T.C.

MMAR SNAN GZEL SANATLAR NVERSTES SOSYAL BLMLER ENSTTS GELENEKSEL TRK SANATLARI ANASANAT DALI ESK YAZI PROGRAMI

TRK HAT SANATINDA SEVG VE MERHAMET

(Yksek Lisans Tezi)

Hazrlayan 20046107 Hani HAMMOUD

Danman

Yrd. Do. Hseyin GNDZ

Istanbul Haziran 2007

NDEKLER

Sayfa No NSZ---------------------------------------------------------------------------------------- I ZET------------------------------------------------------------------------------------------ II SUMMARY---------------------------------------------------------------------------------- III RESMLER LSTES---------------------------------------------------------------------- IV 1.GR 1.1 almann Amac------------------------------------------------------------------- 1 1.2 almann Kapsan----------------------------------------------------------------- 2 1.3 almann Yntemi ---------------------------------------------------------------- 3 2.HAT SANATI ----------------------------------------------------------------------------- 4 2.1. Yaz eitleri ----------------------------------------------------------------------- 6 2.1.1. Kf -------------------------------------------------------------------------- 6 2.1.2. Sls ------------------------------------------------------------------------- 6 2.1.3. Nesih ------------------------------------------------------------------------ 6 2.1.4. Dvn ----------------------------------------------------------------------- 7 2.1.5. Cel Dvn ----------------------------------------------------------------- 7 2.2. Metin erii ------------------------------------------------------------------------ 8 2.3. Malzeme ve Teknikler ------------------------------------------------------------ 12 2.3.1. Kalem ------------------------------------------------------------------------ 12 2.3.2. Kat ------------------------------------------------------------------------- 12 2.3.3. Mrekkep ------------------------------------------------------------------- 13 2.3.4. Maket Kartonu ------------------------------------------------------------ 13 2.3.5. Ebru -------------------------------------------------------------------------- 13 3. KATALOG-------------------------------------------------------------------------------- 14 3.1. Eser1. Sevgi ve Merhamet ----------------------------------------------------- 15 3.2. Eser: 2. Gfur -------------------------------------------------------------------- 17 3.3. Eser 3. Gani --------------------------------------------------------------------- 18 3.4. Eser 4. Muhabbet --------------------------------------------------------------- 20 3.5. Eser 5. Gufran ------------------------------------------------------------------- 22 3.6. Eser 6. Rahman ------------------------------------------------------------------ 24 3.7. Eser 7. Gl ----------------------------------------------------------------------- 26 3.8. Eser 8. Besmele ------------------------------------------------------------------ 28 3.9. Eser 9. Rahmetullah ------------------------------------------------------------ 30 3.10. Eser 10. Efdal ------------------------------------------------------------------ 32 3.11. Eser 11. Mektup --------------------------------------------------------------- 34 4. SONU ------------------------------------------------------------------------------------ 36 KAYNAKA ---------------------------------------------------------------------------- 37 ZGEM ------------------------------------------------------------------------------ 38

NSZ
Hazrladmz bu almaya; Sevgi ve Merhamet baln vermeyi uygun grdk. Bu bal oluturan iki kelime, bana Kuran ierisinde geen bir yetin ilhamdr. Bu yet Rum Sresinin 21. ayetidir. Bu ayette Allah (c.c.) buyurur ki: Kaynamanz iin size kendinizden eler yaratp, aranzda sevgi ve merhamet oluturmas Onun ayetlerindendir. Dorusu bunda, iyi dnen bir topluluk iin ibretler vardr. Bu yet dnda da, Kuran ierisinde, Hadislerde ve bilinen gzel szlerde de, bir ok sevgi ve merhamet hakknda sylenmi bir ok sz vardr. Bu szler ierisinden uygun olanlar seerek, eitli levhalar hazrladm. niversitedeki renimim boyunca zerinde ciddi emekler harcayarak hazrladm hat levhalardan oluan bu sunumu beeneceinizi umuyorum. Hatlarda genel itibari ile kendime has zel bir tasarm oluturmaya altm. Kompozisyonlarm da kullanlan farkl yaz eitlerinin yannda eitli malzemeleri kullanlarak ve zgn kompozisyonlar oluturmaya gayret ettim. Tual, ahap, maket, sprey boyalar ve bir ok daha farkl malzemeleri. Bu konu ile ilgili gemi dnemlerde gerekletirilen ok sayda eserler gzden geirilerek konumuzla alakal eserleri tekrar etmemek iin yeni ve zgn tasarmlar yaplmaya allmtr. Son olarak almam esnasnda ister Mimar Sinan niversitesinden isterse niversite dndan kendileriyle tantm Trkiye'nin en sekin Hat statlarnn katklarn zikretmeden geemeyeceim. almamn her aamasnda katklarn esirgemeyen ve niversite renimim boyunca beni ynlendiren hocalarma, zellikle almam adm adm izleyip mtalaalaryla beni ynlendiren, motivasyonumu kamlayan ve kompozisyonlarmn bu dzeye ulamasnda destek ve katklarn eksik etmeyen danman hocam Yrd. Do. Hseyin GNDZ'e teekkr ederim. Hani Hammoud

II

ZET Orijinal tasarmlar ieren bu alma "Sevgi ve Merhamet" konulu bu alma orijinal tasarmlar iermektedir. Szler kaynan Kur'an- Kerim, Hadis ve zl szlerden alm ve bunlardan hareketle sanatsal bir mesajn yansra sevgi ve merhamet konusuna ilikin bir takm szl mesajlar vermeyi hedeflemitir. Kompozisyonlar tasarlanrken klasik malzemenin yan sra farkl malzemelere de yer verilmitir. almada tuval, maket, sprey ve muhtelif renkler gibi zellikle resim, mimari ve grafik alanlarnda kullanlan malzemeler de kullanlmtr. Tasarm aamasnda renk ve tonlar arasnda uyum yaratlmaya allmtr. Hat sanatna zgn klasik metot ve kurallar yeni malzeme ile yourmak suretiyle yaplan bu alma, yeni ufuk ve almlar getirecek ve yeni almalarn bir adm ileriye gtrlmesine katklar salayacak niteliktedir.

III

SUMMARY In this research project, we were able to present a new innovative design for a particular subject aiming at proving that the art of calligraphy may have the potential to of significance and goal oriented in addition to be a respectful and beautiful art work. Accordingly, we selected "Mercy and Tenderness," as a message for calligraphers to understand that there is possibility to transform this wonderful design in a way to reflect social and human magnitude of the art of calligraphy. This process will contribute greatly in spreading the art of calligraphy to a higher ground and to everywhere. In carrying out this research project we employed the traditional as well as the non-traditional tools, designs, and components. We added the "new free design" which was not employed previously to make it more attractive to additional segment of people who will appreciate the art of calligraphy and its significance. We used various tools of drawing and painting usually used for building layouts and graphics such as Tuval, Spray and others.

This method of using traditional means with additional new innovative tools will not undermine the art of calligraphy. On the contrary, it may open a wide door for new developments in designing calligraphy manuscript. We hope that we were able to make our aim clear that we are trying to make a contribution to serve the art of calligraphy. God is our witness.

IV

RESM LSTES Sayfa No 3.1. Resim 1. Sevgi ve Merhamet --------------------------------------------------3.2. Resim 2. Gafur ----------------------------------------------------------------3.3. Resim 3. Gani ------------------------------------------------------------------3.4. Resim 4 Muhabbet -------------------------------------------------------------3.5. Resim 5 Gufran-----------------------------------------------------------------3.6. Resim 6 Rahman----------------------------------------------------------------3.7. Resim 7 Gl--------------------------------------------------------------------3.8. Resim 8 Besmele---------------------------------------------------------------3.9. Resim 9 . Rahmetullah ---------------------------------------------------------3.10. Resim 10 Efdal----------------------------------------------------------------3.11. Resim 11 Mektup-------------------------------------------------------------15 17 18 20 22 24 26 28 30 32 34

1.GR almann Amac Bu aratrmada ulamaya altmz hedefleri iki ana balk halinde sralayabiliriz: Belli bir konuyu ele alp deerlendirmek ve insanlarn dikkatini oraya ekmek suretiyle hat sanatnn btn insanla estetik ve misyon ierikli bir mesaj verebileceini gstermek. Bunun da hat sanatna nemli bir katkda bulunacan ve dikkatleri konulu almalarn nemine ekilebileceini gstermeye altk. Seilen "sevgi ve merhamet" adl almayla ilgili olarak, konuya materyal olabilecek malzemeyi bata Kuran- Kerim olmak zere hadis, zl szler ve iir trlerinden yararlanlm ve hat sanatnn kompozisyon, estetik ve yaratclk ynnn yan sra, belli bir fikri insanlara ulatrma gibi bir misyonunun olabilecei vurgulanmaya allmtr. Farkl malzemelerle allp yaz tasarm iin geleneksel tarzn dna klarak yeni rnlerin verilebileceini ve bu sanatn ok geni bir perspektifle uygulanabileceini ispatlamak bu almann amalarndan birisidir. Bylece bu tr almalarn orijinal yeni almalara bir katk yapaca gsterilmeye allmtr. Geleneksel kurallara bal kalmakla birlikte, kompozisyonlarda gelecekte nemli yeniliklerin yaplabilecei sunulmaya allmtr.

1.1. almann Kapsam Eser sunumu, Kuran-Kerim, hadis ve zl szlerden seilen metinleri konu edinmektedir. Aratrma, yediyi akn yaz trn kapsayan on bir adet eser kompozisyonundan ibarettir. Hendesi Kf ve Endls Kf hatlarn yan sra, sls, celi sls, dvan, cel dvan ve nesih hatlar kullanlmtr. Eserlerdeki tasarmlarda geleneksel ve serbest kompozisyon trlerinin yannda, dz, dairevi ve aamal ekilleri kullanlmtr. Ayn ekilde normal ve msenna kompozisyonlar da bulunmaktadr. Sergide geleneksel ve serbest ierikte farkl ve renkli malzemenin yannda ahap, aherli kat, zel Hint kad, eski Msr papirs, ebru kat, mimari ve grafik alannda kullanlan zel maket karton ve yal boya tablolarda kullanlan tuval gibi malzemeler kullanlmtr. Tasarmlarda, siyah ve renkli mrekkeplerin yannda guaj, akrilik ve sprey gibi malzemelerde kullanmtr. Bu malzemeler gerek zemin renginin hazrlanmasnda gerekse yaznn boyanmasnda kullanlmtr.

1.3. almann Yntemi ncelikle "Sevgi ve Merhamet" kelimeleriyle zetlenen birbiriyle ilikili iki kavraml bir konu alnm ve bu kavramlara ilikin materyaller derlenmeye allmtr. Uygun materyaller belirlendikten sonra kompozisyonlarda kullanlacak yaz eitlerinin zerinde seim yaplmtr. Her metin iin kompozisyonda kullanlacak hat tr belirlenmi, ve en nemli aama olan tasarm aamasna geilmitir. Kompozisyon iin kararlatrlan tasarm aamasnda varlan sonutan sonra her levha iin uygun boyutlarn tasarm yaplmtr. Son aamada kompozisyonlara hedeflenen tasarmlar verecek ve aralarnda uyum ve ahengi temin edecek zel malzeme aratrmasna geilmitir

2. HAT SANATI Hat, Arapa bir kelimedir. Szlkte " ince, uzun doru yol, bir noktalarn birbirine bitierek sralanmasndan meydna gelen izgi, izgiye benzeyen eyler ve yaz" gibi anlamlara gelir. Bu kelime, zellikle slm kltrnde, yaz ve gzel yaz (hsn'l- hat, el-hattu, el-hattu'l-hasen) mnlarnda kullanlmtr. 1 Yaz sanatnn slm kaynaklarnda en zl tarifi "Hat, cismani aletlerle meydan getirilen ruhani bir hendesedir." cmlesiyle yaplmtr ve hat sanat, bu tarife uygun bir anlay erevesinde asrlardr sregelmitir. nk bu yaz sisteminde harflerin ou kelimenin bana, ortasna ve sonuna gelilerine gre bnye deiikliine urar. Sanat haline dnyle pek kvrak bir ekle brnen harflerin, birbirleriyle bititiklerinde kazandklar grn zenginlii, hele ayn kelime veya cmlenin muhtelif terkiplerle yazlabilme imkan, bu yazlara, sanatta aranlan sonsuzluk ve yenilik kapsn ak tutmutur. Arap hatt, muhtelif devrelerde en fazla ilendii blgeye nisbetle, slam ncesi anbari, hiri, mekki ve Hicret'ten sonrada medeni isimlerini alarak geliti. slam'n kitap haline getirilen ilk metni olan Kur'an, ite bu mekki medeni hatla deri(paromen) stne siyah mrekkeple, noktasz ve harekesiz biimde yazlmt ki, bu ilk rneklerde, elbette sanat mlahazas aranlmamtr. Abbasiler devrinde gittike gelien ilim ve sanat hareketleri sayesinde byk merkezlerde ve bilhassa Badad'da kitap merak ve bunlar yazarak oaltan "verrak"lar artmt. te bunlarn kitap istinsahnda kullandklar yazya verraki, muhakkak veya raki deniliyordu.VIII. asr sonlarndan itibaren hat sanatkarlarnn gzeli arama gayreti neticesi ll olarak ekillenen yazlar asli ve mevzun hat ismiyle de anlmaya baland. Bu yazlar ileri bir merhale'ye eritirenler arasnda, ayr bir mevkii olan bn Mukle(? - 328/940), hattn nizam ve ahengini kaidelere balad " bu yazlara "nisbetli yaz" manasna mensub hatt denildi. Bu devrin parlak ismi olan bn'l-Bevvb (? - 413/1022), bn Mukle yolunu deitirdi ve XIII. Asr ortalarna kadar da uslb srd. O zamana kadar dz kesilen kam kalemin azn eri kesmekte onun buluudur ve bu hal yazya byk letafet

Muhiddin SERN, Hat sanat ve mehur hattatlar, ,Kubbealt Neriyat, 1999, st, s. 19

kazandrmtr. Aklam- Sittenin btn kaideleriyle hat sanatndaki mevkiini alyla yukarda tantlanlar dnda bugne sadece isimleri kalm bulunan birok hat cinside unutulmaya terkedilmi oldu. (mesela; sicillat, dibac, zenbur, mufattab, harem, lului, muallak, mrsel vb)

2.1. Yaz eitleri 2.1.1. Kfi : slm yazsnn en eski rnei olan bu yaz, slamiyetin zuhurunda Arap yarmadasnn birok yerinde kullanlmakta idi. Nitekim ilk Kur'an- Kerimler bu yaz ile yazlmtr. Dz izgiler ve kelerden oluan bir yaz eididir. Kf denilen yaznn en temelli karakteri geometrik olmasdr. 2.1.2. Sls : Sls yaz hicretin 4. ylnda ortaya kmtr. Kfi yazdaki dz ve keli ekiller bu yazda yerini yuvarlakla ve eri izgilere brakmtr. Sls yaznn, bir santim veya daha fazla genilikte alm kalemle yazlm olanna cel sls ad verilir. Byk levhalar, kitabeler ve birok mezar talar bu yazyla yazlmtr. Bu kalem, ta yukarlarda " Drt behresi musattah, iki behresi mdevver olmaktr" diye tarif olunmu ve behrenin ne demek olduu da aklanm, terkib ve tahlil mebde'lerinin zah srasnda ufak bir tatbk misli de verilmiti. Bu tarif,"Altnda drd dzms ve altda ikisi yuvarlams olmak" yahut " te ikisi dz, te biri yuvarlak" yahut " tebir ve te iki meyilli" diye de sylenir ki, hepsi de Sls'n terkib metodunu ifade eder. 2 2.1.3. Nesih : Nesih, sls trnn gvde olular bakmndan en ilkel olan eklidir. Nesih yazsnn gvdesi, sls ve celi tiplerine gre ok yalndr. Kalem az genilii sls yaznn de biri kadardr. Kur'an- Kerim, Delil, En'am, Hadis kitaplar, Tefsirler ve Divanlarn yazlmasnda bu yaz kullanlmtr. 2.1.4. Dvn : Dvan, dvna mensup demektir. Neden bu ad aldn anlamak iin ona bu adn verilmesine sebep olan tarih evreyi dnmek lzmdr. Bilindii gibi devletin
2

Mahmut YAZIR, Kalem Gzeli, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, Ankara, 1989, C3,s. 325

kararlar, "bakanlar kurulu" makamnda olan dvndan geerdi. Burada yazlan fermn, menur, berat ve tayinleri bildiren resm yazlar, padiahn irdesiyle olurdu. Bu sebeple bu yazya Dvni denilmitir. 3 2.1.5. Cel Dvn : Dvn 'nin irisi anlamna gelirse de her ikisi arasnda farklar vardr. Bu yaznn ne zaman ve kim tarafndan icad edildiini bilmiyoruz. Bununla birlikte XVI. Asr hattatlarndan Tcddin'in cel dvn 'nin gelimesinde rol olduu muhakkaktr. Bu devirdeki cel dvn 'nin harfleri henz clz bir grnme sahiptir. stif henz tam olarak teekkl etmemitir. En gzel ekline XIX. Yzylda bb- l'de ulamtr.

Ali ALPARSLAN, Osmanl Hat Sanat Tarihi, Yap Kredi Yaynlar, st, 2004,s. 22

2.2. Metin erii Eser No Metin Okunuu Anlam :1 : : EL-meved-de ver-rahme. : SevgiVe Merhamet Bismillhirrahmnirrahym Ve hvel afrul vedd. Eser No Metin Okunuu Anlam :2 : : Bismillhirrahmnirrahym Ve hvel afrul vedd : O Rahmn ve Rahym Allah'n adyla. O, ( tvbe ve itaat edenleri ) ok balayan, ok sevendir.(el Brc 14 ) Eser No Metin Okunuu Anlam :3 : : Ve Rabbkel aniyy zr rahmeh : Rabin , hem hibir eye ihtiyac olmayan, hem de merhametli olandr. ( el-En'am 133) Eser No Metin Okunuu Anlam :4 : : Bihsnil mere tedmel mehabbe. : Gzel ahlak ile sevgi srdrlr.

Eser No Metin

:5 :

Okunuu

: Kul in kntm thbbnellhe fettebin yuhbibkmllh ve yafir lekm znbekmllh vallh afrur rahym Kul ety'ullhe ver rasl fe in tevellev fe innellhe l yhbbl

Kfirn. Anlam : De ki : "Eer Allah' seviyorsanz bana uyun ki Allah da sizi sevsin ve gnahlarnz balasn. Allah balayan ve merhamet edendir. 31 . De ki : "Allah'a ve Peygamber'e itaat edin!" Eer yzevirirlerse muhakkak ki Allah kafirleri sevmez.
( l- mrn suresi 32 )

Eser No Metin Okunuu Anlam

:6 : : Men la yerham la yurham. : Kim merhamet etmezse merhamet edilmez.

Eser No Metin Okunuu Anlam

:7 : : Nebbi' bd enn enel afrur rahym : Ey Muhammed! Kullarma benim balayan, merhamet eden olduumu haber ver. ( Hcr suresi 49).

Eser No Metini 8

:8 :

Okunuu

: Bismillhirrahmnirrahim Ve kad rabbke ell ta'bd ill iyyh ve bil vlideyni hsn imm yeblanne ndekel kibera ehadhm ev kilhm fe l tekul lehm ffiv ve l tenher hm ve kul lehm kavlen kerm vahfd lehm cenha zlli miner rahmeti ve kul rabbirhamhm kem rabbeyn sayr

Anlam :

Rabbin, yalnz kendisine tapmanz ve ana babaya iyilik etmenizi emir buyurmutur. Eer ikisinden biri veya her ikisi, senin yannda

10

iken ihtiyarlayacak olursa, onlara kar "f!" bile demeyesin. Olar azarlamayasn. kisine de hep tatl sz syleyesin. Onlara acyarak alak gnlllk kanatlarn ger ve: "Rabbim! Kkken beni yetitirdikleri iin sen de onlara merhamet eyle!"de. ( sra suresi 23-24)

Eser No Metin

:9 : .

Okunuu

: klallh Tela Fil Kuranilazm. nnellezne men vellezne hcer ve ched f seblillh like yercne rahmetellh.

Anlam

: Allah tel, Kur'an- Keriminde buyuruyor ki Allah ve rasl'ne gerekten inananlar, (dnini yaamaktan ciz kalp vatanlarndan) hicret ederek, Allah yolunda cihad edenler...ite onlar, Allah'n rahmetini umarlar. Allah k balayan ve merhamet edendir. (el-Bakara 218).

Eser No Metin

: 10 : .

Okunuu Anlam

: Efdalul-mal elhubbu Fillahi vel- bugz Fillahi. : Amellerin en faziletlisi, Allah iin sevmek ve Allah iin nefret etmektir.

11

Eser No Metin Okunuu Anlam

: 11 : : El-hubbu la yahfa ve in ahfeytuhu vel budu tubdihi lekel-aynan : Sevgiyi, gizlesen de gizleyemezsin; nefreti ise gzler ifa eder.

12

2.3. Malzeme ve Teknikler 2.3.1.Kalem : Hatta kullanilan en nemli ara kalemdir. Bunlar balca; kam kalem, karg kalem, ve tahta kalemdir. Kam Kalem : kam kalemler genellikle koyu kestane renindedirler. Sar alac ve benekli olanlar da vardr. Irak, ran, Cava ve Hind nev'ileri mehurdur. En serti Cava ve en makbul ran ve rak Kalemleridir. Karg Kalem : Celi yazlar iin karg kalemler kullanlr. Karg kalemler, kam kalemlere gre daha kalndrlar. Fakat bunlarn kalnlklar arttka, parmak arasnda idareleri zorlatndan, ince sapl tahta kalem kullanlmas tercih edilir. Tahta Kalem : Ihalmur veya grgen aandan istenilen kalnlkta yontularak

yaplr. Sap taraf, parmaklar arasnda rahata tutmaa ve hareket ettirmee elverili olmaldr. Tahta kalemin birka eiti vardr. Bir ksmnn yalnz ortasnda atla bulunur. Bir ksmnda ise, atlan iki tarafndan kalnla gre iki veya daha fazla yuvarlak delikler bulunur. Kalem az ok enli ise, bu deliklerden atlaa giden ince yollar alr. Mrekkep, deliklerde toplanp yollardan atlaa, buradan da aza akar.

2.3.2.Kat : Eskiden katlar bugn olduu gibi dorudan doruya yaz yazabilecek ekilde fabrikada retilmezdi. in, Hindistan, Buhara, gibi lkelerden ya da, Kathane, Yalova, Bursa, Beykozdaki yerli imalathanelerden katlar gelirdi. Bu katlarn yzeyi przl ve kalemin yrmesine msait deildi. Hatta bazlar mrekkebi yayarlard. Bu sebeple hattatlar katlarn yzeylerini slah etmek iin aher yaparlard. Aher kadn yzeyinde cila gibi bir tabaka oluturarak, yzeydeki przleri giderir ve mrekkebin yaylmasn engellerdi. Gnmzde de hattatlar bu teknii kullanmaktadrlar.

13

Aherli kat : Yaz yazarken vk olan hatlarn tashihinde silintinin belli olmamas ve iz brakmamas iin kadn zerine srlen bir mydir. Bu syede ham ve przl katlar yazya elverili hle gelir. zerine bir defa her srlm kada da tek harl, iki defa vey daha fazla har srlm kada da ift harli kat ad verilir. Kt slahnda ekseriye, yumurta vey niasta har tatbk edilmitir. 4 2.3.3.Mrekkep : ( midad, hbr) Yaz yazmaya mahsus siyah sv boyadr. Renkli sv boyalara da mrekkep denilmi, yalnz krmz mrekkep, sar mrekkep, yeil mrekkep gibi ifde ettii renkle berber kullanlmtr. 5 2.3.4.Maket kartonu : Genellikle mimarlk, i mimarlk ve grafik tasarmlarnda kullanlan bu malzemeyi, geometrik kfi yaz eidiyle yaptmz 1 nolu eserde boyut oluturmak iin kullandk. Maket kartonu yaz boyutunda kesildikten sonra zeri yaldzla boyanarak ahap malzeme zerine yaptrlmtr. 2.3.5.Ebru : Ebru sanat, en eski Trk kat ssleme sanatlarndandr. Orta Asya dillerinden aatayca'da "hare gibi, damarl" anlamna gelen 'Ebre' kelimesi Ebru sanatnn bilinen ilk addr. pek Yolu ile ran'a gelen sanat, burada 'Abru' (Su Yz) veya 'Ebri' (Bulutumsu, bulut gibi) olarak isimlendirilmitir. Daha sonra Trklerle birlikte Anadolu'ya gelen bu sanatn ad 'Ebru' olarak dilimize yerlemitir. Gnmzde, dier soyut ve plastik sanatlar gibi deerlendirilmektedir. Ebru, grsel zerafetinin yan sra, bizlere mikro ve makro alemlerden, plak gzn gremeyecei ilgin gzellikler sunar. Ayrca Ebru'nun terapi zelliine sahip olduu, bu tarihi sanatn merakllar iin tartlmayan bir gerektir. 6 4 nolu eserimizin zemininde ak renklerle yaplm bir ebru kullandk. Yeil renklerin hakim olduu bu ebrunun zerindeki yazyda yeil mrekkep kullanarak.
4

Muhittin SERN, Hat Sanatmz, Kubbealt Neriyat, st 1981, s.100. Muhittin SERN, Hat Sanat ve Mehur Hattatlar, Kubbealt Neriyat, st 1999, s.294 6 www.ebristan.com/ebru.htm , Tarih 07.06.2007
5

14

KATALOG

15

ESER: 1. SEVG VE MERHAMET

Resim 3.1. Sevgi ve Merhamet.

16

METN OKUNUU ANLAMI BOYUT YAZI ED MALZEME

: : EL-meved-de ver-rahme. : Sevgi ve Merhamet : 65x39 cm. : Geometrik kfi : Maket kartonu, akrilik, altn sprey, tahta. alan ve Kufi klasik tarz yanstan bir hat olup harfleri sert ancak yazya gdmldr ve uyumlu geometrik bir revnakla sahiptir. Sevgi ve merhamet kelimeleri insan hayatnda i ie yer almalar gibi, bu kompozisyonda da i ie yerlerini almlardr.

DEERLENDRME : am blgesinde cami ve saraylarn duvarlarnda oka yer

17

ESER: 2. GAFUR

Resim 3.2. Gafur.

METN OKUNUU ANLAMI BOYUT YAZI ED MALZEME

: : Bismillhirrahmnirrahym Ve hvel afrul vedd : O Rahmn ve Rahym Allah'n adyla. O, ( tvbe ve itaat edenleri ) ok balayan, ok sevendir.(el Brc 14 ) 7 : 44.5X 22 cm. : Kfi : Tahta, akrilik boya, guaj boya. olup bu tasarm sert Kufi harflerin ruhuyla uyum arzetmektedir. Ancak ssleme, sz konusu sertlii yumuatmakta ve ona bir gzellik katmaktadr.

DEERLENDRME : Bu kompozisyon sert bir ahap zemin zerine tasarlanm

Arif PAMUK, Kur'an- Kerim ve yce Meali, Pamuk Yaynclk stanbul 2005, s. 592

18

ESER: 3 GAN

Resim 3.3. Gani

19

METN OKUNUU ANLAMI BOYUT YAZI ED MALZEME

: : Ve Rabbkel aniyy zr rahmeh : Rabin , hem hibir eye ihtiyac olmayan, hem de merhametli olandr. ( el-En'am 133) 8 : 51 X 39 cm : Cel Sls : Tuval, eit renkleri, gua farkl renk karmlaryla sslenmi tuval malzeme zerinde uygulanmtr. Bu da levhaya bir yenilik ve modernite katmtr.

DEERLENDRME :Klasik formlardan uzak celi sls serbest bir tasarm olup

Arif PAMUK, Kur'an- Kerim ve yce Meali, Pamuk Yaynclk, 2005, stanbul, s. 146

20

ESER: 4. MUHABBET

Resim 3.4. Muhabbet.

21

METN OKUNUU ANLAMI BOYUT YAZI ED MALZEME

: : Bihsnil muere tedmel mehabbe. 9 : Gzel ahlak ile sevgi srdrlr. : 50 X 35 cm : Cel Sls : Ebrulu aherli kat, yeil rengi altk. Yeil renk tonlarnn "muhabbet" kelimesinin harflerine serpetirildii net bir ekilde grlmektedir. Bazen koyu yeil, bazen de ak yeil tonu yanstmaktadr ki ebru ile sslenmi zemin tona yakn bir grnm ve uyum sunmaktadr.

DEERLENDRME : Bu tasarmda kalemin hareketliliini ortaya koymaya

Ravhi BAALBAK, Mevsuat Revaiu'l-hikma va'l-Akvali'l-Halide, Beyrut 1997, 557

22

ESER: 5. GUFRAN

Resim 3.5. Gufran.

23

METN

OKUNUU

: Kul in kntm thbbnellhe fettebin yuhbibkmllh ve yafir lekm znbekmllh vallh afrur rahym Kul ety'ullhe ver rasl fe in tevellev fe innellhe l yhbbl kfirn

ANLAMI

: De ki : "Eer Allah' seviyorsanz bana uyun ki Allah da sizi sevsin ve gnahlarnz balasn. Allah balayan ve merhamet edendir. 31 . De ki "Allah'a ve Peygamber'e itaat edin!" Eer yzevirirlerse muhakkak ki Allah kafirleri sevmez. ( l- mrn suresi 32 ) 10

BOYUT YAZI ED MALZEME

: 59 X 36 cm : Cel Dvn : Aherli desenli kat, kahvarengi mrekkebi. Ancak bu tasarm ceviz desenli aherli kat zerine uygulanmtr ki bu, krmz renkle yazlan hat'ta farkl bir ekil ve ton katmtr.

DEERLENDRME : Celi Divaninin tasarmnda bilinen klasik bir formdur.

10

Arif PAMUK, Kur'an- Kerim ve yce Meali, Pamuk Yaynclk, 2005, stanbul, s. 55

24

ESER: 6. RAHMAN

Resim 3.6. Rahman.

25

METN OKUNUU ANLAMI BOYUT YAZI ED MALZEME

: : Men la yerham la yurham 11 : Kim merhamet etmezse merhamet edilmez. : 55 X 40 cm : Cel Sls : Tuval, Akrilik boya, guaj. ekillidir. u kadar var ki "la" harfi tasarmn ortasnda bir defa yer almtr. Bu eser resim alannda kullanlan tuval zerinde koyu sar renk ile tasarlanmtr.

DEERLENDRME : Bu celi sls msenna bir kompozisyon olup dikdrtgen

11

Muhammed ibni smail, BUHR, El-Cami'u's-Sahh,Darru'l Kitabu'l arabi, beyrut. No: 5538/5534

26

ESER: 7. GL

Resim 3.7. Gl.

27

METN OKUNUU ANLAMI BOYUT YAZI ED MALZEME

: : Nebbi' bd enn enel afrur rahym : Ey Muhammed! Kullarma benim balayan, merhamet eden olduumu haber ver. ( Hcr suresi 49). 12 : 35 X 35 cm : Sls : Murkka, Altn, Akrilik, is mrrekkebi. boyanm murakka malzeme zerine yazlmtr. Bu eser sls hat ile ve is mrekkep ile yazlmtr.

DEERLENDRME :Bu klasik bir form olup kendi tezhibimizle ay rengiyle

12

Arif PAMUK, Kur'an- Kerim ve yce Meali, Pamuk Yaynclk, stanbul 2005. s 265

28

ESER: 8. BESMELE

Resim 3.8. Besmele.

29

METN

OKUNUU

Bismillhirrahmnirrahim Ve kad rabbke ell ta'bd ill iyyh ve bil vlideyni hsn imm yeblanne ndekel kibera ehadhm ev kilhm fe l tekul lehm ffiv ve l tenher hm ve kul lehm kavlen kerm vahfd lehm cenhaz zlli miner rahmeti ve kur rabbirhamhm kem rabbeyn sayr

ANLAMI

Rabbin, yalnz kendisine tapmanz ve ana babaya iyilik etmenizi emir buyurmutur. Eer ikisinden biri veya her ikisi, senin yannda iken ihtiyarlayacak olursa, onlara kar "f!" bile demeyesin. Olar azarlamayasn. kisine de hep tatl sz syleyesin. Onlara acyarak alak gnlllk kanatlarn ger ve: "Rabbim! Kkken beni yetitirdikleri iin sen de onlara merhamet eyle!"de. ( sra
suresi 23-24) 13

BOYUT YAZI ED MALZEME DEERLENDRME

: : : :

55 X 32 cm. Dvn herli kat , krmz mrekkeb, altn. Bu levhada krmz renk ve tonlarnn gzellii yanstlmaya allmaktadr. Malzeme ve zerine yazld kat trne bal olarak krmz rengin nasl deitii ortaya koymaktadr.

13

Arif PAMUK, Kur'an- Kerim ve yce Meali, Pamuk Yaynclk, stanbul 2005, s. 285.

30

ESER: 9. RAHMETULLAH

Resim 3.9. Rahmetullah.

31

METN

OKUNUU ANLAMI

: nnellezne men vellezne hcer ve ched f seblillh like yercne rahmetellh : Allah tel, Kur'an- Keriminde buyuruyor ki Allah ve rasl'ne gerekten inananlar, (dnini yaamaktan ciz alp vatanlarndan) hicret ederek, Allah yolunda cihad edenler... ite onlar, Allah'n rahmetini umar Allah k balayan ve merhamet edendir. (el-Bakara 218) 14

BOYUT YAZI ED MALZEME

: 66.5 X 30 cm : Cel Dvn : Aherli Hindistan kad , yeil mrekkep, pasparto kartonu, altn.

DEERLENDRME : Celi Divani olan bu tasarm iin Hint kad tercih edilmitir. Bu kat zel ve gzel bir kat olup iten elyaf sslemelidir. Aherlendikten sonra yazya son derece uygun hale gelen kat esiz bir gzellii sahiptir.

14

. Arif PAMUK, Kur'an- Kerim ve yce Meali, Pamuk Yaynclk, stanbul 2005. s. 35.

32

ESER: 10. EFDAL

Resim 3.10. Efdal

33

METN

. OKUNUU ANLAMI BOYUT YAZI ED MALZEME : Efdalul-mal elhubbu fellah vel- bodu fellah. 15 : Amellerin en faziletlisi, Allah iin sevmek ve Allah iin nefret etmektir. : 40 X 33 cm : Sls ve Nesih : Murakka, is mrekkebi, gua boya, etraf tezhip ay rengiyle boyanm murakka malzeme zerine yazlmtr.

DEERLENDRME : Bu klasik bir form olup sls ve nesih hatta zeldir. Tezhip

15

Ravhi BAALBAK, Mevsuat Revaiu'l-hikma va'l-Akvali'l-Halide, Beyrut 1997, 557

34

ESER:11. MEKTUP

Resim 3.11. Mektup

35

METN OKUNUU ANLAMI BOYUT YAZI ED MALZEME

: : El-hubbu la yahfa ve in ahfeytohu vel budu tubdihi lekelaynan 16 : Sevgiyi, gizlesen de gizleyemezsin; nefreti ise gzler ifa eder. : 33 X 25 cm : Dvn : Barbaros kat, krmz mrekkebi, pasparto. uygunlanmtr. Divani hatla bir iir beyitin yazld eserde Divani harflerin gzellii ve akcl gzler nne serilmeye allmtr.

DEERLENDRME : Binlerce yl ncesinden kullanlan Msr papirs zerine

16

Ravhi Baalbaki, Mevsuat Revaiu'l-hikma va'l-Akvali'l-Halide, Beyrut 1997, s. 557

36

SONU zel bir konuya ynelik kendi orijinal tasarmlarmz ortaya koymaya gayret ettiimiz bu almamzda, hat sanatnn yce ve gzel bir sanat olmasnn yan sra estetik ynyle mesaj veren bir alan olduunu belgelemeye altk. "Sevgi ve Merhamet" konusunu kompozisyonlarmza eksen almak suretiyle, bu alan ile ilgilenen herkese, gzel sanatlarn bir dal olan hat sanatnn, sosyal hayata ilikin kltrel deerleri bir btn halinde kendisine konu edinebilecei, bunun da hat sanatnn geliimine katkda bulunaca mesajn vermeye altk. Kompozisyonlarmz tasarlarken klasik malzemenin yan sra farkl malzemelere de yer verdik. Klasik tasarm ve kompozisyonlar kullanrken onlara zgn katklar yapmaya altk. Bunun, hat sanatna ilgi duyan kimselere yeni ufuklar aaca kanaatini tayoruz. almamzda tuval, maket, sprey ve muhtelif renkler gibi zellikle resim, mimari ve grafik alanlarnda kullanlan malzemeleri kullandk. Hat sanatna zgn klasik metot ve kurallar yeni malzeme ile yourmamz, onun dzeyini azaltmayacak, aksine ona yeni ufuk ve almlar getirecek ve yeni almalar bir adm ileriye gitmesine katklar salayacaktr. Bu balamda almamzn genelde hat sanatna zelde levha kompozisyonuna verdii mesajn yerini bulacan mid ediyoruz.

37

KAYNAKA ALPARSLAN, Ali, (2004),Osmanl Hat Sanat Tarihi, Yap Kredi Yaynlar. ALPARSLAN, Ali, (1992), nl Trk Hattatlar, Kltr Bakanl Yaynlar,stanbul. BAALBAK, Ravhi, (1997), Mevsuat Revaiu'l-hikma va'l-Akvali'l-Halide, Beyrut BUHR, Muhammed ibni smail, El-Cami'u's-Sahh,Darru'l Kitabu'l arabi, beyrut. PAMUK, Arif, (2005), Kur'an- Kerim ve yce Meali, Pamuk Yaynclk, stanbul. SERN, Muhittin,(1999), Hat Sanat ve Mehur Hattatlar, Kubbealt Neriyat, st. SERN, Muhittin,(1981), Hat San'atmz, Kubbealt Neriyat, stanbul. YAZIR, Mahmut,(1989), Kalem Gzeli, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, Ankara.

38

Hani Hammoud

1971 Lbnn doumlu olup Filistin aslldr. lk,

orta ve lise renimini

Beyrut'ta tamamlad. zel okullarda 'gzel yaz' dersleri okutmann yansra Reklamclk sektrnde de hizmet verdi. 1996 ylnda ilk ve orta okul rencilerine ynelik 7 ciltlik 'gzel yaz' kitab hazrlad. 1997 ylnda okumak iin Trkiye'ye geldi. 1999 ylnda, Mimar Sinan Gzel Sanatlar niversitesine kaydoldu ve 2004 ylnda lisans blmnden mezun oldu. 2005 ylnda da Mimar Sinan Gzel Sanatlar niversitesine Yksek Lisans programna kaydoldu. 2007 ylndan itibaren Kuveyt Kltr Bakanl'na Hat Sanat ile ilgili Trke'den Arapa'ya eviriler yapt. 2000 ylndan itibaren Lbnan'n deiik ehirlerinde retmenlere ynelik hizmet ii kurslarnda Gzel yaz derslerini okuttu. 2006-2007 yllarnda Dou Dilleri Medeniyeti Vakfnda Arapa dersler verdi. 2006 ylnda Aljazeera kanalnda 'Trkiye'de Hat Sanat' adl programa katlmc olarak itirak etti. Yine 2007 ylnda Aljazeera kanalnn 'Trkiye zel' adl paket program iin 'logo' tasarlad. 2007 ylnda Master program iin 'Sevgi ve Merhamet' balkl

kompozisyonlar hazrlayan Hani Hammoud evli ve bir kz ocuk babasdr.