Kaynak Dökümantasyonu

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES
VE
EN VE ASME NORMLARINA GRE DOKMANTASYONU

T.ZHAN / 2005 KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU 1
KAYNAK NED R?
T.ZHAN / 2005
KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU
KAYNAK NED R?
Gnmzn gelien teknolojik gereksinim ve olanaklar dorultusunda ok karmak ekilli konstrksiyonlar imal edilmektedir. Bu konstrksiyonlarn yekpare halde imali ekonomik ve ounlukla da mmkn olmayacandan, imalat gerekletirebilmek iin kaynak prosesine bavurmak kanlmazdr.
KAYNAK NED R?
Teknik anlamyla kaynak ilemi, farkl malzemelerin s enerjisi ve / veya basn ile, birletirilen malzemelerin minimum zelliklerini salayacak ve srekli bir i yapya sahip olacak ekilde birletirilmesidir.
T.ZHAN / 2005
KAYNAKLI MALATTA KULLANILAB LEN MALZEMELERE GENEL BAKI

KAYNAA UYGUNLUK: Bir malzemenin kaynaa uygun olup olmad, o malzemenin zelliklerinin kaynak ilemi esnasnda sergiledii deiikliklere baklarak belirlenir. malat tamamlanan bir yap elemannda, kaynak dikii ve HAZn zelikleri yap elemannda aranlan minimum artlar karlyorsa, malzemenin kaynaa uygunluu yeterli dzeydedir.
T.ZHAN / 2005
KAYNAKLI MALATTA KULLANILAB LEN MALZEMELERE GENEL BAKI Gnmzde (belirli kstlamalar olmakla birlikte) aadaki malzeme gruplarna ait malzemelere kaynak ilemi uygulanabilmektedir. Karbon elikleri Dk alaml elikler Paslanmaz elikler Dkme demirler Alminyum alamlar Nikel alamlar Bakr alamlar Magnezyum alamlar Titanyum alamlar Zirkonyum alamlar Ve eitli plastik malzemeler
KAYNAKLI B RLET RMEN N YAPISI
T.ZHAN / 2005
Bir kaynakl birletirmeye ait zellikler, diki kenarlarnn sdan etkilenme yzeyi ve kaynak metalinin kristalleme tr ile belirlenmektedir.
T.ZHAN / 2005
10
1: Kaynak metali (tek pasolu/ok pasolu) 2: Erime izgisi (kaynak metali ve ana malzeme arasndaki birleme yzeyi) 3: Isdan etkilenmi blge (HAZ) (Kaynak dikiinin yan tarafnda kaynak ss sebebiyle deiiklie urayan ana malzeme blgesi)
T.ZHAN / 2005
11
Eritme kayna, ilave malzemenin eritilerek kaynak metaline geii- ana malzemenin eritilmesi- kaynak metalinin ksa srede ana malzemeyle birlemesi gibi ayn anda meydana gelen ksmi sreleri kapsar. Eritme kaynanda, ark ierisindeki kaynak damlas fiziksel ve kimyasal ynden etkilenir. (rnein alamn yanmas, hidrojen sourulmas)
T.ZHAN / 2005
12
Kaynak metalinde (sv kat ) ve erime izgisinde (kat sv kat ) hal de i iklikleri meydana gelir. Kaynak metalinde ve ana malzemedeki erime blgesi ile s dan etkilenmi blgede (d k/yksek so uma h z ) farkl i yap dn mleri meydana gelir.
T.ZHAN / 2005
13
Elle ark kaynak ynteminde scaklklar:
1. 2. 3. 4. 5.
Elektrot: yaklak 20..1600 C Ark: yakla k 5600 C Damlac k: yakla k 2200 C Kaynak banyosu: yakla k 1700 C Kaynak metali: yakla k 1600 C ila oda veya n s tma s cakl 6. Ana malzeme: oda s cakl veya n s tma s cakl
Grld gibi, kaynak srasnda eriilen scaklk deerleri ok yksek olabilmektedir. Malzeme bu scaklklara kontrolsz bir ekilde maruz kalrsa i yapsnda istenmeyen metalurjik gelimeler grlr. Bu da kaynakl birletirmenin beklenen fonksiyonunu ksa veya uzun vadede yerine getirememesine ve yapnn beklenmeyen kazalara sebep olmasna yol aar.
T.ZHAN / 2005
15
KAYNAK PROSESLER
T.ZHAN / 2005
16
KAYNAK PROSESLER
Gnmzde, yaklak 20 eit eritme kaynak yntemi kullanlmaktadr. Ancak elik konstrksiyon alannda genellikle kullanlan kaynak yntemleri unlardr: Elle ark kayna (SMAW) Gaz alt (masif tel= GMAW /zl tel=FCAW) kayna Toz alt ark kayna (SAW) Argon kayna (GTAW) Saplama kayna (Stud welding)
T.ZHAN / 2005
17
ASME SECTION IX
VE
EN 288 E GRE KAYNAK POZ SYONLARI

ASME SECT. IX VE EN 288E GRE KAYNAK POZ SYONLARI
1-Yatay dzlemsel (Flat),

PB
PA
PA
PB
T.ZHAN / 2005
19
2-Yanal (Horizontal),
PB PC
PB PC
PB
T.ZHAN / 2005
20
3-Dik, aadan yukarya (Vertical upward),
PF
PF PF
T.ZHAN / 2005
21
4-Dik, yukardan aaya (Vertical downward),

PG PG
PG
PB
T.ZHAN / 2005
22
5-Tavan (Overhead)
PD PE
PD PD
T.ZHAN / 2005
23
6- Eik
J-L045 H-L045
T.ZHAN / 2005
24
B RLET RME EK LLER KAYNAK AZI DETAYLARI
T.ZHAN / 2005
25
B RLET RME EK LLER , KAYNAK AZI DETAYLARI
BAZI ALIN B RLET RME EK LLER
Dik kenarl aralkl aln
Dik kenarl bitiik aln
V aln
T.ZHAN / 2005
Yarm V aln
KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU 26
ift V (X) aln
ift yarm V (K) aln
Y aln
ift J aln
T.ZHAN / 2005
27
BAZI KE B RLET RME E TLER
T birleme
Bindirme
D ke
T.ZHAN / 2005
Ha birletirme
KAYNAK KAL TES NE ETK EDEN PARAMETRELER
T.ZHAN / 2005
29
Fonksiyonunu hakkyla yerine getiren bir kaynak (sound weld), birletirdii malzemelerden zayf olannn minimum metalurjik ve mekanik zelliklerini tamaldr. Bu zellikleri etkileyen parametreler de ilerleyen blmlerde bahsedilecek olan WPS, PQR ve WPQ dokmanlar iinde belirtilir.
T.ZHAN / 2005
30
1. KAYNAKI KAL F KASYONU
Kayna yapacak kaynaknn gerekli el becerisine sahip olmasnn yan sra grme yetenei de 30- 35 cm mesafeden 0.8 mm uzunluunda ve 0.1 mm kalnlndaki harflerden oluan bir metni okuyabilecek dzeyde olmaldr.
T.ZHAN / 2005
31
2. KAYNAK AZI HAZIRLII, YZEY TEM ZL
Kaynak aznn kaynak yapmaya engel tekil etmeyecek bir geometride (uygun az as, uygun aln ykseklii) hazrlanmas ve yzeyinin de kaynak banyosuna eitli inklzyonlarn girmemesi asndan yadan (hidrojen atla riski!!) kirden, tufal ve pastan arndrlm olmas gerekmektedir.
T.ZHAN / 2005
32
3. KAYNAK YNTEM
Kaynak ynteminin kaynak kalitesine etkisi bir ok balk altnda incelenebilir. Yntem deitiinde amper, voltaj, kaynak hz, sarf malzemeleri (elektrot, gaz veya toz) ve bunlara bal olarak ta s girdisi deiecektir.
T.ZHAN / 2005
33
4. KAYNAK POZ SYONU
Kaynak pozisyonunun deimesi s girdisini etkiler. rnein yatay oluk pozisyonunda (PA veya 1G) paraya etkiyen s girdisi miktar aadan yukarya dikey kaynakta (PF veya 3G) paraya etkiyen s girdisine kyasla daha azdr.
T.ZHAN / 2005
34
5. SOUMA HIZI
Kaln paralardaki s iletimi, ince paralardaki s iletimine gre daha hzldr. Yani 50 mm kalnlndaki bir plakaya n stma uygulamadan kaynak yapmaya kalktmzda, gerek kaynak pasolar arasnda, gerekse kaynak metali ile ana malzeme arasnda yapmama hatas ve kabul edilemez sertlik deerleri ile karlamak kanlmazdr. Bu sebeple yine kaynak yntemine bal olmak kouluyla, belirli kalnlk snrlarnn zerindeki kalnlklarda malzemeleri kaynak ncesinde stmak ve yine kalnlk sebebiyle kaynaktan sonra (hem sertlemeyi engellemesi hem de malzeme zerindeki kaynak sonrasnda meydana gelen gerilimleri gidermesi asndan) sl ileme tabi tutmak (PWHT) gerekmektedir.
6. KAYNAK SARF MALZEMELER

Aada yntemlere gre kullanlan sarf malzemeleri belirtilmitir. SMAW GTAW GMAW / FCAW SAW Elektrod Dolgu teli, koruyucu gaz Dolgu teli, koruyucu gaz Dolgu teli, koruyucu toz
Bu sarf malzemelerinin kaynak dolgusunu oluturmann dnda, ierdikleri alam elementleri vastasyla kaynak metalinin mekanik ve metalurjik zellikleri zerinde dorudan etkisi vardr. Ayrca ark korumak, kaynak metalinin kaynak banyosuna gei eklini etkilemek, kaynak dikiinin gzel grnmesini salamak vs. gibi grevleri vardr.
T.ZHAN / 2005
36
7. AKIM DDET (A) Akm iddetinin bykl nfuziyet derinliini, dolgu metalinin eritme verimini ve diki yksekliini belirler.
Akm iddeti
T.ZHAN / 2005
37
8. KAYNAK GER L M
Kaynak gerilimi genellikle diki geniliini etkiler. Nfuziyet zerindeki etki az olmakla birlikte kaynak akm iddetinin tam tersi bir etki sz konusudur. Gerilimin ykselmesiyle gzenek oluumuna meyil de artar. ok yksek bir kaynak gerilimi ke kaynak dikilerinde ie olan kavisi arttrr ve yanma oluklarna (undercut) neden olur. Gerilim ok dk olduunda ke ve aln kaynak dikilerindeki d bkeylik artar, kaba grnl bir diki oluur ve crufun temizlenmesi zorlar.
T.ZHAN / 2005
38
9. KAYNAK HIZI Kaynak hz dikiin oluum eklini, s girdisini, yanma oluklarn, atlak ve gzenek oluumunu etkiler. Nfuziyet derinliinde aadaki diyagram geerlidir.
T.ZHAN / 2005
39
10. ISI G RD S Is girdisi, kaynak metali ile ana malzeme arasndaki sdan etkilenen blge(HAZ)nin metalurjik zelliklerini etkileyen nemli bir parametredir.
T.ZHAN / 2005
40
BALICA KAYNAK HATALARI
T.ZHAN / 2005
41
1. atlaklar a) Boyuna atlaklar
T.ZHAN / 2005
42
2. Gaz boluklar (gzenekler)
T.ZHAN / 2005
43
3. Kalntlar a) Curuf kalntlar -i curuf kalntlar
- D curuf kalntlar
T.ZHAN / 2005
44
b) Dekapan ve kaynak tozu/teli kalntlar c) Oksit kalntlar d) Ar metal kalntlar
4. Yetersiz erime ve nufuziyet azl a) Yetersiz erime (yapmama)
T.ZHAN / 2005
45
b) Nfuziyet azl
5. D yzey hatalar a) Yanma oluklar
T.ZHAN / 2005
46
b) Ar metal yma
T.ZHAN / 2005
47
c) Ar d bkey ke kayna
d) Ar i bkey ke kayna
e) Ar sarkm kk
T.ZHAN / 2005
48
f) Kaynak metalinin ana metal zerine yapmadan tamas
g) Eksen kaymas
h) Asal arplma
T.ZHAN / 2005
49
) Yetersiz doldurma
T.ZHAN / 2005
50
i) Kkn i bkeylii
T.ZHAN / 2005
51
j) Yzey dzgnszl
T.ZHAN / 2005
52
k) Yzeyde ark arpmas
T.ZHAN / 2005
53
TEST PARALARINA UYGULANAN TAHR BATLI TESTLER

1. ekme Testi:
T.ZHAN / 2005
55
2. Bkme (Eme) Testi:
T.ZHAN / 2005
56
3. Sertlik Testi a) Brinell Sertlik Testi :
T.ZHAN / 2005
57
b) Vickers Sertlik Testi:
T.ZHAN / 2005
58
c) Rockwell C Sertlik Testi:
T.ZHAN / 2005
59
pWPS, PQR (WPAR), WPS VE WPQ NED R?
T.ZHAN / 2005
60
pWPS, PQR (WPAR), WPS, WPQ NED R?
pWPS (Preliminary Welding Procedure Specification) NED R? Yntem testine balamadan nce, testte kullanlacak deikenlerin, (ana malzeme, kaynak az, pozisyon, kaynak yntemi, elektriksel deerler, kaynak hz...vb. gibi) yaklak olarak dokmante edildii taslak haldeki WPARdr. Kaynak sonras test parasnn mekanik ve metalurjik yapsnn uygun olduu belirlendikten sonra, pWPS test raporlar da eklenerek WPARa dntrlr.
T.ZHAN / 2005
61
pWPS, PQR (WPAR), WPS, WPQ NED R?
PQR (Procedure Qualification Record) / WPAR(Welding Procedure Approval Record) NED R? Kaynan yapl ncesinde ve srasnda var olan ve kaynan mekanik/metalurjik zelliklerini etkileyen (bunlar ilgili standartlar tarafndan belirlenmitir) tm parametreler ile, kaynan bitirilmesinden sonra yaplan mekanik, metalurjik ve tahribatsz testlerin ortam bilgileriyle birlikte sonularnn da kaydedildii bir dokmandr.
WPS, PQR (WPAR), WPQ NED R?
WPS (Welding Procedure Specification) NED R?

Yaplacak kaynakta kullanlmas gereken nesnel nitelik ve parametrelerin gsterildii bir nevi reete mahiyetindeki dokmandr. Bu dokmanda belirtilen aralk (range) iinde kalnmas halinde referans PQRdaki mekanik ve metalurjik zellikler elde edilir, kalnamamas halinde PQRdaki mekanik ve metalurjik zelliklerden biri veya ikisi birden elde edilemez. Bu durumda kaynaa devam edilmemeli veya risk alnarak kaynak bitirilmeli, kaynan final kabul iin bu parametrelerle yaplacak PQRn sonucu beklenmelidir.
T.ZHAN / 2005
63
WPS, PQR (WPAR), WPQ NED R?
WPQ (Welder Performance Qualification) NED R? Yntemi dorulanm prosedrlere gre kaynaklarn kaynak yapabilme becerilerinin kontrol edilip onayland, kaynak sertifikas olarak adlandrlan bir dokmandr.
T.ZHAN / 2005
64
KAYNAK DOKMANLARININ HAZIRLANMASINDA BAVURULAN STANDARTLAR

WPS, PQR (WPAR) ve WPQ dokmanlarnn hazrlanmasnda ASME (American Society of Mechanical Engineers) ve EN (European Norm) uluslararas standartlar referans kabul edilir.

LG L ASME VE EN STANDARTLARI ASME Section IX :Qualification Standard for Welding and Brazing Procedures, Welders,Brazers, and Welding and Brazing Operators ASME Section II Part C Filler Metals EN 288 - 1 EN 288 - 2 for Metallic Materials EN 288 - 3 Steel. :Specifications of Welding Rods, Electrodes and : General Rules For Fusion Welding : Specification and Approval of Welding Procedures : Welding Procedure Tests For The Arc Welding Of
EN 288 - 4 : Welding Procedure Tests For The Arc Welding Of Aluminium and Its Alloys. EN 288 - 5
T.ZHAN / 2005
: Approval By The Use Of Approved Consumables.

EN 288 - 6 EN 288 - 7 EN 288 - 8 EN 287 1 EN 287 2
: : : : :
EN 1418
T.ZHAN / 2005
68
EN 288 1 Birletirme kayna iin genel kurallar : Bu ksm EN 288 standartlar serisini tantr, dier ksmlarn ksa bir tanmn ierir. EN 288-2 Metalik malzemeler iin Kaynak prosedrlerinin belirlenmesi ve onay : Standartn bu ksm bir WPS ierisinde belirtilmesi gereken bilgileri bir liste eklinde belirtir. EN 288-3: eliklerin ark kayna iin kaynak yntem testleri : Bu, kaynak prosedrlerini kalifiye etmede kullanlan en tandk ve en geni kullanm alanna sahip metottur. Tm gerekli zellikleri ile retim kaynan temsil eden bir test parasnn kaynann nasl yaplacan belirtir. Test kaynann tamamlanmasnn ardndan para, zorlu uygulamalarda kaynan kabul edilebilmesini garanti edecek bir dizi spesifik testlere tabi tutulur.

EN 288 4 Alminyum ve alamlarnn ark kayna iin kaynak yntem testleri: EN 288-3 n alminyum versiyonudur. EN 288 5 Onaylanm dolgu malzemeleri ile onaylama : Baz malzemelerde sdan etkilenmi blge, s girdisinin verilen snr deerler iinde kald durumlarda, kesin olarak zedelenmez. Bu eit malzemeler iin, kaynak dolgularnn onaylanmas ve tm byk etkenlerin geerlilik alan ierisinde olmas kouluyla, bir WPS onaylanr. Kaynak dolgularnn kullanmyla onaylama, dolgu malzemesi kullanlan ark kaynaklar ile snrldr. lgili tm test paralarnn kayna, muayenesi ve kontrol ileri bamsz bir kontrolrn veya kontrol makamnn sorumluluundadr. Bu kontrolr veya kontrol makam, tannan kaynak dolgular iin balca etkenlerin bykln gznne alarak, kabul edilebilir geerlilik alann belirler.

EN 288-6 Mevcut kaynak tecrbesiyle onaylama : Eer ayn kaynak sistemi yllardr baarl bir biimde kaynakl imalatta kullanlyorsa, bu ekilde yaplan kaynaklarn kabul edilebilir olduu farzedilebilir. Maalesef ki, lineer elastik krlma mekanii bilgimiz bize kabul edilebilir bir servis mrne sahip kusurlu bir kaynak ile ciddi bir hataya sebep olan arasnda sklkla ok ince bir izgi olduunu syler. Bu sebeple bu metod byk bir dikkat ile uygulanmaldr. EN 288-7 Standart bir kaynak prosedr ile onaylama : Karbon elii ve paslanmaz elik gibi kaynaklanmas greceli olarak kolay olan malzemeleri birletirmek iin gerekli olan dokmanlar saygn kurululardan satn alnabilir. Bu yntem kendi prosedrlerini kalifiye etmekle uraak istemeyen kurulular iin kullanl olacaktr.
T.ZHAN / 2005
71

EN 288-8 retim ncesi kaynak testi ile onaylama : Belirli bir birleim geometrisi, boyutlar ve test gereksinimleri dolaysyla EN 288-3 veya 4n tm gerekliliklerini karlayamyorsa, birleimi tm ynlerden temsil edecek ve EN 288-3 ya da 4 tarafndan istenen testlere tabi tutulacak benzer bir birleim trnde zel bir test yaplabiir. Byle durumlarda bir veya daha ok miktarda zel test paras retilir. Burada amalanan, gerekli retim kaynak birletirmelerinin benzerlerini (rnein l, arplma, souma) btn balca noktalarda elde etmektir. Test, retim balamadan nce ve retim koullarnda uygulanr. Test parasnn denetimi ve muayenesi, bu standartn koullar saland srece (288-3 ve 4) mmkndr. Bu test, gerektiinde istenilen kaynakl birletirmeye uygun zel testlerle geniletilebilir veya deitirilebilir ve kontrolr veya kontrol makam tarafndan onaylanmaldr.
KAYNAK PROSEDRNN OLUTURULMASI EN 288-3 EN 288e gre kaynak prosedrnn aamalarn aadaki gibi zetleyebiliriz. Tasarm yada proje blmleri tarafndan hazrlanan imalat resimleri ve detay resimler, kaynakl imalat dnlerek gzden geirilmeli, kullanlacak kaynak yntemleri, kaynak makinalar, kaynaklar kalifikasyonlar ve yeterlilikleri asndan deerlendirilmelidir. Eldeki imkanlar ve kalifikasyonlar ile gereksinim duyulan ihtiyalar, standartlar ve kabiliyetler gzden geirilerek listelenir. Tm bu almalardan sonra yaplacak herbir kaynak iin elde onaylanm gerekli WPS ve WPARlar ve bu kaynakl imalat yapabilecek sertifikal kaynaklar varsa, imalata balanlabilir. Eer bu gereksinimlerden biri eksik ise alma devam etmelidr.
KAYNAK PROSEDRNN OLUTURULMASI EN 288-3
malat resimleri detayl olarak incelenir. Resimde gzken ve gzkmeyen tm kaynaklar numaralandrlr. Daha sonra kaynak plan olarak adlandrlacak olan bir dokmana her bir kaynak numarasna karlk gelen kaynan hangi iki malzemeyi birletirdii, birleim ekli, kaynak pozisyonu, birletirilecek malzemelerin kalnlklar, malzeme zelliine ve kalnlna bal olarak n stma yaplp yaplmayaca, pasolar aras scaklk kontrol, kaynak sonras sl ilem gereklilii ve bu kaynan gerekletirilmesi iin seilen kaynak yntemi gibi bilgiler girilir.
Elimizdeki bu kaynak plannn bize salad bilgiler nda kaynak dokmanlarnn hazrlanmasnda bir aama daha ileri gidilerek ihtiya duyulacak minimum WPAR adedi belirlenmelidir. Bunun iin kaynak planndaki bilgiler gruplandrlr. Ayn gruba dahil olan malzemeler belirlenir. Mmkn olan en zor artlar altnda (r: tek tarafl kaynaklanm bir birleim ile hazrlanm bir WPAR, ift tarafl kaynaa gre bize daha fazla avantaj salar) test paralarnn kalnlklar, malzemeleri, kaynak az dizaynlar vb. parametreler belirlenir.

Test paralarnn kaynatlmasndan nce pWPS denilen taslak WPS dokman hazrlanr. Bu dokmanda: Kaynak metodu Birletirmenin gsterimi Kaynak pozisyonu Kullanlacak sarf malzemelerinin tipi ve boyutlar Kaynak banyosu korumas Sarf malzemelerine uygulanacak n ilemler Kkte oluk ama, kaynak altl kullanma gibi ek ilemlerin varl Salnml ya da izgisel paso teknii Elektriksel kaynak parametreleri (amper, voltaj) n stma scakl Pasolar aras scaklk limitleri Kaynak sonras sl ilem gibi bilgiler bulunmaldr.
malata verilen bu bilgiler nda yaplan kaynaklardan mekanik ve metalurjik test numuneleri alnr. EN 288-3e gre test paralarna uygulanacak testlere ait tablo aadadr.
T.ZHAN / 2005
77
T.ZHAN / 2005
78
Gerekli testler yaplarak kaynak parametrelerinin doruluu belgelendikten sonra, hazrlanan pWPS, test raporlar da eklenerek, onayl bir WPARa dntrlr. Onayl WPAR kullanlarak standardn msaade ettii aralklarda onayl WPSler hazrlanr.
T.ZHAN / 2005
79

Table 2: Grouping system for steel
Group 1 Type of steel1) Steel with a minimum yield strength, ReH, up to 360 N/mm2 and with contents, as percentages, not exceeding the following values: C 0,24 (0,25 for castings) S 0,045 Si 0,60 P 0,045 Mn 1,70 Any other single element: 0,3 (0,4 for castings) Mo 0,70 All other elements: total 0,8 (1,0 for castings) Normalized or thermomechanically treated fine grain steels and cast steels with a specified minimum yield strength, ReH, above 360 N/mm2 Quenched and tempered steels and precipitation hardened steels except stainless steels Steels with Cr max. 0,75 %, Mo max. 0,6 % and V max. 0,3 % Steels with Cr max. 10 % and Mo max. 1,2 % Cr Mo V steels with Cr max. 12,2 %, Mo max. 1,2 % and V max. 0,5 % Nickel alloy steels with Ni max. 10 % Ferritic or martensiiic stainless steels with 10,5 % < Cr < 30 % Austenitic steels Austenitic ferritic stainless steels (duplex) Steels not covered by groups 1 to 10 and with 0,25 % < C < 0,5 %
PROSES VE DOKMANTASYONU
r
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
1)
T.ZHAN / with KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK in accordance2005 the definition in the material standard, ReH can be used instead of R
80
Table 3: Range of approval for dissimilar metal joints

Existing approved welding procedure test for group of steel or dissimilar metal joints 2 3 8 welded to 2 8 welded to 3 9 welded to 2 9 welded to 3 Range of approval 2 welded to 1 3 welded to 1 3 welded to 2 8 welded to 1 8 welded to 2 8 welded to 1 8 welded to 2 8 welded to 3 9 welded to 1 9 welded to 2 9 welded to 1 9 welded to 2 9 welded to 3
NOTE: For dissimilar metal joints, the yield or alloying element criteria given in 8.3.1.1 shall be applied to each material group.
T.ZHAN / 2005
81
Table 4: Range of approval for thickness

RANGE OF APPROVAL 2) Thickness of the test piece, t 1) t< 3 3 <t< 12 12< t < 100 Butt, T-butt and branch connections for single run or single run from both sides 0,8 to 1,1 0,8 to 1,1 0,8 to 1,1 Butt, T-butt and branch connections for welding and all fillet welds t to 2 t 3 to 2t 0,5 t to 2t (max. 150)
t > 100 0,8 to 1,1 0,5 t to 1,5 t 1) For multi-run procedures, the recorded thickness contribution of each process may be used as a basis for the range of approval for the individual welding process. 2) For grades where impact testing is required, when the test Is carried out on a test piece of thickness less than 12 mm, approval is for less than 12 mm without impact testing.
Table 5: Range of approval for pipe and branch connection

Diameter of test piece, D1)2), in mm D < 168,3 D> 168,3
1
Range of approval 0,5 D to 2 D >0,5 D and plate 3)
) D is the outside diameter of the pipe or outside diameter of the branch pipe. 2 ) Approval given for plates also covers pipes when the outside diameter is greater than 500 mm. 3 ) See also 8.4.2.
T.ZHAN / 2005
84
EN 288-3E GRE WPAR TEST PARALARININ HAZIRLANMASI
T.ZHAN / 2005
85
EN 288-3 E GRE WPAR TEST PARALARININ HAZIRLANMASI
WPAR TEST PARALARININ HAZIRLANMASI
T.ZHAN / 2005
86
EN 288-3 E GRE WPAR VE WPQ TEST PARALARININ HAZIRLANMASI
WPAR TEST PARALARININ HAZIRLANMASI

Test paralarnn boyutlarnn belirlenmesinde aadaki standartlara bavurulur. EN 875 :Destructive tests on welds in metallic materials mpact tests - Test specimen location, notch orientation and examination EN 895 :Destructive tests on welds in metallic materialsTransverse tensile test prEN 910 tests :Welding-Welded butt joints in metallic materials-Bend
prEN 1043-1 :Destructive test on welds in metallic materialsHardness testing-Part 1: Hardness test on arc welded joints
EN 287-1 E GRE KAYNAKI KAL F KASYONU
T.ZHAN / 2005
88
EN 287-1E GRE KAYNAKI KAL F KASYONU
Kaynak kalifikasyon testi, bir kaynaknn, onayl bir WPS de belirtilen koullar ile, kaynak yapabilme becerisinin snanmasdr. Genel bir kural olarak, test paras kaynaky sadece test srasndaki koullarda deil, ayn zamanda kaynaklanmas daha kolay olarak kabul edilen birletirmelerde de kalifiye eder.
T.ZHAN / 2005
89
EN 287de, onay sertifikas verme yetkisi kontrolr ya da kontrol kurumunun sorumluluundadr. Kaynak sertifikas, uygulama standartnn gereklilikleri saland srece geerlidir. EN 287ye gre, kaynak benzer birletirmeleri baaryla kaynaklyorsa, sertifika iveren tarafndan 6 aylk aralklarla 2 yla kadar uzatlabilir.
T.ZHAN / 2005
90
ki yldan sonra, kaynak sertifikasnn uzatlmas iin kaynaknn yapt kaynaklarn baarl olduunu kantlayan test raporlarnn Kontrol kurumu tarafndan onaylanmas gerekmektedir. Bunun yannda, EN 287ye gre 6 aylk dneme ait Xray, ultrasonik test ya da krlma testi raporlarnn kaynak sertifikasyla birlikte Kaynak Gemii Listesi eklinde dokmante edilmesi ve saklanmas gerektii (kaynaknn kaynaklad WPAR testlerine ait raporlar yeterli olacaktr) dikkate alnmaldr.
SINAV PARALARININ SE LMES

Kaynak tarafndan kaynaklanacak snav paralar, retimdeki kaynak iine (Atlyede, antiyede) gre seilir. Zor olan kaynak koullar, yapl daha kolay olan kaynak ilerini kapsar. 1.Kaynak yntemi 2.Yar mamul, parann ekli 3.Kaynak dikiinin eidi 4.eliin tr 5.Kaynak dolgu malzemesi 6.Snav parasnn kalnl (plaka, boru) 7.Snav parasnn ap (boru) 8.Kaynak pozisyonu 9.Kaynak detaylar
KAYNAKI SINAVININ KISA GSTER M

R: EN 287-1 111 P BW 1.1 B t10 PF ss nb EN 287-1 111 P BW 1.1 B t10 PF SS nb
T.ZHAN / 2005
Standart numaras kaynak yntemi yan mamul diki eidi elik tr dolgu malzemesi snav paras kalnl kaynak pozisyonu kaynan yapl kaynan yapl
Elle ark kayna Plaka Aln dikii Kaynaa uygunluu iyi olan yap elii Bazik rtl ubuk elektrod Plaka kalnl 10 mm Dik aa Tek taraf kaynak Kaynak altl yok
93
1.KAYNAK YNTEMLER
111 114 121 125 131 135 136 gaz var 141 15 311
T.ZHAN / 2005
Elle ark kayna Metal ark kayna, zl tel, koruyucu gaz yok Tel elektrotla tozalt kayna zl tel ile tozalt kayna Metal ark asal gaz kayna (MIG) Metal aktif gaz kayna (MAG) Metal aktif gaz kayna, zl tel, koruyucu aktif Tungsten asal gaz kayna (TIG) Plazma kayna Oksiasetilen gaz kayna
2.YARI MAMUL, PARANIN EKL P T Plaka Boru
3.KAYNAK D K E D FW ke kayna BW aln kayna
T.ZHAN / 2005
95
4. EL N TR Syf.1
T.ZHAN / 2005
96
4. EL N TR Syf.2
T.ZHAN / 2005
97
T.ZHAN / 2005
98
5. KAYNAK DOLGU MALZEMES

nm A B C M P S RA R RC RR V W Y Z dolgu malzemesi yok ubuk elektrod, asidik rtl ubuk elektrod, bazik rtl ubuk elektrod, sellozik rtl ubuk elektrod, metal tozlu ubuk elektrod, rutil, hzl katlaan cruf ubuk elektrod, solid ubuk elektrod, rutil asidik rtl ubuk elektrod, rutil rtl ubuk elektrod, rutil-selloz rtl ubuk elektrod, kaln rutil rtl ubuk elektrod, rutil ya da bazik/florid ubuk elektrod, Bazik/florid, yava katlaan cruf ubuk elektrod, bazik/florid, hzl katlaan cruf ubuk elektrod, dier tipler
T.ZHAN / 2005
99
T.ZHAN / 2005
100
6. SINAV PARASI KALINLII (PLAKA, BORU)
T.ZHAN / 2005
101
8. KAYNAK POZ SYONU
T.ZHAN / 2005
102
9. KAYNAK DETAYLARI
ss bs lw rw sl ml mb nb tek tarafl kaynak ift tarafl kaynak sola doru kaynak saa doru kaynak tek paso ok paso kaynak altl var kaynak altl yok
T.ZHAN / 2005
103
Kaynak altl eitleri: 1. Kaynak aznn altna yerletirilen ek para (karlabilir veya sabit olabilir.)
2.ift taraftan kaynak yapldnda, kaynak metali
T.ZHAN / 2005
104
Kaynak altl eitleri: 3.Ke kaynanda ana malzemenin kendisi
4.Ksmi nfuziyetli kaynaklar ya da kaplama kayna
T.ZHAN / 2005
105
T.ZHAN / 2005
106
KAYNAKI SINAVI PARALARININ HAZIRLANMASI
T.ZHAN / 2005
107
NUMUNE TEST METODLARI
T.ZHAN / 2005
108
ASME SECTION IXA GRE KAYNAK DOKMANTASYONU
T.ZHAN / 2005
109
ASME SECT. IXA GRE KAYNAK DOKMANTASYONU
ASME Section IX kaynak & kaynak ve sert lehim (brazing)& lehimci kalifikasyon ve sertifikasyonuna ait kurallar tarifleyen bir referanstr. ASMEnin kazan, basnl kap, borulama gibi imalat alanlarna ynelik kodlarna gre yaplacak imalatlarda kullanlacak kaynak ve lehim balantlarnn nasl yaplacan ve personelin nasl kalifiye edileceini & sertifikalandrlacan tarifler.
T.ZHAN / 2005
110
ASME SECTION IX TEMEL KAVRAMLARI
T.ZHAN / 2005
111
Kaynak uygulamas Belirler:
WPS Kaydeder:
PQR Kaydeder: Test edilen de er
WPQ Belirler: Kalifiye edilen aral k
De i ken aral klar n

Gerek de erleri Gerekli de i kenleri

Gerekli de i kenleri
Gerekli olmayan de i kenleri

Testleri ve sonular
Testleri ve sonular kaydeder.
Di er ynlendirmeler
Di er bilgileri

ARTICLE I ZET
QW-100 Genel - Section IX kaynak kalifikasyonlar ve ASME kodlar na gre kulland klar prosedrleri (WPS) anlat r. (QW-100 tm drt kolono da uygulan r.)

QW-100.1 WPS nin amac n anlat r.

QW-100.1 PQR' n amac n anlat r.

QW-100.2 WPQ'nun amac n anlat r.

QW-100.3 1962 ya da daha sonraki bas mlar n gerekliliklerini yerine getiren dokmanlar, sonraki versiyonlardaki gerekliliklere gre gncellenmeseler bile ASME kodlar na gre imal edilen yap larda kullan labilirler.

Dikkat :
mal kodlar n n s n rlamalar olabilir.

QW-103.1 malat sorumludur.
QW-103.1 malat WPS'yi kalifiye edecektir.
QW-103 malat testleri gerekle tirecek ve PQR ve WPQ'lar iin gereken kay tlar tutacakt r.

QW-110 Kaynak pozisyonu QW-461.1
QW-120 Test pozisyonu, QW-461.3 QW-140 Testlerin tipi, amalar ve incelemeler QW-150 ekme testi numuneleri, prosedr, kabul

QW-142 Radyografik Test (RT) QW-144 Grsel muayene(VT)
QW-160 E me Testi (sneklik)
QW-160 E me testi (sa laml k) QW-162 Prosedr; QW-163
QW-161 Kep, kk, yan e meler; Kabul QW-170 entik-darbe testleri QW-181.1 PQR k e kaynak testleri
QW-181.2 WPQ k e kaynak testleri QW-194 Grsel muayene QW-191 Radyografi
QW-195 PQR ve WPQ S v penetrant testi
QW-196 Diren kayna
testi (ekipman ve operatr)
T.ZHAN / 2005
112
WPS Kaydeder:
PQR Kaydeder: Test edilen de er



ARTICLE II ZET

Testleri ve sonular Di er bilgileri
Di er ynlendirmeler QW-200.1 WPS iin ierik, de i iklikler, elde edilebilirlik kurallar

QW-200.2 PQR iin ierik, de i iklikler, elde edilebilirlik kurallar

QW-200.3 P-Numaralar , Grup Numaralar , S-Numaralar QW-200.4 WPS ve PQR kombinasyonlar QW-201 Kod kullan c s n n sorumlulular

QW-202 QW-451 uyar nca test tipleri ve say lar
QW-202.2 Al n ve k e kaynaklar
QW-203 Pozisyonlar n limitleri QW-210 Ana ve dolgu test kuponu, tip ve boyutlar QW-213'ten 218'e zel prosesler QW-250 Gerekli ve gerekli olmayan de i kenler

QW-250 PQR iin gerekli de i kenler

QW-253 SMAW iin de i kenler QW-283 Buttering tekni i QW-284 RW ekipmanlar

QW-284 Ekipman kalifikasyonu
T.ZHAN / 2005
113
WPS Kaydeder:
PQR Kaydeder:


Test edilen de er

ARTICLE III ZET
Di er ynlendirmeler
QW-300.1 WPQ de i kenlerinin genel tan m

QW-300.2 Sorumluluk QW-300.3 Kod kullan c lar n n gruplar

QW-300.2 Kod kullan c s kaynak lar kalifiye etmek iin test yapmal d r.

QW-300.3 Grup kaynak kalifikasyonu
QW-301.2 Kaynak lar kalifiye edecekler
QW-301.2 WPS nin izlenmesi zorunlu de i kenleri

QW-301.2 WPQ test kuponlar n n tan m

QW-301.3 Kaynak kimli i QW-301.4 Test kay tlar

QW-302.1 Mekanik testler QW-302.2 Radyografi QW-302.3 Boru test kuponlar QW-302.4 Grsel muayene QW-303 Pozisyonlar & aplar QW-304 Kaynak lar n radyografileri

QW-305 Kaynak operatrleri radyografi ve s n rlamalar

QW-306 Proses kombinasyonlar

QW-310 Test kuponlar , plaka, boru ve kaynak altl QW-320 Yenilenen testler ve kalifikasyonlar n yenilenmesi QW-322 Srenin dolmas ve kalifikasyonun yenilenmesi

QW-350 Kaynak lar iin de i kenler
QW-360 Operatrler iin de i kenler
T.ZHAN / 2005
114
Kaynak uygulam as Belirler:
WPS
PQR
WPQ
Kaydeder:
Kaydeder: Test edilen de er
Belirler: Kalifiye edilen aral k



ARTICLE IV ZET
Di er ynlendirmeler QW-401 De i kenlerin genel tan m

QW-401.1 WPS ve PQR iin gerekli de i kenleri belirler QW-401.3 WPS ve PQR iin ek olarak gereken parametreleri belirler. QW-401.4 WPS iin gerekli olmayan de i kenleri belirler.

QW-401.2 WPQ iin gerekli de i kenleri belirler.
QW-402 ile 410 aras WPS, PQR ve WPQ iin refere edildi inde gerekli, ek olarak gerekli ve gerekli olmayan de i kenler
QW-420.1 P-Numaralar n belirler, QW-420.2 S-Numaralar n belirler. Bu blm ayr ca entik darbe toklu u iin Grup Numaralar n da belirler.

QW/QB-422 P-Numaralar n , Grup Numaralar n ve S-Numaralar n spesfikasyon , tip, grade, UNS No., min ekme kuvveti, kompozisyon ve rn formu a s ndan listeler.

QW-431 F-Numaralar n ve dolgu malzemelerini gruplama kurallar n belirler

QW-432 F-Numaralar n ASME Spesifikasyonu ve AWS s n fland rmas ile elik, bak r, nikel vb tipleri a s ndan belirler.

QW-441 QW-404.5 'te verilen demir ihtiva eden (ferrous) kaynak metali A-Numaras analizinin tan mlanmas QW-422 A-numaralar n dolgu tipi ile listeler.

QW-451 testlerin tipi & say s n ve ana ve kaynak metali kal nl klar n n aral klar n listeler.

QW-452 Testlerin tipi ve say s n ve kaynak metali kal nl n n aral klar n listeler

QW-461.1 WPS de belirtildi i gibi ve retim uygulamalar iin kaynak pozisyonlar n dz(F), yatay (H), dikey (V), tavan (OH) olarak belirler

QW-461.3 ile QW-471.8 aras test pozisyonlar n 2G, 3F gibi gsterir.

QW-461.9 Kullan lan kaynak tipini, test pozisyonunu ve ap ve pozisyon limitlerini listeler.

QW-462 Test numunelerinin boyutlar n ve s n rlar n izimlerle gsterir. QW-463 Test paras ndan al nacak numunelerin kesilme dzenlerini gsterir.

QW-466 Test enelerinin boyutlar n ve her malzeme tipi iin kurallar izimle gsterir.

QW-470 Da lama proseslerini ve e itli malzemeler iin da lama s v lar n belirler.

QW-492 Kaynak uygulamalar na uygulanacak tan mlamalar kapsar. Section IX iin olduka kullan l referanslard r. Bu tan mlamalar AWS tan mlamalar ndan az da olsa farkl olabilirler.

T.ZHAN / 2005
115
ASMEnin kaynak dokmanlarnn geerlilik alanlarna yaklam ENden olduka farkldr. ASMEde deikenler kaynak yntemlerine gre farkllk gsteren : Gerekli deikenler (essential variables) Ek olarak gerekli deikenler (supplementary essential variables) Gerekli olmayan deikenler (non-essential variables) eklinde snflandrlr.
Gerekli deikenler (Essential variables)
a.Yntem asndan: Deitiinde kaynan entik tokluu dndaki mekanik zelliklerini etkileyecek olan kaynak parametreleridir; r: P-No, kaynak prosesi, dolgu metali, elektrod, n veya son stma.. vb. b. Kaynak performans asndan: Deitiinde kaynaknn salam bir kaynak yapma yeteneini etkileyecek olan parametreleridir; r: kaynak prosesi, kaynak altlnn yokluu, elektrod, F-numaras, kaynak teknii.. vb. Gerekli deikenlerin tmnn gerek deerleri PQR zerinde kaytl olmal ve hepsinin kapsama aralklar WPS zerinde belirtilmelidir. Gerekli deikenlerden biri deitiinde, yeni deikenin PQR tarafndan kapsanmas durumunda yeni bir WPS yaynlanmal, PQRn kapsama aral dnda kalmas durumunda ise yeni bir PQR hazrlanmal ve buna uygun yeni bir WPS yaynlanmaldr.
2. Ek olarak gerekli deikenler (Supplementary essential variables)
Deitiinde kaynan entik tokluu zelliini deitiren kaynak parametreleridir; r: kaynak metodu, yukar veya aa kaynak pozisyonu, s girdisi, n stma ve / veya son stma, vb.. Bu deikenler, sadece konstrksiyon kodu tarafndan entik darbe testi gerektiinde gznne alnr. Bu deikenlerin tmnn gerek deerleri PQR zerinde kaytl olmal ve hepsinin kapsama aralklar WPS zerinde belirtilmelidir.
T.ZHAN / 2005
118
3. Gerekli olmayan deikenler (Nonessential variables) Deitiinde kaynan mekanik zelliklerini etkilemeyecek olan kaynak parametreleri r: birletirme dizayn, oluk ama ya da temizleme metodu vb.. Gerekli olmayan deikenlerden biri ya da daha fazlas deitiinde WPS ve/veya PQRn deimesi gerekli deildir. Gerekli olmayan deikenlerin tmnn kapsama aralklar WPS zerinde belirtilmelidir.
T.ZHAN / 2005
119
P-NUMARALARI
Ana malzemeler kalifikasyon amacyla P-Numaralar altnda gruplandrlmlardr. P-Numaralarnn tam listesi QW/QB-422 de bulunabilir. Bu tabloda kaynak ve sert lehim iin kullanlan malzemelerin bir arada bulunduu unutulmamaldr. QW/QB-422 her bir ana malzemeyi ASTM malzeme spesifikasyon numaralarna gre listeler. ASME kodlar bir ASTM malzeme spesifikasyonunu benimsediinde (sz gelimi bir A-XXX malzemesi), bunu malzemenin ASTM tanmnn bana bir S ekleyerek belirtir.(SA-XXX gibi..) SA iareti malzemenin ASTM A-XXX ile zde olabilen, ASME SA-XXXe uygun olarak retildiini belirtir. Ancak, ASME SA-XXX spesifikasyonunun ASTM spesifikasyonundan farkl ynlerinin olabilecei unutulmamaldr.
GRUP NUMARALARI
Belirli darbe testi gereklilii olan demir bazl metallerin Pnumaralarna Grup numaralar da ilikilendirilmitir. Grup numaralar, imalat kodu tarafndan darbe testi istendiinde PQR zerinde belirtilmesi gereken ek olarak gerekli deikenlerdir .
T.ZHAN / 2005
121
S- NUMARALARI
QW-420.2, S-Numaralar kod kullancsnn lehine Sect. IXn zorunlu olmayan bir ekidir. S-Numaralar ASME B31 basnl borulama ya da seilen kazan veya basl kap kodu tarafndan kullanm iin uygun olan ancak, ASME Sect. II ierisinde deinilmeyen malzemelerin listesidir. S-Numaralarnn kullanlmas iin bir zorunluluk yoktur. Bu malzemeler QW-420.1deki P-numaralarnn gruplandrmalarna benzer olarak S-numaras ya da Snumaras art Grup numaras olarak gruplandrlmtr.
T.ZHAN / 2005
122
F-NUMARALARI
Dolgu metallerinin snflandrlmasnda kullanlr. QW-432 her bir F-numarasnn limitlerini belirler.
T.ZHAN / 2005
123
A- NUMARALARI Kaynak dolgusunun kimyasal kompozisyonundaki elementlerin oranlarnn QW-442 uyarnca snflandrlmas ile belirlenir. Sadece demir bazl metallere uygulanrlar ve sadece WPSnin kalifikasyonu iin kullanlabilirler. Belirlenme yntemleri QW-404.5te aklanmaktadr.
T.ZHAN / 2005
124
MALZEME TANIMLAMA HARFLER N N ZET

Malzeme tanmlama P SA S F A SFA Aklama Ana malzemelerin ASME gruplandrmas ASME ana malzeme spesifikasyonu Dier ana malzemelerin snflandrlmas Dolgu metallerinin ASME gruplandrmas Kaynak metalinin ASME gruplandrmas ASME dolgu malzemesi spesifikasyonlar Malzeme tanmlamasnn temeli P-numaras ASME SA-XXX spesifikasyonlarna dayanr. SA ASMEnin ASTM A-XXX spesifikasyonunu benimsediini belirtir. S-numaras, ASME B31, kod durumu ve dier ana malzemelere dayanr. F-numaras AWS spesifikasyonu/snflandrmasna dayanr. A-numaras kaynak metali analizine dayanr. SFA, ASMEnin AWS A-XXX dolgu metali spesifikasyonlarn benimsediini belirtir.
125
T.ZHAN / 2005
KAYNAK PROSEDRNN OLUTURULMASI ASME Sect. IX
T.ZHAN / 2005
126
ASMEye gre kaynak prosedrnn oluturulma basamaklar EN ile ayn temele dayanr. Yani imalat izimlerinden kaynak plan oluturma, kaynak planndaki kalnlk, birleim ekli, kaynak yntemi gruplarndan gerekli olan WPS aralklarn belirleyerek, bu WPSleri oluturmamz salayacak PQR paras zelliklerini saptama ve tabii ki, imalat gerekletirecek kaynak personelini kalifikasyonlarna gre grevlendirme aamalar, ASME iin de geerlidir. Burada farkll yaratan WPS deikenleridir. malatta kullanlacak kaynak yntemi saptandktan sonra, QW-250 ile balayan tablolardan uygun olan tablodaki deikenler, ve bunlarn Article IV iindeki aklamalar gznnde bulundurularak uygun WPS ve PQR dokmanlar hazrlanr.
T.ZHAN / 2005
127
T.ZHAN / 2005
128
T.ZHAN / 2005
129
WPS VE PQR N ANA MALZEME KALINLII T VE KAYNAK METAL KALINLII t

(Tc) PQR test parasnn gerek kalnldr Kolon 1 Test parasnn kalnl (Tc) , in. (mm) WPS zerinde belirtilebilen Tb (ana malzeme) ve td (kaynak metali) deikenlerinin aralklar Kolon 2 Kalifiye edilen ana malzemenin kalnl (Tb), in, (mm) [Not (1) ve (2)] Min. Tc <1/16 (1.6) 1/16 (1.5) <Tc < 3/8 (10) Tc 1/16 (1.5) 3/16 (5) 3/16 (5) 3/16 (5) 3/16 (5) 3/16 (5) Max. 2Tc 2Tc 2Tc 2Tc 2Tc Kolon 3 Kalifiye edilen kaynak metalinin kalnl (td), in (mm) [Not (1) ve (2)] Max. 2tc 2tc 2tc tc<3/4(19) olduunda 2tc tc<3/4(19) olduunda 2Tc tc<3/4(19) olduunda 2tc tc > 3/4(19) olduunda 8 (200)[ Not(5)]
3/8 (10)< Tc< 3/4 (19) 3/4 (19) <Tc< 1 1/2 (38) 3/4 (19) < Tc< 1 1/2 (38) 1 1/2 (38) < Tc 1 1/2 (38) < Tc Notlar:
8 (200) [Not (3)] 8 (200) [Not (3)]
(1) zleyen deikenler QW-250'de gzden geirilmekte olan yntem iin referans gsterildiklerinde bu tabloda gsterilen limitleri kstlar : QW403.9, QW-403.10, QW-404.32, ve QW-407 .4, ayrca, QW-202,2, QW-202.3, ve QW-202.4 bu tablodaki limitlerin yerine geen ayrcalklar sunar. (2) Kaynak prosedrlerinin kombinasyonu iin, bkz QW-200.4 (3) Sadece QW-403.7 deki kaynak prosedrleri iin; aksi takdirde Note (1) veya 2Tc ,ya da 2tc 'den hangisi uygulanabilirse. (4) Tc 1 in(25 mm)'den byk olduunda oklu numuneler hakknda detayl bilgi iin bkz. QW-151.1, QW-151.2, ve QW-151.3
(5) Tc 3/8 inch (10 mm) ve zerinde olduunda gereken kk ve kep eme testlerinin yerine drt yan eme testi yaplabilir.
T.ZHAN / 2005
130
RNEK:1
Tb Tb = td SORU: Bir WPS zerindeki ana malzeme kapsama aral 1/16<Tb<5/16 , F-no.4 dolgu malzemesi kapsama aral td max=5/16 tir. Bu durumda PQRda kullanlmas gereken kalnlk deerleri Tc ve tc yi bulunuz. ZM: QW-451.1e gre Tb max =2Tc ve tdmax=2tcdir. Bu durumda; Tc= 5/16 : 2=5/8 in. Ve tc=5/16 : 2= 5/8 in. tir. td
T.ZHAN / 2005
131
RNEK:2
Tb Tb = td SORU: Bir WPS kullanlarak , 3/8, 5/8, 1 in. kalnlklarda paralarn kaynaklanabilmesi istenmektedir.kk ve dolgu pasolarda kullanlan F-no.4 dolgu malzemesinin kapsad max deer td4 max=1 in. ve kapak pasoda kullanlan F-no.3 dolgu malzemesinin kapsad max deer td3 max=1/4 in. tir. Bu durumda PQRda kullanlmas gereken test parasnn ve dolgu malzemesinin kalnlk deerleri Tc ve tc yi bulunuz. td
T.ZHAN / 2005
132
RNEK:2 ZM: WPSde kapsanmas gereken ana malzemenin kalnlk aral iin <Tb<1 in. diyelim. QW-451.1 uyarnca: Tc=Tb:2=1/2 in. Max Tb=1 in. Max td3=1/4 in. tc3=td3:2=1/8 in. Max td4=1 in. tc4=td4:2=1/2 in. olur. tc3+tc4=Tc olmal 1/8 +1/2=5/8 in Tc olduundan Tcyi biraz arttrarak Tc=5/8 in. yapmalyz. Bu durumda: Tbmax= 2 Tc =5/4 in. Tbmin =3/16 in. (QW-451.1) bulunur.
KE KAYNAI KAL F KASYONU (PQR)

QW-202.2(a) ya da QW-202.2(b) deki kurallar izlendiinde, aln kayna test paras kullanlarak ke kayna WPSleri kalifiye edilebilir. Alternatif olarak, basnca maruz kalmayan ke kaynaklar, kodun dier blmlerinde belirtildii zere, QW-202.2(c) uyarnca bir ke kayna test paras kullanlarak da kalifiye edilebilir. QW-202.2deki kurallar gereince herhangi bir aln kayna test parasnn, kullanlan kaynak ynteminin gerekli deikenlerinin limitleri dahilinde tm boyutlarda, tm ana malzeme kalnlklarnda, tm boru aplarnda ke kaynaklarn kalifiye etmesine msaade eden QW451.4deki tablo kullanlabilir.
KE KAYNAI KAL F KASYONU (PQR)
T.ZHAN / 2005
135
KAYNAKI KAL F KASYONU (WPQ) ASMEye gre kaynak kalifikasyon prosedrnn hazrlanma mant, dier kaynak prosedrleri ile ayn temele dayanr. QW-416 ve dier yntemlere bal deikenleri gsteren tablolarn referans gsterdii paragraflar uyarnca, hangi deikenler deitiinde yeni bir WPQ yaynlanmasnn gerektii belirlenir. Kaynak performans testleri radyografik test veya mekanik test sonular ile onaylanabilir. Bunlardan hangisinin seilecei reticinin tercihindedir. WPQnun geerlilik sresi ENde olduu gibi 6 aydr. 6 ay veya daha uzun sre boyunca kaynak yapmayan bir kaynaknn yeniden sertifikalandrlmas gerekir.
KAYNAK PROSEDRNN OLUTURULMASI Sect. IX
ASME
WPQ KONTROL L STES
T.ZHAN / 2005
137
WPQ KONTROL L STES
T.ZHAN / 2005
138
WPQ KONTROL L STES
T.ZHAN / 2005
139
KAYNAK PROSEDRNN OLUTURULMASI ASME Sect. IX WPQ N MALZEME ARALIKLARI
T.ZHAN / 2005
140
KAYNAK PROSEDRNN OLUTURULMASI ASME Sect. IX WPQ N F-NUMARALARI
T.ZHAN / 2005
141
KAYNAK PROSEDRNN OLUTURULMASI ASME Sect. IX WPQ N KAYNAK POZ SYONLARI
T.ZHAN / 2005
142
WPQ N KAYNAK METAL KALINLII t Kaynak performansnn kalifikasyonu iin, kaynak metali kalnlk aralklarn belirleyen QW-452.1 (b) uygulanr. Aln birletirmeli kaynak testi paralar kullanlarak kalifiye edilen ke kaynaklar iin QW-452.6 tablosu uygulanr. Burada dikkat edilmesi gereken, QW-351de belirtildii gibi, kaynaknn her kaynak ynteminde doldurduu kaynak metalinin, kep ve kkteki fazlalklar olmakszn yaklak kalnlnn test kuponu kalnl olarak alnacadr. Yani, kaynak testi kapsama aral gerek test parasnn kalnlndan ziyade yapt kaynak metalinin kalnlna baldr.
T.ZHAN / 2005
144
Kaynaky bilinen bir (td) kaynak metali kalnlk aralnda kalifiye etmek iin, kaynaknn WPQ test parasnda uygun kalnlkta kaynak metali doldurabilmesine izin verecek WPQ test paras (Tc)nn minimum kalnl belirlenmelidir. Maksimum 1 in. kalnlnda, tek eit dolgu metali ve SMAW yntemi kullanlarak yaplacak bir kaynak testinde, test paras zerinde doldurulmas gereken kaynak metali kalnln(tc) bulmak iin QW-452.1(b) tablosu kullanlacaktr. Buradan; td= 1 in. td=2 tc tc=1/2 td tc= in. WPQ test paras kal nl Tc=tc=1/2 in. olmal d r. Bu durumda, kaynak bu in. kal nl ndaki kaynak metalini minimum 3 katmanda dolduruyorsa, QW-452.1(b) uyar nca kaynak n n kaynaklayabilece i kaynak metali kal nl (td) s n rs zd r.
RNEK WPS (syf.1)
T.ZHAN / 2005
146
RNEK WPS (syf.2)
T.ZHAN / 2005
147
RNEK WPS (syf.3)
T.ZHAN / 2005
148
RNEK PQR (syf.1)
T.ZHAN / 2005
149
RNEK PQR (syf.2)
T.ZHAN / 2005
150
RNEK WPQ (syf.1)
T.ZHAN / 2005
151
ASME SECTION IXA GRE PQR ve WPQ TEST PARALARININ HAZIRLANMASI
T.ZHAN / 2005
152
ASME SECTION IX A GRE PQR VE WPQ TEST PARALARININ HAZIRLANMASI
PQR TEST PARALARININ HAZIRLANMASI Plakalarda numune alm dzeni Borularda numune alm dzeni
T.ZHAN / 2005
153
ASME SECTION IX A GRE PQR VE WPQ TEST PARALARININ HAZIRLANMASI
WPQ TEST PARALARININ HAZIRLANMASI
T.ZHAN / 2005
154
ASME SECTION IX A GRE PQR TEST PARALARININ HAZIRLANMASI
ekme, eme ve entik numunelerinin hazrlanmasnda SA-270 standartna bavurulur. Bununla birlikte, Section II-A iindeki malzemenin kendi standart gereince, farkl boyut toleranslar ile ileme zorunluluu sz konusu olabilir. Bu sebeple, ilemeden nce malzeme hakknda yeterli bilgiye sahip olunmaldr.
T.ZHAN / 2005
155

Kaynak Dökümantasyonu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kaynak Dökümantasyonu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES

EN VE ASME NORMLARINA GRE DOKMANTASYONU

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

KAYNAKLI MALATTA KULLANILAB LEN MALZEMELERE GENEL BAKI

KAYNAKLI MALATTA KULLANILAB LEN MALZEMELERE GENEL BAKI

KAYNAKLI MALATTA KULLANILAB LEN MALZEMELERE GENEL BAKI

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

KAYNAKLI B RLET RMEN N YAPISI

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

KAYNAKLI B RLET RMEN N YAPISI

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

KAYNAKLI B RLET RMEN N YAPISI

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

KAYNAKLI B RLET RMEN N YAPISI

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

KAYNAKLI B RLET RMEN N YAPISI

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

KAYNAKLI B RLET RMEN N YAPISI

Elle ark kaynak ynteminde scaklklar:

KAYNAKLI B RLET RMEN N YAPISI

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

EN 288 E GRE KAYNAK POZ SYONLARI

ASME SECT. IX VE EN 288E GRE KAYNAK POZ SYONLARI

1-Yatay dzlemsel (Flat),

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

ASME SECT. IX VE EN 288E GRE KAYNAK POZ SYONLARI

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

ASME SECT. IX VE EN 288E GRE KAYNAK POZ SYONLARI

3-Dik, aadan yukarya (Vertical upward),

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

ASME SECT. IX VE EN 288E GRE KAYNAK POZ SYONLARI

4-Dik, yukardan aaya (Vertical downward),

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

ASME SECT. IX VE EN 288E GRE KAYNAK POZ SYONLARI

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

ASME SECT. IX VE EN 288E GRE KAYNAK POZ SYONLARI

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

B RLET RME EK LLER KAYNAK AZI DETAYLARI

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

B RLET RME EK LLER , KAYNAK AZI DETAYLARI

BAZI ALIN B RLET RME EK LLER

Dik kenarl aralkl aln

Dik kenarl bitiik aln

B RLET RME EK LLER , KAYNAK AZI DETAYLARI

ift V (X) aln

ift yarm V (K) aln

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

B RLET RME EK LLER , KAYNAK AZI DETAYLARI

BAZI KE B RLET RME E TLER

KAYNAK KAL TES NE ETK EDEN PARAMETRELER

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

KAYNAK KAL TES NE ETK EDEN PARAMETRELER

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

KAYNAK KAL TES NE ETK EDEN PARAMETRELER

1. KAYNAKI KAL F KASYONU

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

KAYNAK KAL TES NE ETK EDEN PARAMETRELER

2. KAYNAK AZI HAZIRLII, YZEY TEM ZL

KAYNAKLI MALATLARDA KAYNAK PROSES VE DOKMANTASYONU

KAYNAK KAL TES NE ETK EDEN PARAMETRELER