Professional Documents
Culture Documents
ASANSR TASARIMI
I
TRAFK HESABI
VE
AVAN PROJE
HAZIRLAMA ESASLARI
95
95
1.TRAFK HESABI
1.1.TRAFK AKI EMASI
Binalar kullanm amalarna gre eitli insan hareketlilii gsterirler .Bu yzden deiik bina tipleri
iin, insan hareketlilii gzlenirken her bina zellii ayrca deerlendirilmelidir. Asansr trafik hesaplarnn
uygun olabilmesi iin,binadaki insan saysnn tespiti ve 5 dakikalk zaman diliminde asansre binebilecek
insan saysnn belirlenmesi,hesabn en nemli ksmn oluturur. Grlecei gibi bu bir olaslk hesabdr ve
her lkenin kendi artlarna gre, blgelere gre, alkanlklara gre deiiklik gsterir. Burada lkeden
lkeye farkllklar dan ok IAEE nin kriterlerine uygunluu salanmaya allmtr.
Aadaki tablolardan insan saysn ve yanndaki yzdelerden de 5 dakika iinde asansr
kullanabilecek insan says tespit edelebilir. han ve daire hesaplarnda zemin stndeki hacimlerin
hesaplanmas gerekir.(Giri katndaki hacimlerin asansr kullanmayaca varsaylr). Rahat bir asansr
trafik ak isteniyorsa hesaplarda %20 lik bir saysal fazlalk (iyiletirme kat says ) konulmaldr.
Balklarn yanndaki zaman lleri rahat bir trafik ak iin istenen asansr seyir servis sresidir.
NSAN SAYISININ TESPT
OFS BNALARI
Ofis binalar genel kullanm asndan ok farkllk gsterirler . Bu tespit yaplrken kullanm amac
gz nne alnmaldr. zellikle resmi binalarda ( vergi dairesi , tapu dairesi , kaymakamlk gibi ) trafik
aknn devaml olaca dnlerek rakamlar en st dereceden seilmelidir . Ayrca yksek katl bina
seimlerinde ayn ekilde st deerler alnmaldr. Trafiin ift ynl olduu durumlarda uygun bir asansr
trafii isteniyorsa ift ynl trafik hesaplar kullanlmaldr.
OFS BNALARI
SEVYE
TEK KULLANIMLI
(tamam bir iletme )
OK KULLANIMLI
(deiik iletmelere ait)
Orta seviye
st seviye
Orta seviye
st seviye
5 Dak.VARI
% S
2
8-10 m net alan/1 kii
%15
12-20 m2 net alan/1 kii
%17-25
10-12 m2 net alan/1 kii
%11-15
2
15-25 m net alan/1 kii
%17
ALAN / K
SERVS
SRES
25-30
20-25
25-30
20-25
OKULLAR
Toplu giri ve klarn en youn olduu andaki durum dikkate alnmaldr Yksek katl binalarda en
yksek deerler tercih edilmelidir . Trafik akna gre grevli asansr konabilir. Toplam net derslik alann
Alan/Kii oranna blnmesi ile renci says tespit edilir.
ALAN/K 0.8-1.2m2 net alan/ 1 renci --5 dak. var % si=15-25%--SERVS SRES =-30-50 sn
97
OTELLER
Otelin en dolu olabilecei zaman dikkate alnmaldr . 4 ve 5 yldzl otellerde zellikle konferans ,
kongre gibi youn toplu klar dikkate alnmaldr. Ayrca servis asansr yaplmal ve trafik hesabnn
dnda tutulmaldr.
SEVYES
3 YILDIZA KADAR
(3 yldz dahil )
4 VE 5 YILDIZ
OTELLER
ALAN / K
VARI % S
SERVS SRES(sn)
% 10
30-50
% 15
30-50
HASTANELER
Hastanede bulunan hasta , refakati , doktor , hemire , grevliler ve ziyaretiler trafik akn
oluturur. Bunun dnda hasta tamak iin ameliyathane ve acil ile balantl sedye asansrlerine ihtiya
vardr . Bu asansrler trafik hesab dnda tutulmaldr.
ALAN / K= Yatak ba-3 kii5 dak. var % desi =-8-10%---SERVS SRES= 30-50sn
(100 yatak ve stndekiler iin grevli asansr yaplacaktr.)
OTOPARKLAR -------------------SERVS SRES--------40-50 sn
Tanacak insan says
Otopark kapasitesi (ara yeri says)x 1.5~1.75 kii olarak kabul edilebilir. Ticari ama dndaki zel
otoparklarda bu kat say 1 kii alnabilir .
(iki saat iinde aralarn devir ettii kabul edilir,5 dakikalk sre buradan hesaplanmaldr)
Yani 5 dakika iinde asansr kullanacak nsan says= ara says * ( 1.5 veya 1.75 ) * 5 / 120
KONUTLAR
Binann bulunduu evre ve yaam biimi dikkate alnarak seviye seimi ve buna bal yzdeler ve
servis sresi seilmelidir . Yksek seviyeli bir binada servis sresi ksa tutulmaldr.
YKSEK ORTA DK
SEVYE
KONUTLAR ODA BAINA K SAYISI
1
1,5
2
Stdyo
1,5
2
3
1 Y. Odal
2
3
4
2 Y. Odal
2,5
4
5
3 Y. Odal
4
5
6
4 Y. odal
1
1,5
2
ahs / Y.odas
VARI % S
SERVS SRES
(sn)
% 8-10
40-90
Genelde Oda bana 1.5 kii alnabilir. Bina cinsine gre (Hidroforlu ve kaloriferli ,)seviye seimi
yaplr. Bu tablolar bina nfusunu belirlemede kullanacamz tablolardr. lgili % ler nfusun var
yzdeleri,zamanlar ise servis sresi(hizmet kalitesi )deerleridir
TS ISO 4190-6 Asansrlerde Planlama ve Seim standard meskenlerde Snf 1 asansrler iin hesap
yntemi nerir. Ancak Avrupal az yeli aile modeline gre kurulmu bu hesap ynteminde yzde olarak
%7,5 oran alnmaktadr. Kendi toplumumuzda yaanan kalabalk aile modeline gre bu yzdelerin %10
olarak alnmasnn daha uygun olacan dnyoruz. 60-80-100 sn olarak belirtilen programlar ise
yukardaki seviye seimleri olarak alnabilir.
Yukardaki yapnn zeti TABLO 1de verilmitir.
98
Bina cinsi
Ser.
sr.
RESM VE
20-40
TCAR
Sn
BNALAR
OTEL
30-50
Sn
OKUL
30-50
Sn
HASTANE
OTOPARK
KONUT
30-50
Sn
40-50
Sn
40-90
Sn
Kul. ek
Seviye
Alan
Kii
5 Dak.
% si
TEK
KULLANIMLI
OK
KULLANIMLI
3 YILDIZ DAH.
OTELLER
3 YILDIZ ST
OTELLER
Orta seviye
st seviye
Orta seviye
st seviye
1 kii
1 kii
1 kii
1 kii
% 15
% 17-25
% 11-15
% 17
Oda bana
1,5 kii
% 10
Oda bana
1,9 kii
% 15
Toplam snf
odalarnn her 10
m2si iin
8-12 kii
% 15-25
2 kii
% 10
3 kii
% 10
Araba adedi
bana
1,5-1,75
kii
(A*1,5)5/
120
Araba adedi
bana
1 kii
(A*5)/
120
SEVYE
Oda bana
Oda bana
Oda bana
Oda bana
Oda bana
Y O D
1 1,5 2
1,5 2 3
2
3 4
2,5 4 5
4
5 6
ZEL
HASTANELER
GENEL
HASTANELER
GENEL TCAR
AMALI
ZEL AMALI
DARE TP
STDYO
1 YATAK OD.
2 YATAK OD.
3 YATAK OD.
4 YATAK OD.
Ayrca ameliyathane ve
acil iin sedye asansr ve
100 yatak stndekiler
iin grevli asansr
yaplacaktr
ki saat iinde arabalarn
devir ettii kabul edilir
Genel hesaplamalarda
oda bana 1,5 kii
alnabilir
% 8-10
% 8-10
% 8-10
% 8-10
% 8-10
At1:Performans zaman(sn)
H:Ortalama en yksek dn kat
Tablo 2
S:Kabinin ortalama olas durma says
Tablo 2
Tablo 4
Tv:Anma hznda kabinin bir kat gei sresi, tv=df/v (sn)
P:Kabindeki ortalama insan says (%80 kapasite ile) (kii)
Tablo 2
df:ortalama kat ykseklii (m)(seyir mesafesi/durak adedi)
v:Kabin anma hz (m/sn) ts:Her duruta zaman kayb( sn) =tf(1)+to+tc-tv
tf:Tek kat seyir zaman(sn)
Tablo 4
to:Kap alma zaman(sn)
Tablo 3
tc:Kap kapanma zaman(sn)
Tablo 3
tp:Kullanc tek yn transfer zaman(sn) dr.
Tablo 5
At1 formlnn 1.ksmnda 2*H*tv incelendiinde ,H iin asansrn seyir mesafesi yerine ortalama
kat ykseklii says kullanlmtr. Olaslk hesaplar asndan bu gereklidir. Asansr her defasnda en st
kata kadar kmayacaktr. Gelen taleplere gre daha alt katlardan dnebilecei gibi, duru says da iinde
tad say ve guruba bal olarak deiebilecektir. Bu deerlerin bir olaslk hesabna gre belirlenmesi
gerekir. H asansrn ortalama klabilecei olas en yksek kat gsterir. S de asansrn kapasitesine gre
bu seyirde sz konusu olabilecek olas duru saysdr. H ve S birbiri ile bantl parametrelerdir. Ayn
olaslk hesap yntemi kullanlacandan , ayn tablodan alnmas gerekir. Bunlar aada verilen IAEE
tablolarndan, yaygn olarak kullanlan kabin deerleri iin alnabilir. Bu deerler haricinde yaplacak
uygulamalar iin tablonun altnda hesap yntemi verilmitir. Kabin deerleri yanndaki parantez iindeki
deerler % 80 kabin kapasitesini gstermektedir ki buda avan proje hesaplarnda kullanlan P saysna eittir.
Uygulama hesaplarnda tablolarda verilen gerek doluluk oran (act P) dikkate alnmaldr. nk kabin
kapasitesi arttka %80 doluluk orann yakalamak zordur.
H, muhtemel klan en yksek durak adedi olarak alnd iin, bir dura gei zaman olan (tv)
ayrca hesaplanmaldr. Asansr seyir mesafesi ( mimari projeden ) , durak adedine blnrse ortalama kat
ykseklii (df) bulunur. Ortalama kat yksekliinin beyan hzna blnmesi ise, anma hznda asansrn bir
kat gei sresini (tv) verecektir.
df =L/m
seyir mesafesi / durak adedi(m)
v = asansr beyan hz(m/sn)
tv = df/v
formlyle kolayca hesaplanr. Buradan (2*H*tv) yi hesaplanr.
Teorik zaman yukarda forml verildii ekilde hesaplanmaldr.
Kat
N
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
4P
(3,2)
320 Kg
H
S
4,4 2,9
5,2 3,1
6,1 3,2
6,9 3,3
7,7 3,4
8,5 3,4
9,3 3,5
10,1 3,5
10,9 3,6
11,7 3,6
12,5 3,6
13,0 3,6
14,1 3,6
14,9 3,6
15,7 3,6
16,5 3,6
17,3 3,7
18,1 3,7
18,9 3,7
19,7 3,7
N-1
5P
(4,0)
400 Kg
H
S
4,5 3,1
5,3 3,3
6,1 3,5
7,0 3,5
7,8 3,6
8,6 3,6
9,4 3,7
10,2 3,7
11,0 3,8
11,9 3,8
12,7 3,9
13,4 3,9
14,3 4,0
15,2 4,0
16,0 4,1
16,7 4,1
18,1 4,2
18,4 4,2
19,2 4,2
20,1 4,2
6P
(4,8)
450 Kg
H
S
4,6 3,3
5,4 3,5
6,2 3,7
7,1 3,8
7,9 3,9
8,7 4,0
9,6 4,0
10,4 4,1
11,2 4,1
12,1 4,2
12,9 4,2
13,7 4,3
14,5 4,3
15,4 4,3
16,2 4,3
17,0 4,4
18,6 4,4
18,7 4,4
19,5 4,4
20,3 4,4
H= N-(i/N) ve
8P
(6,4)
630 Kg
H
S
4,7 3,8
5,6 4,1
6,5 4,4
7,4 4,6
8,2 4,8
9,1 4,9
10,0 5,0
10,8 5,1
11,7 5,2
12,6 5,3
13,4 5,4
14,3 5,4
15,3 5,5
16,0 5,5
16,9 5,6
17,8 5,6
18,6 5,6
19,5 5,7
20,4 5,7
21,2 5,7
10P
(8,0)
800 Kg
H
S
4,8 4,2
5,7 4,6
6,6 5,0
7,5 5,3
8,4 5,5
9,3 5,7
10,2 5,9
11,1 6,0
12,0 6,1
12,9 6,3
13,8 6,4
14,7 6,5
15,6 6,5
16,6 6,6
17,4 6,7
18,2 6,7
19,1 6,8
20,0 6,8
20,9 6,9
21,8 6,9
13P
(10,4)
1000 Kg
H
S
4,9 4,5
5,8 5,1
6,8 5,6
7,7 6,0
8,6 6,4
9,5 6,7
10,5 6,9
11,4 7,1
12,3 7,3
13,2 7,5
14,1 7,7
15,0 7,8
16,0 8,0
16,9 8,1
17,8 8,2
18,7 8,3
19,6 8,4
20,5 8,4
21,4 8,5
22,4 8,6
16 P
(12,8)
1250 Kg
H
S
4,9 4,7
5,9 5,4
6,8 6,0
7,8 6,6
8,7 7,0
9,7 7,4
10,6 7,8
11,5 8,1
12,5 8,3
13,4 8,6
14,3 8,8
15,3 9,0
16,2 9,2
17,1 9,3
18,1 9,5
19,0 9,6
19,9 9,8
20,9 9,9
21,8 10,0
22,7 10,1
21 P
(16,8)
1600 Kg
H
S
5,0 4,9
6,0 5,7
6,9 6,5
7,9 7,2
8,8 7,8
9,8 8,3
10,8 8,8
11,7 9,2
12,7 9,6
13,6 10,0
14,6 10,3
15,5 10,6
16,5 10,9
17,4 11,1
18,4 11,3
19,3 11,6
20,3 11,7
21,2 11,9
22,1 12,1
23,1 12,3
26 P
(20,8)
2000 Kg
H
S
5,0 5,0
6,0 5,9
7,0 6,7
7,9 7,5
8,9 8,2
9,9 8,9
10,8 9,5
11,8 10,0
12,8 10,5
13,7 11,0
14,7 11,4
15,7 11,8
16,6 12,2
17,6 12,5
18,5 12,8
19,5 13,1
20,5 13,4
21,4 13,6
22,4 13,9
23,3 14,1
33P
(26,4)
2500 Kg
H
S
5,0 5,0
6,0 6,0
7,0 6,9
8,0 7,8
9,0 8,6
9,9 9,4
10,9 10,1
11,9 10,8
12,9 11,4
13,8 12,0
14,8 12,6
15,8 13,1
16,8 13,6
17,7 14,0
18,7 14,4
19,7 14,8
20,6 15,2
21,6 15,6
22,6 15,9
23,5 16,2
=1
TABLO 2
At1 formlnn 2. ksmnda, incelenen asansr duru says ve duruta kaybettii zamandr.
Muhtemel duru says S, IAEE tablosundan alnmal, ts kayp zaman ise aadaki gibi hesaplanmaldr.
ts= to+tc+tf-tv
800 mm
900 mm 1060 mm 1100 mm
Alma
to
2.5
2.5
2.9
3.0
Kapanma
tc
3.0
3.8
4.0
4.0
Alma
to
2.0
2.0
2.5
2.5
Kapanma
tc
2.5
2.9
2.3
3.5
Alma
to
5.0
5.0
6.0
6.0
Kapanma
tc
5.0
5.0
6.0
6.0
TABLO 3 Genilie gre kap alma ve kapanma sreleri
1420 mm
3.7
5.0
2.7
3.7
-
Her ne kadar avan projeler iin ayrntl hesap gerekmese de baz durumlarda ara ller gerekebilir.
Ara kap lleri gndeme zorunlu olarak geldiinde aadaki kap kapama hz kriterleri dikkate alnarak
zaman belirlenebilir. Aadaki hesaplar i ve d kaplar motorla tahrik edilen otomatik kaplar iin
verilmitir.
3,4 J (m/sn)
0,21
0,18
0,17
0,15
0,14
0,13
0,12
0,12
dzenei olmal ve
tf ise aadaki TABLO 4 den alnabilir. Bu tabloda ayrca hza gre, alak binalar iin 3 metre,
yksek binalar iinse 3.30mt ortalama kat ykseklii iin tv ler hesaplanm ve uygun olabilecek hzlar
verilmitir.
ASANSR
SEYR MES.
<24 mt
30 mt
40 mt
60 mt
75 mt
100 mt
120 mt
>120 mt
TABLO 4
TAVSYE
EDLEN HIZ
<1.00 m/sn
1.00 m/sn
1.60 m/sn
2.50 m/sn
3.15 m/sn
5.00 m/sn
6.00 m/sn
>6.00 m/sn
VME
(m/sn2)
0.4
0.4-0.7
0.7-0.8
0.8-0.9
1.0
1.2-1.5
1.5
1.5
tf tek kat
gei (sn)
10.0
7.0
6.0
5.5
5.0
4.5
4.3
4.3
tv
(
3 mt ) (sn)
4.76
3.00
1.87
1.20
0.90
0.60
-
tv
(3.30 mt )(sn)
2.06
1.32
1.047
0.60
0.5
-
Hzlara gre iki kat aras seyir (tf) ve normal seyir (tv) zaman
101
TS ISO 4190-6 standardnda bu sreler 1,6 ve 2,5 m/sn hzlar iin farkl alnmtr. Ayn ekilde
transfer sresi de farkldr. Ancak bu eviri 1984 ylna ait olduu iin, biz hem btnlk asndan hem de
yenilik asndan to, tc ve tp de IAEE nin 1998 hesaplarn kullandk. Alnan deerler pratik olarak ta
denenmi ve %80 dolulukta bir orta boy kabinden standarttaki srelerde inmek ve binmek mmkn
olmamtr.
At1 formlnn 3. Ksmndaki, formlde bir kiinin asansre inip binerken harcad zaman
hesaplanmaktadr. Buda aadaki TABLO 5 ten alnr.
tp
Merkeze top. Kaplar Kenara top. Kaplar
2,0
2,2
On kii ve alt kabin
2,4
2,6
On kii st kabin
TABLO 5 Kii transfer kayp zaman
Artk tablolardan bakarak bir asansrn gidi geli muhtemel zamann (At1) hesaplanabilir. Eer
birden fazla asansr ayn grup iinde yer alyorsa hizmet kalitesiyada servis sresi aadaki hali
alacaktr:
At=At1/n (n; gruptaki ayn kapasiteli asansr saysdr)
Eer gurupta farkl kapasiteli asansrler var ise,
At = 1/ (1/At1) ile hesaplanr.
Hesaplanan At ye gre asansrde 5 dakika iinde tanabilecek insan says (trafik miktar) aadaki
formlden hesaplanabilir.
R1 = (5x60) (P) / At1 =300P/ At1
Buradan asansr(ler)n toplam bina nfusunun 5 dakikada tanmas ngrlen % sine ulamas
yaplan hesaplamalarn doruluunu teyid edecektir.
Hizmet kalitesi TABLO 1 de verilen uygun servis sresinin stnde olmamaldr.
Bu durumda binadaki 5 dakikada tanacak insan saysnn , 5 dakikada asansrn tayaca insan
saysna blm asansr adedini verecektir. Say tam sayya tamamlanmaldr.
Asansr says L = B/R
B= B1* 1.20
R =( R1 +R2 +R3 +.......)
Bu hesap yntemi aadan yukarya youn tek ynl trafik hesab olarak yaplmtr . Ayn binada
yukardan aa youn tek ynl trafik durumunda hesabn uygunluk gsterebilmesi iin asansrn toplama
( kollektif ) kumanda olmas gerekir . Merkezde toplanp yukarya datm ile katlardan toplanp merkeze
datm, olaslk hesaplar asndan farkllk gstermez . Ancak asansrn kat arlarna toplamal olarak
cevap vermesi gerekir . Bu yzden bu hesap ynteminde asansr kumandasnn toplamal kumanda olmas
art aranmaldr . 10 kattan yksek binalarda trafik hesabnda bir asansr ksa dahi ift asansr
nerilmelidir(Yksek yaplar ynetmelii).( TS ISO 4190-6 8 kat zerine de ift asansr istemektedir. Tek
asansrlerde ise beyan yk en az 630 kg olmal demektedir)Yaplan almalarda en youn 5 dakikada
trafik akn karlayan seimlerin ters yndeki youn trafik ve gnlk ak karlad grlmtr . Ancak
bu durumda alt katlara verilen servis hizmeti dk olduu iin inilerin mmkn olduunca merdivenlere
ynlendirilmesi gerekir.
20 kat zerindeki binalarda trafii zonlar arasnda zmlemek pratik adan kolaylk salayaca
gibi maliyet asndan da byk yarar salamaktadr.
Ana durak st 20 kat tek blge
10 ile 35 kat aras iki blge
30 ile 45 kat aras blge
40 ile 55 kat aras drt blge
halinde hesaplanmas trafik hesabn kolaylatrr ve rahatlatr.
102
YK Kg
100
180
225
300
375
400
450
525
600
630
675
750
800
Hz ve kabin seimlerinde bu llerin temel alnmas gerekir. Kuyu lleri iin 4. Blmde verilen
TS 8237ye uygun tablolar dikkate alnmaldr. Bu tablolarda gerekli kabin lleri ve kuyu mimari lleri
(Alt ve st boluklar ile tabiliye ykseklikleri ve kuyu enine kesit alanlar) verilmitir. (ISO 4190-1 e
uyumludur)
1.3. FT YNL TRAFK AKII
1.3.1. Selektif kumanda (ni ve k ayrm yapan asansrler)
Yukarda yaplan hesaplarn tamam insan trafiinin tek ynl youn olduu artlar dikkate alnarak
yaplmtr. Ancak baz durumlarda bina veya iyeri zelliine gre, youn olan trafiin aksi ynnde de bir
trafik ak olabilir. Bu durumun, i yeri sahibi veya mimar tarafndan bildirilmesi durumunda, ters yndeki
oluacak trafiin , ana trafie gre yzdesini belirlemek gerekir. Bu trafiin ana yndeki trafie orann E
olarak alrsak ,formlde buna uygun deiikliklerin yaplmas gerekir. Bu durumda forml u ekle
dnecektir.
At1 = 2*H*tv + (1+E)*[ (S*ts) +(2*P*tp) ]
H = (1+E)*( kabin kapasitesi ) olarak tanmlanr . H harfi daha nce ortalama en yksek dn kat
olarak tanmlanmt. Ancak ters yndeki trafikle artan yolcu kapasitesine gre TABLO 2 de kabin
kapasitesine ait alnan H says yerine, sanki kabin kapasitesi E oran kadar bym gibi kabul edilerek,
yeni kabin kapasitesine ait H arpan, asansrn en yksek dn kat olarak kabul edilir. (Drt kiilik bir
asansrde %50 ters trafik varsa, alt kiilik karl olan H says alnacaktr). Seyir mesafesindeki bu art ,
tanan insan saysndaki arttan dolay,gelen talep farkn karlayacaktr. Ayn ekilde bu oran formln 2.
Ve 3. Ksmndaki asansr duru ve kii ini bini kayp zamanlarn da etkiler . Bu ksmda da bu art (1+E)
arpan eklenerek gsterilmitir.
Buradaki tek fark , tek ynl youn trafik hesaplarnda geriye dn duran gstermek iin
kullanlan (S+1) yerine , sadece S arpan alnmasdr. Geriye dnteki muhtemel durular (1+E) artyla
saland iin ayrca bir zorunlu park duraa ihtiya yoktur. Formldeki dier hesaplamalar ayn tablolar
kullanlarak yaplr . Ancak tp ler trafik akmasndan dolay bir art gsterir . Daha ayrntl hesaplarda
tp=3 sn alnmas nerilir .
103
105
106
107
EK A
PROGRAM 60, PARK KATI DKKATE ALINMAKSIZIN
108
109
EK E
PROGRAM80,ANA GR KATI ALTINDA BR KATIN BULUNMASI DURUMUNDA
110
Basamaktaki
Yolcu Says (Y)
1
1,5
2
Bu forml kullanlarak yaplacak hesaplamalar sonucu eitli hz ve genilikler iin aadaki tama
kapasiteleri hesaplanmtr.
Yryen merdiven teorik tama kapasitesi,
HIZ (m/sn)
0,50
0,65
0,75
BASAMAK GENL
O,60 mt
0,80 mt
1,00 mt
75 kii/dak 110 kii/dak
150 kii/dak
98 kii/dak 146 kii/dak
185 kii/dak
113 kii/dak 169 kii/dak
225 kii/dak
111
Teorik tama kapasitesi byle olmasna ramen gerek uygulamada farkl bir durum ortaya
kmaktadr. 0,60 mt genilikte bir merdivende her basama bir insan kullanmakta ve aralarnda skklk
yaratmamak iin bir basamak boluk brakmaktadr . Bu durumda 0,50 bir younluk grlmektedir . 0,80 mt
genilikte bir yryen merdivende her basamakta ortalama 1,5 kii olmakta , 0,75 bir younluk
salanmaktadr . 1,00 mt genilikte bir yryen merdivende ise her basama 2 kii kullanabilmekte ve
aralarnda bo basamak brakma eilimi grlmemektedir . Bu durumda bu tip merdivenlerde younluk 1
olarak kabul edilir .
Yryen merdiven yolcu ve younluk tablosu
Merdiven
Basamaktaki
Younluk
genilii (W) Yolcu Says (Y)
(D)
0,60
1
0,5
0,80
1,5
0,75
1,00
2
1,00
HIZ
DZ
BASAMAK
TAIMA
KAPASTES
1,5
4500 kii/saat
6750 kii/saat
9000 kii/saat
30 mpm
(0,50
m/sn)
DZ
BASAMAK
TAIMA
KAPASTES
6000 kii/saat
7500 kii/saat
9000 kii/saat
En uygun zmler 300 lik eim, 0.70 m/sn hzn altnda hzlar ve en az iki dz basamak uygulamas ile
elde edilmitir. Bu artlarn kullanld varsaylarak hesaplamalar yaplacaktr.
Yukardaki incelemeler sonucu geree daha yakn sonu verecek bir yryen merdiven forml
oluturulabilir .
Cym = 60dak*60sn* V * Y * D *B
V = Yryen merdiven hz (mt/sn)
Y = Basamaktaki yolcu says
D = Genilie gre younluk
B = 2,5 1 metredeki basamak says ( basamak genilii 40 cm alnmtr)
Cym = 9000*V*Y*D kii/saat
Genel bir forml olarak yukardaki forml merdiven tama kapasitesi hesab olarak kullanlabilir
(dz basamak says 2 kabul edilmitir). Trafik hesabnda 5 dakikalk zaman dilimi kullanlrsa, bina ak
tablolarna uygunluk salanacaktr .
Dikkat edilmesi gereken nokta her kat iin talebin gittike azalaca ve buna gre seimlerin
yaplmas gerektiidir.
112
30-50
Sn
OKUL
30-50
Sn
30-50
Sn
HASTANE
OTOPARK
40-50
Sn
40-90
Sn
KONUT
TEK
KULLANIMLI
OK
KULLANIMLI
3 YILDIZ DAH.
OTELLER
3 YILDIZ ST
OTELLER
ZEL
HASTANELER
GENEL
HASTANELER
Seviye
Alan
Kii
5 Dak.
% si
Orta seviye
st seviye
Orta seviye
st seviye
1 kii
1 kii
1 kii
1 kii
% 15
% 17-25
% 11-15
% 17
Oda bana
1,5 kii
% 10
Oda bana
1,9 kii
% 15
Toplam snf
odalarnn her 10
m2si iin
8-12 kii
% 15-25
2 kii
% 10
3 kii
% 10
Araba adedi
bana
1,5-1,75
kii
(A*1,5)5/
120
Araba adedi
bana
1 kii
(A*5)/
120
SEVYE
Oda bana
Oda bana
Oda bana
Oda bana
Oda bana
Y O D
1 1,5 2
1,5 2 3
2
3 4
2,5 4 5
4
5 6
% 8-10
% 8-10
% 8-10
% 8-10
% 8-10
26 P
(20,8)
2000 Kg
H
S
5,0 5,0
6,0 5,9
7,0 6,7
7,9 7,5
8,9 8,2
9,9 8,9
10,8 9,5
11,8 10,0
12,8 10,5
13,7 11,0
14,7 11,4
15,7 11,8
16,6 12,2
17,6 12,5
18,5 12,8
19,5 13,1
20,5 13,4
21,4 13,6
22,4 13,9
23,3 14,1
33P
(26,4)
2500 Kg
H
S
5,0 5,0
6,0 6,0
7,0 6,9
8,0 7,8
9,0 8,6
9,9 9,4
10,9 10,1
11,9 10,8
12,9 11,4
13,8 12,0
14,8 12,6
15,8 13,1
16,8 13,6
17,7 14,0
18,7 14,4
19,7 14,8
20,6 15,2
21,6 15,6
22,6 15,9
23,5 16,2
Ayrca ameliyathane ve
acil iin sedye asansr ve
100 yatak stndekiler
iin grevli asansr
yaplacaktr
GENEL TCAR
AMALI
ZEL AMALI
DARE TP
STDYO
1 YATAK OD.
2 YATAK OD.
3 YATAK OD.
4 YATAK OD.
Genel hesaplamalarda
oda bana 1,5 kii
alnabilir
4P
(3,2)
320 Kg
H
S
4,4 2,9
5,2 3,1
6,1 3,2
6,9 3,3
7,7 3,4
8,5 3,4
9,3 3,5
10,1 3,5
10,9 3,6
11,7 3,6
12,5 3,6
13,0 3,6
14,1 3,6
14,9 3,6
15,7 3,6
16,5 3,6
17,3 3,7
18,1 3,7
18,9 3,7
19,7 3,7
N-1
5P
(4,0)
400 Kg
H
S
4,5 3,1
5,3 3,3
6,1 3,5
7,0 3,5
7,8 3,6
8,6 3,6
9,4 3,7
10,2 3,7
11,0 3,8
11,9 3,8
12,7 3,9
13,4 3,9
14,3 4,0
15,2 4,0
16,0 4,1
16,7 4,1
18,1 4,2
18,4 4,2
19,2 4,2
20,1 4,2
6P
(4,8)
450 Kg
H
S
4,6 3,3
5,4 3,5
6,2 3,7
7,1 3,8
7,9 3,9
8,7 4,0
9,6 4,0
10,4 4,1
11,2 4,1
12,1 4,2
12,9 4,2
13,7 4,3
14,5 4,3
15,4 4,3
16,2 4,3
17,0 4,4
18,6 4,4
18,7 4,4
19,5 4,4
20,3 4,4
H= N-(i/N) ve
8P
(6,4)
630 Kg
H
S
4,7 3,8
5,6 4,1
6,5 4,4
7,4 4,6
8,2 4,8
9,1 4,9
10,0 5,0
10,8 5,1
11,7 5,2
12,6 5,3
13,4 5,4
14,3 5,4
15,3 5,5
16,0 5,5
16,9 5,6
17,8 5,6
18,6 5,6
19,5 5,7
20,4 5,7
21,2 5,7
10P
(8,0)
800 Kg
H
S
4,8 4,2
5,7 4,6
6,6 5,0
7,5 5,3
8,4 5,5
9,3 5,7
10,2 5,9
11,1 6,0
12,0 6,1
12,9 6,3
13,8 6,4
14,7 6,5
15,6 6,5
16,6 6,6
17,4 6,7
18,2 6,7
19,1 6,8
20,0 6,8
20,9 6,9
21,8 6,9
13P
(10,4)
1000 Kg
H
S
4,9 4,5
5,8 5,1
6,8 5,6
7,7 6,0
8,6 6,4
9,5 6,7
10,5 6,9
11,4 7,1
12,3 7,3
13,2 7,5
14,1 7,7
15,0 7,8
16,0 8,0
16,9 8,1
17,8 8,2
18,7 8,3
19,6 8,4
20,5 8,4
21,4 8,5
22,4 8,6
16 P
(12,8)
1250 Kg
H
S
4,9 4,7
5,9 5,4
6,8 6,0
7,8 6,6
8,7 7,0
9,7 7,4
10,6 7,8
11,5 8,1
12,5 8,3
13,4 8,6
14,3 8,8
15,3 9,0
16,2 9,2
17,1 9,3
18,1 9,5
19,0 9,6
19,9 9,8
20,9 9,9
21,8 10,0
22,7 10,1
21 P
(16,8)
1600 Kg
H
S
5,0 4,9
6,0 5,7
6,9 6,5
7,9 7,2
8,8 7,8
9,8 8,3
10,8 8,8
11,7 9,2
12,7 9,6
13,6 10,0
14,6 10,3
15,5 10,6
16,5 10,9
17,4 11,1
18,4 11,3
19,3 11,6
20,3 11,7
21,2 11,9
22,1 12,1
23,1 12,3
=1
TABLO 2
ts = to +tc + tf tv
KAPI
GENL
Kenara alan
Ortadan alan
arpma kap
Alma
Kapanma
Alma
Kapanma
Alma
Kapanma
to
tc
to
tc
to
tc
800 mm
900 mm
1060 mm
1100 mm
1420 mm
2.5
3.0
2.0
2.5
5.0
5.0
2.5
3.8
2.0
2.9
5.0
5.0
2.9
4.0
2.5
2.3
6.0
6.0
3.0
4.0
2.5
3.5
6.0
6.0
3.7
5.0
2.7
3.7
-
tv = df/v
TAVSYE
VME
tf tek kat
EDLEN HIZ
tv ( 3 m ) (sn) tv (3.30 m)(sn)
(m/sn2)
gei (sn)
(m/sn)
<24 mt
<1.00
0.4
10.0
4.76
30 mt
1.00
0.4-0.7
7.0
3.00
40 mt
1.60
0.7-0.8
6.0
1.87
2.06
60 mt
2.50
0.8-0.3
5.5
1.20
1.32
75 mt
3.15
1.0
5.0
0.90
1.047
100 mt
5.00
1.2-1.5
4.5
0.60
0.60
120 mt
6.00
1.5
4.3
0.5
>120 mt
>6.00
1.5
4.3
TABLO 4
Hzlara gre iki kat aras seyir (tf) ve normal seyir (tv) zamanlar
ASANSR
SEYR MES.
2Ptp
Tp
Merkeze top. Kaplar Kenara top. Kaplar
2,0
2,2
On kii ve alt kabin
2,4
2,6
On kii st kabin
TABLO 5 Kii transfer kayp zaman
YK Kg
100
180
225
300
375
400
450
525
600
630
675
750
800
114