TS en Iso 90042

ICS 03.120.
10
TRK STANDARDI
TS EN ISO 9004/Nisan 2001
NSZ
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN ISO 9004 (2000) standard esas alnarak TSE Genel Sekreterlie Bal Akreditasyon ve Belgelendirme zel Daimi Komitesince TS EN ISO 9004 (1994)n revizyonu olarak hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 20 Nisan 2001 tarihli toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
NDEKLER
GR.......................................................................................................................... 1
0.2 - PROSES YAKLAIMI ..................................................................................................1 0.3 - ISO 9001 LE LKLER ..............................................................................................2 0.4 - DER YNETM SSTEMLERYLE UYUMLULUK ....................................................3
1 - KAPSAM............................................................................................................... 3 2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR ......................................................................... 3 3 - TERMLER VE TARFLER.................................................................................... 3 4 - KALTE YNETM SSTEM................................................................................. 3
4.1 - YNETM SSTEMLER VE PROSESLER..................................................................3 4.2 - DOKMANTASYON ....................................................................................................5 4.3 - KALTE YNETM PRENSPLERNN KULLANIMI.....................................................7
5 - YNETM SORUMLULUU................................................................................. 7
5.1 - GENEL KILAVUZ .........................................................................................................7
5.1.1 - GR ................................................................................................................................... 7 5.1.2 - DKKATE ALINACAK HUSUSLAR...................................................................................... 8
5.2 - LGL TARAFLARIN HTYALARI VE BEKLENTLER.............................................9

5.2.1 - GENEL................................................................................................................................. 9 5.2.2 - HTYALAR VE BEKLENTLER ........................................................................................ 9 5.2.3 - YASAL VE MEVZUATLA LGL ARTLAR ...................................................................... 10
5.3 - KALTE POLTKASI ..................................................................................................10 5.4 - PLNLAMA ................................................................................................................11

5.4.1 - KALTE HEDEFLER ......................................................................................................... 11 5.4.2 - KALTE PLNLAMASI....................................................................................................... 11
5.5 - SORUMLULUK, YETK VE LETM ........................................................................12

5.5.1 - SORUMLULUK VE YETK ................................................................................................ 12 5.5.2 - YNETM TEMSLCS ..................................................................................................... 12 5.5.3 - LETM ....................................................................................................................... 13
5.6 - YNETMN GZDEN GERMES..........................................................................13

5.6.1 - GENEL............................................................................................................................... 13 5.6.2 - GZDEN GERME GRDS ........................................................................................... 14
6 - KAYNAK YNETM........................................................................................... 15
6.1 - GENEL KILAVUZ .......................................................................................................15
6.1.1 - GR ................................................................................................................................. 15 6.1.2 - DKKATE ALINACAK HUSUSLAR.................................................................................... 15
6.2 - ALIANLAR.............................................................................................................16
6.2.1 - ALIANLARIN KATILIMI................................................................................................. 16 6.2.2 - YETERLLK, FARKINDA OLMA (BLN) VE ETM .................................................... 16
6.3 - ALT YAPI ...................................................................................................................17 6.3 - ALT YAPI ...................................................................................................................18 6.4 - ALIMA ORTAMI ....................................................................................................18 6.5 - BLG ..........................................................................................................................18 6.6 - TEDARKLER VE ORTAKLIKLAR .........................................................................18 6.7 - DOAL KAYNAKLAR ................................................................................................19 6.8 - MAL KAYNAKLAR ....................................................................................................19
7 - RN GEREKLETRME................................................................................ 19
7.1 - GENEL KILAVUZ .......................................................................................................19
7.1.1 - GR ................................................................................................................................. 19 7.1.2 - DKKATE ALINACAK HUSUSLAR.................................................................................... 20 7.1.3 - PROSESLERN YNETM............................................................................................... 20 7.1.3.2 - PROSES GRDLER, IKTILARI VE YENDEN GZDEN GERME......................... 21 7.1.3.3 - RN VE PROSESN GEERL KILINMASI VE DEKLKLER .............................. 22
7.2 - LGL TARAFLAR LE LGL PROSESLER..............................................................22 7.3 - TASARIM VE GELTRME.......................................................................................23

7.3.1 - GENEL KILAVUZ .............................................................................................................. 24 7.3.1 - TASARIM VE GELTRME PLNLAMASI ...................................................................... 24
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
7.3.2 - TASARIM VE GELTRME GRDS VE IKTISI ............................................................ 24 7.3.3 - TASARIM VE GELTRMENN GZDEN GERLMES............................................... 26
7.4 - SATIN ALMA..............................................................................................................27

7.4.1 - SATIN ALMA PROSES .................................................................................................... 27 7.4.2 - TEDARK KONTROL PROSES .................................................................................... 28
7.5 - RETM VE HZMET ALITIRMALARI...................................................................29

7.5.1 - ALITIRMA VE GEREKLETRME............................................................................. 29 7.5.2 - TANIMLAMA VE ZLENEBLRLK.................................................................................... 30 7.5.3 - TANIMLAMA VE ZLENEBLRLK.................................................................................... 30 7.5.3 - MTER MALI ................................................................................................................. 31 7.5.4 - RNN KORUNMASI .................................................................................................... 31
7.6 - ZLEME VE LME CHAZLARININ KONTROL....................................................31
8 - LME, ANALZ VE YLETRME ................................................................... 32

8.1 - GENEL KILAVUZ .......................................................................................................32
8.1.1 - GR ................................................................................................................................. 32 8.1.2 - DKKATE ALINACAK HUSUSLAR.................................................................................... 33
8.2 - LME VE ZLEME...................................................................................................33

8.2.1 - SSTEM PERFORMANSININ LLMES VE ZLENMES............................................ 33 8.2.1.1 - GENEL............................................................................................................................ 33 8.2.1.2 - MTER TATMNNN LLMES VE ZLENMES.................................................. 34 8.2.1.3 - TETKK ...................................................................................................................... 34 8.2.1.4 - MAL TEDBRLER .......................................................................................................... 35 8.2.1.5 - Z DEERLENDRME .................................................................................................. 35 8.2.2 - PROSESLERN LLMES VE ZLENMES ................................................................. 36 8.2.3 - RNN LLMES VE ZLENMES ........................................................................... 36 8.2.4 - LGL TARAFLARIN TATMNNN LLMES VE ZLENMES.................................... 37
8.3 - UYGUNSUZLUUN KONTROL..............................................................................38

8.3.1 - GENEL............................................................................................................................... 38 8.3.2 - UYGUNSUZLUUN GZDEN GERLMES VE KULLANIMDAN IKARMA (ALMA).. 38
8.4 - VERLERN ANALZ..................................................................................................39 8.5 - YLETRME .............................................................................................................40

8.5.1 - GENEL............................................................................................................................... 40 8.5.2 - DZELTC FAALYET ...................................................................................................... 40 8.5.3 - KAYBIN NLENMES ....................................................................................................... 41 8.5.4 - KURULUUN SREKL YLETRLMES...................................................................... 42
EK - A....................................................................................................................... 43 EK - B....................................................................................................................... 50 KAYNAKLAR........................................................................................................... 52
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
KALTE YNETM SSTEMLER PERFORMANS YLETRMELER N KILAVUZ GR

Kalite ynetim sisteminin benimsenmesi, kuruluun st ynetimi tarafndan oluturulan stratejik bir karar olmaldr. Kuruluun kalite ynetim sisteminin tasarm ve uygulanmas, eitli ihtiyalardan, zel hedeflerden, sunulan rnlerden, alan proseslerden, kuruluun bykl ve yapsndan etkilenir. Bu standard sekiz kalite ynetim prensibine dayanr. Bununla birlikte, kalite ynetim sisteminin yapsndaki veya dokmantasyondaki dzenliliin salanmas bu standardn amac deildir. Bir kuruluun amac: rekabet avantaj elde etmek ve bunu etkin ve verimli bir ekilde yapmak iin mterilerinin ve dier ilgili taraflarn ihtiyalarn ve beklentilerini tanmlamak ve karlamak, ve kuruluun genel performansn ve kapasitesini baarmak, srdrmek ve iyiletirmektir.
Kalite ynetim prensiplerinin uygulanmas sadece dorudan faydalar salamaz, ayn zamanda maliyet ve risk ynetimine nemli katk yapar. Fayda, maliyet ve risk ynetimi hususlar, kurulu, mterileri ve dier ilgili taraflar iin nemlidir. Kuruluun genel performans zerinde etkili olabilen hususlar aada verilmitir: mteri temayl, tekrar edilen iler, gelir ve pazar pay gibi kuruluun ald sonular, pazar imknlarna esnek ve hzl cevaplar, kaynaklarn etkin ve verimli kullanm srasnda maliyetler ve evrim sreleri, arzulanan sonularn alnmasnda en iyi olacak proseslerin dzenlenmesi, iyiletirilmi kurulu kapasitelerinin rekabet avantaj, srekli iyiletirmeye katlm kadar, kuruluun amalar ve hedeflerine ynelik olarak alanlarn motivasyonu ve anlamas, kuruluun performans, rn hayat evrimi ve isimden gelen mali ve sosyal faydalar ile gsterildii gibi, kuruluun etkinlii ve veriminde ilgili taraflarn gizlilii, deien pazarlara ortak (birlikte) cevap verme hz ve esneklik kadar maliyetlerin ve kaynaklarn optimizasyonu ile kuruluu ve onun tedarikileri iin deer yaratma yetenei.
0.2 - PROSES YAKLAIMI

Bu standard, kalite ynetim sisteminin gelitirilmesi, uygulanmas ve etkinlii ile veriminin iyiletirilmesinde ilgili taraflarn artlarnn yerine getirilmesi yoluyla ilgili taraflarn memnuniyetinin artrlmas iin proses yaklamnn benimsenmesini tevik eder. Bir kuruluun etkin ve verimli almas iin, kurulu bir ok balantl faaliyetleri tanmlamal ve ynetmelidir. Kaynaklar, kullanlan ve girdilerin, ktlara dnmnn salanmas iin ynetilen faaliyet, proses olarak deerlendirilir. Genellikle bir prosesin kts bir sonrakine dorudan girdi oluturur. Kurulu iinde prosesler sisteminin uygulanmas, bu proseslerin tanmlanmas, etkileimleri ve ynetimi ile birlikte proses yaklam olarak adlandrlabilir. Proses yaklamnn avantaj, prosesler sistemi dahilinde her bir proses arasndaki balanty ve birleimini ve etkileimini salayan srekli bir konroldr. Kalite ynetim sisteminde kullanldnda, byle bir yaklam: a) b) c) d) artlarn anlalmasnn ve yerine getirilmesinin, Proseslerin deer katma asndan deerlendirme gereksiniminin, Proses performans ve etkinliinin sonularnn elde edilmesinin, Objektif lmlere dayandrlarak proseslerin srekli iyiletirilmesinin,
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
nemini vurgular. ekil 1de gsterilen proses tabanl kalite ynetim sistemi modeli Madde 4den Madde 8e kadar verilen proses balantlarn gsterir. Bu gsterim, artlarn girdi olarak tanmlanmasnda ilgili taraflarn nemli bir rol oynadn gsterir. lgili taraflarn memnuniyetinin izlenmesi, ilgili taraflarn intiba ile ilgili bilgilerin, kuruluun bunlarn artlarn karlayp karlamad asndan deerlendirilmesini gerektirir. ekil 1de gsterilen model, prosesleri ayrntl seviyede gstermez.
ekil 1 - Proses tabanl kalite ynetim sistemi modeli
0.3 - ISO 9001 LE LKLER

Birbirini tamamlayacak ekilde tasarmlanan ISO 9001 ve ISO 9004n gncel yaymlar, birbirleri ile uyumlu olacak ekilde gelitirildi. Ancak birbirinden bamsz olarak da kullanlabilirler. Bu iki standard farkl kapsamlara sahip olsa da, uygulamalarn uyumluluunu kolaylatrmak iin benzer yaplara sahiptir. ISO 9001, kurulu tarafndan ierde uygulanabilecek veya belgelendirme veya szleme maksad ile kalite ynetim sistemi iin artlar belirtir ve mteri ihtiyalarn karlamak iin kalite ynetim sisteminin etkinliine odaklanmtr. ISO 9004, ISO 9001 in saladndan daha geni anlamda kalite ynetim sisteminin hedeflerini salar. zellikle, bu hedefler, bir kuruluun etkinlii kadar, topyekn performans ve etkinliinin srekli iyiletirilmesi iindir. ISO 9004, ISO 9001 artlarnn da tesine gemek isteyen st ynetimin kurulular iin performansn srekli iyiletirilmesi aray iin bir rehber olarak nerilir. Kullancya daha fazla fayda salamak iin, ISO 9001 artlarnn temel ierii standard metninde, standardda tekabl eden maddelerde kutular iinde metin olarak dahil edilmitir. NOT olarak iaretlenen bilgiler anlalr ve ak olmada klavuzluk iindir.
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
0.4 - DER YNETM SSTEMLERYLE UYUMLULUK

Bu standard, zellikle evre ynetim sistemi, ii sal ve gvenlii ynetimi, finansal ynetim veya risk ynetimi gibi dier ynetim sistemlerine klavuzluu iermez. Bununla birlikte, bu standard, kuruluun kendi kalite ynetim sistemini ilgili ynetim sistemi ile ayn izgiye getirmesi veya entegre etmesine olanak salar. Kurulu iin, mevcut ynetim sistemini/sistemlerini, bu standardn klavuzluunu izleyen kalite ynetim sistemini kurmak iin uyarlamak mmkndr.
1 - KAPSAM
Bu standard, bir kalite ynetim sisteminin hem etkinliini hem de verimini ve sonuta da bir kuruluun performansnn iyiletirilmesi bakmndan potansiyelini dikkate almak iin ISO 9001 standardnda verilen artlarn da tesinde klavuz salar. ISO 9001 standard ile karlatrldnda, mteri tatmini ve rn kalitesi hedefleri, ilgili taraflarn tatmini ve kuruluun performans da dahil edilerek geniletilmitir. Bu standard, kuruluun proseslerine uygulanr ve sonuta, temel oluturan ynetim prensipleri, kurulu iinde yaygnlatrlabilir. Bu standardn odak noktas, mterilerin ve ilgili dier taraflarn tatminiyle llen sregelen iyiletirmenin baarlmasdr. Bu standard, klavuz ve tavsiyeleri ierir. Belgelendirme, mevzuat ve szleme ile ilgili kullanm amalanmamtr ve ISO 9001 standardnn uygulanmasna klavuz deildir.
2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR

Aada verilen, atf yaplan standardlarn hkmleri bu standardn hkmleri saylr. Tarih belirtilen atflarda, daha sonra yaplan tadil ve revizyonlar uygulanmaz. Bununla birlikte, bu standarda dayal anlamalarda taraflara, aada verilen standardlarn en yeni basklarn uygulama imkann aratrmalar nerilir. Tarih belirtilmeyen atflarda, ilgili standardn en son basks kullanlr. Btn standardlarn yrrlkte bulunan basklar TSEden temin edilebilir. EN, ISO, IEC vb. No ISO 9000:2000 Ad (ngilizce) Quality Management SystemsFundamentals and vocabulary TS No1) TS EN ISO 9000 Ad (Trke) Kalite Ynetim Sistemleri - Temel Kavramlar ve Terimler ve Tarifler
3 - TERMLER VE TARFLER
Bu standardn amalar bakmndan, ISO 9000 standardnda verilen terimler ve tarifler uygulanr. Tedarik - zincirini aklamak iin bu standardda kullanlan aadaki terimler son olarak kullanlmakta olan szckleri yanstmak iin deitirilmitir :
tedariki kurulu mteri (ilgili taraflar)

Bu standard metninde verilen rn terimi ayn zamanda hizmet anlamna da gelebilir.
4 - KALTE YNETM SSTEM

4.1 - YNETM SSTEMLER VE PROSESLER
Bir kuruluu baarl olarak idare etmek ve altrmak, sistematik ve ak (effaf) yollarla ynetimi gerektirir. Baar, ilgili taraflarn ihtiyalar dikkate alnarak, kuruluun performansnn etkinlii ve veriminin srekli iyiletirilmesi iin tasarmlanm bir ynetim sisteminin uygulanmasndan ve srdrlmesinden elde edilir. Bir kuruluun ynetimi, dier ynetim disiplinleri meyannda kalite ynetimini de ierir.
1) TSE NOTU : Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir.
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
st ynetim, a) aka anlalabilen, idare edilebilen, verimli olduu kadar etkin olarak da iyiletirilebilen sistemlerin ve proseslerin tanmlanmas ve, b) etkili ve verimli altrma, proseslerin kontrol ve nlemler ile kuruluun tatminkr performansnn tayini iin kullanlan verilerin salanmas yoluyla mteriye ynelik (mteri eilimli) bir kuruluu oluturur. Mteriye ynelik (mteri eilimli) bir kuruluu oluturma faaliyetlerine rnekler aadakileri ierir : iyiletirilmi kurulu performansna yol aan proseslerin tarif edilmesi ve gelitirilmesi, proses ve veri bilgilerinin srekli bir temelde elde edilmesi ve kullanlmas, srekli iyiletirmeye ynelik ilerlemenin idaresi, ve proses iyiletirmesinin deerlendirmesi iin, z deerlendirme ve ynetimin gzden geirmesi gibi uygun metotlarn kullanlmas. z deerlendirme ve srekli iyiletirme proseslerine rnekler, Ek A ve Ek Bde verilmitir.
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
ISO 9001 : 2000, Kalite ynetimi sistemleri - artlar 4 - Kalite ynetim sistemi 4.1 - Genel artlar
Kurulu, bu standardn ngrd artlara uygun olarak bir kalite ynetim sistemi oluturmal, dokmante etmeli, uygulamal, srekliliini salamal ve bunun etkinliini srekli iyiletirmelidir. Kurulu; a) Kalite ynetim sisteminin gerektirdii prosesleri ve btn kurulutaki uygulamalarn tanmlamal (Madde 1.2), b) Proseslerin srasn ve birbirleri ile etkileimini tayin etmeli, c) Proseslerin altrlmasnn ve kontrolnn etkinliini salamak iin gerekli kriterler ve metotlar tayin etmeli, d) Proseslerin altrlmasn ve izlenmesini desteklemek iin gereken kaynan ve bilginin hazr bulundurulmasn salamak, e) Bu prosesleri lmeli, analiz etmeli ve f) Planlanm sonular baarmak ve prosesleri srekli iyiletirmek iin gerekli faaliyetleri uygulamaldr. Bu prosesler, kurulu tarafndan bu standardda belirtilmi artlara uygun olarak ynetilmelidir. Kurulu, rnn artlara uygunluunu etkileyecek herhangi bir prosesi d kaynakl hale getirmeyi setiinde bu tr prosesler zerindeki kontrol salamaldr. Bu tr d kaynakl hale getirilmi proseslerin kontrol, kalite ynetim sistemi iinde tanmlanmaldr. Not - Yukarda sz konusu olan kalite ynetim sistemi iin gerekli prosesler; ynetim faaliyetleri, kaynaklarn temini, rn gerekletirme ve lmeler ile ilgili prosesleri iermelidir.
4.2 - DOKMANTASYON
Ynetim, kalite ynetim sistemini oluturmak, uygulamak, srdrmek ve kuruluun etkin ve verimli altrlmasn desteklemek iin gereken ilgili kaytlar dahil, dokmantasyonu tarif eder. Dokmantasyonun yaps ve kapsam, szleme, yasa ve mevzuatla ilgili artlar ile mteriler ve dier ilgili taraflarn ihtiyalarn ve beklentilerini karlar ve bunlar kurulua uygun olur. Dokmantasyon kuruluun ihtiyalar iin uygun olan herhangi bir biimde veya ortamda olabilir. lgili taraflarn ihtiyalarn ve beklentilerini karlayan dokmantasyonu aadaki hususlar dikkate alr : mteriden ve dier ilgili taraflardan gelen szleme artlar, uluslararas, ulusal, blgesel ve endstri sektr standardlarnn kabul, ilgili yasal ve mevzuat artlar, kurulu tarafndan alnan kararlar, kuruluun yeterliliklerinin gelitirilmesi ile ilgili harici bilgi kaynaklar, ve ilgili taraflarn ihtiyalar ve beklentileri hakknda bilgi. salamak iin ynetim,
Dokmantasyonun retilmesi (oluturulmas), kullanm ve kontrol, aadaki gibi kriterlere gre kuruluun etkinlii ve verimlilii bakmndan deerlendirilir : ilevsellik (prosesten geirme hz gibi), kullanc dostluu gereken kaynaklar, politikalar ve hedefler, bilgi ynetimi ile ilgili gemi ve gelecekteki artlar, dokmantasyon sistemlerinin kyaslanmas ve kuruluun mterileri, tedarikiler ve dier ilgili taraflarca kullanlan arayzler. Dokmantasyona eriim, kuruluun iletiim politikasna dayanlarak kurulu iinde alanlar ve dier ilgili taraflar iin salanr.
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
ISO 9001:2000, Kalite ynetimi sistemleri - artlar

4.2 - DOKMANTASYON ARTLARI
4.2.1 - GENEL
Kalite ynetim sistemi dokmantasyonu: a) b) c) d) Kalite politikasnn ve kalite hedeflerinin dokman haline getirilmi beyanlarn, Kalite el kitabn, Bu standardn istedii dokmante edilmi prosedrleri, Proseslerin etkin plnlanmas, yrtlmesi ve kontroln salamak iin kuruluun ihtiya duyduu dokmanlar, e) Bu standardn gerektirdii kaytlar ( Madde 4.2.4), iermelidir. Not 1 - Bu standardda dokmante edilmi prosedr ifadesi grld yerlerde, bu prosedrn oluturulmu, dokmante edilmi, uygulanm ve srekliliinin salanm olduu anlalr. Not 2 - Bir kalite ynetim sisteminin dokmantasyonunun ierii aada verilenlere bal olarak bir kurulutan bir dierine farkllk gsterir: a) Kuruluun bykl ve faaliyetlerin tipi, b) Proseslerin karmakl ve bunlarn aralarndaki etkileim, c) Personelinin yeterlilii. Not 3 - Dokmantasyon herhangi bir ekilde veya ortam tipinde olabilir.
4.2.2 - KALTE EL KTABI

Kurulu, aadakileri ieren bir kalite el kitab oluturmal ve srekliliini salamaldr. a) Kalite ynetim sisteminin kapsam ve herhangi bir hari tutmann ayrntlar ve hakll ( Madde 1.2), b) Kalite ynetim sistemi iin oluturulmu dokmante edilmi prosedrleri veya bunlara atflar, c) Kalite ynetim sistemi prosesleri arasndaki etkilemenin aklanmas.
4.2.3 - DOKMANLARIN KONTROL

Kalite ynetim sistemi tarafndan gerekli grlen dokmanlar kontrol edilmelidir. Kaytlar, zel dokmanlar olup Madde 4.2.4te belirtilen kurallara uygun olarak kontrol edilmelidir. Aadaki ihtiya duyulan kontrolleri aklamak iin dokmante edilmi bir prosedr oluturulmaldr. a) Yaymlanmadan nce dokmanlarn yeterlilik asndan onaylanmas, b) Dokmanlarn gzden geirilmesi, gerektiinde gncelletirmesi ve tekrar onaylanmas, c) Dokman deiikliklerinin ve gncel revizyon durumunun tanmlanmasnn salanmas, d) Yrrlkteki dokmanlarn ilgili basklarnn kullanm noktalarnda bulunabilir olmasnn salanmas, e) Dokmanlarn okunabilir kalmasnn ve kolaylkla tanmlanabilmesinin salanmas, f) D kaynakl dokmanlarn tanmlanm olmas ve bunlarn datmnn kontrol altnda olmasnn salanmas, g) Gncelliini yitirmi dokmanlarn istenmeyen kullanmnn nlenmesi ve herhangi bir amala saklanmalar durumunda, uygun bir tantmn uygulanmas.
4.2.4 - KAYITLARIN KONTROL

Kalite ynetim sisteminin artlara uygunluunun ve etkin olarak uygulandnn kantlanmas iin oluturulmal ve muhafaza edilmelidir. Kaytlar okunabilir olarak kalmal, kolaylkla ayrt edilebilir ve tekrar elde edilebilir olmaldr. Kaytlarn tanmlanmas, muhafazas, korunmas, tekrar elde edilebilir olmas, saklama sresi ve elden karlmas iin gereken kontrollerin tanmlanmas amacyla dokmante edilmi prosedr oluturulmaldr.
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
4.3 - KALTE YNETM PRENSPLERNN KULLANIMI

Bir kuruluu baarl bir ekilde idare etmek ve altrmak iin, kuruluu sistematik ve ak (effaf) tarzda ynetmek gereklidir. Bu standardda ynetime sunulan klavuz(luk), sekiz adet kalite ynetim prensibine dayanr. Bu prensipler, st ynetimin kuruluu iyiletirilmi performansa ynelik olarak idare etmesi bakmndan kullanm iin gelitirilmitir. Bu kalite ynetimi prensipleri, bu standardn ierii ile btnletirilmi olup, aada listelenmitir : a) Mteri odakllk Kurulular mterilerine baldr, bu nedenle mterinin imdiki ve gelecekteki ihtiyalarn anlamal, mteri artlarn yerine getirmeli ve mteri beklentilerini de amaya istekli olmaldr. b) Liderlik Liderler, kuruluun ama ve idare birliini salar. Bunlar, kiilerin kuruluun hedeflerinin baarlmasna tam olarak katlmn salamak iin ortam oluturmal ve srdrmelidir. c) Kiilerin katlm Her seviyedeki kiiler bir kuruluun zdr ve bunlarn tam katlm, yeteneklerinin kuruluun yararna kullanlmasn salar. d) Proses yaklam Arzulanan sonu, faaliyetler ve ilgili kaynaklar bir proses olarak ynetildii zaman daha verimli olarak elde edilir. e) Ynetime sistem yaklam Birbirleri ile ilgili proseslerin bir sistem olarak tanmlanmas, anlalmas ve ynetilmesi, hedeflerin baarlmasnda kuruluun etkinliine ve verimliliine katk yapar. f) Srekli iyiletirme Kuruluun toplam performansnn srekli iyiletirilmesi, kuruluun kalc hedefi olmaldr.
g) Karar vermede gereki yaklam Etkin kararlar, verilerin analizine ve bilgiye dayanr. h) Karlkl faydaya dayal tedariki ilikileri Bir kurulu ve tedarikileri birbirlerinden bamszdrlar ve karlkl fayda ilikisi her iki tarafn deer yaratmas yeteneini artrr. Sekiz ynetim prensibinin bir kurulu tarafndan baarl olarak kullanm, ilgili taraflara iyiletirilmi parasal dnler, deer yaratlmas ve arttrlm kararllk gibi fayda getirir.
5 - YNETM SORUMLULUU
5.1 - GENEL KILAVUZ
5.1.1 - GR
st ynetimin liderlii, taahhd ve aktif katlm, ilgili taraflara yarar salamak iin etkin ve verimli bir kalite ynetimi sisteminin gelitirilmesi ve srdrlmesi iin esastr. Bu yararlar elde etmek iin, mteri tatminini oluturmak, ayakta tutmak ve artrmak gereklidir. st ynetim, aadaki gibi faaliyetleri dikkate alr: kuruluun amacyla tutarl olan vizyon, politikalar ve stratejik hedefler oluturma, alanlardaki gveni gelitirmek iin kuruluu rnekler gstererek idare etme, kalite ve kalite ynetim sistem bakmndan kurulu ynn ve deerlerini iletme, iyiletirme projelerine katlm, yeni metotlar, zmler ve rnler aratrma, kalite ynetim sisteminin dorudan etkinlii ve verimi hakknda geri-besleme elde etme, kurulua katma deer salayan rn gerekletirme proseslerini tanmlama,
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
gerekletirme proseslerinin etkinliini ve verimini etkileyen destek proseslerini tanmlama, alanlarn katlmn ve gelitirilmesini tevik eden bir ortam oluturma, ve kuruluun stratejik plnlarn desteklemek iin gerekli olan yap ve kaynaklar salama.
st ynetim, planlanan hedeflerin baarlp baarlmadn belirlemek iin, kuruluun performansnn llmesi metotlarn da tarif eder. Metotlar aadakileri ierir : finansal lme, btn kurulu iindeki proses performansnn llmesi, kyaslama ve nc - taraf deerlendirmesi gibi d lme, mterilerin, kurulu iinde alanlarn insanlarn ve dier ilgili taraflarn tatmininin deerlendirilmesi, mterilerin ve dier ilgili taraflarn alglamalarnn ve salanan rnlerin performansnn deerlendirilmesi, ve ynetimce tanmlanan dier baar faktrlerinin llmesi.
Bu gibi lmelerden ve deerlendirmelerden elde edilen bilgiler de, kalite ynetimi sisteminin srekli iyiletirilmesinin kuruluun performansnn iyiletirmesinde motor g olmasn salamak iin ynetime girdi olarak dikkate alnr.
5.1.2 - DKKATE ALINACAK HUSUSLAR

Kuruluun kalite ynetim sisteminin gelitirilmesi, uygulanmas ve ynetilmesi srasnda, ynetim Madde 4.3te belirtilen kalite ynetim prensiplerini dikkate alr. Bu prensipler temelinde, st ynetim, aadaki faaliyetlerde liderliini ve taahhdn gsterir : artlara ek olarak, mevcut ve gelecekteki mteri ihtiyalar ve beklentilerinin anlalmas; kurulu iinde alanlarn bilgi sahibi olmalarn, motivasyonunu ve ilgilerini artrmak iin politikalarn ve hedeflerin gelitirilmesi; kuruluun prosesleri iin srekli iyiletirmenin hedef olarak oluturulmas; kuruluun gelecei iin plnlama yaplmas ve deiiminin ynetilmesi; ilgili taraflarn tatmininin baarlmas iin bir erevenin oluturulmas ve duyurulmas.
Ufak aamalara ve devam eden srekli iyiletirmeye ek olarak, st ynetim, kuruluun performansn iyiletirme yolu olarak proseslerdeki an gelimeleri de dikkate alr. Bu gibi deiiklikler srasnda, ynetim, kalite ynetim sisteminin fonksiyonlarn srdrmek iin gereken kaynaklar ve iletiimin teminini salamak amacyla tedbirleri alr. st ynetim, kuruluun baarsyla dorudan ilgili olan, kuruluun rn gerekletirme proseslerini tanmlar. Ayrca st ynetim, gerekletirme proseslerinin etkinlii veya veriminden birini etkileyen destek proseslerini veya ilgili taraflarn ihtiyalarn ve beklentilerini tanmlar. Ynetim, proseslerin etkili ve verimli bir a olarak almasn salar. Ynetim, gerekletirme ve destek prosesleri de dahil, proseslerin etkileimini analiz eder ve optimize eder. Dikkate alnmas gerekenler : arzulanan sonular etkin ve verimli olarak elde etmek iin tasarmlanm proseslerin sralamas ve etkileimini salama, proses girdilerinin, faaliyetlerin ve ktlarn aka tarif edilmesi ve kontrol edilmesini salama, mnferit proseslerin etkin ve verimli olarak ilikilendirilip, altrldn dorulamak iin girdilerin ve ktlarn izlenmesi, risklerin tanmlanmas, ynetilmesi ve performans iyiletirme frsatlarnn deerlendirilmesi, proseslerin srekli iyiletirilmesini kolaylatrmak iin veri analizinin yaplmas, proses uygulayclarnn tanmlanmas ve bunlara tam yetki sorumluluun verilmesi, proses hedeflerini baarmak iin her bir prosesin ynetilmesi, ve ilgili taraflarn ihtiyalar ve beklentileri.
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
ISO 9001:2000 Kalite ynetimi sistemleri - artlar 5 - YNETM SORUMLULUU 5.1 - YNETMN TAAHHD
st ynetim, kalite ynetim sisteminin uygulanmas, gelitirilmesi ve etkinliinin srekli iyiletirilmesi iin taahhtlerin yerine getirilmesine dair kantlarn aadaki yollarla salamaldr; a) Kurulua, yasal artlar ve mevzuat artlar kadar, mteri artlarnn da yerine getirilmesinin neminin iletilmesiyle, b) Kalite politikasnn oluturulmasyla, c) Kalite hedeflerinin belirlenmi olmasyla, d) Ynetimin gzden geirmesinin yaplmasyla, e) Kaynaklarn bulunabilirliinin salanmasyla.
5.2 - LGL TARAFLARIN HTYALARI VE BEKLENTLER

5.2.1 - GENEL
Her kurulu, ihtiyalar ve beklentileri olan ilgili taraflara sahiptir. Kurulularn ilgili taraflar aadakileri kapsar : mteriler ve son-kullanclar, kurulu iinde alanlar, sahipler/yatrmclar (kamu sektr dahil olmak zere, kurulula belirli bir ilgisi bulunan hissedarlar, ahslar veya gruplar gibi), tedarikiler ve ortaklar, ve kurulu ve kuruluun rnlerinden etkilenen topluluk.
5.2.2 - HTYALAR VE BEKLENTLER

Kuruluun baars, mevcut ve potansiyel mteriler ile son - kullanclarn imdiki ve gelecekteki ihtiyalarnn ve beklentilerinin, (dier ilgili taraflar da dikkate alnarak ve anlalarak) anlalmas ve tatmin edilmesine baldr. lgili taraflarn ihtiyalarnn ve beklentilerinin anlalmas ve karlanmas iin bir kurulu aadakileri yapar: ilgili taraflar tanmlamak ve bunlarn ihtiyalarna ve beklentilerine dengeli bir ekilde cevap vermek, tanmlanm ihtiyalar ve beklentileri art olarak kabul etmek, artlar kuruluta duyurmak, ve tanmlanm ilgili taraflar iin deer salamak amacyla proses iyiletirmesi zerine odaklanmak. Mteri ve son-kullancnn ihtiyalarn ve beklentilerini karlamak iin bir kuruluun ynetimi aadakileri yapar : potansiyel mteriler dahil, kurulu mterilerinin ihtiyalarn ve beklentilerini anlamak, kuruluun mterileri ve son-kullanclar iin ana rn karakteristiklerini belirlemek, pazardaki rekabeti tanmlamak ve deerlendirmek, ve pazar imknlarn, zayflklar ve gelecekteki rekabet avantajlarn tanmlamak. Kuruluun rnleriyle ilgili mteri ve son-kullanc ihtiyalar ve beklentilerine rnekler aadakileri ierir : uygunluk, bamllk, bulunabilirlik, teslim, gerekletirme - sonras faaliyetler,
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
fiyat ve mr-evrimi maliyetleri, rn gvenlii, rn sorumluluu, ve evresel etki. Kurulu, tannma, i tatmini ve kiisel gelime iin kurulutaki insanlarn ihtiyalarn ve bekletilerini tanmlar. Byle bir yaklam insanlarn ilgisinin ve motivasyonunun mmkn olduu kadar gl olmasna yardmc olur. Kurulu, sahiplerin ve yatrmclarn tanmlanm ihtiyalarn ve beklentilerini karlayan mali ve dier sonular tarif eder. Ynetim, hem kurulu hem de mteri iin deer yaratmak amacyla, tedarikiler ile ortaklklar kurulmasnn kurulua getirecei potansiyel faydalar dikkate alr. Bir ortaklk, bir ortak stratejiye, kazanlar ve kayplar kadar bilgi paylamna da dayanr. Ortaklklar kurulurken, bir kurulu aadakileri yapar : potansiyel ortaklar olarak ana tedarikileri ve dier kurulular tanmlamak, mterilerin ihtiyalar ve beklentilerinin aka anlalmasn birlikte salamak, ortaklarn ihtiyalar ve beklentilerinin aka anlalmasn birlikte salamak, devam eden ortaklklara imknlar gven altna almak iin hedefler koymak. Kurulu, toplumla ilikilerini dikkate alarak, aadakileri yapar : salk ve gvenlik iin sorumluluk gstermek, enerji ve doal kaynaklarn korunmasn ieren evre etkilerini dikkate almak, yasal ve mevzuatla ilgili uygulanabilir artlar tanmlamak, ve genelde toplumda, zelde yerel toplumlarda, kuruluun rnleri, prosesleri ve faaliyetlerinin mevcut ve potansiyel etkilerini tanmlamak.
ISO 9001 : 2000 : Kalite ynetimi Sistemleri - artlar 5.2 - MTER ODAKLILIK
st ynetim, mteri tatmininin artrlmas amacna ynelik olarak, mteri artlarnn belirlendiinden ve yerine getirilmi olmasn salamaldr ( Madde 7.2.1 ve Madde 8.2.1).
5.2.3 - YASAL VE MEVZUATLA LGL ARTLAR

Ynetim, rnlerine uygulad yasal ve mevzuatla ilgili artlar hakknda kuruluun bilgi sahibi olmasn salar ve bu gibi artlar kalite ynetimi sisteminin paras olarak kapsar. Aada verilen hususlara da nem verilir: mevcut ve muhtemel artlarla ahlak, etkin ve verimli uyumun gelitirilmesi, ilgili taraflarn mkemmel uyumdan elde ettii yararlar, ve toplum menfaatlerinin korunmasnda kuruluun rol.
5.3 - KALTE POLTKASI

st ynetim, kalite politikasn, kurulu performansnn iyiletirilmesine doru ynlendirmede bir ara olarak kullanr. Kuruluun kalite politikas kuruluun genel politikalarnn ve stratejisinin eit ve tutarl bir paras olur. Kalite politikalarnn oluturulmasnda, st ynetim aadaki hususlar dikkate alr : kuruluun baarl olmas iin gereken gelecekteki iyiletirmenin seviyesi ve tipi, mteri tatmininin beklenen veya arzulanan derecesi, kuruluta alanlarn geliimi, ilgili dier taraflarn ihtiyalar ve beklentileri, ISO 9001 standard artlarnn ilerisine gemek iin gereken kaynaklar, ve tedarikilerin ve ortaklarn potansiyel katklar Kalite politikas, st ynetimin vizyonu ve kuruluun gelecei iin strateji ile tutarl olan, kalite hedeflerinin kuruluta anlalmas ve izlenmesine izin veren,
10
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
st ynetimin kalite iin taahhdn ve hedeflerin baarlmas iin yeterli kaynaklarn salandn gsteren, st ynetimin ak liderlii ile kuruluta kalite iin bir taahhdn gelitirilmesini amalayan, mterilerin ve dier ilgili taraflarn ihtiyalarnn ve beklentilerinin tatmini ile ilgili olarak srekli iyiletirmeyi kapsayan ve etkin bir ekilde formle edilmi ve verimli bir ekilde iletilmi olan iyiletirme iin kullanlabilir. Dier i politikalar ile birlikte olduu gibi, kalite politikas periyodik olarak gzden geirilir.
ISO 9001: Kalite Ynetimi Sistemleri - artlar 5.3 - KALTE POLTKASI

st ynetim, kalite politikasnn ; a) Kuruluun amacna uygunluunu, b) Kalite ynetim sisteminin etkinliinin srekli iyiletirilmesini ve artlara uygunluk iin bir iermesini, c) Kalite hedeflerinin oluturulmas ve gzden geirilmesi iin bir ereve oluturulmasn, d) Kurulu iinde iletilmesini ve anlalmasn, e) Srekli uygunluk iin gzden geirilmesini, salamaldr. taahhd
5.4 - PLNLAMA
5.4.1 - KALTE HEDEFLER
Kuruluun stratejik plnlamas ve kalite politikas, kalite hedeflerinin belirlenmesi iin bir yap salar. st ynetim, kuruluun performansn iyiletirmeye yol aan bu hedefleri oluturur. Hedefler, ynetimce etkin ve verimli bir gzden geirmeyi kolaylatrmak iin llebilir olmaldr. Bu kalite hedefleri oluturulurken, ynetim aadaki hususlar da dikkate alr : kuruluun ve hizmet verilen pazarlarn mevcut ve gelecekteki ihtiyalar, ynetimin gzden geirmelerinden elde edilen ilgili bulgular, mevcut rn ve proses performans, ilgili taraflarn tatmininin seviyeleri, z deerlendirme sonular, kyaslama, rakip analizleri, iyiletirme iin imknlar, ve hedeflere ulamak iin gereken kaynaklar. Kalite hedefleri, kuruluta alanlarn kendi baarlarna katkda bulunabilecekleri bir yolla duyurulur. Kalite hedeflerinin yerletirilmesi sorumluluu tarif edilir. Hedefler, sistematik olarak gzden geirilir ve gerek duyulduunda revize edilir.
ISO 9001: 2000 Kalite ynetimi sistemleri - artlar 5.4 - PLNLAMA

5.4.1 - KALTE HEDEFLER
st ynetim, kurulu iinde, rn [ Madde 7.1 a) ] iin karlanmas gerekli olan artlar da dahil olmak zere, kalite hedeflerinin kuruluun ilgili fonksiyon ve seviyelerinde oluturulmasn salamaldr. Kalite hedefleri llebilir olmal ve kalite politikas ile tutarl olmaldr.
5.4.2 - KALTE PLNLAMASI

Ynetim , kuruluun kalite plnlamas iin sorumluluk alr. Bu plnlama kuruluun kalite hedefleri ve stratejisi ile tutarl artlarn etkin ve verimli bir ekilde karlanmas iin gereken proseslerin tarif edilmesi zerine odaklanr.
11
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
Etkin ve verimli plnlama iin girdiler aadakileri ierir : kuruluun stratejileri, tarif edilmi kurulu hedefleri, mterilerin ve ilgili dier taraflarn tarif edilmi ihtiyalar ve beklentileri, yasa ve mevzuatla ilgili artlarn deerlendirilmesi, rnlerin performans verilerinin deerlendirilmesi, proseslerin performans verilerinin deerlendirilmesi, gemi deneyimlerden alnan dersler, iyiletirme iin belirlenen imknlar, ve ilgili risk deerlendirmesi ve risk azaltma verileri. Kurulu iin kalite plnlamasnn ktlar, rn gerekletirme ve aada verilen hususlar iin gereken destek proseslerini tarif eder : kurulua ihtiya duyulan beceriler ve bilgiler, proses iyiletirme plnlarnn uygulanmas iin sorumluluk ve yetki, mali ve alt yap gibi gerekli kaynaklar, kuruluun performans iyiletirilmesinin baarlmasn deerlendirmek iin sistematik ller, metotlar ve aralar dahil iyiletirme iin ihtiyalar, ve kaytlar dahil dokmantasyon iin ihtiyalar. Ynetim, kurulu proseslerinin etkinliini ve verimliliini salamak iin, ktlar sistematik olarak gzden geirir.
ISO 9001:2000 Kalite ynetimi sistemleri - artlar

5.4.2 - KALTE YNETM SSTEMNN PLNLANMASI
st ynetim; a) Kalite hedefleri de dahil olmak zere Madde 4.1de verilen artlar yerine getirmek iin, kalite ynetim sisteminin plnlanmasn, b) Kalite ynetim sisteminde, deiiklikler plnlanp uygulandnda, kalite ynetim sisteminin btnlnn srdrlmesini, salamaldr.
5.5 - SORUMLULUK, YETK VE LETM

5.5.1 - SORUMLULUK VE YETK
st ynetim, etkin ve verimli bir kalite ynetim sistemini uygulamak ve srdrmek iin sorumluluu ve yetkiyi tarif eder ve duyurur. alanlara, kalite hedeflerinin baarlmasna katk salamak ve alanlarn ilgilerini, motivasyonlarn ve taahhtlerini salamak iin sorumluluklar ve yetki verilir.
ISO 9001: 2000 Kalite ynetimi sistemleri - artlar 5.5 - SORUMLULUK, YETK VE LETM
5.5.1 - SORUMLULUK VE YETK
st ynetim, sorumluluklarn, yetkilerin ve bunlar arasndaki ilikilerin, tanmlanmasn ve kurulu iinde iletiimini salamaldr.
5.5.2 - YNETM TEMSLCS

Ynetim temsilcisi, st ynetim tarafndan kalite ynetim sistemini ynetmek, izlemek deerlendirmek ve koordine etmek iin atanr ve yetkilendirilir. Bu atama, etkin ve verimli altrma ve kalite ynetim
12
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
sisteminin iyiletirilmesini ikame iindir. Ynetim temsilcisi st ynetime rapor verir ve kalite ynetim sistemine mahsus konular hakknda mteriler ve dier ilgili taraflar ile iletiimi kurar.

5.5.2 - YNETM TEMSLCS
st ynetim, dier sorumluluk alanlarna baklmakszn aada belirtilen yetki ve sorumluluklara sahip olacak ynetimden bir yeyi temsilci olarak atamaldr: a) Kalite ynetim sistemi iin gerekli proseslerin oluturulmasn, uygulanmasn ve srdrlmesini salamak, b) Kalite ynetim sisteminin performans ve iyiletirilmesi iin herhangi bir ihtiya hakknda st ynetime rapor vermek, c) Kuruluta, mteri artlarnn bilincinde olunmasnn yaygnlatrlmasn salamak. Not - Ynetim temsilcisinin sorumluluu, kalite ynetim sistemi ile ilgili konularda d kurulularla ibirlii yapmay da ierebilir.
5.5.3 - LETM
Kuruluun ynetimi, kalite politikas, artlar, hedefler ve baarlarn duyurmak iin etkin ve verimli bir prosesi tarif eder ve uygular. Bu gibi bilgilerin salanmas kuruluun performans iyiletirilmesinde yardmc olabilir ve alanlarn kalite hedeflerinin baarlmasnda dorudan ilgili hale getirir. Ynetim, alanlarn katlm arac olarak, kurulutakilerden geri beslemeyi ve bunlarla iletiimi aktif olarak tevik eder. letiim iin faaliyetlere aadakiler rnektir : i alanlarnda ynetim liderliinde iletiim, baarnn tannmas iin olanlar gibi, takm birifingleri ve dier toplantlar, ilan tahtalar, dahili gazeteler/magazinler, elektronik posta, web sayfalar gibi iitsel/grsel elektronik medya, ve alan aratrmas ve tavsiye emalar.

5.5.3 - LETM
st ynetim, kuruluta uygun iletiim proseslerinin oluturulmasn ve iletiimin kalite ynetim sisteminin etkinlii dikkate alnarak gereklemesini salamaldr.
5.6 - YNETMN GZDEN GERMES

5.6.1 - GENEL
st ynetim, kalite ynetim sisteminin etkinliinin ve veriminin dorulanmasnn tesinde kuruluun btnne uzanan ve sistemin verimini de deerlendiren bir proseste ynetimin gzden geirme faaliyetini gelitirir. Ynetimin gzden geirmeleri, st ynetimin liderliiyle tevik edilen, ak tartma ve girdilerin deerlendirilmesi ile yeni fikirlerin karlkl deiimi iin platformlar olur. Ynetimin gzden geirmesi ile kurulua deer katmak iin, st ynetim, gerekletirmenin ve destek proseslerinin performansn, kalite ynetimi prensiplerine dayanan sistematik gzden geirme ile kontrol eder. Gzden geirmenin skl kuruluun ihtiyalarna gre tayin edilir. Gzden geirme proseslerine girdiler, kalite ynetim sisteminin etkinliinin tesine uzanan ktlar ile sonulanr. Gzden geirmelerden elde edilen ktlar, kuruluun performans iyiletirmesi iin plnlamada kullanmak amacyla veri salar.
13
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
ISO 9001:2000 Kalite ynetimi sistemleri - artlar 5.6 - YNETMN GZDEN GERMES
5.6.1 - GENEL
st ynetim, kuruluun kalite ynetim sistemini, srekli uygunluunu, yeterliliini ve etkinliini salamak iin plnlanm aralklarla gzden geirmelidir. Bu gzden geirme, iyiletirme iin deerlendirme frsatlar, kalite politikas ve kalite hedefleri de dahil olmak zere, kalite ynetim sisteminde deiiklik ihtiyalarn iermelidir. Ynetimin gzden geirmelerinden elde edilen kaytlar muhafaza edilmelidir ( Madde 4.2.4).
5.6.2 - GZDEN GERME GRDS

Kalite ynetim sisteminin etkinlii kadar verimini de deerlendirmek iin girdiler, mteri ve dier ilgili taraflar dikkate alr ve aadaki hususlar ierir : kalite hedeflerinin ve iyiletirme faaliyetlerinin durumu ve sonular, ynetimin gzden geirme kapsamndaki faaliyetlerin durumu, tetkiklerin ve kuruluun kendi kendini deerlendirmesinin sonular, ilgili taraflarn tatmini hakknda geri-besleme (bunlarn katlm noktasnda), teknoloji aratrma ve gelitirme gibi pazarla ilgili faktrler ve rakiplerin performans, kyaslama faaliyetlerinden elde edilen sonular, tedarikilerin performans, iyiletirme iin yeni frsatlar, proses kontrol ve rn uygunsuzluklar, piyasa deerlendirmesi ve stratejileri, stratejik ortaklk faaliyetlerinin durumu, kalite ile ilgili faaliyetlerin mali etkileri, ve mali, sosyal ve evresel artlar gibi kuruluu etkileyebilen dier faktrler ve ilgili yasa ve mevzuat deiiklikleri.

5.6.2 - GZDEN GERME GRDS
Ynetimin gzden geirme girdisi, aada belirtilenler hakkndaki bilgileri iermelidir; a) b) c) d) e) f) g) Tetkiklerin sonular, Mteri geri beslemesi, Proses performans ve rn uygunluu, nleyici ve dzeltici faaliyetlerin durumu, Bir nceki ynetimin gzden geirmesinden devam eden takip faaliyetleri, Kalite ynetim sistemini etkileyebilecek deiiklikler, yiletirme iin neriler.
5.6.3 - GZDEN GERME IKTISI

Ynetiminin gzden geirmesinin kalite ynetim sisteminin dorulanmasnn tesinde geniletilmesi ile, ynetimin gzden geirme ktlar, st ynetim tarafndan iyiletirme proseslerine girdiler olarak kullanlabilir. st ynetim, kuruluun performans iyiletirmesi frsatlarn tanmlanmasnda gl bir ara olarak, bu gzden geirme prosesini kullanlabilir. Gzden geirmelerin takvimi, kurulu iin stratejik planlamann kapsamnda, zamannda veri salanmasn kolaylatrr. Seilen kt, alanlara, ynetimin gzden geirme prosesinin kurulua yarar salayacak yeni hedeflere nasl yol verdiini gstermek iin duyurulur.
14
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
Verimlilie katkda bulunmak iin ilve ktlara aadakiler rnektir : rnler ve prosesler iin peformans hedefleri, kurulu iin performans iyiletirme hedefleri, kurulu yapsnn uygunluuna ve kaynaklara deer biilmesi, pazarlama ve rnler iin stratejiler ve inisiyatifler ile mterilerin ve dier ilgili taraflarn tatmini, tanmlanm riskler iin zarar nleme ve hafifletme plnlar, ve kuruluun gelecekteki ihtiyalar bakmndan stratejik plnlama iin bilgi. Kaytlar, srekli etkinlii ve kurulua katma deer salamak amacyla izlenebilirlii temin etmek ve kendi iinde (kendine) ynetimin gzden geirme prosesinin deerlendirilmesini kolaylatrmak iin yeterli olmaldr.

5.6.3 - GZDEN GERME IKTISI
Ynetim gzden geirme kts, aadakilerle ilgili kararlar ve faaliyetleri iermelidir; a) Kalite ynetim sisteminin ve bu sisteme ait proseslerin etkinliinin iyiletirilmesi, b) Mteri artlar ile ilgili rnn iyiletirilmesi , c) Kaynak ihtiyalar.
6 - KAYNAK YNETM
6.1 - GENEL KILAVUZ
6.1.1 - GR
st ynetim, stratejinin uygulanmas ve kuruluun hedeflerinin baarlmas iin esas olan kaynaklarn tanmlanm ve mevcut olmasn salar. Bunlar iletim iin kaynaklar, kalite ynetim sisteminin iyiletirilmesini ve mteriler ile dier ilgili taraflarn tatminini kapsar. Kaynaklar; alanlar, altyap, alma ortam, bilgi, tedarikiler ve ortaklar, doal kaynaklar ve mali kaynaklar olabilir.

Kuruluun performansn iyiletirmek iin aadaki verilenler gibi kaynaklara nem verilir : imknlar ve snrlamalarla ilikili kaynaklarn etkin, verimli ve zamannda salanmas, iyiletirilmi gerekletirme ve destek imknlar gibi dokunulabilir kaynaklar, fikir haklar gibi dokunulamayan kaynaklar, geliimci srekli iyiletirmeyi tevik iin kaynaklar ve mekanizmalar, proje ve matris ynetimi ihtiyalar dahil kurulu yaplar, bilgi ynetimi ve teknoloji, eitim, retim ve renme odakl rekabetin arttrlmas, liderlik becerilerinin gelitirilmesi ve kuruluun gelecekteki yneticileri iin profiller, doal kaynaklarn kullanm ve kaynaklarn evreye etkisi ve gelecekteki kaynak ihtiyalar iin plnlama.
ISO 9001:2000 - Kalite ynetimi sistemleri - artlar 6 - KAYNAK YNETM 6.1 - KAYNAKLARIN SALANMASI
Kurulu; a) Kalite ynetim sistemini uygulamak, srdrmek ve etkinliini srekli iyiletirmek, b) Mteri isteklerinin yerine getirilmesi yolu ile mteri memnuniyetini artrmak iin, gerekli olan kaynaklar belirlemeli ve salamaldr.
15
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
6.2 - ALIANLAR
6.2.1 - ALIANLARIN KATILIMI
Ynetim, alanlarn katlm ve destei ile, kalite ynetim sistemi dahil kuruluun hem etkinliini hem de verimini iyiletirir. Performans iyiletirme hedeflerinin baarlmas iin bir ama olarak, kurulu, kendi alanlarnn katlmn ve geliimini aada verilenleri yaparak tevik eder : sregelen eitim ve kariyer plnlamasnn salanmas, sorumluluklarn ve yetkilerin tarif edilmesi, bireysel ve takm hedeflerinin oluturulmas, proses performansnn ynetimi ve sonularn deerlendirilmesi, hedef oluturmada ve karar vermede katlmn kolaylatrlmas, tannma ve dllendirme, bilginin ak ve iki ynl iletiimini kolaylatrma, kurulu alanlarnn ihtiyalarnn srekli gzden geirilmesi, gelimeyi tevik eden ortamn yaratlmas, etkin takm almasn salama, tavsiyelerin ve grlerin duyurulmas, kuruluta alanlarn tatmini llerinin kullanlmas ve alanlarn kurulua katlma ve ayrlma nedenlerinin aratrlmas yoluyla.
ISO 9001:2000 - Kalite ynetimi sistemleri - artlar 6.2 - NSAN KAYNAKLARI

6.2.1 - GENEL
rn kalitesini etkileyebilecek ii yapan personel, uygun eitim, renim, beceri ve deneyim ynnden yeterli olmaldr.
6.2.2 - YETERLLK, FARKINDA OLMA (BLN) VE ETM

6.2.2.1 - YETERLLK Ynetim, kuruluun etkin ve verimli altrlmas iin gerekli yeterliliin olmasn salar. Ynetim, kuruluta zaten var olan yeterlilie nazaran hem mevcut hem de beklenen yeterliliin analizini dikkate alr. Yeterlilik iin gereken hususlar aadaki gibi kaynaklar ierir : stratejik, altrma plnlar ve hedefleri ile ilgili gelecekteki talepler, ngrl ynetim ve igc baars iin ihtiyalar, kuruluun proseslerinde, aralarda ve donanmlarda deiiklikler, tarif edilmi faaliyetleri gerekletirmek iin bireyin yeterliliinin deerlendirilmesi, ve kuruluu ve ilgili taraflar etkileyen yasa ve mevzuatla ilgili artlar ve standardlar. 6.2.2.2 - FARKINDA OLMA (BLN) VE ETM retim ve eitim ihtiyalar iin plnlama, kuruluun proseslerinin doasndan kaynaklanan deiiklii, alanlarn geliim aamalarn ve kuruluun kltrn dikkate alr. Hedef, alanlara tecrbe ile birlikte bilgi ve beceri salamak, rekabet edebililirliklerini iyiletirmektir. retim ve eitim, artlarn ve mteri ile dier ilgili taraflarn ihtiyalarnn ve beklentilerinin karlanmasnn nemini vurgular. Ayrca, artlar karlamada baarszln, kurulua ve kuruluta alanlara getirecei sonulardan bilgi sahibi olunmasn da ierir. Kuruluun hedeflerinin baarlmas ve alanlarn geliimi desteklemek iin, retim ve eitim iin plnlamada aadaki hususlar dikkate alnr : alanlarn deneyimi,
16
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
sylenmeden anlalan ve ak olan bilgi, liderlik ve ynetim becerileri, plnlama ve iyiletirme aralar, takm kurma, problem zme, iletiim becerileri, kltr ve sosyal davran, pazar bilgisi mterilerin ve dier ilgili taraflarn ihtiyalar ve beklentileri, yaratclk ve gelime.
alanlarn katlmn kolaylatrmak iin retim ve eitim aada verilenleri de ierir : kuruluun gelecei iin vizyon, kuruluun politikalar ve hedefleri, kurulu deiimi ve gelime, iyiletirme proseslerinin balatlmas ve uygulanmas, yaratclktan ve gelimeden gelen yararlar, toplum zerinde kuruluun etkisi, yeni kiiler iin giri programlar, ve henz eitimden gemi alanlar iin periyodik yenileme programlar. Eitim plnlar aadakileri ierir : hedefler, programlar ve metotlar, gereken kaynaklar, gerekli i destein tanmlanmas, alanlarn artrlm rekabetilii eklinde deerlendirme, ve etkinliin llmesi ve kurulu zerindeki etkisi. Salanan retim ve eitim, gelecekteki eitim plnlarnn gelitirilmesinde bir ara olarak, kuruluun etkinlii ve verimi zerinde beklentiler ve etki eklinde deerlendirilir.
ISO 9001:2000 - Kalite ynetimi sistemleri - artlar

6.2.2 - YETERLLK, FARKINDA OLMA (BLN) VE ETM
Kurulu; rn kalitesini etkileyen faaliyetleri yrten personelin sahip olmas gereken yeterlilii tayin etmeli, a) Eitimi salamal veya bu gibi ihtiyalar karlamak iin dier tedbirleri almal, b) Alnan tedbirlerin etkinliini deerlendirmeli, c) Personeli yapt faaliyetlerin neminin ve uygunluunun farknda olmasn salamal ve kalite hedeflerinin baarlmas iin personelin nasl katkda bulunacaklarn belirlemeli, d) Eitim, retim, beceri ve deneyim ( Madde 4.2.4) konusunda uygun kaytlar muhafaza etmelidir,
6.3 - ALT YAPI

Ynetim, ilgili taraflarn ihtiyalar ve beklentilerini gznnde tutarken, rnlerin gerekletirilmesi iin gerekli olan alt yapy tarif eder. Alt yap, fabrika (tesis), alma alan, aralar ve donanm, destek hizmetleri, bilgi ve iletiim teknolojisi ve tama imknlar gibi kaynaklar kapsar. Etkin ve verimli rn gerekletirmesini baarmak bakmndan gerekli olan altyapy tarif etmek iin proses aadaki hususlar kapsar : a) hedefler, fonksiyon, performans, bulunabilirlik, maliyet, emniyet, gvenlik ve yenileme cinsinden tarif edilen bir alt yapnn salanmas; b) alt yapnn kuruluun ihtiyalarn karlamay srdrmesini salamak iin bakm metotlarnn gelitirilmesi ve uygulanmas; bu metotlar, bakmn tipini ve skl ile her bir alt yap elemannn altrlmasnn kritiklie ve kullanma dayanan dorulamasn gznnde tutar; c) ilgili taraflarn ihtiyalar ve beklentilerine gre alt yapnn deerlendirilmesi; d) koruma, kirlenme, atk ve evrim gibi altyap ile ilgili evresel konularn dikkate alnmas.
17
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
Kontrol edilemeyen doal olaylar alt yapy etkileyebilir. Alt yap iin pln, birlikte gelen risklerin tanmlanmas ve azaltlmasn dikkate alr ve ilgili taraflarn yatrmn korumak iin stratejileri ierir.

6.3 - ALT YAPI
Kurulu, rnn artlara uygunluunu salamak iin gerekli olan altyapy tayin etmeli, salamal ve srdrmelidir. Alt yap, uygulanabildiinde aadakileri kapsar: a) Binalar, alma alanlar ve bununla ilgili tesisler; b) Proses tehizat, (yazlm ve donanm ), c) Destek hizmetleri ( tama veya iletiim gibi ).
6.4 - ALIMA ORTAMI

Ynetim, kuruluun performansn artrmak iin, alma ortamnn motivasyon, tatmin ve alanlarn performans zerinde pozitif bir etkiye sahip olmasn salar. nsan ve fiziksel faktrlerin bir bileimi olarak uygun bir alma ortamnn yaratlmas aadaki hususlarn dikkate alnmasn ierir: kuruluta alanlarn potansiyelini geree dntrmek iin daha fazla katlm frsatlar ve yaratc alma metotlar, koruyucu donanm kullanm dahil emniyet kurallar ve klavuz, ergonomi, iyeri yerleimi, sosyal etkileim, kuruluta alanlar iin imknlar, s, rutubet, k, hava akm, ve hijyen, temizlik, ses, titreim ve kirlenme.
ISO 9001:2000 - Kalite ynetimi sistemleri - artlar 6.4 - ALIMA ORTAMI

Kurulu, rnn artlara uygunluunu salamak iin gerekli olan alma ortamn belirlemeli ve ynetmelidir.
6.5 - BLG
Ynetim, kuruluun bilgilerinin srekli gelitirilmesini ve bilginin dnm iin veriler temel kaynak olarak ileme tbi tutar. Bu gereki karar vermek iin esastr ve gelimeyi salayabilir. Kurulu; bilgi ihtiyalarn tanmlamal, bilgilerin i ve d kaynaklarn tanmlamal ve bunlara erimeli, bilgileri kurulu iin kullanm bilgisi haline dntrmeli, kuruluun stratejilerini, hedeflerini oluturmak ve karlamak iin veri, enformasyon ve bilgiyi kullanmal, uygun gvenlii ve gizlilii salamal, ve bilgi ynetimini iyiletirmek iin, bilginin kullanlmasndan elde edilen faydalar deerlendirmeli dir.
6.6 - TEDARKLER VE ORTAKLIKLAR

Ynetim, deer yaratan proseslerin etkinliinin ve veriminin karlkl olarak iyiletirilmesi amacyla iletiimi gelitirmek ve kolaylatrmak iin, tedarikilerle ve ortaklarla ilikiler kurar. Tedarikiler ve ortaklar ile birlikte almann deerini artrmak iin kurulu bakmndan aadakiler gibi eitli imknlar mevcuttur : tedarikilerin ve ortaklarn saysn en uygun hale getirme,
18
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
sorunlara sratli zmlerin oluturulmas iin her iki kurulu iinde en uygun dzeyde iki ynl iletiim kurmak ve maliyeti yksek gecikme ve tartmalar nleme, tedarikinin proseslerinin yeterliliinin geerli klnmasnda tedarikiler ile birlikte alma, yersiz dorulamalar ortadan kaldrmak amacyla uygun olan rnlerin teslimi iin tedarikilerin yeteneinin izlenmesi, srekli iyiletirme programlarn yrtmek ve tedarikileri tevik etme ve ortak iyiletirme giriimlerine katlma, kuruluun tasarm ve gelitirme faaliyetlerine tedariki katlm ile bilgi paylamn salama ve uygun rnlerin gerekletirilmesi ve tesliminde iyiletirmeyi salama, ortak strateji gelitirmede ve satn alma ihtiyalarnn belirlenmesinde ortaklarn katlmn salama, ve abalarn ve baarlarn tedarikiler ve ortaklar tarafndan deerlendirilmesi, tannmas ve dllendirilmesi.
6.7 - DOAL KAYNAKLAR

Kuruluun performansn etkileyebilecek doal kaynaklarn bulunabilirliine nem verilir. Bu gibi kaynaklarn sklkla, kuruluun dorudan kontrol altnda olmad durumlarda, bunlar sonular zerinde olumlu ya da olumsuz etkilere sahip olabilirler. Kurulu, performans zerinde olumsuz etkileri nlemek veya en aza indirmek iin, bu kaynaklarn bulunabilirliini ve ikame edilebilirliklerini salamak amacyla plnlara veya cil hl plnlarna sahiptir.
6.8 - MAL KAYNAKLAR

Kaynak ynetimi, mali kaynaklara olan ihtiyalarn belirlenmesine ait faaliyetleri ierir. Ayn zamanda kaynak ynetimine ait bu faaliyetler mali kaynaklarn tedarik edilebilecei yerleri ierir. Mali kaynaklarn kontrol, gerek kullanm ile plnlarn karlatrmasn kapsamaldr ve bunun iin gerekli tedbirler alnmaldr. Ynetim, kalite ynetim sistemini srdrme ve yrtmede, kurulu hedeflerinin gerekletirilmesinde gerekli olan mali kaynaklarn kontrol ve bulunabilirliinin salanmasnda planlama yapar. Ayrca, kurulu, kuruluun performansnn iyiletirilmesini desteklemek ve tevik etmek iin gelimeye dnk finansal metotlarn gelitirilmesine nem verir. Kalite ynetim sisteminin etkin ve verimli olarak iyiletirilmesi, kuruluun olumlu mali sonular almasn etkileyebilir, mesela a) dahili olarak, proses ve rn baarszlklar veya malzeme ve zamanda israf azaltarak veya, b) harici olarak, rn baarszlklar, garanti ve teminat altndaki tazminat maliyetleri, kaybedilen mteriler ve pazarlarn maliyetlerinin drlmesiyle. Bu gibi hususlarn rapor edilmesi, etkin ve verimli olmayan faaliyetlerin tayini ve uygun iyiletirme faaliyetlerinin balatlmas iin bir ara salayabilir. Kalite ynetim sisteminin performans ve rn uygunluu ile ilgili faaliyetlerin mali olarak rapor edilmesi ynetimin gzden geirmelerinde kullanlr.
7 - RN GEREKLETRME
7.1 - GENEL KILAVUZ
7.1.1 - GR
st ynetim, kuruluun ilgili taraflarn tatmini yeteneine sahip olmas iin gerekletirme ve destek proseslerinin ve ilgili proses ann etkin ve verimli almasn salar. Gerekletirme prosesi kurulua katma deer getiren rnlerle sonulanrken, destek prosesleri de kurulu iin gereklidir ve dolayl olarak katma deer salar. Her proses, ilgili faaliyetlerin bir serisidir veya hem girdisi hem de kts olan bir faaliyettir. Ynetim, gerekli proses ktlarn tarif eder; etkin ve verimli baar iin gerekli girdileri ve faaliyetleri tanmlar. Proseslerin etkileimi, proses alarnda sonuland iin karmak olabilir. Kuruluun etkin ve verimli altrlmasn salamak iin, ynetim, bir prosesin ktsnn bir veya daha fazla baka prosesin girdisi olabileceini dikkate alr.
19
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI

Prosesin bir faaliyetler serisi olarak temsil edilebileceinin anlalmas, ynetime, proses girdilerinin tarif edilmesinde yardmc olur. Girdiler tarif edildiinde, arzulanan ktlarn elde edilmesi iin proses bakmndan gerekli faaliyetler, hareketler ve kaynaklar tayin edilebilir. Proseslerin ve ktlarn dorulanmasndan ve geerli klnmasndan gelen sonular, performansn srekli iyiletirilmesi ve kuruluta mkemmelliin ykseltilmesini baarmak iin bir prosese girdi olarak ta dikkate alnr. Kuruluun proseslerinin srekli iyiletirilmesi, kalite ynetim sisteminin etkinliini ve verimi ile kuruluun performansn iyiletirir. Ek B proseslerin etkinliinin ve verimliliinin tanmlanmasna yardm etmek iin kullanlabilecek olan bir srekli iyiletirme iin proses ini aklar. Prosesler, etkin ve verimli iletimi desteklemek amacyla gereken kapsam iin dokmante edilir.Proseslerle ilgili dokmantasyon aadakileri destekler : proseslerin belirli zelliklerinin tanmlanmas ve duyurulmas, proseslerin altrlmasnda eitim, takmlar ve alma gruplar iinde bilgi ve deneyimin paylalmas, proseslerin llmesi ve tetkiki, ve proseslerin analizi, gzden geirilmesi ve iyiletirilmesi. Proseste alanlarn rol aadaki verilen hususlar iin deerlendirilir; alanlarn salk ve gvenliini salamak, gereken becerilerin var olmasn salamak, proseslerin koordinasyonunu desteklemek, proses analizinde alanlardan girdi salamak ve alanlardan gelen yenilikleri tevik etmek. Kuruluun performansnn srekli iyiletirilmesi iin idaresi, faydal sonularn elde edilmesine ara olarak proseslerin etkinliinin ve verimliliinin iyiletirilmesi zerinde odaklanr. Artrlm faydalar, iyiletirilmi mteri tatmini, kaynaklarn iyiletirilmi kullanm, atklarn azaltlmas, proseslerin daha fazla etkinlii ve verimlilii ile elde edilen llebilir sonulara rnektir.
7.1.3 - PROSESLERN YNETM

7.1.3.1 - GENEL Ynetim, mterilerin ve dier ilgili taraflarn artlarnn karlanmas ve rnlerin gerekletirilmesinde gereken prosesleri tanmlar. rn gerekletirmesini salamak iin, arzulanan ktlar, proses basamaklar, aklar, kontrol tedbirleri, eitim ihtiyalar, donanm, metotlar, bilgi, malzemeler ve dier kaynaklar kadar ilgili destek prosesleri de dikkate alnr. Prosesleri ynetmek iin, bir altrma pln aadakiler dahil olmak zere tarif edilir : girdi ve kt artlar (mesela, standardlar, artnameler ve kaynaklar) proseslerdeki faaliyetler, proseslerin ve rnlerin dorulanmas ve geerli klnmas, bamllk dahil prosesin analizi, riskin tanmlanmas, deerlendirilmesi ve azaltlmas, dzeltici ve nleyici faaliyetler, proses iyiletirme iin frsatlar ve faaliyetler, ve proseslerde ve rnlerde deiikliklerin kontrol. Destek proseslerinin rnekleri aadakileri ierir : bilgi ynetimi, alanlarn eitimi, parasal faaliyetler, alt yap ve servis bakm, endstriyel gvenlik/koruyucu donanm uygulamas ve pazarlama.
20
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
7.1.3.2 - PROSES GRDLER, IKTILARI VE YENDEN GZDEN GERME

Proses yaklam, ktlarn dorulanmas ve geerli klnmas iin kullanlacak artlarn formle edilmesine temel oluturmak amacyla, proses girdilerinin tarif edilmesini ve kaydedilmesini salar. Girdiler, kuruluun iinden veya dndan olabilir. Belirsiz veya elien girdi artlarnn zm, etkilenen i ve d taraflar ile istiare yolu ile olabilir. Faaliyetlerden elde edilen ve henz tam olarak deerlendirilmemi olan girdi, ilave gzden geirme, dorulama ve geerli klma srelerinde deerlendirmeye tabi tutulur. Kurulu, proseslerindeki faaliyetleri kontrol etmek ve izlemek amacyla etkin ve verimli bir pln gelitirmek iin rnlerin ve proseslerin anlaml veya kritik zelliklerini tanmlar. Dikkate alnacak girdi hususlarna rnekler aadakileri ierir : alanlarn yeterlilii, dokmantasyon, donanm kapasitesi ve izleme, ve salk, gvenlik ve alma ortam. Kabul kriterleri dahil proses girdi artlarna gre dorulanm olan proses ktlar, mterilerin ve dier ilgili taraflarn ihtiyalarn ve beklentilerini dikkate alr. Dorulama amalar bakmndan, ktlar, girdi artlar ve kabul kriterlerine gre kayt edilir ve deerlendirilir. Bu deerlendirme, gerekli dzeltici faaliyetleri, nleyici faaliyetleri veya prosesin etkinlii ve verimindeki potansiyel iyiletirmeleri tanmlar. rnn dorulanmas, deikenlii tanmlamak iin proses iinde icra yaplabilir. Kuruluun ynetimi, prosesin, altrma pln ile tutarl olmasn salamak iin, proses performansn periyodik olarak gzden geirir. Bu gzden geirme iin balklara rnekler aadakileri ierir : prosesin gvenilirlii ve tekrar edilebilirlii, potansiyel uygunsuzluklarn tanmlanmas ve nlenmesi, tasarmn gelitirme girdilerinin ve ktlarn yeterlilii, girdilerin ve ktlarn plnlanan hedefler ile tutarll, iyiletirmeler iin potansiyel, ve zmlenmemi konular.
ISO 9001:200 - Kalite ynetimi sistemleri - artlar 7 - RN GEREKLETRME 7.1 - RN GEREKLETRMENN PLNLANMASI
Kurulu, rnn gerekletirilmesi iin gerekli prosesleri plnlamal ve gelitirmelidir. rn gerekletirme plnlamas, kalite ynetim sisteminin dier proseslerinin artlar ile tutarl olmaldr ( Madde 4.1 ). rn gerekletirme plnlamasnda, kurulu uygun olduunda aadakileri belirlemelidir; a) rn iin kalite hedefleri ve artlar, b) Proseslerin, dokmanlarn oluturulmas ve rne zg kaynaklarn salanmas, c) rne zg gerekli dorulama, geerli klma, izleme, muayene ve deney faaliyetleri ve rn kabul iin kriterleri, d) Gerekletirme proseslerinin ve bunun sonucu meydana gelen rnn artlar karladna dair kantlar salamak iin gereken kaytlar (Madde 4.2.4). Bu plnlamann kts, kuruluun alma metoduna uygun bir formda olmaldr. Not 1 - Kalite ynetim sisteminin proseslerini ( rn gerekletirme proseslerini ieren) ve belirli bir rne, projeye veya szlemeye uygulanan kaynaklar belirten bir dokman kalite pln olarak adlandrlabilir. Not 2 - Kurulu, Madde 7.3te verilen artlar, rn gerekletirme proseslerinin gelitirilmesine de uygulayabilir.
21
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
7.1.3.3 - RN VE PROSESN GEERL KILINMASI VE DEKLKLER

Ynetim, rnlerin geerli klnmas ile mterilerin ve dier ilgili taraflarn ihtiyalarnn ve beklentilerinin karlandnn gsterilmesini salar. Geerli klma faaliyetleri, mteriler ve dier ilgili taraflarla ilgili gzden geirmeler kadar modelleme, simlasyon ve denemeleri de kapsar. Dikkate alnacak hususlar aadakileri ierir : kalite politikas ve hedefleri, donanmn kapasitesi veya nitelii, rn iin altrma artlar, rnn kullanm veya uygulamas, rnn mr evrimi, rnn evresel etkisi, ve malzemeler ve enerji dahil doal kaynaklarn kullanmnn etkisi. Prosesin geerli klnmas, prosesi etkileyen deiikliklere zamannda tepkiyi salamak amacyla uygun aralklarla icra edilir. Aadaki durumlarda, proseslerin geerli klnmas iin ayr bir dikkat gsterilir : yksek deerler ve kritik rnlerin gvenlii iin, rndeki yetersizlik yalnzca kullanmda iken grlecei durumlarda, tekrar edilmeyen hallerde, ve rnn dorulanmasnn mmkn olmad durumlarda. Kurulu, rn veya proses deiikliklerinin kurulua yarar getirmesini, ilgili taraflarn ihtiyalarn ve beklentilerini karlamasn salamak amacyla, deiikliklerin etkin ve verimli kontrol iin bir proses uygular. Deiiklikler, dier prosesler ile mterilerin ve dier ilgili taraflarn ihtiyalar ve beklentileri zerindeki etkiyi anlamak amacyla, tanmlanr, kayt edilir, deerlendirilir, gzden geirilir ve kontrol edilir. rn karakteristiklerini etkileyen prosesteki deiiklikler, rnn uygunluunu srdrmek ve dzeltici faaliyet veya kuruluun performans iyiletirmesi iin bilgi salamak amacyla kaydedilir ve duyurulur. Deiiklii balatan yetkili, kontroln srdrlmesi iin tanmlanmaldr. rn eklindeki ktlar, deiikliin arzulanan etkiye sahip olmasn salamak amacyla, ilgili her deiiklikten sonra geerli klnr. Simlasyon tekniklerinin kullanm, proseslerdeki baarszlklar veya hatalar nlemek iin plnlama amacyla da dikkate alnabilir. Risk deerlendirmesi, proseslerdeki olas baarszlklarn veya hatalarn etkisini ve olasln deerlendirmek amacyla yaplr. Sonular, tanmlanm risklerin azaltlmas iin nleyici faaliyetleri tarif etmek ve uygulamak amacyla kullanlr. Risk deerlendirmesi iin aralara rnekler aadakileri ierir : hata modlar ve etki analizleri (FMEA), hata aac analizleri, iliki diyagramlar, simlasyon teknikleri, ve gvenilirlik tahmini.
7.2 - LGL TARAFLAR LE LGL PROSESLER

Ynetim, kuruluun mterileri ve dier ilgili taraflar ile etkin ve verimli bir ekilde iletiim iin karlkl kabul edilebilir proseslerin, tarif edilmi olmasn salar. Kurulu, ilgili taraflarn ihtiyalarnn ve beklentilerinin yeteri kadar anlalmasn salamak ve kurulu iin artlarn anlalmas iin prosesler uygular ve srdrr. Bu prosesler, ilgili bilgilerin tanmlanmasn ve gzden geirilmesini kapsar ve aktif olarak mteriler ve dier ilgili taraflar ile ilgilenir. lgili proses bilgisine rnekler aadakileri kapsar : mterinin ve dier ilgili taraflarn artlar, sektr ve nihai - kullanc verileri dahil pazar aratrmas, szleme artlar, rakip analizleri,
22
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
kyaslama ve yasa veya mevzuat ile ilgili artlar sebebiyle prosesler.
Kurulu uyum iin kendi faaliyetini balatmadan nce, mterinin veya dier ilgili tarafn proses artlarn tam olarak anlam olmaldr. Bu anlama ve etkisi, katlanlar iin karlkl olarak kabul edilebilir olur.
ISO 9001:2000 - Kalite ynetimi sistemleri - artlar 7.2 - MTER LE LKL PROSESLER
7.2.1 - RNE BALI ARTLARIN BELRLENMES
Kurulu; Teslim ve teslim sonras faaliyetler iin artlar da dahil olmak zere mteri tarafndan belirtilmi olan artlar, a) Mteri tarafndan beyan edilmeyen ancak belirtilen veya bilinen ve amalanan kullanm iin gerekli olan artlar, b) rnle ilgili yasal ve mevzuat artlarn, c) Kurulu tarafndan belirlenen ilve artlar, belirlemelidir.
7.2.2 - RNE BALI ARTLARIN GZDEN GERLMES

Kurulu, rne bal artlar gzden geirmelidir. Bu gzden geirme, kuruluun mteriye rn salamay taahht etmesinden nce (mesel ; tekliflerin verilmesi, szlemelerin veya siparilerin kabul, szleme veya sipariteki deiikliklerin kabul srasnda ) yaplmal ve, a) rn artlarnn tarif edilmi olmasn , b) nceden ifade edilenlerden farkl olan szleme veya sipari artlarnn zmlenmesini , c) Kuruluun tarif edilmi artlar karlama yeterliliine sahip olmasn salamaldr. Gzden geirme sonularnn kaytlar ve gzden geirmeden kaynaklanan (Madde 4.2.4). faaliyetler srdrlmelidir
Mterinin artlarn dokmante edilmi beyann salamad durumlarda, mteri artlar, kabulden nce kurulu tarafndan teyit edilmelidir. rn artlar deitiinde, kurulu, ilgili dokmanlarn tadil edilmi ve ilgili personelin bu deiiklikten haberdar edilmi olmasn salamaldr. Not - Baz durumlarda, mesela internet ortamnda sat ta olduu gibi, resm bir gzden geirme, her sipari iin pratik deildir. Onun yerine gzden geirme, rn ile ilgili bilgileri ( kataloglar veya reklam malzemeleri gibi) kapsayabilir.
7.2.3 - MTER LE LETM

Kurulu, aadakilerle ilgili olarak mterileri ile iletiim iin etkin dzenlemeleri belirlemeli ve uygulamaldr: a) rn bilgisi, b) Tadiller de dahil olmak zere, bavurular, szlemeler veya sipari alm, c) Mteri ikayetleri de dahil olmak zere mteri geri beslemesi .
7.3 - TASARIM VE GELTRME
23
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
7.3.1 - GENEL KILAVUZ

st ynetim, kuruluun, mterilerinin ve dier ilgili taraflarn ihtiyalarna ve beklentilerine etkin ve verimli olarak cevap vermesi iin gerekli tasarm ve gelitirme proseslerinin uygulanmasn ve srdrlmesini salar. rnler veya prosesler tasarmlanr ve gelitirilirken, ynetim, sadece temel performans ve fonksiyonu zerinde deil mteriler ve dier ilgili taraflarca beklenen rn ve proses performansn karlamak iin katkda bulunan btn faktrler zerinde de yeterli olunmasn salar. Mesela, kurulu mr evrimi, gvenlik ve salk, test edilebilirlik, kullanlabilirlik, kullanc dostluu, bamllk, sreklilik, ergonomi, evre, rnn atlmas ve tanmlanm riskleri dikkate alr. Ynetim, ayrca rnlerin kullanclar ve kuruluun prosesleri iin potansiyel riski tanmlamak ve azaltmak amacyla tedbirlerin alnmasn salamakta sorumluluk sahibidir. Risk deerlendirmesi, rnlerde veya proseslerde muhtemel baarszlk veya hatalarn grlme olasl ve bunlarn etkisini deerlendirmek amacyla yaplr. Deerlendirmenin sonular, tanmlanm riskleri azaltmak amacyla nleyici faaliyetleri tarif etmek ve gelitirmek iin kullanlr. Tasarm ve gelitirmenin risk deerlendirmesi iin aralara rnekler aadakileri ierir : tasarm hata modlar ve etki analizleri, hata aac analizi, gvenilirlik tahmini, iliki diyagramlar, sralama teknikleri, ve simlasyon teknikleri.
ISO 9001:2000 - Kalite ynetimi sistemleri - artlar 7.3 - Tasarm ve gelitirme

7.3.1 - TASARIM VE GELTRME PLNLAMASI
Kurulu, rnn tasarmn ve gelitirilmesini plnlamal ve kontrol etmelidir. Tasarm ve gelitirme plnlamas aamasnda, kurulu aadakileri tayin etmelidir. a) Tasarm ve gelitirme aamalarn, b) Her tasarm ve gelitirme aamasna uygun olan gzden geirme, dorulama ve geerli klmay, c) Tasarm ve gelitirme iin sorumluluklar ve yetkileri. Kurulu, etkin iletiimi ve sorumluluklarn aka belirlenmesini salamak iin tasarm ve gelitirmenin iinde yer alan farkl gruplar arasndaki arayzleri ynetmelidir. Plnlama kts, uygun olduunda, tasarm ve gelitirme ilerledike gncelletirilmelidir.
7.3.2 - TASARIM VE GELTRME GRDS VE IKTISI

Ynetim, mterilerin ve dier ilgili taraflarn ihtiyalarn ve beklentilerini tatmin etmek amacyla rnlerin tasarmn ve gelitirmesini etkileyen, etkin ve verimli proses performansna imkan veren proses girdilerini tanmlar. Kuruluun i ihtiya ve beklentiler ile birlikte gelen bu d ihtiya ve beklentiler, tasarm ve gelitirme prosesleri iin girdi artlarna evrilmesi iin uygun olmaldr. rnekler aadakiler gibidir : a) aada verilenler gibi d girdiler : mteri veya pazar yeri ihiyalar ve beklentileri, dier ilgili taraflarn ihtiyalar ve beklentileri, tedarikinin katklar, salam tasarm ve gelitirmeyi baarmak iin kullanc girdisi, ilgili yasa ve mevzuat artlarnda deiiklikler,
24
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
uluslararas veya ulusal standardlar ve uygulamadaki endstri kodlar,
b) aada verilenler gibi i girdiler : politikalar ve hedefler, prosesin ktlarn alanlar dahil kurulutaki insanlarn ihtiyalar ve beklentileri, teknolojik gelitirmeler, tasarm ve gelitirmeyi yapan insanlar iin yeterlilik artlar, gemi tecrbelerden gelen bilgi geri beslemesi, mevcut prosesler ve rnler zerinde kaytlar ve veriler ve dier proseslerden gelen ktlar. c) Emniyet, dzgn fonksiyonlandrma ve bakmda ok nemli olan prosesler veya rnlerin bu karakteristiklerini tanmlayan aadaki gibi girdiler : altrma, tesis etme ve uygulama, depolama, tama ve teslimat, fiziksel parametreler ve evre ve rnlerin elden karlmas iin artlar.
Son kullanclarn ihtiyalar ve beklentilerinin takdirine dayanan ayn zamanda dorudan mterininkilere de dayanan rnle ilgili girdiler nemli olabilirler. Bu gibi girdiler, rnn etkin ve verimli olarak dorulanmasna ve geerli klnmasna izin veren bir yntemle formle edilir. kt, plnlanan artlar bakmndan dorulama ve geerli klmay salamak iin bilgiyi ierir. Tasarm ve gelitirme ktlarna rnekler aada verilenleri ierir : proses girdilerinin proses ktlar ile mukayesesini gsteren veriler, kabul kriterleri dahil rn zellikleri, proses zellikleri, malzeme zellikleri, deney zellikleri, eitim artlar, kullanc ve mteri bigileri, satn alma artlar ve niteleme deneylerinin raporlar.
Tasarm ve gelitirme ktlar, ktlarn proses ve rn iin artlar etkin ve verimli olarak karladna delil salamak amacyla girdilere gre gzden geirilir.
25
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI

7.3.2 - TASARIM VE GELTRME GRDLER
rn artlar ile ilgili girdiler belirlenmeli ve kaytlar muhafaza edilmelidir (Madde 4.2.4). Bu girdiler aadakileri iermelidir: a) b) c) d) Fonksiyon ve performans artlar, Uygulanabilen yasal ve mevzuat artlar, Uygulanabildiinde nceki benzer tasarmlardan elde edilen bilgi, Tasarm ve gelitirme iin esas olan dier artlar.
Bu girdiler, yeterlilik bakmndan gzden geirilmelidir. artlar, tam , tek anlaml olmal ve birbiri ile elikili olmamaldr.
7.3.3 - TASARIM VE GELTRME IKTILARI

Tasarm ve gelitirme ktlar, tasarm ve gelitirme girdisine kar dorulamay salayabilecek bir formda temin edilmeli ve datmdan nce onaylanmaldr. Tasarm ve gelitirme ktlar; a) b) c) d) Tasarm ve gelitirme iin girdi artlarn karlamal, Satn alma, retim ve hizmet sunumu iin uygun bilgiyi salamal, rn kabul kriterlerini iermeli veya atf yapmal, Bir rnn gvenli ve uygun kullanm iin esas olan rn zelliklerini belirtmelidir.
7.3.3 - TASARIM VE GELTRMENN GZDEN GERLMES

st ynetim, tasarm ve gelitirme hedeflerinin baarldn belirlemek iin yaplan sistematik gzden geirmeleri ynetmek ve uygulamak zere uygun insanlarn atanm olmasn salar. Bu gzden geirmeler, tasarm ve gelitirme prosesinin tamamnda olduu gibi, seilmi noktalarda da yaplabilir. Bu gibi gzden geirmeler iin balklara rnekler aadakileri ierir : tasarm ve gelitirme konularn gerekletirmek iin girdinin yeterlilii, planlanan tasarm ve gelitirme prosesinin ilerlemesi, dorulama ve geerli klma hedeflerine ulalmas, rn kullanmndaki potansiyel zararlarn veya hata modlarnn deerlendirilmesi, rn performans hakknda mr evrimi verileri, tasarm ve gelitirme prosesleri sresince, deiikliklerin kontrol ve bunlarn etkisi, problemlerin tanmlanmas ve zlmesi, tasarm ve gelitirme prosesi iyiletirmesi iin frsatlar, ve rnn evre zerinde potansiyel etkisi.
Kurulu, uygun olan aamalarda, mterilerin ve kuruluta proses ktsn alan insanlarn ihtiyalarn ve beklentilerini tatmin etmek amacyla, tasarm ve gelitirme ktlar kadar proseslerin de gzden geirmesini yapar. Dier ilgili taraflarn ihtiyalar ve beklentileri de dikkate alnr. Tasarm ve gelitirme prosesinin kts iin dorulama faaliyetlerine rnekler aadakileri ierir : girdi artlarnn prosesin ktsyla mukayesesi, alternatif tasarm ve gelitirme hesaplar gibi karlatrma metotlar, benzer rnlere gre deerlendirme, zel girdi artlar ile uygunluu kontrol iin deney yapma, simlasyonlar veya denemeler, ve gemi proses deneyiminden alnan derslere gre deerlendirme (uygunsuzluklar ve yetersizlikler gibi).
Tasarm ve gelitirme proseslerinin ktsnn geerli klnmas; baarl kabul iin ve mteriler, tedarikiler, kurulutaki kiiler ve dier ilgili taraflarca kullanm bakmndan nemlidir.
26
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
Etkilenen taraflarca katlm, gerek kullanclara ara olarak aada verilenler ile ktnn deerlendirilmesine izin verir : kurma, tesis veya uygulama ncesi mhendislik tasarmlarnn geerli klnmas, tesisten veya kullanmdan nce yazlm ktlarnn geerli klnmas ve kapsaml bir giriten nce hizmetlerin geerli klnmas. Tasarm ve gelitirme ktlarnn ksm geerli klnmas, gelecekteki uygulamada gizlilii salamak amacyla gerekli olabilir. Tasarm ve gelitirme metotlar ve gzden geirilecek kararlar salamak iin, dorulama ve geerli klma faaliyetleri sresince, yeterli veri retilmelidir. Metotlarn gzden geirilmesi aadakileri ierir : proses ve rn iyiletirmesi, ktnn kullanll, prosesin ve gzden geirme kaytlarnn yeterlilili, hata arama faaliyetleri ve gelecekteki tasarm ve gelitirme prosesi ihtiyalar.

7.3.4 - TASARIM VE GELTRMENN GZDEN GERLMES
Uygun aamalarda ( Madde 7.3.1), tasarm ve gelitirmenin sistematik gzden geirilmesi, aada verilen amalar iin plnl dzenlemelere uygun olarak gerekletirilmelidir: a) artlarn karlanmasnda, tasarm ve gelitirme sonularnn yeterliliinin deerlendirilmesi, b) Herhangi bir problemin belirlenmesi ve gerekli dzeltici faaliyetlerin nerilmesi. Bu gzden geirme faaliyetine katlanlar, gzden geirilmekte olunan tasarm ve gelitirme aamalar ile ilgili fonksiyonlarn temsilcilerini de iermelidir. Gzden geirme sonularnn ve gerekli faaliyetlerin kaytlar muhafaza edilmelidir (Madde 4.2.4).
7.3.5 - TASARIM VE GELTRME DORULAMASI

Tasarm ve gelitirme ktlarnn tasarm ve gelitirme girdi artlarn karlamas iin plnl dzenlemelere (Madde 7.3.1) uygun olarak dorulama yaplmaldr. Dorulama ve gerekli faaliyetlerin sonularnn kaytlar muhafaza edilmelidir (Madde 4.2.4).
7.3.6 - TASARIM VE GELTRMENN GEERL KILINMASI (GEERLL)

Niha rnn belirlenmi veya amalanan kullanm veya uygulama artlarn karlayacak yeterlilikte olmasn salamak iin plnlanan dzenlemelere (Madde 7.3.1) gre tasarm ve gelitirme geerlilii yaplmaldr. Uygulanabildii yerlerde, geerli klma, rnn tesliminden veya uygulanmasndan nce tamamlanm olmaldr. Dorulama sonularnn kaytlar muhafaza edilmeli ve gerekli faaliyetler yrtlmelidir (Madde 4.2.4).
7.3.7 - TASARIM VE GELTRME DEKLKLERNN KONTROL

Tasarm ve gelitirme deiiklikleri tanmlanmal ve kaytlar muhafaza edilmelidir. Bu deiiklikler uygulamaya konulmadan nce gzden geirilmeli, dorulanmal ve uygun olduunda geerli klnmal ve onaylanmaldr. Tasarm ve gelitirme deiiklikleri, nceden teslim edilmi rn ve rn oluturan paralar zerindeki deiikliklerin etkisinin deerlendirilmesini de iermelidir . Deiikliklerin gzden geirilmesi ve gerekli faaliyetlerin sonular ile ilgili kaytlar muhafaza edilmelidir (Madde 4.2.4).
7.4 - SATIN ALMA

7.4.1 - SATIN ALMA PROSES
Kuruluun st ynetimi, satn alnan rnlerin, kuruluun olduu kadar dier ilgili taraflarnn da ihtiyalarn ve beklentilerini karlamas amacyla, satn alnan rnlerin deerlendirilmesi ve kontrol iin etkin ve verimli satn alma proseslerinin tarif edilmesini ve uygulanmasn salar.
27
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
Tedarikiler ile elektronik balantlarn kullanm, artlarn iletiimini en uygun hale getirmek amacyla dikkate alnr. Kuruluun etkin ve verimli performansn salamak iin, ynetim satn alma proseslerinin aadaki faaliyetleri iine almasn salar : ihtiyalarn ve satn alnan rn zelliklerinin zamannda, etkin ve doru tarif edilmesi; rn performans, fiyat ve teslimat dikkate alnarak, satn alnan rnn maliyetinin deerlendirilmesi; satn alnan rnlerin dorulanmas iin kuruluun ihtiyalar ve kriterler; tek olan tedarikinin prosesleri; hem tedariki hem de ortak dzenlemeleri iin, szleme idaresinin dikkate alnmas; satn alnan uygun olmayan rnler iin garanti kapsamnda deitirme; destek (lojistik) artlar; rn tanmlamas ve izlenebilirlik; rnn muhafazas; kaytlar dahil dokmantasyon; artlardan sapan satn alnan rnn kontrol; tedarikinin mahalline (tesislerine) ulam; rn teslimat, tesis veya uygulama gemii; tedariki geliimi; satn alnan rn ile birlikte gelen risklerin tanmlanmas ve azaltlmas. Tedarikinin prosesleri ve rn zellikleri iin artlar, mevcut tedariki bilgilerinden faydalanmak amacyla, tedarikiler ile birlikte gelitirilir. Kurulu, kuruluun satn alma prosesisin etkinliini ve verimliliini iyiletirmek amacyla, satn alma prosesinde kendi rnleri ile ilgili olarak tedarikileri ilikilendirilebilir. Bu durum kurulua envanterin mevcut olmasnda ve kendi kontrolnde olmasnda yardm da edebilir. Kurulu, kendisinin artlara uygunluunu gstermek amacyla, satn alnan rnn geerli klnmas, uygunsuzluklara verilen cevaplar ve bunlarn duyurulmas iin kaytlara olan ihtiyac tarif eder.
7.4.2 - TEDARK KONTROL PROSES

Kurulu, satn alma proseslerinin tmnn etkinliini ve verimini salamak amacyla, satn alnan malzemeler iin potansiyel kaynaklarn tanmlamak, mevcut tedarikileri ve ortaklar gelitirmek ve istenen rnleri salamaktaki yeteneklerini deerlendirmek iin etkin ve verimli prosesler oluturur. Tedariki kontrol prosesine girdiler iin rnekler aadakileri ierir : ilgili tecrbenin deerlendirilmesi, rakiplere gre tedarikilerin performans, satn alnan rnn kalitesi, fiyat, teslimat performans ve problemlere cevaplarn gzden geirilmesi, tedariki ynetim sistemlerinin tetkikleri ve istenen rnlerin etkin ve verimli olarak bir takvim dahilinde salamadaki potansiyel kapasitesinin deerlendirilmesi, tedariki referanslar ve mteri tatmini hakknda bulunabilir verilerin konrol, arzulanan tedarik ve birlikte alma periyodu sresince tedarikinin faaliyette olmasn salamak amacyla finansal deerlendirme, aratrmalar, alntlar ve teklifler iin tedariki cevab, tedariki hizmeti, tesis ve destek kabiliyeti ve artlar iin performans gemei, tedarikinin ilgili yasa ve mevzuat artlar ile uygunluk iinde olmas ve bunlar hakknda bilgi sahibi olmas, yerleimler ve kaynaklar dahil, tedarikinin lojistik yetenei, ve tedarikinin halk arasnda kabul gibi tedarikinin toplumdaki yeri ve rol.
Ynetim, tedarikinin hatas durumunda, kuruluun performansnn srdrlmesi ve ilgili taraflarn ihtiyalarnn tatmini iin gereken tedbirleri dikkate alr.
28
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
ISO 9001:2000 - Kalite ynetimi sistemleri - artlar 7.4 - SATIN ALMA

7.4.1 - SATIN ALMA PROSES
Kurulu, satn alnan rnn, belirtilen satn alma artlarna uygunluunu salamaldr. Tedarikiye ve satn alnan rne uygulanan kontroln tipi ve ierii, satn alnan rnn bir sonraki rn gerekletirilmesine olan etkisine veya niha rne baml olmaldr. Kurulu, tedarikilerini, kurulu artlarn karlayan rn salama yetenei temelinde deerlendirmeli ve semelidir. Seme, deerlendirme ve tekrar deerlendirme iin kriterler oluturulmaldr. Deerlendirme sonular ve bu deerlendirme sonucu olarak ortaya kan gerekli faaliyetlerin kaytlar muhafaza edilmelidir (Madde 4.2.4).
7.4.2 - SATIN ALMA BLGS

Satn alma bilgisi, satn alnacak rn aklamal ve uygun olduu yerlerde, aadakileri iermelidir: a) rn onay, prosedrler, proses ve donanmlar iin artlar, b) Personelin nitelii iin artlar, c) Kalite ynetim sistemi artlar. Kurulu, tedarikilere iletilmeden nce belirlenmi satn alma artlarnn yeterliliini salamaldr.
7.4.3 - SATIN ALINAN RNN DORULANMASI

Kurulu, satn alnan rnn belirtilmi satn alma artlarn karlamasn salamak iin muayene ve dier gerekli faaliyetleri oluturmal ve uygulamaldr. Kurulu veya onun mterisi, tedarikinin yerinde dorulama yapmak istediinde, kurulu satn alma bilgisinde, talep edilen dorulama dzenlemelerini ve rnn serbest braklma metodunu belirtmelidir.
7.5 - RETM VE HZMET ALITIRMALARI

7.5.1 - ALITIRMA VE GEREKLETRME
st ynetim, hem artlara uygunluu hem de ilgili taraflara yarar salamay baarmak iin gerekletirme proseslerinin tesine gider. Bu i, gerekletirme proseslerinin ve ilgili destek proseslerinin etkinliinin ve veriminin iyiletirmesi sresince baarlabilir. Bunlara rnekler aada verilmitir : atn azaltlmas, alanlarn eitimi, bilgilerin duyurulmas ve kayt edilmesi, tedariki yeteneinin gelitirilmesi, alt yapnn iyiletirilmesi, problemlerin nlenmesi, proses metotlar ve proses rn, ve gzleme metotlar
29
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
ISO 9001:2000 - Kalite ynetimi sistemleri - artlar 7.5 - RETM VE HZMETN SALANMASI (SUNULMASI)
7.5.1 - RETM VE HZMET SALAMANIN KONTROL
Kurulu, kontroll koullar altnda retim ve hizmet salamay plnlamal ve yrtmelidir. Kontroll koullar, uygulanabildiinde; a) rnn zelliklerini aklayan bilgilerin bulunabilirliini, b) Gerekli olduunda, alma talimatlarnn bulunabilirliini, c) Uygun donanmn kullanmn, d) zleme ve lme cihazlarnn bulunabilirliini ve kullanmn, e) zleme ve lmenin uygulanmasn, f) Serbest brakma, teslimat ve teslimat sonras faaliyetlerin uygulanmasn, Kapsamaldr.
7.5.2 - RETM VE HZMET SALANMASI N PROSESLERN GEERLL

Kurulu, elde edilen ktnn, bir sonraki izleme ve lme ile dorulanamad yerlerde, retim ve hizmet salama prosesini geerli klmaldr. Bu, sadece rn kullanma girdikten veya hizmet verildikten sonra kusurlarn grnr olduu durumlardaki her prosesi ierir, Geerli klma, bu proseslerin plnlanm sonularnn elde edilme yeteneini gstermelidir; Kurulu, uygulanabilir olduunda aadakiler de dahil olmak zere bu prosesler iin dzenlemeler yapmaldr: a) b) c) d) e) Bu proseslerin gzden geirilmesi ve onaylanmas iin tanmlanm kriterler, Donanmn ve personelin yeterliliinin onaylanmas, Belirli metotlarn ve prosedrlerin kullanlmas, Kaytlar iin artlar ( Madde 4.2.4), Yeniden geerli klma.
7.5.2 - TANIMLAMA VE ZLENEBLRLK

Kurulu, iyiletirme iin kullanlabilen verileri toplamak amacyla, artlarnda tesinde tanmlama ve izlenebilirlik iin bir proses oluturabilir. Tanmlama ve izlenebilirlie olan ihtiya aadakilerden kaynaklanabilir : bileen paralar dahil rnlerin durumu, proseslerin durumu ve kapasitesi, kyaslama performans verileri, pazarlama gibi, szleme artlar, rn geri arma kapasitesi gibi, ilgili yasa ve mevzuat artlar, amalanan kullanm ve uygulama, zararl malzemeler, ve tanmlanm risklerin azaltlmas.

7.5.3 - TANIMLAMA VE ZLENEBLRLK
Uygun durumlarda, kurulu, rn, rn gerekletirilmesi boyunca uygun yollarla tanmlamaldr. Kurulu, rn durumunu izleme ve lme artlarna gre tanmlamaldr. zlenebilirlik bir art olduunda, kurulu, rn tek olarak, kontrol ve kayt etmelidir (Madde 4.2.4). Not - Baz endstri sektrlerinde, konfigrasyon ynetimi, tanmlama ve izlenebilirliin srdrlebildii bir aratr.
30
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
7.5.3 - MTER MALI

Kurulu, maln deerini korumak amacyla, kendi kontrol altnda, mteriler ve dier ilgili taraflarca sahip olunan mal ve dier faydalar ile ilikili sorumluluklar tanmlar. Bu gibi mala rnekler aadadr : bir rne dahil edilmesi iin tedarik edilen ierikler ve bileenler, tamir, bakm veya derece ykseltme iin tedarik edilen rn, mteri tarafndan dorudan tedarik edilen ambaljlama malzemeleri, depolama gibi servis ilemleri ile tanan mteri malzemeleri, mteri adna salanan hizmetler, mteri malnn nc bir tarafa aktarlmas gibi, ve mterinin fikr mal (zellikler, izimler ve mal sahipliine ait bilgiler dahil).

7.5.4 - MTER MALI (VARLII)
Kendi kontrol altnda olduu srece veya kullanld srece, kurulu mteri malna dikkat gstermelidir. Kurulu, kullanm iin veya rn oluturmak zere birletirmek iin salanan mteri maln, tanmlamal, dorulamal, korumal ve gvenliini salamaldr. Herhangi bir mteri mal kaybolursa, zarar grrse veya kullanm iin uygun olmayan halde bulunursa, bu durum mteriye bildirilmeli ve kaytlar muhafaza edilmelidir (Madde 4.2.4). Not - Mteri mal, fikir haklarn da kapsar,
7.5.4 - RNN KORUNMASI

Ynetim, rnn i prosesten geirilmesi ve son teslimat srasnda zarar grmesini, bozulmasn veya kt kullanmn nleyen, tama ambaljlama, depolama, muhafaza ve rn teslimat iin prosesleri tarif eder ve uygular. Ynetim, satn alnan malzemenin korunmas iin etkin ve verimli prosesleri tarif etme ve uygulama konularna tedarikileri ve ortaklar dahil eder. Ynetim, rnn doasndan kaynaklanan her zel art iin ihtiyac dikkate alr. zel artlar, yazlm, elektronik ortam, zararl malzemeler, servis iin zel insanlar gerektiren rnler, tesis veya uygulama ve tek veya yerine konulamaz olan rnler veya malzemeler ile ilgilidir. Ynetim, rnn mr evrimi boyunca zarar grmesinin bozulmasnn ve kt kullanmlarn nlenmesini srdrmek iin gereken kaynaklar tanmlar. Kurulu, rnn mr evrimi sresince amalanan kullanmnn korunmas iin gereken kaynaklar ve metotlar hakknda ilgili olan taraflara bilgileri iletir.

7.5.5 - RNN KORUNMASI
Kurulu, i proses sresince ve amalanan teslimatn yerine ulamasna kadar rnn uygunluunu muhafaza etmelidir. Bu muhafaza, tanmlamay, tamay, ambalajlamay, depolamay ve korumay iermelidir. Muhafaza, rn tekil eden paralara da uygulanmaldr.
7.6 - ZLEME VE LME CHAZLARININ KONTROL

Ynetim, mterilerin ve dier ilgili taraflarn tatminini salamak amacyla rnlerin ve proseslerin dorulanmas ve geerli klnmas iin metotlar ve cihazlar dahil, etkin ve verimli lme ve izleme proseslerini tarif eder ve uygular. Bu prosesler, aratrmalar, simlasyonlar, dier lme ve izleme faaliyetlerini ierir. Verilerde gvenlii salamak amacyla, lme ve izleme prosesleri, cihazlarn durumunu tanmlamakta bir ara olduu kadar cihazlarn kullanm iin uygun olduunu ve uygun doruluk ve kabul edilen standarda uygunluununun srdrldne dair teyidi ierir.
31
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
Kurulu, lme ve izleme cihazlarnn kontrolne olan ihtiyac en aza indirmek ve ilgili taraflar iin deer katmak amacyla, proses ktlarnn dorulanmas iin, yersiz ispatlama gibi proseslerden gelen potansiyel hatalar gidermek iin aralar dnr.
ISO 9001:2000 Kalite ynetimi sistemleri - artlar 7.6 - ZLEME VE LME CHAZLARININ KONTROL
Kurulu, taahht edilen izleme ve lmeyi ve bunun iin gereken izleme ve lme cihazlarn belirlemelidir (Madde 7.2.1). Kurulu, izleme ve lmelerin yaplabilmesini ve bunlarn izleme ve lme artlar ile tutarl olmasn salayacak prosesleri oluturmaldr. Gerekli olduunda, geerli sonularn salanmas iin lme tehizat ; a) Belirli aralklarla kalibre edilmi veya dorulanm olmal veya kullanlmadan nce uluslar aras veya ulusal referans lme standardlarna gre izlenebilir olmaldr; bu tipte referans lme standardlarnn bulunmad yerlerde, kalibrasyon veya dorulamada esas alnan hususlar kaydedilmelidir, b) Gerekli olduunda, ayar edilmi veya yeniden ayar edilmi olmaldr, c) Kalibrasyon durumunun tayin edilmi olmasn salamak iin tanmlanm olmaldr, d) lme sonularn geersiz klacak ayarlardan korunmu olmaldr, e) Tama, bakm ve depolanma srasnda hasar ve bozulmalara kar korunmu olmaldr. Ek olarak, kurulu, tehizatn artlara uygun olarak bulunmadnda, daha nceden yaplm lme sonularnn geerliliini deerlendirmeli ve bu sonularn geerliliini kaydetmelidir. Kurulu, bu durumda etkilenen tehizat ve rn hakknda uygun tedbiri almaldr. Kalibrasyon ve dorulama sonularnn kaytlar muhafaza edilmelidir (Madde 4.2.4). Belirli artlarn izlenmesinde ve llmesinde bilgisayar yazlm kullanldnda, amalanan uygulamay yerine getirme yetenei teyit edilmelidir. Bu ilem ilk kullanmdan nce yaplmal ve gerektiinde yeniden teyit edilmelidir. Not Klavuzluk iin ISO 10012-1 ve ISO 10012-2 standardlarna baknz.
8 - LME, ANALZ VE YLETRME

8.1 - GENEL KILAVUZ
8.1.1 - GR
lme verileri, geree - dayal karar verme iin nemlidir. st ynetim, kuruluun performansn ve ilgili taraflarn tatminini salayan verilerin etkin ve verimli llmesini, toplanmasn ve geerli klnmasn salar. Bu i, geerliliin gzden geirilmesi, lmelerin amac ve kurulua deer katmak iin verilerin amalanan kullanmn ierir. Kurulu proseslerinin performans lmelerine rnekler aadakileri ierir : rnlerin llmesi ve deerlendirilmesi, proseslerin yeterlilii, proje hedeflerinin baarlmas ve mteri ve dier ilgi taraflarn tatmini.
Ynetim, kendi performans iyiletirme faaliyetlerini srekli olarak izler ve bunlarn uygulamalarn kayt eder, nk, bu ilem gelecekteki iyiletirmeler iin veri salayabilir. yiletirme faaliyetlerinden elde edilen verilerin analizinin sonular, kuruluun performansn iyiletirmek iin bilgi salamak amacyla ynetimin gzden geirmesinin girdilerinden biridir.
32
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI

lme, analiz ve iyiletirme aadaki hususlar ierir : a) lme verisi, kurulua fayda iin bilgilendirme ve bilgiye evrilir; b) rnlerin ve proseslerin llmesi, analizi ve iyiletirilmesi, kurulu iin uygun olan ncelikleri belirlemek iin kullanlr; c) kurulu tarafndan uygulanan lme metotlar periyodik olarak gzden geirilir ve veriler, doruluk ve tamamlk bakmndan srekli bir temelde dorulanr, d) mnferit proseslerin kyaslamas, proseslerin etkinlii ve verimini iyiletirmek iin bir ara olarak kullanlr; e) mteri tatmini lmeleri, kuruluun performansnn deerlendirilmesi iin hayati bir husus olarak dikkate alnr; f) lmelerin kullanm, elde edilen bilgilerin retilmesi ve duyurulmas, kurulu iin esastr ve performans iyiletirmesi ve ilgili taraflarn katlm iin temel olur; bu gibi bilgiler gncel olmal ve amac ak olarak tarif edilmelidir; g) lmelerin analizinden gelen sonu bilgilerinin duyurulmas iin uygun aralar kullanlr; h) ilgili taraflar ile iletiimin etkinlii ve verimi, bilgilerin zamannda ve ak olarak anlalp anlalmadnn tayini amacyla llr; i) proses ve rn performans kriterlerinin karland yerlerde, alma altnda karakteristiinin doasn daha iyi anlamak amacyla performans verilerini izlemek ve analiz etmek hal yararl olabilir; j) uygun istatistiksel tekniklerin veya dier tekniklerin kullanm, hem prosesin hem de lme dorulamasnn anlalmasna yardm edebilir, ve bu kullanm, dorulamann kontrol edilmesiyle proses ve rn performansn olduka iyiletirilebilir. k) z deerlendirme, performans iyiletirmesi iin imknlar tarif etmek gibi kalite ynetimi sisteminin olgunluunu ve kuruluun performansnn seviyesini deerlendirmek iin periyodik bir temelde dikkate alnr.
ISO 9001:2000 - Kalite ynetimi sistemleri - artlar 8 - LME, ANALZ VE YLETRME

8.1 - GENEL
Kurulu, aadakiler iin gerekli olan izleme, lme, analiz ve gelitirme prosesini plnlamal ve uygulamaldr. a) rnn uygunluunu gstermek, b) Kalite ynetim sisteminin uygunluunu salamak , c) Kalite ynetim sisteminin etkinliini srekli iyiletirmek. Bu, istatistiksel teknikler de dahil olmak zere, uygulanabilir metotlarn tayin edilmesini ve bunlarn geniletilmi kullanmn da kapsamaldr.
8.2 - LME VE ZLEME

8.2.1 - SSTEM PERFORMANSININ LLMES VE ZLENMES 8.2.1.1 - GENEL
st ynetim, kalite ynetim sistemi performansnn iyiletirilmesi bakmndan alanlar tanmlamak iin etkin ve verimli metotlarn kullanlmasn salar. Metotlara rnekler aada verilenleri ierir : mteriler ve dier ilgili taraflar iin tatmin aratrmalar, i tetkikler, mali lmeler, ve z deerlendirme.
33
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
8.2.1.2 - MTER TATMNNN LLMES VE ZLENMES

Mteri tatmininin llmesi ve izlenmesi, mteri ile ilgili bilgilerin gzden geirilmesine dayanr. Bu gibi bilgilerin toplanmas, aktif veya pasif olabilir. Ynetim, mteri ile ilgili birok kaynan varln tanr ve kuruluun performansn iyiletirmek bakmndan bu bilgileri toplamak, analiz etmek ve kullanmak iin etkin ve verimli prosesler oluturur. Kurulu, i veya d kaynaklardan, yazl veya szl olarak mevcut olan mteri kaynaklarn ve son kullanc bilgilerini tanmlar. Mteri ile ilgili bilgilere rnekler aada verilenleri ierir : mteri ve kullanc aratrmalar, rn artlar hakknda geri besleme, mteri artlar ve szleme bilgileri, pazar ihtiyalar, hizmet teslimat verileri, ve rekabetle ilgili bilgiler. Ynetim, mteri tatmininin llmesini hayati bir ara olarak kullanlr. Mteri tatmininin geri beslemesinin talep edilmesi, llmesi ve izlenmesi iin kuruluun prosesi srekli bir temelde bilgi salar. Bu proses, rnn fiyat ve teslimatnn yannda, artlara uygunluu, mterilerin ihtiyalarn ve beklentilerini karlamay da gznnde tutar. Kurulu, mteri tatmini bilgilerini oluturur ve kullanr, gelecekteki ihtiyalar kapsamak amacyla da mteriler ile birlikte alr. Kurulu, mterinin sesine etkin ve verimli olarak kulak vermek amacyla prosesler plnlar ve oluturur. Bu prosesler iin plnlama, bilgi kaynaklar dahil veri - toplama metotlarn, toplama iinin skln, ve veri-analizi gzden geirmesini tarif eder ve uygular. Mteri tatmini hakknda bilgi kaynaklarna rnekler aada verilenleri ierir : mteri ikayetleri, mteriler ile dorudan iletiim, anketler ve aratrmalar, verilerin taeron tarafndan toplanmas ve analizi, odak gruplar, mteri kurulularndan gelen raporlar, deiik medyalardaki raporlar, ve sektr ve endstri almalar.
ISO 9001:2000 - Kalite ynetimi sistemleri - artlar 8.2 - ZLEME VE LME

8.2.1 - MTER MEMNUNYET
Kalite ynetim sistemi performansnn lmelerinden biri olarak, kurulu, mteri artlarn ne dereceye kadar karlayp karlamad hakkndaki mteri alglamas ile ilgili bilgiyi izlemelidir. Bu bilgiyi elde etmek ve kullanmak iin metotlar belirlenmelidir.
8.2.1.3 - TETKK
st ynetim, kalite ynetim sisteminin gl taraflarn ve zayflklarn deerlendirmek iin etkin ve verimli bir i tetkik prosesinin oluturulmasn salar. tetkik prosesi, belirlenmi herhangi bir proses veya faaliyetin bamsz deerlendirilmesi iin ynetimin bir arac olarak hareket eder. tetkik, kuruluun etkinliini ve verimini deerlendirdiinden, i tetkik prosesi, mevcut artlarn karlanm olduuna objektif delil salamada kullanmak iin bamsz bir ara salar. Ynetimin, i tetkik sonularna cevap olarak iyiletirme tedbirlerinin alnmasn salamas nemlidir. tetkikler iin plnlama, tetkik sresince elde edilen bulgulara ve objektif delillere dayanan hususlarda deiiklie izin vermek amacyla esnek olmaldr. lgili dier taraflardan olduu kadar, tetkik edilecek alandan gelen ilgili girdi de i tetkik plnlarnn gelitirilmesinde dikkate alnr.
34
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
tetkik ile dikkate alnan hususlara rnekler aada verilenleri ierir : proseslerin etkin ve verimli uygulanmas, srekli iyiletirme iin imknlar, proseslerin yeterlilii, istatistiksel tekniklerin etkin ve verimli kullanm, bilgi teknolojisinin kullanm, kalite maliyet verilerinin analizi, kaynaklarn maliyet verilerinin analizi, proses ve rn performans sonular ve beklentileri, performans lmesinin yeterlilii ve doruluu, iyiletirme faaliyetleri, ve ilgili taraflar ile ilikiler. Bazen, i tetkik raporlamas, ynetim ve insanlarn motivasyonu ile tannma iin imknlar salamak amacyla mkemmel performansn delilini ierir.

8.2.2 - TETKK
Kurulu, kalite ynetim sisteminin; a) Plnlanm dzenlemelere ( Madde 7.1), bu standardn artlarna ve kurulu tarafndan oluturulan kalite ynetim artlarna uyduunu ve b) Etkin olarak uygulandn ve srdrldn, teyit etmek iin plnl aralklarla i tetkikler yerine getirilmelidir, Bir tetkik program, gemi tetkiklerin sonular da dahil olmak zere, tetkik edilecek alanlarn ve proseslerin nem ve durumlar dikkate alnarak planlanmaldr. Tetkik kriterleri, kapsam, skl ve metotlar tarif etmelidir. Tetkikilerin seimi ve uygulanan tetkik, tetkik prosesinin objektifliini ve tarafszln salamaldr. Tetkikiler kendi ilerini tetkik etmemelidir. Tetkiklerin plnlanmas ve yerine getirilmesi, sonularn rapor edilmesi, kaytlarn (Madde 4.2.4) muhafaza edilmesi iin sorumluluklar ve artlar dokmante edilmi bir prosedr iinde tarif edilmelidir. Tetkik edilmekte olan alandan sorumlu ynetim, tespit edilmi uygunsuzluklarn ve bunlarn nedenlerinin ortadan kaldrlmas iin gecikmeksizin tedbirler alnmasn salamaldr. Takip faaliyetleri, alnan tedbirlerin dorulanmas ve dorulama sonularnn raporlanmasn da kapsamaldr (Madde 8.5.2). Not Klavuzluk iin ISO 10011-1, ISO 10011-2 ve ISO 10011-3 standardlarna baknz.
8.2.1.4 - MAL TEDBRLER

Ynetim, prosesler sresince mukayese edilebilir tedbirler salamak ve kuruluun etkinliinin ve veriminin iyiletirilmesini kolaylatrmak amacyla verilerin proseslerden mali bilgiye dnmn dikkate alr. Mali tedbirlere rnekler aada verilenleri ierir: nleme ve baarszlk maliyeti analizi, uygunsuzluk maliyet analizi, i ve d hata maliyeti analizi, ve mr - evrimi maliyet analizi.
8.2.1.5 - Z DEERLENDRME
st ynetim, z (kendi-kendini) deerlendirmeyi oluturmay ve uygulamay dikkate alr. Bu i dikkatli bir deerlendirmedir ve genellikle kuruluun kendi ynetimi tarafndan gerekletirilir. Bu deerlendirme, kuruluun etkinlii ve verimi ve kalite ynetim sisteminin olgunluu hakknda gr veya yarg ile sonulanr. Bu deerlendirme, d kurulularn ve dnya - snf performansna gre kendi performansnn kyaslamasn yapmak iin kurulu tarafndan kullanlabilir. Bunun yannda, z deerlendirme bir kuruluun i tetkik prosesinin, mevcut politikalarn, prosedrlerin ve artlarn yerine getirildiine objektif delil elde etmek iin kullanlan bir bamsz tetkik olmasna karn, z
35
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
deerlendirme, kuruluun performans iyiletirilmesinin deerlendirilmesinde yardmc olur. Bu deerlendirme ayn zamanda kalite ynetim sisteminin etkinliini ve verimliliini deerlendirir. z deerlendirmenin alan ve genilii, kuruluun hedefleri ve ncelikleri ile ilikili olarak plnlanr. Ek Ada aklanan z deerlendirme yaklam, kuruluun kalite ynetim sisteminin uygulanmasnn etkinlii ve veriminin derecesinin tayin edilmesi zerinde odaklanr. Ek Ada verilen z - deerlendirme yaklamnn kullanlmasnn baz avantajlar aada verilmitir : anlalmas basittir, kullanm kolaydr, ynetim kaynaklarnn kullanm zerinde en az etkiye sahiptir, ve kuruluun kalite ynetim sisteminin performansnn artrlmas iin girdi salar.
Ek A, sadece z deerlendirmeye bir rnektir. z deerlendirme i ve d kalite tetkikine bir alternatif olarak dnlemez. Ek Ada aklanan yaklamn kullanm, kuruluun performansnn genel bir grn ve kalite ynetimi sisteminin olgunluk derecesi ile idareyi salayabilir. Ayrca, bu yaklamn kullanm, performans iyiletirmesini talep eden kurulutaki alanlarn tanmlanmas ve nceliklerin tayinine yardm iin girdi salayabilir.
8.2.2 - PROSESLERN LLMES VE ZLENMES

Kurulu, lme metotlarn tanmlar ve proses performansn deerlendirmek iin lmeleri gerekletirir. Kurulu, bu lmeleri proseslerle birletirir ve proses ynetiminde lmeleri kullanr. lmeler, kuruluun vizyonu ve stratejik hedeflerine gre, baar projeleri iin olduu kadar, kk veya devam eden srekli iyiletirmeler iin uygun olabilecek proseslerin deerlendirilmesi ve gnlk almalarn ynetilmesi amacyla da kullanlr. Proses performans lmeleri, dengeli bir halde, ilgili taraflarn ihtiyalarn ve beklentilerini kapsar. rnekler aadakileri ierir : yeterlilik, reaksiyon zaman, evrim sresi veya kesilme zaman, bamlln llebilir konular, verim, kuruluun alanlarnn etkinlii ve verimi, teknolojilerin kullanlmas, atn azaltlmas, ve maliyetin kapsam ve drlmesi.

8.2.3 - PROSESLERN ZLENMES VE LLMES
Kurulu, gerektiinde kalite ynetim sistemi proseslerinin llmesi ve izlenmesi iin uygun metotlar uygulamaldr. Bu metotlar, plnlanm sonular elde etmeye ynelik proseslerin yeteneini gstermelidir. Plnlanm sonular baarlamadnda, rnn uygunluunu salamak iin gerektiinde, dzeltmeler ve dzeltici faaliyetler yaplmaldr.
8.2.3 - RNN LLMES VE ZLENMES

Kurulu, kendi rnleri iin lme artlarn (kabul kriterleri dahil) oluturur ve belirtir. rnn llmesi, ilgili taraflarn artlarnn yerine getirilmi olduunu dorulamak amacyla plnlanr ve gerekletirilir, ve gerekletirme proseslerini iyiletirmek iin kullanlr. rnlerin artlara uygunluunu salamak iin lme metotlar seilirken ve mteri ihtiyalar ve beklentileri dikkate alnrken, kurulu aadaki hususlar gznnde bulundurur : a) daha sonra lmenin tiplerini tayin edecek rn karakteristiklerinin tipleri, uygun lme aralar, istenen doruluk ve gereken beceriler; b) donanm, yazlm ve gerekli aralar; c) gerekletirme prosesi serisindeki uygun lme noktalarnn belirlenmesi;
36
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
d) her bir noktada llecek karakteristikler ve kullanlacak dokmantasyon ve kabul kriterleri; e) bir rnn seilmi karakteristiklerinin delil olmas veya dorulanmas iin mterinin belirledii noktalar; f) yasal otoriteler tarafndan delillendirilecek ya da gerekletirilecek olan gerekli muayeneler veya denemeler; g) aada verilenleri yapmak iin nitelikli nc taraflar angaje etmek (ilgilendirmek) amacyla, mteri veya yasal otoriteler tarafndan istenen ya da kuruluun nerede, ne zaman ve nasl yapmay amalad hususlar: tip denemesi (deneyi), proses - ii muayeneler ve deneme, rn dorulama, rn geerli klma, ve rn nitelemesi; h) alanlarn nitelenmesi, malzemeler, rnler, prosesler ve kalite ynetimi sistemi, i) dorulama ve geerli klma faaliyetlerinin tamamlandn ve kabul edildiini teyit etmek iin son muayene; j) rn lmelerinin sonularnn kayt edilmesi. Kurulu, performans iyiletirmesi iin imknlar dikkate almak amacyla rnleri lmek iin kullanlan ve dorulamann kaytlarnn plnlanan metotlarn gzden geirir. Performans iyiletirmesi iin dikkate alnabilecek rn lme kaytlarna tipik rnekler aada verilenleri ierir : muayene ve deney raporlar, malzeme serbest brakma kararlar, rn kabul formlar, ve gerektiinde uygunluk sertifikalar.

8.2.4 - RNN ZLENMES VE LLMES
Kurulu, rn artlarnn yerine getirildiini dorulamak iin rnn karakteristiklerini izlemeli ve lmelidir. Bu dorulama rn gerekletirme prosesinin uygun aamalarnda plnlanan dzenlemelere gre gerekletirilmelidir (Madde 7.1). Kabul kriterlerinin uygunluu ile ilgili kantlar muhafaza edilmelidir. Kaytlar, rnn serbest braklmasnda yetkili kii / kiileri gstermelidir (Madde 4.2.4). rnn serbest braklmas ve hizmetin sunumu , plnl dzenlemelerin ( Madde 7.1) tatmin edici olarak tamamlanmasna kadar ve yetkili personel tarafndan ve mmkn olduunda mteri tarafndan onaylanmadka, yaplmamaldr.
8.2.4 - LGL TARAFLARIN TATMNNN LLMES VE ZLENMES

Kurulu, kaynaklarn kapsanmasn dengelemek amacyla, kuruluun prosesleri ile ilikili olarak ilgili taraflarn (mterilerden baka) ihtiyalarn karlamak iin gerekli lme bilgilerini tanmlar. Bu gibi bilgiler, toplum kadar, kuruluta alanlar, sahipler ve yatrmclar, tedarikiler ve ortaklar ile ilikili lmeleri ierir. lme rnekleri aada verilenler gibidir : a) Kurulu, bnyesinde alanlar iin aada verilenleri yapar : alanlarnn grlerini, kuruluun bunlarn ihtiyalarnn ve beklentilerinin nasl daha iyi tatmin edileceini gznne alarak aratrr, ve bireysel ve kollektif performanslar ve bunlarn kuruluun ald sonulara katksn deerlendirir. b) Kurulu, mal sahipleri ve yatrmclar iin aada verilenleri yapar : tarif edilen hedeflere ulamak iin kapasiteyi (yetenei) deerlendirir, kendi mali performansn deerlendirir, kendi ald sonular zerinde d faktrlerin etkisini deerlendirir, ve alnan tedbirler ile katk yaplan deeri tanmlar. c) Kurulu, tedarikiler ve ortaklar iin aada verilenleri yapar :
37
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
kuruluun satn alma prosesleri hakknda tedarikilerin ve ortaklarn tatmin olmalar zerine grleri inceler, tedarikilerin ve ortaklarn performans ve kuruluun satn alma politikas ile bunlarn uygunluu hakknda geri besleme salar ve izler, ve satn alnan rnn kalitesini, tedarikilerden ve ortaklardan gelen katklar ve ilikilerden gelen karlkl yararlar deerlendirir. d) Kurulu, toplum iin aada verilenleri yapar : toplum ile tatminkr bir etkileimi baarmak amacyla hedeflerine bal uygun verileri tarif eder ve yrtr, ve kendi faaliyetlerinin etkinliini ve verimliliini ve toplumun ilgili ksmlar tarafndan kurulu performansnn alglanmasn periyodik olarak deerlendirir.
8.3 - UYGUNSUZLUUN KONTROL

8.3.1 - GENEL
st ynetim, uygunsuzluklarn zamannda tespiti ve giderilmesini salamak amacyla, prosesin her aamasnda uygunsuzluklar rapor etmek iin kurulutaki insanlar yetki ve sorumluluk ile glendirir. Uygunsuzluklara cevap vermek iin yetki, proses ve rn artlarnn salanmas iin tanmlanmaldr. Kurulu, kt kullanm nlemek amacyla, uygun olmayan rnn tanmlanmasn, ayrlmasn ve kullanmdan karmay etkin ve verimli olarak kontrol eder. Pratik olduunda, faaliyetlerin analizi ve iyiletirilmesi iin veri salamak ve renmeye yardmc olmak amacyla, uygunsuzluklar bunlarn kullanmdan karlmas ile birlikte kayt edilir. Kurulu, hem rn gerekletirme hem de destek proseslerindeki uygunsuzluklarn kayt ve kontrol edilmi olmasn da karar verebilir. Kurulu, normal i halinde dzeltilen bu uygunsuzluklar hakknda bilgilerin kayt edilmesini de dikkate alabilir. Bu gibi veriler, proseslerin etkinliini ve verimini iyiletirmek iin deerli bilgiler salayabilir.
8.3.2 - UYGUNSUZLUUN GZDEN GERLMES VE KULLANIMDAN IKARMA (ALMA)

Kuruluun ynetimi, tanmlanan uygunsuzluklarn gzden geirilmesi ve giderilmesini salayan etkin ve verimli bir prosesin oluturulmasn salar. Uygunsuzluklarn gzden geirilmesi, dikkat gerektiren herhangi bir eilim veya hususun oluumunu saptamak amacyla, yetkilendirilmi alanlar tarafndan yaplr. Olumsuz eilimler, iyiletirme iin dikkate alnr ve azaltma hedefleri ve kaynak ihtiyalar gznne alndnda, ynetimin gzden geirmesine girdi olarak dnlr. Gzden geirmeyi gerekletiren alanlar, uygunsuzluun toplam etkilerini deerlendirmek iin yeterlilie sahip olmaldr ve uygunsuzluklar gidermek ve uygun dzeltici faaliyeti tarif etmek iin yetkiye sahip olmaldr. Uygunsuzluun giderilmesinin kabul, mterinin bir szleme art veya dier ilgili taraflarn bir art olabilir.
ISO 9001:2000 Kalite ynetimi sistemleri - artlar 8.3 - UYGUN OLMAYAN RNN KONTROL
Kurulu, belirlenen artlara uymayan rnn, yanllkla kullanmnn veya teslimatnn nlenmesi iin tanmlanmasn ve kontrol edilmesini salamaldr. Kontroller ve uygun olmayan rnle ilgili sorumluluk ve yetkiler, dokmante edilmi bir prosedr iinde tarif edilmelidir. Kurulu, uygun olmayan rn; aadaki yollardan biri veya birden fazlas ile a) Tespit edilen uygunsuzluu gidermek iin tedbir alnmas yolu ile , b) Uygun olmayan rnn kullanm, serbest braklmas veya kabul iin yetkili personelin veya uygulanabildiinde mterinin izini ile, c) rnn asl amalanan kullanmn veya uygulanmasn engellemek iin gerekli nlemlerin alnmas ile , ele almaldr. Uygunsuzluklarn yaps ve uygunsuzluklardan sonra alnan takip tedbirlerine ait kaytlar, alnan izinlerin
38
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
kaytlar da dahil olmak zere, muhafaza edilmelidir. (Madde 4.2.4). Uygun olmayan rn dzeltildiinde, artlara uygunluunu gstermek iin rn yeniden dorulamaya tbi tutulmaldr. Uygun olmayan rn veya teslimatndan sonra uygun olmayan rn tespit edildiinde, kurulu, uygunsuzluun etkilerine veya uygunsuzluun potansiyel etkilerine kar uygun tedbirler almaldr.
8.4 - VERLERN ANALZ

Kararlar, bu standardda akland gibi, lmlerden ve toplanan bilgilerden elde edilen verilerin analizine dayanr. Bu standardda, kurulu, plnlara, hedeflere ve dier tarif edilmi amalara gre performans deerlendirmek ve ilgili taraflar iin muhtemel yararlar dahil iyiletirme bakmndan alanlar tanmlamak iin eitli kaynaklardan gelen verileri analiz eder. Gereklere dayanan karar, aada verilenler gibi etkin ve verimli faaliyetleri gerektirir: geerli analiz metotlar, uygun istatistiksel teknikler, ve deneyim ve sezgi ile dengelenmi mantksal analizlerin sonularna dayanan kararlarn verilmesi ve tedbirlerin alnmas.
Verilerin analizi, mevcut veya potansiyel sorunlarn kkekini belirlemeye yardm edebilir ve sonuta iyiletirme iin dzeltici ve nleyici faaliyetler hakknda ynlendiren (rnek) kararlar gerektirir. Kuruluun toplam performansnn ynetimce etkin deerlendirilmesi iin, kuruluun btn ksmlarndan gelen veri ve bilgiler toplanr ve analiz edilir. Kuruluun genel performans, kuruluun farkl seviyeleri iin uygun olan bir biimde sunulur. Bu analizin sonular aada verilenleri tayin etmek iin kurulu tarafndan kullanlabilir : eilimler (ynelimler), mteri tatmini, dier ilgili taraflarn tatmini, proseslerinin etkinlii ve verimi, tedariki katks, performans iyiletirme hedeflerinin baars, kalitenin ekonomisi, finansal ve pazarla ilgili performans, performansn kyaslanmas, ve rekabetilik.
ISO 9001:2000 - Kalite ynetimi sistemleri - artlar 8.4 - VER ANALZ

Kurulu, kalite ynetim sisteminin etkinliini ve uygunluunu gstermek ve kalite ynetim sisteminin etkinliinin srekli iyiletirilmesinin nerelerde yaplabileceini deerlendirmek iin uygun verileri belirlemeli, toplamal ve analiz etmelidir. Bu analiz, izleme ve lme sonularndan kan ve dier ilgili kaynaklardan kan verileri kapsamaldr. Veri analizi aadakilerle ilgili bilgi salamaldr. a) b) c) d) Mteri memnuniyeti ( Madde 8.2.1), rn artlarna uygunluk (Madde 7.2.1), nleyici faaliyet iin frsatlar da dahil olmak zere, proseslerin ve rnlerin zellikleri ve eilimleri, Tedarikiler.
39
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
8.5 - YLETRME
8.5.1 - GENEL
Ynetim, iyiletirme bakmndan imknlar ortaya karmak iin bir sorunu beklemekten ok, kuruluun proseslerinin etkinliini ve verimini iyiletirmeye srekli olarak istekli olmaldr. yiletirmeler, devam eden srekli iyiletirmenin kk aamalarndan stratejik iyiletirme projelerine kadar uzanabilir. Kurulu iyiletirme faaliyetlerini tanmlamak ve ynetmek iin yerinde olan bir prosese sahip olur. Bu iyiletirmeler, kalite ynetim sistemi veya kurulua ramen, rn veya proseslerde deiiklikle sonulanabilir.
ISO 9001:2000 - Kalite ynetimi sistemleri - artlar 8.5 - YLETRME

8.5.1 - SREKL YLETRME
Kurulu, kalite politikasn, kalite hedeflerini, tetkik sonularn, verilerin analizini, dzeltici ve nleyici faaliyetleri ve ynetimin gzden geirmesi yolu ile kalite ynetim sisteminin etkinliini srekli iyiletirmelidir.
8.5.2 - DZELTC FAALYET

st ynetim, dzeltici faaliyetin iyiletirme iin bir ara olarak kullanlmasn salar. Dzeltici faaliyet plnlamas, sorunlarn neminin deerlendirilmesini ierir ve iletme maliyetleri, uygunsuzluk maliyetleri, rn performans, bamllk, gvenlik ve mterilerin ve dier ilgili taraflarn tatmini gibi konular zerinde potansiyel etki eklinde olur. Uygun disiplinlerden alanlar, dzeltici faaliyet prosesine katlrlar. Ayrca, proseslerin etkinlii ve verimi, tedbirler alndnda vurgulanr ve faaliyetler, arzulanan hedeflere ulalmasn salamak iin izlenir. Dzeltici faaliyetler, ynetimin gzden geirmesine dahil olmas iin dikkate alnr. Dzeltici faaliyetin takibinde, kurulu, gerekli dzeltici faaliyetleri tarif etmek iin bilgilerin kaynaklarn tanmlar ve bilgi toplar. Tarif edilmi dzeltici faaliyet, tekrar nlemek amacyla uygunsuzluklarn nedenlerinin giderilmesi zerinde odaklanr. Dzeltici faaliyet hususlar iin bilgi kaynaklarna rnekler aada verilenleri ierir : mteri ikayetleri, uygunsuzluk raporlar, i tetkik raporlar, ynetimin gzden geirmesinden gelen ktlar, veri analizi ktlar, tatmin lmleri ktlar, ilgili kalite ynetimi sistemi kaytlar, kuruluun insanlar, proses lmleri, ve z deerlendirme sonular. Bir kii veya bir dzeltici- faaliyet proje takmnn atanmas ile yaplan analiz dahil, uygunsuzluun nedenlerini belirlemek iin birok yol vardr. Kurulu, dikkate alnacak problemin etkisine gre dzeltici faaliyete yaplacak yatrm dengeler. Uygunsuzluklarn tekrarlanmamasn salamak iin faaliyetlere olan ihtiyacn deerlendirilmesinde, kurulu, dzeltici-faaliyet projelerine atanan alanlar iin uygun eitimin salanmasna dikkat eder. Kurulu, uygun olduunda, dzeltici faaliyet ile kk neden analizini birletirir. Kk-neden analizi sonular, dzeltici faaliyetin tarif edilmesi ve balatlmasna ncelik veren test ile dorulanr.
40
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI

8.5.2 - DZELTC FAALYET
Kurulu, uygunsuzluun sebebini gidermek ve tekrarn nlemek iin tedbirler almaldr. Dzeltici faaliyetler karlalan uygunsuzluklarn etkilerine uygun olmaldr. Dokmante edilmi prosedr; a) b) c) d) e) f) Mteri ikyetleri dahil olmak zere uygunsuzluklarn gzden geirilmesi, Uygunsuzluklarn nedenlerinin belirlenmesi, Uygunsuzluklarn tekrarn nlemek iin alnacak tedbir ihtiyacnn deerlendirilmesi, Gereken tedbirin belirlenmesi ve uygulanmas, Alnan tedbirin sonularnn kaytlar, (Madde 4.2.4), Alnan dzeltici tedbirin gzden geirilmesi iin,
artlar tanmlamak zere oluturmaldr.
8.5.3 - KAYBIN NLENMES

Ynetim, proseslerin ve rnlerin performansnn kalc olmasn salamak amacyla kaybn kurulua olan etkilerini azaltmak iin pln yapar. Plnlama eklindeki kaybn nlenmesi, ilgili taraflarn tatminini salamak amacyla, gerekletirme ve destek proseslerine, faaliyetlere ve rnlere uygulanr. Etkin ve verimli olmak iin, kaybn nlenmesi iin plnlama sistematik olmaldr. Bu i, nicel terimler cinsinden veriler retmek amacyla, eilimler bakmnda gemi verilerin deerlendirilmesi dahil, uygun metotlardan gelen verilere, ve kuruluun rnlerinin performansna bal kritiklie dayanr. Veriler aada belirtilenlerden retilebilir : hata modu ve etki analizi gibi risk analizi aralarnn kullanm, mteri ihtiyalarnn ve beklentilerinin gzden geirilmesi, pazar analizi, ynetimin gzden geirmesinin kts, veri analizinden gelen ktlar, tatmin lmeleri, proses lmeleri, ilgili taraflardan elde edilen bilgi kaynaklarn takviye eden sistemler, ilgili kalite ynetimi sistemi kaytlar, gemi deneyimlerden alnan dersler, z - deerlendirmenin sonular, ve kontrol - d altrma artlarna yaklama iin erken uyar salayan prosesler.
Bu gibi veriler, ilgili taraflarn ihtiyalarn ve beklentilerini tatmin etmek amacyla, kayp nleme ve nceliklendirme bakmndan her bir proses ve rne uygun etkin ve verimli bir pln gelitirmek iin bilgi salayacaktr. Kayp nleme plnlarnn etkinlii ve veriminin deerlendirilmesinin sonular, ynetimin gzden geirmesinden gelen bir kt olur ve iyiletirme proseslerine girdi olduu gibi tadilat plnlar iin de bir girdi olarak kullanlr.

8.5.3 - NLEYC FAALYETLER
Kurulu,olumasn nlemek amacyla potansiyel uygunsuzluklarn sebeplerini gidermek iin tedbirler almaldr. nleyici faaliyetler, potansiyel uygunsuzluklarn etkilerine uygun olmaldr . Dokmante edilmi bir prosedr ; a) Potansiyel uygunsuzluklarn ve bunlarn nedenlerinin belirlenmesi, b) Uygusuzluklarn tekrarn nlemek iin gerekli tedbirlerin deerlendirilmesi, c) Gerekli faaliyetlerin belirlenmesi ve uygulanmas,
41
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
d) Alnan tedbirlerin sonularnn kaytlar (Madde 4.2.4), e) Alnan tedbirlerin yeniden gzden geirmesi iin, artlar tanmlamak zere oluturmaldr.
8.5.4 - KURULUUN SREKL YLETRLMES

Kurulu iin gelecek salamaya ve ilgili taraflarn tatmin edilmesine yardm iin, ynetim, proseslerde, faaliyetlerde ve rnlerde performansn iyiletirilmesi bakmndan imknlar aktif olarak arayan alanlarn katlmn salayan bir kltr yaratr. alanlarn katlm iin, st ynetim, yetkinin temsil edildii, kuruluun kendi performansn iyiletirebilecei durumlarda imknlar tanmlamak amacyla alanlarn glendirildii ve sorumluluu kabul ettii bir ortam oluturur. Bu ortam aadaki gibi faaliyetler ile oluturulur : alanlar, projeler ve kurulu iin hedeflerin konulmas, rakiplerin performans ve en iyi uygulamann kyaslanmas, iyiletirmenin baarlmas iin tannma ve dllendirme, ve ynetim tarafndan zamannda reaksiyon dahil tavsiye emalar. yiletirme faaliyetleri iin bir yap salamak amacyla, st ynetim, gerekletirme ve destek prosesleri ile faaliyetlerine uygulanabilen srekli iyiletirme iin bir proses tarif eder ve uygular. yiletirme prosesinin etkinliini ve verimliliini salamak amacyla, aada verilenlerin trnden gerekletirme ve destek proseslerine nem verilir : etkinlik (artlar karlayan ktlar gibi), verim (zaman ve para cinsinden birim bana kaynaklar gibi), d etkiler (yasa ve mevzuattaki deiiklik gibi), potansiyel zayflk (yeterliliin ve tutarlln yokluu gibi), daha iyi metotlar uygulamak iin imkn, plnl ve plnl olmayan deiikliin kontrol, ve plnlanm yararlarn llmesi. Srekli iyiletirme iin proses, mterilerin ve dier ilgili taraflarn tatminini iyiletirmek iin olduu kadar, kuruluun i etkinliini ve verimini iyiletirmek iin bir ara olarak ta kullanlr. Ynetim, kurulu ve ilgili taraflar iin azam fayday salamak amacyla, nemli iyiletirme imknlar kadar, mevcut proseslere btnleik olarak devam eden kk aama faaliyetleri eklinde olan iyiletirmeleri de destekler. Aada verilenlerden tretilen bilgiler dahil, iyiletirme prosesini desteklemek iin girdilere rnekler: geerli klma verileri, proses verimi verileri, deney verileri, z deerlendirmeden elde edilen veriler, beyan edilen artlar ve ilgili taraflardan geri besleme, kuruluta alanlarn deneyimi, mali veriler, rn performans verileri, ve hizmet teslimat verileri. Ynetim, ilgili taraflarn artlarn karlamak ve kuruluun kapasitesini amay nlemek iin, rn veya proses deiikliklerinin onaylanmasn, nceliklendirilmesini, plnlanmasn, artlandrlmasn ve kontrol edilmesini salar. Kurulu tarafndan uygulama iin srekli proses iyiletirmesi sunan bir proses Ek Bde aklanmtr.
42
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
Ek - A (Bilgi iin) z deerlendirme iin klavuz

A.1 - Giri z deerlendirme, kuruluun etkinlii, verimi ve kalite ynetimi sisteminin zerine bir gr veya yarg ile sonulanan, dikkatle dnlm bir deerlendirmedir. z deerlendirme, genellikle, kuruluun kendi ynetimi tarafndan gerekletirilir. z deerlendirmenin amac, kuruluun iyiletirilmesi kaynaklarn topland durumu dikkate alarak kurulua gerek - temelli klavuz salamaktadr. Ayrca bu deerlendirme, hedeflere gre lmelerin ilerletilmesinde ve bu hedeflerin srekli uygunluunun yeniden deerlendirmesinde yararl olabilir. Kalite ynetim sistemi kriterleri bakmndan kurulularn z deerlendirmesi iin car olan birok model mevcuttur. En yaygn olarak tannan ve kullanlan modeller, ayn zamanda kurulu mkemmellik modelleri olarak ta adlandrlan ulusal veya blgesel kalite dl modelleridir. Bu ekte aklanan z deerlendirme yaklam ile, bir kuruluun kalite ynetim sisteminin olgunluunun bal derecesini tayin etmek ve iyiletirme iin ana alanlar tanmlamak iin basit ve kullanm - iin - kolay bir yaklam salamak amalanr. ISO 9004 z deerlendirme yaklamnn aada verilen belirli zellikleri vardr: kalite ynetim sisteminin tamamna, bir parasna veya herhangi bir prosese uygulanabilen, kuruluun btnne veya bir parasna uygulanabilen, i kaynaklarla abuk bir ekilde tamamlanabilen, st ynetim tarafndan desteklenen kurulu iinden ok-disiplinli bir takm veya bir kii tarafndan tamamlanabilen, ok geni kapsaml ynetim sistemi z -deerlendirme prosesine bir girdi oluturabilen, iyiletirme iin imknlarn nceliklendirilmesini tanmlayabilen ve kolaylatrabilen, ve dnya snf (world-class) performansna doru kalite ynetim sisteminin olgunlamasn kolaylatrabilen deerlendirmedir.
ISO 9004 z deerlendirme yaklam, ISO 9004 standardndaki ana (major) maddelerin her biri iin 1den (resmi bir sistem yok) 5e (snfnda-en iyi-performans) kadar deien bir skala (barem) zerinde kalite ynetimi sisteminin olgunluunu deerlendirmektir. Bu ek, kuruluun, kendi performansn ISO 9004 standardnda bulunan herbir temel madde bakmndan deerlendirmek amacyla sorabilecei tipik sorular eklinde klavuz salar. Bu yaklamn dier bir avantaj, bir sre izlenen sonularn bir kuruluun olgunluunu, deerlendirmek iin kullanlabilmesidir. z deerlendirmeye bu yaklam, kalite ynetimi sisteminin i tetkiki veya mevcut kalite dl modellerinin kullanm iin bir destek (ek) deildir.
A.2 - Performans olgunluk seviyeleri

Bu z deerlendirme yaklamnda kullanlan performans olgunluk seviyeleri izelge A.1de gsterilmitir.
43
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
izelge A.1 - Performans olgunluk seviyeleri Olgunluk seviyesi 1 2 3 4 5 Performans seviyesi Resmi bir yaklam yok Tepkisel yaklam Kalc resmi sistem yaklam Vurgulanan srekli iyiletirme Snfnda en iyi performans Klavuz Belli sistematik yaklam yoktur, sonu yoktur, yetersiz sonular veya tahmin edilemeyen sonular. Problem-veya dzeltici-temelde sistematik yaklam;mevcut iyiletirme sonular hakknda minimum (en az) veriler Sistematik proses-temelinde yaklam, sistematik iyiletirmelerin erken basama;iyiletirme eilimlerinin varl ve hedeflere uygunluk hakknda mevcut veriler Kullanmda iyiletirme prosesi;iyi sonular ve askya alnm iyiletirme eilimleri Gl bir ekilde btnletirilmi iyiletirme prosesi; snfnda en iyi olarak kyaslanm gsterilen sonular.
A.3 - z deerlendirme sorular Dier z deerlendirme modelleri gibi dl modelleri de ynetim sistemlerinin deerlendirilmesi iin ayrntl kriterlerin geni bir alanna sahiptir. z deerlendirme, bu standardn 4ten 8e kadar olan maddelerine dayanan bir kuruluun olgunluunu deerlendirmek iin kolay bir yaklam salar. Her bir kurulu, kendi ihtiyalarna uygun olan bu standardn maddeleri iin bir sorular takm gelitirir (oluturur). z deerlendirme iin tipik sorulara rnekler aada verilmitir. Alt madde numaralar parantez iinde verilmitir. Soru 1 : Ynetme sistemleri ve prosesler (Madde 4.1) a) Ynetim, proseslerin etkin ve verimli kontroln baarmak iin performans iyiletirmesi ile sonulanan proses yaklamn nasl uygular? Soru 2 : Dokmantasyon (Madde 4.2) a) Kuruluun proseslerinin etkin ve verimli altrmasn salamak iin kullanlan dokmanlar ve kaytlar nasldr? Soru 3 : Ynetim sorumluluu - Genel klavuz (Madde 5.1) a) st ynetim, kendi liderliini, beyann ve katlmn nasl gsterir? Soru 4 : lgili taraflarn ihtiyalar ve beklentileri (Madde 5.2) a) Kurulu, mterilerin ihtiyalarn ve beklentilerini srekli bir temelde nasl tanmlar? b) Kurulu, tannma, i tatmini, yeterlilik ve kiisel geliim iin insanlarn ihtiyacn nasl tanmlar? c) Kurulu kendi tedarikileri ile ortaklk kurmann potansiyel faydalarn nasl dikkate alr? d) Kurulu, hedeflerin konulmas ile sonulanabilen ilgili dier taraflarn ihtiyalarn ve beklentilerini nasl tanmlar? e) Kurulu, yasa ve mevzuat artlarnn dikkate alnm olmasn nasl salar? Soru 5 : Kalite politikas (Madde 5.3) a) Kalite politikas, mterilerin ve dier ilgili taraflarn ihtiyalarnn ve beklentilerinin anlalmasn nasl salar? b) Kalite politikas, grnr ve beklenen iyiletirmelere nasl yol aar? c) Kalite politikas, kuruluun gelecek iin vizyonunu nasl dikkate alr? Soru 6 : Plnlama (Madde 5.4) a) Kalite politikasnn amalar llebilir hedefler haline nasl getirilir? b) Baarya bireysel katk iin herbir ynetim seviyesine konulan hedefler nasldr? c) Ynetim, hedeflere ulamak iin gereken kaynaklarn bulunabilirliini nasl salar?
44
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
Soru 7 : Sorumluluk, yetki ve iletiim (Madde 5.5) a) st ynetim, sorumluluklarn konulmasn ve kurulutaki alanlara duyurulmasn nasl salar? b) Duyurulan kalite artlar, hedefler ve baarlar kuruluun performans iyiletirmesine nasl katkda bulunur? Soru 8 : Ynetimin gzden geirmesi (Madde 5.6) a) st ynetim, ynetimin gzden geirmesi iin geerli girdi bilgilerinin mevcut olmasn nasl salar? b) Kuruluun proseslerinin etkinliinin ve veriminin iyiletirilmesi amacyla, ynetimin gzden geirme faaliyeti bilgileri nasl deerlendirilir? Soru 9 : Kaynak ynetimi - Genel klavuz (Madde 6.1) a) st ynetim kaynaklarn zamannda bulunabilir olmasn salamak iin nasl plnlama yapar? Soru 10 : alanlar (Madde 6.2). a) Ynetim, kuruluun etkinliini ve verimini iyiletirmek iin insanlarn katlmn ve desteini nasl artrr? b) Ynetim, mevcut ve gelecekteki ihtiyalar iin kuruluta alanlarn yeterliliinin makul seviyede olmasn nasl salar? Soru 11 : Alt yap (Madde 6.3) a) Ynetim, kuruluun hedeflerinin baarlmas iin altyapnn uygun olmasn nasl salar? b) Ynetim, altyap ile igili evresel konular nasl dikkate alr? Soru 12 : alma ortam (Madde 6.4) a) Ynetim, alma ortamnn, motivasyonu, tatmini, geliimi ve kuruluta alanlarn performansn artrmasn nasl salar? Soru 13 : Bilgi (Madde 6.5) a) Ynetim, gerek-temelli karar verme iin, uygun bilgiye kolayca ulam nasl salar? Soru 14 : Tedarikiler ve ortaklklar (Madde 6.6) a) Ynetim, satn alma ihtiyalarnn tanmlanmasnda ve ortak strateji gelitirilmesinde tedarikiler ile nasl ilikili olur? b) Ynetim, tedarikiler ile ortaklk dzenlemelerini nasl gelitirir? Soru 15 : Doal kaynaklar (Madde 6.7) a) Kurulu, kendi gerekletirme prosesleri iin gerekli doal kaynaklarn bulunabilirliini salar? nasl
Soru 16 : Mali kaynaklar (Madde 6.8) a) Etkin ve verimli bir kalite ynetim sistemini srdrmek ve kuruluun hedeflerinin baarlmasn salamak iin gerekli mali kaynaklar, ynetim nasl plnlar, salar, kontrol eder ve izler? b) Ynetim, kurulutaki alanlarn rn kalitesi ile maliyetler arasndaki balant hakknda bilgi sahibi olmasn nasl salar? Soru 17 :rn gerekletirme - Genel klavuz (Madde 7.1) a) st ynetim, gerekletirme ve destek prosesleri ve ilgili proses ann etkin ve verimli altrlmasn salamak iin nasl bir proses yaklam uygular? Soru 18 : lgili taraflar ile ilgili prosesler (Madde 7.2) a) Ynetim, mterilerin ihtiyalarnn dikkate alnmasn salamak iin mteri - ilgili prosesleri nasl tarif etmitir? b) Ynetim, ilgili taraflarn ihtiyalarnn ve beklentilerinin dikkate alnmasn salamak iin dier ilgili tarafla-ilgili prosesleri nasl tarif etmitir? Soru 19 : Tasarm ve gelitirme (Madde 7.3) a) st ynetim, tasarm ve gelitirme proseslerinin kuruluun mterilerinin ve dier ilgili taraflarn ihtiyalarna ve beklentilerine cevap vermesini salamak iin szkonusu prosesleri nasl tarif etmitir?
45
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
b) Tasarm ve gelitirme artlarnn tarifi ve plnlanm ktlarn elde edilmesi dahil, pratikte, tasarm ve gelitirme prosesleri nasl ynetilir? c) Tasarm ve gelitirme proseslerinde dikkate alnan tasarm gzden geirmesi, dorulama, geerli klma ve konfigrasyon ynetimi gibi faaliyetler nasldr? Soru 20 : Satn alma (Madde 7.4) a) st ynetim, satn alnan rnlerin kuruluun ihtiyalarn tatmin etmesini salayan satn alma proseslerini nasl tarif etmitir? b) Satn alma prosesleri nasl ynetilir? c) Kurulu, satn alnan rnlerin artnameden kabule kadar uygunluunu nasl salar? Soru 21 : retim ve servis iletimleri (Madde 7.5) a) st ynetim, gerekletirme proseslerine girdilerde, mterilerin ve dier ilgili taraflarn ihtiyalarnn dikkate alnmasn nasl salar? b) Gerekletirme prosesleri, girdilerden ktlara kadar nasl ynetilir? c) Gerekletirme proseslerinde dikkate alnan dorulama ve geerli klma gibi faaliyetler nasldr? Soru 22 : lme ve izleme cihazlarnn kontrol (Madde 7.6) a) Ynetim, doru verilerin elde ediliyor ve kullanlyor olmasn salamak iin lme ve izleme cihazlarn nasl kontrol eder? Soru 23 : lme, analiz ve iyiletirme - Genel klavuz (Madde 8.1) a) Ynetim, kuruluun performansnn ilgili taraflarn tatmini ile sonulanmasn salamak iin lmenin, analizin ve iyiletirmenin nemini nasl artrr? Soru 24 : lme ve izleme (Madde 8.2) a) Ynetim, iyiletirmeler iin bilgi elde etmek amacyla, analiz iin mteri - ilgili verilerin toplanmasn nasl salar? b) Ynetim, analiz ve olas iyiletirmeler iin dier ilgili taraflardan verilerin toplanmasn nasl salar? c) Kurulu, kuruluun toplam etkinliini ve verimini iyiletirmek iin kalite ynetimi sisteminin z deerlendirmesini nasl kullanr? Soru 25 : Uygunsuzluun kontrol (Madde 8.3) a) Kurulu, proses ve rn uygunsuzluunu nasl kontrol eder? b) Kurulu, alnan dersler, proses ve rn iyiletirmesi bakmndan uygunsuzluu nasl analiz eder? Soru 26 : Verilerin analizi (Madde 8.4) a) Kurulu, kendi performansn deerlendirmek ve iyiletirme alanlarn tanmlamak iin verileri nasl analiz eder? Soru 27 : yiletirme (Madde 8.5) a) Ynetim, performansn etkileyen kaydedilmi sorunlarn deerlendirilmesi ve giderilmesi iin dzeltici faaliyeti nasl kullanr? b) Ynetim, kaybn nlenmesi iin nleyici faaliyeti nasl kullanr? c) Ynetim, kuruluun performansn iyiletirmek iin sistematik iyiletirme metotlarnn ve aralarnn kullanmn nasl salar? A.4 - z deerlendirme sonularnn dokmantasyonu Performans deerlendirmek, olgunluk derecelerini gstermek ve olas iyiletirme faaliyetlerini kayt etmek amacyla z deerlendirme sorularn biimlendirmek iin bir ok yol vardr. Bir yaklam izelge A.2de gsterilmitir.
46
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
izelge A.2 - z deerlendirme sonularnn kaydedilmesine rnek Alt madde 5.2 5.2 Soru No. 4a) 4b) Gerek performans gzlemleri Bizim prosesimiz, bu madde bakmndan dnyadaki dier proseslerden daha iyidir Bu madde iin sisteme sahip deiliz. Derece 5 1 yiletirme faaliyeti Gerekli deil KMN ve NE ZAMAN sorularna atf yapan bir prosesin oluturulmasna ihtiya vardr.
z deerlendirme, kuruluun ihtiyalarna gre esnek bir tarzda kullanlabilir. Kalite ynetim sisteminin btn veya bir paras iin bireysel temelde z deerlendirmeyi gerekletirmek ve ardndan iyiletirmeye gitmek, bir yaklam olabilir. Dier bir yaklam ise, kalite ynetimi sisteminin btn veya paras zerinde z deerlendirmeyi apraz-fonksiyonel bir grup alan ile gerekletirmek, mteakiben grup gzden geirmesi ve analizi yapmak, ardndan, iyiletirme nceliklerini ve faaliyet plnlarn belirlemek iin mutabakat tesis etmektir. z deerlendirmenin kurulu iinde etkin ve verimli olarak kulanlabilmesi, sadece mkemmellie ulamakla ilgili olan kurulu iindeki kiilerin hayal gc ve icat kabiliyeti ile snrldr.
A.5 - ISO 9004 Standardnn potansiyel faydalarnn z deerlendirmeye balanmas (balants)

z deerlendirmenin bir sonucu olarak ne gibi faaliyetlerin yaplmasna karar vermek iin farkl bir ok yol vardr. Gl bir kalite ynetim sisteminden elde edilen potansiyel anahtar faydalar ile birlikte z deerlendirme ktsn dikkate almak bir yaklamdr. Bu yaklam kurulua kuruluun ncelikli ihtiyalarna dayanan en iyi faydalar potansiyel olarak salayabilen iyiletirme projelerini tanmlama ve balatma imknn salar. Bu gibi bir yaklamn kullanmn kolaylatrmak iin, A.3teki sorular ve bu standardn belirli alt maddeleri ile ilgili potansiyel faydalara rnekler aada verilmitir. Bu rnekler, kurulu iin uygun olan bir listeyi oluturmak iin bir balang noktas olarak kullanlabilir. Potansiyel faydalara rnekler aada verilenler gibidir : Fayda 1 : Ynetme sistemleri ve prosesler (Madde 4.1) Srekli olarak performans iyiletiren bir kuruluu idare etmek ve altrmak iin sistematik ve grnr bir tarz salar. Fayda 2 Fayda 3 Fayda 4 btn ilgili taraflarn ihtiyalarn ve beklentilerini dikkate almasn salar. Fayda 5 : Kalite politikas (Madde 5.3) Btn ilgili taraflarn ihtiyalarnn anlalmasn salar ve kuruluun tmnde grnr ve beklenen sonulara yol aan talimat salar. : Plnlama (Madde 5.4) Kalite politikasn llebilir hedeflere dntrr ve kurulutaki nemli alanlar zerinde odaklanmay salamak iin plnlama yapar. Gemi tecrbelerden renmeyi gelitirir. Fayda 7 : Sorumluluk, yetki ve iletiim (Madde 5.5) Kurulu-genilii, tutarl ve kapsaml yaklam salar ve btn ilgili taraflar iin grevleri, sorumluluklar ve balantlar aklar. : Dokmantasyon (Madde 4.2) Kalite ynetim sisteminin etkinliinin ve veriminin bilgilerini ve destekleyici delilini salar. : Ynetim sorumluluu - Genel klavuz (Madde 5.1) st ynetimin tutarl ve grnr katlmn salar. : lgili taraflarn ihtiyalar ve beklentileri (Madde 5.2) Etkin ve verimli bir sistem elde etmek iin kalite ynetim sisteminin, dengeli bir yolda,
Fayda 6 ak
47
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
Fayda 8
: Ynetimin gzden geirmesi Kalite ynetim sisteminin iyiletirilmesinde st ynetimin katlmn salar. Plnlarn gerekleip gereklemediini deerlendirir ve iyiletirme iin uygun faaliyeti
gsterir. Fayda 9 hedefleri baarlabilir. Fayda 10 iyiletirme hedeflerinin baarlmas iin kuruluta btn seviyelerde katlm artrr. Tannmay ve dl tevik eder. Faydalar 11, 12, 13 ve 15 : Alt yap (Madde 6.3, alma ortam (Madde 6.4) Bilgi (Madde 6.5) ve Doal kaynaklar (Madde 6.7) Beeri kaynaklardan baka kaynaklarn etkin kullanmn salar. Hedeflerin ve plnlarn baarlabilir olmasn salamak iin snrlamalarn ve imknlarn anlalmas durumunu artrr. Fayda 14 Fayda 16 : Tedarikiler ve ortaklklar (Madde 6.6) Karlkl fayda iin, tedarikiler ve dier kurulular ile ortak ilikilerini gelitirir. : Mali kaynaklar (Madde 6.8) Maliyet ve fayda arasndaki ilikinin daha iyi anlalmasn salar. Kuruluun hedeflerinin etkin ve verimli olarak baarlmasna ynelik iyiletirmeyi tevik eder. Fayda 17 Fayda 18 : rn gerekletirme - Genel klavuz (Madde 7.1) Arzulanan sonular almak iin kuruluun ilemlerini oluturur. : lgili taraflar ile ilgili prosesler (Madde 7.2) Kaynaklarn ve faaliyetlerin prosesler olarak ynetilmesini salar. Kuruluta, ilgili btn taraflarn ihtiyalarnn ve beklentilerinin anlalmasn salar. Fayda 19 cevap vermek iin, tasarm ve gelitirme prosesleri oluturur. Fayda 20 Fayda 21 : Satn alma (Madde 7.4) Tedarikilerin kuruluun kalite politikas ve hedefleri ile uyumlu olmasn salar. : retim ve servis ilemleri (Madde 7.5) Mterilerin ihtiyalar ve beklentilerini karlayan rnlerin retilmesi, hizmetlerin verilmesi ve destek fonksiyonlarnn salanmas ile artrlm mteri tatminini salar. : lme ve izleme cihazlarnn kontrol (Madde 7.6) Analiz iin verilerin doru olmasn salar. : Tasarm ve gelitirme (Madde 7.3) Mterilerin ve dier ilgili taraflarn ihtiyalarna ve beklentilerine etkin ve verimli olarak : alanlar (Madde 6.2) Grevlerin, sorumluluklarn ve hedeflerin daha iyi anlalmasn salar ve performans : Kaynak ynetimi- Genel klavuz (Madde 6.1) nsan, alty ap, alma ortam, bilgi, tedarikiler ve ortaklar, doal kaynaklar ve mali kaynaklar trnden yeterli kaynaklarn bulunabilirliini salar. Bylece kuruluun
Fayda 22
48
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
Fayda 23 salar. Fayda 24 Fayda 25 Fayda 26 Fayda 27
: lme, analiz ve iyiletirme - Genel klavuz (Madde 8.1) yiletirme iin verilerin etkin ve verimli lmn, toplanmasn ve geerli klnmasn : lme ve izleme (Madde 8.2) lme ve prosesler ile rnlerin izlenmesi iin kontroll metotlar salar. : Uygunsuzluun kontrol (Madde 8.3) rnlerdeki ve proseslerdeki uygunsuzluklarn etkin bir ekilde giderilmesini salar. : Verilerin analizi (Madde 8.4) Gereki karar vermeyi salar. : yiletirme (Madde 8.5) Kuruluun etkinliini ve verimini artrr. Eilimlere dayanan nleme ve iyiletirme zerinde odaklanr.
49
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
Ek - B (Bilgi iin) Srekli iyiletirme iin proses

Bir kuruluun stratejik hedefi, kuruluun performansn ve ilgili taraflarnn faydasn artrmak amacyla, proseslerin srekli iyiletirilmesi olmaldr. Srekli proses iyiletirmesi yapmak iin iki temel yol vardr : a) mevcut proseslerin tadili ve iyiletirmesine veya yeni proseslerin uygulanmasna yol aan ilk adm projeleri; bunlar genellikle rutin ilemler dnda apraz-fonksiyonel takmlar tarafndan gerekletirilir. b) alanlar tarafndan mevcut prosesler iinde yaplan kk aama sregelen iyiletirme faaliyetleri lk adm projeleri, genellikle, mevcut proseslerin anlaml yeniden-tasarm ile ilgilidir ve aadakileri ierir : hedeflerin tarifi ve iyiletirme projesinin hatlar, mevcut prosesin analizi olduu gibi (as-isprosesi) ve deiiklik iin gerekletirme imknlar, proseste iyiletirmenin tarifi ve plnlanmas, iyiletirmenin uygulanmas, proses iyiletirmesinin dorulanmas ve geerli klnmas, ve alnan dersler dahil, baarlan iyiletirmenin deerlendirilmesi. Kritik projeler, proje ynetimi metotlar kullanlarak etkin ve verimli bir tarzda yaplr. Deiikliin tamamlanmasndan sonra, yeni bir proje pln, srekli iyiletirme ynetimi iin temel tekil eder. Kuruluta alanlar, kk aama veya sregelen proses iyiletirmesi iin en iyi fikir kaynadr ve sklkla alma gruplar olarak katlrlar. Kk-aama sregelen proses iyiletirme faaliyetleri, etkilerinin anlalmas amacyla kontrol edilir. Kurulutaki katlm salanm alanlar, yetki, teknik destek ve iyiletirme ile ilgili deiiklikler iin geerli kaynaklar ile donatlr. Tanmlanan metotlardan biri ile srekli iyiletirme aada verilenler ile ilikilidir: a) yiletirme iin neden : zerinde alma nedeni not edilerek, bir proses problemi tanmlanr ve iyiletirme iin alan seilir. b) Son durum : mevcut prosesin etkinlii ve verimi deerlendirilir. Hangi tip problemlerin en sk meydana geldiini bulmak iin veriler toplanr ve analiz edilir. Belirli bir problem seilir ve iyiletirme iin hedefler konulur. c) Analiz : problemin kkenindeki nedenler tanmlanr ve dorulanr . d) Olas zmlerin tanmlanmas : alternatif zmler bulunur. En iyi zm seilir ve uygulanr; problemin kkenindeki nedenleri giderecek ve tekerrrden gelen problemi nleyecek bir zm gibi. e) Etkilerin deerlendirilmesi : daha sonra problemin ve kkenindeki nedenlerin giderilmi olduunu veya etkilerinin azaltlm olduunu, zm zerinde alldn ve iyiletirme iin hedefe ulalm olduunu teyit eder. f) Yeni zmn uygulanmas ve standardlatrma : eski proses iyiletirilmi proses ile deitirilir, bu nedenle problem ve tekrardan gelen kkenindeki nedenlerin nlenmesi ile yaplr. g) Tamamlanan iyiletirme faaliyeti ile prosesin etkinliinin ve veriminin deerlendirilmesi: iyiletirme projesinin etkinlii ve verimi deerlendirilir ve kuruluun baka yerlerinde zmn kullanlmas iin dikkat sarf edilir. yiletirme iin proses, kalan problemler, gelien hedefler ve ilve proses iyiletirmesi iin zmler zerinde tekrar edilir. yiletirme faaliyetlerinde alanlarn katlmn ve bilgi sahibi olmasn kolaylatrmak amacyla, ynetim, aada verilenler gibi faaliyetleri dikkate alr :
50
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
kk gruplar oluturma ve grup yelerince seilen liderlere sahip olma, insanlara kendi iyerlerinin kontrol ve iyiletirilmesi iin izin verme, ve kuruluun genel kalite ynetimi faaliyetlerinin bir paras olarak alanlarn bilgi, deneyim ve becerilerini gelitirme.
51
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
Kaynaklar
52
ICS 03.120.10
TRK STANDARDI
53

TS en Iso 90042

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS en Iso 90042

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ICS 03.120.

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

5.2 - LGL TARAFLARIN HTYALARI VE BEKLENTLER.............................................9

5.3 - KALTE POLTKASI ..................................................................................................10 5.4 - PLNLAMA ................................................................................................................11

5.5 - SORUMLULUK, YETK VE LETM ........................................................................12

5.6 - YNETMN GZDEN GERMES..........................................................................13

7.2 - LGL TARAFLAR LE LGL PROSESLER..............................................................22 7.3 - TASARIM VE GELTRME.......................................................................................23

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

7.4 - SATIN ALMA..............................................................................................................27

7.5 - RETM VE HZMET ALITIRMALARI...................................................................29

7.6 - ZLEME VE LME CHAZLARININ KONTROL....................................................31

8 - LME, ANALZ VE YLETRME ................................................................... 32

8.2 - LME VE ZLEME...................................................................................................33

8.3 - UYGUNSUZLUUN KONTROL..............................................................................38

8.4 - VERLERN ANALZ..................................................................................................39 8.5 - YLETRME .............................................................................................................40

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

KALTE YNETM SSTEMLER PERFORMANS YLETRMELER N KILAVUZ GR

0.2 - PROSES YAKLAIMI

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

ekil 1 - Proses tabanl kalite ynetim sistemi modeli

0.3 - ISO 9001 LE LKLER

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

0.4 - DER YNETM SSTEMLERYLE UYUMLULUK

2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR

tedariki kurulu mteri (ilgili taraflar)

4 - KALTE YNETM SSTEM

1) TSE NOTU : Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir.

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

ISO 9001:2000, Kalite ynetimi sistemleri - artlar

4.2.2 - KALTE EL KTABI

4.2.3 - DOKMANLARIN KONTROL

4.2.4 - KAYITLARIN KONTROL

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

4.3 - KALTE YNETM PRENSPLERNN KULLANIMI

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

5.1.2 - DKKATE ALINACAK HUSUSLAR

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

5.2 - LGL TARAFLARIN HTYALARI VE BEKLENTLER

5.2.2 - HTYALAR VE BEKLENTLER

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

5.2.3 - YASAL VE MEVZUATLA LGL ARTLAR

5.3 - KALTE POLTKASI

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

ISO 9001: Kalite Ynetimi Sistemleri - artlar 5.3 - KALTE POLTKASI

ISO 9001: 2000 Kalite ynetimi sistemleri - artlar 5.4 - PLNLAMA

5.4.2 - KALTE PLNLAMASI

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

ISO 9001:2000 Kalite ynetimi sistemleri - artlar

5.5 - SORUMLULUK, YETK VE LETM

5.5.2 - YNETM TEMSLCS

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

ISO 9001:2000 Kalite ynetimi sistemleri - artlar

ISO 9001:2000 Kalite ynetimi sistemleri - artlar

5.6 - YNETMN GZDEN GERMES

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

5.6.2 - GZDEN GERME GRDS

ISO 9001:2000 Kalite ynetimi sistemleri - artlar

5.6.3 - GZDEN GERME IKTISI

TS EN ISO 9004/Nisan 2001

ISO 9001:2000 Kalite ynetimi sistemleri - artlar