OPTIK

A ) Bu Ünitede İşlenecek Konular

 Işığın tanımı
 Işığın yayılması
 Yansıma ve yansıma kanunları
 Düz, çukur ve tümsek aynalar
 Aynalarda özel ışınlar , görüntüler ve bunların özellikleri
 Işığın kırılması ve kırılma kanunları
 İnce ve kalın kenarlı mercekler. Bunlarda özel ışınlar ve görüntü özellikleri
 Prizmalar ve özellikleri

B ) Bu Çalışmalar Sonunda Şunları Kavramış olmanız gerekir :

 Işığın nasıl yayıldığını ve yansıma kanunlarını
 Işık ışını, saydamlık, ışık hızı gibi temel kavramları
 Gölge ve gölge oluşumunun nasıl gerçekleştiğini
 Düz aynalarda görüntü oluşumunu
 Küresel aynalarda özel ışınların nasıl bir yol izlediğini ve oluşan görüntülerin özelliklerini
 Kırılma kurallarını
 Sınır açısı, tam yansıma gibi kırılma ile ilgili temel kavramları
 Merceklerde özel ışınların nasıl bir yol izlediğini ve oluşan görüntülerin özelliklerini
 Prizmaları ve bunlardan geçen ışınların izledikleri yolu

C ) Soruların Özellikleri :
 Gelme ve yansıma açısına bağlı olarak sorulan sorular
 Küresel aynalarda ışınların izlediği yol ve bu aynalarda oluşan görüntülerin özelliklerine
dayalı sorular
 Merceklerle ilgili özel ışınlar ve görüntü özelliklerinden sorular
 Prizmalarda kırılma açısı esas alınıp sorulan açı ve ışının izleyeceği yol ile ilgili sorular
 Gölge ile ilgili olarak da tam ve yarım gölgenin büyüyüp küçülmesiyle ilgili sorular
sorulmaktadır.

D ) Son 6 yılda konuyla ilgili sorulan soruların dağılımı :

1995 1996 1997 1998 1999 2000

FL
EML
DPY
AÖL
LGS

www.testkulubu.com
 gönderilir. Işınların ekran üzerine düştüğü
OPTİK kısımda tam gölge oluşur.

Işık, ışık kaynağından yayılan bir enerji perde

çeşididir. Işık olaylarını inceleyen fizik dalına
ise optik denir.Işık ile ilgili sıkça karşılaşılacak Tam
kavramlar ise şunlardır; Işık gölge
Engel
1 . Işık Kaynağı : Işık vererek çevresini kaynağı
aydınlatan cisimlerdir. Çevresindeki cisimlere,
herhangi bir etkiye uğramadan ışık veren
cisimlere " doğal ışık kaynağı " denir.( Güneş Yarı gölgeyi çizmek için ise; ışık kaynağının
ve yıldızlar gibi ) Lamba, mum gibi yapay kenarından engelin çapraz kenarlarına ışınlar
olarak oluşturulan cisimlere ise " suni(yapay) gönderilir. Işınların ekran üzerine düştüğü
ışık kaynağı " denir. kısımda yarı gölge oluşur.
2 . Işık Işını : Işığın yayıldığını gösteren
doğrulara ışık ışını yada kısaca ışın denir. perde

Yarı
3 . Işığın Yayılması : Işık ışınları doğrusal gölge
yolla yayılır. Gölge, yarı gölge, Güneş ve Ay Işık Engel
kaynağı
tutulmaları ışığın doğrusal yolla yayılması
sonucu oluşur.

4 . Aydınlatılmış Cisim : Bir ışık kaynağından Tam ve yarı gölge şu şekilde görünür;
ışık alarak görünür hale geçen cisimlere denir.

5 . Saydam Cisimler : Cam, hava, su gibi ,

ışığı tam olarak geçiren cisimlere denir.
6 . Yarı Saydam Cisimler : Buzlu cam, yağlı
kağıt gibi, ışığı kısmen diğer tarafa geçiren
cisimlerdir.
7 . Saydam Olmayan Cisimler : Taş, tahta,
demir gibi ışığı geçirmeyen cisimler denir.
Tam gölge
Yarı gölge
NOT : Oluşan gölgenin büyüklüğü, ışık
kaynağı ile engel arasındaki uzaklığa, ayrıca,
ışık kaynağı ve engelin büyüklüğüne bağlıdır.

8 . Işık Hızı : Işığın birim zamandaki hızıdır. YANSIMA

Işığın hızı ortamlara göre farklılık gösterir.Işık; Bir yüzeye çarpan ışık ışınlarının doğrultu ve
yön değiştirmelerine " yansıma " denir.
Havada : 300.000 km/s Yansıma, yansıtıcı yüzeyin durumuna göre,
Camda : 200.000 km/s düzgün ve dağınık yansıma olarak ikiye ayrılır.
Suda : 225.000 km/s Eğer ışığın çarptığı yüzey pürüzsüz ise düzgün
yansıma, pürüzlü ise dağınık yansıma
9 . Gölge : Işık kaynağı önüne saydam gerçekleşir.
olmayan bir cisim konulduğunda, engelin arka
tarafı aydınlanmaz. Dolayısıyla engelin arka
tarafında gölge oluşur. Engel arkasındaki hiç
ışık almayan bölgeye " tam gölge ", tam gölge
Düzgün Yansıma Dağınık Yansıma
çevresindeki kısmen ışık alan bölgeye ise "
yarı gölge " denir.
Tam ve yarı gölge çizilirken ;
Tam gölgeyi çizmek için, ışık kaynağının üst
kenarından, cismin üst kenarına ışınlar

www.testkulubu.com
 Gelme açısı yansıma
açısına eşit olduğundan;
Yansıma açısı =30˚ olur

DÜZ AYNALARDA GÖRÜNTÜ VE

OLUŞUMU
Yansıma Kanunları Düz aynalarda görüntü oluşumu, aynaya
düşerek yansıyan ışınların uzantılarının
N kesişmesiyle oluşur.
Gelen Yansıyan
ışın ışın
Gelme αβ Yansıma α
açısı açısı α
O
1 – Gelen ışın, yansıyan ışın ve normal aynı
düzlemdedir. Ayna
Cisim Görüntü
2 – Gelme açısı, yansıma açısına eşittir.
3 – Normal doğrultusunda gelen ışınlar, kendi
üzerinden yansır. Düz Aynada Oluşan Görüntünün Özellikleri;
NORMAL (N) : Yüzeye dik olarak geldiği var 1 . Görüntü zahiri ( sanal ) dır.
sayılan doğrudur. 2 . Düzdür.
3 . Ayna gerisindedir.
AYNALAR 4 . Cismin boyu ile görüntünün boyu aynıdır.
5 . Cismin aynaya uzaklığı ile görüntünün
Üzerine gelen ışığı belirli kurallara göre
aynaya olan uzaklığı aynıdır.
yansıtan cisimlere ayna denir. Aynalar düzlem
6 . Cismin sağı görüntünün soludur.
ve küresel olmak üzere 2 grupta incelenir;
7 . Cisim aynaya hangi hızla yaklaşırsa,
görüntü de aynı hızla yaklaşır. Kısacası,
Aynalar
görüntü, cismin aynaya göre simetriğidir.
Düzlem ayna Küresel ayna NOT : Yansıyan ışınların uzantılarının
kesişmesiyle oluşan görüntü zahiri, yani
Çukur ayna Tümsek ayna sanaldır. Bu görüntüler aynanın arkasında
oluşur.
DÜZ AYNADA YANSIMA VE GÖRÜNTÜ
OLUŞUMU UYARI : Yansıyan ışınların
Düz ve saydam cisimlerin bir yüzeyinin kesişmesiyle oluşan görüntü gerçek ,
parlatılmasıyla oluşan cisme düz ayna denir. yansıyan ışınların uzantılarının
Düz aynalarda yansıma, yansıma kesişmesiyle oluşan görüntü ise
kanunlarındaki gibi gerçekleşir. zahiridir.

ÖRNEK :Yandaki Düz Aynalarda Bazı Özellikler ;

şekilde düzlem ayna 1 . Bir düz aynaya gelen ışın sabit kalmak şartı
I
ile ışığın gelme ile, ayna α kadar döndürülürse, yansıyan ışın
doğrultusu arasında 60˚ 2 α kadar sapar.
60˚ açı vardır. Bu Ayna
A 2
durumda ışığın
yansıma açısı kaç derecedir?
α
A ) 60 B ) 30 C ) 15 D)0

2 . Kesişen iki düz ayna arasındaki cismin, bu

ÇÖZÜM : Yansıma açısı, normal ile yansıyan aynalardaki görüntü sayısı;
ışın arasındaki açıdır. Aynı zamanda da
yansıma açısı gelme açısına eşittir. O yüzden 360
n= −1 bağıntısıyla bulunur.
önce gelme açısını bulalım; α
x = 90 – 60 n = Görüntü sayısı
N
x = 30˚ ( Gelme açısı )
30˚ I
60˚
Ayna
www.testkulubu.com
A
α = Aynalar arasındaki açı.
NOT : α = 0 olduğunda n = ∞ olur.
3 . Bir cisim, duran bir düz aynaya +V hızıyla
yaklaşırsa, görüntü de aynaya – V hızıyla
yaklaşır. Bu durumda cismin görüntüsünün,
cisme yaklaşma hızı ise – 2V olur.
ÖRNEK :
görünür. Bu durumda görünmeyen nokta A
noktasıdır.
KÜRESEL AYNALAR
Yansıtıcı yüzeyi küre şeklinde olan aynalardır.
Eğer kürenin iç yüzü yansıtıcı özellikteyse
çukur( konkav ), dış yüzeyi yansıtıcı
özellikteyse tümsek( konveks ) ayna denir.

Tümsek ayna Çukur ayna

F M F
d T \\ \\ \\ \\ Asal eksen
R
Bir adam şekildeki gibi düz aynaya d kadar
uzaktan bakarken aynaya x kadar yaklaşırsa M = Merkez
adamla görüntüsü arasındaki uzaklık ne olur? F = Odak noktası
T = Tepe noktası
A)d – x B)d+x f = Odak uzaklığı
C ) 2d – 2x D ) 2d + 2x m = Merkez uzaklığı
R = Yarıçap
ÇÖZÜM : Adamın aynaya x kadar m=R m R
f = =
yaklaşmasıyla , adamla ayna arasındaki mesafe 2 2
d – x olur. Bu durumda görüntüyle ayna
arasındaki mesafe de d – x kadar olur. Adam Merkez ( M ) : Küresel aynanın yapıldığı
ile görüntüsü arasındaki uzaklık ise ; kürenin tam orta noktasıdır.
( d – x ) + ( d – x ) = 2d – 2x olur. Odak ( F ) : Merkez noktası ile aynanın tam
orta noktasıdır.
Düz Aynalarda Görüş Alanı : Odak uzaklığı (f ) : Odak noktası ile tepe
Gözün aynada görebildiği alandır. Görüş noktası ( T ) arasındaki uzaklıktır.
alanını bulmak için, gözün aynaya göre
simetriği alınarak , aynanın uçlarına ışınlar ÇUKUR AYNALAR
çizilir. Çizilen bu ışınlar arasında kalan bölge Çukur Aynalarda Özel Işınlar :
içindeki cisimler göz tarafından görülebilir.
1 . Paralel Işın :
Ayna Asal eksene
ÖRNEK : D paralel gelen
Yandaki şekilde G G
 ışınlar, odaktan M F
A.E  
noktasından aynaya A
 geçecek şekilde
bakan göz hangi  
C yansır.
noktaları göremez?

B
2 . Odak Işını :
A ) Yalnız A B ) Yalnız B Odaktan gelen
C ) C ve D D ) A,B ve D ışınlar, asal eksene M F
 
paralele yansır. A.E

ÇÖZÜM : Gözden Ayna

aynanın uçlarına ışınlar D

gönderildiğinde, G 3 . Tepe Işını :

yansıyan ışınlar A Tepe noktasına
 
arasında kalan C gelen ışınlar asal
A.E
M
 α
F

bölgedeki ışınlar eksenle eşit açı

B yapacak şekilde
yansırlar.

www.testkulubu.com
4 . Merkez Işın : Merkezden geçecek şekilde Merkezin dışında,
gelen ışınlar kendi üzerlerinden yansırlar. sonsuzla merkez
arasında, ters,
gerçek ve cisimden M F
A.E  
büyüktür.
M F
A.E  

4 . Cisim odakta ise;

5 . Herhangi Bir Işın : Işığın aynaya değdiği Görüntünün özellikleri:
noktadan, merkezden geçecek şekilde bir Sonsuzda, ters,
doğru çizilir ve bu normal kabul edilir.Yansıma gerçek ve
kanunu gereği ışının normalle yaptığı açı, büyüktür. M F
yansıyan ışının normalle yaptığı açıya eşit A.E  
olacak şekilde yansıma gerçekleşir.

M F 5 . Cisim odakla tepe noktası arasında ise;

A.E  
Görüntünün özelleri : Ayna gerisinde, düz,
zahiri, cisimden büyüktür.

Çukur Aynada Görüntü Çizimi ve

Özellikleri
M F
Çukur ayna önüne konulan bir cismin A.E  
görüntüsünün nerede ve hangi özelliklere
sahip olduğunu anlamak için, cisim
üzerinden, biri asal eksene paralel, diğeri
ise odaktan geçecek şekilde iki ayrı ışın TÜMSEK AYNALAR
gönderilir. Bu ışınların yansımalarının Tümsek Aynalarda Özel Işınlar
kesiştiği noktada görüntü oluşur.
1 . Paralel Işın :
Asal eksene
1 . Cisim merkezden uzakta ise; paralel gelen
Görüntü özelikleri: ışınlar,
Ters, uzantıları F 
Gerçek, M
odaktan
Cisimden küçük, F geçecek
Odak ile merkez A.E 
M 
şekilde yansırlar.
arasında.

2 . Odak ışını :
2 . Cisim merkezde ise; Odak
Görüntü özellikler: doğrultusunda
Merkezde, ters, gelen ışınlar,
gerçek cismin asal eksene F 
boyuyla aynıdır. M
M F paralel
A.E  
yansırlar.

3 . Cisim merkezle odak arasında ise; 3 . Tepe ışını :

Görüntünün özellikleri:

www.testkulubu.com
Tepe Gelen ışınla yüzey normali arasındaki açıdır.
noktasına
gelen ışınlar, α β = Kırılma açısı:
asal eksenle α 
F
 Kırılan ışın ve normal arasındaki açıdır.
M
eşit açı
yapacak
şekilde yansırlar. Kırılma Kanunları :

4 . Merkez ışını : 1 . Gelen ışın, kırılan ışın ve normal aynı

Merkez düzlemdedir.
doğrultusunda 2 . Normal doğrultusunda ( dik ) gelen ışınlar,
gelen ışınlar kırılmazlar.
F
kendi   3.
M
üzerlerinden  Işınlar az yoğun ortamdan çok yoğun
geri yansırlar. ortama geçerken normale yaklaşarak kırılırlar.
 Işınlar çok yoğun ortamdan az yoğun
ortama geçerken normalden uzaklaşarak
Tümsek Aynada Görüntü Çizimi ve kırılırlar.
Özellikleri
Tümsek aynalarda, cisim nereye
konulursa konulsun oluşan görüntünün
özellikleri aynıdır. UYARI 1: Gelme açısının büyümesiyle
kırılma açısı da büyür.
UYARI 2: Çok yoğun ortamdan az yoğun
ortama geçişte, kırılma açısının 90˚ olduğu
andaki gelme açısına sınır açısı denir. Sınır
F açısı sudan havaya geçişte 48˚, camdan
 
M havaya geçişte ise 42˚ dir.
UYARI 3: Işınlar, çok yoğun ortamdan az
Görüntünün Özellikleri : Tümsek ayna yoğun ortama sınır açısından büyük bir
önüne konulan bir cismin görüntüsü daima, açıyla gelirse, diğer ortama geçemezler.Bu
zahiri, düz, cismin boyundan küçük ve odak durumda gelen ışın, aynı ortamda, gelme
noktası ile ayna arasındadır. açısıyla eşit açıyla yansır. Buna tam
yansıma denir.
IŞIĞIN KIRILMASI VE KIRILMA
YASALARI
Işığın saydam bir ortamdan başka bir saydam
ortama geçerken doğrultu değiştirmesine
kırılma denir. Işığın saydam ortamdaki hızı, o N N N N
ortamın yoğunluğuna bağlıdır. Yoğunluk
arttıkça, ışığın hızı azalır. β

Kırılma indisi ( n ) : Işığın ortamdaki hızıyla α

ilgili bir kavramdır.Örneğin havanın kırılma
indisi 1, suyun kırılma indisi 1,33 ve camın Kırılma Sınır açısı Tam yansıma
kırılma indisi ise 1,5 dur. Kırılma indisi küçük
olan ortama az yoğun ortam, kırılma indisi
büyük olan ortama çok yoğun ortam denir. ÖRNEK :
normal
Yani; 1
I
ncam > nsu > nhava 45˚ 45˚
X
Y 2
Gelen ışın
α = Gelme açısı: α 4 3
I.ortam Az yoğun
II.ortam Çok yoğun
βwww.testkulubu.com
Kırılan ışın
I ışınının X ortamından Y ortamına geçişte
sınır açısı 60˚ dir. Buna göre I ışını hangi yolu
izler?
A)1 B)2 C)3 D)4
ÇÖZÜM : Şekilde de görüldüğü gibi I ışınına
ait gelme açısı 45˚ dir. Bu durumda gelme açısı
(45˚) sınır açısından (60˚) küçük olduğu için
ışın az yoğun ortama geçer. Kırılma kanununa
göre normalden uzaklaşır.
Doğru cevap ( B ) seçeneğidir.
UYARI 1 : Az yoğun ortamdan çok
yoğun ortama bakıldığında, cisimler
olduklarından daha yakında görünürler.
UYARI 2 : Çok yoğun ortamdan az
yoğun ortama bakıldığında, cisimler
olduklarından daha uzakta görünürler.
Bu değişikliklerin nedeni ise, cisimden
çıkan ışınların, yoğunlukları farklı
ortamlara geçerken kırılmalarıdır.
IŞIK PRİZMASI
Yüzeyleri birbirine paralel olmayan, üçgen
kesitli saydam ortamlara ışık prizması denir.
Prizmalara gelen ışınlar, kırılma kanunlarına
uygun olarak değişik şekillerde kırılırlar.
Tam Yansımalı Prizmalar :
İkizkenar dik üçgen şeklinde, camdan
yapılmış, kırılma indisleri 1,5 ve camdan
havaya geçiş için sınır açıları 42˚ olan
prizmalardır.
Periskop ve dürbün gibi optik araçlarda
kullanılır.
Tam yansımalı prizmalarda bazı ışınlar ve
izledikleri yolları şöyle gösterebiliriz.
( i = gelme açısı, s = kırılma açısı)
45˚
45˚
45˚ 45˚
45˚
45˚
45˚
45˚
i > s ( tam yansıma) i > s ( tam yansıma)
www.testkulubu.com
45˚ 45˚
Hipotenüse paralel gelen ışınlar prizmayı
hipotenüse paralel olarak terk ederler.
Işığın Prizmada Renklerine Ayrılması:
Beyaz ışık prizma üzerine düşürülürse,
kırmızıdan mora doğru sıralanan görünür ışık
spektrumu elde edilir.
Kırmızı
Turuncu
Sarı
Yeşil
Beyaz ışık Mavi
Mor
Saydam olmayan bir cisim üzerine düşen
beyaz ışığın tamamını yansıtırsa beyaz,
tamamını soğurursa ( emerse ) siyah görünür.
Saydam bir cisim üzerine düşen beyaz ışığın
tamamını geçirirse beyaz, tamamını soğurursa
( emerse ) siyah görünür.
MERCEKLER
Bir veya iki yüzeyi küresel olan saydam
cisimlere mercek denir. Kalın ve ince kenarlı
olmak üzere iki çeşit mercek vardır.
İnce kenarlı mercekler Kalın kenarlı mercekler
Kenarları ince olan merceklere ince kenarlı,
kenarları kalın olan merceklere ise kalın
kenarlı mercek denir.
Merceklerde de tıpkı küresel aynalardaki gibi
asal eksen, odak noktası, merkez gibi
kavramlar vardır. Mercek ile asal eksenin
kesiştiği noktaya optik merkez, merkez ile
mercek arasındaki mesafenin yarısına ise odak
noktası denir.
UYARI : Mercekler ile küresel aynalar
özellik olarak birbirlerine çok
benzemektedir.
İnce kenarlı mercek Çukur ayna
Kalın kenarlı mercek Tümsek ayna
Mercekler ile küresel aynalar arasındaki
en önemli fark, küresel aynalarda ışın
aynaya çarpınca yansıyarak geldiği
ortama dönerken, merceklerde gelen ışın
kırılarak diğer ortama geçmektedir.
 Görüntünün özellikleri;
Gerçek
Ters
Cismin boyuna eşit
2F üzerinde
MERCEKLERDE ÖZEL IŞINLAR
3 . Cisim 2F ile F arasında ise;
A ) İnce Kenarlı ( Yakınsak ) Merceklerde Görüntünün
Özel Işınlar: özellikleri;
F 2F
1 . Paralel Işın : Asal Gerçek
eksene paralel gelen Ters 2F F
ışın, merceğin diğer Cisimden
tarafındaki odak 2F F F 2F büyük
noktasından geçecek 2F den ötede.
şekilde kırılır.
4 . Cisim F Üzerinde İse:
2 . Odak Işını : Odak
noktasından geçerek Işınlar paralel
gelen ışın , asal 2F F kırıldığından görüntü
F 2F
eksene paralel olacak sonsuzda oluşur. F
2F F 2F
şekilde kırılır.

3 . 2F Işını : 2F den
geçecek şekilde 5 . Cisim F ile Mercek Arasında İse;
gelen ışınlar, yine Görüntünün özellikleri;
2F den geçecek 2F F F 2F
Zahiri
şekilde kırılır.
Düz
4 . Merkez Işın : Cisimden büyük
Optik merkezden Cisimle aynı
2F F F 2F
geçecek şekilde gelen tarafta ve ötede.
ışın kırılmadan 2F F F 2F
yoluna devam eder. UYARI :
Gerçek Görüntü: Merceklerde kırılan
ışınların kesişimi ile oluşan görüntülerdir
NOT: Odakla mercek arasından gelen ışın ve perde üzerinde görülebilir.
kırıldıktan sonra asal ekseni kesemez. Bu tip Zahiri Görüntü: Merceklerde kırılan
ışınlar aşağıdaki şekilde olduğu gibi kırılırlar. ışınların uzantılarının kesişimi ile oluşan
görüntülerdir ve perde üzerinde
görülemezler.
2F F F 2F
C ) Kalın Kenarlı ( Iraksak ) Merceklerde
Özel Işınlar:
B ) İnce Kenarlı ( Yakınsak ) Merceklerde
Görüntü Oluşumu ve Özellikleri:
1 . Paralel Işın : Asal
eksene paralel gelen
1 . Cisim 2F den Ötede :
ışınlar uzantısı odak
Görüntünün Özellikleri;
noktasından geçecek 2F F F 2F
Gerçek şekilde kırılır.
F 2F
Ters 2 .Odak Işını :
Cisimden küçük 2F F
Uzantısı odaktan
F – 2F arasında geçecek şekilde gelen
ışınlar asal eksene 2F F F 2F
paralel kırılır.
2 . Cisim 2F de İse:

F 2F
2F F www.testkulubu.com
3 . 2F Işını: Uzantısı
2F den geçecek şekilde
gelen ışınlar, uzantısı ÖRNEK : 2F uzaklığı 50 cm olan ince kenarlı
2F F F 2F
2F den geçecek şekilde merceğin yakınsaması kaç diyoptridir?
kırılırlar.
A)–4 B)–2 C)2 D)4
4 . Merkez Işını :
Optik merkezden ÇÖZÜM : Önce merceğin F uzaklığı
geçecek şekilde gelen bulunmalıdır.
ışın kırılmadan yoluna 2F F F 2F 2F = 50 cm ise, F = 25 cm olur.
devam eder. Yakınsama hesaplarında uzunluk birimi metre
olacağından ; F = 25 cm = 0,25 m olur.
NOT : Kalın kenarlı mercekte F den, 2F den Yakınsama odak uzaklığının metre cinsinden
veya herhangi bir noktadan asal ekseni keserek tersi olduğundan ,
gelen ışın uzantısı 1 1
Y = F = 0,25m = 4 diyoptri
odakla mercek
arasından geçecek Merceğimiz ince kenarlı olduğu için
şekilde yansır. yakınsama +4 diyoptridir.
2F F F 2F
Doğru cevap ( D ) seçeneğidir.
D ) Kalın Kenarlı
( Iraksak ) Merceklerde Görüntü Oluşumu
ve Özellikleri: ÇÖZÜMLÜ KONU TESTİ
UYARI : Kalın kenarlı merceklerde
cisim nereye konulursa konulsun, ÖRNEK 1 .
görüntünün özelliği daima aynı olur.
perde

top
kaynak

2F F F 2F top

Şekildeki ışık kaynağının önüne şekildeki gibi

iki top konulmuştur. Bu topların perde
Görüntünün özellikleri; üzerindeki gölgeleri nasıldır?
Zahiridir
Düzdür. A) B C) D)
Cisimden küçüktür.
ÖRNEK 2 .
Mercek ile odak arasındadır.
Düz aynaya gelen ışın
E ) YAKINSAMA :
yansıdıktan sonra
Bir merceğin uzaklığının metre cinsinden   
K L M
nereden geçer?
tersine yakınsama denir. Birimi diyoptridir.
1
Yakınsama = odak uzak. A ) K dan B ) L den
C ) M den D ) K – L arasından
Y f
1
Y= Yakınsama Odak uzaklığı
f
(m-1)Diyoptri m
UYARI 1: İnce kenarlı merceklerin
yakınsaması (+ )alınır. ÖRNEK 3 . K
UYARI 2: Kalın kenarlı merceklerin aynasına şekildeki gibi L
yakınsaması ( - ) alınır. gelen ışın bu aynada
UYARI 3: Gözlük numaraları, yapımında yansıdıktan sonra L N
kullanılan merceğin yakınsamasına eşittir. 60˚

K
www.testkulubu.com
aynasına geliyor. Işının L aynasındaki
yansıması kaç derecedir?

A ) 15 B ) 30 C ) 45 D ) 60

ÖRNEK 4 .
K

L
I ÖRNEK 7 . AB cismi şekildeki
paralel düzlem aynaların tam I. II.
orta noktasında durmaktadır. A
Cisim I. Aynaya doğru 25 cm
yaklaştırılırsa, cismin her iki B
aynadaki ilk görüntüleri
Şekildeki g,b, düzenlenmiş dik açılı K ve L arasındaki uzaklık kaç metre 2m
aynalarından oluşan düzeneğe gelen I ışık olur?
ışını¸K den nK , L den de nL kez yansıyarak
düzeneği terk ediyor. A ) 0,5 B)1 C)2 D)4
Buna göre nK ve nL kaçtır?

nK nL
A) 2 3
B) 3 2
C) 3 4
D) 4 2 ÖRNEK 8 . Düzlem ayna önündeki bir adam
E) 4 3 ile görüntüsü birbirine doğru 40 m/s lik hızla
( 2001 ÖSS ) yaklaşıyor.
Buna göre , adam 100 metre uzaktaki aynaya
ÖRNEK 5 . İki düzlem ayna şekildeki gibi kaç saniyede varır?
yerleştirilmiştir. Buna
göre KL cisminin kaç A ) 2,5 B)4 C)5 D ) 10
tane görüntüsü oluşur?
K L
A)2 B)3 60˚
C)4 D)5

ÖRNEK 9 . Işık ile ilgili olarak verilenlerden

ÖRNEK 6 . Aralarında 45˚ açı bulunan iki hangisi yanlıştır?
aynaya şekildeki
gibi gelen I ışını A ) Cam, hava ve su gibi ışığı tam geçiren
I
aşağıdakilerden 45˚ cisimlere saydam cisimler denir.
hangisi gibi bir yol B ) Ay ve güneş tutulmaları ışığın doğrusal
izler? 45˚ yolla yayıldığını gösteren olaylardır.
C ) Bir ışık kaynağından çıkarak cisimler
üzerine düşen ışık ışınlarının geriye dönmesine
A) B) kırılma denir.
D ) Görüntü yansıyan ışınların kesişmesiyle
oluşmuş ise gerçek, uzantılarının kesişmesiyle
oluşmuş ise sanaldır.

ÖRNEK 10 . Çöldeki bir kişinin serap

görmesinin nedeni hangi olaydır?
C) D)

www.testkulubu.com
A ) Düzgün yansıma aynaya gelen K ışını yansıdıktan sonra hangi
B ) Tam yansıma yolu izleyebilir?
C ) Kırılma
D ) Dağınık yansıma A)1 B)2 C)3 D)4

ÖRNEK 11 .
K
Şekildeki gibi ÖRNEK 15 .
yerleştirilmiş KL
cisminin görüntüsü L M F 30˚
X
nerede oluşur?
Y 50˚
A ) Cisimle merkez arasında 50˚
B ) M – F arasında
Z
C ) F ile ayna arasında
40˚
D ) M de
Şekilde bir ışının X, Y ve Z ortamlarında
izlediği yol verilmiştir. Bu ortamların nX, nY, ve
nZ kırılma indisleri nasıl sıralanır?
ÖRNEK 12 .
Şekildeki gibi K
A ) nX > nY > nZ B ) n X < n Y < nZ
yerleştirilmiş K
cisminin görüntüsü C ) nX = nY = nZ D ) nX > nZ > nY
F
için aşağıdakilerden
hangisi doğrudur? ÖRNEK 16 . Bir ışın X
ortamından Y ortamına
30˚ X
I . Görüntünün boyu cismin boyundan geçerken şekildeki gibi 50˚
küçüktür. kırılıyor. Kırılma açısı
II . Görüntü sanaldır. kaç derecedir?
Y
III . Görüntü aynanın içindedir.
A ) 30 B ) 40
A ) Yalnız I B ) Yalnız II C ) 50 D ) 60
C ) Yalnız III D ) II ve III

ÖRNEK 17 .
K
ÖRNEK 13 . hava 4
20˚
3
P
T F M ayna 1
2

20 cm 10 cm 10 cm K ışınının sıvıdan havaya geçişte sınır açısı 50˚

dir. Buna göre ışın aynadan yansıdıktan sonra
Şekildeki gibi yerleştirilmiş P cisminin
hangi yolu izler?
görüntüsü nerede oluşur?
A)1 B)2 C)3 D)4
A ) F de B ) M de
C ) M den ötede D ) T – F arasında

ÖRNEK 18 .
ÖRNEK 14 . P
Şekildeki tümsek 1 2 3
K
K O F

4
www.testkulubu.com
 gelen bir ışın kırıldıktan sonra hangi yolu
izler?
İnce kenarlı merceğin odağı ile optik merkezi
arasına yerleştirilmiş P cisminin görüntüsü için A)1 B)2 C)3 D)4
aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A ) Sanaldır.
B ) Düzdür. ÖRNEK 22 .
C ) Boyu cismin boyundan büyüktür. Tam yansımalı
D ) O – K arasındadır. prizmaya K II
şekildeki gibi
gelen K ışını
IV
hangi yolu I
III
izleyerek
prizmadan çıkar?
ÖRNEK 19 . 1
A)I B ) II C ) III D ) IV
2
K
F O F 3
4
ÖRNEK 23 . IV
Şekildeki
prizmaya dik K III
İnce kenarlı merceğe odakla mercek arasından
gelen K ışını kırıldıktan sonra hangi yolu izler? gelen K ışını
prizmadan 48˚
A)1 B)2 C)3 D)4 çıkarken hangi II
yolu izler? I
( Camdan havaya
sınır açısı 42˚ dir.)

A)I B ) II C ) III D ) IV

ÖRNEK 20 . P ÖRNEK 24 .
P L
F
M F K
Düz
Şekildeki P cisminin görüntüsü odakla mercek ayna
arasında oluşmaktadır.
Cisim odağa doğru hareket ettirilirse;
I . Görüntü merceğe yaklaşır. Çukur aynanın odağındaki kaynaktan çıkan K,
II . Görüntünün boyu küçülür. L, P ışınlarından hangileri dışarı çıkamaz?
III . Görüntünün boyu büyür.
Yargılarından hangileri doğrudur? A ) Yalnız K B ) Yalnız L
C ) Yalnız P D ) K ve L
A ) Yalnız I B ) Yalnız II
C ) Yalnız III D ) I ve III

ÖRNEK 25 . Yakınsaması – 0,5 diyoptri olan

ÖRNEK 21 . 1 merceğin cinsi ve odak uzaklığı ne kadardır?
Kalın kenarlı
merceğe F den Cinsi Odak uzaklığı
2 A ) İnce kenarlı mercek 200 cm
B ) Kalın kenarlı mercek 200 cm
F F 3
4 C ) İnce kenarlı mercek 100 cm

www.testkulubu.com
D ) Kalın kenarlı mercek 100 cm göz X, Y¸ Z, T noktalarından hangilerini
göremez?

A ) X ve Z B ) Yalnız Z
C ) Y ve T D ) Yalnız X
ÖRNEK 26 . Bir cisim, üzerine düşen güneş
ışığının tümünü yansıtıyor. Bu cisim, üzerine
yalnız kırmızı ışık gönderilirse hangi renkte
görülür? ÖRNEK 30 .
K
Şekildeki O O
A ) Kırmızı B ) Beyaz noktasından Ayna
C ) Siyah D ) Sarı aynaya bakan
gözlemci KL
cisminin kaçta
kaçını görebilir? L
ÖRNEK 27 . Normal

Göz 1 2 3

1
 A)
5
B)
5
C)
5
D)1
Hava
2
Su
3
4
P 
Su içinde bulunan P cismine şekildeki gibi
bakan bir göz, cismi nerede görür?

A)1 B)2 C)3 D)4 ÇÖZÜMLER

ÖRNEK 28 . ÇÖZÜM 1 .
Farklı uzaklıktaki iki cisme teğet geçecek
 hava L hava şekilde ışınlar çizersek, perde üzerine düşecek
gölgelerin şeklini bulmuş oluruz:

su
K
su  kaynak
I II

Şekillerde havadan suya ve sudan havaya

bakan gözler K ve L cisimlerini kendine göre Doğru cevap ( C ) seçeneğidir.
nerede görür?

K yi L yi
A ) Daha uzakta Daha uzakta
B ) Daha yakında Daha yakında ÇÖZÜM 2 . Yansıma kanununa göre, düz
C ) Daha yakında Daha uzakta aynaya gelen ışın geldiği açı ile yansır. Yani
D ) Aynı yerde Aynı yerde düz aynalarda gelme açısı yansıma açısına
eşittir. Işının yansıdıktan sonra izleyeceği yolu
çizelim;

ÖRNEK 29 . Şekildeki T
düz aynaya G Z Y  
K L M
 
noktasından bakan bir G
 X
Işın yansıdıktan sonra K noktasından geçer.

www.testkulubu.com
 Doğru cevap ( A ) seçeneğidir. olur. Bu durumda alttaki aynaya 90˚ lik açıyla
gelir. Yansıma kanunlarına göre , normal
doğrultusunda ( 90˚ lik açıyla ) gelen ışınlar
kendi üzerinden yansır. Bu nedenle aynı
yoldan geri döner.
Doğru cevap ( B ) seçeneğidir.
ÇÖZÜM 3 . Önce
ışının izleyeceği
yolu ve yansıma 30˚ L ÇÖZÜM 7 . AB cisminin yerinden
kanunlarına göre N
30˚ oynatılmadan önceki ilk
60˚ I.
yansıma açılarını 60˚ 60˚ II. görüntüleri arasındaki mesafe 4
bulalım; A metredir. Çünkü cisimle 1.
Şekilde de K ayna arasındaki mesafe 2m. , 2.
B
görüldüğü gibi aynayla da 2m. olduğundan, iki
ışının L aynasındaki yansıma açısı 30˚ dir. görüntü arasındaki uzaklık 4 m
Doğru cevap ( B ) seçeneğidir. 2m olur.
Cisim 1. aynaya 25cm. yaklaştırılınca, 1.
aynadaki görüntü de 25 cm yaklaşacaktır. Ama
bu durumda 2. aynadaki görüntüde 25 cm
uzaklaşacağı için mesafe değişmeyecektir. Yani
ÇÖZÜM 4 . Tıpkı 2. ve 3. sorularda olduğu 4 metre olarak kalacaktır.
gibi yansıma kanunlarına bağlı kalınarak ışının Doğru cevap ( D ) seçeneğidir.
izleyeceği yol çizilirse, hangi aynadan kaç defa
yansıdığı rahatça bulunur. I ışınının izleyeceği ÇÖZÜM 8 . Kelime oyununun çok iyi
yol şöyledir; kullanıldığı bu soruda, dikkat edilecek nokta,
Şekilde de adam ile görüntüsünün birbirine doğru 40m/s
görüldüğü K hızla yaklaştığı yani adamın tek başına hızının
gibi I ışını K 20 m/s olduğudur. Bir başka ifadeyle, adam
aynasından aynaya saniyede 20 m yaklaşınca, görüntüsü
4 kez, L L de 20 m yaklaşıyor. Yani adam ile
I
aynasından görüntüsünün 1 saniyedeki aldıkları toplam yol
ise 2 kez 40 m oluyor.Bu durumda 100 m lik yolu adam;
yansıyor. yol 100
= = 5 saniyede
Zaman = alır.
hıı 20
Doğru cevap ( C ) seçeneğidir.

Doğru cevap ( D ) seçeneğidir.

ÇÖZÜM 9 . Seçenekler dikkatlice

ÇÖZÜM 5 . okunduğunda aranılan cevabın C seçeneği
İki düzlem ayna arasına konulan bir cismin olduğu görülür. Çünkü, bir ışık kaynağından
görüntü sayısını bulmak için , çıkarak cisimler üzerine düşen ışık ışınların
geriye dönmesine kırılma değil yansıma
360 denir.
Görüntü sayısı = aynalar arası açı − 1 Doğru cevap ( C ) seçeneğidir.
bağıntısı kullanılır. Bu durumda;
Aynalar arası açı = α = 60˚ dir.
360
Görüntü sayısı = −1 = 5 olur. ÇÖZÜM 10 . Gök kuşağının oluşması, çölde
60
serap görme gibi bazı doğa olaylarının esas
Doğru cevap ( D ) seçeneğidir.
sebebi kırılmadır.
Doğru cevap ( C ) seçeneğidir.
ÇÖZÜM 6 .
I ışınının gelme açısı
45˚ olduğundan
yansıma açısı da 45˚ I
45˚
45˚
45˚
45˚
www.testkulubu.com
ÇÖZÜM 11 . Cisimden gönderilecek paralel
ve odak ışınlarıyla, görüntünün nerede
oluşacağını bulabiliriz;
K
Çizim sonucunda da
görülüyor ki, görüntü
M – F arasında oluşur. L M F Doğru cevap ( B ) seçeneğidir.
Doğru cevap ( B )
seçeneğidir.
ÇÖZÜM 12 . Çukur aynalarda F ile ayna
arasına yerleştirilen cismin görüntüsünün
özellikleri şöyledir;
Ayna gerisinde (içinde )
Düz
Zahiri ( sanal )
Cisimden büyüktür.
Doğru cevap ( D ) seçeneğidir.
ÇÖZÜM 13 . Cisim tümsek ayna önünde
nereye konulursa konulsun görüntüsü daima,
zahiri, düz, cismin boyundan küçük ve odak
noktası ile ayna arasındadır.
Bu bilgiden yola çıkarak;
Doğru cevap ( D ) seçeneğidir.
ÇÖZÜM 14 . Tümsek aynalarda, asal eksene
paralel gelen ışınlar, uzantıları odak
noktasından geçecek şekilde yansırlar. Ve
şekildeki 4 yansıyan ışından sadece I numaralı
ışının uzantısı odaktan geçer.
Doğru cevap ( A ) seçeneğidir.
ÇÖZÜM 15 . Kırılma indisi, ışığın ortamdaki
hızına, hızı ise ortamın yoğunluğuna bağlıdır.
Aynı zamanda paralel yüzlü ortamların kırılma
indisi açıyla ters orantılıdır. Burada X
ortamındaki açı en küçük olduğundan bu
ortamın kırılma indisi en büyük, Y ortamındaki
açı en büyük olduğu için de kırılma indisi en
küçük olandır. Bu durumda ;
nX > nZ > nY olur.
Doğru cevap ( D ) seçeneğidir.
ÇÖZÜM 16 . Kırılma
açısı, kırılan ışın ile
normal arasındaki açıdır. 30˚
X
50˚
x görebilmek için şekil çizelim;
Y
www.testkulubu.com
Şekil üzerine bir normal çizerek kırılma açısını
bulabiliriz.
Kırılma açısı ;
50 + x = 90˚
x = 40˚ olur.
ÇÖZÜM 17 . Önce ışının düz aynadaki
yansımasını bulmalıyız. Şekle bakıldığında
yansıma açısının 20˚ olduğu bulunur.20˚ lik bir
açıyla ortam değiştirmek isteyen ışının gelme
açısı ise 40˚ dir.
Havaya geçişte sınır açısı 50˚ olduğundan, bu
ışın ortam değiştirebilecektir.
Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama
geçişte ışınlar normalden uzaklaşacakları
için ışının izleyeceği yol 4 numaralı yol
olacaktır.
K
hava
20˚
20˚ 40˚
ayna
Doğru cevap ( D ) seçeneğidir.
ÇÖZÜM 18 . İnce kenarlı merceklerde, cisim
odak ile ayna arasında olduğu zaman görüntü;
Zahiri, düz, cisimden büyük, cisimle aynı
tarafta ve ötededir.
Bu durumda seçenekler içerisindeki yanlış
seçenek D dir. Çünkü görüntü merceğin diğer
tarafında değil , cisimle aynı taraftadır.
Doğru cevap ( D ) seçeneğidir.
ÇÖZÜM 19 . Odakla mercek arasından gelen
ışınlar kırıldıktan sonra asal ekseni kesemez.
Doğru cevap ( B ) seçeneğidir.
ÇÖZÜM 20 . Kalın kenarlı merceklerde cisim
nereye konulursa konulsun görüntünün sahip
olduğu ortak özellikler vardır. Bunlar;
Zahiridir,Düzdür,Cisimden
küçüktür,Mercek ile odak arasındadır.
Cisim merceğe biraz daha yaklaştırıldığında bu
genel özellikler değişmeyecektir.Ancak bu
yaklaştırma sonucunda cismin boyunda ve
merceğe olan uzaklığında küçük de olsa
değişmeler olacaktır. Bu değişiklikleri daha iyi

P geleceği için oradan da kendi üzerinden
F
Cismi biraz daha yaklaştırırsak;
P
F düz aynaya çarpacak ve yansıma kanunlarına
Şekilde de görüldüğü gibi görüntünün
genel özellikleri değişmedi ama görüntü
hem büyüdü hem de merceğe biraz daha
yaklaştı.
Doğru cevap ( D ) seçeneğidir.
ÇÖZÜM 21 . Kalın kenarlı merceklerde
odaktan veya herhangi bir noktadan asal ekseni
keserek geçen ışınlar, uzantısı odakla mercek
arasından geçecek şekilde kırılırlar.
Doğru cevap ( A ) seçeneğidir.
yansıyacaktır. Düz aynaya da 90˚ lik açıyla
yansıyacak ve dışarı çıkamayacaktır.
L ışını : Odak noktasından çıktığı için asal
eksene paralel yansıyacak ve düz aynaya 90˚
lik bir açıyla gelecektir.Düz aynaya gelen ışın
kendi üzerinden yansıyacak yani asal eksene
paralel şekilde çukur aynaya gelecek. Buradan
da tekrar odak noktasından geçecek olan ışın
göre gelme açısına eşit bir açıyla yansıyacak
ve dışarı çıkacak.
Doğru cevap ( A ) seçeneğidir.
ÇÖZÜM 25 . Yakınsama değeri negatif ( - )
olduğu için merceğin cinsi kalındır. Odak
uzaklığı ise;
1 1
Yakınsama = ⇒ 0,5 =
f f
f = 2 metre = 200 cm
Doğru cevap ( B ) seçeneğidir.

ÇÖZÜM 22 . Tam ÇÖZÜM 26 . Güneş ışığının tamamını

yansımalı prizmalarda K yansıtan bir cisim üzerine düşen kırmızı ışık
kırılma kanunlarına yine kırmızı görünür.
göre K ışınının Doğru cevap ( A ) seçeneğidir.
izleyeceği yol böyledir.
I

Doğru cevap ( A ) seçeneğidir.

ÇÖZÜM 27 . Normal
ÇÖZÜM 23 . Göz, cismi,
Göz
Önce prizmanın
K
42˚
42˚
48˚
kendisine
ulaşan

açılarını bulalım Hava
daha sonra da ışınların
48˚ Su
ışının izleyeceği uzantısında
II 3
yolu çizelim: görür.
Yapılan çizimlerle de görülüyor ki, K ışınının P 
prizmanın karşı yüzeyine geliş açısı 42˚.
Camdan havaya geçiş için sınır açısı da 42˚
olduğundan ışın yüzeye paralel ilerleyecektir. Doğru cevap ( C ) seçeneğidir.
Yani II numaralı yolu takip edecektir.
Doğru cevap ( B ) seçeneğidir.

ÇÖZÜM 28 . Az yoğun ortamdan çok yoğun

ÇÖZÜM 24 . ortama bakıldığında cisimler olduklarından
P ışını : Düz aynaya daha yakında, çok yoğun ortamdan az yoğun
geldikten sonra P L
ortama bakıldığında ise cisimler olduklarından
yansıma kanunlarına daha uzakta görünürler. Bunun nedeni ise
göre yansıyacak ve M F K
Düz
kırılmadır.
dışarı çıkacaktır. Doğru cevap ( C ) seçeneğidir.
ayna
K ışını : Çukur
aynaya asal eksen
üzerinden geldiği için kendi üzerinden

www.testkulubu.com
ÇÖZÜM 29 . Göz üzerinden aynanın iki .....................................................................
ucuna ışın gönderildiğinde, ışınlar arasında .....................................................................
kalan kısımlar gözükür, dışı ise gözükmez. .....................................................................
Şekilde de görüldüğü .....................................................................
gibi, Z, Y ve T görüş T
Z Y .....................................................................
alanı içerisinde, X ise bu  
G .....................................................................
alan dışındadır. Bu  X
nedenle X noktası .....................................................................
görülemez. .....................................................................
.....................................................................
Doğru cevap ( D ) seçeneğidir. TEST 1
ÇÖZÜM 30 . Gözden aynanın iki ucuna
ışınlar gönderilip, bu ışınların yansımalarının
arasında kalan bölge görünür. 1 . Şekle göre K ışınının
35˚
yansıma açısı kaç dere- K
Bu durumda K cedir ?
3 O
cismin i Ayna
5 A ) 35 B ) 55
görünür. C ) 70 D ) 110

Doğru cevap ( C ) seçeneğidir. 2 . Düz aynaya gelen

ışın yansıdıktan sonra
nereden
geçer ?  
K L M
ÇALIŞMA NOTLARI
.....................................................................
..................................................................... A ) K dan B ) L den
..................................................................... C ) M den D ) K – L arasından
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
..................................................................... 3. 4
..................................................................... Çukur aynada
..................................................................... tepe noktası ile M
..................................................................... odak arasından
F
..................................................................... geçen K ışını 3 2
..................................................................... yansıdıktan
..................................................................... sonra hangi K 1
..................................................................... yolu izler ?
.....................................................................
A)1 B)2 C)3 D)4
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
..................................................................... 4. K
..................................................................... F
.....................................................................
.....................................................................

www.testkulubu.com
Şekildeki K cisminin tümsek aynada bir gö-
rüntüsü oluşuyor. Bu görüntü için aşağıdaki- 9 . İnce kenarlı bir mercekte, odak noktası
lerden hangisi yanlıştır ? üzerine konan bir cismin görüntüsü nerede
oluşur ?
A ) Düzdür
B ) Sanaldır A ) Merkezde B ) Sonsuzda
C ) Cismin boyundan küçüktür C ) Odakta D ) Odak- Merkez arasında
D ) Merkezle odak arasındadır.
10 . hava
5. III II 1
Tümsek aynaya I I
şekildeki gibi 3 2
gelen K ışını K 48˚
yansıdıktan 4
sonra hangi yolu
IV
izleyebilir ? I ışını için prizmadan havaya geçişte sınır açısı
42˚ dir.
A)I B ) II C ) III D ) IV Buna göre ışın hangi yolu izler ?

A)1 B)2 C)3 D)4

6. K
45˚ 60˚ 60˚ I
X X
Y Y II 11 . Odak uzaklığı 20 cm olan ince kenarlı
merceğin 40 cm uzağına bir cisim konuluyor.
IV III Cisim asal eksen üzerinde olduğuna göre gö-
Şekil I Şekil II rüntü ile cisim arasındaki uzaklık kaç cm’dir?

X ortamından Y ortamına 45˚ lik açıyla gelen A ) 60 B ) 80 C ) 100 D ) 120

K ışını şekil I deki yolu izlemektedir. Bu ışın
60˚ lik açıyla gelirse şekil II deki yollardan
hangisini izler ?
4
A)I B ) II C ) III D ) IV 12 .
K

2F
 F
 F
 2F
 3
7 . Bir ışın X ortamından Y ortamına geçerken
2
kırılıyor. Gelme açısı 60˚ , kırılma açısı 25˚ 1
olduğuna göre sapma açısı kaç derecedir ?
Kalın kenarlı merceğe 2F den gelen K ışını
A ) 25 B ) 35 C ) 60 D ) 85 kırıldıktan sonra 1, 2, 3, 4 yollarından hangi-
sini izler ?

8. hava A)1 B)2 C)3 D)4

su 60˚
45˚ 60˚
13 . I – İnce kenarlı mercek
1 2 3
II – Prizma
III – Çukur ayna
Sudan havaya geçişte sınır açısı 48˚ dir. Buna Güneş ışığı yukarıdaki optik araçların hangile-
göre 1, 2, 3 nolu ışınlardan hangileri dışarıya rinde renklerine ayrılabilir ?
çıkabilir ?
A ) Yalnız I de B ) Yalnız II de
A ) Yalnız 1 B ) Yalnız 3 C ) Yalnız III de D ) I ve II de
C ) 1 ve 2 D ) 2 ve 3

www.testkulubu.com
14 . Bir cisim üzerine düşen güneş ışığının
tümünü yansıtıyor. Bu cisim üzerine yalnız A)Y + F = 1 B)Y . F = 1
kırmızı ışık gönderilirse hangi renkte görülür? 1
C)Y - F = 1 D) Y=
F2
A ) Kırmızı B ) Beyaz
C ) Siyah D ) Sarı TEST 2
15 . Bir düzlem aynaya gelen ışına dokunma-
dan, ayna 10˚ döndürülürse, yansıyan ışın ilk
duruma göre kaç derece sapar ? 1. Birbirine dik II
iki düzlem ay-
A)5 B ) 10 C ) 20 D ) 40 nadan birine
şekildeki gibi
ayna ile 50˚ lik 50˚
açı yapacak şe-
I
16 . Kesişen iki düzlem ayna arasında bulunan kilde gelen ışı-
cismin, aynalarda 8 tane görüntüsü oluşmakta- nın ikinci aynadaki yansıma açısı kaç
dır. Aynalar arasındaki açı kaç derecedir ? derecedir ?

A ) 15 B ) 30 C ) 40 D ) 60 A ) 40 B ) 50 C ) 55 D ) 60

N
17 . Aralarında 15 m uzaklık olan ve yansıtıcı 2 . Şekildeki gibi düz
yüzeyleri birbirine paralel iki düz ayna arasına aynaya gelen ışının ayna
bir cisim konuluyor. Cismin aynalardan birine ile yaptığı açı b
a
olan uzaklığı 5 m olduğuna göre aynalardan a açısı b açısının 1/4 ü
oluşan ilk görüntüler arasındaki uzaklık kaç kadardır.
metredir ? Buna göre , a açısı kaç derecedir ?

A ) 15 B ) 30 C ) 45 D ) 60 A ) 60 B ) 30 C ) 20 D ) 10

3. 60˚
18 . 2F uzaklığı 50 cm olan ince kenarlı mer-
ceğin yakınsaması kaç diyoptridir ? ?
50˚
A)– 4 B)–2 C)2 D)4
Yukarıdaki şekilde ? işareti ile gösterilen açı
kaç derecedir ?

19 . Miyop göz kusurunun nedeni A ) 50 B ) 60 C ) 90 D ) 110

aşağıdakilerden hangisidir ?

A ) Göz merceğinin şişkinleşmesi

B ) Göz merceğinin yassılaşması
C ) Göz yuvarlağının arka taraftan
basıklaşması
D) Göz yuvarlağının üstten ve alttan
basıklaşması
4 . Şekilde, düz aynaya gelen
ışının ayna ile yaptığı açı 40˚
dir. 40˚
Gelen ışın ile yansıyan ışın
arasındaki açı kaç derecedir ?

A ) 20 B ) 40 C ) 80 D ) 100

20 . Bir ince kenarlı merceğin yakınsaması,

aşağıdaki işlemlerin hangisiyle hesaplanır ?
( Y = Yakınsama , F = Odak uzaklığı )

www.testkulubu.com
5 . Kesişen iki düz ayna arasındaki açı 90˚ dir. dan çıkışta han-
Aynalar arasına konan bir cismin kaç tane gi yolu izler ?
görüntüsü oluşur ?
A)I B ) II C ) III D ) IV
A)1 B)2 C)3 D)4 10 . Çöldeki bir kişinin serap görmesinin ne-
deni aşağıdakilerden hangisidir ?
6 . Aşağıdakilerden hangisi bir cismin kesişen
iki düz aynadaki görüntülerinin özelliklerin – A ) Düzgün yansıma B ) Tam yansıma
dendir ? C ) Kırılma D ) Dağınık yansıma

A ) Gerçektir
B ) Terstir
C ) Görüntü sayısı cismin sayısına eşittir 11 . Odak uzaklığı 25 cm olan kalın kenarlı
D ) Cismin ve görüntünün aynaya merceğin yakınsaması kaç diyoptridir ?
olan uzaklıkları eşittir.
A ) +8 B)–8 C ) +4 D)–4

7 . Çukur aynanın
önündeki A ve B A B 12 . Aşağıdakilerden hangisi hipermetrop
cisimlerinin boyları ( yakını görememe ) göz kusuru için yanlıştır?
T
eşittir. Cisimlerin Mx x 
Fx x
görüntüleri için; A ) Göz kusurunu düzeltmek için ince kenarlı
I – Boyları mercek kullanılır.
cisimlerden büyüktür. B ) Göz küresinin yarıçapı normalden kısadır.
II – Yerleri aynıdır . C ) Cisimlerin görüntüleri retinanın arkasında
III – Cisimlere göre terstir. oluşur.
Yorumlarından hangileri doğrudur ? D ) Göz merceğinin kırıcılığı artmıştır.

A ) Yalnız I B ) Yalnız III

C ) I ve II D ) II ve III
13 . Kalın kenarlı merceğin 2F’sinden geçecek
gibi gelen ışın kırıldıktan sonra hangi yolu
izler ?

8. A ) Uzantısı 2F den geçerek kırılır.

Şekildeki çukur B ) Uzantısı F den geçerek kırılır.
aynadaki özel nok- X C ) Asal eksene paralel kırılır.
talar gösterilmiştir. T D ) Optik merkezden geçerek kırılır.
X ile belirtilen F M
uzaklık için aşağı-
dakilerden hangisi
doğrudur ? 14 . Çukur aynanın odak noktası ile ayna ara-
sında bulunan bir cismin görüntüsünün yeri
A ) Aynanın yarı çapı kadardır. için aşağıdakilerden hangisi doğrudur ?
B ) Odak uzaklığı kadardır.
C ) Odak uzaklığının yarısı kadardır. A ) Merkezle sonsuz arasındadır.
D ) Aynanın çapı kadardır. B ) Odakla ayna arasındadır.
C ) Ayna arkasındadır.
D ) Sonsuzdadır.

9 .Şekildeki gibi II 15 . Odak uzaklığı 20 cm olan bir çukur ay-

tam yansımalı III nada cismin kendisinden 4 kat küçük görün-
prizmaya gelen I tüsü oluşuyor. Cismin odak noktasına olan
K ışını prizma-
K IV

www.testkulubu.com
uzaklığının, görüntüsünün odak noktasına olan C ) Kalın kenarlı mercek
uzaklığına oranı kaçtır ? D ) İnce kenarlı mercek

A)5 B)8 C ) 12 D ) 17
TEST 3
16 . IV B
1.
Gölge
A
III II
I kaynak

Bir çukur aynaya şekilde görüldüğü gibi gelen  engel

AB ışını aynadan yansıdıktan sonra hangi yolu perde
izler ?
Şekildeki engelin perde üzerinde oluşan göl-
A)I B ) II C ) III D ) IV gesi ile ilgili olarak söylenenlerden hangisi ya
da hangileri doğrudur ?
I – Kaynak engelden uzaklaştırılırsa gölge-
nin alanı azalır.
17 . Tabanında düz II – Kaynak engele yaklaştırılırsa gölge
ayna olan içi su dolu bir ışık alanı artar.
kap vardır. Su yüzeyi III – Engel perdeye yaklaştırılırsa gölge
40˚ hava alanı artar.
ile 40˚ lik açı yaparak
gelen bir ışık ışını su su
içindeki düz aynada A ) Yalnız I B ) Yalnız II
yansıyor. Aşağıdaki C ) Yalnız III D ) I ve II
şekillerden hangisi ışık Düz ayna
ışınının izlediği yolu
doğru olarak göstermektedir ?
2.
A) B)
ekran
yarı
gölge
kaynak cisim gölge
yarı
C) D) gölge

Yukarıdaki şekilde ekran üzerinde gölgenin

netleşmesi için aşağıdakilerden hangisini yap-
malıyız ?

18 . Su içinde bulunan bir cismin bulunduğu A ) Cismi ekrana yaklaştırmalıyız.

yerden daha yakında görülmesinde aşağıdaki- B ) Kaynağı büyültmeliyiz.
lerden hangileri etkilidir ? C ) Cismi küçültmeliyiz.
I-Işığın havada ve suda aynı hızla yayılmaması D ) Ekranı cisimden uzaklaştırmalıyız.
II-Işık ışınının normalden uzaklaşarak kırılmas
III-Suyun havadan daha yoğun olması

A ) Yalnız II B ) I ve III
C ) II ve III D ) I, II ve III 3 . Cisimler hangi özelliklerinden dolayı
görülebilirler ?
I – Kendiliğinden ışık yayma
19 . Aşağıdakilerden hangisi, her durumda II – Işığı yansıtabilme
cismin boyuna eşit ve görünen görüntü verir? III – Işığı soğurabilme

A ) Düz ayna A ) Yalnız II B ) I ve II

B ) Tümsek ayna C ) I ve III D ) II ve III

www.testkulubu.com
 7 .
4. x

IV
I2
 III
cisim
K
L II
I
I1 M N Şekilde tam yansımalı prizmaya gönderilen
x ışını kaç numaralı yolu izler ?
I1 ve I2 noktasal ışık kaynakları önüne saydam
olmayan bir cisim konuluyor. A)I B ) II C ) III D ) IV
K, L, M, N bölgelerinin parlaklıkları için
aşağıdakilerden hangisi doğrudur ?

K L M N 8 . Kesiti
eşkenar üçgen 4
A Aydınlık Tam Aydınlık Aydınlık
gölge olan cam K 3
B Aydınlık Yarı Aydınlık Aydınlık prizma yüze-
gölge yine, şekil- 

C Yarı Tam Yarı Aydınlık deki gibi bir K

gölge gölge gölge ışını gön-
D Yarı Tam Yarı Yarı gölge derildiğinde, 2
1
gölge gölge gölge ışın priz-
madan çıkışta
hangi yolu izler ?
( Sınır açısı camdan havaya geçerken 42˚ dir )
5.
A)1 B)2 C)3 D)4
Düzlem ayna perde
Top
K

Bir perdeni,n önüne noktasal K ışık kaynağı, 9 . Şekilde O noktasında

top, düzlem ayna şekildeki gibi yerleştirilmiş- K
bulunan bir gözlemci, K, L, Y
tir. Perdede oluşan gölge aşağıdakilerden M noktalarından hangileri - L
hangisine benzer ? nin ilk görüntüsünü hem X O
( tam gölge, yarı gölge ) X 
hem de Y aynasından
M
görebilir ?
A) B) A ) Yalnız L B ) Yalnız M
C ) K ve L D ) K, L ve M
C) D)

10 . K noktasal cisminin
6 . Aşağıdakilerin hangileriyle cismin boyuna düz aynadaki görüntüsü II
eşit ve gerçek görüntü elde edilir ? hangi noktada oluşur?
I – Düz ayna IIII K
II – Çukur ayna IV
A)I B ) II
III – İnce kenarlı mercek C ) III D ) IV
A ) Yalnız I B ) Yalnız III 11 . M noktasından
C ) I ve II D ) II ve III P
düz aynaya bakan
L
 
K Q
M
www.testkulubu.com
 O
T
gözlemci, hangi nok- sonra şekildeki gibi yol alıyor. Buna göre α
talardaki cisimleri açısı kaç derecedir?
göremez ?
A ) 30 B ) 40 C ) 50 D ) 60

A ) O ve P C ) L, T ve P
C ) L, T ve P D ) L, O ve P 17 .
2
1
3
12 . Işığın yansımasının sonuçları ile ilgili
olarak aşağıda verilenlerden hangisi doğrudur? I F F F
4
A ) Cisim, üzerine düşen ışık ışınlarının tama-
mını yansıtıyorsa renksiz görünür. I. II.
B ) Cisim, üzerine düşen ışık ışınlarının hangi- Şekilde görüldüğü gibi odak noktaları çakışık
sini yansıtıyorsa o renkte görünür. iki mercek var. Birinci merceğe gönderilen ışık
C ) Cisim, üzerine düşen ışınlarını heğsini ışını, ikinci mercekte hangi yolu izler ?
soğuruyorsa beyaz görünür.
D ) Cisim, üzerine düşen ışık ışınlarının hep- A ) 4. yolu izler B ) 3. yolu izler
sini öbür tarafa geçiriyorsa siyah görünür. C ) 2. yolu izler D ) 1. yolu izler

13 . L 18 . 1
I3
I2 2
F1 0 F1
3
I1 15˚ 15˚ 4
30˚ 60˚
K Şekildeki merceğin odağı ile aynanın odağı
çakışıktır. Merceğe gönderilen A ışını aynada
K-L aynaları şekildeki gibi yerleştirilmiştir. yansıdıktan sonra hangi yolu izler ?
Buna göre I1 , I2 , I3 ışınlarından hangileri
yansımalardan sonra aynı yoldan geri döner ?
A)1 B)2 C)3 D)4
A ) Yalnız I1 B ) Yalnız I2
C ) Yalnız I3 D ) I1 ve I2
19 . Yandaki şema
14 . Işık 2 saniyede kaç km yol alır ?
nasıl bir göz kusurunu
göstermektedir ve bu
A ) 340 B ) 150000
kusur nasıl bir
C ) 300000 D ) 600000
mercekle düzeltilir ?

A ) Miyop, ince kenarlı mercek.

15 . Güneş ışığında beyaz görünen bir cisim
B ) Miyop, kalın kenarlı mercek.
kırmızı ışık altında hangi renkte görünür ?
C ) Hipermetrop, ince kenarlı mercek.
D ) Hipermetrop. Kalın kenarlı mercek.
A ) Beyaz B ) Kırmızı
C ) Yeşil D ) Siyah
20 . Şekilde I1
16 .
ışınının izlediği yol
I ışını asal eksene I1
gösterilmiştir.
 paralel gelip, çukur
F α aynada yansıdıktan
Buna göre I2 ışını
aşağıdakilerden
40˚ hangisi gibi bir yol
I I2
izler ?

www.testkulubu.com
 olduğuna göre, bu görüntü kaçıncı
görüntüdür ?
A) B)
A ) 1. B ) 2. C ) 3. D ) 4.

( 1990 FL )

C) D)

2. N

X ortamı 30˚

Y ortamı N

45˚
ÇALISMA NOTLARI Z ortamı
20˚
............................................................................
............................................................................
............................................................................ X ortamından gönderilen ışık ışnı Y ve Z
............................................................................ ortamından geçerken şekilde görüldüğü gibi
............................................................................ kırılmaktadır.
............................................................................ Buna göre X, Y ve Z ortamlarının
............................................................................ yoğunlukları arasında nasıl bir bağıntı
............................................................................ vardır ?
............................................................................
............................................................................ A ) dY>dZ>dX B ) Dz>dx>dy
............................................................................ C ) dY>dZ>dX D ) dx=dy<dz
............................................................................
............................................................................ ( 1990 FL )
............................................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................ 3 . Bir düzlem ayna üzerine düşen ışının, geliş
............................................................................ açısı ne olmalıdır ki gelen ışının, ayna ile ve
............................................................................ yansıyan ışınla arasında kalan açılar eşit
............................................................................ olsun?
............................................................................
............................................................................ A ) 30 B ) 45 C ) 60 D ) 90
............................................................................
............................................................................ ( 1990 AÖL )
............................................................................ 4.
............................................................................ Yukarıd aki

SEÇİLMİŞ SINAV SORULARI

M F T
1 . Bir mum şekildeki gibi
iki düz ayna arasına
konulmuştur. sistemde, düz aynaya gelen ışık ışınlarının,
yansıdıktan
M T takip edeceği yol
F sonra
I. ayna arkasında oluşan M F T
5cm 5cm aşağıdakilerden hangisinde belirtilmiştir ?
görüntülerden birinin muma
olan uzaklığı 20 cm I II

www.testkulubu.com
M F T M F T
A) B) II – Gelen ışınla yansıyan ışın arasındaki açı
60˚ dir.
III – Yansıyan ışınla ayna arasında 60˚ lik açı
vardır.
IV – Yansıma açısı, yansıyan ışınla ayna
arasındaki açıya eşittir.

C) D) A ) I ve II B ) II ve III
C ) I, II ve III D ) I, II, III, IV

( 1990 KUR )

( 1990 AÖL )

9 . Kesiti eş
5 . Gök dürbününde aşağıdakilerden kenar üçgen olan 4
hangisinde belirtilen mercekler kullanılır ? cam prizma K 3
yüzeyine,
A ) Farklı odak uzaklığında bir kalın bir ince şekildeki gibi bir K
kenarlı mercek. ışını
B ) Aynı odak uzaklığında bir kalın bir ince gönderildiğinde, 1 ışın
2
kenarlı mercek. prizmadan çıkışta
C ) Farklı odak uzaklığında bir kalın kenarlı hangi yolu izler ? ( Sınır açısı camdan havaya
mercek. geçerken 42˚ dir )
D ) Farklı odak uzaklığında iki ince kenarlı
mercek. A)1 B)2 C)3 D)4

( 1990 AÖL ) ( 1991 FL )

6 . Bir çukur aynanın merkezine konulan 10 . Bir ince kenarlı merceğin yakınsaması,
cismin görüntüsü nerede oluşur ? aşağıdaki işlemlerin hangisiyle hesaplanır ?
( Y: Yakınsama, F: Odak uzaklığı )
A ) Merkezde
B ) Merkezin dışında A)Y+F=1 B)Y.F=1
C ) Merkezle odak arasında 1
D ) Odakta C)Y–F=1 D)Y=
F2

( 1990 DPY ) ( 1991 FL )

11 . Aşağıdakilerden hangisi, çukur aynada
7 . Bir düz aynaya gelen ışıkla ayna arasında odakla tepe noktası arasında bulunan bir
30˚ olduğuna göre, gelen ışın ile yansıyan ışın cismin görüntüsünün özelliği değildir ?
arasındaki açı kaç derecedir ?
A ) Zahiri
A ) 30 B ) 60 C ) 90 D ) 120 B ) Düz
C ) Cisimden büyük
( 1990 EML ) D ) Merkezle odak arasında

( 1991 AÖL )
8 . Bir düz aynaya gelen ışınla ayna arasında
kalan açının 60˚ olması durumunda, aşağıdaki 12 . Çapı 60 cm olan bir çukur aynanın, odak
ifadelerden hangileri doğru olur ? uzaklığı kaç cm dir ?
I – Yansıma açısı 30˚ dir.

www.testkulubu.com
A ) 30 B ) 20 C ) 15 D ) 10 B ) Odağına
C ) Merkezinin dışına
( 1991 EML ) D ) Merkezle odağı arasına

( 1992 AÖL )

13 . 17 . Bir düz aynada yansıyan ışının ayna ile

A yaptığı açı, yansıma açısının yarısı kadar ise
gelme açısı kaç derecedir ?
2F B F O F 2F
A ) 15 B ) 30 C ) 45 D ) 60

( 1992 DPY )
Aşağıdakilerden hangisi, şekilde AB cisminin
görüntüsünün özelliklerindendir ?

A ) Düz 18 . Şekilde IV
B ) Gerçek tam yansımalı x
C ) Cisimden küçük prizmaya III
D ) Odakla mercek arasında gönderilen X
ışını kaç
( 1992 FL ) numaralı yolu II
I
izler ?

A)I B ) II C ) III D ) IV
14 .
( 1992 EML )
60˚
I
10˚
II 19 . Bir düz aynadan 3 metre uzağa konulan bir
cisim, aynaya 0,5 metre yaklaştırıldığında
Şekildeki düz aynaya gelen ışının doğrultusu
görüntüsü ile kendisi arasındaki, uzaklık kaç
değişmemek şartıyla, ayna 10˚ döndürülerek I.
metre azalır ?
Konumdan II. Konuma getirilirse, gelen ışınla
ayna arasındaki açı kaç derece olur ?
A ) 0,5 B)1 C ) 1,5 D)2
A ) 10 B ) 20 C ) 30 D ) 40
( 1992 KUR )
20 . İnce kenarlı bir merceğin oluşturduğu iki
( 1992 FL )
odak uzaklığından daha uzakta, gerçek, ters ve
15 . Bir düz aynaya gelen ışının aynayla
cisimden büyük ise cisim merceğin neresinde
yaptığı açı, gelen ışın ile yansıyan ışın
bulunur ?
1
arasındaki açının ü ise yansıma açısı kaç
3 A ) İki odak uzaklığı ile odak arasında
derecedir ? B ) İki odak uzaklığından daha uzakta
C ) İki odak uzaklığında
A ) 36 B ) 54 C ) 60 D ) 72 D ) Odakta
( 1992 AÖL ) ( 1993 FL )

16 . Bir çukur aynada görüntü merkezden 21 .

uzakta, ters ve cisimden büyük ise cisim
aynanın neresine konulmuştur ? Şekildeki AB çubuğunun görüntüsü nerede
oluşur ?
A ) Merkezine A

T
F BM
www.testkulubu.com
 döndürüldüğünde , yansıma açısı kaç derece
olur ?
A ) Merkezde
B ) Odakta A ) 12 B ) 28 C ) 52 D ) 64
C ) Merkezin dışında
D ) Odakla ayna arasında ( 1993 EML )

( 1993 FL )

26 . Bir ince kenarlı mercekte görüntü; ters,

22 . Düz aynadaki görüntüsü ile kendisi cismin boyuna eşit ve cisme 40 cm uzakta ise
arasında 120 cm uzaklık bulunan bir kişi merceğin odak uzaklığı kaç cm dir ?
bulunduğu yerden aynaya 20 cm yaklaştığında,
görüntüsü ile kendisi arasındaki uzaklık kaç A ) 80 B ) 40 C ) 20 D ) 10
cm olur ?
( 1993 KUR )
A ) 40 B ) 60 C ) 80 D ) 100

( 1993 DPY )

27 . Su içinde bulunan bir cismin bulunduğu

yerden daha yakında görülmesinde
23 . Bir çukur aynada ; cismin boyundan aşağıdakilerden hangileri etkilidir ?
büyük, düz ve aynanın arkasında görüntü elde I – Işığın havada ve suda aynı hızla
etmek için cisim, aynanın neresine yayılmaması
konulmalıdır ? II – Işık ışınının normalden uzaklaşarak
kırılması
A ) Merkezine III – Suyun havadan daha yoğun olması
B ) Odağına
C ) Merkezi ile odağı arasına A ) Yalnız I B ) I ve III
D ) Ayna ile odağı arasına C ) II ve III D ) I, II ve III

( 1993 DPY ) ( 1994 FL )

24 . Bir düzlem aynada, ışının gelme açısı ne 28 .
olmalı ki yansıma açısı, yansıyan ışının Şekilde birbirine paralel A
aynayla yaptığı açıya eşit olsun ? düzlem aynalar arasına
konulan AB cisminin her iki
aynadaki ilk görüntüleri B
A ) 30 B ) 45 C ) 55 D ) 60 arasındaki uzaklık kaç d d
dir?
( 1993 DPY )
1
A) B)1 C)2 D)3
2
N
25 . ( 1994 FL )

40˚

12˚ O
29 .
Şekildeki A
Şekildeki düz aynaya gelen ışının doğrultusu AB cisminin
ve yönü değişmemek şartıyla, ayna ok
2F B F O F 2F
yönünde ve " O " ekseni çevresinde 12˚

www.testkulubu.com
görüntüsünün özellikleri hangisinde
belirtilmiştir? ( 1996 DPY )

A ) Düz, zahiri, cisimden büyük

B ) Ters, gerçek, cisimden büyük
C ) Ters, gerçek, cisimden küçük
D ) Düz, zahiri, cisimden küçük 34 . Beyaz ışığın bütün renklerini soğuran
bir cisim hangi renkte görülür ?
( 1994 FL )
A ) Beyaz B ) Mor
C ) Siyah D ) Kırmızı

30 . Gece, düz bir yolda sokak lambasına ( 1996 DPY )

doğru yaklaşan bir kişinin gölgesinin uzunluğu
için ne söylenebilir ?

A ) Büyür.
B ) Küçülür.
C ) Değişmez. 35 . Aralarında 15 m uzaklık bulunan ve
D ) Önce büyür, sonra küçülür. yansıtıcı yüzeyleri birbirine paralel iki düz
ayna arasına bir cisim konuluyor. Cismin
( 1995 FL ) aynalardan birine olan uzaklığı 5 m olduğuna
göre, aynalarda oluşan ilk görüntüler
arasındaki uzaklık kaç metredir ?
31 . Aşağıdakilerin hangileriyle cismin boyuna
eşit ve gerçek görüntü elde edilebilir ? A ) 15 B ) 30 C ) 45 D ) 60
I – Düz ayna
II – Çukur ayna ( 1996 FL )
III – İnce kenarlı mercek

A ) Yalnız I B ) Yalnız III

C ) I ve II D ) II ve III
37 . Su yüzeyinden bakan bir kişinin su
( 1995 FL ) içindeki cismi yerden daha yüksekte
32 . 2F uzaklığı 50 cm olan ince kenarlı görmesinin sebebi, aşağıdakilerden hangisidir?
merceğin yakınsaması kaç diyoptridir ?
A ) Az yoğun ortamdan çok yoğun ortama
A)– 4 B)–2 bakması
C)2 D)4 B ) Su yüzeyinin ince kenarlı mercek gibi
davranması
( 1995 DPY ) C ) Işık ışılarının su yüzeyinde tam yansımaya
uğraması
D ) Suyun saydam yapıda olması

( 1996 FL )
33 .

A 9m 38 . Aşağıdakilerden hangisinde düz aynaya

gelen ışık ışınının ayna ile yaptığı açı, yansıyan
Şekildeki A noktasında bulunan bir cismin 9 ışınla yaptığı açıya eşittir ?
metre uzağındaki düz aynaya doğru 2 m/s lik
sabit hızla hareket ettirilip, 3 s sonra A) B)
durdurulursa, görüntüsü ile kendisi arasındaki
45˚ 30˚
uzaklık kaç metre olur ?

A)3 B)6 C)9 D ) 12

www.testkulubu.com
60˚ 20˚
C) D)
42 . Aşağıdakilerden hangisi her zaman
zahiri görüntü vermez ?

A ) Kalın kenarlı mercek

( 1997 EML ) B )Düz ayna
C ) Tümsek ayna
D ) Çukur ayna

39 . Cisimler hangi özelliklerinden dolayı ( 1998 KUR )

görülebilir?
I – Kendiliğinden ışık yayma
II – Işığı yansıtabilme
III – Işığı soğurabilme

A ) Yalnız II B ) I ve II 43 . Tümsek aynada, cisim aynaya

C ) I ve III D ) II ve III yaklaştırıldığında görüntüsünde hangileri
gözlenir ?
( 1997 DPY ) I – Boyunun büyüdüğü
II – Aynaya yaklaştığı
III – Gerçek olduğu

40 . Cisim çukur aynanın neresinde olduğu A ) Yalnız I B ) Yalnız III

zaman görüntüsü ekran üzerine alınamaz ? C ) I ve II D ) II ve III

A ) Merkezinde ( 1998 DPY )

B ) Merkezinden uzakta
C ) Merkezi ile odağı arasında
D ) Ayna ile odağı arasında
( 1997 DPY )
41 . 44 .
kutu 

Şekildeki kutuda aşağıdaki optik L

K
sistemlerden hangisi vardır ?
Bir kişinin şekildeki gibi K noktasından,
A) B) ampulün tam altından geçerek L noktasına
doğru sabit hızla yürümektedir.
Kişinin gölge boyunun zamanla değişimi
hangi grafikteki gibi olur ?

A ) Gölge boyu B ) Gölge boyu

C) D)

zaman zaman

( 1997 FL )
C ) Gölge boyu D ) Gölge boyu

www.testkulubu.comzaman zaman
 47 .
K
Gelen ışın
( 1998 KOLEJ ) 60˚


45 . Işığın havada ve suda izlediği yol aşağı- L
dakilerden hangisi gibi olamaz ?
K ve L düz aynaları şekildeki gibi birbirine dik
A) B) konumdadır.
K aynasına 60˚ lik açı yapacak şekilde gelen
hava
 ışın, L aynasıyla kaç derecelik açı yaparak
hava su
 yansır ?
su
A ) 15 B ) 30 C )60 D ) 90

( 1999 KOLEJ )
C) D)

hava hava
 
su su

( 1998 KOLEJ )
48 .
46 .
Tam 
gölge  
  
 
Yarı 
gölge
Işık kaynağı engel

Şekildeki kişi karşısındaki düz aynadan

Şekildeki düzenekte aşağıdaki işlemlerden
duvarda bulunan saate bakmaktadır. Saat
hangisi yapılırsa ekrandaki yarı gölge küçülür?
aynada nasıl görülür ?
A ) Engel ve ekran sabitken ışık kaynağı
A) 
 
B) 
 
engele yaklaştırılırsa.
     
B ) Işık kaynağı ve engel sabitken ekran 

 


engelden uzaklaştırılırsa.
C ) Işık kaynağı ve ekran sabitken engel ışık
kaynağına yaklaştırılırsa.  
   
C) D)
D ) Işık kaynağı ve engel sabitken ekran engele   
 
  
 
yaklaştırılırsa.  

( 1998 LGS ) ( 1999 LGS )

49 .
Şekilde hava ki K

www.testkulubu.com 60˚

su K ışık
ışını
ışık ışınının gelme açısı 60˚ olduğuna göre
aşağıdakilerden hangisinin olması beklenir ?
( Sınır açısı sudan havaya 48˚ dir ) C) D)

( 1999 DPY )

50 . Aşağıdakilerden hangisinden yayılan ışık

ışınlarının havadaki hızları birbirine eşittir ? ( 2000 LGS )
I – Mumdan
II – Güneşten
III – El fenerinden

A ) I ve II B ) I ve III
C ) II ve III D ) I , II ve III

( 1999 DPY )
51 . Aynalarla ilgili bilgilerden hangisi
yanlıştır ? 53 .

A ) Tümsek aynalarda görüntü cisimden daima 


küçüktür.
B ) Tümsek aynalarda görüntü daima zahiridir
C ) Çukur ayna ile ters görüntü elde edilemez.
D ) Düz aynada cisim ile görüntüsü aynaya eşit
uzaklıktadır.
L
su
( 1999 KUR )
K K

Boş kaptaki paraya bakan çocuk parayı

bulunduğu K noktasında görür. Kaba su
doldurulduğunda ise çocuk parayı L
noktasındaymış gibi görür.
52 . İki düz ayna arasındaki açılara göre Çocuk bu deneyden sonra aşağıdaki
görüntü sayılarını gösteren tablo aşağıdaki yorumlardan hangisini yapabilir ?
gibidir.
A ) Su içindeki balıklar birbirlerini
Açı Görüntü sayısı bulundukları terden daha yakında görürler.
180 1 B ) Su altında gökyüzüne bakan bir dalgıç
120 2 uçakları bulundukları yerden daha yüksekte
90 3 görür.
72 4 C ) İnsanlar suyun dışında zıplayan yunusları
60 5 bulundukları yerden daha uzakta görür.
D ) Çukur aynayla elde edilen görüntü cismin
aynaya uzaklığından daha yakındır.
Buna göre aşağıdaki hangi konumda tutulan iki
düz aynada çay bardağının görüntü sayısının
( 2000 LGS )
en fazla olması beklenir ?
30˚ 45˚
A) B)

90˚ 120˚ www.testkulubu.com