INS 212

TOPOGRAFYA

gretim yesi

n n n n n n n

Hande Demirel, Yard. Do. Dr. Istanbul Teknik niversitesi, Insaat Fakltesi Jeodezi ve Fotogrametri Mhendisligi Fotogrametri Anabilim Dali 212- 285 6110 hande.demirel@itu.edu.tr http://www.ins.itu.edu.tr/jeodezi/fotog/hdemirel/

Nisan 2006, Hande Demirel

Ders VII

Kapali Poligonasyon, Bagli Poligonasyon, Kapali ve Bagli Poligonasyon rnekleri

Kapali Poligon

Nisan 2006, Hande Demirel

Kapali Poligon

Notlardan takip edilebilir!!!!!!!!

Nisan 2006, Hande Demirel

Kapali Poligon - rnek

Site insaati yapilacak olan bir alanin planini ikartabilmek iin ; alisma blgesini ieren drt noktali bir kapali poligon olusturulmustur. 1 nolu noktanin koordinatlari bilinmektedir. Verilen degerleri kullanarak 2,3 ve 4 numarali poligon noktalarinin koordinat degerlerini, hesap kontrollerini yaparak bulunuz.

Nisan 2006, Hande Demirel

Kapali Poligon - rnek

Verilenler: 1 = 277.892 2 = 289.722 3 = 299.172 4 = 333.198

g g g g

S12 S23 S34 S41

= 187.65 m = 125.68 m = 274.08 m = 182.58 m

t12 = 229.998 d = 6c dS = 0.30 m P1 X1 = 500.00 m Y1 = 1000.00 m

Nisan 2006, Hande Demirel

Kapali Poligon - rnek

N.N Poligon Aisi 1 2 3 4 1 ? 289.722 299.172 333.198 277.892 1199.984 Aiklik Aisi 229.998 Kenar 187.65 125.68 274.08 182.58 Y X Y X

Nisan 2006, Hande Demirel

Kapali Poligon - rnek

f = ? - (n + 2)*200 = 1199.984 1200 = -0.00169 = -1.6 c f < d ---------------- d = 6c = - (f ) /n = 1.6 / 4 = 0.004

Nisan 2006, Hande Demirel

Kapali Poligon - rnek

N.N 1 2 3 4 1

Poligon Aisi

Aiklik Aisi 229.998 319.724 18.900 152.102 229.998

Kenar 187.65 125.68 274.08 182.58

289.722+4 299.172+4 333.198+4 277.892+4

1200.00

Nisan 2006, Hande Demirel

Kapali Poligon - rnek

N 1 2 3 4 1 ?

P. Aisi

Aiklik Aisi 229.998 319.724 18.900 152.102 229.998

Kenar 187.65 125.68 274.08 182.58

X 500.00

289.726 299.176 333.202 277.896 1200.00

-85.19 -167.20 1000.00 -119.70 38.32 80.18 262.09 124.77 -133.29

769.99 0.06

-0.08

Nisan 2006, Hande Demirel

Kapali Poligon - rnek

fS = v(fx 2 + fy2) = 0.10 fS < dS yi = -(0.06/769.99)*S i

Nisan 2006, Hande Demirel

Kapali Poligon - rnek

N 1 2 3 4 1 ?

P. Aisi

Aiklik Aisi

Kenar 187.65 125.68 274.08 182.58

229.998 289.726 319.724 299.176 18.900 333.202 152.102 277.896 229.998 1200.00

-85.19-2 -167.20+2 1000.00 500.00 -119.70-1 38.32+1 914.79 332.82 80.18-2 262.09+3 124.77-2 -133.29+2 795.08 371.15 875.24 63.27 1000.00 500.00

769.99

0.06

-0.08

Nisan 2006, Hande Demirel

Bagli Poligon
Q M 1

lke lmeleri veya daha nce yapilmis poligon lmeleri ve hesaplari sonucu, arazide konumlari(koordinatlari) saptanmis noktalar bulunur. Konumlari belli olan bu noktalar arasinda tesis edilen aik poligona bagli poligon denir. Byk blgelere ait konum planlarinin ikarilmasinda uygulanmakta olup en presizyonlu poligonlardir.

Nisan 2006, Hande Demirel

Ders VIII

Yksekliklerin llmesi, Nivelman

Yksekliklerin llmesi

Nisan 2006, Hande Demirel

Yksekliklerin llmesi

Yeryz noktalarinin karalarin altindada devam ettigi varsayilan ortalama deniz yzeyinden ( karsilastirma yzeyi) olan dsey uzakligina ykseltisi, herhangi bir noktadan getigi dsnlen bir yzey veya karsilastirma dzleminden olan dsey uzakligina ise yksekligi veya kotu denilmektedir.

Nisan 2006, Hande Demirel

Nivelman

Noktalar arasindaki dsey uzaklik farkina ykseklik farki , bu ykseklik farklarinin llmesine ise nivelman ismi verilmektedir.

Nisan 2006, Hande Demirel

Nivo

Gzleme ekseninin yatay konuma getirilmesi iin kullanilan dzenlere gre nivo tipleri:

Dzeci ve drbn sabit nivolar

n n

Fenkalaj vidali Fenkalaj vidasiz

Dzeci iki yzl olan tersinir nivolar Kompasatrl (Otomatik ) nivolar

Nisan 2006, Hande Demirel

Yntemler

n n n n

Geometrik nivelman Trigonometrik nivelman Barometrik nivelman Prezisyonlu nivelman

Nisan 2006, Hande Demirel

Geometrik Nivelman

Geometrik nivelmanda genel olarak yatay gzlemeler yapabilen drbnl aletler kullanilir. Bunlara nivo denir. Drbnn taradigi dzleme de gzleme dzlemi denir.

Nisan 2006, Hande Demirel

Geometrik Nivelman

Geometrik nivelman, ykseklik farklari bulunacak noktalar zerine dsey olarak tutulan ve mira adi verilen (MIRA: yksekligi bilinen yada yksekligi bulunacak noktalar zerinde dsey durumda tutulan zerinde dm,cm blmleri bulunan bir latadir). blml latalardan, blmlerin drbnn yatay gzleme izgisi ile okunup ve bu okumalarin farkindan iki nokta arasindaki ykseklik farkinin bulunmasina dayanmaktadir. Nivelman lmeleri gidis-dns yapilir. Nivelmanda nivonun herhangi bir konumu sirasinda, ilk yapilan okumaya geri okuma ve nivonun yerini degistirmeden yapilan son okumaya ileri okuma denir.

Nisan 2006, Hande Demirel

Geometrik Nivelman

1.932

Yatay Gzleme izgisi

ufuk -ceng_2005

Nisan 2006, Hande Demirel

Geometrik Nivelman

Nisan 2006, Hande Demirel

A ve B gibi iki nokta arasindaki ykseklik farkinin bulunmasi isteniyorsa;

1.

2. 3.

Nivo sehpa basligi yaklasik olarak yatay olacak bir biimde uygun bir yere konur. (AB dogrultusu zerinde olmasi sart degildir.) A noktasinda dsey olarak tutulan mirada okuma yapilir (gA) B noktasinda dsey olarak tutulan mirada okuma yapilir (iB)

Nisan 2006, Hande Demirel

Ykseklik

Bu durumda A ve B noktalari arsindaki ykseklik farki (hAB) hAB = gA- iB dir. A noktasinin kotu HA ise, B noktasinin kotu (HB) HB= HA + hAB dir.

Nisan 2006, Hande Demirel

Ykseklik

Nivonun herhangi bir durumunda ikiden fazla noktada mira okumasi yapilmis ise, ilk okuma geri okuma, nivonun yeri degismeden yapilan son okuma ileri okuma ve bu okumalarin arasinda yapilan btn mira okumalarina orta okuma denir. Orta okuma , o noktanin hem ileri hem de geri mira okumasi olarak alinabilir. Nivelman geri okuma ile baslamakta ve ileri okuma ile bitmektedir. Arazide yapilan bu lmeler nivelman karnesine yazilarak hesaplanir. (h> 0 ise arazi ikis, h< 0 ise arazi inisdir.)

Nisan 2006, Hande Demirel

Nivelman Karnelerinin Hesaplama Yntemi

1. 2.

Ykseklik Farki Yntemi (h) Gzleme Dzlemi Kotu Yntemi (GDK)

Gzleme dzlemi ynteminde her nivo kurulusu iin drbnn optik ekseninden geen yatay dzlemden yararlanilir. Bu yatay dzleme gzleme dzlemi ismi verilir.

Nisan 2006, Hande Demirel

Ykseklik Farki Yntemi

Nisan 2006, Hande Demirel

GZLEME DZLEMI KOTU YNTEMI

Gzleme dzlemi ynteminde her nivo kurulusu iin drbnn optik ekseninden geen yatay dzlemden yararlanilir. Bu yatay dzleme gzleme dzlemi ismi verilir. Nokta yksekligine (HA) o noktada yapilan geri okuma (gA) eklenerek GDK bulunur GDK = HA + gA Bu gzleme dzlemi kotundan o nivo kurulusunda yapilmis olan orta ve ileri okumalar ikarilarak, miranin tutuldugu noktalarin kotlari bulunur. Nivonun yeri degistigi zaman GDK da degisir.
Nisan 2006, Hande Demirel

GZLEME DZLEMI KOTU YNTEMI

Nisan 2006, Hande Demirel

NIVELMAN POLIGONLARINA A IT LME HATALARI

Aik Nivelman Poligonunda

Aik poligonda gidis nivelmaninin kontrolu iin ters dogrultuda dns nivelmani yapilir.Bu durumda gidis nivelmanindaki ykseklik farklari toplami g dns nivelmanindaki,ise

h h

=0

Nisan 2006, Hande Demirel

Kapali Nivelman Poligonu

Nivelmana yksekligi (kotu) bilinen noktadan baslanip tekrar ayni noktaya gelindiginden

h
olmalidir.

=0

Nisan 2006, Hande Demirel

Bagli Nivelman Poligonu

Kotu bilinen A noktasindan kotu bilinen B noktasina gidildiginde

= HB HA

olmalidir. Kainilamayan lme hatalari ve atmosferik etkiler nedeniyle szkonusu edilen kosullar saglanamaz ve kapanma hatalari ortaya ikar.

Nisan 2006, Hande Demirel

Nivelman lme ve Hesap izelgesi - Gidis

Nisan 2006, Hande Demirel

Nivelman lme ve Hesap izelgesi - Dns

Nisan 2006, Hande Demirel

Kapali Poligon Nivelman zet izelgesi

Nisan 2006, Hande Demirel

Trigonometrik Nivelman
P Dsey ailarin l lmesi ile yksekliklerin belirlenmesi yntemidir. T H

z a A
Nisan 2006, Hande Demirel

B h

Trigonometrik Nivelman

Nisan 2006, Hande Demirel

Uygulama

HA=100 m zAB=86.144g SAB=125 m a=1.50 m t= 1.47m HB= ?

a = Alet yksekligi, aletin muylu ekseninin yer noktasi isaretinden olan yksekligidir. T = Mira zerinde okunan deger. Teodolitin muylu yksekligine esit ykseklikte olan bir nokta gzlenirse a = T olur.

Nisan 2006, Hande Demirel

Ykseklik

HB= HA+ SAB cotzAB +a-t =127.67 m.

Nisan 2006, Hande Demirel

Ykseklik

SAB> 250 m ise hAB =SAB cotzAB +a-t + k=0.13 , R=6370 km Isin kirilmasindan dogan dzeltme Yer kreselliginden dogan dzeltme
1 k 2 S AB 2R

Nisan 2006, Hande Demirel

TRIGONOMETRIK NIVELMAN ILE IKI NOKTA ARASINDAKI YKSEKLIK FARKININ BULUNMASI:

Trigonometrik nivelmanda, 250 m ye kadar uzakliklarda dsey ailar ve yatay uzunluklarin llmesi suretiyle noktalar arasindaki ykseklik farklari bulunur.

Nisan 2006, Hande Demirel

TRIGONOMETRIK NIVELMAN ILE IKI NOKTA ARASINDAKI YKSEKLIK FARKININ BULUNMASI:

Nisan 2006, Hande Demirel

Ders IX

Trigonometrik Nivelman ve Dsey Ai lmeleri, Karne Hesabi rnekler