SVAS EMELER

mer DEMREL* Anadolu ehirlerinin kurulu ve gelimelerinde toprak alt ve toprak st zenginliklerinin yansra, ticari trafiin younluu, savunma ve toporafik zellikleri ile su yollarnn nemli bir rol oynad muhakkaktr1. Bu itibarla ehir toplumunun ihtiyac olan su ve yiyecek gibi maddelerin kolayca karlanma hususu, dikkatle zerinde durulan bir konu olmutur. Zira, uzun sren kuatma ve savalarda ehirlerin su ihtiyalarn kolay bir ekilde temin etme zorunluluu ortaya kmaktadr2. Su ve emelerin insan hayatndaki neminin yansra, Osmanl toplum hayatndaki izlerini de belirgin bir ekilde grmek mmkndr. Osmanl toplumunda su getirmek veya eme yaptrmak, din bir kltrn pratie uygulanan yaygn ve rabette bir tezahr olmutur. Bu nedenle Osmanl toplumunda en yksek grevliden en dne, en zengininden en fakirine kadar, su getirme ve eme yaptrma faaliyetini her fert stlenmitir. Sivas ehri ve toplumu iin de ayn hassasiyet mahade edilmektedir3. Sebil, pnar veya eme gibi hayrat yaptranlarn gaye ve beklentilerinin yansra eserlerin maddi yaplarnn ehirlerdeki fiziki yapnn oluumundaki tesirlerinden de bahsedilmelidir. Osmanl ehirlerinin simgesi haline gelen cmi, bedesten gibi mekanlara ilave olarak emeleri de katmamz yanl olmasa gerektir.
* mer Demirel A Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi Tarih Blm. 1. Seha L. Meray, Toplum Bilim zerine, stanbul 1982, s. 100-101. 2. Suyu az ya da suya uzak olan ehirlerde kuatma ve savalarda gizli geitlerden suya ulamann yollar yaplmtr. rnein Ankara ehri mevki itibariyle sulara uzak yksek bir yerde kurulmutur. evresinden geen en yakn rmaa ulamak iin gizli geitler yaplmtr. Bkz. Semavi Eyice, Ankara'nn Eski Bir Resmi, Atatrk Konferanslar, (IV) 1970. s. 61-124. 3. Bata valiler olmak zere, fazla zengin olmayan kadn vkflar dahi vardr.

170

MER DEMREL

Sivas ehri kurulduu mevk itibariyle ncelikle rman zerinde yer alr4. Batda Kale rma (nm- dier Pnzrk), douda Msml rmak ve ksmen ehrin ortasndan geen Murdar rmak ise, kuzeyden gelip, dou ynnde Msml rmakla birleir5. Ayrca ehrin kilometre gneyinden Kzlrmak gemektedir. ehir ba bahe ve bostan sulamas yaplan rmaklar asndan olduka zengin bir grnm arzeder6. ehrin sahip olduu bu akarsu dahil, bilinen btn tatl sularnn kaynan Merakm yaylas ve Tavra Boaz ad verilen blgeler oluturur. Ayn zamanda Sivas ehrinin eimli bir arazi zerinde bulunmas nedeniyle, Tavra boazndan gelen sularn ehre datm olduka kolay olmutur. emeler tespit edildikleri ilk tarihten itibaren, genellikle cmi, mescit, medrese, mekteb, ar, pazar, meydan, han, hamam ile saray, konak ve hanelerin ierisinde olmak zere ok farkl bina ve mevkilerde ve zellikle toplumun faydalanmas iin en uygun olan yerlerde bulunmaktadr. Ayrca, mahalle emeleri de mahallenin ortasnda yani tm mahalle halknn kullanabilecei yerlerde yaplmtr. Yine ehrin evresinde, iskana almam yollar zerinde, gelip geenlerin veya tarlada alanlarn ihtiyac iin (hayvanlarn sulanmas ve ziraat yaplmas iin eme veya hark) tarlalar ierisinde de emeler bulunmaktadr. emelerin isimleri, bulunduu mahalleden, cami, mescit, pazar, ar, sokak vb. mekan ve messese isimlerinden kaynakland gibi, bnisinin ismiyle ve mevkinin zelliiyle de anlmaktadr. Sivas eme isimlerinden, Gkmedrese, eyh oban, Pazar emesi, Bayram Paa, Hasan Paa, Ali Paa, atal eme ile Kepenek rnek olarak saylabilir. Ayrca emelerin bulunduklar mevkilere de isimlerini vermek suretiyle, rtlpnar mahallesinde olduu gibi, mahalle ismi olarak karmza kmaktadr7. Tek tek vakfiyelerde grlen eme isimlerinin dnda, toplu olarak Sivas ehri emelerine ait ilk kaynak 1576 tarihli Evkf-
4. Bkz. Plan. 5. Tavra boazndan gelen Kale ve Murdar rmaklarna Tavra deresi de denilmektedir. Besim Darkot, "Sivas", l.A. Ayrca bkz. Plan. 6. Irmak ve sularn bolluuna ramen, ehirde ziraat ok az yaplmaktadr. Bunun en nemli sebebi iklimin sert ve souk olmas ile topraklarn ve Kzlrmak suyunun ar killi olmasnda aramak gerekir. 7. Sivas mahallelerinin oluumuyla ilgili halen yaplmakta olan ayr bir almada rtlpnar mahallesinin ismini pnardan ald tespit edilmitir.

SVAS EMELER

171

Rum defteri olmutur8. Bu tarihte ilk defa olarak geen 11 emeden l'i gayr mslim, 9'u mslim mahallesinde olmak zere 10 ayr mahallede yeralr. Bu emeler isimlerini, mahalleye ad olan mescitlerden almlardr9. Cami-i Kebir, Paa Bey, Yahya Bey, Karagedk, Billur, san eyh, Veled Bey, Hoca Abdlkerim, Civan ve Mehar ( ) gibi mescit ve mahalle isimleriyle anlan emelerden ounun kendi isimleriyle anlan vakflar vardr 10 . Sivas emeleri hakknda ikinci nemli bilgiye, 1637 tarihinde Vezir-i Azam Bayram Paa'nn ran seferine giderken ehre yapm olduu su vakfnda rastlyoruz". Bu hizmet Sivas ehrine Merakm dandan gelen ve 40 seneden fazla harabe durumunda bulunan emelerin tamir ve baz mnasib olan yerlere yeni emelerin ilavesiyle olmutur. Bayram Paa'nn ehre yapm olduu bu nemli hizmette toplam 72 masura 12 suyun 59 emeye datlmasyla muazzam bir su ebekesi tesis edilmitir13. Zira 4 zaviye, 13
8. Sivas emeleriyle ilgili ilk kaynak niteliinde olan vakfiyelerden bazlar ylece sralanabilir; Gkmedrese vakfiyesi, Bkz. Sadi Bayram-Ahmet Hamdi Karabacak, "Sahib Ata Fahr'd-dn Ali'nin Konya, maret ve Sivas Gkmedrese Vakfiyeleri" VD. XIII. (1981) Abdlvahhab Gazi Zaviyesine erefddin Ahmed bin akrhan tarafndan yaplan vakf, Bkz. erefddin Ahmed bin akrhan Vakfiyesi, Vakflar Genel Mdrl Arivi Def. No. 607, s. 219. Ahi Ali elebi ibni Ahi CanUah Vakfiyesi, VGMA, Def. No. 600. s. 296; Ayrca 1323 (723 H) tarihli eyh Hseyin R (eyh oban) eme kitabesi, Bkz. Rdvan Nafiz-tsmail Hakk, Sivas ehri, stanbul 1928, s. 127. 9. Sivas mahalle isimlerinin ounluu mescit isimlerinden gelmedir. Bkz.
Babakanlk Arivi, 2, 79, 287 nolu Sivas Tahrir Defteri ile 387 nolu Karaman Tahrir

Defteri. Tapu Kadastro Genel Mdrl Arivi, 14 nolu Sivas Tahrir Defteri.
10. TKGMA, 583 nolu Defter-i Evkf-t Rum, s. 17-20.

11. Sivas eme ve su yollarn tamir ve ihya edenin, Receb 1047 (1637) tarihinde Vezir-i Azam Bayram Paa olduu belgeyle sabittir. Bkz. Sivas Vakflar Blge Mdrl Def. No: I Belge No: 303; Ayrca Bayram Paa 1636 tarihinde Amasya ve Tokat'a da uram hatta Amasya ehrine uzak yerlerden su getirtmek iin yollar ve emeler yaptrmtr. Yine Amasya'da mevlevhne, cmi ve han yaptrmtr. Buradan Tokat ve Sivas'a, daha sonra Badat seferine itirak etmitir. Bkz. Abdizde Hseyin Hsameddin. Amasya Tarihi, C. 4, istanbul 1928, s. 79-80; Ayrca Bkz. Halis Asarcaya (Cinliolu), Osmanllar Zamannda Tokat, C. I, s. 94, Tokat 1941; Bayram Paa'nn yaptrm olduu bu sulara 19. ve 20. yy. kaynaklarnn bazlarnda Behram Paa sulan denilmekte olup, kanaatimize gre katiplerin bir hatas sonucu ortaya kmtr. Zira Sivas valilii yapan iki Behram Paa vardr. lki Behram Paa bin Abdullah olup, Kurunlu Hamam (984 H) ve Han'n yaptrmtr, ikinci Behram Paa ise, 1235 (1819-1820) tarihinde valilik yapmtr. Her iki Behram Paa'nn su yolu veya eme yaptrd hakknda belge ya da bilgi bulunamamtr. 12. Su l birimi olup Lle'nin drtte biridir. Bkz. M. Zeki Pakaln, Osmanl Tarih
Deyimleri ve Terimleri Szl, C. 2, stanbul 1983.

13. Bkz. Plan.

172

MERDEMREL

mescit, 4 pazar-ar, 4 mahalle, 1 mektep ve ehrin ileri gelen ayan-eraf konaklan nleri ile yol ve tarlalara datlan suyun ehrin imar ve iskannda da nemli bir yerinin olduu muhakkaktr. Hatta 17 yy. ehir imannn ihmal edildii bir dnem olmas bakmndan, Bayram Paann hizmetinin bykl ve nemi bir kat daha artmaktadr14. Ayn zamanda Bayram Paa sulannn ehir corafyasndaki dalmnda, o dnem iskan sahasn yaklak olarak tespit etmek mmkn olmaktadr. Zira ayn dnem mahallerinin ehir corafyasndaki yerleri ile parelellik gstermektedir. Bayram Paa vakf sayesinde Akba, Ali Baba, eyh emseddin, eyh oban gibi zaviyeler ile Ali avu vakf emeleri ve dier baz eme ve su yollannn tamir edilmesi neticesinde bazlannn gnmze kadar gelmeleri salanmtr. Ayn asr ortalannda Evliya elebinin Sivas ehri hakknda vermi olduu bilgiler ierisinde, ehrin eme ve sulanndan da bahseder. elebi Aa Varota yer alan 4600 baheli ve suyu olan evlerin yansra ehirde toplam 45 adet emenin bulunduu ve bunlann sulannn ehrin kuzeyindeki Subnian dandan geldiini zikreder15. Yine 17. asrda ismi geen Elhac Hseyin Aa vakf mtevellilerinin yklan deirmen suyunu toplam 3 hamam ve 121 emeye (73 hane, 48 dier eme) icara vermeleri de ehirdeki dier bir grup eme hakknda bilgi verir 16 . Hac Hseyin Aa Camii vakfnn 17. yy ikinci yansndan itibaren kaynaklarda yer almasna karn, emelerin ehirdeki dalm hususunda herhangi bir bilgimiz yoktur. Vakfn camisi Kkbengiler mahalesinde (ehrin kuzeyinde Murdar rmak boyunda) olmas, emelerin bu blge evresinde olduunun iareti saylabilir. Zira eme yapan veya dier vakflar genellikle nce kendi mahalle evrelerine hizmet etmeyi ilk planda dnmektedirler. 1568 tarihli Hasan Paa vakfiyesinde yer almamasna ramen, 1835 tarihli muhasebe kaydnda ayn vakf gelirleri arasnda 25 adet emenin su ican yer almtr17. Vakfiye tarihinden sonra yap14. nk 16. yzyl sonlarnda ehir iin yaplan hzl imar faaliyetleri ve byk eserleri inas. 17. yy.da tamamen durmutur. 15. Evliya elebi, Seyahatnme. C. III. stanbul 1314, s. 195-199. 16. Babakanlk Arivi, Maliyeden Mdevver, 3687, s. 16-17; Sivas Kongre Mzesi,
251-1252 Tarihli Vakf Muhasebe Defteri, s. 166.

17. VGMA, Def. No. 1966, s. 154, Trke Kayd, Def. No. 1989, s. 427-30. Sivas
Kongre Mzesi, 1251-1252 Tarihli Vakf muhasebe Defteri, s. 70. Ayrca TKGMA, 583

nolu Defter-i Evkf- Rum'da da Hasan Paa Cami vakf dahilinde emelerle ilgili bir kayt bulunamamtr.

SVAS EMELER

173

tnldm tahmin ettiimiz emelerin ehirdeki mevkileri de bilinmemektedir. Bunlarn dnda birden fazla eme yaptran vkflardan, Atik Ali Paa'nn 7 adet emesi bulunmaktadr ki, bunlardan 4 tanesi Kale Ard mahallesinde, l'i Kale-i Cedid civarnda, 1 "i Veled Be mahallesinde, 1 tanesi de Zilkr mahallesinde olup hepsi belli bir blgede toplanmtr. Bb- Kayseri mahallesinde Hac Ahmed'in 6 adet emesi, Dr'r-Rah vakfnn 5 adet emesi bulunmaktadr. Bunlara ek olarak Osman Paa mahallesinde. ah Bey'in vakf ilavesi yapm olduu 6 adet emeyi de sayabiliriz18. Ayrca ehrin btn ierisinde emelerin en youn olduu blgelerden; ehir arlar ve evresindeki mahalleler, Meydan civan, Cmi-i Kebir mahallesi, Murdar rmak boyu, Kk Minare mahallesi, Ali avu mahallesi ilk srada saylabilecek blgeler olarak grlmektedir. Btn bunlara ilaveten ehirde mevcut toplam olarak 300 civannda eme tespit edilmitir19. Aynca emelerin korunma ve tamirinin toplum tarafndan daha fazla benimsendii de sylenebilir. Zira 1637 tarihinde Bayram Paa tarafndan tamir ve ihya edilen 72 masuralk emelerin baka vkflar tarafndan yenilenmesi neticesinde, 1835 tarihinde 64,5 lle ve 1912 senesinde 65 lle olarak muhafaza edilmesi bunun en bariz rnei olarak gsterilebilir20. Bir baka misal, Sivas emeleri ierisinde en uzun mre sahip ve Seluklu dnemi Gk Medrese vakfiyesinde yer alan Ali avu emesi'nin Osmanl dnemi boyunca ve gnmzde de hl mev-

18. Atik Ali Paa emeleri hakknda bkz. Babakanlk Arivi, Cevdet Belediye
6408; 1251-1252 Tarihli Vakf Muhasebe Defteri, s. 194. Hac Ahmed'in emeleri

hakknda bkz. VGMA Hurufat Defteri 1117 s. 48, 547 s. 4; Dr'r-Rah emeleri hakknda bkz. 1251-1252 Tarihli Vakf Muhasebe Defteri, s. 185-189; ah Bey Vakf emeleri hakknda bkz. 1251-1252 Tarihli Vakf Muhasebe Defteri, s. 65. 19. Sivas emeleri hakknda verdiimiz bu say 1400-1850 tarihleri arasnda tespit edilenler olup, ayn tarihte bu rakkamn tamamnn mevcudiyeti dnlemiyecei bilinmelidir. 20. Bayram Paa suyunun 1637 tarihinde 57 emeye, 1905 tarihinde 66 emeye ve nihayet 1932 tarihinde 66 emeye datld tespit edilmi olup, yeni emelerin ilave edildii grlmektedir. Bkz. S. Bayram - A.H. Karabacak, Gk Medrese Vakfiyesi; SVBM, Def. No. 1, Belge No. 303; Belge No: 186; Hasan Tahsin, Sivas Vilyeti Shh ve timi Corafyas, stanbul 1932, s. 146-147. ilk tarihte masura daha sonrakilerinde lle olarak gemesi, sonraki tarihlerde ok miktarda su ilave edilmesinden ziyade, 72 masurann lle olma ihtimalinin daha fazla olduu kanaatindeyiz. Zira M.Z. Pakaln'a gre Tapu kaytlarnda lle yerine masura kullanlmaktadr.

174

MER DEMREL

cudiyetini korumasdr. ehirde bulunan emelerin ounluunun 1700 balarndan itibaren mevcut olduu bilinmektedir. emelerin muhafazas konusu, yap itibariyle nasl olduklar sorusunu gndeme getirmektedir. Ulu Cami ve Selman Paa Cami'nin adrvanl olan emelerinin yamsra, ounun basit ve mimari zellikleri bulunmayan emeler olduu anlalmaktadr21. Kaynaklarda emelerin tamir ve termimi iin ahken ve suyolcularna nemli miktarda cretler verildii grlmektedir22. Bazen, ehirdeki cami, mescit, mekteb ve emelerin harab durumda olduklarn, vakf gelirlerinin mtevelliler tarafndan kendi nefisleri iin harcadklarn da gryoruz23. Hatta bu yzden kad ve mbairler tarafndan gerekli teftiin ve tamirtn yaplp, bu tip messeselerin yeniden ihya edilmesi tenbih olunmutur. Ayn zamanda Osmanl bakentinde de eme ve suyollarnn korunmas iin baz yasaklamalarn getirildii bilinmektedir24. Netice itibariyle Sivas ehri, gerek rmak ve gerekse tatl su olarak nitelendirilen ime slannn bol miktarda bulunduu bir ehir hviyetindedir. Kuyular hususunda herhangi bir kayt olmamasna karn, emelerin hanelerde, mahallelerde, ya da cami, mescit, zaviye, medrese, ar ve pazar gibi bina ve mevkilerde bulunduklar tespit edilmitir. ehrin iskan, imar ve fizik yapsnn oluumunda emelerin cami, mescit zaviye kadar nemli olduu da grlmektedir. Sivas toplumunun su ve emelere olan zel ilgi ve hassasiyeti sayesinde, gnmze kadar gelmeyi baaran emelere, Sivas ehrinin cadde ya da sokaklarnda, cami veya arlarnda hl rastlyoruz. EMELER
Abdulvahab Gazi Zaviyesi emesi (Ahmed b. akrhan 1326, Zaralzde Mehmed Paa Tecdid, 1751) 2- Aa Blge Mahallesi'nde ifteler emesi (1747) 3Aca Blge Mahallesi'nde Uzun El-Hac Zde Es-Seyyid Ahmed Aa Cami emesi (1823) 1-

21. Vakf Muhasebe Defteri, s. 58-59. 22. Vakf Muhasebe Defteri, s. 11, 38, 45, 46, 60, 61, vs. 23. Sivas er'iye Sicili, Defter No. 1 s. 171. 24. Ahmet Refik, Onuncu Asr- Hicride stanbul Hayat, Haz. A. Uysal, Ankara,

1987, s. 43.

SVAS EMELER

175

4- Ahi Ali Zaviyesi emesi (1468) 5- Ahi Mehmed Klhdz Zaviyesi emesi (1574) 678Akdeirmen Mahallesi'nde Hazinedr brahim Aa emesi (2 lle 1835) Akdeirmen Mahallesi'nde Hafz Mehmed emesi (1835) Akdeirmen Mahallesi'nde Orta Pnar emesi (1835)

9- Ali Baba Zaviyesi emesi (Bayram Paa suyu 1637) 10- Ali avu emeleri (1271) 3 Adet eme (emsi Ferra Mahallesi, Yahya Bey Mah., Abdlkerim Mah. 1773) 11- Ali Baba Mahallesi'nde Hac Fatma emesi (1792) 12- Atik Ali Paa emeleri (1712) 7 adet eme (4' Kaleard Mah.de, l'i Kale-i Cedid Mah.de, l'i Veled Bey Mah.de, l'i Zilkr Mah.de) 13- Akba Zaviyesi emesi (Bayram Paa Suyu 1637) 14- Bb-t Kayseriye Mahallesi'nde Fatma Hatun emesi (1822) 15- Bb- Kayseriye Mahallesi'nde Hac Ahmed emesi (6 adet, 1705) 16- Bayram Paa Suyu (1637) 17- Billur Mahallesi emesi (Lleci Ahmed Paa 1835) 18- Cami-i Kebir Mahallesi'nde Ahmed Paa emesi (1737) 19- Cami-i Kebir Mahallesi'nde Duha Hatun emesi (1726) 20- Cami-i Kebir Mahallesi'nde Mfti Numan Efendi (3 Lle, bayram Paa Suyu 1758) 21- Cami-i Kebir Mahalesi'nde Olan avu Cami emesi (1574) 22- Cami-i Kebir Mahallesi'nde Es-Seyyid El-Hac Abdulahad emesi (1835) 23- Cami-i Kebir Mahallesi'nde Selmanoullanndan Ahmed Paa emesi (1737) 24- Cami-i Kebir Mahallesi'nde Tacolu Seyyid Hseyin emesi (1835) 25- Cami-i Kebir adrvan (3 Lle Bayram Paa Suyu, Zaralzde Mehmed Paa) 26- avuba Cami emesi (1792) 27- eme-i Bazar (1719) 28- eme-i Mahalle-i Khne Civan (1574) 29303132eme-i Mahalle-i Mehr (1574) Dr'r-Raha Vakf emeleri (5 adet 1835) Demirciler Ardnda eme (1637) Gkhssam Mescidi emesi (1637)

MER DEMREL

33- Gkmedrese emesi (1271) 34- Hac Veli Mahallesi'nde Ac Pnar (Pertellizde Esseyyid Mehmed Aa Cami emesi, 1824) 35- Hamurkesen Mahallesi'nde Baczde mer Aa emesi (1835) 36- Hamurkesen Mahallesi'nde Hac Kelami emesi (1703) 37- Hamurkesen Mahallesi'nde Yalkara Mehmed emesi (Bayram Paa Suyu 1637) 38- Hasan Paa emeleri, 25 adet eme (1835) 39- Hac Veli Mahallesi'nde Konak nnde eme (Bayram Paa suyu) 40- Hoca mam Mahallesi'nde atal eme (brahim Efendi Vkf- Sn 1713) 41- Hoca mam Mescidi emesi (1825) 42- Kabal Mahallesi Medine Hatun emesi (1835) 43- Kabal Mahalle emesi (1704) 44- Kale-i Atk Mahallesi Mehmed Emin Aa-Esmahan Hatun emesi (Kepenek Suyu 1835) 45- Kale Cami-Mahmud Paa Cami (Kepenek Pnar, 1791) 46- Kale Ard Mahallesi'nde Seyyid mehmed emesi (1832) 47- Kei Bula Mahallesi'nde Aie Hatun emesi (Bayram Paa Suyu, (1703) 48- Kei Bula Mahallesi'nde Miislime Hatun emesi (1710) 49- Ksedere-i Mslim Mahallesi Aurzde Seyyid Hafz Receb emesi (1832) 50- Kurt Mesciti Mahallesi Hac ismail Mescit Kurbunda Pnar (1781) 51- Kk Bengiler Mahallesi Zaralzde Feyzullah Paa Zevcesi Aie Hatun Saray emesi (1798) 52- Kk Bengiler Mahallesi Hac Hasan Aa Suyu (3 Hamam, 73 Hane, 48 eme, 1835) 53- Kk Emin Efendi emesi (1835) 54- Kk Minare Mahallesi Hatun emesi (1798) 55- Kk Minare Mahallesi hsaniye Medresesi nnde Pnar (1838) 56- Kk Minare Mahallesi'nde eyh brahim emeleri (2 adet, Bayram Paa Suyu, 1637) 57- Kk Minare Mahallesi'nde eyh Sleyman emesi (1835) 58- Mercan arsnda Kamer Hatun emesi (1729) 59- Meydan'da eme (Kazanclar Kapsnda, Bazar Kapsnda, Temrcler Kapsnda, 1710)

SVAS EMELER

177

60- Mustafa Bey bin Behram Paa emeleri (1590 Saray nnde ki eme 1835) 61- Nalbandlar Sk'nda Korkmazlar emesi (1768) 62- Olan avu Mahallesi emesi (Kara Mustafa Tamiri 1783) 63- Olan avu Mescidi emesi (Bayram Paa Suyu, 1637) 64- Osman Paa emeleri (2 Adet, Camii nnde, ahna Knbedi'nde, 1817) 65- Paa Bey Mahalle emesi (Molla Emin, 1574) 66- Paa Bey Mahallesi Hac Dervi emesi (1718) 67- ah Bey emeleri (7 Adet, 1757) 68- Selman Bey Camii adrvan (1131) 69- ah Bula Suyu (1757) 70- San eyh Mahalle emesi (1574) 71- ifiye Medresesi emesi (1835) 72- San eyh Mahallesi El-Hac smail Eytam Cami emesi (1835) 73- San eyh Mahallesi El-Hac smail Aa ve El-Hac Halil Aa Cami emesi (1748) 74- Said ibrahim Paa emeleri (2 Adet, Krcuk Mahallesi, Karaka Kps Yannda, 1838) 75- eydi Hasan emesi (Bayram Paa Suyu, 1710) 76- emsi Ferra Mahalle emesi (Mehmed Efendi 1728, Zaralzde Alime Hatun 1779, Emine Hatun 1835) 77- emseddin Sivas emesi (1592-1593, Bayram Paa Tamiri 1637) 78- eyh oban Zaviye emesi(1323, Bayram Paa Suyu 1637) 79- ryan- Mslim Mahallesi'nde Mehmed Emin Aa Konak emesi (3 lle, 1825) 80- ryan- Mslim Mahallesi'nde eyh Mehmed emesi (1804) 81- ryan- Zimmi Mahallesi (Cemile Hatun Kepenek Pnan Tamiri, 1826[ 82- Veled Bey emesi (1574) 83- Veled Bey Mahallesi'nde Paa Hatun emesi (1835) 84- Zaralzde Mehmed Paa emesi (Paa Han Dahilinde 1742)

178

MER DEMREL