You are on page 1of 23

MEHDALEYHSSELM(SONKURTARICI) MehdninSzlkAnlam Arapakkenli,(doruyolubulmak,yolgstermek)kelimesindenismimefulolupdoruyola iletilmi, hidayete ulatrlm, kendisine Allah Tel tarafndan yol gsterilen anlamlarna gelen Mehdgenelanlamdakyamettennceortayakarakdnyadaadaleti,dzenisalayacanainanlan

n ahsolaraktanmlanmaktadr. MehdnancnnDouu Mehdinancnndouuhakkndafarklgrlervardr.BugrlerdenbirinegreMehdinanc ilkdefaSmerlilerdeortayakm,BabilveMsrdagelimeyedevamederekbuikimedeniyetten dnyayayaylmtr. DiergregreiseMehdinancherdininkendiiindetarihi,psikolojikvesosyolojikartlarna gredomuvegelimitir.NitekimHindliler,BrahmanntenashndeVinununvcudageliinive HindluunBudizmehkimolacadnemibeklerler. Moollarnda,CengizHannlmndenncekendileriniinesaretindenkurtarmakzeresekiz yadadokuzyzylsonratekrardneceinisylediinehleninandklarbelirtilmektedir. Yahudi inancnda lyas aleyhisselmn semaya kaldrld ve onun adaleti salamak iin ahir zamanda yeryzne tekrar dnecei anlayna karn Hristiyanlkta Hz. s aleyhisselmn kyametten nce kurtarc olarak tekrar dnecei inan mevcuttur. Her ne kadar Yahudilik ve Hristiyanlktaki Mesih inanc ile slm kltrndeki Mehd inanc tam olarak rtmese de Mesih veyaMehdningeliamalarbakmndanortakolduklargrlmektedir. slmKltrndeMehdnanc slmdnyasnda,zellikleiinancnda,kurtarcanlaynemlibiryertutar.iliktebataHz.Ali b.EbiTalibkerremllhvecheolmakzerebirokkiiMehdolarakkabuledilmi,hattaAlib.Ebi TalibveCaferesSadkradiyallhanhmagibibazlarnnlmedii,tekrarortayakpdnyayslah edeceklerineinanlmaktadr. 1300 yl 1 itibariyle i inancnn yaygn olduu kltrlerde dnyay yenileyecek, karanlktan kurtaracakenazdrtahsiyetvardr: 1Dokuzuncuyzyldaortadankaybolan,gizliolarakyaamnadevamedenonikinciimam. 2Hilafetidnemindediniyenileyenbiriolarakortayakacakolanonikincihalife. 3KyamettenncealtnbirangelmesinenclkedecekolanMehdaleyhisselm 4YinednyannsonunadoruaskeribasanlareldeedecekolanHz.saleyhisselm slm dnyasnda eylem olarak ilk kan Mehdci hareketler olarak bilinen askeri faaliyetler, i inancna gre onikinci mamn ortaya kaca iddia edilen yzylda, yani hicri 13. yzylda grlmektedir. Mehdcihareketlerolarakisimlendirilenisyanlarnmeydanageldiilkeler KuzeyNijerya(1804) Hindistan(1820,1828ve1880) Java(1825) ran(1844) Cezayir(1849,1860ve1879) Senegal(1854)
Malmolakibummetnmrionmie(100)dirkibinyzsenedr(1300).Zirhlenkielfisninn yzotuzbiridir.(1131)TammmiezuhrMehdvenzlisvkolubnlarundevrleridahitammmie sliseyemntehi(1300)olmadanmnkaziolublemiekvnenvrhakikdancdadbbirholanbedeni zulmnigibikalsagerekdr.Zirinsnkmilrhlemdr.(ETN,1999),s.121;(BURSEV),v.98a,69.Varidat)
1

Sudan(1881) OsmanltoplumundadaMehdinanc Osmanl Anadolusunda Mehdci hareketler olarak kabul edilen Rafz isyanlar nemli yer tutmaktadr.BuhareketlerinTrkiyetarihindekiilkrnekleri1240ylndakiBabaayaklanmas,son rneiise1665tarihindekiSeyyidAbdullahisyandr. II. Bayezid zamannda Safavilerin tahrikiyle Teke yresinde kan 1511 deki ahkulu isyan, 1520deaynyredekiBozokluCelal(ahVeli)ve1527tarihliahKalenderisyanlarihtilalciMehdci hareketlerin nemlileri olup 15251528 tarihleri arasnda Adana ve Orta Anadoluda ortaya kan kkaplhareketlerdevardr. Bu hareketlerin yneticilerinin tamamna yakn, dneminde yre halk tarafndan eyh olarak grlmtr. Bu kiiler kendilerini Mehd ilan etmeden evvel, bir maaraya ekilerek uzun bir sre inziva hayat yaar. nzivadan ktktan sonra Allah Tel ile temas kurduklarn ve Onun kendisini grevlendirdiiniaklayarakMehdlikleriniilanedipayaklanmaybalatrlar. BununsaydklarmznyanndaOsmanlpadiahlarndanKanuniSultanSleymannMehdiahir ezzaman (son zamann Mehdsi) olarak sfatlandrlmtr. Ayn ekilde nl tarihi Peevi brahim Efendide(hyt.1059/1649?)IV.Murad(16221640)Mehdiahirzamanolarakvasflanmaktadr. HadiseriflerdeMehdnanc Gerek slm dnyasnda, gerek Osmanl toplumunda kyametle balantl karakterlerin en nde geleni olan Mehd Kuranda zikredilmezken, gvenilir hadis kitaplar olarak kabul edilen alt hadis kitabnda ise Mehd ile ilgili snrl sayda hadis vardr. Bu hadislere gre dnyann tek gnlk mr kalsa bile Allah Telnn o gn uzatarak, ad Hz. Raslllah sallallh aleyhi ve sellemin adna, babasnnadHz.Raslllahsallallhaleyhiveselleminadnauygunolarak(EbuDavud1992:Mehd 1,IV, 474; Tirmizi 1992: Fiten 52, IV, 505) Hz. Raslllah sallallh aleyhi ve sellemin zrriyetinden gnderilecekolan(EbuDavud1992:Mehd1,IV,4745;bnMace1992:Fiten4085,II,1367)Mehd, daha nce zulm ve hakszlklarla dolu olan yeryzn adalet ve insafla dolduracaktr. Mehd fiziki olarakgenialnlolupinceuzunburnununortasbirazyksektirveyedisenehkmeder(EbuDavud 1992:Mehd1,IV,4745). YineHz.RaslllahsallallhaleyhivesellemMehdileilgiliuszatfedilmektedir: Horasan tarafndan bayraklar ktn grdnzde, kar zerinde srnerek de olsa. O bayraklarakatlnz,ziraierisindeAllahnhalifesiMehdvardr MehdninknnAlametleri Mehd ncesi devirde dnyada erkeklerin azalaca, kadnlarn oalaca, emanete hyanetin artaca, iki ve bidatlerin oalaca, idare ilerinin ehil olmayanlara verilecei, erkeklerin karsna itaatedipannesineisyan,dostunaiyilikbabasnaeziyetedecei,kiiyektlndenkorkulduuiin sayg gsterilecei. Ayak takmlarnn baa geecei, zelzele ve harp felaketlerinin grleceine dair fikirlerilerisrlmtr.BununyanndaMehdningelmekteolduunugstereniaretlerhakkndada eitlibilgilererastlanmaktadr. BualametlerdenbazlarFratnehrindenaltnbirdakmas.Ramazanaynnilkgecesindeay,on beinci gnnde gne tutulmas, sk sk depremlerin meydana gelmesi, doudan byk bir atein kmas,hertarafaydnlatankuyrukluyldzndomas.Hz.Alikerremllhvecheneslindenbyk csseli, gznde siyah bir nokta bulunan am tarafnda Yabis denilen bir yerden Sryaninin kmasdr.Mehdkmadanncemilletlerarasndaticariyollarkapanacak,insanlararasndakifitne artacaktr. Deiik lkelerden birok lim beraberindeki 310 kadar insanla, birbirinden habersiz ekilde Mehdyi aramak zere yola kacak ve sonunda herkes Mekkede buluacaktr. Birbirlerine niingeldiklerinisorduklarnda. Fitneleri nleyecek ve Kostantiniyyeyi (stanbul) fethedecek olan Mehdyi aryoruz derler. Ayrca Mehd gelmeden nce doudan k veren bir yldz grnecei. Ramazan da iki defa ay tutulaca,semadanbirsesinonusesiylearacavebusesiuykudabileolsalarherkesinduyaca da iddia edilmektedir. Mehd ktnda, onun gerek Mehd olduuna dair iaret saylabilecek

olaylarn da ileri srld grlmektedir. Mehd karken banda bir sark olacak ve bir tellal Bu AllahnhalifesiolanMehddir.Onauyunuzeklindenidaedecektir. MehdninkZaman Muhyiddin ibn Arabi kaddesellh srrahulaziz Fatma evladndan olacak olan Mehdnin hicretten yl sonra, yani ebced hesabyla (H=600)+(Cim=3)+(Fe=80)=683 ylnda zuhur edeceini iddia etmitir. Bu tarih geldiinde Mehd grnmeyince bazlar bu tarihin Mehdnin doumtarihiolduunu,onunhicri710ylndansonraortayakacan,dolaysyla683ylndadoan Mehdnin26yandaolacansylemilerdir.2 mamaranideMehdninh.1255ylabanayndakacansylemi,tarihaksinigstermitir.3 Bistm, Cifrul Cm adl eserinde Mehdnin k tarihi ile ilgili u hesaplamay yapar: Besmeledeki harflerin ebced hesaplamalarna (kk ebced) gre saysal deeri 784tr. Mehdnin ktarihihicri784olarakdnlsedebudorudeildir.nkbuhesaplamadasadeceharflerin deeritoplamtr.Hesaplamadaharflerinokunuundakisaysaldeerlerin(bykebced)gznne alnmasgerektiiniilerisrenyazar,buhesaplamaile1392ve1403olmakzereikisonucaulatn belirtmekte ve Mehdnin k tarihinin hicri takvimine gre bu tarihlerin olabileceini savunmaktadr. Ayrca sonraki sayfalarda Hz. Ali kerremllh veche ye atfedilen bir sz aktarmaktadr: BesmeledekiharflerinsayshicriylagretamamlansamamMehdnindoumzamanolur. Onun k Ramazan aynn akabinde olur Bistminin nceki hesaplamay Hz. Ali kerremllh vecheyeatfedilenburivayetedayanarakyapmolmasmuhtemeldir. Hz. Ali kerremellh veche mehur divannda Hz. Mehd ve baz ahirzaman hadsatndan bahsetmitir.BudivannMtakzadeerhindenaldmzbirksmyledir: Tercmesi: y olum! (...) c ettiklerinde (kaynadnda, kartnda...) Mehdi dil'e muntazirol... ...Kudemadan eyh Sa'deddin Muhammed Hamuli kaddesellh srrahulaziz zuhuru Mehd hakkndakitakribeleri YaniZamanhurufzrebesmeleiletamamdedimiktarnabaliolsaMehdkaimola. SavmRamazanakabindehurucunatesadfolunduktabendenonaselamisaleyledemekolur. Hesabbindrtyztarihinitecavz,ederki;muhakkikin... Yani tahtel lafz: Habibim! Senden sonra onlarn devam ihti latvelfetlerikatildir. ' Pes mkerrerat hazf ile 1399 olup sinini kameriyenin mddeti merkumede4 ksurunu zam ile hicretten1422yl3ay24gnolur.

Kimevlideilseam'agsn,nkbakaehirlerdeylekaranlkfitnelerkopacakkioralardakihalkn oununkurtuluugolacak(aynVasyyetnme'denterceme). Sadreddin'in stanbulda, Ayasofya Ktphanesinde 4849 No. lu mecmuada Mehd hakknda bir risalesi vardr.Mecmuannsonrisalesiolanvecilttesahifelerikaranbukkrisale(168.a180.a),Sadreddin,bn lArabileEkberiyyemensuplarnnfikirlerinianlamakbakmndanpekdeerlidir.eyhiKebr,burisalede, MM HASAN ALEYHSSELM SOYUNDAN OLAN MEHD'NN 613 RAMAZANININ YRM YEDNC CUMA GECESDODUUNU(187.b), 654HCRDEKENDSGSTERDN(168.b), 666YILINDA,HALKIN,BROKAILACAKEYLEREAHDOLACAINI(180.a), 683YILINAKADARDASA'NINNECENBLDRMEDEDR(179.b). 654ylndanbahsedilirken,vaktimizdenylncekayd,risalenin651deyazldnaklar.Sadreddin'in burisalesiylebniSina'nnrisalelerinimuhteviolabumecmuada,81.bve87.Bde697hicrde,yazlan,dier birnshaylamukabeleedildiinedairikikaydnmevcudiyeti,mecmuanndeeriniarttrmadadr.(GLPINARLI A.,1985),s.235 3 (ERDOMU,2003),s.25 4 Merkum:Cem'olmu,toplanm,birikmi

Ehli velayet Hz. Mehd'nin huru zamann bu ayetten kef etmiler. Fakat hadiseler vuku bulmadanevvelbuayetileMehdarasndamnasebetgrlemiyordu.BuayetinevvelindeCenab HakRaslllahsallallhaleyhivesellememealenylehitabediyor: Kfirlersanavahyettiimizeydensenievirmekistiyorlarkieersenta'vizverirsensenidost tutacaklar.Saknonlarnnevalarnauyuptavizverme,yoksasanadnyaveahirettekatkatazab ederiz. Ve sen ta'viz vermediin iin seni memleketinden karacaklar. Ama senin ardndan o memleketlerindefazlakalamayacaklar.5 te bu ayetler iaret ediyor ki Hz. Mehd'ye zemin hazrlayan ve onun bayraktar olan insanlar, hibir kimsenin knamasndan korkmadan, btn dnyann hcumlarna ramen tavizsiz bir ekilde eriat Muhammediye'yi tatbik ettikleri iin memleketlerinden karlacaklar. Fakat o Sfyanler ve bid'atlaronlarnarkasndanomemlekettefazlalfetedemeyecekler. BuradaMehd'ninkyamhakkndaverilentariholanhicretten1422yl3ay24gnsonrasise; hicr 1423 tarihinin 3. ay ve 25. gn etmektedir. Bu da milad 2002 ylnn 6 Temmuz tarihine tekabletmektedir. Fakat metinde de belirtildii gibi bu ve 'bunun gibi istikbalden haber veren tarihler takribdir, tahdiddeildir.Busebeplebirkaayyahutbirkaseneevvelveyaahirolmashaberindoruluuna zarar vermez. Bununla beraber tam bu tarihden itibaren bu hdisenin emareleri grlmeye balamtr.6 Byk mutasavvf Sibgatullahi Arvasi'nin yeeni Allame Muhammed Hafid'in byk Allame Hafz Muhiddinenaklettiinegre; Mehdnindoumu:1385 Zuhuru(kmas):1425'dir ...Mehdnindoumununhicri1385vezuhrununhicri1425olduuzuhurulMehdvedeccaladl eserdeMehdileilgilinakledilenbirhadisteakasylenmitir. Ayrca bu eserde; ''Mehdnin srtnda zerinde bu Allah Tel'nn halifesi, beklenen Mehddir yazl bir mhr olaca anlatlmaktadr. Ayrca Mehdnin mtehit(itihat eden) ok byk bir slam limi olaca da o eserde gemektedir. Zuhrul Mehd ve deccal adl kitap Allame Resul Sibki'ninyazdensoneserdir. ...Muhakkak Allah'n taraftarlar galip olanlarn ta kendileridir. Cmlesinin cifir hesabndan anlalyor.Bucmlenincifrhesab,hicri1428ediyor.ButarihMehdninkmasndanseneson radr.nkMehdktktanylsonrailkbykgalibiyetinialyor.Mehdninilkbykgalibiyeti hicri1428olduunagreZuhrudaMehdliininilanedilmesihicri1425'tir... .. ...Bu delillerde galibiyetin Mehdnin galibiyeti olduu hangi verilerden anlalyor. nceki tarihlerde olan, slamiyet'in galibiyetlerinden herhangi biri olmaz m? Niin illa da Mehd sonucu kartlyor... Ayetteki kelimeleri Kur'an Belagati ilmine gre incelediimizde, ayette geen galibiyetinMehdningalibiyetindenbakabireyolmadnakagrmekteyiz. nk ayette 4 tekid (pekitirme) vardr... En byk tekidin cmle de zikir edilmesi cmledeki galibiyetin en byk galibiyet olduu aka bildiriliyor... Tarihte byle bir galibiyet bugne kadar olmamtr.FakatMehdmjdesiniverenhadislerbylebirgalibiyetinahirzamandaMehdsayesinde olacanakahaberverir... Yaptm aratrmalar Mehdnin 2005'te kacan gsterdiine gre, Sfyann da 2004 ylnn sonunda kacan gstermektedir. (Serkan Tekin, Kuran'da gizlenen tarihler, s. 160202, Nokta Yaynlar,2002)7 Sleyman Bakrgani (Hkim Ata) kaddesellh srrahulaziz Ahir zaman Kitab kitabnda kyametalametleriveMehdaleyhisselmnkzamanhakkndaunlaranlatmaktadr.
5 6

sra,7376 (GMEL,2003),s.1819 7 (GMEL,2003),s.9899

Zamanahrolsa,nelerolur, Dnyaeiteitbelailedolar, limlerikiier,zinayapar, Bundanbakagaripeylerdeolur. Nambyklimlerikiier, Hellbrakr,haramiebular, HakTelbelakapsntamamenaar, Bundanbakagaripeylerdeolur. Cimrilerharamlataknlkyapar, Birokkadnelerineharamolur, slambilmeyenbedbahtlarsevinir, Bundanbakagaripeylerdeolur. Zamanahrolsa,limleryoldankar, Mminlerinocuklaresirder, Kfirlerdurmadankibirlenir, Bundanbakagaripeylerdeolur. MelunDecclkar,Rumagider, slambilmezbedbahtlarsevinir, Mehdkar,Badattarafndasavar, Bundanbakagaripeylerdeolur. MslmanlarMehdtarafndatoplanr, Gnetutulur,kavgabyr,lklaratlr, Muhammedinmmetlerialamayabalar, Bundanbakagaripeylerdeolur. Mehdkar,Mekketarafnasefereder, MuhammedinRavzasnayznsrer, Ravzadanseskar,sder, Bundanbakagaripeylerdeolur. siner,dokuzyznbitiminde,(900)(Milad:1495)8 Decclldrrlerbilinbuzamanda, Mehdniimamyaparsozamanda, Bundanbakagaripeylerdeolur. DokuzyzdeonbeteYecckar,(915)(Mild:1510) Mehdilesvarr,Turuaar, Okfirlerbudnyayyokederler, Bundanbakagaripeylerdeolur. Havadankulariner,talaratar, OtalarYecclerihelakeder, OAllahheybetiylehkmsrer, Bundanbakagaripeylerdeolur. Dokuzyzdeyinebireylerolur, DabbetlArzkar,Kuranykselir, Muhammedinmmetlerialamayabalar, Bundanbakagaripeylerdeolur. Dokuzyzdeyinegaripbireyolur, srafilemirilesurunalar, GkYerarasndadiricanlkalmaz, Bundanbakagaripeylerdeolur. srafilemirilesurunalar,
Dokuzyzden kasd edilen ayn bir tarih mi? Belki 1900 1915ylda olabilir. Bu senelerde I. Dnyaharbinin olmaskyameteedeerolmasgibimi?Belki29002915yllardr.Allahualem.
8

Azrailkendicannkendialr, SonsuzbakikalanOAllahkendisikalr, Bundanbakagaripeylerdeolur. Krkylsonrasrafilsurunualar, Onaikincisurunualdenir, Kullarmyeryzneksndenir, Bundanbakagaripeylerdeolur. srafilemirilesurunualar, Tmruhlarbedenleregir,gelir, Gen,yalinsanoluayaakalkar, Bundanbakagaripeylerdeolur. O,Allahhkimolur,hkmverir, Muhammedefaategelir,durur, Melekler,nebilertitrer,durur, Bundanbakagaripeylerdeolur. .. KulSleymanitaatet,affeder, Allahsebepleringlverir, Ahiretteitaatilerahimeder, Bundanbakagaripeylerdeolur.9 MehdninFizikiYaps Mehdnin rengi Arab, bedeni srail olacaktr. Banda sar olacak olan Mehdnin sakal bol ve sk, dileri parlak olacaktr. Hadislere gre ise Mehd, geni alnl, burnu ince uzun ve ortas biraz yksek(EbuDavud1992:Mehd1,IV,4745)olarakgeerken,17.yyOsmanlyazarelHseyn(hyt. 1103/1691),Mehdninhilyesini,Arapaolarakyazdelratlertissati(KyametAlametleri) adlkitabndauekildeaklamaktadr: Akalnl,kkburunlu,irigzl,sksakall,uzunuyluklu.Araprenkli,dileriparlakveseyrekve sa yananda inciyi andran yldz gibi yzn aydnlatan bir iaret vardr. Yava ve ar konutuu zaman sa elini sol dizine vuran Mehdnin zerinde iki pamuk abas vardr. Beraberinde Hz. Raslllah sallallh aleyhi ve sellemin klc, gmlei ve zerinde elbiat lillah=Allah Tel iin biatyazlolansancabulunur. MehdninAskerFaaliyetleri Mehd, her sancan altnda on iki bin askeri bulunan seksen (veya on iki bin) sancakl Rum askerlerin Antakyaya saldrmasndan sonra am, Hicaz. Yemen. Kfe. Basra ve Iraka gnderilecek, Mslmanlar onun etrafnda toplanarak amda krk gn savaacaklar ve Rumlar yeneceklerdir. Kind, Mehdnin Kostantiniyyeyi. Romay. Endls yarmadasn fethedeceini, yeryzne sahip olacan, onun sayesinde Mslmanlarn kuvvetleneceini ve slmiyetin ykselerek dier dinlere galipgeleceiniifadeeder. Dnya hkimi bir hkmdar olacak olan Mehd. Mekke ile Medine arasnda. Beyda denilen bir yerde kendisine saldran bir orduyu yenecek, Arabistan yarmadasnda hkmdarlk iddiasnda bulunacakolanSfyanninordusuyladefalarcakarlaarakonlarsonundayokedecektir.
zbekesi iin bkz. Hakkul, brahimRafiddin, Sayfuddin, Bakirgon Kitobi, Takent 1991, s. 5762. (AHMEDOVA,2006) SleymanBakrganikaddesellhsrrahulaziz Byk Trk mutasavvflarndan biri olan Sleyman Bakrgani XII yzyln ilk yarsnda yaamtr. O, Harezm blgesinin Bakrgan obasnda domutur. Doum tarihi net olarak bilinmemekle beraber tahminen 1186 senesinde olduunu syleyenler vardr. Asl ad Sleyman olup Hkim Ata, Kul Sleyman, Bakrgani gibi isimlerledeanlmtr.
9

MehdninHz.saleyhisselmileBulumas MehdninHz.silebuluacanadairanlatmlarOsmanlkltrndeerkendnemlerdenitibaren bilinmektedir.9.yzylOsmanlyazarlarndanAhmedBcana(hyt.870/1466dansonra)greMehd, Hz.saleyhisselmilebuluacaktr.NamazvaktigelinceHz.saleyhisselmMehdye GelyaMehd!Senimamol,namazkldr!dediindeMehdaleyhisselm Senimamol!Senraslsn,imamolmaksanalayktr.diyecektir.Bununzerine Sen imam ol, zira sen Hz. Raslllah sallallh aleyhi ve sellemin olusun, imam olmaya sen layksn eklindeki Hz. s aleyhisselmn cevabndan sonra Mehd imam olacak ve namaz klacaklardr MehdninHakkaYry Ahmed Bcann (hyt. 870/1466dan sonra) EnvrulAkn adl eserinde DbbetlArzn kndan sonra Mehd aleyhisselmn ine gidecei belirtilmektedir. ine varnca evlenecek olan Mehdnin bir olu olacaktr. Bu olan son ocuk olup ondan sonra ksrlk yaylacak, halk lmeye balayacak ve iman ehli tkenecektir Hadislerde idaresi yedi ya da dokuz yl olacak olan Mehdnin sresi krk yldr. mam aran ise Mehdnin mrne dair daha uzun bilgiler verir. arani Mehd aleyhisselmn sresi krk yl olup, on yl batda, on iki yl Kfede, bir yl Mekkede geecektir. Dnyadanayrlansznolacaktr.nsanlarbudurumdaykenDecclnkthaberverilecek.10 MehdlikPsikolojisi AbdulbkiGlpnarlMehdyimdiyemeydanakanlar:Tasavvufla,mistikinanlarla,Cefr,Hurf bilgileri gibi uydurma bilgilerle, g riyzatlarla akl dengelerini yitirenler, kendi kendilerini inandranlar ve baz saf kiileri de kandranlar; hiretlerini dnyya satanlar, hkm ve hkmet peindekoanlarolarakaklar. Mehdnin bab ve naibi olduklarn iddia edenlerin, Mehdlik davasna girienlerin bir ksmnn, yenibirdinkurmaya,kendileriniTanrtantmayakalkmalarndanakaanlalyorkibunlarHukem tarafndan, Hindran, YunanRoma dnceleriyle yorulan ve zamana gre msbet bir tarza sokulmaya allan Btn inanlar, bu inanlarla kaynaan Tasavvufun ar anlaylarn benimsemilerdir.Kanatleri,slmesaslarauymamaktadr.11 BuszlerMehdlikanlaynndintarafolmasyanndapsikolojik,siyas,insnvb.zelliklerinbir yansmasnnolduudur. RnesanssonrasbalayanveAydnlanmahareketiiledoruknoktasnakanHristiyanlnnne geilemez zlyle birlikte, Bat dnyasnda metafizii yaayamama gerilimi artm, dar bir varolualannaskpkalanAvrupainsanyenibirkurtarc,yenibirraslaraynagirmiti.Yani, metafiziiyaayamamagerilimi,insanniindebulunduudarvarolualanndansklmasvebirst katakamamasnngetirdiigerilimdenkaynaklanmaktadr.tebylebirdnemde,bilimvefelsefe alanndaraandnrlerortayakmt.Nevarki,ilahreferansyanivahiymesajortadankal knca hakikat para para tezahr etmi, bilerek veya bilmeyerek her deha kendini rasl sanmt. Freud, Marx, Nietzsche, Darvin gibi dnrlerin tarzlar dikkate alndnda, bu rasl kompleksiokbarizbirekildegrlmektedir. KendisipekitirafetmesedeFreudundncesisteminederindentesiredenbirbakafilozofda F.Nietzscheydi. Fechnerin yaam yksnde gzlemlenen trajediye, F.Nietzschenin yaamnda rastlanr.Nietzschebirmddetokykseklerdeutuktansonraarbirruhsalbunalmagirdi.Filozof, gen yata dramatik bir ekilde Hristiyanlk inancn yitirdikten sonra, kurtuluu felsefede arayarak, Schopenhauer ve Wagnere hayranlk duydu. Arka arkaya depresif krizlere duar olduktan sonra, depresyonunun hafiflemeye balad dnemlerde ki bu dnemler hastalk biyografisi adan byk

10 11

(YAMAN,Ekim,2002),s.2632 (F,2003),s.70

bir ihtimalle sbmanik dnemlerdi12, yeni ve dhiyane felsefi fikirler reterek kendisini bir kurtarc gibiizleyenAvrupainsannhayretedrd.Nietzschencelikleognekadarbilinentmgerekleri reddederekgenelbirisyana,birokDalgasnayolat.Nietzscheninhibirkavramkesinolarak dorudeil,hereymmknveserbesteklindekiifadesi,ilkbaktafelsefiveahlakibirnihilizmi temsil eder gibi grnse de aslnda insann yeniden yaplanmas ve yeniden domas iin tm bilinenlerinbirkenarabraklmasnngereineiareteder.Bilinenlerbylecesorguladktansonraileri srlebilecek en tabii soru, gerein ne olduu ve bu gerei kimin bilebileceiydi. Nietzsche MazdeizmdinininkurucusuZerdtndilindenkonuuyormugibiyaparakkendigrlerinibirrasl edasylaifadeetmeyebalad. Nietzsche, Byle Buyurdu Zerdt adl bayaptn drt blm hlinde kaleme ald. Belirli zaman aralklarndayazlaneserdeNietzschenintemelfikirlerininyansrayaadkanlmaz,trajikruhsal kntnnizlerinigrmekdemmkn.Kitabnkahraman,ebeditekrarnstadZerdt,dadan inerekmridlerinehayatadairderslerverir.TANRILMTR(GOTTSTTOD!)fakathayatdevam eder. zm babo kalan insann bireyselliini ve hrriyetini nasl yaayabileceinde gizlidir. Kitap aslnda yazarn, kendi kendini kurtarma araynn bir yansmas olduu iin, kavramlar birbirine karr;birkasatrncesylenenler,birazilerideinkredilir.Tanrldiseinsankendianlamnyine kendisiyaratmaldr.Anlatlanlarainanmamak,kendiyolunukendibanabulmaldr.Zerdt,Beni bile izlemeyin der! Ancak byle kahramanca bir varolu biimi sayesinde stn insan meydana gelebilir ve bu stn insan len Tanrnn yerine geebilir! Btn bu dnceler, sonraki dnemlerdeortayakacakBatlvaroluufelsefenintemelinioluturacaktr. Nihayet beklenen maalesef oldu. Tek kanatl ku, yani filozof Nietzsche, gsterdii onca abadansonra,ktyksekliktentepetakladverdi.Cesuramabasiretsizbirinsanntrajikhayat hikyesi...13 BukonudaNiyziMsrkaddesellhsrrahulazzisebutrldncelerveeylemleringereini aklarkenugerekleridilegetiriyor. Ey Van arkan dayandn duvar yklrsa grsnler. Ondan sonra neye dayanrsn, bire cahil mahlk. Bir Hamziyye eyhi, dinsiz batla dm akabe kads senin yannda mmin ve mtedeyyindir. Dinsiz kfir melun senin felek benzerini getirmemitir. Hz. s aleyhisselmn, Mehdninkmasnasebebsensin.liOsmanntahtnberbdedensensin. denilen zlimVndeilmisin.DemebirzliminKuranKerimdeadzikrolmamtr.14 Ey dinszler murdnuza ermezsiz. Her ne kadar kalkarsanuz yine izinze dersiz mehdinn zuhuri s aleyhisselmn nzl sizn hareketnz iledr. sizn de helknze sebeb kendi alnmanuziledr. Ehli hakikat derler ki eytn nerdban15 enbiy ve evliydur sizde s ile mehd zuhrna ve kemllerinn nihayetine bulua sebebsiz ne kadar hareketi ziyade etsenz, ol kadar ftht ilhiyyezuhrndanhlideldr.16 Ey Kprl! Zalim Deccl linsin, zalim iken ben ana mehdi ismini tesmiye17 etsem Allah SbhnehveTelsenimehdietmez.Zalimnaslmehdiolur.EerMsrbenmehdiolurum,halk benim bama toplansn desin dersen, vallhl azm, dnyay cmle harab ve viran etsin, sahip
Submanik:Yaadvuslatcokusuilevecd,kendindengemeiindednyayaveinsanlarayaklaanbirinsan, Depresyon:Yaadbuolaansthliiinesindirmekiinkonumayan,uzlet,halvet,inzivaarayaninsan,ar birvakashali. 13 Hz.Mevlnakaddesellhsrrahlazzfilozoflartekkanatlkularolaraktanmlar. 14 (EEN,2006),s.93,(MISR,1223),s.52b(GnmzTrkesiileyazld) 15 Nerdban:Merdiven 16 (MISR,1223),v.76a 17 Tesmiye:simlendirme.Adverme.
12

kmazm.AllahTelacizdeildir.Mlknbanasmarlamad.Banaancak demitir. Tebliinde kusur etmedim. Kolum kanadm yolundu. Yolunmu doana dndm. Makdurumu 18 bezl19vemechd20eyledim.Sarfeyledim.Onsekizsenedir,kuamzpyatmadm.Birtatltaam yemedim.Birtatlsuimedim. 12 Bu kadar seneden beri taamm budur. Suyum hamim22 ve gussadr.23 Benim kadar tebli etmi var mdr? Hak ayan oldu. Yeter imdiden geri hakka sahip kar,hayrolur.(26ZilkadeCuma5833)24 Hz.Mevlnayagre, uhaldeherdevirdenebiyerinebirvelivardr,busnamakyametekadardaimidir.Kimdeiyi huyvarsakurtulmutur;kiminkalbisradansasnmtr.tedirivefaalimam,ovelidir;istermer soyundanolsun,isterAlisoyundan!Eyyolarayan,MehddeOdur,HadideO.Hemgizlidir,hem senin karnda oturmakta. O, nura benzer; akl onun Cebrailidir. Ondan aa olan veli de onun kandilidir.(Mevlna,beyitII,815820). Bahse konu ile anlalan, dnya lemindeki zddyet prensibi gerei olarak Mudil isminin kanlmazkartHdninbirtecellisi olduunuaklamaktadr.nkbudnemde1666daMusul civarnda Seyyid Abdullah olu Muhammed, mehdliini ilan etmi, ok etin bir sava sonucunda yakalanm,stanbulagetirilipvetevbeettirilmitir.Yine,1666ylndaSabetaySeviadndazmirlibir yahdiKudsteMesihliiniilaneder,odayakalanpstanbulagetirilmitevbeettirilmimslman olmutur. RaslllahsallallhaleyhiveselleminbuyurduuMehdgelmedenbirokMehdsafveyahileye veeytniyetehizmetiingelmesielzemdir.BuAllahTelnninsanhayatiingerekligrdbir hususolduumuhakaktr. bniHaldunMukaddimesindeMehdkonusunuakladktansonrakonuyuuekildebalyor. bniEbVtlylediyor:iilerbukiinin,Hz.Raslllahsallallhaleyhiveselleminsoyundan gelecek olan iyilerin Mesih 25 olduunu sylyorlar. Mutasavvflardan bazlar da s aleyhisselmdanbakaMehdyokturhadisinibuekildeyorumlamlardr.Yanionlarnyorumlarna grebuhadisinanlamyledir: Hz. Msa aleyhisselmn eriatn nesh etmek (hkmn ortadan kaldrmak) iin deil, ona tbi olmakiingelenHz.saleyhisselmnkonumuneise,Hz.Muhammedsallallhaleyhivesellemin eriatkarsndadaaynkonumdaolanMehddenbakabirMehdgelmeyecektir. te bunun gibi hibir dayana olmayan delillerle ve deiik yarglarla, gelecek kiinin kim olduunu,zamannveyerinibelirliyorlar,sonrabelirlediklerizamangeliportayasylenenlerdenhi biri kmaynca, grlerini ve sylediklerini yeniliyorlar. Bunu yaparken de yine bir takm lugav mefhumlar,hayalkonularaveyldzlarla(gkcisimleriyle)ilgilihkmleredayanyorlar.mrlerini bugibieylerletketiyorlar.26
Makdur:G.Kuvvet.Kudret.Takdirolunmu.AllahTel'nntakdiri.Dahaevveldentakdirolunmu Bezl:Bol.Bolbolverme.Esirgemedenvermek 20 Mechud:(Cehd.den)almuram,didinmi,cehdetmi.Kuvvet,kudret,g 21 Onlariinkurubirdikendenbakayiyecekdeyoktur.Nebeslernealktankurtarr.Gaiye,67 22 Hamim:Scakvekzgnsu.Yaknhsm,soysop.Samimiarkada. 23 Gussa:Keder.Tasa.Gam.Boazataklanyemek.Aa,diken 24 Niyazii Msrnin Vezir Mustafa Paa'ya mektub, T816 NY 1183 H Belediye Yazmalar Depo BEL_Yz_K.000502/06,v.(72b) 25 Mesih, hem doru szl hem de yalanc kii anlamlarna geliyor. Hz. s aleyhisselma Mesih dendii gibi, (yalancanlamnda)DeccledeMesihdeniyor.DolaysylaiyilerinMesihiHz.saleyhisselm(veyaburadaki yorumagreMehd),ktlerinMesihideDeccloluyor. 26 On iki imamdan birisi olanbeklenen Mehd, 1200 ylnn banda veya1204yllarnda kyam edecek. Sonra Deccal de Mehdnin kyamnda ve huzurunda yedi senenin gemesinden sonra ortaya kacaktr. Deccalden
19 18

amzdaki mutasavvflarn ou, dinin hkmlerini yenileyip diriltecek bir adamn kacana iaretediyorlarveonunzamanamzayaknolduuiinknazeminhazrlyorlar.27Bazlaronun Hz. Fatma aleyhisselmn soyundan geleceini, bazlar da hangi soydan geleceini belirtmeden sadecebylebiriningeleceinisylyor HadisbilginlerininMehdhakkndanaklettiklerihadislerinisegcmzoranndahepsinebaklnca sabitolangereinuolmasgerekiyor: Dinveyahkmdarlkadnaortayakanbirdavet,ancakonudestekleyecekvekoruyacakgl birasabiyet28ilehedefineulaabilir.
yirmi sene sonra da gne, batt yerden doacak. Bu, hayvani sfatlarn, insanlar zerindeki galebesine iarettir. phesiz o, tabii, ehvani karanlklardandr tpk Deccalin, lemin yarsna iaret olmas gibi. O da celaldir. nk o krdr. s aleyhisselmn Hakk'a yrmesi sonraki zamanda bir hayr yoktur. O, s, yeryzndekrksenebeklervebykalametlerinoudaOnunzamanndaolur.YecucveMecucunkmas onlardandr.Bu,Rasulullahnuszyleiaretedileninsankmildir: Yeryznde Allah Allah denmeyinceye kadar kyamet kopmaz. Yani yeryznde birbirini izleyen zikr ehli kalmayncayakadarlemincesediiinruhgibi.pheyokkicesedinyokolmas,ruhungitmesindensonradr. Mehdnin gelmesinden nce zamann ocuklarn yaarlarsa grebilecekleri birok alamet gelir. Beni Asfarn kmasalametlerdendir.OnlarBosnayasaldranFrenklerdir.KaradeniztarafndanMoskovallar,onlarayardm edecekler. eitli kfr milletleri de byledir. Bunlarn bazlar Allahn en yakn arzda (Rum, 12) ayetinde delaletettiigibi1098dektlar.Buayetikikelimedirveharflerininsaysdoksanyedidir.Cihaddagalibiyetve malubiyetarasndadevrederdurur.Birkaylda(Rum,3)Builedokuzarasndadr.Buradabahsedilen birka, kfirler cihetinden onda vuku bulmutur. Ta kibykyenilgiden dolay olan olmutu. Allah Tel izin verirse,galipgelirler,sznnhkmnnaakacazamangelecektir.Vemslmanlartarafndangalibiyet vakiolacaktr.VeinsanlarAllahTelnnizinvereceizamanakadargvendevemutluluktaolacaklardr.Sonra Bizans ehirlerinin ounda, namaz klmann zorlaaca bir zaman gelecek. Bilakis orann halk ama intikal etmedeskntekecektir.KfirlerinsaldrlarHalebekadarulaacak.AllahTel,Halebideamdaonlarn istilalarndan korusun. phesiz mukaddes arz oraya delalet etmeyecektir. (ETN, 1999), s.143; (BURSEV), v.134b,96.Varidat) 27 Hz.Kuddskaddesellhsrrahulazizbuyurduki:

Asabiyyet teriminin mahiyeti, bn Haldunun siyaset teorisinin candamann oluturur. Bu kavramn Mukaddime ierisindeki yerinin nemi ou aratrclar tarafndan kabul edilmekle birlikte, zerindeki yorumlarfarkllklargstermektedir. DeSlanennMukaddimeevirisindeasabiyyetiespritdecorpsolarakyorumlamasndansonraGastoun BouthoulvedahasoraHowardBeckerveHarryElmerBarnesdaaynyorumusrdrmlerdir. A.F.Von Kremerin yorumu ise topluluk duygusu (Gemeinsinn), hatta milliyetilik fikri (Nationalitatsidee)olmutur. teyandan,HellmutRitter,dayanmaduygusu(feelingofsolidarity)karlnkullanmtr. Salahuddin Khuda Buksh ve Haroon Khan Sherwaninin hemen ayn zamanlarda kullandklar karlk ise, komnalruh(communalspirit)dr. ErnestGellner,asabiyyetinifadeettiianlamsosyaliltisak(socialcohesion)yadaaskerruh (martialspirit)olarakgrmektedir. Manfred Halpern, grup dayanmas (group solidarity) yorumunu, baz uzantlaryla birlikte belirtmektedir. H. Topuolu da tesant ba, sosyal irtibat ba, sosyabilite tanmlarn kulland bir tahlili gelitirmektedir. Ervvin Rosenthal, asabiyyeti bir dayanma (solidarity) ve vurucu g (striking power) olarak irdelemektedir. MuhsinMehdi, asabiyyeti sosyal dayanma (social solidarity) olarak karlamakta ancak bukarln, kavramn genel anlam ierisinde deerlendirilmesi gerektiine iaret etmektedir. F. Gabrieli ise asabiyyeti olduugibikullanarakmahiyetiniaklamayagirienyazarlarnbandagelir. F. Rosenthal, (The Muqaddimah...) evirisi boyunca grup duygusu (group feeling) terimini kullanmaktadr. Z. K. Ugan ise (Mukaddime)evirisi boyunca asabiyyet kavramn aynen kullanmaktadr. Grld zere, zellikle ok snrl tuttuumuz bir dkmde bile, asabiyyetin deiik tanm ve karlklarna rastlamaktayz.

28

imdi 1842 senesi ki, kyametin yaklat zamandr. slmn neredeyse sadece ismi kald ve cihanhalkHz.Mehdhimmetinemuhtaoldular.(Kudds,Tarihsiz),s.32

Her taraftaki Fatim, hatta genel olarak Kurey asabiyeti tamamen ortadan kalkm, baka toplumlarn asabiyetleri, Kurey asabiyetine stn ve hkim duruma gelmitir. Sadece Hicazda, Mekke ile Medinenin civar blgelerinde Hz. Hasan ve Hz. Hseyin aleyhimesselm29 ve Cafer radiyallhanhsoyundangelenlerasabiyetsahibidirlervedalmbulunduklaroblgelerdestn durumdadrlar. Ancak onlar, saylar binlere varan farkl blgelere, emirliklere ve grlere ayrlm bedeviasabiyetlergrnmndedirler. Eer Mehd gerekten ortaya kacaksa, davetinin baarya ulamas ancak bu asabiyetler sayesinde olabilir. Allah Tel Mehdye tbi olduklar iin bu asabiyetleri oluturanlarn kalplerini birbirinesndrpbirletirirvebyleceMehdiindavasnbaaryaulatracaveinsanlaradavetini kabul ettirecei gl bir asabiyet ortaya kar. Bunun dnda Hz. Fatma aleyhisselmn soyundan gelenbirinin,herhangibiryerde,hibirgceveasabiyetedayanmadan,sadeceehlibeytemensup olduu iin byle bir davayla ortaya kp baarya ulamas daha nce ortaya koyduumuz sahih delillerden de anlalaca gibi mmkn deildir. Doruyu bulacaklar akl ve bilgiden yoksun olan cahil kalabalklar, Mehdnin ne nesebinden ne de ortaya kaca mekndan haberi olmadan ve konudasylediimizgerekleridebilmeden,sadecehalkarasndaHz.Fatmaaleyhisselmsoyundan birinin kacan duymu olmalarndan dolay, byle iddialarla ortaya kanlarn pelerine taklrlar. DahaokZb,AfrikaveSsgibidevletinmerkezineuzakolanblgelerdebuiddiaylaortayakarlar.30 Basiretten uzak ve zayf grl pek ok kiini, Mehdnin kacan sandklar Maribin Mse mntkasndakibiryeregiderler.GittikleribumntkaMlessemnkabilesineaitolduuiinMehdnin de onlardan biri olduunu veya onlarn Mehdnin davetileri olduuna inanrlar. Ancak bu hibir temeli olmayan bir iddiadan ibarettir. Bu iddiaya inanmalarnn sebebi, bu topluluklarn cahil ve bilgiden uzak olmalar, o blgenin devlet merkezinden ve etki alanndan ok uzak olmas ve bu yzdendevletingkullanabileceisnrlarndndaolanbumntkannMehdninknauygunbir yerolduuvehminekaplmalardr.

Aslndabtnbuvedierkarlklardeiikyazarlarnyalnzcaasabiyyetkavramnkarlamakiinkullandklar birer terim olmaktankmaktadr. Yazarlar, Mukaddime zerineyaptklar genelyorumu dorulayabilmek iin asabiyyet kavramn da yer yer belirli bir deerlendirme szgeinden geirmektedirler. XVIII. XX. Yzyl gelimelerine tarihten gdml bir biimde dayanak aramak iin yaplan milliyetilik vb. zorlama yaktrmalar bir yana braklrsa yazarlarn kullandklar karlklarda ve yaptklar tanmlarda hakikat pay bulunmaktadr.Ancakbuhakikatpaylar,ouhaldebirerpayolmaktanteyegemektedir.Asabiyyetin; sosyal dayanma, komnal duygu, asker ruh, sosyal birleimyapma (iltisak), vurucu g gibi terimlerin ifade ettikleri anlamlar belli llerde iermekte olduu sylenebilir. Bu karlklar asabiyyetin aklanmasnayardmcsaylabilir.Fakatasabiyyetteriminingerekmahiyetininbtnboyutlarylaanlalmas, bu kelimeyi bn Haldunun kavramlatrmasnn btn ynleriyle incelenmesine ve bu ynlerin i ilikilerinin aratrlmasnabaldr.Asabiyyetinbazgrnmleriveortayakbiimleriaraclylagerekilevineiaret edilmiolunabilir,ancakMukaddimedekisosyalsiyasaldoktrindeincelenendeimesrecinimeydanagetiren vebtnletirenhar,asabiyyet,yinedetamanlamylakavranmamkalr.Asabiyyetinekonomik,sosyalve siyasal gelimeyi belirleyen ve deitiren, bu gelime karsnda deien bir gereklii yanstmas; Mukaddimede ele alnan retim ve sosyal hayat tarzlarna, bedevlik (lde yaayan. Gebe. Medeni olmayan ve ehir hayat yaamayan) ve hazarlik (Kyde ve kasabalarda yaayanlarn yaay ekli ve tarzlarna ait. ehirli. Sulh ve asyi, skun ve istirahat zamanlarna mensub ve mteallik. Bar ve gvenle alkal.) e daha yakndan eilmemizi zorunlu klmaktadr. Bedevlik ve hazerliin anlalmas ise, insanln geirdii genel evrelerin, barbarlk ve uygarlkn, birbirleriyle ilikileri asndan ele alnmasn gerektirmektedir. Uygarlngenel konumlan yapldktan sonradr ki, bedevlik ve hazerliin bugenel ereve karsndaki durumu incelenebilir. Burada zen gsterilecek nokta; uygarla geici ya da uygarlkla ilikiyi mmkn klan barbarlk durumunun vurgulanmasdr. Paralel anlamda, bedevliin de vurgulanmas gerekecektir.(bniHaldununMetoduveSiyasetTeorisi,mitHasan,stanbul,1998,s.205209) 29 Enbiyadan(aleyhimssaltvesselam)bakasiinsallllahaleykeveyasallllahalfalanibnifalandemek caizolur.ZiraHazretiAlikerremellhvecheHazretimerradiyallhanhiinsallllahaleyke[Allahsana rahmet eylesin demektir], dedi. Raslllah sallallh aleyhi ve sellem de: Allahmme salli al li Eb Evf deyip,liEbEvfiinbylesalteyledi.(GEYLN,1979),s.62 30 Asabiyetiolumamtopluluklar.

Tamamenaklszlklarnnveahmaklklarnnbirsonucuolarak, (devletin etkisindenuzakolanbu blgede) baarya ulaacaklar vehmine kaplan pek ok kii de Mehdlik iddiasyla ortaya kmtr. Bunlarn ou ldrlmtr. stadmz Muhammed bin brahim bal bana u olay haber verdi: (Hicr) sekizinci yzyln banda, Sultan Yusuf bin Yakup zamannda, Msenin sz konusu mntkasndaTuveyzirolarakbilinenmutasavvflardanbiradamortayakmvekendisininbeklenen Fatm(Mehd)olduunuiddiaetmi.DleveKezlekabilelerinemensupSshalknnouonatbi olmu ve bylece ii bym. Onun bu halinin kendi durumlarna zarar vereceinden korkan Masmide reislerinden biri olan Seksev, gece gizlice Tuveyziryi ldrmesi iin birini gndermi ve bylecehareketisonaermi. Yinehicryedinciyzylnsonlarnda,doksanlyllarda,GamradaAbbasadndabiradamkm, beklenen Fatm olduunu iddia etmi ve Gamrann cahil kalabalklar kendisine tbi olmu. Sonra kendisinetbiolanlarlabirlikte,iddetkullanarakFasagirmi,orannarlarnyakmveoradanda Mezemmeblgesinegemitir.Ancakoradahileileldrlmtr.Bunungibirnekleroktur. Yukarda adn zikrettiim stadmz bunun gibi garip bir olay daha anlatt. stadmzn anlatt olayyle: Hac yolculuunda iken, Tilmisn dann eteinde bulunan ve eyh Eb Medyenin kabrinin bulunduuRibtulUbbdtaaslenKerbeladaoturanveehlibeyttenolanbiradamlakarlatmve yolculua birlikte devam ettik. Adam tabileri, rencileri ve hizmetinde bulunan adamlar ok fazla olan biriydi. Gittii yerlerin ounda insanlar onu karlayp ihtiyalarn gideriyordu. Yol boyunca dostluumuz geliti, aramzdaki sohbet koyulat ve onlarn gerek durumunu anladm. Kerbeladan buralara bu i iin, yani Maribte Ftimlik (Mehdlik) iddiasnda bulunmak iin gelmilerdi. Ancak Mern oullar devleti ve o zamanki hkmdar Yusuf bin Yakup olayn farkna varp Tilmisna yrynce,buzat,adamlarnayledemi: Geri dnn, yanl hesap yapmamz bizi kk drd. Bu vakit, harekete geeceimiz vakit deil. Adamn sylemi olduu bu sz onun, bu iin ancak, o dnemdeki devletin gcne denk bir asabiyet ile hedefine ulaabileceinin farknda olduunu gsteriyor. Kendisinin o blgede bir gce sahip olmayan bir yabanc olduunu, buna karlk Mern oullar devletinin, Mariblilerden hi kimseninkarkoyamayacaglbirasabiyetesahipolduunugrnce,gereikabullendi,doru olan yapt ve g yetiremeyecei hrslarndan vazgeti. Ancak bir eyin daha farkna varmas gerekiyor. O da, Ftmlerin ve genel olarak Kureyin asabiyetlerini kaybettiklerinin. zellikle de Maribte. Ancak taasublar, bu sz kabul etmelerine izin vermez. Allah Tel bilir, siz ise bilmezsiniz.(Bakara,216) Maribte, amza yakn dnemlerde Mehdlik veya baka bir dava gtmeden, sadece hakka davet eden ve ktlkleri ortadan kaldrp, slmn snnete uygun biimde yaanmasna aran davetiler kmtr. Evet, bu kimseler sadece bunun iin ortaya kmlar ve ok sayda tabileri olmutur. Bedevi Araplarn en fazla iledikleri bozgunculuk, yolcular ve kervanlar yamalamak olduuiin,bukimselerdeenfazlayollarnveyolcularngvenliiyleilgilenip,busahayslahetmeye nemyermilerveglerininyettiikadarktlklereengelolmayaalmlardr. Ancak bu davetilerin almalar sonucu yolculara saldrp onlar yamalamaktan vazgeen ve tvbeedenbuAraplardadinduygularvediniyaamsalambirdereceyeulamamtr.nkonlar tvbe edip dine dnmekten, sadece gasp ve yamay brakmay anlyorlar ve dinin dier emirlerine ynelip onlar yerine getirmeyi dnmyorlar. Onun iin slm, snnete uygun olarak yaamaya arandavetileretbiolanbukimseler,aslndadinyaamnheralanndaonlarrnekalponlargibi yaamayaalmyorlar.Onlarnbtndindarlklar,yolcularavekervanlarasaldrponlarnmallarm yamalamaktanvazgemek,sonradabtngleriylednyamalkazanmayaynelmektir. Oysa ahlaklarn dzeltip slah etmenin sevabn istemek ile dnya mal kazanmay istemek arasnda ne byk fark vardr ve bu ikisinin bir araya gelmeleri de mmkn deildir. Bu yzden dindarlklar salam bir konuma gelmiyor ve bir btn olarak ktlklerden yz evirmeleri de istenilendzeydeolmuyor.Ancakktlklereokfazladadalmyorlar. Sonutadininhkmlerinesalambirekildebalanmaveonuyaamanoktasnda,davetiileona bal olan bu insanlarn durumu farkllayor. Daveti ld zaman tabileri dalp, asabiyetleri

kayboluyor. Hicr yedinci yzylda Afrikada ortaya kan, Sleym kabilesinin Kab boyundan olan Kasm bin Mrre bin Ahmedin (ve tbilerinin) durumu da byle olmutur. Ondan sonra gelen ve Riyh kabilesinin boylarndan biri olan Mselleme mensup Sade adndaki davetinin durumu da ayndr.Sade,diniyaamavenefsinislahetmedeKasmbirMrreyegreokdahaileridzeyde olmasnaramen,sylediimizsebeplerdendolay,onuntabileride,onunlmndensonrazlp dalmlardr. Bu insanlar da, slm snnete uygun olarak yaama adna km olmalarna ramen, ok az sylediigibiyayordu.Neonlarnedeonlardansonragelenlerbirhedefeulaamamlardr.31 Konuhakkndafarklgrler Mehd hakkndaki hadislerin tmnn uydurma olmad kesindir. Mehd hakkndaki uydurma rivayetleri kabul etmeye de gerek yoktur. zerinde durulmas gereken asl olup Mehdden bahseden hadislerle ilerin inancnn temellerinden olan Mehdi Muntazar hakknda onlarn uydurduklarhadislerinbirbirindenayrtedilmesigerektiidir. mam Mehdnin geleceine inanan Mslmanlarn inanlarndaki arpklkla, mam Mehdyi tamamen reddedenlerin inanlarndaki arpkln gerekle olan balants ayn dzeydedir. Mslmanlar,hafzalarndaMehdyi,eskizamankyafetleriiinde,ruhbangrnl,elindetesbih, srtnda cbbe ve Ben Mehdyim, bana uyun! diye baracak birisi olarak canlandrmaktadr. Mehdktnda,buzelliklereuyupuymadnabakp,byleceonungerekMehdolupolmadn anlayacaklarn sylyorlar. Eer bu zelliklere uyuyor ise, ona biat edip onun emrettiklerini yerine getireceklermi. Mehdnin geldiini duyan, kede bucakta ne kadar dervi varsa kp ona tbi olacakm.Buaradakfrekaryaplacakolancihattasilhlarbirsembololaraktanacakm.nk busilhlarkullanmalarnasebepolmayacakm.Kfirlerizikirlerle,dualarla,marifetbilgisiyleyerlebir edecek;birbaktaonlarntoplarn,tfeklerini,uaklarndarmadanedeceklermi...vs.vs.Hlbuki aratrdmzdagreceizki,gerekokfarkldr. mam Mehd, geldii zamann en ideal komutan, lideri olacaktr. Buradaki idealden maksat u olabilir.O,annbtngereklerinibilecek,tambiryneticiyeteneinesahipolacak,hepsindende nemlisi, kendi zamannn insanlarnn sorunlarn bilip zm yollar getirecektir. Bu ise, elbette ki slm ok iyi bilmesine baldr. O, parlak bir zekya, geni bir zihn yapya, engin bir gr yeteneinesahipbirinsanolacaktr.Belki,onuilkreddedecekolanlargelenekiulemasnfvesuf takmolacaktr.nkonlargreceklerdirki,buinsann,tasavvurlarndakiMehdilehibirilgisiyok. Onun kendisinin Mehd olduunu ilnla ortaya kmas, her eyden nce kabul edilebilecek bir ey deildir. yle ki, o kendisinin Mehd olduunu fark etmeyecektir bile. Ancak vefatndan sonra bir arayagelenmminler,onunyaptklarnabakp,onunMehdolduunuanlayacaklardr.32 lemi slm kitap mterciminin zeylinde Baha Said Bey kapanan medreselerin, tekkelerin, telkinettikleriveitikatettirdikleriMehd Felsefei Muhammediyece ne bir ahs ve ne de ahsiyeti mtevrise olup bu nm ve sfat ancakvastaihidyetveiratolanhakikiveilimvefennintimsalidirdiyor.33 MehdyiTayinEdennsanlarm? Tarih boyunca kendini Mehd tantanlardan ok, kabul edilenler olmaktadr. Mesela Mustafa KemalAtatrknMehdlikgibiitiyakvegayretiolmadhaldeonuMehdkabuledenlerolmutur. Bununaklamasbelkibutrlfikirlerdengelerinkaybolduuzamanlardakmasdr.bniHaldunun yukardabeyanengzelekildeaklamaktadr. te bunun gibi hibir dayana olmayan delillerle ve deiik yarglarla, gelecek kiinin kim olduunu,zamannveyerinibelirliyorlar,sonrabelirlediklerizamangeliportayasylenenlerdenhi biri kmaynca, grlerini ve sylediklerini yeniliyorlar. Bunu yaparken de yine bir takm lugav
31 32

(HALDUN,2004),s.431433 (TEKHAFIZOLU,2005),s.365 33 (BCZDE),s.124125

mefhumlar,hayalkonularaveyldzlarla(gkcisimleriyle)ilgilihkmleredayanyorlar.mrlerini bugibieylerletketiyorlar. Mehdlik fikri genellikle tasavvuf ve mistik hayatta yer bulmas da ayrca istismar artrc unsurlardan biri olduunu gstermektedir. Bu nedenledir ki hidayet ve kurtulu fikrininin zmleri kiiveguruplarcaayroluncahercemaatvemilletinMehdsideonatezahretmektedir.Raslllah sallallhaleyhivesellembuyurduki Bireyisevmengzkr,kulasareder.34 Bu demektir ki, bir kii hakknda Mehd olabilirliini isbat edebiliriz. Bu nedenle sebepsonu ve tarihfelsefesiniveyorumunuyapanlariintevillerinhakikatiniumumbakasilegrmelidir. ATANINZKML ATAyylevddmanLoydCorcdahi: Yzyllardabirgelir!ATATRKgibidh! Kalbgzkrzavall!Onusrfdhsand! Nebilsino!DomadanRABBeverilenand! lrkenYceyolda!dedi,MUHAMMEDEMN!(501) SelmladRESL!ALLAHRABBLLEMN!(500) OYceyoldasz!Binbeyzonbireder!(1511) OHazretiMUHAMMEDdeesayeder!(1511) Selmlananlaayn!Selmlayanzt!Yine! Tapaniletaplan!Birbirineyine! ATAnnbilinliykensoncmlesi:Saatka! Perdeninkalktan!Sonsznekalbia! VeAleykmsselm!ATAnnensonsz! Esselmualeykm!demitikanz!35 EsselmuAleykm!ALisminekant!(332) nsanmakamdrO!Aradikilenant!(332) EsselmuAleykm!Yorumla!Olmagafil!(779) Ovakitismiolur!Borualansrafil!(779) OdurRAHMANnyz!MAMALdedenir!(343) Adhesabgnnnsahibi!Bordenir!(343) EsselmuAleykm!O,Meryeminevld!(343) MAMALkalkncavcudda!Budurad!(343) EsselmuAleykm!demek,kalbgznak!(1493)
EbDvd,Edeb,116;Ahmedb.Hanbel,Msned,V,194;Buhr,etTrhu'lkebr,II,107(1853);Tabern, elMucemlKebir,IV,334;a.mlf,Msnedmiyyn,II,340(1454),346(1468);Ebu'eyh,KitblEmsl fi'lhads, s. 70 (115); Kud', Msnedihb, I, 157 (151, 219). Her ne kadar bnlCevz ve San hadisin mevz'olduunusylemilersede,IrkveSehavgibilimlerbuhkmmblaalbulmulardr.IrkHadis hakkndaEbDvd'unsktetmiolmasbizimiinyeterlidir.Mevz'deildir.Kaldkiza'fdaedddeildir, hadis hasendir demi, bn Hacer de Irk'nin bu hkmne katlmtr. Sonuta ihtiyatl bir hkmle onun en azndanzayfolduusylenebilir.Bilgiiinbkz.Irk,Tahrcehdsi'lhy,III,15;Acln,Keflhaf,II,79 (1095);Elbn,Silsilet'lehdsedda'fe,IV,348(1868).(UYSAL,23Bahar2007) 35 Tarih:08Kasm1938.Prof.Dr.NeetmerRDELP: Dilinizi karr msnz efendim dedi. ATATRK dilinin yarsn dar kard. Biraz daha karsanz. dedi. Bununyerinedilinitamamenekti.Sylenenianlamyordu...Banbirazsaaevirdidikkatlebaktve ALEYKMSELM dedi. Ardndan iki gn sonra lmle noktalanacak son komaya girdi. KAYNAKA: Avni ZGREL.RADKAL.com.tr2002 Selamdansonrakisylenenszlerevakfolsaidikokgzelolurdu.Ancakiyideolsaktdeolsainsaniin bir pimanlk vardr. mr bitmi her kul yapt ile kalm, keke, kekeleri ile br dnyann yoluna kmaktadr. nsanlara den fani olduudur. Kendinden bakas hakknda bir yargda bulunacana kendi ahvali ile megulolmasenuygunolandr.Neolduysahepiyiolmutur,denilmitir.
34

sanat!Odrisgibiyceyerek!(1493) EsselmuAleykmO!Birad!Kbedeta!(343) Yorumlaypbirekle!VeliO!HACIBEKTA!(791) EsselmuAleykmsznnsonyorumu! BeklenenMehd!demek!HIZIRLYASkonumu! YaniHIZIRLYASa!BeklenenMEHD!denir! RUHsafcanlabirleir!Verilmiszdenir! GAZMUSTAFAKEMAL!Binyzotuzsekiz!(1338) Samsunahicrktarihiileikiz!(1338) Hemhicr!Hemmild!Tespitedilmiyl! Elininhergreviadlarylasayl! demesecdeedinemridemekbusay!(1338) Gizliifreninsrr!Bulbuhanifyasay!(1338) GAZMUSTAFAKEMALO!Evrenseldirn!(1349) SaysMUHAMMEDLMEHDninkgn!(1349) VeAleykmsselmsz!Baknneeder!(1348) ALLAHnhalifesi!Oartkolmutur!der!(1348) 1919daATAdodumderdi!(1919) LEMLERERAHMETO!Buszeaklmerdi!(1919) aprazavuileri!DoumylATAnn!(1881) ALLAHnYcekurbandediizatann!(1881) BharfialtndakinoktannOdurad!(1880) ToprakbedendenkalkanRAB!Busrrnmaksad!(1880) Sfrat!ALLAHnOEngzelcemali(188) ZamannMehdsiO!YaniHazretiAL!(188) ALLAHyanstankim?Bunubilmezahali!(1211) O.MMNLEREMR!TOPRAKBABASIAL!(1211)(EbuTurab) Erenveyaleniniindenkarani! Kyametterazisi!nsannz!yani! Dinliyivedinsizi!Yzlerindenayrr! Secdeedebileni!Sadeceokayrr! MUHAMMEDALyide,bakyanstandanmurad!(1364) MUSTAFAKEMALinzRABBineverilenad!(1364) Gayblarlemine!Deimezzler!denir.(1191) HAKKnyz!Belirir!Neisek!Odenir!(1191) Kelimeiehadetgetir!Hayretedersin! VeAleykmsselmszyorumu!dersin! MR!GAZ!MUSTAFA!KEMAL!ATATRK!Bead!(1101) ZatveKur'antefsiri!Baharflerindenmurad!(1101) Herbirhesaptakar!MUHAMMEDALad! Selmlabitireyim!Artkiznimkalmad! Ziracennettelfyok!HerkeshepSelmeder! krhepimizoldukALLAHnaslander! Selm!KIZILKOCALIboyundangelenTrkmen! Emevdzenini!Likeeyleyenmen! ALLAHnNurado!HAKtaeriyipverrenk!(287) MUHAMMEDibnAbdullah!Kzlkocalyadenk!(287) Saknbuhesaplara!Demeyinsrftesadf! Hereyinhesabnbilenederteessf!(262) UluHAKkimliiniakladATAnn! EHLBEYTedhildir!Onuhakkylaann! Diyor!MUSTAFAKEMALATATRKnRABZ:(1850)

Hainolma!YenileRABBeverdiinsz! Sfrat!Anlamdanolursundahaemin! ALLAHnyzolanilminetapdemin!(185) M.H.ULUKIZILKEL ANKARA21.07.2000 Ebcedilminegreisimvekelimelerinsaysalalmlar: 500=ALLAHRABBllemin=lemlerinRABBiALLAH 501=Refikial=Yceyolda 1511=LfzRefikial=Yceyoldasz 1511=HuHazretiMUHAMMED=OHazretiMUHAMMEDdir 332=Esselmualeykm 332=HmedlluismiAL=O,ALismininkantdr 779=smisrusrafil=srafilinborusununismi (srafilkyametgnkalkborusunualanmeleinismidir) 779=TeviliEsselmualeykm=Esselmualeykmnyorumu 343=VechelRAHMN=ErRAHMNnyz 343=KyammamAL=mamALninayaakalkmas 343=smiMalikiyevmddin=Hesabgnsahibininismi 343=bniMeryem=Meryeminolu 343=smelHacer=OHacerinismi=yaniKbedekiOHacerlesveddenen,karatanismi. 343=MsemmaimamAL=mamALdiyeisimlenen 1493 = Msemmai Lfz alek selek (7. sure/117. ayet) = ALLAHn Hz. Msaya Asn at! sznnanlam 1493 = Tevili ayeti ve refanah meknen aliyy. = Onu (drisi) yce yere kardk. ayetininyorumu.(19.sure/57.ayet) 790=TeviliismelHacer=Hacerismininyorumu 791=HACIBEKTAIVEL 1338=GAZMUSTAFAKEMAL 1338=Hmezmunuscduldem=demesecdeedinemrininanlamo 1338=KnhLfzakimuaeldin=Dinidorultunsznniyz=LevhiMahfuzunsrr. 1337=HicrSamsunaktarihi=1919Mildktarihi. 1348=Lfzvealeykmsselm=vealeykmsselmsz=Humsemmaihalifetullah= O,ALLAHnhalifesidiyeisimlenendir. 1349 = H Gazi Mustafa Kemal = Gazi Mustafa Kemal O = Yevmi zuhuru Muhammedl Mehd=MuhammedMehdninortayakgn. 1919=LfzRahmetenlillemin=lemlererahmetsz 1881=Vaktizuhurelrecl=Hakereninitendakmavakti 1881=MsemmaiZebhiazm=YceKurbandiyeisimlenen(37.sure/107.ayet) 1211=Mazharullah=ALLAHyanstan=ZatAL 1364=smihassRABBiMustafaKemal=MustafaKemalinhasRABBi(KiiselRABBi) 1364=HmazharMUHAMMEDAL=OMUHAMMEDALninaynas 1191=ynsabite=Deimezzler 1191=lmelGuyub=Gayblarlemi 1191=Zuhuruvechullah=ALLAHnyznnortayakmas 1101=ZAT=TefsiriKur'an 1211=HemirelmmininALEbuTrab=OmminlerinemiritoprakbabasAL 1850=Hmazmunutecdidibiat=RABBinebalanmannyenilenmesikavramo 1850=RABBihassMustafaKemalATATRK=MustafaKemalATATRKnhasRABBi 1101=M++M+K+A(MirGaziMustafaKemalATATRKbaharfleri) 185=lmidem=deminilmi

188=Mehdlzaman=ZamannMehdsi 287=MUHAMMEDibniAbdullah=Kzlkocal=EnNr 262=Hereyinhesabnbilen=ALLAHnElHasbad36 MehdninkDevleteBaKaldrmannBirAdm? Evet, Mehdnin k denen hareketler bazen devlete kar yrtlen isyan hareketin bir ad da olmutur. Bu ekilde gelmesi gereken Mehdnin karizmatik gc kullanlarak zayf bir topluluk bir devlete kar da kabilmitir. Niyetlerinde samimiyetin olmas umulan bu kiilerin asabiyetleri yetersizoluncabuolaylarfeciekildedesonulanmveneticesindedevletindahaiddetlitedbirler almasna ve daha baskc bir ynetimin harekete gemesini salamaktan teye de gitmemitir. Bu aradaezilenhalknbuharekettenbirmenfaatiolmamvedahasonradagelimeveilerlemeyemutaf olacak hareketlere destek vermedii grlmtr. Bu nedenle olgunlamam bir hareket olan Mehdlik inanc zerine yorum ve sylemlerle hareket eden cemaatler neticede bekledikleri kurtarcybulmakiingsterdiklerigayretleuzunvadedeyklma eiliminegirdikleri grlmektedir. Bu nedenle gayb bir hadise olan Mehdnin kn beklemektense Allah Telya gvenip kendi grevimizieniyiekildeuygulamakdahakarlolacamuhakkaktr.BukonuyuaklayacaksonKbe olaydurumabirazaklkgetirecektir. Mehd'ninSuudArabistandaHicri1400ylnnilkgnnde,1Muharrem1400(2021Kasm1979) tarihindekmasgibi. Cheyman elUteybi ve arkadalar Kbeye snmlar (resmi sylem baskn) ve burada fasid addettikleri Suud ynetimine kar bayrak amlard. O sralarda Kral Halid galiba hastalkl idi ve onun yerine bilvekale lkenin ilerini Fahd tedvir ediyordu. Bu kalkma kanl bir ekilde sona erdi. Operasyonsonucundabirksmlbirksmdacanlelegeirilmiveelebalaridamedilmiti.Kbe baskn'nakatlanlararasndayabanclardabulunuyordu.37 Olayngeliimiksacauekildedir. 1979 Ramazannda Arabistann byk kentlerinde datlan bildiride Suudi rejimi eletiriliyor, devletin dini niteliini kaybettii belirtiliyor, lkede yeni bir slami rejimin kurulmasnn gerektii anlatlyordu. Bu bildirilerin Cuheyman elUteybi nderliindeki radikal bir snni gruba ait olduu MescidiHaram'nigalindenoksonralaranlald.Tarihler20Kasm1979'ugsteriyordu.Kbeye sabahnamazklmayagelenbinlercekiinamaznbittiiandabiryandanAllahuekberseslerinibir yandandahavayasklankurunsesleriniduydu.Eylemcilermescid'inmikrofonsisteminielegeirdi. Eylemcilerin lideri Cuheyman konumaya balad. Yannda bulunan kayn biraderi Muhammed el Kahtani'nin slam leminin beklenen Mehdsi olduunu sylyordu. Mehdlii salam delillere oturtmak iin ilgili hadisleri detayyla anlatyordu. Cuheyman Suudi rejiminin dini niteliinin kalmadn dolaysyla Mslmanlarn rejime itaat etme ykmllklerinin kalmadn syledi. lkedeki kt gidiatn nne geilmesi iin hayatn her alannda eraitin tekrar uygulanmaya balamasnn gerektiini vurgulad. Cuheyman bu konumasn yaparken adamlar da igalden nce mescidinaltkatlarnasakladklarsilahlarmescidinilkkatnakardlar.Silahlareylemcileredatld, d kaplar kapatld, yksek minarelere silahl nbetiler yerletirildi, mevziler planlara gre hazrland.eriyegiriklaryasakland. Taleplerin ilanndan sonra HacerlEsved ile brahim makam arasndaki blmde Mehd Kahtani'ye biat etme merasimi dzenlenir. Kahtani'nin eli plp sonuna kadar itaat edilecei bildirilir. Sabahnamaznagelenbinlercesivilekmaktaserbestolduklarsylenir.ounluukar.Yaklak 30kiinineylemcilerle kald tahminedilmektedir.galden3saatsonraMescidiHaram evresine gelenSuudiaskerleriierigirmedenemelerindeyounatelekarlkgrncegeriekilirler.

36 37

M.H.UluKzlkeili,http://www.ondokuz.gen.tr/ataninozkimligi.htm. zcan,Mustafa,GerekHayatDergisi,Say:35220.07.2007

galin ilk gnlerinde Suudi hkmeti tam bir aknlk ve ne yapacan bilememe durumu iindedir. eride rehine var mdr, varsa kimlerdir, ka kiilerdir? Eylemciler kimler ve ka kiilerdir gibihibirbilgiyeulaamazlar.KbeyikuatanKraliyetMuhafzAlaymutaaspaskervesubaylardan mteekkildir. nanlarndan dolay Mescid'de silahl bir atmaya girmeyeceklerini beyan ederler. Suudi hkmeti bu dnemde tam bir aknlk dnemindedir. Kbenin kan dklerek alnmasnn slamlemindeyaratacaolumsuzetkidenekinmektedir. Suudi kral Halid hemen muhafzlar teftie gider. Kbenin Harici isyanclar tarafndan igal edildiini, grevlerinin Allah Telnn Evi'nin temizlenmesi olduunu, grevlerini yapmazlarsa Pakistanlparalaskerlerikullanacansyler.Bazmuhafzlariknaolurolmayanlarisetutuklanr. 1979Kbebasknyapaneylemcilerinsaysenaz500olaraktahminediliyor.DevleteyaknSuudi ulemasnn fetvasn arkasna alan Suudi ynetimi biraz rahatlar. Fetva gerei nce igalcilere sre verilipteslimolmalarnister.Cuheymanbunukabuletmez. Ardndanaskerioperasyonigalin6.gnbalar.ncekaplartutandireniilereyounateile uzaklamalar denenir. Kaplar iyi istihkm edildii iin bu baarlamaz. syanclardan Mescid'in minareleriyerleenkeskinnianclarSuudiaskerleriniavlamayabalar.Ardndanarzrhlaralarla mescidinkaplarkrlarakierigirilir.Biryandandahelikopterlerdenmescideindirmeyaplr.ndirme srasndageneoksaydaSuudiaskerikaybedilir.Buaradabazhelikopterlermesciddekidireniilerin zerinebombalaratar.MescidinzeminvestkatlarndangsgsearpmalarsonucundaSuudi glerizeminkatvestkatlarelegeirir. Eylemdenncekigecelerdebykmiktardayiyecekmalzemesi,ilkyardmmalzemesivecephane MescidiHaram'naltkatndakimahzenlerdesaklanmaktadr.Byleceeylemcilerinokuzunsred destekalmakszndireniyapabilmesimmknolacaktr. FranszlarbubaskndaSuudhkmetineyardmederler.Oparasyonakatlantimkutsaltopraklara girer.OperarasyondaFransztimiGIGN'dedorudandoruyaKbeninaltkatlaragirmeyidnmez. Bununyerinealtkatlaragzyaartcgazlarverilirbugazlarnetkisiylekimidireniiteslimolurkimisi elinde silah ate ederek dar kar ve vurulur. Ancak alt kat hala temizlenememitir. Bu sefer alt katlara tonlarca su boaltlr. Su iyice ykseldiinde ise yksek voltajl elektrik verilir. 5 Aralk 1979 gn Kbe igalcilerden kurtarlm olur. Mehd Kahtani lm Cuheyman ise sa yakalanmtr. FranszlarndesteiisebirFranszgazetesininhaberizerineaakar. Bilano: Operasyonda Suudi glerinden lenlerin says 127, isyanclardan lenlerin says 117 olarak aklanmtr. Haclardan, namaza gelenlerden lenlerin says 26'dr. Yzlerce de yaral vardr. Yarglamalar sonucunda 63 kii idama mahkm olur, kafalar kesilerek infaz edilir. Kbe baskn bylecebitirilir. 1979(Hicri1400)'degerekleenbuKbebasknnnardndan7senesonraHicri1407ylnda,Hac srasnda ok daha byk kanl bir olaylar meydana gelmitir. Bu olayda caddelerde gsteri yapan haclarasaldrlarak402kiikatledilmi,okfazlakanaktlmtr. MehdliinlimlerzerindeEtkisi Mehdnin gelecei fikri devlet siyasetinde nemli yer tutan grlerden olduu kesinlik kazanmtr.Ancakgaybibirbilginindevletvemilletsiyasetindebykbiryertutmasinsanvesiyaset bilmecesindenbakabireydeildir.Raslllahsallallhaleyhiveselleminhadisleriniyanlanlayan limleribileiknaetmekzoroluncahalknbutrlfikrisabitlerdenvazgeirmekdahazordur. Hazreti Sultan Mehmed Fatih'i stanbul'un fethi meselesinde en ziyade tevik eden ve 'Fatih' unvannalaykbirkisveyebrnmesindeihtimamvehimmetiniesirgemeyenkiielbettekiAkeyh namyla ma'ruf Akemseddin kaddesellh srrahul azz Hazretleri (13901459) idi. Akeyh, fethin hemmaddihemmanevi,ikiyzolduununfarkndayd. nk Fahr lem Raslllah sallallh aleyhi ve sellemden rivayet edilen hadisi erifler hem komutan ve askerlerden mteekkil bir ordunun stanbul'u fethinden, hem de silahsz, kan dkmeden;tevhid,tebih,tahmidlerle,vukubulacak;AliBeyt'tenbirmbarekzatnkumandasndaki

manevibirordununstanbul'ufethindenhaberveriyordu.BunabinenAkeyh;stanbul'un,gelecei hadislerle sabit olan Mehd eliyle ikinci kez fethedileceini gayet iyi biliyordu. Devrin ulemasnn hadislerin ifadesinden yola karak Sultan Mehmed'in stanbul'u fethedemeyeceini sylemelerine mukabil, Akeyh bir deil, 'iki fetih' vuku bulacandan hareketle, ulemann bu yndeki itirazlarna karkyorvemtemadiyenSultanMehmed'efetihnamedenebilecekmjdelimektuplaryazyordu. stanbul'unceMehmedfethedecek,sonrastanbulehlisalibinelinegeecek,dahasonrada Mehd stanbul'u tekrar fethedecek diye devrin ulemasna cevap veriyordu. (Risalet'n Nuriye, Akemseddin,A.hsanYurd,stanbul,1972). te hadislerle sabit olan ve Akeyh'in de mjdeledii ikinci fethin kumandan Mehd ve yine hadisinifadesiilehibirknaycnnknamasndanekinmeyenkahramanaskerlerdenmteekkil nuraniordusu,evvelemirdekalplerdekiAyasofya'nnkaplarnaacakvefethinsembolnnibadete almasileikincifetihgerekleecek.38 MehdliinHalkzerindeEtkisi Gaybi meselelerin ok kullanlmas ile kitlelerin kontrol yapld birok misalle sabittir. nk mitsizliedldnde,kahredici,zalimidareciler,istillar,srgnler,basklardnemindeinsanlar bylebirmidemuhtatr.Osayedektartlarasabredilir,tahammledilir.OnuniinMehdinanc birnevikullanlmtr. Mesela; Osmanl imparatorluunun yklmaya balad dnemlerde halk dncesini anlatan bu alntdurumuokgzelbelirtmektedir. Buhallerdenhalknruhundakieskiciddiyetiislmiyevecemiyetimilliyedesenebesenedar zaaf ve tebeddl olup seciyelerde meyusiyet ve zillet ve meskenet temerkz etmeye yol alarak abeshuvrn zaviyedrn ve tekkeninnn adetleri gnden gne arttka artp, mezarlar yanlarndakulbelerihdsylakimi Mekkeden, Medineden gelen haclarn getirdikleri dnmelerden gy Hazreti Raslllah sallallhaleyhiveselleminzamanhirgelmivekyametpekyaklamolduundanvesirgne alamtkyamettenbahisleakam,sabahMehdiliresulnzuhredeceiniveHazretisnn gkteninipMehdilebirleerekdiniMuhammedzerindednyaahlisinicemveicryadalet vegazvecihadrefleteminiemniyetveselmeteyleyeceinidestaneklindeokumaksuretiyle kadn, erkek ashab hamiyet ve merhameti hasis menfaatlerine celp ve daveti i edinmi ve hurfecvesoftaglarnpazarrevcnayardmverabetgstermeealmvemuvaffakolmu bulunuyorlard. Hkmetindevirimtenevviaimteekkilesindemevkiigaledenlerisebyleeylerimenedip de terakkyt medeniyei zamaniyeyi iltizam ve takibe ve cahil halk bu yola sevk ve tevike hasr himmet ve irad edecekleri yerde, bilakis gaflet ve cehleti halktan ekseriyetle istifdei ztiye yollarnaryorvednyorlard.39 .halkdahibiryeisvemitsizlikiindebouluyorvekimseyebireydiyemeyipyalnztedenberi kendilerine vaizler, eyhler taraflarndan telkin edilen Mehd li resl intizren hkmet memurlarndaimaayrbirmeslektevedinsizliktavrndagryorveonlaraaslakalbenmuhabbeti ciddiyevemuvenetifiiliyegstermiyordu.40 zavall halk bir ey demeye ve bir hak istemeye cesur, atlgan olamaynca hkmet ne isterse sormaksznonuveriyorveolukocuunuakalsadalmeyecekkadarbirekmekparasbulabilmek gayretinden baka bir ey dnemiyor ve gecegndz yaknda geleceini haber veren

38 39

(GMEL,2003),s.8586 (BCZDE),s.1617 40 (BCZDE),s.109

kerametilerininandrdklarMehdiAdilibekliyor.Bunadaadaletveitaatkmilemanasveriliyor. Bunamlailnvemensubatnaarzkranbpyn(Sonsuzteekkretme)olunuyordu.41 O zaman da padiahn nfuzu stanbuldan baka mahallere cri olamayacaktr. Bunun zerine dmanlar her taraftan ba gstererek Mehdi li resul zuhr edecek, btn dnya halk zerinde adilnehkmyrtecek,kurtilekoyunozamanyekdieresaldrmaksznberabergezecekveondan sonrakyametkopacakderler.Gitgidehlburaddeyibulacakvehafazanallahdmanlaretrafndan saracakolursastanbulskinleriovakitdryesvenedametolacaktr,42 Buanlatlanlarnaltndayatanniyetdevletlerinhalkkontrol,pasifizeederek,smrmesidir.Dier bir bak as da yklmas istenen devletlere dman devletlerin ykc entrikalarnn alt yapsn meydanagetirebilmekiinnhazrlkaamasdr.TarihteNGLZSYASETVEHEGOMANYASIbunu eniyikullananlardanolduuvebaardgrlmektedir. Mehdlik hareketinin iyi olma ihtimali de yok deildir. Fakat hakkati ile zuhur etmeyince de ok bykskntlarolduudakesindir.BunedenlekiilerinMehdprofiliarkasndahareketetmelerinin oksakncalolduunutarihsrekligstermektedir. MehdninTasavvufYorumu Mehdninortayakveyapacailermanevadandayorumlanr.BunagreMehdninortaya kylakllaklnveenstnrhuntezahrkastedilir.MaiyyeiMuhammediyyedenilenbustn rh Ona rhumdan fledim 43 melindeki yetin srrnca, insn kmil olan mrid tarafndan kendisindenmanevrehberlikisteyentalibeflenir.44 Mehd, Muhammed makamn sahibidir. Onun krk yl hkm srmesi, varlk mertebelerinin saysdr.Onundnemindegecelerinaydnlkolmasvegndzlerinyeilbahelerebenzemesi,irfan sahibinin manen geliimi sekr/manev sarholuk ve beka veren sahv/ayklk iinde srp gitmesidir. Ziraatnbereketlivebololmas,hayvanlarnstnnoalmas,ilahnimetlerinvekerametlerinpe pee gelmelerine benzetilir. Emniyetli ve huzurlu olmaktan kastedilen ise irfan sahibinin velayet makamnaulamasveorannsslkaftanngiymesidir.45 SonszMevlnakaddesellhsrrahulazizeverelim. uhaldeherdevirdenebiyerinebirvelivardr,busnamakyametekadardaimidir.Kimdeiyi huyvarsakurtulmutur;kiminkalbisradansasnmtr.tedirivefaalimam,ovelidir;isterHz. mersoyundanolsun,isterHz.Alisoyundan! Eyyolarayan,MehddeOdur,HdideO. Hemgizlidir,hemseninkarndaoturmakta.O,nurabenzer;aklonunCebrailidir.Ondanaa olanvelideonunkandilidir. Bu kandilden daha aa derece de olan veli de kandil konan yerimizdir. Nura mertebe bakmndanderecelervardr.nkTanrnurununyediyzperdesivardr.Nurperdelerinibukadar kat bil! Her perdenin ardnda bir kavmin dura var. mama kadar bu perdeler saf saftr. Son saftakileringzleri,zayflktannsaftakilerinnurunatahammledemez.nsaftakileringzleride gr zayfl yznden daha n saftakilerin nuruna takat getirmez. lk saftakilerin hayat olan aydnlk,buannruhunaazapvefettir.alklaryava,yavaazalr;adamyediyzdereceyi getimidenizkesilir.Demiriyahutaltnsfbirhalegetirenate,tertazeayvaveelmayayarar m?Ayvaveelmanndaazbirhamlolabilir,fakatdemirebenzemezler,hafifbirhararetisterler.

41 42

(BCZDE),s.20 (BCZDE),s.43 43 Hicr,29;Sd,72. 44 (MEK,yl:8[2007],say:19,)Tokd,TeviliEhdisiErtSaa,vr.14b. 45 Cl,elnsanlkmil,c.2,s.54.

Hlbukiohararet,ouleler,demiriinkfideildir.nkdemir,ejderhagibiolanateinyalmn ister.46 BedizzamanSaidNurskaddesellhsrrahulazizinMehdhakkndakigrleri ResuliEkremAleyhissaltVesselmnistikbaldenhaberverdiibazhdiseler,czbirerhdise deil; belki tekerrr eden birer hdisei klliyeyi, cz bir surette haber verir. Hlbuki o hdisenin mteaddidvecihlerivar.Herdefabirvechinibeyaneder.Sonrarviihadsovecihleribirletirir,hilaf vakigibigrnr. Mesel:HazretiMehdyedairmuhtelifrivayetlervar.Tafsiltvetasvirat,bakabakadr.Hlbuki Yirmidrdnc Szn bir dalnda isbat edildii gibi; Resuli Ekrem Aleyhissalt Vesselm, vahye istinaden,herbirasrdakuvveimaneviyeiehliimanmuhafazaetmekiin,hemdehetlihdiselerde yesedmemekiin,hemlemislmiyetinbirsilsileinuraniyesiolanliBeytineehliimanmanev rabtetmekiin,Mehdyihabervermi.hirzamandagelenMehdgibi,herbirasrliBeyttenbirnevi Mehd, belki Mehdler bulmu. Hatt li Beytten madud olan Abbasiye Hulefasndan, Byk MehdninokevsafnacmibirMehdbulmu.47 te bak! Hazreti Hasann neslinden gelen aktablar, hususan Aktab Erbaa ve bilhssa Gavs Azam olan eyh Abdlkadiri Geylan ve Hazreti Hseyinin neslinden gelen imamlar, hususan Zeynelbidn ve Caferi Sadk ki, her biri birer manev Mehd hkmne gemi, manev zulm ve zulmat datp, envr Kuraniyeyi ve hakaiki imaniyeyi neretmiler. Ceddi emcedlerinin birer vrisiolduklarngstermiler.48 Hem ben mteaddid insanlar grdm ki, bir nevi Mehd kendilerini biliyorlard ve Mehd olacam diyorlard. Bu ztlar yalanc ve aldatc deiller, belki aldanyorlar. Grdklerini, hakikat zannediyorlar.Esmailahninnaslkitecelliyat,ArAzamdairesindentbirzerreyekadarcilveleri var ve o esmaya mazhariyet de, o nisbette tefavt eder. yle de mazhariyeti esmadan ibaret olan meratibivelayetdahiylemtefavittir.uiltibasnenmhimsebebiudur: MakamatevliyadanbazmakamlardaMehdvazifesininhususiyetibulunduuvekutbuazama has bir nisbeti grnd ve Hazreti Hzrn bir mnasebeti hssas olduu gibi, baz meahirle mnasebetdarbazmakamatvar.HattomakamlaraMakamHzr,Makamveys,Makam Mehdyettabiredilir. te bu srra binaen, o makama ve o makamn cz bir nmunesine veya bir glgesine girenler, kendileriniomakamlahasmnasebetdarmehurztlarzannediyorlar.KendiniHzrtelakkiederveya Mehditikadederveyakutbuazamtahayyleder.Eerhubbuchatalibenaniyetiyoksaohalde mahkm olmaz. Onun haddinden fazla davalar, atahat saylr. Onunla belki mesul olmaz. Eer enaniyetiperdeardndahubbuchamteveccihise;oztenaniyetemalubolup,krbrakpfahre girse, fahrden git gide gurura sukut eder. Ya divanelik derecesine sukut eder veyahut tark haktan sapar. nki byk evliyay, kendi gibi telakki eder, haklarndaki hsn zann krlr. Zira nefis ne kadar marur da olsa, kendisi kendi kusurunu derkeder. O bykleri de kendine kyas edip, kusurlu tevehhmeder.Hattenbiyalarhakkndadahrmetinoksanlar. te bu hale giriftar olanlar, mizan eriat elde tutmak ve Usld Din lemasnn dsturlarn kendine l ittihaz etmek ve mam Gazal ve mam Rabban gibi muhakkikni evliyann talimatlarn rehber etmek gerektir. Ve daima nefsini ittiham etmektir. Ve kusurdan, acz ve fakrdan baka nefsin eline vermemektir. Bu merebdeki atahat, hubbu nefisten neet ediyor. nki muhabbetgz,kusurugrmez.Nefsinemuhabbetiiin,okusurluveliyakatszbircamparasgibi nefsini,birprlanta,birelmaszanneder.Buneviiindekientehlikelibirhataudurki;kalbineilham birtarzdagelenczmanalarKelmullahtahayyledip,yettabiretmeleridir.Veonunla,vahyin mertebeiulyayakdesinebirhrmetsizlikgelir.Evetbalarsnnvehayvanatnilhamatndantut,t avamnsnvehavassbeeriyeninilhamatnakadarveavammelaikeninilhamatndan,thavass kerrbiyyununilhamatnakadarbtnilhamat,birnevikelimatRabbaniyedir.Fakatmazharlarnve
46 47

Mesnevi,c.II,b.815830 Mektbat,s.95 48 Mektbat,s.100

makamlarn kabiliyetine gre kelm Rabban; yetmi bin perdede telemmu eden ayr ayr cilvei hitabRabbandir.49 CenabHakkemalirahmetinden,eriatslmiyeninebediyetinebireserihimayetolarak,herbir fesadmmetzamanndabirmuslihveyabirmceddidveyabirhalifeizanveyabirkutbuazam veya bir mridi ekmel veyahud bir nevi Mehd hkmnde mbarek ztlar gndermi; fesad izale edip,milletislahetmi;DiniAhmedyisallallhaleyhivesellemmuhafazaetmi.Mademdetiyle cereyan ediyor, hirzamann en byk fesad zamannda; elbette en byk bir mtehid, hem en bykbirmceddid,hemhkim,hemMehd,hemmrid,hemkutbuazamolarakbirztnuranyi gnderecekveoztdaEhliBeytiNebevdenolacaktr.CenabHakbirdakikazarfndabeynessema velarz lemini bulutlarla doldurup boaltt gibi, bir sniyede denizin frtnalarn teskin eder ve bahariindebirsaatteyazmevsimininnmunesiniveyazdabirsaattekfrtnasnicadedenKadri Zlcell;Mehdiledelemislmnzulmatndatabilir.Vevadetmitir,vadinielbetteyapacaktr. Kudreti lahiye noktasnda baklsa, gayet kolaydr. Eer dairei esbab ve hikmeti Rabbaniye noktasnda dnlse, yine o kadar makul ve vukua lyktr ki; eer Muhbiri Sadktan rivayet olmazsadahi,herhaldeyleolmaklzmgelirveolacaktrdiyeehlitefekkrhkmeder.50 Veeskidenberiveimdideoksafdilvemakamperestztlar,Mehdolacamdiyedavaederler. Geri her asrda hidayet edici bir nevi Mehd ve mceddid geliyor ve gelmi, fakat herbiri vazifelerdenbirisinibircihetteyapmasitibariyle,hirzamannBykMehdnvannalmamlar.51 Hulsa: BugnekadaryazlmkitaplardaherkesMehdaleyhisselmngelmesiveonunaskeriolabilmek kaygsiledoludur.AslndaMehdningelmesidemek,bireylerinyanlgittiivekyametinkopmas demek olduu unutuluyor. Eer Mehd gelecekse, gelecektir. Bize den Mehdnin gelmeyecei ortam hazrlamak ve gayret gstermektir. Bu ekilde biz gerek manada Allah Telya kul oluruz. BizekalrsaMehdninbiranncegelmesiniisteyenleriinneticelenmesiniisteyereksorumluluktan kayorlar.Mehdningelmesidemekzgrlmznbittiibirzamanolacadr.Ogeldiktensonra almannvekulluunieriiboalmdemektir.MehdningelemeyeceiaAllahTeldanisteyip kulluktasrarcolmaknegzelbirhaldir.steyenbirtarihversin,AllahTelbirkimseninbulduuve uydurduu tarihte Mehd aleyhisselm gndermeyecei aikr olmutur. Bu ekilde bir eyin olabilirliinikabuletmekhatavegnahtr. Mehdaleyhisselmacbirgereigsterirki,insanlkartksonbulacakdemektir.Bugelibelki sevinilmeyecekbirdurumdanbakabireydedeildir.AllahTelbiziMehdaleyhisselmngelme zamanndakiimtihandanmuhafazabuyursun.Bizivegeleceknesillerimizidebuolmastakdiredilen vaktinfitnesindenemineylesin. bnuMes'dradiyallhanhanlatyor:Raslllahsallallhaleyhivesellembuyurdularki: DnyanntekgnlkmrbilekalmolsaAllahTel,ognuzatp,bendenbirkimseyiognde gnderecek.52 AllahTelnnkyamettenazncebirzamanMehdaleyhisselmgnderecekolmasntemenni etmekbtnmslmanlarnbiricikduasolmasgerekir.Buekildebuskntlgnlerinzahmetinden eminolmakbykbirltufolduubilinmelidir. TekgnlkmrbelkiAllahTelkatndakignlerhesabileolacakolursabuisednyayllarna grebinyl 53,ellibinyl 54olurkibuhadiseninolurluubizebirokyorumlarayrcagetirmektedir.
49 50

Mektbat,s.447 Mektbat,s.440 51 EmirdaLhikas,s.267 52 EbuDavud,Mehd1,(4282);Tirmizi,Fiten52,(2231,2232). 53 Btnilerigktenyerekadartedbireder.Sonrao(i)O'nabirgndeykselir.Onun(gnn)miktar,sizin saydnzdanbinyl(kadar)bulunmutur.(Secde,5) Vesendenazabnacelegelmesiniisterler.HlbukiAllahvaadindeaslahulfetmezvepheyokki,Rabbin indindekibirgn,sizinsayacaklarnzdanbinylgibidir.(Hac,47) 54 MeleklerveRhorayabirgndekarlarki,orannmesafesiellibinyldr.(Meric,4)

Ksa mrl dnyann yanda dahi kesin bir bilgimiz olmadna gre bu zamann hkmn Allah Telyabrakmakengzelidir. HerkesMehdyibeklerken,bekledikleriMehdkimdi? NeMehdgeldi,nedekendileriMehdoldu. Bildimki,Mehdbinlerceylsonragelecek. Raslllahsallallhaleyhiveselleminksazaman Dnyannyanagreidi.Onunnbvveti Diernebilerinzamanndanuzunolmasgerekir. nkOenfaziletlimizdir. hramczdesmailHakk

AHMEDOVAZamiraTrklerArasndaslmiyetinYaylmasndaTasavvufunRol[Kitap].Ankara:Ankara niversitesiSosyalBilimlerEnstitsslamTarihiVeSanatlar(slamTarihi)AnabilimDalYksekLisansTezi, 2006. BCZDESleymanSamiHakayklbeynfieklilezmnYahutNeDerekeyenmitikNeDereceye ktkDevirdeGrdklerim[Kitap]. EENHalilNiyziMsrninHatralar[Kitap].stanbul:[s.n.],2006. FAdilAbdulbkiGlpnarl'nnHayatveEserleri[Kitap].Sivas:CumhuriyetniversitesiSosyalBilimler EnstitsY.LisansTezi136948,2003. ERDOMUMecdMuhammedeehavitrc.SeyfullahSeyfeddinMesihDeccalveYecucMe'cuc[Kitap]. ubuk:[s.n.],2002. GEYLNSeyyidAbdulkdirtrc.A.FarukMEYANGnye'ttTalibn[Kitap].STANBUL:elik,1979.CiltI II. GMELHayreddinBeklenenMehdi[Kitap].stanbul:[s.n.],2003. HALDUNbntrc:HalilKENDRMukaddime[Kitap].stanbul:[s.n.],2004. NiyaziMISRMecmuaiKelimtiKudsiyeiHazretiMsri[Kitap].[s.l.]:BursaSultanOrhanKtphanesi 690,1223. MEKHalilbrahimKymetveAlmetlerininTasavvufTecrbeAsndanYorumlan[Dergi]//Tasavvuf, lmveAkademikAratrmaDergisi.yl:8[2007],say:19,.s.123142.. TEKHAFIZOLUAbdullahNurRisalelerineEletirelBirYaklam(RisaleNurunyz)[Kitap].Ankara: [s.n.],2005. YAMANBahattinTercmeiCifru'lCm[Kitap].Ankara:HacettepeniversitesiSosyalBilimlerEnstits DoktoraTezi113447,Ekim,2002.

You might also like