NEYSE BURCUM O MUDUR HALM Baz insanlar tanrm, gazeteyi ellerine aldklarnda ilk yaptklar ey o gnk yldz fallarn

okumak olur. Bazlar tm gnlk ilerini adamn birinin yazd vr zvra gre dzenlemeye alr. Yldzlara gre piyango bileti alan n m ararsn yoksa borsada oynayann m? Ama bunlarn iinde en kts burcuna bal olarak yaplan kiilik yorumlardr. Kadn seni hayatta ilk defa gryordur. lk sorduu: burcunuz ne? Yahu hanmefendi benim burcumdan sana ne? Niyetin arkadalk etmekse hobilerimi sor, nebilim iimi sor. Ya da niyetin akdalk etmekse nianl ya da evli olup olmadm sor, hatta gzmn iine dik dik bakp evlenmeye niyetli miyim onu sor. Ama hayr, karna geip dudaklarn bze bze illa burcunuz ne diye sorarlar. Sihirli szck bilgisayarn belge ama dmesi gibi bir ileve sahiptir. A komutunu ver ve tm karakterin ortala dklversin. ok ektim ben bu bur dalgasndan. nk burcum kt. ift karakterli, havai , maymun itahl, dahas gvenilmez. Evet ben bir ikizler burcuyum daha da kts ykselenim de ikizler. Bylece ikizler burcu dolaysyla bana atfedilen her ey de iki misline km gibi oluyor. Yani ben iki kat gvenilmez, iki arp iki olarak drt karakterliyim. Bir zamanlar drt karakterli olmak iyi bir eymi gibi gelirdi ama ksa zamanda bunun karaktersizlikle e anlaml olarak alglandn anladm. Ben istediim kadar ok kuvvetli bir karaktere sahip olduumu, asla yalana dolana bulamadm, enayilik derecesinde gvenilir biri olduumu yana yakla , feryat figan anlatmaya alaym , dudaklarnda bize bunlar bo yere anlatma senin burcun belli glmseyiiyle karmda durup bana bakarlard. Hatta annem bile arada bir durur manal manal bakar senin burcun yznden der, ii sonuca balard. Yahu anne; beni sen dourmadn m, bytmedin mi, yirmi yla yakn bir zaman eitimin altnda inim inim inletmedin mi ? Senin hala bana kalkp da senin burcun byle demeye hakkn var m? Lisedeyken ok aldrmyordum ama niversiteye balaynca bende yatlarm gibi kz arkadalar edinip, huzurlu mnasebetler tesis etmek ,bol yldzl gecelerde mehtaba kar el ele oturup masum buseler almak isterdim. Ben sradan bir buseye bile fit olmuken az uzaktaki ift ii oktan ilerletmi, masum buselerden Wittgeinsteinn dil oyunlarna uzanmken ben ne zaman yldzlar, senin gzlerin falan demeye kalksam kz hemen soruyu yaptrrd Senin burcun ne? Tabi verdiim cevaptan sonra ne mnasebet kalrd ne de alnacak bir buse, uzun uzun ift karakterlilik nutuklar dinlerdim. imdi eminim hemen sende baka bir burtan olduunu syleseydin ya diye dnyorsunuzdur. Onu da denedim. Soranlara ben yenge burcuyum, ok da

duygusalmdr diye cevap veriyordum. Evet gecenin pcn kurtaryordum ama ertesi gn okula giderken pasodaki doum tarihini nasl gizleyeceimi bilemez oluyordum. Tabi yalan ortaya knca da gelsin gvenilmezlik laflar, karakter zrvalar. Hem bu tr yalanlarla giderek burcumun zelliklerine de uymaya , yani giderek ift karakterli olmaya balyordum. Okuldayken bir gn sosyal psikoloji dersinde BARNUM ETKS diye bir kavramla karlatm. Tanm uydu: nsanlar kiilikleri hakkndaki bilgileri ne kadar tartmal ya da genel kapsaml olursa olsun kabul ederler. Hemen herkes iin doru olan genelletirilmi, basmakalp deerlendirmelerin zellikle kendileri iin de doru olduunu dnrler. Hatta bir de bu konuda deney yapmaya karar veren bir Fransz psikolog eitli gazetelere astrolog olduuna dair bir ilan vermi. Bu hizmetten yararlanmak isteyen yzlerce kiiden de mektup alm. Psikolog hepsine her yana ekilebilecek ayn metinli bir yldz fal gndermi, faln sonuna da uygunluk konusundaki deerlendirmelerini beklediini belirtmi. Adama yze yakn mterisi deerlendirmelerinin yeterliliini anlatan vc mektuplar yazmlar. Faln kendi kiiliklerine uymadn syleyen hemen hi kimse kmam. Barnum etkisi stne yaplan aratrmalar, genel deerlendirmelere inanmann birok nedeni olduunu gstermi. Kadnlar ve erkekler ayn oranda haklarnda yaplan deerlendirmeleri kabul ediyormu. Tabi ki saf, kolayca aldanan insanlarn daha ok etkilenmesi sz konusuymu. Barnum etkisinin nemli bir baka noktas ise; insanlarn vglere a olmas, eletiriye kukuyla bakmasym. Kiilik analizleri genelde iyimser bir yaklam, arada kk olumsuzluklar ieriyorsa insanlar bu olumsuzluklar da vg olarak kabul ediyorlar ve haklarnda yaplan deerlendirmeye inanyorlarm. Bir dier etken astrologlar, falclar ziyaret edenlerin genellikle endieli, gvensiz kiiler olmalarym. Bu kiiler kendileri ve gelecekleri hakkndaki nesnel olumlu bilgilere ok duyarl oluyorlarm. Verilen bilgiler dorultusunda olabilecekler hususunda endieleri ve yaamlarndaki belirsizlikler azalma gsteriyormu. Ek olarak kendi kendine gerekleen bir kehanet durumu sz konusuymu. rnein bir boa olarak drstsnz cmlesi , kiinin gemi deneyimlerini anmsamasna yol amakta, onlarn arasndan bulup kardnz bazlar bu cmleyi destekler oluyormu. Ama bu cmlenin ardndan boa burcundan olanlar kendi karakterlerine drstl eklemekle kalmamakta , ayn zamanda biraz daha drst davranmaya almaktaymlar. Sonuta kiilik analizleri , yldz fallar bir bakma geree dnmekte nk empoze edilmekte olup , insanlar da bunu iselletiririrmi.. Ksaca kiilik analizleri konusundaki BARNUM ETKS bunlardan sz ediyordu.

Uzun zaman Barnum etkisi zerinde dndm. Yahu bu dnyada yaayan milyarlarca insan ift karakterli deil miydi zaten. te baka evde baka davranmaz m bu insanlar. Evde yemek yerken ayr, rak masasnda sarho olduklarnda ayr deiller midir. Amiriyle altnda alana farkl davranmazlar m? Zamparala kan evli erkekleri yirmi yllk karlar grse tanmayp, aman bu adam benim heriften ne kadar farkl deyip ak olmaya kalkmazlar m? Aile evresinde hanm hanmck numaralar yapan anasnn kzlar hafta sonunda barlarda kabak ekirdei gibi almazlar m? Bu insanlarn hepsi de ikizler burcu deiller ya. Konu zerinde dndke kendime geldim. Bir rahatladm, bir rahatladm ki sormayn. Ondan sonras kendiliinden geldi. imdi ,ben bir kzla konumaya baladmda bir sre sonra sz hemen burlara getiriyorum. yle bir kzn gzlerinin derinliklerine bakp ben diyorum KZLER BURCUYUM , hem ykselenim de ikizler. Sonra kza ikizler karakteri hakknda hi dnme pay vermeden bindiriyorum: Ben drt karakterliyimdir, hatta kendimi bu konuda gelitirdim; hard diskimde ok srprizli birka karakterim daha var. Uyumadm zamanlar her drt saatte bir karakter deitiririm. Ksacas benimle cannz hi sklmaz, hayatnza bir serven boyutu gelir. Kzlarn yldz fallarna olan merakndan daha gl olan bir arzularservene katlma istekleri ortaya kmaya balar hemen. nk aslnda herkes ift karakterli. yle ho bir biimde yaanacak her zamankinden farkl bir maceraya kim hayr diyebilir ki?