Dualite ve Duyarllk Analizi Dorusal programlamada dauyarllk analizi, model parametrelerindeki deiimlerin etkisiyle optimum zmde oluacak farkllklar

belirlememize olanak salar. Duyarllk analizi model parametrelerindeki kesikli deiimlerle ilgili olarak optimum zmn dinamik davranlarn renmemizi mmkn klar. Standart DP modeli primal problem olarak tanmlanr. Sonlu bir optimum zm olan tm primal DP problemlerinin dual problem olarak adlandrlan dier bir optimum zm vardr. Standart bir DP problemi; Ama fonksiyonu: n max veya min Z=
j=1

cj * xj

Kstlar:

j=1

aij * xj = bi

i=1,2,,m

pozitiflik koulu: xj > = 0 j=1,2,.,n

eklinde tanmlanr. xj ler , artk ve yapay deikenleri de kapsamaktadr. Primal problemin zellii vardr: Tm kstlar negatif deer almayan sa sa tarafa sahip eitlikler eklindedir. Deikenler negatif olmama kouluna uymaktadr. Ama fonksiyonu maksimum veya minimum olabilir. Dual problem de primal problemden aadaki aamalar izlenerek oluturulur. 1. m adet primal kst denkleminin her biri iin bir dual deiken tanmlanr. 2. n adet primal deikenin her biri iin bir dual kst tanmlanr. 3. dual kstn sol taraf katsaylar, primal deikenin kst katsaylarnn stun olarak kullanmna eittir. Sa taraf sabiti ise primal deikenin ama fonksiyonu katsaylarna eittir. 4. dual problemin ama fonksiyonu katsaylar, primal problemin sa taraf deerlerine eittir. w1 , w2,, wm dual deikenleri gstermek zere; primal problem max f ( x) = c* x A*x <= b x >= 0 primal problemin sonlu bir zm varsa ; Dual problem min g ( w) = w*b w*A >= c w >= 0

min f(x) = max g(w) veya max f (x) = min g(w) bants mevcuttur. Primal problem: max Z = [ 3, 5 ] x1 x2 kstlar: 1 0 3 0 2 2 x1 x2 <= 4 12 18

Pozitiflik koulu: x1 x2 >= 0 0

Dual problem: min g = [w1 , w2, w3 ] 4 12 18

Kstlar: [w1 , w2, w3 ] 1 0 3 0 2 2 >= [ 3, 5 ]

Pozitiflik koulu: [w1 , w2, w3 ] > = [0 , 0, 0 ] rnek: Primal problem: Maksimum Z =5* x1 + 7* x2 + 10 * x3

Kstlar :

2*x1 - x2 + 5 * x3 <= 10 x1 + 3*x2 <= 15 x1 , x2 , x3 >=0

zm: x1 =0, x2 = 5 , x3 = 3 dual problem:

Z= 65

minimum Z =10* w1 + 15* w2 Kstlar : 2*w1 + w2 >= 5 - w1 + 3*w2 > = 7 5* w1 > = 10 w1 , w2 > = 0 zm: w1 = 2, w2 = 3 , S1 = 2 rnek: maksimum Z =5* x1 + 4* x2 Kstlar : 6*x1 + 4 * x2 <= 24 x1 + 2 *x2 <= 6 -x1 + x2 <= 1 x2 <= 2 primal zm : x1 = 3 , x2 x1 , x2 > = 0 = 1.5 , Z = 21 g = 65

dual zm : : w1 = 0.75, w2 = 0.5 , w3 = = 0 , w4 = 0 , g = 21 Dualitenin Ekonomik Yorumu Primal probleme kaynak datm modeli olarak bakldnda, n ekonomik faaliyete ve m adet kaynaa sahip olduu grlr. Cj ler j faaliyetindeki birim kar gsterir. Maksimum kullanm bi olan i kayna, j faaliyetinin birimi bana aij birimlik bir hzla kullanlmaktadr. Optimumluk(maksimum getiri) kaynaklarn tamamnn kullanmnda gerekleir.bu durumda girdi(kaynaklarn deeri), ktya(kar) eittir. Girdi, kty atnda sistem optimum deildir.Denge girdi=kt olduunda salanr. wi dual deikenlerinin i kaynann birim bana deerini gsterdiini syleyebiliriz. Dier bir anlamyla marjinal karlar (veya maliyetleri) gsterirler.