Professional Documents
Culture Documents
A) Volkanojenik masif ierisinde ve genellikle bu oluuklar ile uyumlu slfit yataklar tabaka ve mercek eklinde bulunurlar. (VMSY) Ana bileenleri pirittir ve piritle birlikte deiik B) Damar tip maden oranlarda Cu, Zn, Pb mineralleri ve barit yataklar bulunur. Kymetli metaller ve dier metaller de
nemli oranlarda bulunabilmektedir. Masif slfit yataklar altta as, st kesimlerde sanml, cevherli zeltilerin su iine boaldklar yerlerde ise masif ve/veya bantl tiptedir. Kenar kesimlerde jips ve barit ieren slfatl keller, en st kesimlerde ise demirce zengin rt ve tfler bulunur.
Cu-Zn Pb
Zn-Cu Pb
Cu-Zn Pb
Cu-Pb-Zn
Zenginleme byk lde yastk yapl bazalt seviyeleri iinde, yastklar arasnda dolgular halindedir. Denizel sedimanlar iinde kelmi masif slfid ktleleri ve/veya bantlar da gzlenebilmektedir
Masif cevher
Cu-Zn Pb
Zn-Cu Pb
Cu-Zn Pb
Cu-Pb-Zn
Ada yaylarnda, ada yay geliiminin olgun evresinde felsik volkanik (dasit, riyolit ve bunlarn tfleri) litolojiler ile yakn ilikili olarak bulunurlar. Yay gerisi blgelerdeki rift ortamlar ile yakn ilikililerdir. Riyolit domlarnn yakn evresinde ve deniz tabannda dk scaklklarda (200-300 C) gelimilerdir.
Kuroko Yataklar genellikle Tersiyer yaldr. Yataklarn evresinde sualt volkanizmas rn dasitik akntlar, piroklastikler ve riyolit domlar vardr. Cevher oluumu volkanik faaliyetin durduu dnemlerde riyolitik domlardan ykselen hidrotermal zeltilere balanmaktadr.
Ana olarak Cu, Pb, Zn iin iletilen bu yataklar Au, Ag, Bi, Ge.. gibi birok kymetli metalde yan rn olarak elde edilir.
Au, Ag, Pb, Zn gibi metaller ve barit, kuvars, jips gibi mineral konsantrasyonlar yksektir.
Cevherleme ve zonlanma
Geometri ve metal ierikleri asndan her bir Kuroko tip yatan olduka deiiklik gsterebilmesine ramen bu tr yataklar iin geerli bir genel model gelitirilmitir. Bu yataklarda alt seviyelerde as cevher st seviyelerinde ise masif cevher yer alr. Alttan ste doru 6 cevher zonu ayrtlamak mmkndr.
1
Kuroko VMS Yatann dealletirilmi Tipik Kesiti
Asidik tf bre (tavan) Patlama brei Asidik tf bre (taban) Beyaz riyolit domu
Siyah cevher (Kuroko) Sar cevher (Oko) Silisli Cevher (Keiko) Kark cevher
1) Stokwork tipi cevher (Keiko cevheri) zonu; Beslenme kanallar ve dolaylarndaki cevherlemelerdir. Ana bileenler pirit, kalkopirit ve kuvarstr. Az olarak ise sfalerit, galen, tetrahedrit vb bulunur.
2
Kuroko VMS Yatann dealletirilmi Tipik Kesiti
Asidik tf bre (tavan) Patlama brei Asidik tf bre (taban) Beyaz riyolit domu
Siyah cevher (Kuroko) Sar cevher (Oko) Silisli Cevher (Keiko) Kark cevher
2) Sar Cevher(Oko Cevheri) zonu; Masif cevherin alt ksmlarn oluturur. Ana bileen pirit ve piriti evreleyen kalkopiritler vardr. Az oranlarda sfalerit, galen, barit, tetrahedrit, Pb-sulfotuzlar, arjantit, Agsulfotuzlar.. vb bulunur.
3
Kuroko VMS Yatann dealletirilmi Tipik Kesiti
Asidik tf bre (tavan) Patlama brei Asidik tf bre (taban) Beyaz riyolit domu
Siyah cevher (Kuroko) Sar cevher (Oko) Silisli Cevher (Keiko) Kark cevher
3) Siyah Cevher (Kuroko Cevheri); Sar cevher zonunun zerinde yer alrlar. En baskn mineral sfalerittir. Az oranlarda ise bornit, elektrum, Pb-sulfotuzlar, arjantit, Ag sulfotuzlar.
4
Kuroko VMS Yatann dealletirilmi Tipik Kesiti
Asidik tf bre (tavan) Patlama brei Asidik tf bre (taban) Beyaz riyolit domu
Siyah cevher (Kuroko) Sar cevher (Oko) Silisli Cevher (Keiko) Kark cevher
4) Jips Zonu; Stokwork cevher zonunun kenarlarnda ve st kesimlerinde geliir. Jips ve anhidrit, pirit, kalkopirit, sfalerit, galenit ve kuvars elik eder.
5
Kuroko VMS Yatann dealletirilmi Tipik Kesiti
Asidik tf bre (tavan) Patlama brei Asidik tf bre (taban) Beyaz riyolit domu
Siyah cevher (Kuroko) Sar cevher (Oko) Silisli Cevher (Keiko) Kark cevher
5)Barit Zonu; Siyah cevher zonunun zerinde ve hemen hemen saf baritten oluan zondur. Kalsit, dolomit ve siderit bulunabilir. nce ve iyi gelimi tabakalanma gzlenir. Oluum scakl ok dktr.
6
Kuroko VMS Yatann dealletirilmi Tipik Kesiti
Asidik tf bre (tavan) Patlama brei Asidik tf bre (taban) Beyaz riyolit domu
Siyah cevher (Kuroko) Sar cevher (Oko) Silisli Cevher (Keiko) Kark cevher
6) Demirli rt Zonu; Stratigrafik olarak en stte bulunan demir oksit boyamal rtlerden meydana gelen zondur.
Asidik tf bre (tavan) Patlama brei Asidik tf bre (taban) Beyaz riyolit domu
Demirli rt
Kil
Barit cevheri Jips cevheri
Masif sar cevher Silisli siyah cevher Silisli sar cevher Masif / silisli pirit cevheri Masif siyahms cevher Masif Siyah cevher (iri) Masif siyah cevher (ince) Barit cevheri rt-hematit seviyesi Tanm siyah cevher
Volkanosedimanter yataklarn deniz tabanna ulaan hidrotermal zeltilerle olutuu olduka aktr. Hatta bu olgu birok okyanus taban yaylma blgesinde dorudan gzlenebilmektedir. Sadece hidrotermal zeltilerin kkeni konusunda tartma vardr. Oksijen izotop almalar Kbrs tipi yataklarn deniz suyu esasl, Kuroko tipi yataklarda hem meteorik sularn hem de mamatik sularn etkin olduu sonucu ortaya kmaktadr.
Kuroko tip yataklar daima riyolit domlar ile ilikili olmalar ve sv kapanmlarnn ok yksek tuzlulua sahip olmas bu tip yataklar iin mamatik kken olasln daha da artrmaktadr. Kuroko tipinde cevherlemeler her zaman iin domlarn hemen stnde olmayabilir. Deniz tabanna ulaan zeltiler, taban toporafyasna uygun olarak hareketlenerek baka yerlerde birikmi olabilirler.
Dalan Levha
Dou Karadeniz Blgesi dnyann en nemli Kuroko tipi yataklarnn yer ald metalojenik provenslerinden olup douda Artvin Murgul ve akmakkaya, Rize ayeli, Harit, Kprba.. gibi yzlerce yatak bulunmaktadr. Bu yartaklarn rezervleri yzlerce milyon tondur. Cu, Pb, Zn, Au, Ag gibi metaller iletmeye esas metallerdir. Dou Karadeniz Blgesi zon halinde gelimi ada yaylar zinciri olup cevherlemeler dasitik seri iinde ve riyolit domlar evresinde bulunurlar
Cu-Zn Pb
Zn-Cu Pb
Cu-Zn Pb
Cu-Pb-Zn
Japonyadaki Bei masif slfit yatana adfen bu isim verilmitir. Ada yay oluumunun erken safhalarnda derin deniz ukurlarnda oluurlar; mafik volkanik kayalar ve trbidit kayalarla ilikilidirler.
Kiesleger Tipi olarak da bilinen bu yataklar ada yay oluumunun balang evresinde hendek ve yay gerisi sulu ortamlarda gelien kalkalkalen volkanizmaya baldrlar. Genel olrak Zn kayna olarak iletilirler fakat bazen Cu da nemli bir yan rn olabilir. Yapsal konumlar ok karktr. Ardarda dizilmi ok saydaki bant ve mercek ekilli cevherlemelerle temsil edilirler. Kaln grovak seviyeleri ile birlikte bulunmalar ve yan kayalarnn iinde volkanik malzemenin azl ile karakteristiktirler.
Besshi Tipi masif slfid yataklarn tipik rnekleri Kanadada Noronda blgesinde tanmlanm olup bunlar pirit, sfalerit ve kalkopirit ieren taban kesimleri pirit ve kalkopirit bakmndan zengin merceksi yataklar eklindedir. Genellikle Paleozoyik yaldr. Ve inko bakmndan Kbrs Tipi yataklara gre daha zengindirler.