V ALTIN KTAPLAR JOHN GRAY ALTIN KTAPLAR YAYINEV KTABIN ORJNAL Ad MEN ARE FROM MARS WOMEN ARE

FROM VENUS YAYIN HAKLAR AKAL TELF HAKLARI AJANSI ALTIN KTAPLAR YAYINEV VE TCARET A.. Baski 8. BASIM / HAZRAN 2003 AKDENZ YAYINCILIK A.. Matbaaclar Sitesi No: 83 Baalar - stanbul JOHN GRAY BU KTABN HER TRL YAYIN HAKLAR FKRVE SANAT ESERLER YASAS GERENCE ALTN KTAPLAR YAYI NEV VE TCARET A..'YE ATTR. ISBN 975-405-576-9 ALTN KTAPLAR YAYI NEV Cell Ferdi Gkay Sk. Nebiolu tban Caalolu - stanbul Tel: 0.212.513 63 65/526 8012 0.212.520 62 46/513 65 18 Faks: 0.212.526 8011 http://www.altinkitaplar.com.tr info@altinkitaplar.com.tr ALTIN KTAPLAR

ERKEKLER MARS'TAN KADINLAR Vens'ten

JOHN GRAY
www.iskenderiyekutuphanesi.com

letiimi Gelitirmek ve likilerinizde stediinizi Elde Etmek in Pratik Bir Yolgsterici TRKES Glden en YAZARIN YAYINEVMZDEN KAN KTAPLARI: ERKEKLER MARSTAN, KADINLAR VENSTEN MARS VE VENS YATAK ODASINDA ANNENZN SYLEYEMED, BABANIZIN BLMED ERKEK, KADIN VE LKLER MARS VE VENS'N AKLARI MARS VE VENS FLRT EDYOR NDEKLER Teekkr............................................ 7 Giri................................................9 Erkekler Mars'tan, Kadnlar Vens'ten...............17 Bay Tamirci ve Ev Kalkndrma Komitesi..............23 Erkekler Maaralarna ekilirler, Kadnlar Konuur 37 Kar Cins Nasl steklendirilir....................50 Farkl Dillerde Konumak............................68 Erkekler Lastik erit Gibidir.......................99 Kadnlar Dalgalara Benzer..........................118

Farkl Duygusal htiyalarmz Kefetmek..........137 Tartmalardan Kanmann Yollar..................155 Kar Cinsten Puan Kazanmak .......................184 G Duygularn letiimi...........................212 Destek stemenin ve Almann Yollar................247 Akn Bysn Canl Tutmak........................273 Teekkr Bu kitap en derin ak ve sevgiyle, karm Bonnie Gray'e adanmtr. Onun ak, inceli, aklll ve gc bana, olabileceimin en iyisi olmamda ve birlikte rendiklerimizi paylamakta esin kayna oldu. Karm Bonnie'ye, bu kitab gelitirme yolculuunu benimle paylat iin teekkr ederim. Yaadklarmz paylamama izin verdii iin ve zellikle de kadn bak asn onurlandrmaktan yana anlay ve yeteneimi gelitirdii iin teekkr ederim. kzmz Shannon, Julie ve Lauren'e, eksilmeyen sevgileri ve deerbilirlikleri iin teekkr ederim. Bir baba olmann zorluu, annemle babamn verdikleri savam anlamama ve onlar daha ok sevmeme olanak salad. Baba olmak, zellikle babam anlamama ve sevmeme yardmc oldu. Babama ve anneme yedi ocuklu bir aileyi yetitirirken gsterdikleri sevgi dolu aba iin teekkr ederim. En byk aabeyim David'e, duygularm anlad ve szlerime hayranlk duyduu iin teekkr ederim. Kardeim William'a beni daha da byk baarlara ynelttii iin teekkr ederim. Kardeim Robert'e, afak sknceye dein srdrdmz tm o ilgin syleiler ve her zaman yararlanageldiim parlak dnceleri iin teekkr ederim. Kz kardeim Virginia'ya, bana inand ve seminerlerimi beendii iin teekkr ederim. Merhum kk kardeim Jimmy'ye, zor zamanlarmda beni desteklemeyi srdren o sevgi ve hayranl iin teekkr ederim. Temsilcim olan ve yardm, parlak yaratcl ve cokusu bu kitaba, dnce aamasndan tamamlanma aamasna dein yn vermi bulunan Patti Breitman'a teekkr ederim. Carole Bidnick'6, bu tasarnn balangcndaki zengin destei iin teekkr ederim. Susan Mol-dow'a ve Nancy Peske'e, uzman olarak saladklar malzeme iin teekkr ederim. Harper Collins alanlarna, gereksinmelerimi kesintisiz karladklar iin teekkr ederim. liki seminerlerime katlan, ya__-t__ sadklarn paylaan ve bu kitab yazmam iin beni yreklendiren o binlerce kiiye teekkr ederim. Onlarn olumlu ve sevgi dolu bilgi daar bana, bylesine karmak bir konunun bu basit sunuunu hazrlamamda destek oldu. Verdikleri uralar bylesine itenlikle benimle paylaan ve ktklar yolculuklarda benim yardmma gvenen mterilerime teekkr ederim. *Steve Martineau'ya, bu kitabn her yanna serpitirilmi olan aklc becerisi ve etkisi iin teekkr ederim. Bu malzemenin denendii, snand ve gelitirildii John Gray likiler Seminerlerinin yaratlmasna tm yrekleri ve ruhlaryla omuz veren destekleyicilerime: Santa Cruz'da Elley ve lan Coren'e; Honolulu'da Debra Mudd, Gray ve Helen Francell'e; San Francisco'da Bili ve Judy Elb-ring'e; Washington D.C.'de David Obstfeld ve Fred Kliner'e; Baltimo-re'da Elizabeth Kling'e; Seattle'da Clark ve Dottie Bartell'e; Pho-enix'de Michael Najarian'a; Los Angeles'te Gloria Manchester'e; Ho-uston'da Sandee Mac'a; Las Vegas'ta Earlene Carrillo'ya; San Di-ego'da David Farlow'a; Dallas'ta Bart ve Merrill Jacobs'a; ve Stockholm'de Ove Johhansson ve Ewa Martensson'a teekkr ederim. Beyond Words Yaynevinden Richard Cohen ve Cindy Black'e, bu kitabn domasna esin kayna olan son kitabm Erkekler, Kadnlar ve likiler'e (Men, Women and Relationships) verdikleri sevgi dolu ve gerek destek iin teekkr ederim. Trianon Stdyolarndan John Vestman'a tm seminerimi uzmanca teybe kaydettii iin ve Dave Morton ile Cassette Express alanlarna bu malzemeyi deerlendirmelerindeki ustalk ve nitelikli hizmetleri iin teekkr ederim. Erkekler grubumun yelerine, yklerini paylatklar iin ve zellikle de Lenney Eiger,. Charles Wood, Jacques Early, David Placek ve Chris Johns'a, kitabn hazrlanmasnda bana bunca deerli malzeme saladklar iin teekkr ederim. Sekreterim Ariana'ya, tasar boyunca

iyerinin sorumluluunu beceriyle stlendii iin teekkr ederim. Avukatm (ve ocuklarmn dede yerine koyduklar) Jerry Riefold'a, er zaman yanmda olduu iin teekkr ederim. Clifford McGuire'e, yirmi yllk kesintisiz dostluu iin teekkr ederim. Ondan daha iyi bir dayanak ve dost bulamazdm. 8 Giri Kzmz Lauren'in doumundan bir hafta sonra karm Bonnie de, ben de yorgunluktan bitkin dmtk. Lauren her gece bizi uyandryordu. Bonnie'de doum srasnda yrtk olduundan ar kesiciler kullanyor, zar zor yryebiliyordu. Be gn evde kalp ona yardm ettikten sonra iimin bana dndm. Karm iyiye gidiyor gibiydi. Bir gn ar kesici haplar bitmi. Bana, iyerime telefon edecek yerde, onu grmeye gelen kardelerimin birinden ilac satn almasn istemi. Ama kardeim ilac alp getirmemi. Bunun sonucu olarak da, gn boyu sanclar iinde kvranarak yeni doan bebekle ilgilenmi. Gnnn bylesine berbat getiini ben hi bilmiyordum. Eve dndmde allak bullakt. Bu huzursuzluunun nedenini yanl anladm ve beni suluyor sandm. "Gn boyu sanclarm dinmedi... lacm bitmiti. Yatakta kvranp durdum ve kimsenin aldr ettii yok!" dedi. Ben de kendimi savunurcasna, "Neden beni armadn?" diye sordum. "Kardeinden istedim, ama unuttu! Gn boyu onun dnmesini bekledim. Ne yapsaydm yani? Zaten zar zor yryorum! Kendimi ylesine terkedilmi buluyorum ki!" te bu noktada, patladm. Benim sigortam da o gn atmaya hazrd zaten. Bana haber vermedii iin kzmtm ona. Sanc ektiini bile bilmediim halde beni sulamasna fkelenmitim. Aramzda birka krc sz getikten sonra kapya yneldim. Yorgundum, sinirliydim ve yeterince iitmitim iiteceklerimi. kimiz de sabrmzn snrna varmtk. Sonra tm yaamm deitirecek bir ey olmaya balad. 9 Bonnie dedi ki: "Dur, ltfen gitme. u an sana en ok ihtiya duyduum zaman. Sancm var. Gnlerdir uyumadm. Ne olur, dinle beni." Bir an durdum ve dinledim. "John Gray, sen iyi gn dostusun demek! O tatl, sevgi dolu Bonnie olduum srece buradasn, yanmda, ama yle olmadm an kapy ekip gidiyorsun." Sonra sustu ve gzleri yalarla doldu. Deimi bir sesle konutu. "u an ac ekiyorum. Verecek hibir eyim yok... ve sana en ok imdi ihtiyacm var. Ne olur, yanma gel ve kucakla beni, kollarnda tut. Hibir ey sylemen gerekmez. Sadece kollarnn arasnda olmaya ihtiyacm var. Ne olursun, gitme." Yanna gidip sessizce kucakladm karm. Kollarmda alad. Birka dakika sonra da gitmediim iin teekkr etti bana. Sadece onu kucakladm hissetmeye ihtiya duyduunu syledi. te o anda akn, kaytsz koulsuz akn gerek anlamn zmeye baladm. Kendimi her zaman sevgi dolu bir kii olarak gregelmitim. Ama karm haklyd. yi gn dostu olmutum hep. O, mutlu ve sevimli olduu srece ben de onu sevmitim. Ama mutsuz veya skntl olduunda, kendimi sulanm hissediyor, tartyor ve ondan uzaklayordum. O gn ilk kez ondan uzaklamadm. Yannda kaldm ve ok da iyi oldu. Gerekten bana ihtiya duyduu zaman ona istediini vermeyi baardm, ite gerek ak, bu olmalyd. Bir bakasyla ilgilenmek. Akmza gven duymak. Onun ihtiya duyduu saatte yanbanda bulunmak. Bana yolu gsterildiinde, ona yardm etmenin ne kadar kolay olduuna atm. Byle bir duyguyu nasl olmu da karmtm ben? Sadece yanna gidip onu kollarma almama gereksinmesi vard, o kadar. Benim yerimde bir kadn olsayd, igdleriyle bilirdi Bonnie'nin neye gereksinmesi olduunu. Ama bir erkek olarak ben, dokunmann, sarlmann ve dinlemenin onun iin bu denli nemli olduunu bilmiyordum. Bu farklar anlaynca, karmla yeni bir iletiim kurmann yolunu renmeye baladm. Bir anlamazl bunca kolay zebileceimize asla inanamazdm. nceki ilikilerimde, zor zamanlarda sinirli ve sevgisiz olu 10 yordum baka ne yapacam bilmediimden. Bunun bir sonucu olarak da birinci evliliim byk aclar iinde ve zor gemiti. Bonnie ile aramzdaki u son olay, bu tutumu nasl deitirebileceimi gsterdi bana.

Bu olay, kadnlarla erkeklerin duygularn gelitirmeye ve inceltmeye yardmc olacak bir kitaba dntren yedi yllk aratrmaya esin kayna oldu. ok pratik ve zel alardan, kadnlarla erkeklerin ne bakmlardan farkl olduklarn renince, birden anlamaya baladm ki, evliliimin ille de bylesine bir savam, bir ura olmas gerekmez. Aramzdaki farkllklarn bilincine varnca, Bonnie'ile ben, iletiimimizi kkten gelitirmeyi baardk ve birbirimizden daha ok zevk alr olduk. Aramzdaki farkllklar tanmak ve aratrmay srdrmekle, ilikilerimizi gelitirmenin yeni yollarn bulduk. likilerimiz konusunda, ana babalarmzla hibir zaman bilmedikleri ve bu nedenle bize de ^ retmedikleri ynlerden bilgi sahibi olduk. Bu bilgilerimi' bana danmaya gelen mterilerimle paylamaya balaynca, onlarn da ilikileri zenginleti. Benim hafta sonu seminerlerimi izleyenlerin binlercesi, bir gecede ilikilerinin kkten deitiini grdler. te, yedi yl sonra kiiler de, iftler de hl baarl ve yararl sonular aldklarn bildiriyorlar. Mutlu iftler, ocuklaryla birlikte resimlerini gnderiyorlar, mektuplar alyorum, bana evliliklerini kurtardm iin teekkr ediyorlar. Geri evliliklerini kurtaran, birbirlerine duyduklar aktr ama kar.cinsi daha derinden anlam olmasalard boanrlard belki de. Susan ile Jim dokuz yllk evliydiler. Pek ok ift gibi, balangta birbirlerini seviyorlard ama yllar getike birbirlerine duyduklar fke ve dkrkl artt, sonunda ayrlmaya karar verdiler. Bununla birlikte, boanma iin bavurmadan nce benim ilikiler seminerime katldlar. Susan dedi ki: "Bu birliktelii srdrmek iin her eyi denedik. Sadece birbirimizden ok farkl yaradltayz." Seminer srasnda, aralarndaki farkn sadece olaan deil, ayn zamanda beklenen bir durum olduunu renince ardlar. Baka iftlerin de ayn deneyimleri yaam 11 olduklarn grdler. Sadece iki gn iinde, Susan da, Jim de erkeklere ve kadnlara baka bir anlayla yaklatlar. Yeniden birbirlerine sevdalandlar. likileri, sanki bir mucize olmu gibi, deiti. Artk boanmay filan dnmek bir yana, mrlerinin geri kalann birlikte geirmek iin yola koyuldular. Jim yle dedi: "Aramzdaki farkllk konusundaki bu bilgiler karm bana geri kazandrd. Benim alabileceim en byk armaandr bu. Birbirimizi yeniden sevmeye baladk." Alt yl sonra, yeni evlerini ve ailelerini grmem iin beni ardklarnda birbirlerini hl seviyorlard. Birbirlerini anlamalarna ve evli kalmalarna yardmc olduum iin bana teekkrlerini yineliyorlard. Geri erkeklerle kadjnlarn ayr yaradlta olduu konusunda hemen hemen herkes gr birliindedir ama ne ynden farkl olduklarn ok kimse belirleyemez. Son on yl boyunca pek ok kitap, bu farklar tanmlama iine girimitir. nemli admlar atlm, ilerlemeler kaydedilmise de, kitaplarn ou tek yanldr ve ne yazk ki, kar cinse duyulan gvensizlii ve gocunmay pekitirmekten te bir ie yaramamtr. Genel olarak bir cins, teki tarafndan kurban edilmi, bask gryormu gibi gsterilir. Salkl erkeklerin ve kadnlarn birbirlerinden nasl farkl oldukjar konusunda kesin bir yolgstericiye gereksinim vard. Erkeklerle kadnlar arasndaki ilikileri gelitirmek iin farkllklarmz, bir yandan zsaygy ve kiisel sorumluluu ycelterek, karlkl gveni, kiisel sorumluluu, artan ibirliini ve daha byk bir sevgiyi de unutmadan, anlamak ve anlatmak gerekir. Karlkl ilikiler seminerlerime katlan 25.000'i akn kiiyi sorgulama sonucunda, erkeklerle kadnlarn nasl farkl olduklarn nesnel terimlerle tanmlama olanana erimi bulunuyorum. Bu farkllklar inceledike, sizler de gocunma ve fke duvarlarnn ktne, ykldna tank olacaksnz. Yrei amak, insan daha byk bir balama duygusuna, ak ve destek verip almak ynnde artan gdlere gtrr. Bu yeni bilinlenmeyle, umarm sizler, bu kitaptaki nerilerin de tesine geer ve kar cinsle sevgi dolu ilikiler kurabileceiniz yeni yollar, yntemler gelitirmeyi srdrrsnz. __ -ip__ Bu kitaptaki ilkelerin tm de denenmi ve snanmtr. 25.000'i akn bireyin en azndan yzde 9O', bu tanmlamalarda kendilerini istekle, cokuyla tanmlardr. Eer bu kitab okurken, banzla onaylayarak, "Evet, evet, bu szn ettiiniz ite ben'im ta kendim," dediinizi farkederseniz, demek ki kesinlikle yalnz deilsiniz. Ve bakalar nasl bu kitaptaki nerileri uygulayarak yararlanmlarsa, siz de ayn eyi yapabilir, yararlanabilirsiniz. Erkekler Mars'tan, Kadnlar Vens'ten kitab, ilikilerdeki gerginlii

azaltmak iin ve en bata erkeklerle kadnlarn nasl farkl olduklarn ayrntlaryla kabul ederek, daha ok sevgi yaratmak iin yeni stratejiler ortaya koyar. Sonra da krgnlklarla d-krklklarn azaltmak, giderek artan bir mutluluk ve ilidlfk, yaknlk yaratmak iin pratik, kolay uygulanabilir neriler getirir. Karlkl ilikiler, bylesine bir ura, bir savam olmak zorunda deildir. Ancak ve ancak birbirimizi anlamadmz zaman gerginlik, gocunma veya anlamazlk kar ortaya. kadar ok kii duygusal ilikilerinde zlr ki... Elerini severler ama bir gerginlik olduunda durumu dzeltmek iin ne yapmak gerektiini bilemezler. Erkeklerle kadnlarn birbirlerinden ne derece farkl olduklarn anlamak sayesinde, kar cinsi dinlemek ve desteklemek yoluyla baarl iletiim kurmak iin yeni areler reneceksiniz. Hak ettiiniz ak nasl yaratacanz reneceksiniz. Bu kitab okurken, baarl iliki kurmann nasl mmkn ve kolay olabileceine aacaksnz. Erkekler Mars'tan, Kadnlar Vens'ten 1990'larda sevgi dolu ilikiler kurmay reten bir elkitabdr. Erkeklerle kadnlarn, yaamlarnn her alannda birbirlerinden nasl farkl olduklarn aklar. Erkekler ve kadnlar iletiim konusunda farkl olmakla kalmazlar, ayrca farkl dnr, hisseder, alglar, tepki verir, yantlar, sever, gereksinme duyar ve deerlendirirler. Neredeyse ayr gezegenlerden gelmi, ayr dilleri konuan ve ayr besinlere gereksinme duyan yaratklar gibi grnrler. Aramzdaki farklarn byle kapsaml anlalmas, kar cinsle iletiim kurup onu anlamaya alrken meydana gelen srtmeleri 13 zmlemekte geni lde yardmc olur. O zaman, yanl anlamalar giderilebilir veya bunlardan kanlabilir. Doru olmayan beklentiler kolayca dzeltilebilir. Einizin sizden, baka bir gezegenden gelmi biri kadar farkl olduunu hatrladnz zaman, bu farkllklara direnecek veya onlar deitirmeye uraacak yerde, durumu oluruna brakabilir ve bu farklarla badaabilirsiniz. En nemlisi de, bu kitab okurken, farklarmzdan doan sorunlar zmek iin pratik teknikler reneceksiniz. Bu kitap sadece psikolojik farkllklarn kuramsal bir analizi deil, ayn zamanda sevgi dolu ilikiler yaratmakta baarya ulamann yollarn gsteren pratik bir elkitabdr. Bu ilkelerin doruluu kendini kantlar niteliktedir ve saduyuyla olduu kadar sizin kendi deneyiminizle de geerli klnabilir. Birok rnek, teden beri sezgilerinizle bilegel-diinlz eyleri basit ve belirli olarak dile getirecektir. Bu deerlendirme size, siz olmanzda ve ilikilerinizde kendinizi yitirmemenizde yardm edecektir. Bu nerilere yant olarak erkekler sk sk yle derler: "te ben, tam tamna byleyim. Yoksa beni mi izlediniz siz? Artk kendimde yanl bir yan gremiyorum." Kadnlar sk sk yle derler: "Sonunda kocam beni dinliyor. Szm geirmek iin savamak zorunda deilim. Aramzdaki farklar akladnzda kocam anlyor. Teekkr ederim!" Bunlar, insanlarn, erkeklerin Mars'tan ve kadnlarn Vens' ten geldiini anladktan sonra ileri srdkleri binlerce anlaml yorumdan sadece birka. Bu yeni, kar cinsi anlama programnn sonular sadece kkl ve hemen alnr trden deil, ayn zamanda kalcdr. Hi kukusuz, sevgi dolu bir iliki kurmaya giden yol zaman zaman kayalktr. Sorunlar kanlmazdr. Ama bu sorunlar ya kzgnlk ve dargnlk kayna olur ya da daha derinleen ilidlla ve artan sevgiye, ilgiye, gvene frsat yaratr. Bu kitabn ierii, tm sorunlar uzaklatrmann 'kolay bir yolu' deildir. Yaamn sorunlaryla karlatka, ilikilerinizde, onlar baaryla zmenize yardmc olabilecek yeni bir yaklam salamay ngrr. Bu yeni kazanmla, hak ettiiniz sevgiyi elde etmek, einize __-J4__ de layk olduu sevgi ve destei vermek iin gereken aralara kavumu olursunuz. Bu kitapta erkekler ve kadnlar konusunda pek ok genelleme yapyorum. Herhalde kimi yorumlar bakalarna oranla daha doru bulacaksnz... Ne de olsa hepimiz, kendimize zg deneyimlerle, kendimize zg, benzeri bulunmayan bireyleriz. Kimi zaman seminerlerimde iftler ve bireyler, erkeklerle kadnlarn rneklerine uyduklarn ama tam kart ynde uyduklarn kabul ederler. Erkek benim kadnlar konusundaki tanmlamalarma uyar, kadn da erkekler konusundaki tanmlamalarma. Ben buna 'tersyz rol' ad veriyorum. Eer siz de tersyz rol oynadnz grrseniz, unu iyi bilmenizi isterim ki, her ey yolundadr. Bence eer bu kitaptaki bir ey size hi uymuyorsa ya onu grmezlikten gelin (uyduunuz bir eye gein) ya da

kendi iinize daha derine inerek bakn. Pek ok erkek, daha sevecen ve ilgili olabifmek iin, erkeklik zelliklerinin kimini yadsrlar. Bunun gibi pek ok kadn da, erkeklik niteliklerini dllendiren bir i kolunda geimlerini salamak amacyla kadnlk niteliklerinin bir ksmndan vazgemilerdir. Eer durum byleyse, o zaman da bu kitaptaki nerileri, teknikleri ve stratejileri uygulayarak, sadece ilikilerinizde daha byk coku yaratmakla kalmayacak, ayn zamanda da erkeklik ve kadnlk nitelikleriniz arasnda giderek daha iyi bir denge kuracaksnz. Bu kitapta erkeklerle kadnlarn 'niin farkl olduklar sorusunu dorudan doruya yneltmiyorum. Bu, pek ok yant olan karmak bir sorudur; bu yantlar da biyolojik farkllklardan ailesel etkiye, eitime, doum srasna, toplum, medya, tarih tarafndan kltrel koullandrmaya dein gidebilir. (Bu konular Erkekler, Kadnlar ve ilikiler: Kar Cinsle Bar Yapma [Men, Women and Relationships: Making Peace with the Opposite Sex] adl kitabmda aratrlmtr.) Her ne kadar bu kitaptaki nerileri uygulamak hemen yarar salayacaksa da, bozuk ilikiler ve ilevini yitirmi bir ailenin bireyleri iin gereken danma ve tedavinin yerini tutamaz. Salkl bireyler bile kimi etin zamanlarda tedavi ve danma gereksinmesi duyarlar. 15 Tedavide, evlilik danmanlnda ve on iki admlk tedavi gruplarnda gerekletirilen dereceli ve gl deiime yrekten inanmaktaym. Yine de ka kez insanlarn ilikilere yeni bir anlayla bakma ynteminden, yllar sren tedaviye oranla ok daha fazla yararlandklarn sylediklerini duymuluum vardr. Bununla birlikte, inanyorum ki, onlarn yllar sren tedavi veya iyiletirme almalar, bu nerileri ilikiler alanna baaryla uygulamalar iin elverili ortam hazrlamtr. Eer gemiimizde bir bozukluk var idiyse, o zaman yllar sren tedaviden veya iyileme gruplarna katldktan sonra bile, yine de salkl ilikilerin olumlu bir grntsne gereksinme duyarz. Bu kitap ite bu grnty salyor. te yandan, gemiimiz sevgi dolu ve doyum salayc olmu olsa bile, zaman deimitir ve iki cins arasndaki ilikilere yeni bir yaklam gereksinirsiniz. liki ve iletiim kurmann yeni ve salkl yollarn renmek, birinci derecede nem tar. Herkesin bu kitaptaki nerilerden yararlanabileceine inanyorum. Seminerlerime katlanlardan ve aldm mektuplardan edindiim tek olumsuz tepki, "Keke bunu biri bana daha nce syleseymi," oldu. Yaamnzda sevgiyi artrmak iin hibir zaman ge kalm saylmazsnz. Sadece bunun yeni bir yolunu bulmaya gereksinmeniz vardr. Tedavide olsanz da, olmasanz da eer kar cinsle daha doyurucu ilikiler kurmak istiyorsanz, bu kitap size gredir. Erkekler Mars'tan, Kadnlar Vens'ten'l sizinle paylamak bir zevktir. Dilerim her zaman akl ve sevgide ilerleme kaydedersiniz. Boanmalar azalsn ve evlilikler oalsn. ocuklarmz daha iyi bir dnyay hak ettiler. John Gray 15 Kasm 1991 Mill Valley, California 16 Birinci Blm ERKEKLER MARSTAN, KADINLAR VENS'TEN Erkeklerin Mars'tan, kadnlarn da Vens'ten geldiklerini hayal edin. Yllar nce bir gn Marsllar teleskoplarndan bakarak Venslle-ri kefettiler. Venslleri yle bir grmek bile ilerinde daha nce hi bilmedikleri duygular uyandrd. k olup abucak uzay gemileri yaptlar ve Vens'e utular. Vensiler Marsllar ok iyi karladlar. Onlar da igdsel olarak bu gnn geleceini biliyorlard. Yreklerini daha nceden hi tanmadklar bir sevgiye atlar. Vensllerle Marsllar arasndaki ak sihirli bir akt. Birlikte olmaktan, birlikte bir eyler yapmaktan ve paylamaktan zevk alyorlard. Ayr dnyalardan olsalar da, bu farkllklarn seviyorlard. Aylar boyu birbirlerini tandlar; farkl gereksinimlerini, tercihlerini, davran biimlerini inceleyip takdir ettiler. Yllar boyu sevgi ve huzur iinde bira-rada yaadlar. Sonra birlikte dnyaya umaya karar verdiler. lk balarda her ey ok gzeldi. Ancak, dnya atmosferi yava yava etkisini gstermeye balad ve bir sabah herkes ok garip bir bellek kaybyla uyand! Hem Marsllar, hem de Vensiler ayr gezegenlerden geldiklerini ve farkl olmalar gerektiini unuttular. Bir sabah iinde, farkllklaryla ilgili rendikleri her ey belleklerinden uup gi-divermiti. O gnden beri de kadnlarla erkekler atmalar yaamaktadrlar.

 17 FARKLILIKLARIMIZI ANIMSAMAK Farkl olmalar gerektiinin bilincine varmadan kadnlarla erkekler birbirleriyle geinemezler. Genelde kar cinse kzmamzn ya da sinirlenmemizin nedeni, bu nemli gerei unutmu olmamzdr. Kar cinsin bize benzemesini bekleriz. Onlarn da "bizim istediklerimizi istemesini" ve "bizim hissettiimiz gibi hissetmesini" arzularz. Yanl da olsa, eer elerimiz bizleri seviyorlarsa, biz birini sevdiimizde nasl davra-nyorsak onlarn da ayn ekilde davranacaklarn varsayarz. Bu yaklam bizi srekli dkrklna uratp, farkllklarmzdan sevgiyle sz edebileceimiz bir iletiimin kurulmas iin gereken zaman kazanmamz engeller. Yanl da olsa, eer elerimiz bizleri seviyorlarsa, biz birini sevdiimizde nasl davranyorsak onlarn da ayn ekilde davranacaklarn varsayarz. Erkekler kadnlarn kendileri gibi dnp, konuup tepki vermelerini; kadnlar da erkeklerin kendileri gibi dnp, konuup tepki vermelerini beklerler. Erkeklerle kadnlarn farkl olmalar gerektiini unutmuuzdur. Sonuta, ilikilerimiz gereksiz srtme ve atmalarla dolar. Bu farklar aka tanyp sayg gstermek, kar cinsle olan. ilikilerimizdeki karklklar nemli lde azaltacaktr. Erkeklerin Mars'tan, kadnlarnsa Vens'ten geldiklerini anmsaynca her ey zmlenir. FARKLARIMIZA GENEL BR BAKI Bu kitapta aramzdaki farklar ayrntlaryla ele alacam. Her blm sizlere yepyeni ve ok nemli bak alar salayacaktr. Ele alacamz belli bal farkllklar unlardr: 2. blmde erkeklerle kadnlarn deerlerinin birbirlerinden ne kadar farkl olduunu ve kar cinsle ilikilerimizde yaptmz en byk iki hatay anlamaya alacaz: Kadnlar kendilerine sorulmadan akl verip ynlendirmeye kalkarlarken, erkekler de zmler nerip duygular nemsemezler. Marsl/Vensl gemiimizi anlayarak erkeklerle kadnlarn bilmeden niin bu hatalar yaptklarn grmek ok kolaydr. Bu farklar anmsayarak kendi hatalarmz dzeltebilir ve birbirimize hemen, daha verimli biimlerde karlk verebiliriz. 3. blmde kadnlarla erkeklerin stresle baa kma konusundaki farkl yntemlerini ele alacaz. Marsllar kendilerini geri ekip sorunlarn sessizce dnmeyi yelerlerken, Vensller igdsel olarak kendilerini rahatsz eden eyler hakknda konumay isterler. Byle elikili zamanlarda istediklerinizi elde edebilmek iin yeni stratejiler reneceksiniz, 4. blmde kar cinsi tevik etme konusunu inceleyeceiz. Erkekler kendilerine ihtiya duyulduunda, kadnlarsa sevildiklerini hissettiklerinde gayrete gelirler. likileri gelitirmek iin gerekli adm tartp, nmzdeki en byk engelleri nasl altedebileceimize bakacaz: Erkeklerin sevgi gstermeye kar olan direnlerini altetmele-ri, kadnlarnsa bunu almaya olan direnlerini krmalar gerekmektedir. 5. blmde erkeklerle kadnlarn farkl dilde konutuklar iin nasl ska birbirlerini yanl anladklarn reneceksiniz. Bu blmde ayrca ska yaanan yanl anlamalar yorumlamak iin bir de MarI/Vensl Tenmler Szl'ne yer verilmitir. Erkeklerle kadnlarn nasl farkl nedenlerle konutuklarn ya da sustuklarn greceksiniz. Kadnlar bir erkek susunca nasl davranmalar gerektiini renirlerken, erkekler de ileden kmadan daha iyi bir dinleyici olmann yollarn greceklerdir. 6. blmde erkeklerle kadnlarn mahremiyet konusundaki farkl gereksinmelerini ele alacaz. Erkek yaknlasa da eninde sonunda mesafe koymak ihtiyac iersindedir. Kadnlar, erkein tpk bir lastik erit gibi esnemesi iin bu geri ekilmeyi gereksindiini reneceklerdir. Buna ek olarak, bir erkekle zel konumalar yapmann en iyi zamann da ele alacaz. 19 7. blmde bir kadnn sevgi dolu davran biimlerinin tpk bir dalga hareketi gibi nasl ykselip indiini greceiz. Erkekler zaman zaman ani olan bu duygu deiimlerini yorumlamay reneceklerdir. Ayrca yine erkekler kendilerine en ok ne zaman ihtiya duyulduunu ve byle zamanlarda zveride bulunmadan nasl destek verebileceklerini de greceklerdir.

8. blmde erkeklerle kadnlarn kar cinsin deil, kendilerinin gereksinme duyduklar trden bir sevgiyi verdiklerini greceiz. Erkekler zellikle gven, benimseme ve beeni dolu bir sevgiye gereksinme duyarlar. Kadnlarsa efkat, anlay ve sayg ararlar. Einizi soutmakta en sk rastlanan alt hatay da greceksiniz. 9. blmde ac veren tartmalardan kanmay reneceiz. Erkekler her zaman kendileri haklym gibi davranarak kadnlarn duygularn nasl hie saydklarn grecekler. Kadnlarsa bilmeden, grlere katlmama yerine onaylamama mesajlar verdiklerini ve bylelikle de erkeklerin savunma igdlerini uyardklarn renecekler. Yine bu blmde etkili iletiim iin nerilerin yansra, bir tartmann anatomisi de incelenecektir. 10. blmde erkeklerle kadnlarn olaylar nasl farkl alardan deerlendirdikleri ele alnacak. Erkekler, Vensllerin tm sevgi armaanlarn lsne bakmadan dier armaanlarla eit deerlendirdiklerini grecekler. Tek bir byk armaan dikkate almak yerine, kk kk sevgi ifadelerinin de ayn derecede nemli olduu renilirken; kadnlar etkilemenin 101 yolu sralanacak. te yandan, kadnlar erkeklere istediklerini vererek enerjilerini erkeklerin gznde deer kazanmak iin kullanmay renecekler. 11. blmde g zamanlarda birbirinizle iletiim kurmay reneceksiniz. Duygulan paylamann neminin yansra, kadnlarla erkeklerin duygularn saklamakta kullandklar farkl yntemler ele alnacak. Daha fazla sevgi ve balanma amacyla, einize kar olumsuz duygularnz iletmek iin Ak Mektubu Teknii nerilecek. 20 12. blmde Vensllerin neden destek istemekte daha ok zorlandklarn ve Marsllarn neden bu taleplere genelde kar koyduklarn anlayacaksnz. "Yapabilir misin?" szcklerinin erkekleri nasl ittiini ve bunun yerine neler sylenmesi gerektiini reneceksiniz. Bir erkei daha fazla verici olmaya tevik etmenin srlarn ve ksa, dolaysz, doru szckleri kullanmann gcn kefedeceksiniz. 13. blmde akn drt mevsimini greceksiniz. Akn byyp gelimesine bu gereki bak as, herhangi bir ilikide karnza kan engelleri yenmenizde yardmc olacaktr. Sizin ve einizin gemiinin imdiki zamandaki ilikinizi nasl etkileyebileceini renecek, akn bysn canl tutmann dier sihirli yollarn kefedeceksiniz. Erkekler Mars'tan, Kadnlar Vens'ten Gelir'in her blmnde sevgi dolu ve kalc ilikiler gelitirmenin srlarn bulacaksnz. Her yeni bulu, tatmin edici ilikiler kurma yeteneinizi glendirecektir. Y NYET YETMEZ k olmak her zaman sihirli bir duygudur. Sanki ak sonsuza dek srecekmi gibi gelir. Safa kendimizi, ana babamzn yaad sorunlardan uzak olacamza, akn lmesi olaslnn bulunmadna, sonsuza dek mutlu yaayacamza inandrrz. Ancak, sihir geip gnlk yaam kendini gsterince, erkeklerin, kadnlarn tpk kendileri gibi dnp davranmalarn bekledikleri ve kadnlarn da erkeklerin kendileri gibi olmalarn umduklar ortaya kar. Aramzdaki farklarn bilincine varp, birbirimizi anlamak ve sayg gstermek iin gereken zaman ayrmalyz. Aksi halde zorlayc, balamaz, yarglayc ve hogrsz tipler olup karz. En iyi ve en sevgi dolu niyetlerle bile ak solmaya mahkmdur. Sorunlar bir biimde bagsterir. letiim kopar. Gvensizlik artar. Reddedilme ve bastrlma balar. Akn bys yitirilir. Kendi kendimize unlar sorarz: Bu nasl oluyor? Bu neden oluyor? 21 Bu neden bize oluyor? Bu sorular yantlamak iin karmak felsefi ve psikolojik modeller gelitirilmitir. Yine de, eski dzenler devam eder. Ak lr. Bu, hemen herkesin bana gelir. Her gn milyonlarca birey o zel ak duygusunu yaayacak bir e aray iindedir. Her yl milyonlarca ift, ak iinde birleip sonradan o sevgiyi yitirdiklerinde ac ekerek koparlar. Ak evlenecek kadar uzun srdrebilenlerin ancak yars evli kalmaktadr. Bu birarada kalanlarn yzde ellisi de evliliklerini

doyurucu bulmamaktadrlar. Sadakat duygusuyla ya da zorunluluktan veya yeniden balamaktan korktuklar iin birarada kalrlar. Gerekten de pek az insan sevgiyle byr. Yine de, bu hi olmuyor deildir. Erkeklerle kadnlar farklarna sayg gsterip kabul edebildiklerinde, akn bymesine de ans vermi olurlar. Erkeklerle kadnlar farklarna sayg gsterip kabul edebildiklerinde, akn bymesine de ans vermi olurlar. Kar cinsin gizli farklarn anlayarak yreklerimizdeki ak daha baarl bir biimde verebilir ve alabiliriz. Farklarmz kabul ederek, isteklerimizi gerekletirme yolunda yaratc zmler kefedebiliriz. Daha da nemlisi, bizim iin nemli olan insanlar sevip desteklemenin en iyi yollarn reniriz. Ak sihirlidir ve eer farkllklarmz unutmazsak, kalc da olabilir. 1 kinci Blm BAYTAMRCVE EV KALKINDIRMA KOMTES Kadnlarn erkekJer hakknda en sk dile getirdikleri yaknma, erkeklerin dinlemediidir. Erkek ya kendisine sylenenleri tmyle ku-lakarkas eder ya da biraz dinler, kadn nelerin rahatsz ettiini deerlendirir ve sonra byk bir gururla Bay Tamirci apkasn giyip ona kendisini daha yi hissetmesini salayacak bir zm nerir. Kadn bu sevgi ifadesini takdir etmeyince de buna bir anlam veremez. Kadn ona kendisini dinlemediini ne kadar ok sylerse sylesin, bunu anlamaz ve ayn eyi yapmaya devam eder. Kadn yaknlk istemektedir; erkekse onun zm aradn sanr. Erkeklerin kadnlar hakknda en sk dile getirdikleri yaknma ise kadnlarn srekli onlar deitirmeye almalardr. Bir kadn bir erkei sevdiinde onun gelimesine yardmc olmay grev bilir ve erkein davranlarn dzeltmeye alr. Bir ev gelitirme komitesi kurar ve erkek balca odak noktas haline gelir. Erkek kadnn yardmna ne kadar direnirse dirensin, kadn vazgemez; erkee yardm etmenin ve neler yapmas gerektiini sylemenin frsatlarn kollar. Kadn onu koruduunu sanmaktadr, erkekse kendisinin ynetildiini dnr. O, bunun yerine yalnzca kadnn onu olduu gibi kabullenmesini istemektedir. 22 23 Bu iki sorun nce, neden erkeklerin zm nerdiklerinin, kadnlarn da neden onlar gelitirmeye altklarnn anlalmasyla zmlenebilir. Bir an iin zamanda geri gittiimizi varsayalm ve birbirlerini kefedip birlikte dnyaya gelmeden nce Mars ile Vens gezegenle-rindeki yaama bir gz atalm. Bu ekilde kadnlar ve erkekler hakknda baz eyleri anlayabiliriz. MARS'TA YAAM Marsllar yetenekli ve yeterli olmaya, baar ve gce deer verirler. Her zaman kendilerini kantlama, g ve becerilerini gelitirme u-randadrlar. Benlik bilinleri sonu alma becerileriyle llr. Doyumu zellikle baarda bulurlar. Bir erkein benlik bilinci sonu alma becerisiyle tanmlanr. Mars'taki her ey bu deerlerin yansmasdr. Giysileri bile beceri ve iddialarn yanstmaktadr. Polis memurlar, askerler, iadamlar, bilim adamlar, taksi srcleri, teknisyenler ve alar kendi beceri ve glerini yanstmak amacyla birer niforma ya da en azndan birer apka giyerler. Psychology Today (ada Psikoloji), Self (Benlik) ya da People (nsanlar) gibi dergileri okumazlar. Avlanmak, balk tutmak, araba yartrmak gibi ak hava etkinliklerine daha ok ilgi gsterirler. Haberler, hava durumu ve sporla ilgilenir, romantik eserlere ya da kendi kendini gelitirme kitaplarna hi aldr etmezler, nsanlar ve duygulardan ok "nesneler" ve "eylerle" ilgilidirler. Bugn bile dnyada kadnlar romantik dler kurarlarken, erkekler gl arabalarn, daha hzl bilgisayarlarn, ara gerecin ve yeni, gl teknolojilerin dlerini kurarlar. Erkekler sonu alarak ve hedeflerine ulaarak kendi glerini ifade etmeleririe yardmc olacak "eylerle" ilgilidirler. Bir Marsl iin hedeflere ulamak ok nemlidir, nk bu onun kendini yeterli ve iyi

 24 hissetmesinin bir yoludur. Byle hissedebilmesi iin bu hedeflere kendi bana ulamas gerekir. Bunlar onun adna bir bakas elde edemez. Marsllar her eyi kendileri yapm olmakla gururlanrlar. zerklik, yeterli ve gl olmann simgesidir. Marsllarn bu zelliini anlamak, kadnlar kendilerine neler yapmalar gerektiini sylediklerinde erkeklerin gsterdikleri tepkiyi de aklayabilir. Bir erkee o istemeden neride bulunmak, onun ne yapacan bilmediini ya da bunu kendi bana yapamayacan ima etmek demektir. Erkekler bu konuda ok duyarldrlar, nk yeterlilik onlar iin ok nemlidir. Bir erkee o istemeden neride bulunmak, onun ne yapacan bilmediini ya da bunu kendi bana yapamayacan ima etmek demektir. Bir Marsl kendi sorunlarn kendi bana hallettii iin, uzmanlarn nerilerine gereksinme duyduu zamanlar dnda, bunlar hakknda pek konumaz. Nedenleri de yledir: "Kendi bama yapabilecekken neden bir bakasn iime kartraym?" zm bulmak iin bir bakasnn yardmna ihtiya duymadka sorunlarn kendine saklar. Kendi banza yapabileceiniz bir i iin yardm istemek bir zayflk belirtisi olarak alglanr. te yandan, gerekten yardma gereksinmesi varsa, bunu almak bir bilgelik belirtisidir. Mars'ta bir sorundan sz etmek fikir danmak anlamna gelir. Bir baka Marsl bu frsattan gurur duyar. Otomatik olarak kendi Bay Tamirci apkasn takar, bir sre dinler, sonra da cevher gibi nerilerde bulunur. Marsllarn bu gelenei, kadnlarn sorunlar hakknda konutuklar zaman erkeklerin igdsel olarak zm nermelerinin nedenlerinden biridir. Bir kadn masum bir biimde zntlerini paylar ya da o gnk sorunlarn yksek sesle tartrken, erkek onun fikir dant yanlgsna der. Hemen Bay Tamirci apkasn takp fikir vermeye balar; bu onun sevgisini gsterme ve yardmc olmaya alma yoludur. Erkek, eine yardm etmeyi ve onun sorunlarn zerek kendisini ___ OK ___ daha iyi hissetmesini salamay istemektedir. Yetenekleri einin sorunlarnn zmnde ie yaradnda, kendini deerli ve onun sevgisine layk hisseder. Ancak, erkek bir kez zm nerdikten sonra kadn hl huzursuzluunu srdrrse, erkek iin kadn dinlemeyi srdrmek giderek zorlar, nk zm nerisi kabul edilmemitir ve kendini yararsz bulmaktadr. te yandan, yalnzca dinleyip paylaarak da destek verebilecei konusunda hibir fikri yoktur. Vens'te sorunlar hakknda konumann zm aramak demek olmadndan da haberi yoktur. VENS'TE YAAM Vensller farkl deerlere sahiptirler. Sevgiye, iletiime, gzellie ve ilikilere deer verirler. Birbirlerini desteklemeye, yardmc olmaya ve korumaya ok zaman ayrrlar. Benlik bilinleri, duygularnn ve ilikilerinin niteliiyle tanmlanr. Doyumu paylamakta ve iliki kurmakta bulurlar. Bir cadnn benlik bilinci, duygularnn ve ilikilerinin niteliiyle tanmlanr. Vens'te her ey bu deerleri yanstr. Vensller otoyollar ve gkdelenler yapmaktansa, birlikte uyum ve sevgi dolu bir ibirlii iinde yaamaya deer verirler, likiler iten ve teknolojiden daha nemlidir. ou bakmdan dnyalar Mars'nkinin tam tersidir. Vensller, Marsllar gibi niforma giymezler (ve rekabetten zevk almazlar). Aksine, her gn ruh hallerine uygun baka bir giysi giymekten zevk alrlar. zellikle duygularn kiisel ifadesi ok nemlidir. Ruh halleri deitike, tek bir gn iinde bile birka kez giysi deitirebilirler. letiim son derece nemlidir. Kiisel duygularn paylalmas hedeflere ulamaktan ve baarl olmaktan ok daha nemlidir. Birbirleriyle konumak ve iliki kurmak bir baka doyum kaynadr. Erkeklerin bunu anlamas kolay deildir. Kadnn paylama duygusunu, an26. cak kendisi bir yar kazandnda, bir hedefe ulatnda ya da bir sorunu zdnde hissettii zevkle karlatrrsa biraz olsun anlayabilir. Kadnlar hedefe ulamak yerine ilikiler ynlendirir; iyiliklerini, sevgi ve efkatlerini ifade etmeye daha ok nem verirler. ki Marsl bir projeyi ya da bir i konusunu grmek iin yemee karlar; zmeleri gereken bir sorun vardr. stelik Marsllar lokantaya gitmeyi beslenme konusuna son derece verimli bir

yaklam olarak da grrler; alveri yok, piirme yok, bulak yok. Vensller iinse yemee kmak bir ilikiyi glendirme frsat; bir dosttan hem destek grmek, hem de destek vermek zamandr. Kadnlarn lokantalardaki konumalar son derece akszl ve mahrem, neredeyse bir terapistle hastas arasndaki konumalar gibi olabilir. Vens'te herkes psikoloji okur ve danmanlkta en azndan bir doktora sahibidir. Kiisel gelime, maneviyat ve yaam iyilemeyi, gelimeyi destekleyecek her konuyla ilgilidirler. Vens parklar, organik baheler, alveri merkezleri ve lokantalarla kapldr. Vensller sezgilerine gre davranmay severler. Bu yetenei yzyllar boyunca bakalarnn gereksinmelerini tahmin ede ede gelitirmilerdir. stenmeden bir baka Venslye yardm etmeyi nermek, byk bir sevgi belirtisidir. Bir Vensl iin yeterli olduunu kantlamak pek nemli olmadndan, yardm nermek saldrganlk olarak, bunu kabul etmek de zayflk olarak alglanmaz. te yandan bir erkek, kadnn nerileri karsnda rahatsz olabilir, nk kadnn szkonusu ii onun kendi bana yapabilme becerisine gvenmediini dnmektedir. Kadnlar iin birinin kendilerine yardm etmeyi nermesi son derece doal olduundan, erkeklerin bu konudaki duyarllklarn anlayamazlar. Yardm nerileri kadnn sevildiini ve deer verildiini hissetmesini salar. Buna karlk, bir erkee yardm nermek onun kendini beceriksiz, zayf, hatta sevilmeyen biri gibi grmesine yol aabilir. Vens'te t vermek ve nerilerde bulunmak sevgi belirtisidir. Vensller ileyen bir eyin her zaman daha da iyi ileyebileceine __27__ inanrlar. Varolann gelimesi doada vardr. Birine deer verdiklerinde, rahatlkla nelerin dzeltilebileceine dikkat eker ve bunun nasl yaplaca yolunda fikir verirler. nerilerde ve yapc eletirilerde bulunmak bir sevgi gstergesidir. Mars ise ok farkldr. Marsllar daha ok zmlere nem verirler. Eer bir ey iliyorsa, ona dokunmazlar. gdsel olarak, yolunda giden bir eyi rahat brakrlar. "Bozulmadysa onarma," sk duyulan bir deyitir. Bir kadn bir erkei gelitirmeye kalktnda, erkek kendisinin bozuk olduu mesajn alr ve kadnn onu onarmaya kalktn dnr. Kadn erkee yardm etmek iin gsterdii sevgi dolu abalarn onun asndan aalayc olabileceini anlayamaz. O yalnzca erkein gelimesine yardmc olduunu dnme yanlgs iindedir. T VERMEKTEN VAZGEN Erkeklerin yapsnn bu yn anlalmadan, bir kadnn bilmeden ve istemeden, en ok sevdii erkei incitip rahatsz etmesi olasdr. rnein, Tom ile Mary bir partiye gideceklerdi. Arabay Tom kullanyordu. Yirmi dakika kadar srekli aa yukar ayn sokakta gidip geldikten sonra, Tom'un kaybolduu aka belli olmutu. Mary sonunda birine yol sormay nerdi. Tom hibir ey sylemedi. Sonunda partiye vardlar, ama o ann gerilimi btn gece srd. Tom'un neden bu kadar rahatsz olduu konusunda Mary'nin hibir fikri yoktu. Kendi asndan, "Seni seviyor ve sana deer veriyorum," diyordu. "Bu nedenle sana yardm etmeyi neriyorum." Tom ise kendi asndan incinmiti. Onun alglad mesaj uydu: "Bizi oraya gtreceine gvenmiyorum. Sen beceriksizin birisin!" Mary, Mars'taki yaam bilmeden, Tom iin hedefine kimsenin yardm olmadan varmann ne kadar nemli olduunu anlayamazd. t vermek hakaretlerin en byyd. Daha nce de grdmz gibi, Marsllar kendilerinden istenmeden asla t vermezle/. Bir baka Marsly onurlandrmann yollarn_28 dan biri de, yardm istedii zamanlar dnda, onun kendi sorunlarn zmeye gcnn her zaman yetebileceine gvenmektir. Tom yolunu kaybettiinde, Mary'nin bunun onu sevip desteklemek iin ok zel bir frsat olduundan haberi yoktu. Tom o srada zellikle zayf bir anndayd ve fazladan sevgiye gereksinmesi vard. Hibir fikir vermeyerek onu onurlandrmak, onun eine bir ak mektubunun yansra bir buket iek yollamasna edeer bir davran olacakt. Marsllar ve Ve-nsller konusunda bilgi sahibi olduktan sonra, Mary g zamanlarda Tom'u nasl destekleyebileceini rendi. Bir dahaki

kayboluunda "yardm" nermek yerine kendini tuttu, derin bir nefes ald ve iinden Tom'un onun iin neler yaptn dnd. Tom onun bu iten kabul ve gvenine bayld. Genelde, bir kadn bir erkee istenmeden t verir ya da "yardmc" olmaya alrsa, bunun ona ne kadar tenkit edici ve sevgiden uzak gelebileceini bilmemektedir. Aslnda niyeti sevgi dolu olsa da, nerileri kar tarafa rahatszlk verir ve incitir. Erkek, zellikle ocukluunda ok eletirilmi ya da babasnn annesi tarafndan eletirilmesine tank olmu biriyse, tepkisi ok gl olabilir. Genelde, bir kadn bir erkee istenmeden t verir ya da "yardmc" olmaya alrsa, bunun ona ne kadar tenkit edici ve sevgiden uzak gelebileceini bilmemektedir. ou erkek iin, bir lokantaya ya da partiye gidebilmek gibi basit bir ey de olsa, hedeflerine ulaabileceklerini kantlamak ok nemlidir. Aslnda kk eyler konusunda byklerden bile daha fazla duyarl olabilirler. Duygular yledir: "Eer bir partiye gitmek kadar kk bir konuda bana gvenemeyecekse, byk eylerde bana nasl gvenebilir?" Marsl atalar gibi, erkekler zellikle mekanik aralar onarmada, bir yere gitmede ve sorunlar zmede uzman olmakla vnrler. Bunlar onlarn, kadnlarn nerileri ya da eletirilerine deil; sevgi dolu kabullerine en ok gereksinme duyduklar zamanlardr. 29 DNLEMEY RENMEK Benzer biimde, eer bir erkek kadnlarn hangi alardan farkl olduklarn anlamazsa, yardm etmeye alrken ileri daha da bozabilir. Erkeklerin, kadnlarn mutlaka zm bulmak amacyla deil de, yaknlamak amacyla da sorunlarndan sz ettiklerini anlamalar gerekir. ou zaman kadn yalnzca o gnk duygularn paylamak isterken, ei yardm ettiini sanarak srekli sorunlarna zmler nerip onun szn keser. Kadnn bundan neden memnun kalmadn da anlamaz. ou zaman cadn yalnzca o gnk duygularn paylamak isterken, ei yardm ettiini sanarak srekli sorunlarna zmler nerip onun szn keser. rnein, Mary yorucu bir gnn ardndan eve dner. O gnk duygularn paylamak istemektedir. "Yapacak o kadar ok ey var ki," der. "Kendime ayracak hi zaman bulamyorum." Tom, "O iten ayrlmalsn," der. "Bu kadar ok almana gerek yok. Yapmaktan zevk alacan bir ey bul." Mary: "Ama ben iimi seviyorum. Yalnzca bir dakika iinde her eyi deitirivermemi bekliyorlar." Tom: "Onlara kulak asma. Yalnzca elinden geleni yap." Mary: "yle yapyorum! Bugn halam aramay tamamen unuttuuma inanamyorum." Tom: "Dert etme, anlay gsterecektir." Mary: "Onun u gnlerde neler yaadn biliyor musun? Bana ihtiyac var." Tom: "Her eyi ok fazla dert ediniyorsun. Mutsuzluunun nedeni de bu." Mary fkeyle, "Her zaman mutsuz deilim," der, "Beni birazck olsun dinleyemez misin?" Tom: "Ama dinliyorum." Mary: "Neden urayorum ki?" Bu konumadan sonra, Mary kendini itenlik ve dostluk aray iinde eve geldii zamankinden daha yalnz hissetmektedir. Tom da nerede hata yaptn bilmemekte, ok sklmaktadr. Yardm etmek istemi, ama sorun zme taktikleri bir ie yaramamtr. 30 Tom, Vens'teki yaam bilmedii iin, zm nermeden yalnzca dinlemenin ne kadar nemli olduunu anlamamtr. zm nermesi ileri daha da bozmutur. Vensller birisi bir ey anlatrken asla zm onermezler. Bir dier Vensiy onurlandrmann bir yolu da sabr ve anlayla dinlemek, karsndakinin duygularn gerekten anlamaya almaktr. Tom yalnzca Mary'nin duygularn paylaarak onu rahatlatabileceini hi bilmiyordu. Venslleri ve konumaya ne kadar ihtiyalar olduunu renince, yava yava dinlemeyi rendi. Artk Mary yorgun argn eve dndnde konumalar olduka farkl geiyor. Mary, "Yapacak o kadar ok i var ki, kendime ayracak hi zamanm olmuyor," deyince, Tom derin bir nefes alp gever ve, "Zor bir gn geirdin galiba," der. Mary: "Bir anda her eyi deitirivermemi bekliyorlar. Ne yapacam bilemiyorum." Tom: "Hmm." Mary: "Halam aramay bile unuttum." Tom hafife kalarn atarak, "Sahi mi?" der. Mary: "Bugnlerde bana o kadar ihtiyac var ki. Kendimi ok kt hissediyorum." Tom: "Sen ok sevgi dolu bir insansn. Buraya gel, sana sarlmak

istiyorum." Tom, Mary'ye sarlr, o da einin kollarnda gever ve ii rahatlar. Sonra, "Seninle konumaya baylyorum," der. "Beni gerekten mutlu ediyorsun. Dinlediin iin teekkrler. imdi kendimi ok daha iyi hissediyorum." Yalnzca Mary deil, Tom da kendini iyi hissetmektedir. Sonunda dinlemeyi rendiinde, einin ne kadar daha mutlu olduuna armaktadr. Aralarndaki farklln bu yeni bilinciyle Tom zm nermeden dinlemenin akllln, Maiy de istenmeyen nerilerde ve eletirilerde bulunmadan ileri oluruna brakp kabullenmenin akllln renmitir. likilerde en sk yaptmz iki hatay zetlemek gerekirse: 1. Kadn bir eye zldnde, erkek Tamirci apkasn takp onun duygularn dikkate almayan zmler nererek ruh halini deitirmeye alr. 2. Erkek bir hata yaptnda, kadn ev gelitirme komitesi haline dnp, istenmeyen nerilerde ya da eletirilerde bulunarak onun davranlarn deitirmeye alr. Jr BAY TAMRC VE EV GELTRME KOMTESNN SAVUNMASI Bu iki nemli hataya dikkat ekerken, Tamirci ya da Ev Gelitirme Komitesiyle ilgili her eyin yanl olduunu sylemek istemiyorum. Bunlar Marsllarn ve Vensllerin son derece olumlu zellikleridir. Hatalar, yalnzca zamanlama ve yaklamlarda yer almaktadr. Kadnlar, en zntl zamanlarnda kp gelmedike, Tamirci'yi pek beenirler. Erkeklerin de kadnlarn zgn grnp sorunlarndan sz ettiklerinde zm nermenin sras olmadn renmeleri gerekir. Kadn yalnzca birinin kendisini dinlemesini istemektedir ve yava yava kendini daha iyi hissetmeye balayacaktr. Tamir edilmeye ihtiyac yoktur. Erkekler de ihtiya duyulduu srece ev gelitirme komitesini takdir ederler. Kadnlarn zellikle erkek bir hata yaptnda yersiz neri ve eletirileriyle onun kendisini istenmeyen kii gibi greceini anlamalar gerekir. Erkek hatalarndan ders alabilmek iin kadnn akl vermesini deil, sadece kabullenmesini istemektedir. Bir erkek bir kadnn kendisini gelitirmeye almadn hissettiinde ona daha fazla akl danmaya balar. Eimiz bize direndiinde byk olaslkla zamanlama ya da yaklammzda bir hata yapmz demektir. Bu farklar anlamak, eimizin duyarl olduu konular renip daha fazla destek vermemizi salar. Eimiz bize direndiinde byk olaslkla zamanlama ya da yaklammzda bir hata yapmz demektir. Bunu daha ayrntl biimde ele alalm. KADN ERKEN ZMLERNE DRENDNDE Kadn erkein zmlerine direndiinde, erkek becerisinin sorgulandn dnr. Sonu olarak kendini, gven duyulmayan, takdir edilmeyen biri gibi hisseder ve o da aldr etmeyi brakr. Dinleme arzusu zayflar. Erkek byle zamanlarda kadnlarn Vens'ten geldiklerini hatrlayarak onun neden kendisine diren gsterdiini anlayabilir. Biraz dnrse byk olaslkla einin anlay ve efkate gereksinme duyduu bir zamanda zm nermekte olduunu grebilir. Aada bir erkein hatal olarak, kadnn alg ve duygularn dikkate almad ya da istenmeyen zmler nerdii durumlardan rnekler bulunmaktadr. Kadnn neden bunlara diren gsterebileceini anlamaya aln: 1. "O kadar kafana takmamalsn." 2. "Ama ben byle sylememitim." 3. "O kadar da byk bir mesele deil." 4. "Pekl, zr dilerim. imdi bunu unutalm gitsin." 5. "Neden yapmyorsun?" 6. "Ama konuuyoruz ite." 7. "Alnmamalsn, ben bunu demek istememitim." 8. "Peki ne demek istiyorsun?" 9. "Ama yle hissetmemelisin." 10. "Bunu nasl syleyebilirsin? Geen hafta btn bir gn seninle birlikteydim. ok iyi vakit geirdik." 11. "Tamam, unut yleyse."

12. "Peki, arka baheyi dzenleyeceim. Bu seni mutlu edecek mi?" . 13. "Anladm. imdi yapman gereken u..." 14. "Bak, bu konuda yapabileceimiz bir ey var." 15. "Bunu yapmaktan yaknacaksan, yapma." 16. "Neden insanlarn sana byle davranmalarna izin veriyorsun? Bover onlara." 17. "Mutlu deilsen, boanalm." 18. "Pekl, o halde artk byle yapabilirsin." 19. "Artk bu ie ben el koyuyorum." 20. "Tabii ki sana nem veriyorum. Bu ok sama." 33 R/3 21. "Konuya gelir misin?" 22. "Hi de yle olmad." Bu tmcelerin her biri ya olumsuz duygular geersiz klmakta ya da bir anda olumsuz duygular olumluya donutrverecek zmler nermektedir. Bir erkein bu dzeni deitirme yolunda ataca ilk "adm yukardaki ifadelerden uzak durmaktr (bu konuyu 5. blmde daha ayrntl olarak ele alacaz). Duygular geersiz klmadan ya da zmler nermeden yalnzca dinlemeyi renmek ok byk bir admdr. Erkek nerilen zmlere deil, zamanlama ve syleni tarzna kar kldn anlayarak kadnn direniini daha iyi deerlendirebilir. Her eyi zerine alnmaz. Dinlemeyi renerek yava yava kadnn ona kzdnda bile onu daha fazla takdir ettiini grecektir. ERKEK EV GELTRME KOMTESNE DRENDNDE Erkek kadnn nerilerine kar direndiinde kadn onun kendisine aldrmadn, gereksinmelerine hi sayg gstermediini dnr. Sonu olarak kendisinin desteklenmedii duygusuna kaplr ve erkee gvenmekten vazgeer. Byle zamanlarda kadn erkeklerin Mars'tan geldiklerini hatrlayarak onun neden kendisine direndiini anlayabilir. Biraz dnnce de kendisinin yalnzca gereksinmelerini paylamaktan te, istenmeyen tavsiye ve nerilerde bulunduunu, bilgi verdiini ya da bir eyler istediini grecektir. Aada kadnlarn durup dururken neri ya da eletirileriyle istemeyerek de olsa erkekleri rahatsz ettikleri durumlardan rnekler bulacaksnz. Listeyi incelerken, bu kk eylerin birikip kocaman diren ve fke duvarlar haline dnebileceini unutmayn. Erkein neden kendini kontrol altna alnm gibi hissettiini anlamaya aln: 1. "Bunu satn almay nasl dnebilirsin? Bir tane var zaten." 2. "Bu tabaklar hl slak. Lekeli kuruyacaklar." 34 3. "San biraz uzad, deil mi?" 4. "Orada bir park yeri var. Geri dn." 5. "Sen biraz arkadalarnla beraber olmak istiyorsun. Ya ben ne olacam?" 6. "Bu kadar ok almamalsn. Bir gn tatil yap." 7. "Onu oraya koyma. Kaybolur." 8. "Bir musluku armlsn. O ne yaplacan bilir." 9. "Neden masa bekliyoruz? Yer ayrtmam miydin?" 10. "ocuklara daha fazla zaman ayrmalsn. Seni zlyorlar." 11. "Ofisin darmadank. Burada nasl kafan toplayabiliyorsun? Buray ne zaman temizleteceksin?" 12. "Eve getirmeyi yine unuttun. Hatrlamak iin zel bir yere koyabilirsin belki." 13. "ok hzl gidiyorsun. Yavala, yoksa ceza yiyeceksin." 14. "Bir dahaki sefere film eletirilerini okumak gerekir." 15. "Nerede olduunu bilmiyordum." (Araman gerekirdi.) 16. "Biri meyve suyu iesinden imi." 17. "Ellerinle yeme. Kt rnek oluyorsun." 18. "Bu cipsler ok yal. Kalbin iin iyi deil."

19. "Kendine yeterince zaman ayrmyorsun." 20. "Bana nceden haber vermelisin. Her eyi ylece brakp seninle yemee kamam." 21. "Gmlein pantolonuna uymam." 22. "Bili tr aryor. Sen onu ne zaman arayacaksn?" 23. "Alet kutun darmadan. Hibir eyi bulamyorum. Bunu bir dzenlemen gerekir." Kadn bir erkein desteini nasl dorudan isteyeceini ya da farkl bir gr nasi yapc olarak paylaacan bilmedii zaman, tavsiye veya eletirilerde bulunmadan istediklerini elde edemeyeceini dnebilir (bu konu ilerde daha ayrntl olarak ele alnacaktr). Ancak, tavsiye ve eletiri yerine yalnzca kabul etme alkanln gelitirmek byk bir admdr. Erkein onun isteklerini deil de, yakla 35 m biimini reddettiini anlayan kadn, bu ihtiyaiarn iietmenin daha yapc yollarn aratrmaya ynelebilir. Yava yava bir erkee sorunun kendisi olarak deil de, bir sorunun zm olarak yaklaldnda, onun gelimeye daha yatkn olduunu grecektir. Bir erkee sorunun kendisi olarak deil de, bir sorunun zm olarak yaklaldnda, gelimeye daha yatkn olacaktr. Eer siz bir kadnsanz, nmzdeki hafta herhangi bir istenmeyen neri ya da eletiriden uzak durmay denemenizi neririm. Yaa-mnzdaki erkekler yalnzca bunu takdir etmekle kalmayacak, ayn zamanda size kar daha ilgili ve ak olacaklardr. Eer siz bir erkekseniz, nmzdeki hafta kadnlarn konumalarn yalnzca duygularn anlama amacyla batan sona dinlemenizi neririm, iinizden bir zm nermek ya da einizin duygularn deitirmek geldiinde dilinizi srn. Onun sizi ne kadar takdir ettiini grnce aracaksnz. nc Blm ERKEKLER MAARALARINA EKLRLER, KADINLAR KONUURLAR Erkeklerle kadnlar arasndaki en byk farklardan biri de stresle baa kma yntemleridir. Erkek giderek iine kapanr ve dikkatini soruna odaklar; kadn duygular zerinde younlar ve kendini ilikilere aar. Byle zamanlarda kendini iyi hissetmek iin bir erkein gereksindii koullar, kadnnkinden farkldr. Erkek sorunlar zerek kendini iyi hissederken, kadna sorunlar hakknda konumak iyi gelir.. Bu farkllklar anlayp kabullenmemek, ilikilerimizde gereksiz srtmelere neden olmaktadr. Sk rastlanan bir rnei ele alalm: Tom eve geldiinde sakin bir ekilde gazete okuyarak gevemek istemektedir. Btn gn zmlenmemi sorunlar nedeniyle stres altndadr ve imdi onlar kafasndan atarak rahatlamaktadr. Ei Mary de geirdii stresli gnden sonra gevemek istemektedir. Ancak o, gnn sorunlarndan sz ederek rahatlayabilecektir. Aralarnda yava yava artan gerilim, sonunda fkeye dnr. Tom gizliden gizliye Mary'nin ok fazla konutuunu dnmekte, Mary de ihml edildiine inanmaktadr. Aralarndaki farkll anlamadan gitgide birbirlerinden uzaklamaktadrlar. Byk olaslkla bu durum size yabanc gelmeyecektir, nk bu, kadnlarla erkeklerin elikiye dtkleri pek ok konudan biridir. Bu T7 sorun yalnzca Tom ile Mary'ye zg deildir, hemen her evde grlmektedir. Tom ile Mary iin bu sorunun zm birbirlerini ne kadar sevdiklerinde deil, kar cinsi ne kadar tandklarnda yatmaktadr. Tom kadnlarn kendilerini iyi hissetmeleri iin sorunlarndan sz etmeleri gerektiini bilmeden, Mary'nin fazla konutuunu dnecek ve onu dinlememekte direnecektir. Mary de Tom'un gazetesini okumadan toparlanamayacan bilirse, kendini ihmal edilmi hissetmeyecektir. Onu istemedii bir zamanda kendisiyle konumaya zorlamayacaktr. Bu farklln zm ncelikle kadnlarn ve erkeklerin stresle nasl baa ktklarnn ayrntlaryla ele alnmasn gerektirir. imdi yine Mars ile Vens'teki yaama bir bakp kadnlar ve erkekler hakknda baz bilgiler edinelim.

MARS'TA VE VENS'TE STRESLE BAA IKMA YOLLARI Bir Marsl zldnde asla kendini rahatsz eden ey hakknda konumaz. Bu sorunu zmek iin bir arkadann fikrini almak gerekmedike, bir baka Marsly da kendi sorunlaryla hibir zaman rahatsz etmez. Bunun yerine sessizleir ve bu sorunu dnmek iin maarasna ekilir. Bir zm bulduunda kendini ok daha iyi hissederek maaradan kar. . Eer zm bulamazsa, gazete okumak ya da bir oyun oynamak gibi, kafasn sorunundan uzaklatracak bir ynteme bavurur. Akln gnlk sorunlardan uzaklatrarak yava yava geveyebilir. Yaad stres gerekten bykse, araba yar veya farkl bir yarmaya girmek ya da bir daa trmanmak gibi gerekten byk bir ie kalkmas gerekebilir. Marsllar kendilerini yi hissetmek in sorunlarn kendi balarna zmek arnaciY'a !5.?.?r.?!?I!!!*! .? kil.ir.le> ___ OQ ___ 3ir Vensl zlp strese girdiinde rahatlamak iin gvendii birini arar ve gnn sorunlarn ayrntlaryla konumaya balar. Vens-ller onlar heyecanlandran duygular paylatklarnda kendilerini ok daha iyi hissederler. Onlarn yntemi de budur. Vensller kendilerini iyi hissetmek iin biraraya toplanp sorunlarn aka konuurlar. Vens'te sorunlarnz bir bakasyla paylamak bir yk deil, sevgi ve gven belirtisi olarak grlmektedir. Vensller sorunlar olmasndan utanmazlar. Egolar "iddial" grnmekten ok, sevgi dolu ilikiler iinde olmaya dayanmaktadr. Heyecan, karmaa, umutsuzluk ve bitkinlik duygularn aka paylarlar. Vensl sorunlarn ve duygularn paylaacak, onu seven dostlar olduunda kendini iyi hisseder. Marsl ise sorunlarn kendi maarasnda yalnz bana zdnde iyi olacaktr. Bu srlar bugn hl geerlidir. MAARADA RAHATLAMAK Erkek stresli olduunda kafasnn iindeki maarasna kapanp sorunun zm zerinde younlaacaktr. Genelde en ivedi ya da en g sorunu ele alr. Btn dncelerini o sorunun zm zerinde younlatrr ve geici olarak baka her eyle ilgisini keser. Dier sorunlarla sorumluluklar geri planda kalr. Byle zamanlarda ilikilerinde gitgide daha uzak, unutkan ve tepkisiz bir hal alr. rnein, evde kendisiyle konuulurken, sanki aklnn yalnzca yzde 5'i bu ilikiye ayrlm, kalan yzde 95'i ide kalm gibidir. Aklnda sorunuyla uratndan, dikkati baka yerdedir. Ne kadar ok bask altndaysa, sorunuyla o kadar meguldr. Byle zamanlarda bir kadna normalde alt ve kukusuz hak ettii dikkat ve ilgiyi gstermesi olanakszdr. Kafas meguldr ve onu boaltmak da elinde deildir. Ancak bir zm buiabilirse, annda kendini ok daha iyi hissederek maarasndan kacak ve yeniden bir 39 iiikiye girmeye aik olacaktr. Buna karlk, sorununun zmn bulamazsa, maarada kslp kalr. Buradan kmak iin gazete okumak, TV seyretmek, araba kullanmak, spor yapmak, futbol ma seyretmek, basketbol oynamak vb. gibi uralarla akln oyalar ve kk sorunlarla baa karak bir tr zihinsel antrenman yapar. Balangta aklnn yalnzca yzde 5'ini kullanmasn gerektiren herhangi bir meydan okuyucu etkinlik, onun sorunlarn unutup maarasndan kmasna yardmc olacaktr. Sonra, ertesi gn dikkatini yeniden, daha baarl bir biimde sorununa odaklayabilir. Birka rnei daha ayrntl biimde ele alalm. jim genelde sorunlarn unutmak iin gazeteye snmaktadr. Gazete okurken gnlk sorunlarndan uzaklamaktadr. Aklnn iindeki sorunlara ayrlmam yzde 5'iyle dnya sorunlar hakknda gr sahibi olmaya ve zm retmeye balar. Yava yava dnya sorunlarna daha fazla kaplr ve kendininkileri unutur. Bylece iteki sorunlarna younlamaktan dnyann (kendisinin sorumlu olmad) pek ok sorununa younlamaya geer. Bu srete iindeki sorunlar kafasndan silip yeniden eine ve ailesine ilgi gsterebilir. Tom stres atp gevemek iin futbol ma seyretmektedir. Tuttuu takmn sorunlarn dnerek kendi, sorunlarn kafasndan atmaktadr. Ma seyrederken, her seferinde bir sorunu zdn hissetmektedir. Takm gol atp ma kazandka kendisi de baarl olduu duygusuna kaplr. Eer takm

kaybederse, bu kayb kendisininmi gibi hisseder. Her durumda, akl gerek sorunlarndan uzaklamaktadr. Tom ve baka pek ok erkek iin herhangi bir spor karlamasnn, haber olaynn ya da filmin sonundaki kanlmaz gerilim boaltm, kendi yaamlarndaki gerilimden bir kurtulutur. Erkeklerin Maaraya Kapanmasna Kadnlarn Tepkisi Bir erkek maarasna tklp kaldnda, eine gereken ilgiyi gstermekten acizdir. Byle zamanlarda ei onun ne kadar bask altnda olduunu bilmediinden, bu halini kabullenmesi pek zordur. Eer ge___ A fi ___ lip sorunlar hakknda konuacak olsa, daha fazla efkat ve anlay gsterebilir. Ancak erkek konumayacak, kadn da onun kendisini ihmal ettii duygusuna kaplacaktr. Erkein huzursuz olduunu hissetmekle birlikte, onunla konumad iin, artk kendisine aldrmadn dnr. Kadnlar genelde Marsllarn stresle baa kma biimlerini anlamazlar. Erkeklerin de tpk Vensller gibi alp sorunlar hakknda konumalarn beklerler. Bir erkek gidip maarasna kapandnda kadn onun daha fazla ak olmamasna fkelenir. Haberleri atnda ya da onu ihmal edip basketbol oynamaya ktnda ise incinir. Maarasna ekilmi bir erkein birdenbire ak, tepki veren, sevgi dolu bir hale gelmesini beklemek, tpk huzursuz bir kadnn hemen sakinleivermesini beklemek kadar gereklerden uzaktr. Bir erkein her zaman sevecen duygularn n planda tutmasn beklemek de, bir kadnn duygularnn her zaman mantkl ve aklc olmasn beklemek gibi bir hatadr. Marsllar maaralarna ekildiklerinde arkadalarnn da sorunlar olabileceini unutma eilimindedirler, igdleri baskn kp bakasna bakmadan nce kendilerine bakmalarn syler. Kadn erkein bu biimde tepki verdiini grdnde, genelde buna direni gsterir ve olay stne alnr. Sanki bu ilgisiz adamn karsnda haklar iin mcadele vermesi gerekiyormu gibi, sert bir tonda ondan destek ister. Kadnlar, erkeklerin Mars'tan geldiklerini hatrlayarak, onlarn stres karsndaki tepkilerini, kendilerine kar duygularn ifadesi olarak almak yerine, yalnzca bir bafa kma mekanizmas olarak alglayabilirler. Onlara direnmek yerine gereksinmelerini karlayabilmek amacyla onlarla ibirlii yapabilirler. te yandan erkekler genellikle maaralarna ekildiklerinde ne kadar uzaklatklarnn bilincinde deillerdir. Erkek maarasna ekilmesinin kadnlar zerinde brakt etkiyi anlayacak olursa, ei kendini ihmal edilmi ve nemsiz hissettiinde daha efkatli davranabilir. Kadnlarn Vens'ten geldiklerini hatrlamas, einin tepki ve duygularna 41 kar anlayl ve saygl oimasn salayacaktr. Onun tepkilerinin gerekelerini anlamadan erkek genelde kendini savunur ve tartma balar. Bu konuda en sk rastlanan yanl anlamalar unlardr: 1. Kadn, "Beni dinlemiyorsun," dediinde erkek, "Ne demek beni dinlemiyorsun? Sana sylediin her eyi tekrarlayabilirim," der. Bir erkek maarasndayken aklnn dinleyen yzde 5'iyle kadnn syledii her eyi kaydedebilir. Erkek, yzde 5 dinliyorsam, dinliyorum demektir, diye dnr. te yandan kadn, onun tm ilgisini beklemektedir. 2. Kadn, "Sanki burada deilmisin gibi hissediyorum," dediinde erkek, "Burada deilmiim de ne demek? Tabii ki buradaym. Beni grmyor musun?" der. Eer bedeni oradaysa, kadnn byle dememesi gerektiini dnmektedir. Ancak, erkein bedeni orada olmakla birlikte, kadn onun varln tam olarak hissetmemekte ve bunu sylemeye almaktadr. 3. Kadn, "Bana hi nem vermiyorsun," dediinde erkek, "Tabii ki sana nem veriyorum. Neden bu ii zmeye alyorum sanyorsun?" der. Bir biimde kadna da yarar dokunacak bir sorunun zmyle uratndan, kadnn onun kendisine nem verdiini bilmesi gerektiini dnmektedir. te yandan, kadn onun dorudan ilgi ve efkatini beklemekte ve bunu aramaktadr. 4. Kadn, "Sanki senin iin hi nemli deilmiim gibi hissediyorum," dediinde erkek, "Bu ok sama. Tabii ki nemlisin," der. Sorunlar zmesinin kadna da yarar olacandan, onun duygularnn geersiz olduunu dnmektedir. Dikkatini bir sorun zerinde toplayp kadn rahatsz eden sorunlar gzard

ettiinde, hemen hemen her kadnn ayn tepkiyi gstererek bunu stne alnacan ve kendini nemsiz hissedeceini bilmemektedir. 5. Kadn, "Sen duygusuzsun. Kendi dnyanda yayorsun," dediinde erkek, "Bunun nesi yanl? Bu sorunu baka nasl zmemi bekliyorsun?" der. Erkek sorun zmek iin kendi asndan son derece gerekli bir ey yaptndan, kadnn ar eletirici ve talep edici _ 42 __ davrandn dnmektedir. Takdir edilmediini sanr. Kadnn duygularnn gerekelerini farketmez bile. Erkekler genelde, scak ve duygulu olmaktan tepkisiz ve uzak olmaya ne kadar abuk geiverdiklerini farketmezler. Erkek maarasnda sorunuyla uramakta ve bu ilgisiz tavrlarnn bakalar tarafndan nasl yorumlanacan dnmemektedir. Erkeklerle kadnlarn aralarndaki ibirliinin artmas iin her iki tarafn da birbirlerini daha iyi anlamalar gerekir. Erkek karsn ihmal etmeye baladnda kadn bunu zerine alnr. Onun kendi yntemlerini kullanarak stresiyle baa kmaya altn bilmek yardmc olacaktr, ama bu her zaman acy azaltmaz. Byle zamanlarda kadn bu duygular hakknda konumak ister. Bu, zellikle duygularn erkein de dorulamasn istediinde nem kazanr. Erkek tpk kendisinin maarasna ekilip konumama hakk olduu gibi, kadnn da ihmal edilme ve desteklenmeme duygular konusunda konuma hakknn olduunu kabullenmelidir. Eer kadn anlalmad duygusuna kaplmsa, iindeki acy dar vurmas gleecektir. KONUARAK AILMAK Kadn stres altna girdiinde igdsel olarak duygular ve onlarla balantl tm sorunlar hakknda konumak ister. Konumaya baladnda herhangi bir sorununa ncelik tanmaz. Eer huzursuzsa, byk kk her ey onu rahatsz etmektedir. Sorunlarna ivedi zmler bulmaktan ok, kendini ifade ederek ve anlay grerek rahatlama arayndadr. Sorunlarn geliigzel dile getirerek zntsn hafifletir. Bask altndaki, kadn sorunlarna ivedi zmler bulmaktan ok, kendini ifade ederek ve anlay grerek rahatlama arayndadr. -43 Bask altndaki erkein dikkatini tek bir soruna toplayp dierlerini unutmas gibi, bask altndaki kadn da tm sorunlar bytp bunlarn altnda ezilmi gibi hissetme eilimindedir. Dikkatini sorunun zmne toplamadan, olas tm sorunlar hakknda konuarak kendini daha iyi hisseder. Bu sre srasnda duygularn inceleyerek onu gerekte neyin rahatsz ettiinin bilincine varr ve birdenbire, artk sorunun altnda ezilmediini grr. Kadnlar kendilerini daha iyi hissetmek iin, gemite kalan ya da gelecekteki olas sorunlardan, hatta hi zm olmayan sorunlardan bile sz ederler. Kadnlarn yaradl budur. Aksini ummak, kadnn benliini inkr etmektir. Kadn bunalmaya baladnda, eitli sorunlarndan ayrntlaryla bahsederek rahatlar. Kendisine kulak verildiini hissederse, zerindeki stres yava yava kalkar. Bir konu hakknda konutuktan sonra biraz duracak ve sonra bir dierine geecektir. Bu ekilde sorunlar, kayglar, dkrklklar ve isteyip de elde edemedik-leriyle ilgili konular didik didik eder. Bu konularn herhangi bir dzen iinde olmalar ya da mantksal adan balantl olmalar gerekmez. Eer kadn anlalmadn hissederse, konular daha da genileyecek ve daha fazla sorun iin kayglanacaktr. Tpk maaraya kapanm bir erkein dikkatini datmak iin kk kk sorunlara gerek duymas gibi, sesini duyuramadn hisseden bir kadn da iini rahatlatmak iin daha az ivedi sorunlar hakknda konumaya balayacaktr. Kendi aclarn unutmak iin bakalarnn sorunlarna zlebilir. Ayrca, dostlarnn, akrabalarnn, i arkadalarnn sorunlarn tartarak da rahatlayabilir. ster kendi, ister bakalarnn sorunlar hakknda olsun, konumak son derece doal ve salkl bir Vensl ilevidir. Kadn kendi aclarn unutmak iin bakalarnn sorunlarna zlebilir. Kadniarn Konuma htiyacna Erkeklerin Tepkisi Kadnlar sorunlar hakknda konumaya baladklarnda erkekler genellikle dinlemezler, dinlemek istemezler. Erkek, kadnn konumasn kendisini sorumlu tutmas olarak alglar. Sorunlar ne kadar oksa, erkek o kadar sulandn hisseder. Kadnn yalnzca ona iini dkmek iin konumakta olduunu

farketmez. Erkek susup dinlese, bu davrannn kadn tarafndan ne kadar takdir edileceini bilmemektedir. Marsllarn sorunlarn dile getirmelerinin yalnzca iki nedeni vardr: Ya birini suluyor ya da akl danyorlard. Kadn gerekten ok zgnse erkek onun kendisini suladn sanr. Eer pek fazla zgn grnmyorsa, onun akl danmak istediini varsayar. Erkek kadnn akl danmak istediini varsaydndaysa, hemen onun sorunlarn zmek iin Bay Tamirci apkasn takar. Eer kendisini suladn dnrse, klcn ekip savunmaya geer. Her iki durumda da, dinlemesi gittike gleir. Erkek kadnn sorunlarna zm nerdii zaman kadn daha baka sorunlar hakknda konumay srdrecektir. ki ya da zm nerdikten sonra erkek, onun kendini daha iyi hissetmesini bekler. nk Marsllar isteyerek akl danp zmler elde ettiklerinde kendilerini daha iyi hissederler. Kadn rahatlamaynca erkek zmlerinin reddedildiini sanr ve yeterince takdir edilmediini dnr. te yandan, saldrya uradn dnyorsa, kendini savunmaya balar. Aklama yaparsa kadnn onu sulamaktan vazgeeceini dnr. Ne var ki, kendini ne kadar fazla savunursa, kadn da o kadar rahatsz olur. Erkek, kadnn ihtiya duyduu eyin aklamalar olmadn anlamaz. Kadn onun duygularn anlamasn ve baka sorunlardan sz etmesine izin vermesini beklemektedir. Eer erkek akll davranp yalnzca dinlemekle yetinirse, kadn ondan yakndktan birka dakika sonra konuyu deitirecek ve baka sorunlardan sz etmeye balayacaktr. 44 45Erkekler kadnlann, zm neremeyecekleri soruiiardan sz etmelerinden de sklrlar. rnein, bask altndaki bir kadn unlardan yaknabilir: 1. "te bana iyi para vermiyorlar." 2. "Halam Louise'in sal gittike bozuluyor. Her geen yl hastal artyor." 3. "Evimiz yeterince byk deil." 4. "O kadar kurak bir mevsim ki. Yamur ne zaman yaacak?" 5. "Banka hesabmz sfrlanmak zere?1 Kadn yukardaki cmleleri kendi znt, kayg ve dkrklklarn ifade etmenin bir yolu olarak kullanabilir. Bu sorunlarn zm iin elden hibir ey gelmediini bilse de, iini dkmek iin bunlar hakknda konumak zorundadr. Eer karsndaki onun dkrklna ve aresizliine kulak verirse, desteklendiini hisseder. te yandan, erkek kadnn bu konular hakknda yalnzca konumak istediini anlamazsa, - sinirlenebilir ve aresizlie debilir. Tm bunlara ek olarak, kadn bir sorundan dierine geliigzel atlarken, erkek yanllkla konular arasnda mantkl bir balant olmas gerektiini dndnden, dinlemesi de kolay deildir. Kadn ya da drt sorunu ortaya dktnde artk erkein sinirleri bozulmu ve bu sorunlar arasnda mantkl bir balant kurmaya alrken kafas karmtr. Erkein dinlemek istememesinin bir baka nedeni de., bir sonu aramasdr. Olaylarn nereye vardn grmeden zm arayna giremez. Kadn daha fazla ayrnt verdike, erkek dinlerken daha ok sinirlenir. Ancak kadnn bu ayrntlardan sz etmekle iini dktn bilirse, bu siniri biraz azalacaktr. Eer einin ayrntya girmesinin kendisini iyi hissetmesini saladn bilirse, biraz geveyebilir. Tpk erkein bir sorunun zmndeki karmak ayrntlar hesaplayarak rahatlamas gibi, kadn da sorunlarnn ayrntlarndan sz ederek rahatlar. -46 Tpki erkein bir sorunun zmndeki karmak ayrntlar hesaplayarak rahatlamas gibi, kadn da sorunlarnn ayrntlarndan sz ederek rahatlar. Kadn erkein iini kolaylatrmak iin nceden hikyenin nereye varacan syleyip ayrntlara daha sonra girebilir. Onu beklentide brakmaktan kanmaldr. Kadnlar genelde anlattklarn daha etkili hale getirdii iin gerilimi artrmaktan holanrlar. Bir baka kadn bu gerilimi anlarken, erkekler sinirlenebilir.

Bir erkein kadn ne derece anlayp anlamad, kadn sorunlarn dile getirirken onu dinleyip dinlememesiyle llr. Erkek, kadn rahatlatp ona duygusal destek vermeyi renirken, dinlemenin de o kadar g olmadn kefeder. Daha da nemlisi, eer kadn erkee yalnzca sorunlarndan sz etmek istediini ve onlardan hibirini zmesini beklemediini sylerse, bu erkein geveyip dinlemesine yardmc olabilir. MARSLILARLA VENSLLER NASIL HUZUR BULDULAR Marsllarla Venusllerin birarada yaayabilmelerinin nedeni, aralarndaki farklara sayg gstermeleri oldu. Marsllar Venusllerin kendilerini daha iyi hissetmek iin konumalar gerektiini rendiler. Erkek syleyecek bir eyi olmasa da, yalnzca dinleyerek bile destek verebileceini anlad. Vensller de Marsllarn stresle baa kabilmek iin kendi ilerine kapanma gereksinimlerine sayg duymay rendiler. Maara artk byk bir gizem ya da endie kayna olmaktan kt. Marsllar Ne rendiler Marsllar Venusllerin saldrsna urayp sulansalar bile bunun geici olduunu; ok gemeden Venusllerin son derece sevecen ve 47 i yumuak bal olacaklarn anladlar. Dinlemeyi renerek, sorunlar hakknda konumann gerekte Vensller iin ne kadar nemli olduunu takdir ettiler. Her Marsl sonunda Venslnn sorunlar hakknda konuma ihtiyacnn kendisinin herhangi bir eksikliinden kaynaklanmadn grp huzur buldu. Ayrca, Venslnn bir kez sesini duyurduunu grdkten sonra, sorunlarn kurcalamaktan vazgeip son derece olumlu bir havaya brndne de tank oldu. Bu bilinle Marsl, einin tm sorunlarn zme sorumluluunu hissetmeden dinlemeyi baard. ou erkek ve hatta kadn, sorunlarndan sz etme konusunda nyargldr, nk bunun aslnda ne kadar iyiletirici olduunu asla yaamamlardr. Sesini duyuran bir kadnn nasl birdenbire deiip kendini ok daha iyi hissettiini ve olumlu bir tavr takndn hi grmemilerdir. Genelde sesini duyuramayan bir kadnn (byk olaslkla annelerinin) sorunlarn nasl byttn izlemilerdir. Bu, uzun sre boyunca seslerini duyuramadklarna ve sevilmediklerine inanan kadnlarda olur. Ancak asl sorun, kadnn sorunlarndan sz etmesi deil, sevilmediini dnmesidir. Marsllar dinlemeyi rendiklerinde ok artc bir ey buldular. Venslnn sorunlarndan bahsetmesini dinlemenin aslnda kendilerine de, tpk TV seyretmek ya da gazete okumak gibi, maaralarndan kmalarnda yardmc olduunu grdler. Benzer biimde, erkekler kendilerini sulanm veya sorumlu hissetmeden dinlenceyi renirlerken, bunun gittike kolay olduunu grdler. Erkek dinlemekte ustalatka, bunun kendi gnlk sorunlarn unutmann harika bir yolu olmasnn yansra, eini de tatmin ettiini grd. Ancak, gerekten byk bask altnda olduu gnlerde yine de maarasna kapanp haberler ya da spor yarmalar gibi baka bir eyle oyalanmaya gereksinim duymay srdrd. Vensller Ne rendiler Vensller de sonunda Marsllarn maaralarna ekilmelerinin onlarn kendilerini sevmedikleri anlamna gelmediini anlaynca rahat48 iadlar. Byie zamanlarda erkek byk bask altnda olduundan, bu davrann kabullenmeyi rendiler. Marsllarn dikkatleri kolayca daldnda Vensller buna alnmadlar. Bir Vensl konuurken bir Marslnn dikkati daldnda, kibarca susup, orada ylece durarak erkein kendisini farketmesini beklemeye balad. Sonra konumasn srdrd. Zaman zaman erkein btn dikkatini onun zerinde younlatrmasnn ok zor olduunu grd. Vensller Marsllarn ilgisini rahat ve olumlu bir havada istediklerinde, onlarn da bunu seve seve verdiklerini grdler. Marsllar kendilerini tmyle maaralarna kapattklarnda da Vensller bunu stlerine alnmadlar. Bunun zel sohbetler yapmann deil, sorunlarn arkadalaryla paylamann ya da alverie kmann zaman olduunu rendiler. Marsllar da bylece sevildiklerini ve kabul edildiklerini grp, maaralarndan daha abuk ktlar.

 49 F:/4 Drdnc Blm KARI CNS NASIL STEKLENDRLER Marsllarla Vensller biraraya gelmeden yzyllar nce kendi ayr dnyalarnda pek mutlu yayorlard. Sonra bir gn her ey deiti. Marsllarla Vensller ayr ayr gezegenlerinde birden kendilerini kt hissetmeye baladlar. Bu duygu onlar harekete geirip biraraya gelmelerini salad. Onlardaki bu dnmn srlarn anlamak, bugn de kadnlarla erkeklerin nasl baka baka biimlerde isteklendirilip harekete geirildiklerini grmemize yardmc olacaktr. Bu yeni bilinle hem einizi daha iyi destekleyebilecek, hem de g zamanlarda gereksinme duyduunuz destei bulabileceksiniz. imdi gemie dnelim ve olanlara tank olduumuzu varsayalm. Marsllar kendilerini kt hissettiklerinde, gezegendeki herkes uzun bir sre iin kentlerden ayrlp maaralarna kapand. Orada kslp kaldlar ve kamadlar. Sonunda bir gn Marslnn biri teleskopuyla ok gzel bir Vensly grd. Hemen dierlerine de gsterdi ve bu gzel yaratklarn grnts Marsllar canlandrp depresyondan kurtulmalarn salad. Birdenbire kendilerine ihtiya olduunu hissettiler. Maaralarndan kp Vens'e umak zere bir uzay gemisi filosu hazrlamaya baladlar. Vensller kendilerini kt hissettiklerinde, gruplar kurup birbirlerine sorunlarn amaya baladlar. Ancak bunun da yarar olmad. __en__ Uzun bir sre bu sknty ektikten sonra, bir gn bir hayal grdler. Uzaydan onlar sevmek, hizmet etmek ve desteklemek iin gl ve harika varlklar (Marsllar) kp gelecekti. Birdenbire sevildiklerini hissettiler. Bu hayali paylarlarken kendilerini iyi hissetmeye ve byk bir nee iinde Marsllar iin hazrlanmaya baladlar. Erkekler kendilerine ihtiya duyulduunda glenip harekete geerlerken, kadnlar sevildiklerini hissettiklerinde harekete geip glenirler. Bu gdlenmenin srlar hl geerlidir. Erkekler kendilerine ihtiya duyulduunu hissettiklerinde glenip harekete gemeye hazr olurlar. Erkek bir ilikide ihtiya sezinlemezse, gitgide daha edilgen olup enerjisi azalr; her geen gn bu ilikiye daha az katkda bulunmaya balar. te yandan, kendisine gvenildiini hissettiinde, kadnn gereksinmelerini karlamak ve bu abalar iin takdir grmek amacyla elinden geleni yapar; g kazanr ve verecek daha fazla eyi olur. Kadnlarsa desteklenip sevildiklerini hissettiklerinde glenerek harekete hazr olurlar. Kadn bir ilikide sevilip deer grdn hissetmezse, giderek daha ok sorumluluk duymaya zorlanr ve ok fazla vermekten bitkin der. Buna karlk, kendisine deer verilip sayg grdn hissederse tatmin olur ve daha fazla verir. ERKEK KADINI SEVDNDE Bir erkein bir kadna k olmas ilk Marslnn Vens' kefetmesine bezemektedir. Maarasna tklp kalm ve depresyonunu aralayacak bir kaynak bulamayan Marsl, teleskopuyla uzay taryordu. Bir anda, sanki yldrm arpm gibi, yaam sonsuza dek deiiverdi. Teleskopunun iinden hayret verici bif gzellik ve zarafet olarak tanmlayaca bir varlk grmt. Venslleri kefetmiti. Bedeni tutuuverdi. Venslleri seyrederken yaamnda ilk kez kendinden baka birine OT ~~~ nem vermeye balad. Bir bakla yaam yepyeni bir anlam kazanmt. Artk kendini kt hissetmiyordu. Marsllarn bir kazanmak/kaybetmek felsefeleri vardr: Ben kazanmak istiyorum, senin kaybedip kaybetmediine aldrmam. Her Marsl bann aresine bakarken bu forml pekl iliyordu. Yzyllardr ilemiti, ama artk deitirilmesi gerekiyordu. Yalnzca kendi kendilerine vermek artk onlar tatmin etmiyordu. k olduklarndan, kendileri kadar Vensllerin de kazanmalarn istiyorlard. Bugn ou sporda Marsllarn bu rekabet formlnn uzantsn grebiliriz. rnein, teniste yalnzca ben kazanmak istemekle kalmam, ayn zamanda atlarm gletirerek karmdakinin de kaybetmesini salamaya alrm. Arkadam kaybetse de ben kazanmaktan zevk alrm. Bu Marsl tavrlarnn

ounun yaamda yeri vardr, ama yetikinler aras ilikilerde bu kazanmak/kaybetmek davranlar zararl olur. Eer eim pahasna kendi gereksinmelerimi karlama peinde olursam, mutsuzluk, fke ve atmalarn yaanmas kanlmaz olacaktr. Baarl bir ilikinin srr, her iki tarafn da kazanmasndadr. Farklarn ekicilii lk Marsl k olduktan sonra, dier tm Marsl kardeleri iin teleskop yapmaya balad. Hepsi de ksa zamanda depresyonlarndan kurtuldular. Venslleri sevmeye baladlar. Kendileri kadar Vensl-lere de aldr eder oldular. Yabanc ve gzel Vensller, Marsllar iin ok gizemli bir cazibeydi. Marsllar katyken, Vensller yumuaktlar. Marsllar keliyken, Vensller yuvarlaktlar. Marsllar soukken, Vensller scaktlar. Byl ve kusursuz bir biimde bu farkllklar sanki birbirlerini tamamlyordu. Vensller konumadan u mesaj iletiyorlard: "Size ihtiyacmz var. Sizin gcnz bizi tatmin edebilir; varlmzn derinliindeki byk bir boluu doldurabilir. Birlikte ok mutlu olabiliriz." Bu davet Marsllar glendirdi ve harekete geirdi. 52 ou kadn igdsel olarak bu mesajn nasl verileceini bilir. Bir ilikinin balangcnda kadn erkee, beni mutlu edecek olan sen olabilirsin, anlamnda ksa bir bak frlatr. Bu incelikli biimde aslnda ilikilerini de balatm olur. Byle bir bak erkei yaklamaya tevik eder. Onun bir iliki kurmaya ilikin korkularn yenmesine yardmc olur. Ne yazk ki, bir kez iliki kurulduktan ve sorunlar kmaya baladktan sonra, kadn bu mesajn erkek iin hl ne kadar nem tadn unutup gndermekten vazgeer. Marsllar, Vens'te bir fark yaratma olaslyla isteklenip harekete gemilerdi. Marsl rk evrimde yepyeni bir aamaya geiyordu. Artk yalnzca kendilerini kantlayp glerini artrmakla yetinemiyorlard. G ve becerilerini bakalarnn, zellikle de Vensllerin hizmetinde kullanmay istiyorlard. Yepyeni bir felsefe; bir kazan/kazan felsefesi gelitirmeye balyorlard. Herkesin kendine olduu kadar bakalarna da ilgi duyduu, nem verdii bir dnya istiyorlard. Ak Marsllar Harekete Geirir Marsllar kendilerini Vens'e gtrecek bir uzay gemisi filosu hazrlamaya baladlar. Kendilerini hi bu kadar canl hissetmemilerdi. Venslleri grnce, tarihlerinde ilk kez bencil olmayan duygular hissetmeye balamlard. Benzer biimde, bir erkek k olduunda, bakalarna hizmet etmek iin elinden gelenin en iyisini yapmak ister. Kalbi ak olduunda kendine o kadar gvenir ki, byk deiiklikler baarabilir. Potansiyelini kantlama frsatn ele geirirse, en iyi taraflarn gsterir. Ancak baaramayacan hissettiinde eski, bencil tavrlarna geri dner. Erkek k olduunda, kendine olduu kadar bir bakasna da nem vermeye balar. Birdenbire yalnzca kendisi iin bir eyler yapmann zincirlerinden kurtulmu; sadece karlar iin deil, sevdii iin bir bakasna vermekte zgr kalmtr. Onu mutlu etmek adna her trl zorlua gs gerebilir, nk onun mutluluu kendisini de mut_m_ lu edecektir. Mcadeleleri daha kolaylar. Yce bir ama uruna harekete geer. Erkek potansiyelini kantlama frsatn ele geirirse, en iyi taraflarn gsterir. Ancak baaramayacan hissettiinde eski, bencil tavrlarna geri dner. Genliinde yalnzca kendine hizmet etmekle tatmin olurken, olgunlatka kendini tatmin etmek artk yeterince doyurucu olmaz. Mut-iu olabilmek iin akn itici gcne gerek duymaktadr. Bylesine zgr ve zverili bir biimde vermek, onu, bakalarna aldrmayan bencilce doyumun uyuukluundan kurtarr. Hl sevilmeye ihtiya duymakla birlikte, artk en byk gereksinmesi sevmektir. ou erkek yalnzca sevmeyi zlememekte, bunun aln duymaktadr. Ama en byk sorunlar neleri kardklarn bilmemeleridir. Babalarnn verici olma yoluyla annelerini tatmin ettiine pek tank olmamlardr. Sonuta, verme yoluyla bir erkein ne kadar tatmin olabileceini bilemezler. likileri baarszlkla sonulandnda, erkek kendini sknt iinde ve maarasna skp kalm bulur. Byle zamanlarda yakn ilikilerden uzaklap aldrmamaya balar ve neden bu kadar skldn da bilemez.

Kendi kendine tm bunlarn neden byle olduunu ve bir eyleri deitirmek iin neden aba harcamas gerektiini sorar. Bu ilgisizliinin kendisine ihtiya duyulmadn hissetmesinden kaynaklandn bilmemektedir. Ona ihtiya duyan birini bularak depresyonundan kurtulabileceini ve yeniden gayrete geleceini dnemez. htiya duyulmamak, bir erkek iin ar ar lmektir. Bir bakasnn yaamnda olumlu bir deiiklik yapmakta olduunu hissetmedike, erkein kendi yaamna ve ilikilerine ilgi gstermesi kolay olmaz. Kendisine ihtiya duyulmazsa, harekete gemesi zordur. Onu isteklendirici gce yeniden kavuabilmesi, iin takdir grmesi, kabul edilmesi ve ona gvenilmesi gerekir. htiya duyulmamak, bir erkek iin ar ar lmek demektir. KADIN ERKE SEVDNDE Bir erkee k olan kadn, Marsllarn geliini ilk duyduklarnda Vensllerin yaadklar duygularn benzerlerini yaar. Vensller gklerden gelen bir uzay gemisi filosundan gl ve sevecen bir Marsllar rknn kacan dlemilerdi. Bu varlklar kendileri bakm istemeyecekler, aksine Vensllere efkat gsterip bakacaklard. Marsllar da Vens gzelliine ve kltrne hayrandlar. Hizmet edecekleri birileri yoksa, g ve becerilerinin hibir anlam tamadn biliyorlard. Bu olaanst varlklar, Vensllere hizmet, onlar memnun ve tatmin etmek vaadiyle mutluluk ve huzur buluyor, byle bir grev onlara esin kayna oluyordu. Ne mucize! ou erkek, ona ilgi duyan biri tarafndan desteklenmenin bir kadn iin ne kadar nemli olduunun pek bilincinde deildir. Kadnlar ihtiyalarnn karlanacana inandklarnda mutlu olurlar. Kadn zntl, heyecanl, kafas kark, bitkin ya da umutsuz olduunda, bir arkadaa, yoldaa en ok ihtiya duyar. Yalnz olmadn hissetmek ister. Sevgi ve sayg arar. Duygular paylama, anlay, deer verme ve merhamet, onun erkein desteini takdir etmesini ve kabullenmesini salar. Marsl igdleri zldkleri zaman en iyisinin yalnz kalmak olduunu sylediinden, erkekler bunu anlayamazlar. Kadn zgn olduunda ona sayg gsterip yalnz brakrlar ya da kalp sorunlarn zmeye kalkarak ileri daha da berbat ederler. Erkek yaknln, mahremiyetin ve paylamann kadn iin tad nemi igdleriyle anlayamaz. Oysa kadn en ok kendisini dinleyecek birine ihtiya duymaktadr. Kadn duygularn paylaarak sevgiye layk olduunu ve gereksinmelerinin karlanacan alglamaya balar. Kuku ve gvensizlik yok olur. Kendisinin saygya deer olduu duygusuna yeniden kavuunca, zorlayc olma eilimi de azalr; sayg55 yi kazanmasna gerek yoktur, geveyebilir, daha az verip daha ok alabilir. Buna layktr. Kadn kendisinin saygya deer olduu duygusuna yeniden kavuunca, zorlayc olma eilimi de azalr; saygy kazanmasna gerek yoktur; geveyebilir, daha az verip daha ok alabilir. Buna layktr. ok Fazla Vermek Yorar Vensller depresyonlaryla baa kmak iin.duygularn paylayor ve sorunlar hakknda konuuyorlard.t onutuka kendilerini neden kt hissettikleri ortaya kt. Durmadan bu kadar ok vermekten yorulmulard. Her zaman kendilerini birbirlerinden sorumlu hissetmekten holanmyor, bir sre yalnzca geveyip bakalarnn onlara bakmasn istiyorlard. Her eylerini bakalaryla paylamaktan yorulmu, zel olmay ve kendilerine ait bir eylerinin olmasn istiyorlard. Artk azizelikten ve bakalar iin yaamaktan tatmin olmuyorlard. Vens'te kaybet/kazan felsefesi hkm sryordu: "Sen kazana-sn diye ben kaybediyorum." Herkes bakas iin zveride bulunduka, hepsinin ii grlyordu. Ancak yzyllardr bunu yaptktan sonra Vensller her zaman birbirlerine bakmaktan ve her eyi paylamaktan artk yorulmulard. Onlar da artk kazan/kazan felsefesine hazrdlar. Benzer biimde, bugn de ou kadn artk vermekten yorulmutur. Biraz ara vermek istemektedirler. Kendilerini tanyacak zamana ihtiyalar vardr. nce kendilerine ayracak zamana. Birinin onlara duygusal adan destek vermesini ve o birine bakmak, onun iin kayglanmak zorunda olmamay istemektedirler. Marsllar da tam bu i iin biilmi kaftandrlar.

Vensller artk almay renmeye hazrken, Marsllar da tam bu noktada vermeyi reniyorlard. Yzyllar sonra Vensllerle Marsllar evrimlerinin nemli bir aamasna gelmilerdi. Vensiier aimay, Marsllar da vermeyi renmek zorundaydlar. Bu benzer deiim, hem kadnlarda, hem de erkeklerde olgunlama dneminde yer alr. Kadn genliinde zveride bulunmaya ve kendini einin ihtiyalarna gre biimlendirmeye ok daha gnlldr. Erkek ise genlik yllarnda ok daha kendine dnk ve bakalarnn gereksinmelerine kar duyarszdr. Kadn olgunlatka, eini memnun etmek iin nasl kendinden verdiini farketmeye balar. Erkek olgunlatka bakalarna nasl daha fazla sayg gsterip hizmet edebileceini farkeder. Erkek olgunlarken kendinden vermeyi renebilir, ama en nemli deiiklik vermekte nasl baarl olabileceini anlamasdr. Benzer biimde, kadn olgunlatka yeni verme stratejileri renir, ama asl deiiklik istediklerini alabilmesi iin belirli snrlar koyabilme-sidir. Sulamaktan Vazgemek Kadn ok fazla verdiini farkettiinde, mutsuz olmalarndan dolay eini sulama eilimine girer, Aldndan fazlasn vermenin hakszln hissetmeye balamtr. Hak ettiini almam olsa da, ilikilerini gelitirmek iin, bu soruna kendisinin nasl katkda bulunduunu grmesi gerekir. Kadn ok fazla verdiinde eini sulamamaldr. Ayn-ekilde, daha az veren bir erkek kendisine kar olumsuz ya da isteksiz olduu in de eini sulamamaldr. Her iki durumda da, sulamak bir ie yaramaz. zm elerimizi sulamak deil; anlay, gven ve efkat gsterip onlar kabullenmek ve destek olmaktr. Bu durum meydana geldiinde, erkek eini sulayp fkelenmek yerine efkat gstererek, o istemese de destek verebilir; ilk balarda sulayc gelse de onu dinleyip ilgi gsterdiini kantlayan kk hareketlerle onun kendisine gvenmesini salayabilir. Kadn da az verdii iin erkei sulamak yerine, zellikle de kendisini dkrklna urat56 57t zamanlarda .einin kusurlarn kabul edip balayabilir, binin destek vermedii zamanlarda bile aslnda onun daha fazla verici olmak istediine gvenerek, verdiklerini takdir edip yardmn istemeyi srdrmekle onu daha fazla verici olmaya tevik edebilir. SINIRLARI KOYMAK VE BUNLARA SAYGI DUYMAK Ancak en nemlisi, kadnn eine fkelenmeden ne kadar verebilecei konusunda snrlar koymas gerektiini anlamasdr. Kocasnn da eit ekilde verici olmasn beklemek yerine, kendi vericiliini bu eitlii salayacak biimde ayarlamas gerekir. Bir rnek verelim. Psikolojik danmanlk iin bavurduklarnda Jim otuz dokuz, ei Susan krk bir yandayd. Susan boanmak istiyordu. On iki yldr einden daha fazla zveride bulunduundan ve artk buna dayanamadndan yaknyordu. Jim'i arkanl, bencil, kontrolc ve romantizmden uzak olmakla suluyordu. Artk verecek hibir eyi kalmadn ve alp ban gitmeye hazr olduunu syledi. Jim eini terapiye gelmeye ikna etmiti, ama o hl kukuluydu. Alt aylk bir dnem iinde bir ilikiyi dzeltmek iin gereken aamay gerekletirdiler. Bugn ocuklaryla mutlu bir evlilii srdrmektedirler. 1. Adm: stekli Olmak Jim'e einin on iki yln birikmi fkesinin acsn ektiini anlattm. Eer bu evlilii kurtarmak istiyorsa, onu epeyce dinlemesi ve aba harcamas gerekecekti. Birlikte geldikleri ilk alt seansta Susan' duygularn paylamaya tevik ettim ve Jim'in onun olumsuz duygularn sabrla anlamasn saladm. Bu, onlarn iyileme srecinin en g yanyd. Jim einin aclarn ve tatmin olmam duygularn gerek anlamda dinledike, sevgi dolu bir iliki kurmalar iin gereken deiiklikleri yapmaya istekli olmaya ve bunun iin kendine gvenmeye balad. 58 Susan'n da ilikileri zerinde aba harcamaya istekli olmasndan nce, sesini duyurmas ve Jim'in onun duygularna deer verdiini hissetmesi gerekiyordu. lk adm buydu. Susan anlaldn hissettikten sonra, bir sonraki aamaya hazr hale geldiler. 2. Adm: Sorumluluk

kinci adm sorumluluk almakt. Jim'in eini desteklememenin, Susan'n da snr koymam olmann sorumluluunu stlenmeleri gerekiyordu. Jim onu incittii zamanlar iin zr diledi. Tpk Jim'in eine sayg gstermeyerek onun snrlarn ihlal etmesi gibi (rnein, bararak, homurdanarak, taleplerine kar gelerek ve duygularna aldr etmeyerek), Susan da kendi snrlarn koymam olduunu farketti. Onun zr dilemesi gerekmese de, sorunlar karsnda belli bir sorumluluu yklendi. Yava yava snr izmekteki yetersizliinin ve hep daha ok verme eiliminin sorunlarna katkda bulunduunu farkettike, daha balayc olmaya balad. Bu sorunda payna den sorumluluu yklenebilmesi iin Susan'n nce fke ve krgnlklarndan kurtulmas gerekiyordu. Bu ekilde her ikisi de snrlara sayg gstererek birbirlerini desteklemenin yeni yollarn renmeye hazr oldular. 3. Adm: Uygulama zellikle Jim'in, einin snrlarna uymay renmesi gerekirken, Susan da bunlar koymay renecekti. Her ikisinin de drst duygularn saygl bir biimde ifade etmeyi bilmeleri gerekiyordu. Bu nc aamada, snrlar izmeyi ve bunlara sayg duymay uygulamaya koyarlarken, zaman zaman hata yapacaklarn biliyorlard. Aada rendikleri ve uyguladklar konulardan baz rnekler bulacaksnz: 59* Susan, "Konuma eklini beenmiyorum. Ltfen barma, yoksa oday terkederim," demeyi rendi. Birka kez odadan ktktan sonra, artk bunu yapmasna gerek kalmamt. * Jim, Susan'n daha sonra yapm olmaktan nefret edecei taleplerde bulunduunda, Susan, "Hayr, biraz dinlenmem gerekiyor," ya da, "Olmaz, bugn ok megulm," demeyi rendi. Jim onun ne kadar megul veya yorgun olduunu anlayp daha iigili-davrandnda ise ard. * Susan, Jim'e tatile kmak istediini syledi. Jim ok megul olduunu ne srnce yalnz gideceini bildirdi. Jim birdenbire programn ayarlad ve gitmek istedi. * Konuurlarken Jim szn kestiinde Susan, "Daha. szm bi-tirmedim, ltfen dinsr misin," demeyi rendi. Birdenbire Jim daha ok dinlemeye ve daha az szn kesmeye balad. * Susan'a den en zor i, isteklerini sylemekti. Bana, "Onun iin tm bu yaptklarmdan sonra neden hl istemem gerekiyor?" diyordu. Ona, isteklerini bilme sorumluluunu eine yklemenin yalnzca gereki olmamakla kalmayp, ayn zamanda sorununun byk bir paras olduunu anlattm. htiyalarnn karlanmas sorumluluunu kendisi yklenmeliydi. * Jim'in nndeki en zor i ise, Susan'daki deiimlere sayg duyup onun ilk balarda evlendii yumuak bal e olmasn beklememekti. Susan iin de snr koymann en az kendisinin uymay renmesi kadar zor olduunu kabul etmesi gerekiyordu. Uygulamalarda aba harcadka daha baarl olacaklarn kabul etti. Snrlara uyma deneyimi erkei daha ok vermeye zendirir. Snrlara sayg duymas onu otomatik olarak kendi davran kalplarn tartmaya ve deiiklikler yapmaya ynlendirir. Kadn alabilmek iin snrlar koymas gerektiini anlarken, otomatik olarak eini balamaya ve destek isteyip almann yeni yollarn aramaya balar. Snrlar koymay baaran kadn giderek rahatlamay ve daha fazla almay renir. 60 ALMAY! RENMEK Snrlar koyup almaya balamak bir kadn iin rktcdr. Genelde gereksinmelerinin ok fazla geleceinden ve reddedileceinden, yarglanacandan ya da terkedileceinden korkar. Reddedilmek, yarglanmak ya da terkedilmek kadn iin ok ac vericidir, nk bilinaltnn derinliklerinde daha fazla almaya layk olmad inancn tamaktadr. Bu yanl inan ocukluunda duygu, ihtiy ya da arzularn her bastrnda glenmitir. Kadn kendisinin sevilmeye layk olmad ynndeki olumsuz ve yanl duyguya zellikle aktr. Eer ocukluunda cinsel tacize.tank olmu ya da cinsel tacize uramsa, sevgiye layk olmad duygusu daha da gl olur; kendi deerini belirlemesi zorlar. Bilincinin derinliklerindeki bu deersizlik duygusu bakalarna muhta olma korkusu yaratr. Bir paras hep yapayalnz kalacandan kayg duyar. Destek grmemekten korktuu iin, farknda olmadan kendisine gereken destei kabul etmekte zorlanr.

Erkek, kadnn gereksinmelerinin karlanmas konusunda ona gvenmedii mesajn alrsa, hemen kendini reddedilmi hisseder ve kadndan uzaklar. Kadnn umutsuzluu ve gvensizlii, ihtiyalarn dile getirirken bunlarn karlanacan hi ummadn ifade etmesine yol aar ve erkee kendisine gvenilmedii mesajn verir. Erkeklerse zellikle kendilerine ihtiya duyulmasyla harekete geip yaknlarlar, gereksinilmediklerini, gvenilmediklerini hissettiklerindeyse uzaklarlar. Byle zamanlarda kadn yanllkla kendi ihtiyalarnn erkei souttuunu sanr. Oysa asl neden onun umutsuzluu, aresizlii ve gvensizliidir. Erkeklerin gvenilmeye ihtiya duyduklarn bilmeyen kadnn "ihtiya duymakla "muhta olmak" arasndaki fark anlamas kolay deildir. "htiya duymak" bir erkekten aka ve gvenle yardm istemektir. Bu, erkee g verir. "Muhta olmak" ise alacanzdan emin olmadan, umutsuzca destek aramaktr. Bu, erkekleri iter ve kendilerini reddedilmi, takdir edilmemi hissetmelerine yol aar. 61 Kadnlar iin, bakalarna muhta oimak zaten yeterince kayg verir; kk de olsa dkrkl ve terkedilmekse zellikle ac vericidir. Bakalarna muhta olmak, sonra da onlar tarafndan umursanmamak, unutulmak, yok saylmak hi kolay deildir. Bakalarna muhta olmak kadn incinebilir bir durumda brakr. lgi grmemek ve dk-rklna uramak kendisinin deersiz olduu yolundaki yanl inancn desteklediinden, daha da fazla ac verir. Vensller Kendilerini Deerli Hissetmeyi Nasl rendiler Vensller yzyllar boyunca bu temel deersizlik korkularn bakalarnn gereksinmelerine ilgi gstererek yendiler. Durmadan veriyor-'ar, ama kendilerini almaya deer bulmuyorlard. Vererek daha deerli bir hale gelmeyi bekliyorlard. Yzyllar boyu hep verdikten sonra sonunda kendilerinin de sevgi ve destek grmeye layk olduklarnn farkna vardlar. Sonra geriye dnp baktlar ve her zaman destee layk olmu olduklarn grdler. Bu bakalarna verme sreci onlar kendi kendine sayg gsterme bilgeliine hazrlad. Bakalarna vere vere onlarn gerekten almaya layk olduunu, dolaysyla herkesin sevilmeyi hak ettiini grdler. Sonunda kendilerinin de almay hak ettiini anladlar. Burada, Dnya'da, kk bir kz, annesinin sevildiine tank olduunda otomatik olarak kendini de deerli hisseder. Vensllerin ar verme komplekslerini yenmesi kolaylar. Kendini annesiyle zdeletirdiinden, yenmesi gereken bir alma korkusu olmaz. Eer annesi bu bilgelie erirnise ocuk da annesini gzlemleyerek ve duygularn paylaarak bunu kendiliinden renecektir. Eer anne almaya aksa, ocuk da almay bilecektir. te yandan, Vensllerin nlerinde byle rnekler olmadndan, verme takntlarn yenmeleri binlerce yl ald. Bakalarnn almaya layk olduunu grerek yava yava kendilerinin de almaya layk olduunu anladlar. te o byl anda Marsllar da bir deiime uruyor ve uzay gemileri yapmaya balyorlard. 62 Vensl Hazr Olduunda Marsl kageiecektir Kadn sevilmeye gerek anlamda layk olduunu farkettiinde-er-kein de ona vermesi iin kapy aralamaktadr. te yandan, daha fazlasna layk olduunu anlamas, bir evliliin iinde on yl ar verdikten sonra gereklemekte ve bu aamada o artk kapy tamamen kapatp erkee hi ans tanmamay dnmeye balamaktadr. Belki ^Je u duygulara kaplabilir: "Ben sana hep verdim ama sen bana ilgi gstermedin. ansn kullandn. Ben daha iyisine laym. ok bitkinim ve artk verecek hibir eyim kalmad. Bundan byle bana ac ektirmene izin vermeyeceim." Bu durumlarda kadnlar daha iyi bir ilikiye sahip olmalar iin daha fazla vermeleri gerekmediine ikna etmek zorunda kalmmdr. Aksine, daha az verecek olurlarsa, eleri onlara dana fazlasn verecektir. Erkek kadnn ihtiyalarn gzard ederken, sanki her ikisi de derin bir uykuya yatm gibidirler. Kadn uyanp kendi ihtiyalarn hatrladnda, erkek de uyanr ve ona daha fazlasn vermek ister. Kadn uyanp kendi ihtiyalarn hatrladnda, erkek de uyanr ve ona daha fazlasn vermek ister. -Beklenecei gibi, erkek edilgen halinden silkinip kadnn arad deiiklikleri yapmaya alacaktr. Kadn kendi deerinin farkna vard iin artk ar yermeyi braktnda, erkek de maarasndan kar ve gelip onu mutlu etmek iin uzay gemilerini yapmaya balar.

Erkein daha fazla vermeyi renmesi biraz zamann alabilir, ama en nemli adm atlmtr: Erkek kadn ihmal ettiinin farkna varmtr ve bu durumu deitirmek istemektedir. Bunun aksi de dorudur. Genelde bir erkek mutsuz olduunun farkna varp yaamnda daha fazla romantik duygular ve ak istediinde, ei birdenbire alp onu yeni batan sevmeye balayacaktr. Eer aralarnda epeyce ihmal szkonusu olmusa, fke duvarlar erimeye balayacak, ak yeniden uyanacaktr. Birikmi tm fkeleri iyiletirmek biraz zaman alabilir, -63 ama olanaksz deildir. 11. blmde bu fkeleri geirmenin kolay ve kullanl tekniklerinden sz edeceim. ou zaman elerden biri olumlu bir deiiklik yaptnda dieri de deiir. Bu beklenen rastlant, yaamla ilgili o byl konulardan biridir. renci hazr olduunda retmen kagelir. Soru sorulduunda yant duyulur. Almaya gerek anlamda hazr olduumuzda, ihtiya duyduumuz ey karmza kacaktr. Vensller almaya hazr olduklarnda Marsllar da vermeye hazrdlar. VERMEY RENMEK Erkein en byk korkusu eksik ve yetersiz olmaktr. Bu korkuyu gidermek iin gcn ve yetkesini artrmaya ynelir. Baar, kazanm ve yeterlilik yaamnda birinci sraya yerleir. Venslleri kefetmeden nce Marsllar bu niteliklere o kadar dkndler ki, baka hi kimseye ya da hibir eye aldrmyorlard. Erkek en ok korktuunda souk grnr. Erkein en byk korkusu eksik ve yetersiz olmaktr. Tpki kadnlarn almaktan korkmalar gibi, erkekler de vermekten korkarlar. Kendini bakalarna vermeye amak, baarszlk, hatal bulunmak ve onaylanmama riskini de* beraberinde getirir. Bu sonular son derece ac verir, nk erkek yanl da olsa, bilinaltnda kendisinin yeterli olmad inancna sahiptir. Bu inan ocukluunda, ondan her seferinde daha baarl olmas beklendiinde yerlemitir. Kazand baarlar farkedilmedii ya da takdir grmedii zaman bilinaltnn derinliklerinde kendisinin yeterli olmad inanc pekimitir. Tpk kadnlarn almaktan korkmalar gibi, erkekler de vermekten korkarlar. Erkek, bu yani inan konusunda zellikle zayftr. Bu, onda baarsz olma korkusu yaratr. Vermek istemekte, ama baarsz olmaktan korkmaktadr; bu nedenle denemez bile. En byk korkusu yetersizlikse, doal olarak gereksiz riskler almaktan kanacaktr. Gariptir ki, erkek birine gerekten ilgi duyup nem verince, baarszlk korkusu da artacak ve daha az verici olacaktr. Baarszlktan kanmak iin, en ok vermek istedii insanlara bile vermekten tmyle vazgeer. Erkek gvensiz olduunda bunu rtbas etmek iin kendinden baka hi kimseye aldrmamaya balar. En doal savunma tepkisi "Bana ne," demektir. Bu nedenle Marsllar bakalarna fazla ilgi gstermez, aldr etmezler. Ancak baarl ve gl olunca, kendilerini yeterli bulmu ve verebilmilerdir. Sonra da Venslleri kefetmilerdir. Her zaman yeterli olmalarna ramen, glerini kantlama sreci onlar zsayg bilgeliine hazrlamtr. Baarl olduktan sonra geriye baktklarnda, her baarszln daha sonraki baary gerekletirmek iin gerekli olduunu anlamlardr. Her hata onlara hedeflerine ulamakta ok gerekli birtakm dersler retmitir. Bylelikle, her zaman yeterli olageldikierini grmlerdir. Hata Yapmakta Saknca Yoktur Erkein daha fazla vermeyi renmesinde ilk adm, hata yapmak ve baarsz olmakta saknca bulunmadn, tm yantlar bilmesi gerekmediini anlamasdr. Erkek arkadann evlenmeyi gze alamamasndan yaknan bir kadn hatrlyorum. Ona gre erkek, bu ie kendisi kadar nem vermiyordu. Ancak gnn birinde kadn onunla olmaktan ne kadar mutlu olduunu syleyiverdi, Yoksul da olsalar, onunla olmak istiyordu. Ertesi gn erkek evlenme teklif etti. Kadna layk olduunun dorulanmasn, yreklendirilmeyi bekliyordu ve ancak o zaman bunun kendisi iin de ne kadar nemli olduunu gsterebilecekti. 64 65

F:/5 Marsllarn da Sevgiye htiyac Vardr Tpk kadnlarn yeterli ilgiyi grmedikleri zaman kendilerini reddedilmi hissedip alnmalar gibi, bir kadn sorunlar hakknda konumaya baladnda erkekler de baarsz olduklarn hissedip alnrlar. Zaman zaman dinlemekte o kadar zorlanmalarnn nedeni budur. Erkek, kadnn kahraman olmay ister. Kadn herhangi bir nedenle dkrklna uram ya da mutsuz olmusa, erkek kendini baarsz hisseder. Kadnn mutsuzluu onun en byk korkusunu dorular: Yeterince iyi deildir. Gnmzde ou kadn, erkeklerin ne kadar alngan olduklarnn ve sevgiye ihtiya duyduklarnn farknda deildir. Sevgi, erkein bakalarn tatmin etmeye yeterli olduunu hissetmesini salar. Kadn herhangi bir nedenle dkrklna uram ya da mutsuz olmusa, erkek kendini baarsz hisseder ve bu yzden kadn dinlemekte zorlanr. Babasnn annesini tatmin ettiini grecek kadar ansl olan bir erkek ocuk, yetikin olduunda kendi ilikilerini byk bir gvenle kuracak ve eini tatmin edecektir. Balanmaktan korkmayacak, nk bu balln gereklerini yerine getirebileceine gvenecektir. Kendinden bekleneni veremese de, yine de yeterli olduunu ve elinden geleni yapt iin takdir edilmeye hak kazandn dnecektir. Kusursuz olmadn bildiinden kendini yarglamayacak, elinden geleni yapmasnn yeterli olmadn dnmeyecektir. Hatalar iin zr dileyebilecek, karlnda elinden geleni yapt iin balanma, sevgi ve takdir bekleyecektir. Bu erkek, herkesin hata yaptn bilecektir. Babasnn hata yaptktan sonra da yine kendini beendiine tank olmutur. Annesinin babasn sevip tm hatalarn affettiini grmtr. Zaman zaman babas onu dkrklna uratsa da, annesinin gven ve teviini hissetmitir. 66 Erkeklerin ou ocukluklarnda iyi rneklerle karlamamlardr. Onlar iin ak srdrmek, evlenmek ve oluk ocuk sahibi olmak hibir eitim almadan jumbo jet uurmak kadar gtr. Belki kalkabilir, ama sonra decei garantidir. Ua birka kez drdkten ya da babanzn drdne tank olduktan sonra hl umaya devam etmek kolay deildir. likiler iin iyi bir eitim kitabnn yokluunda, ou kadnla erkein neden pek ok ilikiden umut kestiini anlamak g deildir. 67 Beinci Blm FARKLI DLLERDE KONUMAK Marsllarla Vensller ilk kez biraraya geldiklerinde, ilikilerinde bugn bizim de karlatmz pek ok sorunla karlatlar. Birbirlerinden farkl olduklarn bildiklerinden, bu sorunlarn stesinden gelebildiler. Baarlarnn srlarndan biri de iyi iletiimdi. Bir elikidir ama iyi iletiim kurabilmelerinin nedeni farkl dilleri konumalaryd. Sorun ktnda bir evirmene gidip yardm istiyorlard. Marsllarla Vensllerin farkl dillerde konutuklarn herkes bildiinden, bir anlamazlk halinde hemen yarglamaya ya da tartmaya balamyorlar, bunun yerine szlklerini karp birbirlerinin tam olarak ne demek istediini anlamaya alyorlard. Eer bu da ie yaramazsa bir evirmenden yardm istiyorlard. Mars ve Vens dillerinin szckleri aynyd, ama kullanl biimleri bunlara baka baka anlamlar yklyordu. Mars ve Vens dillerinin szckleri aynyd, ama kullanl biimleri bunlara baka baka anlamlar yklyordu. fadeleri benzer olmakla birlikte, farkl anlamlar ve duygusal vurgular tayordu. nsanlarn birbirlerini yanl anlamalar ok kolayd. Bu nedenle iletiim sorunlar ktnda bunun o beklenen yanl anlamalardan biri olduunu kabullenip biraz yardmla birbirlerini anlayacaklarna gveniyorlard. Bugn bizlerin pek tank olmadmz bir gven ve kabul yayorlard. 68 DUYGULARIN FADESNE KARS! BLGLERN FADES Bugn bile hl evirmenlere gereksinme duyuyoruz. Erkeklerle kadnlar ender olarak ayn szcklerle ayn eyleri ifade etmektedirler. rnein, bir kadn, "Sanki beni asla dinlemiyormusun gibi geliyor,"

dediinde, 'asla' szcnn kelime anlamyla alglanmasn beklemez. 'Asla' szcn kullanmas yalnzca o an hissettii fkenin ifadesidir. Gerek bir bilgi gibi kabul edilmemelidir. Duygularn tam ifade etmek iin kadnlar eitli sfatlar, benzetmeler ve genellemeler kullanrlar. Duygularn tam ifade etmek iin kadnlar eitli sfatlar, benzetmeler ve genellemeler kullanrlar. Erkekler de yanllkla bu benzetmeleri szck anlamlaryla, olduu gibi kabul ederler. Sylenmek isteneni yanl anladklar iin, genelde ters tepki gsterirler. Aada yanl anlalmas en kolay on yaknmay ve erkeklerin nasl ters yant verebildiklerini bulacaksnz: KOLAYLIKLA YANLI ANLAILABLEN ON YAKINMA Kadnlar Byle Der "Hibir yere kmyoruz." "Kimse bana aldrmyor." "ok yorgunum. Hibir ey yapamam." "Her eyi unutmak istiyorum." "Bu ev hep darmadank." "Hibir ey yolunda gitmiyor." "Artk beni sevmiyorsun." "Hep acelemiz var." "Daha fazla romantizm istiyorum." Erkekler Byle Yant Verir "Bu doru deil. Daha geen hafta ktk." "Baz insanlarn sana aldrdklarndan eminim." "Sama. Sen aciz deilsin." "ini sevmiyorsan, ayni yleyse." "Her zaman dank deil." "Benim hatam m?" 'Tabii ki seviyorum. Bu yzden buradaym." "Hayr, yok. Cuma gn rahattk." "Benim romantik olmadm m sylyorsun?" 69 Konumay yalnzca olgularn ve bilgilerin aktarm arac olarak kullanmaya alm bir erkei, kadnn szlerini kelimesi kelimesine evirmenin nasl kolaylkla yanl ynlendirebileceini gryorsunuz. Erkein yantlarnn nasl bir tartmaya yol aabileceini de grdk. likilerdeki en byk sorun, belirsiz ve sevgisiz fletiimdir. Kadnlarn ilikileriyle ilgili bir numaral yaknmalar udur: "Sesimi duyuramyo-rum." Bu yaknma bile yanl anlalmakta ve yanl yorumlanmaktadr! kadnlarn likileriyle ilgili bir numaral yaknmalar udur: "Sesimi duyuramyorum." Bu yaknma bile yanl anlalmakta ve yanl yorumlanmaktadr! Bir erkein, "Sesimi duyuramyorum!" feryadndan anlad, onu kadnn duygularn tartmaya iter. Erkek, kadnn szlerini tekrarlayabildii srece onu duyduuna inanmaktadr. Kadnn bu feryadnn asl anlam udur: "Gerekten ne demek istediimi tam olarak anlamyor ya da nasl hissettiime aldrmyor gibisin. Ltfen bana syleyeceklerimle ilgilendiini gsterir misin?" Eer erkek kadnn yaknmasn gerek anlamyla anlayacak olsa, daha az tartp daha ok olumlu yant verebilir. Erkeklerle kadnlar tartmann eiine geldiklerinde genelde birbirlerini yanU anlyorlardr. Byle zamanlarda, duyduklarn yeniden dnp yorumlamalar nem kazanmaktadr. ou erkek kadnlarn duygularn farkl biimlerde ifade ettiklerini anlamadklar iin, elerinin duygularn yanl yorumlarlar. Bu da tartmalara yol aar. Eski Marsllar doru anlayarak bu tartmalarn byk blmnden kanabiliyorlard. Dinieme srasnda direnile karlatklarnda, hemen do-' ru bir eviri iin VenselMarsa Szlk'e bavuruyorlard. 70 VENSLLERN SYLEDKLER

Aa da VensetMarsa Szlk'ten alntlar bulacaksnz. Yukarda snalanan on yaknmann her biri bu szle gre, bir erkein gerek anlamn ve kastedilen anlam anlayabilecei biimde evrilmitir. Ayrca her eviri kadnn bekledii yantn ipulann da iermektedir. Greceiniz gibi, bir Vensl zntl olduunda yalnzca genellemelere gitmekle kalmaz, ayn zamanda zel bir destek ister. O destei de dorudan istemez, nk Vens'te herkes dramatik szcklerin belirli bir talebi simgelediini bilir. evirilerin her birinde bu gizli destek talebi grlmektedir. Eer kadn dinleyen erkek bu gizli talebi anlayp ona gre yant verirse, kadn gerekten dinlendiini ve sevildiini hissedecektir. Vense/Marsa Szlk "Hibir yere ktmz yok"ur\ Marsas udur: "Ben seninle birlikte kp bir eyler yapmak istiyorum. Her zaman o kadar eleniyoruz ki, seninle olmaktan ok holanyorum. Sen ne dnyorsun? Beni yemee karmak ister misin? kmayal ka gn oldu." Bu eviri olmadan kadn, "Hibir yere ktmz yok," dediinde erkek bunu, "Sen zerine deni yapmyorsun. Ne byk bir dkrk-l yarattn. Artk birlikte hibir ey yapmyoruz, nk sen tembel, romantik olmayan, skc birisin," biiminde alglayabilir. "Hi kimse bana aldrmyordun Marsa evirisi udur: "Bugn sanki hi kimse bana aldrmyor gibime geliyor. Sanki kimse beni grm-yormu gibi hissediyorum. Tabii baz insanlarn beni grdklerinden eminim, ama sanki onlar da benimle ilgilenmiyorlar. Sanrm son zamanlarda bu kadar megul olmana zldm. Ne kadar ok altn takdir ediyorum, ama zaman zaman sanki senin iin hi nemli deilmiim gibi geliyor. Korkarm senin iin iin benden ok daha nemli. 1 Ltfen bana sanip senin iin ne kadar ze! biri olduumu syler misin?" Bu eviri olmadan, kadnn yukardaki szlerini erkek, "ok mutsuzum. htiyacm olan ilgiyi bulamyorum. Her ey umutsuz. Sen bile beni farketmiyorsun, ki gya beni sevmesi gereken kii sensin. Utanmalsn. O kadar sevgisizsin ki. Ben asla seni byle ihmal etmezdim," olarak alglayabilir. "O kadar yorgunum ki, hibir ey yapamaman Marsa evirisi udur: "Bugn ok altm. Daha fazla bir eyler yapmadan nce biraz dinlenmem gerekiyor. Senin desteine sahip olduum iin ok anslym. Ltfen bana sarlp, iyi iler baardm ve dinlenmeyi hak ettiimi syler misin?" Bu eviri olmadan kadnn yukardaki szlerini erkek yle alglayabilir: "Her eyi ben yapyorum ve sen hibir ey yapmyorsun. Daha fazla bir eyler yapmalsn. Her eyi ben yapamam. Umutsuzlua kaplyorum. Ben 'gerek bir erkekle' yaamak istiyorum. Seni semek byk bir hataym." "Her eyi unutmak istiyorum"ur\ Marsa evirisi udur: "imi ve yaam sevdiimi, ama bugn kendimi ok bitkin hissettiimi bilmeni istiyorum. Yeniden sorumluluk yklenmeden nce kendim iin bir eyler yapmak istiyorum. Ltfen bana 'Sorun nedir?' diye sorar ve sonra da hibir zm nermeden anlayla dinler misin? Yalnzca zerimdeki basklar anladn hissetmek istiyorum. Bu, kendimi ok daha iyi hissetmemi salayacak ve gevememe yardmc olacak. Yarn yeniden sorumluluklarma geri dneceim." Bu eviri olmadan, kadnn szleri u ekilde alglanabilir: "Yapmak istemediim o kadar ok eyi yapmak zorundaym ki. Seninle olan ilikim beni mutlu etmiyor. ok mutsuzum. Hayatm daha doyurucu bir hale getirecek daha iyi bir e istiyorum. Sen bu ii hi becere-miyorsun." "Bu ev hep darmadanlar) Marsa evirisi udur: "Bugn dinlenmek istiyorum, ama ev o kadar dank ki. ok sinirliyim ve dinlenme__72__ ye ihtiyacm var. Umarm her eyi benim toparlamam! beklemiyorsun-dur. Ltfen ortaln altst olduu konusunda bana katlr ve biraz yardmc olmay teklif eder misin?" Bu eviri olmadan kadnn szleri u ekilde alglanabilir: "Bu ev senin yznden darmadank. Derli toplu tutmak iin elimden geleni yapyorum, ama daha ben bitirmeden sen yine datyorsun. Sen tembelin tekisin ve deimediin srece artk seninle oturmak istemiyorum. Ya toparlan ya da ek git!" "Hi kimse beni dinlemiyor"un Marsa evirisi udur: "Korkarm seni skyorum. Artk benimle hi ilgilenmiyorsun. Bugn ok duyarlym. Bana zel ilgi gsterebilir misin? Byle yapman isterdim. Zor bir gn geirdim ve sanki hi kimse derdimi dinlemek istemiyor. Sen beni dinleyip bana destek verici

sorular sorar msn? rnein: 'Bugn neler oldu? Daha daha neler oldu? Sen neler hissettin? Ne istedin? Baka neler hissettin?' gibi. Bir de kabullenen, destekleyen, sakinletiren cmlelerle bana yardmc olsan: 'Daha anlat,'ya da 'Doru,' veya 'Ne demek istediini anlyorum,' ya da 'Anlyorum,' gibi. stersen yalnzca dinle ve zaman zaman ben konumama ara verdiimde, 'Oh,', 'Hm', 'Yaa', 'Ah' gibi seslerle beni destekle." (Not: Marsllar Vens'e gelme-. den nce bu sesleri hi duymamlard.) Bu eviri olmadan kadnn szleri u ekilde alglanabilir: "Ben seninle ilgileniyorum, ama sen beni dinlemiyorsun. Eskiden dinlerdin. ok skc bir insan olmaya baladn. Ben heyecanl, ilgin birini aryorum ve o sen deilsin. Beni dkrklna urattn. Sen bencil, ilgisiz ve ktsn." "Hibir ey yolunda gitmiyorsun Marsa evirisi udur: "Bugn sanki her ey stme stme geliyor, beni ayor. Neyse ki, duygularm seninle paylaabilirim. Kendimi ok daha iyi hissetmeme yardmc olur. Bugn yaptm hibir ey yolunda gitmiyor. Bunun gerek olmadn biliyorum, ama hl yapmam gereken bir sr iin altnda ezildike byle dnyorum. Ltfen bana sarlp ok iyi iler yaptm syler misin? Bu bana iyi gelirdi." __70__ Bu eviri oirnadan kadnn szleri u ekilde alglanabilir: "Hibir eyi doru drst yapamyorsun. Sana gvenemiyorum. Eer seni dinlemeseydim bu hale gelmezdik. Normal bir erkek her eyi dzeltirdi, ama sen daha da berbat ettin." "Beni artk sevmiyorsun"un Marsa evirisi udur: "Bugn sanki beni sevmiyormusun gibi geliyor. Korkarm seni uzaklardm. Beni aslnda sevdiini biliyorum, benim iin bu kadar ey yapyorsun. Yalnzca bugn kendimi biraz gvensiz hissediyorum. Ltfen beni sevdiini tekrarlayp o iki sihirli szc syler misin: Seni Seviyorum. Bunu yaptn zaman kendimi ok iyi hissediyorum." Bu eviri olmadan kadn, "Artk beni sevmiyorsun," dediinde erkek u ekilde alglayabilir: "Ben sana hayatmn en gzel yllarn verdim, ama sen bana hibir ey vermedin. Beni kullandn. Sen bencil ve souksun. Cannn istediini, yalnz ve yalnzca kendi istediini yapyorsun. Hi kimseye aldr etmiyorsun. imdi benim hibir eyim yok." "Hep acelemiz var"n Marsa evirisi udur: "Bugn iki ayam bir pabuta hissediyorum. Aceleye gelmekten holanmam. Bunun kimsenin hatas olmadn biliyorum ve kesinlikle seni sulamyorum. Oraya vaktinde yetimemiz iin elinden geleni yaptnn farkndaym, buna ne kadar nem verdiini takdir ediyorum. Ltfen bana anlay gsterip, 'Hep byle kouturmak da kolay deil. Ben de aceleye gelmekten holanmam,' gibi bir eyler syler misin?" Bu eviri olmadan kadnn szlerini erkek yle alglayabilir: "Son derece sorumsuzsun. Her ey iin en son dakikaya kadar bekliyorsun. Seninleyken asla mutlu olamam. Her zaman bir yerlere ge kalmamak iin koturuyoruz. Seninle olduum her sefer ileri berbat ediyorsun. Sen yokken kendimi ok daha mutlu hissediyorum." "Daha fazla romantizm istiyorum"un Marsa evirisi udur: "Tatlm, son gnlerde ok fazla alyorsun. Kendimize de biraz zaman ayralm. Geveyip ocuklarla birlikte, hibir bask altnda olmadan yaad74 i mzda ok mutlu oluyorum. O kadar romantiksin ki. Bu gnlerde beni ieklerle artp yemee karr msn? Romantik olmak ok houma gidiyor." Bu eviri olmadan erkek kadnn szlerini u ekilde alglayabilir: "Artk beni tatmin etmiyorsun. Romantik tarafn ok yetersiz. Beni hi tatmin edemedin. Keke birlikte olduum dier erkeklere benzesey-din." Erkek birka yl bu szl kullandktan sonra, her eletirildiini ya da sulandn hissettiinde artk buna bavurmaya gerek grmez. Kadnlarn ne ekilde dnp hissettiklerini anlamaya balar. Bu dramatik cmlelerin olduklar gibi kabul edilmemeleri gerektiini renir. Bunlar yalnzca kadnlarn duygularn daha iyi aklamak iin kullandklar cmlelerdir. Vens'te bu iler byle yrr ve Marsllarn da bunu unutmamalar gerekir! MARSLILARIN SYLEMEDKLER

Kar cinsle iletiimde erkein dikkat etmesi gereken en nemli konulardan biri, kadnlar duygular hakknda konuurlarken sylediklerini doru biimde yorumlamak ve desteklemektir. Kadnn da dikkat etmesi gereken nokta, konumayan bir erkein davrann yorumlamak ve onu desteklemektir. Suskunluk kadnlar tarafndan kolaylkla yanl yorumlanabilir. Kadnn dikkat etmesi gereken nokta, konumayan bir erkein davrann yorumlamak ve onu desteklemektir. ou zaman bir erkek birdenbire susuverir. Vens'te byle bir ey hi grlmemitir. nceleri kadn erkein sar olduunu dnr. Belki de sylenenleri duymadn ve bu yzden yant vermediini sanr. Erkeklerle kadnlar bilgileri ok farkl biimlerde ilerler. Kadnlar yksek sesle dnr, i keiflerini ilgili dinleyicilerle paylarlar. Bu 75 gn biie kadnar ou zaman ne sylemek istediklerini sadece konuma sreciyle kefederler. Dncelerini serbest brakmak ve onlar yksek sesle ifade etmek, sezgilerini altrr. Bu, son derece normal bir sretir ve baz zamanlarda da zellikle gereklidir. Buna karlk, erkekler bilgileri son derece farkl bir biimde ilerler. lk bata, yaadklarn sessizce dnrler. lerinden en doru yant kararlatrrlar. Bunu nce kendi balarna belirler, sonra ifade ederler. Bu sre birka dakika ya da birka saat srebilir. leri kadnlar iin daha da kartran bir ey ise, erkeklerin yant oluturacak yeterince bilgi sahibi olmamalar halinde hibir karlk vermeyebilmeleridir. Kadn, erkek sessiz olduunda onun, "Ne sylemek gerektiini henz bilmiyorum, ama dnyorum," demek istediini renmelidir. Bunun yerine onlar, "Sana yant vermiyorum, nk sana aldrmyorum ve seni dikkate almayacam. Bana sylediklerin hi nemli deil, o yzden karlk vermiyorum," dendiini sanrlar. Kadn Erkein Suskunluuna Nasl Tepki Verir Kadnlar erkein susmasn yanl anlarlar. Kadn o gnk ruh haline bal olarak aklna en kt eyleri getirebilir: "Benden nefret ediyor, beni hi sevmiyor, beni sonsuza dek terkediyor." Bu onun en derin korkusu olan, "O beni reddederse bir daha asla sevilmeyeceim. Ben sevilmeye layk deilim," kukusunu uyandrabilir. Erkek sustuunda, kadnn aklna en kt eyleri getirmesi doaldr, nk kadnlar ancak syleyecekleri eyler kar taraf inciteceinde ya da biriyle konumak istemediklerinde veya karlarndakine artk gvenmeyip ilikilerini kesmek istediklerinde susarlar. Bu yzden erkek birdenbire sessizletiinde kadnn endielenmesine amamak gerekir! Erkek sustuunda kadnn aklna en kt.eyjerjugetirmesinkolayd;r. Kadn bir baka kadn dinlerken, konuan dinlemekte olduunu ve ilgilendiini srekli olarak ona belli eder. gdsel olarak, anlatan taraf ara verdiinde dinleyen, 'Ya... yle mi? H... Ya sonra?" gibi szlerle onu rahatlatacaktr. Bu rahatlatc yantlarn yokluunda erkein sessizlii korkutucu bir hal alabilir. Kadn, erkein maarasn anlarsa, erkein sessizliini doru yorumlamay ve ona karlk vermeyi de renecektir. Maaray Anlamak likilerin gerek anlamda tatmin edici olmas iin, kadnlarn erkekler hakknda renmeleri gereken daha pek ok ey vardr. Bir erkein zntl ya da skntl anlarnda otomatik olarak susup ileri zmlemek iin "maarasna" ekileceini bilmeleri gerekir. O maaraya hi kimsenin, hatta erkein en yakn dostlarnn bile giremeyeceini renmelidirler. Mars'ta durum byleydi. Kadnlarn sanki ok korkun bir hata yapm gibi korkmalarna hi gerek yoktur. Erkei maarasna ekilmeye brakrlarsa, kendini hazr hissettiinde onun oradan kacan ve her eyin yoluna gireceini bilmelidirler. Kadnlar asndan bu ok zor bir derstir, nk Vens'teki altn kurallardan biri, bir dostu zntl annda asla terketme-mekti. En sevdii Marsly zntl annda terketmek, ona doru grnmemektedir. Kadn erkee nem verdiinden, onun maarasna girip yardm etmek ister. Buna ek olarak, ou zaman erkee duygular hakknda bir sr soru sorup iyi bir dinleyici olursa, onun kendini daha iyi hissedecei yanlgsna der. Bu durum Marsly yalnzca daha fazla rahatsz edecektir.

Kadn igdsel olarak, erkei kendisinin arzu ettii biimde desteklemek ister. yi niyetlidir, ama elde edilen sonu iyi deildir. Hem kadnlarn, hem de erkeklerin kendi istedikleri yntemleri uygulamaya almaktan vazgeip, elerinin farkl dnce, duygu ve tepkilerini renmeye balamalar gerekir. 77 Erkekler Neden Maaralarna ekilirler Erkekler ok eitli nedenlerden dolay maaralarna ekilirler: 1. Bir sorun hakknda dnp pratik bir zm bulmaya ihtiyac vardr. 2. Bir soruya ya da soruna verecek yant yoktur. Erkeklere unu sylemek asla retilmemitir: "Tanrm, ne syleyeceimi bilemiyorum. Maarama kapanp bir yant bulmalym." Erkek sessizletiinde hemcinsleri onun byle yaptn varsayacaklardr zaten. 3. Erkek ok zlm ya da sklmtr. Byle zamanlarda sakinleip kontroln yeniden kazanmas iin yalnz kalmaya ihtiyac vardr. Sonradan piman olaca bir ey sylemek ya da yapmak istemez. 4. Kendini bulmas gerekmektedir. Erkekler k olduklarnda bu drdnc neden byk nem kazanr. Zaman zaman kendilerini unutmaya ve kaybetmeye balarlar. Ar yaknlamann glerini ellerinden aldn dnrler. Ne' kadar yaknlaacaklarn dzenlemeleri gerekir. Kendilerini kaybedecek kadar yaknlatklarnda alarm zilleri almaya balar ve hemen maaralarna doru yola koyulurlar. Sonuta yeniden sevgi dolu, gl benliklerine kavuurlar. Kadnlar Neden Konuur Kadnlar eitli nedenlerden dolay konuurlar. Bazen de bunlar erkekleri susturan nedenlerle ayndr. Kadnlarn konumalarnn drt ana nedeni unlardr: 1. Bilgi toplamak ya da aktarmak iin. (Bu genelde erkein konumasnn tek nedenidir.) 2. Ne sylemek istediini aratrp bulmak iin. (Erkek sylemek istediini dnmek iin susar. Kadn yksek sesle dnr.) 3. zntl olduunda kendini daha iyi hissetmek iin. (Erkek zntl olduunda susar. Maarasnda sakinleir.) 78 4. Yaknlk yaratmak iin. Kadn en zel duygularn paylaarak kendi sevgi dolu benliini tanyabilecektir. (Marsl kendini yeniden bulmak iin susar. ok fazla samimiyetin benliini ondan alacandan korkar.) Aramzdaki farklar anlamadan iftlerin ilikilerde bu kadar zorluklar ekmeleri ok doaldr. Ejderhadan Yanmak Kadnlarn hazr olmadan nce bir erkei konuturmaya almamay renmeleri gerekir. Seminerlerimin birinde bu konuyu tartrken, bir Kzlderili, kabilesinde annelerin evlenecek gen kzlara bir erkein zntl ya da skntl zamanlarnda maarasna ekileceini anlattklarn syledi. Kz bunu stne alnmamalyd, nk zaman zaman bunun olmas kanlmazd. Bu, erkein onu sevmedii anlamna gelmiyordu. O mutlaka geri gelecekti. Ancak en nemlisi, gen kzlar asla erkein peinden maarasna gitmemeleri konusunda uyarlmalydlar. Eer byle yaparlarsa, maaray koruyan ejderha onlar yakard. Asla bir erkein maarasna girmeye kalkmayn, yoksa ejderha sizi yakar! Erkein peinden maarasna giden kadnlar yznden pek ok gereksiz atmalar yaanmtr. Kadnlar, erkeklerin gerekten zntl anlarnda yalnz kalmak ya da susmak istediklerini bir trl anlayamamlardr. Erkek maarasna ekildiinde, kadn neler olduunu anlamaz. Doal olarak onu konuturmaya alr. Bir sorun varsa onu aarak ve iini dkmesini salayarak yardmc olmak ister. "Yolunda gitmeyen bir ey mi var?" diye sorar. Erkek, "Hayr," der. Ancak kadn onun skntl olduunu hissetmektedir. Erkei maarasnda sorununu z__ 7Q__ meye brakmak yerine bilmeden bu sreci yarda keser. Yine sorar. "Seni bir eyin rahatsz ettiini biliyorum. Nedir?" Erkek, "Hibir ey," der. Kadn steler. "Hibir ey deil. Seni zen bir ey var.

Neler hissediyorsun?" Erkek: "Bak, ben iyiyim. Beni rahat brak!" Kadn: "Bana nasl byle davranabilirsin? Artk benimle hi konumaz oldun. Senin neler hissettiini nasl bileceim? Sen beni sevmiyorsun. Senden uzaklatm hissediyorum." Bu noktada erkek kontroln kaybeder ve sonradan piman olaca eyler sylemeye balar. Ejderhas ortaya kp kadn yakar. MARSLILAR KONUTUUNDA Kadnlar yalnzca, bilmeden erkein zel anlarn igal ettiklerinde deil, onun ifadelerini yanl anladklarnda da yanarlar. u ifadeler genelde erkein ya maarasna ekilmi bulunduunun ya da oraya doru yola ktnn belirtileridir. "Sorun nedir?" diye sorulduunda Marsl ksaca, "Yok bir ey," ya da "Ben iyiyim," diye yant verecektir. Bu ksa sinyaller genelde Vensl iin erkei rahat brakmak gerektiine iaret etmektedir. "Skntlym ve biraz yalnz kalmaya ihtiyacm var," demek yerine erkekler yalnzca susarlar. Aada en sk rastlanan alt uyar iaretinin yansra kadnlarn bunlara verdii yanl karlklar da bulacaksnz: EN SIK RASTLANAN ALTI KISA UYARI ARET Kadn, "Sorun nedir?" diye sorduunda: Erkek yle Der "yiyim," ya da "Yok bir ey." "yiyim," ya da "yidir." Kadn yle Yantlayabilir "Bir sorun olduunu biliyorum. Nedir?" "Ama zgn grnyorsun. Konualm." 80 "Yok bir ey." v "Her ey yolunda." nemli deil." "Sorun deil." "Yardm etmek istiyorum. Seni rahatsz eden bir eyler olduunu biliyorum, Nedir?" "Emin misin? Sana seve seve yardm ederim." "Ama seni zen bir ey var. Konumamz gerekiyor sanrm." "Ama bir sorun var. Yardmc olabilirim." Erkek yukarki ksa ifadelerden birini kullandnda genelde sessizce kabul grmek ve rahat braklmak istediini anlatmaya almaktadr. Byle zamanlarda yanl yorumlardan ve gereksiz paniklerden kanmak iin Vensller, Marsa/Vense Szlk'e bakarlard. Bunun yardm olmadan kadnlar bu ksa ifadeleri yanl anlamaktadrlar. Kadnlarn erkek, "Ben iyiyim," dediinde asl demek istediinin, "Ben iyiyim, nk bunu tek bama halledebilirim. Yardma ihtiyacm yok. Ltfen benim iin kayglanmayarak bana yardmc ol. Benim tek. bama bunu halledebileceime gven," olduunu anlamalar gerekir. Bu eviri olmadan erkek skntl annda, "Ben iyiyim," dediinde kadn onun zntl olduunu ya da sorunlarn inkr ettiini sanr. Sorular sorarak ya da kendi grnce sorunun ne olduunu tartarak ona yardmc olmaya alr. Erkein ksaltlm bir dilde konutuunun farknda deildir. Aada szlkten baz alntlar bulacaksnz. Marsa/Vense Szlk "Ben iyiyim"\n Vense evirisi udur: "Ben iyiyim, derdimi kendim halledebilirim. Yardma ihtiyacm yok, teekkrler." Bu eviri olmadan erkein szleri kadn tarafndan u ekilde alglanabilir: "Derdimi seninle paylamak istemiyorum. Senin bana arka kacana inanmyorum."

 81 F:/6 "yiyim"^ Vense evirisi udur: "yiyim, nk sorunumu baaryla zyorum. Yardma ihtiyacm yok. Eer yardm istesem sylerim." Bu eviri olmadan erkein szleri kadn tarafndan u ekilde alglanabilir: "Olan bitene aldrmyorum. Bu sorun benim iin nemli deil. Eer seni rahatsz ediyorsa, bundan bana ne." "Hibir ey"in Vense evirisi udur: "Beni rahatsz eden hibir ey yok, olsa da tek bama halledemeyeceim bir sorun deildir. Ltfen daha fazla soru sorma." Bu eviri olmadan erkein szleri kadn tarafndan u ekilde alglanabilir: "Beni neyin rahatsz ettiini bilemiyorum. Olanlar anlayabilmem iin bana sorular sorman gerekiyor." Bu aamada kadn aslnda yalnz kalmak isteyen erkee sorular sormaya balayarak onu ileden karr. "Her ey yolunda"nm Vense evirisi udur: "Bu bir sorun ama sorumlusu sen deilsin. Ben bunu yalnz bama halledebilirim. Ltfen daha baka sorular sorarak ya da nerilerde bulunarak dncelerimi blme. Yalnzca hibir ey olmam gibi davran ki, ben bunlar kendi bama daha rahat halledebileyim." Bu eviri olmadan erkein szleri kadn tarafndan u ekilde alglanabilir: "Byle olmas gerekiyor. Hibir eyin deitirilmesine gerek yok. Sen beni, ben de seni taciz edebiliriz." Ya da, "Bu seferlik sorun yok, ama unutma ki bunlar hep senin hatan. Bunu bir kez yaptn ancak bir daha olmasn." "nemli deif'm Vense evirisi udur: "nemli deil, nk ben ileri yeniden yoluna koyabilirim. Ltfen bu konuyu uzatma. Beni daha da rahatsz ediyorsun. Bu sorunu zmenin sorumluluunu stleniyorum. Bunu zmek beni mutlu ediyor." Bu eviri olmadan erkein szleri kadn tarafndan u ekilde alglanabilir: "Pireyi deve yapyorsun. Seni neyin kayglandrd nemli deil. Ar tepki gsterme." 82 "Sorun deiP'in Vense evirisi udur: "Bunu yapmakta ya da bu sorunu zmekte bir glk yok. Sana bu armaan vermek benim iin zevktir." Bu eviri olmadan erkein szleri kadn tarafndan u ekilde alglanabilir: "Bu bir sorun bile deil. Neden yardm nererek olay bytyorsun?" Kadn o zaman bunun neden sorun olduunu anlatmaya giriir. Bu Marsa/Vense Szlk' kullanmak, erkekler bir eyi ksaltarak sylediklerinde gerekte ne demek istediklerini kadnlarn anlamalarna yardmc olacaktr. Zaman zaman erkein syledii, kadnn sandnn tam tersidir. ERKEK MAARASINA EKLDNDE NE YAPMALI Seminerlerimde maaralar ve ejderhalar anlattmda, kadnlar erkeklerin maaralarnda geirdikleri zaman nasl ksaltabilecekierini sorarlar. Bu aamada soruyu erkeklere yneltirim, onlar da genelde kadnlar kendilerini dar kmaya ne kadar zorlarlarsa, dar kmann o kadar uzad yantn verirler. Erkeklerin ska syledii baka bir sz de udur: "Eim maarada geirdiim zaman onaylamazken da kmak kolay olmuyor." Bir erkein maarasna ekildii iin yanl yapyormu hissine kaplmasna yol amak, onun dar kmak istediinde bile maarasnda kalmasna neden olur. Erkek maarasna girdiinde genelde ya yaral ya bask altndadr veya sorununu kendi bana zmeye almaktadr. Ona kadnn isteyebilecei destei vermenin yarar olmaz, tersine verimliliini azaltr. Maarasna ekildiinde erkee yardmc olmann temelde alt yolu vardr. (Ona bu tr destek vermek genelde yalnz geirecei zaman da ksaltr.) 83 Maarasna ekilen Erkee Mas! Yardmc Olma!1. 1. Onun yalnz kalma gereksinmesini eletirmeyin. 2. zmler nererek sorunlarn zmlemesine yardmc olmaya almayn. 3. Duygular hakknda sorular sorarak onu korumaya almayn. 4. Maarann kapsnn nnde oturup, dar kmasn beklemeyin. 5. Onun iin kayglanp zlmeyin. 6. Kendi kendinizi mutlu edecek bir eyler yapn.

Eer "konuma" ihtiyac iindeyseniz ona dar ktnda okumas iin bir mektup yazn ya da bir dostunuzla konuun. Onu kendi doyumunuzun tek arac haline getirmeyin. Erkek, en sevdii Venslnn kendisine gvenmesini ister. Sorunlarn yalnz bana zebileceine gven duyulmas onun onuru, gururu ve kendine saygs iin ok nemlidir. Erkek iin kayglanmamak kadn asndan kolay deildir. Birisi iin kayglanmak, kadnn sevgi ve ilgisini ifade etmesinin yollarndan biridir. Bir kadn iin sevdii insann zgn olmas doru deildir. Erkek kukusuz kendisi zgn olduu iin kadndan mutlu olmasn beklemez, ama onun genelde mutlu olmasn ister. Bylece dertlerinden biri eksilecektir. Dahas, kadnn mutlu olmas kendisinin sevildiini hissetmesini salayacaktr. Kadn mutlu ve dertsiz olduunda erkein maarasndan kmas da daha kolay olur. Gariptir ki, erkekler sevgilerini kayglanmayarak gsterirler. Erkek yle sorar: "Takdir edip gvendiiniz biri iin nasl zlebilirsiniz ki?" Genelde erkekler birbirlerini desteklerken, "zlme, sen stesinden gelirsin," ya da, "Bu onlarn sorunu, senin deil," veya, "Eminim hallolacaktr," gibi szler kullanrlar. Erkekler kayglanmayarak ve sorunlarn en aza indirgeyerek birbirlerini desteklerler. Eimin dertli olduunda benden de onun iin kayglanmam beklediini anlamak yllarm ald. Gereksinmelerimizin farkl olduunun 84 1 bilincine varmadan nce onun kayglarn pek nemsemezdim. Bu da onu daha fazla zerdi. Erkek maarasna ekildiinde genelde bir sorunu zmeye almaktadr. Eer bu arada ei mutluysa ve ona ihtiyac yoksa, kmadan nce zmlemesi gereken sorunlarndan bir tanesi eksilmi olur. Einin mutlu olduunu bilmek erkee maarasnda kendi dertleriyle uramak iin g kazandrr. Einin dikkatini baka yere ekecek ya da onun kendini iyi hissetmesini salayacak her ey erkee yardmc olacaktr. Baz rnekler grelim: Kitap okumak. Bir hanm arkada arayp sohbet etmek. Gnlk tutmak. Alverie kmak. Dua ya da meditasyon. Bir terapiste gitmek. Yrye kmak. Kendine nefis bir ikramda bulunmak. Mzik dinlemek. Bahede almak. Spor yapmak. Masaj yaptrmak. Kendi kendini gelitirici bantlar dinlemek. Kpkl bir banyo yapmak. TV ya da video seyretmek. Marsllar Vensllerin hoa gidecek bir eyler yapmalarn da istiyorlard. Bir arkadan can yanarken elenmek kolay deildi, ama Ve-nsller bir yolunu buldular. En sevdikleri Marslnn her maaraya kapannda alverie kmaya ya da zevk aldklar baka ilerle uramaya baladlar. Vensller alveri yapmaya baylrlar. Eim Bonnie de zaman zaman bu yntemi kullanr. Benim maarama kapandm grdnde alverie kar. Ben kendimi asla Marsl tarafm iin zr dilemek zorunda hissetmem. Eim kendi bann aresine bakabildiinde ben de kendimle uramann bir sakncas olmadn grr ve maarama ekilirim. O, benim geri dndmde daha sevecen olacam bilir. Maarama ekildiimde bunun konuma zaman olmadn renmitir. Onunla ilgilenme belirtileri gsterdiimde maaradan kmakta olduumu ve konuma zamannn geldiini anlar. Bazen, "Cann konumak istedi 85 inde bana haber verir misin?" der. Bu ekilde, fazla zorlamadan ve talepte bulunmadan havay koklar. BR MARSLIYI DESTEKLEMENN YOLLARI Erkekler maaralarnn dnda da gvenilmek isterler. stenmeyen tavsiye ve anlaytan holanmazlar. Kendilerini kantlama ihtiya-cndadrlar. Bakalarnn yardm olmadan bir eyler yapabilmek onlar iin bir vn kaynadr. (Kadn iinse, kendisine destek vereceine gvendii bir iliki vn kaynadr.)

Kadn, "Aka yardm istemediin srece sorunlarn stesinden geleceine inanyorum," dediinde erkek desteklendiini hisseder. Erkekleri bu ekilde desteklemeyi renmek balangta ok zor olabilir. ou kadn bir ilikide, ihtiya duyulan eyleri almann tek yolunun, erkekleri hata yaptklarnda eletirmek ve onlara istenmeyen tavsiye-^ lerde bulunmak olduunu sanr. Erkeklerden destek almay bilen bitj anne rnek olmazsa, kadnlar dorudan destek isteyerek erkei dah fazla vermeye tevik etmeyi akllarndan geirmezler. Buna ek olarak,^ eer erkek kadnn beenmedii bir biimde davranrsa, kadn erkei yanl ya da kt olarak yarglamadan, davrann beenmediini dosdoru ve aka syleyebilir. Bir Erkei Nasl Eletirip Tavsiyelerde Bulunmal stenmeyen tavsiye ve eletirilerle erkekleri nasl uzaklatrdklarn anlamayan ou kadn, bir erkekten istekte bulunmak ve ihtiyalarn almakta kendini gsz hisseder. Nancy ilikisinden bunalyordu. "Bir erkee eletirmeden ve ne yapacan sylemeden yaklamay hl bilmiyorum," diyordu. "Ya sofra adab felaketse ve gerekten ok ok kt giyiniyorsa? Ya aslnda ho bir adam olduu halde, insanlarn onu ukalann teki olarak grmelerine neden olacak biimde davranyor ve bakalaryla ilikilerinde sorunlar yayorsa? Ne yapmam gerekir? Ona ne sylersem syleyeyim, kzyor ve beni dikkate almyor." Bunun yant, erkek istemedike kesinlikle onu eletirmemesi ve tavsiyede bulunmamasdr. Bunun yerine onu olduu gibi kabul etmeyi denemelidir. Erkein ders dinlemeye deil, buna ihtiyac vardr. Onun kendisini kabullendiini hissettike, neler dndn de sormaya balayacaktr. te yandan, kendisinin deimesinin beklendiini hissederse, kadna dncesini sormayacaktr. zellikle yakn bir ilikide erkekler, alp yardm istemeden nce kendilerini gvende hissetmek isterler. Kadn einin deiip gelieceine sabrla gvenmesinin yansra, kendi istek ve gereksinmelerini elde edemezse, duygularn paylamal ve talepte bulunmaldr (yine eletirmeden ve tavsiyelerde bulunmadan). Bu, incelik ve yaratclk isteyen bir sanattr. Olas drt yaklam yledir: 1. Kadn erkee nasl giyinilmesi gerektii zerine bir ders vermeden, onun giyim tarzn beenmediini syleyebilir. Erkek giyinirken, "O gmlei sana yaktrmyorum. Bu gece bir bakasn giyer misin?" diyebilir. Eer erkek bu szlerden alnrsa, onun hislerine sayg gsterip zr dilemesi gerekir. "zr dilerim, sana nasl giyinmen gerektiini sylemek istememitim," demelidir. 2. Eer erkek duyarl biriyse, kadn bir baka zaman konumay deneyebilir. "Yeil pantolonunla giydiin o mavi gmlek var ya... O ikisi bence uyumlu olmuyor. Gmlei gri pantolonunla giymeyi bir dener misin?" diyebilir. 3. Kadn dorudan doruya, "Bir gn senin iin alveri yapma- , ma izin verir misin?" diye sorabilir. "Senin iin bir kyafet semeyi istiyorum." Eer erkek hayr derse, onun kendisine annelik talanmasn istemedii aktr. Evet derse, kadn daha fazla tavsiyede bulunmaktan kanmaldr. Onun duyarl olduu konular unutmamaldr. 4. Kadn, "Seninle konumak istediim bir ey var, ama hasl syleyeceimi bilemiyorum," diyebilir. "Seni rahatsz etmek istemiyorum, ama ltfen dinleyip bana bunu nasl syleyebileceim konusunda bir fikir verir misin?" Bu, erkein kendini oka hazrlamasna yardmc olur, sonradan iin o kadar da nemli olmadn anlaynca neelenir. 87 Bir baka rnei eie aiaim. Kadn erkein masa adabndan holanmyorsa,. "atal bak kullanr msn?" ya da, "Bardandan ier misin?" diyebilir. Ancak, eer bakalarnn yanndaysanz hibir ey sylememek, hatta grmezlikten gelmek en iyisidir. Bir baka gn, "ocuklarn yannda ltfen atal bak kullanr msn?" ya da, "Ellerinle yemek yemenden nefret ediyorum. Bu kk eylere takyorum. Ltfen birlikte yemek yerken atal bak kullanr msn?" deyiverir. Eer erkek sizi mahcup edecek biimde davranyorsa, duygularnz paylamak iin yalnz kalmay bekleyin. Ona yanl yaptn ya da "nasl davranmas gerektiini" sylemeyin, bunun yerine sevecen ve ksa bir biimde gerek duygularnz paylan. "Geen gece partide o kadar bararak konumandan holanmadm. Benimle birlikteyken biraz daha alak sesle konumay dener misin?" diyebilirsiniz. Eer zlp bu szlerden holanmazsa, eletirdiiniz iin zr dileyin. Olumsuz tepki vererek destek isteme sanat, 9. ve 12. blmlerde

ayrntlaryla ele alnmtr. Buna ek olarak, bu konumalar iin en iyi zamanlar bir sonraki blmde tartlacaktr. Erkein Yardma htiyac Yoksa Kadn kendisine yardm etmek istediinde ya da bir sorunu zmeye kalktnda, erkek fazla stne dldn hissedebilir. Kadnn, onun kendi sorunlarn halledebileceine gvenmediini dnr. Kendini kontrol altnda hisseder. Eer kadn ona ocukmu gibi davranyorsa, onun kendisini deitirmek istediini sanr. Btn bunlar erkein rahatlatc sevgiye gereksinme duymad anlamna gelmez. Kadnlarn erkeklere, istenmeyen tavsiyelerde bulunmadan da efkat gsterebileceklerini anlamalar gerekir. Erkek kadnn desteini bekler, ama bu onun sand biimde deildir. Erkei dzeltmeye almamak da ona sevgi gstermenin bir yoludur. Tavsiyelerde bulunmak, o bunu istemise destek olur. Erkek, ancak kendi bana elinden gelen her eyi yaptktan sonra tavsiye ister. Eer ok 88 erkenden ve ok fazla yardm grrse, kendi gcne olan inancn yitirecek ya tembel ya da gvensiz olacaktr. Erkekler igdsel olarak, zellikle istenmeden tavsiye ve yardm nermeyerek birbirlerini desteklerler. Erkek rnein bayram sofrasnda eti keserken ei durmadan nasl yapmas gerektiini sylerse, kendisine gvenilmedii hissine kaplacak; eine direnecek ve bildii gibi yapmaya alacaktr. te yandan, erkek et kesen eine yardm nerdiinde kadn sevildiini ve kendisine ilgi gsterildiini hissedecektir. Kadn eine bir uzmann tavsiyelerine uymasn nerdiinde erkek alnabilir. Bir kadnn bana einin kendisine neden bu kadar kzdn sorduunu anmsiyorum. Sevimeden nce eine benim zevkli seksin srlar konulu kasetimden aldklar notlar gzden geirip geirmediini sormu. Bunun ona en byk hakaret olduunun farknda deildi. Erkek bu kasetleri takdir etse de, karsnn benim nerilerime uymasn hatrlatmasndan hi holanmamt. Einin, ne yapacan bildii konusunda kendisine gvenmesini istiyordu! Erkekler gvenilmek isterlerken, kadnlar da efkat beklerler. Erkek kadna, "Sorun nedir tatlm?" diye sorduunda kadn onun bu ilgisiyle rahatlar. Oysa ayn derecede ilgili bir kadn eine, "Sorun nedir tatlm?" diye sorsa erkek kendini hakarete uram hisseder. Einin ona gvenmediini dnr. Bir erkein yaknlk ve anlay arasndaki fark ayrt etmesi ok gtr. Kendisine acnmasndan nefret eder. Kadn, "Seni krdm iin ok zgnm," dediinde, "Bir ey yok," deyip onu itecektir. te yandan kadn, "Seni krdm iin zgnm" szcklerini duymaya baylr. Erkein onunla gerekten ilgilendiini hisseder. Erkeklerin efkat ve ilgilerini, kadnlarn da gvenlerini gstermenin yepyeni yollarn bulmalar gerekir. Bir erkein yaknlk ve anlay arasndaki fark ayrt etmesi ok gtr. Kendisine acnmasndan nefret eder. 89 An lgi Boar Bonnie ile yeni evlendiimde, hafta sonu seminerleri iin yola kmadan nceki geceler bana sabah kata kalkacam sorard. Sonra uamn hareket saatini renirdi. En sonunda da kafadan baz hesaplar yapp ua yakalamaya yetecek zamanm olmadn sylerdi. Her seferinde bana yardmc olduunu sanrd, ama ben bundan rahatsz olurdum. On drt yldr dnyay gezip hocalk yapyordum ve daha tek bir ua bile karmamtm. Bir sabah evden kmadan nce bana, "Biletin yannda m? Czdann aldn m? Yeterli paran var m? Bavula orap koydun mu? Nerede kalacan biliyor musun?" gibi bir dizi sorular sormaya balad. Bylece sevgi dolu ilgisini gsterdiini sanyordu, oysa ben kendimi gvenilmez hissedip rahatsz oluyordum. Sonunda, onun iyi niyetini takdir ettiimi, ama bana byle annelik etmesinden holanmadm syledim. Eer bana annelik etmek istiyorsa, bunu koulsuz sevgi ve gvenini gstererek yapmasn istedim. "Olur da ua karrsam bana, 'Sana sylemitim,' deme," dedim. "Dersimi renip bundan sonra ona gre davranacama gven. Eer di fram ya da tra takmlarm unutursam, brak ben halledeyim. Telefon ettiimde bunlar anlatma bana." Kendisinin isteyebilecekleri yerine, benim isteklerimin farkna vardktan sonra eimin bana yardmc olmas ok daha kolaylat.

Bir Baar yks Bir seferinde ilikiler zerine seminer vermek zere ktm bir isve yolculuunda, New York'tan Califomia'y arayp Bonnie'ye pasaportumu evde braktm haber verdim. Son derece gze! ve sevgi dolu bir biimde davrand. Bana sorumluluk konusunda sylev vermedi. Bunun yerine bir kahkaha att ve, "Oh, Tanrm, John," dedi. "Ne servenler yayorsun. imdi ne yapacaksn?" Pasaportumu sve Konsolosluuna fakslamasn istedim ve sorun zld. Son derece 90 yardmc olmutu. Bir kez bile beni hazrlkl olma konusunda azaria-mam, sorunumu zdm iin benimle gurur bile duymutu. KK DEKLKLER YAPMAK Bir gn ocuklarm benden bir ey istediklerinde hep, "Sorun deil," yantn verdiimi farkettim. Bu, benim istediklerini seve seve yapacam syleme biimimdi. vey kzm Julie bir gn bana, "Neden hep, 'Sorun deil,1 diyorsun?" diye sordu. Hemen yant veremedim. Bir sre sonra, bunun iime yerlemi Marsl detlerinden biri olduunu farkettim. Bu yeni bilinle artk, "Yapmaktan zevk duyarm," demeye baladm. Bu ifade benim gizli mesajm iletiyor ve Vensl kzma kukusuz ok daha sevgi dolu geliyordu. likileri zenginletirmede, bu rnek ok nemli bir srr gstermektedir. Kimliimizden zveride bulunmadan kk kk deiiklikler yapmak olasdr. Marsllarla Vensller iin de baarnn srr buydu. Her ikisi de gerek kimliklerini kurban etmemeye dikkat ederken, ilikilerinde ufak tefek alardan deiiklikler yapmaya hazrdlar. Birka basit cmleyi deitirerek ya da yeni ifadeler oluturarak ilikilerini daha fazla salamlatrmay renmilerdi. Buradaki en nemli nokta, ilikilerimizi zenginletirmek iin ufak tefek deiiklikler yapmamz gerektiini renmektir. Byk deiiklikler genellikle gerekte nasl olduumuzun bir lde bastrlmasn gerektirir ki, bu da iyi deildir. Maarasna ekildiinde, onu bekleyen kadna biraz gven vermek, erkein doasn deitirmeden yapabilecei ufak bir deiikliktir. Bunu gerekletirebilmek iin, kadnlarn kayglarn azaltmann tek yolunun onlara gereksindikleri gveni vermek olduunu kabul etmesi gerekir. Eer erkek, kadnlarla arasndaki fark aniamyorsa, ani sessizliinin neden endie yaratacan da bilemez. Biraz gven vererek bu durumu bir lde hafifletebilir. te yandan, eer kendi farkllnn bilincinde deilse, maarasna ekilip kadn zmemek iin bundan toptan vazgeebilir. Bu ok ___ Q-) _ byk bir hatadr. htiya duyduunda maarasna girmezse (yani kendi doasn reddederse) huzursuz, ar duyarl, zayf, pasif ya da zalim olabilir. Daha da kts, neden bu kadar tatsz biri olduunun farkna varmaz. Kadn erkein maarasna ekilmesine zldnde, erkek maaray terketmek yerine ufak tefek birtakm deiikliklerle bu sorunu zmleyebilir. Kendi gerek ihtiyalarn ve Marsl yapsn inkr etmesi gerekmez. VENSLYE YARDIMCI OLMANIN YOLLARI Daha nce grdmz gibi, erkek maarasna ekildiinde ya da suskunlatnda, "Bunu biraz dnmem gerek, ltfen benimle konuma, geri geleceim," demektedir. Kadnn bunlar yerine, "Seni sevmiyorum, seni duymuyorum, seni dinlemeye dayanamyorum, ben gidiyorum ve asla geri gelmeyeceim!" szlerini duyabileceini farket-mez. Bu mesaj yalanlamak ve ona doru mesaj vermek iin iki sihirli szc sylemeyi renmesi gerekir: "Geri dneceim." Erkek kendini ektiinde kadn onun yksek sesle, "Bunu biraz dnmem gerek, geri dneceim," ya da," Biraz yalnz kalmam gerek. Geri dneceim," demesini ok takdir edecektir. Bu basit "geri dneceim" szlerinin ne kadar nemli olduu hayret vericidir. Kadnlar bu gvenceye baylrlar. Erkek, kadn iin bunun ne kadar nemli olduunu anladnda, ona bu gvenceyi her seferinde vermeyi unutmayacaktr. Eer bir kadn babas tarafndan terkedilmi ya da itilmi-se veya annesi ei tarafndan itildiini hissetmise, o kadn (ocuk) terkedilmeye kar daha da duyarl olacaktr. Bu nedenle, gvence istedii iin asla knanmamaldr. Benzer biimde, erkek de maaraya ekilme gereksinmesi nedeniyle eletirilmemelidir.

Kadn bu gvenceyi stemesi nedeniyle knanmamai, erkek de ban dinlemek istedii iin eletirilmemelidir. 92 Kadn gemiinden pek yarai deiise ve erkein maarada yalnz bana kalma ihtiyacn anlayabiliyorsa, daha az gvenceye ihtiyac olacaktr. Bir seminerde bu noktaya deindiimde bir kadnn yle sorduunu anmsyorum: "Eimin suskunluuna son derece duyarlym, ama ocukken hibir zaman kendimi terkedilmi ya da reddedilmi hissetmedim. Annem hi babam tarafndan itilmedi. Boandklar zaman bile bunu sevgi dolu bir biimde yaptlar." Sonra gld. Kendi kendine nasl kandrldn farketmiti. Sonra da alamaya balad. Tabii ki annesi reddedildiini dnmt. Tabii ki reddedilmiti. Anne babas boanmlard! Tpk anne babas gibi, bu kadn da kendi aclarn inkr ediyordu. Boanmann bu kadar yaygn olduu bir devirde erkeklerin gvence verme konusunda duyarl olmalar daha da nem tamaktadr. Tpk erkeklerin ufak tefek deiiklikler yaparak kadnlara destek olabilecekleri gibi, kadnlarn da ayn ekilde davranmalar gerekir. KARINIZDAKN SULAMADAN LETM KURMANIN YOLLARI Erkek genelde kadnn duygular tarafndan saldrya urayp sulandn hisseder, zellikle de kadn zgn olduunda ve bir sorundan sz ettiinde. Kadnlarla erkekler arasndaki fark anlamadndan, kadnn duygularndan sz etme ihtiyacn kolay kolay kabullenemez. Erkek, yanl da olsa, kadnn duygularndan sz etme nedeninin u veya bu ekilde bunlardan erkei sorumlu tutmas olduunu dnr. Kadn zgn olduu ve onunla konutuu iin, onu zenin kendisi olduu fikrine kaplr, Kadn yaknrken, o sulandn sanr. ou erkek, Vensllerin dertlerini sevdikleriyle paylama ihtiyalarn anlamaz. Biraz aba harcayarak ve farkllklarmzn bilincine vararak, kadnlar suluyor gibi grnmeden duygularn ifade etmeyi renebilirler. Erkei rahatlatmak iin, ilerini dktkten sonra birka sa. (Yi__ niye durup, dinledii iin ona teekkr edebilirler. Kadn, aadaki szlerden bazlarn kullanabilir: * "Bu konuda konuabildiim iin ok memnunum." * "imi dkmek ok iyi geliyor." * "Bu konuda konuabildiim iin o kadar rahatladm ki." * "Bundan yaknabildiime memnunum. Kendimi ok daha iyi hissediyorum." * "Artk iimi dktm ya, kendimi ok daha iyi hissediyorum. Teekkr ederim." Bu basit deiiklik, dnyalar kadar fark yaratabilir. Ayn balamda, kadn sorunlarn anlatrken, erkein onun yaamn daha kolay ve daha doyurucu hale getirmek iin harcad abalar da vebilir. rnein, eer iten yaknyorsa, zaman zaman eve gelip onu bulmann kendisini ne kadar mutlu ettiini dile getirebilir. Ya da ev konusunda bir ikyeti varsa, einin itleri onarm olmasna ne kadar sevindiini syleyebilir. Sorumluluu Paylamak Salam iletiim her iki tarafn da aba harcamasn gerektirir. Erkek, sorunlardan yaknmann kar taraf sulamak anlamna gelmediini ve kadnn yaknmasnn genellikle yalnzca iini dkme amacn tadn hatrlamaldr. Kadn da yaknrken erkeini takdir ettiini belirtmeyi unutmamaldr. rnein, biraz nce eim gelip bu blmn nasl gittiini sordu. "Neredeyse bitiyor," dedim. "Senin gnn nasl geti?" "Oh, yapacak o kadar ok i var ki," dedi. "Birlikte hi zaman geiremiyoruz." Eskiden olsa, hemen savunmaya geer ve ona birlikte geirdiimiz tm o saatleri anmsatr ya da kitab zamannda yetitirmenin ne kadar nemli olduunu sylerdim. Bu da yalnzca gerilim yaratmaya yarard. Farkllklarmzn bilincinde olan yeni benliimle eimin akla 94 ma ya da haki gsterme deil yalnzca anlay ve gvence istediini anladm. "Haklsn," dedim. "Gerekten de u aralar ok meguldk. Gel, kucama otur, sana bir sarlaym. Uzun bir gnd." Eim de bunun zerine, "Kendimi gerekten ok iyi hissediyorum," dedi. Bu, benim ona daha fazla ilgi gstermek

iin beklediim takdirdi. Daha sonra eim gnnden yaknmaya ve ne kadar yorgun olduunu anlatmaya balad. Birka dakika sonra durdu. Ben de onun akam yemeinden nce biraz dinlenebilmesi iin, ocuk bakcsn eve brakmay teklif ettim. "Sahi mi?" dedi. "Onu evine sen gtrr msn? Harika olurdu. Saol!" Bir kez daha benim kendimi baarl.bir e gibi hissetmem iin gerekli takdir ve kabul gstermiti. O yorgun ve bitkin olduunda bile ben kendimi baarl grmtm. Kadnlar seslerini duyurmu olmay ne kadar takdir ettiklerini erkein bildiini varsaydklarndan, bu takdiri dile getirmeye gerek grmezler. Kadn sorunlarndan sz ederken erkek hl sevilip takdir edildiinin yinelenmesini bekler. Erkekler zm iin bir eyler yapmadka sorunlardan ok sklrlar. Kadn onu takdir ederek, yalnzca dinlemekle de yardmc olduunu gsterebilir. Kadn eine yardmc olmak iin duygularn bastrmak, hatta deitirmek zorunda deildir. Ancak, onlar erkee kendisini saldrya uram ya da sulanm hissettirmeyecek biimde ifade etmesi gerekir. Birka kk deiiklik byk fark yaratabilir. Sihirli Yardm Szc Bir erkee yardmc olacak sihirli szck unlardr: "Senin hatan deil." Kadn dertlerini dile getirirken zaman zaman durup erkee, "Dinlemeni gerekten takdir ediyorum. Szlerimden sende kusur bulduum anlamn karma, demek istediim bu deil. Senin hatan yok," demelidir. Kadn, erkein bir sr sorun duyunca kendini baarsz biri gibi hissetmeye baladn anlayarak, dinleyicisine kar duyarl olmaldr. 95 Geen gn kz kardeim arayp yaamakta olduu g bir dnemi anlatt. Dinlerken, kz kardeime destek verip zm nermemem gerektiini aklmdan karmyordum. Yalnzca kendisini dinleyecek birine ihtiyac vard. On dakika kadar "Hmm, ya, ah" gibi sesler kararak dinledikten sonra bana, "Teekkrler, John," dedi. "Kendimi ok daha iyi hissediyorum." Beni sulamadm bildiim iin onu dinlemek ok daha kolayd. Bir bakasn suluyordu. Eim mutsuz olduunda ise kendimi sulanm hissetmek daha kolay olduundan, onu dinlemekte zorlanrm. te yandan, eim beni takdir ederek onu dinlemeye zendirir, bylece iyi bir dinleyici olmam daha kolaylar. inizden Sulamak Geldiinde Ne Yapmal Bir erkei onun hatas olmadna ya da sulanmadna inandrmak ancak kadn onu gerekten sulamyorsa, eletirmiyorsa veya knamyorsa mmkndr. Kadn kendini erkei sulamaktan alkoyamyorsa, o halde bir bakasyla konumas daha yerinde olur. Erkekle konumak iin daha sevecen ve sevgi dolu olduu bir zaman beklemesi gerekir. fkesini, bu konuyla ilgisi olmayan ve kendisine ihtiya duyduu destei verebilecek biriyle paylamas iyi olur. Sonra kendini daha sevecen ve balayc hissedip duygularn paylamak zere erkee daha baarl bir ekilde yaklaabilir. 11 .blmde g duygularn iletiimini daha ayrntl biimde ele alacaz. Sulamadan Dinlemenin Yollar Erkek, genelde kadn masum bir biimde sorunlarndan bahsederken onu, kendisini sulamakla itham eder. Bu, iletiimi engelledii iin son derece ykcdr. Bir kadnn, "Tm yaptmz almak, almak, almak," dediini rnek alalm. "Artk hi elencemiz kalmad. O kadar ciddisin ki." Burada erkek kolaylkla onun kendisini sulad duygusuna kaplabilir. Eer erkek sulandn hissediyorsa, onun da 96 eini sulayarak, "Beni suluyormuun gibi geliyor bana," demesi yerine, "Bana ok ciddi olduumu ve artk hi elenmediimizi sylediinde gcme gidiyor. Yani hepsi benim hatam m demek istiyorsun?" demesini neririm. Buna ek olarak, iletiimi ilerletmek iin ona bir k yolu tanyabilir. "Bu kadar ok almamzn benim hatam olduunu mu sylemek istiyorsun? Bu doru mu?" diye sorabilir. Ya da, "Hi elenmediimizi ve benim ok ciddi olduumu sylediinde, bunun tm sulusu benmiim demek istediini seziyorum. yle mi?" diyebilir. Tm bu yantlar saygl ve kadna, erkein hissetmi olabilecei herhangi bir sulamay geri alabilmesine olanak tanyan karlklardr. Kadn, "Oh, hayr, hepsinin senin suun olduunu demek istemiyorum," dediinde byk olaslkla erkein biraz ii rahatlayacaktr. Benim son derece olumlu bulduum bir baka yaklam, kadnn da zlmeye hakk olduunu ve iini dktkten sonra kendini ok daha iyi

hissedeceini unutmamaktr. Bu bilinlenme, benim de gevememi ve stme almadan dinlemeyi hatrlamam salar. Bylece eim beni takdir edecek ve suluyor idiyse bile uzatmayacaktr. Dinleme Sanat Erkek dinlemeyi ve kadnn duygularn doru yorumlamay rendike iletiim kolaylar. Her sanatta olduu gibi, dinlemek de altrma gerektirir. Her gn eve geldiimde genelde Bonnie'yi bulup gnnn nasl getiini sorar ve dinleme altrmas yaparm. Eer eimin morali bozuksa ya da kt bir gn geirmise, nce bundan beni sorumlu tuttuunu, dolaysyla beni suladn dnrm. Bu noktada gstereceim en doru davran, bunlar stme alnmamak, onu yanl anlamamaktr. Bunu da farkl dillerden konutuumuzu kendime srekli hatrlatarak beceririm. "Daha daha ne oldu?" diye sorarken, onu rahatsz eden baka birok ey olduunu renirim. Yava yava onun dertlerinden yalnz benim sorumlu olmadm anlarm. Bir sre sonra, eim benim dinlememi takdir ederken minnettar ve sevecen oluverir. 97 F:/7 Dinlemek, altrma yaplmas gereken nemli bir beceri olmakla biVlikte, baz gnler erkekler elerinin szlerini doru yorumlayamaya-cak kadar duyarl ya da yorgun olurlar. Byle zamanlarda erkek dinlemeyi denememeiidir bile. Bunun yerine, "Bu benim iin ok uygun bir zaman deil. Sonra konualm," diyebilir. Bazen kadn konumaya balayana dek erkek dinleyerneyeceini farketmez. Eer dinlerken ok sinirlenirse, devam etmeye almamaldr. Bunun ne erkee, ne de kadna bir yarar olur. Burada sylenecek en uygun ey udur: "Seni dinlemeyi gerekten istiyorum, ama u anda bu ok zor. Sanrm bu szlerini dnmem iin biraz zaman gerekiyor." Bonnie ile ben farkllklarmz kabul edip birbirimizin gereksinmelerine sayg duyacak ekilde iletiim kurmay reneli beri evliliimiz ok daha kolaylat. Ben ayn deiimi binlerce biey ve iftte de grdm. letiim, insanlarn doalarnda bulunan farkllklara sayg ve kabullenmeyi ierdiinde ilikiler de kalc olmaktadr. Yanl anlalmalar olduunda, farkl dillerde konutuunuzu hatrlayp einizin gerekten ne demek istediini anlamak iin zaman ayrn. Bu, altrma yapmak gerektirse de, sonuca kesinlikle demektedir. Altnc Blm ERKEKLER LASK ERT GBDR Erkekler lastik erit gibidir. Bir yere kadar gerilip sonra yeniden eski hallerini alrlar. Erkeklerin samimiyet dnglerini anlamak iin en iyi benzetme lastik bir erittir. Bu dng yaknlamay, sonra uzaklamay, sonra yeniden yaknlamay ierir. ou kadn, erkein kadn sevdiinde daha fazla yaknlamadan nce belli zamanlarda kendini ekme ihtiyac duyduunu farkettiinde arr. Erkekler igdsel olarak bu kendilerini ekme drtsn hissederler. Bu bir karar ya da seim deildir. Yalnzca olan bir eydir. Ne erkein, ne de kadnn suudur. Doal bir dngdr bu. Bir erkek bir cadn sevdiinde, daha fazla yaknlamadan nce belli zamanlarda kendini geri ekme gerei hisseder. Genelde bir kadn kendini ok farkl nedenlerle ektiinden, kadnlar erkeklerin bu ekilmesini yanl anlarlar. Kadn, duygularn erkein anlayacana gvenmediinde, gemiinde incinmi olup bir kez daha incinmekten korktuunda ya da erkek yanl bir ey yaparak kadn dkrklna urattnda kendini eker. Erkek de bu nedenlerden dolay geri ekilebilir, ama kadn yanl bir ey yapmam olsa da ekilecektir. Kadn sevip gvenebilir ama birdenbire kendini eker. Tpk gerilmi bir lastik erit gibi, kendini uzaklatracak, sonra da yine kendiliinden yaklaacaktr. 99 Erkek, bamszlk ve zerklik gereksinmelerini karlamak iin uzaklar. Yeterince uzaklatktan sonra hemen yine yaklaacaktr. nk uzaklat zaman sevgiye ve yaknla duyduu ihtiyac yeniden hissedecektir. Otomatik olarak, sevgisini vermeye ve gereksindii sevgiyi almaya daha ok istekli olacaktr. Erkek geri geldiinde ilikiyi uzaklamadan nceki yaknlk izgisinden devam ettirir. Yeni bir snma dnemine gerek grmez. ERKEKLER HAKKINDA HER KADININ BLMES GEREKENLER

Erkeklerin bu yaknlama-uzaklama dngs anlald takdirde ilikileri zenginletirir, ama yanl anlaldnda da gereksiz sorunlara neden olur. Bir rnee bakalm: Maggie skntl, endieli ve kafas karm bir haldeydi. Erkek arkada Jeff'le alt aydr kyorlard. Her ey son derece romantikti. Sonra, grnrde hibir neden olmadan Jeff duygusal olarak kendini ekmeye balad. Maggie bunun nedenini anlayamyordu. Bana yle dedi: "Bir an son derece ilgiliyken, birden benimle konumak bile istemiyordu. Onu geri kazanmak iin her eyi denedim, ama bu, ileri daha da bozmaktan baka bir eye yaramad. O kadar uzak grnyor ki. Ne yanl yaptm bilmiyorum. Ben o kadar kt biri miyim?" Jeff uzaklatnda, Maggie bunu stne alnmt. Bu ok yaygn bir tepkidir. Yanl bir ey yaptn dnp kendini suluyordu. leri yeniden "yoluna koymay" istiyor, ama Jeff'e yaknlamaya altka o bsbtn uzaklayordu. Seminerime katldktan sonra Maggie'nin ii rahatlad. Endie ve pheleri silinip gidiverdi. En nemlisi, kendini sulamay brakt. Jeff'in uzaklamasnn kendi hatas olmadn anlad. Dahas, onun neden uzaklatn ve bununla nasl baa kmak gerektiini de rendi. Aylar sonra bir baka seminerde Jeff, Maggie'nin rendikleri iin bana teekkr etti. Artk nianlanmlard. Maggie erkekler hakknda pek az kadnn bildii bir srr kefetmiti. Maggie, Jeff uzaklamaya alrken ona yaknlamak iin u 100 rastka, onun kendini yeterince gerip sonra geri gelmesine engel olduunu farketmiti. Jeff'in peinden koarak, onun kendisine ihtiyac olduunu ve birlikte olmak istediini hissetmesine engel oluyordu. Bunu her ilikide yaptn da farketmiti. Bilmeden ok nemli bir dngy engelliyordu. Samimiyeti srdrmeye alarak buna tmden engel oluyordu. Erkek Birdenbire Nasl Deiir Eer erkek kendini ekme frsatn bulamazsa, gl yaknlama arzusunu da asla hissedemez. Kadnlarn srekli samimiyette srar etmeleri halinde, elerinin byk olaslkla kap kendilerini uzaklatrmaya alacaklarn, sevgi alklarn asla hissedemeyeceklerini bilmeleri gerekir. Seminerlerimde bunu kocaman bir lastik eritle gsteriyorum. Elinizde lastik bir erit tuttuunuzu farzedin. imdi saa doru ekerek lastik eridi germeye balayn. Diyelim ki, erit otuz be santim kadar gerilebiliyor. Sonuna kadar gerildiinde artk gidebilecei tek yer tam aksi yndr. Dn de epeyce gl ve enerji ykl olur. Benzer biimde, bir erkek de uzaklaabildii kadar uzaklatnda g ve enerji ykl olarak dnecektir. Snrnn sonuna kadar ekildikten sonra bir deiim geirmeye balar. Btn davranlar deiir. Eskiden eine aldrmayan ya da ilgi gstermeyen bir adamken, birdenbire onsuz yaayamaz olur. Artk yine yaknlk ihtiyacn hissediyordur. Sevme ve sevilme arzusu yeniden uyand iin, gc yerine gelmitir. Kadnlar bir kez uzaklatktan sonra yeniden yaknlamak iin epey aba harcamak zorunda olduklarndan, bu olguyu genellikle aknlkla karlarlar. Kadn, erkein bu bakmdan ne kadar farkl olduunu anlamazsa, onun ani yaknlama arzusuna gvenmeyip onu uzaklatrabilir. Erkeklerin de bu fark anlamas gerekir. Erkek geri geldiinde, kadn ona yeniden almadan nce genelde biraz zamana ve konumaya gereksinme duyar. Erkek, kadnn ayn yaknlk dzeyine 101 gelmek iin daha fazla zamana ihtiyac olduunu anlarsa bu gei daha rahat olabilir. Aradaki farkllk anlalmad takdirde, biri brakt yerden devam edebilirken dieri edemez ve erkek sabrn yitirebilir. Erkekler Neden Uzaklarlar Erkekler yaknlk gereksinmelerini karladktan sonra kendi zerklik ve bamszlk ihtiyalarn hissetmeye balarlar. Otomatik olarak, o uzaklarken kadn da panie kaplmaya balar. Kadnn bilmedii, erkein uzaklap kendi zerklik gereksinmesini karladktan sonra birdenbire yeniden yakn olmak isteyeceidir. Erkek yaknlk ve zerklik ihtiyalar arasnda gidip gelir. Erkek yaknlk ve zerklik ihtiyalar arasnda gidip gelir. rnein, ilikilerinin balangcnda Jeff gl ve istekliydi. Lastik eridi sonuna kadar gerilmiti. Maggie'yi etkilemek, memnun etmek, onunla yaknlamak istiyordu. Bunu baardka Maggie de

yaknlamak istemeye balad. Maggie kalbini ona atka Jeff daha ok yaknlat. yice samimi olduklarnda Jeff kendini harika hissediyordu. Ancak, ksa bir sre sonra bir deiim grld. Lastik eride olanlar dnelim. erit gevemi, gc ve gerginlii kaybolmutur. Artk hibir hareket yoktur. Yakn olduktan sonra erkein arzularnn bana gelen de ite budur. Yaknl bir erkek iin tatmin edici olsa da, kanlmaz olarak bir i deiim yaamas gerekecektir. Samimiyet aln geici olarak tatmin ettii iin imdi bamsz olma al duymaktadr. Bu bakasna ihtiyac olmak yetmitir artk. Kendini ar balanm hissedebilir ve neden uzaklama ihtiyacnda olduunu da bilmeyebilir. Kadnlar Neden Panie Kaplr Jeff igdsel olarak, Maggie'ye (ya da kendine) herhangi bir aklama yapmadan uzaklarken, Maggie buna korkuyla tepki verir. 102 panie kaplp onun peinden komaya balar. Yanl bir ey yapp onu souttuunu dnr. Onun yeniden yaknlk kurmay beklediini sanr. Asla geri dnmeyeceinden korkar. Daha da kts, Jeff'i neyin uzaklatrdn bilmediinden, kendini onu geri kazanma konusunda yetersiz hisseder. Bunun yalnzca yaknlk dngsnn bir paras olduunu bilmemektedir. Ona sorunun ne olduunu sorduunda ak bir yant alamaz, Jeff bu konuda konumak istememektedir. Yalnzca kendini daha da uzaklatrmaya devam eder. Erkeklerle Kadnlar Sevgilerinden Neden Kuku Duyarlar Bu dngy bilirsek, erkeklerle kadnlarn sevgilerinden neden kuku duyduklarn anlamamz kolaylar. Maggie, Jeff'in ihtirasn yeniden bulmasna engel olduunu anlayamad iin, onun artk kendisini sevmediini sanabiliyordu. Kendini uzaklatrma ans olmasa Jeff arzusunu ve yaknlama isteini yitirecekti. Kolaylkla artk Maggie'yi sevmediini dnebilirdi. Maggie, Jeff'in kendine zaman ayrmasna izin vermeyi rendikten sonra, onun geri dndn kefetti. O geri ekildiinde peinden komamay rendi. Her seferinde de Jeff geri geldi. Bu srece olan gveni artarken, panie kaplmamas da kolaylat. Artk Jeff uzaklatnda ne onun peinden kouyor, ne de yanl bir ey yaptn dnyordu. Jeff'in bu huyunu kabul ediyordu. O dnemlerde Jeff'i ne kadar kabullenirse, kocasnn dn de o kadar abuk oluyorda Jeff kendi deien duygu ve gereksinmelerini anlamaya balarken, sevgisine daha da gvenir oldu. Artk balanabilecekti. Maggie ile Jeff'in baarlarnn srr erkeklerin lastik eritler gibi olduklarn anlayp kabul etmelerindeydi. KADINLAR ERKEKLER NASIL YANLI ANLARLAR Erkeklerin neden lastik eritlere benzediini anlamadan, kadnlarn erkein tepkilerini yanli anlamalar ok kolaydr. ok sk grlen 103 bir yanl anlama, kadn, "Konualm," dediinde ve erkek hemen kendini duygusal olarak ektiinde yaanr. Genelde u yaknmay duyarm: "Her konumak istediimde kendini ekiyor. Bana aldrmadn hissediyorum." Kadn, yanl da olsa, einin onunla hibir zaman konumak istemedii sonucuna varmtr. Bu lastik erit benzetmesi, erkein nasl eine ok nem verirken birdenbire kendini ekebildiini de aklar. Erkek uzaklatnda bunun nedeni konumak istemiyor olmas deildir. Sadece biraz ban dinlemeye ihtiyac vardr; yalnzca kendiyle olup baka hi kimseden sorumlu olmamak istemektedir. Bu, onun kendi kendisiyle ilgilenmesinin zamandr. Dndnde konuabilecektir. Erkek, eiyle ilikiye girerek bir lde "kendisi olma"y yitirir. Einin gereksinmelerini, sorunlarn, istek ve duygularn hissederek benlik bilinciyle balantsn kaybedebilir. Geri ekilmesi ona kendi kiisel snrlarn koyma ve kendi kendine yeterli olma ihtiyacn karlama olanan verir. Erkek, eiyle ilikiye girerek bir lde "kendisi olma"y yitirir. Ancak baz erkekler bu geri ekilmeyi olduka farkl tanmlarlar. Bu onlar iin yalnzca "Biraz nefes almaya ihtiyacm var," ya da "Bam dinlemeliyim," duygusudur. Nasl tanmlanrsa tanmlansn, erkek kendini ektiinde, bir sre iin ban dinlemek konusunda geerli bir gereksinmesini karlyor demektir. Tpk bilinli olarak a kalmamaya karar vermediimiz gibi, erkek de kendini ekmeye karar vermez. Bu gdsel bir drtdr. Ancak ok yaknlatktan sonra kendi kendinin sahibi olma

duygusunu kaybetmeye balar. Bu noktada kendi kendine yetme ihtiyacn hisseder ve uzaklamaya balar. Kadnlar bu sreci anlarlarsa, erkein uzaklamasn da doru yorumlayabilirler. Kadnlar Yaklatnda Erkekler Neden Geri ekilirler ou kadna gre, erkek tam da onun konuma ve yaknlama ihtiyacnda olduu bir anda uzaklar. Bunun iki nedeni vardr: 104 1. Kadn bilinaltnda, erkein kendini tam olarak ne zaman geri ektiini hissedip o zamanlarda yeniden yakn iliki kurmak isteyecek ve, "Konualm," diyecektir. Erkek uzaklarken, kadn da yanllkla onun konumak istemediini ya da artk kendisine aldrmadn sanacaktr. 2, Kadnn alp derin ve mahrem duygularn paylamas da erkekte kendini ekme arzusu uyandrabilir. Erkein alarm zillerinin almasndan nce katlanabilecei samimiyet ls bellidir ve uzaklaarak dengesini koruma zamannn geldiini syler. En mahrem dakikalarda erkek aniden otomatik olarak kendini ekmeye balayabilir. Kadnn, erkein kendini ekmesine anlam vermesi ok gtr, nk genelde bu uzaklamay onun yapt ya da syledii bir ey balatmaktadr. ounlukla kadn bir eyler hakknda duygulu konumaya baladnda erkek de bu uzaklama drtsn duymaya balar. Bunun nedeni duygularn erkei yaknlatnp samimiyet yaratmas, erkein de fazla yaknlatnda otomatik olarak kendini ekmeyi istemesidir. Kadnn duygularn dinlemek istemedii iin uzaklamamtr. Samimiyet dngsnn bir baka aamasnda, kendisi de yaknlama ihtiyac iindeyken, uzaklamasna neden olan bu duygular onu yaklatracaktr. Erkein uzaklamasn balatan, kadnn ne syledii deil, ne zaman sylediidir. ERKEKLE NE ZAMAN KONUMALI Erkek uzaklamaya balamken konumann ya da yaknlamaya almann sras deildir. Brakn gitsin. Bir sre sonra dnecektir. Sevgi dolu grnecek ve sanki hibir ey olmam gibi davranacaktr. Konumann zaman ite budur. Altn devrinde erkek samimiyet arar ve konuulmaya da hazrdr. Genellikle konumalar kadnlar balatmazlar. Bunun en sk rastlanan nedeni vardr: 105 1. Kadn konumaya korkmaktadr, nk son kez konumaya baladnda erkek ondan uzaklamtr. Yanllkla onun aldrmadna ve dinlemek istemediine hkmetmitir. 2. Kadn, erkein kendisine kzdndan kayglanmakta ve onun kendi duygularyla ilgili bir konuma balatmasn beklemektedir. Eer aniden ondan uzaklaacak olursa, bir daha iletiim kurmadan nce olanlar hakknda konumas gerekeceini de bilmektedir. Kadn, erkein dertlendii konular hakknda konumay amasn bekler. te yandan erkek de dertli olmadndan, bu duygular hakknda konuamaz. 3. Kadnn syleyecek o kadar ok eyi vardr ki, kabalk edip ylece konumaya balamak istememektedir. Kibarlk olsun diye, kendi dnce ve duygularndan sz etmek yerine erkee onun dnce ve duygularn sorma hatasn iler.- Erkein syleyecek bir eyi yoksa, kadn onun kendisiyle konumak istemedii sonucuna varr. Erkein neden konumad konusundaki tm bu yanl kanlar biraraya geldiinde kadnlarn erkeklere sinirlenmesine armamak gerekir. ERKE KONUTURMANIN YOLLARI Kadn konumak istediinde ya da yaknlama ihtiyac duyduunda, konumann balatlmasn erkekten beklememelidir. Kocasnn syleyecek pek az eyi bile olsa, kadn konumay balatmak iin ilk . nce paylama giriiminde bulunma ihtiyac hisseder. Einin dinlediini grp onu takdir ettike, kocasnn da giderek anlatacak daha ok eyi olacaktr. Erkek kadnla konumaya ok ak olsa da, balangta anlatacak bir eyleri olmayabilir. Kadnlarn Marsllar hakknda bilmedikleri bir ey de, onlarn konumak iin bir nedenlerinin olmas gerektiidir. Yalnzca paylamak iin konumazlar. Ancak, kadn bir sre konutuktan sonra, erkek de alacak ve kadnn syledikleri hakkndaki dncelerini paylaacaktr. rnein, eer kadn gn boyunca yaad 106 zorluklardan sz ediyorsa, erkek de kendi gnnn zorluklarn onunla paylaabilir, bylece birbirlerini anlayabilirler. Eer kadn ocuklarla ilgili duygularndan bahsediyorsa, erkek de o konudaki duygularn

aabilir. Kadn iini dkerken, erkek sulandn ya da bask altnda kaldn hissetmezse, yava yava almaya balayacaktr. Kadnlar Erkekleri Konumaya Nasl Zorlar Dncelerini paylaan bir kadn doal olarak erkei konumaya tevik eder. Ama erkek konumasnn beklendiini hissettiinde aklna hibir ey gelmez. Syleyecek hibir eyi yoktur. Anlatacak bir eyi olsa bile, kadnn beklentisini hissettiinden konumamakta direnecektir. Kadnn srarla konumasn istemesi, onu sorgulamas erkee zor zamanlar yaatr ve uzaklamasna neden olur. Kadnlar yanllkla erkeklerin "konumaya ihtiyalar olduunu", bu nedenle de konumalar "gerektiini" varsayarlar. Onlarn Mars kkenli olduklarn ve o kadar konuma ihtiyac duymadklarn unuturlar. Erkek konumadka kadn kendisini sevmediini bile dnebilir. Konumad iin bir erkei reddetmek, onun syleyecek hibir ey bulamamasn garantilemek demektir. Erkek olduu gibi kabul edilmeyi bekler, ancak sonra yava yava alr. Kadn daha fazla konumasn istediinde ya da kendini geri ektii iin ona kzdnda, erkek olduu gibi kabullenilmediini hisseder. Paylamay ve iini dkmeyi renmeden nce olduka fazla uzaklamaya ihtiyac olan bir erkek, nce dinlemek zorundadr. Dinledii iin takdir edilmesi gerekir. Ancak ondan sonra anlatmaya balayacaktr. Erkekle Konuma Balatmann Yollar Kadn erkei konumaya zorladka, erkek de direnecektir. Onu dorudan konuturmaya almak, zellikle de uzaklama dnemlerinde, iyi bir yaklam deildir. Onu nasl konuturabileceini dnmek yerine, "Eimle nasl daha yakn, ak olabilir ve daha kolay iletiim kurabilirim?" sorusuna yant aranmaldr. Eer kadn ilikide daha fazla konuma ihtiyacn duyuyorsa, ki ou kadn bunu duyar, iletiimi artrabilir. Ancak einin kimi zaman konumaya hazr olmayacan, kimi zaman da igdsel olarak kendini ekeceini kabullenmeli; hatta byle bir davrann bazen ortaya kacan bilerek kendini buna hazrlama olgunluunu gstermelidir. Erkek hazr olduu zamanlarda ona yirmi eit soru sorup konumasn istemek yerine, yalnzca dinlese bile erkeini takdir ettiini belirtmelidir. Balangta onun konumasn beklemediini belirtebilir. rnein, Maggie, "Jeff, beni biraz dinleyebilir misin?" diyebilir. "Zor bir gn geirdim ve biraz konumak istiyorum. Kendimi ok daha iyi hissedeceim:" Birka dakika kadar konutuktan sonra da duraklayp, "Beni byle dinlemeni ok takdir ediyorum, benim iin ok ey ifade ediyor," diyebilir. Bu takdir, erkei daha da fazla dinlemeye tevik eder. Takdir ve tevik olmadan erkek "dinlerken" "hibir ey yapmadn" dnerek ilgisini kaybedebilir. Dinliyor olmasnn kadn iin ne kadar deerli olduunu farketmez. Ancak ou kadn, igdsel olarak dinlemenin ne kadar nemli olduunu bilmektedir. Bir erkein bunu kendiliinden bilmesini beklemek, ondan kadn olmasn istemek gibi bir eydir. Neyse ki, bir kadn dinledikleri iin takdir edildikten sonra erkekler konumann deerine sayg gstermeyi renirler. ERKEK KONUMAZSA Sandra ile Larry yirmi yllk evliydiler, Sandra boanmak, Larry ise ileri yoluna koymak istiyordu. Sandra, "Evli kalmak istediini nasl syleyebilir?" diyordu. "Beni sevmiyor. Hibir ey hissetmiyor. Onun konumasna ihtiya duyduum zamanlarda yryp gidiyor. Souk ve kalpsiz biri. Yirmi yldr duygularn bastryor. Onu balamak iste108 miyorum. Bu evlilii de srdrmeyeceim. Onun alp duygularn paylamasn beklemekten yoruldum artk." Sandra sorunlarna kendisinin nasl katkda bulunduunun farknda deildi. Hepsinin kocasnn hatas olduunu dnyordu. Aralarndaki yaknl ve iletiimi gelitirmek iin elinden gelen her eyi yaptn sanyordu, ama ei yirmi yl boyunca ona direnmiti. Seminerde erkekler ve lastik eritler hakknda anlatlanlar duyduktan sonra gzyalarna boularak kocasn balad. "Onun" sorununun aslnda "onlarn" sorunu olduunu anlamt. Bu soruna kendisinin de nasl katkda bulunduunu grmt. "Evliliimizin ilk ylnda iimi dkp duygularm dile.getirirken onun kalkp gittiini hatrlyorum,"

diyordu. "Beni sevmediini dnrdm. Bu birka kez olduktan sonra umudu kestim. Bir daha ac ekmek istemiyordum. Bir baka seferinde benim duygularm dinleyebileceinden haberim yoktu. Ona hi ans vermedim. Benden nce onun almasn bekledim." Tek Tarafl Konumalar Sandra'nn konumalar genellikle tek taraflyd. nce bir dizi soru sorarak einin ilgisini ekmeye alyordu. Sonra, asl konumak istediklerini paylamadan nce einin verdii ksa ksa yantlara kzmaya balyordu. En sonunda duygularn paylatnda, sonu hep aynyd. Einin daha ak, daha paylamac olmadndan yaknyordu. Tek tarafl bir konuma yle geliebilir: SANDRA: Gnn nasl geti? LARRY: yi. SANDRA: Neler oldu? LARRY: Her zamanki eyler. SANDRA: Bu hafta sonu ne yapmak istiyorsun? LARRY: Farketmez. Sen ne istiyorsun? SANDRA: Arkadalarmz davet etmemizi ister misin? 109 LARRY: Bilmem... TV programnn nerede olduunu biliyor musun? SANDRA: (zgn) Neden benimle konumuyorsun? LARRY: (Suskun) SANDRA: Beni seviyor musun? LARRY: Tabii ki seni seviyorum. Seninle evlendim. SANDRA: Beni nasl sevdin ki? Artk hi konumuyoruz. Nasl orada yle hibir ey sylemeden oturabilirsin? Hi aldrmyor musun? Bu aamada Larry kalkar ve hava almaya kar. Dndnde sanki hibir ey olmam gibi davranacaktr. Sandra da sanki her ey yolundaym gibi grnecek, ama iin iin sevgi ve scaklnda azalma olacaktr. Yzeyde sevecen olmaya alsa da, iinde fkesi artacaktr. Zaman zaman bu fke kprecek ve yine einin duygularn tek tarafl olarak sorgulamaya balayacaktr. Yirmi yl boyunca kocasnn kendisini sevmedii yolunda kant topladktan sonra, artk samimiyetten uzak bu yaam istememektedir. Deimek Zorunda Kalmadan Birbirini Desteklemeyi renmek Seminerde Sandra, "Yirmi yldr Larry'yi konuturmaya alyorum," dedi. "Onun iini dkp ak olmasn istedim. Asl benim, iini dkerek bana destek olacak bir erkek araynda olduumu ise farketmedim. Bu hafta sonu kocamla yirmi yldr olduundan daha fazla duygularm paylatm. Sevildiimi hissediyorum. Benim aradm da buydu. Onun deimesi gerektiini sanyordum. Artk onda hibir hata olmadn biliyorum. Biz yalnzca birbirimize destek olmay bilemedik." Sandra hep Larry'nin konumadndan yaknrd. Kendini, onun bu suskunluunun yaknlamay olanaksz kldna inandrmt. Se 110 minerde Larry'den karlk beklemeden kendi duygularn paylamay ve onun sessizliini reddetmek yerine takdir etmeyi rendi. Bu da kocasn daha iyi bir dinleyici haline getirdi. Larry dinleme sanatn rendi. Bir erkee alp iini dkmeyi retmektense dinlemeyi retmek ok daha kolaydr. Larry nem verdii birini dinlemeyi ve karlnda takdir edilmeyi renirken, yava yava alp kendiliinden daha fazla paylamaya balayacaktr. Erkek dinledii iin takdir edildiini ve daha fazla paylamad iin artk reddedilmediini hissederse, giderek almaya balar. Daha fazla konumas gerekmiyormu gibi hissederse, doal olarak byle yapacaktr. Ama nce kabul edildiini grmesi gerekir. Eer kadn onun suskunluuna hl kzyorsa, erkeklerin Mars'tan geldiklerini unutuyor demektir! ERKEK KENDN EKMEZSE Usa ile Jim iki yldr evliydiler. Her eyi birlikte yapyor, birbirlerinden hi ayrlmyorlard. Bir sre sonra Jim skntl, pasif, dnceli bir hal ald. zel bir seansta Lisa bana, "Artk hi elenceli biri

deil," diye dert yand. "Onu neelendirmek iin her eyi denedim. Yarar yok. Onunla birlikte elenmek istiyorum. Lokantalara gitmek, alverie kmak, seyahat etmek, dans etmek istiyorum, ama o istemiyor. Artk hibir ey yapmyoruz. Yalnzca TV seyrediyoruz, yiyip uyuyup ie gidiyoruz. Onu sevmeye gayret ediyorum, ama ok kzgnm. Eskiden o kadar ho ve romantikti ki. Artk tembelin teki oldu. Ne yapacam bilemiyorum. Yerinden bile kprdamyor!" Lastik erit teorisini rendikten sonra hem Lisa, hem de Jim olanlarn farkna vardlar. Birlikte ok fazla zaman geiriyorlard. Biraz da ayr ayr bir eyler yapmalar gerekiyordu. Erkek ok yaknlar ve kendini geri ekmezse, genelde huysuzlar, pasifleir ve savunmaya geer. Jim kendini ekmeyi renmemiti. Yalnz bana zaman geirdiinde kendini sulu hissediyordu. Her eyi eiyle paylamas gereki 111 tiini sanyordu. Lisa da her eyi birlikte yapmalar gerektiini dnyordu. Danmanlk srasnda Lisa'ya neden Jim'le o kadar ok zaman geirdiini sordum. "Eer onsuz elenirsem zleceini dnyordum," dedi. "Bir seferinde alverie ktmda baya krlmt." Jim de, "O gn hatrlyorum," dedi. "Ama ben sana kzmamtm. O gn hatrlamamn sebebi aslnda evde kendi bama kalmamn ne kadar iyi olduuydu. Sana bunu sylemeye cesaret edemedim, nk duygularn incitmekten korktum." Lisa, "Ben de sensiz bir yere gitmemi istemediini sanmtm," dedi. "O kadar uzak grnyordun ki." Daha Bamsz Olmak Bu yeni bilinle Lisa, Jim hakknda o kadar da kayglanmamak iin gereken izni ald. Jim'in kendini biraz ekmesi onun da kendine daha fazla yetmesini ve daha bamsz olmasn salad. Kendine eskisinden iyi bakmaya balad. Yapmak istedii eyleri yapar ve kz arkadalarndan destek alrken, daha mutlu bir insan oldu. Jim'e duyduu fkeyi de iinden att. Lastik eridi rendikten sonra, kendisinin de sorunlarna katkda bulunduunu grd. Einin daha fazla yalnz kalmaya ihtiyac olduunu farketti. Sevgi dolu zverileri yalnzca erkein kendini ekmesini engellemekle kalmyor, bamll da Jim'i bouyordu. Lisa, Jim olmadan da elenmeye balad. Eskiden beri istedii baz eyleri yapt. Bir gece kz arkadalaryla yemee kt. Bir baka gece tiyatroya gitti. Yine bir baka gece bir doumgn erefine yaplan bovling partisine katld. Basit Mucizeler Onu hayrete dren, ilikilerinin ne kadar abuk deitii oldu. Jim ona kar ok daha ilgili olmutu. Birka hafta iinde Jim yeniden eski kimliine kavutu. Onunla elenceli bir eyler yapmak istiyordu ve planlar yapmaya balamt. stek ve hevesini geri kazanmt. Danmanlk seansnda., "im rahatlad," diyordu. "Sevildiimi hissediyorum... Lisa eve geldiinde beni grdne seviniyor. O yokken onu zlemek o kadar gzel ki. Yeniden 'hissetmek' de harika. Neye benzediini neredeyse unutmutum. nceleri hibir eyi yeterince iyi yapamyor gibiydim. Lisa hep bana bir eyler yaptrmaya alyor ve sorular soruyordu." Lisa da, "Kendi mutsuzluum iin onu suladmn farkna vardm," dedi. "Ben kendi mutluluumun sorumluluunu stlendike, Jim'in de daha enerjik ve canl olduunu grdm. Sanki bir mucize." YAKINLIK DNGSN ENGELLEMEK Bir kadn bilmeden einin doal yaknlk dngsn iki ekilde engeller: 1. Kendini geri ektiinde peinden giderek. 2. Geri ekildii iin onu cezalandrarak. Aada bir kadnn "erkein peinden koup" onun kendini geri ekmesini engelledii, sk rastlanan birka rnek greceksiniz. KOVALAMACALAR 1. Fiziksel: Erkek uzaklatnda kadn fiziksel olarak peinden gider. Belki erkek bir baka odaya geer ve kadn onu izler ya da, Lisa ile Jim'de olduu gibi, kadn eiyle birlikte olabilmek iin yapmak istedii eyleri yapmamaya balar. 2. Duygusal: Erkek uzaklatnda kadn duygusal olarak onu izler. Onun iin zlr, kendini daha iyi hissetmesine yardmc olmak ister. Onu ilgisiyle boar.

Duygusal olarak erkein geri ekilmesini durdurmann bir baka yolu da, onun ban dinleme ihtiyacn onaylamamaktr. Bunu eletirmekle duygusal olarak erkei uzaklatryordur. Yine bir baka yaklam da, erkek kendini ektiinde incinmi grnmektir. Bu ekilde kadn onun yaknln kazanmaya alrken, erkek de kendini kontrol altna alnm hisseder. 113F:/8 3. Zihinsel: Kadn, "Bana nasl byle davranabilirsin?" ya da, "Senin neyin var?" veya, "Sen kendini ektiinde beni ne kadar incittiinin farknda deil misin?" gibi sorular sorarak erkekte sululuk hissi yaratr. Bir baka yntem de, kadnn erkei memnun ederek kendine ekmeye almasdr. Ar uyumlu olur. Onun uzaklamas iin hibir neden kalmayacak kadar kusursuz davranr. Kendi benliinden vazgeip onun istedii gibi biri olmaya alr. Erkein uzaklamas korkusuyla gerek duygularn bastrr ve onu zecek bir ey yapmaktan kanr. Kadnn bilmeden erkein yaknlk dngsn bozmasnn bir baka yolu da, geri ekildii iin onu cezalandrmaktr. Aada bir kadnn bir erkei cezalandrp geri dnmesini zorlatrd rnekleri greceksiniz: CEZALAR 1. Fiziksel: Erkek eini arzuladnda kadn onu reddeder. Onun fiziksel ilgisini iter. Cinsel adan da onu reddedebilir. Kendisine dokunulmasna ya da yaklalmasna izin vermez. Memnuniyetsizliini belirtmek iin erkee vurabilir ya da bir eyler krp dkebilir. Erkek uzaklat iin cezalandrldnda bunu bir daha yapmaya korkacaktr. Bu korku da onun ilerde yine kendini ekmesine engel olur. Doal dngs bozulur. Onun yaknlk duymasn engelleyen bir fke de dourabilir. Artk ekildiinde bir daha geri dnmeyebilir. 2. Duygusal: Erkek dndnde kadn mutsuzdur ve onu sular. Kendisini ihmal ettii iin onu balamaz. Erkein onu mutlu etmek iin yapabilecei hibir ey yoktur. Kadn tatmin etmekten umudu keser. Geri dndnde, kadn memnuniyetsizliini szcklerle, ses tonuyla ve incinmi baklarla ifade eder. 3. Zihinsel: Erkek dndnde kadn alp duygularn paylamay reddeder. Souk biri olur ve iini dkmedii iin eine fke duyar. Erkein kendisine gerekten gvendiine inanmay, onu dinleyip 114 bir ans vermeyi reddeder. Erkek mutlu bir ekilde eine dndnde ba derttedir. Erkek uzaklat iin cezalandrldn hissettiinde, bir daha uzaklarsa einin sevgisini yitireceinden korkar. Kendini geri ekerse onun sevgisine layk olmayacan hissetmeye balar. Kendini ona layk grmedii iin de kadnn sevgisini kazanma giriiminde bulunmaya ekinir; naslsa reddedileceini dnr. Bu reddedilme korkusu onun maarasndan geri dnmesini engeller. ERKEN GEM YAKINLIK DNGSN NASIL ETKLER Erkein bu doal dngs daha ocukluunda engellenmi olabilir. Babasnn duygusal olarak uzaklamasn annesinin knadn grd iin kendini ekmeye korkabilir. Byle bir erkek, geri ekilme ihtiyac olduunu bile bilmez. Bilinsiz olarak, kendini ekmesini hakl gsterecek tartmalar balatabilir. Bu tip erkek, doal olarak kadns tarafn daha fazla gelitirir ve erkeksi gcn bastrr. Duyarl bir erkektir. Karsndakini memnun etmek ve sevecen olmak iin ok aba harcar, ama bu srete benliinin erkeksi yann yitirir. Geri ekildii iin kendini sulu hisseder. Olanlar bilmeden arzusunu, g ve ihtirasn kaybede, pasif ya da ar baml biri olur. Yalnz kalmaya ya da maarasna ekilmeye korkabilir. inden, sevgisini yitirmekten korktuu iin yalnz kalmak istemediini dnr. ocukluunda annesinin babasn reddettiine tank olmutur. Baz erkekler nasl geri ekileceklerini bilmezken, dierleri de yaklamay bilmezler. Mao erkein geri ekilmede bir sorunu yoktur. Aksine, geri dnp alamaz. inde sevgiye layk olmad korkusunu tayabilir. Yakn ve ilgili olmaya korkar. Yaknlamasnn kar taraf ne kadar sevindireceini bilmez. Hem duyarl, hem de mao erkekler doal yaknlk dnglerinde olumlu bir manzara ya da deneyim geirme-milerdir.

115 Erkein yaknlk dngsn anlamak, kadnlar iin olduu kadar erkekler iin de nemlidir. Baz erkekler maaralarnda zaman geirmek zorunda olduklar iin kendilerini sulu hissederler ya da uzaklap sonradan geri dndklerinde kafalar karr. Yanllkla kendilerinde bir hata olduunu dnrler. Erkeklerle ilgili bu gizleri bilmek hem kadnlarn, hem de erkeklerin iini rahatlatr. AKILLI ERKEKLER VE KADINLAR Erkekler genellikle, birdenbire kendilerini geri ekip sonra dnmelerinin kadnlar nasl etkilediinin farkna varmazlar. Kadnlarn bu yaknlk dngsnden nasl etkilendii konusundaki yeni bilgileriyle erkek, kadn konuurken itenlikle dinlemenin nemini kavrayacaktr. Onun gvence ihtiyacn anlayp sayg duyacak, onunla ilgilenecektir. Akll erkek kendini geri ekme gereksinmesi duymad zamanlarda eine nasl hissettiini sorarak iletiim kurar. Kendi dnglerini bilir ve geri ekildii zamanlar kadna dneceine dair gvence verir. rnein, "imdi biraz yalnz kalmam gerek, ama sonra seninle ba baa, hibir eye aldrmadan biraz zaman geiririz," der. Ya da ei konuurken uzaklamaya balyorsa, "Bunu biraz dnmek iin zamana ihtiyacm var, sonra yine konuuruz," diyebilir. Erkek kendi dnglerini bilir ve geri ekildii zamanlar kadna dneceine dair gvence verir. Konumak iin geri dndnde, kadn onun neden gittiini anlamak iin sorular sorabilir. Eer erkek emin de:'se, ki ou zaman deildir, yle diyebilir: "Emin deilim. Yalnzca biraz kafam dinlemeye ihtiyacm vard. Ama imdi konumamza devam edelim." Kadnn sesini duyurmaya ihtiyac olduunun bilincindedir ve kendini geri ekmedii zamanlarda daha fazla dinlemesi gerekmektedir. Bunlara ek olarak, dinlemenin bir konumada neyi paylamak istediini anlamasna da yardm olacaktr. 116 Akll kadn konumay balatmak iin bir erkekten konumasn talep etmemeyi, ama ondan kendisini can kulayla dinlemesini istemeyi bilir. Vurgulad konu deitike, erkek zerindeki bask da azalr. Kadn erkekten de aynsn beklemeden iini dkp duygularn paylamay renir. Erkein yava yava alacana ve kabul edildiini hissettike onun duygularn da dinlemeye balayacana gvenir. Zaman zaman en zel duygularnn erkekte geri ekilme ihtiyac uyandrdn, baka zamanlarda ise (erkek dn yolundayken) erkein bunlar pekl dinleyebildiini bilir. Akll kadn vazgemez, sabr ve sevgiyle dayanr; nk o pek az kadnn bildii bu srr bilir. 117 Yedinci Blm KADINLAR pALGALARA BENZER Kadn tpk bir dalgaya benzer. Sevildiini hissettiinde kendine serdii deer tpk bir dalga gibi ykselip alalr. Kendini gerekten iyi hissettiinde zirveye kar, ama birdenbire ruh hali deiince dalga dibe vurabilir. Bu d geicidir. Dibe vurduktan sonra aniden ruh hali yine deiecek ve kendini yine iyi hissedecektir. Otomatik olarak dalga ykselmeye balayacaktr. Kadnn dalgas ykselirken verecek bolca sevgisi vardr, ancak derken kendi iindeki boluu hisseder ve sevgiyle doldurulmasn ister. Bu dibe vurma, duygusal bir temizliin zamandr. Eer kadn herhangi bir olumsuz duyguyu bastrm ya da dalgann ykselii srasnda daha sevecen olabilmek iin zveride bulunmusa, ini dneminde bu olumsuz duygularla tatmin olmam gereksinmeleri yeniden hissetmeye balar. Bu srede sorunlarndan bahsetmeye, sesinin duyulup anlalmasna zellikle ihtiyac olur. Eim Bonnie bu "ini" deneyiminin tpk karanlk bir kuyuya inmeye benzediini syler. Kadn "kuyusuna" girdiinde bilinli olarak kendi bilinaltna; karanlk ve karmakark duygularn iine ekilmektedir. Birdenbire bir sr belirsiz duygular yaamaya balayabilir. Yapayalnz olduunu ya da desteklenmediini dnerek umutsuzlua debilir. Ama dibe eritikten hemen sonra, sevildiini ve desteklendiini 118 hissederse, otomatik olarak ruh hali iyileecektir. Tpk dt kadar ani olarak kendiliinden ykselecek ve yeniden ilikilerinde sevgiyle maya balayacaktr. Kadnn kendini deerlendirii tpk bir dalga gibi ykselip alalr. Dibe vurduunda duygusal bir temizlik zaman gelmi demektir.

Kadnn ilikilerinde sevgi verme ve alma yetenei genelde kendisini nasl grdnn bir yansmasdr. Kendini pek o kadar iyi bulmad zamanlar, eine kar da hogrl ve olumlu olamaz. Dalgann alalma srecinde bezgin ya da duygusal adan tepkili olmaya eilimlidir. Dalgas dibe vurduunda daha zayftr ve daha fazla sevgiye ihtiyac vardr. Einin bu dnemlerde onun gereksinmelerini anlamas mantk d taleplerde bulunmamas asndan ok nemlidir. ERKEKLERN DALGAYA TEPKLER Erkek bir kadn sevdiinde kadn sevgi ve doyumla parlamaya balar. ou erkek safa bir dnceyle, bu prltnn sonsuza dek srmesini bekler. Ancak, kadnn sevecenliinin srekli olmasn beklemek, tpk havann hi deimemesini ve gnein hep parlamasn beklemek gibidir. Yaam ritimlerle doludur: gece ve gndz, scak ve souk, yaz ve k, ilkbahar ve sonbahar, bulutlu ve ak. Benzer biimde, bir ilikide de kadnlarla erkeklerin kendi ritimleri ve dngleri bulunmaktadr. Erkekler fazla yaknlatklarnda kendilerini geri ekerler, kadnlar da kendilerini ve bakalarn! sevme glerinde ini klar yaarlar. likilerde erkekler fazla yaknlatklarnda kendilerini geri ekerler, kadnlar da kendilerini ve bakalarn sevme glerinde ini klar yaarlar. 119 Erkek kadnn ruh halindeki ani deiimlerin yalnzca ve yalnzca kendi davranlarndan kaynaklandn sanr. Kadn mutluyken vnr, ama mutsuzken de bunun sorumluluunu hisseder. leri nasl dzelteceini bilmediinden ok sklabilir. Bir dakika kadn mutlu grnr ve erkek de iyi bir i yaptn dnrken, daha sonraki dakika kadn mutsuzdur. Erkek ilikilerinin ok iyi gittiini sanarken oke olur. Dzeltmeye almayn Bili ile Mary alt yllk evliydiler. Bili, Mary'de bu dalga dzenini farketmi, ama anlamad iin "dzeltmeye" almt. Bu da ileri daha berbat etmiti. Mary'nin bir ykselip bir alalma eiliminde doru olmayan bir eyler olduunu dnyordu. Ona zlmesi iin bir neden olmadn anlatmaya alyordu. Mary ise daha fazla anlalmadn hissediyor, dolaysyla daha ok zlyordu. Bili durumu "dzelttiini" sansa da, aslnda Mary'nin kendini daha iyi hissetmesine engel oluyordu. Kadn kuyusuna ekildiinde, erkein bunun kadnn kendisine en ok ihtiya duyduu dnem olduunu ve zmlenecek ya da dzeltilecek bir sorun deil, eini koulsuz sevgiyle desteklemenin bir frsat olduunu bilmesi gerekir. Bili, "Eim Mary'yi anlayamyorum," diyordu. "Haftalar boyu dnyann en harika kadn oluyor. Bana ve herkese koulsuz sevgi veriyor. Sonra birdenbire herkes iin yaptklar fazla geliyor ve beni eletirmeye balyor. Onun mutsuz olmas benim hatam deil. Bunu ona anlatnca da kavgaya tutuuyoruz." ou erkek gibi Bili de einin "dibe vurmasn" engellemeye alma hatasn yapyordu. Onu yukar ekerek kurtarmaya alyordu. Ei inie getiinde bir daha yukar kabilmesi iin nce dibe vurmas gerektiini bilmiyordu. Mary dmeye baladnda, bunun ilk belirtileri kendini bezgin hissetmesiydi. Bili sevecen bir ilgiyle onu dinleyeceine, neden bu kadar dertli olmamas gerektii yolunda aklamalarla onu yukar ekmeye alyordu. 120 Kadn inie getiinde ihtiyac olan en son ey, birinin ona neden moralinin bozuk olmamas gerektiini sylemesidir. Kadnn arad, yannda olacak, onu dinleyecek ve anlay gsterecek biridir. Erkek kadnn neden bu kadar bezgin hissettiini anlamasa bile, sevgi, ilgi ve desteini sunabilir. Erkeklerin Kafas Neden Karr Kadnlarn nasl dalgaya benzediklerini rendikten sonra, BH'in hl kafas karkt. Ei bir dahaki sefere kuyusuna ekildiinde, onu dinlemeyi denedi. Mary kendisini rahatsz eden birtakm eylerden sz ettike, onu "dzeltmeye" ya da kendini daha iyi hissettirmeye almad. Yirmi dakika sonra, ei hl kendini daha iyi hissetmedii iin morali bozuldu. Bana, "nceleri dinledim," diye anlatt. "O da alp daha fazla anlatmaya balad. Ama sonra gittike daha fazla morali bozuldu. Sanki ben dinledike onun morali bozuluyor gibiydi. Ona daha fazla zlmemesi gerektiini syleyince de tartmaya baladk." Bili, Mary'yi dinlese de, hl onu dzeltmeye alyordu. Onun hemen kendini daha iyi hissedivermesini bekliyordu.

Bill'in bilmedii, kadn kuyusuna girdiinde, kendisine ilgi gsterildiini hissetse de hemen iyileemeyeceiydi. Kendini daha da kt hissedebilirdi. Ancak, bu da verilen destein yarar olduunun bir belirtisiydi. Einin destei onun dibe daha abuk vurmasn salayabilir, sonra da kendini daha iyi hissedebilirdi. Gerekten moralinin dzelmesi iin nce dibe vurmas gerekiyordu. Dng byleydi. Bill'in kafas karmt, nk o dinlerken ei sanki onun verdii destekten hi yararlanmyor gibiydi. Bill'e gre Mary yalnzca daha fazla kyordu. Bu anlamazlktan kurtulmak iin erkein, zaman zaman bir.kadna yardmc olsa bile onun hl moralinin bozuk olabileceini bilmesi gerekir. Dalgann yeniden ykselmeden nce dibe vurmas gerektiini bilirse, yardm eder etmez einin kendini daha iyi hissetmeye balamasn da beklemez. __ -jp-l __ Erkek kadna yardmc olsa da, kadnn morali daha da bozulabilir. Bu yeni bilgilerle Bili, Mary'ye kar daha sabrl ve anlayl olmay baard. Mary'y kuyusundayken desteklemeyi daha iyi becerirken, onun moralinin ne kadar sre bozuk olacan bilmenin hibir yolu olmadn; baz kuyularn dierlerinden daha derin olduklarn da rendi. YNELENEN KONUMA VE TARTMALAR Kadn kuyudan ktnda yine her zamanki sevecen kimliine kavuur. Bu olumlu deiim genellikle erkekler tarafndan yanl anlalr. Erkek allagelmi biimde, eini rahatsz eden her neyse artk tamamen dzeldiini sanr. Oysa gerek byle deildir. Bu bir hayaldir. Kadn birdenbire daha sevecen ve olumlu olduu iin erkek yanllkla onun sorunlarnn hallolduunu dnr. Dalga yeniden inie getiinde benzer konular tekrardan ortaya kacaktr. Erkek bunun zerine sabrszlanr, nk bunlarn oktan zmlenmi olduklarna inanr. Dalgay renmeden erkek, ei "kuyusundayken" onun duygularna anlay gstermekte zorlanr. Kadnn zmlenmemi duygular yinelendiinde erkek u szlerle, uygun olmayan tepkiler verebilir: 1. "Bunlar daha ka kez yaamak zorundayz?" 2. "Tm bunlar daha nce de duydum." 3. "Bunu hallettiimizi sanyordum." 4. "Bunu ne zaman stnden atacaksn?" 5. "Yine bunlarla uramak istemiyorum." 6. "Bu delilik! Yine ayn eyleri tartyoruz." 7. "Neden bu kadar ok sorunun var?" Kadn kuyusuna girdiinde en derin sorunlar ortaya kar. Bunlar halihazrdaki ilikiyle ilgili olabilse de, genelde gemiteki ilikileri ve ocukluundan kalma konulardr. Gemiinden kalp da iyilememi ya da zmlenmemi tm olaylar gndeme gelecektir. Kuyuya girerken kadnn yaayabilecei baz duygular unlardr: ERKEKLER N KADININ KUYUSUNA GRMEKTE OLDUUNUN VE ONUN SEVGSNE OK HTYA DUYDUUNUN BELRTLER Kadnn Duygulan Diyebilecekleri Bezgin "Yapacak o kadar ok ey var ki." Kendine gvensiz "Daha fazlasna ihtiyacm var." fkeli "Her i bana bakyor." Kaygl "Ama ya..." Kark "Anlamadm u: Neden...?" Bitkin "Artk elimden hibir ey gelmiyor." Umutsuz "Ne yapacam bilemiyorum." Pasif "Hi aldrmam, ne istiyorsan yap." Talep dolu "unu yapmalsn:..." Direnii "Hayr, istemem..." Gvensiz "Ne demek istiyorsun?" Kontrolcu "Eee,... yaptn m?"

Eletirel "Nasl unutabilirsin ki...?" Kadn bu zor zamanlarnda desteklendiini hissettike ilikiye gvenmeye ve yaamndaki ya da ilikideki mcadelelerden korkmadan kuyusundan kmaya balar, Sevgi dolu bir ilikinin zellii budur. Kuyusunda olan bir kadna yardmc olabilmek, onun ok takdir edecei zel bir armaandr. Yava yava gemiinin etkilerinden kurtulmaya balayacaktr. Hl iyi ve kt zamanlar olsa da, bunlar eskisi kadar ar olmayacak, onun sevecenliini glgelemeyeceklerdir. 122 123 MUHTA OLUNDUUNDA ANLAMAK likiler konusundaki seminerimde Tom yle yaknyordu: "likimizin balangcnda Susan son derece gl grnrken sonradan muhta biri olup kverdi. Onu sevdiimi ve benim iin ne kadar nemli olduunu anlattm hatrlyorum. Epey konutuktan sonra o olay atlattk, ama bir ay sonra yeniden ayn gvensizlikle karma geldi. Sanki ilk seferinde sylediim hibir eyi duymam gibiydi. Ona o kadar kzdm ki byk bir tartmaya tututuk." Tom baka pek ok erkein de ilikilerinde ayn deneyimi yaadklarn rendiinde ard. Tom, onu tandnda Susan'n dalgas ykselmekteydi. likileri ilerlerken Susan'n daTom'a olan sevgisi artt. Dalga dorua ulatktan sonra Susan birdenbire ok muhta ve sa-hiplenici olmaya balad. Kendine gveni azald ve daha fazla ilgi bekler oldu. Bu, kuyuya iniinin balangcyd. Tom onun neden deitiini anlayamyordu, ama saatler sren youn bir tartma sonucu Susan kendini ok daha iyi hissetti. Tom ona sevgisi ve destei konusunda gvence vermi ve Susan yeniden ykselie gemiti. Tom'un ii rahatlad. Bu olaydan sonra Tom ilikilerindeki bu sorunu baaryla zdne inanyordu. Ancak, bir ay sonra Susan yeniden ayn ekilde hissetmeye ve dmeye balad. Tom bu kez ok daha az anlaylyd. Sabrn yitirdi. Daha bir ay nce ona olan sevgisi konusunda gvence verdikten sonra yine kendisine gvenilmemesine alnmt. Bylece Tom kendini savunmaya geti ve bu durumda Susan'n yeniden gvence alma ihtiyacn olumsuz karlad. Sonuta kavga ettiler. Rahatlatan Bilgiler Tom kadnlarn nasl dalgalara benzediini grerek Susan'n gvensizlik ve muhtalnn doal, kanlmaz ve geici bir durum oldu___ 1 O A ___ unu rendi. Susan'n en nemli sorunlarna gsterdii sevecen davrann onu sonsuza dek iyiletireceini dnmekle ne kadar saflk ettiini de anlad. Tom'un Susan' kuyusundayken desteklemeyi renmesi, yalnzca Susan'n iyilemesini kolaylatrmakla kalmad, o , dnemlerdeki tartmalarn da ortadan kalkmasn salad. Tom aadaki gereklerden cesaret almt: 1. Erkein sevgi ve destei kadnn sorunlarn annda zemez. Ama sevgisi, onun kuyusunda daha derine girmesini gvenli klar. Bir kadnn her zaman sevgi dolu olmasn beklemek saflktr. Erkek bu konularn tekrar tekrar gndeme geleceini bilmelidir. Ancak, her seferinde eini desteklemekte daha baarl olacaktr. 2. Kadnn kuyusuna girmesi erkein hatas ya da baarszl deildir. Daha fazla destek vererek bunun olmasn engelleyemez, ama bu zor zamanlarda eine yardmc olabilir. 3. Dibe vurduktan sonra hemen ykselme yetenei kadnn kendi iinde vardr. Erkein onu dzeltmesi gerekmez. Kadnda yanl bir taraf yoktur; yalnzca erkein sabr, anlay ve sevgisine ihtiyac vardr. KADIN KUYUSUNDA KENDN GVENL HSSETMEZSE Bu dalgaya benzeme eilimi, kadn yakn bir iliki iindeyken daha da artar. Onun bu dngy yaamaktan korkmamas gereklidir. Aksi halde her eyin daima yolunda olduu izlenimi vermek iin aba harcayacak ve olumsuz duygularn bastracaktr. Kadn kendini kuyusuna girmek iin gvende hissetmezse, elinde kalan tek seenek yaknlk ve cinsellikten kanmak ya da alkol, ar tepki, ar alma, ar efkat gibi birtakm bamllklarla duygularn bastrp uyuturmaktr. Ancak, bu bamllklarla bile dzenli olarak kuyusuna decek ve belki de duygular en kontrolsuz biimde yzeye kacaktr.

Kukusuz tandklarnz arasnda asla kavga etmeyen, ama birdenbire herkesi hayretlere drerek boanmaya karar veren iftler 125" den vardr. Bu iftlerin ounda kadn kavgadan kanmak iin olumsuz duygularn bastrmtr. Sonuta uyuur ve artk sevgisini hissetmemeye balar. Olumsuz duygular bastrldnda olumlu duygular da bastrlr ve sevgi lr. Tartma ve kavgalardan kanmak kukusuz salkl bir eydir, ama bunun yolu duygulan bastrmak deildir. 9. blmde duygular bastrmadan tartmalardan kanmann yollarn inceleyeceiz. Olumsuz duygular bastrldnda olumlu duygular da bastrlr ve sevgi lr. DUYGUSAL TEMZLK Kadnn dalgas en dip noktasna indiinde, duygusal bir temizliin zaman gelmitir. Bu temizlik olmadan, kadn sevme ve severek gelime yeteneini yava yava yitirir. Duygularnn kontroll olarak bastrlmasyla doasnn dalgaya benzer yaps engellenir ve zaman iinde kadn duygusuz biri haline gelir. Olumsuz duygularyla yzlemekten kanan ve duygularnn doal dalga hareketine direnen baz kadnlar det ncesi sendromu yaarlar. Bu sendromla, olumsuz duygulara olumlu yollarla uyum salayamama arasnda gl bir balant vardr. Baz durumlarda duygularyla baa kmada baar kazanan kadnlarn det ncesi sendromlarnn ortadan kaybolduuna rastlanmtr. 11. blmde olumsuz duygularla ilgili tedavi edici teknikleri inceleyeceiz. Gl, kendine gvenen, baarl bir kadn bile zaman zaman kuyusuna girme ihtiyacn duyar. Erkekler genellikle elerinin i dnyasnda baarl olmas durumunda bu duygusal temizlik zamanlarn yaamayacan sanrlar. Aksine, gerek bunun tam tersidir. Kadn i dnyasndayken genelde stres ve duygusal kirlilikle yz yzedir. Bu nedenle duygusal temizlik ihtiyac artar. Benzer biimde, ide daha byk bir stres altndayken erkein de lastik erit gibi ekilme gerek126 sinmesi oalr. Bir aratrmada kadnlarn kendilerine verdikleri deerin genelde yirmi bir ile otuz be gnlk dnemler halinde azalp ykseldii ortaya karlmtr. Erkeklerin lastik erit gibi geriye ekilmelerinin ne kadar sklkla yaand konusunda hibir aratrma yaplmamakla birlikte, benim deneyimlerime gre bu da aa yukar ayndr. Kadnn zdeer dngs mutlaka det kanamalaryla uyum iinde deildir, ama genellikle ortalama yirmi sekiz gn alr. Kadn i elbisesini giyindiinde kendini bu duygusal mcadeleden soyutlayabil-mekle birlikte, eve dndnde einin efkat ve sevgi dolu desteini bekler. Bu, kuyuya ekilme eiliminin mutlaka kadnn iteki performansn etkilemesi gerekmediini, ama yakndan sevip gereksinme duyduu insanlarla iletiimini byk oranda etkilediini bilmek gerekir. Erkek, Kuyusundaki Kadn Nasl Destekleyebilir Akll bir erkek bir kadnn gvenle ykselip alalmasn salamak iin zel aba harcar. nyargl olmadan gereken destei vermeyi renir. Sonu olarak da yllar getike sevgisi ve ihtiras artan bir ilikiyle dllendirilir. Birka duygusal frtnaya gs germesi gerekse de, dl ok daha byktr. Deneyimsiz erkek de frtnalardan ac eker, stelik eini kuyuda geirdii zaman sresince nasl destekleyeceini bilmedii iin sevgileri artk bymeyip giderek ezilir. KADIN KUYUSUNDA, ERKEK MAARASINDA OLDUUNDA Harris yle diyordu: "Seminerde rendiim her eyi denedim. Gerekten ie yarad. Birbirimize o kadar yaknlamtk ki. Sanki cennette gibiydim. Sonra birdenbire eim Cathy ok fazla TV seyrettiimden yaknmaya balad. Bana sanki ocukmuum gibi davranyordu. Byk bir tartmaya tututuk. Neler olduunu bilmiyorum. O kadar iyi gidiyorduk ki." 127 T~......W Bu, dalga ile lastik eridin hemen hemen ayn zamanda etkilerini gsterdiklerinde neler olabileceinin rneidir. Harris seminere katldktan sonra, eine ve ailesine her zamankinden daha fazla verici olmutur. Cathy ok mutluydu. nanamyordu. Birbirlerine imdiye dek hi olmadklar kadar yakndlar.

Cathy'nin dalgas ykseliyordu. Bu birka hafta srd, sonra Harris bir akam ge saatlere kadar oturup TV seyretmeye karar verdi. Lastik erit gevemeye balamt. Maarasna ekilmeye ihtiyac vard. O ekildiinde Cathy ok incindi. Onun da dalgas alalmaya balamt. Einin uzaklamasn bu yeni yaknlklarnn sonu olarak grd. Son birka hafta istedii her eye kavumutu ve imdi bunlar yitireceini sand. ocukluundan beri byle bir yaknln dn kuruyordu. Einin geri ekilmeye balamas onun iin bir ok oldu. indeki hassas kk kz iin bu, bir bebee eker tattrp sonra ekmek gibi kt bir deneyim oldu. ok zld. Marsl ve Vensl Mant Cathy'nin terkedilme deneyimini bir Marslnn anlamas kolay deildir. Marsl mant, "Son iki haftadr harika davrandm," der. "Biraz bam dinlemeye hakkm yok mu? Sana btn bunlar verdim ve artk sra bana geldi. Kendine ve sevgime her zamankinden fazla gvenmelisin." Vensl mantysa bu deneyime farkl bir adan yaklar: "u son iki hafta harikayd. Sana her zamankinden fazla aldm. Senin sevgi dolu ilgini yitirmek bana her zamankinden daha ac geliyor. Tam sana gerek anlamda almaya balamken, sen kendini geri ekiyorsun." Gemi Duygular Nasl Gndeme Gelir Cathy tam anlamyla gvenmeyerek ve iini dkmeyerek yllar boyunca kendi kendini incinmekten korumutu. Ancak, iki haftalk ___ 1O___ t t.o aklar boyunca yetikin yaamnda aldndan ok daha fazla almt. Harris'in destei ona eski duygularyla balant kurma gveni vermiti. Birdenbire, tpk ocukluunda babas ona zaman ayramayacak kadar megul olduunda hissettiklerini duymaya balad. Eski, zmlenmemi fke ve gszlk duygular Harris'in TV seyretmesine yansd. Eer bu duygular ortaya kmam olsayd, Cathy, Harris'in TV seyretme arzusunu byk bir doallkla kabul ederdi. Ancak, gemiteki duygular gndeme geldii iin, onun TV seyretmesinden alnd. Eer hissettii acy paylama ve inceleme ans olsayd, derin duygular su yzne kacakt. Cathy dibe vuracak, sonra kendini ok daha iyi hissedecekti. Bir kez daha, ei eninde sonunda uzaklarken ac hissetse.de, yaknla ve itenlie gvenmeyi renecekti. Duygular ncindiinde Ne var ki, Harris onun neden incindiini anlamamt. Ona alnmamas gerektiini syledi. Ve tartmaya baladlar. Bir kadna alnmamas gerektiini sylemek, bir erkein azndan kabilecek en kt szdr. Sanki yaraya tuz baslm gibi, kadn daha da fazla incitir. Kadn alndnda, eini suluyormu gibi grnebilir. Ancak, yeterli ilgi ve anlay grrse, bu sulama ortadan kalkacaktr. Ona neden alnmamas gerektiini sylemek, ileri daha da bozar. Bazen bir kadn incindiinde, mantyla aslnda alnmamas gerektiini kabul edebilir. Ama duygusal olarak ac ekiyordur ve alnmamas gerektiini einden de duymak istemiyordur. Onun istedii, neden ac ektiine anlay gsterilmesidir. Kadnlarla Erkekler Neden Kavga Eder Harris, Cathy'nin alnmasn tmyle yanl anlamt. Onun sonsuza dek TV seyretmekten vazgemesini istediini sanyordu. Cathy ise Harris'in TV seyretmekten vazgemesini istemiyordu. Yalnzca bu129 F:/9 nun ona ne kadar ac verdiini bilmesini istiyordu. Kadnlar igdsel olarak, aclarn duyurabiimeleri halinde yaplabilecek deiiklikler konusunda elerine gvenebileceklerine inanrlar. Cathy duygularn paylamaya baladnda, yalnzca sesini duyurmaya ve einin srekli olarak eski, IV bamls ve uzak Harris haline dnmedii konusunda gvenceye ihtiyac vard. Erkekler zgr olma, kadnlar da zlme hakk iin kavga ederler. Kadnlar anlay isterlerken, erkekler bir nefes almak isterler. Harris, Cathy'nin dalgasn anlamadndan, onun tepkisinin hakszlk olduunu dnd. Eer TV seyretmeye zaman ayrmak istiyor- j sa, Cathy'nin bu duygularn geersiz klmas gerektiine karar

verdi. * Sinirlenerek, gnn yirmi drt saatinde hep ayn derecede sevecen olamam, hep burun buruna yaayamam, diye dnd. Harris yeniden TV seyretme ve kendi hayatn yaayp kendisi olma hakkn kazanabilmek iin einin duygularnn yanl olduunu ona anlatmas gerektiini sand. Cathy yalnzca sesini duyurma ihtiyacndayken, TV seyretme hakk iin mcadele etti. Cathy de incinme ve zlme hakk iin tartmaya girdi. ELKLER ANLAYILA ZMLEMEK Harris'in einin on iki yl ihmal edilmilikten kaynaklanan fke ve gszlk, duygularnn iki haftalk aktan sonra kaybolacan dnmesi saflkt. te yandan, Harris'in arasra biraz kendine zaman ayrma ihtiyac duymadan eine ve ailesine younlaan ilgisinin sreceini sanmas da Cathy'nin saflyd. Harris geri ekilmeye baladnda, bu Cathy'nin dalgasnn inie gemesine neden oldu. zmlenmemi duygular ortaya kmaya balad. O yalnzca Harris'in TV seyretmesine deil, yllardr ihmal edilmi olmasna da tepki gsteriyordu. Tartmalar barmaya dnt. ki saat birbirlerine bardktan sonra ksp konumadlar. 130 Olanlar daha geni bir erevede grebildikleri zaman ancak elikilerini zmlemeyi ve barmay becerdiler. Harris geri ekilmeye balamasnn Cathy'nin duygusal temizlik zamann balattn anlad. Cathy'nin hata yapyor olmakla sulanmadan duygularndan sz etmeye ihtiyac vard. Harris tpki kendisinin verdii zgrlk mcadelesi gibi, einin de sesini duyurma mcadelesi verdiini anlaynca cesaretlendi. Einin sesini duyurma mcadelesine destek vererek onun da kendi zgrlk ihtiyacn desteklemesini salayacan rendi. Erkek einin sesini duyurma mcadelesine destek vererek onun da kendi zgrlk ihtiyacn desteklemesini salayabilecektir. Cathy, incinmi duygularn Harris'in aslnda geersiz klmaya almadn anlad. Buna ek olarak, Harris'in kendini ekse de, geri geleceini ve yeniden samimi olacaklarn rendi. Bu geri ekilme ihtiyacn artan yaknlklarnn harekete geirdiini farketti. Cathy incinmi duygularnn, Harris'in kendini kontrol altna alnm gibi hissetmesine yol atn, bunun sonucunda da onun biraz ban dinleme ihtiyac duyduunu rendi. Erkek Dinleyemediinde Ne Yapabilir Harris, "Ya dinleyemiyorsam ve kendi maarama ekilme ihtiya-cndaysam ne olacak?" diye sordu. "Bazen dinlemeye balyorum ama sonra tepem atyor.* Ona bunun normal olduunu syledim. Bazen, kadnn dalgasnn alald ve sesini duyurma ihtiyacn en ok hissettii srada, erkein lastik eridi harekete geer ve o da uzaklama ihtiyac duyar. Harris buna hararetle katlarak, "Evet, doru," dedi. "Ben geri ekilmek isterken, o konumak istiyor." Erkek uzaklamak, kadn da konumak istediinde, erkein dinlemeye almas ileri daha da ktleecektir. Ksa bir sre sonra ya kadn yarglamaya balayp fkeyle patlayacak ya da inanlmaz l131 de yorgun ve dalgn olup kadn daha da zecektir. Dikkatle dinleye-medii zamanlarda bu davrann yardm olabilir: ERKEN GER EKLME HTYACINDAYKEN EN DESTEKLEYEBLMES N ADIM 1. Snrlarnz kabul edin. Yapmanz gereken ilk ey, biraz banz dinlemeye ihtiya duyduunuzu ve verecek hibir eyiniz olmadn kabul etmektir. Ne kadar sevecen olmay isterseniz isteyin, dikkatle dinleyemezsiniz. Elinizde olmad zamanlarda dinlemeye almayn. 2. Einizin skntsna anlay gsterin. Sonra, einizin o anda sizin verebileceinizden daha fazlasna ihtiya duyduunu anlayn. Acs ok gerektir. Onu daha fazlasna ihtiya duyduu ve kendini incinmi hissettii iin knamayn. Sevginize ihtiyac varken terkedilmek de ac verecektir. Siz biraz banz dinlemek istediiniz iin; o da daha yakn olmak istedii iin hatal deilsiniz. Onun sizi balamayacandan ya da gvenemeyeceinden korkabilirsiniz. Ama eer siz onun acsna ilgi ve anlay gsterirseniz o da size daha ok gven duyacak ve daha balayc olacaktr.

3. Tartmadan kanp gven verin. Onun acsn anlarsanz, ac ektii iin onu knamazsnz. Einizin istedii ve ihtiya duyduu sevgiyle destei veremeseniz de, tartarak ileri daha da ktye gtrmekten kanabilirsiniz. Ona geri geleceinize ve hakk olan deste-. i salayacanza dair gvence verin. Erkek Tartmak Yerine Neler Syleyebilir Harris'in yalnz kalma ve TV seyretme ihtiyalarnda yanl bir taraf olmad gibi, Cathy'nin incinen duygularnda da yoktu. TV seyretme hakk iin tartmak yerine, Harris eine yle bir ey syleyebilirdi: "Senin zgn olduunu anlyorum, ama u anda biraz TV seyredip 132 gevemeye gerekten ihtiyacm var. Kendimi daha iyi hissettiim zaman konuabiliriz." Bu ona hem TV seyretme, hem de sakinleip eini Knamadan onun duygularn dinleyebilme olana verecekti. Cathy bu szlerden holanmayabilirdi, ama kabul ederdi. Tabii Harris'in her zamanki sevgi dolu halinde olmasn yelerdi, ama eer o biraz uzaklamak istiyorsa, bu onun iin bir ihtiya demekti. Elinde olmayan veremezdi. Yalnzca ileri daha da ktye gtrmekten kanabilirdi. zm, kadnn olduu kadar erkein de ihtiyalarna sayg gstermekte yatmaktadr. htiyac olan zaman kendine ayran erkek, daha sonra geri dnp einin ihtiyalarn karlamaldr. Erkek geri ekilme ihtiyac dolaysyla kadnn incinmi duygularn dinleyemediinde unlar syleyebilir: "Sepin incinmi olduunu anlyorum ve bunu biraz dnmeye ihtiyacm var. Biraz mola verelim." Erkein bu mazeretle dinlememesi, einin incinmi duygularna klf uydurmaya almasndan ok daha iyidir. Kadn Tartmak Yerine Neler Yapabilir Cathy bu neriyi duyduunda, "Eer o maarasna ekilirse ben ne olacam?" dedi. "Ben ona rahat veriyorum ama ya ben ne alyorum?" Cathy'nin ald, yle bir zamanda kocasnn verebileceinin en iyisidir. Konumak istediinde einden dinlemesini talep etmemekle, sorunun kavgaya dnp iinden klmaz bir hal almasndan kanm olur. kincisi, ei geri dndnde, yani onu destekleyebilecek duruma geldiinde, tam anlamyla desteini kazanr. Unutmayn, eer erkek tpk bir lastik erit gibi gerilme ihtiyacn-daysa, ok daha fazla sevgiyle geri dnecektir. O zaman dinleyebilir. Bu, konuma balatmak iin en iyi zamandr. Bir erkein maarasna girme ihtiyacn kabullenmek, konuma gereksiniminden vazgemek anlamna gelmez. Bu, yalnzca kadn her konumak istediinde erkein dinlemesini talep etmekten vazgemektir. Cathy erkeklerin bazen dinleyip konuabildiklerini, bazen de bunu yapamadklarn rendi. Zamanlama ok nemliydi. Bunu bilmek 133 mw konumay balatma cesaretini krmad, yalnzca einin dinleyebilecei zamanlan bulmaya alt. Erkek kendini ektiinde dostlardan destek aramann zaman gelmi demektir. Cathy konuma ihtiyacndaysa ama Harris onu dinleyemiyorsa, o da arkadalarna alabilir. Tek bana sevgi ve destek kayna olmak bir erkee fazla stres ykler. Kadnn dalgas alaldnda erkek de maarasndaysa, kadnn kendini destekleyecek baka kaynaklar bulmas ok nemlidir. Aksi halde elinde olmadan kendini gsz hisseder ve eine fkelenir. Tek bana sevgi ve destek kayna olmak erkee fazla stres ykler. PARA NASIL SORUN YARATABLR Chris, "Kafam karmakark," diyordu. "Evlendiimizde yoksulduk. Her ikimiz de ok alp kiray zar zor deyebiliyorduk. Eim Pam zaman zaman yaamnn ne kadar zor olduundan yaknyordu. Onu anlayabiliyordum. Ama imdi zenginiz. kimizin de baarl birer meslek hayat var. Hl nasl mutsuz olup yaknabiliyor? Baka kadnlar onun yerinde olmak iin neler vermezdi. Btn yaptmz kavga etmek. Yoksulken daha mutluyduk, imdiyse boanmak istiyoruz." Chris kadnlarn dalgalara benzediklerini anlamamt. Pam'le evlendiinde, karsnn dalgas kimi zaman dibe vuruyordu. Byle zamanlarda einin mutsuzluunu dinleyip anlayabiliyordu. Onun iin einin olumsuz duygularna hak vermek kolayd, nk bunlar o da paylayordu. Chris'e gre einin zlmek iin hakl nedenleri vard: ok paraszdlar.

Para Duygusal htiyalar Karlamaz Marsllar genelde parann tm sorunlar zeceini dnme eilimindedirler. Chris ile Pam yoksulken Chris eini dinliyor, dertlerine^ 134 anlay gsteriyor ve onu mutlu etmek iin daha ok para kazanmay arnalyo"du. Pam, onun kendisiyle itenlikle ilgilendiini hissediyordu. 3elgelelim yaamlar iyileip paralar bollatktan sonra da Pam arasra dertlenmeye devam etti. Chris artk onun neden mutsuz olduunu anlayamyordu. O kadar zengin olduklar iin einin her zaman mutlu olmas gerektiini dnyordu. Pam ise einin ona aldrmad kansndayd. Chris parann Pam'in dertlenmesine engel olamayacan anlayamamt. Pam'in dalgas dibe vurduunda, Chris einin dertlenme gereksinmesine hak vermedii iin kavga ediyorlard. Ne yazk ki, zenginletike daha fazla kavga eder oldular. Yoksulken para Pam'in dertlerinin odak noktasyd; ancak parasal adan gvenceye kavutuka, duygusal adan elde edemediklerini daha fazla farkeder oldu. Bu, son derece doal, normal ve beklenen bir gelimedir. Kadn parasal gereksinmeleri karlandka, duygusal gereksinmelerinin daha ok farkna varr. Zengin Bir Kadnn Dertlenmek in Daha Fazla zne htiyac Vardr Bir yazda yle okuduumu hatrlyorum: "Zengin bir kadn ancak zengin bir psikiyatristten anlay grebilir." Kadnn ok paras varsa, insanlar (zellikle de kocas) ona dertlenme hakk tanmazlar. Bir dalgaya benzeyip zaman zaman dibe vurmaya hakk yoktur. Duygularn aratrmasna ya da yaamnn herhangi bir alannda daha fazlasna ihtiya duymasna izin verilmez. Paral bir kadnn hayat bu bolluk olmadan ok daha kt olaca iin, ondan.her zaman mutlu olmas beklenir. Bu beklenti yalnzca gereki olmamakla kalmayp, ayn zamanda da saygszca bir beklentidir. Zenginlie, statye, ayrcalklara ya da koullara bakmakszn, her kadnn dertlenmeye ve dalgasnn kmesine ihtiyac vardr. Chris eini mutlu edebileceini farkettiinde cesaretlendi. Yoksulken einin duygularna hak verdiini hatrlad. Artk zengin olsalar da 135 bunu yine yapabilirdi. Umutsuzlua dmek yerine, aslnda eini nasl destekleyeceini bildiini anmsad. Parann onu mutlu etmeye yeteceini sanmt, ama gerekte einin tatmin olmas iin tm gereken onun ilgi ve anlayyd. DUYGULAR NEMLDR Eer kadn mutsuzken desteklenmezse, asla tam anlamyla mutlu olamaz. Gerekten mutlu olmak, duygular boaltp temizlemek ve iyiletirmek iin bir kuyuya dalmay gerektirir. Bu, doal ve salkl bir sretir. Eer sevgi, mutluluk, gven ve minnet gibi olumlu duygular hissedebiliyorsak, zaman geldiinde fke, hzn, korku ve kederi de hissetmemiz gerekir. Kadn kuyusuna girdiinde ite bu olumsuz duygular tedavi edebilir. Erkeklerin de olumlu duygular yaayabilmek iin olumsuz duygularn ilemeleri gerekir. Erkek maarasna ekildiinde sessizce olumsuz duygularyla yzlemeye balam demektir. 11. blmde hem kadnlar, hem de erkekler iin olumsuz duygulan boaltmakta kullanlan bir teknii greceiz. Kadn ykselie getiinde, elindekiyle tatmin olabilir. Ancak, inie gemiken nelere sahip olmadnn farkna varacaktr. Kendini iyi hissettiinde yaamndaki gzellikleri grp onlara karlk verebilir. kerkense, sevgi dolu bak biraz buulanr ve yaamndaki eksikliklere daha fazla tepki verir. Tpk yarsna kadar su dolu bir bardan yar dolu ya da yar bo grlebilmesi gibi, kadn ykselirken yaamnn ne kadar dolu olduunu grr. nerkense boluu farkeder. Yukar kta gzden kard tm boluklar kuyuya inii s/rasnda dikkatini eker. Erkekler kadnlarn dalgalara benzediini renmeden elerine anlay gsteremez ve onlar destekleyemezler. Grnrde iler yolundayken ilikileri ktye gittiinde kafalar karr. Kadnlarn dalgalarla benzerliini hatrlayan erkek, eine en fazla ihtiyac olduu zamanda istedii sevgiyi vermenin anahtarn elinde tutuyor demektir.

 136 Sekizinci Blm FARKLI DUYGUSAL HTYALARIMIZI KEFETMEK Erkeklerle kadnlar genelde duygusal gereksinmelerinin farkl olduunun bilincinde deillerdir. Bu nedenle de birbirlerini desteklemeyi bilmezler. Erkekler ve kadnlar ilikilerinde, kendi almak istediklerini verirler. Her biri yanllkla dierinin kendisiyle ayn arzu ve ihtiyalara sahip olduunu sanr. Sonuta her ikisi de tatmin olmaz ve fkelenir. Hem erkekler, hem de kadnlar hep verdiklerini; ama hi almadklarn dnrler. Sevgilerinin kabul ve takdir grmediini sanrlar. Gerekte, iki taraf da sevgi duymakta, ama bunu gsteri biimi istendii gibi olmamaktadr. rnein, kadn bir sr soru sorup ilgilendiini belirttiinde sevgisini gsterdiini sanr. Daha nce grdmz gibi, bu bir erkei ok skabilir. Erkek kontrol edildiini dnp biraz nefes almak isteyebilir. Kadn buna bir anlam veremez, nk onun istedii einin kendisine bu ekilde destek olmasdr. Sevecen olma abalar en iyi olaslkla erkek tarafndan gzard edilecek, en kt olaslkla da can skacaktr. Ayn ekilde, erkekler sevgi gsterdiklerini sanrken bu sevgileri kadnn kendini deersiz ve yalnz hissetmesine yol aabilir. rnein, kadn zldnde erkek onun sorunlarn nemsemeyecek szler sarfederek ona sevgi gsterip destek verdiini sanr. "zlme, o kadar da byk dert deil," diyebilir. Ya da tmyle duymazlktan gelerek 137 ona maarasna ekilip sakinleme ans tandn zanneder. Onun destek vermek sand ey, kadnn kendini kmsenmi, deersiz ve sevgisiz hissetmesine yol aar. Daha nce de grdmz gibi, kadnn dertlendiinde sesini duyurmaya ve anlay grmeye ihtiyac vardr. Kendi ihtiyalaryla kadnnkiler arasndaki farkll bilmeden erkek, yardm giriimlerinin neden baarszlkla sonulandn anlayamaz. SEVGNN ON K ED Karmak duygusal gereksinmelerimizin byk blm sevgi ihtiyac olarak zetlenebilir. Erkeklerle kadnlarn eit derecede nemli altar duygusal gereksinimi vardr. Erkekler ncelikle gven, kabul, takdir, beenilme, onay ve tevik beklerler. Kadnlarsa zellikle efkat, anlay, sevgi, ballk, hakl grlme ve gvence ararlar. Eimizin neye ihtiyac olduunu belirleme ii, sevginin bu on iki farkl trn anlayabilirsek byk lde kolaylaabilir. Aadaki listeyi gzden geirerek kolaylkla einizin neden sevilmediini dndn bulabilirsiniz. En nemlisi de, bu liste size ne yapacanz bilmediiniz zamanlarda kar cinsle ilikilerinizi gelitirme yollarn gsterecektir. KADINLARLA ERKEKLERN TEMEL SEVG GEREKSNMELER Kadnn Aradklar Erkein Aradklar 1. efkat 1. Gven 2. Anlay 2. Kabul 3. Sayg 3. Takdir 4. Ballk 4. Beenilme 5. Hakl grlme 5. Onay 6. Gvence 6. Tevik 138 Temel htiyalarmz Anlamak Kukusuz her kadnla erkek sevginin bu on ki trnn hepsine birden ihtiya duyar. ncelikle kadnlarn aradklar belirtilen alt tr sevgiye erkeklerin ihtiya duymadklar sylenemez. Erkekler de efkat, anlay, sevgi, ballk, hakl grlme ve gvence isterler. "Temel ihtiya" derken anlatlmak istenen, insann baka sevgi trlerini hissedip takdir edebilmesi iin nce bu temel ihtiyacn karlanmas gerektiidir. nsann baka sevgi trlerini tam anlamyla hissedip takdir edebilmesi iin nce temel ihtiyalarnn karlanmas gerekir.

Erkek, temel gereksinmeleri tatmin edildikten sonra zellikle kadnlarn gereksinim duyduklar alt tr sevgiye kar ak bir hale gelir. Benzer biimde kadnn da gven, kabul, takdir, beeni, onay ve tevie ihtiyac vardr. Ancak, bu sevgi trlerine gerek deerlerini verip takdir edebilmesi iin nce kendi temel ihtiyalarnn karlanmas gerekir. Kadnn kendi ihtiya duyduu eyleri vermesi, ama sevdii Marslnn aslnda baka eyler aradn unutmas kolaydr. te yandan erkekler de nce kendi ihtiyalarn gzetir, kendi aradklar sevgi trnn sevgili Vensllerine her zaman uygun olmayabileceini unutabilirler. Bu yeni sevgi anlaynn en gl ve pratik yn, bu farkl sevgi trlerinin karlkl oluudur. rnein, Marsl ilgi ve efkatini ifade ettiinde Vensl otomatik olarak karlk vermeye ve ona zellikle ihtiya duyduu gvenle kabul hissettirmeye balar. Aym durum Vensl gven gsterdiinde de olur: Marsl otomatik olarak Venslnn ihtiya duyduu ilgiyle karlk verecektir. Aadaki alt blmde on iki tr sevgiyi pratik adan tanmlayp karlklarn anlatacaz. 139 1. Kadn lgiye, Erkek Gvene htiya Duyar Erkek kadnn duygularyla ilgilenirse, o da sevildiini hisseder. Byle efkatie yaklaarak kadna kendini zel hissettirdiinde erkek, onun en nemli gereksinmesini karlam olur. Doal olarak kadn ona daha fazla gvenecektir. Gvenen kadn daha ak ve olumlu olacaktr. Kadnn erkee ynelik davranlar ak ve olumlu olduunda, erkek de kendisine gvenildiini hisseder. Bir erkee gvenmek, onun elinden geleni yaptna ve ei iin en iyisini istediine inanmak demektir. Kadnn tepkileri, erkeinin yetenek ve niyetleri konusunda en iyisine inandn belli ettiinde, erkein temel sevgi gereksinmesi karlanm olur. Onun da einin ihtiya ve duygularna kar ilgisi otomatik olarak artar. 2. Kadn Anlaya, Erkek Kabule htiya Duyar Erkek einin duygularn yorum yapmadan, ama anlay gstererek dinlediinde kadn sesini duyurduunu ve anlaldn hisseder. Anlayl bir tavr, anlatlanlardan bir anlam oluturmaktr, yoksa o kiinin dnce ya da duygularn nceden bildiiniz anlamna gelmez. Kadnn sesini duyurma ve anlalma gereksinmesi ne kadar karlanrsa, onun erkein ihtiya duyduu kabul gstermesi de o kadar kolay olacaktr. Kadn bir erkei deitirmeye kalkmadan sevgiyle kabul ettiinde, erkek bunu hisseder. Kabul eden bir tavr onun olumlu karlandn onaylar. Bu, kadnn onun kusursuz olduuna inanmas ya da onu gelitirmek istememesi demek deil, ona gvenmesi ve kendini gelitireceine inanmas demektir. Kabul edildiini hissettiinde erkein dinlemesi ve eine hak ettii anlay gstermesi ok daha kolaylar. 140 3. Kadn Saygya, Erkek Takdire htiya Duyar Erkek, kadnn haklarn, istek ve ihtiyalarn kabul eden ve ncelik tanyan bir biimde davrandnda, kadn kendisine sayg duyulduunu hisseder. Erkein davran kadnn duygu ve dncelerine nem verdiini gsteriyorsa, kadn sayg duyulduundan emin olur. iek verme, yl-dnmlerini hatrlama gibi saygnn somut ve maddi ifadeleri, kadnn sayg grme gereksinmesinin karlanmas asndan byk nem tar. Kendisine sayg duyulduunu hisseden kadn, erkein ihtiyac olan takdir edilmeyi ona daha kolaylkla hissettirecektir. Kadnn, erkein aba ve davranlarndan kiisel yarar ve deer elde ettiini gstermesi, kabul etmesi, erkein takdir grme ihtiyacn doyuracaktr. Takdir, desteklenmeye verilen doal bir tepkidir. Erkek takdir grdnde, abalarnn boa gitmediini anlar, bylece daha ok vermeye tevik edilir. Takdir edilen bir erkek, otomatik olarak eine daha ok sayg duymaya isteklendirilmi olur. 4. Kadn Balla, Erkek Beenilmeye htiya Duyar Erkek, kadnn ihtiyalarna ncelik verir, onu tatmin etmeye ve desteklemeye gururlanarak kendini adarsa, kadnn ballk gereksinimi karlanm olur. Beenildiini ve zel biri olduunu hisseden bir kadn iek gibi aar. Erkek kadnn duygu ve ihtiyalarnn, kendi uralarndan daha nemli olduunu belli ederek kadnn sevilme gereksinmesini doyurur. Kadn da erkein yaamnda her eyden nde geldiini hissettike, ona olan beenisi ve hayranl artar.

Tpk kadnn bir erkein balln hissetme ihtiyacnda olmas gibi, erkek de bir kadnn beeni ve hayranln gereksinir. Bir erkei takdir etmek, ona hayranlk, honutluk ve beeniyle bakmak demektir. Kadn onun nee, g, azim, drstlk, romantiklik, efkat, sevgi, anlay gibi erdemleriyle kendine zg benzersiz nitelik ve yeteneklerini takdir ettiinde, erkek hayranlk duyulduunu hisseder. Bunu hissettiinde de, kendini eine adayacak kadar gveni gelir. 5. Kadn Hakl Grlmeye, Erkek Onaylanmaya htiya Duyar Erkek kadnn duygu ve istekleri konusunda tartmak ya da kar kmak yerine onlar kabul edip hak verdiinde, kadnn beinci temel ihtiyac da karlanm olur. Erkein hakl grme tutumu, kadnn hissettiklerinin iine sinmesini salar. Baka bir deyile, kadnn byle hissetmeye hakk olduunu onaylar. (nsann baka bir bak asna sahipken de einin bak asna hak verebileceini unutmamak gerekir.) Erkek kadna hak verdiini belli etmeyi rendiinde, kendisinin de ncelikle ihtiya duyduu onay elde etmi olur. Her erkek iin iin sevdii kadnn kahraman ya da valyesi olmak ister. Bir erkein kadnn snavlarndan gemi olduunu belirten iaret onun onaydr. Kadnn onaylayan tavrlar bir erkein iyi olduunu dorulayp, onu her adan doyurucu bulduunu ifade eder. (Bir erkei onaylamak mutlaka onunla ayn fikirde olmak demek deildir.) Onaylayan bir davran biimi erkein.davranlarnn gerisindeki iyi gerekeleri tanr ya da aratrr. Erkek ihtiya duyduu onay grdkten sonra, einin duygularna hak vermesi daha kolaylar. 6. Kadn Gvenceye, Erkek Tevik Edilmeye htiya Duyar Erkek eine srekli ilgi, efkat, anlay, sayg gsterip hak verdiinde kadnn gvence ihtiyac karlanm olur. Gven veren bir davran biimi, kadna daima sevildiini anlatr. Erkek genelde kadnn belli bal tm sevgi gereksinmelerini bir kez karladktan ve o kendini mutlu, gvende hissettikten sonra, artk sevildiini bilmesi gerektiini dnr. Oysa gerek byle deildir. Kadnn altnc zel sevgi gerek 142 sinmesinin karlanmas iin erkein ona tekrar tekrar gvence vermesi gerekir. Erkek genelde kadnn belli bal tm sevgi gereksinmelerini bir kez karladktan ve o kendini mutlu, gvende hissettikten sonra, artk sevildiini bilmesi gerektiini dnr. Benzer biimde, erkein de zellikle bir kadn tarafndan tevik edilmeye ihtiyac vardr. Kadnn tevik edici davranlar, erkein kiiliine ve yeteneklerine gvenildiini belli ederek ona umut ve cesaret verir. Kadnn tavrlar gven, kabul, takdir ve onay ifade ettiinde, erkek elinden geleni yapmaya istekli olur. Bunun karlnda eine gereksinim duyduu tm sevgiyi verir. BEYAZ ATLI VALYE Her erkein iinde beyaz atl bir valye yatar. Her eyden ok, sevdii kadn korumak ve ona hizmet etmek ister. Kendisine gvenildiini hissettiinde, bu soylu yan harekete geer. Daha efkatli olur. Kendisine gvenilmediinde canllnn ve enerjisinin bir blmn kaybeder ve bir sre sonra artk aldrmamaya balar. Tarada gezen beyaz atl bir valyeyi dleyelim. Birdenbire yardm isteyen bir kadnn lklarn duyar. Hemen harekete geer. Atn drtnala srp kadnn bir ejderha tarafndan hapsedildii atoya gider. Soylu valye klcn ekip ejderhay ldrr. Sonuta, prenses onu sevgiyle kucaklar. Kaplar alrken, prensesin ailesi ve kasaballar onu sevinle karlayp kutlarlar. Kasabada yaamaya davet edilir ve kahraman ilan edilir. Prensesle birbirlerine k olurlar. Bir ay sonra soylu valye bir baka geziye kar. Dnnde yine sevgili prensesinin lklarn duyar. Bir baka ejderha gelip atoya saldrmtr. valye yetiip ejderhay ldrmek iin klcn eker. Klcn sallamadan nce, prenses kuleden seslenir: "Klcn kullanma, kement at. Daha ok ie yarar." Ona kemendi frlatp nasl kullanacann talimatn ve143 I

rir, Erkek onun sylediklerini yapar. Kemendi ejderhann boynuna do-layp skca eker. Ejderha lr ve herkes sevinir. Kutlama leninde valye aslnda kendisinin bir ey yapmadn dnr. Klcn deil de, prensesin kemendini kulland iin, kendini kasabann gven ve hayranlna layk grmemektedir. Olaydan sonra hatif bir depresyona kaplr ve zrhn parlatmay unutur. Bir ay sonra yine bir yolculua kar. Klcn alp giderken prenses ona dikkatli olmasn ve kemendi de almasn syler. Eve dnerken yine atoya saldran bir ejderhayla karlar. Bu kez elinde klc koarken duraklar, belki de kemendi kullanmas gerektiini dnr. Bu bir anlk duraksama srasnda ejderha ate pskrp sa kolunu yakar. Kargaada valye ban kaldrp prensesin atonun penceresinden el salladn grr, "Zehri kullan," diye seslenir prenses. "Kement ie yaramyor." Ona zehri frlatr, o da bunu ejderhann azna dkp ldrr. Herkes bunu sevinle kutlar, ama valye utanmaktadr. Ertesi ay tekrar yolculua kar. Klcn alm giderken, prenses ona dikkatli olmasn, kementle zehri de yannda gtrmesini hatrlatr. valyenin bu nerilere can sklr ama yine de syleneni yapar. Bu kez yolculuu srasnda baka bir kadnn yardm lklarn duyar. Ona koarken, depresyonu geer ve kendini gvenli, enerji dolu hisseder. Ama ejderhay ldrmek iin klcn ekerken duraklar. Klc m, kemendi mi, yoksa zehri mi kullanmalym, diye dnr. Prenses olsa ne derdi? Bir an iin kafas karmtr. Sonra, prensesi tanmadan nce, yalnzca kl tad gnlerde kendini nasl hissettiini anmsar. Ejderhay ldrr ve kasaba halk sevinir. Beyaz atl valye bir daha asla prensesine geri dnmedi. Bu yeni kasabada kalp sonsuza dek mutlu yaad. Zaman iinde, yeni einin kementler ve zehirler konusunda hibir ey bilmediinden emin olunca da evlendi. Her erkein iinde bir valye bulunduunu hatrlamak, erkein temel ihtiyalarn kavrayabilrne asndan ok nemlidir. Erkek zaman zaman ilgi ve yardm istese de, ounlukla bu onu soutacak ve gvenini azaltacaktr. 144 BLMEDEN ENZ NASIL SOUTUYOR OLABLRSNZ Kar cins jin neyin nem tadn bilmeden, erkeklerle kadnlar elerini ne kadar incitiyor olabileceklerini anlamazlar. Hem erkeklerin, ftem de kadnlarn bilmeden olumsuz, hatta zararl biimlerde iletiim kurduklarna tank oluyoruz. Erkeklerle kadnlar en ok ihtiya duyduklar sevgi trlerine sahip olamadklar iin duygusal adan incinirler. Kadnlar genelde iletiim biimlerinin erkek egosu iin zararl ve ykc olduunu farketmezler. Kadn, erkein hislerine kar duyarl olmaya alr, ama onun sevgi ihtiyac kendisininkinden farkl olduundan, igdsel olarak gereksinimlerini bilemez. Erkein temel sevgi ihtiyalarn anlayabilen kadn onun honutsuzluu konusunda daha duyarl olabilir. Aada erkeklerin balca sevgi gereksinmeleri konusunda kadnlarn en sk yaptklar hatalarn bir listesini bulacaksnz: Kadnlarn ska yaptklar hatalar________________ 1. Kadn onun davranlarn dzeltmeye ya da t vermeye alr. 2. Kadn zntsn, dertlerini paylaarak onun davranlarn deitirmeye ya da kontrol etmeye alr. (Etkileme veya cezalandrma amacn gtmedike duygulan paylamakta saknca yoktur.) 3. Kadn, erkein onun iin yaptklarn grmezlikten gelip yapmadklarndan yaknr. 4. Kadn onun davranlarn dzeltip sanki ocukmu gibi neler yapmas gerektiini syler. Erkek neden sevilmediini sanr__________________ 1. Kadn artk kendisine gvenmedii iin erkek sevilmediini dnr. 2. Erkek, kadn kendisini olduu gibi kabul etmedii iin sevilmediini sanr. 3. Yaptklarnn takdir edilmediini gren erkek sevilmediini dnr. 4. Erkek beenilmedii iin sevilmediini dnr. 145 F:/10 5. Kadn zntsn dolayl yollardan, belirsiz sorularla gsterir: "Bunu nasl yapabildin?" 6. Erkek bir karar verdiinde ya da inisiyatifini kullandnda kadn onu dzeltir veya eletirir.

5. Kadn artk onu onaylamad iin erkek sevilmediini sanr. Bundan byle kendini kahraman gibi hissetmemektedir. 6. Kadn artk onu kendi bana bir ey yapmaya tevik etmediinden erkek sevilmediini dnr. Tpk kadnlarn, erkeklerin neye ihtiya duyduunu anlamadklarnda kolaylkla hata yapabilmeleri gibi, erkekler de ayn nedenle hata yaparlar. Erkekler genellikle kadnlarla iletiim kurma biimlerinin saygszca ve destek vermekten uzak olduunu anlamazlar. Erkek, kadnn kendisi yznden mutsuz olduunu bildiinde bile, onun neden sevilmediini dndn ve neye ihtiya duyduunu bilmeden yaklamn deitiremez. Kadnn temel ihtiyalarn anlayaran erkek, onun gereksinimlerine kar daha duyarl ve saygl olabilir. Aada, kadnlarn duygusal gereksinmeleri konusunda erkeklerin yaptklar iletiim hatalarnn bir listesini bulacaksnz: Kadn neden sevilmediini dnr________________ 1. Erkek ilgisiz olduu ve aldrmaz davrand iin kadn sevilmediini dnr. 2. Erkek kendisini anlamadndan kadn sevilmediini dnr. Erkeklerin hatalar 1. Erkek dinlemez, kolayca dikkati dalr, ilgili sorular sormaz. 2. Erkek, kadnn duygularn szck anlamyla kabul edip onu dzeltmeye kalkar. Onun zm istediini sanarak akl verir. 3. Erkek dinler ama kzp kendisini zd ve moralini bozduu iin kadn sular. 3. Erkek duygularna sayg gstermediinden kadn sevilmediini dnr. 146 4. Erkek kadnn duygu ve gereksinmelerini kmser. ocuklar ya da iini daha nemli gsterir. 5. Kadn dertli olduunda erkek neden kendisinin hakl olduunu ve onun neden dertlenmemesi gerektiini anlatr. 6. Erkek dinledikten sonra hibir ey sylemeden ekip gider. MErkek ona+tayran olmad ve onu zel biri olarak onurlandrmad iin kadn sevilmediini dnr. 5. Erkek, duygularna hak yermediini, aksine hatal olduunu ve desteksiz kaldn ona hissettirdii iin kadn sevilmediini dnr. 6. Kadn ihtiya duyduu gvenceyi bulamadndan kendini emniyette hissetmez. AK YETERSZ KALDIINDA nsanlar igdsel olara"k hep kendi istediklerini verdikleri iin, ak sk sk yetersiz kalr. Kadnn en nemli sevgi ihtiyalar ilgi grmek, anlalmak vb. olduundan, erkeine de otomatik olarak bolca ilgi ve anlay gsterir. Erkek asndan,bu ilgi, sanki ei ona gvenmi-yormu izlenimini verir. Onun temel gereksinmesi ilgi deil, gvendir. Erkek ilgisine olumlu tepki vermeyince kadn verdii destei neden onun takdir etmediini merak eder. Erkek de doal olarak kendi t-rnda sevgi .'ermektedir, .oysa. kadnn ihtiya duyduu bu deildir. Bylece her ikisi de birbirlerinin gereksinmelerini karlamakta yetersiz bir ksr dngye skp kalmaktadrlar. Beth yle yaknyordu: "Byle hibir ey almadan vermeye devam edemem. Arthur benim verdiklerimi takdir etmiyor. Onu seviyorum, ama o beni sevmiyor." Arthur da yaknyordu: "Yaptm hibir ey yetmiyor. Ne yapacam bilemiyorum. Her eyi denedim, hl beni sevmiyor. Ben onu seviyorum, ama bir ie yaramyor." Beth ile Arthur sekiz yllk evliler. kisi de sevilmediklerini ve aldklarndan fazlasn verdiklerini dndkleri iin ilikilerinden vazgemek zereydiler. Beth daha ok verdiini dnrken, Arthur asl en ok kendisinin verdiini ne sryordu. Gerekte her ikisi de vericiydiler, ama hibiri __147__ istediini ya da ihtiya duyduunu alamyordu. Birbirlerini seviyorlard ne var ki elerinin temel gereksinmelerini anlamadklar iin bu sevgj!. teri etkili olamyordu. Beth kendi almak istediini verirken, Arthur da kendine gre veriyordu. Yava yava tkenmilerdi. ou insan ilikj. ler zora girince havlu atar. Eimizin temel ihtiyalarn anladmzda ilikiler de kolaylar. Daha fazla deil de, isteneni verirsek tkenmeyiz. On iki deiik sevgi trn bildiimiz takdirde, en samimi abalarmzn bile neden sonu getirmediini anlayabiliriz. Einizi tatmin etmek iin onun ncelikle gereksinme duyduu sevgiyi vermeyi renmeniz gerekir.

KIZMADAN DNLEMEY RENMEK Erkein, kadnn temel sevgi gereksinmelerini karlayabilmesinin bir numaral yolu iletiimdir. Daha nce de grdmz gibi, iletiim Vens'te zellikle nemlidir. Erkek bir kadnn duygularn dinlemeyi renerek ona etkili olacak biimde bol bol efkat, anlay, sayg, ballk ve gvence gsterebilir. Erkeklerin kadnlar dinleme konusunda karlatklar en byk sorunlardan biri, kadnlarn Vens'ten geldiklerini; yani farkl biimlerde iletiim kuracaklarn unutup sinirlenmeleri ya da fkelenmeleridir. Aadaki tablo bu farkllklarn hatrlanmas ve yaplmas gerekenler hakknda baz nerilerde bulunmaktadr: KIZMADAN DNLEMENN YOLLARI Yaplmas ve Yaplmamas Gerekenler 1. Anlama konusunda sorumluluk yklenin. Onu sizi zmekle sulamayn. Anlamaya alarak batan balayn. 2. Derin bir soluk aln, hibir ey sylemeyin! Geveyip kontrol Hatrlanmas Gerekenler 1. fkenin kadnn bak asn anlamamaktan kaynaklandn unutmayn. Bu onun hatas deildir. 2. Duygularn hemen o anda bir anlam tamasa da geerli 148 olduklarn unutmayn, adnlar duygular konusunda anlay beklerler. 3. fkenin ilerin nasl dzeltileceini bilmemekten kaynaklandn unutmayn. Kadn hemen kendini daha iyi hissetmeye balamasa bile, dinleyip anlamanz ona yardmc olacaktr. 4. Kadnn bak asn anlamak ve iyi bir dinleyici olarak takdir edilmek iin mutlaka onun grlerine katlmanz gerekmediini unutmayn. 5. iyi bir dinleyici olmay baarmak iin onun bak asn tam olarak anlamanz gerekmediini unutmayn. 6. Onun kendini nasl hissettiinden sorumlu olmadnz unutmayn. Sanki sizi suluyormu gibi gelsede, aslnda yalnzca anlalmaya alyordun 7. Sizi gerekten kzdryorsa, byk olaslkla size gvenmediini unutmayn. Aslnda onun iinde alp incinmekten korkan kk bir kz vardr ve sizin sevginizle efkatinize ihtiya duymaktadr. etmeyi brakmaya aln. Dnyay onun gzleriyle grmenin nasl olacan hayal edin. 3. Sizin zmlerinizle kendini daha iyi hissetmedii iin onu sulamayn. Onun ihtiyac oian ey zmler deilken kendini nasl daha iyi hissedebilir ki? Kendinizi zm nermekten alkoyun. 4. Eer farkl bir gr as ifade etmeyi istiyorsanz, kadnn szn bitirdiinden emin olun ve kendi grnz belirtmeden nce onunkini tekrarlayn. Sesinizi ykseltmeyin. 5. Onu anlamadnz ama anlamak istediinizi belirtin. Anlamamann sorumluluunu stlenin; yorum yapmayn ve anlalmaz olduunu ima etmeyin. 6. O sizin anladnz ve ilgilendiinizi hissedene dek kendinizi savunmaya kalkmayn. Sonra nazike ne demek istediinizi atayp zr dileyebilirsiniz, 7. Onun duygu ve grlerine kar kmayn. Biraz zaman isteyip olaylar daha sonra, duygusal adan daha az gerilimli bir zamanda konuun. 11. blmde anlatlan Ak Mektubu Tekniini deneyin. 149 Erkek fkelenmeden ve sinirlenmeden bir kadnn duygularn leyebildiinde ona harika bir armaan vermi olur. Onun kendini i ettike, sesini duyurup anlaldna inanr ve erkee daha fazla sevgi gven, takdir, hayranlk, onay ve tevik gsterebilir. ERKEE G KAZANDIRMA SANATI Tpk erkeklerin bir kadnn teme sevgi gereksinmelerini karlamak iin dinleme sanatn renmeleri gerektii gibi, kadnlarn da erkee g kazandrma sanatn renmeleri gerekir. Kadn bir erkekten yardm istediinde, ona olabileceinin en iyisi olma frsatn tanmaktadr. Onu deitirme yolunda herhangi bir giriim, sevgi dolu gveni, kabul, takdiri, onay ve tevii silip atacaktr. Bir erkee g

kazandrmann srr, onu asla deitirmeye ya da dzeltmeye almamaktr. Onu deitirmek istemeniz doaldr, ama bu arzunuzu gerekletirmeye kalkmayn. Erkek yalnzca dorudan akl dantnda deime konusunda yardma ak demektir. Bir erkee g kazandrmann srr, onu asla deitirmeye ya da dzeltmeye almamaktr. Akl Deil, Gven Verin Vens'te akl vermek sevecen bir davran olarak deerlendirilir. Mars'ta ise byle deildir. Marsllarn dorudan istenmedike akl vermediklerini kadnlarn hi unutmamalar gerekir. Sevgi gstermenin bir yolu da bir dier Marslnn kendi sorunlarn zebileceine gvenmektir. Bu, kadnn duygularn bastrmas gerektii anlamna gelmez. Kadnn sinirli, hatta fkeli olmas doaldr, ama erkei deitirmeye kalkmamas gerekir. On deitirme yolundaki herhangi bir giriim yararl ve yapc olmaz. Kadn bir erkei sevdiinde, ou zaman ilikilerini iyiye gtrmeye abalar. Hevesie onu kendi gelime planlarnn hedefi yapar. Onu yava yava rehabilite etme srecine balar. __1 en__ Erkekler Deimeye Kar Neden Direnirler Kadn ok eitli yollarla erkeini deitirip dzeltmeye alr. Onu deitirme abalarnn sevgi gstergesi olduunu dnr, oysa erkek de kontrol edildiini, ynlendirildiini, reddedildiini ve sevilmediini hisseder. Kadn erkei deitirmeye alrken, o aslnda byyp deimek iin ihtiya duyduu gveni almyor demektir. Yzlerce kadn ve erkekle dolu bir salona sorduumda hepsi de ayn deneyimi yaadklarn sylediler: Kadn bir erkei ne kadar deitirmeye alrsa, erkek o kadar direnir. Sorun, erkein kendisini gelitirme abalarna direnirken kadnn da bu tepkiyi yanl yorumlarnasndadr. Kadn erkein deimek istememe nedeninin byk olaslkla onu yeterince sevmemesi olduunu dnerek yanlr. Aslnda erkein deimeye direnmesinin nedeni, yeterince sevilmediini sanmasdr. Erkek sevildiini, kendisine gvenildiini, kabul ve takdir edildiini, vb. hissederse, otomatik olarak byyp deimeye, gelimeye balar. ki Tr Erkek / Bir Davran Biimi ki tr erkek vardr. Biri kadn kendisini deitirmeye kalktnda inanlmaz lde direnir ve savunmaya geer; dieri de deimeyi kabul edip daha sonra bunu unutur ve eski davran biimine geri dner. Erkek ya aktif ya da pasif olarak direnir. Olduu gibi sevilmediini hissettiinde erkek, bilinli veya bilinsiz olarak kabul edilmeyen davranlarn tekrarlamaya balayacaktr. Sevilip kabul edildiini hissedene dek bu davranlar tekrarlama yolunda bir drt duyacaktr. Erkein kendini gelitirmesi iin olduu gibi kabul edilip sevilmesi gerekir. Aksi halde savunmaya geer ve ayn kalr. Olduu gibi kabul edildikten sonra, kendi bana gelimenin yollarna bakacaktr. 151 Erkekler Gelitirilmek stemezler Erkeklerin kadnlara neden zlmemeleri gerektiini anlatmak istemeleri gibi, kadnlar da erkeklere neden yle davranmamalar gerektiini aklamak isterler. Tpk erkeklerin yanllkla kadnlar "onarmak" istemeleri gibi, kadnlar da yanllkla erkekleri "gelitirmeye" alrlar. Erkekler dnyay Marsl gzlnden grrler, ilkeleri, "eer bozuk deilse* onarmamak" tr. Kadn erkei gelitirmeye kalktnda, erkek kadnn kendisinin bozuk olduunu dnd mesajn alr. Bu bir erkei incitir ve savunmaya geirir. Sevilmediini ve kabul edilmediini dnr. Bir erkein bymesine olanak tanmann en iyi yolu, onu herhangi bir biimde deitirmeye almaktan vazgemektir. Erkek kusurlarna ramen kabul edilme ihtiyacndadr. Bir insann kusurlarn kabullenmek, zellikle de nasl daha iyi olacan bildiimiz zaman, o kadar kolay deildir. Ancak, bir erkein bymesine olanak tanmann en iyi yolunun onu herhangi bir biimde deitirmeye almaktan kanmak olduunu anladmzda bu kolaylar. Aadaki tabloda bir kadnn erkein deiip bymesine nasl destek olabileceinden rnekler greceksiniz: BR ERKE DETRMEYE ALIMAKTAN VAZGEMENN YOLLARI Kadnn Unutmamas Gerekenler

1. Unutmayn: zgn olduu zamanlarda ona ok fazla soru sormayn, yoksa onu deitirmeye alacanz dnecektir. Neler Yapabilecei 1. Sizinle konumak istedii zamanlar dnda, skntl halini grmezlikten gelin. Konumaya davet olarak, balangta azck kayg belirtebilirsiniz. 2 Unutmayn: Onu herhangi t>ff biimde deitirmeye almaktan vazgein. Bymek iin sizin reddetmenize deil, sevmenize ihtiyac vardr. 3. Unutmayn: Sorulmadan akl verdiinizde kendisine gvenilmediini, kontrol edildiini istenmediini sanabilir. 4. Unutmayn: Erkek inatlap deiime direndiinde sevilmediini sanyordur; beenilmeyecei ya da sevilmeyecei korkusuyla hatalarn kabul etmeye ekiniyordur. 5. Unutmayn: Eer onun da sizin iin aynsn yapmasn bekleyerek zveride bulunursanz, kendini deimesi iin bask altnda hissedecektir. 6. Unutmayn: Onu deitirmeye kalkmadan da olumsuz duygularnz paylaabilirsiniz. Kabul edildiini hissettiinde dinlemesi daha kolay olacaktr. 7. Unutmayn: Eer ona buyurur ve onun adna karar verirseniz, eletirildiini ve kontrol edildiini sanacaktr. 2. -Onun kendt bana----------byyebileceine gvenin. Duygulan drste paylan ama deimesini talep etmeyin. 3. renmesi gerekenleri kendi bana reneceine gvenip sabredin. Fikrinizi sorana dek bekleyin. 4. Ona sevginize layk olmak iin kusursuz olmas gerekmediini gstermeye aln. Balamay deneyin. (Bkz. 11. blm) 5. Kendi adnza bir eyler yapn ve sizi mutlu etmesi iin ona baml olmayn. 6. Duygularnz paylarken, ona ne yapmas gerektiini sylemeye almadnz, yalnzca sizin duygularnz dikkate almasn istediinizi bildirin. 7. Geveyin ve teslim olun. Kusurlar kabul etmeyi deneyin. Onun duygularn kusursuzluktan daha nemli tutun ve ona ders verip dzeltmeye kalkmayn. 152 153 Kadnlarla erkekler kendilerine zg gereksinmeler. d.kkate alaSS destelemeyi rendike, byme ve gelime kendi, Einizin alt, temel ihtiyac.n.n bilincinde olarak sevgi 'Sun gereksinimlerine gre yeniden ynlend,ebilir nen* 'de ko.ay.atmp daha tatmin ede br hale getirebilirsiniz. 154 Dokuzuncu Blm TARTIMALARDAN KAINMANIN YOLLARI Sevgi dolu ilikilerimizdeki en byk snavlardan biri, farkllklarn ve anlamazlklarn nasl ele alnacadr. iftler gr ayrlna dtklerinde tartmalar ou zaman mnakaaya, sonra da kavgaya dnr. Birdenbire sevgi dolu bir biimde konumay brakr ve birbirlerini incitmeye balarlar: sulayarak, yaknarak, talep ederek, fkelenerek ve kukulanarak. Byle tartan erkeklerle kadnlar yalnzca duygularn deil, ilikilerini de zedelerler. Tpk bir ilikide en nemli enin iletiim olmas gibi, tartmalar da en zararl e olabilir. Biriyle ne kadar yaknsak, yaralamak ya da yaralanmak o kadar kolaydr. Tpk bir ilikide en nemli enin iletiim olmas gibi, tartmalar da en zararl e olabilir. Pratik alardan, iftlere nemle tartmalardan kanmalarn neririm, iki insann birbirleriyle cinsel adan ilgisi yoksa, tartr ya da grrken tarafsz kalmak ok daha kolaydr. Ancak, birbirleriyle duygusal ve zellikle de cinsel iliki iindeki iftler tarttnda, olay kolaylkla kiisel olabilir. Temel bir ilke olarak, asla tartmayn. Bunun yerine bir durumun lehinde ve aleyhinde olan noktalar ele aln. Ne istediinizi grn ama mnakaa etmeyin. Tartmadan ve kavga et155

I meden de drst ve ak olmak, hatta olumsuz duygular ifade etmek mmkndr. Baz iftler hi durmadan mnakaa eder ve aklar yava yava lr. Dier uta, baz iftler atmadan kanmak iin drst duygula. rn bastrrlar. Gerek duygularn bastrmann sonucu olarak, sevecen duygularyla olan balantlarn da kaybederler. Bir ift savarken, bir bakas souk sava srdrr. iftlerin bu iki u arasndaki dengeyi bulabilmeleri ok nemlidir. Farkl gezegenlerden geldiimizi hatrlayarak ve salam iletiim becerileri gelitirerek, olumsuz duygularla elikili fikir ve arzular bastrmadan da tartmalardan kanmak mmkndr. . il TARTITIIMIZDA NELER OLUR Kadnlarla erkeklerin hangi alardan farkl olduklarn anlamadan hem eimizi, hem de kendimizi incitecek tartmalara girmek kolaydr. Tartmalardan kanmann srr sevgi ve sayg dolu iletiimdir. Farkllklarla anlamazlklardan ok, onlar ileti biimimiz ac verir. deal olarak, bir tartmann ac verici olmas gerekmez; bunun yerine yalnzca farkllklarmzla anlamazlklarmz ifade eden bir konuma olabilir. (Tm iftlerin zaman zaman gr ayrlna dmeleri kanlmazdr.) Birok ift bir konuyu tartmaya baladktan be dakika sonra, neden tarttklarn tartmaya geerler. Farknda olmadan birbirlerini incitirler; karlkl anlay ve farkllklarn kabulyle masum bir tartma olarak kalabilecek bir olay kavgaya dnr. Her iki taraf da einin kendisine yalnzca yaklam yznden onun bak asn kabul edip anlamay reddeder. Bir atmann zmlenmesi, kendi bak amz karmzdakinin gr asn da kapsayacak biimde geniletmemizi gerektirir. Bunu salayabilmek iin, takdir.edilip sayg grdmz hissetmeliyiz. Eer eimizin tavrlar sevgisizse, onun bak asn kabullenmek kendimize olan saygmz zedeleyebilir. 156 '# Birok ift bir konuyu tartmaya baladktan be dakika sonra neden tarttklarm tartmaya geerler. Biriyle ne kadar yaknsak, onun olumsuz duygularna tepki gstermeden bak asn dinlemek de o kadar g olur. Onun sayg ve onaym yitirmemek iin savunmaya geer ve bak asna kar direniriz. Bak asn kabul etsek bile, inatla tartmay srdrebiliriz. TARTIMALAR NEDEN ACI VERR nsana ac veren ne sylediimiz deil, nasl sylediimizdir. ou zaman erkek kendisine meydan okunduunu hissettiinde dikkatini hakl olmaya younlatrp bir yandan sevecen de olmay unutur. lgili, saygl ve gven verici bir tonda iletiim kurabilme becerisi otomatik olarak azalr. Ne kadar aldrmaz grndnn, eini ne kadar incittiinin farknda deildir. Byle zamanlarda basit bir gr ayrl bile kadna saldr gibi grnebilir; bir talep buyruk halini alr. Kadn, onun.szlerini kabul etmesi gerektii zamanlarda bile, doal olarak bu sevgisiz yaklama direnir. Erkek umursamaz bir tavrla konuup sonra da neden zlmemesi gerektiini anlatmaya kalkarak bilmeden eini incitir. Yanllkla kadnn onun bak asna direndiini sanmaktadr. Gerekteyse kadn zen onun sevgisiz yaklamdr. Erkek onun bu tepkisini anlamadndan, dikkatini nasl syledii yerine ne sylediine younlatrr. Tartmay kendisinin balatt yolunda hibir fikri yoktur; kadnn onunla tarttn dnmektedir. Kadn kendini onun sivri ifadelerinden korumaya alrken, o da kendi bak asn savunmaktadr. Erkek bir kadnn incinmi duygularna sayg gstermezse, onlar hie saym olur ve kadn daha da fazla incinir. Kendisi umursamaz szlere ve ses tonuna kar kadn kadar duyarl olmadndan, erkein bu durumu anlamas kolay deildir. Sonu olarak, erkek eini ne ka-ar incitip direnie zorladnn farknda bile olmayabilir. 157

te yandan, kadnlar da erkekleri ne kadar incittiklerini farketmez-ler. Erkein aksine, kadn kendisine meydan okunduunu hissettiin, de konuma biimi otomatik olarak gvensiz ve itici bir hal alr. Bu biimde itme, zellikle duygusal adan bal olan erkei ok incitir. Kadnlar nce elerinin davranlar konusundaki olumsuz duygularm paylap, sonra da istenmeyen tleri vermeye kalkarak tartmalar balatr ve iddetlendirirler. Kadn olurhsuz duygularn gven ve kabul mesajlaryla dengelemeyi ihmal ederse, erkek de olumsuz tepki verir ve kadnn kafas karr; Yine gvensizliinin erkei ne kadar incittiinin farknda deildir. Tartmadan kanmak iin eimizin neyi sylediimize deil, nasl sylediimize kar ktn unutmamamz gerekir. Mnakaa iin iki kii gerekirken, mnakaay kesmek iin biri yeter. Tartmaya son vermenin en iyi yolu daha iin banda kestirip atmaktr. Bir anlamazln ne zaman mnakaaya dntn anlama konusunda sorumluluk yklenin. Susup biraz ara verin. Einize yaklamnz dnn. Ona ihtiya duyduu eyleri vermediinizi anlamaya aln. Bu aralar, bizim sakinlememizi, yaralarmz sarmamz ve yeniden iletiim kurmaya kalkmadan nce ayamz salam basmamz salar. jj NCNMEKTEN KAINMANIN DRT YOLU Bireyler tartmalarda incinmekten kanmak iin drt trl tavr taknabilirler. Bunlar; kavga, ka, numara yapma ve iine kapanmadr. Bu tavrlarn her biri ksa dnemli kazan salamakla birlikte, uzun dnemde hepsi de zararldr. imdi bu tavrlar tek tek ele alalm. 1. Kavga: Bu tavr kesinlikle Mars'tan gelir. Bir konuma sevgisiz ve souk bir hal aldnda baz insanlar igdsel olarak kavga etmeye balarlar. Hemen saldrya geerler. lkeleri udur: "En iyi savunma saldrdr." Sulayarak, yarglayarak, eletirerek ve elerini haksz kararak darbe indirirler. Barmaya ve fkelerini da vurmaya eilimlidir 158 Asl amalan elerhT sindirip kendilerini sevmeye ve desteklemeye damaktr. Eleri geri adm attnda kazandklarn dnrler, ama gerekte kaybetmilerdir. Sindirme her zaman bir ilikideki gveni zayflatr. Sindirme her zaman bir ilikideki gveni zayflatr. Bakalarn hatal gstererek istediklerinizi zorla elde etmek, bir ilikide baarszln kanlmaz formldr. iftler kavga ettiklerinde ak ve duyarl olma yeteneklerini yava yava yitirirler. Kadnlar kendilerini korumak iin kapanrken, erkekler de artk o kadar aldr etmemeye balarlar. Yava yava balangta sahip olduklar yaknl yitirirler. 2. Ka: Bu davran biimi de Mars'tan gelir. Marsllar atmadan kanmak iin maaralarna ekilip bir daha asla kmayabilirler. Bu, tpk bir souk sava gibidir. Konumay reddederler ve hibir ey zmlenmez. Bu edilgen-saldrgan davran biimi, tartmaya ara verip sonra sorunlar sevecen bir ekilde yeniden ele almakla ayn deildir. atmadan korkan Marsllar sinip, tartmaya yol aabilecek konulardan hi sz amamay yelerler. Bir ilikide yumurta kabuklarnn stnde yryor gibidirler. Bundan genellikle kadnlar yaknsa da, erkekler de byledir. Bu, erkeklerin o kadar iine ilemitir ki, ou zaman ne kadar sk yaptklarnn farkna bile varmazlar. Baz iftler tartmak yerine anlamazlklarndan sz etmekten kanrlar. Onlarn istediklerini elde etme yolu, sevgilerini esirgeyerek elerini cezalandrmaktr. Kavgaclar gibi kp dorudan elerine ac vermezler. Bunun yerine elerini dolayl yollardan, yava yava hak ettikleri sevgiden yoksun brakarak incitirler. Sevgimizi esirgersek elerimizin de bize verecek sevgileri daha az olur. Ksa dnemli kazan huzur ve uyumdur, ama konular uzun sre almaz ve duygulara kulak verilmezse, fkeler birikecektir. Uzun dnemde eler balangta onlar biraraya getiren sevgi ve ihtiras yitirirler. Genelde zmlenmemi aclarn uyuturmann bir yolu olarak ar almaya, ar yemeye ve baka bamllklara snrlar. __ -ICO__ 3. Numara Yapma: Bu tavr Vens'ten gelir. Bu kii bir atmada yara almaktan kanmak iin hibir sorun olmadn ne srer. Yzne bir glmseme yerletirip her eyden memnunmu gibi davranr Ancak zaman iinde bu kadnlarn fkesi birikir; durmadan elerine vermekte, ama karlnda kendi

ihtiya duyduklar eyleri almamaktadrlar. Bu fke onlarn doal sevgi ifadelerini de engeller. Duygulan konusunda drst olmaktan korktuklar iin her eyi "iyi, yolunda" gsterirler. Erkekler de genellikle bu cmleleri kullanrlar, ama bunlarn onlar iin tad anlam bambakadr. yle ki: "Her ey yolunda, kendi bama halledebilirim," ya da, "Sorun yok, nk ne yaplmas gerektiini biliyorum," veya, "Tamam, ben hallediyorum ve yardma ihtiyacm yok." Kadnn bu ifadeleri kullanmas bir atma ya da tartmadan kanmak istemesinin belirtisi olabilir. Kadn ortal dalgalandrmaktan kanmak iin kendi kendini kandrp her eyin yolunda gittiine inandrabilir. Arzu, duygu ve gereksinmelerinden zveride bulunur ya da bunlar inkr eder; bir atma olaslndan kanmak ister, 4. e Kapanma: Bu tavr da Vens'ten gelir. Bu kii tartmak yerine boyun eer. Bunlar elerini zen her eyin sorumluluunu stlerine alrlar. Ksa dnemde son derece sevgi dolu bir iliki grnm sergilerken, sonunda benliklerinden ok ey yitirirler. Bir seferinde bir erkek bana karsndan yaknmt. "Onu ok seviyorum," dedi. "Bana istediim her eyi veriyor. Tek ikyetim onun mutlu olmamas." Ei yirmi yldr kocas iin kendi kendini inkr etmiti. Asla kavga etmemilerdi ama eine ilikileri hakknda soru soracak olsanz yle derdi: "Harika bir ilikimiz var. Eim o kadar sevgi dolu ki. Tek sorunumuz benim. ok skntlym ve nedenini de bilemiyorum." Kadnn skntl olmasnn nedeni yirmi yldr einin suyuna giderek kendini inkr etmesiydi. nsanlar elerini honut etmek iin igdleriyle onlarn arzularm sezinleyip kendilerini de onlar memnun edecek kalba sokarlar. Ancak eninde sonunda, sevgi uruna kendilerini verdiklerine piman __i en__ Har. Bu insanlar zaten kenditerini-byfe Jcde^feddettikfertndertr rhangi bir reddedilme onlara ok ar gelir. Her ne pahasna olursa )sUn reddedilmekten kanmak ve herkes tarafndan sevilmek ister-8u sre iinde szcn tam anlamyla kendi benliklerinden feragat ederler. Bu drt tipin birinde ya da birkanda kendinizi bulmu olabilirsiniz, insanlar genelde bunlardan birinden dierine geerler. Yukardaki drt stratejinin her birinde niyetimiz kendimizi incinmekten korumaktr. Ne yazk ki, bunlar bir ie yaramaz. Asl ie yarayacak olan, tartmalar tanmlayp durdurmaktr. Sakinlemek iin biraz ara verip sonra yeniden konumaya balamak gerekir. Kar cinsle daha fazla anlay ve saygyla iletiim kurmay denerseniz yava yava tartma ve kavgalardan kanmaya baladnz greceksiniz. NEDEN TARTIIRIZ Kadnlarla erkekler en ok, para, seks, kararlar, programlama, deerler, ocuk yetitirme ve ev sorumluluklar konusunda tartrlar. Bu tartma ve grmelerin ac kavgalara dnmesinin yalnzca tek bir nedeni vardr: Sevildiimizi hissetmemek. Sevildiini hissetmemek duygusal acya yol aar ve insann duygusal olarak ac ekerken sevgi gstermesi gtr. Kadnlar Mars'tan gelmediklerinden, bir erkein anlamazlklarla baa kabilmek iin nelere ihtiya duyduunu igdsel olarak bilemezler. atan dnce, duygu ve arzular bir erkek iin g bir snav olutururlar. Erkek bir kadna ne kadar yaknsa, farkllk ve anlamazlklarla baa kmas da o kadar zordur. Kadn erkein yapt bir eyden holanmadnda o bunu stne alnp kadnn kendisinden holanmadn dnr. Duygusal gereksinmeleri karland zaman erkek bu farkllk ve anlamazlklarla baa kabilir. te yandan, ihtiya duyduu sevgiden yoksunsa savunmaya geer ve karanlk yan orta 161 F:/11 balar: olarak kH.cn. ekmitir. Grnrde*. lir: ERKEKLERN TARTIMALARININ GZL NEDENLER Tart,mas,n.n Gizli Nedeni 1. "Yaptm ya da yapmadm en ufak bir eye taklp zlmesinden holanmyorum. Eletirildiimi ve olduum gibi kabul edilmediimi hissediyorum." 2. "Bana ileri nasl yapmam gerektiini sylemesinden holanmyorum. Beenilmediimi hissediyorum. Bana ocukmuum gibi davranyor."

3. "Kendi mutsuzluunun suunu bende bulmasndan holanmyorum. Onun beyaz atl valyesi olmak iimden gelmiyor." 4. "Ne ok ey yaptndan ve deerinin hi bilinmediinden yaknmasndan holanmyorum. Benim de onun iin yaptklarmn takdir edilmediini hissediyorum." Gerekir 1. Erkein olduu gibi kabul edilmeye ihtiyac vardr. Bunun yerine einin kendisini gelitirmeye altn hissetmektedir. 2. Erkein beenilmeye ihtiyac vardr. Bunun yerine aalandn hissetmektedir. 3. Erkein cesaretlendirilmeye ihtiyac vardr. Bunun yerine iinden havlu atmak gelmektedir. 4, Erkek takdir edilmeye ihtiya duyarken sulandn, yaptklarnn takdir edilmediini, gsz kaldn hissetmektedir. -' -yolunda gitmeyebileceR"" . r cey iin kayglanmasndan holanmyorum. Bana gvenilmediini hissediyorum." 6 onun istedii eyleri yapmam ya da istedii gibi Konumam beklemesinden holanmyorum. Kabul edilip sayg grdm hissetmiyorum." 7. "Szlerimden incinmesinden holanmyorum. Kendimi gvenilmemi, yanl anlalm ve itilmi hissediyorum." 8. "Benden dncelerini okumam beklemesinden holanmyorum. Bunu yapamyorum. Kendimi kt ve yetersiz hissediyorum." 5. Erkein Kendisine gvenilmesine ve einin gvencesi iin yaptklarnn takdir edilmesine ihtiyao vardr. Bunun yerine einin kayglarnn sorumluluunu yklenmektedir. 6. Erkein olduu gibi kabul edilmeye ihtiyac vardr. Bunun yerine kontrol edilip bask altna alndn dnr ve syleyecei hibir ey yoktur. Eini asla tatmin edemeyeceini dnr. 7. Erkein kabul edilip gvenilmeye ihtiyac vardr. Bunun yerine reddedildiini ve affedilmediini dnr. 8. Erkein onay ve kabul grmeye ihtiyac vardr. Bunun yerine kendini ok baarsz hissetmektedir. 162 Bir erkein temel duygusal gereksinmelerinin karlanmas, onun ac verici tartmalara girme eilimini azaltacaktr. Kendiliinden ok daha saygyla dinleyip konumaya balayacaktr. Bylece tartmalar, gr ayrlklar ve olumsuz duygular kavga haline dnmeden karlkl konuma, grme ve dnlerle zmlenecektir. Kadnlar da ac veren tartmalara katkda bulunurlar, ama onlarn nedenleri farkldr. Grnrde para, sorumluluklar ya da herhangi bata bir nedenle tartyorlardr, oysa gizliden gizliye aada verilen nedenlerden dolay elerine direniyorlardr: 163 KADINLAR.N TARTIMALARININ GZL NEDENLER Tartmasnn Gizli Nedenleri 1. "Duygu ve isteklerimi kmsemesinden holanmyorum. Kendimi batan savlm ve nemsiz hissediyorum." 2. "stediim eyleri yapmay unutmasndan ve sonra drdr ediyormuum gibi grnmekten holanmyorum. Sanki onun destei iin yalvaryormuum gibi geliyor." 3. "zld zamanlar beni sulamasndan holanmyorum. Sanki sevilmek iin kusursuz olmam gerekiyormu gibi geliyor. Ben kusursuz deilim." 4. "Sesini ykseltmesinden ya da hakl oluunun nedenlerini sralamasndan holanmyorum. Sanki ben hakszmm ve o benim grlerime hi aldrmyormu gibi geliyor." 5. "Vermemiz gereken kararlarla ilgili sorular sorduumda kmser bir tavr taknmasndan holanmyorum. Sanki ona yok oluyor ve zamann boa harcyormuum gibi geliyor."

1. Kadnn hakl grlmeye ve el stnde tutulmaya ihtiyac vardr. Bunun yerine yarglanp grmezlikten gelindiini dnmektedir. 2. Sayg grp isteklerinin dikkate alnmasna ihtiyac vardr. Bunun yerine ihmal edildiini ve erkein ncelikler listesinin en dibinde yer aldn dnmektedir. 3. Erkein onun neden zldn anlamasna; onu hl sevdiine ve kusursuz olmas gerekmediine ikna etmesine ihtiyac vardr. Bunun yerine kendi olmaya ekinmektedir. 4. Kadnn anlalmaya ve sayg grmeye ihtiyac vardr. Bunun yerine sesini duyuramadn, sindirildiini ve ezildiini hissetmektedir. 5. Erkein onun duygularna nem verdiini ve bilgi edinme ihtiyacna sayg duyduunu hissetmesi gerekmektedir. Bunun yerine kendisine sayg duyulmadn ve takdir edilmediini dnmektedir. 164 Sorularma ya da szlerime Vant vermemesinden holanmyorum. Sanki bir himiim gibi hissediyorum." 7 "Bana neden incinmemem, Kayglanmamam, kzmamam gerektiini aklamasndan holanmyorum. Bana hak vermediini ve arka kmadn dnyorum." 8. "Benim daha soukkanl olmam beklemesinden holanmyorum. Sanki duygularm olduu iin hatalymm ve zayflk ediyormuum gibi geliyor." 6. Kadnn erkein dinlediine ve nem verdiine ikna edilmesi gerekir. Bunun yerine grmezden gelindiini ve yarglandn dnmektedir. 7. Kadnn kendisine hak verilmesine ve anlalmaya ihtiyac vardr. Bunun yerine desteklenmediini, sevilmediini hissetmekte ve fkelenmektedir. 8. Kadnn zellikle duygularn paylatnda sayg grp el stnde tutulmaya ihtiyac vardr. Bunun yerine kendini gvensiz ve korumasz hissetmektedir. Tm bu ac duygu ve gereksinmeler gerek olmakla birlikte, genelde dorudan ele alnp konuulmaz. Bunun yerine insann iinde birikip bir tartma srasnda ortaya dklr. Bazen dorudan kardaki kiiye yneltilir, ama genelde yalnzca yz ifadeleri, beden hareketleri ve ses tonuyla da vurulur. Erkeklerle kadnlarn zel duyarllklarn anlayp uyum salamalar; bunlardan alnmamalar gerekmektedir. Einizin duygusal gereksinmelerini karlayabilecek bir biimde iletiim kurmaya altnzda, gerek sorunu da ele alm olacaksnz. Tartmalar aslnda farkllklarla anlamazlklarn halledilmesi konusunda son derece yararl, karlk-' konumalar haline dnebilir. 165 W BR TARTIMANIN ANATOMS iddetli bir tartmann genelde temel bir anatomisi vardr. aadaki rnek size de yabanc gelmeyebilir: Eimle ben gzel bir piknik yapmaya karar vermitik. Biraz y(jrQ. dkten sonra yemeimizi yedik. Her ey yolunda grnyordu. T Ki ben baz yatrmlardan sz aana dek. Tasarruflarmzn bir blmn riskli hisselere yatrmay dndm renince eim birdenbire sinirlendi. Aslnda ben bu olay yalnzca dnyordum, ama o bunu planladm sand (kendisine hi sormadan). Byle bir ey yapacak olmama ok zld. Ben de o bana zld iin zldm ve tart, maya baladk. Onun benim yatrm seimlerimi beenmediini ve bunlarn geerliini tarttn sanyordum. Benim amdansa tartma onun bana sinirlenmesine kzmamdan kaynaklanyordu. Riskli yatrmlarn ok tehlikeli olduunu ne sryordu. te yandan, asl kzd, benim bu yatrm ona hi danmadan yapm olmamd. Dahas, onun kzma hakkna sayg gstermeyeime de sinirlenmiti. Sonunda ben o kadar sinirlendim ki, beni yanl anlayp gvenmedii iin zr diledi ve ancak o zaman sakinleebildim. Daha sonra, bartmzda u soruyu sordu: "ou zaman mnakaa ettiimizde sanki ben bir eye sinirleniyorum, sonra sen benim sinirlenmeme sinirleniyorsun, en sonunda ben seni sinirlendirdiim iin zr dilemek zorunda kalyorum. Burada bir yerlerde bir yanl olduuna inanyorum. Arasra da beni sinirlendirdiin iin senin zr dilemeni beklerdim." Onun mantn hemen grdm. zellikle de ilk benim onu zdm zamanlarda hep ondan zr dilemesini beklemek hakszlkt. Bu yeni anlay ilikimizi deitirdi. Seminerlerimde bu deneyimimi paylatmda binlerce kadnn da karmla ayn duruma

dtn rendim. Bu da ska rastlanan kadn/erkek farklarndan biriydi. imdi temel dzeni bir gzden geirelim: 166 2. Erkek onun "XYZ" konusunda neden kayglanmamas gerektiini aklar. Kafjn "XYZ" konusunda Kayglarn belirtir. 3 Kadn kendisine hak verilmediini dnp daha da zlr. (imdi hak verilmeme konusuna "XYZ'den daha ok zlmektedir.) 4. Erkek onun honutsuzluunu grp kayglanr. Kendisini sinirlendirdii iin onu sular ve barmadan nce bir zr bekler. 5. Kadn ya zr dileyip neler olduunu anlamaya alr ya da daha fazla sinirlenir ve olay bir kavgaya dnr. Bir tartmann anatomisinin bilincinde olarak, bu sorunu daha adil bir biimde zmeyi baarmtm. Kadnlarn Vens'ten geldiklerini hatrlayarak sinirlendii iin onu sulamamay denedim. Bunun yerine onu sinirlendirecek ne yaptm anlamaya ve ona ilgimi belli etmeye altm. Beni yanl anlyor bile olsa, eer alnmsa ona ilgimi belli etmem ve zgn olduumu sylemem gerekiyordu. Eim kayglandnda, ilk nce dinlemeyi, sonra onu neyin kayglandrdn iyice anlamay ve en sonunda da, "Seni zdm iin zr dilerim," demeyi denedim. ok daha az tartr olduk. Ancak zaman zaman zr dilemek pek zordur. Byle zamanlarda derin bir soluk alp hibir ey sylemem. imde onun nasl hissettiini hayal etmeye've onun asndan olaylarn nedenlerini bulmaya al-r'm. Sonra, "Bu kadar sinirlendiin iin zgnm," derim. Bu bir zr dileme olmasa da, "Aldryorum," demektir ve ok yardm olur. 167 Erkekler pek ender olarak, "zgnm," derler; nk Mars'ta bu yanl bir ey yaptnz ve zr dilediiniz anlamna gelir. Erkekler pek ender olarak, "zgnm," derler; nk Mars'ta bu yanl bir ey yaptnz ve zr dilediiniz anlamna gelir. te yandan kadnlar ayn ifadeyi, "Senin duygularna nem veriyorum," demek ijn kullanrlar. Bu, yanl bir ey yaptklar iin zr diledikleri anlamna gelmez. ok ender olarak, "zgnm," diyen erkekler bu satrlar okuduktan sonra, Vensl dilinin bu ynn kullanmay renerek harikalar yaratabilirler. Bir tartmay bitirmenin en kolay yolu, "zgnm," demektir; ou tartma, erkek kadnn duygulanna hak vermedii ve o da eine knayarak karrik verdiinde iddetlenir. Bir erkek olarak, benim hak vermeyi renmem gerekti. Eim de beni knamadan, duygularn dorudan ifade etmeyi denedi. Sonuta ok daha az kavga, daha fazla sevgi ve gven yaamaya baladk. Bu yeni bilince sahip olmasaydk, byk olaslkla hl ayn tartmalar yayor olacaktk. ou tartma, erkek kadnn duygularna hak vermedii ve o da eine knayarak karlk verdiinde iddetlenir. Ac veren tartmalardan kanmak iin, erkeklerin nasl farknda olmadan kadnlara hak vermediklerini ve kadnlarn da nasl farknda olmadan knama mesajlar gnderdiklerini farketmeieri gerekir. Erkekler Tartmalar Nasl Farknda Olmadan Balatrlar ' Erkeklerin tartma balatmalarnn en sk rastlanan yolu, kadnn grlerini ya da bak asn geersiz grmektir. Erkekler bunu ne kadar ok yaptklarnn farknda deillerdir. rnein, erkek kadnn olumsuz duygularn hafife alabilir. "Ah, kafana takma," diyebilir. Bir baka erkee bu cmle dosta gelir. Ne var ki, bir kadn iin bu duyarszlktr ve ac verir. 168

Bir baka rnekte, erkek kadnn zntsn, "O kadar da nemli bT ey deil," diyerek hafifletmeye alabilir. Sonra soruna pratik bir zm nerir ve onun iinin rahatlayp mutlu olmasn bekler. Kadnn kendisine hak verilmediini ve arka klmadn hissettiini farket-mez. Erkek, kadnn zntsne hak verene dek kadn onun nerdii zm benimsemez. ok yaygn bir rnek de, erkein kadn zecek bir eyler yapt zamandr. gdsel olarak ona neden zlmemesi gerektiini syleyerek durumu dzeltmeye alr. Byk bir gvenle, yaptklarnn iyi ve mantkl nedenleri olduunu anlatr. Bu davrannn, einin sanki zlmeye hakk yokmu gibi hissetmesine yol atnn farknda deildir. Aklama yaparken, einin alglad tek mesaj, erkein onun duygularna hi aldr etmediidir. Kadnn einin hakh nedenlerini dinleyebilmesi iin, nce erkein onun zlmesinin nedenlerini dinlemesi gerekir. Erkek aklamalarn bir yana brakp anlayla dinlemelidir. Einin duygularna ilgi gstermeye baladnda, kadn da desteklendiini hissedecektir. Bu yaklam deiiklii, uygulama almalar istemekle birlikte, yaplamayacak bir ey deildir. Genelde kadn aresizlik, dkrkl, kayg gibi duygularn paylatnda, erkein vcudundaki her hcre igdsel olarak bir dizi aklama ve mazeretle tepki verir. Erkek asla ileri daha da berbat etmek niyetinde deildir. Duygular aklama eilimi yalnzca bir Marsl igdsdr. te yandan erkek, byle durumlarda igdsel tepkilerinin ters etki yaptn renerek deiebilir. Bir kadn karsnda neyin etkili olduu yolundaki deneyimleri ve artan bilinci sayesinde bu deiimi gerekletirebilir. Kadnlar Tartmalar Nasl Farknda Olmadan Balatrlar Kadnlarn farknda olmadan tartmalar balatmalarnn en sk rastlanan yolu, duygularn paylarken ak ve dolaysz davranmamalardr. Honutsuzluunu veya dkrkln dorudan paylamak yeri-ne> kadn soyut sorular sorar ve bilerek ya da bilmeyerek beenmeme 169 mesaj verir. Zaman zaman asl vermek istedii mesaj bu olmasa da genelde erkek byle alglar. Kadnlarn bilmeden tartmalar balatmalarnn en sk rastlanan yolu, duygularn paylarken ak ve dolaysz davranmamalardr rnein, erkek ge kaldnda kadn, ge kaldn zamanlarda beklemekten holanmyorum, ya da, sana bir ey olduundan kayg landm, diye dnebilir. Erkek geldiinde, duygularn dorudan pay. lamak yerine onu, "Nasl bu kadar gecikebildin?" ya da, "Sen byle gecikince benim aklma neler geliyor biliyor musun?" veya, "Niin aramadn?" gibi sorularla karlar. Kukusuz eer itenlikle, geerli bir mazeret peindeyseniz, birine, "Niin aramadn?" demek yanl deildir. Ancak kadn zldnde sesinin tonu genellikle geerli bir yant beinde olmadn; yalnzca einin bu kadar gecikmesinin hibir mazereti bulunmadn dndn ima eder. Erkek, "Nasl bu kadar gecikebildin?" ya da, "Niin aramadn?" gibi bir soruyu duyduunda einin duygularn deil, bu davrann doru bulmadn alglar. Einin daha sorumlu davranmasna yardm etmeye altn hisseder. Bunu bir saldr olarak alr ve savunmaya geer. Kadn bu onaylamayan davrannn erkee ne denli ac geldiinden habersizdir. Kadnn hakl grlmeye ne kadar ihtiyac varsa, erkein de onaylanmaya o lde gereksinimi vardr. Erkek kadn ne denli ok severse, bu onaya o kadar ok ihtiya duyar. Bir ilikinin banda bu hep vardr. Kadn erkee ya onu onaylad yolunda bir mesaj veriyordur ya da erkek onun onayn kazanacandan emindir. Her iki durumda da onay, yani tasvip etmek szkonusudur. Kadn babas ya da baka erkekler tarafndan yaralanmsa bile, ilikinin banda erkei takdir edecek, onaylayacaktr. O zel biri, tandm dier erkeklere benzemiyor, diye dnebilir. Onayn esirgeyen bir kadn erkee zellikle ac verir. Kadnlar genellikle onaylama konusunda ne kadar cimri davrandklarnn farknda deillerdir. Bunu esir170 ediklerinde de son derece hakl nedenleri olduunu dnrler. Bu duyarszln nedenlerinden biri, kadnlarn aslnda onaylanmann erkekler iin ne kadar nemli olduunun farkna varmamalardr.

te yandan kadn bir erkein davranlarn doru bulmasa da, kiiliini onaylamay renebilir. Erkein sevildiini hissetmesi iin einin kendisini olduu gibi kabul etmesine ihtiyac vardr. Genelde kadn erkein davranlarn doru bulmuyor ve onu deitirmek istiyorsa, erkei onaylamyor demektir. Kukusuz kadnn erkei daha az ve daha ok onaylad zamanlar vardr, ama hibir eyini doru bulmamak erkee ok ac verir. Erkeklerin ou ne kadar onaylama ihtiyacnda olduklarn itiraf etmekten utanrlar. Hi aldr etmediklerini kantlamaya alrlar. Ancak, bir kadnn onayn yitirdiklerinde neden annda souk durur, uzaklar ve savunmaya geerler? nk ihtiya duyduklar bir eyi alamamak ac verir. Balangta ilikilerin baarl olmasnn nedenlerinden biri de erkein kadnn gzdesi olmasdr. O, hl kadnn beyaz atl valyesi-dir. Yapt, syledii her ey kadn tarafndan doru bulunur, takdir edilir; o da bulutlarn zerindedir. Ne yazk ki, kadn dkrklna uratmaya balar balamaz, gzden der. Einin onayn, takdirini yitirir. Birdenbire sanki bakeden kovulur. Erkek kadnn dkrklyla baa kabilir, ama bu, eletiri ya da reddedilmeyle birlikte ifade edildiinde yara alr. Kadnlar genellikle erkei davranlar hakknda sorgularken eletirici bir ses tonu kullanrlar. Bunun ona bir ders olacan sanrlar. yle olmaz. Yalnzca korku ve fkeye neden olur. Erkek yava yava istek ve hevesini yitirir. Bir erkei onaylamak, yaptklarnn gerisindeki iyi nedenleri grmektir. Sorumsuz, tembel ya da saygsz olduu zamanlarda bile eer kadn erkei seviyorsa, onun iindeki iyilii bulup karabilir. Zaten onaylamak da d grnn gerisindeki sevgiyi ve iyilii bulup karmaktr. Bir erkee sanki yaptklarnn hibir iyi gerekesi yokmu gibi davranmak, kadnn ilikinin"banda o kadar cmerte verdii onay ___-17-) ___ 1(1 esirgemesidir. Kadn, ayn ekilde dnmese bile, yine de erkem "doru" bulduunu gsterebileceini unutmamaldr. Tartmalara neden olan kritik bir ift sorun: 1. Erkek kadnn kendi bak asn onaylamadn dnr. 2. Ya da kadn erkein onunla konuma biimini beenmez. Erkek Kadnn Onayn En ok Ne Zaman Gereksinir ou tartma iki insann gr ayrlna dmesinden deil, ya erkein kendi bak asn kadnn onaylamadn dnmesinden ya da kadnn erkein onunla konuma biimini beenmemesinden kaynaklanr. Kadn ou zaman erkek kendisine hak vermedii ya da onunla efkatli bir ekilde konumad iin erkei eletirebilir. Kadnlarla erkekler birbirlerine hak verip takdir etmeyi rendiklerinde, artk tartmalarna gerek kalmaz. Gr ayrlklarn tartp konuabilirler. Erkek bir hata yapt, istenen bir ii yapmay unuttuu ya da bir sorumluluunu yerine getirmediinde, kadn onun ne kadar duyarl olduunun farkna varmaz. Bu, erkein onun sevgisine en ok ihtiya olduu zamandr. Bu noktada onayn esirgemesi erkee byk ac verir. Kadn bunu yaptnn farknda bile deildir. O, yalnzca dkrk-lna uradn dnebilir, ama erkek onun kendisini doru bulmadn hissetmektedir. Kadnlarn farknda olmadan honutsuzluklarn belli etme yollarndan biri de baklar ve ses tonlardr. Kadn sevgi dolu szckler sese bile, bak ya da sesinin tonu erkei yaralayabilir. Erkein savunma tepkisi de kadnn kendini hatal hissetmesine yol aar. Erkek ona hak vermez ve kendini hakl karr. Erkekler en ok, bir hata yaptklar ya da sevdikleri kadn zdklerinde tartma eilimindedirler. IIC Erkekler en ok, hata yaptklar ya da sevdikleri kadn zdklerin-tartma eilimindedirler. Erkek kadn dkrklna uratmsa, neden bu kadar zlmemesi gerektiini aklama ihtiyacn hisseder ne srd gerekelerin onun kendini daha iyi hissetmesine ardma olacan umar. Asl bilmedii, kadnn zgn olduunda secinin duyulmas ve kendisine hak verilmesine en ok ihtiya duyduudur. FARKLI GRLER TARTIMADAN NASIL FADE EDLR Salkl modeller olmadan, farkllklar ve anlamazlklar ifade etmek ok g olabilir. Anne babalarmzn ou ya hi tartmazlar ya da tarttklar zaman i abucak kavgaya dnrd.

Aadaki tablo kadnlarla erkeklerin farknda olmakszn nasl tartma yarattklarn gsterip salkl seenekler nermektedir. Sralanan tartma tiplerinin her birinde nce kadnn sorabilecei soyut bir soruyu, sonra da erkein bu soruyu nasl yorumlayabileceini yerdim. Daha sonra bir erkein ne srebilecei gerekeleri ve kadnn duyduklaryla nasl kendisine hak verilmediini hissettiini gsterdim. Son olarak da kadnlarla erkeklerin daha yapc olmalar ve tartmalardan kanmalar iin kendilerini nasl ifade edebilecekleri konusunda neriler verdim. BR TARTIMANIN ANATOMS 1. ERKEK EVE GE GELDNDE Kadnn Sorusu Erkein Duyduu Mesaj Erkek ge geldiinde kadn yle der: "Nasl bu kadar gecikebildin?" veya, "Neden Erkek bu sorulardan u anlam karyor: "Ge kalman iin hibir mazeretin olamaz. 173 telefon etmedin?" ya da, "Bu durumda ne dnmem gerekiyor?" Erkein Aklamalar Erkek ge kalp da kadn evde zgn bulduunda yle aklar: "Kprde trafik ok youndu," ya da, "Bazen iler senin istediin gibi yrmez," veya, "Her zaman tamzamannda gelmemi bekleyemezsin." Kadn Nasl Daha Olumlu Olabilir __________ Kadn, "Ge kalmandan gerekten holanmyorum. Beni kayglandryor. Bir daha sefere ge kalacan zaman bir telefon etsen ok memnun olacam," diyebilir. Kadnn sevildiini hissetmek iin nelere ihtiyac olduunu anlayp hak vermeye almaldr. 2. ERKEK BR EY UNUTTUUNDA Kadnn Sorusu Erkein Duyduu Mesaj Sen sorumsuzsun. Ben hi ge kalmam. Senden daha iyiyim." Kadnn Duyduu Mesaj Kadnn bu szlerden anlad yledir: "zlmen gereksiz, nk ge kalmama yol aan geerli ve mantkl nedenlerim var. Zaten iim senden daha nemli. ok ey istiyorsun!" Erkek Nasl Daha ok Hak Verebilir________________ Erkek de, "Ge kaldm, seni zdm iin zr dilerim," diyebilir. En nemlisi, fazla aklama yapmadan yalnzca kadm dinlemektir. Erkek bir eyi yapmay unuttuunda kadn yle der: "Nasl unutabilirsin?" veya, "Ne zaman bir eyi doru drst hatrlayacaksn?" ya da, "Sana gvenmemi nasl beklersin?" Erkein anlad udur. "Unutman in geerli bir nedenin yok. Sen aptalsn ve sana gven olmaz. Ben bu ilikiye senden ok daha fazla veriyorum." 174 Erkek-bir ey yapmay unutup kacjn zldnde yle bir aklama yapar: "ok meguldm, aklmdan kverdi ite. Olur bazen byle eyler," ya da, "O kadar da nemli deil. Ama bu, aldrmyorum demek deil." Kadn Nasl Daha Olumlu Olabiiir_______________ Kadn zgnse yle diyebilir: Unutmandan holanmyorum." Bir baka etkili yaklam da unuttuundan hi sz etmeyip, "yle yapsaydn, ok makbule geerdi," demektir. (Bylece erkek unuttuunu farkedecektir.) Kadnn Duyduu Mesaj Kadnn duyduklarysa yledir: "Byle pireyi deve yapp zlmemelisin. ok fazla ey istiyorsun. Daha gereki olmaya al. Sen hayal dnyasnda yayorsun." Erkek Nasl Daha ok Hak Verebilir________________ Erkek, "Unuttum... Bana kzdn m?" der ve kadna kzmasnn hatal olduunu ima etmeden, brakr konusun. Kadn konutuka, dinlendiini farkedecek ve ok gemeden bunun iin erkei takdir edecektir. 3. ERKEK MAARASINDAN DNDNDE Kadnn Sorusu

Erkek maarasndan dndnde kadn yle der: "Nasl bu kadar souk ve duygusuz olabilirsin?" ya da, "Benden nasl bir tepki bekliyorsun?" veya, "Senin 'Cinden neler getiini ben nereden bilebilirim ki?" Erkein Duyduu Mesaj Erkein bu szleri duyma biimiyse yledir: "Benden uzaklaman iin hibir geerli nedenin yok. Sen zalim ve sevgisizsin. Benim iin doru erkek deilsin. Beni, seni incittiimden kat kat ok incittin." 175 Erkein Aklamalar Erkek maarasndan dnp eini zgn bulduunda yle aklar: "Biraz bam dinlemeye ihtiyacm vard, yalnzca iki gnlne. Bu kadar bytecek ne var ki?" ya da, "Ben sana bir ey yapmadm, neden bu kadar zlyorsun?" Kadn Nasl Daha Olumlu Olabilir_______________ Erkein kendini ekmesi kadn zyorsa, yle diyebilir: "Zaman zaman uzaklaman gerektiini biliyorum ancak byle yapman bana ac veriyor. Hatal olduunu sylemiyorum, ama byle zamanlarda neler ektiimi anlaman benim iin nemli." Kadnn Duyduu Mesaj Kadnn algladysa yledir: "Kendini incitilmi ya da terkedilmi hissetmemelisin. Byle hissedersen benden anlay bekleme. ok ey istiyor ve beni kontrol ediyorsun. Canm ne isterse onu yaparm, ne hissettiine de aldrmam." Erkek Nasl Daha ok Hak Verebilir________________ Erkek yle syleyebilir: "Uzaklamamn seni zdn anlyorum. Byle davranmam senin iin ok zc olmal. Bunu konualm." (Kadn sesini duyurabileceini hissettii zaman, erkein arasra uzaklama ihtiyacn kabul etmesi daha kolay olacaktr.) 4. ERKEK KADINI DKIRIKLIINA URATTIINDA Erkein Duyduu Mesaj Kadnn Sorusu Erkek kadn dkrklna urattnda kadn yle der: "Bunu nasl yapabildin?" ya da, "Neden yapacan sylediin eyi yapamyorsun?" veya, "Bunu yapacan sylememi miydin?" ya da, "Sen ne zaman ders alacaksn?" Erkein ald mesaj yledir. "Beni dkrklna uratmaya hi hakkn yok. Sen budalasn. Hibir eyi doru drst yapamyorsun. Sen deimedike ben mutlu olamam." 176 Aklamalar Kadm dkrklna attnda erkek unlar yler: "Hey, bir dahaki sefere dorusunu yaparm," ya da, -Bu kadar byk bir sorun deil." veya, "Ama ne demek istediini bilmiyordum." Kadn Nasl Daha Olumlu Kadnn Duyduu Mesaj Kadnsa unlar duymaktadr: "zldysen bu senin hatan. Daha esnek olmalsn. . Kendini byle zersen sana anlay gsteremem." Erkek Nasl Daha ok Hak Verebilir _________ Erkek unlar syler: "Seni dkrklna urattm anlyorum. Gel bunun hakknda konualm. Neler hissediyorsun?" Onun konumasna izin verir. Kadna sesini duyurma ansn verdiinde kendini ok daha iyi hissedecektir. Bir sre sonra ona yle der: "Desteimi hissedebilmen iin imdi benden ne istiyorsun?" ya da, "imdi sana nasl destek olabilirim?" 5. ERKEK KADININ DUYGULARINA SAYGI GSTERMEYP ONU NCTTNDE

Kadn zgnse yle diyebilir: "Dkrklna uratlmaktan holanmyorum. Beni arayacan sanmtm. imdi tamam. Byle neler hissettiimi bilmeni istiyorum." Erl<ek kadnn duygularna sayg gstermeyip onu ^'iinde kadn yle der: """ nasl syleyebildin?" Erkein Duyduu Mesaj Erkein ald mesaj yledir: "Sen ktsn ve insan istismar ediyorsun. Ben senden ok daha sevgi 177 F:/12 ya da, "Bana nasl byle davranabilirsin?" veya, "Neden beni dinleyemiyorsun?" ya da, "Ben sana byle mi yapyorum?" Erkein Aklamalar Erkek kadnn duygularna sayg gstermedii ve kadn daha da zldnde erkek yle bir aklama yapar: "Bak, bunu demek istememitim," ya da, "Ben seni dinliyorum; bak, ite imdi dorusunu yapyorum. Seni her zaman kulakard etmiyorum," veya, "Sana glmyorum." Kadn Nasl Daha Olumlu Olabilir_______________ Kadn yle diyebilir: "Benimle konuma biiminden holanmyorum. Ltfen kes artk, ya da, "Hakszlk ediyorsun. Biraz ara vermek istiyorum," ya da, "Ben bu ekilde konumak istemiyordum. Batan balayalm, veya, "Byle davranlmay hak etmiyorum. Biraz ara verelim, ya da, "Ltfen szm kesme," veya, "Bu kez szm dinler misin?" (Erkek en iyi ksa ve dorudan dolu biriyim. Seni bunun iin asla balamayacam. Cezalandrlman ve terkedilmert gerekir. Bu hep senin hatan." Kadnn Duyduu Mesaj Kadn bu szleri yle alglar: "zlmeye hi hakkn yok. Sama sapan davranyorsun. ok alngansn, hatal olan hep sensin. ylesine yk oluyorsun ki..." Erkek Nasl Daha ok Hak Verebilir________________ Erkek yle der: "zgnm, bu davran hak etmiyorsun." Derin bir nefes alp yalnzca kadnn yantn dinleyin. Kadn tartmay srdrp yle bir ey diyebilir: "Sen zaten beni hi dinlemezsin." Ara verdiinde unlar syleyin: "Haklsn, bazen dinlemiyorum. Sana byle davranmam haksz* Hadi, batan balayalm. Bu kez daha baarl olacaz." Bir konumaya batan balamak tartmann alevlenmesini -178cmlelere karlk verir. Ders vermek ya da soru sormak ters teper.) engellemenin harika bir yoludur. Eer o byle bir ey yapmak istemiyorsa, hata yaptn ona hissettirmeyin. Einize zlme hakk tanrsanz, daha kabullenici ve onaylayc olacan unutmayn. 6. ERKEN ACELES VARKEN KADIN BUNDAN HOLANMIYORSA Kadnn Sorusu Kadn yaknr: "Neden hep tela iindeyiz?" ya da, "Neden hep bir yerlere kouturman gerekiyor?" Erkein Duyduu Mesaj Erkein ald mesaj yledir: "Bu telaa hi gerek yok. Beni asla mutlu edemeyeceksin. Sen hi deimeyeceksin. Beceriksizsin ve bana hi aldrmadn da belli." Erkein Aklamalar Kadnn Duyduu Mesaj Erkek yle aklar: "O kadar da kt deil," ya da, "Bu hep byleydi," veya, "Artk elimizden bir ey gelmez," ya da, "zlme bu kadar, her ey yoluna girecek." Kadn Nasl Daha Olumlu Olb ^9er kadn zlmse yle er: "Hep acele etmemiz nouma gitmiyor, ama ziyan Kadn unlar duyar: "ikyet etmeye hakkn yok. Sahip olduklarna kretmeli, byle tatminsiz ve mutsuz biri olmaktan vazgemelisin. Yaknmann hibir gerekesi yok, herkesin de moralini bozuyorsun." Erkek Nasl Daha ok Hak Verebilir Erkek yle der: "Bundan ben de holanmyorum. Biraz ardan alabilmeyi isterdim. lgnlk 179

yok," ya da, "Byle kouturmadmz zamanlar seviyorum ve bazen tela etmekten nefret ediyorum. Elimde deil, aceleden holanmyorum. Gelecek sefer yolculuu planlarken fazladan on be dakika ayrabilir misin?" iindeyiz." Bu rnekte erkek kadnn duygularn benimsemitir Bir yan acele etmekten holansa bile, byle gergin bir annda eini en iyi, onu sinirlendiren eyin kendisini de rahatsz ettiini belirterek destekleyebilir. 7. KADIN BR KONUMADA HAKSIZ IKARILDIINI HSSETTNDE Kadnn Sorusu Kadn bir konumada desteklenmediini ya da haksz karldn hissettiinde yle der: "Neden yle syledin?" ya da, "Neden benimle yle konutun?" veya, "Benim ne sylediime aldrmyor musun bile?" ya da, "Bunu nasl syleyebilirsin?" Erkein Aklamalar Kadn haksz karldn hrssedip zldnde, erkek yle aklar: "Ama mantkl deilsin," ya da, "Ama ben bunu sylememitim," veya, "Tm bunlar daha nce de iittim." Erkein Duyduu Mesaj Erkein duyduu mesaj udur:. "Bana byle davranmaya hakkn yok. Demek ki beni sevmiyorsun. Zaten bana aldrdn da yok. Ben sana her eyimi verdim, ne buldum? Hi!" Kadnn Duyduu Mesaj Kadn yle alglar: "zlmeye hi hakkn yok. Senin kafan kark ve mantkszsn. Neyin doru olduunu ben biliyorum, sense bilmiyorsun. Ben senden daha stnm. Bu tartmay sen balattn, ben deil." 180 Kadn Nasl Daha Olumlu Olabilin.______________ Kadn yle diyebilir: "Bu sylediklerin houma gitmiyor. ganki beni yarglyor gibisin. gUnu hak etmiyorum. Ltfen anla beni," ya da, "Zor bir gn geirdim. Bunun senin hatan olmadn biliyorum. Senin de benim duygularm anlamana ihtiyacm var? Tamam m?" Veya kadn erkeini sylediklerini duymazlktan gelip ne istediini syler. "Moralim ok bozuk, biraz beni dinler misin? Kendimi daha iyi hissederdim." (Erkein dinlemeye tevik edilmesi gerekir.) Erkek Nasl Daha ok Hak Verebilir ___________ Erkek yle der: "Szlerim seni rahatsz ettiyse zr dilerim. Sen nasl anladn?" Bylece kadna ne anladn yineleme frsat vermi olur. Sonra erkek tekrar, "zgnm," der. "Neden houna gitmediini anlyorum." Susar. Bu, dinleme zamandr. Sylediklerinizi yanl anladn ona aklama drtsne kar koyun. Kadn bir kez incindiyse, iyilemesi iin bunu szlere dkmesi gerekecektir. Aklamalar, anlay ve hak vermeyle birlikte iyiletikten sonra ie yarayacaktr. G ZAMANLARDA DESTEK VERMEK Her ilikide g zamanlar yaanr. Bunlar iin kayb, lm, hastalk ya da yeterince dinlenmeme gibi eitli nedenlerden kaynaklanabilir. Bu g zamanlarda en nemli ey sevecen, hak veren, takdir eden bir tavrla iletiim kurmaktr. Ayrca, ne elerimizin, ne de bizlerin her zaman kusursuz olamayacamz bilmemiz gerekir. Bir ilikideki ufak tefek sorunlar karsnda baaryla iletiim kurmay renirsek, birdenbire ortaya kan byk snavlarla baa kmak daha kolaylar. Yukardaki rneklerin her birinde kadn erkein yapt ya da yapmad bir eyin karsnda zgn gsterdim*. Kukusuz- ayn durum erkekler iin de geerli. nerilerimin hepsi her iki cinse de uyarlanabilir. Eer bir ilikiyi srdryorsanz, einize bu nerilere nasl tepki ye 181 receini sormak yararl bir altrma olacaktr. Einize kzgn olmadnz bir zamanda biraz vakit ayrp onun ve sizin iin en ok hangi szcklerin etkili olduunu bulun. Birka "nceden ayarlanm ve kararlatrlm cmle" anlamazlk ktnda gerilimin azaltlmas iin sOr derece yararl olabilir. Ayrca, ne kadar doru seerseniz sein, en nemlisinin szckler deil, onlarn gerisindeki duygular olduunu unutmayn. Yukarda sralanan cmlelerin aynlarn bile kullansanz einiz bunlarn gerisindeki sevgi ve takdiri hissetmezse, gerilim artmaya devam edecektir.

Daha nce deindiim gibi, bazen atmadan kanmann en iyi yolu yaklatn grp sinmektir. Biraz ara verip ayaklarnz yere basarsanz daha fazla anlay ve takdirle yeniden biraraya gelmeniz eskisinden kolay olacaktr. Bu deiikliklerin bazlar ilk bata zor, hatta yapmack gelebilir. ou insan akn "her eyi olduu gibi sylemek" olduuna inanr. Ancak bu ar dorucu yaklam, dinleyicinin.duygularn hi dikkate almamaktadr. nsan, duygular hakknda ak ve drst olup yine de bunlar karsndakini rahatsz etmeyecek ya da incitmeyecek bir biimde ifade edebilir. Szkonusu nerilerden bazlarn deneyerek daha ilgili ve gvenli bir iletiim kurabilme yeteneinizi gelitirebilirsiniz. Bir sre sonra bunu kendiliinizden yapabileceksiniz. Eer halen bir iliki iindeyseniz ve einiz de bu nerilerden bazlarn uygulama abasndaysa, bunlarn size yardmc olma amac gttklerini unutmayn. nceleri ifadeler yapmack gelebilir. Bir mrn koullandrmasn birka hafta iinde silip atmak kolay deildir. Her adm takdir etmeye zen gsterin, aksi halde einiz abucak havlu atabilir. SEVG DOLU LETMLE TARTIMALARDAN KAINMAK Eer eimizin gereksinmelerini ve bunlar karlamay unutmazsak, duygusal adan ykl tartma ve kavgalardan kanabiliriz. Aadaki yk, bir kadn duygularn dorudan ilettii ve erkek de bunlara hak verdiinde tartmadan kanlabileceini gstermektedir. 182 ajr keresinde eimle tatile ktmz anmsyorum. Arabada gi-p ok dolu geen bir haftann ardndan sonunda geveyebiliyor-Bonnie'nin bu kadar harika bir tatile ktmz iin mutlu olmasn kliyordum. Bunun yerine derin derin iini ekti ve, "Yaammn n yava bir ikence olduunu hissediyorum," dedi. Durup derin soluk aldm ve cevap verdim: "Ne demek istediini anlyorum, san-turn enerjimi damla damla skp karyorlar." Bunu sylerken de bir zi skyormu gibi bir hareket yaptm. Bonnie ban sallad ve beni artan bir hareketle aniden glmseyip konuyu deitirdi. Bu geziye akmaktan ne kadar heyecan duyduunu anlatmaya balad. Alt yl nce bu asla olmazd. Tartrdk ve onu sulama hatasn ilerdim. Eskiden olsa, eimin yaamnn uzun, ar bir ikence olduunu sylemesinden ok rahatsz olurdum. Bunu zerime alnr, benden yakndn dnrdm. Hemen savunmaya geer ve hayatnn bir ikence olmadn, byle harika bir tatile kt iin kran duymas gerektiini sylerdim. Sonra tartr ve uzun, ekilmez bir tatil geirirdik. Tm bunlar benim onun duygularn anlamamam ve deer vermemem yznden olurdu. Bu kez, onun yalnzca geige bir duyguyu ifade ettiini anladm. Bu yzden de savunmaya gemedim. Tkenmi olma konusundaki szlerimle ona hak verdiimi belli ettim. Karlnda o da beni kabul etti ve ben onun sevgisini, kabuln, takdirini hissettim. Duygularna hak vermeyi rendiim iin, o da hak ettii sevgiyi grd. Kavga etmedik. 183 Onuncu Blm KARI CNSTEN PUAN KAZANMAK Erkek, rnein yeni bir araba almak ya da eini byk bir tatile karmak gibi nemli bir ey yaptnda, kadnn gznde puan kazandn dnr. Arabann kapsn amak, ona iekler almak veya sarlp kucaklamak gibi kk jestlerin o kadar nemli olmadn sanr. Bu tr puanlama sistemine gre, zamann, enerjisini ve ilgisini ei iin byk ilere ayrarak onu en iyi ekilde tatmin edebileceine inanr. Ancak, kadnlar farkl bir biimde puanladklarndan, bu forml pek ilemez. Kadn puanlama yaparken, sevgi armaan -ne kadar kk olursa olsun- bir puan alr; her armaann deeri ayndr. Bykl nemli deildir, bir puan alr. te yandan erkek kk bir armaan iin bir puan, by iinse otuz puan kazandn sanr. Kadnlarn arkl bir biimde puanlama yaptklarn bilmedii iin, doal olarak enerjisini byk armaanlara younlatrr. Kadn puanlama yaparken, sevgi armaan -ne kadar kk olursa olsun- bir puan alr; her armaann deeri ayndr. Erkek bir kadn iin kk eylerin de en az bykler kadar nemli olduunu bilmez. Bir baka deyile, kadn iin tek bir gl, kiray zamannda demekle eit puandadr. Puanlama sistemindeki bu te 184

el fark anlamadan kadnlarla erkekler ilikilerinde srekli zlr ve Hknklina urarlar. Aadaki olay buna rnektir: Danma seansnda Pam, "Chuck iin o kadar ok aba harcyorum ama o yzme bile bakmyor," dedi. "Btn nemsedii ii." Cfiuck da, "Ama o gzel evimizin ve tatillerimizin parasn benim iim dyor," diye cevap verdi. "Pam'in mutlu olmas gerekir." Pam yantlad: "Eer birbirimizi sevmeyeceksek, ne o ev, ne de tatiller hi gzmde yok. Ben senden daha fazlasn istiyorum." Chuck, "Sanki sen ok daha fazlasn veriyormusun gibi konuuyorsun," dedi. Pam, "Evet, yle," dedi. "Ben hep senin iin bir eyler yapyorum. amar, bula ykyorum, yemekleri hazrlyorum, evi temizliyorum; her eyi ben yapyorum. Sen yalnzca tek bir ey yapyorsun: e gidiyor ve faturalar dyorsun. Ama geri kalan her eyi benden bekliyorsun." Chuck baarl bir doktordu. ou meslek sahibi gibi ii zaman alc, ama olduka kazanlyd. Pam'in halinden neden bu kadar ikyeti olduunu anlayamyordu. "iyi" kazanyordu, eine ve ailesine "iyi bir yaam" salyordu, yine de eve geldiinde eini mutsuz buluyordu. Chuck'a gre ide ne kadar ok kazanrsa, evde eini tatmin etmek iin o kadar az aba harcamas gerekiyordu. Ay sonundaki dolgun maa ekinin kendisine en az otuz puan kazandrdna inanyordu. Kendi kliniini ap kazancn iki misline kardnda, artk ayda atm puan kazandn dnmeye balad. Ay sonunda getirdii ek ne kadar ykl olursa olsun, Pam'in gznde kendisine yalnzca tek bir puan kazandrdnn farknda deildi. Chuck, Pam'e gre, kendisi ne kadar kazanrsa einin o kadar az aldn bilmiyordu. Yeni klinii daha fazia zaman ve enerjisini alyordu. Boluu doldurmak iin Pam kiisel yaamlar ve ilikilerine daha da fazla eilmeye balad. O daha ok verdike, sanki Chuck'n tek puanna kar kendisi ayda atm puan kazanyormu gibi dnmeye balad. Bu da onu mutsuz etti ve fkelendirdi. Pam ok daha fazla verip ok daha az aldn dnyordu. Chuck'a greyse o daha fazla veriyordu (altm puan) ve einden de daha fazlasn almalyd 185. Tek bir ey, yani einin mutlu olmamas dnda ilikilerinden memnundu. Ona gre, artan geliri einin verdikleriyle edeerdeydi Onun bu tavr Pam'i daha da kzdryordu. Benim ilikiler konusundaki dersimi banttan dinledikten sonra hem Pam, hem de Chuck birbirlerini sulamaktan vazgeip sorunlarn sevgiyle zmeye baladlar. Boanmaya doru giden bir iliki tmyle deimiti. Chuck, ei iin ufak tefek eyler yapmann ok nemli olduunu rendi. Eine daha ok zaman ve enerji ayrdnda ilerin ne kadar abuk deitiini grp ard. Bir kadn iin kck jestlerin de en az bykler kadar nemli olduunu grd. Artk iinin neden kendisine yalnzca tek bir puan kazandrdn anlyordu. Aslnda, Pam'in mutsuz olmas iin hakl nedenleri vard. Chuck'n kiisel enerjisine, aba ve ilgisine zengin yaam tarzndan ok daha fazla gereksinme duyuyordu. Chuck para kazanmaya daha az enerji harcayp, ilikilerini gelitirme ynnde biraz daha ok abalarsa, eini ok daha mutlu edebildiini grd. Onu mutlu etme umuduyla gittike uzayan saatler boyunca altnn farkna vard. Einin puanlama sistemini bir kez rendikten sonra, artk onu mutlu etmenin yollarn bildii iin evine daha bir gvenli dner oldu. KK EYLER OK FARKEDER Bir erkein fazla aba harcamadan einin gznde puan kazanmasnn eitli yollar vardr. Bu yalnzca, zaten vermekte olduu enerji ve ilgiyi yeniden ynlendirme sorunudur. Erkeklerin ou bu konularda birok ey bilseler de, kk eylerin bir kadn iin ne kadar nem tadn farketmediklerinden, bunlar yapma skntsna girmezler. Baz erkekler bir ilikinin balangcnda bu tr ufak tefek jestlerde bir iki kez bulunduktan sonra bir daha yapmaz olurlar. Gizemli, igdsel bir gle enerjilerini eleri iin tek bir byk ey yapmaya ynlendirirler. Sonra da kadnn bir ilikiden tatmin olmak iin bekledii tm o ufak tefek jestleri ihmal ederler. Kadn tatmin edebilmek iin er 186 . ona sevildiini ve desteklendiini hissettirecek jestleri yapmay Si * Sinmesi

Kadnlarn puanlama sistemleri tercihe deil, gerek ihtiyaca daHr Bir ilikide sevildiklerini hissetmeleri iin kar tarafn sevgisini k ok kez ifade etmesi gerekir. Ne kadar nemli olursa olsun, bir ya a iki sevgi ifadesi kadn tatmin etmeye yeterli olmayacaktr. Bir erke-jn bunu anlamas hi de kolay deildir. Deiik bir bak asyla, kadnlarn tpk arabalarn benzin deposuna benzer birer sevgi depolar olduunu dnebiliriz. Bunun tekrar tekrar doldurulmas gerekmektedir. Bir kadnn sevgi deposunu doldurmann yolu, pek ok kk jest yapp pek ok puan almaktr. Kadn, sevgi deposu doluyken tatmin olur. Daha fazla sevgi, gven, kabul, takdir, hayranlk, onay ve tevik verebilir. Aada bir erkein einin sevgi deposunu dolu tutmasnn 101 kk yolunu bulacaksnz. BR KADINDAN PUAN KAZANMANIN 101 YOLU 1. Eve geldiinizde her eyden nce onu bulup sarln. 2. Ona gn hakknda, ne yaptyla ilgilendiinizi gsteren belirli sorular sorun. (rnein, "Doktorla randevun nasl gitti?") 3. Kendinizi, dinlemeye ve soru sormaya altrn. 4. Onun sorunlarn zmeye almak yerine anlay gsterin. 5. Yirmi dakika srekli, youn ilgi gsterin (bu sre zarfnda gazete okumayn ya da baka bir eyle ilgilenmeyin). 6. zel gnlerin dnda arasra srpriz olarak da ona iek getirin. 7. Cuma gecesini bekleyip ona ne yapmak istediini sormak yerine, birka gn ncesinden zel bir gece planlayn. 8. Genelde yemek yapmak onun greviyse ya da sra ona gelmi ama yorgun ve megul grnyorsa, yemei kendiniz hazrlamay teklif edin. 9. Grnne iltifat edin. 187 10. Bir eye can skldnda ona hak verin. 11. Yorgun olduunda yardm etmeyi nerin. 12. Yolculuklarda iki ayan bir pabuca sokmamak iin fazlaca zaman ayrn. 13. Ge kalacanz zaman arayp haber verin. 14. Yardm edip edemeyeceinizi sorduunda, onu buna piman etmeden evet veya hayr deyin. 15. Duygular incindiinde ona anlay gsterin ve, "ncindiine zlyorum," deyin. Sonra susun; onun sizin anladnz hissetmesine frsat verin. zm nermeyin ya da incinmesinin sizin hatanz olmadn aklamaya kalkmayn. 16. Biraz banz dinlemeniz gerektiinde ona dnmek iin zamana ihtiyacnz olduunu, ama geri dneceinizi syleyin. 17. Kafanz toplayp geri geldiinizde sizi neyin rahatsz ettiini saygl, sulamayan bir ifadeyle anlatn ki, en kty hayal etmesin. 18. Kn bir ate yakmay nerin. 19. Sizinle konuurken elinizdeki dergiyi brakn ve TV'yi kapatp tm ilginizi ona verin. 20. Eer genelde bula o ykyorsa, arasra yorgun olduu gnlerde siz ykamay nerin. 21. Yorgun ya da skntl olduunda farkedin ve neler yapmas gerektiini sorun. Sonra, yapmas gereken ilerden birkan stlenmeyi nerin. 22. Dar karken bir ey lazm olup olmadn sorun ve almay unutmayn. 23. Kestirmeyi veya dar kmay planladnzda haber verin. 24. Gnde drt kez ona sarln. Gnde drt kez ona sarln. 25. ten arayp hatrn sorun, heyecan verici bir olay paylan y3 da ona, "Seni seviyorum," deyin. 188

Ona ner 9"n en ^ik'kez' "^eni sev'yrurn>" deyin. V Yata yaP'P vatak odasn toplayn. ' orap!arnz o ykyorsa, yzn evirip brakn ki bunu o yapmak zorunda kalmasn. p kovas dolduunda farkedip dkmeyi nerin. Kent dndayken sizi bulabilecei bir telefon numaras brakn ve oraya vardnzda haber verin. 31 Arabasn ykayn. 32 Onunla kmadan nce kendi arabanz ykayp iini temizleyin. 33. Cinsel ilikiden nce ykann ve eer seviyorsa koku srnn. 34. Birine kzdnda onun tarafn tutun. 35. Srtn, boynunu ya da ayaklarn (veya her n birden) ovmay nerin. 36. Zaman zaman cinsellikten uzak olarak ona sarlp kucaklamaya zen gsterin. 37. Duygularn paylarken sabr gsterin, saatinize bakmayn. 38. Sizinle TV seyrederken kanallar deitirip durmayn. 39. Kalabalkta sevginizi gsterin. 40. El ele tutuurken elinizi gevek brakmayn. 41. Ona sevdiini bildiiniz bir eyi ikram edebilmek iin en sevdii ikileri renin. 42. Yemee kmak iin deiik lokantalar nerin; nereye gideceinizin sorumluluunu ona yklemeyin. 43. Tiyatro, konser, opera, bale ya da sevdii baka bir sanat tr iin ona mevsimlik bilet aln. ^ Her ikinizin de resmi giyinebileceiniz frsatlar yaratn. 45- Geciktiinde veya stn deitirirken anlayl olun. 6' Kalabalkta bakalarndan ok ona ilgi gsterin. Einize ocuklardan daha fazla nem verin. ocuklara ncelikle ve en ok ona ilgi gsterdiinizi belli edin. 189 48. Einize kk bir kutu ikolata veya parfm gibi ufak tefek a maanlar aln. 49. Ona bir giysi aln (seerken yardmc olabilmeleri iin ma zaya einizin bir resmini gtrn ve bedenini syleyin). 50. zel gnlerde resimlerini ekin. 51. Kk, romantik kaamaklar yapn. 52. Czdannzda bir resmini tadnz ve zaman zaman yenilediinizi bilmesini salayn. 53. Otelde kaldnzda odaya bir ie ampanya ya da iek gibi zel eyler koydurun. 54. Yidnmleri ve doumnleri gibi zel gnlerde bir not yazn. 55. Uzun yolculuklarda arabay kullanmay teklif edin. 56. Onun tercihlerine sayg gstererek arabay yava ve dikkatli kullann. Ne de olsa o n koltukta, eli kolu bal oturmaktadr. 57. Kendini nasl hissettiini farkedip bunu belirtin: "Bugn ok mutlu grnyorsun," veya, "Yorgun grnyorsun," gibi. Sonra, "Gnn nasl geti?" gibi bir soru sorun. 58. Einizi bir yere gtrrken yolu bulma sorumluluunu ona brakmamak iin yolu nceden inceleyin. 59. Onu dansa gtrn ya da birlikte dans dersleri aln. 60. Bir ak mektubu veya iiriyle onu artn. 61. Einize ilikinizin banda davrandnz gibi davrann. 62. Evde bir eyleri onarmay nerin. "Biraz zamanm var, neler onarlacak?" diye sorun. Yapabileceinizden fazlasn stlenmeyin. 63. Mutfak baklarn bilemeyi nerin. 64. Krlan eyleri onarmak iin biraz yaptrc aln. 65. Yanan ampulleri hemen deitirmeyi nerin. 66. pn ayrlmasna yardm edin. 67. Gazeteden onu ilgilendirecek blmleri kesin ya da yksek sesle okuyun. __ion__ 68 Onun iin aldnz telefon mesajlarn dzgnce not edin. 69 Banyoda yerleri temiz tutun ve du aldktan sonra kurulayn. 70, Ona kaplar tutun. 71 Bakkaldan alnanlar tamay nerin. 72. Ar kutular tamay nerin.

73. Yolculuklarda bagajlarla ilgilenin ve arabaya siz yerletirin. 74. Bulaklar o ykyorsa veya sra onunsa, tencereleri ovmay ya da dier zor ileri yapmay nerin. 75. "Onarlacak eyler" listesi yapp mutfakta brakn. Zamannz olduunda o listeden bir ey yapn. ok uzatmayn. 76. Yemek piirdiinde iltifat edin. 77. Onu dinlerken gzlerine bakn. 78. Einizle konuurken zaman zaman ona dokunun. 79. Gn iinde neler yaptyla, okuduu kitaplarla ve grt insanlarla ilgilenin. 80. Onu dinlerken ilgilendiinizi belli eden sesler karn. 81. Kendini nasl hissettiini sorun. 82. Hastayken hatrn sorun. 83. Yorgunsa ay yapn. 84. Uyumaya birlikte hazrlann ve yataa beraber girin. 85. Ayrlrken onu pn ve hoakal deyin. 86. Yapt esprilere gln. 87. Sizin iin bir eyler yaptnda teekkr edin. 88. San yaptrdnda farkedip iltifat edin. 89. Ba baa kalmak iin frsat yaratn. 90. zel anlarda ya da o size iini dkerken telefona cevap vermeyin. 91. Ksa da olsa birlikte bisiklet gezisine kn. 92. Bir piknik dzenleyin. 93. amatn o ykyorsa temizleyiciye gidecekleri gtrmeyi ya da makinede ykamay nerin. 94. Onu ocuklar olmadan yrye karn. 191 95. Einizle onun istediini eide etmesini sizin de istediinizi aklayan ve bu arada kendi isteinizi de belirten bir tavrda konuun. efkat gsterin ama kendinizi kurban etmeyin. 96. Uzaktayken onu zlediinizi syleyin. 97. Eve sevdii pasta ya da tatldan getirin. 98. Normalde yiyecekleri o alyorsa, siz almay teklif edin. 99. Romantik gnlerde hafif yiyin ki sonradan yorgun olmayn. 100. Bu listeye iinden gelenleri eklemesini isteyin. 101. Tuvalette klozetin tahtasn indirip brakn. KK JESTLERN SHR Bir erkein, kadn iin kk jestler yapmasnn bir sihri vardr. Bu, kadnn sevgi deposunu doiu ve puanlar eit tutar. Puanlar eit ya da neredeyse eitken kadn sevildiini hisseder, hem daha sevecen, hem de daha gvenli olur. Kadn sevildiini bildiinde o da fkelenmeden sever. Bir kadn iin kk jestler yapmak erkek asndan da iyidir. Aslnda bunlar kadnn oiduu kadar erkein sinirlerini de yattracaktr. Erkek, kadna ihtiyac olan iigiyi gsterdii iin kendini gl ve etkin hissedecektir. O zaman da her ikisi birden tatmin olacaklardr. Erkek Nelere htiya Duyar Tpk erkein kadn iin ufak tefek eyler yapmas gerektii gibi, kadn da bu jestleri zellikle farkedip takdir etmelidir. Bir glmseme ve teekkrle ona puan kazandn belli edebilir. Erkein vermeye devam edebilmek iin bu takdir ve tevie ihtiyac vardr. Bir fark yarata-bildiini bilmek ister. Erkekler, yaptklar iin takdir grmeyip, bunlar aslnda greviymi gibi davranldnda vermekten vazgeerler. Kadnn onun yaptklarn takdir ettiini gstermesi gerekir. Bu, kadnn erkek p boaltt diye artk her eyin kusursuz olduu numaras yapmas demek de deildir. Ancak, p dktn 192 dip teekkr edebilir. Yava yava her iki taraf da daha fazla sevgi gsterecektir. Erkekler Kadnlarn Neyi Kabul Etmesini sterler

Erkeklerin tm enerjilerini tek bir byk eye younlatrp tm fak tefek konular gzard etme igdlerini kadnlarn anlamalar gerekir. Bu eilimi kabullendikleri takdirde, daha az ac ekeceklerdir. Prkee, daha az verdii iin fkelenmek yerine, sorununu zmek iin onunla yapc ibirliine gidebilirler. Kadn, erkein onun iin aba harcadnn, zen gsterdiinin farknda olduunu belli etmeli ve takdirini srekli yinelemelidir. Erkein baz kk jestleri yapmay unutmasnn onu sevmedii anlamna gelmediini; yalnzca dikkatini yine byk bir eye odaklad demek olduunu bilmelidir. Onunla mcadele etmek ya da cezalandrmak yerine, desteini isteyerek katlmn salayabilir. Daha fazla takdir ve tevikle erkek yava yava byk eylerin yansra kklere de deer vermeyi renecektir. Daha rahat olacak, ei ve ailesine daha fazla zaman ayrmaya balayacaktr. ENERJ VE LGY BAKA TARAFA YNLENDRMEK Enerjimi kk eylere ynlendirmeyi ilk reniimi anmsyorum. Bonnie ile yeni evlendiimizde ben neredeyse bir ikoliktim. Kitap yazmaya ve seminer vermeye ek olarak, haftada elli saat psikolojik danmanlk yapyordum. Evliliimizin ilk ylnda Bonnie bana tekrar tekrar benimle daha fazla zaman geirmeye ihtiyac olduunu hatrlatp durdu. Kendini terkedilmi ve incinmi hissediyor, bazen duygularn bir mektupla ifade ediyordu. Biz buna "Ak Mektubu" diyoruz. Bu ter zaman sevgiyle biter ama iinde fke, keder, korku ve hzn de vardr. 11. blmde Ak Mektubu yazmann yntemlerini ve nemini ayrntlaryla ele alacaz. Bonnie benim iime ok fazla zaman ayrm konusunda u Ak Mektubunu yazmt: 193 F:/13 Sevgili John, Bu mektubu seninle duygularm paylamak iin yiv rum. Amacm sana ne yapman gerektiini sylemek de. ya." nzca benim duygularm anlaman istiyorum. ine bu kadar fazla zaman ayrdn, eve benimle ilgilene cek gcn kalmam olarak dndn iin kzyorum. Senini daha ok zaman geirmek istiyorum. Hastalarn benden daha deerliymi gibi davranman bana ac veriyor. Bu kadar yorgun oluuna da zlyorum. Seni zlyorum. Korkarm bana zaman ayrmak istemiyorsun. Senin yaa-mndaki yklerden biri olmaktan da, drdr ediyor gibi olmaktan da korkuyorum. Sanrm benim duygularm senin iin fazla nem tamyor. Bunlar duymak zorsa zgnm. Senin, elinden geleni yap-tn biliyorum. Ne kadar ok altn takdir ediyorum. Seni Seviyorum, Bonnie Oiun kendini ihmal edilmi gibi hissettiini okuduktan sonra, gerekten de hastalarma ona ayrdmdan ok daha fazla zaman ayrdm farkettim. Hastalara youn ilgi gsterip eve yorgun argn dnyor ve karm ihmal ediyordum. Erkek ok Fazla altnda Eimizi ihmal etmemin nedeni onu sevmemem ya da aldr etmem deil, artk ona verecek bir eyimin kalmam olmasyd. Saf saf, daha iyi bir yaam (daha ok para) elde etmek iin ok fazla almakla en iyisini yaptm sanyordum. Onun neler hissettiini anladktan sonra ilikimizdeki bu sorunu halledecek bir plan hazrladm. Gnde sekiz yerine yedi hasta kabul etmeye baladm. Sekizinci hastamn eim olduunu dnyordum. Akamlan eve bir saat erken dnyor, sanki en nemli hastam eimmi gibi davranyordum. 194pastalarma gsterdiim youn ilgiyi gstermeye baladm. Eve fiimde onun iin ufak tefek eyler yapar oldum. Bu planm he-en baar kazand. Artk yalnzca o deil, ben de daha mutluydum. Yava yava eimi ve ailemizi desteklediim iin sevildiimi his-ettike, iteki hrsm azald. Biraz ardan almaya baladm ve zel yaammn yansra i yaamm da daha iyiye gitmeye balad. O kadar fazla almaya gerek kalmadan daha baarl oluyordum. Evde baar kazannca, bunun iime de yansdn grdm. dnyasndaki baarnn yalnzca ok almakla kazanlamayacan rendim. Bu, ayn zamanda benim bakalarna gven vermeme de

dayanyordu. Kendi ailem tarafndan sevildiimi hissettiimde yalnzca kendime daha fazla gvenmekle kalmyordum; bakalar da bana daha fazla gveniyor ve takdir ediyorlard. Bir Kadn Nasl Yardmc Olabilir Bu deiimde Bonnie'nin destei de byk rol oynad. ten ve sevgi dolu duygularn paylamasnn yansra, onun iin bir eyler yapmam istiyor ve yaptmda da takdirini esirgemiyordu. Yava yava, kk eyler yaptm iin sevilmenin ne harika bir ey olduunun farkna vardm. Sevilmek iin daha byk eyler yapmak gerektii duygusundan kurtulup ferahladm. KADINLAR PUAN VERDNDE Kadnlarda yaamn byk eylerini olduu kadar, kk eylerini de takdir edebilme yetenei vardr. Bu, erkekler iin harika bir eydir. Erkeklerin ou, sevilmeye layk olmak iin gittike daha byk hedef-terin peinde koarlar. lerinde, bakalarndan takdir ve sevgi grmenin zlemini duymaktadrlar. Bu sevgi ve takdiri kazanmak iin mutlaka byk baarlar elde etmelerinin gerekmediini bilmezler. 195 Erkeklerin ou, sevilmeye layk olmak iin gittike daha byk hedeflerin peinde koarlar. Kadn, erkeinin yapt ufak tefek eyleri takdir ederek onun bu baar bamllndan kurtulmasna yardmc olabilir. Ancak, takdir grmenin bir erkek iin ne kadar nemli olduunu anlamazsa bunu gstermeyebilir. ERLEME VRSN YLETRMEK Kadn igdsel olarak kk jestleri takdir eder. Bunu ancak iki durumda yapmaz; erkein kendisinin takdirine ihtiya duyduunu anlamad ya da iki tarafn puanlarnn eit olmadn hissettii zaman. Kadn sevilmediini ve ihmal edildiini hissederse, erkein onun iin yaptklarn takdir etmesi kendiliinden gleir. Ondan ok daha fazla verdii iin ierler. erlemek de nezle ya da grip gibi, salkl bir durum deildir. Kadn ok ierlediinde erkein onun iin yaptklarn reddeder, nk kendi puanlama sistemine gre o ok daha fazlasn yapmtr. Puanlar krka on kadnn lehinde olduunda kadn ierleme-ye balayabilir. Aldndan fazlasn verdiini dndnde kadna bir eyler olur. Bilinsizce de olsa, erkein on puann kendi krk puanndan karr ve ilikilerindeki durumun otuza sfr olduuna karar verir. Bu matematik adan doru olmakla birlikte, gerek byle deildir. Kadn erkein puanlarn kendininkilerden kardnda sfr elde eder; ama erkek aslnda sfr deil, on almtr. Erkek eve dndnde kadnn sesinde ya da gzlerinde onun sfr aldn belirten bir soukluk vardr. Erkein yaptklarn reddetmektedir. Ona sanki kendisine hibir ey vermemi gibi davranr, oysa erkek on puanlk vermitir. Kadnn erkein puanlarn bu ekilde azaltma eilimi gstermesinin nedeni, sevilmediini sanmasdr. Eit olmayan puaniar onun kendini nemsiz hissetmesine yol aar. Sevilmediini hissederken, erkein on puann takdir etmekte bile zorlanr. Tabii bu adil deildir, ama gerek byledir. Genelikle bu aamadaki bir ilikide erkek takdir edilmediini dnerek daha fazlasn yapma motivasyonunu yitirir. O da gcenme virsne yakalanr. Kadn bunun zerine daha da fazla ierler ve durum gittike ktleir. Kadnn ierleme gribi iddetlenir. Kadn Ne Yapabilir Bu sorunu zmenin yolu, her iki tarafa da anlayla bakmaktr. Erkein takdir edilmeye, kadnn da desteklenmeye ihtiyac vardr. Aksi halde hastalk iddetlenir. Bu ierlemenin zm kadn asndan sorumluluk almaktr. Kadn daha fazla verdii iin puanlarn eitlenmesine olanak salamayarak soruna katkda bulunmann sorumluluunu stlenmelidir. Kadn, nezle ya da gribe tutulmu gibi olduunu dnp ilikide bu kadar fazla vermeyi brakmaldr. Biraz da kendini gzetip einin ona daha fazla ilgi gstermesine izin vermelidir. Kadn ierlediinde genelde eine destek olma frsatn tanmayacak ya da o denese bile, yaptklarn nemsemeyip yine sfr verecektir. Kapyt onun yzne kapatacaktr. ok fazla vermenin sorumluluunu stlenerek sorun iin eini sulamaktan vazgeebilir ve bu yeni anlayla durumu biraz dzeltebilir. Erkek Ne Yapabilir

Erkek takdir edilmediini dndnde destek olmaktan vazgeer. Bu durumu sorumlu bir biimde ele alabilmesinin yolu, kadn ok ierlediinde kendisine destek olduu iin ona puan vermesinin ve takdir etmesinin ok g olduunu anlamasdr. Kendi ierlemesini de kadnn yeniden verebilmek iin nce bir sre almas gerektiini dnerek geirebilir. Sevgi ve ilgisini kk kk jestlerle gsterirken bunu unutmamaldr. Bir sre einin ona hak ettii takdir ve beeniyi gstermeyeceini kabullenmelidir. 197 1" Einin ihtiya duyduu ufak tefek jestleri yapmayarak onun bu virse yakalanmasndan sorumlu olduunu kabul etmesi, anlayl davranmasna yardmc olacaktr. Erkek bu anlayla kadn iyileene dek aldndan daha fazlasn verebilir. Bu sorunu zebileceini bilmesi onun kendi ierlemesini de geirecektir. Eer vermeyi srdrr ve kadn da vermeye ara verip erkein desteini sevgiyle kabullenmeye balarsa, denge abucak kurulabilir. ERKEKLER NEDEN DAHA AZ VERR Erkekler daha ok alp daha az vermeyi amalamadklar halde, yine de ilikilerde az vermekle tannrlar. Byk olaslkla sizler de ilikilerinizde buna tank olmusunuzdur. Kadnlar genellikle elerinin balangta ok sevecen olup zaman getike pasifletiklerinden yaknrlar. Erkekler de kendilerine hakszlk edildiini dnrler: Balangta kadnlar son derece sevecen ve takdir doluyken, zaman iinde ieriemeye balamakta ve istekleri artmaktadr. Kadnlarla erkeklerin nasl farkl yntemlerle puanlama yaptklarn anlamak bu gizemi de zecektir. Bir erkein vermekten vazgemesinin balca be nedeni vardr: 1. Marsllar adil davranmay yceltirler: Erkek tm enerjisini iine younlatrp elli puan kazandn dnr. Evine gelip oturduunda einin bu elli puan kaydetmesini bekler. Einin gznde yalnzca tek bir puan kazandnn farknda deildir. Zaten ok verdiini dnd iin daha fazla vermeyi brakr. Kendince bu adil ve sevecen bir davrantr. Kadndan da demek iin elli puanlk destek bekler, iinde ok almasnn yalnzca tek bir puan ettiinin farknda deildir. Onun adalet modeli, ancak kadnn her sevgi armaanna tek bir puan verdiini anlad zaman uyumlu ileyecektir. Bunu anlamann hem kadnlar, hem de erkekler asndan pratikte nemi byktr: Erkekler asndan: Bir kadn iin hem byk, hem de kk eylerin tek bir puan ettiini unutmayn. Tm sevgi armaanlar eittir ve 198 lara erit derecede ihtiya duyulmaktadr. Kar taraf gcendirmemek .in byk etkisi olacak kk eyleri yapmay bir deneyin. Kad-nm byk sevgi gsterilerinin yansra kkleri de grmeden tatmin olmasn beklemeyin. Kadnlar asndan: Erkeklerin Mars'tan geldiklerini unutmayn; kk eyleri yapmaya kendiliklerinden eilimli olmazlar. Sizi sevmediklerinden deil, kendi zerlerine deni yaptklarn sandklar iin daha az vermektedirler. Bunu stnze alnmamaya aln. Srekli daha fazla desteklerini isteyerek onlar cesaretlendirin. Erkein desteine iddetle ihtiya duyana ya da puanlar artk bunu isteyemeyecek kadar aleyhine dnene dek beklemeyin. Onun desteini istemeyin, bunu zaten size vermek istediine gvenin. Yalnzca biraz cesaretlendirilmesi gerekmektedir. 2. Vensller koulsuz sevgiyi yceltirler: Kadn elinden geldii kadarn verir ve artk boalp tkendiinde karlk olarak ok daha azn aldn farkeder. Kadnlar erkekler gibi balangta puanlama yapmazlar; serbeste verirter ve erkeklerin de aynsn yapacan dnrler. Daha nce grdmz gibi, erkekler byle deildir. Erkek, kendine gre puanlarn aras alana dek verir, sonra vermeyi keser. Genellikle, nceleri bolca verip sonra oturur ve verdiklerini geri almay bekler. Kadn bir erkee vermekten mutluluk duyduunda, erkek igdsel olarak onun puanlama yaptn ve kendisine daha fazla puan vermesi gerektiini dnr. En son dnecei ey, kendisinin daha az verdiidir. nk o, puanlarn aras kendi lehine aldnda vermeyi asla srdrmeyecek, almay bekleyecektir. Eer bolca verdiini dnd bir zamanda daha fazla vermesi istenirse, bu kesinlikle houna gitmeyecektir. Bunu unutmayn.

Kadn glmseyerek bolca vermeyi srdrrken, erkek bir biimde detiklerini varsayar. Vensllerin puanlar yaklak otuza sfr olana dek rahatlkla verebileceklerini bilmez. Bu bilgiler hem kadnlar, hem de erkekler iin pratik adan nemlidir: 199 Erkekler asndan: Kadn glmseyerek vermeyi srdrdnde | bunun mutlaka puanlarn eite yakn olduu anlamna geldiini dnmeyin. Kadnlar asndan: Bir erkee serbeste verirken, onun puanlarn J eit olduu mesajn algladn unutmayn. Eer onu daha ok vermeye isteklendirmeyi amalyorsanz, fazla vermekten yava yava | vazgein. Sizin iin ufak tefek bir eyler yapmasna izin verin. Kk 1 eylerde yardm isteyerek onu tevik edin ve yaptklar iin takdir gr- 1 meye ihtiya duyduunu unutmayn. 3. Marsllar istendiinde verirler: Marsllar kendi kendilerine yetmekle gururlanrlar. Gerekten ihtiyalar olmadka yardm istemez- | ler. Mars'ta sizden istenmeden yardm nermek kabalktr. Aksine, Ve- | nsller yardmn istenmesini beklemez, kendiliklerinden verirler. Birini | ne kadar ok severlerse, o kadar ok verirler. Erkek kendiliinden yardm nermedii zaman kadn onun kendisini sevmedii duygusuna '\ kaplr. Hatta kesinlikle yardm istemeyip teklifi ondan bekleyerek sevgisini snamaya bile kalkar. Erkek yardm nermedinde de ierler. Onun kendisinden istenmesini beklediinin farknda deildir. Daha nce grdmz gibi, erkek iin puanlar eit tutmak | nemlidir. Erkek bir ilikide kendisinin daha ok verdiini hissettiinde | igdsel olarak daha fazla destek isteyecek, buna hakk olduunu dnecektir. te yandan ilikide daha az verdiinde aklna gelen en ; son ey daha fazlasn istemek olacaktr. gdsel olarak destek iste- \ meyecek, ama daha ok destek verebilmenin yollarn arayacaktr. Ka- ' din yardm istemediinde erkek yanllkla puanlarn eit olduunu ve kendisinin daha fazla verdiini dnr. Kadnn ondan yardm ner- ' meini beklediinin farknda bile deildir. Bu nc bilginin de hem kadnlar, hem de erkekler asndan pratik uygulamalar vardr: Kadnlar asndan: Erkein ne zaman ve nasl daha ok vermesi konusunda ipular beklediini unutmayn. Kendisinden istenmesini bekler. Yalnzca kadn daha fazlasn istediinde ya da ona daha ok vermesi gerektiini sylediinde harekete geer. Dahas, kadn istedi 200 inde ancak o zaman ne vereceini bilir. ou erkek ne yapacan bilmez. Daha az vermekte olduunu sezse bile, kadn ufak tefek konularda zellikle desteini istemedike, enerjisinin byk bir blm i gibi nemli konulara ynlendirebilir; byk baarlarn ya da daha ok parann yarar salayacan sanr. Erkekler asndan: Kadnlarn kendiklerinden yardm istemeyeceklerini unutmayn. Bunun yerine, onu seviyorsanz sizin teklif etmenizi bekleyecektir. Ona kk apta yardmlar nermeyi deneyin. 4. Vensller puanlar eit deilken bile evet derler: Erkekler yardm istediklerinde puanlar eit olmasa bile kadnn evet diyeceini bilmezler. Kadn erkeine yardm edebilecekse, bu frsat karmaz. Puanlama iini aklna bile getirmez. Erkeklerin ok fazla istememeye dikkat etmeleri gerekir. Kadn aldndan ok fazlasn verdiini dnmeye balarsa, bir sre sonra einin ona daha fazla destek nerme-mesine ierleyecektir. Erkekler isteklerine kadn evet dedii srece onun da istediklerini eit olarak aldn dnme yanlgsna derler. Puanlar eit deilken eit olduunu dnrler. Evliliimizin ilk iki ylnda eimi haftada iki kez sinemaya gtrdm anmsyorum. Bir gn bana ok kzd ve, "Hep senin istediini yapyoruz," dedi. "Hibir zaman benim istediimi yapmyoruz." Gerekten armtm. Evet dedii srece onun da bu durumdan benim kadar memnun olduunu, sinemalardan holandn sanyordum. Arasra bana kente operann geldiini ya da senfoni orkestrasnn konserine gitmek istediini sylerdi. Tiyatronun nnden geerken, "Elenceli grnyor. u piyesi grsek," gibi szler ederdi. Ancak, daha sonra ben, "Haydi u filme gidelim, grntler ok gzelmi," derdim. O da memnun mesut, "Peki," derdi. Ben de onun sinemaya gitmekten benim kadar zevk aldn sanrdm. Gerekte, benimle birlikte olmaktan mutluydu, sinemaya da itiraz yoktu ama o yerel kltrel olayfar izlemek istiyordu. Bu nedenle onlardan sz edip duruyordu. te yandan, sinemaya hep evet dedii iin, onun beni mutlu etmek adna

kendi isteklerinden zveride bulunduundan haberim olmuyordu. Bu bilginin de hem kadnlar, hem de erkekler asndan pratik uygulamalar vardr: Erkekler asndan: Kadn tm taleplerinize evet derse, bunun puanlarn eit olduu anlamna geldiini sanmayn. Aslnda ona gre puanlar yirmiye sfr olabilir, ama yine de tatl tatl, "Giysilerini temizleyiciden alrm tabii," ya da, "Peki, senin iin telefon ederim," diyecektir, Sizin istediinizi yapmay kabul etmesi bunu onun da istedii anlamna gelmez. Einize ne yapmak istediini sorun. Nereleri sevdii hakknda bilgi edinip onu oralara gtrmeyi teklif edin. Kadnlar asndan: Bir erkein taleplerine hemen evet derseniz, onun kendisinin daha ok verdiini ve puanlarn eit olduunu dneceini unutmayn. Eer daha ok veriyor ve daha az alyorsanz, onun isteklerine evet demekten vazgein. Bunun yerine nazike sizin iin daha ok ey yapmasn isteyin. 5. Marsllar penalt verirler: Kadnlar, erkeklerin sevilmediklerini ve desteklenmediklerini dndkleri zamanlarda ceza puan verdiklerini bilmezler. Kadn erkee gvenmeyen, reddeden, onaylamayan ya da takdir etmeyen ekilde davrand zaman, erkek ona eksi veya ceza puan verir. rnein, ei yapt bir eyi takdir etmedii iin erkek incinmise ve sevilmediini dnyorsa, kadnn kazand tm puanlar silmekte bir saknca grmez. Eer ona on puan vermise, alndnda tepkisi bu on puan silivermek olur. Daha da ok incinmise belki eksi yirmi puan bile verebilir. Sonuta kadn bir dakika nce on puan ilerdeyken, imdi eine on puan borcu vardr. Bu, kadn iin anlalmas kolay bir durum deildir. Ei belki ona otuz puan vermi, ama fkeli bir annda hepsini geri almtr. Erkek buna hakk olduunu dnr. Matematik olarak hakl olabilir, ama gerekte bu bir hakszlktr. Ceza puanlar ilikiler asndan zararldr. Kadnn beenilmedii-ni dnmesine, erkein de daha az verici olmasna yol aar. Erkek einin verdii tm sevecen destei bir kalemde silip atarsa, kadn ara 202 s,ra olumsuz davrandnda, verme isteini yitirecek ve pasifleecek-tir. Bu beinci noktann hem kadnlar, hem de erkekler asndan pratik uygulamalar vardr: Erkekler asndan: Ceza puanlarnn hakl bir uygulama olmadn ve bir ie yaramadn unutmayn. Sevilmediinizi ya da incindiinizi hissettiiniz zamanlarda einizi balayn ve yaplan her eyi silip atmak yerine onun size verdii tm gzellikleri dnn. Cezalandracanza, ihtiya duyduunuz destei isteyin ondan, verecektir. Saygl bir ekilde ona sizi incittiini belirtin ve zr dilemesi iin frsat tanyn. Cezalandrmann bir yarar olmayacaktr! Einize ihtiya duyduunuz eyleri vermesi iin bir ans tanmakla kendinizi ok daha iyi hissedeceksiniz. Onun bir Vensl olduunu unutmayn: Sizin neye ihtiyacnz olduunu ya da nelerden incineceinizi bilmez. Kadnlar asndan: Erkeklerin ceza puan verme eilimlerini unutmayn. Kendinizi byle ktye kullanlmaktan korumann iki yolu vardr: ilk yaklam, onun sizin puanlarnz silmekle hata yaptn bilmektir. Saygl bir ifadeyle ona neler hissettiinizi belirtin. Bir sonraki blmde, g ya da olumsuz duygular ifade etmenin yollarn inceleyeceiz. kinci yaklam da sevilmediini veya incindiini hissettii zamanlarda puanlarnz sildiini, sevildiini hissettiindeyse bunlar hemen geri verdiini bilmektir. Erkek yapt kk eyler iin sevildiini hissettike yava yava ceza puanlarn azaltacaktr. Onun bu kadar incinmemesi iin hangi farkl ekillerde sevilmeye ihtiyac olduunu renmeye aln. Neden incindiini anladnzda, zgn olduunuzu belirtin. En nemlisi, ona alamam olduu sevgiyi verin. Eer takdir edilmediini sanyorsa, takdir ettiinizi daha ok hissettirin; reddedildiini ya da kullanldn dnyorsa onu olduu gibi kabul ettiinizi belli edin, kendisine gvenilmediini sanyorsa gven gsterin; onay-'anmadn dnyorsa ihtiya duyduu ve hakk olan" onay verin. Erkek sevildiini hissedince ceza puan vermeyi brakacaktr. 203 T Yukardaki srecin en g yan, onu neyin incittiini anlamaktr. ounlukla erkek maarasna ekildii zamanlar onu neyin incittiini bilmez. ktnda da genelde bu konu hakknda konumaz. Kadn onu neyin incittiini nereden bilecektir? Bu kitab okuyup erkeklerin nasl farkl ekilde sevgiye ihtiyalar olduunu renmek iyi bir balangtr ve size kadnlarn daha nceden sahip olmadklar bir stnlk

salayacaktr. Kadnn neler olduunu renmesinin bir dier yolu da iletiimdir. Daha nce de belirttiim gibi, kadn saygl bir ifadeyle alp duygularn paylatka, erkek de alp acsn paylamay renecektir. ERKEKLER NASIL PUAN VERRLER Erkekler kadnlardan farkl biimlerde puan verirler. Kadn bir erkein kendisi iin yaptklarn her takdir ediinde erkek sevildiini hisseder ve eine bir puan verir. likide puaniar eit tutmak iin erkein sevgi dnda hibir eye gereksinmesi yoktur. Kadnlar sevgilerinin gcnn farkna varmaz ve ou zaman erkein istediinden de fazlasn yaparak onun sevgisini kazanmaya alrlar. Kadn, onun kendisi iin yaptklarn takdir ettiinde erkek ihtiya duyduu sevginin ounu alm demektir. Unutmayn, erkekler ncelikle takdir edilmeyi gereksinirler. Kukusuz erkek gnlk yaamda evle ilgili grevlerini yerine getirirken kadnn da bunlar eit oranda paylamasn ister, ama eer takdir edilmezse, einin katksnn pek bir anlam kalmaz ve onun iin hi makbul olmaz. Kukusuz erkek gnlk yaamda evle ilgili grevlerini yerine getirirken kadnn da bunlar eit oranda paylamasn ister, ama eer takdir edilmezse, einin katksnn pek bir anlam kalmaz ve onun iin hi makbul olmaz. Benzer biimde, erkek pek ok kk eyi de yapmyorsa, yapt' byk eylerin kadn iin bir nemi kalmaz. Yaplan bir sr kk 24 ey kadna sevildiini, anlaldn ve kendisine sayg duyulduunu hissettirir. Erkek iin nemli bir sevgi kayna da kadnn onun davranlarna gsterdii sevgi dolu takdirlerdir. Erkein de bir sevgi deposu vardr; ama bu mutlaka einin kendisi iin yaptklaryla deil, ona nasl davrand ve onun hakknda hissettikleriyle dolar. Kadn erkek iin bir yemek hazrladnda erkek ona, kendisine besledii duygulara dayanarak bir ile on aras bir puan verir. Eer kadn gizliden gizliye erkee ierliyorsa, onun iin hazrlad yemek erkee pek az anlam ifade edebilir. Hatta erkek eine ierlemesinden dolay eksi puan bile verebilir. Bir erkei tatmin etmenin srr, yalnz davranlarnz deil, duygularnz araclyla da sevginizi ifade edebilmekte yatar. Felsefi adan ele alacak olursak, kadn sevince davranlar kendiliinden bu sevgiyi yanstacaktr. Erkek kendini sevecenlikle ifade ettiinde, duygular da davranlarn izleyip daha sevgi dolu hale gelecektir. Erkek kadna kar olan sevgisini hissetmediinde bile onun iin sevgi dolu bir eyler yapmaya karar verebilir. Eer bu ikram kabul edilip takdir grrse, eine olan sevgisini yeni batan hissetmeye balayacaktr. Bir erkein sevgi pompasn altrmak iin "eyleme gemek" harika bir yoldur. te yandan, kadnlar olduka farkldrlar. Kadn genelde kendisiyle ilgilenilmediini, anlalmadn, sayg grmediini hissederse, sevildiini anlamaz. Onun iin daha ok eyler yapmaya karar vermek, kadnn kendini daha sevecen hissetmesine yardmc olmak bir yana; aksine, daha da ierlemesine neden olabilir. Kadn sevgi hissetmediinde enerjisini daha fazla bir eyler yapmaya deil, dorudan olumsuz duygularn iyiletirmeye harcamaldr. Erkein "sevecen davran biimine" ncelik tanmas gerekir. Bu, onun da, einin de sevgi gereksinmelerinin karlanmasn salayacaktr. Hem kendisinin, hem de einin yreini daha fazla sevgiye aacaktr. 205 Erkek bir kadn tatmin etmeyi baardnda kalbini aar. Kadnn da "sevecen davran ve duygulara" ncelik tanmas gereklidir. Bunlar, einin sevgi gereksinmelerinin karlanmasn salayacaktr. Kadnn erkee ynelik sevecen duygu ve davranlarn ifade edebilmesi kalbini daha ok aabilmesine yardmc olur. Kadn ihtiya duyduu destei grdke kalbini daha da fazla aar. Kadnlar zaman zaman erkein de sevgiye ihtiyac olduunu farketmezler. Oysa byle zamanlarda kadn yirmi ile otuz puan kazanabilir. Aada baz rnekler bulacaksnz: KADINLAR ERKEKLERDEN NASIL OK PUAN KAZANABLRLER

Neler Olur 1. Erkek bir hata yapar ve kadn, "Sana sylemitim," demez ya da fikir vermez. 2. Erkek kadn dkrklna uratr, ama kadn onu cezalandrmaz. 3. Erkek araba kullanrken yolunu kaybeder, kadn ii bytmez. 4. Erkek kaybolunca kadn durumun iyi tarafn grr ve, "Eer doruca eve gidecek olsaydk bu harika gne batmn karacaktk," der. 5. Erkek bir eyi almay unutunca.kadn, "Farketmez, bir daha ktnda alr msn?" der. 6. Erkek yine bir ey almay unutur, kadn sabrla ve inatla, 'Tamam, bir daha ktnda alr msn?" der. 206 Erkek Ka Puan Verir 10-20 10-20 10-20 20-30 10-20 20-30 7. Kadn onu incitip bunun farkna vardnda zr diler ve ona ihtiya duyduu sevgiyi gsterir. 8. Ondan yardm istediinde erkek hayr deyince kadn alnmaz ve elinden gelse kendisine yardm edeceini bilir. Onu reddetmez ya da knamaz. 9. Bir baka seferinde tekrar yardm istediinde ve erkek yine hayr dediinde onu hatal karmaz, o srada iinde bulunduu koullar kabullenir. 10. Kadn yardm ister ve erkek detiklerini varsaydnda fazla uzatmaz. 11. Kadn skntl olduunda veya erkek onun daha fazla verdiini bildii zaman fazla talep edici olmadan erkekten yardm ister. 12. Erkek kendini geri ektiinde kadn onu sulamaz. 13. Erkek maarasndan dndnde kadn onu ho karlar, reddetmez. 14. Erkek bir hata iin zr dilediinde kadn bunu sevecenlik ve efkatle karlar. Hata ne kadar bykse erkein verdii puan da o kadar fazla olacaktr. 15. Erkek ondan bir ey yapmasn istediinde kadn neden yapamayacann bir listesini vermeden hayr der. 16. Erkek bir ey yapmasn istediinde kadn peki der ve neesini bozmaz. 207 10-40 10-20 20-30 1-5 10-30 10-20 10-20 10-50 1-10 1-10 17. Erkek bir kavgadan sonra barma arzusuyla ufak tefek jestler yaptnda kadn hemen onu yine takdir etmeye balar. 18. Erkek eve dndnde kadn onu grdne sevinir. 19. Kadn erkei tenkit etmek istese de, bunu ifade etmek yerine baka bir odaya gidip sakinleir ve sevgi dolu bir yrekle geri dner. 20. zel gnlerde kadn onun normalde kendisini zecek hatalarn grmezden gelir. 21. Onunla yatmaktan gerekten zevk alr. 22. Erkek anahtarlarn kaybedince kadn ona sanki sorumsuzun biriymi gibi bakmaz. 23. Birlikte ktklarnda kadn bir lokanta ya da filmle ilgili honutsuzluk ve dkrkln incelikli bir ifadeyle dile getirir. 24. Erkek araba kullanrken ya da park ederken kadn akl vermez, oraya gtrd iin eini takdir eder. 25. Kadn erkein hatalarn bytmek yerine yardmn ister. 26. Kadn olumsuz duygularn erkei sulamadan paylar. 10-30 10-20

10-20 20-40 10-40 10-20 10-20 10-20 10-20 10-40 208 Kadn Ne Zaman Daha ok Puan Alabilir Yukarda verilen rneklerden her biri erkeklerin nasl kadnlardan farkl bir yaklamla puan verdiklerini gstermektedir. te yandan, kadnlarn yukarda belirtilenlerin hepsini yapmalar gerekmez. Bu liste, erkein en zayf olduu anlar gstermektedir. Kadn erkein ihtiyalarn karlarken bir yandan da ona destek olursa, erkek de puan vermede ok cmert davranacaktr. 7. blmde deindiim gibi, kadnn g zamanlarda sevgi gsterme yetenei tpk bir dalga gibi inip kar. Kadn sevecenlii artarken (dalga ykselirken), daha fazla olumlu puan alabilir. Baka zamanlarda o denli sevgi dolu davranmayabilir. Tpk kadnn sevgi gsterme yeteneinin deimesi gibi, erkein sevgi ihtiyac da deiir; her zaman belli bir puan vermez. Bunun yerine yaklak bir l szkonusudur, erkein sevgi ihtiyac fazlayken kadnn sevgisine duyduu ihtiya artar ve daha ok puan verir. rnein, erkek bir hata yapm ve mahcup olmusa, kadnn sevgisine daha fazla ihtiya duyar. Bu nedenle, kadn ona destek olursa daha fazla olumlu puan verecektir. Eer kadndan sevgi grmezse, sevgisine ne kadar ihtiyac olduuna bal olarak ceza puan yazacaktr. Erkek byk bir hatann sonucunda reddedildiini hissederse, ok fazla ceza puan verebilir. Erkek bir hata yapm ve mahcup olmusa, kadnn sevgisine daha fazla ihtiya duyar. Bu nedenle eer kadn ona destek olursa daha fazla olumlu puan verecektir. ERKEKLER NE ZAMAN SAVUNMAYA GEERLER Erkek bir hata yapp da kadn zldnde, kadna ok kzabilir. Kzgnl hatasnn boyutlaryla doru orantldr. Ufak bir hata onu daha az savunmaya geirirken, nemli bir hata ok daha byk bir tepki vermesine neden olabilir. Kadnlar zaman zaman erkein nemli bir 209 F:/14 hatadan neden znt duymadn merak ederler. Bunun yant, erkein balanmamaktan korkmasdr. Eini bir ekilde dkrklna urattn kabullenmek ona ok fazla ac verecektir. zr dilemek yerine erkek, zld iin eine fkelenebilir ve ona ceza puan verir. Erkek olumsuz bir ruh halindeyken... onun gemekte oian bir kasrga olduunu dnr. Erkek olumsuz bir ruh halindeyken... kasrgann yolundan ekilip sessizce gemesini bekleyin. Frtna getiinde, kendisini sulamad ya da deitirmeye almad iin eine bol bol puan verecektir. te yandan, kadn kasrgay durdurmaya alrsa ortalk altst olacak; iine kart iin erkek onu sulayacaktr. Bu, kadnlar iin yepyeni bir anlaytr, nk Vens'te biri zldnde Vensller asla onu grmezlikten gelmezler. Aksine, pek ok soru sorarak onu neyin zdn anlamaya alrlar. Mars'ta ise kasrga eserken herkes kendine bir ukur bulup iine saklanr. ERKEKLER CEZA PUANI VERDKLERNDE Kadnlarn, erkeklerin farkl bir sistemle puan verdiklerini anlamalar ok yararl olacaktr. Erkeklerin ceza puan veriyor olmalar kadnlar artr ve bu yzden ou zaman duygularn paylamaya ekinirler. Ancak bir kadnn iini rahatlatan ey, erkein ceza puanlarn tpk verdii kadar abucak geri almasdr. Erkein ceza puan vermesi, kadnn erkekten daha fazla veriyor olmasna ierlemesi gibidir. Kadn, erkein puanlarn kendisininkinden karp ona sfr vermektedir. Byle zamanlarda erkek onun yalnzca ierleme virsne tutulduunu farkedip fazladan sevgi ve anlay gstermelidir. te yandan, erkek ceza puan verdiinde, kadn onun da kendine zg bir ierleme virsne tutulduunu anlamaldr. Erkein iyilemek iin fazladan biraz sevgiye gereksinmesi vardr. Sonuta erkek demek iin kadna bol keseden puan vermeye balar. Kadn, erkekten 210

t fazla puan kazanmann yollarn renerek, ei uzak ve alngan grndnde ona yardmc olabilir. Bu durumda kadn kendi istedii gibi onun iin ufak tefek eyler yapmak yerine, enerjisini erkek ne istiyorsa onu vermeye ynlendirebilir. FARKLARIMIZI HATIRLAMAK Hem kadnlar, hem de erkekler birbirlerinden ne kadar farkl biimlerde puan verdiklerini renmekten byk yarar salayacaklardr. Bir ilikiyi gelitirmek zaten harcamakta olduumuzdan fazla enerji gerektirmez ve ok zor da olmas gerekli deildir. likiler, enerjimizi eimizin takdir edebilecei ekillerde ynlendirmeyi renene kadar zor gelir. . On Birinci Blm G DUYGULARIN LETM zldmzde, skldmzda, dkrklna uradmzda ya da fkelendiimizde sevgi dolu bir iletiim kurmak kolay deildir. Olumsuz duygular su yzne ktnda geici olarak gven, anlay, kabul, takdir ve sayg duygularmz yitiririz. Byle zamanlarda en iyi niyetli yaklamlarda biie konumalar kavgaya dnr. O ann hrsyla hem eimiz, hem de bizim iin ilerlii olan bir iletiimi nasl kurabileceimizi anmsamayz. Byle zamanlarda kadnlar farknda olmadan erkekleri sulama eilimi gsterirler. Einin elinden geleni yaptn dnmek yerine kadn en ktsn hayal eder ve eletiren bir tavr taknr. Bir kadnn olumsuz duygularn etkisindeyken gven, kabul ve takdir gstermesi ok zordur. Tavrlarnn eine kar ne kadar olumsuz ve incitici olduunun farknda deildir. Erkekler canlar skldnda kadnlar ve onlarn duygular konusunda yarglayc olmaya balarlar. Erkek, einin zayf ve duyarl olduunu hatrlamak yerine, onun gereksinmelerini bir tarafa brakp kat ve ilgisiz grnebilir. Olumsuz duygularn etkisindeyken erkein efkatli, anlayl ve saygl bir tavrla konumas zellikle gtr. Olumsuz tavrlarnn eini ne kadar incittiini farketmez. Byle zamanlarda konumann etkisi olmaz. Neyse ki, bir baka seenek daha vardr. Duygularnz einizle szl olarak paylamak yerine, ona bir mektup yazabilirsiniz. Mektup yazmak, size einizi in 212 citme kaygs duymadan kendi duygularnza kulak verme olanan salayacaktr. Duygularnz zgrce ifade ederek kendiliinden daha gereki ve sevecen bir hale gelirsiniz. Erkekler mektup yazarken daha efkatli, anlayl ve saygl; kadnlar da daha gvenli, olumlu ve takdir dolu olurlar. Olumsuz duygularnz kda dkmek, ne kadar sevgiden uzak grndnz farketmenin harika bir yoludur. Bu yeni bilin, yaklamnz dzeltmenize de yardmc olacaktr. stelik olumsuz duygularnz yazmak, onlarn younluunu azaltacak yeniden olumlu duygulara yer aacaktr. Kendinizi toparladktan sonra einize gidip onunla daha sevecen, daha az sulayc bir ifadeyle konuabilirsiniz. Sonu olarak, anlalp kabul edilme ansnz da ok daha byk olacaktr. Mektubunuzu yazdktan sonra artk konuma ihtiyacnz da kalmayabilir. Bunun yerine einiz iin sevgi dolu bir jest yapmak isteyebilirsiniz. ster mektubunuzda duygularnz paylan, isterseniz yalnzca kendinizi daha iyi hissetmek iin yazn, duygularnz kda dkmek nemli bir aratr. ster mektubunuzda duygularnz paylan, isterseniz yalnzca kendinizi daha iyi hissetmek iin yazn, duygularnz kda dkmek nemli bir aratr. Duygularnz yazmak yerine ayn ilemi kafanzn iinde yapmay da deneyebilirsiniz. Yalnzca susun ve olanlar aklnzdan geirin. Hayalinizde duygularnz, dncelerinizi ve isteklerinizi kendinize hibir ekilde sansr uygulamadan dile getirin. Kendi kendinizle konumakla ve duygularnz hakkndaki en plak gerekleri ifade etmekle birdenbire onlarn olumsuz etkisinden kurtulduunuzu farkedeceksiniz. Duygularnz yazsanz da, aklnzdan da geirseniz; olumsuz olanlar inceleyerek, hissederek ve ifade ederek zayflamalarn salayacak ve olumlu duygulara zemin hazrlayacaksnz. Ak Mektubu Teknii bu ilemin gcn ve etkinliini nemli oranda artrmaktadr. Bu bir yaz teknii olmakla birlikte, akldan da yaplabilir.

213 t AK MEKTUBU TEKN Olumsuzluktan kurtulup daha sevecen bir iletiim kurmann en iyi yollarndan biri de Ak Mektubu Tekniini kullanmaktr. Duygularnz bu zel yolla dile getirdiinizde olumsuz hisleri kendiliinden zayflatacak ve olumlular artracaksnz. Ak Mektubu Teknii mektup yazma iinin etkisini artrr. Ak Mektubu Teknii aamadan oluur: 1. fke, hzn, korku, pimanlk ve sevgi duygularnz belirten bir Ak Mektubu yazmak. 2. Einizden duymak istediklerinizi belirten bir Yant Mektubu yazmak. 3. Ak Mektubuyla Yant Mektubunu einizle paylamak. Ak Mektubu Teknii olduka esnektir. Her aamay da uygulayabilir ya da ilerinden yalnzca bir veya ikisini seebilirsiniz. rnein, dncelerinizi toparlamak iin birinci ve ikinci admlar gerekletirip daha sonra gcenmeden ve sulamadan einizle konuabilir^ siniz. Baka zamanlarda adm da uygulayp Ak Mektubunuzu ve Yant Mektubunuzu einizle paylaabilirsiniz. Bu adm birden uygulamak her ikiniz iin de ok gl ve iyiletirici bir deneyim olacaktr. te yandan, bazen hepsi birden olduka fazla zaman alr ve uygun dmezler. Baz durumlarda en etkin teknik, yalnzca birinci adm uygulayp bir Ak Mektubu yazmaktr. Bu konuda birka rnek inceleyelim. 1. ADIM: AK MEKTUBU YAZMAK Bir Ak Mektubu yazmak iin kendinize zel bir yer bulun. Her Ak Mektubu sizin fke, hzn, korku, pimanlk ve nihayet, sevg duygularnz yanstacaktr. Bu ereve, tm duygularnz aka anla yp ifade etmenize de olanak salayacaktr. Duygularnz anlamanr sonucunda, einizle daha sevecen bir iletiim kurabileceksiniz. 214 Canmz skldnda genellikle pek ok duyguyu ayn anda yaarz. rnein, einiz sizi dukrklgna urattnda onun duyarszlna ve sizi takdir etmeyiine fkelenebilir; iine bu kadar dalm olduu, size gvenmiyor gibi grnd iin hznlehebilir; sizi asla balamayacandan ve size artk o kadar nem vermediinden korkabilir; gizliden gizliye ondan sevginizi gizlediinize zlebilirsiniz. Bir yandan da, onun einiz olmasndan mutluluk duyuyor, sevgi ve ilgisini istiyor-sunuzdur. Sevgi dolu duygularmz bulmak iin ou zaman nce tm olumsuz duygularmz hissetmemiz gerekir. Ancak bu drt eit olumsuz duyguyu (fke, hzn, korku ve pimanlk) ifade ettikten sonradr ki, sevecenliimiz? gsterebiliriz. Ak Mektubu yazmak olumsuz duygularmzn younluunu kendiliinden azaltacak ve olumlu duygularmz daha youn yaamamza olanak tanyacaktr. Aada temel bir Ak Mektubunun yazlmas iin baz neriler bulacaksnz: 1. Mektupta einize hitap edin. Onun sizi sevgi ve anlayla dinlediini hayal edin. 2. nce fkeyle balayn; sonra hzn, korku, pimanlk ve en sonunda da sevgiyle bitirin. Her mektupta bu drt blm de olsun. 3. Her duyguya birka cmle ayrn; blmleri yaklak olarak ayn uzunlukta tutun. Basit ifadeler kullann. 4. Blmlerden sonra biraz durup bir sonraki duygunun younlamasn bekleyin. O duyguyu yazn. 5. Sevgiye gelene dek mektuba ara vermeyin. Sabrl olup sevginin belirmesini bekleyin. 6. mzanz atn. Birka dakika ne istediinizi ve neye ihtiyacnz olduunu dnn. Not ekleyin. Mektuplarnz basitletirmek iin bir rehber olarak kullanmak zere aadaki blmn fotokopisini ekebilirsiniz. Be blmn her birinde duygularnz ifade etmenizi kolaylatrmak zere birka yardmc cmle eklenmitir. Genelde bunlarn en kullanllar: "Kzgnm", "z 215 gnm", "Korkuyorum", "zr dilerim", "stiyorum" ve "Seviyorum"dur. te yandan, duygularnz ifade etmenize yardmc olacak tm terimler ie yarayacaktr. Genelde bir Ak Mektubunun yazlmas yirmi dakika kadar srer. Bir Ak Mektubu

Sevgili Tarih Bu mektubu duygularm seninle paylamak iin yazyorum. 1. fke iin * Beenmiyorum... * Kendimi kzgn hissediyorum.. *.... kzyorum * .... sklyorum * .... istiyorum 2. Hzn in * Dkrklna uradm * ... zldm *... alndm *... isterdim ki *... istiyorum 3. Korku in * Kayglanyorum ... * Korkarm... * Korkuyorum... * stemiyorum... *... ihtiyacm var *... istiyorum 4. Pimanlk in * Utanyorum... 216 * zgnm... * Mahcubum... * stememitim... * ... istiyorum 5. Sevgi in * ... seviyorum * ... istiyorum *... anlyorum *... affediyorum *... takdir ediyorum * ... iin sana teekkr ediyorum * ... biliyorum Not: Senden duymak istediim yant:... Aada teknii anlamanza yardmc olacak baz tipik durumlar ve Ak Mektubu rneklerini bulacaksnz: Unutkanlk Konusunda Bir Ak Mektubu Tom'un le uykusu uzayp da kz Hayley'i diiye gtrmeyi unutunca, ei Samantha deliye dnd. Ancak, fkesini Tom'un yzne vurmak yerine oturup aadaki Ak Mektubunu yazd. Bundan sonra Tom'a daha lml ve dengeli bir ekilde yaklamas mmkn oldu. Samantha bu mektubu yazd iin kocasna ders verme ya da onu reddetme drtsne kaplmad. Birbirleriyle tartmak yerine sevgi dolu bir akam geirdiler. Ertesi hafta Tom, Hayley'i diiye gtrmeyi unutmad. Samantha'nn Ak Mektubu yleydi: Sevgili Tom, 1. fke: Unuttuun iin deliye dndm. Uykuyu fazla karmana kzdm. le uykusuna dalp her eyi unutmandan nefret ediyorum. Btn sorumluluun bende olmasndan bktm. Her eyi benim yapmam bekliyorsun. Bundan usandm artk. __o- 7__ 2. Hzn: Hayley'in randevusunu karmasna ve zellikle bunu senin unutmana zldm. Sanki sana gvenemeyecek-miim gibi geldii iin zlyorum. Bu kadar yorgun olmana, bana ayracak ok az zamann olmasna, beni grnce sevinmemene de zlyorum. Bir eyleri unuttuunda alnyorum. Sanki hi aldrmyormusun gibi geliyor.

3. Korku: Korkarm her eyi benim yapmam gerekiyor. Sana gvenmekten ekiniyorum. Aldrmamandan, bir dahaki sefere sorumluluu benim stlenmem gerekeceinden korkuyorum. Her eyi ben yapmak istemiyorum. Senin yardmna ihtiyacm var. Sana ihtiya duymaktan da korkuyorum. Hibir zaman sorumlu davranmayacak olman beni korkutuyor. Ayrca ok alyorsun ve bir gn hastalanmandan korkuyorum. 4. Pimanlk: Randevular kardnda veya ge kaldnda mahcup oluyorum. Bu kadar ok ey istediim iin zgnm. Daha hogrl olamadma zlyor, daha sevecen davra-namadm iin utanyorum. Seni reddetmek istemiyorum. 5. Sevgi: Seni seviyorum. Yorgun olduunu anlyorum. ok alyorsun. Elinden geleni yaptn biliyorum. Yeni bir randevu aldn iin teekkr ederim. Hayley'i diiye gtrmek istediin iin de teekkr ederim. Gerekten ilgilendiinin farkndaym. Beni sevdiini de biliyorum. Yaamm paylatn iin ok anslym. Seninle sevgi dolu bir akam geirmek istiyorum. Sevgiler, Samantha. Not: nmzdeki hafta Hayley'i diiye gtrme sorumluluunu stlendiini duymaya ihtiyacm var. lgisizlik Konusunda Bir Ak Mektubu Jim ertesi sabah bir i gezisine kacakt. O akam ei Virginia biraz ba baa kalmak istedi. Yadak odalarna bir mango getirip ona da ikram etti. Jim yatakta bir kitaba dalmt ve ksaca a olmadn sy 218 .edi. Virgina reddedildiini hissedip odadan kt. Jim'e incinmi ve fkelenmiti. Geri dnp kabalndan ve duyarszlndan yaknmak yerine ona bir Ak Mektubu yazd. Virgina bu mektubu yazdktan sonra daha olumlu ve balayc' bir ruh hali iinde odaya dnp yle dedi: "Bu sen gitmeden nceki son gecemiz, biraz ba baa kalalm." Jim kitabn brakt ve son derece ho bir gece geirdiler. Ak Mektubu yazmak Virginia'ya einin dikkatini ekmek iin direnecek g ve sevgiyi salamt. Ak Mektubunu eiyle paylamas bile gerekmemiti. Mektubu yleydi: Sevgili Jim, 1. fke: Bu sen gitmeden nceki son gecemiz ve bir kitap alp okumak istemene ok kzdm. lgisiz davranp bu zaman benimle geirmek istememene, birlikte daha fazla zaman geirmememize kzyorum. Her zaman benden daha nemli bir eyler kyor. Beni sevdiini hissetmek istiyorum. 2. Hzn: Benimle birlikte olmak istememene zlyorum. Bu kadar ok almana da zlyorum. Sanki burada olup olmadm bile farketmeyecekmisin gibi geliyor. Her zaman bu kadar megul olmana, benimle konumak istememene krlyorum. lgisiz davranman beni incitiyor. Kendimi zel biri gibi hissetmiyorum. 3. Korku: Korkarm benim neye zldm bile bilmiyorsun ve buna da aldrmyorsun. Beni reddedeceinden korktuum iin duygularm seninle paylamaktan ekiniyorum. Beni en ok korkutan, birbirimizden uzaklayor olmamz. Korkuyorum ve elimden hibir ey gelmiyor. Seni sktm dnmek bana korku veriyor. Beni artk sevmediinden korkuyorum. 4. Pimanlk: Sen aldr bile etmezken seninle birlikte zaman geirmek istemekten ve bu kadar dertlenmekten utanyorum. Bu, fazla ey istemek gibi geliyorsa zgnm. Keke sevecen ve olumlu oiabilsem, keke sen benimle zaman geirmek istemezken souk davranmayabilsem, keke sana bir ans da219 ha verebilsem... Senin sevgine artk gvenmediim iin zgnm. 5. Sevgi: Seni seviyorum. Mango'y da bu yzden getirmitim. Seni honut edecek bir ey yapmak, ba baa biraz zaman geirmek istedim. Hl da zel bir gece geirmek istiyorum. Hemen karlk vermediin iin seni affediyorum. Tam o srada bir eyler okumakta olduunu anlyorum. Gel, sevgi dolu bir gece geirelim. Seni Seviyorum, Virginia Not: Senden duymak istediim yant yle: "Seni seviyorum, Virginia, ben de seninle sevgi dolu bir gece geirmek istiyorum. Seni zleyeceim."

Mnakaa Konusunda Bir Ak Mektubu Michael ile Vanessa parasal bir konuda anlamazla dtler. Birka dakika iinde tartmaya baladlar. Michael bardn farke-dince sustu, derin bir nefes ald ve yle dedi: "Bunu biraz dnmem gerek. Sonra konuuruz." Sonra baka bir odaya geip duygularn bir Ak Mektubuna dkt. Mektubu yazdktan sonra dnp konuyu daha anlayl bir biimde konuabildi. Sonuta, sorunlarn sevecen bir hava iinde zdler. Michael'n Ak Mektubu yleydi: Sevgili Vanessa, 1. fke: Bu kadar duygusallamana ve beni srekli yanl anlamana kzyorum. Konuurken soukkanlln koruyamaman da beni fkelendiriyor. Bu kadar duyarl olup kolayca incinmene, bana gvenmeyip beni reddetmene de kzyorum. 2. Hzn: Tarttmz iin zldm. Kukularn ve gvensizliini hissetmek bana ac veriyor. Senin sevgini kaybetmek beni zyor. Anlaamayp kavga ettiimiz iin zgnm. 3. Korku: Hata yapma dncesi beni rktyor. Yapmak istediimi seni zmeden yapamayacamdan korkuyorum. 220 Duygularm paylamaktan, hatal kmaktan, beceriksiz gibi grnmekten, beni takdir etmeyeceinden, bu kadar sinirliyken seninle konumaktan da korkuyorum. Ne syleyeceimi bilemiyorum. 4. Pimanlk: Seni incittiim iin zr dilerim. Seninle ayn fikirde olmadm, bu kadar souk davrandm, dncelerine byle direndiim, istediimi yapmakta acele ettiim iin zgnm. Sen byle davranlmay hak etmiyorsun. Seni yargladm iin pimanlk duyuyorum. 5. Sevgi: Seni seviyor ve bu sorunu zmek istiyorum. Sanrm imdi duygularna kulak verebilirim. Sana yardmc olmaya hazrm. Seni incittiimi anlyorum. Duygularn nemsemediim iin zgnm. Seni o kadar ok seviyorum ki. Yalnzca her sylenene ba sallamamak; senin kahramann olmak istiyorum. Benim ben olmaya ihtiyacm var ve senin de sen olman destekliyorum. Seni seviyorum. Bir dahaki konumamzda daha sabrl ve anlayl olacam. Sen bunu hak ediyorsun. Seni Seviyorum, Michael Not: Duymak istediim yant yle: "Seni seviyorum, Michael. Gerekte ne kadar anlayl ve ilgili bir erkek olduunu takdir ediyorum. Bunu zebileceimizden eminim." erleme ve Dkrkl Konusunda Bir Ak Mektubu Jean ei Bill'e haber brakp nemli bir mektubu brodan eve getirmesini istemiti. Bill her naslsa bu mesaj hi almad. Mektubu almadan eve geldiinde Jean'in tepkisi iddetli bir fke ve dkrkl oldu. BilPin hatas olmamasna ramen, Jean o mektuba ne kadar ihtiyac olduu ve ne kadar sinirlendii konusunda sylenip dururken, Bili kendisinin sulandn hissetti. Jean btn fkesini ve dkrkl-n Bill'in zerine alnmakta olduunun farknda deildi. Bili tam patlamak ve kendisini bu kadar zd iin Jean'i sulamak zereydi. 221 Savunmaya geip akamlarn berbat etmek yerine, akllca bir karar verdi ve on dakika yalnz kalp bir Ak Mektubu yazd. Yazmay bitirdiinde daha sevecen bir halde ieri geldi ve eini kucaklayarak, "Mektubunu almadn iin zgnm," dedi. "Keke o mesaj elime geseydi. Beni yine de hl seviyor musun?" Jean iten bir sevgi ve takdirle karlk verince, souk sava yerine harika bir akam geirdiler. Bill'in Ak Mektubu yleydi: Sevgili Jean, 1. fke: Byle sinirlenmenden ve ben sulamandan nefret ediyorum. Bu kadar mutsuz olmana, beni grdne hi sevinmemene de kzgnm. Sanki ne yaparsam yapaym, yetmiyor. Beni takdir etmeni ve beni grdne memnun olman istiyorum. 2. Hzn: Bu kadar fkelenmene ve dkrklna uramana zldm. Benimle mutlu olmadn iin hzn duyuyorum. in her zaman ak hayatmzdan nde gelmesine, yaammzdaki tm bu harika eyleri takdir etmemene de zlyorum. htiyacn olan mektubu almadan eve dndm iin zr dilerim.

3. Korku: Seni mutlu edememek beni korkutuyor. Korkarm tm gece mutsuz olacaksn. Seninle ak konumaktan, sana yakn olmaktan ekiniyorum. Senin sevgine ihtiya duymaktan korkuyorum. Yeterli olamama korkusu iindeyim. Korkarm bunu hep yzme vuracaksn. 4. Pimanlk: Mektubunu getirmediim iin zr dilerim. Bul kadar mutsuz olduun iin zgnm. Seni zmek istemezdim.] Beni grdne sevinmeni isterdim. Drt gnlk bir tatilimiz < " ve bunun zel olmasn diliyorum. 5. Sevgi: Seni seviyor, mutlu olman istiyorum. Ne are ki, zldn gryorum. Biraz yalnz kalp surat asmaya ihtiyacn olduunu da anlyor, amacnn benim kendimi kt hissetmemi salamak olmadn biliyorum. Yalnzca biraz efkate anlaya ihtiyacn var. zgnm. Bazen ne yapacam biler yor ve seni sulamaya balyorum. Eim olduun iin teekkC ederim. Seni ok seviyorum. Kusursuz olman gerekmiyor, ille mutlu olmak zorunda da deilsin. Mektup iine cannn sklmasn anlayla karlyorum. Seni Seviyorum, Bili Not: Senden unu duymak istiyorum: "Seni seviyorum, Bili. Benim iin yaptklarn takdir ediyorum. Eim olduun iin teekkr ederim." 2. ADIM: YANIT YAZMAK Ak Mektubu Tekniinin ikinci aamas Yant Mektubu yazmaktr. Hem olumlu, hem olumsuz duygularnz ifade ettikten sonra, Yant Mektubu yazmak iin fazladan be dakika ayrmak iyi gelebilir. Bu mektupta, einmizden duymak istediiniz trde bir yant yazmalsnz. Einizin sizin incinmenize, yani Ak Mektubunuzda yazdnz duygulara sevgiyle yant verebildiini dnn. Kendi kendinize einizin azndan ksa bir mektup yazn. fade ettiiniz duygularnz hakknda duymak istediiniz her eye deinin. Aadaki ifadeler balang noktas oluturabilir: *.... iin teekkr ederim. * .... anlyorum. *.... zgnm, *.... hak ediyorsun. *.... istiyorum. *.... seviyorum. Bazen Yant Mektubu yazmak Ak Mektubu yazmaktan bile daha etkili olabilir. nk istediklerimizi kda dkmek, hak ettiimiz destei almaya daha ak olmamz salar. stelik, eimizin sevgiyle yant verdiini hayal ederken, onun gerekte de bunu yapmasn kolaylatrrz. Baz insanlar olumsuz duygularn kaleme almakta ok baarlyken, sevgi szcklerini bulmakta zorlanrlar. Bu kimselerin Yant Mek 222 223 tubu yazp neler duymay istediklerini incelemeleri zellikle nemlidir. Einizin size yardmc olmasna kar direniinizi gznzden karmayn. Bu size onun byle zamanlarda sizinle baa kmasnn ne kadar zor olduunu gsterecektir. Eimizin Gereksinmelerini Nasi renebiliriz Zaman zaman kadnlar Yant Mektubu yazmaya kar karlar. Elerinin, ne syleyeceklerini bildiklerini dnrler. lerinden bir ses onlara, ona neye ihtiyacm olduunu sylemek istemiyorum; eer beni gerekten seviyorsa, bunu bilecektir, demektedir. Byle durumlarda kadnlar erkeklerin Mars'tan geldiklerini ve onlarn neye ihtiyac olduunu bilemeyeceklerini unutmamaldrlar. Erkein yant kadn ne kadar sevdiinden ok, kendi gezegenini yanstr. Eer o bir Vensl olsayd, ne syleyeceini bilirdi; ama o bir Vensl deildir. Erkekler bir kadnn duygularna nasl karlk vereceklerini gerekten bilmezler. ou zaman kltrmz erkeklere kadnlarn nelere ihtiya duyduklarn retmemektedir. Eer erkek, annesinin zntl anlarnda babasnn ona sevgi dolu szcklerle yaklatna tank olmusa, neler yapmas gerektii konusunda daha iyi bir fikir sahibi olacaktr. Yine de, hibir zaman retilmemi olduu iin bunu tam olarak bilemez. Yant Mektuplar erkee kadnn ihtiyalarn retmenin en iyi yoludur. Erkek ar ar da olsa kesinlikle renecektir. Yant Mektuplar erkee kadnn ihtiyalarn retmenin en iyi yoludur. Kimi zaman kadnlar bana sorarlar: "Eer duymak istediklerimi ona sylersem ve o da bunlar sylemeye balarsa, bunu yalnzca sylemekle kalmadn nereden bileceim? Korkarm sylediklerine iten inanmayacaktr." Bu nemli bir sorudur.

Erkek bir kadn sevmiyorsa, onun gereksinmelerini karlama zahmetine girmeyecektir. Kadnn isteklerine karlk verme giriiminde __004__ bulunmas bile, byk olaslk4a-isteneni itenlikte yapmaya altn gsterir. Erkek tam anlamyla iten grnmyorsa, bunun nedeni onun yeni bir ey reniyor olmasdr. Yeni bir davran biimi renmek kolay i deildir. Dolaysyla kadna pek inandrc gelmeyebilir. Bu, kritik bir zamandr. Erkek takdir ve tevik bekler. Doru yolda olduu sylenip cesaretlendirilmesi gerekir. Eer kadna verdii destek pek iten grnmyorsa, genelde bu, abalarnn sonu vermeyeceinden korkmas nedeniyledir. Kadn onun bu giriimini takdir ederse, bir dahaki sefere kendine daha ok gvenecek ve daha samimi grnecektir. Erkekler aptal deildirler. Bir kadnn kendilerine olumlu baktn ve kendilerinin de olumlu bir tepki verebileceklerini hissettiklerinde, bunu yaparlar. Bu yalnzca biraz zaman alacaktr. Kadnlar da bir erkein Yant Mektubundan erkekler ve ihtiyalar hakknda pek ok ey renebilirler. Kadnlar genellikle erkeklerin kendilerine gsterdikleri tepkiye pek anlam veremez, desteklemeye altklarnda neden reddettiklerini bilemezler. Yant Mektubu, bir kimsenin desteklenmeye hazr olduunu gsterir. Aksi halde iletiim kurulamayacaktr; ncinmi duygular "syleyebilecein hibir ey benim kendimi daha iyi hissetmemi salayamaz" tavryla ifade etmek, yalnzca olumsuz olmakla kalmayp einizi de inciten bir davrantr. Byle zamanlarda hi konumamak en iyisidir. Aada bir Ak Mektubu ile Yant Mektubundan rnekler bulacaksnz. Yantn hl not biiminde verildiine, ama yukardakilerden daha uzun olduuna dikkatinizi ekerim. Erkein Direnmesi Konusunda Bir Ak Mektubuyla Bir Yant Mektubu Theresa ei Paul'den yardm istediinde Paul ona direnmekte ve onun taleplerinin kendisine yk gibi geldiini belli etmektedir. Sevgili Paul, 1. fke: Bana direnmene kzyorum. Bana yardm etmeyi teklif etmemene kzyorum. Hep bunu istemek zorunda kalmak 225 beni fkelendiriyor. Ben senin iin ok ey yapyorum. Benim de senin yardmna ihtiyacm var. 2. Hzn: Bana yardm etmek istememene zlyorum. Kendimi bu kadar yalnz hissettiim iin de zgnm. Birlikte daha ok ey yapmay istiyorum. Senin desteini aryorum. 3. Korku: Yardmn istemeye korkuyorum. fkelenmenden ekiniyorum. Hayr deyip beni inciteceinden korkuyorum. 4. Pimanlk: Sana bu kadar ierlediim iin zgnm. Drdr edip seni eletirdiim iin zr dilerim. Seni daha fazla takdir etmediim iin zgnm. Sana ok fazla verip sonra senden de aynsn beklememem gerektiini bilmeliydim. 5. Sevgi: Seni seviyorum. Elinden geleni yaptn anlyor, bana nem verdiini biliyorum. Sana daha sevecen davranmak istiyorum. ocuklarmz iin de son derece sevgi dolu bir babasn. Seni seviyorum, Theresa Not: Senden u yant duymak istiyorum: Sevgili Theresa, Beni bu kadar ok sevdiin ve duygularn paylatn iin teekkr ederim. Taleplerin sanki bana yk oluyormu gibi davranp direndiim zamanlar seni incittiimi anlyorum. Sana daha fazla yardm edemediim iin zgnm. Sen benim desteimi hak ediyorsun ve ben de sana daha fazla yardm etmek isterim. Seni seviyorum ve eim olduun iin ok memnunum. Seni seviyorum, Paul 3. ADIM: AK MEKTUBUNUZU YANIT MEKTUBUNUZU PAYLAMAK Mektuplarnz paylamak aadaki nedenlerden dolay nemlidir: -226

Einize sizi destekleme frsatn verir. htiya duyduunuz anlay kazanmanz salar. Saygl ve sevecen bir yolla einize sizin hakknzda gerekli bilgiyi verir. Bir ilikide deiimi isteklendirir. Mahremiyet ve arzu yaratr. Einize sizin iin nelerin nemli olduunu ve sizi nasl destekleyebileceini retir. letiim koptuunda iftin yeniden konumaya balamasn salar. Olumsuz duygulardan gvenli bir yoldan haberdar olmay retir. Mektuplarnz paylamann aada zetlenen be yolu vardr. Bu rnekte mektubu kadnn yazd varsaylmtr. Ancak erkein yazd durumlarda da ayn derecede etkili olmaktadr. 1. Erkek, kadnn nnde onun Ak Mektubuyla Yant Mektubunu yksek sesle okur. Sonra einin ellerini tutar ve sevgi dolu yantn onun duymak istediklerinin bilincinde olarak verir. 2. Kadn, Ak Mektubuyla Yant Mektubunu erkee yksek sesle okur. Sonra erkek onun ellerini tutar ve sevgi dolu yantn kadnn duymak istediklerinin bilincinde olarak verir. 3. nce erkek einin Yant Mektubunu yksek sesle ona okur. Sonra da einin Ak Mektubunu yksek sesle okur. Kadnn olumsuz duygulara nasl yant vereceini nceden bilen erkein bunlar duymas daha kolay olur. Bir erkee kendisinden ne beklendii sylenirse, olumsuz duygular rendii zaman panie kaplmaz. Erkek einin Ak Mektubunu okuduktan sonra onun ellerini tutar ve sevgi dolu yantn onun duymak istediklerinin bilincinde olarak verir. 4. nce kadn Yant Mektubunu eine okur. Sonra Ak Mektubunu da yksek sesle okur. En sonunda erkek einin ellerini tutar ve sevgi dolu yantn onun nelere ihtiya, duyduunun bilincinde olarak verir. 227 5. Kadn mektuplarn eine verir ve o da yirmi drt saat iinde bunlar kendi bana okur. Mektuplar okuduktan sonra eine teekkr edip ellerini tutar ve sevgi dolu yantn onun nelere ihtiya duyduunun bilincinde olarak verir. Einiz Sevgiyle Karlk Veremiyorsa Ne Yapmal Baz erkeklerle kadnlar gemiteki deneyimleri nedeniyle Ak Mektubu dinlemekte ok zorlanrlar. Bu durumlarda, bunlar okumalar beklenmemelidir. Ancak einiz mektubu dinlemek istediinde bile, bazen hemen sevgiyle karlk veremez. rnek olarak Paul ile Theresa'y alalm. Paul einin mektuplarn dinledikten sonra kendini daha sevgi dolu hissetmiyorsa, bunun nedeni hemen o sra sevgiyle karlk vere-memesidir. Ama zaman iinde duygular deiecektir. Mektuplar okurken kendini fke ve incinmi duyularn hedefi olarak grebilir, bu yzden savunmaya geebilir. Byle zamanlarda sylenenleri dnebilmek iin biraz zamana ihtiyac olacaktr. Bazen bir kimse Ak Mektubu dinlerken yalnzca fkenin dile getiriliini duyacak, sevgi mesajn da duyabilmesi iin biraz zaman gerekecektir. Bu halde bir sre sonra mektubu, zellikle de pimanlk ve sevgi blmlerini, yeniden okumas yararl olacaktr. Ben zaman zaman eimden gelen bir Ak Mektubunun ilk nce sevgi blmn, sonra mektubun tamamn okurum. Erkek Ak Mektubu okuduktan sonra huzursuz oluyorsa, buna kendi olumsuz duygularn zmleyebiiecei, kendi Ak Mektubuyla karlk verebilir. Ben bazen eim bir Ak Mektubunu benimle paylaana dek sorunun ne olduunu bilmezken, sonra birdenbire yazacak bir eyler buluveririm. Mektubumu yazarak sevgi dolu duygularm yeniden bulur ve onun mektubunu batan okuyup incinmi duygularnn gerisindeki sevgiyi kefederim. Eer erkek hemen sevgiyle karlk veremiyorsa, bunun normal olduunu ve cezalandrlmamas gerektiini bilmelidir. Einin de onun bir sre duygularn inceleme ihtiyacnda olduunu anlayla karlamas gerekir. Belki de eine yardmc olmak iin yle bir ey diyebilir: "Bu mektubu yazdn iin teekkr ederim. Biraz dnmeye ihtiya-228 cim var, sonra konuabiliriz." Mektuba eletirmemesi ok nemlidir. Mektuplar gvenli bir zamanda paylalmaldr. Yukarda sralanan nerilerin tm kadnn erkein Ak Mektubuna sevecenlikle yant veremedii zamanlar iin de aynen gereklidir. Ben genelde iftlere yazdklar mektuplar yksek sesle okumalarn

salk veririm. Einizin mektubunu yksek sesle okumanz, onun sesini duyurduunu hissetmesini salayaca iin yararldr. Her iki yolu da deneyin ve sizin iin en uygun olann bulun. AK MEKTUPLARINI GVEN NDE OKUMAK Ak Mektuplarn paylamak insan korkutabilir. En iten duygularn yazan kii kendini zayf hissedecek, reddedildii takdirde bu ona ok ac verecektir. Mektubu paylamaktaki ama, elerin daha fazla yaknlaabilmesi iin duygular amaktr. Bu ilem gvenlik iinde yapld srece ie yarar. Ak Mektubunu alan kii yazarn ifadesine zellikle sayg gstermelidir. Eler birbirlerine gerek, saygl bir destek veremeyeceklerse, verebilecekleri ana dek mektubu dinlemeyi kabul etmemelidirler. Mektuplarn paylalmas doru niyetlerle yaplmaldr: Bir Ak Mektubunun Yazlp Paylalmasnda! Ama Bu mektubu olumlu duygularm bulmak ve sana hak ettiin sevgiyi vermek iin yazdm. Bu ilemin bir paras olarak, beni engelleyen olumsuz duygularm da seninle paylayorum. Anlayn benim iimi dkmeme ve olumsuz duygularmdan kurtulmama yardmc olacaktr. Bana nem verdiine ve duygularma elinden geldii kadar iyi tepki gstereceine inanyorum. Beni dinleyip destekleme isteini takdir ediyorum. Ayrca, bu mektubun benim ihtiya, istek ve dileklerimi anlamana da yardmc olacan umuyorum. Mektubu alan ein de aadaki niyete uygun biimde dinlemesi gerekir. 229 Bir Ak Mektubunun Dinlenmesindeki Ama Duygularn ve sevgini bana iletmek iin gsterdiin abay takdir ediyorum. Neden byle hissettiini anlamak ve senin ihtiyalarna da en az kendiminkiler kadar sayg gstermek iin elimden gelenin en iyisini yapacama sz veriyorum. Duygularn dinleyeceime; bunlar dzeltip inkr etmeye almayacama ve seni olduun gibi kabul edip deitirmeye almayacama da sz veriyorum. Sana nem verdiim ve bu sorunun da stesinden gelebileceimize gvendiim iin duygularn dinlemeye hazrm. Ak Mektubu Tekniini denediiniz ilk birka sefer bu amalar yksek sesle belirtmeniz daha gvenli olacaktr. Bunlar einizin duygularna sayg gstermenizi, sevgi dolu ve gven iinde karlk vermenizi salayacaktr. MN AK MEKTUPLARI Eer cannz sklyorsa ve Ak Mektubu yazmaya ayracak yirmi dakikanz yoksa, mini bir Ak Mektubu yazmay deneyebilirsiniz. Bu yalnzca ya da be dakikanz alacak ve gerekten yararl olacaktr. Aada baz rnekler bulacaksnz: Sevgili Max, 1. Bu kadar ge kalmana ok kzdm! 2. Beni unuttuun iin zldm. 3. Korkarm artk bana hi nem vermiyorsun. 4. Bu kadar affetmez olduum iin zr dilerim. 5. Seni seviyor ve ge kalman balyorum. Senin de beni gerekten sevdiini biliyorum. Denediin iin saol. Sevgiler, Sandie 230 ----- Sevgili Henry, -----------------------1. Bu kadar yorgun olmana ve yalnzca oturup TV seyretmene kzyorum. 2. Hi kimseyle konumak istememene zlyorum. 3. Korkarm birbirimizden kopuyoruz. Seni kzdrmaktan korkuyorum. 4. Akam yemeinde seni reddettiim iin zr dilerim. Sorunlarmz iin seni suladma da zgnm. 5. Senin sevgini zlyorum. Bu gece ya da yakn bir zamanda bana bir saatini ayrabilir misin? Yaammda olup bitenleri seninle paylamak istiyorum. Sevgiler, Lesley Not: Senden u yant duymak istiyorum:

Sevgili Lesley, Bana duygularn yazdn iin teekkr ederim. Beni zlemeni anlyorum. Bu gece sekizle dokuz arasn kendimize ayralm. Sevgiler, Henry NE ZAMAN AK MEKTUBU YAZMALI Ak Mektubu yazmann zaman, bir eye zlp kendinizi daha iyi hissetmek istediiniz zamandr. Aada bu amala yazlan Ak Mektuplarndan rnekler bulacaksnz: 1. Sevgiliye, ee Ak Mektubu. 2. Bir dosta, ocua ya da aile yesine Ak Mektubu. 3. arkadana veya mteriye Ak Mektubu. Sonunda "seni seviyorum" yerine "takdir ediyorum" ya da "sayg duyuyorum" szcklerini kullanabilirsiniz. Genelde bunun paylalmasn nermem. 4. Kendinize Ak Mektubu. 231 5. Tann'ya ya da lahi Gce Ak Mektubu. Yaamla ilgili ikyetlerinizi Tanr'yla paylap onun yardmn isteyin. 6. Rol deiimi Ak Mektubu. Eer birilerini balamak kolay deilse, birka dakika iin kendinizi onlarn yerine koyun ve onlardan kendinize bir Ak Mektubu yazn. Ne kadar ksa srede balayabildiinize aracaksnz. 7. Canavar Ak Mektubu. Eer gerekten dertliyseniz, duygularnz zalimce ve yarglaycysa, iinizi bir mektuba dkn. Sonra da mektubu yakn. Her ikiniz de olumsuz duygularla baa kacak gte ve bunu istiyor olmadka, mektubu einizle paylamayn. 8. Yer Deitirme Ak Mektubu. Olaylar sizi zyor ve ocukluktan gelen zmlenmemi duygular anmsatyorsa, ocukluunuza geri dndnz hayal edin ve anne ya da babanza bir Ak Mektubu yazp duygularnz paylaarak onlarn yardmn isteyin. NEDEN AK MEKTUPLARI YAZMAYA HTYACIMIZ VARDIR Bu kitapta incelediimiz gibi, kadnlarn duygularn paylap kendilerine nem verildiini ve sayg grdklerini hissetmeleri ok nemlidir. Erkeklerin de takdir edilip kabul ve gven grdklerini hissetmeleri ayn derecede nem tar. likilerdeki en byk sorunlar bir kadnn dertlerini paylamas sonucunda erkein sevilmediini hissettii zamanlarda ortaya kar. Erkee gre kadnn olumsuz duygular eletirel, sulayc, talep edici ve kmseyicidir. Erkek kadnn duygularn reddettiinde kadn da sevilmedii hissine kaplr. Bir ilikinin baars byk lde iki etkene dayanr: Erkein kadnn duygularn sevgi ve saygyla dinleyebilmesine; kadnn duygularn sevecen ve saygl bir biimde paylaabilmesine. Bir ilikide elerin deien duygu ve gereksinmelerini birbirlerine iletmeleri gerekir. Kukusuz kusursuz iletiim beklemek fazla idealistlik olur. Neyse ki, 232 Kusursuzlukla imdi bulunduumuz-nokta arasnda gelimek iin daha ok yer vardr. Gereki Beklentiler letiimin her zaman kolay olmasn beklemek gereki olmaz. Baz duygularn dinleyeni incitmeden iletilmesi son derece gtr. Harika, sevgi dolu bir ilikiye sahip iftler bile zaman zaman nasl her ikisi iin de geerli bir iletiim kurabileceklerinin acsn yaayacaklardr. Bir bakasnn bak asn gerek anlamda anlamak, zellikle de o sizin duymak istediklerinizi sylemiyorsa, hi kolay deildir. Birok ift birbirlerini yeterince sevmedikleri iin baarl bir iletiim kuramadklarn dnme yanlgs iindedir. Kukusuz sevginin bu iteki rol ok byktr, ama iletiim kurma becerisi ok daha nemli bir etkendir. Neyse ki, bu beceri renilebilir. letiim Kurmay Nasl reniriz Eer drst ve sevgi dolu iletiim kurmay becerebilmi ailelerde yetiseydik, baarl iletiim kurmak bizim doamzn bir paras olurdu. Ne var ki, bizden nceki kuaklarda szmona sevgi dolu iletiim

genelde olumsuz duygulardan kanma anlamna geliyordu. Olumsuz duygular sanki utanlacak bir hastalk ya da dolaba tklmas gereken bir eylermi gibi grlyordu. Daha az "uygar" ailelerde sevgi dolu iletiim, olumsuz duygularn fiziksel ceza, barma, dayak, krbalama ya da her trl szl taciz araclyla da vurulmasn da iermekteydi. Tm bunlar ocuklara doruyu yanltan ayrt etmeyi retmek amacyla yaplrd. Eer ana babalarmz olumsuz duygularn bastrmadan, sevecen bir iletiim kurmay renmi olsalard, bizler de ocukluumuzda olumsuz duygu ve tepkilerimizi deneme-yanlma yntemiyle kefetmekten korkmazdk. Olumlu rol modelleri sayesinde zellikle zor duygularmz iletmeyi renebilirdik. Duygularmz ifade etmede on sekiz yllk deneme-yanlmann sonucu olarak, duygularmz saygl ve uy 233 gun biimde ifade etmeyi renmi olurduk. Durum byle olsayd, Ak Mektubu Tekniine de ihtiyacmz kalmazd. Gemiimiz Farkl Olsayd Gemiimiz farkl olsayd, annemizin sknt ve dkrklklarn babamzn byk bir sevecenlik ve anlayla dinlediine tank olurduk.! Her gn babamzn annemize ihtiya duyduu sevecen ilgi ve anlay! gstermesini seyrederdik. Annemizin babamza gvenip, onu eletir-| meden ya da sulamadan duygularn aka paylamasn izlerdik. Bir insann, karsndakini gvensizlik, duygusal smr, onayla-l mama, kmseme ya da souk durma gibi davranlarla uzaklatr-] madan, nasl zntl olabilecei deneyimini yaardk. On sekiz yl sren byme dnemimiz boyunca yrmeyi ya da matematii renir gibi, duygularmz konusunda da uzmanlaacaktk. Bu da tpk yrmek, zplamak, ark sylemek, okumak ya da hesap tutmak gibi edinilen bir beceri olacakt. Ancak oumuz iin bu gereklemedi. Bunun yerine on sekiz ylmz baarsz iletiim becerileri renmekle geirdik. Duygular ifade etme konusunda iyi eitilmediimiz iin, olumsuz duygulara sahipken de sevgiyle iletiim kurmak bize son derece zor, hatta olanaksz bir i gibi grnd. Bunun ne kadar zor olduunu anlamak iin, aadaki sorulara yant vermeyi deneyin: 1. Yetime dneminizde anne babanz ya durmadan mnakaa etmi ya da kavgadan kanmak zere anlamlarsa, siz fkeli olduunuzda veya ierlediinizde sevginizi nasl ifade edersi* niz? 2. Eer anne babanz kontrol elde tutmak iin barp aran ki-j siler idiyse, siz barp armadan ocuklarnza sznz na-| sil dinletirsiniz? 3. ocukken srekli ihmal edilip dkrklna uramsanz, im-j di daha ok destei nasl istersiniz? 234 4. Reddedilmekten korkuyorsanz, nasl alp duygularnz paylaabilirsiniz? 5. Eer duygularnz, "Senden nefret ediyorum," diyorsa, einizle nasl konuabilirsiniz? 6. ocukken hata yaptnz iin her zaman cezalandrlmsanz, nasl hatanz kabul edip, "zr dilerim," diyebilirsiniz? 7. Cezalandrlmaktan ya da reddedilmekten korkuyorsanz, hatalarnz nasl kabullenebilirsiniz? 8. ocukluunuzda srekli reddedilmi ya da zgn olduunuz ve aladnz iin yarglanmsanz, duygularnz nasl gsterebilirsiniz? 9. ocukken daha fazla istediiniz zamanlarda srekli yanl yaptnz sylenmise, nasl bir ey isteyebilirsiniz? 10. Ana babanzn size neler hissettiinizi ya da sizi neyin rahatsz ettiini sormak iin hi zaman, sabr veya ilgisi olmamsa, neler hissettiinizden nasl emin olabilirsiniz? 11. ocukluunuzda sevgiye layk olabilmek iin kusursuz olmanz gerektiini dnmseniz, einizin kusurlarn nasl kabullenebilirsiniz? 12. Kimse sizinkileri dinlememise, siz einizin aclarn nasl dinleyebilirsiniz? 13. Eer siz balanmamsanz, nasl balayabilirsiniz? 14. ocukluunuzda size srekli, "Alama," ya da, "Ne zaman byyeceksin?" veya, "Yalnzca bebekler alar," denmise, siz nasl alayabilir, acnz, kederinizi da vurup, iyiletirebilirsi-niz?

15. ocukluunuzda, annenizin zlmesinden sizin sorumlu olmadnz anlayacak yata deilken, bu acdan sorumlu olduunuz size hissettirilmise, einizin dkrkln nasl duyabilirsiniz? 16. Eer ocukken anne ve babanz fkelerini bararak ya da bir eyler isteyerek sizden karmsalar, siz einizin fkesine nasl kulak verebilirsiniz? 235 fer 17. Eer tm masumluunuzla ilk olarak gvendiiniz insanlar size bir biimde ihanet etmilerse, siz nasl einize alp gvenebilirsiniz? 18. On sekiz yl boyunca reddedilme ya da terkedilme tehlikesi olmadan duygularnz sevgiyle aktarma deneyiminiz yoksa, bunu nasl renebilirsiniz? Bu on sekiz sorunun hepsinin yant udur: Sevgi dolu iletiim kurmay renmek olasdr, ama ok almak, gemi on sekiz yln ihmalini telafi etmek gerekir. Anne babamz ne kadar kusursuz olurlarsa olsunlar, hi kimse gerek anlamda kusursuz deildir. Eer iletiim kurmakta sorunlarnz varsa, bu bir lanet ya da tmyle einizin hatas deildir. Yalnzca doru eitim ve deneyim eksikliinden kaynaklanmaktadr. Yukardaki sorular okurken, baz duygular anmsam olabilirsiniz. Kendinizi iyiletirmek iin bu zel frsat karmayn. Hemen imdi yirmi dakikanz ayrp anne ya da babanza bir Ak Mektubu yazn. Yalnzca elinize kalem kt aln ve Ak Mektubu anlatmyla duygularnz dile getirmeye balayn. Hemen imdi deneyin, alacanz sonuca aracaksnz. TAM GERE SYLEMEK Ak Mektuplarnn ie yaramasnn nedeni, size tam gerei sylemekte yardmc olmalardr. Yalnzca duygularnzn bir ksmn ifade etmek arzu edilen iyilemeyi salamaz. rnein: 1. fkenizi hissetmenin size hibir yarar olmayabilir. Sizi yalnzca daha da fazla kzdrabilir. fkenizi ne kadar iinizde tutarsanz o kadar sinirlenirsiniz. 2. zntnn gerek nedenini halletmeden saatlerce gzya dkmek kendinizi bombo ve tkenmi hissetmenize yol aabilir. 3. Yalnzca korkularnz hissetmek sizi daha da korkutabilir. 2364. zntnz hissedip amamanz yatrnzea sululuk duyarak utanmanza yol aar ve zsaygnza zarar olur. 5. Her zaman sevecen olmaya almak sizi tm olumsuz duygularnz bastrmaya zorlayacak ve birka yl sonra duygusuz biri haline getirecektir. Ak Mektuplar ie yarar, nk size duygularnz konusunda gerei tam olarak sylemeniz iin yol gsterir. imizdeki acy iyiletirmek iin duygusal acy drt temel boyutta hissetmemiz gerekir. Bunlar; fke, hzn, korku ve pimanlktr. Ak Mektuplar Neden e Yarar Duygusal acnn drt boyutundan her birini ifade ederek acmz da vururuz. Yalnzca bir ya da iki olumsuz duygu hakknda yazmak bu kadar etkili olmaz. Bunun nedeni, olumsuz duygusal tepkilerimizin ounun gerek duygular deil; bunlardan kanmak iin bilinsizce kullandmz savunma mekanizmalar olmasdr. rnein: 1. abuk fkelenen insanlar genellikle kendi ac, hzn, korku ya da pimanlklarndan saklanmaya almaktadrlar. Zayf noktalarn hissettiklerinde fkeleri geer ve daha sevecen olurlar. 2. Kolayca alayan insanlar genellikle zor fkelenirler ama fkelerini da vurmalarna yardmc olunursa kendilerini ok daha iyi, ok daha sevgi dolu hissederler. 3. Korkan insanlar genelde fkelerini hissedip ifade etme ihtiyac iindedirler; bylece korkular geer. 4. Sk sk sululuk duygusuna kaplan ve pimanlk hisseden insanlar genellikle hak ettikleri gibi kendilerini sevmeden nce fke ve aclarn hissedip ifade etme ihtiyac iindedirler. 5. Kendilerini hep sevgi dolu hisseden, ama neden genellikle zgn ya da. uyumu gibi olduklarn merak eden insanlarn kendilerine u soruyu sorup yantlar yazmalar gerekir: "Eer bir eye kzp zlecek olsaydm, bu ne olurdu?" Bu, onlarn

 237 depresyon ve uyuukluklarnn gerisine gizlenmi duygularn ortaya karmalarna yardmc olacaktr. Ak Mektuplar bylesi bir durumda da kullanlabilir. Duygular Nasl Baka Duygular Gizleyebilir Aada erkeklerle kadnlarn gerek aclarndan kamak ya da bunlar bastrmak iin olumsuz duygularndan yararlandklar baz rnekleri greceksiniz. Bu ilemin kendiliinden gerekletiini unutmaynz. ou zaman bunun byle olduunun farkna bile varmayz. Bir an iin u sorular dnelim: * Gerekte fkeli olup da glmsediiniz zamanlar olur mu? * inizden korktuunuzda fkeli davrandnz hi oldu mu? * Gerekte zgn ve incinmi olduunuz zaman glp aka yapar msnz? * Kendinizi sulu hissettiiniz ya da korktuunuz zamanlar hemen bakalarn suladnz oldu mu? Aadaki tablo erkeklerle kadnlarn genellikle nasl kendi gerek duygularn inkr ettiklerini gstermektedir. Kukusuz bu tanmlara tm erkeklerle kadnlar girmeyecektir. Bu tablo bize nasl kendi gerek duygularmza yabanc kalabileceimizi gstermektedir. GEREK DUYGULARIMIZI RTBAS ETMENN YOLLARI Erkekler Aclarn Nasl Gizlerler Kadnlar Aclarn Nasl Gizlerler (Bu sre genelde bilinaltdr) (Bu sre genelde bilinaltdr) 1. Erkekler fkeyi hzn, ac, sululuk ve korku gibi duygularn saklama arac olarak kullanlrlar. 2. Erkekler ilgisizlik ve cesaretsizlii ac veren fke duygusundan kanmann 1. Kadnlar ilgi ve kaygy fke, sululuk, korku ve dkrkl gibi ac verici duygulardan kama yolu olarak kullanrlar. 2. Kadnlar fke, ierleme ve sinirlenmekten kanmak iin kafalarnn karmasna 238 yolu olarak kullanrlar. 3. Erkekler incinmemek iin fkelenmeyi kullanabilirler. 4. Erkekler korku ya da belirsizlikten kurtulmak iin fkeyi ve kendini hakl grmeyi kullanabilirler. 5. Erkekler fkelenmek ve yas tutmaktan kanmak iin utanca bavurabilirler. 6. Erkekler fke, korku, dkrkl, heves krkl ve utantan kanmann yolu olarak sakin ve huzur iinde grnebilirler. 7. Erkekler kendilerini yetersiz hissetmekten kanmak iin kendilerine gveniyormu grnts verebilirler. 8. Erkekler korkmamak iin salgrdan davranabilirler. izin verebilirler.---------3. Kadnlar mahcubiyet, fke, keder ve pimanlktan kurtulmak iin kendilerini kt hissedebilirler. 4. Kadnlar fke, incinme ve zntden kanmak iin korku ve belirsizlii kullanabilirler. 5. Kadnlar fke ve korkudan kanmak iin yas tutabilirler. 6. Kadnlar fke, znt, yas ve hznden kanmak iin umuda sarlabilirler. 7. Kadnlar hzn ve dkrklndan kurtulmak iin mutlu ve minnettarm gibi davranabilirler. 8. Kadnlar incinip fkelenmemek iin sevecen ve balayc davranabilirler. OLUMSUZ DUYGULARIN YLETRLMES Olumsuz duygularnz konusunda sizi kimse dinlememi ve yardmc olmamsa, bir bakasnn olumsuz duygularn anlayp kabul etmeniz kolay olmayacaktr. ocukluktan kalma zmlenmemi duygularmz ne kadar iyiletirebilirsek, alnmadan, sabrszlanmadan, kzmadan eimizin duygularna kulak vermek ve kendi duygularmz da sorumluca paylamak o kadar kolay olacaktr. inizdeki acy hissetmeye kar ne kadar direnirseniz, bakalarnn duygularn dinlemeye de o kadar direneceksiniz demektir. Eer bakalarnn ocuksu duygularn ifade etmelerine kar sabrsz davra 239 nyorsanz, bu sizin kendi kendinize de nasl davrandnz bir gstergesidir.

Kendi kendimizi yeni batan eitmek iin kendimize na babalk etmeliyiz. imizde, mantkl ve yetikin aklmz zlmek iin hibir neden olmadn sylediinde bile zlen duygusal bir kiilik olduunu kabul etmeliyiz. Benliimizin bu duygusal blmn soyutlayp ona kar sevgi dolu bir anne olmamz gerekir. Kendimize u sorular sormalyz: "Sorun nedir? incindin mi? Neler hissediyorsun? Seni zecek ne oldu? Neden bu kadar kzdn? Seni zen ne? Neden korkuyorsun? Ne istiyorsun?" Duygularmza efkatle kulak verirsek, olumsuz duygular bir mucize gibi iyileecek ve olaylara ok daha sevecen, ok daha saygl bir biimde tepki verebileceiz. ocuksu duygularmz anlayarak otomatik olarak sevgi dolu duygularn szlerimize yansmas iin bir kap am olacaz. Eer ocukken zel duygularmz srekli dinlenmi ve bunlara sevecen bir biimde deer verilmise, yetikinler olarak olumsuz duygulara saplanp kalmayacaz demektir. Ancak, oumuz ocukluumuzda byle desteklenmemi olduumuzdan, i baa dmektedir. Gemiiniz Bugnnz Nasl Etkiliyor Kukusuz olumsuz duygularn esiri olmann nasl bir ey olduunu yaamsnzdr. ocukluktan kalma zmlenmemi duygularn yetikin olmann stresleriyle yzletiimiz bugnmzde bizi ne ekilde etkilediinin rnekleri aadadr: 1. Bir eye ierlediimiz zaman yetikin benliimiz sakin, sevecen ve bar davranmamz sylese bile fke ve skntya kaplrz. 2. Bir ey bizi dkrklna urattnda, yetikin benliimiz hevesli, mutlu ve umutlu olmamz sylese de, zlp inciniriz. 3. Bir ey bizi zdnde yetikin benliimiz kendimizden emin olup halimize kretmemizi sylese de, korkar ve kayglanrz. 240 4. Mahcup olduumuzdryetikir+^efiliffi^gvefiHTyf ve harika hissetmemiz gerektiini sylese de, zlr ve utanrz. Duygularnz Bamllklarla Bastrmak Yetikinler olarak genelde bu olumsuz duygular kontrol altna almann yolunu, onlardan kamakta buluruz. Tatmin edilmemi gereksinme ve duygularmzn ac dolu lklarn susturmann bir yolu da bamllklarmzdr. Bir kadeh arap itikten sonra ac bir sre geer. Ancak daha sonra tekrar tekrar geri gelecektir. Ne gariptir ki, olumsuz duygularmzdan kamaya almamz, onlara yaammz kontrol edebilme gcn verir. te yandan duygularmz dinlemeyi renirsek, yava yava etkilerini kaybedeceklerdir. umsuz duygularmzdan kamaya almamz, oniara yaammz kontrol edebilme gcn verir. ok skldnzda istediiniz biimde iletiim kurabilmek kukusuz kolay deildir. Byle zamanlarda gemiinizdeki zmlenmemi duygular geri gelir. Sanki sinir krizi geirmesine asla izin verilmemi ocuk imdi bir sinir krizi geiriyor ve yine karanlk odaya kapatlyor gibidir. ocukluumuzdan kalan zmlenmemi duygularmzn, yetikin bilincimizi ele geirip sevgi dolu iletiim kurmamz engelleyerek bizi kontrol etme gleri vardr. Akl banda olmaya en ok ihtiya duyduumuz anlarda devreye giren bu grnrdeki mantksz duygular sevgiyle dinleyemedike, sevgi dolu iletiim kurmamz engelleyeceklerdir. G duygularmz ifade edebilmenin srr, olumsuz duygular yazya dkme bilgeliini gsterip olumlu duygularmzn bilincine varabilmektir. Elerimizle hak ettikleri sevgiyi gstererek ne kadar ok letiim kurabilirsek, ilikilerimiz o kadar iyi olacaktr^Skntiarmz sevecen bir biimde paylaabildiimiz zaman eimizin de karlnda bizi , desteklemesi o kadar kolay olacaktr. 241 I L KEND KENDNE YARDIMIN SIRLARI Ak Mektubu yazmak kendi kendine yardm etmenin harika bir yoludur. Eer hemen bu alkanl edinmezseniz, bu arac kullanmay unutabilirsiniz. Haftada en az bir kez, bir eyler sizi rahatsz ettiinde, oturup bir Ak Mektubu yazmanz neririm.

Ak Mektubu yalnzca einizle aranzda bir sorun olduunda deil, her trl sorun karsnda yararl olacaktr. Bir eye ierlediinizde, mutsuz, endieli, zntl, skntl, yorgun ya da yalnzca keyifsiz olduunuz zamanlarda Ak Mektubu yazmann yararn greceksiniz. Her zaman ruh halinizi tmyle dzeltmese de, gitmek istediiniz yne doru adm atmanza yardmc olacaktr. Bu konuda gerek ben, gerek baka yazarlar tarafndan pek ok kitap yazlmtr. Bunlar okumak, i dnyanzdaki duygularnzla balant kurup onlar tedavi etmeye balamanza yardm edecektir. Ancak unutmayn: Duygusal tarafnzn sesini duyurmasna izin vermedike, onu iyiletiremezsiniz. Kitaplar kendinizi daha ok sevme ilham verebilir, ama bunu uygulamaya koymann yolu duygularnz dinlemek, kda dkmek ya da szl olarak ifade etmektir. Kitaplar kendinizi daha ok sevme ilham verebilir, ama bunu uygulamaya koymann yolu duygularnz dinlemek, kda dkmek ya da szl olarak ifade etmektir. Ak Mektubu Tekniini uyguladka iinizde sevgiye en ok ihtiyac olan yannz yaamaya balayacaksnz. Duygularnza kulak vererek ve onlar inceleyerek bu yannzn byyp gelimesini salayacaksnz. Duygusal benliiniz gereksinme duyduu sevgi ve anlaya kavutuunda, kendiliinden daha iyi iletiim kurmaya balayacaksnz. Hepimiz duygularmz gizlemeye ve sevgiyle deil, savunmaya geerek tepki vermeye koullandrdmz halde, kendi kendimizi yeniden eitebiliriz. Bu konuda mitsiz olmamalyz. Kendinizi yeni batan eitmek iin asla tedavi edilme ansna sahip olmam, zmlenmemi duygular dinlemek ve anlamak gereklrrB yannz sesini duyurup anlay grdnde iyileecektir. Ak Mektubu Tekniini uygulamak, yarglanma ya da reddedilme riski olmadan zmlenmemi olumsuz duygu ve istekleri ifade etmenin emin bir yoludur. Duygularmza kulak vererek aslnda duygusal yanmza sevgi dolu bir annenin kollarnda alayan kk bir ocuk gibi davranm oluruz. Duygularmzn gereini aratrarak kendi kendimize bu duygular beslemeye izin veriyoruz demektir. imizdeki bu ocuksu yana sayg ve sevgiyle davranarak gemiimizden kalan zmlenmemi duygusal yaralar da yava yava iyiletirebiliriz. ou insan duygularn reddedip bastrdklar iin abucak byrler. zmlenmemi duygusal aclar ilerinde, su yzne kp tedavi edilmeyi beklemektedir. Bastrlm duygusal ac, genelde fiziksel ac ya da hastala dnp insann erken lmne bile neden olabilir. stelik zararl drtlerimizin, saplant ve bamllklarmzn byk blm iimizdeki bu duygusal yaralarn davurumlardr. Erkeklerde sk grlen baarl olma saplants, onlarn ilerindeki duygusal ac ve karmaay azaltma umuduyla sevgi kazanmak iin yaptklar aresiz giriimdir. Kadnlarda sk grlen kusursuz olma saplants ise, sevgiye layk olma ve duygusal aclarn azaltma giriimidir. Arya kalan her ey zmlenmemi gemiimizin aclarnn uyuturulmasna yarar. Toplumumuz bizlere acmzdan kamamzda yardmc olacak olaylarla doludur. te yandan Ak Mektuplar, acnzla yzlemenize, onu hissedip tedavi etmenize yarar. Her Ak Mektubu yaznzda iinizdeki duygusal ve yaral benliinize, iyilemek iin gereksinme duyduu sevgi, anlay ve ilgiyi gsteriyorsunuz demektir. Kiiye zelliin Gc Zaman zaman duygularnz yalnz banza kda dkerken, baka bir insann varlnda hissedemeyeceiniz derin duygu dzeylerini kefedersiniz. Yalnz bana olmak duygular daha derinden hissetme gvencesini salar. Her eyi aka konuabildiinizi dnd 242 -243 gnz bir ilikinin iinde bile olsanz, yine de arasra duygularnz yalnz banza yazmanz neririm. Ak Mektuplarnn byle yazlmas, bir yandan da size baka hi kimseye baml olmadan, yalnzca kendinize ait zaman salad iin yararldr. Ak Mektuplarnz bir dosya halinde toplamanz neririm. Daha kolay yazabilmek iin bu blmn balarnda verilen rnee bakabilirsiniz. Bu Ak Mektubu erevesi size mektubun farkl aamalarn hatrlamanzda yardmc olup, sktnzda baz rnek cmleler sunabilir. Kendinize ait bir

bilgisayarnz varsa, Ak Mektubu taslan ona ykleyin ve her yazmak istediinizde o dosyay averin. Bittiinde tarih koyup hafzaya aln. Eer biriyle paylamak istiyorsanz kda basn. Arasra skntl olmadnz zamanlarda, duygularnz tarafszca yeniden gzden geirebilecekken, dosyaladnz mektuplar tekrar okuyun. Bu tarafszlk ilerde dertlerinizi daha saygl bir biimde iletmenizde yararl olacaktr. Ayrca, eer bir Ak Mektubu yazdktan sonra hl moraliniz dzelmemise, bu mektubu yeniden okumak kendinizi iyi hissetmenize yardmc olabilir. Duygularnz ifade etmenize yardmc olmak zere bilgisayardan yararlanmak, insanlarn genelde Ak Mektubu yazmaya kar direnlerinin almasn salar. Genelde bu ie daha fazla kar olan erkekler bilgisayarlarnn nne tek balarna oturabildiklerinde daha istekli olmaktadrlar. Mahremiyetin Gc Ak Mektuplarn yalnz bana kaleme almak kendi bana iyiletirici bir zellik tarken, bakalar tarafndan duyulma ve anlalma gereksinmemizi karlamaz. Ak Mektubu yazdnzda kendinizi seversiniz; ama bir Ak Mektubunu paylatnzda, seviliyorsunuz demektir. Kendi kendimizi sevebilme yeteneimizin artmas iin sevilmemiz gerekir. Gerei paylama yoluyla alan mahremiyet kapsndan sevgi girer. _ 244 Kendi kendimizi sevebilme yeteneimizin artmas iin---------sevilmemiz gerekir. Daha fazla sevilmek iin yaammzda duygularmz aka ve gvenle paylaabileceimiz insanlarn olmas gerekir. Yaamnzda her eyinizi anlatabileceiniz; sevgilerinden emin olup, eletiri, yarglama ya da reddetme yoluyla sizi incitmeyeceklerine gvendiiniz birka sekin insann bulunmas ok nemlidir. Gerek kimliinizi ve duygularnz paylaabildiinizde, tam olarak sevgi grebilirsiniz. Eer bu sevgiye sahipseniz, ierleme, fke, korku vb. gibi olumsuz duygusal belirtileri da vurmak daha kolay olacaktr. Bu, zel olarak hissettiiniz ve kefettiiniz her eyi paylamanz gerektii anlamna gelmez. Ancak, paylamaktan korktuunuz duygularnz varsa, bu korkularn yava yava tedavi edilmeleri gerekir. En derin duygularnz paylaa-bilmeniz durumunda sevecen bir terapist ya da yakn bir dost, ok byk bir sevgi kayna olabilir. Eer terapistiniz yoksa, zaman zaman bir dostunuzun mektuplarnz okumas da ok yararl olacaktr. Yalnz bana yazmak sizin kendinizi daha iyi hissetmenizi salarken, Ak Mektuplarnz arasra size nem veren Ve anlayan biriyle paylamak da gerekir. Grubun Gc Grup desteinin gc szcklerle anlatlamayacak; ancak yaanmas gereken bir olgudur. Yardmsever ve. sevecen bir grup en derin duygularmzla daha kolay balant kurmamz konusunda harikalar yaratabilir. Duygularnz bir grupla paylamak size sevgi verebilecek daha ok insann olmas demektir. Byme potansiyeli grubun boyuyla orantl olarak artar. Bir grupta konumasanz bile, bakalarnn kendi duygularn aka ve itenlikle anlatmalarn dinlemek bilincinizi aacaktr. lkenin drt bir yannda grup seminerleri ynetirken srekli kendimde sesini duyurmaya ve anlalmaya ihtiyac olan derin duygularla karlarm. Biri ayaa kalkp duygularn paylatnda birdenbire bir 245 I: ey anmsar ya da kendi iimde baz eyler hissetmeye balarm. Bu seminerler srasnda kendim ve bakalaryla ilgili ok deerli bilgiler edindim. Her seminerin sonunda kendimi ok daha hafif ve sevgi dolu hissettim. Her yerde, her hafta kk kk destek gruplar toplanmaktadr. Grup destei zellikle ocukluklarnda kendilerini gvende hissetmeyen ve kendilerini ne aile, ne de grup iinde ifade edemeyen insanlar iin yararldr. Olumlu her grup etkinlii insana g kazandrrken, sevgi dolu bir grup iinde konumak ya da dinlemek kiisel olarak da tedavi edicidir. Ben dzenli olarak erkekler aras kk bir destek grubuna katlrken eim Bonnie de kendi kadnlar aras destek grubuna gider. Dardan aldmz bu destek ilikimizi olumlu etkilemektedir. Bizi, tek destek kayna olarak birbirimize baml olmaktan kurtarr. stelik bakalarn dinleyip onlarn baar ve baarszlklarn paylanca kendi sorunlarmz klr. Dinlemek in Zaman Ayrmak

Dnce ve duygularnz ister kendi banza bilgisayarnza yazn, ister terapide paylan; ilikilerinizde ya da bir destek grubunda kendiniz iin nemli bir adm atyorsunuzdur. Duygularnz dinlemek iin zaman ayrdnzda aslnda iinizdeki kk insana, "Sen nemlisin. Sesini duyurmay hak ediyorsun ve ben de sana seni dinleyecek kadar nem veriyorum," mesajn veriyorsunuzdur. Duygularnz dinlemek iin zaman ayrdnzda aslnda iinizdeki kk insana, "Sen nemlisin. Sesini duyurmay hak ediyorsun ve ben de sana seni dinleyecek kadar nem yeriyofum,'* mesajm y Ak Mektubu Tekniinden yararlanacanz umarm. Ben bu tekniin, kendiminki de dahil, binlerce insann yaamn deitirdiine tank oldum. Bu, yaptka kolaylaan bir itir. Biraz zaman ister, ama buna kesinlikle deecektir. 246 On kinci Blm DESTEK STEMENN VE ALMANIN YOLLARI likilerinizde arzu ettiiniz destei grmyorsanz, bunun nemli nedenlerinden biri yeterince istememeniz ya da etkili bir biimde istiyor olmamanzdr. Sevgi ve destek istemek herhangi bir ilikinin baars asndan ok nemlidir. A-L-M-A-K iin nce -S-T-E-M-E-N--Z gerekmektedir. Her iki taraf da destek istemekte zorlansa da, kadnlar erkeklere oranla bunu ok daha skc ve zc bulurlar. Bu nedenle bu bolmde zellikle kadnlara sesleneceim. Doal olarak erkekler de bu bolm okuduklarnda kadnlar biraz daha iyi anlamaya balayacaklardr. KADINLAR NEDEN STEMEZLER Kadnlar destek istemeleri gerekmediini dnme hatasna derler. Kendileri bakalarnn gereksinmelerini igdsel olarak hissettikleri ve ellerinden geleni verdikleri iin erkeklerden de ayn eyi beklerler. Kadn k olunca kendiliinden akn sunar. Byk bir zevk ve hevesle eine destek olmann yollarn arar. Birini ne kadar ok severse, sevgisini sunmaya o kadar istekli olur. Vens'teyken herkes desteini kendiliinden verdiinden, bunu istemek iin hibir neden olmazd. Aslnda, istemek zorunda kalmamak onlarn birbirlerine olan sevgi 247 lerini gstermelerinin yollarndan biriydi. Vens'te kadnlarn slogan, "Ak, hibir zaman istemek zorunda kalmamaktr!" eklindeydi. Vens'te kadnlarn slogan, "Ak, hibir zaman istemek zorunda kalmamaktr!" eklindeydi. Kadnlar bu noktadan hareket ettikleri iin, eleri kendilerini seviyorsa istemeden destek vereceini varsayarlar. Hatta erkein sevgisinin gerek olup olmadn snamak iin zellikle istememe yolunu bile seerler. Erkein bu snav gemesi iin, kadnn ihtiyalarn tahmin edip istenmeden desteini vermesi beklenir. Erkeklerle olan ilikilerde bu yaklam bir ie yaramaz. Erkekler Mars'tan gelmilerdir ve Mars'ta destek bekleyenlerin bunu aka istemesi gerekir. Erkekler igdsel olarak destek vermeye programlanmamlardr. Bu da anlalmas kolay bir ey deildir; nk eer bir erkekten yanl biimde destek isteyecek olursanz souyacak, istemediiniz srece de hi vermeyecektir. Bir ilikinin balangcnda kadn istedii destei gremezse erkein artk verecek bir eyi olmadn dnr. Kendisi byk bir sabr ve sevgiyle vermeye devam eder, einin de er ge kendisine yetimesini bekler. te yandan erkek, kadn vermeye devam ettii iin, kendi verdiinin yeterli olduunu sanr. Kadnn ondan da bir eyler vermesini beklediini farketmez. Kadnn daha fazlasn istemesi ya da gereksinmesi durumunda, vermeyi keseceini veya bunu aka syleyeceini dnr. Oysa kadnlar Vens'ten geldikleri iin, onlar da erkein kendisinden istenmeden desteini vermesini beklerler. Erkekse kadn istemedike yeterince verdiini zannetmektedir. Eninde sonunda kadn erkekten yardm isteyebilir; ama bu aamada kendinden o kadar ok vermi ve o kadar ierlemitir ki, bu istei yerine getirilmesi zorunlu bir taleptir. Baz kadnlar yalnzca yardm istemek zorunda kaldklar iin bile erkeklerine ierleyebilirler. Sonunda yardm istediklerinde de, erkek evet dese bile istemek zorunda kalm olmalarna ierlerler. Eer ben istediysem, bu saylmaz, dtye dnrler.

 248 \Erkekler talep w jeflemoloro yumuak btHepkt vermezler <5er^ ekte yardm etmek isteseler de, kadnn istemesi hayr demelerine yol aar. stekler zorlayc taleplere dntnde, karlanma anslar ok azdr. Baz durumlarda erkek kadnn daha fazla istediini sezdii anda bile daha az vermeye balar. Erkek, kadn istemedike yeterince verdiini zannetmektedir. Bu durum, iin asln bilmeyen kadnlarn erkeklerle olan ilikilerini gletirmektedir. Yine de stesinden gelinemeyecek bir sorun deildir. Erkeklerin Marsl olduklarn hatrlayarak, istediklerinizi almada yeni ve ie yarar yntemler bulabilirsiniz. Seminerlerimde binlerce kadn isteme sanat konusunda eittim ve ksa zamanda baar kazandklarna tank oldum. Bu blmde isteklerinizi gerekletirmek iin gerekli aamay inceleyeceiz: (1) Zaten almakta olduunuzu doru biimde istemeyi denemek, (2) Einizin kabul etmeyeceini bilseniz bile daha fazlasn istemek ve hayr yantn kabul etmek. (3) Kabul ettirici biimde istemeyi denemek. 1. ADIM: ALMAKTA OLDUUNU DORU BMDE STEMEK likilerinizden daha fazlasn elde etmenin ilk adm, zaten sahip olduklarnz istemeyi denemektir. Einizin sizin iin neler yaptnn bilincinde olun. zellikle eya tamak, bir eyleri onarmak, temizlik, telefon grmeleri ve dier kk ileri farkedin. Bu aamann en nemli blm, ondan zaten yapt ufak tefek ileri yapmasn isteyip bunlar olaan varsaymamaktr. Yaptklar iin onu takdir etmelisiniz. Geici olarak ondan istenmeden yardm etmesini beklemeyin. 1. aamada erkekten vermeye altndan daha fazlasn istememek nemlidir. Onun sizin buyurgan olmayan bir havada kendisinden bir eyler istemenize almasn salayn. Erkek sesinizde bir buyurganlk sezdiinde, talebinizi ne kadar usturuplu bir biimde iletirseniz iletin, kendisinin yeterince vermedii mesajn alr. Bu, onun sevilmediHI ini ve takdir edilmediini dnmesine yol aar. Sonuta da, vermekte olduklar takdir edilmedike daha az verme eilimi gstermeye balar. Erkek sesinizde bir buyurganlk sezdiinde, talebinizi ne kadar usturuplu bir biimde iletirseniz iletin, kendisinin yeterince vermedii mesajn alr. Bu, onun sevilmediini ve takdir edilmediini dnmesine yol aar. Sonuta da, vermekte olduklar takdir edilmedike daha az verme eilimi gstermeye balar. Erkek siz (ya da annesi) tarafndan isteklerinize hemen hayr demeye koullandrlm olabilir. 1. aamada siz, onu isteklerinize olumlu tepki vermek zere yeniden koullandracaksnz. Erkek yava yava takdir edildiini ve yaptklarnn olaan karlanp grmezden gelinmediini farkettike, elinden geldii kadar isteklerinize olumlu yant vermeye alacaktr. Sonra da kendiliinden yardm etmeye balayacaktr. Ancak en balarda bu ileri aamay beklememek yerinde olur. Ondan zaten yaptklarn yapmasn istemenin bir baka nedeni daha vardr. Sizi duyabilecei ve tepki verebilecei bir ekilde istemeye zen gstermeniz gerekmektedir. "Doru biimde istemek" derken bunu kastediyorum. Erkei Vermeye steklendirmenin Srlar Bir Marsldan doru biimde destek istemenin be srr vardr: doru zamanlama, buyurgan olmayan bir tavr, sz uzatmama, dolaysz davranma ve doru szckleri kullanma, Her birini daha ayrntl olarak ele alalm: 1. Doru Zamanlama: Ondan yapmay planlamakta olduu bir eyi yapmasn istemeyin. rnein, tam p dkmeye hazrlanrken, "p dker misin?" demeyin. Ona ne yapmas gerektiini sizin sylediinizi dnecektir. Zamanlama ok nemlidir. Bir de, eer dikkatini bir yere younlatrmsa, hemen talebinize karlk vermesini beklemeyin. 2. Buyurgan Olmayan Bir Tavr: Unutmayn, bir istekte bulunmak, onu yapmaya zorlamak deildir. Eer ierleyen ya da buyurgan bir tavr taknrsanz, szcklerinizi ne kadar zenle seerseniz sein, yaptklarnn takdir edilmediini dnecek ve byk olaslkla hayr diyecektir.

3. Sz Uzatmama: Ona size neden yardm etmesi gerektii konusunda bir liste vermekten kann. Onu ikna etmek zorunda olmadnz varsayn. Ne kadar uzun aklamalar yaparsanz, o kadar direnecektir. steinizi geerli klan uzun aklamalar, onda istediiniz destei vereceine gvenmediiniz izlenimi yaratacaktr. Kendi isteiyle yardm nermek yerine, kullanldn dnmeye balayacaktr. Bir erkekten yardm isterken, onu ikna etmek zorunda olmadnz varsayn. Tpk can sklan bir kadnn neden sklmamas gerektii yolunda uzun uzun aklamalar dinlemek istememesi gibi, erkek de neden kadnn isteklerini karlamas gerektii yolunda bir dizi aklama dinlemek istemez. Kadnlar gereksinmelerini hakl karan bir dizi neden sralama yanlgsna derler. Bu isteklerin geerli olduunu anlarsa, yerine getirmekte erkein daha istekli davranacan dnrler. Erkek, "ite bu nedenle yapman gerek," szn duyduunda direnmeye balar. Eer o size, "Neden?" diye sorarsa, o zaman nedenlerinizi sralayabilirsiniz, ama yine de ksa kesmeye zen gsterin. Elinden gelirse istediinizi yapacana gvenmeyi deneyin. 4. Dolaysz Davranma: Kadnlar ounlukla, yle olmasa bile yardm istemekte olduklarn dnrler. Kadn gerekten yardma ihtiyac olduunda sorunu ortaya koyar ama dorudan yardm istemeyebilir. Erkein kendiliinden yardm etmesini bekler. Dolayl bir istek, istenen eyi ima eder; aka ortaya koymaz. Bu dolayl istekler erkein takdir edilmedii duygusuna kaplmasna yol aar. Arasra dolayl szlere bavurmak olaanken, bu srekli tekrarlanrsa erkek yardm etmeye direnmeye balar. Neden bu kadar direndiini de bilmeyebilir. Aada dolayl isteklerden ve erkein bunlara verebilecei yantlardan rnekler bulacaksnz: KADN DOLAYLI KONUTUUNDA ERKEK NELER ANLAR Ne Sylemeliydi (Ksa ve Dolaysz) "ocuklar alr msn?" Ne Sylememeliydi Dolayl Konutuunda (Dolayl) Erkek Ne Anlar "Alveri torbalarn getirir misin?" "ocuklarn alnmas gerekiyor ama ben alamayacam." "Alveri torbalar arabada." "p dker misin?" "p tenekesi doldu." "Arka baheyi temizler misin?" "Postay alr msn?" "Bu akam bizi yemee gtrr msn?" "Arka bahe pislik iinde." "Posta yine alnmam." "Bu akam yemek hazrlamaya vaktim yok." 252 Yapabilirsen ocuklar almalsn, yardmn esirgersen sana ok krlacam." (Zorlayc talep) "Alverie ben gittim, onlar ieri tamak da senin grevin." (Beklenti) "p dkmemisin. Bu kadar bekletmemelisin." (Eletiri) 'Yine baheyi temizlememisin. Daha sorumlu olmalsn, hep ben mi hatrlatmak zorundaym!" (Reddetme) "Postay almay unutmusun. Hatrlatman gerekir." (Knama) "Ben o kadar altm, sen de en azndan bu akam bizi yemee karabilirsin." (Honutsuzluk) r "Bu hafta beni "Haftalardr bir gezmeye gtrr yere gitmedik. msn?" "Benimle konumak "Konumamrz iin biraz zaman gerek." ayrr msn?"' "'Beni ihmal ediyorsun. htiyalarm karlanmyor. Beni daha sk gezmeye gtrmelisin." (Dargnlk) 'Yeterince konumamamz senin hatan. Benimle daha fazla konumalsn." (Sulama)

5. Doru Szckleri Seme: Yardm isterken en sk yaplan hatalardan biri de doru szcklerin seilmemesidir. "p dkebilir miydin?" yalnzca bilgi alan bir cmleyken "p dker misin?" bir istektir. Kadnlar ounlukla "yapabilir misin?" ifadesini "yapar msn?" yerine kullanp, dolayl olarak isteklerini ima ederler. Daha nce sylediim gibi, dolayl talepler erkei soutur. Arasra kullanldklarnda kaynayp gidebilirler, ama srekli "yapabilir misin?" deyip durmak erkeklerin sinirine dokunur. Kadnlara yardm istemeye balamalarn nerdiimde bazen panie kaplrlar, nk kocalar aadaki ifadeleri sk sk kullanmaktadr: * "Bana drdr etme." * "Durmadan benden bir eyler isteme." * "Bana ne yapacam sylemekten vazge." * "Ben ne yapacam biliyorum." * "Bana bunu sylemen gerekmez." Kadna nasl gelirse gelsin, erkek bu tip szler kullandnda asl sylemek istedii udur: "steme biiminden holanmadm!" Kadn baz szcklerin erkekleri nasl etkilediini anlamad iin laf daha ok dolatrmaya balar. Sormaktan ekinmeye ve daha kibar olduunu sanarak, "yapabilir miydin, edebilir miydin?" demeye balar. Tabii ki erkek p dkebilir! Ancak bu ekilde hakarete uradktan sonra, yalnzca rahatsz olduu iin hayr diyebilir. 253 ERKEKLER KENDLERNDEN NASIL STENMESN BEKLERLER Seminerlerimde bu konuyu akladmda kadnlar benim pireyi deve yaptm dnrler. Kadnlara gre bu szcklerin arasnda pek fark yoktur. Hatta, "yapabilir misinin, "yapar msn"dan daha kibar olduunu dnrler. te yandan erkekler iin fark byktr. Seminerlerime katlan on yedi erkein bu konudaki grlerini aktaryorum: 1. Bana, "Arka baheyi temizleyebilir misin?" dendiinde ben bunu szck anlamyla alyor, "Tabii, yapabilirim," diye yantlyorum. Ama, "Yapacam," demiyor ve kesinlikle yapacama dair sz vermiyorum. te yandan, bana, "Arka baheyi temizler miydin?" dendiinde bir karar vermeye alyor ve yardm etmeye daha istekli oluyorum. Eer evet dersem, bir sz verdiim iin bunu yapmay hatrlama ansm daha fazla oluyor. 2. Eim, "Yardmna ihtiyacm var. Ltfen yardm edebilir misin?" dediinde sanki onu dkrklna uratmm gibi eletirildiimi hissediyorum. Bu, iyi bir adam olup onu desteklemeye davet gibi grnmyor. te yandan, "Yardmna ihtiyacm var. Ltfen unlan tar msn?" dediinde bu bir istek ve iyi bir adam olma frsat gibi geliyor. Evet, demek istiyorum. 3. Eim, "Christopher'n bezini deitirebilir misin?" dediinde iimden yle dnyorum: Tabii ki deitirebilirim. O kadar elimden gelir, hem bir bez deitirmek zor deildir. Ama eer canm istemiyorsa bir bahane uydurmaya balyorum. Eer, "Christopher'n bezini deitirir misin?" deseydi, 'Tabii," der ve yapardm. imden, ben de bir el verip ocuklarmzn bakmna yardmc olmaktan zevk duyarm, diye dnrdm. Yardm etmek istiyorum! 4. Karm, "Ltfen bana yardm eder misin?" dediinde bu bana faydal olma frsat veriyor ve eimi desteklemekten mutlu oluyorum. Ama, "Ltfen bana yardm edebilir miydin?" dediinde kendimi keye skm gibi hissediyorum. Eer elimden geliyorsa, yardm etmem bekleniyor! Takdir edilmediimi hissediyorum. .254 5. Bana "yapabilir misin?" diye sorulmasna ierliyorum. Sanki evet demekten baka hibir seeneim yokmu gibi geliyor. Hayr diyecek olsam eim zlyor. Bu bir istek deil, bir emir sanki. 6. Birlikte altmz kadnn bana "yapabilir misin?" diye sormamas iin ya hep kendimi megul ediyor ya da megul grnyorum. Oysa "yapar msn?" diye sorduunda, seeneim olduunu dnyor ve yardm etmek istiyorum. 7. Daha geen hafta karm bana, "Bugn iekleri dikebilir misin?" diye sordu, ben de duraksamadan, "Evet," dedim. Sonra eve dndnde, "iekleri diktin mi?" dedi. "Hayr," dedim. "Yarn yapabilir

misin?" diye sordu ve yine duraksamadan, "Evet," dedim. Bu hafta her gn bunu yaadk ve iekler hl dikilmedi. Eer bana, "Yarn iekleri diker misin?" diye sormu olsayd, bunu dnrdm ve evet demisem istediini yapm olurdum." 8. "Evet, yapabilirim," dediimde sz vermi olmuyorum. Yalnzca, bunu yapabileceimi sylyorum. Bu durumda eim bana kzarsa, buna hakk olmadn dnyorum. te yandan, eer yapacam sylersem, yapmaynca kzmasn anlayabilirim. 9. Be kz kardele bydm, imdi evliyim ve kzm var. Eim, "p karabilir misin?" dediinde yant vermiyorum bile. O da, "Neden?" diye soruyor, bense nedenini bilemiyordum. imdiyse anlyorum. Kontrol edildiim duygusuna kaplyorum. Oysa, "karr msn?" deseydi, cevap verirdim. 10. "Yapabilir misin?" dediinde hemen evet diyorum, sonra on dakika iinde neden yapmayacam farkedip soruyu gzard ediyorum- te yandan, "yapar msn?" diye sorunca, iimden bir ses, "Evet, ie yaramak istiyorum," diye karlk veriyor ve daha sonra aklma itiraz etmek gelse bile, sz verdiim iin eimin arzusunu yerine getiriyorum. 11. "Yapabilir misin"e evet diyorum ama eime ierliyorum. Hayr dersem kriz geireceini dnyorum. "Yapar msn?" diye sorduunda ise kendimi evet ya da hayr deme konusunda zgr hissediyorum. Seim bana kalnca da evet demek istiyorum. 255

12. Bir kadn bana, "Bunu yapar msn?" diye sorunca iimden bunun iin bir puan alacamdan emin oluyorum. Takdir edildiimi hissediyor ve ben de bir eyler vermek istiyorum. 13. "Yapar msn?" diye sorulduunda bana gvenildiini hissediyorum. Buna karlk, "yapabilir misin?" ya da "yapabiiir miydin?" dendiinde bunun arkasnda bir soru olduunu seziyorum. p dkebileceim aka belliyken, eim yine de bana p dkp dkemeye-ceimi soruyor. Sorusunun ardnda bir talep yatyor ve bana bunu dorudan soracakkadar gvenmiyor. 14. Bir kadn "yapar msn?" ya da "yapar miydin?" diye sorduunda onun ihtiyac olduunu hissediyorum. Ona ve gereksinmelerine kar ok daha duyarl oluyorum; kesinlikle onu reddetmek istemiyorum. Oysa, "yapabilir miydin?" dediinde, ok daha kolaylkla hayr di-yebiliyorum, nk bu onu reddetmek olmuyor. Yalnzca yapamaya-cam-belirten tarafsz bir cmle oluyor. "unu yapabilir miydin?"e hayr dediim zaman eim bunu stne alnmyor. 15. Bana gre "yapar miydin?" sorusu, olay kiisel hale sokuyor ve yapmak istiyorum; ama "yapabilir miydin?" kiisel olmad iin iime gelirse kabul ediyorum. 16. Bir kadn bana, "Ltfen yardm edebilir miydin?" diye sorduunda onun ksknln hissedip direnirim; ama eer, "Ltfen bana yardm eder misin?" derse, biraz ksknlk olsa bile ben bunu duymam. Evet demeye istekli olurum. 17. Bir kadn bana, "Benim iin unu yapabilir miydin?" diye sorunca drstlm tutar ve, "Yapmamay yelerim," diye cevap veririm. Tembelliim ar basar. te yandan, "Ltfen yapar miydin?" diye sorulsa, yaratclm n plana kar ve yardm etmenin yollarn ararm. Kadnlarn "yapabilir miydin?" ile "yapar miydin?" arasndaki fark iyice grmelerinin bir yolu da u romantik manzaray gzlerinin nne getirmeleridir: Bir erkein bir kadna evlenme teklif ettiini dnn. Kalbi tpk tepede parlayan ay gibi dopdolu. Kadnn nnde diz kp ellerini avularnn iine alm. Sonra gzlerinin iine bakarak yumuak bir sesle soruyor: "Benimle evlenebilir miydin?" Durumun ro 256 mantiklii hemen uup gider. Kulland szckler erkei zayf ve deersiz gsterir. O anda, zerinden gvensizlik ve zsayg yoksunluu akmaktadr. Oysa, "Benimle evlenir misin?" dese, hem gcn, hem de ona ne kadar ihtiya duyduunu dile getirmi olacakt. Evlenme teklif etmenin usul de budur.

te erkek de kadndan taleplerini aynen byle iletmesini beklemektedir. "Yapabilir misin?" sorular ok sinsi, zayf ve insan kullanmaya ynelikmi gibi bir izlenim brakr. Kadn, "p dkebilir miydin?" diye sorduunda, erkein ald mesaj udur: "Eer dkebilir-sen, dkmelisin. Ben olsam senin iin bunu yapardm!" Erkek kendi bak asndan, bu ii yapabileceinin ak olduunu grmektedir. Kadnn ondan yardm istememekle onu kullandn ya da yaptklarn olaan kabul ettiini dnr. Elinden geleni yapacana gvenilmediini sanr. Seminerlerin birinde bir kadnn aradaki fark Vensllere zg biimde anlattn anmsyorum. "lk balarda istemenin bu iki eidi arasndaki fark gremiyordum," demiti. "Ama sonra duruma tersinden baktm. O bana, 'Hayr, yapmayacam," yerine, 'Hayr, yapamam,' dese ok farkl olurdu. 'Yapmayacam,' kiisel bir reddetmedir. 'Yapamam,' ise benimle ilgili deil, yalnzca yapamayacann bir ifadesidir." stemede En Sk Yaplan Hatalar stemeyi renmenin en zor yan, bunun nasl yaplmas gerektiini hatrlamaktr. Olabildiince "yapar msn?" trnden szckler kullanmaya dikkat edilmelidir ve bu da epeyce deneyim gerektirir. Bir erkekten yardm istemek iin: 1. Ak olun. 2. Ksa ve z konuun. 3. 'Yapar miydin?" ya da "yapar msn?" cmleleri kullann. 257 F:/17 Fazla dolayl, fazla uzun konumamak ve "yapabilir miydin?" ya da "yapabilir misin?" tr cmleler kullanmamak en iyisidir. imdi baz rnekleri ele alalm. Sylenecekler "p dker miydin?" "Bu masay tamama yardm eder miydin?" "Ltfen benim iin unu bir yere koyar msn?" "Alveri torbalarn arabadan getirir misin?" "Eve gelirken bir ie st alr msn?" "Julie'yi okuldan alr msn?" Sylenmeyecekler "Bu mutfak berbat kokuyor. p kovas azna kadar dolmu. Dklmesi gerek. Sen yapabilir miydin?" (ok uzun ve -bilir miydin kullanlyor.) "Bu masay kprdatamyorum. Masay akamki partiden nce yeniden dzenlemem gerek. Ltfen yardm edebilir miydin?" (ok uzun ve -bilir miydin kullanlyor.) "Bunlarn hepsini kaldramyorum." (Bu dolayl bir mesaj.) "Arabada drt torba kald. Akam yemei iin onlara ihtiyacm var. eri getirebilir misin?" (ok uzun, dolayl ve -bilir misin kullanlyor.) "Marketin nnden geeceksin. Lauren iin bir ie st gerekiyor. Ben de bir kez daha kamam. ok yorgunum. Bugnm kt geti. Sen alabilir miydin?" (ok uzun, dolayl ve -bilir miydin kullanlyor.) "Julie'nin okuldan alnmas gerekiyor, ama ben yapamayacam. Senin zamann var mr? Onu alabilir misin acaba?" (ok uzun, dolayl ve -bilir misin kullanlyor.) "Bugn Zoey'i veterinere gtrr msn?" "Bu akam bizi yemee gtrr msn?" "Fermuarm eker misin?" "Bu akam bize bir ate yakar msn?" "Bu hafta beni sinemaya gtrr msn?" "Lauren'in ayakkablarn giymesine yardm eder misin?" "imdi ya da bu akam bir ara benimle oturup u program konuur musun?" "Zoey'in a zaman geldi. Onu veterinere gtrmek ister miydin?" (ok dolayl.) "Yemek yapamayacak kadar yorgunum. Uzun zamandr da dar kmadk. kmak ister misin?" (ok uzun ve dolayl.) "Yardmn gerek. Fermuarm ekebilir miydin?" (Dolayl ve -bilir miydin kullanlyor.) "Hava gerekten souk. Ate yakacak msn?" (ok dolayl.)

"Bu hafta sinemaya gitmeyi istiyor musun?" (ok dolayl.) "Lauren hl ayakkablarn giymemi! Ge kaldk. Her eyi tek bama yapamyorum! Yardm edebilir miydin?" (ok uzun, dolayl ve -bilir miydin kullanlyor.) "Neler olup bittii hakknda hibir fikrim yok. Bunlar konumadk ve senin neler yaptn bilmem gerek." (ok uzun ve dolayl.) 258 Herhalde imdiye kadar farkettiiniz gibi, sizin istemek olarak dndnz ey Marsliar iin isteme deildir; onlar bunu baka trl alglamaktadrlar. Yardm isteme biiminizdeki bu kk ama nemli deiiklikleri yapabilmek iin bilinli aba sarfetmek gerekir. steme konusunda ikinci aamaya gemeden nce en azndan ay isteme biiminizi dzeltmeye almanz neririm. e yarayan dier istek cmleleri de "Ltfen.....yapar miydin?" ve "Zahmet olmazsa...."dr. Birinci admda ie ne kadar sk yardm istemediinizin farkna vararak balayn. Yardm istediiniz zamanlarda da bunu nasl yaptn 259 . i -.-., za dikkat edin. Bu bilinle, einizin size zaten vermekte olduu eyleri isteyerek altrma yapn. steklerinizi belirtirken ksa ve z olmay unutmayn. Sonra bolca takdir ve teekkr edin. Yardm steme Konusunda Ortak Sorular lk aama g olabilir. Aada kadnlarn karlaabilecekleri itirazlar ve direni konusuna k tutabilecek baz ortak sorular bulacaksnz: 1. Soru: Kadn, neden onun benden bir ey istemesini beklemezken ben ondan isteyeyim, diye dnebilir. Yant: Unutmayn, erkekler Mars'tan gelirler; kadnlardan farkldrlar. Onun farkl yanlarn kabul ederek ve bunlara gre davranarak ihtiyacnz olan elde edebilirsiniz. Eer bunun yerine onu deitirmeye alrsanz, byk bir inatla direnecektir. htiya duyulan eyleri istemek Vensllerin doasnda olmasa da, kiiliinizden dn vermeden bunu yapabilirsiniz. Erkek sevilip takdir edildiini hissettiinde yava yava istenmeden yardm etmeye gnll olacaktr. Ancak bu, daha ileri bir aamadr. 2. Soru: Kadn, ben ondan fazlasn yaparken neden onun yaptklarn takdir etmek zorundaym, diye dnebilir. Yant: Marsllar takdir edilmediklerini dndklerinde daha az verirler. Eer einizin daha fazla vermesini istiyorsanz, onu elinizden geldiince takdir edin. Erkekler takdir grerek istekli olurlar. Eer siz ondan fazla veriyorsanz, tabii ki onu takdir etmek kolay olmayabilir. Einizi daha fazla takdir edebilmek iin siz de yava yava daha az vermeye balayn. Bu deiiklii yaparak yalnzca ona sevildiini hissettirip desteklemekle kalmaz, ayn zamanda ihtiyacnz ve hakknz olan sevgiyi de grrsnz. 3. Soru: Kadn yle dnebilir: Eer ondan yardm istersem, bana bir tufta bulunduunu sanabilir. Yant: Byle de sanmas gerekir. Sevgi armaan bir ltuftur. Erkek size bir tufta bulunduunu dnyorsa, yrekten veriyor de260 mektir. Unutmayn, o bir Marsldr, yani sizinle ayn ekilde puanlama yapmaz. Eer ona vermeye mecbur olduunu sylediiniz kansna varrrsa, kalbini kapatr ve daha az vermeye balar. 4. Soru: Kadn yle dnebilir: Eer beni seviyorsa, ben istemek zorunda kalmadan yardm etmesi gerekir. Yant: Erkeklerin Mars'tan geldiklerini, farkl olduklarn unutmayn. Erkekler kendilerinden istenmesini beklerler. Eer beni seviyorsa yardm etmeli, diye dnmek yerine; eer Vensl olsayd yardm ederdi ama o Vensl deil, farkl biri, diye dnn. Bu fark kabul ederseniz o da size yardma ok daha istekli olacak ve yava yava kendiliinden yardm etmeye balayacaktr. 5. Soru: Kadn yle dnebilir: Eer ben bir eyler istemek zorunda kalrsam, onun kadar vermediimi dnecektir. Bu nedenle bana daha fazla vermek zorunda olmadn hissedebilir.

Yant: Erkek vermesi gerekmediini dnd zaman daha cmert davranr. stelik erkek bir kadnn (saygl bir biimde) yardm istediini duyduu zaman bir yandan da onun bu yardma hakk olduunu dnr. Onun daha az verdiini varsaymaz. Aksine, kadnn en az kendisi kadar ya da daha fazla verdii ve bu nedenle istemekte bir saknca grmedii sonucunu karr. 6. Soru: Kadn yle dnebilir: Yardm istediimde ok ksa konumaya korkuyorum. Neden onun yardmna ihtiyacm olduunu aklamak istiyorum. Fazla talep edici grnmek de istemiyorum. Yant: Erkek einin bir arzusunu duyduunda onun istemesi iin yeterli nedeni olduunu varsayar. Eer kadn talebinin neden karlanmas gerektii konusunda bir sr neden sralarsa, erkek hayr diyemeyeceini hisseder ve byle hissettiinde de kullanldn ya da yaptklarnn olaan kabul edildiini dnr. Onun yardmn olaan kabul etmek yerine brakn size bir armaan vermi olsun. Zaten daha fazla renmek isterse, neden diye soracaktr. O zaman nedenleri sralamak yerinde olur. Yine de, sorduu zaman bile cevab ok uzun tutmamaya zen gsterin. Bir veya en ok iki neden verin. Eer hl baka nedenler isterse, size syleyecektir. 261 2. ADIM: DAHA FAZLASINI STEMEY DENEMEK (ENZN HAYIR DYEBLECEN BLSENZ BLE) Bir erkekten daha fazla istemeye kalkmadan nce, zaten vermekte olduklar nedeniyle takdir ettiinizden emin olun. Ondan yapmakta olduundan daha fazlasn vermesini beklemeden, desteini istemeyi srdrmeniz, einizin sevilip kabul edildiini hissetmesini salayacaktr. Sevginizi kazanmak iin deimesi gerekmediini hissedecektir. Bu aamada da deimeye ve size daha fazla yardm etmeye istekli olacaktr. Bu noktada ona yeterince iyi olmad mesajn vermeden, daha fazlasn isteme riskini gze alabilirsiniz. Bu srecin ikinci evresi, onun hayr dedii halde hl sizden sevgi grebileceini anlamas olacaktr. Erkek siz daha fazla istediinizde hayr diyebileceini rendii zaman kendini evet ya da hayr demekte zgr hissedecektir. Unutmayn, erkekler kendilerini serbest hissettiklerinde evet demeye ok daha fazla istekli olurlar. Erkekler kendilerini serbest hissettiklerinde evet demeye ok daha fazla istekli olurlar. Kadnlarn hem istemeyi, hem de hayr cevabn almayj renmeleri ok nemlidir. Kadnlar sezgileriyle daha sormadan bile elerinin cevabnn ne olacan hissederler. Eer erkein isteklerine kar geleceini anlarlarsa, istemeye zahmet bile etmezler. Bunun yerine, reddedildiklerini dnrler. Erkein de tabii neler olup bittii konusunda hibir bilgisi olmaz, nk tm bunlar kadnn kafasnn iinde gereklemitir. kinci admda bir ey isteyecek olduunuz, ama einizin kar koyacan hissettiiniz tm bu durumlarda yine de yardm istemeyi deneyin. Einizin hayr diyeceini bile bile bunu yapn. rnein, bir hanm TV'de haberlere dalm olan eine, "Markete gidip akam yemei iin biraz konserve balk alr msn?" diye sorabilir. Bu soruyu sorarken onun hayr demesine hazrlkldr. Erkek byk olaslkla ok aracaktr, nk ei daha nce byle bir zamanda hi istekte bulunmamtr. "Haberleri seyrediyorum. Sen yapamaz msn?" trnden bir cevap verecektir. Kadn da yle diyebilir: "Ben yapabilirim tabii. Ama burada her eyi her zaman ben yapyorum. Senin hizmetin olmaktan holanmyorum. Tm istediim biraz yardm." Bir ey isteyip reddedileceinizi hissettiiniz zaman kendinizi hayr cevabna hazrlayn ve, "Tamam," gibi bir yant verin. Eer tam bir Marsl gibi cevap vermek istiyorsanz, "Sorun deil," diyebilirsiniz. Einiz buna baylacaktr. Ancak basit bir "tamam" da yeterlidir. stemek, sonra da onun hayr demesi son derece normalmi gibi davranmak nemlidir. Onun reddetmesini gvenli bir hale getirmeye altnz unutmayn. Bu yaklam yalnzca hayr demesinin kabul edilebilecei durumlarda kullann. Onun yardmnn makbule geecei, ama normalde bunu pek istemeyeceiniz durumlar sein. Hayr derken kendisini rahat hissetmesini salayn. Aada baz rnekler bulacaksnz: Ne Zaman stemeli

O bir ie dalm ve siz ondan ocuklar almasn istiyorsunuz. Normalde onu rahatsz etmez, bu i\ kendiniz yapardnz. Normalde eve geldiinde, yemei hazrlam olmanz bekler. Siz yemei onun hazrlamasn istiyorsunuz ama bunu hi belirtmediniz. Yemek piirmekten hi holanmadn seziyorsunuz. Normalde yemekten sonra siz bulaklar kaldrrken kocanz TV seyreder. Onun da arada bir bulak ykamasn ya da en azndan yardm etmesini istiyorsunuz ama bunu ondan 262 J Ne Demeli "Julie'yi alr msn?" diye sorduunuzda hayr derse, kibar bir tavrla sadece, "Tamam," diye yantlayn. "Patatesleri kesmeme yardm eder misin?" ya da, "Bu akam yemei sen hazrlar msn?" diye sorduunuzda, hayr yant yant alrsanz, zerinde durmadan, "Tamam," demekle yetinin. "Tabaklar ieri getirir misin?" deyin veya, "Bu akam bulaklara yardm eder misin?" diye sorun. Ya da rahat olduu bir akam, "Bulaklar sen ykar msn?" diye nerin. 263

hi istememisinizdir. Bulak ykamaktan nefret ettiini seziyorsunuz. Ama yine de bir deneyin bakalm. Kocanz sinemaya gitmek istiyor, sizse dansa gitmek istiyorsunuz. Normalde onun filmi grmek istediini sezip dansa gitmek istediinizi sylemeye zahmet etmezsiniz. Her ikiniz de yorgun ve yatmaya hazrsnz. Ertesi gn p kamyonu geecek. Onun ne kadar yorgun olduunu sezdiinizden, p karmasn istemiyorsunuz. Kocanz ok megul ve nemli bir projeye dalm. Onun dikkatini datmak istemiyorsunuz, ama bir yandan da onunla konumak istiyorsunuz. Normalde direneceini sezip size zaman ayrmasn istemezsiniz. Kocanz o gn ok megul ama sizin tamirciden arabanz almanz gerekiyor. Normalde programn buna gre ayarlamasnn ne kadar g olduunu sezip sizi gtrmesini istemezsiniz. "Beni bu akam dansa gtrr msn? Seninle dans etmeye baylyorum," deyin. Yant hayrsa, yalnzca, "Peki," diye yantlayn. "p dar karr msn?" dediinizde, hayr yant alyor ve, "Tamam," deyip ii uzatmyorsunuz. Ama bu kez, "Bana biraz zaman ayrr msn?" diye sorun. "Hayr," derse, "Peki," yantnz yeterli olacaktr. "Beni tamirciye kadar gtrr msn? Arabam almam gerekiyor?" diye sorduunuz zaman hayr yantna nazike, "Peki," demeniz yeterli. Yukardaki rneklerin her birinde einizin size hayr demesine hazrlkl olun ve onu ylece kabullenip gvenmeyi deneyin. Onun ha yr'n kabul edin ve elinden gelse yardmn esirgemeyeceine gve ___ORA__ wm nin. steinize hayr demesine izin verdiinizde bir erkekten be ile on puan kazanrsnz. Bundan sonraki isteklerinize de daha olumlu bakar. Bir anlamda, sevecenlikle yardm isteyerek onun daha ok verme yeteneini gelitiriyorsunuz demektir. Bunu ilk kez yllar nce bir hanm alandan rendim. Kr amac gtmeyen bir projede alyorduk ve yeni gnlllere ihtiyacmz vard. O tam benim arkadam Tom'u aramak zereydi. Bunun zerine hi zahmet etmemesini, nk Tom'un bu ara yardm edemeyeceini bildiimi syledim. Yine de arayacan syledi. Nedenini sorduumda da, "Onu arayp yardm istediimde ve o da hayr dediinde bunu byk bir nezaket ve anlayla karlayacam. Bir dahaki sefere yeni bir proje iin aradmda evet demeye daha istekli olacak, beni olumlu bir izlenimle hatrlayacaktr," dedi. Haklyd. Bir erkekten yardm ister ve hayr dedii iin onu reddetmezseniz, bunu hatrlayacak ve bir dahaki sefere vermeye ok daha istekli olacaktr. te yandan, eer sessizce kendi gereksinmelerinizden zveride bulunup hibir ey istemezseniz, ona ne kadar sk ihtiya duyduunuz konusunda hibir fikri olmayacaktr. Eer siz sormazsanz o nereden bilebilir ki? Bir erkekten yardm ister ve hayr dedii iin

onu reddetmezseniz, bunu hatrlayacak ve bir dahaki sefere vermeye ok daha istekli olacaktr. Yava yava daha fazla istemeye balarsanz, arasra einiz de rahatlndan zveride bulunup evet diyecektir. Bu noktada gven iinde daha fazlasn isteyebilirsiniz. Salkl ilikiler kurulmasnn bir yolu rla hurimSalkl likiler Her iki tarafn da arzu ve ihtiyalarn dile getirebildikleri, ikisinin de hayr deme hakknn bulunduu bir iliki, salkl bir ilikidir. rnein kzmz Lauren be yandayken bir gn mutfakta bir aile dostumuzla beraberdim. Kzm benden onu kucama alp hoplatmam istedi, ama ben, "Hayr, bugn olmaz. Gerekten yorgunum," dedim. La 265 ren srar etti: "Ltfen baba, ltfen, yalnzca bir kez." Arkadam, "Bak, Lauren," dedi. "Baban yorgun. Bugn ok alm. Ondan bunu iste-memelisin." Lauren hemen cevap verdi: "Ben yalnzca soruyorum!" "Ama babann seni sevdiini biliyorsun," diye devam etti arkadamz. "Sana hayr diyemez." (Aslnda baba hayr diyemezse bu ocuun deil, babann sorunudur.) Hemen eimle kzm sze kartlar. "Oh, yle bir diyebilir ki!" Ailemle gurur duydum. ok almak gerekti, ama hepimiz hem yardm istemeyi, hem de hayr cevabn kabullenmeyi rendik. 3. ADIM: KABUL ETTRC BMDE STEMEY DENEMEK 2, adm denedikten ve size hayr denmesini alnmadan kabullenmeyi rendikten sonra, 3. adma hazrsnz demektir. Bu aamada istediinizi almak iin elinizden geleni yaparsnz. Einizden yardm istersiniz; eer bahane bulup kar gelirse de, 2. aamada olduu gibi, "Peki," demezsiniz. Bunun yerine, onun size direnmesini kabullenmeyi, ama evet diyene kadar beklemeyi denersiniz. Diyelim ki, einiz yatmaya giderken ona, "Ltfen markete gidip st alr msn?" diye soruyorsunuz. Cevap olarak, "ok yorgunum, yatmak istiyorum," diyor. Hemen, "Peki yleyse," deyip onu kurtarmak yerine, hibir ey sylemezsiniz. Orada durup sizin isteinize kar geldii gereini kabullenirsiniz. Onun direniine ayn ekilde karlk vermezseniz, evet deme ans ok daha yksek olacaktr. Kabul ettirici isteme sanat, talebinizi belirttikten sonra sessizce beklemektir. Siz istedikten sonra onun homurdanp sylenmesini bekleyin. Bir erkek o an iin dikkatini bir eye ne kadar younlatrma o kadar homurdanacaktr. Aslnda homurdanmalarnn yardm etmeyi istememesiyle hibir ilgisi yoktur; bu yalnzca kendisinden istekte bulunulduu srada ne kadar megul olduunun bir gstergesidir. Kadnlar genellikle erkeklerin homurdanmalarn yanl yorumlarlar. Kadn, onun arzusunu yerine getirmeye istekli olmadn dnr. Oysa gerek bu deildir. Erkek kadnn arzusunu dnmyor olsa, sakin 266 bir ekilde, "Hayr," diyecektir. Homurdanmas iyiye iarettir; sizin isteklerinizle kendi gereksinmelerini karlatrdn gsterir. Erkein homurdanmas iyiye iarettir; sizin isteklerinizle kendi gereksinmelerini karlatrdn gsterir. Dikkatini ilgilendii eyden sizin isteinize evirirken bir i direni yaayacaktr. Tpk menteeleri paslanm bir kapnn almas gibi, erkek allmadk sesler karacaktr. Onun homurtularna aldr etmezseniz abucak sona erer. ou zaman erkek homurdandnda talebinize evet deme srecindedir. Genellikle kadnlar bu tepkiyi yanl anladklar iin ya elerinden yardm istemekten kanr ya da onun tepkisini zerlerine alnp karlk olarak elerini reddederler. Yukarda verdiimiz rnekte, einiz yatmaya giderken ondan marketten st almasn istediinizde, homurdanacaktr. Can skkn bir bakla, "Yorgunum," diyecektir. "Yatmak istiyorum." Eer onun bu tepkisini reddedilmek olarak alrsanz, ona, "Ben yemei hazrladm, bulaklar ykadm, ocuklar yatrdm, sense yalnzca bu koltukta oturup kaldn! Fazla bir ey istemiyorum, ama en azndan u an iin yardm edebilirsin. ok yorgunum. Burada her eyi ben yapyorum," eklinde bir yant verebilirsiniz. Tartma balar. te yandan, homurtularn onun evet demeye hazrlanma belirtisi olduunu bilirseniz, yantnz susmak olacaktr. Sessizliiniz, onun iinden gerindiine ve evet demek zere olduuna gveninizi gsterir.

Gerinmek erkein sizin taleplerinize gsterdii direnii anlamann bir yoludur. Siz daha fazla istediinizde, onun biraz gerinmesi gerekecektir. Eer formunda deilse bunu yapamaz. Bu nedenle bir erkei 1. ve 2. aamalardan geirerek 3. aamaya hazrlamanz gerekir. Dahas, insann sabahlar gerinmesinin ok daha g olduunu bilirsiniz. Gnn ileri saatlerinde ok daha fazla ve kolaylkla gerinmek mmkn olur. Erkek homurdandnda, onun sabah gerinmekte olduunu far-zedin. Bunu bitirdikten sonra kendini ok iyi hissedecektir. Yalnzca nce biraz homurdanmas gerekir. 267 BR ERKE EVET DEMEYE PROGRAMLAMAK Bu srecin ilk kez, tam yatmaya giderken eim benden st almam istediinde farkna vardm. Yksek sesle homurdandgm hatrlyorum. Eim benimle tartmak yerine yalnzca dinledi ve eninde sonunda sylediini yapmam bekledi. Sonunda evden karken birka kapy vurdum, arabama bindim ve markete gittim. Sonra her erkein bana gelen, kadnlarn ruhunun bile duymad bir ey oldu. Yeni hedefim olan ste yaklarken, homurdanmalarm bitti. Eime olan sevgimi ve ona yardmc olma isteimi hissetmeye baladm. Kendimi bir kahraman gibi grdm. nann bana, bu duygu ok houma gitti. Markete girdiimde st alyor olmaktan ok mutluydum. ieyi elime aldmda yeni hedefime ulamtm. Baar her zaman erkeklerin kendilerini iyi hissetmelerini salar. Byk bir neeyle ieyi sa elime aldm ve sanki, "Hey, bana bakn. Eime st alyorum. Ben o byk, cmert adamlardan biriyim. Ne erkek!" der gibi bir bakla, gururla etrafma bakndm. St alp dndmde eim beni grdne ok memnun oldu. Beni skca kucaklayp, "ok teekkr ederim. Giyinmek zorunda kalmadm iin o kadar memnunum ki," dedi. Eer bana aldr etmeseydi, herhalde ona ok ierlerdim. Bir dahaki sefere benden st almam istediinde byk olaslkla daha da fazla homur-danrdm. Ama beni grmezlikten gelmedi; aksine byk sevgi gsterdi. Kendi tepkimi gzlemleyip, ne kadar harika bir eim var, diye dndm. Ona bu kadar direnip homurdandktan sonra bile hl beni takdir ediyor. Bir dahaki sefere benden st almam istediinde daha az homurdandm. Dndmde yine beni takdir etti. nc seferinde ben otomatik olarak, "Tabii," dedim. Bir hafta sonra, yine evde st kalmadn farkettim. Gidip almay nerdim, ama eim markete kendisinin gideceini syledi. Dkrklna uradm farkettiimde ardm! St ben almak istiyordum. Onun sevgisi beni evet demeye programlamt. Bugn bile eim ne zaman benden gidip st almam istese, iimden bir ses byk bir sevinle evet der. Ben bu i deiimi bizzat yaadm. Eimin homurdanmalarm kabullenmesi ve dnd. 268 mde beni takdir etmesi direrojmHjetfdt O gnden beri, onun taleplerine yant vermem ok daha kolay oldu. ANLAM YKL SESSZLK Kabul ettirici istemenin en nemli elerinden biri de, yardm istedikten sonra susmaktr. Einizin direniini yaamasna izin verin. Homurdanmasn tenkit etmemeye zen gsterin. Siz suskun kaldnz srece, onun yardmn salama olaslnz vardr. Eer sessizlii bozarsanz, gcnz kaybedersiniz. Kadnlar ellerinde olmadan sessizlii bozup aadakilere benzer szlerle glerini yitirirler: * "Oh, unut gitsin." * "Hayr demene inanamyorum. Ben senin iin bu kadar ok ey yapyorum." * "Senden fazla bir ey istemiyorum." * "Yalnzca on be dakikan alr." * "Dkrklna uradm. Bu beni gerekten incitti." * "Yani bunu benim iin yapmayacaksn." * "Neden yapamazmsn?" te buna benzer szler... Ne demek istediimi anlyorsunuz. Erkek homurdandnda kadn igdsel olarak kendini savunmaya kalkar ve sessizliini bozar. steini yerine getirmesi iin eini ikna etme abas iinde tartmaya balar. Ei bunu yapsa da yapmasa da, bir dahaki sefere kendisinden yardm istendiinde daha fazla direnecektir.

Kabul ettirici istemenin en nemli elerinden biri de, yardm istedikten sonra susmaktr Einize isteinizi yerine getirme ans vermek iin, ne istediinizi syleyin ve susun. Brakn homurdanp sylensin. Siz yalnzca dinleyin. Eninde sonunda evet diyecektir. lerde bunu aleyhinize koz olarak kullanacan dnme hatasna da dmeyin. Siz ona srar etmedike ya da tartmaya girmedike bunu aleyhinize kullanmayacaktr. Ho___ORQ___ C\J*3

murdana homurdana gitse bile, eer her ikiniz de istenen ii yapp yapmamann onu kendi seimi olduunu dnrseniz, bu konuyu kapatacaktr. Bununla birlikte zaman zaman evet demeyebilir. Ya da size baz sorular sorarak kurtulmak isteyebilir. Dikkatli olun. Sizin sessiz kaldnz sre iinde yte sorular sorabilir: * "Sen neden yapamyorsun?" * "Gerekten zamanm yok. Sen yapar miydin?" * "Ben megulm, hi zamanm yok. Senin ne iin var?". Bazen bunlar yalnzca laf olsun diye sorulmu sorulardr. Siz yine sessiz kalabilirsiniz. Onun gerekten bir yant beklediinden emin olmadan aznz amayn. Eer bir yant isterse verin, ama ok ksa kesin ve sonra isteinizi yeniden belirtin. Kabul ettirici isteme, elinden gelirse sizi destekleyeceine inanarak ve gvenerek istemektir. Eer size sorular sorar ya da hayr derse, ksa bir yantla sizin ihtiyacnzn da en az onunki kadar byk olduunu hissettirin. Sonra bir daha isteyin. Aada baz rnekler bulacaksnz: Erkek Kadnn steine Kar Direnmek in Ne Der______ "Hi zamanm yok. Sen yapamaz msn?" "Hayr, bunu yapmak istemiyorum." "Ben megulm. Senin ne iin var?" "Hayr, canm istemiyor." Kadn Kabul Ettirici steme Yntemine Gre Nasl Karlk Verir______________________ "Ben de skm. Ltfen sen yapar msn?" Sonra yine susar. "ok makbule geerdi. Ltfen bunu benim iin yapar msn?" Sonra yine susar. "Ben de megulm. Ltfen sen yapar msn?" Sonra yine susar. "Benim de canm istemiyor. Ltfen sen yapar msn?" Sonra yine susar. 270 Kadnn erkei ikna etmeye almadna; yalnzca onun direniine karlk verdiine dikkatinizi ekerim. Eer einiz yorgunsa, sizin daha da yorgun olduunuzu, bu yzden size yardm etmesi gerektiini kantlamaya almayn. Ya da eer einiz ok megul olduunu dnyorsa, onu sizin daha da megul olduunuza ikna etmeye kalkmayn. Ona istediinizi neden yapmas gerektii konusunda gereke gstermekten kann. Eer bu sefer stelemezseniz, ne kadar sevecen davrandnz hatrlayp bir dahaki sefere size yardma daha fazla istekli olacandan emin olun. Siz ilerledike, einizin yardmn istemede ve almada daha byk baarlar kazanacaksnz. Eer nc aamadaki anlam dolu sessizlie gelmiseniz, bir yandan birinci ve ikinci aamalar uygulamay

srdrmek de gereklidir. Kk eyleri doru biimde istemeye devam etmenin yansra onun reddetmesini de olgunlukla karlamak nemlidir. ERKEKLER NEDEN BU KADAR DUYARLIDIR Kendi kendinize erkeklerin neden kendilerinden yardm istenmesi konusunda bu kadar duyarl olduklarn soruyor olabilirsiniz. Bunun nedeni erkeklerin tembel olmalar deil, kabul edilmeye ok ihtiya duymalardr. Kendisinden daha fazlasnn istenmesi, ona olduu gibi kabul edilmedii mesajn verebilir. Tpk bir kadnn duygularn paylarken dinlenip anlalmaya daha duyarl olmas gibi, erkek de olduu gibi kabul edilmeye daha duyarldr. Onu gelitirme yolunda herhangi bir aba, erkee sanki yeterince iyi deilmi de onu deitirmeye al-yormusunuz gibi bir izlenim verebilir. Marsllarn ilkesi "Bozulmadan onarmaya alma"dr. Erkek kadnn daha fazla istediini ve kendisini deitirmeye altn hissettiinde, einin onun bozulduunu dndn sanr ve doal olarak olduu gibi sevilmediine inanr. Yardm isteme sanatn renmekle ilikileriniz giderek zenginleecektir, ihtiyacnz olan sevgi ve destei daha fazla elde ettike einiz __071__ de doal olarak daha mutlu olacaktr. Erkekler en ok sevdikleri insanlar tatmin ettiklerine inandklarnda mutlu olurlar. Doru biimde yardm istemeyi renerek yalnzca erkeinizin daha fazla sevildiini dnmesini salamakla kalmayacak; br yandan da ihtiya duyup hak ettiiniz sevgiyi greceksiniz. Bir sonraki blmde akn bysn canl tutmann srrn ele alacaz. 272 On nc Blm AKIN BYSN CANLI TUTMAK Sevgi ilikilerindeki elikilerden bir tanesi udur: ler iyi gidiyor ve sevildiimizi hissediyorken, birdenbire duygusal adan eimizden uzaklatmz veya ona sevgiden uzak yollarla tepki gsterdiimizi grrz. Belki de u rneklerden bazlarna uyuyor olabilirsiniz: 1. Einizi ok seviyorsunuzdur, sonra, ertesi sabah uyandnzda bir de bakarsnz ki, ona ierliyor veya kzyorsunuz. 2. Sevgi dolu ve sabrlsnz, her eyi kabulleniyorsunuz. Derken birdenbire, ertesi gn, pek ok ey ister olursunuz veya honut deil-sinizdir. 3. Einizi sevmemeyi aklnzn ucundan bile geirmezken, ertesi gn aranzda bir tartma kar ve anszn boanmay dnmeye balarsnz. 4. Einiz size sevgisini gsteren bir ey yapar, ama siz, sizi nemsemedii zamanlar dnp ona kzarsnz. 5. Einizi seviyorsunuzdur, derken birdenbire onun yannda hibir ey hissetmemeye balarsnz. 6. Einizle mutlusunuzdur, sonra anszn, ilikinize olan gveninizi yitirir veya istediinizi elde edemeyecekmisiniz gibi bir duyguya kaplrsnz. 7. Kendinize gveniyor ve einizin sizi sevdiine yrekten inan-yorken anszn umutsuzluk ve aresizlie kaplrsnz. 273 R/18 8. Sevginizi ekinmeden aa vururken birden kendinize saklamaya, einizi yarglamaya, eletirmeye, ona kzmaya veya onu denetlemeye balarsnz. 9. Einizi ekici bulmaktasnz, sonra bir gn size balln dile getirince ekiciliini kaybeder veya siz bakalarn daha ekici bulursunuz. 10. Einizle sevimek istersiniz, ama o istedii zaman, siz istemez olursunuz. 11. Halinizden ve yaamnzdan honutken birdenbire kendinizi deersiz, terkedilmi ve yetersiz bulursunuz. 12. Olaanst bir gn vardr nnzde ve einizi grmeye can atyorsunuzdur; ama onu grdnzde, syledii bir ey yznden, dkrklna uram, itilmi, bkkn veya duygusal anlamda ondan uzaklam bulursunuz kendinizi.

Belki siz de einizin bu deiikliklere uradn gzlemlemisinizdir. Bir an durup yukardaki listeyi tekrar gzden geirin ve einizin hak ettiiniz sevgiyi size verme yeteneini birdenbire nasl yitirebilece-ini dnn. Herhalde siz de onun kimi zaman byle ani deiimler gsterdiine tank olmusunuzdur. Bir gn birbirine delice tutkun olan iki kiinin, hemen ertesi gn birbirinden nefret etmesi veya kavgaya tutumas pek sk rastlanan bir durumdur. Bu ani deiimler akl kartrr, ama olaan eylerdir. Nedenlerini anlamazsak, aklmz karacak gibi olur veya akmzn lm olduu gibi yanl bir sonuca varrz. Neyse ki bunun bir aklamas vardr. Ak zmlenmemi duygularmz su yzne karr. Bir gn sevildiimizi hissederiz, ertesi gn, anszn aka gvenmekten korkarz. Gven duyma ve eimizin sevgisini benimseme durumuyla kar karya kaldmzda, gemite reddedilmi olmann ac veren anlar su yzne kmaya balar. Ne zaman kendimize olan sevgimiz artsa veya bakalar tarafndan sevilsek, bastrlm duygular yzeye kma ve geici bir sre iin sevgi dolu bilincimize glge drme eilimi gsterirler. Onlar iyiletirmemiz, kendimizi onlardan kurtarmamz iin karlar su yzne. Biz 274 de anszn gocunur, kendimizi savunur, eletirir, gcenir, donuklar veya fkeleniriz. Gemite ifade edemediimiz duygular, hissetme gvencesine kavutuumuz zaman, anszn bilincimizi kaplayyerirler. Ak bastrlm duygularmz bilinaltndan karr ve giderek bu zmlenmemi duygular ilikimizde kendini gstermeye balar. Sanki zmlenmemi duygularnz bilince kp iyiletirilmek iin sevildiinizi hissetmeye balayacanz zaman kolluyor gibidir. Hepimiz bir demet zmlenmemi duyguyla, gemiimizin yaralaryla, sevildiimizi hissettiimiz zamann gelmesini pusuda bekleyen bu duygularla dolar dururuz. Sonra, olduumuz gibi grnme ve davranma gvencesine kavutuumuzu hissettiimiz anda bu incinmi duygularmz artk ortaya kabilir. Eer bu duygularla gereince baedebilirsek, o zaman kendimizi ok daha iyi hisseder, yaratc sevme gcmz daha da canlandrrz. Buna karlk, gemiimizi dzeltecek, tedavi edecek yerde eimizle kavgaya tutuup onu sularsak, yalnzca zlm ve yeniden duygularmz bastrm oluruz. ' Bastrlm Duygular Nasl Yzeye kar Sorun udur ki; bastrlm duygular, "Merhaba, ben senin gemiteki bastrlm duygularnm," diyerek kmazlar ortaya. Eer ocukluunuzdan kalma terkedilmilik veya istenmemilik duygularnz su yzne kmaya balarsa, o zaman einizin terkettii, istemedii duygusuna kaplrsnz. Gemiin aclar imdiki zamana yanstlm . olur. Normalde pek de nem tamayacak eyier ok znt verir. Yllar boyu zntlerimizi bastragelmiizdir, Sonra gnn birinde k oluruz ve ak bizde kendimizi aarak duygularmzn farkna varmamz salayacak, yeterince gvende olma duygusu yaratr. Ak bizi anca biz de aclarmz hissetmeye balarz. 275 iftler Niin yi Zamanlarnda Kavga Edebilirler Gemi duygularmz, sadece k olduumuz zamanlarda deil, gerekten kendimizi ok iyi, mutlu ve sevgi dolu hissettiimiz zamanlarda da anszn yzeye kverir. rnein iftler, yeni bir eve tandklar, evlerini yeniden dedikleri, bir mezuniyet trenine, dini trene, dne katldklar, armaanlar aldklar, tatile veya araba gezintisine ktklar, bir projeyi tamamladklar, Noel'i veya kran Gn'n kutladklar, olumsuz bir alkanl deitirmeye karar verdikleri, yeni bir otomobil satn aldklar, olumlu bir i deiiklii gerekletirdikleri, piyangoda kazandklar, ok para harcamaya karar verdikleri veya ok iyi sevitikleri zaman kavga edebilirler. Tm bu zel olaylar srasnda, elerin biri ya da her ikisi, anszn aklanamayacak bir sknt veya tepki gsterebilir; bu sknt, olaydan hemen nce, olay srasnda ya da hemen ardndan duyulabilir. Yukardaki zel olaylar listesini gzden geirip anne babalarnzn bu olaylar srasnda neler yapm olabileceklerini dnmek ve ilikilerinizde sizin bu olaylar nasl karladnz dnmek, pek ok eyi kavramanza yardmc olabilir. 90/10 LKES

Gemiteki zmlenmemi duygularn zaman zaman nasl yzeye ktn anlaynca, elerimize de neden bu kadar abuk gcenebil-diimizi anlamamz kolaylar. znt duyduumuzda, bunun yaklak yzde 9O' gemiimizle ilgilidir ve bizi zdn sandmz eyle uzak yakn ilintisi yoktur. Genelde zntmzn sadece yzde 10 ka-darlk bir oran, yaadmz deneyimle balantldr. Bir rnek alalm. Eer eimiz bizi eletirir gibi bir tavr taknyorsa, bu bizi biraz zebilir. Ama erikin olduumuz iin, onun gerekte eletirme amacn tamadn anlayabilir veya belki kt bir gn geirmi olabileceini dnrz. Bu anlay, onun eletirisinin fazlasyla zc gelmesini nler. Kiisel bir sorun yapmayz bunu, zerimize alnmayz. Gelgelelim bir baka gn, benzer bir eletiri ok zc olabilir. te o 276 gn, gemiten kalma krgnlk ve zntlerimiz su yzne kmak zeredir. Bunun sonucu olarak da, eimizin eletirisine kar ok daha zayf bir durumdayzdr. Bizi ok zer, nk ocukken de byle ar ekilde elitirilmiizdir. Eimizin eletirisinin daha ok zmesinin nedeni, ayn zamanda gemiteki zntmz de bize hatrlatmas olmutur. ocukken masum olduumuzu ve anne babamzn olumsuzluunun onlarn sorunu olduunu anlayamazdk. ocuklukta tm eletirileri, istenmezlikleri ve kusuru kiisel olarak zerimize alrz. ocukluun bu zmlenmemi duygular yzeye kyorken, eimizin szlerini de kolayca eletiri, istenmeme, kusur bulma olarak yorumlarz. Byle zamanlarda erikin gibi tartmak zordur. Her ey yanl anlalr. Eimiz bizi eletirir gibi grndnde, tepkimizin yzde 10'u onun bizim zerimizdeki etkisiyle, yzde 9O' ise gemiimizle balantldr. Birinin biraz kolunuzu drttn veya hafife size arptn dnn. Fazla actmaz bunlar. imdi de ak bir yaranz ya da aryan bir yeriniz olduunu varsayn. Bu durumdayken biri size arptnda veya drttnde ok daha fazla cannz yanar. Bunun gibi, eer zmlenmemi duygular yzeye kyorsa, bizler de drtlere, arpmalara kar ar duyarl oluruz demektir, Bir ilikinin balangcnda bu kadar duyarl olmayabiliriz. Gemiteki duygularmzn su yzne kmas zaman alr. Ama ktklarnda biz de eimize farkl tepkiler gsteririz. likilerimizin ounda, gemiteki zmlenmemi duygularmz yzeye kyor olmasayd, imdi bize zc ve rahatsz edici gelenlerin yzde 9O' bizi byle etkilemezdi. Birbirimizi Nasl Destekleyebiliriz Bir erkein gemii yzeye ktnda, genel olarak maarasnn yolunu tutar. Byle zamanlarda ar duyarldr ve kabul grmeye ok ihtiya duyar. Bir kadnn gemiinin yzeye kt zaman, zbeenisinin kt zamandr. Duygularnn kuyusuna iner ve sevecen, sevgi dolu bir yaklama gereksinme duyar. Bunu kavramak, duygularnz yzeye ktnda onlar denetim altna almanza yardmc olur. 277 Einize alndysanz, onunla yzlemeden nce duygularnzrbir kda yazn. Ak Mektuplar yazma srecinde olumsuzluunuz kendiliinden ortaya dklecek ve gemi aclarnzdan kurtulacaksnz. Ak Mektuplar, olanca dikkatinizi imdiki zamanda toplamaya yardmc olur; bylece siz de einizin ilgisine daha gvenli, kabul eden, anlayl ve balayan bir tutumla karlk verebilirsiniz. 90/10 ilkesini anlamak, einiz size iddetle tepki gsterdii zaman da yardmc olur. Onun gemiten etkilendiini bilmek, sizi daha anlayl, daha destek verici klar. "Gemii" yzeye kar gibi grndnde einize ar tepki gsterdiini asla sylemeyin. Bu onu daha da zmekten te bir ie yaramaz. Birinin yarasnn en acyan yerine bastnzda onun ar tepki verdiini syleyemezsiniz. Gemiin duygularnn nasl su yzne ktn anlamak, eimizin neden byle tepki gsterdiini daha byk bir anlayla karlamamz salar. Bu da iyiletirme srecinin bir parasdr. Ona sakinleip kendini toparlamas iin biraz zaman tanyn. Eer duygularn dinlemek size ok zor geliyorsa, onu bu kadar rahatsz eden eyin ne olduunu konumadan nce size bir Ak Mektubu yazmas iin yreklendirin onu. yiletirici Bir Mektup Gemiinizin imdiki tepkilerinizi nasl etkilediini anlamak, duygularnz iyiletirmeye yardmc olur. Eer einiz sizi zdyse ona bir Ak Mektubu yazn ve yazarken de bunun gemiinizle nasl bir

balants olduunu sorun kendinize. Yazarken anlarnzn canlandn grebilir ve gerekte anne veya babanzn sizi zm olduunu anlayabilirsiniz. Bu noktada yazmay srdrn, ama imdi mektubunuzda anne ya da babanza seslenin. Sonra da sevgi dolu bir Yant Mektubu yazn. Bu mektubu einize de okuyun. Mektubunuzu dinlemekten holanacaktr. Einiz gemiten gelen acnn yzde 90'nn sorumluluunu yklendii zaman ok rahat edersiniz. Gemiimize byle bir anlayla yaklamazsak, eimizi sularz veya en azndan o sulandn sanr. 278 Eer einizin duygularnzT<aTTdaha duyarl olmasn istiyorsanz, gemiinizdeki zc duygulan brakn o da tatsn. O zaman sizin duyarl olduunuz noktalar anlayabilir. Ak Mektuplar bunun iin bulunmaz bir frsattr. HBR ZAMAN SANDIINIZ NEDENDEN DELDR ZNTNZ Ak Mektuplar yazmaya ve duygularnz aratrmaya altka, genel olarak ilk bakta sandnzdan baka nedenlere zldnz anlamaya balarsnz. Derinde yatan nedenleri anlayp hissettike de olumsuzluk silinmeye yz tutar. Nasl anszn olumsuz duygularn penesine debiliyorsak, yine yle birdenbire kurtulabiliriz onlardan. te size birka rnek: 1. Bir sabah Jim uyandnda ei sinirine dokunuyordu. Kadnn her yapt ona batyordu. Eine bir Ak Mektubu yazarken anlad ki, aslnda kendisini bylesine sk bir denetim altnda tuttuu iin annesine kzmaktayd. Ak Mektubunu yazarken bu duygular yzeye kyordu. Bylece annesine ksa bir Ak Mektubu yazd. Bu mektubu yazmak iin geriye, denetim altnda tutulduu gnlere dndn hayal etti. Mektubu bitirdikten sonra birdenbire eine kzgnl gemiti. 2. Aylarca ak srdkten sonra Usa birdenbire eini eletirmeye balad. Bir Ak Mektubu yazarken anlad ki, gerekte onun iin yeterince iyi olmamaktan ve onun kendisiyle artk ilgilenmemesinden korkmaktadr. Derinde yatan korkularn anladka sevgisi de yeniden canlanmaya balad. 3. Birlikte romantik bir akam geirdikten sonra, Bili ile Jean ertesi gn yaman bir kavgaya tututular. Kavga, bir eyi yapmay unuttuu iin Jean'in kocasna biraz sylenmesiyle balad. Her zamanki anlayl tutumunu gstermek yerine Bili de anszn boanmay isteyecek gibi oldu. Daha sonra bir Ak Mektubu yazarken anlad ki, gerekte terkedilmekten korkmutu. ocukken annesiyle babas kavga ettikle 279 rinde neler hissettiini anmsad. Onlara bir mektup yazd ve birden karsna olan sevgisi canland. 4. Susan'n kocas Tom, nemli bir ii zamannda yetitirmeye alyordu. Eve geldiinde Susan son derece fkeli ve krgnd. Susan mantkl yanyla kocasnn iinde bulunduu gerilimi anlyordu ama duygusal olarak yine de fkeliydi. Kocasna bir Ak Mektubu yazarken anlad ki, gerekte onu hrn annesiyle yalnz brakt iin babasna kzyormu. ocukken kendini gsz, terkedilmi hissederdi ve imdi bu duygular iyiletirilmek zere yzeye kyordu. Babasna bir Ak Mektubu yazd ve birdenbire Tom'a olan fkesi geiverdi. 5. Rachel, Phil'le ilgileniyordu, t ki, Phil onu sevdiini ve onunla yaamn birletirmek istediini aklayncaya dek. Ertesi gn Rachel birden deiiverdi. Bir sr kukulara kaplmaya balad gibi, tutkusu da yok oldu. Phil'e bir Ak Mektubu yazarken anlad ki, asl kzd babasyd; annesine kar bylesine ilgisiz davrand ve onu incittii iin babasna kzyordu. Babasna bir Ak Mektubu yazp olumsuz duygularn aa vurduktan sonra Phil'e yine ilgi duymaya balad. Ak Mektubu yazma alkanl edindiinizde, her zaman gemi anlarnz ve duygularnz geri gelmeyebilir. Ama iinizi dkp duygularnzda daha da derine indike, gerekten zldnz zaman, ge-miinizdeki bir eylerin de bunda pay olduunu daha iyi anlayacaksnz. GECKM TEPKSEL YANIT Ak nasl gemiteki zmlenmemi duygularmz yzeye karyorsa, istediinizi elde etmek de karr. Bunu ilk rendiim zaman anmsyorum. Yllar nce eimle cinsel ilikide bulunmak istemitim ama onun can istemiyordu. Mantmla bunu kabul ettim. Ertesi gn tekrar ayn konuya deindim ama yine ilgilenmedi. Bu byle her gn srd gitti. ki haftann sonunda ierlemeye balamtm. Ama

yaammn o dneminde duygularm karmdakine nasl aktaracam bilmiyordum. Duygularm ve kzgnlm konusunda konuacama her ey 280yolundaym gibi davranmay srdrdm. Olumsuz duygularm rtbas ederek sevecen olmaya alyordum. ki hafta boyunca fkem kabard durdu. Onu memnun etmek, mutlu klmak iin bildiim her eyi yaptm ama iin iin beni geri evirmesine kzyordum, iki haftann sonunda gidip ona gzel bir gecelik satn alp o akam ona verdim. Kutuyu at ve srprizime pek sevindi, mutlu oldu. Giyip denemesini nerdim. Cannn istemediini syledi. te bu noktada pes ettim. Artk cinsel ilikiyi unuttum. Kendimi iime vererek seks isteimden vazgetim. Aklm-ca fke duygumu bastrmakla ileri yoluna koymu oluyordum. Bununla birlikte, iki hafta kadar sonra bir gn iimden eve geldiimde, romantik bir akam yemei hazrlam ve iki hafta nce ona satn aldm gecelii giymi olduunu grdm. Iklar hafifletilmiti ve gzel bir mzik alyordu. Tepkimi hayal edebilirsiniz. Birdenbire iimde bir fke dalgas kabard. Drt haftadr neler ekiyorsun, diye geirdim iimden. Geen drt hafta boyunca bastrdm tm krgnlklar birdenbire yzeye kyordu. Ona bu duygularm atktan sonra anladm ki, istediimi bana vermeye raz oluu, eski fkemin aa vurulmasna neden olmu. iftler Anszn Kzgnlk Duyduklarnda Bu sreci baka pek ok durumda grmeye baladm. Danmanlk mesleimde de bu olguyu gzlemledim. Elerden biri sonunda iyiye doru bir deiiklie rza gsterince, teki kaytsz ve deerbilmez olup kyor. Bili uzun sredir istedii bir eyi Mary'ye vermeye raz olur olmaz Mary, "Ama artk ok ge!" veya, "Ee, ne olmu..." gibi ters bir tepki gsterecektir. Kimbilir ka kez, evlilikleri yirmi yl am iftler bana danmaya gelmilerdir. ocuklar byyp evden ayrlmtr. Birdenbire kadn boanmak ister. Erkek uyanr ve deimek istediinin, yardma ihtiya duyduunun bilincine varr, Deimeye balayp karsna yirmi yldr isteyegeldii sevgiyi verdike, bu kez kadn souk bir fkeyle tepki 281 gsterir. Sanki yirmi yl kendi nasl ekmise, imdi de ayn ekilde kocasnn ac ekmesini istiyor gibidir. Neyse ki byle olmaz. kisi de duygularn paylamay srdrdke ve erkek karsnn nasl ihmal edildiini dinleyip anladka, kadn da yava yava kocasnn deimesini benimsemeye balar. Bu, ters ynde de olabilir; erkek ayrlmak ister ve kadn deimekten yana grnr, ama koca kar koyar. Gerekleen Beklentiler Bunalm Gecikmi tepkilerin bir baka rnei de toplumsal dzeyde grlr. Toplumbilimde buna gerekleen beklentiler bunalm ad verilir. Altml yllarda, Johnson ynetimi srasnda ilk kez olarak aznlklara, o zamana dek hi verilmemi lde haklar tannd. Bunun sonucunda .da fke patlamalar, ayaklanmalar ve iddet olaylar grld. Tm bastrlagelmi rk duygular anszn dizginleri koparm gibiydi. Aznlklar daha ok destek bulduklarn hissedince, fke ve hakszla uramlk duygularnn kabardna tank oldular. Gemiin zmlenmemi duygular su yzne kmaya balad. Gnmzde buna benzer bir tepki, smrge ynetimlerinden kurtulup sonunda zgrln kazanan halklarn yaad lkelerde grlmektedir. NEDEN SALIKLI NSANLAR DA DANIMA GERE DUYABLRLER likilerinizde daha ilidl olduka sevgi de artar. Bunun bir sonucu olarak, iyiletirilmesi gereken korku ve utan gibi daha derin, daha ac verici duygular yzeye kar. Genellikle bu duygularla nasl baedeceimizi bilmediimiz iin, ne yapacamz arr kalrz. Bunlar iyiletirmek, acsn gidermek iin birileriyle paylamamz gerekir; ama hissettiklerimizi aa vurmaktan ylesine korkar ya da utanrz ki... Byle zamanlarda kntye urayabiliriz, kaygl olabiliriz, canmz sklabilir, ierleyebiliriz ya da grnrde hibir neden yokken kendimizi tkenmi hissedebiliriz. Tm bunlar "iimizdekiler"in yzeye karken engellenmesinin belirtileridir. 282

gdsel olarak ya aktan kamak, uzaklamak ya da ballklarnz artrmak istersiniz. te bu, duygularnzn zerine eilmenin zamandr, onlardan kamann deil. Derindeki duygular yzeye ktnda bir terapistten yardm isterseniz pek akllca bir i yapm olursunuz. Derinden yzeye kan duygularmz eimize yanstrz. Eer duygularmz anne babamza veya gemiteki eimize anlatacak kadar kendimizi gvende hssetmemisek, imdiki eimizin yannda duygularmzla balant kuramayz. Bu noktada, einiz ne denli yardmc olursa olsun, onunla birlikteyken kendinizi gvende hissetmeyeceks-nizdir. Duygularnz engellenecektir. Bu elikidir. Einizin yannda kendinizi gvende hissettiiniz iin, en derin korkularn yzeye kma ans vardr. Ama yzeye ktklar zaman da korkmaya balar ve hissettiklerinizi einizle paylaamazsnz. Hatta korkunuz sizi uyuturabilir. Byle olduunda da yzeye kmakta olan duygularnz tkanr. Byle zamanlarda bir danman veya terapistin byk yardm olabilir. Korkularnz yanstmadmz biriyle birlikteyken, yzeye kan duygular inceleyebilirsiniz. Ama sadece einizle birlikteyseniz, kendinizi uyumu gibi hissedebilirsiniz. te bunun iindir ki, ok sevecen ilikiler iindeyken bile insanlar ister istemez bir terapistin yardmna gerek duyarlar. Destek gruplarnda paylamann bu, engellerden kurtarc etkisi de vardr. Yakndan tanmadmz ama yardmc olan bakalaryla birarada bulunmak, yaral duygularmzn paylalmas iin bir kap am olur. zmlenmemi duygularmz eimize yanstldnda, o bize yardm etme gcne sahip deildir. Elinden gelecek tek ey, yardm istememiz iin bize destek vermektir. Gemiimizin bugnk ilikilerimizi nasl etkilemeyi srdrdn anlamak, bizi akn gelgitlerini kabullenmekte zgr klar. Aka da, yaralar iyiletirici gcne de gven duymaya balarz. Akn bysn canl tutmak iin esnek olmal ve ak mevsimlerinin srp giden deiimlerine ayak uydurmalyz. 283 AKIN MEVSMLER Her iliki bir baheye benzer. Eer yeerip gelimesi isteniyorsa, dzenli olarak su verilmelidir. Beklenmedik hava deiiklikleri kadar mevsimleri de dikkate alarak zel bakm gstermelidir. Yeni tohumlar ekilmeli ve yabani otlar ayklanmaldr. Tpk bunun gibi, akn bysn canl tutmak iin de, mevsimlerini anlamal ve akn kendine zg ihtiyalarn doyurmalyz. Akn lkbahar k olmak, ilkbahar gibidir. Sonsuza dek mutlu oiacakmz gibi bir duyguya kaplrz. Eimizi sevmemek aklmzn ucundan bile gemez. Bu bir saflk dnemidir. Ak lmsz gibi grnr. Her eyin kusursuz sanld ve tkr tkr iledii byl bir dnemdir bu. Eimiz tpatp bize uygun grnr. Hi aba harcamakszn, uyum iinde dans ederiz ve ansmzn yzmze glmesinin tadn karrz. Akn Yaz Mevsimi Akmzn yaz mevsimi boyunca eimizin sandmz kadar kusursuz olmadn ve ilikimiz zerinde almamz gerektiini anlarz. Eimiz sadece baka bir gezegenden gelmi olmakla kalmaz, hata yapan, baz bakmlardan aksayan bir insan olarak da karmza kar. Srtmeler ve dkrklklar belirmeye balar; yabani otlarn kknden sklmesi ve yakc gne altnda bitkilerin fazladan sulanmas gerekir. Artk ak vermek de, gereksindiimiz ak almak da, o kadar kolay deildir. Her zaman mutlu ve sevgi dolu olmadmz grp anlarz. Bizim ak konusunda dlediimiz tablo deildir bu. Birok ift, bu noktaya gelindiinde dkrklna urar. Bir iliki zerinde almak istemezler. Hi de gereki olmayan bir tutumla, hep ilkbahar olmasn beklerler. Elerini sularlar ve pes ederler. Akn her zaman kolay olmad, arasra sk bir alma ve scak bir gne istedii gereini grmezler. Akn yaz mevsiminde, kendi sevgi ihti284 yacmz olduu kadar eimizin ihtiyalannHda doyurmamz gerekir. Bunlar kendiliinden gereklemez. Akn Sonbahar

Yaz mevsimi boyunca bahemize iyi baktysak, bu sk almann sonucu olarak hasadmz alrz. Gz mevsimi gelmitir. Bu, altn bir adr, zengin ve doyurucu. Gerek kendimizin, gerekse eimizin kusurlarn kabullenen ve anlayla karlayan daha olgun bir aktr yaadmz. Bir kran ve paylama zamandr bu. Yaz boyu sk altmz iin, imdi dinlenebilir ve yarattmz akn tadn karabiliriz. Akn K Mevsimi Sonra hava yeniden deiir ve k bastrr. Kn o souk, verimsiz aylar boyunca doa kendini tmyle iine eker, kapanr. Bu bir dinlenme, dnme ve yenilenme zamandr. likilerde de zmlenmemi aclarmzla veya glge benliimizle yzleme zamandr. Kapamzn alp ac dolu duygularmzn ortaya dkld zamandr. Ak ve doyum iin eimizden ok, kendimize bakmaya gereksinme duyduumuz, kendi kendine geliim zamandr. Yaralarn iyilemesi, aclarn dindirilmesi zamandr. Erkeklerin maaralarna ekilip kladklar ve kadnlarn kuyularnn dibine indikleri zamandr bu. Akn karanlk k mevsimi boyunca kendimizi sevdikten ve iyiletirdikten sonra, ilkbahar ister istemez geri gelecektir. Yeniden umut, sevgi duygular ve olanaklarn bolluu bizi sevindirir. K boyu kendi kendimizi iyiletirdiimiz ve ruhumuzu aratrdmz iin, artk yreklerimizi aabilecek ve akn ilkbaharn yaayabilecek duruma gelmiiz-dir. BAARILI LKLER letiimi gelitirmek ve ilikilerinizde istediinizi elde etmek iin bu yolgsterici kitab inceledikten sonra, baarl ilikiler kurmaya hazrlk 285 lsnz demektir. Kendiniz hakknda umutlu olmak iin yeterli nedenlere sahipsiniz. Ak mevsimlerine kolayca ayak uyduracak, hava deiimlerine* baaryla gs gereceksiniz. Binlerce iftin ilikilerini kknden deitirdiklerine tank oldum, hatta kimilerinin bir gecede. Hafta sonu iliki seminerime cumartesi gn gelirler ve pazar akam yemeinde birbirlerine yeniden sevdalanmlardr. Bu kitab okurken edindiiniz ipularn uygulayarak ve erkeklerin Mars'tan, kadnlarn Vens'ten geldiklerini hatrlayarak, siz de ayn baarya ulaacaksnz. Yine de, akn mevsimleri olduunu unutmamanz iin uyaryorum sizi. lkbahar kolaydr ama yaz ok alma ister. Sonbaharda pek cmert ve doygun hissedebilirsiniz kendinizi, knsa bir boluk duygusuna kaplrsnz. Yaz geirmek iin gereksindiiniz bilgiler ve ilikiniz zerindeki almanz kolayca unutulur. Sonbaharda duyduunuz ak, kn kolay yitirilir. Akn ilkbaharnda, iler zorlat ve istediiniz sevgiyi elde edemediiniz zaman, bu kitapta rendiiniz her eyi unutuverirsiniz. Bir anda hepsi silinip gitmitir. Einizi sulamaya balayp, isteklerinizi nasl karladn unutabilirsiniz. Kn boluu gelip yerletiinde, umutsuzlua kaplabilirsiniz. Sululuk duygusuna kaplabilir, kendinizi sevmeyi ve zen gstermeyi unutabilirsiniz. Kendinizden de, einizden de kuku duyabilirsiniz. Huysuzlaabilir ve pes etme istei ar basabilir. Tm bunlar bir evrimin paralardr. afaktan nce hep karanlk olur. ilikilerimizde baarl olmak iin akn eitli mevsimlerini kabullenmek ve anlamak zorundayz. Kimi zaman ak kolayca ve kendiliinden, su gibi akar gider; kimi zaman da aba gerektirir. Bazen yreklerimiz doludur, bazen de boalmtzdr. Eimizden her zaman sevgi dolu olmasn, hatta sevgi dolu olmay hatrlamasn bile beklememeliyiz. Kendimize de anlayl olma armaann vermeli ve sevgi dolu olma konusunda tm renmi olduklarmz her zaman hatrlayacamz ummamalyz. renme sreci sadece dinlemeyi ve uygulamay deil, ayn zamanda unutmay, sonra yeniden anmsamay gerektirir. Bu kitap bo 286 yunca anne babalarm2HVstzex>reteTreyecei eyleri renmi Bulunuyorsunuz. Onlar bilmiyorlard. Ama imdi siz bildiinize gre, ltfen gereki olunuz. Kendi kendinize hata yapmay srdrme iznini veriniz. Kazanm olduunuz bilgilerin tm bir sre iin unutulabilir. Eitim kuram yeni bir ey renmek iin iki yz kez iitmemiz ge^ rektiini ngrr. Kendimizin de (eimizin de) bu kitaptaki tm yeni bilgileri aklda tutmamz bekleyemeyiz. Elerimizin attklar her

kk adma kar sabrl ve anlayl olmalyz. Bu dnceler zerinde almak ve onlar yaamnzla btnletirmek zaman alr. Sadece iki yz kez iitmemiz yetmez, ayn zamanda gemite rendiklerimizi aklmzdan karmamz gerekir. Bizler baarl ilikileri nasl yrtmek gerektiini renen saf ocuklar deiliz. Anne babalarmz tarafndan, iinde yetitirildiimiz kltr ve yaadmz ac deneyimler tarafndan programlanmz. Bu yeni, sevgi dolu ilikiler kurma bilgeliini yaammzla btnletirmek, zorlu bir aba gerektirir. Siz bir ncsnz. Yeni topraklarda ilerliyorsunuz. Arasra yolunuzu yitirmeniz olasdr, bunu bekleyiniz. Einizin yolunu yitirmesi de olasdr. Bu retici kitab, ayak baslmam topraklarda yeniden ve yeniden size yol gstermesi iin bir harita olarak kullannz. Bir daha kar cinse fke duyduunuzda, erkeklerin Mars'tan, ka-dnlarnsa Vens'ten geldiklerini hatrlaynz. Bu kitapta okuduunuz baka hibir eyi aklda tutamasanz bile, farkl olmamzn doal karlanmas gerektiini anmsamanz, daha sevgi dolu bir yaklam gelitirmenize yardmc olacaktr. Yava yava yarg ve sulamalarnzdan kurtularak, istediinizi elde etmekte srarl davranarak, ihtiya duyduunuz ve hak ettiiniz sevgi dolu ilikileri yaratabilirsiniz. Gelecekten bekleyeceiniz ok ey var. Dilerim, sevgi ve aydnlk iinde geliiminizi srdrrsnz. Yaamnzda bir fark yaratmama izin verdiiniz iin size teekkr ederim.
www.iskenderiyekutuphanesi.com -son-

ff te btn dnyada ok yaratan dev yapt. 130 haftadan beri bestseller listelerinde 1 numaradan inmiyor... fl m [AH Kgdnlar Vens'ten Kadnlarn ve erkeklerin birbirleriyle -A/tin uKA/ olan ilikilerine farkl yaklamlarn sergiliyor. John Gray, kiilerin "Ak Mektuplar" tekniiyle duygularn daha kolay ve drste aklayabileceklerini ne sryor. Erkekler Mars'tan, Kadtnlar Vens'ten kar cinsle iletiiminizi gelitirecek ve ilikilerinizden elde etmek istediklerinizi salayacak pratik bir rehberdir... Kar cinsle doyurucu ilikiler kurmak isteyen herkes bu kitab okumal. fi 9 789754'D55764 John Gray _ Erkekler Marstan Kadnlar Vensten