya hak sahibinin talebi zerine komu tanmaz maliki ile yaplacak bir szleme veya mahkeme kararndan sonra tapuya ilenecek bir tescil ile doar. Zorunlu geit hakk da, zorunlu mecra veya kaynak hakk gibi kanuni bir irtifak hakkdr. Burada komunun zaruret iinde olmas kendisine bu kanuni hakk talep etme yetkisini vermektedir. Bu talep hakk, nitelii itibariyle eyaya bal bir hak niteliindedir. Komu tanmaz maliki ise, geit hakkna katlanmak devi ile ykml olduu iin onun bu devi eyaya bal bir bor niteliindedir. MK 747. Maddesi zorunlu geit hakkn dzenlemi bunun artlarn belirlemitir. Bu hakkn domas her eyden nce genel yola kmak iin yeterli bir yola sahip olmay gerektirmektedir. Genel yol, yetkili makamlarn umumun kullanmasna tahsis ettii ve kamudan her bir ferdin bal bana yararlanmaya yetkili olduu yollardr. Zorunlu geit hakknn domas iin bir dier art ise, tam bir tazminat demek artdr. nc art ise, geit isteyen tanmaz sahibinin bunu komu tanmaz malikinden talep etmesidir. Ayrca, tespit edilecek tazminatn pein olarak denmesi gerekir. Hakim bu artlar takdir edecektir. Geit hakk salanabilecek birden ok tanmazn bulunmas halinde, bu dev, geit vermek ile en az zarar grecek olan malike yklenilecektir. Burada irtifak szlemesinin yaplmas resmi ekle tabidir ve hakimin verecei karar inai nitelikte yenilik douran bir karardr. Zorunlu geit hakk tapu ktne tescili gerektirir ve tescil ise kurucu niteliktedir. Zorunlu geit ile, zorunlu mecra hakk arasndaki fark da bundan ibarettir. Komuluk ilikisinden duvarlar itler vs haricinde bir de bu masraflara katlma ykmll domaktadr. Her tanmaz maliki komuluk hukukundan doan yetkilerin kullanlmas iin gerekli ilere ve bunlarn dourduu masraflara bunlardan yararland lde katlmak zorundadr. MK 750. Maddesi, komu tanmaz maliklerine olumlu bir davran ve edimde bulunmak, bir eyi yapmak devini yklemektedir. Aslnda komuluk hukuku dediimizde ilke olarak maliklere komu zararna olabilecek, her trl davrantan kanma bunlar yapmama veya komu tanmaz malikinin etki ve sonularnn kendi tanmaznda dourabilecei belirli davranlara katlanmak devi yklenilmitir. Oturum 28 Herkes yararna konulmu olan devler MK 751 ve 753 maddeleri arasnda dzenlenmitir. Sadece komu veya mterek mlkiyet sahipleri yararna deil ama daha geni bir evre yararna malike baz katlanma ykmllkleri de mevcuttur. Malike yklenilen bu devlerden menfaati olan herkes yararlanabilir. Bu katlanma devi malikin hukuki tasarruf yetkisini deil fiili tasarruf yetkisini yani kullanma ve yararlanma yetkisini belirli bir oranda snrlandrmaktadr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

MK 683. Maddesine gre mlkiyet hakknn malike tanmaz malna gelebilecek her trl mdahaleyi ve zellikle 3. Kiilerin mala izinsiz girmesini yasaklamak yetkisi verilmektedir. Kanun koyucu malike bu yetkisini korumak amacyla ve hukuka aykr girileri nlemek maksadyla mlkiyet hakkna veya zilyetlie dayanan el atmann nlenmesi davalarn amak yetkisini tanmtr. (MK 683 ve 983) Malik 3. ahsn tanmazna girmesi dolaysyla ayrca zarara da uramsa BKnn haksz fiille ilgili hkmndeki artlar salanmsa verilen zararn tazmini cihetine gidilecektir. Kanun koyucu toplumun belirli bir kesiminin veya tamamnn yararn gz nnde tutmak ve baz nc kiilerin yapabilecekleri mdahaleleri nlemek zellikle tanmaza girme gibi davranlar nlemek maksadyla baz devler de getirmitir. MK 751 ila 753 maddeleri arasnda malikin yetkilerini snrlamak suretiyle yklenilen devleri dzenleyen hkmlerin hukuki nitelii tartmaldr. Ancak medeni kanunun 751. Maddesi hkm hem zel hukuk, hem de kamu hukuku niteliini tayan ift nitelikli bir hukuki norm niteliindedir. Buna karlk 752 ila 753. Maddeleri ile yklenilen zel hukuk asndan norm yani hukuk kural, giri katlarnda zel menfaatin korunduu bir hkm olup burada kamu yarar dncesi dikkate alnmamaktadr. 751 ila 753 hkmleri kapsamnda orman ve meralara girmekten sz edebiliriz. Madde 751 - Yetkili makamlar tarafndan bitki rtsn korumak amacyla yasaklanmadka, herkes bakasnn orman ve mer'asna girebilir ve oralarda yetien yabani meyve, mantar ve benzeri eyleri, yerel adetlerin izin verdii lde toplayp alabilir. Avlanmak ve balk tutmak iin bakasnn arazisine girme, zel kanun hkmlerine tabidir. Buna gre kanun tarafndan yasaklanmadka rf ve adetlere gre herkes bakasnn orman ve merasna girebilir, mantar veya benzeri ufak tefek yabani meyveler toplayabilir. Bunlar kendisine mal edinebilir. Avlanmak balk tutmak iin bakasnn arazisine girmek hakkndaki hkmler sakldr. Toplum yararna konulmu devler Mlkiyet hakknn ieriinde yer alan devlerin byk bir ksm toplum yani kamu yararna konulan devlerdir. Bunlar genellikle, kamu hukuku niteliini tayan kanunlarda dzenlenmitir. Bununla birlikte MK kapsamnda da su ve topran devri devi ve bir de topran slah asndan devler vardr. Toprak slah 755. Maddede dzenlenmitir. Madde 755 - Su yollarn dzeltme, sulama, bataklk yerlerini kurutma, yol ama, orman yetitirme, arazileri toplulatrma gibi iyiletirme ileri, ancak ilgili maliklerin ortak giriimleriyle yaplabilecekse, arazinin yarsndan fazlasna sahip bulunmak kouluyla maliklerin te ikisinin bu yolda karar vermeleri gerekir. Dier malikler de bu karara uymak zorundadr. Alnan karar, tapu ktnn beyanlar stununda gsterilir. Bu konulara ilikin zel kanun hkmleri sakldr. Bu gibi iler genellikle birden ok malikin yaplacak ie katlmasyla mmkndr. Nitekim bu iler yapld yerde sadece bir tanmaz malikini deil, birden ok tanmaz malikinin ve ayrca genel menfaate dnk olarak yaplmaktadr bu nedenle herkese bir katlanma ykmll getirmektedir. Ama burada topran slah yani iyiletirilmesidir. Burada btn maliklerin hepsinin katlm yani oybirlii aranmaktadr. 755. Maddenin ngrd topran slah eklindeki ortak ilerin yaplabilmesi iin ounluk kararyla kurulan zorunlu bir topluluk meydana getirilmekte ancak bu toplulua muhalif olanlarda dahil edilmektedir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Tanmaz Mlkiyetinin radi Snrlandrlmalar Buradaki snrlamalar hukuki ilemlerden yani en bata szlemelerden meydana gelir. Gayrimenkul mlkiyet hakknn kiinin iradesine dayal olarak snrlanmas bu suretle tanmaz maliki mlkiyet hakkndan doan yetkilerini zellikle mlkiyeti devir ve temlik yetkisini belirli bir oranda kendi iradesiyle snrlandrmaktadr. Buna karlk malikin fiili tasarruf yani kullanma, yararlanma yetkilerini snrlayan ilemleri ise kiisel nitelikli sonular douran ve eyin kullanlmasnn devri borcunu amalayan kira veya ariyet gibi szlemelerle yaplabilmektedir. Dier yandan snrl ayni haklarn,irtifak hakknn kurulmas da ayn ekilde kullanma ve yararlanma hakkn snrlamaktadr. te bu gibi ilemlerde hukuki tasarruf imkanlarn ve zellikle de temlik yetkisini snrlayabilmektedir. Bu kapsamda vereceimiz unsurlar, - Szlemeden doan uf-a hakk - tira (alm) hakk - Vefa (geri alm) haklar olmak zere 3e ayrlmaktadr. Bu szlemeler ahsi nitelikte olup tapuya erh edilerek, 3. ahslara kar sonular meydana getirebilmektedir. Ancak tapu ktne yaplacak erh, bu haklara ayni hak niteliini kazandrmamaktadr. Szlemeden doan ufa hakk Kanundan doan daha nce grdk. Burada szlemeden doan ufa hakk sz konusudur. MK 735. Maddesinde bu dzenlenmitir. Buna gre szlemeden doan ufa hakk tapu siciline erh verildiinde bu erh ile belirlenen sre zarfnda ve sicilde gsterilen artlar erevesinde herhangi bir malike kar ileri srlebilmektedir. Sicilde art gsterilmemi ise tanmazn satndaki arta riayet edilecektir. ey satldnda satc, satn alana bu durumu bildirmekle ykmldr. Oturum 29 ufa hakk tanmazn ufa ykmls tarafndan 3. Kiiye satlmas halinde ufa hakk sahibine, yneltilmesi gerekli olan tek tarafl bir irade beyan ile tanmazn mlkiyetinin ncelikle bu kiiye yani kendisine devredilmesini talep etme hakkn vermektedir. Zaten n alm syleyii de dier alclara oranla ufa hakk sahibinin bu ncelikle kendisine devredilmesini isteme hakkn gstermektedir. ufa hakk bir tanmazn tamam zerinde kurulabilecei gibi belirli bir hisse yani pay zerinde de kurulabilir. Mterek mlkiyet pay zerinde szlemeden doan ufa hakknn kurulmas mmkndr. Meydana gelen ufa hakk yani MK 736. Maddesinde konu edilen kanuni ufa hakk szlemeden doan ufa hakk tapuya erh edilse dahi ncelik tamaktadr. El birlii mlkiyetinde ortaklardan birinin ortaklk hissesi zerindeki ufa hakk mmkn deildir. Bu tip mlkiyette ortan ortakla tabi bir ey zerinde tasarruf edebilecei bir pay mevcut deildir. Buna karlk kat mlkiyeti konularnda akdi ufa mmkndr. Bunun gibi tanr mallar zerinde de ufa hakk konu edilebilmektedir. Tanr mallar zerindeki ufa hakk sadece taraflar asndan bir sonu dourmaktadr. Bunlarn 3. ahslara kar kullanlmas ileri srlmesi mmkn deildir. Ayrca tanr mallara ilikin ufa hakk, zel bir ekle de tabi deildir. Ancak ispat kolayl asndan yazl ekilde yapmak en uygun olan ekildir. Sat szlemesi konu deilse ufa hakk da konu olmayacaktr. Demek ki sat szlemesi dnda mlkiyetin devri borcunu ykleyen szlemelerde yani mlkiyetin el deitirmesi konu olduunda her seferinde ufa hakk sz konusu olmayacaktr. Sat dnda bu sz konusu deildir. Taraflar szlemede mlkiyetin hangi tip el deitirmede ufa hakknn kullanlacan belirleyeceklerdir. Ancak bu yetki snrsz deildir. ufa hakknn kullanlamayaca hallerin banda balama gelir. Szlemeden doan ufa hakk, karma balamalarda da ayn ekilde kullanlamaz. ufa hakknn eitleri ufa hakk her eyden nce ufa hakkn kuran ilemin eidine gre 2 ye ayrlr:

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

ufa hakk ya lme bal bir tasarrufa ya da salar aras bir szlemeye dayaldr. lme bal tasarruf olarak miras szlemesini syleyebiliriz. ufa hakk bu hakka konu olan eyi tanmaz mal veya tanr mal olmasna gre de ayn ekilde 2 ye ayrlr. Tanmaz mallara ilikin ufa hakk ve tanr mallara ilikin ufa hakk olmak zere bir ayrm sz konusudur. Ayrca hukuki ilemden doan ufa hakk, bu szlemede belirlenen artlarn nceden kararlatrlm olup olmadna gre yine 2 ye ayrlr. Bu kapsamda, adi ufa ve mevsuf ufa olarak bir ayrm vardr. Adi ufada soyut sat szlemesi yapld zaman ufa hakk sahibi ufa hakkn kullanarak alcnn satcya dedii bedeli aynen der. Bu suretle satc ile alc arasnda gerekleen artlar kapsamnda bir sat szlemesi gereklemi olur. Adi ufada ufa szlemesinde zel baz hkmler ngrmek konu edilemez. Burada sadece ufa hakk kararlatrlmtr bu nedenle adi ufada ufa hakk sahibinin alc hangi artlarla ve bedelle tanmaz almsa o artlar aynen yerine getirmek ve ayn bedeli demek mecburiyetindedir. Mevsuf ufa hakk ise snrl ufa hakkdr. Burada taraflar ufa szlemesinde bedel veya sre hakknda baz zel artlar kararlatrmaktadrlar. Mevsuf ufada ufa hakk bu bedel karlnda ve ngrlen sre ierisinde kullanlacaktr. Adi ufa ile mevsuf ufa hakknda bir rnek verelim rnek: A ile B arasnda X tanmaz iin bir adi ufa szlemesi yaplm ve bu tanmaz A 25.000 TL karlnda Cye satmtr. B ufa hakkn ancak bu 25.000 TLyi deyerek kullanabilir. Buna karlk szlemede taraflar sz geen tanmaz iin eer 15.000 TL bir bedel zerinde anlamlarsa B ufa hakkn kullanrken 25.000 TL deil 15.000 TL demek durumundadr. ufa hakknn kullanlmas ufa hakk yenilik douran bir hak olduuna gre tek tarafl yneltilmesi gerekli olan ve kar tarafa ulamas gerekli olan bir irade beyan ile hkm ve sonularn dourmaktadr. Bu nedenle zerinde ufa hakk kurulu olan tanmaz, 3. Kiiye satldnda ufa hakk sahibi, ufa hakkna ilikin iradesini tek tarafl olarak aklayacak, bu beyan ise kar tarafa ulat takdirde ufa hakk sahibiyle muhatab arasnda bir szleme, sat ilikisi kurulmu olacaktr. Adi ufada bu sat szlemedeki artlarn ayns olarak gzkmektedir. Yenilik douran her hak gibi ufa hakknn kullanlmas da bir irade beyan ile arta balanamaz. Ayrca bundan dnlemez. ufa hakk kime kar kullanlacaktr ? Tapuya erh edilmi olan ufa hakk ynnden muhatap, satlan tanmaz mlkiyetinin tapuya alc adna tescil edilmi olup olmamasna gre deiir. Eer tanmaz sattan sonra tapu siciline tescil edilmi ise muhatap sicilde grlen yeni malik yani alcdr. Demek ki ufa hakk da bu yeni malike kar kullanlacaktr ve ufa ilikisi de bu kii ile ufa hakk sahibi arasnda kurulacaktr. ufa hakk sahibi, bedeli bu yeni malike demek zorundadr. Buna karlk tapu siciline henz tescil yaplmamsa muhatap eski malik olup ufa hakk bu kiiye kar kullanlacak bedel de ona denecektir. ufa hakk tapuya erh edilmi ise, ufa hakk sahibi, eyaya bal bir hakka sahiptir. Buna karlk yeni malik eyaya bal bir bor altnda bulunduundan ufa hakk sahibi MK 716 gereince davay yeni malike kar aacaktr. Bu husus tapuya erh edilmi ufa hakknn tanmazn sonraki maliklerine kar da etkili olacan dzenleyen MKnn 1009 uncu maddesinin bir sonucudur. ufa hakknn kullanlma sresi: szlemede belirlenen sredir. Bu hak eer tapu siciline erh edilmi ise ufa hakk sahibi ufa hakkn satm rendikten sonra bir ay ierisinde muhataba kar kullanmak mecburiyetindedir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

tira (alm) hakk Hak sahibine hukuki bir ilem ile belirli bir sre ierisinde ve belirlenen artlar altnda tek tarafl bir irade beyan ile bir tanmazn mlkiyetinin devrini isteme hakkn salayan bir yenilik dourucu hak konu edilmektedir. tira hakk, itira hakk sahibine, bir tanmazn mlkiyetinin satn alma yntemi ile kazanma imkann vermektedir. Tanmaz mallar dnda tanr mallar hakknda da itira szlemesi yapmak mmkndr. Ancak ad stnde tanr mal olduundan burada itira hakkn tapu ktne erh etmek mmkn deildir. tira hakk sadece szlemeden doar. Oysa ufa hakk kanundan da doabilir. Kanundan doan herhangi bir itira hakk yoktur. MK 736. Maddesinde dzenlenen itira hakk, tapu siciline erh edilen itira hakkdr. tira hakknn artlarn dzenleyen szlemeye itira szlemesi denir. Bunla birlikte bu hak lme bal bir tasarruf yntemi ile de kurulabilmektedir. 262. Madde gereince bu hakkn geerli olabilmesi iin resmi ekilde yaplmas gerekmektedir. tira szlemesi itira hakk sahibine, szlemede ngrlen zaman iinde ve szlemedeki artlar altnda bir tanmaz tek tarafl irade beyan ile satn alma yetkisini verir. Kii mlkiyetin devrini ister. Tapu ktne erh edilmemi olan itira hakk taraflar arasnda sadece taraflar arasnda bor ilikisi kuran bir nispi haktr. tira hakk sadece muhataba yani satcya ve klli haleflere kar ileri srlmekte, tanmaz sonradan iktisap eden czi haleflere kar ileri srlememektedir. tira hakk tapu ktne erh edildiinde kuvvetlendirilmi ahsi haklar meydana getirmekte, ve erhte gsterilen sre iinde tanmaz iktisap edenlere kar ileri srlebilmektedir. Burada yine 736. Madde ve 1009 uncu maddeye gnderme yapyoruz. tira hakk szlemede ngrlen sre iinde kullanlacaktr ve tapuya da erh edilmi ise, 3. ahslara kar 736 gereince 10 yl sreyle etkilidir. 10 yln bitiminde tapu sicil muhafz tarafndan resen terkin edilir. 10 yln sonunda taraflar yeniden erh verebilirler. tira hakk, 10 yldan daha uzun bir sre iinde taraflarca kurulabilir. Ancak tapuya yaplan erhin etkisi 3. Kiiler asndan sadece 10 yldr. Vefa (geri alm) hakk Tanmaz bir maln bakasna temlik edilmi olmas halinde bu ahs szlemede kararlatrlan artlarla ve tek tarafl bir irade beyan ile geri almasna imkan veren yenilik douran bir haktr. Byle bir yneteme ekonomik nedenlerle bavurulur. Malik tanmazn ekonomik gereksinimler nedeniyle bakasna temlik etmek mecburiyetinde kalabilir. Ancak kendisine tannan vefa hakk sayesinde ileride borlarn dediinde mali durumu dzeldiinde tek tarafl bir irade beyan ile daha nce temlik etmi olduu tanmaznn mlkiyetini tekrar kazanabilir. Taraflar vefa szlemesi yapmaktadrlar ve vefa hakk genellikle sat szlemesinde tali yani bir yan anlama ek szleme mahiyetindedir. Bu vefa hakknn geerli olmas iin bunun da BK 213 gereince yazl ve resmi ekilde yaplmas gerekir. Bu resmi szlemeyi yapacak olan makam, tapu memurudur. Buna karlk Yargtayn baz kararlarnda bu resmi ekildeki ilemin noterler tarafndan da yaplabilecei kabul grmektedir. Bu hak ahsi nitelikte bir haktr. Tapuya erh edilmezse sadece muhatab ve klli halefleri balar .Tapu ktne erh verilmise bu defa kuvvetlendirilmi bir eyaya bal hak nitelii ortaya kar. Bundan sonra tanmaz iktisap edenlere kar da bu hak ileri srlebilecektir. Hak sahibi vefa hakkn kullanarak muhatap ile arasnda bir sat ilikisi meydana getirmektedir. Bu sat ilikisi gereince muhatap tanmazn mlkiyetini vefa hakk sahibine geirmek borcunu da stlenir. Eer devretmez ise muhatap 716. Madde gereince dava aabilir. Hakimin verecei karar kurucu nitelikte bir karardr ve bu karar ile vefa hakk sahibine mlkiyet 705 gereince geer. Mahkeme karar kesinletiinde tapu memuru tescili yapar. Bu tescil ise bildirici niteliktedir. Vefa hakk szlemede kararlatrlan sre iinde kullanlmas gerekir. erh edilmi vefa hakknn etkisi 10 yldr. Bu 10 yllk sre tapuya erh ile balar ancak 10 yl getikten sonra taraflar yeniden bamsz bir erh verebilirler.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Oturum 30 Tanmaz malikinin sorumluluu 730. maddede bu hkme balanmtr. Tanmazn takn kullanmndan zarar grebilecek durumlara kar komular korumaktan ibarettir. Malik tanmaz zerindeki mlkiyet hakkn kullanrken hukuk dzeninin kendisine ykledii devlere zellikle de zel hukuk kaynakl devlere uygun hareket etmekle ykmldr. Madde 730 - Bir tanmaz malikinin mlkiyet hakkn bu hakkn yasal kstlamalarna aykr kullanmas sonucunda zarar gren veya zarar tehlikesi ile karlaan kimse, durumun eski haline getirilmesini, tehlikenin ve urad zararn giderilmesini dava edebilir. Hakim, yerel adete uygun ve kanlmaz taknlklardan doan zararlarn uygun bir bedelle denkletirilmesine karar verebilir. Malikin bu devlere uymamas, mlkiyet hakknn takn kullanmn ifade eder. 730. Madde ayn zamanda komuluk hukukunu da dzenleyen kurallardan biridir.Tanmaz malikinin sorumluluu kusursuz bir sorumluluktur. Malik davranlarnda kusurlu veya kusursuz olsun meydana gelen zarardan sorumludur. Kusur art aranmadna gre malikin temyiz kuvvetine sahip olmas da zorunlu deildir. Malikin davranlarnda gsterdii dikkatsizlik, kusur derecesini bulmasa bile kusur aranmad iin dier artlar eer gereklemise sorumluluk doacaktr. Bununla birlikte zarar gren tanmaz malikinin kusurlu olmas halinde BK 41. Maddesi (haksz fiil) hkm devreye girebilecektir. MK 730. Maddesinin getirdii kusursuz sorumluluk hali zarar gren iin avantajlar tamakta bu suretle 41. Maddeye dayanmaya gerek kalmamaktadr 730. Madde yeterince karlamaktadr. Kusur sorumluluk art olmamakla beraber malikin bir munzam kusuru varsa bu husus illiyet bann kesilip kesilmemesinde tazminatn belirlenmesinde, zellikle zarar grenin kusurunun da mevcut olmas halinde tazminatn indirilip indirilmemesinde rol oynamaktadr. Kusursuz sorumlulukta sorumlu ahsn fazladan bir kusuru bulunduu takdirde zarar grenin kusurunu bertaraf eder, onun tam tazminat almas sonucunu dourur. Sorumlu ahs kusursuz olsa bile yine de tazminat demek zorunda kalacaktr. Burada malik BK 55- 56 ve 58. Maddeleri hkmlerine(bunlar tipik kusursuz sorumluluk halleridir), bunlarn sorumluluklarnn aksine artlarn gerekli kld zen gstermek ykmlln yerine getirdiini ispata mecbur deildir. Yani burada zen gstermi olduunu ispat etse bile dorudan doruya tanmazn maliki olmas nedeniyle sorumluluu olacaktr. Sorumluluk sebebi, sorumluluun kayna tartmaldr. 730. Maddede bir malikin hakkn tecavz etmesinden dolay bir zarara urayandan szedilmektedir. Mlkiyet hakknn kendisine tand yetki ve ykledii devler iinde kalan mesela kiinin arazisinde eer tarmsal bir faaliyet sz konusuysa onu eken bien veya bu ilemlerden herhangi bir ekilde yararlanan malik, takn bir davranta bulunmad srece bunlardan doan zararlardan sorumlu deildir. 730. maddenin konulmasnn sebebi, 737 de ngrlen komuluk ilikisine ait hkmlere bir meyyide getirmekten ibarettir. Sorumluluun artlar 2 tanedir. Mspet art Menfi art

Olumlu artlar Kullanlan mal tanmaz olmaldr. MK 730. Maddesi sadece tanmaz mlkiyet hakknn takn kullanlmasndan doan sorumluluu kapsamaktadr. Bunun lafzna gre tanmaz maliki hakknda sorumluluk, malik dnda snrl ayni hak sahipleri, sahip olduklar snrl hakkn verdii yetkileri takn bir ekilde kullanmalar halinde, bundan doan sorumlulua katlanmaktadrlar. Sorumluluun doumuna sebep olan tanmaz, zerinde mlkiyet hakknn kazanlm olduu bir tapulu tanmaz olmaldr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

kinci olarak bu tanmazn takn bir kullanm sz konusu olmaldr. Malik tanmazn normalin zerinde ar bir kullanma tabi tutmal bu suretle hakkn amal ve bu hakkn kullanm bir tecavz tekil etmelidir. Hukuka aykrlk unsuruna gelince, mlkiyet hakknn takn kullanm objektif hukuk kurallarna bir aykrlk tekil etmelidir. Taraflar arasnda bir szleme olduunda tanmaza ilikin alanlarda (730-BK 96) bunlarn meydana gelmesi gerekir. Zarar veya zarar tehlikesi sz konusu olmaldr. Takn kullanm ile komu bir zarara uramal veya zarara urama tehlikesi ile kar karya olmaldr. lliyet bann olmas gerekir. Yani zarar ya da tehlikesi ile mlkiyet hakknn takn kullanlmas arasnda uygun bir illiyet bann kurulabilmesi gerekir. Sorumluluk fiil ile meydana gelen zarar arasnda uygun illiyet bann kurulabilmesine baldr. Olumsuz artlar Sorumluluktan kurtulma yani. Sorumluluktan kurtulma hakknda kusursuz sorumluluk hallerinde dahi uygun illiyet ba sorumluluun kurucu unsuru olduundan illiyet bann kesilmesi halinde malik sorumluluktan kurtulacaktr. Uygun illiyet ban kesen sebepler 3 ekilde kendini gsterir 1. Mcbir sebep 2. Zarar grenin kusuru 3. nc ahsn kusuru 1. Mcbir sebep (burada da makale var) u ekilde toparlyor mcbir sebepleri; insanlar bunu tadadi olarak sayyorlar(deprem, sel diyerek). Ama byle yapldnda kar taraf buna itiraz eder u hususu saymamsn diye. Bu yanltr. Biz hocann makalesindeki yntemle u ekilde hareket edeceiz.Mcbir sebep dediimizde d kkenli bir olay olacak nk i kkenli olursa o beklenmeyen hal durumunu yaratr. kkenli olmas borluyu borcundan kurtarmaz, buna umulmayan hal denir. Kablolar deitirmezsek hi karmazsak birgn yangn kar. Buna mcbir sebep diyemeyiz nk i kkenlidir. Tamir ettirebilirdik. kkenli olmayacak d kkenli olacak. kkenlide borlu borcundan kurtulmaz. - D kkenli - ngrlemez - nlenemez - stesinden gelinemez (snavda sorarsa bu ekilde yaz makalede byle toplam)

2. Zarar grenin Kusuru Zarar grenin kusurlu davran malikin davrann geri plana atacak derecede youn ise illiyet ba kesilir. 3. nc ahsn kusuru Malikin iradesi dnda tanmaz kullanan 3. ahsn komuya verdii zarardan, malik sorumlu tutulamaz. Tazminat davasnda zamanam Burada 730 a gre zamanam BK 60. Maddesine gre haksz fiil zamanamna balanmtr. Davac, zarar ve faili rendii tarihten itibaren bir yl, ve her halde zarar verici takn davrann vukuundan itibaren 10 yl ierisinde tazminat davasn amak zorundadr. Eer bu zarar verici davran srekli olarak tekrarlanyorsa devam ediyorsa, tabiatyla en son hareketin yapld andan itibaren zamanam ilemeye balar. Zamanam sresi ancak zarar verici davrann sona ermesinden sonra balar.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Taknlklarn nlenmesi davas Kanma davas (men davas) Zararn giderilmesi davas alacaktr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN