ERMEN TERRZM Prof.

Justin McCarty Louisville niversitesi Tarih Blm retim yesi Tarihiler genellikle, gemiteki daha uzak konular zerinde almay tercih ederek, gnmzn tarihsel bir gerei olan terrizm ile ilgili tartmalara katlmak istemiyorlar. Buna karlk tarih tarafndan kabul edilemez olan Ermeni Kym (Genocide) nedeniyle tarihin bizzat kendisi, hem Ermeni terrnn sebebi hem de aresi olmaktadr. Ermeni terr maalesef tarihin yanl bir yorumunun grnts olarak kk salmtr ve bu manzara, sadece tarihi gereklere uygun olarak yenilgiye uratlabilir. Birilerinin terrist olmas iin pek ok sebep vardr ve belki onlardan bazlar inanlar gerei bu ii yapmak zorunda kalmlardr; ama, terristleri etkileyen asl saiklerin psikolojik ve ekonomik nedenler olduunu ou kii daha iyi bilir. Bununla birlikte her terrist, varlnn nedeni olan bir felsefeye ihtiya duyar, bu nedenle katleder ya da ldrr. ou kez tarih, terristlerin sklkla hem halk ve ilgili olarak her eyin mkemmel olduu ideal bir gemii hayal ettileri iin, hem de kin, garez ve dmanlklarn boaltmalarnda bir rol oynad iin, bunda nemli bir paya sahiptir. ster Viet Minh, ister Mau Mau, ister I.R.A. ya da tekiler olsunlar, terristler gerek veya vehmedilerek sonradan yarattklar zulme uramalarn ve intikam yeminlerini hatrlayarak dnya glerine saldrrlar. Fakat ou terristlerin masumiyetlerini gsterme arac olarak tarih, ok az bir paya sahiptir. Gnmz Ermeni terristleri kendi gerek mazuriyetlerini sadece tarihte bulmaktadrlar. Ermeni terristlerin amac, gemite yanl yaanan olaylar ile ilgili olarak intikam almaktr. Ermeni terrizminin uygulanabilir bir mazeretinin olduunu sylemenin imkan yoktur. Ermeni iddetinden yararlanmak, Trkiyeyi ve NATOyu kartrmak isteiyle, (eski) Sovyetler Birlii gibi (Bat ve ABD ekseninin dnda Trkiye baka seeneklere ynelmesin diye, ayn glerce de desteklenmemi midir ?) kimi gler Ermeni terrne destek salamaktadrlar. Ermeniler bu ii kendi balarna yapamazlar ve bir kazan da elde edemezler. Elde etmek istedikleri blgenin (Dou Anadolu) sadece kendi yurtlar olduunu iddia edemezler. Bugn milyondan daha az Ermeni, Sovyetler Birlii dnda yaamaktadr ve bunlarn yzde olarak ok az bir ksm yeni yaratlm olan Ermenistana (tarihi Ermenistan yani Dou Anadolu) gmek isteyebilir. Ermeniler en iyi tahminle bu nfusun ancak % 10unu oluturabilirler. Halbuki ayn blgede, Trk vatanda olan on bir milyon Mslman yaamaktadr. Ancak byk bir savan kmas sonucu on bir milyon Mslman nfus katledilir ve Anadoluda bir Ermeni devleti kurulur ki bu imkanszdr. Ayrca Ermeni terristlerin kendi halklarn boyunduruktan kurtarmak ya da daha iyi bir yaam iin savamak zorunda olduklar sylenemez. Hi kimse Trkiyede yaayan Ermenilerin politik basklar altnda olduklarn ileri sremez ve herhalde Trkiyenin Ermeni (kkenli) vatandalar haklarnda yazlar yazan terristler gerek Ermeniler deillerdir. nk Trk vatanda olan Ermeniler gnll olarak Trkiye Cumhuriyetinin bir paras olmulardr. Eer Ermeni terristler, gerekten, kendi kardelerini politik basklardan kurtarmak istiyorlarsa, Trkiyeye deil, dorudan Rusyaya (eski Sovyetler) saldrmalar gerekirdi. Bu durumda aktr ki, Ermeni terr gereki bir politik amaca sahip deildir. Erzuruma yada Elaz'a geri dnmek iin politik sylemler ortaya atmak ve kurnazca rtkanlk yapmak, Ermeni terrizminin sadece rvan almak isteinin bir rndr. Ermenilerin eitli ekillerde ve ok sayda Trk suladklar toplu kym olay tm insanlara atfedilmektedir, ama st derecede nemli olan iki iddia vardr. Bunlardan birincisi, Dou

Anadoluda bir Ermeni devleti kurulmas istemi Trkiye reddetmektedir; dieri ise Birinci Dnya Sava esnasnda ve daha sonra szde 1.5 milyon ya da fazla Ermeninin soykrma urad grdr ki, Trkiye tarafndan kabul edilmemektedir. Bunlar tarihi iddialardr. Doru olup olmadklar sorgulanmadan kabul edilen bu iddialar sadece Ermenilerin deil, Bat Avrupa ve Amerikan vatandalarnn byk bir ounluunun da ortak kabuldr. lgili insanlar bilmeliler ki, kesinlikle masum diplomatlar ve dierlerini katletmeyi amalayanlara Ermeni terrizmi, bir katletme deil, hakl bir intikam alma olarak yansmaktadr. Ermeni terrizminin, terristler yakalanncaya kadar takip edilmesi ve bykelilik kaplarnn devaml kontrol edilmesi gerekli bir davrantr; fakat ayn zamanda bu, hastaln devam ettiinin de iaretidir. Mademki genler atalarnn dmanlarndan nefret etmeyi dnmektedirler, terrizmin kayna devam edecektir. Ermeni terrizminini yaplanmas tarihin yanl versiyonunun sonucudur. Sonuta iyi yazlm ve yorumlanm gerek tarih bu hastala zm olacaktr. Ermenilerin tarihlerinin ou ksm, kesinlikle bilinmemektedir. Orta Dou tarihi zerine aratrma yapanlarn trajik durumlarndan birisi, bamsz tarihilerin Ermeni sorunundan uzak durmalarndan ve ekinmelerinden kaynaklanmaktadr. Olanaklar lsnde Ermeniler zerine yaplan bilimsel aratrmalar, bilimadamna ok az deer kazandrrken ok ey kaybettirmektedir. Bir nfus bilimci olarak Osmanl mparatorluunun yz yllk bir dnemi ile ilgili yazl tarihi beni byledi; fakat hi kimse imparatorlukta yaananlarla ile ilgili olarak tam ve doru bir bilgiye sahip deildir. Anadoluda yaayan her bir milletin saysn bulmak osmanl Anadolu nfusu zerinde almak ve Osmanl mparatorluuna son veren savalar esnasnda Anadolu halkna neler olduunu aratrmakla ie baladm. ARATIRMALARIM SIRASINDA ERMENLERDEN OK DAHA FAZLA ANADOLU MSLMANLARININ LM OLDUUNU GSTEREN VERLER BULDUUMDA, ERMENLER KONUSUNDA KABUL EDLM BLGLERLE LGL LK YANLILIKLARI KEFETTM. SORUN, BANA SOYKIRIM OLARAK GRNMED. nk benim aratrmalarm Trkler ve Ermenilerin bilinen atmalarn kantlayan ok sayda malzemeye dayanmaktadr. Bulgularm Osmanllar tarafndan, kendi nfus kaytlarn bir paras olan Ermenilerle ilgili nfus istatistiklerinden kartlmtr. Bu veriler, Ermenilerin saylarn bilmeye ihtiyac olan bir hkmetin, kendi istihbarat deerlendirmesi iin toplad programl ve doru bilgilerdi. Sava ncesinde toplanlm olan istatistiksel bilgilerin, siyaseten veya propaganda amacyla, Ermeni sorunu ile ilgili tartmalarda kullanlacan Osmanl Hkmeti hi dnemezdi. Ksaca nfus istatistiklerinin toplanmas, dnyada her hkmetin yapt ekilde olmutur. Bununla birlikte istatistiksel veriler 70 yllk bir sre iin muhafaza edilirken, Ermenilerle ilgili materyaller deerlendirilmemi olarak kaldlar. Politikaclar, terristler ve Ermeni (kkenli ya da sempatizan) bilim adamlar kendi dorularn savunmay tercih ettiler. Kukusuz onlarn tahminleri, milyonlarca Ermeninin katledildii ya da Dou Anadoludan srld ile ilgili, kendi kavgalar iin bir destek arac niteliindedir. Gerek ariv belgeleri ok farkl bir fotoraf sergilemektedir. Birincisi, XIX. Yzyl haritalarnda Ermenistann varln ve tarihsel gereini renmenin yol ve ynteminden nasipsiz Avrupal politikaclarn iddialarna ramen, osmanl imparatorluunda Ermenistan diye bir corafi blge bulunmuyordu. Trkiye Ermenistan olarak iddia edilen blge, yaygn bir ekilde Van, Bitlis, Elaz, Diyarbakr, Sivas ve Erzurumu kapsayan alt vilayet olarak bulunuyordu. Bu vilayetlerde, 1912 yl itibaryla toplam 870.000 Ermeni nfus yaamakta idi; Ermenilerin bu alt vilayetteki says (ayn blge iin) toplam nfusun bete birinden daha azd. Alt vilayetin bazlarnda Mslmanlar, sayca Ermenilerden altda bir orannda stndler. Daha da te Ermeniler sadece Dou blgesinde deil, imparatorluun her tarafna yerletirilmilerdir. mparatorluun teki

blgelerinde yaayanlar Dou Anadoluya g etmi olsa idiler dahi, ayn blgede Mslmanlarn saylar ikiye bir orannda Ermenilerden daha fazla olurdu. Bu saylarla ada bir devletin kurulamayaca aktr. kinci ise Ermeni kym (jenosit) iddialardr: Bir kiiye ait gnlk bulunmasayd hi kimse Talat Paann, Osmanl Ermenileri ile ilgili niyetlerini ispat edemezdi. Biz biliyoruz ki, Hitlere ait kt hretten esinlenerek, Talat Paa'nn, szde imha emirleri, sahte imzalarla taklit edildi. Tehcir (zorunlu g ettirme) edilen Ermenilere kar genel merak giderici kantlara k tutacak olan sadece Osmanl ariv belgeleridir. Mslmanlarn Birinci Dnya Sava yllarnda Ermenileri katletmeleri (Ermenilerin Mslmanlar katletmi olmalar gibi) ve Ermenilerin tehcir esnasnda lmeleri, elbette nemlidir. ayet Ermeni propagandaclarnn belgeleri doru olarak kabul edecekleri phe gtrecek ise, Osmanl resmi belgelerinin, Ermenilere kar Osmanlnn niyetlerinin su yzne karmasnn nemi yoktur. Belgelerin ou, henz zerinde tartlmam olgular sunar. Belgeler, Birinci Dnya Sava yllar Dou Anadolunun kimileri tarafndan grlmesine, etnik kimlik krlne yakalanmakszn imkan verirler; nk saylarn milliyeti yoktur. Dou Anadoluda geen olaylarn tarihi, soykrmn ve srgnn tek tarafl yksne yer vermez. Tehcir uzun sren Osmanl-Rus savalarnn son kertesinde, 1915 Nisannda balamtr. Osmanl mparatorluundaki Ermeni liderleri savaa kar iki farkl tutum sergilediler: Vatanda olarak mecburi askerlik ykmlln ve dier zorunlu grevleri kabul etmi olmalarna ramen byk i adamlar, kilise erbab ve aydnlar tarafszlklarn ilan ettiler. Ermeni ihtilalcileri Dou Anadolu kentlerinde silahl soygunu da kapsayan Osmanl kart hareketlerini hzlandrdlar. te yandan Ermeniler Rusyada, szde tarafszlklarndan ok uzak, Osmanl Ermenistann (Dou Anadolu) almak ve kardeleriyle birlemek maksadyla, ar ve Rus kuvvetleri ile birleik Ermenileri desteklediler. Hem Osmanllar, hem de Ruslar sava hazrlklar esnasnda hudut blgelerini nfustan arndrdlar. Gemiteki savalarda Ruslara verilen Ermeni desteini hatrlayan Osmanl Hkmeti, potansiyel sava blgesindeki ve ulam merkezlerindeki Ermenileri g ettirmeyi kararlatrd. ster eski, ister modern etik adan ele alnsn tehcir bir hata deildi. Hi kimse Osmanl Hkmetinin Anadolu Ermenilerinin ounu g ettirmeyi amalam olmasndan phe edemez. 1828, 1854 ve 1877 yllarnda istilac Rus ordularna Ermeniler tarafndan verilmi olan destek yznden Osmanllar Ermenilere, ou kez Birleik Devletlerde de olduu gibi adil davranamazd. ABDnin Japonlara Birinci Dnya Savanda davrand gibi Bu nedenle Ermeni tehciri balatld. Ermeni tehcirinin yapld blgelerde hkmet otoritesi zaten zayft ve sava alan olan bu yerlerde Ermeniler ok aclar ektiler. Onlar, yollarda bazen Krt, ekiya bazen de Osmanl resmi grevlileri tarafndan saldrya uradlar. LGN OLAN, SON ZAMANLARDA RUS MPARATORLUUNDAN SIKLIKLA SRLM OLAN MSLMANLARIN KAFKASYADAK TOPRAKLARININ ERMENLER TARAFINDAN GAL EDLMESDR. Osmanl ynetiminin daha gl olduu gney blgelerinde ufak tefek baz olaylar gereklemekle birlikte, Ermenilerin kendilerinin de tanklk ettii gibi, mlteciler Suriyeye gre gvenlik iinde ulatlar. Tehcir balamadan nce, ilk olarak Osmanllar Rusyaya baarsz bir harp taarruzunda bulundular ama Ruslar buna glkle bir kar taarruzla cevap verdiler. Bu esnada Osmanl ordularnn arkasnda kalan Ermeni ihtilalcileri VanI kuattlar ve ehri ele geirdiler. Birer mlteci drurumuna den binlerce Mslman srgn ettiler. Bu srgn edilenler daha sonra, Rus ordular tarafndan topraklar igal edilmi olan 800.000 kiilik erkek Mslmanlar topluluu ile birletirildi. Bu zamana kadar savatan firar eden ve saylar 400.000den fazla olup Kafkasyadan kovulan Trkler de bu mlteci saysna dahil edilmelidir. Mslman

snmaclar, Ermenilere saldran ayn Krt ekya tarafndan taciz edildiler; ayn zamanda Ermeni ihtilalcileri ve Kafkasyadan gelen Ermeni gnllleri tarafndan katledildiler. Mslman ve Ermeni mltecilerin kaderi hemen hemen benzer idi. Sava, Haydutluk, alk ve hastalk Trkleri ve Ermenileri ayrmakszn katletti. Dou Anadolu savalarnn sonucunda Dou Anadolu ve Kafkasyal 1.2 milyon Mslman mlteci durumuna dt. En azndan 130.000 Kafkasyal Mslman mlteci gibi, Dou Anadoludaki alt vilayette 870.000 Ermeni ya mlteci durumuna dt ya da ld. BU OLAYLAR ESNASINDA ANADOLUDA TOPLAM OLARAK 600.000 ERMEN VE 2.500.000 MSLMAN LMTR. Eer bu bir soykrmsa iinde, imha olan kurbanlardan daha ok, katilleri olan bir tarafn bulunduu, gerekten inanlmaz bir soykrm idi. Eer olay Ermeni soykrmna ynelik idiyse, daha baka kantlara ihtiya vardr. Birilerinin, ounlukla hkmetin kontrol altndaki blgede imparatorluun bakenti stanbula bakabilirdi. stanbulda Osmanl Hkmetini sulamak ve ayplamak iin belki yarglanmakszn 200 kadar Ermeni politikac ldrlmtr. Fakat stanbulda oturan hibir tehdit etkeni tamayan Ermenilerin hepsi sava boyunca stanbulda yaamtr. Bugn onlarn ocuklar ve torunlar stanbulda yaamaktadr. Nazi Almanyas rneinde en kt anlamnda soykrm dnmek, ancak, Hitler'in Berlinde yaayan Yahudilerin hepsini imha etmesini artrabilir. Osmanllarla Naziler arasnda, Trklerin eylemlerini tanmlamak amacyla, soykrm (genocide) szcnn kullanlmas asndan yaplan karlatrma glntr. Trklerle Ermeniler arasnda geen eyin ad, soykrm deil dorudan doruya sava idi. 1915 ylnda Trklerle Ermeniler arasnda bir girdaba dnen sava, aslnda XIX. Yzylda vuku bulan Trk-Rus savalarnn sonuncusu idi. Anadolu Ermenilerinin yer ve yurtlarn tahrip eden ite bu sava olmutur. 1700lerde Ruslar Krm Tatarlarnn yurtlarn igal ve istila etmeye baladlar ve onlarn yaylmalar 1800lerde Kafkasyaya kadar uzand. Her iki blgenin de ezici ounluu Mslman nfustan oluuyordu. Smrgeci politikalarnn bir paras olarak Ruslar, blgenin doal demorafik yapsn deitirmeye koyuldular. Rusyann ilgili konudaki siyasetinin grnts, Mslmanlar srmek ve Hristiyanlar getirip yerletirmek eklinde idi. Srgn hem bar hem de sava zamanlarnda etkili biimde devam ettirildi. 1828-1920 yllar arasnda 2.000.000dan fazla Mslman nfus yer ve yurtlarndan zorla srld ve ldrlenlerin hesab ise maalesef bilinmemektedir. Bu srete Krm Tatarlar, Abhazalar, erkezler gibi btn uluslar, atalarnn evlerinde kalmak iin anlama yaptlar. Rusyann yaylmas siyasetinin dier aya ise Krma steplere ve Kafkasyaya Hristiyan nfus getirip yerletirmek eklinde oldu. Krma ve Kuzey Kafkasyaya Slav kkenli Hristiyanlar yerletirdiler. Ermeniler Gney Kafkasyada ilgi grdler ve yerletirildiler. 182829 savann balamasyla Ruslar Ermenileri Trklere Kar destek vermeleri karlnda, bugn hala yerine getirmedikleri Ermenilere baz muafiyetler ve zerklik vadettiler. 1828 ve 1854 yllarnda olmak zere Ruslar iki kez Dou Anadoluyu istila ettiler ve her iki zamanda da Ermenileri kolladlar ve Trkiyeyi terk ettiklerinde, g eden Ermenilerin ve len Trklerin yerine, kendileriyle birlikte Kafkasyaya 100.000 Ermeni sempatizann gtrp yerlitirdiler. rnek olarak bugn Sovyet Ermenistan Cumhuriyetinin snrlar iinde olan Erivan eyaletinini 1828 ncesi nfusunun % 80I Mslman idi. 1877-78 savanda Ruslar Kars-Ardahan blgesini ele geirdiler. Ayn blgede Mslmanlar yurtlarndan srerek, yerlerine ounluunu Anadolunun dier blgelerinden gelen Ermenilerini oluturduu 70.000 kiiye birer ev verdiler. Osmanldaki 1895-96 olaylarnda belki 60.000 Ermeni Rusya Kafkasyasna

gitti. Sonuta Birinci Dnya Sava gleri Dou Anadoludan 400.000 Ermeni ve Kafkasyadan 400.000 Mslmann deiimiyle sona erdi. Snmac says ile ilgili rakamlar bir dereceye kadar bilinemez, ayrca aratrmalar devam etmektedir. Bununla birlikte 1820ye uzanan srete 600.000 Ermeni nfus Osmanl mparatorluundan Rusyaya g etmitir. 2.000.000 Mslman nfus Rusyadan Trkiyeye gelmitir. Birkez daha belirteyim ki ekilen aclar tek ynl olmaktan ok uzakt. Tarihsel bir gerek olarak Rus mparatorluunun yaylmac siyaseti Dou Anadolu ve Kafkas halklarnn geleneksel dengesini alt st etti. Rakamlar lm ve srgnler asndan deerlendirildiinde, en byk zulm ve acy Krml ve Kafkasyal Mslmanlarn ektii grlr. Eer hangi halk jenosit kurbandr diye sorulursa, bu soruya Byk Katerina (II) ile balayp joseph Stalin ile son bulan, kendi yurtlarnda planla bir ekilde uygulanan imha politikasnn kurban olan Krm Tatarlar cevab rnek gsterilebilir. imdi Ermeniler tamamen soykrmn failleri olarak Mslmanlar grmekte ve ilgintir ki Mslmanlar soykrmn kurban olarak hi akllarna getirmemektedirler. Gerek, henz sadeletirilmi bir taslaktan ibarettir. ou benzer ykler gibi bu hikaye de, kahraman ve kt adam olmayan insanlk dramnn yksdr. Trk ya da Ermeni, sadece kurban vardr. Bir insanlk facias olan gerein yerine, kahramanlar kt Trk ve iyi Ermeni olan byk bir efsane icat edilmitir. Efsane Ermenilerin aclarn ieren yklerle devam etmektedir. ykler sklkla dorudur, fakat Ermeniler Trklerle eit ya da Trklerden daha fazla ac ektiklerini iddia edemezler. Efsane genellikle Ermeni olmayanlar tarafndan ilgi grmektedir. nk efsane yzyllardr devam edegelen vahi Trk imajna byk oranda denk dmektedir. Be yzyldan daha fazla bir sreyle Trklerden korkmu olan Avrupallar iin Ermeni soykrm efsanesi, kafalarnda tahayyl ettikleri Trk vahiliine tam olarak uygun biri model grnmesiyle, ilgin bulunmutur. Efsane nceleri bir n yarg oluturmak iin ders kitaplar, dinsel ykler, halk masallar ve Doudan gelen ve atalarndan miras kalan korkular ile i ie gemitir. Trklerle ilgili yanl imajn, tarihi olaylar ve olgularla deitirilmesi hemen hemen imkansz gibidir. Trkler, Ermenilerin llerine aladklar gibi, kendi llerine alam olsalar ve sesleri iitilse; diardan hi ilgi ve anlay grmemektedirler. Trklerin sunduu delillerin ve inandklar eyleri sylemelerinin hi nemi yoktur. Zaten ksa bir sre sonra uradklar hakszla kar gstermi olduklar tepkilerine son vermektedirler. Mustafa Kemal ATATRKn nderliinde, yeni cumhuriyetlerini kurma giriimini balatmalar modern bir ulus olarak baarlarnn, vahi Trk imajna kar en iyi silah olacan marur bir ekilde gsterdiler. Byk bir kabul grmek yolunda, Trkler baar elde ettiler. Politikaclar ve devlet adamlar Avrupada ve Amerikada dost ve mttefik olarak ilgi grdler. Bununla birlikte Ermeni soykrm ile ilgili efsaneyi yok etmek konusunda Trkler suskun kaldlar. Buna karn iyi eitimi grm, yazl ve szl basn bilinli bir ekilde kullanan Ermeni gruplar, inandklar kendi gerek endielerini, gemite yaptklarn ocuklar rensinler diye, soykrmn yanl fotorafn canl tuttular. Bylece efsanenin devamn ve etkisinin yaylmasn saladlar. Ermeni soykrmn yanl fotoraf, tarihte Trk-Ermeni ilikileri asndan grnen biricik manzara oldu. Bu makaleyi kaleme aldm sralarda posta kutusuna braklm bir kitap grdm. rencilerimi kendilerine angaje etmem beklentisiyle, tm profesrlere ve yaynclara yaptklar gibi, bana da ders kitaplarnn bir nshasn gnderdiler. Kitap, Lois Aroiyan ve

Richard Mitchell tarafndan yazlm, Birleik Devletleriin en byk yaynclarndan Mcmillan tarafndan yaynlanm olup Modern Ortadou ve Kuzey Afrika (The Modern Middle East and North Africa) adn tayordu. Tahmin ediyorum Orta Dou tarihi retimi konusunda uzman her bilim adamna cretsiz bir nshas gnderilmektedir. Binlerce Amerikan kolej rencileri bu kitab okuyacaklardr. Modern Orta Dou ve Kuzey Afrika adl kitapta yer alan bir blmn bal Ermenilerin lm adn tamaktadr. Bu ksmdan sadece bir ka cmle aktaracam: Ermeniler batan baa Anadoluyu gneye, douya ve Suriye llerine doru yryerek telef oldular. Trk ve Krt gleri, onlar istirahat, yiyecek ve sudan yoksun brakt. Binlercesi yollarda ld. Bunlardan ldrlmemi olanlar Frat zerdindeki Diyar el zor a ulaanlar ounlukla ldrlmediler. Douda yakalanan Ermeniler tamamen imha edildiler. Kitap u cmlelerle devam ediyor: tarihiler ne kadar Ermeninin ldn belirleyemediler. Cmle, zellikle bu ii yaptm iin, kafam allak bullak etti. Ermenilerin lm konusundaki bilgi eksiklii uydurma iddialarla aklanarak, Osmanl Hkmeti eitimli Ermeni sekin yazarlarn, retmenlerini, i adamlarn, olaylar hakknda yazlar yazan hakim papazlar snf (mensuplarnn) ounu nce tutukladlar, sonra da katlettiler denilmektedir. Sonunda da olaylara ilgili olgusal bilgi yokluunu belirtmi olmalarna ramen yazarlar ve tarihiler tm bunlardan sonra bir say kefettiler. Hkmet tarafndan, varsayma dayal idam edilen 200.000 kiiyi de ieren, genellikle 1,5 milyon Ermeninin lm olduu grn kabul ettiler. Ermenilerle ilgili kitapta yazlan bilgilerin bir ksmnn yars doru, bir ksm ise tamamen yanltr. Kitap her ekilde btnyle doru deildir. Kukusuz ders kitab yazmann byk yararlarndan birisi (!), iddialarnz kantlamak zorunda deilsiniz. Tarihiler genellikle kabul eder rnegindeki gibi, zaman zaman yaplan bir ima, geerlilii ok zayf bir dnce kabul edilir. Kitab okuduktan sonra, birileri, sadece Ermenilerin ac ekmi olmalarndan zlebilir. nk ilgili dnemde tm Mslmanlarn lm zerine yaplan atfta yalnzca bir cmle bulunmaktadr. Anadoluda sava olmayan Rumlar, Krtler ve Trkler alk ve hastalkla savata ldler, fakat onlar rgtl bir savan iinde delloya katlmamlard Bununla birlikte (kitapta), Mslmanlara yaplan Rum ve Ermeni saldrlarna deinilmemitir. Oysa her iki grup da rgtl savan iinde yer almlardr. Kitapta Trk stiklal Savana yalnzca iki paragraf ayrlmtr . Ermeni ve dier bilim adamlarnca yazlan ou kitaplarn aksine, bu kitap Trklere kar bir Ermeni polemii yaratmak amac tamamaktadr. yi yazlm, ekicilii olan bir ders kitabdr. Kitap ou profesrn ve rencilerin begenisine hitap edecektir. Efsane yaamn srdrmektedir. Ermenilerin ve Trklerin tarihlerinde, tarihin arpk yorumunun bu tarz rnekleri oktur. Ermeni sorunu, yar gerek veya yanllklarna baklmakszn, ender olarak basl yaynlarda ifade edilmektedir. Gerekten, Birleik Amerikada ve Bat Avrupada tarihin yanl yorumland yeni bir dalga grmekteyiz. Ermeni iddiaclar, Yahudi holocaustunda ekilen aclar asla unutmak istemeyenlerle, Yahudi katliamndan esinlenerek kendileri arasnda ba kurmay baardlar ve Ermenilerin yaadklar olaylar bir proto-holocaust olarak szl ve resimli benzeri tasvirlerle yaatlmaya alld. Televizyon gsterileri ve gazetelerde yaynlanana makalelerde, Amerikallarn ve Avrupallarn gerei sylememeleri yznden, eski Ermeni efsanesi tekrar tekrar canlandrld ve pekitirildi. Yeni kuak Ermeniler, gelecein terristlerini yaratacak ite bu hikayeleri renmektedirler.

Derslerde verilen mesaj aktr, sessizliin ise hibir gc yoktur. Bunlar hesaba katlmad takdirde, tarihsel yalanlar kendi kendisini edebiletirecektir. Mademki Ermeni genler byk atalarnn Trkler tarafndan katledildiklerine inanmaktadrlar, yleyse baz Ermeni genler atalarnn intikamn almak isteyeceklerdir. Mademki dnya, Trklerin sulu olduklarna inanyor; ok az kii katilleri durdurmak iin bir eyler yapacaktr. zm, gerein korkusuzca ifade edildii bir gl iermektedir. Korkusuzca belirtiyorum, nk bir Amerikal profesr olan Stanford Shaw ve ailesi, Ermenilerin akbetleri ile ilgili baz aklamalar yznden, hemen psikolojik saldrya uradlar. Korkun Trk" efsanesine olan inancn youn olarak verilmesi, belki de gerein hibir zaman duyurulamayaca anlamna gelir. Bununla birlikte gerek konuulmaldr. Bilim adamlar zellikle Avrupal ve Amerikal bilim adamlar, yaplacak bamsz ve tarafsz tarih aratrmalar iin davet edilmelidir. Onlar bu ii yapmaya baladklarnda, Trkler, tm arivlerini ve belgelerini amaya devam etmelidirler ki bu aratrma yaplabilsin ve Ruslardan ve Ermenilerden de ayn eyleri yapmalar istensin. Niin e zamanl olarak balamasn ? Bu iin abuk bir zm olmayacaktr ve gen Ermeni kuann kendi gerekelerinin doru olmadnn farkna varmasndan nce, uzun yllarn gemesi gerekecektir. Fakat ben inanyorum ki, ayet Osmanl Ermenileri otuz yl nce yani kinci Dnya Savandan bu yana, kapsaml ekilde doru bir tarihe sahip olsaydlar, bugn Ermeni terrizmi olmayabilirdi. Tarihiler olarak hakkn vermeliyiz ki bugnden itibaren otuz yl iinde ayn alma yine yaplm olmayacaktr. DDA EDYORUM K ERMEN TERRZMNE KARI EN Y SLAH, TARH ARATIRMASI YAPMAKTIR. EN Y SLAHIN GEREK OLDUUNUN SYLENLMES GEREKR.