1

DERLEYEN: Av. brahim AAN

NSZ
12 Eyll dneminin hukuksuz yarglamalar sonucunda idam ve en ar hapis cezalar verilerek cezaevlerine doldurulan binlerce siyasi hkmlnn ve yarglamalar devam eden siyasi tutuklularn bu davalardaki tavrlarnn ve savunmalarnda ifade ettikleri dncelerinin kamuoyuna yanstlmas,hem 12 Eyll'n bu alandaki bask, demagoji ve tahribatnn neden ve sonularnn daha iyi anlalmasna hem de yarglanan siyasi izginin daha iyi tannmasna yardmc olacaktr. Bu dnce nda hazrlanan kitap, 12 Mart dneminden bu yana avukatlklarn yaptm ve 12 Eyll dneminde Trkiye htilalci Komnistler Birlii davasnn nde gelen sanklarndan olan mvekkillerimin siyasi dnce ve tavrlarn yanstan savunma ve dilekeleri ile durumalarda ve durumalara geli gidilerde yaadklar baz olaylara ilikin anlarnn bir derlemesidir. Savunma ve dilekelerinde ifade ettikleri dnceleri nedeniyle mvekkillerim onlarca yl ar hapis cezalarna mahkum edildiler. Savunmalar nedeniyle alan davalarda yaplan yeni savunmalar yeni soruturmalarn konusu oldu; ta ki 12 Eyll savclar pes edene dek. Bu nedenle ceza ve soruturma gerekesi olarak kullanlan kelime ve cmleler savunma metinlerinden kartlmtr. lk blmde yer alan rportaj 12 Eyll yarglamalar ile bu yarglamalarda gsterilen tavrlarn ksa bir deerlendirmesini mvekkillerin anlatmlar ile aktarma amacn tamaktadr. Mvekkillerin savunmalarndan da anlalaca gibi 12 Eyll yarglamalar antidemokratik, hukukd yarglamalardr. Demokratik bir yarglamann olmazsa olmaz koulu olan savunma zgrl kimi zaman tek tip elbise giyilmemesi kimi zaman da savunmalarn siyasi nitelii bahane edilereksnrlanm ya da ortadan kaldrlmtr. Savunma hakk tanmamak bir yana kimlik saplamas bile yaplmadan mahkumiyet kararlar verilebilmi ve bu kararlar Askeri Yargtay'ca onaylanmtr. Yrrlkte bulunan yasalara gre sank avukat ile her zaman serbeste grebiliriz ve muhabere edilebilir hkmne ramen TKB davasndaki gerekeli karar yazlncaya kadar sanklar avukatlar ile grtrlmemilerdir. Grlebilen sanklar da dakikalarla snrl srelerde grebilmi ve bu grmeler yasaya aykr olarak grevliler huzurunda yaptrlmtr. Konumalar beenmeyen grevliler grmeyi kesebilmilerdir. Avukat ile hangi konularn grlebilecei er ve astsubaylarn takdirine braklmtr.

Bir nsz snrlar iinde deerlendirilmesi mmkn olmayan demokratik usul ve hukuksal dayanaktan yoksun; ikence, kan ve lm kokan tutanaklara dayanan 12 Eyll yarglamalarnn tm sonular ile ortadan kaldrlmas bir zorunluluktur. Avukat brahim AAN

RPORTAJ
Skynetim mahkemelerini nasl deerlendiriyorsunuz? 12 Eyll ynetimi, skynetim mahkemelerinin bamsz olduuna, mahkemelere mdaheleetmediklerine dair demagojik bir propaganda yrtt. Bu mahkemeler, kendileri tarafndankurulmamt! Ynetimi aldklarnda zaten varlard! Bu szler basit bir demagojidir. Szkonusumahkemeler, '78 skynetimi ile birlikte kuruldular. Yakn tarih henz ucundan aralanmayabalamasna karn '78 skynetiminin 12 Eyll iin bir n adm olduu, Eyll '80 darbesinin ognden sonra adm adm nasl tezgahland akla kavumu durumda. '79 Aralnda KomutanlarMuhtras olarak Hkmete verilen yazda, cezalarn arttrlmas ve yargnn dzenlenmesi debelirtilen istemlerin arasndayd. Ayn yl iinde daha nce hazrlanan ru raporunda veGenelkurmay Bakanl Synt. Koordinasyon Daire Bakanlnn 4 Aralk tarihli yazsnda, ikenceyapan polisler hakknda soruturma almas eletiriliyor, polisteki ilk sorgulamalara savclarn dakatlmas ve mahkemelerin komutanln tutuklama istemlerine uymas isteniyor, baz Yargtaykararlarna atlyordu. 12 Eyllle birlikte bu przler de giderildi, yarg organlar tmyle buistemlere uygun hale getirildi. Skynetim mahkemelerinin tarafszl ve bamszl anlalmasg olmayan bir demagojidir. Tarafsz olamazlar nk, varolan hukuk dzeni ve yarg organlarsisteme ait kurumlardr, varolularnn asl nedeni onu korumaktr. Fakat sadece bunun iin deil, bumahkemeler, ykselen ii snf ve halk hareketini bastrmak amacyla, artk bakaca yollar yeterliolmaynca ilan edilen skynetimle birlikte kurulmulardr. Bizzat bu saldrnn asli kurumlardrlar.Varlk nedenleri, tm hukuki kayglardan arnm olarak , gzda, lm ve onlarca yllk hapiscezalaryla halkn nder glerinin toplumdan izolasyonuydu. Bamsz da deildiler; Burjuvahukukunun en temel baz kurallarndan dahi uzaktlar. "Tabii hakim" ilkesi uygulanmyordu, yargheyetleri sadece askeri hiyerariden dolay deil kurulu esaslar ynnden de skynetim komutannabalydlar, iddia makam ise dorudan Synt.

komutann temsil ediyordu. ddianameler, polisfezlekelerine ve ikenceyle alnm ifadelere dayanyordu. Yarg yrtmeye tabi klnmt, iddia-savunmayarg sacayandan savunmaya tannan hak, iddialar hazrlamakla ykml figranlkt."Masumluk karinesi", tersine evrilmiti, yarglanan kii, susuzluunu kantlama ykmlln-deydi. Askeri ceza yarglama usul kanunu tmyle antidemokratiktir. 12 Mart yarglamalarndanedindikleri deneyimlerle usul kanununda bir dizi deiiklik yaparak sann sz hakkn hementmyle kaldrmlardr. Yarglamalarda sk sk bavurulan "sava hali" hkmlerince sank veavukatlar kolaylkla durumalardan atlabilmekte, bir sank mahkeme sorgusu alnmakszn mahkumedilebilmektedir. Kamuoyunun yzsuyu hrmetine Usul Kanununda kat zerinde kalm baz hakkrntlarnn kullanlmas da daima keyfi olarak engellenmitir. Siyasal barometredeki ykselilercezalara dorudan yansmtr. Skynetim mahkemelerinin yap ve ilerliine ve dava sreci boyuncakar karya kaldmz uygulamalara ilikin dncelerimiz, sorgu ve savunmalarda ve eitlisafhalarda verdiimiz dilekelerde dile getirilmitir.

Mahkemelerde ne tr uygulamalarla kar karyaydnz? Davalar, z ve ierik olarak siyasiydi; fakat sorgu ve savunmalarmz siyasiideolojik bir temelzerinde ykseltmemiz ise engelleniyordu. Siyasi tutuklu deil asker tutuklu saylyorduk. Egemengler bir yandan bizleri 146. maddeden yarglyor, te yandan siyasi tutuklu olduumuzu yadsyaraktam bir ikiyzllk rnei sergiliyorlard. Bu davalarn temel paradoksu buydu ve tm durumalarbunun mcadelesine sahne oldu. 12 Eyll ynetimi meydanlarda, TV ve gazetelerde tm muhalefetisusturmu olmann pervaszlma bin trl demagoji yapyor, komnist ve devrimcilere saldryordu.Fakat O, mahkemelerinde hibir zaman siyasi-ideolojik bir hesaplamaya girme cesaretinigsteremedi. Bundan srekli kand, iddianameler bu ynden de acizliin sergilenmesiydi. Bizlerindavay politikletirme ynndeki giriimlerini de kendilerine yakr yntemlerle nlemeye altlar.Yasal itlerin yetersiz kald yerde keyfiyete ve zora bavurarak... Sylediklerimiz tutanaklara olduugibi geirilmiyor, sz hakkmz kstlanyor, susmadmzda duruma salonundan atlyorduk.Durumalardan atmak kolay bavurulan yntemdi. Durumalardan iki kez atlndnda atlan,mahkemelerin bitimine kadar bir daha durumalara alnmayabiliyordu. TTE giymeme direniibaladktan sonra ise bir bahaneyle, u okullar olmasayd diyen maarif nazrnn kafa yapsyla "sorunu" kkten zdler. Cezaevlerinde elbiselerimiz nceden alnmt, mahkeme gidilerindezerlerimizdeki eofmanlar zorla soyuluyor, don-atlet braklyorduk. Mahkeme ise buna,"mahkemeye saygszlk" gibi bir gereke yklyor ve daha duruma salonuna girmeden atlyorduk.Ksa bir dnem sonra hemen tm davalar sanklarn gyabnda srdrld.

"Mahkemelerde tavr" konusunda ne dnyorsunuz? Mahkemelerin snf karakteri ve temel ilevi biliniyor. Mahkemeler bizim amzdan, iki snf, ikikart dnya gr arasndaki atmann bir baka alan idi. Snf mcadelesi her yerde olduu gibiorada da sryordu. Siyasal planda ise ne kan 12 Eyll Faizmi ile bir hesaplama platformuolmasyd. Burada yarglanan deil, yarglayan olmalydk... En zor koullarda dahi siyasiinanlarmz, ideallerimizi, devrimci siyasi kiiliimizi sonuna kadar savunma gibi komnist birgelenein takipileriydik. Hitler faizminin yarg kurumlar nnde bunu stn bir inan ve iradegcyle, zeka ve belagatle baarm, temel harcn koymu olan Dimitrov esin kaynamzd. i snfve halk hareketi yenilgiye uratlm, devrimci rgtler ar darbeler alm, kar glerin saldrstne saldr tazeledii, i ve d kamuoyu desteklerinden yoksun olduumuz gnlerdi. Tm halknbitkisel bir yaama mahkum edildii bir yenilgi dnemi; davaya srt evirip kendi kabuunaekilenleri, kurtuluu Avrupa yollarnda bulanlar, kar tarafa geip mevzilerimize ate aan hainleriile ama sadece bunlarla deil, zgrl yeraltnda bulanlar, kann damla damla aktp savaanlaryla, sokaklarda, dalarda atp, ikence odalarnda direni trkleri syleyenleriyle szn ksas aclar, ihanetleri ve ancak bylesi dnemlerde grlebilecek sabr, cesaret, zveri ve esizdireni rnekleriyle yaanyordu. Bu ikinciler g ve esin kaynamzd. Bu koullarda kendisini muzaffer ilan edenlerin gerekteki khnemiliini ve erge yenilmeye ve yklmaya mahkum olduklarn, gelecein bizlerin, sosyalizmin olacan gr bir sesle haykrmalydk. Mahkeme nlerinde esas ve nemli olan bu tavrn koyulmasyd.

12 Eyll dnemi yarglamalarnda, bir btn olarak devrimci glerin mahkemelerdeki tavrn nasl deerlendiriyorsunuz? Bir baz olmas asndan ana-rgt davalarn alrsak, genelde olumlu, devrimci bir tavrn egemen olduu dncesindeyiz. Birok davada bizlere dayatlan koullar zorland, devrimciler idam ve onlarca yllk ar hapis cezalarna glen gzlerle ve kmseyerek baktlar. Birok davada siyasi savunma yapld ve bu davalarda mahkeme kararlar faizmin lanetlendii mcadelenin, devrim ve sosyalizm dncesinin yceltildii sloganlarla karland. Devrimciler, kar tarafn alan ve koullarndaydlar. Bu koullarda mcadele edebilmek iin gerekli olan tm silahlardan da hemen tmyle yoksun braklmlard. Eyll ynetimi iin mahkemeler, devrimci ve yurtseverlere, emeki halka kar gcn kantlad bir gsteri alan, final sahnesiydi. ube ve cezaevlerinde srdrlegelen ikence ve basklarla bu gsteriye uygun oyuncular hazrlanmak isteniyordu. Senaryo, halka, ite dn size nderlik etmekten sz edenleri gryorsunuz, bugn kendilerini kurtarmaktan baka bir ey dnemez, hatta birbirlerini dahi sulamaktan kanmaz hale gelmilerdir. Hallerini grn ve iyigrn ki, bir daha hibiriniz insanla atei tamaya kalkmayn! diyebilmek iin yazlm, sahne bunagre hazrlanmt. Fakat sahnelenen oyun onlarn istedikleri deildi; birka hain dnda dndkleri oyuncular bulamadlar, ne sar basnn manetleri, ne de

radyo ve tv'deki propaganda bombardman amalarna ulamaya yetmedi. Mahkemelerde sergilenen devrimci tavrlar ve siyasi savunmalarla biryenilgi dnemi yaanyor olmasna ve bir dizi olumsuz etkene karn devrimci dnce ve sosyalizme duyulan inan yceltildi, aydnlk gelecee kpr kuruldu. Ksacas 12 Eyll faizminin hevesi kursanda kald. Mahkemeleri yapabildiince halkn gznden gizlemek zorunda kaldlar.Kararlln, boyun-emezliin sergilendii en kk bir habere dahi sansr koydular.

"Mahkemelerde tavr" konusunda hatal bulduunuz dnce ve eilimler nelerdi? TKB Davas stanbul'da ilk alan ana-rgt davalarndand. Mahkemelerde koyulacak tavr bu adanda nemliydi. Olumlu bir rnek yaratlmalyd. O zaman baz hareket ve kiilerde, hukuki kayglarla davay politikletirmekten ve siyasi savunma yapmaktan kanma eilimleri vard. Byle bir tavrla davann 146. maddenin dna dmesi, siyasi bir dava olmaktan kmas umudu tanyordu. Bu ekilde adi gasp ve ldrmelerden hkm giyilecekti. Dier bir eilim de -ki bu baz avukatlarda da grlyor ve onlar tarafndan empoze edilmeye allyorduhukuki savunma perspektifinin devletin gll rgtn gszl zerine kurularak davann 146. maddenin dna kartlmak istenilmesiydi. Anlay olarak her iki dnceye de karydk. Bu dnceler, mahkemelerin snf mcadelesindeki yer ve nemini kavrayamamak, ve siyasi bir mcadele platformu olarak grmemekten, bireysel planda da daha az ceza almak gibi kayglardan kaynaklanyordu. lki tam da egemen snflarn istedii zemine ekilmek, onlarn siyasi tutukluluumuzu yadsyarak bizleri birer adi sulu gibi gsterme abalarna yardmc olmak olurdu. kincisi de yanlt; stelik birde zafer tac armaan etmekti. Bu gr, glerin biimsel, niceliksel bir karlatrmasna dayanyordu. Marksist-Leninist ve antifaist devrimci rgtler ve kiiler, glerini ideolojilerinden, devrimin mutlak zaferine duyduklar inantan, ii snf ve halkn, on milyonlarn gerek zlem ve karlarnn ifadesi olan programlarndan alrlar. Glerinin kaynanda bunlar bulunur ve belirli bir anda saysal gleri snrl, teknik donanmlar yetersiz dahi olsa, ideoloji ve programlar byk maddi-ynsal glere ulamalarnn teminatdr. Dier taraftan egemen gler devasa bir makineye sahip grnyorlarsa da kmekte olan temsil ederler. Dolaysyla bu gr devrimci hareketlerin prestij ye gerek gcn yadsyan, kar tarafn gcn ise abartan yenilgi psikolojisinin yansmas, yanl bir dnceydi. Mahkemedeki tavr, salt hukuki bir anlaya gre belirlemekti. Politik dzeyde asl nemlisi ise, o dnemde henz netlememi olmakla birlikte ilerde baz davalarn sorgusavunma aamalarnda kendisini aka ortaya koyan tasfiyeci dncenin mahkeme platformuna yansyan biimiydi. 12 Eyll sonras pratik faaliyeti durduran ve rgt organlarn dalmaya brakan kimi hareketlerin liderleri, harcnda yzlerce anti-faist devrimcinin kan olan rgtlerini yadsyp, bir dergi evresi olduklarn iddia ettiler. Poliste zincirleme zlmelerle rgt ele verilmiti,

imdi ise rgt ve onun militan eylemini savunmak yerine daha az ceza almak iin traji-komik bir yol benimseniyordu. Siyasal platformdaki varolu nedenlerini de smr ve zulme dayanan bir dzeni ykmak, anti-emperyalist demokratik halk iktidar, sosyalizm ve snfsz toplum iin mcadele deil, faist saldrlara kar -buda MHP olarak snrlanyor- 27 Mays Anayasasna dayanan meru mdafaann salanmas olarak aklyorlard. Szn ksas, tasfiyecilik, mahkeme huzurunda en ak bir biime brnyor, ama ve idealler savunulmuyor, rgt yadsnyordu. Bir dier yanl gr de, rgtlerinin silahl eylem izgisini yadsyan, iddianamelerde szkonusu olan eylemleri de mnferit ve rgt inisiyatifi dnda gsterme tavryd. Devrimci iddet dncesinden taviz zerinde temellenen bu grn amac da davalarnn 141. madde kapsam iinde deerlendirilmesi isteiydi. Nitekim bu dnce bir dnemiin, Yargtay ve mahkemelerden bekledii rn ald. Parantez aarak belirtelim, szn ettiimiz tektek eylemlerin stlenilmesi deildir. Bu kural deil ancak istisna olabilir. Szn ettiimiz, rgtlerin kendi izgileri dorultusunda devrimci iddetin, buna ilikin mcadele biim ve taktiklerinin savunulmam olmasdr. Belirttiimiz dncelerin varl, bizim iin, mahkemelerde doru devrimci tavrn ve siyasi savunmann nemini artryordu. Daha ana-dava savunma aamasna gelmezden nce "Mahkemelerde Devrimci Tavr; Faizmi Yarglayalm" isimli bir yazy cezaevlerindeki devrimcilere datmtk.

Savunmaya hazrlk ynnden koullar neydi? Siyasi bir savunma iin gerekli materyal ve aralara sahip miydiniz? Bunun iin koullarmz son derece elverisizdi. Bildiiniz gibi, cezaevlerinde siyasi kiiliimizi yoketmeyi amalayan sistemli ve youn bir saldr ile kar karyaydk. Bu amaca varabilmek iin,fiziki zor, yaam koullarmzn alabildiine daraltlmas ve her trl psikolojik bask yntemiuygulanyordu. Uzun sreli alk grevleri, pekok ksa sreli alk grevi; havalandrma, gr gibi endoal gereksinmelerimizin gasp edilmi olmas, saldrlar, aramalar, gn-hafta demeden yaplan kou deiiklikleri... Siyasi kiiliimizi yoketmeyi balca hedef edinmi olanlarn siyasi savunmayapmamz engelleyebilmek iin de ellerinden geleni artlarna koymayacaklarn tahmin etmek gdeildir. ok uzun dnem doru drst bir kitaba sahip olamadk. Darda binlerce kitap vb.yaynlarn yasaklanm olmas yetmiyormu gibi belki de mrnde eline bir tek kitap alp okumambir grevlinin keyfi sansr szkonusuydu. Pekok kitap alnmad gibi, ziyaretilerimizin getirdiikitaplar aylar sonra verilirdi. lk birka yl baz roman ve bilimsel deeri nemsenmeyecek kitaplara sahiptik. 12 Eyll'n ilk gnlerinde nceden var olan kitaplar toplanmt. 83 ylnda Metris'te bir operasyonla yine tm kitaplar topland. Bu operasyonlarn hemen tarihsel baz armlar yapmamas mmkn m? Nazilerin kutsal kitap yakma ayinindeki gibi koridora stste ylm, saa sola savrulup postallarla rselenmi kitaplar... Bununla da yetinmediler! stanbul cezaevlerinde kalemler topland. Artk, ke bucakta kalem aryorlard. Sanyorum, Eyll ynetiminin seleflerinin dahi akl edemedikleri bir uygulamadr bu, Onu tanmakta ve tanmlamakta bir simge

olarak kabul edilmelidir. Kitap ve kalem operasyonlar belleklerimizde derin izler brakt. Cumhuriyet gazetesi, Nokta ve Grgr dergilerini ok uzun zaman okuyamadk. eri alnmalar yasaklanmt. Bir dnem Milliyet ve Tercman da bu yasaktan nasiplerini aldlar. Savunma iin hazrladmz notlar, kestiimiz baz gazete kuprleri de aramalarda tarumar ediliyordu. Keza avukatlarmzla iki yl gekin bir sre gremedik. Grebildiimiz dnemlerde ise, yakndan dinleniyor, bask altna alnmaya allyorduk. Mahkeme dosyalarnda bulunan birok materyali, hukuksal adan en gerekli olanlar dahi avukatlarmz alamyor, alabildiklerinin bize verilmesine de cezaevi ynetimince glk kartlyor, kimi zaman engelleniyordu. Ayn durum mahkemeye vermek iin hazrladmz sorgu ve savunmalar iin de szkonusuydu. Savunmalar cezaevi ynetimince iletilmek zere kural gerei alnyor, iletilmiyordu. Davalarda, hukuksal prosedre nem verilmediinden savunma aamalarna beklenmedik bir hzla geliniyordu. Sorgusu yaplmam sanklar, bulunamayan tanklar, savunmann gsterdii tanklar vard, dier delillerin mtalaas gerekiyordu. Bunlarn tm karar etkilemeyecei gerekesiyle atland. Bizlerin ve avukatlarn tevsi-i tahkikat taleplerimiz reddedildi. Yarg usulnn zorunlu kld bu aamalarn bir kalemde geilmesi nedeniyle savunmalar daha ksa bir zamanda hazrlamak gibi bir durumla da kar karya kaldk. Tutsaktk ve koullar hemen tmyle karmzdakilerce belirleniyordu. Buna karn, bulunduumuz maddi ve psikolojik ortamn stnekp savunmalarn hazrlanmas gerekliydi. inden amalydk! Bunun gerekletirilmesi cezaevlerinde bize yneltilen saldrya bir baka boyuttan vurulan bir darbe olacakt. En bata ideolojik ve politik olmak zere her trl dnsel faaliyetin ve retimin yokedilmeye alld birortamda, bunun sorumlularn, siyasi-ideolojik dzeyde yantlayan bir metinle kmak, onlarn canevine bir saldr demekti. Koullarmz ne olursa olsun bunu baarmalydk. Kanlmaz olarak baz eksikliklerimiz olacakt, oldu da. Fakat tm abalarna karn, siyasi savunma hazrlamamz ve cezaevindeki siyasi faaliyetimiz hibir zaman engellenemedi. Legalitenin tm olanaklar gaspedilmiti. Fakat, ancak kendilerini legalite ile snrlayanlar bu koullarda eli kolu bal kalrd. Biz nerede olursak olalm zgrlmzn koul ve aralarn kendimiz yarattk. Birok yaynmz, en zor zamanlarda elimize ulat. Yasaklanm kitaplarmz, bulunamaz zulalarmz vard. Bunlarla zgrdk, bunlarla soluk alyorduk.

TKB davas savunmalar ve ana davann savunmas nasl bir yaklamla hazrland? Savunmann siyasal bir metin olmas amaland. Tarihi, toplumsal, ekonomik yap analizlerine girilmedi. Bunlar baka platformlarda zaten yaplmt ve yaplmaktayd. Bu nedenle, savunmalarkonuyu datacak ok gerekli olmayan arlklardan uzak tutularak yakn tarihsel dnemi de ierecek ekilde, yaanlan dnemde younlaan, olabildiince kapsaml, Eyll ynetimiyle hesaplamay amalayan bir ngrle hazrland. Ana davann savunmas ve dierleri bu ynden 12 Mart dnemidavalarndaki savunma anlayndan farklyd. Ana davann savunmas, ana balklar olarak; Eyllynetiminin kurumlam yarg

sisteminin ve dava srecinin hukuksal adan eletirisi, Eyll ynetiminin ii snf ve tm emeki halka kar azgn smrc ve baskc nite liginin ortayakonulmas, ekonomi-politikas, i ve d politikas, emeki halka ve aznlk milliyetlere kar giritii saldrlar, bask ve katliamlar, devrimci hareketin, ii snf ve halk hareketinin 80 ncesi ve sonras geliiminin eletirel bir deerlendirilmesi, TKB programnn ve eylem izgisinin savunulmas, "len Ama Yenilmeyenler", referandum gndemde olduundan Eyll rejimini onaylatma ve kurumlatrmay amalayan "82 Anayasas'nn Deerlendirilmesi" ayr bir blmde yaplmt. Savunmada, 80 sonrasndaki yenilginin nedenleri devrim cephesi ynnden de deerlendiriliyordu. "Halklarn Mcadelesi ve kenceye Kar Direni"i konu alan blm Fatih tarafndan yazlmt. Yaamnda da kantlad gibi bu O'nun ok duyarl olduu bir konuydu.

Savunma cezaevlerindeki devrimci evrelerde nasl karland? Olumlu. Mahkemede devrimci bir tavrn ve byle bir anlayn ortaya konmas ve savunmann militanhavas etkili olmutu. Sola ynelik eletirilerimizin arlnn, mahkeme platformunda dilegetirilmesini doru bulmadklarn syleyenler de oldu. Bu eletiriyi doru bulmuyoruz. Mahkeme,sadece bir platformdu. Orada Eyll ynetimi ile hesaplayorduk fakat bununla yetinemezdik. Bu krsden sesimizi asl ulatrmaya altmz devrimciler, ii snf ve emeki halk idi. Bir dnemdeerlendiriliyordu ve tm ynleriyle birlikte ele alnmalyd. Onu karakterize eden olgulardanbirisinin durumu gzard edilemezdi. nkarc, bir yerlere mesaj veren bir gnah karma deil,devrimci gleri hatalarn grerek devindirmeyi amalayan bir eletirellik szkonusuydu. Doruydu,yerindeydi. Eletirilerimizin arlna gelince bunun abartld kansndayz. Bir yenilgi yaanmsabireyler yerinden oynatlmal, sarslmal, deitirilmelidir. deolojide, siyasette, rgtlenme vetaktiklerde hibir ey olmam, bir yenilgi dnemi yaanmam gibi her ey olduu gibi srdrlmekisteniyorsa bu anlaya saldrlmaldr. Dncemiz, salkl bir zeletiri ynelimi olmaddr.Yeniden toparlanmaya alan devrimci hareketlerin son iki- yllk geliim seyrine baktmzda 80ncesi yenilgiye neden olan zaaflarn bu nedenle alamad grlr.

Tm savunmalar biim ve ierik ynnden ayn dzeyde miydi? Bu "sol" bir tavr olurdu. yle bir yol izledik. Her davada, say olarak ok az sann bulunduudavalarda dahi, TlKB'nin program ve dier grleri mutlaka savunuldu. Dier savunmalar da bakamzla yazlmt fakat ierik olarak baz ynlerden kstlanm slup olarak ta esnetilmiti. Busavunmalarda ikenceler, anti-demokratik yarglamalar tehir ediliyor, dneme ilikindeerlendirmelere daha snrl deiniliyor, kiminde deinilmiyordu. Baz arkadalarmzn da hukuksaldurumlar gznne alnarak siyasi savunma yapmamalar uygun

grld. Burada unu belirtmekgerekiyor. TKB davalarnda yarglanan arkadalarmzdan bir teki bile daha az ceza almak gibi kiiselbir kayg ile hareket etmedi. Ar ceza tehditleri hibir ey ifade etmiyordu. Onlarn yegane kaygsonurlu devrimci tavr ube ve cezaevlerinden sonra mahkeme nnde de koymak, ii snf ve tmemeki halka kar grevini bu platformda da layk ile yapabilmekti. Bundan gelen bir titizlik vecoku iindeydiler. Bu duygularn etkisiyle savunmas iin izilen ereveyi amak gibi kimiyanllarn yapld da oldu. Mahkemeler, yeterli delil bulamaynca, baz arkadalarmznsavunmalarndaki siyasi muhtevay "delil" olarak kullandlar. Mahkemelerde yaptmzsavunmalardan ve onlarn savunmalarndan yeni davalar ald. rnein, ana davada savunmay yapanarkadalara savunmann savunmasnn savunmasna dava ald. Bunlardan toplam 48 yl hapis cezasverildi.

SIKIYNETM KOMUTANLII 1 NUMARALI ASKER MAHKEMES KIDEML HAKMLNE stanbul Dosya No : 1981/636 E. Konu : Esas hakknda savunma Savunma Yapan Sanklar: Mehmet Fatih ktlm, Remzi Kkertan, Bekta Karakaya Bizler toplu davada ortak karlarmz olduu iin birlikte savunma yapmay gerekli gryoruz. Yaklak biryldr sren bu davada savclk, iddianamede yeralan hakkmzdaki istemlerini mtalaasnda da yineledi. Devrimin geici bir yenilgiye urad bugn, hakkmzda lm ferman kartlmak isteniyor. Bugne dek savclk konutu, heyetiniz sordu, bize ise konuma olana verilmedi. Savunma aamasna byle gelindi. imdi sz bizim: MTALAA POLS ANLATIMLARINA DAYANMAKTADIR. Savclk iddianamede olduu gibi, esas hakknda mtalaada da, hangi biimde hazrland tarafmzca defalarca belirtilmi "ifade"leri, ikence sonucu elde edildikleri sabit olmasna karn anlatmakta,iddialarna temel dayanak yapmaktadr. Savclk ve mahkemede verilen ifadeleri ise, tek bir cmle ile;"emniyette alnan ifadesini kabul etmedi" eklinde bir cmle ile gemektedir. Savclk, serbest iradern olmayan ve polise hazrlanm anlatmlar daha gvenilir bulmaktadr. 1981/4102 Esas sayliddianameden aldmz u cmleler, iddia makamnn anlaynn tipik bir rneidir.

10

"...sann 1.12.1981 tarihinde Emniyet Mdrlnde ifade vermediine dair zabt tutulduu, bu sebeple emniyete ifadesinin alnamadndan rgt adna hangi eylemlere katldnn tespit edilemedii..."(sf.4) Savc burada, kendisince alnan ifadenin bir deeri olmadn, poliste ikence sonucu imzalatlan"ifadeler"i geerli saydn aka itiraf etmektedir. ddianamede olduu gibi Esas Hakknda Mtalaay da bu bak asyla hazrlamtr. Hem de bugn lkemizde yaygn ve sistematik bir ekildeikence yapldnn gizlenemez bir gerek haline gelmesine ve sadece bu dosyada ikencede katledilmi drt komnist ve devrimcinin bulunmasna, her birimiz grdmz ikencelerianlatmamza, yer ve tanklar ve raporlarla belgelememize karn. Savclk bu iddianame ve mtalaa ile, polisin uzants olarak altn, ikenceyi meru grdn ve su ortakln kantlam olmaktadr.

ESAS HAKKINDA MTALAAYA DAMGASINI VURAN FAST TOPLU SULAMA VE CEZALANDIRMA ANLAYIIDIR. Toplu tutuklama ve cezalandrmalar faist hukuk sisteminin belirgin zelliidir. Geni bir calmaduygusu ve sindirme amacyla ayrm gzetmeksizin emeki kitlelere, () saldrlr. Salt komnistve dier anti-faist unsurlar deil, evrelerindeki birok kii de, akrabalar, arkadalar, onlarla ilikikurduklar iin cezalandrlr. Faist ran ah, yurtdndaki muhalif unsurlar susturabilmek iin lke iindeki yaknlarn ikenceyeektiriyordu. 12 Eyll sonrasnda da lkemizde, aranan yaknlarnn yerini syletmek iin yzlerceinsann ikenceye ekildiini, yine ikence tezgahlarndaki devrimcileri konuturabilmek iin akrabalarna, iki yandaki ocuklara ikence yapmakla tehdit edildiklerini biliyoruz. Bu faist mantk Esas Hakkndaki Mtalaaya da yansmtr. Baz sanklarn salt, aranan birdevrimciyle birlikte yakalandklar ya da onu tanm olmaktan, akrabalktan dolay cezalandrlmalar istenmektedir. 1- Aysel ZEHR'le ilgili olarak, yle denilmektedir: "...mraniye'de ablas ile birlikte rgt adna adam ldrmede kullanlan silahla birlikte yakalanm olmas..." (EHM. sf: 2) Burada, ablas Nurten ZEHR'in zerinde silah bulundurmaktan hkm giymi olmas, Aysel ZEHR'in rgt yeliinin kant olarak ileri srlmektedir. 2- Hasan AKDOAN'la ilgili olarak,

11

" ... sank hakknda alan 12.1.1982 tarih ve 1981/ 4102 sayl iddianamede de belirtildii gibi yarglanan sanklardan RzaDOAN ile birlikte ayn tarihlerde yakalanarak bu hususta 1980/3240 esas sayl savclk soruturmas bulunduu, her nekadar bu tahkikatn rgt yelii iddiasna ramen kovuturmaya yer olmad kararyla sonulanm ise de, Rza DOAN'nbaka fiillerinden ve zellikle Mrvvet AKIRERK ile rgt yesi olarak rgt evinde mtereken faaliyetlerdebulunduklarndan dolay derdest davada iddialar olduu ve iki sann halen tutuklu bulunduu, bunun yannda yine HasanAKDOAN'n Mrvvet AKIRERK ile Bahelievler-irinevler'de yakalanarak Kocasinan Karakolunda bir mddet nezarettekaldklar, rgt yelerinden Osman Yaar YOLDACAN'n istei zerine Mrvvet AKIRERK'in karakol hakknda istihbaratnotlar ve planlarn tanzim edip, sanklardan Adil ZBEK ve Rza DOAN'n mterek kaldklar rgt evinde elde edilmibulunmas ve yine Mrvvet AKIRERK hakknda mahkemeniz de 1981/307 esas sayl derdest ve tutuklu davannbulunduu, bu suretle sank Hasan AKDOAN'n savunmalarna ramen Payas nahiyesinde Bekta KARAKAYA ile birliktepheli olarak yakalanmas..." (EHM. sf: 21) Burada Hasan AKDOAN hakkndaki rgt yelii iddialar nelere dayandrlmaktadr? a) Hasan AKDOAN'n gemite Rza DOAN ile birlikte yakalanmas. Bu olay hakknda rgt yelii iddiasyla soruturma yaplm ve kovuturmaya yer olmad karar verilmitir. b) Hasan AKDOAN'n sank Mrvvet AKIRERK ile bir mddet nezarette kaldktan sonra braklmalar, Savclk, daha sonralar Mrvvet AKIRERK'e atfen ileri srlen sulamalar burada anlatarak hibir balant kurulamad halde, Hasan AKDOAN' sulama gayreti iine girmitir. c) "Bekta KARAKAYA ile pheli olarak yakalanmas..." Bu "pheli" yakalanma nedir? Sanklarn baz "su" aletleriyle bir eylem ya da eyleme hazrlk annda yakalanm olduklar dnlebilir. Amabunlardan hibirisi szkonusu deildir. ki sank kahvede dama oynayp zm yerlerkenyakalanmlardr. Kald ki, Bekta KARAKAYA'nn aranan bir sank olmas, onun yannda yakalananHasan AKDOAN' sulu duruma drmez. 3. Ali KARAKAYA ile ilgili olarak, "... sann bu evrede ikamet etmi olmas, Bekta KARAKAYA ile akraba olup mnasebette bulunmas..." rgt yelii ve korsan mitinge katlmak iin delil olarak gsterilebilmektedir. 4. Abdullah ALTINEL'le ilgili olarak, " ... dkkanda yakalanan Ali KORKMAZ'n zerini subay olduundan aratmayarak bilahare evinde yasak yaynlarn kmbulunmas, kz Hatice NCE'nin (Altnel) rgt yesi l Ataman NCE'nin kars bulunmas sann rgt yelii hususundapheler douruyorsa da... " (EHM. sf:7)

12

Bunun iin sz sylemeyi gerekli grmyoruz. Fakat iddialarn dayand gayri ciddi temellerigrebilmek iin altn izdiimiz ksmn bir kez daha okunmasnn yararl olaca kansndayz.Verdiimiz rnekler savcnn "su ve cezann kiisellii" temel prensibini ihlal ettiini, ilkel ve (...) birhukuk mant ile hareket ettiini gstermektedir. SANIK OLMAYI, SULU OLMAKLA EDEER GREN FAST MANTIK Sank, hakknda mahkumiyet karar verilinceye kadar masum saylr. Bu karine kii iin temel bir hakniteliindedir. Yarglama ile bu karinenin aksinin ispatnn mmkn olup olmad aratrlr.Mahkemeye denin sulu saylmas, susuzluunu kendisinin kantlama zorunluluu gemite feodalhukuk sisteminde vard. Gnmzde de faist hukuk sisteminin bir kuraldr. Faizmin egemen olduulkelerde ceza yargyla zdeletirilmekte, tm insanlar srekli bir tehdit altnda tutulmaktadr.rnein, Nazi Almanyas ve Mussolini talyas'nda ceza sistemi byle bir temel zerine oturtulmutu. Yine masumluk karinesine uygun olarak, "kuku" sank lehine yorumlanr. Bu, kiilerin zgrlnn salt phe ile yokedilmesini nler ve delillerin objektivitesini zorunlu klar. ddia makam, bu gereklikleri hie saymakta, faist hukuk mant ile hareket edip nne kan sulu ilan etmektedir. Polis fezlekelerinde, henz tutuklanmam kiiler dahi "sulu" olarak belirtilmektedir. Savcnn yaklam da daha farkl deildir. Herkesi pein hkmle "rgt yesi" olarak nitelemektedir. Savc Esas Hakknda Mtalaada Mrvvet AKIRERK'in durumunu ele ald blmde, sank olmann sulu olmakla edeer olduu dncesini net bir ekilde ortaya koymaktadr. yle diyor: "... tutuklu bulunduu 1981/307 sayl mahkeme dosyas mnderecatndaki tm eylemleri sann mevcut anayasal nizamsilahl eylem yoluyla ykmaya matuf yardmc eylemler mahiyetinin asli faillere fer'an itirak eklinde grldnden eylemineuyan TCK'nun 146/3 maddesi gereince tecziyesine..." (EHM. sf: 19) Savc, bir baka davada eitli eylem iddialar ile yarglanan Mrvvet AKIRERK'i henz o davasonulanmad halde pein bir hkmle yarglayp karar vermekte ve szkonusu eylem iddialarn buyarglamann delili olarak sunmaktadr. ddia makam, yine sank hakknda, dier davada yargland "Kartal korsan mitingine katlmak" iddiasn da ileri sryor. Ve rgt yeliinin gerekesi yapyor.

13

Sank, karar verilinceye kadar masum saylr ilkesi ihlal edildii gibi, Mrvvet AKIRERK, 141/1istemiyle yargland bir baka davada suland eylemler delil gsterilerek 146/3 istemiyleyarglanyor. Hukuk kurallar bir kez daha ineniyor ve bu sank ayn "su" konusu eylem vefaaliyetler nedeniyle iki ayr davada yarglanm oluyor. GEREK DII DDALAR VE DELL RETME ABALARI ddianamede bir sann hapiste olduu halde korsan mitinge katld iddiasn ileri srebilen savc,mtalaada da bu anlayn "incelterek" srdrmektedir. Mtalaada baz iddialarn kantlayc delilbulamaynca, bunlar uydurma yoluna bavurmaktadr. hsan Yenal ZBEK'le ilgili blmde; " ...sann olay yerinde yakalanmas, emniyetteki ak ikrar, delilleriyle rgt yelii sabit grlen Aysel ZEHR ve GlinAYYILDIZ ile birlikte yakalanm olmas, sann rgt yelii ve skynetim komutanl emirlerine muhalefet suunuoluturmu olduundan..." (sf:2) denilerek 141/5. maddeden tecziyesi isteniyor. Glin AYYILDIZ ile ilgili blmde, "Her ne kadar sann bu olaya elinde Orak ekili bayrak olduu halde katlp komnizm propagandas yaptna dair birdelil yoksa da beraber yakaland sanklarn rgt yesi olduklarnn delillerle belirlendii, kaar vaziyette gvenlikkuvvetlerince yakaland, Aysel ZEHR ile nceden telefonda olay blgesinde bulumak iin anlatklarn kabul etmelerirgt yesi olmak ve skynetim emirlerine muhalefet sular iin yeterli delil grlmtr." (sf:3) Aysel ZEHR iin de rgt yelii iddias, benzer bir yaklamla getirilmektedir. Ne hsan Yenal ZBEK, ne Glin AYYILDIZ ne de Aysel ZEHR iin rgt yeliini kantlayc maddi bir delil bulunmamaktadr, iddia makam, bunun skntsyla, gerekd ve hukuki bilimsellik ve objektiviteden yoksun bir yaklamla delil retmeye almaktadr. Ve Glin AYYILDIZ'a rgt yesi diyerek hsan Yenal ZBEK'i ve Aysel Zehir'i, hsan Yenal ZBEK'e rgt yesi diyerek Glin AYYILDIZ ve Aysel ZEHR'i, Aysel ZEHR'e rgt yesi diyerek dierlerinin rgt yeliini szde kantlam olmakladr. Bu arada, Aysel ZEHR ve Glin AYYILDIZ'n gezmek amacyla telefonla bulumay kararlatrmalar dahi, parlak bir delilmiesine ileri srlmektedir. Fakat bunlar sadece savcln delil yoksunluunun, delil retme abasnn ve iddialarnn gayri ciddiliinin kant olmaktadr.

KRAR HANG KOULLARDA DELL DEER TAIR? Usul kanununda yaplan deiiklikle 1696 sayl kanun ile eklenen birinci ve nc maddeler ve 353sayl yasann 96. maddesi hkmleri gereince, siyasal nitelikteki sularn hazrlk soruturmasnnsavclar veya yardmclar tarafndan,

14

bunlar bulunmad takdirde sulh ve sorgu yarglarncayaplaca belirlenmitir. Bu yasa hkmlerine gre polisin byle bir sorgulama yetkisi bulunmamaktadr ve polise alnan ifadelerin hukuk ynnden geersiz saylmas gerekmektedir. Polise saptanan anlatmlar serbest dayanmaktadr ve gerekddr. irade rn deildir, ikenceye

Savclk, iddianamede ve Esas Hakknda Mtalaada da itihat kararlarn hie saymaktadr. krarnhangi koullarda geerli saylabilecei sivil ve askeri yarglayn eitli kararlarnda belirtilmektedir.Askeri Yargtay Daireler Kurulu, 1982/26 esas, 1982/24 karar sayl dosyann incelenmesi sonucunda141. maddeden verilen cezay bozarken unlar belirtiyor: "Kazai ve ilmi itihatlara gre bir itirafn hukuken varlnn kabul iin, hakim veya askeri savc huzurunda yaplmasnn dahiyeterli saylmayp tamamen serbest iradesi ile maddi ve manevi cebir ve hileden azade surette vuku bulmu olmasgerekmektedir. Ayn gn askeri savc nnde itirafta bulunmayan bir kiinin tutuklama hakimine baz itiraflarda bulunmas vesonradan tekrar itirafn reddetmi bulunmas bir endie ve kararszlk iinde bulunduunu gstermektedir." Kararda sann beraat ettirilmesi gerektii belirtilirken, sann polis ifadesinin doru olduu eklindedaha sonra ifade vermesinin "bask altnda braklmsa bunun etkisi altnda kalabilecei cihetle"hkme dayanak oluturamayaca da belirtilmektedir. Grlecei zere, daha nce bask altnda kalmann etkisiyle, polisteki ifadenin savclk ya da mahkemede kabul durumunda dahi, sonradan bu durum belirtilmise bu ifade yine geerli saylmaktadr. Bu davada ise eitli sanklar, polisteki anlatmlarn kendilerine ait olmadn, poliste ikence grdklerini, savclk, tutuklama mahkemesi ve buradaki sorgular esnasnda belirtmilerdir. Buna karn,iddia makam tm hukuki gerekleri hie sayarak Esas Hakknda Mtalaasn polis senaryolarnadayandrmtr. Hakkmzdaki iddialarn hukuki dayanaklardan yoksun olduunu, iddialarn dayand delillerin nesnellik tamadn gstermek iin bir rnek daha vermeyi gerekli gryoruz. Askeri Yargtay 4. Dairesi, Erzurum 9. Kolordu ve Skynetim Askeri Mahkemesinin bir kararn,"sanklar hakknda Emniyet Mdrlndeki ifadelerinden baka delil bulunmad" iin bozmutur.Bu davada eitli sanklarn kendileri ve bakalarna ynelik olarak poliste ikenceyle kabul ettirilmigerekd anlatmlar dnda delil bulunmamaktadr. Hakkmzdaki birok iddia da bylesine szdedelillere dayandrlmakladr. Bu nedenle mevcut yasalar erevesinde dahi ikrarn hangi koullardadelil saylabileceini

15

belirlemesi asndan Askeri Yargtay 4. Dairesinin karar nem tamaktadr. 1Nisan 1982 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yeralan kararda yle deniliyor: "Esasen ikrar bir kimsenin sululuunu kabul etmesi, baka bir deyile kendi aleyhine tanklk yapmasdr. Eine pek azrastlanan olaylar dnda, insanlarn kendi kendilerini sulamalarnn akldln anlamak kolaydr. Aksi dnce insandoasna aykr der. Sululuunu kabul eden bir kimse bunam saylmaldr. Bir kimse ancak cinnet dneminde ya dasarho bir halde veya eza ve cezann iddeti veyahut ikence korkusu ile kendini sulayabilir. Cebir veya tazyike maruzkalnmadka dnyada hi kimse kendi sululuu iin aleyhine konumaz. krarn tek bana delil saylmas tarihte ilkel dnemlerin bir uygulamasdr. Yrrlkte olan kanunlarmza gre ikrar tekbana delil olarak ele alnamaz. krarn mahkemelerde deerlendirilecek deliller arasnda yer alabilmesi hakim ya da savcnnde olmasna baldr. Hakim ya da savc nnde verilen ikrar ifadelerinin dahi baka delillerle ve maddi olaylarladorulanmadka delil deeri kazanamayaca Askeri Yargtay'n yerlemi grlerinin bir gereidir."

SAVCILIK, MTALAADA MANTII NDE HAREKET EDYOR 12 Eyll sonrasnda tm devrimci kitle rgtleri; dernekler, sendikalar kapatld. Devrimci yaynlartoplatld. (...)1 cunta bu ekilde, emeki kitleleri rgtsz ve dank brakmak, anti-faistmcadelenin ykselmesini, daha geni kitlelere ulamasn engellemek istiyor. 12 Eyllc (....), devrimci mcadelenin yksek olduu dnemde yapamadklarn imdi yapyor,mcadeleye u veya bu dzeyde katlm her insan cezalandrmak istiyorlar. Devrimci kitlergtlerinin ynetici ve yeleri yarglanyor, devrimci yaynlan okuyup bulundurmak su olarakgrlyor. Komnistler ve anti-faist rgtlerin yeleri daraalarnda, ikence tezgahlarnda,sokaklarda katledilirken, onbinlerce anti-faist emeki ve aydn da ikenceye ekiliyor. 12 Eyll'c () dnn intikamn alrken gelecek iinde gzda vermeye, emeki halk bir dahabakaldramayacak ekilde ezmeye alyorlar. (......) bu ve gzda mant mtalaada da grlyor. Savc, Ylmaz ERDEER rgt yeliini kantlama abas iinde, Halkn Kurtuluu gazetesini satpdatmay delil olarak gsterebilmitir. 25.000 tirajl, yasal ve bayiilerde satlan bir gazeteyi datmaksu saylmaktadr. Yine Aysel ZEHR'in rgt yeliinin kant olarak, evinde bulunan devrimci yaynlargsterilmektedir. Bunlar 12 Eyll ncesi yaynlanm kitaplar, devrimci klasiklerdir. Bu kitaplara rgtyayn, zehab verilerek rgt yeliinin bir kantym gibi ileri srlmektedir.

16

Bu iddialarn hukuki hibir deerinin olmad aktr. Sadece () gemie dnk mant ve gzda politikas olarak deerlendirilebilir.

SAVCI, HERKES RGT YES LAN ETMEKLE; KOMNST DNCEDEN, TKB'NN LENNST RGT ZGSNDEN HABERSZ OLDUUNU ORTAYA KOYMAKTADIR? Savc, iddianame ve mtalaada, hemen her sank hakknda rgt yelii iddiasn ileri srmektedir. O, komnist rgtn dzenledii bir gsteriye, yayn datmna katlan; hatta bu yaynlar okuyan herkesi rgt yesi ilan etmitir. Bunun da tesinde, rgt yesi kabul edilen birisi ile u ya da bu dzeyde ilikide olanlar da, ilikinin niteliine baklmakszn rgt yesi kategorisine sokulmaktadr. Savc, bu yaklamyla cehaletini de aa vurmakta, hakkmzda pervaszca lm ve onlarca yllkhapis cezalan isterken; grlerimizden, Leninist rgt yapsyla ilgili teorik gereklerden habersizolduunu gstermektedir. evresindeki geni sempatizan kitleyi, hatta baz anti-faist unsurlar da rgt yesi olarakdeerlendiren savc, TKB'ni, iine her isteyenin girip ye olabildii burjuva-revizyonist partilerlekartryor. Leninst bir rgt, ideolojik, siyasi, rgtsel, askeri ve dier alanlarda ok ynl bir faaliyeti rgtler.Onun almalarndan bazlarna katlan her kii rgt yesi deildir. Leninist bir rgtte, rgt yeliiiin; rgt programn benimsemek, rgt organlarnn birinde grev almak, dzenli aidat demek
1Devletin belirli kurumlarna, ynetim organlarna, kurulularna faist demek yerlemi mahkeme kararlarnda ve itihatlarda su olarak nitelendirilmektedir. Bu savunmay yapanlar da bu nedenle yarglandlar ve eitli cezalara mahkum edildiler. (DN)

koullar aranr. Leninist rgt yeleri, snfnn Marksist-Leninist teori cihazyla donanm en bilinliyeleridir. Onlar, proletarya ve halkn devrim, sosyalizm ve yce ()2 ideali uruna canlarnvermekten kanmayan en yiit, fedakar, snanm unsurlardr. Sempatizanlar ise, komnist izgi ve devrimci faaliyetten etkilenen, komnist rgtn almalarnaseviyesine gre deiik dzeylerde katlan unsurlardr. Bu unsurlar, her ne kadar TKB'nin ideolojik,siyasi grlerini benimseyip, baz faaliyetlerine katlsalar da; henz, burjuva, kk-burjuva dnyagrnden ve yaam tarzndan tmyle kopamamlardr. Marksist-Leninist teoriyi, TKB'nin izgisini btnyle kavramamlardr ve henz kendilerinitmyle komnist almaya hasredecek seviyede deillerdir. Bundan dolay, Leninist bir rgtlesempatizanlar arasnda snr olmaldr. TKB, her zaman bu snr belirlemi, korumutur. rgtteideolojik, siyasi seviyenin

17

dmesine, proleter disiplinin zayflamasna, kk-burjuva dnce veyaama eklinin rgte szmasna, dier bir deyile rgtn Leninist yapsnn zayflamasna, gevekve savama gcn yitirmi bir rgt haline gelmesine yolaacak hatalara kar daima uyankolmutur. TKB'ni Marksist-Leninist olduklar iddiasndaki eitli kk-burjuva devrimci rgtlerdenayran temel bir kstas budur. Ve 12 Eyll sonrasnda ()laan kar devrimci saldr karsndabirok rgt kt, ar darbeler yedii halde, o ayakta kalm, faaliyetini kesintisiz olaraksrdryorsa, nedenlerinden birisi budur.

SIKIYNETM MAHKEMELER, () MAHKEMELER 12 Eyll sonrasnda () devlet cihaz pekitirildi. Ordu, polis halkn mcadelesini bastrmaktaglk eken, dalmaya yz tutan tm kurumlaryla devlet, halka kar gl bir saldr arac halinegetirildi. Bu dnemde en ok demagojisi yaplan konulardan birisi, zel mahkemelerin kurulmad, mahkemelere dokunulmad, yarg organlarnn bamszlnn korunduu idi. zel mahkemelerin kurulmasna gerek yoktu, nk onlar zaten vard. Skynetim mahkemeleri () devlet cihaznn bir paras, amac komnist ve devrimci rgt ve kiileri yarglayp mahkumetmek olan rgtlenmi () kurumlardan birisidir. Yap ve ilerlik olarak () kurumlardr. () skynetim mahkemeleri kurulu olarak skynetim komutanlklarna baldrlar. Atanmalarskynetim komutanlnca belirlenmi adaylar arasndan, Genelkurmayca yaplr. Terfileri de askerihiyerari iinde gerekleir. Dolaysyla, bu mahkemeler hem kurum, hem de heyet yeleri olarak alt-st iliki zinciriyle, dorudan Konseye bamldrlar. nceden verilmi kararlarn stten gelen emirlerin uygulayclardrlar. Bu mahkemeler ilerlik olarak da () usl hkmleri batan sona antidemokratiktir. Bu mahkemelerde yarglanan her sank hakkndaki iddia ne olursa olsun "asker kii" saylr. Dolaysyla, daha batan o kii emir kumanda zincirinin en alt halkas haline getirilerek savunma hakkgaspedilmi olur. AMUK kurallarna uygun olarak sanklara hemen hi sz hakk tanmaz; durumanninzibatn bozma gerekesiyle durumalardan atlrlar. Sann yokluunda durumalara devamolunduu gibi, bundan dolay bir ay hcre cezas verilebilir. Bugn uygulanan sava hali hkmleri ise ok daha ardr. Durumadan iki kez atlan sank ya da avukat bir daha durumalara giremez. Avukatlarla gr imkanlar son derece kstldr ve savunmann hibir bask altnda kalmadan yapla-bilmesinin kurallarndan birisi olan, mdafi ile sann gizli grebilmesi kuralna uyulmaz. Savunmaiin gerekli yayn ve dier aralarn temin edilmesi engellenir. Mahkeme dosyalarna dahi elkonulur.

18
2Komnizmi vmek ya da yceltmek, bu savunma nedeniyle alan cezai soruturmann gerekelerinden birisi olarak kullanld. (DN)

Mahkemenin bugne kadarki sreci, heyetinizin tutum ve davranlar da bu belirttiklerimize uygun olmutur. DAVANIN SYAS BR DAVA OLMAKTAN IKARTILMASI ABASI,()N DEOLOJK-SYAS HESAPLAMADAN DUYDUUKORKUNUN FADESDR Hakkmzdaki iddialar 146/1. maddeye dayandrlmaktadr. Bu iddialar, siyasi niteliklidir ve dava siyasidir. Fakat gerek savcln, gerekse mahkemenizin bugne kadarki davran izgisi davann bu niteliineuygun olmamtr. Hakkmzdaki iddialarla iddianame ve mtalaann kapsamlar ve yarglamasresince taknlan tavrlar eliiktir. Dava siyasi bir dava olma konumundan kartlmaya allmtr. ddianame ve mtalaann esasn, eylemlerin anlatm ve kii-eylem ilikileri oluturmakta, eylem iddi-alar devrimci amalarmzdan kopartlarak ele alnmaktadr, iddianamede szde siyasi grlerimizeyer verilmitir. Fakat nasl? Polis fezlekelerinden alnm, derme-atma baz bilgi krntlar olarak.Savc, temsilcisi olduu (......) rejimin gr ve dncelerini ise koyma cesaretini gsterememitir. Mahkeme srecinde bu tavr daha da derinletirilerek dava siyasal ieriinden kopartlmayaallmtr. Siyasi bir davada yarglandmz halde siyasal tutukluluk hakkmz hie saylmtr.Siyasi savunma hazrlama olanaklarmz srekli bask allnda tutularak, gerekli materyalleri eldeetmemiz engellenerek yokedilmek istenmitir, iddianamede yeralan siyasi iddialara cevap verme hakkdahi tannmam tr. Bugne dek srekli olarak durumalardan atlma tehditi altnda tutulduk,konumak iin zorladmzda ise atldk. Bizleri burada sank sandalyesine oturtan 12 Eyll'c ()ler siyasal-ideolojik grlerini ortaya koyupbu temelde yarglama cesaretini bulamamaktadrlar. Mahkemelerin politik niteliini rtbas etmeabasnn altnda () bir politik saldr yatyor. Bir yandan () cunta ve ()larnca dizginsiz birdemagojik saldr yrtlyor; komnist ve devrimciler, proletarya ve halktan kopuk, amaszca adamldren mantktan yoksun, vuran-kran, soygun yapan katil ve apulcular topluluu olarak gsterilmekisteniyor. te yandan, koyu bir sansr uygulanarak, mahkemelerde zorla susturulmaya allarak,komnist ve devrimcilerin seslerinin ykselmesi, proletarya ve emeki kitlelere ulamasengellenmeye allyor. Bu tavr, 12 Eyll'c ()lerin, iddia makam ve heyetinizin siyasal ve ideolojik hesaplamadanduyduunuz korkunun ifadesidir. Bu khnemi dzen adna savunulabilecek hibir eyin olmadnnbir gstergesidir. Bizlerin kmekte olan

19

bir dzenin, smr ve zulm dzeninin temsilcilerineverilecek bir hesabmz yok. birliki tekelci kapitalistlerin ve toprakaalarnn karlarnn ()lerine,zel mlkiyet dzeninin temsilcilerine verilecek bir hesabmz yok. Hesap vermesi gerekenler 12Eyll'c ()lardr. lkeyi kan glne, ii snf ve emeki halkn yaamn devasa bir zindanaevirenlerdir. Yzlerce komnist ve devrimciyi katledenler, onbinlercesini zindanlara dolduran lardr.kenceciler ve () katillerdir. lkeyi bata ABD emperyalizmi olmak zere emperyalistlere pekeekenlerdir. nsann insan tarafndan smrlmesine ve baskya dayal bu khnemi sistemin savunucular, emperyalistlerin ibirlikileri tekelci kapitalistler ve toprakaalardr ()

HUKUK, FALAKA VE CEREYANIN ALTINA YATIRILMI, () CUNTA HAYATIN HER ALANINI KENCEHANEYE EVRMTR kence, smrc hakim snflarn alar boyu vazgeemedii yldrma, bask ve zulm aracolmutur. Smr arknn en acmasz dilisi olan ikence, klelerin srtlarnda kanl kam izi olmu,feodalizmin engizisyonunda simgelemitir. Dil koparmadan vcut gerdirmeye kadar lene dek devam eden korkun ikenceler feodal hukukunun temelidir. Ve sadece emeki halka deil, bilim ve tekniingeliimine kar da en sert biimde uygulanmtr. Galile, savunduu gerek uruna hayatn vermiama dnyann dn durdurulamam, smrc snflarn dzeni bir bir yokolmaya devam etmitir.amzda dnya halklarna ve mcadelesine kar uygulanan yaygn ikence Hitler faizmindedoruklam ama Hitler ve dier nazi nderlerinin intiharn ve Sosyalist Sovyetler Birliinderliindeki halklarn faizme kar mcadele ve zaferini engelleyememitir. () hakimsnflarn devleti ikenceye her zaman zel bir nem vererek sistemletirmitir. Snf mcadeleleritarihi zellikle hakim snflarn iktidarlarnn sarsld dnemlerde, ikencenin gelenekselleereksistemletiini, devletin resmi politikas haline geldiini gstermektedir. zellikle devrimin kendisini tehdit ettii dnemlerde; egemen snflar, rnein 12 Eyll'de olduu gibiikenceye nazi yntemleriyle sarlm, devletin her kurumunda uygulanan zel bir politika halinegetirmitir. Askeri () cunta, hayatn her alann ikencehaneye evirmitir. Devletin herkurumunda askeri () disiplin uygulanmakta, kar kan grevliler cezalandrlmakta, ilerine sonverilmektedir. Bugn resmi daireler, fabrikalar, belediyeler, okullar, basn, TRT hemen hepsi ()denetim altndadr. Buralarda alanlar cuntann (......) politikasn uygulamak iin zorlanmakta, baskve zulm grmektedirler. Ezilen geni ynlar, azgn smr karsnda yaayamaz hale gelmilerdir.En basit hakkn aranmas karsnda bask, tehdit ve ikence uygulanmakta, hak arama mcadelesininkarsna ise devletin resmi silahl gleri karlmaktadr. Dou'da Krtler zerinde milli zulmuygulanmakta, kylere komando basknlar dzenlenerek oluk-ocuk, kadn-ihtiyar demeden Krthalk karakollarda

20

ikenceye ekilmektedir. Emeki kyllerimiz karakollardakiikenceyi yllardr ok iyi tanyorlar.

jandarma

basks

ve

Bugn tm halkmza uygulanan (......) zulm ve ikencenin bir yn buysa dier ynn uygulamaalan, gzalt merkezlerindeki falaka, elektrik, ask vb. ikencelerdir. Buralarda sadece ii snfn vedevrimci mcadeleyi ndersiz brakmak iin komnistler, devrimciler katledilmiyor. Sradan insanlardahil onbinlerce kii 45-90 gnlk srelerle ikenceden geiriliyorlar. Falaka, ellerden, ayaklardan,dilden, kafa ve kulaklardan, meme ularndan, cinsel organlardan cereyan verme, kum torbasyladverek i organlarda hasar braktrma, kol ve ayaklardan asma, souk su banyosu yaptrma, rzgarlbir yerde donma noktasna kadar plak bekletme, askda cereyan verme, cinsel organlar burma veezme, tecavz etme, haftalarca a susuz ve uykusuz brakma, bakasna yaplan ikenceyi seyrettirmeuygulanan balca ikence yntemleridir. Ayrca, gstermelik idam etme ve kuruna dizme gibi birokpsikolojik ikence yntemleri de vardr. 12 Eyll'den bu yana yz akn devrimci ikence tezgahlarnda katledilmilerdir. Halkn bu yiitevlatlarnn kanlar ikence altnda damla damla aktlp damarlar kurutulurken, onlar inanlar urunalmenin, boyun ememenin, dmann elindeyken bile ona teslim olmamann en yce ve destansrneklerini vermilerdir. i snf ve emeki halkmzn yreklerinin derinliklerinde yaayacak olananlar, devrimci mcadelede snmez birer meale olacaktr. Zeki Yumurtac, Osman Mehmet nsoy, Ahmet Karlanga, Ekrem Eki, Nejdet Oynargl, SleymanCihan, Nurettin Yedigl, Hasan Kl, Ataman nce, Aziz Ara, Songl Kayaba, Selma Aybal ve dahaismini u anda sayamadmz devrime kanlaryla imza atan nice yiit devrim savas, ikenceodalarnda devrimci onurunuzla ykselttiiniz ve kanlarnzla () TKB tarafndan asla yeredrlmedi, drlmeyecek, kar-devrimin burlarna dikilecektir. Sizler, anl direniinizle abideleerek dman () gibi klttnz. Onlar karnzdahayvanlatka ezildiler, kudurduka aresizletiler. Yreklerine devrim korkusu yerletirdiniz.Hepinizi saygyla bir kez daha anmaktan gurur duyuyoruz.

() CUNTANIN AIA IKAN () YZ: () Devrimcilerin gzaltndayken ubelerde, lm sradan insanlarn bile sakat kalmas,katliam ve idam sehpalar, cezaevlerine onbinlerce devrimcinin doldurulmas ve siyasi varlklarnyoketmeyi hedefleyen bask ve ikence, herkesin gzleri nnde alenen yaplmaktadr. Ankara 2. ubede grevli polis memuru, Ekrem zbe, Ankara SYNT 2 nolu Askeri Mahkemesinde Metin zen ve arkadalarnn yargland davada tank olarak verdii ifadede, "Gerei konumak gerekirse, emniyette yaplan tm soruturmalarda ikence yaplyordu."

21

"Ancak emniyetlerde ikence yaplmaktadr. Ben de istemeyerek baz ikence olaylarna katldm." diyerek itirafta bulunmutur. Bizzat ikenceci polislerin bile aka ifadelerine geen ikence, artanlm ve sakatlklarla gizlenemeyince bizzat () tarafndan da "tek-tk kontrolsz olaylar" olarakkabul edilmiti. Kenan Evren, Der Spiegel dergisine "Trkiye'de her dnemde ikence olduunu"syledii demeciyle ikencenin sadece 12 Eyll'e ait zel bir uygulama olmad izlenimini brakmakistemitir. Onbinlerce kii ikenceyi tm ynleriyle anlatabilecek durumdayken, Evren 28 Mart 1981de Manisa konumasnda "Biz ikencelerin karsndayz, bu insanla da vicdana da aykrdr" ()demagojisine sarlabilmektedir. Gya ikence cuntann kontrol dnda birka kendini bilmezinuygulamasdr. Bunun somut gstergesi olarak da ikenceciler aleyhine alan szde davalargsterilmektedir. Bu gstermelik davalar ile ikencenin yaygn ve sistemli uygulan gizlenmeyeallyor. Halbuki sadece 12 Eyll'den sonra gzalt sresinin 45-90 gn olmas, mahkeme vesavclarn teminat altnda bulunmas gereken tutuklularn tekrar polise gzaltna alnmas bile ikence ve ikencecilere yeni olanaklar saladnn ak gstergesidir. "kence iddialaryla ilgili olarak yrttmz soruturmalar srasnda bunlardan bazlarnn maalesef gerek olduu da anlalm, sorumlular hakknda derhal kanuni ilem balatlmtr." eklindeki demagoji ise hem halkmz, hem de dnya kamuoyunu yanltmay hedeflemektedir.kence, askeri () cuntann resmi devlet politikasdr, ikence merkezleri resmi devletkurululardr. kence tezgahlar da polis merkezlerinde, 1. ube odalarnda, polis ve askerikarakollarda, MT'in gizli binalarnda kuruludur, ikence, zel timler, DAL diye adlandrlan ekipler,MT mensuplar ve askeri savclarn nezaretinde uygulanmaktadr. kenceciler hakkndaki mahkeme kararlan, ikenceci katillerin nasl gstermelik cezalara arptrldklarn ve yarglamalarn nasl yapldn gsteren rneklerdir. Ankara 1 Nolu Askeri Mahkemesi'nde ikenceden lme neden olma savyla yarglanp 1 yl 6 aymemuriyetten men cezas verilen polis memuru, verilen karardan hemen sonra grevine devamedebilmitir. Mahkemenin bu konuya ilikin gerekeli kararnda; "Hasan Asker zmen'in sorgusunu icra etmekte olduklar srada, Hasan Asker zmen'e crmlerini syletmek iin ikenceyaptklar, zalimane ve gayri insani haysiyet krc muamelelere bavurduklar toplanan doktor raporlar, otopsi aklamalar,adli tp raporlar, ahadet sanklarn tevilli savunmalar ve tm dosya ieriiyle sabit olmutur." denildii halde, Tunceli'de Hasan Kl'n ikencede ldrlmesiyle ilgili davann 28.11.1981 gnl kararn gerekesinde; "Sanklarn kamu grevlisi olmalar ayrca len Hasan Kl' tanmamalar ve bir suun aydnlanmas ama, gayesi iinde hareket etmi..." (Aray, sf.49)

22

denilerek ikence suu hafifletilmi, suun aydnlanmamas amacyla ikencenin yaplabileceine ak kap braklmtr. Ankara'da ikence yapmaktan 15 yla yakn ceza alan polis memuru Mustafa Haskr, karardan ncekidurumada, serbest braklm ve halen yakalanmamtr. zlenen politika bellidir. Ya bir takm szdegerekelerle az ceza verip ii savuturacaksn, ya da ar ceza veriyoruz grnp daha nceden serbestbrakacaksn. Bunun da ad, "ben ikenceye karym, ite gryorsunuz ikence yapanlarcezalandryoruz" olacak. Alm olan birok dava ise, sahte lm nedenleri gsterilen raporlarla kapatlmtr. Grlmekte olanbir davada ad geen Ataman NCE'nin ikencede lm tberkloz raporuyla rtbas edilmekistenmitir. 1945'te yaynlanan nsan Haklar Evrensel Beyannamesine ramen ikencenin birok lkede zellikle faist lkelerde gaddarca uygulanmas, buna kar halklarn mcadelesi, szdedemokrasinin savunucusu Birlemi Milletlerde de yeni yeni kararlar gndeme getirmitir. "Kiilerinikence, kyc, insanca olmayan ya da onur krc eczalar ve eylemlerden korunmasna" ilikinbildirgesindeki tanm aynen yledir: "kence bir kiiden ya da nc kiiden bilgi ya da itiraf elde etmek, onun iledii ya da ilediinden kukulanlan eylemdendolay cezalandrmak onun ya da bakalarn sindirmek amacyla kamu grevlileri tarafndan ya da onlarnyreklendirilmesiyle, o kiinin bilerek ar bedensel ve ruhsal ac ya da zdraba maruz braklmas eylemidir." Bildirge gereince; "kence, insanla kar ilenmi bir sutur. Hibir devlet sava hali, siyasal istikrarszlk ya da olaanst durumlar dahil,hibir durumda ikenceye msade etmeyecek ve ho karlamayacaktr. nlemek iin gerekli eitimden geirilecek ikenceyi aka yasaklayan emirler verilecektir. Devlet sorguya ekme yntemini gzden geirecek ikencenin tanmndaki eylemlerceza hukuku gereince su saylacak, ikenceye maruz braklan, yetkili mercileri dava edebilecek, devlet yanszaratrmalarda bulunacak ve eylemleri ileyenler cezai ya da disiplin kovuturmasna tabi tutulacak, ikence edilene tazminatdenecek, ikence zoruyla syledikleri herhangi bir dava srasnda delil kabul edilmeyecektir." Buna ramen bugn ikence dnyann birok lkesinde gizli ya da aka uygulanmaktadr. ElSalvador'da, Guatemala'da, Hindistan'da, srail'de kitlesel ikence gnlk politika haline gelmitir.Filistin halkndan onbinlercesi tm dnyann gzleri nnde siyonist igalcilerin kuatmas ve saldrssonucu alk, susuzluk ve salgn hastalk yznden topluca lme terkedilmitir. ABD emperyalizminin CIA, FBI gibi casusluk tekilatlan ve Pentagon tarafndan ikence yntemlerive teknikleri, dier lkelerin ayn patentli MT, MOSSAD gibi gizli istihbarat rgtlerineretilmekle, zel ikence timleri eitilmekte ve gerekli ikence aletleri verilmektedir.

23

zellikle 12 Eyll sonras ikencenin bu kadar yaygn ve sistemli uyguland bir dnemde kiralkkatiller ellerini kollarn sallayarak hem dolayorlar, hem de iren ikencelerine devam ediyorlar.nk onlar () dorultusunda skynetim savclar ve mahkemeleri tarafndan korunuyor, sularrtbas ediliyor. ubede ikence alenen ve korkusuzca yaplr, devrimciler ldrlr, savclar vemahkemeler bu sulan gizleyebilmek ve geitirmek iin krk dereden su getirirken, askeri cuntagstermelik bir-iki ikence davas ile kendisini temize kartarak kurtaracan sanyorsa aldanyor. Herkesin gzleri nnde oynanan bu oyun, mahkemenin yarglama srecinde de aka izlenmitir.Grlmekte olan davann iinde yeralan Aziz ARA, Songl KAYABAI, Selma AYBAL, AtamanNCE ikencede katledilmilerdir, iddianamelerde ise lm olaylar normal nedenler gibigsterilmitir. Polis, skynetim ve savclk ibirlii yaparak hastalk, intihar gibi allagelmi lmgerekeleri sahte raporlara dayandrlmtr. Gerek poliste yaplan, gerekse de cezaevlerinde uygulanan ikenceler iin su duyurusunda bulunansank ve avukatlar tehdit edilerek susturulmaya allm, talepler sudan gerekelerle mahkeme vesavclka reddedilmitir. u sralar Ataman NCE'yi ikencede katleden polislerin yarglanmakzorunda kallar bile mahkemenin (......) olduunu aka gstermektedir. Birok su duyurusudilekeleri bile, dosyaya belge olur korkusuyla sanklara iade edilmitir. Benzer tavr, savunmalarsrasnda bile srdrlmektedir. Tm bunlara ilikin iddialarmz, iddianame ve duruma tutanaklarndan karttmz rneklerlebelirttiimiz ve hapishane idaresince mahkemeye gelirken elimizden alnan 15.7.1982 tarihlidilekemizde gstermitik. Ayn dilekeyi iliikte sunduumuzdan tekrarn gereksiz buluyoruz. Brakalm hukuk ilkelerini ve "hukukun stnl ilkesi" tartmalarn ikenceye kar kmak enazndan insanlk grevi, insanlk snavdr, igal edilen makamn grev ve sorumluluudnldnde, sorun ok daha ciddi olacaktr. Olacaktr ki; mahkemeniz bu snavda snftakalmtr. nk o, yllardr ezilen emekilerin mcadeleyle kazand hukuksal dayanak salambaz demokratik haklar koruma yerine (..) karlarn savunup korumaktadr. Anayasann 14. maddesi, "Kimseye eziyet ve ikence yaplamaz" der. kence suu ve sulular, bu madde hie saylarak yani bir baka su ilenerek gizlenmektedir.Gene ikenceyle alnm ifadelere gre iddianame hazrlanp ceza verilmek istenmesi, polisifadelerinin delil saylmasyla ikence merulatrlmaktadr. Polis ifadesi olmayan bir sank iin, "buyzden hangi sular iledii belli olmamtr" diyebilen savc, polisleri beceriksizlikleri iin adetaazarlamakladr. Dolaysyla, hukuk, ikencenin; falaka ve cereyannn altna

24

yatrlmtr. Sorgupoliste, ikence altnda yaplmakta, karar orada verilmektedir. Savclk ve mahkeme, tavrlarylaikencecilerin su ortaklar olmulardr.

NE KENCE NE KATLAM NE ZNDANLAR VE DAM SEHPALARI DEVRMN VE SOSYALZMN ZAFERN ENGELLEYEMEZ! kence, sadece su kabul ettirmek iin veya itiraf amacyla uygulanmamaktadr. Emperyalistler veibirliki uaklar, tekelci burjuvazi ve toprakaalarnn lkemizdeki smr dzenlerini ayaktatutabilmek iin kullandklar aralardan balcalar ikenceler, katliamlar, zindanlardr. () Komnistlere, anti-faistlere, emeki kitlelere, kendilerinden olmayan herkese kanl saldrlar,katliamlar dzenler; ikence tezgahlar, idam sehpalar kurar, devrimci rgtlere darbe vururken;korku, ylgnlk ve teslimiyet duygulan yerletirmek, devrimci mcadeleyi ndersiz brakmak,datmak amacn da gtmektedir, ikence bu anlamda azgn bir siyasal saldrdr da. Gerekdevrimciler, (...)ler hayatn her alannda olduu gibi, bu zorlu kavgada da yenilmezler, ikence,devrimci ve (...)lerin proletaryann yce ideolojisi Marksizm-Leninizm'e, rgtne, proletarya veemeki kitlelerin mcadelesine, devrime olan inan ve balln snand bir sava meydandr.Onlarn bu savataki temel ilkesi, ser verip sr vermemektir. En acmasz ve azgn ve hatta lmeyolaan kanl ikenceler karsnda bile, ikenceci cellatlar aresiz braktran, len ama boyunemeyen bu yiit ve balar dik insanlar yenilmezler. Marksizm-Leninizm'e olan sonsuz inan veballklar onlar yenilmez klar, nk Marksizm-Leninizm, doa ve toplumsal gerekleri doru birekilde aklayan, tutarl bir btnl olan proletarya ve emeki halkn devrim yolunu, snfsz vesmrz toplum yolunu aydnlatan mcadele silahdr. rgtlerine ballklar bu insanlar yenilmezklar, nk onlarn rgtleri yolgsterici olarak ML'e sarlmtr. Gelecei temsil eden, tarihin tanden devrimci snfa, proletaryaya dayanmaktadr. Proletarya ve emeki halka duyduklar sonsuzinanlar bu insanlar yenilmez klar. nk tarihin gerek yaratcs halktr. Emeki halk, proletaryave partisinin nderliinde eitildiinde, hereyi kendisi iin de retmesini, rettiine sahip kmasnbilir. Tarihin akn hzlandrp kendisi iin de bir tarih yazabilir. ()ler mcadelelerini ve direnilerini ikence tezgahlarnda da devam ettirirler. Panie, ylgnladmezler. rgtlerine, inanlarna ve mcadelelerine zarar vermemek iin her trl ikenceyekatlanrlar. Burjuvazinin zindanlarnda da mcadelelerini srdrrler. Gerektiinde ikence altnda veidam sehpalarnda lm glerek karlarlar. Proleter snf tavrna uymayan ihanet rnekleri de szkonusudur. nanlarn kaybetmi bu insanlarkendilerini kurtarabilmek iin kolaylkla kandrlarak ML'i, rgtlerini, devrimi inkar ederler. Polisyakalad devrimcileri bir yandan ikence sonucu fiziki olarak kertmek isterken, dier yandan dadevrimi ezdiini, rgt ve

25

mcadeleyi dattn, hereyin yokolup bittiini syler. Devrim, mcadele,rgt ve yoldalar, hatta ML'e kar gvensizlik ve inanszlk gelitirmeye alr. Her trl fizikiikenceye direnebilen devrimcilerde bu tr bir phe u verdi mi zlme balad demektir.Derinletii oranda da ihanete doru gider. Bu inanszln kayna ML'i kavrayamamakta yatar. Proleter snf yaantsn zmleyememekte,illegal alma ve rgt disiplinine uymamakta yatar. nmze kan sorun ve engelleri proleter snfbak asyla deil de faydac ve bireyci bak asyla zme anlaynda, kitle almasndan kopukolmakta, kendini kurtarma dncesinde yatar. Gerek ()ler, inanlar uruna canlarn feda ederlerken, sahte devrimciler, her trden revizyonist ve oportnistler, bask ve zor karsnda kalnca komnizme ve proletaryaya ihanetlerini, pimanlkteranelerini komnizme ve proletaryaya kar ak saldrlarla tamamlyorlar. lkemizde gerek 12Mart dneminde, gerekse 12 Eyll sonrasnda modern revizyonist sa ve sol oportnist saflarda ()e ve cuntaya pimanlk ve tvbekarlk rzgarlar kol gezdi. Btn mcadele kaknlar ve dneklerayn safhalarda birletiler ()c askeri () cuntaya teslim oldular. eitli kk burjuva devrimcileri de bazen en yiit mcadele rnekleri verebilirler. Ancak burgtlerin modern revizyonizmin, trokizmin derin etkisi altndaki kk burjuva ideolojik siyasiizgilerinin kk burjuva snf temeline dayanyor olmas, kararl ve uzlamaz bir mcadeleverebilmelerini imkanszlatrr. Ayrca tek tek en yiit kiiler, rgtler bile eninde sonunda uzlamaya,teslimiyete srklenir. ML'i rehber edinmeyen, proletarya ve ezilen halk ynlarna dayanmayanhibir g sonuna kadar kararl ve uzlamaz olamaz. ML ile kendisini silahlandrm, buna uygun rgt yaants alma tarz ve mcadele anlay olanTKB'nin (......) kadrolar, ikence odalarn devrim marlaryla nlatmlardr. TKB'li ikenceye kardirenir, yce ideolojisine, rgtne ve yoldalarna zarar vermez, devrime olan inanc sarslmaz,gelenei yaratlmtr. Bu, onun M-L siyasi izgisinden, proleter snfla olan balarndan, devrimciyaant ve mcadelesinden kaynaklanr. Gerek devrimci ve () olan TKB militanlar, ikence odalarn zafer marlaryla nlatmlardr.elikten bir iradeyle ikenceci zalimleri tek tek yenilgiye uratarak onlarn yreklerine devrimkorkusunu yerletirmilerdir. YIKMAYA TEEBBSLE THAM EDLDMZ "KURULU DZEN", BRLK TEKELC KAPTALSTLERN VE TOPRAK AALARININ SMR VE ZULM DZENDR Hakkmzdaki iddialar, 141, 142, 146. maddelere dayanyor. Bu maddelere gre:

26

"Kurulu dzeni ykmaya teebbs" ettiimiz ileri srlyor. Nedir "kurulu dzen?" zel mlkiyetielinde tutan bir avu ibirliki tekelci kapitalist ve toprakaasnn, milyonlarca ii ve emekininemeini zorbaca gaspettii dzen deil mi? ilerin, kyllerin, tm emeki halkn klece almayave yaamaya mahkum edildii bir dzen deil mi? Milyonlarca insann isizlik, alk, yoksulluk iindekvrand, halklarn zgrlklerinin hie sayld, emperyalistlerin yama ve talan iin srdrdklerisavalarn kol gezdii bir dzen deil mi? Bizleri emperyalistlerin, ibirliki hakim snflarn egemenolduklar bir dzeni, vahi bir smrnn hkm srd ve dizginsiz bir terrle ayakta kalabilen birdzeni ykmaya teebbs etmekle itham ediyorsunuz. Bu bizim iin bir onurdur. Evet, arklarn biravu smrc iin dnd bu dzen yklmaldr. Bizleri devrim yapmak istemekle, devrimin ancaksilah zoruyla gerekleebilecei dncesini savunduumuz iin yarglyorsunuz. Bir avu kanemeci asalan, emperyalizmin ua tekelci burjuvazi ve toprakaalarnn refah iin,smr ve zulm altnda inletilen, devasa bir zindan hayatna mahkum edilen proletarya ve (..)larnzgr ve insanca bir yaam iin kurtulu iin devrimden baka yolu var mdr? () dnyasnn ordusu, polisi, mahkemeleri, zindanlaryla rgtlenmi zoruna kar proletarya ve halklarn esaret zincirlerini krmak iin () sarlmaktan baka yolu var mdr? Hakkmzda ihtilalci komnist bir rgt kurmak ve bu rgte ye olmak iddias ileri srlyor. Evet,bu khnemi dzeni ykmak, proletarya ()n egemen olduklar bir dnyay kurmak iin,proletaryann rgtnden baka silah yoktur. Proletarya, ancak byle bir silaha, Marksizm-Leninizmteorisine skca sarlm, siyasi nc kurmaya sahip olduunda kar devrimin zorunu krp, devrimigerekletirebilir. Ancak byle bir silaha, ihtilalci () partiye sahip olduunda proletarya, burjuvarevizyonist dnyann ideolojik, siyasi, askeri her trl engelini yerle bir ederek devrim, ve sosyalizmve () toplum yolunda ilerleyebilir. ddianame ve mtalaada, "bir snfn dier snflar zerinde tahakkm kurmas"ndan szediliyor. Eerbir snf tahakkm aryorsanz, bu ibirliki kapitalistlerin ve toprakaalarnn ii snf ve halkzerindeki () diktatrldr. ()'nn, halkn iradesini hie sayarak sng ve silah zoruylakurduu tahakkmdr. Uzaa gitmeye gerek yok! Yarglandmz 141, 142, 146. maddeler tahakkmkurma arac deil mi? Temeli zel mlkiyet olan adaletin uygulayclar mahkemeler; heyetinizibirliki tekelci kapitalistlerin, toprakaalarnn ()? Mahkemenizin varlk nedeni, ar bask vesmr koullarna, hakim snflarn () diktatrlne bakaldrm, komnist ve devrimciler, iisnf ve halk zerinde () koruduunuz ibirliki tekelci kapitalistlerin ve toprakaalarnn snfegemenliidir. Mahkemeniz bunun iin vardr, 141. 142. 146. vb. () yasalar, bu amalakartlmlardr.

27

Komnistler dnce ve inanlarn gizlemeyi kklk sayarlar. Amacmz sizlerin gizlemeyealtnz egemen snflarn () diktatrln ykmak, proletarya (); iinde bulunduumuzanti-emperyalist demokratik halk devrimi aamasnda devrimin zafere ulamasyla onun zgl biimiolan iilerin, kyllerin devrimci demokratik () kurmaktr. Szkonusu yasa maddesinde bir de "anayasann ihlali"nden sz ediliyor. Hangi anayasann? 12Eyll'de ii snf ve emeki halkn demokratik hak ve zgrlklerinin son krntlarn da yoketmekiin cuntann silah ve sng zoruyla ihlal ettii anayasadan m szediyorsunuz? Durun!.. Syleyeceklerimiz bitmedi. Devrimin bugnk yenilgisine sevinmeyiniz. O geicidir. Buyenilgi snf mcadeleleri tarihinde geici bir duraklama, ksa bir zaman yitimidir. Gelecekte devrim,yenilginin dersleriyle de kendisini eitip eskisinden daha byk ve daha hzla ykselecektir. Buraya polisin ikence tezgahlarndan geerek geldik. Yenilgiye urayan bizler deil, ikencecicellatlar () sizin khnemi dnyanz oldu. kence odalar, devrimin, sosyalizmin ileri siperlerioldu. () bayrak orada ykseklerde dalgaland. ki yldr zindanlardayz. Siyasi varlmz yoketme abalar, bu amala uygulanan nazi saldryntemleri, devrime, sosyalizme, yce () idealine duyduumuz inanla dolu gsmzde krld,paraland. Hakkmzda lm ferman kartn. kenceci cellatlarn yarm braktklarn siz tamamlayn.lmmz devrime kan olacak, devrimin ilerleyii durmayacaktr. Ve onun cokun dalgalar iindesmr ve zulmn khnemi dnyas ve sizler boulup yokolacaksnz. "Kurulu dzeni ykma" iddianza gelince, evet, bu dzen yklacaktr. Ve onun yklmas tarihsel bir zorunluluk haline gelmitir. te, proletarya ve halklarn devrim tehdidi altnda atrdayan dnyanz, ite, yklmas kanlmaz ve mutlak olan "kurulu dzeniniz"!..

DEVRM ATE EZLEN HALKLARIN KALPLERNDE YANMAKTA, DNYANIN DRTBR KESN YANGIN ALANLARI SARMAKTADIR. Yaadmz dnyann bugnk grnm son derece karmaktr. Varolan elikilerin alabildiine keskinletii, atmalarn younlat bu dnemde dnya patlamaya hazr bir volkan gibidir.

28

Dnyann bugnk gelime srecinin Marksist-Leninist tahlili, devrim ve halklarn kurtuluu sorununun zm bekleyen bir aamada olduunu bize gstermektedir. Bu eski kapitalist dzenin smrgeciliin ve emperyalizmin ykl devlet iktidarnn proletarya tarafndan parampara edilerekele geirilii ve ezilen halklarn kurtuluu anlamna gelir. Bu toplumsal ve ulusal kurtulu yolunun iisnf nderliinde iddete dayanan devrim yoluyla burjuvazinin iktidarnn yklmasndan getii demektir. Uluslararas planda yaanan olaylar, emperyalistlerin, revizyonistlerin ve uluslar aras gericiliin tm engel ve demagojik abalarna ramen, amzn en byk Marksist'i Lenin'inemperyalizm ve proleter devrimleri ana ilikin tm tespit ve tezlerinin geerliliini ak bir biimde dorulamaktadr. "Emperyalizm ve sosyal devrimler" an karakterize eden, "emperyalizmin ke, sosyalizminzafere" ilerledii ve devrimin emperyalizmin en zayf halkasndan krlmasyla zafere ulaacagerei, 1917 Ekim Sosyalist Devrimi ile hayat bulmutur. Yaanan olaylar, Marksizm-Leninizm'in tek bilimsel ve gerek reti olduunu; ii snfnn bykretmenleri Marks, Engels, Lenin ve Stalin'in ihtilalci retilerine sarlnmadan devrim vesosyalizmin byk hedefine ulalamayaca gereini dorulamakladr. Gnmzde bu gerekler ok daha ak ve arpc bir ekilde grlmektedir. Proletaryann burjuvaziye kar mcadelesi durmakszn sren sert, amansz bir mcadeledir. Biryanda tarihin grd en vahi ve hilekar ve en kana susam snf olan kapitalist-emperyalistburjuvazi; dier yanda, retim aralarndan yoksun, acmaszca smrlen ve ezilen ayn zamandadnen, yaratan, alan, reten ama emeinin meyvesinden yararlanmayan toplumun en ileri snfproletarya. Proletarya toplumsal ve ulusal kurtulu iin devrimi gerekletirmek iin; tm devrimci veilerici gleri kazanmaya alrken, burjuvazi, egemenliini korumak ve devrimi bastrmak iin enuursuz, en gerici ve cani gleri etrafnda topluyor. Marksizm-Leninizm bize, proletaryaburjuvaziarasndaki mcadelenin srekli gelitiini ve mutlaka proletarya ve mttefiklerinin zaferi iletalanacan retiyor. Ama bu mcadelenin talanmas iin, proletarya nc partisi etrafndargtlenmeli, geni halk kitlelerini devrimin gereklilii konusunda bilinlendirmeli ve (......) iktidarnparalayarak, kendi () kurmal, sosyalizm ve () toplumu, (...) ina etmede geni halkkitlelerine nderlik etmelidir. Ama, zellikle Leninist parti ve devrim teorisi stne pekok karklk yaratlmaya alld. Devrimkonusunda insanlar artma ve devrimin patlamasn engelleme grevini stlenen Titocu, Sovyet,Avrupa "komnist"leri, in revizyonistleri ve dier modern revizyonistler youn baltalama eyleminegiritiler. Devrim sorununun zlmek iin ortaya konduu gnmzde revizyonistlerin devrim stneyaydklar sisi datmak, bu sorun hakkndaki manevralarn, kastl yalanlarn, aa kartmak, kardevrimci, oven ve

29

hegemonyac amalarn tehir etmek ve M-L'in devrim hakkndaki retilerininhayata geirilmesini salamak Marksist-Leninistler iin zorunlu bir grevdir. Bugnk durum, tekelci burjuvazinin uygulad basknn her yerde arttn kantlyor. Bu temelzerinde burjuvazi ve proletarya arasndaki eliki keskinleiyor. Siyasal ve askeri yaylmaclk ilebirlikte yryen ekonomik ve mali yaylmaclk, halklarla emperyalizm arasndaki elikileri ve aynzamanda emperyalist devletlerarasndaki elikileri daha da keskinletirdi. Uluslararas planda gnmzn en nemli olgusu, dnyann devrimci bir durum yayor olmas vegenel krizin devrimlere gebe bulunmasdr. Devrim atei ezilen halklarn kalplerinde yanmakta,yerkrenin drt bir kesini devrimci patlamalarn, kanl snf atmalarnn cereyan ettii yangnalanlar sarmaktadr. Dnyann btn blgelerinde ve birok lkede devrimci durum hzla olgunlamya da olgunlamaktadr. Gerek zgrl, demokrasiyi ve egemenlii kazanmak, emperyalizm veuaklarn yokederek iktidar ele geirmek ve sosyalizm yolunda ilerlemek arzusu duyan halklar isyanbayra aarak silaha sarlmaktadrlar. Bugn devrim, ii snfnn ve emeki kitlelerin nnde somut bir grev olarak durmaktadr. Gnmzde devrimci eylemin zemini neye dayanmaktadr?

KAPTALST VE REVZYONST DNYA, EKONOMK VE POLTK BUHRANIN PENES ALTINDA PATLAMAYA HAZIR BR VOLKAN GBDR Kapitalist-revizyonist dnya bugn derin bir kriz ierisinde temellerine kadar sarslmakladr. Ciddi birekonomik ve siyasi, mali ve askeri ideolojik ve ahlaki buhrann penesindedir. Burjuva ve revizyonistdzenin tm bnyesini ve styapsn saran bugnk bunalm, kapitalizmin genel bunalmn herzamankinden daha derin ve keskin hale getirmitir. 1930'lardan bu yana ekonomik sknt hibir zaman bu kadar geni boyutlara yaylmamt. Kriz salgn bir hastalk gibi tm dnyay sararak etkisi altna ald. Yaanlan ve dnyay etkisi altna alarak allak-bullak eden derin kriz bugne kadar yaanm olanlardan u farkl zelliklerle ayrlmaktadr. Birinci Olarak, yaanan kriz btn kapitalist-revizyonist sistemi sarmtr. Szkonusu hibir lkekrizin dnda deildir. Bu nedenle 2. Dnya Savandan sonra grlen krizlerin en by vetahripkar olandr. 1974'ten bu yana derinleerek sren kriz, kapitalist-revizyonist lkelerinekonomilerini tahrip ederek derin bir ke neden olmutur.

30

Belli bal kapitalist lkelerin byme hzlarndaki srekli d bunun bir gstergesidir, ngiltere'de1981'e gre %1,4 olan byme oran 1982'de %0.75'e, bu orann B.Almanya'da % 6'dan %1,5'a,ABD'de ise %0,8'den, %0,3'e decei belirtilmektedir Emperyalist dnyada ekonomidekidurgunluun bir gstergesi olarak, imalat sanayi 1980'de %l'lik bir orana dmtr. ABD btesi geen yl 57.9 milyar dolar, Alman btesi ise, 38 milyar Mark ak vermitir. Burjuva-revizyonist devletler, btelerini bir trl denk drememektedirler. Mevcut krize dayanamayanbirok irket ya iflas etmekte, ya da iflasn eiine gelmekte, kaplarn arka arkaya kapatmak zorundakalmaktadrlar. Alman Ekonomi Enstits Bakan Wolfram Gruhler tarafndan bir gazeteye verilen demete, bu yliflaslarn rekor dzeyde, olaca, yl iinde iflas eden firmalarn toplamnn 11.500'e ulaaca, burakamn geen ylki iflaslardan %25 fazla olduu aklanmtr. 1981 ylnda toplam sermayesi 18,5milyar mark olan 8500 irket iflas etti. Borlarn deyemeyen toplam irket says ise nceki yla gre%27,5 artarak 11.653'e kt. Protesto edilen senetlerin miktar ise, %32,3 artarak 1,3 milyar marka ulat. ABD'de ise 1982 bandan bu yana iflas eden firma says 11.000'in stne kmtr, iflaslar geenyln ayn dnemine gre %44,3 orannda artmtr. 1981'in aylk dnemindeki byk irket:General Motors 468 milyon, Ford 336 milyon, Chrysler ise 149 milyon dolar, toplam 130 milyar dolarzarar etmilerdir. Fransa'da 1981'de 20.895 iletme iflas ederken Peuget'in yllk zarar, 263 milyon dolara ulamtr. Alman inaat irketleri Ulusal Birliinin yapt aklamaya gre, sektr son otuz yln en bykkrizine girmitir, ngiltere'de ise iflas eden kurulu says 14.250 olarak tespit edilmitir. Avrupalkelerinin tmnde 1981 ylnda iflas eden irket saysnn, 1980 ylna oranla ciddi bir biimdeartt saptanmtr. Amerika'da kan Time dergisinde de dnyann durumunu yle deerlendiriliyor: "Durgunluk terimi artk dnya ekonomisini temellerinden sarsan gelimeleri anlatmaya yeterli olamyor." Burjuva iktisatlar, politikaclar ve iadamlar, dnya ekonomisindeki baaa gidiin durdurulmasbir yana, sistemde bir zlmenin balayabilecei yolundaki korkularn ve endielerini aka dilegetiriyorlar. En son yaplan Versailles Zirvesi'nde Kanada babakan Trudeau bu yaygn endieyi uszlerle dile getirmiti: "Bunalm atlattk, felakete doru gidiyoruz." Amerika Ekonomik Danmanlar Konseyi'nin eski bakan, Paul Mc.Craken ise u uyarda bulunuyor: "Dnya ekonomisinin dengesi bir bak srtnn zerinde duruyor. En ufak bir sarsnt uluslararas ekonomik zlmeyi balatabilir."

31

Bata Sovyetler Birlii olmak zere tm revizyonist lkelerde de mevcut ekonomik siyasi kriz derinlemesine yaanmaktadr. Szde be yllk planlar hedeflerine ulaamamaktadr. zvestia gazetesinde yaynlanan bir ekonomik raporda 1980 Ekim'inde %3,4 olmas planlanan ulusal gelirdekiart %3,2 orannda gereklemitir. Snai retiminde ise %1,4'lk art planlanmasna karlk %3,4orannda art elde edilmitir. Genel tarmsal retim bir nceki yla gre %2 orannda dmtr.Aslnda rakamlar gerei tam olarak yanstmamaktadr. Buna ramen, hedeflenenden geride kalnd grlmektedir. Devlet Planlama Komisyonu bakannn prezidyumda yapt aklamada tarm, kmrve elik retiminde plan hedeflerine ulalmad doruland. Ekonomik iletmeler iin retim planlarnda ngrlen i veriminin artrlmas, retim maliyetinindrlmesi ve sermaye birikiminin salanmas hedeflerine ulaamadklar bilimsel ve teknolojik programlarda da zerlerine denleri yerine getirmedikleri szkonusu raporda akland. Kmr,demir rnleri, gbre, kimyasal rnler, kat, kuma, ayakkab, et ve hayvansal yalar gibi rnlerdede plan hedeflerine ulalmad yaynlanan raporda belirtilirken tahl retiminin durumundan ise hi bahsedilmemektedir. Rusya'da zellikle tarm alanndaki rekolte dkl nemli boyutlara varm, sk sk, bu akapatmak iin dardan tahl alnmtr. 1980'de 236 milyon ton tahl retimi hedeflenirken, ancak 170milyon ton retim salanm, ak, ABD'den alnan 25 milyon ton tahl ile kapatlmaya allmtr.Ayn zamanda temel ihtiya maddelerine yaplan %40 oranndaki zam ve ekonomik krizin ar fiyatartlarnn mallarn kalitesinin gelitirildii gibi gsterilerek gizlenmek istenmesi, revizyonistekonominin sonulardr. Sosyalist planlamada toplumun ihtiyalarndan hareket edilir ve tarmla sanayi arasnda denge oluturulur. Sosyalist maskeli revizyonist lkeler ise planlamalarn kapitalist hedeflere gre yaparlar.Onlar, kapitalizmin btn hastalklarndan muzdariptirler. inde bulunduklar kriz, kargaasosyalizmden kaynaklanmamaktadr. Lenin ve Stalin dneminde, stelik sosyalizmin kuruluununbalang yllarnda be yllk planlar drt ylda gerekletirilirdi. Bugn sosyalizmin tek kalesi Arnavutluk, krizden etkilenmeyen tek lkedir. Her lkede krizderinleerek geliirken, sosyalist Arnavutluk enflasyon tanmamakta, temel ihtiya maddelerininfiyatlar srekli dmekte, Arnavutluk halknn refah dzeyi ise artmaktadr. Bu Marksizm-Leninizm'in, sosyalizmin; MarkisizmLeninizm'den sapmadan sosyalist ekonomiyi kendi gcnegvenerek ina eden Arnavutluk'un zaferidir. Modern revizyonizmin ekonomik ve siyasi iflasnsosyalizme maledip sevin gsterisi yapanlarn suratlarnda Arnavutluk gereinin amar patlyor.Arnavutluk'ta yanan sosyalizm mealesi, kzl alevleriyle dnya proletaryas ve halklarnn devrim vekurtulu mcadelesini aydnlatyor.

32

Sosyal-emperyalizmin bunalm, Rusya'ya baml dier revizyonist lkelerde daha da katmerli olarakgrlmektedir. Bu lkelerden biri olan Polonya tam bir knt iindedir. Temel yiyecek maddeleribile bulunmamakta, Polonya halk alk ve sefalet ekmektedir. lke kaplarn emperyalizme de aanPolonya'nn 14 milyar zel bankalara olmak zere toplam 27 milyar d borcu vardr. Polonya'datarmda hala zel mlkiyet egemendir. Topraklarn %75'i kk iftlikler halinde ve kk reticilerinelindedir. Toplam tarm retiminin %74' bu zel iletmelerden elde edilmektedir. 1970'ten itibarentarm rnleri alannda pazar ekonomisi gelitirilmi olan bu lkenin sanclar, burjuva ideologlarnniddia ettikleri gibi sosyalist ekonominin deil, kapitalizme geri dnn bir sonucudur. Revizyonist lkeler ekonomik kmazlarn dardan bor alarak kapatmaya alyorlar. Biroundatemel gda maddelerinin sknts ekilmekte, smr ve yoksulluk artmaktadr. Dnya Bankasistatistiine gre; Sovyetler 19 milyar, D. Almanya 12,6 milyar, Romanya 9,6 milyar, Macaristan 8,2milyar, ekoslovakya 4,7 milyar, Bulgaristan'n ise 3,4 milyar dolar d borlar bulunmaktadr. Buistatistiki bilgileri Polonya'da yaynlanan bir gazete de vererek dorulamtr. Dier yandan, Yugoslavya'da demeler dengesi a 1980'de 2,8 milyar dolarken, Bat'ya olan borcu ise 17 milyar dolardr. Genel olarak sanayi retiminde byk lde d grlmekte, baz temel alanlarda retim kapasitesikullanlamamakta, retilen mallar ise satlamayarak stoklamakta, buna ramen fiyatlar snrtanmayarak hzla artmaktadr. Amerika otomobil sanayindeki retim %11'e, inaat sektrnde ise %4'e dm; otomobil satlarnda%30'luk bir azalma olmutur. Yeni ina edilen 300.000 konuta ise alc bulunamyor. Piyasadakidurgunluk uluslararas bir boyut kazanm, dnya ticareti hzla gerilemitir. Bu koldaki byme hz1979'da %6 iken 1980 de %1,5'a kadar dmtr. (GATT uluslararas ticaret raporundan) piyasadakimal stoklarna ramen, yksek tekel fiyatlar nedeniyle tekellerin karlar artmaktadr. Kapitalist ve revizyonist lkelerin kangrenlemi ekonomileri, enflasyonu durduramamakta, enflasyonoran ABD'de %11, Federal Almanya'da %6,5, Hollanda'da %7,5, ngiltere'de %12, sve'te %10,5,talya'da %21, Japonya'da %5, Yunanistan'da %25,4' ulamtr. Fiyatlar, zellikle de enflasyon, tekellerin kapitalist ve revizyonist devletlerin elinde, bunalmn arykn ii snfna ve dier emekilere yklemenin ok kullanl bir arac haline gelmitir.Enflasyonu yavalatma bahanesi altnda cretler dondurulur, emekilerden kesilen vergiler artrlrken,tekel karlarndan alnan vergiler ise azaltlmakta, sk sk devalasyon yaplarak halkn boazndakiilmik biraz daha sklmaktadr. Enflasyon, snflar arasndaki uurumu derinletirmekte, orta snflareritmekte kitleler halinde yoksullamay ve proletarya saflarna akn hzlandrmaktadr. Btn bunlar, ii snfna ve tm halka kardr. Onlarn daha fazla smrlmesine neden olmakta,yaam dzeylerini srekli drmektedir.

33

Ekonomik bunalm ii ve kyl kitlelerinin yaamkoullarn gletirdi, arlatrd, isizlik grlmemi boyutlarla rekor seviyeye ulat. Sisteminhastal mzminleti. Kapitalist-revizyonist dnyada 100 milyonun stnde insan isiz kalarak sokaa atldlar. 1981 yl iinde ABD'de isiz says 9 milyon 520 bin kii olarak; her 100 kiiden 8'inin,zencilerde ise 17'sinin isiz olduu tespit-edildi. Aralarnda Trkiye'nin de bulunduu OECD'ye ye24 lkede 1981 Kasmna gre isizlerin 24 milyon 600 bin kiiye ulat, 1982'de ise isizlere 6milyon kiinin daha eklenecei belirtildi. Polonya'da bu say 4 milyon oldu. Ortak Pazar'a ye 10 lkede isiz saysnda geen yla oranla nemli artlar olmaktadr. Geen yl mays ayna kadar 8milyon iken, bu yln ayn dnemine kadar 10 milyonu at. Buna gre, 10 Avrupa lkesinde bir ylda 2milyona yakn insan isizler ordusuna katld. zellikle bu lkelerden Almanya'da 1.645.800,Fransa'da 1.885.300, talya'da 2.290.900, ngiltere'de 2.969.400'e ulat. stelik bu rakamlara adgeen lkelerdeki yabanclar dahil edilmemektedir. sizliin bu boyutlarda rekor seviyeye ulamas, bugne kadar ucuz igc kayna olarak grlenTrk ve dier yabanc iileri Avrupa'da istenmez hale gelirdi. zellikle de bunalmn derinlemesine yaand ngiltere ve Almanya'da yabanc iilere kar bu temelde rk bir politika ve saldr balatld. Bu lke iilerinin ekonomik knt temelindeki honutsuzluk ve fkeleri saptrlmaya,ii snfn blmeye ynelik bir hedef kazand. ngiltere'de Karaip'li ve Hint'li (eski ngiliz smrgelerinden gelen genlere) ve Almanya'da Trk vedier yabanc iilere kar rk saldrlar younlat. Yabanc iiler zerinde, lme de neden olan terr estirildi. Kapitalizmin yapsal krizi ve bunun artrd isizlik, yabanc iiler hedef gsterilerek gizlenmek istendi. Bu temelde rklk el altndan krkleniyor; "neo" faistler greve arlyor. Irklk ngiltere'de Thatcher hkmetinin resmi politikas haline geldi. "Kukulu Kiiler Yasas" uygulamaya sokularak Karaip'li veya Hint'li genler itilip, kaklarak, srklenerek gzaltna alndlar. Avrupa lkeleri vize vs. gibi lkeye girite birok kstlamalar uygularken, yabanclara ve zelliklesiyahlara aalayc davranlarda bulunmaktadrlar. Kadnlara bekaret testi uygulanmakta, siyahgenler sokak vs. yerlerden gerekesiz toplanp eziyet edilmektedir. Eitim, salk, konut hizmetlerinde ak bir ayrm politikas izlenmektedir, isizlik oran siyahlarda ok daha yksektir.ABD'de zencilere kar yllardr uygulanan bu politika, mevcut krizle birlikte dnyann birok lkesinde aa kmtr ngiltere'de geen yl patlak veren ve yer yer atmalara dnen byk gsteriler, izlenen bu rk politikaya tepki olarak gelimitir.

34

Ayn politika Almanya, Hollanda ve Belika'da da Trkiyeli iiler bata olmak zere dier yabanc iilere de uygulanmaktadr. sizlik ve daimi isizler ordusunun varl, kapitalizmin kanlmaz bir paras, yolarkadadr. Herlkede kapitalistler bu yedek gc, cretleri dk tutmann antaj arac olarak kullanrlar. Ekonomik bunalm isizler ordusunun daha da bymesine yol amakladr. Birincisi, yatrmlar durmutur; budurum artan igcnn ksmen dahi istihdam edilememesine yolamaktadr. kincisi, mevcut iletmelerin birounda retim faaliyeti durmu ve gerilemektedir. Bugn yzmilyonlarca insan ala mahkum edilmi ya da bir ksm alk iinde yarn ne olacan bilememenin korkusuyla yaamaktadr. Dnyada her ellibe dakikada bir kii alktan lyor. Ezilengeni emeki ynlarn iinde bulunduklar durum ve kapitalist-burjuva-revizyonist sistemler tarafndan izlenen halk dman i ve d siyasetler, halk kitlelerinin honutsuzluunu daha da artryor. Kendilerini yneten smrc iktidarlara, giderek daha ok fke ve kin duyuyorlar. kinci Olarak: Yaanan kriz altyapyla snrl kalmam, siyasi askeri, hukuki, kltrel, ahlaki vs. heralanda kendisini gstermitir. Kapitalist ve revizyonist lkelerde sk sk hkmet bunalmlar ve siyasiistikrarszlk meydana gelmektedir. Bu devletlerin ynetici gruplar iindeki youn kaynama, siyasalyaama da yaylmtr. Sk sk hkmet deiikliklerinin olmas bunun kantdr. Ayn zamanda,burjuva-revizyonist klikler bu deiikliklerin fke ve honutsuzluunu yattrmak, onlar devrimdenevirmek iin her trl sahte vaat ve neriler ileri srmektedirler. Hemen her lkede boy veren skandallar, siyasi cinayetler, ei grlmemi bir yozlama ve ahlaki knt yeni yeni ortaya kan "izm"ler, sulu saysndaki srekli art, ahlaki ve ideolojik kargaa veahlaki knt hibir zaman bugnk kadar boyutlanmamtr. Siyasi yelpazedeki sa, orta ve "sol"iinde burjuva teorilerinin bu kadar ok biimi daha nce hi varolmamt. Toplumun ktlklerinden kurtulmak iin, "halk kapitalizmi", "teknik bilimsel devrim", "bunalm nleme", Kruevci "bariinde birarada yaama", "ordular, silah ve sava olmayan bir dnya", "insancl yzl sosyalizm" gibiburjuva-revizyonist teoriler reete gibi sunulmaya baland. Kapitalist ve revizyonist sistemhastalklarn tedavi edemeyecek ve yklmasn engelleyemeyecektir. nc Olarak: Yaanan kriz lkelerin ulusal ekonomilerinin tm dallarn kapsamakta, btnsektrlerde kendisini azami lde hissettirmektedir. Sanayiden tarma, ticaretten turizme kadar btnalanlar krizden nasiplerini almlardr. Drdnc Olarak: Yaanan kriz amzn balca elimelerinin (kapitalist ve revizyonist lkelerdeburjuvaziyle proletarya arasndaki elime, sosyalist lkelerle kapitalist-revizyonist lkeler arasndakielime, emperyalizm ve sosyalemperyalizm ile ezilen halklar arasndaki elime, emperyalistlerinkendi aralarndaki elime) hepsinin azami lde ve ayn derecede keskinlemesi

35

artlarnda hkmsrmektedir. Bunun sonucunda dnya devrim srecinin yaygnlamas ve genellemesi, emperyalist-revizyonist sisteme indirilen stste darbeler, krizi daha da derinletirmekte ve iinden klamaz halegetirmekledir.

PROLETARYA SOKAK GSTERLERYLE GREV VE DRENLERYLE DEVRMN MERKEZNDE YER ALMAKTADIR Bylesine derin boyut ve artlarda yaanlan kriz, zengin ve yoksul tabakalar arasndaki, gelimikapitalist lkelerle geri kalm lkeler arasndaki uurumu gitgide derinletirmitir. Devrim ve kardevrim cephesini kesin snrlarla birbirinden ayrm, cephe gerisi ve cephe n ayrmn ortadankaldrmtr. Gittike daha da derinleen kapitalizmin bugnk bunalm tm dnyada devrimci durumun hzla olgunlamasna neden olmutur. Kapitalist revizyonist lkelerdeki hakim snflar, birtaraftan buhrann ykn ii ve emeki kitlelerin srtna ykabilmek, dier taraftan kanemici ve zalimdzenlerini gittike yaklaan devrim tehdidinden kurtarabilmek iin devlet aygt ve kurumlarnpekitiriyorlar. Onlar vahi iddet silahlarn orduyu, polisi, gizli servisleri, mahkemeleri, glendiriyorlar. eitli gerekelerle yeni bask yasalar kartmaya alyorlar. Bugn kapitalist verevizyonist lkelerde burjuva iddetinin artrlmas ve demokratik haklarn kstlanmas ynnde bireilim var. lke yaamn faistletirme istei giderek gleniyor. Burjuva-revizyonist klikler, bir taraftan kendi dzenlerinin rmln her trl propagandayoluyla ve zgrlk, demokrasi gibi demagojilerle kamufle ederken, dier yandan en kk karkprdanmay bile kanla bastrmaktadrlar. Kt ve ar yaam koullarn, sosyal adaletsizlii, faistgerici basklar ve artan zulm protesto iin grev ve gsteri yapan ii snfna dorudan silahl, joplusaldrlar yneltmektedirler. Sadece ngiltere'de grevlerde geen ign says buuk milyonubulmutur. Geen temmuz ay boyunca sren oniki kent ve birok kasabadaki gsteri ve atmalardayzlerce kii yaraland ve tutukland. Arjantin'de be yldan bu yana sendikalar ilk defa bir gsteriyry dzenlediler. Gsteriye ellibinden fazla ii katld. Letonya'da datlan bir bildiride, Afganistan'daki igal ve Polonya'ya kar tehditlerin sona ermesi ve Sovyetler'de demokratik bir ynetimin kurulmas istendi ve bu amala iiler yarm saatlik uyar grevine arld. Hindistan'da yirmidrt saatlik genel grev zerine giriilen saldr sonucu onbir kii ld, yz yaraland, onbirbinkii de tutukland. 1982 Mart aynda Belika'da yzbin iinin, hkmetin isizlii artran ekonomik politikasn protesto iin giritikleri gsteri atmayla sonuland ve yzlerce kii yaraland. Almanya'da ise nkleer sava tehlikesine kar 10 Ekimde Bonn'da ikiyzellibin kiinin katld birgsteri yapld. Sekizyz rgtn bu gsterinin organizasyonuna katlmas ve son yllarn en byk gsterisi olmas, kitlelerin emperyalist sava aleyhtarlnn boyutlarn gstermesi asndan nemlidir. Yine ABD'de getiimiz aylarda bir milyona yakn kiinin emperyalist sava aleyhtargsterisi, sava

36

tehlikesini ve bu tehlikeye kar geni kitlelerin duyarllnn ve direniinin somutgstergesidir. Bata ii snfnn yerald ve tm dnyay saran eylemler saydklarmzla snrl deildir. Olanaklarmz ancak bu kadar bilgilenmeye el vermitir. Burjuva ve revizyonist ynetici klikler, bir yandan demagoji yaparken, dier yandan zulme bavurmaktadrlar. ABD, Sovyetler Birlii, Almanya, talya, in, ngiltere, Fransa ve Polonya bata olmak zere btn kapitalist, revizyonist lkelerdeki ayn tavr ak bir ekilde grlmektedir. Emperyalistlerin, sosyal-emperyalistlerin ve dnya gericiliinin bastrma ve yok etme abalarna, bask tehdit, antaj demagojilerine ramen proletaryann devrimci hareketi ve halklarn kurtulu mcadeleleri srekli bymekte ve glenmektedir. Dnyann her tarafndan ekonomik siyasi kitleselgrevler, sokak gsterileri, protestolar ykselmekle ve bu kitle eylemlerinde siyasi taleplere giderek daha ok arlk verilmektedir. Dnya ii snfnn mcadelesi M-L partilerin nderliinde daha kitlesel ve militan bir karakter kazanmaktadr. Gemie nazaran ii snf, binlerce ihanet ve yenilgiden kard derslerle bugn daha bilinli ve rgtldr. Bu tarihi dersler, ii snfna smr ve zulm dzenini ykabilmek vezaferi kalc klabilmek iin M-L partilerin nderliinin tayin edici roln retmitir. Dnyaproletaryas bugn, gc az da olsa, gelecei elinde tutan M-L partilerin saflarnda birleerekmcadele yrtmektedirler. Son yllarda ABD, ngiltere, talya, Fransa, Sovyetler Birlii, Polonya,Almanya, spanya vb. lkelerde ii snfnn eylemlerinde ve siyasi talepler uruna yaplan grevlerdeart grlmtr. Gsteri ve silahl atmalar younlamakta, fabrika igalleri yaygnlamaktadr.Btn bunlar dnya proletaryasnn emperyalizme, sosyal-emperyalizme ve her trden gericilie karmcadelenin merkezinde yeraldn gstermektedir. Ayrca ii snfnn ran'da faist ah rejiminindevrilmesinde, Nikaragua'da faist Somoza ynetiminin devrilmesinde oynad tartma gtrmezrole ilave olarak, bugn Salvador'daki genel grevden silahl atmalara varan devrimci eylemi, aynsonucu dorulayan arpc rnekler niteliindedir. Bugn bata iki sper g ve dnya gericilii hegemonya ve pazar alanlar iin kyasya mcadele etmektedirler. Bu yarta, ABD ve Sovyetler Birlii yannda in sosyal-emperyalizmi de yeralmakta ve dnya halklarna kar vahi saldrlar dzenlemektedirler. Emperyalizme baml ekonomik yaplarndan tr, smrge ve yarsmrgeler, mevcut krizden daha da katmerli olarak etkilenmektedirler. Krizin yaratt sonular bu lkelerde daha da tahrip edicive ykcdr. lkede yaratlan

37

deerlere, hem emperyalistler, hem de yerli ibirlikileri elkoymaktadrlar. Yar smrge lkelerin bu yaplarndan dolay d ticaret dengesizlikleri, artan borlanmalar, yaygn isizlik, alk sefalet ve cahillik hkm srmektedir. Emperyalizme bamllk ekonominin gelimesinin nndeki engeldir.

HALKLARIN ANT-EMPERYALST DEMOKRATK KURTULU HAREKET ZAFERLER KAZANARAK GLENYOR Gnmzde halklar, yeni-smrgeci sistemi ykmak ve her trl emperyalist bamllktan ve yabanc sermaye smrsnden kurtulmak, ekonomik ve siyasal alanlarda tam bamszlk ve egemenlikkazanmak istiyorlar. Bugn dnya halklarnn anti-emperyalist demokratik kurtulu harekeli hemyounluk, hem de muhteva bakmndan daha yksek dzeydedir. Dnya ii snfnn ve zgrleak halklarn emperyalizme, sosyal-emperyalizme ve her trden gericilie kar ayaa kalkmalar vezafer kazanmalar Amerikan ve Sovyeti kukla ve zorba ynetimlerin yklmas, dnya devrimsrecinin genelletiinin ve yaygnlatnn kantdr. Asya, Afrika, Latin Amerika, emperyalistlere ve sosyal-emperyalistlere kar geni bir mcadele cephesidir. Bu ktalarn halklar siyasi bamszlklarn elde etmek, smrgeci ve yeni-smrgecihakimiyeti ykp atmak iin fedakar, okyanl bir mcadele srdrmektedirler. Anti-emperyalistdemokratik hareketler genilemekte; yeni-smrgecilie, faizme ve rkla kar mcadele younlamaktadr. Portekiz smrgelerinin siyasi bamszlklarn kazanmas, Nikaragua'da faist Somoza ynetiminin yklmas, ran'da faist ah rejiminin devrilmesi, dnya halklarnnmcadelesinin boyutlar hakknda bir fikir vermektedir. Faist ah yllarca ABD emperyalizmineuaklk yapm, kendi halkn ABD karlar dorultusunda acmaszca smrm, ikenceden geirmitir. Ortadou halklarna kar blgede ABD'nin Jandarmaln yapmtr. CIA patentli uluslararas ikence ve zulm rgt SAVAK'a ramen efendilerinin her trl yardmna, kan, zulmve ikenceye ramen Iran halknn mcadelesi faist ah'a kuyruunu bacaklarnn arasna sktrpkamaktan baka yol brakmamtr. Bugn demokratik devrim srecini yaayan ran, tam bir kaosiindedir. Bir yandan emperyalizm, sosyal-emperyalizm denetimindeki ranIrak sava srerken, dieryandan lke iindeki snf kavgas sertliini korumaktadr. ABD ve Sovyet emperyalistleri pusuyayatmlardr. ran ii ve kylleri nndeki kar devrimci engelleri de ykarak gerek kurtulularnakavuacaklardr.

KAPTALST VE REVZYONST DNYA KRZN PENESNDE KIVRANIRKEN SOSYALZMN TEK KALES ARNAVUTLUK DMDK AYAKTA DURMAKTADIR. Lenin'in belirttii gibi dnya bugnk artlarda ikiye ayrlmtr ve bu iki dnya arasndaki temel ayrm ve farkllklar, her zamankinden daha arpc bir ekilde

38

grlmektedir. Bir yanda ArnavutlukHalk Cumhuriyeti'nde somutlaan "yeni dnya", dier yanda ise kapitalist-revizyonist sistemdenoluan "eski dnya" bulunmaktadr. "Yeni dnya", buhran, smr, karklk isizlik nedir bilmeden,istikrarl bir ekilde sosyalizmin tam inas yolunda baaryla ilerler ve retici glerin muazzam gelimesine sahne olurken, eski dnya rmekte, can ekimekle, "yayorken lmekte", buhran vekarklklar iinde bulunmakta, isizlik ve sefalet iinde debelenmektedir. "Yeni dnya" smrcsnflar ortadan kaldrm, toplum dost snflardan oluan kardelik ilikileri temeline oturtulmutur. Oysaki "eski dnya" uzlamaz snf kartl zerine oturduundan keskin snf mcadelesine ve kanlatmalara sahne olmaktadr. "Yeni dnya"da tam demokrasi, gerek demokrasi, ii snf ve emekiler iin gerek demokrasi ve zgrlk srerken, "Eski dnya" zgrl, demokrasiyi sadece smrc ve egemen snflar iin bir nimet durumuna getirmitir. "Yeni dnya" kitlelerin refahdzeylerini srekli olarak ykseltirken, "eski dnya" emeki kitleleri gnden gne ala sefalete,yozlamaya ve utan verici bir klelie mahkum etmektedir. Bu arada bir avu tekelci, srekli olaraksmrmekte, milti milyonerler servet stne servet ymaktadrlar. Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nin yansra, "yeni dnya"nn temsilcisi olan Uluslar aras Komnist Hareketi oluturan gerek M-L parti ve rgtler de bugn hzla gelimekte ve ykselen devrime nderlik etmeye almaktadrlar. ML'in tek temsilcisi uluslararas Komnist Hareket, Kruevci ve inci vb. modem revizyonist ihanetlerin sonucu bugn gsz grnmektedir. Fakat bu grntedir ve bugn hem niceliksel, hem de niteliksel olarak gelimekte ve gelecei temsil etmektedir. Bir taraftan modem revizyonist, trokist vb. ihanet akmlarnn yaratt tahribat ortadan kaldran ve bunlara ldrc darbeler vuran (UKH) dier taraftan emperyalizme, sosyal-emperyalizme ve uluslararas gericilie kar mcadelenin nderi olarak ekillenmektedir. zgrlk, devrim ve sosyalizm iin ayaa kalkan dnya proletaryas ve emeki kitleler, gerek M-L partilerin nderlii altnda toplanmakta ve her geen gn z karlarnn bu parti ve rgtler etrafnda temsil edildiinin bilincine kendi deneyleriyle varmaktadr. ML partiler teori ve pratikleriyle bilimsel strateji ve taktikleriyle dnya proletaryasnn ve emeki kitlelerin gerek nderleri olduklarn kantlamaktadr. Zaten, bugn dnya komnist hareketine szmaya, onun prestijinin arkasna saklanmaya alanrevizyonist hareketlerin faaliyetini de aklayan gereklerdir. Bunlar gstermektedir ki bir sistem olarak kapitalizm ile sosyalizm arasndaki elimenin ortadankalktn vazeden in, propagandas, somut geree dayanmamakla kalmamakta, ayn zamanda M-Ldevrim ve sosyalizm davasna kar giriilmi bir saldrdr da. nk sosyalizmin ilk gerekletirildiilke olan Sovyetler Birlii'nde ve bir dizi lkede modern revizyonizmin iktidar gasbetmesinimteakip kapitalizmin restore edilmi olmas, bu temel elimeyi ortadan kaldracak bir zelliktamamaktadr. Modern revizyonizmin iktidar gaspetmesi sonucu sosyalist kampn dalm olmasda ayn ekilde objektif bir yasa olan bu elimeyi ortadan kaldrmaz. Bugn sosyalizm canl vedipdiri olarak Arnavutluk Halk Cumhuriyetinde yaamakta; sosyalizmin tam inas yolunda

39

hergnyepyeni baarlar kazanmakta ve dnya ii snfna ve ezilen halklara, ulusal ve sosyal kurtuluun,zgrlk devrim ve sosyalizmin yolunu izmeye devam etmektedir. Modern revizyonist ihanet tarihin genel gidiini; kapitalizmden sosyalizme geii ortadan kaldramazve sadece tarihin ileriye doru aknda bir zig-zagdr, o kadar. Zaten kapitalizmin genel krizinin veelimelerin azami lde derinletii, buna karlk, Arnavutluk Halk Cumhuriyetinin ban ektiidnya proletaryas, ezilen halklar ve ilerici demokratik glerden oluan dnya devrim cephesininkazand baarlar, emperyalizme, sosyal-emperyalizme ve her trden gericilie stste indirdiidarbeler, tarihin kapitalizmden sosyalizme geie doru ilerlediini gsterdii kadar ayn zamanda,bunun somut olarak karmzda bulunduunu da gstermektedir. DEVRM VE SOSYALZM MCADELES, KANEMC ZALMLERN VE SMRC DZENLERNN KKN KAZIYACAK, SOSYALZMN ZAFERN DNYADA EGEMEN KILACAKTIR. Uluslararas btn bu karlklara ramen dnya proletaryas ve ezilen halklar, devrim ve sosyalizmgleri asndan gelecek parlaktr. Emperyalistlerin, revizyonistlerin ve uluslararas gericiliin ezme,blme ve pasifize etme abalarna ramen, dnya devrim mcadelesi tarihin kendisine izdii yoldailerleyecei ve glenecei ve dnya apnda Marks, Engels, Lenin ve Stalin'in (...) yolundailerleyerek zafer kazanaca muhakkaktr. Hibir ey, emperyalizmi, kapitalizmi ve revizyonizmi proletarya ve halklarn acmasz intikamndankurtaramayacak, hibir ey onlar devrimin uzlamaz elikilerinden, srekli bunalmlardan,devrimlerden, kanlmaz bir lmden koruyamayacaktr. Btn lkelerin proletaryasnn; emeki kitlelerin ve ezilen halklarn M-L () partilerinin nderliinde verdikleri devrim ve sosyalizm mcadelesinin alevleri bu kanemici zalimlerin bastklar topra yakmakta, smr ve zulmn kkn dnyamzdan kazma amacna doru muzaffer admlarla yrmektedir. TKB, uluslararas planda dnya proletaryasnn ve ezilen halklarn emperyalizme, sosyal-emperyalizme ve uluslararas gericilie kar yrtt mcadeleyi kararl bir ekilde desteklemektedir. TKB, banda Enver Hoca'nn bulunduu Uluslararas () Hareketin (UKH) uzlamaz bir savunucusu ve O'nun Trkiye'deki mfrezesidir.

40

YEN BR EMPERYALST SAVA TEHLKESNE KARI SINIFI VE HALKLAR MCADELE BAYRAINI YKSELTYOR Bugn emperyalist ve sosyal-emperyalist lkeler arasndaki elikilerin had safhaya ulamas veekonomilerini hzla askeriletirerek bunalm en u safhasnda onu zmenin bir arac olmas, savatehdidini gndeme getirmektedir. Sper devletler, yamac karlarn ekonomik, ideolojik vediplomatik yntemlerle gerekletiremedikleri zaman, elikiler en keskin hale geldiinde, anlamalar ve "reform"lar bu elikileri zemedii an aralarnda sava balayacaktr. Reagan ve SSCB,politikalarn saldr ve silahl mdahale zerine oturtmaktadrlar. Emperyalistler ve sosyal-emperyalistler NATO, CENTO, VAROVA Pakt gibi saldrgan askeri bloklar yarattlar. Birokyabanc lkenin topraklar zerine ok sayda silahl g yerletirdiler. Her ktada askeri sler kurdularve tm denizlere ve okyanuslara yaydklar gl deniz filolar oluturdular. Devrimleri bastrmak vebomak iin birok yere askeri mdahalede bulundular. Gnmzde savan Avrupa'da kaca in revizyonist tezinin tersine sava, emperyalistler araselikilerin en fazla derinletii, rekabetin en fazla kzt bir blgede kabilir. Ortadou veAfrika'da sava kabilecei gibi, Gneydou Asya'da da kabilir. ABD emperyalistleri savan ancakkrenin iki noktasnda, Ortadou ve Afrika'da kabileceini sylediler. Yine Afganistan igalindensonra ABD yneticileri Sovyetler'in Basra Krfezi'ni ele geirmeye kalkmas halinde savaacaklarnakladlar. nk bugn bu blgeler petrol gibi ok nemli bir hammaddeye sahiptir. Ve ABDkarlarnn en fazla bulunduu blgeler olduu gibi, emperyalistleraras kar kavgasnn en fazlaolduu blgelerdir. ran olaylar, Filistin halknn srail'in saldrsna kar devrimci mcadelesi vedireniinde somutlaan Arap halklarnn anti-emperyalist mcadelesi, ran-Irak sava ve Afganistan'nRusya tarafndan igali, Ortadou ve Hint okyanusu evresinde yeni sava ihtimallerinin scaklbunu gstermektedir. Son gnlerde Hint Okyanusu ve Basra Krfezi civarnda ABD ve Batlemperyalistler askeri varlklarn gzle grlr bir ekilde artrmlardr. ABD'nin Ortadou'da 6.Filodan sonra annda ve direkt mdahaleyi hedefleyen evik Kuvvet'i kurmas, ve tatbikatlarnagirimesi, peinden srail'in Lbnan'daki vahi saldrs bunun ak gstergeleridir. Savata kandklecek halklar, savaa apansz yakalanmamak ve emperyalistleraras bu sava baltalamak; eerbununla baarl olamazlarsa bunu kurtulu savana dntrmek ve zafer kazanmak iin btnolanaklarn seferber etmektedirler. Savaa kar bartan yana tm glerin rgtlendirilmesi ve mcadeleye sokulmas gndemdeki birgrevdir. nceki iki emperyalist savan tahripkar sonularn bilen, son savan ykmn grenonmilyonlarca insann yaad dnyamzda bir bar cephesi iin byk bir potansiyel bulunmaktadr.Son dnemde birok Avrupa lkesinde ve Amerika'da yaplan yzbinlerin katld gsteriler bunukantlamaktadr. Fakat dikkati eken bir nokta, bu mcadelenin ABD ile birlikte sava kkrtcl yapan balca iki gten birisi olan Sovyet sosyal-emperyalistlerinin yedeine dme tehlikesidir.Sovyetlerin emperyalist karakteri, sava kkrtcs ve saldrgan tavrlar tehir edilmelidir.

41

Bar iin mcadele, hibir emperyalistin gdmne giremez; daha dorusu buna olanak tannmamaldr. nk, gerek bir bar, savalarn nihai olarak yokolmas, emperyalizmin bir sistem olarak topyekn ortadan kalkyla mmkndr. Dolaysyla bar hareketi, pasifist, reformcu birhareket olarak deil, onu emperyalizmi yoketme mcadelesinin dinamik bir katlcs, devrim ve sosyalizm iin mcadelenin yedek bir gc haline getirmek olmaldr. Bugn ili, Arjantin, Brezilya halklarnn faist ynetimlerine kar mcadeleleri tm bask, ihanet vetehditleri boa kartarak srmektedir. Ekonomik durumu gnden gne bozulan ve toplumsal muhalefetin ykselmeye balamas karsnda dikkatleri da evirmek, oven duygulan krklemek iin faist Arjantin ynetimi Falkland macerasna giriti. oven duygularn kabarmasnda ksmenbaarl oldu. Ama zaten km olan ekonomisinde daha da derin gedikler alacak olan Arjantin,byk bir ekonomik bunalma girecektir. Bolivya, Tayland, Malezya yurtseverlerinin mcadelesi gerici glere ve onlarn destekisi emperyalistlere ar darbeler indirmekledir. El Salvador'da iisnf ve kr yoksullarnn yurtsever-demokrat glerinin faist rejime ve emperyalizme kar devrimcimcadelesi gl bir sestir. Afrika'da rkla, smrgeci ve yeni smrgecilie kar Tanzanya,Namibya, Zimbabve halklar mcadeleyi srdryor, sahte zmleri kabul etmiyorlar. Bat Sahra'da Fransz emperyalistlerinin, Fas ve Moritanya gericilerinin abalarna ramen halklar mcadeleyidurdurmuyorlar. Eritre halknn Rus sosyal-emperyalizmine kar mcadelesi zaferler kazanyor.Asya'da Afganistan halknn Sovyet igaline kar direnii sryor. Sovyetler ve ibirliki BabrakKarmal'n tm saldrlar, seksenbebin kiilik Rus askeri Afgan halknn direniini krmay baaramamtr. Kabil ve birka byk kent dnda krsal blgeler gerillalarn denetimi altndadr. Veyine Rus sosyal-emperyalizmine kar Azeri, Abaza, Grc milli hareketleri gelimektedir. Bugn Amerikan emperyalizmi ve onun kana susam aleti srail'e kar mcadele, bata Filistin ve Araphalklar olmak zere tm halklarn ortak sorunu olmutur. Bir avu halka kar son model silahlarla giriilen yoketme harekat karsnda Filistin halk sindirilememekte, Arap halklarnn emperyalizme kar mcadelesinin mealesi olmaktadr. Halklarn devrim ve kurtulu mcadelesinin yaygnlk kazanmas emperyalizm ve sosyal-emperyalizmiin ciddi bir tehdit oluturmaktadr. Yar-smrge lkeler zerindeki smr ve denetimlerini kendi etkileri altndaki devletlere ve kliklere kredi vererek yatrmlar yaparak veya silahla yresel savalarla ya da dorudan ie kararak veya bir devleti dierine kar kkrtarak salamaya almaktadrlar.Yresel savalar, dnya sermayesinin ana dm olan lkeleri hegemonyas altnda daha sktutmaya hizmet etmektedir. Buhrann ve ondan kurtulma abalarnn baka bir ifadesi de silahlanma yar ve sava iin ok ynl hazrlklardr. Ekonomiler askeriletirilmekte, silah potansiyelleri blgesel savalar kartlarak da eritilmeye allmaktadr. Bu amala kk

42

lkeler arasndaki anlamazlklar krklenmekte, srekli bir gerginlik ortam oluturulmaya allmaktadr. Ortadou'da (ran, Irak), Afrika Boynuzunda, Bat Sahra'da, in Hindi'nde ve baka yerlerde olduugibi sorunlar bahane edilerek, iki lke hakim snflarnca politik kar hesaplar da yaplarak oven milliyetilik krklenmekte, sava ortam yaratlmaya allmaktadr. Bu tr gerginlikler ve yer yersavalara bavurulmas, ite snf mcadelesini bastrmak ve dikkatleri d "dman"a yneltmeyi amalamaktadr. Bu yol, u ya da bu emperyalist devletin hegemonyac, yaylmac amalarna hizmet etmekte ve bugn benzeri grlmemi boyutlara ulaan sava sanayii ve silah ticaretini canl tutmakta, krklemektedir. Buna ramen iki sper devlet ABD ve Rusya ve dier emperyalistler kendilerini bar gsterme abalarndan da geri kalmyorlar. Helsinki Antlamas, SALT grmeleri vb. nitelikteki konferanslar bar adna sahte bir gsteri olmaktan teye gitmiyor. Helsinki Antlamas 1975'te imzaland. Ognden bu yana silahlanma yar asndan ne deiti? Silahlanma hz yavalamad gibi, buyndeki abalar daha da artt. Aln, yoksulluun kol gezdii, milyonlarca insann alktan ld birdnyada, badndrc bir silahlanma btn hzyla srmekledir. Emperyalist tekellerin doymakbilmez kar krs, emperyalist tekel gruplar ve lkelerin egemenliklerini korumak ve paylalm alanlar yeniden paylamak iin yrttkleri mcadele; bunlarn sonucu olarak yeni bir sava olaslnn artmas, silahlanma yarn daha da artrmtr. ki sper devlet ve dier emperyalist lkeler btelerinin devasa bir blmn bu amala kullanmaktadrlar, ite rakamlar; ABD'nin bugnekadar en byk savunma btesi 200 milyar dolar bulmaktadr. 1983-1984 askeri harcamalar tutar ise554 milyar dolar olacak. 1987 ylna kadar sosyal yardm fonlarndan ksarak silahlanma btesine ayrd para ise birbuuk milyar-trilyon dolardr. Halbuki be sene nce dnyada toplam askeri harcamalar 550 milyon dolard. Sovyetler Birlii'nin 1981'e ait savunma harcamalar 207 milyardolara ulamt. Yarsmrge lkelere ise 1961-1978 arasnda 2 milyar dolarlk silah satt. ABD'nin elinde dnyay 12 kez yokedecek kadar atom silah var. Dnyada kii bana ton patlayc madde dt, Stockholm'daki Bar Aratrmalar Enstits tarafndan ise bugn dnyadaki silahlanma giderleri olarak 1 dakikada 130 milyon lira harcand tespit edildi. Dnyada 33 bini ABD, 15 biniSSCB ve geri kalan Fransa, ngiltere ve in'e ait 50 bin atom bal bulunuyor. Ve tek bir nkleerdenizaltda bulunan bir megaton patlayc madde, ikinci Dnya Savanda kullanlan tm bomba ve silahlarn tahrip gcne eit. Cenevre'de balayan son grmeler de, yeni bir emperyalist sava tehlikesine kar direnen milyonlarca insann aldatlmasn amalayan bir oyalamadan baka bir anlam tamyor. Sper glerinherbiri barn koruyucusunun kendisi olduuna ve saldrgann sava karmasn nlemek iin silahland yalann yaymaya alyor.

43

Taktik nkleer sava hazrlklar, salt ntron bombas ve bu silahn hazrlanmasnn altnda yatanmantk, emperyalizmin iren yzn ve yok edilmesinin tarihsel bir zorunluluk olduunu gstermeye yeterlidir. Doymak bilmezlik, kar ve egemenlik amacyla, makineler, binalar ve benzerlerinin korunmas dnlrken bizzat bu deerlerin yaratcs, en nemli retici g olan insan yokediliyor.

EMPERYALST VE SOSYAL-EMPERYALSTLER ARASINDAK "TDALAI" Dnyann bugnk durumunda emperyalistler ve sosyal-emperyalistlerin kendi aralarndaki elimelerde keskinlemektedir. Emperyalist ve Sosyalemperyalistler, devrime ve halklarn zgrlne karittifak halinde canavarca saldrrlarken, dier yandan pazar ve etki alanlarn egemenlik altna almakve uluslarn zenginliklerini talan etmek iin vahi bir rekabet srdrmektedirler. Amerikan emperyalizmi ve Rus sosyal-emperyalizmi tarihin tand en kanl ve zalim gler olarak dnya proletaryasnn, ezilen halklarn, zgrlk, devrim ve sosyalizmin uzlamaz dmanlardrlar.Onlar ayn derecede saldrgan tehlikeli ve emperyalizmin ana mihraklardrlar. Rekabet mcadelesindeherbiri dierinden geri kalmamaktadr. ABD ve Rus emperyalistleri, ekonomik, askeri rgtleriylekollarn yer krenin drt bir yanna yaymlardr. Her ikisi de ayn trden yntemler uygulayan tipikbirer smrgeci ve yeni-smrgecidirler. Onlar, lke iinde yarattklar dev askeri ve brokratik devletaygtn her eyiyle dnya pazarnn hizmetine sokmulardr. kili anlamalar, kredi, eitsiz mbadele,teknoloji yardm, rvet, antaj vb. her trl yolu deneyerek kendilerine bal lkeler yaratmakla, halklarn kann emmekledirler. Halklar birbirine krdrr, blgesel savalar krkler. Smr ve hegemonyalar tehlikeye girdiinde ak barbarla ve dorudan askeri igal, darbe ve mdahalelere bavurmaktan ekinmezler. Amerikan emperyalizminin Kore ve Vietnam'a ak saldrs; Laos ve Kamboya'daki vaheti, Kongo mdahalesi, Ortadou'daki bir dizi tertibi, siyonist srail araclyla Filistin halkna ynelik saldrs, ili, Arjantin, Yunanistan vb. yerlerde faist darbeler rgtlemesi hala belleklerde tazeliini korumaktadr. Dier taraftan Rus sosyal-emperyalizminin ekoslavakya veAfganistan igali, Kba vastasyla Angola vb. yerlerdeki mdahaleleri ve Polonya'da uzun sredirgelien byk aptaki ii kitlelerinin gsterileri tehdit edici boyutlara ulatnda, tezgahlanan askeri cunta ve sosyal-faist darbeler unutulmamtr. Bu nedenle, dnya proletaryas ve ezilen halklar ikisper devleti ok iyi tanmaktadrlar. Sovyet Amerikan rekabetine ek olarak in sosyal-emperyalizminin sper g olmak, Japonya'nn pazarlar ele geirmek ve geniletmek, Alman emperyalizminin Batnn "ikinci byk" haydudu olmak, Avrupa Ortak Pazar'nn (AET) eski smrgelerini ele geirmek iin yrtt vahi rekabet srmektedir. Rekabet mcadelesinde Kruevci modern-revizyonist ihanetin M-L'ler tarafndan tehir edildii bir dnemde ortaya kan in sosyal-emperyalizmi, yzyln sonunda bir sper g olmayhedeflemektedir. Bu hedefe ynelik olarak szde

44

"drtl modernizasyon" (sanayii, tarm, ordu, biliminmodernletirilmesi) planyla yola kan in sosyal-emperyalizmi faydac, ilkesiz ve pragmatik birsiyaset izlemektedir. in hegemonyaclar bugnk konumlaryla karlarn ABD ve Batl emperyalistlerle birletirmilerdir. in Sosyal-emperyalizmi stratejik hedeflerine ulaabilmek ve in'de kapitalizmin temellerini glendirebilmek iin gerek duyduu sermayeyi ABD, Japonya ve Batl emperyalistlerden salama yoluna gitmektedir. O, en bata ABD olmak zere Almanya ve Ortak Pazar'dan, Japonya'dan youn birekilde kredi, teknoloji ve silah yardm almaktadr. Avrupa'da daha ziyade Almanya ile ilgiligelitirdii ilikiler kuku vericidir. ABD ile ticari ilikiler 1980 ylnda milyon dolar at. insosyal-emperyalistleri, uluslararas tekelci sermayenin temel direklerinden biri olan, ABD emperyalizminin ban ektii finans kurumlarndan IMF'ye ye olmulardr. imdiden in'inkapitalist lkelerle olan d borlanmas onbe milyar dolar amtr. in revizyonistleri Uzakdou veAsya'da Japonya ile ilikiler gelitirmeye de byk nem vermektedirler. ABD'nin karlarylauyuacak ekilde Japonya ile ittifak kuran in, Uzakdou ve Asya'da Sovyetler'i kuatma politikasizlemektedir. Ayrca in sosyal-emperyalizmi gzn "nc dnya" olarak snflandrd lkelere dikmitir. Gerici ve kanl faistlerle kolkola girmesi, Yugoslavya ve Romanya'yla dostluk kurmas ve szde "dnya"l bir snflandrmaya gerek duymas bouna deildir. Dnya pazarlarn paylama mcadelesinde Japonya da giderek sz sahibi olmaktadr. Bugn esasolarak ABD tarafndan desteklenmesine ve Rus sosyalemperyalizmine kar kullanlmasna ramen,in ile yapt ittifakla ayn zamanda kendi lehine ABD'nin de zayflamasn istemektedir. Japonya,Uzakdou ve Asya'da hegemonya kurabilmek iin btn gcyle aba harcamaktadr. ABD, NATO iinde egemen bir konuma ve byk bir askeri, siyasi, ekonomik etkiye sahiptir.Emperyalistler ve uaklar arasndaki askeri ittifaka ramen, zellikle son yllarda NATO iindekiatlaklar artmtr. Bat Alman emperyalizmi NATO iinde giderek glenmektedir. Ekonomik, siyasigc ve silah ticareti ortak pazar snrlarn amtr. Almanya, eski taktiklerini faist intikamcln Hitlerizm'de hortlatmak zlemindedir. Elbette Almanya'nn glenmesi, Fransa ve ngiltere'nin iine gelmemektedir ve onun in'le ittifaklarn ve genel gelimesini kukuyla izlemekledirler. NATOiindeki atlak sesleri son Afganistan igaline, Rus patentli Polonya cuntasna kar taknlan tavrlardaizlemek mmkndr. Afganistan igalinden sonra Sovyetler'e, Polonya sosyal-faist darbesinden sonra Polonya'ya ekonomik ambargo uygulamasn neren ABD, bu nerisini, tam bir ittifak halinde benimsetememitir. Rusya'daki olimpiyatlarn boykotu konusunda bile net ve ortak bir fikrevaramamlardr. Dnya emperyalizminin Bat Sepeti, bykl-kkl, herbiri bir tarafa ekenkrkayaklarla dolu gibidir. Dnya emperyalizminin Bat Sepeti bu durumdayken, Dou Sepetinindurumu bundan hi de farkl deildir. Gemite Sovyet revizyonizminin yrngesinde bulunan birok modern revizyonist ihanet akm iinden karak kar-devrimci

45

faaliyetlerini, kendi "zel sosyalizmlerini yaratarak srdrmeye balamlar ve sre iinde bir ksm tamamyla z ve biimolarak batl emperyalistlerle, uluslararas tekellerle btnlemiler; bir ksm ise gya "bamsz"tavrlarn srdrmlerdir. Bugn ise gerek Markist-Leninistlerin ideolojik siyasi, pratik, her alandasrdrdkleri uzlamaz mcadele sonucu, Sovyeti modern revizyonistlerin, dnya proletaryas ve emekilerinin gznde tehir olmas, modern revizyonizmin kendi i bunalm, Batl emperyalistlerin faaliyetleri vb. gibi bir dizi nedenden dolay meydana gelen atlaklar ve farkllama ok daha hzl veaktr. En yeni rneklerini Rus sosyal-emperyalistlerinin Afganistan igali ve Polonya darbesisrasnda grdmz gibi genel olarak modern revizyonizmin ve zel olarak Sovyeti revizyonizminiindeki atlaklar bymektedir. Rus sosyalemperyalistlerinin btn gleriyle denetim salama ve birlik iinde grnmeye almalarna ramen bunda eskisi kadar baarl damaktadr. Dou Blokunun iinde yeralan Romanya'nn Bat bloku ile ilikilerini gelitirmesi, Rus efendilerine kar zaman zaman atlak sesler karmas Rusu Polonya cuntas ncesi Polonya'daki ynelim deiiklikleri, Dou blokunun iinde bulunduu durumu sergileyen baz gncel rneklerdir. Diertaraftan Rus sosyalemperyalizminin maalar durumunda olan ve kapitalist lkelerde faaliyet gsterenpartilerin iinden, Rus efendilerinden farkl grler benimseyen hiziplerin kmas ve ayrlmalar, yada szkonusu "beinci kol" partilerinin baz olaylar karsnda Sovyeti revizyonistler kadar akdavranmamalar Sovyet revizyonizminin iinde bulunduu durumu gsteren bir baka kanttr.

12 EYLL NCES SINIF MCADELES 1960'lar sonrasnda lkemizde snf mcadelesi hzl bir gelime gsterdi. 196970'lere gelindiinde genliin anti-emperyalist, anti-faist eyleminin yansra ii snfnn 15-16 Haziran direniine uzanan, demokratik sendikal haklar iin giritii fabrika igallerine, ttn, zm, fndk reticilerininmiting ve gsterilerine, topraksz kyllerin toprak igallerine doru gelien ii snf ve halk hareketi12 Mart'ta kar-devrimin azgn bir saldrsyla kar karya kald. Emperyalistler ve hakim snflaryar askeri () diktatrl tezgahladlar. Halkn tm demokratik hak ve zgrlkleri gaspedildi.Devrimci rgtlere ar darbeler vuruldu, devrimciler katledildi ve binlercesi zindanlara dolduruldu.Devrimci hareket bir daha belini dorultmamak zere ezilmek istendi. cret ve maalar, taban fiyatlardrld. Bu durum devrimci rgtlerin ii snf ve halk hareketinin geici bir yenilgisiydi ve byle devam edemezdi. Huzursuzluk dalgas lkeyi kaplad ve mcadele yeniden filizlenmeye balad. Ekonomikve siyasi krizin ykledii sorunlar karsnda aciz kalan ve hakim snflar arasndaki atmalarla dazayf den () diktatrlk penelerini zayflatmak zorunda kald. 1975 ylndan itibaren ykselenkitle hareketi ()'in bask yasalarn bir yana iterek geliti ve birounu ilemez hale getirdi. 12Mart ncesinde hemen hepsi genlik hareketi tabannda geliip ar darbeler yiyen, almalarn srdremez hale gelen

46

devrimci rgtler de yeniden rgtlenmeye giritiler. i snf ve emeki halkgaspedilen demokratik, sendikal haklarn kazanmak, alma ve yaam koullarn gelitirmek iinmcadele ediyor, mcadele daha geni toplum kesimlerinin katlmas ile ve yeni biimlere brnerek zenginleiyordu. O dnemde nc partisinden yoksun olan ii snfnn ve emeki kitlelerin devrimci enerjisi reformist kanallara aktld. Kapitalist-revizyonist sistemin iine dt ekonomik bunalm derinlemekte idi. Emperyalizme baml, geri kapitalist bir lke olan Trkiye iinde yerald dnya ekonomik sisteminin bunalmn daha derinden ve iddetli yayordu, izlenen enflasyonist politika, emeki halkn yaam koullarn arlatryor, isizlik artyordu. Kitle hareketinin ekonomik kriz tabannda seyretmesi kitle hareketinindaha hzl geliip yaygnlamasna, daha geni toplum kesimlerinin katlmasna yolayordu. 1974 sonrasnda kurulan CHP arlkl hkmetler () MC hkmetleri, gerek reformcu yollarla, gerek iddetle ve her ikisini iice uygulayarak ii snf ve halk hareketini durdurma abalar baarszla uruyordu. Koalisyon hkmetleri, hakim snflarn sorunlarn zmleyemiyor, bunlarn yk altnda eziliyor, hkmet deiiklikleri birbirini izliyordu. Resmi, sivil () glerin devrimcilere, demokratlara, emeki halka kar giritikleri kanl saldrlar, bata polis olmak zere () diktatrln tahkim edilmesi, yeni () yasalarn kartlmas, neo-faist MHP'ye destein artrlp glendirilmesi devrimci kitle mcadelesinin gelimesini nleyemiyordu. 1970'li yllarn sonlarnda lke ekonomisi ok derin bir krizin iine girdi. Hzl enflasyon, birbirini izleyen devalasyonlar, ithalat-ihracat dengesizlii, iflas eden orta ve kk iletmeler, dborlanmann art, fabrikalarn dk kapasite ile almas, dviz darboaz, enerji krizi...., gnlkhayatn tabii grntleri halini ald. 1977'de iflas eden irket says, 1976'ya gre %107 artmtr.1978'de 272 milyon TL sermayeli 1107 irket iflas etmitir. Protesto edilen senet deeri ise, 1978'de 1977'ye gre %64'lk bir art gstermitir. 1978'de belirlenebilen 584 iyerinden 37.405 ii kartlmt. 1979'da kartlan ii says ise, 111 iyerinden 32.326'dr. cret, maa ve tarm gelirlerindeki dme ise byk bir hz kazanmtr. 1970 yln 100 kabul edecekolursak, cretler 1977'de 66.7, 1978'de 57.0, maalar, 1977'de 67.8, 1978'de 65.7, tarm gelirleri1977'de 97,2, 1978'de 74.2'ye d gstermitir.

47

D ticaret a gittike bymektedir. 1978'de ihra gelirleri 2.2 milyar dolar olmasna karlk, ithalat 4.4 milyar dolar olmutur. Makine hammadde ve her trl girdi ynnden da baml ekonomi artan bir dviz ayla kar karyadr. hracat ve turizm gelirleri, ii dvizleri bu a kapatmayayetmemekle, ardardna alnan borlar emperyalizme bamll artrmakta, emperyalist smry younlatrmaktadr. yle bir yere varlmtr ki, 20 milyar dolara yaklaan d bor bir yana, faizleri denemez hale gelmitir. Enerji krizi de bu kmaz derinletirmektedir. Yeterli su ve kmr kaynaklar bulunmasna karn, emperyalizme bamllk erevesinde petrole dayal bir enerji politikas, ihtiyacn artmas ve petrolfiyatlarndaki hzl ykselile derin bir krize yolamtr. yle ki, gnbirlik, ksa vadeli ok yksekfaizli borlanmalar ve ihracat gelirlerinin tamamna yakn petrol alm iin kullanlmaya balanmtr. zlenen ekonomik politika sonucu, toplumsal kutuplama derinleiyor; tekelleme hz kazanrken, ehir ve krlardaki orta ve kk iletme sahiplerinin iflaslar ile proletaryann saflarna geiartyordu. Emeki halkn yaam koullar alabildiine arlamt. Devlet Planlama Tekilatnn biraratrmasna gre iiler, 1977 ylnda milli gelirden %20.8 orannda pay alrken, bu pay 1980'de%15.2 dzeyine inmiti. Ayn zamanda siyasal bir krizin varl koullarnda sregiden ekonomik kriz, siyasal krizi daha iddetlendirdii gibi, siyasal kriz de ekonomik krizin daha da derinlemesine yolayordu. 1970'li yllarn sonlar, o gne dek lkemiz tarihinde grlmemi zenginlikte mcadelelere sahne oldu. Grevler, gsteriler, boykot ve direniler, barikat savalar, gerilla basknlar... lkemizde fabrikalar,okullar, krlar, sokaklar hergn yeni eylemlere sahne oluyor, yeni mcadelelerle zenginleiyor,iekleniyordu. Tm emeki snf ve sosyal gruplar byk bir hareketlilik iindeydiler. i snftoplumun en hareketli kesimiydi. Grevler hzla yaygnlayordu. Grev saysnda ve greve katlan iisaysnda byk bir art grlyordu. YIL GREV SAYISI KATILAN SAYISI GREV GN SAYISI 1972 48 14.879 2.297 1973 55 12.286 2.209

48

1974 110 25.576 4.110 1975 116 13.708 5.601 1976 58 7.240 3.691 1977 59 15.682 3.622 1978 87 9.748 4.457 1979 126 21.011 10.529 1980 (lk dokuz ay) 220 84.832 24.474 Grev saysnda ve greve katlan ii saysndaki artn yannda grevlerin uzamas ve kilitlenmeye doru gitmesi de dnemin bir olgusuydu. birliki tekelci sermaye bu grevleri krabilmek iin bykgrev fonlar oluturuyordu. Grev dalgas ii snfnn en geri bilinli kesimlerine doru yaylyordu.Bu grevlerin ounda salt ekonomik talepler ileri srlmekteydi. Bunun yannda ekonomik ve siyasitaleplerin iice getii grevler gelimeye balamt. Yer yer de dorudan siyasal nitelikli talepler iinyaplan, ya da giderek bu nitelie brnen siyasal grev ve direniler ortaya kyordu. Kahramanmara'taki ve 16 Mart'ta stanbul niversitesindeki faist katliamlar protesto eylemleri,Tekel, Tari ve Antbirlik direnileri, 1 Mays eylemleri 25 Temmuz 1980 yry ve 12 Eyll'nhemen ncesinde Adana'da Skynetimce gzaltna alnan dokuz iinin braklmas iin 12.000'denfazla

49

iinin katld siyasal grev... ii snf ve halkn eylemi, faizme kar genel grev ve geneldireni ynnde gelimekteydi. Emeki snflarn btn kesimleri dinamizm iindeydi. Krsal alanlarda tarm proleterlerinin rgtlenmesi ve mcadelesi geliiyordu. rnleri enflasyon erozyonuna urayp deer kaybeden kk reticiler; ttn, zm, fndk, ay reticileri rnlerinin gerek deerini bulabilmesi, yksek taban fiyat iin mcadele ediyorlard. Yer yer toprak igalleri gerekleiyordu. renci genliin mcadelesi, niversitelerden liselere, hatta ortaokullara kadar yaylmt. Lise genliinin anti-faist mcadelesi byk bir srama gstermiti. Memurlar, retmenler derneklerde rgtleniyor, grevli, toplu szlemeli sendikalama hakk iin mcadele ediyorlar, siyasi gsterilere artan sayda katlyor, bulunduklar iyerlerinde eitli eylemlergerekletiriyorlard. Youn milli zulme, katliamlara ramen Krt halknn mcadelesi geliiyordu. 1978 ylnda Mara'taki faist katliam bahane edilerek ilan edilen skynetim mcadelenin ykselmesini engelleyemedi. Skynetimle birlikte gsteriler, toplantlar yasaklanm, grevler, "milligvenlik" ve "kamu sal" gibi gerekelerle ertelenmeye balanmt. Dernekler ve tm kitlergtleri kapatlm, sendikal faaliyet kstlanmt. Devrimci yayn organlarnn basm-datmyasaklanmt. Skynetim kar-devrimin bir ileri admyd. Fakat o da ii snf ve devrimci halk hareketinin ilerleyiini anti-faist mcadelenin gelimesini durduramad. Antifaist mcadele lkenin her yannda yaygnlayordu. MHP'li faistlerin ve ( ) devlet glerinin saldrlarna kar halk direniyor, barikatlar kuruluyor, kitlesel atmalara giriliyordu. Mara, orum, Sivas, zmirGltepe, imentepe'de halk elde silah saatlerce, hatta gnlerce barikatn arkasnda bekliyor, resmi ve sivil () glerin saldrlarna kardireniyordu. hbarclar, ikenceciler, () cezalandrlyorlard. Hapishaneler, ikence, zulm yuvas karakollar baslyor, MHP'li faistlerin karargahlar datlyordu. 1980 ylnda ekonomi iflasn eiine gelmiti. Enflasyon %107.9 idi. D ticaret a bym, dborlar denemez hale gelmiti, iletmelerin retim kapasitesi dm, iflaslar artm, isizlik devboyutlara varmt. Halkn alm gc dmt. Birok mal piyasada bulunamyor, kuyruklar uzuyordu. Bu koullarda emperyalizmin uluslararas finans kurulular, IMF, Dnya Bankasnn ve ibirlikitekelci kapitalistlerin direktifleriyle, 24 Ocak kararlar () Demirel hkmetince alnd, uygulamaya sokuldu. 24 Ocak kararlar ii snf ve emeki halka kar dizginsiz bir saldryd.Ekonomik krizin ykn onlarn srtna ykmay amalyordu. 24 Ocak kararlaryla cretlerin,maalarn, taban fiyatlarnn

50

drlmesi ngrlyordu. Tekellemeyi hzlandracak bir politikabelirleniyor, orta ve kk iletmelerin iflas hazrlanyordu. En byk tekellerin, bankalarla birlemi holdinglerin ayakta kalp bymeleri salanacakt. lkemiz emperyalist smrye daha geni aptaalyor, emperyalizme bamllk artyordu. Bu politikayla ii snf ve tm emeki halk tekilerinazami karlarnn korunmas ve artrlmas iin derin bir yoksulluun, sefaletin iine itiliyordu. Bu kararlar uyarnca, cret artlar enflasyonun ok gerisinde tutularak gerek cretler drlmeye, sosyal haklarn kaldrlmasna, alma saatlerinin azaltlmasnn engellenilmesine ynelindi. Grevlere devletin mdahalesi artmt; kah asker-polis saldrs, kah Yargtay ve mahkeme kararlaryla grevler krlmaya, kazanlm haklar gaspedilmeye allyordu. 1980 Haziran sonu ve Temmuzbanda, hkmete toplu szlemelerin ana maddelerini belirleyen iki genelge yaynlanyor, bunoktalarda tavizsiz davranlmas isteniyordu. Bu, 12 Eyll sonrasnda uygulamaya sokulan tek tip toplu szleme dzeninin yerletirilmesi ynnde atlm bir admd. Yine ayn dnemde, "ikolu ve iyeri dzeyinde tek sendika" uygulanmas ynnde admlar atlmt.320.000 iiyi ilgilendiren toplu szleme grmeleri, ilgili dier sendikalar bir yana braklarak faist Trk- ile TSK arasnda kurulan bir komisyonca yrtlyordu. Parann her ay %10-11 orannda deer kaybettii, temci ihtiya mallarndaki fiyat artnn bundan ok daha yksek olduu koullarda, rn yok pahasna kapatlan kk reticilerin paralar da aylar sonra taksit taksit deniyordu. Hakim snflar, ii snfnn ve dier emeki snflarn haklarn adm adm gaspedip, yaam koullarn arlatrrken, onlarn direncini krmak iin daha geni apl saldrlarn da hazrlnyapyorlard. 1980 yazna gelindiinde (......) devlet terr daha belirgin bir ekilde aa kmt. teden beri Krthalk zerinde, jandarma ve komando zulm uygulanmakta katliamlara giriilmekteydi. Bugeniletilmi, lkenin her yerinde uygulanr hale gelmiti. Birbiri ardna dzenlenen tatbikatlarla halkagzda verilmek isteniyordu. Tarsus ve nciralt katliamlar, orum'da iki kez giriilen faist katliam, Ordu-ama'ta () devlet krm, Fatsa operasyonu devlet terr ile sivil faist etelerin cinayet veterrnn btnyle iice gemesi, kaynap aynlamasnn gstergesi oldu. Komnist ve devrimciler, ii snf ve emeki halk, () diktatrln resmi, sivil glerinin kanl kym giriimleri karsnda mcadeleyi srdryor ve pasifizm vazeden reformcu, revizyonist hainlere ramen her geen gn mcadele yeni biimlerle zenginleip geliiyordu. Faist saldrlarakar aktif direniler rgtleniyor, mcadele daha kitlesel ve militan biimlere brnyordu. Toplumun en geri kesimleri dahi, siyasete ilgi duyar hale gelmi mcadele alanna

51

girmekteydiler. Ynlar bilin ve rgtllk kapasitelerini ok aan eylemlere, gsterilere, silahl almalara girimekteydiler. Mcadele, ezilen, smrlen btn toplumsal snf ve sosyal gruplara yaylmakta, devrimci durum olgunlamaklayd. Snf mcadelesinin geliimi bir olgu olarak i sava srecini yaratmt. Geliimise, bunun derinlemesi ynndeydi. te yandan sbjektif faktrdeki gerilik bu srete arpc bir biimde kendini gstermekteydi. Komnist hareketin gleri azd. Sanayi merkezlerinin bazlarnda, belli bal birok ehir veblgelerde henz rgtlenmi deildi, ii snf ve dier emeki snflar iinde geni balara sahipdeildi. O kendi, gcnn ok stnde bir aba ile, bulunduu alanlarda, ii snf ve emeki halk rgtlemeye, mcadelesine nderlik etmeye alyordu. TKB ideolojik, siyasi, rgtsel ok ynl grevlerin stesinden gelebilmek iin de gcnn stndebir aba sarfediyor, snf mcadelesinin atei iinde elikleiyordu. Revizyonizmin, kk burjuvaoportnistlerinin tecrit emberini krma mcadelesi veriyordu. Revizyonizmin, reformculuun her trden oportnizmin kitleler ve devrimci rgtler zerindeki etkisini krmak iin youn bir ideolojik, siyasi mcadele yrtyordu. Militan ve devrimci bir propaganda, geni kapsaml bir siyasal ajitasyon rgtleniyordu. htilalci Komnist ve Orak-eki kartlyor, K kadrolara, sempatizanlara ve dier devrimci unsurlara, Oise iiler ve emeki halka; devrimci, demokrat kitlelere datlyordu. Teorisi, program, rgtlenmesi; eliklemi, snanm kadrolar ve kitle balar ile, ihtilalci Komnist Parti'nin inas hedefine doru ilerliyordu. Devrimci hareketin ykseldii o gnlerde, faaliyet alann geniletmeye, bulunduu her yerde kitlelere nderlik etmeye, kitleleri dzene kar dolaysz saldrlara yneltmeye alrken, rgt salamtemeller zerinde ina etmeye, her art altnda devrimci almasn srdrebilecek tarzda bir rgtyaratmaya alyordu. Orak-eki, bugn dahi faistlerin tm abalarna ramen basm ve datmnsrdrebiliyorsa, skynetim dnemi boyunca hi aksatmadan srdrebilmise, temellerinin ta odnemden atlm olmasndandr. Fabrikalarda grev ve direnilere nderlik edilmeye, siyasal grevlergelitirilmeye allyor, skynetimle belirlenmi () legalitenin krlmas iin, korsan gsteriler rgtleniyor, () resmi-sivil glerle atmalara giriliyor, faistler cezalandrlyordu. eitli kitle rgtlerini ynlendirebilen daha geni kitle balarna ve tabana sahip anti-faist rgtlerise daha militan ve sert biimlere brnen kitle hareketinin gerisinde kalmlard. Mcadeleyi daha stbiimlere sratmak, siyasi kitle eylemlerini yaygnlatrmak, dzene kar dolaysz saldrlara dorugelitirmek yerine sa izgileri ile onun nnde kstektiler.

52

Kk burjuva macerac rgtlerin ise, zaten kitleleri rgtleme, nderlik etme diye bir sorunlaryoktu. Mcadelenin st biimlerinin gndeme geldii koullarda kitle hareketine siyasi bilin vergtlk kazandracak nderlik eksiklii, hareketin geliip ykselmesinin nndeki en nemli engeldi. i snf ve devrimci halk hareketinin gelimesi, kar devrim kampndaki elikileri dederinletirmiti. Hakim snf partileri, halkn mcadelesini engellemek iin farkl yntemler neriyor, aralarnda anlaamyorlard. AP, MHP gibi azl faist partiler, ittifak halinde, halka kar Milliyeti Cephe ad altnda azgnca saldrlar rgtlemeye ynelik bir cephe kurmulard. CHP ise bir yandansaldrlar rgtlerken, te yandan reformcu vaazlarla kitlelerin devrimci atlmn frenlemeye, durdurmaya alyordu. Hakim snflar eskisi gibi ynetemez hale gelmilerdi. Parlamento kilitlenmiti. Cumhurbakanl seimi, yz turu gemesine karn sonu alnamyordu. Hkmet krizleri birbirini izliyor, bir hkmetin yerini ksa sre sonra bir dieri alyordu. Parlamenter dalavereler, ayyuka kan rvetlerlemebus transferleri, rvet ve bakanlk vaatleri ile kurulup zar-zor ayakta kalabilen hkmetler, ognlerin grntleridir. Bu grntler, ("")nn gerek yznn daha ak grlmesini salyor, emeki halkn parlamentoya, siyasal partilere gven ve destei azalyordu. Devlet kurumlar iinde ve eitli devlet kurumlar arasnda uyum salanamyordu. eitli devlet kurumlarnn tabannda memur kitlesi rgtlenmiti ve kmsenmeyecek bir anti-faist potansiyelioluturuyordu. Bu, faist saldr mekanizmasnn saldr gcn zayflatyordu. eitli devletkurumlar arasnda da tam bir uyum salanamyor, siyasi partiler arasndaki gr farkllklar,buralara da yansyor, kartlm baz yasalar Anayasa Mahkemesi'nden hkmetin baz kararlar Dantay'dan dnyordu. 1979 14 Ekim seimleri sonrasnda siyasi istikrarszlk daha da derinleti. Hakim snflar, ii snf vehalk hareketini bastracak ve pasifize edecek geni tabanl bir AP-CHP hkmeti ngryorlar, buistek TSK, TSAD gibi tekelci sermaye rgtlerince dile getiriliyordu. 1980 Ocak'nda ordu tarafndan acil olarak yeni faist bask tedbirlerinin alnmasn ngren birmuhtra verildi. Muhtrada; "anari ile mcadelede siyasal partilerin bir ve beraber olamadklar","devlet arknn iyi almad ve partizan ynetimden bir trl kurtulamad", "Milli eitim vegvenlik tekilatnn politikann iine girdii" vb. belirtiliyor; "Skynetim komutanlarnnyetkilerinin artrlmas", "skynetim sularnn cezalarnn artrlmas", "polisin etkinliininartrlmas", "mahkemelerin hzl karar almasn salayacak deiikliklerin yaplmas", "dernekler yasasnn deitirilmesi", "anarik olaylar ve her trl olaylar iin af karlmamas", "her trl zararlyaynn nlenmesi" gibi, hepsi 12 Eyll sonrasnda uygulamaya sokulan (...) yasa ve uygulamalarneriliyordu. Ayrca, "siyasal partiler kanununun yeniden dzenlenmesi" isteniyor, siyasal partilere"

53

ykclk ve blclk faaliyetlerinin nlenmesinde bir ve beraber olduklarn bir deklarasyonla kamuoyuna aklama" ars yaplyordu. Daha o gnlerde askeri (...) bir darbenin hazrlklar yaplyor, bu ekilde kamuoyu oluturulmak isteniyordu. Muhtra ayn zamanda buna ynelikti. Mevcut siyasal partilerin ve parlamentonun iindebulunduu durumda, emperyalizmin ibirliki hakim snflarn siyasal ve ekonomik istek ve kararlarnyerine getirebilmesi giderek daha da gleiyordu. i snf ve devrimci halk hareketininskynetime karn durdurulamad, ykselmeye devam ettii, hkmet krizlerinin birbirini izledii, parlamentonun ve hakim snf partilerinin gven ve desteinin zayflad koullarda istenilen biimdeve hzda (...) yasalarn kartlmas ve uygulanmas gt. Keza 24 Ocak kararlarnn ngrldekilde uygulanmas da. Bunlarn gerekletirilebilmesi iin (...) devlet mekanizmasnn tahkimedilmesi, saldr gcnn artrlmas, ii snfnn ve devrimci halk hareketinin ezilmesi gerekliydi. Egemen snflar; parlamento, siyasal partileri, hkmetleri devrimci mcadeleyi durdurmaya yetmediinde, sistemlerini ayakta tutabilmek iin son bir are olarak orduyu, tek ve ortak (...) partilerigibi kullanp egemenliklerini onun araclyla srdrme yoluna girdiler.

ASKER (...) DARBE, EMPERYALZMN ORTADOU'DAK IKARLARI DORULTUSUNDA GEREKLETRLMTR Trkiye'de askeri (...) darbe gerekletikten hemen sonra Kenan Evren'in ilk konumasnda daha nceki hkmetlerce, emperyalist lkelerle gerekletirilen tm anlamalara uyulaca belirtiliyordu.NATO'ya, ABD emperyalistleriyle yaplan ikili anlamalara sadakat yemini ediliyordu. Bu doald; nk, darbe ABD emperyalistleri ile birlikte tezgahlanmt. Hava Kuvvetleri Komutan,darbenin iki gn ncesinde ABD'deydi ve son rtular orada yaplmt. Askeri (...) darbe ABDemperyalizminin Ortadou'daki karlar ve gelecee ynelik hesaplar dorultusunda gerekletirilmitir. Ortadou, ABD emperyalizminin stratejik karlarnn olduu bir blgedir. Gerici Arap eyhlik ve krallklar, srail, Msr ve Trkiye o dnemde ran, ABD emperyalizminin hegemonyas altndakilkelerdi. Bu lkelerde ulusal ve sosyal kurtulu mcadelelerinin ykselmesi, bata ABD olmak zereemperyalizmin karlar iin en byk tehdit idi. Anti-emperyalist bilincin derinlemesi ve mcadelenin gelimesi emperyalizmin siyasi, ekonomik, askeri vb. karlarnn korunmasn vehalklara kar yeni oyunlar tezgahlanmasn gletiriyordu. Blge lkeleri arasnda emperyalizmin gdmnde RCD, CENTO gibi oluturulmu paktlar eriyip gitmiler, ABD emperyalizmininhegemonyasn glendirmek iin oluturmak istedii askeri, siyasi, ekonomik yeni paktlar ise blgehalklarnn antiemperyalist muhalefeti ile kar karyadr. 1979 ylnda ran'da faist ah rejiminin yklmas, ABD emperyalizminin blgedeki hakimiyetine arbir darbe oldu. Faist ah rejiminin yklmas ile ABD

54

emperyalistleri ran'daki karlarnn yansra,Ortadou'da srail'le birlikte ba iki jandarmasndan birini de kaybetmi oluyordu. Ortadou, bata iki sper devlet olmak zere emperyalistler arasndaki hegemonya mcadelesinin odak noktalarndan birisidir. ABD emperyalizmi ve Sovyet sosyal-emperyalistleri arasndakimcadele, bu blgede de bata petrol alanlar olmak zere hegemonya alanlarn korumak ve dierininhegemonyas altndaki lkelere el atmak ve ele geirmek iin mcadele olarak srmekledir. Sovyet nfus alanndaki Msr'n bir manevrayla ABD emperyalizminin etki alanna girmesi ve ardndan Camp David anlamasn imzalamas, son yllarda ABD'nin Ortadou'da kazand en bykbaaryd. te yandan Sovyet sosyal-emperyalistlerinin Afganistan'da gerekletirdikleri bir i darbeden sonrabil fiil igale girimeleri, halklarn egemenlik ve kendi kaderlerini tayin haklar hie saylarak srdrlen sper devletlerarasndaki karlkl trmanma mcadelesinin dier bir grntsyd. ki sper devlet arasnda gn getike kzan bu mcadele ve ran'da faist rejimin byk bir halk hareketiyle yklmas, blgede ABD hegemonyasn zayflatt. ABD emperyalizmi, zellikle Basra Krfezi lkelerine ynelik jandarmalk grevini verdii ah, ran'n kaybetmi oluyordu. Bu anti-emperyalist mcadelenin daha da ykselmesi, devrim yangnnn her yan sarmas tehlikesini bytt gibi, ABD nfus alanndaki Basra Krfezi lkeleri zerindeki hegemonya mcadelesini de iddetlendiriyor, Sovyet sosyal-emperyalizminin tehdidini artryordu. ABD emperyalizminin blgede ran'n yerini dolduracak yeni jandarmalara, halklarn mcadelesini bomaya, hegemonyasnn devamn salayacak yeni paktlara ihtiyac vard. Bu koullarda, ii snf ve dier emeki snflarn mcadelesinin ykselii, lke iinde olduu gibibata ABD olmak zere emperyalistlerin blgedeki karlarn da tehdit etmekteydi. Gelien anti-emperyalist mcadele, ABD emperyalizminin Trkiye zerinden Ortadou blgesine ynelik hedef veplanlarnn nne dikilen bir engeldi.

12 EYLL SONRASINDA SYASAL TERR DDETLEND KARI DEVRM SINIFI VE HALKA KARI (...) SALDIRIYA GET Askeri () cunta ibana geldii andan itibaren (......) diktatrlke teden beri hedeflenen, fakat ii snf ve halk hareketinin geliimi nedeniyle hayata geirilemeyen kararlar uygulamaya soktu.

55

i snf ve tm emeki halkn siyasal zgrlklerinin son krntlar da yokedildi. Komnist ve anti-faistlere, ii snf ve halka kar dizginsiz bir terr estirilmeye baland. Grev ve direnileryasakland, sendikalar ve dernekler kapatld. Komnist ve devrimci rgtleri kertmek, proletarya ve emeki halka gzda vermek, sindirmek iin lkede batan sona terr estirildi. i snf ve emeki halk iin hayat zindana evrildi. Krt ulusuzerindeki oven-milliyeti bask ve terr daha da azgnlat. Bata komnist ve dier devrimcilerolmak zere yzbinlerce demokrat, yurtsever ikence tezgahlarndan geirildi, gzaltna alnd,tutukland. Polis ve ordu merkezleri, jandarma karakollar ikence merkezleri haline getirildi. Birok komnist ve devrimci ikence tezgahlarnda, idam sehpalarnda katledildi, sokaklarda kurunland. Parlamento datld, siyasi partiler kapatld, seimler yasakland. Bundan ama, (...) kar-devrimci saldr gcnn artrlmas, () dmann kararlarnn hzla uygulamaya sokulabilmesiydi. (.) mekanizmas bu temelde yeniden biimlendirildi. Milli Gvenlik Kurulu'nun yetkileri geniletildi. Milli Gvenlik Konseyi ad altnda cunta, yasama ve yrtme yetkilerini kendi zerineald. niversiteler, yarg kurumlar Konsey'e baml hale getirildi. TRT, il ve ile belediyeleri hattamuhtarlklar askeriletirildi. Buralara ve devletin birok kilit noktasna subay ya da emekli subaylar getirildi. Cunta, parlamentoyu datp siyasal partileri kapatrken bu kurumlarn iine dtkleri durumlar, kendi ynetimine meruiyet kazandrmak iin kulland. Basn zerine koyu bir sansr ekildi. Cuntann, skynetim komutanlklarnn karar ve uygulamalarnn eletirilmesi, askeri (...) mahkemelerde komnist ve devrimcilerin yarglanmalaryla ilgili haberler yasakland. Askeri (...) cuntann geliine alk tutan faist basn da bu sansrn gnll uygulaycs oldu. Askeri (...) cunta kendisini snflarst bir konumda gstermeye alt. MHP, MSP gerici, faist partiler hakknda gstermelik soruturmalar ald. "Kemalizm" resmi (...) ideolojiye dayanak yapld. "mtiyazsz, Snfsz, kaynam kitle" demagojisi yeniden piyasaya srld. Milli birlik, beraberlik demagojisi de. Cunta, bu snflarst ve tarafsz grntsyle kendisine kar geliebilecek tepkileri zayflatmak, blmek, kitlelerde duraklama yaratmak istiyordu. Cunta, ilk atanda baar kazandktan sonra devrimci rgtlere, ii snf ve halk hareketine ar darbeler indirdikten sonra, saldrlarn daha geniletti, pervaszlat.

56

Siyasal alanda balangta, komnist ve silahl anti-faist glere ynelen dizginsiz saldr geniletildi. Cunta, kendi siyasal hakimiyetini zayflatacak hibir muhalefete olanak tanmad. Bask ve gzda politikasyla muhalefet giriimlerini bastrmaya alt. Sendika ve kitle rgtlerinin taban rgtleri,yneticilerine, iyeri temsilcilerine anti-faist aydnlara, bilim adamlarna, avukatlara, sanatlara kadar uzanan bir gzalt ve tutuklama politikas izlendi. Askeri (...) disiplin ve tahakkm, hayatn heralannda egemen hale getirildi. Fabrikalar, atlyeler, okul ve devlet daireleri (...) disiplin ynetmelikleriyle klk kyafete varncaya dek yeni dzenlemelere tabi tutuldu. (...) ideoloji yaygnlatrlmaya alld. 1981 Atatrk yl ilan edilerek, tm basnyayn aralar (...) propaganda iin seferber edildi. Okullarda, devlet dairelerinde, hapishanelerde (...) ideoloji dayatld. Bu amala yzlerce kurs, seminer, konferans dzenlendi. (...) ideolojik eitimi halk kitlelerine yayabilmek iin szmona okuma yazma kurslar ald. Dou'da Krt halkna kar dzenlenen geni apl operasyonlar, bask ve katliamla iice, oven Trk milliyetilii propagandas ve eritme politikas yrtld. Hapishanelerde onbinlerce devrimci ve komnistin siyasi varlklarn yokelmek iin nazi yntemleriyle saldrya geildi. Faist ideolojik eilim ve askerletirme politikas uygulanmak istendi.erde ve darda devrimci hareket atomlarna kadar paralanmak, direnme gc ve dncesi yokedilmek isteniyordu. erdeki komnist ve devrimciler faist terrle bir ylgnlar ve dneklerordusuna evrilmek isteniyor; bu ylgn ve dnekler, halk kitleleri iinde ihanetin, boyun emiliincanl propagandaclar, reformcu fikirlerin yayclar haline getirilmek isteniyordu. Fabrikalardan ii nderleri, devlet kurumlarndan iyerlerinden atldlar, srgne gnderildiler. anti-faist memurlar

Btede sosyal yardm fonlar daraltlrken askeri harcamalara, polise byk paylar ayrlyor, () mekanizmas glendiriliyordu. "zel Gvenlik rgt" yasas ile, fabrika ve iyerlerinde, gemite MHP'li sivil faistlerin ilevini stlenecek yeni saldr gleri rgtleniyordu. Grev krcl, muhbirlikle ykml bu cinayet mangalarna yar-resmi bir stat kazandrlyordu; polisle ibirlii yapacak, silah tayabileceklerdi. Askeri (...) cunta, ok sayda (...) yasay birbiri ardna hzla karmtr. Bunlarn byk ksm siyasi zgrlklerin son krntlarnn da yokedildii yasalardr. "Toplant, Gsteri ve Yry Kanunu'nda ngrlen mdahale, erteleme,

57

cezalarn artrlmas gibi bir dizi engelleyici hkmle bu hakkn yasal yollardan kullanlmas hemen hemen olanaksz hale getirilmitir. Sendikalar Kanunu ile sendika kurmave sendika seme haklar ok gletirilerek faist sendika tekelini koruyucu hkmler getirilmitir.Toplu szleme ve Grev Yasas ile ise ii snfnn ekonomik mcadele yollar tmyle tkanmtr.Grev yapmann yasak olduu ikollarna yenileri eklenmitir. Grev krcl yasallatrlmtr; "Grevekatlmayan iiler iyerine giri k srasnda engellenmeyecek", "iveren grev srasnda stoklarn dar karabilecek ve ieri hammadde sokabilecektir" Hak grevi yasaklanmaktadr. Grevietkisizletirmek iin getirilen dier bir nokta da, "grev yasad ilan edilecek "tm bu (...) yasalaraAnayasa tasarsnda grevin iki ay sreyle snrlanmas ile nokta koyulmu oldu. Bu yasalar ve Anayasa (...) cuntann uygulamalarna yasal klf geirmesidir. Yakn bir gelecekte bir kat gibi yrtlp suratlarna frlatlacaktr. CUNTANIN EKONOM POLTKASI; BUNALIM KOULLARINDA BRLK TEKELC KAPTALSTLERN AZAM KARLARININ KORUNMASI, SINIFI VE EMEK HALKIN () SMRLMES POLTKASIDIR. Emperyalizmin finans kurulular IMF, Dnya Bankas ve birliki tekelci kapitalistlerin direktifleri dorultusunda (...) Demirel hkmetince alnan 24 Ocak kararlar, cuntann da ekonomi politikasnn temelini oluturdu. Bu kararlar ii ve dier emeki snflarn daha (...) soyulmalar yoluyla,emperyalistlerin ve bir avu ibirliki tekelci kapitalistin bunalm koullarnda azami karlarnkorumasn ve byk tekellerin glendirilmesini amalyordu. 12 Eyll ncesinde bu kararlarn ngrd cret ve maalar dondurmak, dk taban fiyatpolitikas, halk muhalefetinin younluu nedeniyle istenildii gibi uygulanamyordu. "12 Eyll olmasabu ekonomik programn neticesini alamazdk, anari ykseliyordu." Bu szler 24 Ocak kararlarnn ba uygulaycs, ekonomik mucize peygamberi ilan edilen sabk babakan yardmcs Turgut zal'a aittir. Ve 12 Eyllle birlikle faist kar devrimin ii snf ve halka kar giritii dizginsiz siyasal terrle iice ve peisra younlaan ekonomik smry kantlaycdr. Faist kar-devrim ii snf ve devrimci halk hareketine ar darbeler vurduka, ekonomik bask ve smr de arlat. 12 Eyll sonrasnda ii snf derin bir yoksulluk ve sefaletin iine itildi, ii snfnn toplu szleme ve direni yapmas yasaklanm, tm sendikal ve siyasal haklar gaspedilmiti. 12 Eyll'n hemen sonrasnda faist "tek sendika" uygulamasna geildi. birliki tekelci kapitalistler ve (...) cunta, revizyonist sendika aalarnn irkefliklerini kullanarak "sendika aal ve sendikalblnmlk sendikal rekabet" szleriyle

58

youn bir demagojiye giritiler. te yandan faist Trk-'in bandaki sendika aalaryla kol-kola, ii haklarn (...) gaspettiler. Faist sendika tekeli Trk-'e fiilen tannd. Faist burjuvazinin tek bir (...) devlet sendikas kurmas, ii snfnn elini kolunu balayarak rahata smrp soyabilecei bir i ve sendika dzeni kurmagiriiminin bir parasyd. Toplu szleme dzeni de kaldrld. Bu ilev, YHK ad verilen, ii, iveren ve devlet temsilcilerinden oluan devlete bal bir kurul tarafndan yerine getiriliyordu. Fakat nasl? Enflasyon oranlar gerekte olduundan ok daha dk tespit ediliyor, szlemeler ise bunun da altnda gerekletiriliyordu.rnein 1982 ylnda enflasyon orannn belirlenen %25'in ok stnde seyredecei, imdiden burjuva ekonomistlerce dahi belirtiliyor. Ancak bu dnemde yaplan tm szlemeler %25'in allnda, cret ve maalarn ge denmesi de yaygn bir uygulama. inin eline geecek para enflasyon canavarnca yutulup gidiyor. YHK ylesine pervaszca davranyor ki, aklanan baz szlemelerde iiler kapitalistlere borlu bile karlyordu. letmelerin iine dtkleri kriz ve bunun sonucu izlenen ekonomi politika gerei, kredi maliyetlerinin ykselmesi, temel girdi fiyatlarndaki artn yaratt maliyet artn drmenin biryolu, retilen metann toplam maliyetini belirleyen dier kalemlerde tasarruf etmekledir. Faist burjuvazi iin ise bunun en kolay yolu ii cretlerinin drlmesi idi. Bunun ise balca iki yoluvard ve 12 Eyll sonrasnda faist burjuva/i her iki yolu da byk bir pervaszlkla uygulad, iileriten atlmakla tehdit edilerek cretler drld; ya da daha az sayda ii eskisinden daha fazla retim yapmaya zorland. 12 Eyll ncesinde ibirliki tekelci kapitalistler ii cretlerinin ykseklii zerine byk bir yaygara koparmlard, iilerin "mutlu aznlk" olduklar demagojisini yayan faist burjuvazinin korosuna ()' de katlm, bir konumasnda "iilerin mdrlerden de fazla cret aldklarndan" yaknmt. Gerekte ise, lkemizde ii cretlerinin toplam maliyet iindeki pay ok dktr. Bu, MESS rakamlarna gre dahi %12.3' gemiyordu. 600.000 sigortal ii, 12. derecenin altnda 400.000 memurun ve yzbinlerce sigortasz emekinin asgari cretle alt ve asgari cretin de net 7200 liraolduu koullarda bu faist demagoji (...) srdrlyor, ekonomik smrnn daha arlatrlmasnnartlan oluturuluyordu. Mcadele silahlan gaspedilerek ii snfnn eli-kolu balanmt. Fiyatlar ise serbestti ve enflasyon sryordu. Bu durumda gerek ii cretlerindeki d byk bir hz kazand, ii snfnn hayatseviyesi 10 kat geriye gitti, ii cretleri 1963 ylnn bile altna dt. Gnlk asgari cret 1963ylnda 8 lira 91 kuru iken, bugn 8 lira 54 kurua inmitir. 1981 Nisan'ndan 1982 ubat bana kadargeen 10 ayda asgari cretin gerek deeri 7400 liradan 5570 liraya dmtr. Buna karlk kanemici tekellerin karlar kat kat byd. Buhran koullarna ramen 1981 ylnda tekeller, bir ncekiyla oranla %60 daha fazla kar

59

elde ettiler. Byk tekellerin karlar ise %100'den aaya dmyor,hatta bazlarnn karlar %300'e, %400'e, %920'ye kadar kyordu. Byk tekellerle iice gemi olanbankalarn karlar ise 1981'de 1980'e oranla ortalama %70 artmtr. 12 Eyll sonrasnda ii snfnn sosyal haklarna da byk kstlamalar getirildi. Trk- genel sekreteri (...) Sadk Side bakan olduktan sonra, SSK Yasasnda yaplan deiikliklerle, iilerin dahaok prim demesi, tedavi ve ila cretleri demeleri, emekli maalarnn drlmesi, emeklilerdenprim alnmas (vb.)... Yllk ikramiyeler yok denecek kadar azalrken, yllk cretli izinler de 30 gnle snrlandrld. Kdem tazminatna taban snr kondu ve istifa halinde de kdem tazminat denmemesi getirildi. zlenen ekonomi politikann dier bir sonucu da, be milyonu aan isizler ordusunun safna yzbinlerce isizin katlmas olmutur. Bugn lkemizde alabilir her be kiiden biri isizdir.Ekonomik krizin derinlemesiyle, yeni yatrmlarn gerekletirilmemesi, iletmelerin dk kapasiteile almas ve bazlarnn retimi durdurmas, yaygnlaan iflaslar isizliin bymesine neden olmutur. Sadece tekstil ikolunda 26 fabrikann kapanmasyla 25.000 ii isiz kalmtr. Askeri (...) cunta ii snfnn gaspedilen haklarna kar szde ii karmn da yasaklad. Bu karartamamen demagojikti ve cunta szde ii (...) yzn gizleyebilecekti. Fabrikalarn dk kapasiteylealt, iflaslarn birbirini izledii koullarda iilerin sokaa dklmesi tm hzyla devam etti. 12Eyll sonrasnda bata nder iiler olmak zere, onbinlerce ii sokaa atld. Bir ksm da ar ilere srldler. Bugn bu gstermelik karar da yrrlkten kaldrlmtr. Toplu iten karmalar hzla devam etmektedir.

12 EYLL FAZM'NN KIRLARDAK EKONOM POLTKASI 12 Eyll gn (...) Evren, okuduu bildiride yle diyordu: "Kylnn milletimizin efendisi olduu inancn kuvveden fiile karmak iin tarm alannda retimi artracak bir tarm seferberlii ve fiyat politikasyla gerekli dier tedbirlerin alnmasna bilhassa nem verilecektir." Daha sonra bu "tarm seferberlii", "petrole kar buday" gibi sloganlarla sslendi. Uygulama ve bugn ortaya kan sonu nedir? Tarmsal krizin derinlemesi ve kr yoksullarnn yaam koullarnn daha da arlamas, izlenen ekonomik politika sonucu tarmsal retim geriledi; 1980'de%1.7 olan tarmdaki byme hz, 1981'de binde 4'e dt. DE raporlarna gre, bitkisel rnlerden baklagiller %2,2, patates, %3,3, zeytin %6,3, ay %32,8, ttn %14,5, elma %28,6

60

gerilemitir. Ayrca buday retiminde %18,1 ayiei retiminde %23,3 d vardr. (...) generallerin "tarm seferberlii ve fiyat politikas" dedikleri eyin, kyllerin lehine olmayp emperyalistlerin, kapitalistlerin, toprakaalarnn kyllere kurduklar vahi bir tuzak olduu imdi iyice anlalmtr. Askeri diktatrln krlardaki (...) ye (...) politikas, tarm bunalmn ortadan kaldrmad, derinletirdi. zellikle 12 Eyll 1980'den beri sanayiyi izleyen tarmdaki bunalm iddetlenmi, hayvanclk, tarm rnleri ve besin maddeleri retimindeki d belirginlemitir. Pamuk, ayiei,eker pancar vb. rnlerdeki d birok dallarda ithalat ile birlikte ilerlemektedir. nmzdeki yllarda et, st, meyve, sebze ve bakliyat ithal edilmek zorunda kalnaca belirtilmektedir. 24 Ocak kararlan ve (...) cuntann izledii ekonomik politikann kapsamnda kyllk zerindeki smry bir kat daha artrma amac da vard. 24 Ocak kararlaryla (...) Demirel Hkmeti gbre fiyatlarna ortalama %600 orannda zam getirdi. Elbette bu zam byk toprak sahiplerini deil,dorudan kk ve orta kylleri etkiledi. Zaten zor durumda olan kk retici kyl yeniden retimiin gerekli tarm aletlerini, tohumluk gbreyi alamaz duruma gelmiti.nk gbre zamlar, hayat pahall, dk taban fiyatlar gibi dier etkenlerle birleiyordu. 12 Eyll faizmi kyllere en ar darbeleri bata dk taban fiyatlar politikas olmak zere, Vergi Yasas, tarm ilalarna, tohumluk veyemlere, tarm ara ve gerelerine, akaryakta ve dier tketim mallarna getirdii zamlarla indirdi.Bunlar, krsal alanlarda byk toprak sahiplerinin egemenliklerini glendirme, emperyalistlerin, yerlitekelci kapitalistlerin, aalarn, tefecilerin smrsn younlatrma, orta ve kk kyllerimlkszletirme ve yoksullatrma, kr proletaryas zerindeki smr orann ykseltme srecini hzlandrd. (...) generaller nasl ilk planda ii cretlerini dondurmak iin gerekli siyasi ve ekonomik nlemleri aldlarsa, ayn ekilde buna benzer bir ilevi yerine getiren dk taban fiyat politikasyla da, tarmsalbesin ve hammaddelerin fiyatlarn en alt seviyede tutacak kararlar aldlar. (...) Devletin ttn, fndk,ay, pamuk, zeytin, ayiei, eker pancar gibi hemen btn tarm rnleri zerinde uygulad dktaban fiyatlar, milyonlarca kk retici kyly yoksulluk ve sefaletin kucana itti. yle ki, tarm rnlerinin taban fiyatlarndaki art hz %20'ler civarnda oynarken, kyllerin retimde kullandklar mallarn ve hayati tketim maddelerinin fiyatlarndaki art hz %100'n zerinde seyrediyordu. Aradaki fark emeki kyllerin omzuna biniyordu. Dk taban fiyatlar, devletin belirledii tekel fiyatlaryla, kk reticinin rnn maliyetinin altnda bir fiyatla ucuza kapatmak anlamn tarken, byk toprak sahipleri rnleri daha dk bir maliyetle rettiklerinden, hatta taban-tavan fiyatlar onlarn karlarna gre ayarlandndan, bundan karl kmlardr. te yandan,kylye sattn en yksek fiyat seviyesinde

61

tutan, retimde kulland tarm hammaddelerini ise enucuza alan tekelci devlet ve kapitalist, bankac, ihracat, tefeci bu sayede byk vurgunlar vurmaktadr. Bununla birlikte (...) askeri rejim Vergi Yasas'yla emeki kyller zerindeki vergi ykn artrm, kr yoksullarnn durumunu arlatrmtr. Bunun gibi, tarm blgelerine verilen kredi faizlerinin en st seviyeye ykselmesi, kyllerin kann emen bankaclara ve tefecilere byk vurgun ortam salamtr. Bilindii zere, Ziraat Bankas ve dier mali kurulular, kredileri toprak aalarna ve tefeci kyllere vermekte, zaten zor durumda olankyl, krediyi %500'e varan oranlarda tefecilerden salamak zorunda kalmaktadr. Kylnn paraszve geim sknts iinde olmas, onu tarlasn ipotek ettirmeye, maln tccara taban fiyatnn altnda kaptrmaya itince; aa, tefeci-tccar, kylnn elinde ne varsa silip sprmektedir. Buna ek olarak (...)devlet yetkilileri, kk reticiye mallar karlnda avans vermeyi kaldrmakla kalmam; pamuk,ttn, ay vb. reticilerinin durumunda olduu gibi, teslim etlikleri mallarn karln, aradan aylar getii halde hala demeyerek onlar alk ve sefaletin kucana itmilerdir. Cuntann tarmsal retimdeki anarinin ykn kyllere ykmak iin egemen snflarn karlar dorultusunda ekim alanlarn snrlandrmas veya devletin elindeki stoklar eritinceye dek alm dk tutmas, tarmrnlerinin fiyatlarn drmek iin ithalat yapmas bunlarn zerine binen birer felaket olmaktadr. Askeri (...) rejimin () ekonomik politikas krsal alanlardaki topraksz ve az toprakl kyl saysnhzla oaltt. Orta ve kk kyllerin topraklarn kaybetmeleri, (...) devletin keyfi ekilde dzenlenen istatistiklerinde dahi gizlenemiyor. MGK ihtisas Komisyonu raporunda; "1963 ylnda tm kyl ailelerinin sadece %9.1'i toprakszken, bu oran 1978'de %24.9'a kmtr. Topraksz aile says1.180.000'dir. Ayrca, topran mlkiyeti ve kullanm asndan lke apnda dengesiz ve adaletsiz bir dalmizlenmektedir... Ailelerin %28,5'i tarmsal gelirin %3,6'sn alrken, ailelerin %24' ise gelirin %22.6'sn almaktadr." denmektedir. Toprakaas, kendi (...) dzeninde devrimci-demokratik hareketin ezilmesini de frsat bilerek kamsn kylnn srtna daha da iddetli indiriyor; angarya ykn, kiray, yar-feodal basky artryor, kyllerin topraklarna ve meralarna zorbalkla el koyarak kyly ve ailesini toprandan sryor. En ar smr ve bask da tarm proleterlerinin ve yoksul kyllerin stndedir. Faizmin smrs arttka tarm bunalm derinletike, krlardaki isizlik, alk ve salgn hastalklar da yaygnlamaktadr. Tarm proleterleri hibir demokratik hak ve gvenceye sahip deillerdir. Sendikasz, sigortasz, gnde en az 12 saat -o da i bulabilirlerse- ve en dk cretle, boaz tokluuna, yk hayvan gibi altrlyorlar. Bir yandan kyllerin ekonomik ve demokratik haklar gaspedilirken, te yandan krsal alanlar batanbaa, ova kynden en cra kedeki da kyne kadar jandarma birlikleri tarafndan birka kez tarand, "terrist" ve "blc" avna kld. () skynetim ve jandarma komutanlar, valiler, kaymakamlar, savclar seferber olup kylerde terr frtnas estirdiler.

62

Silahl kyly silahszlandrmak iin seferber oldular. Baskn dzenleyerek kadn-erkek, gen-yal demeden kyllere ikence ve meydan daya ektiler. Silah olsun olmasn her ky belirlenen miktarda silah teslim etmek zorunda brakld. Anti-faistler iin kara listeler kartld. Heryerde muhbirlik a rld, geni tutuklamalara giriildi. (...) devlet, zellikle de devrimci-demokratik uyann gelikin olduu kylere, () kylerine, alevi halka amanszca saldrd. Bir yandan zulm ark, bir yandan smr ark, bir yandan faist propaganda ve demagoji ark atall kyma makinesi gibi ileyip durdu. Tarm bunalmnn altnda yatan neden, emperyalizmin boyunduruu ve kapitalist sistemdir. Burjuvazi bunalm ne denli gizlemeye alrsa alsn, onun gstergelerini gizleyememektedir. rnein, gbre retimi en st noktadayken, en alt seviyeye inmi, tarmda makineleme hz yavalam, geri teknikboy gsterir olmu, tarm retimindeki d ile birlikte toplam ihracattaki tarm rnleri paynda gerileme grlmtr. "Petrole kar buday ve hayvanclk", "tarm seferberlii" gibi ekonomik sloganlar anlyorsa bunun nedeni, tarm bunalmn gizleme tela, kyllerin zerindeki soygun plann gerekletirme isteidir. Faizmin geni kyl ynlarna bo vaatler dnda verecei bir ey yoktur, ite (...) generaller ve (...) hkmeti binbirinci kez, yeniden aldatc "Toprak ve Tarm Reformu Yasasn" karma balonunu uurdular. Belli ki, bundan esas ve ilk ama, yoksul ve topraksz kylleri aldatmak ve oyalamak ise; ikincisi de (Onu da uygularsa) baz yrelerde toprakaalar iin en verimsiz baz topraklar az toprakl ve topraksz kyllere borlandrma yoluyla satp, onlar zerinde daha ar smrnn yolunu bulmak, toprak kleliinin yeni biimlerini hortlatmaktr. Tarm ve Orman Bakan Sabahattin zbek "Toprak ve Tarm Reformu kanun tasarsnn yanl hazrlandn" syledikten sonra, yukarda szn ettiimiz bu politikay u szlerle dorulad: "Bir defa hazrlanan Toprak Tarm Reformu deil, Tarm Toprak Reformu olmaldr. Yani, nce tarma elverili topraklar iletmeye almal, sonra arazisi olmayan iftiye tarma elverili olan topraklar datlmaldr." (12 Nisan1982 TERCMAN) Askeri (...) diktatrln krsal blgelerdeki ve tarm sorunundaki politikas, sistemin tm elikilerini misli misli keskinletirmek, demokratik kyl ynlaryla egemen snflar arasndaki uzlamaz ztlderinletirmek dnda bir baka yol izleyemez. O kyl ynlarn faist ideoloji ve demagojiyle, kapitalist ve feodal ideolojiyle uyuturmaya, akln elmeye ne kadar alrsa alsn, kr proleterleri, yar-proleterler, emeki kyller arasndaki honutsuzluk ve fke gitgide byyecektir. BugnTrkiye'nin krsal alanlarnda yzyllardr deimeyen ve zlmeyen sorunu, hala Toprak Devrimi sorunudur. Yiit Trk ve Krt kyllerinin yreinde TOPRAK ve ZGRLK zlemi derin kkler salmtr. Trkiye'de kyl sorunu egemen snflarn yolundan deil, ancak kkl bir toprak

63

devrimi, tam bamszlk demokrasi ve sosyalizm yoluyla zlebilir. Tek yol budur. Bu yolu aacak olan anahtar ise emperyalizme ve askeri (...) diktatrle kar proletarya ve kyllerin ()3 YAMA VE TALAN SYASET cret ve maalar dondurularak, taban fiyatlar dk tutularak gnden gne arlaan ekonomik smr, tam bir yama, talan siyasetine dnmtr. Krn ve kentin kk reticilerinin srtna ar vergi yk bindirilmi, pein deme zorunluluu getirilmitir. "Bankerler Olay" cuntann izledii ekonomik politikann doal bir sonucudur, iisi, memuru,emeklisiyle emeki halkn diinden trnandan artrp biriktirdii -be kuru, bankerler aracl ile kanemici tekellerin midesinde tlmek zere topland. Onlarn arkasnda bankalar holdingler bulunuyordu. Bir dnem sonra, bankerler byk lde ilevlerini tamamladklarndan hkmetkararlaryla iflasa srklendiler. Onlar ilevlerini yerine getirmiler; toplanan para ile ise tekellerin dk faizli, adeta bedavaya gelecek kredi talebi karlanmt. imdi uzun vadeli deme planlar ilehalk avutuluyor, bir kez daha aldatlyor. Bankerlere yatrlan paralarn byk ksm bir daha geridnmeyecek, denecek ksm ise deme gn geldiinde enflasyon hz ile eriyip gitmi olacak. Cuntann emeki halka kar izledii ykm politikas, bankerler araclyla gerekletirilen ()labitmiyor. O, (...) gibi, mutlaka bir bahane bulup nne gelenden hara alma hesaplar yapyor.Cuntann (...) siyasetinin bir rnei de vergi, zam ve trafik cezalarna fahi artlar koyup bteye alm olmasdr. 1982 Mali Yl Bte Tasars'nda, bteye mali yl boyunca 4 milyar trafikten 8milyar vergi ve zam cezasndan olmak zere toplam 12 milyar liralk bir ceza geliri salanmas ngrlyor. Ayn tasarda, 1982 mali ylnda 1981'e gre trafik cezalarnda %60, vergi ve zam cezalarnda ise %33'lk bir art salanmasnn planland da yeralyor.
3"Proletarya ve kyllerin bakaldrmasndan, devrimi zafere ulatrp kendi k darlarn kurmaktan" bahsetmek, cezai soruturmann gerekeleri arasnda yer almtr. (DN)

STKRARSIZ VE GNBRLK BR HRACAT POLTKASI 24 Ocak kararlar dorultusunda izlenen ekonomik politikann bir yn de, ekonomide yapsaldnm ad altnda sunulan "ihracat seferberlii" idi. Ekonomik baarnn temel talarndan birisiolarak sunulan bu ihracat seferberlii ne idi? Szde sanayide byk bir hamle yaplm, byk biratlmla gemi yllar kat kat aan bir ihracat patlamas gerekletirilmiti. 1981 yl ihracatnn geenyla gre %60 artla 4.7 milyar dolara ulat syleniyordu. Bunlar, (...)

64

propagandann "Ekonomik Mucize" zerine kopard bir yaygara olmaktan baka bir anlam tamyordu. Oysa ihracatta 1981 ylnda tutturulan dzeyle, Trkiye'nin dnya ihracatndaki pay yalnzca binde2.1 kadardr. lk nce bu, bal bana bir fiyaskodur. Sonra, 1981 ylnda dnya ticaretindeki 2.1'likpay, 1950-954 dneminde binde 4.7, onu takip eden yllarda binde 3 olan paylarn ancak yarscivarndadr. Bu demektir ki, imdiki ihracat dzeyi 1950 dzeyine bile varmam. O yllardan bu yana Trkiye'nin ihracatnn genel grafii hep dmtr. Geri teknoloji ve dk kapasiteye sahip sanayi nitelerinin uluslararas pazarlarda hibir rekabet ans yoktur. Dnya pazarlarndaki fiyatlar belirleyen tek g olan emperyalist dev tekeller ar sanayi mallarn, sattklarn en yksek seviyede tutulurken, yar-smrgelerden aldklar yar-mamul mallar, hammaddeleri, en dk seviyede donduruyorlar. Dolaysyla, dnya kapitalist ticaretinin bu deimez yasas, olduka emperyalist boyunduruk altndaki Trkiye'nin d ticaret a azalmaz, aksine byr. Buzdolabnda, ierdeki bayi sat fiyat 40.000 lira iken d sat 180 dolar, yine frnda bayii fiyat 20-22.000 lira iken darya 90 dolara satlmas, ihracatn zararna yapldn ortaya koymaktadr. Mallar,maliyet ve lke iindeki sat fiyatnn altnda pazarlanrken, bu szde ihracat gerekletirenler "tevik kredileri", "vergi iadeleri" ile besleniyordu. Bu tekelleri kurtarma operasyonunun faturas ise emeki halka kesiliyordu. Trkiye gibi yar-smrge bir lke, ihracat artn ancak tarm rnlerinden salayabilecekken, bunda da gerileme grld. nk hem bunalm iindeki tarmda retim dt, hem de tarm rnlerinin dnya pazarlarndaki fiyatlarn dk tutan emperyalist tekellerin rekabeti Trkiye'yi dlad. Budurum 1981 ylnda Trkiye'nin ihracatnda aka grld. te yandan, egemen snflar 1981 ihracatnda sanayi mallar paynda tarm geride brakan bir art olduunu, bunun "sanayileme gstergesi" anlamna geldiini sylyorlar. Oysa, sanayi mallar ihracat denilen ey, tarma dayal gda, sanayi ve tekstil rnleridir. Dierleri ise, basit ve geri teknolojiye dayanan imento, dkm sanayi rnleridir. Bu alanlarda salanan gelime, dnya emperyalizminin hamallndaki gelime demektir. Bir baka ynden bakldnda Trkiye ihracatnn nemli bir zellii, ampul, kibrit, sala, et, ya meyve, ttn gibi dayanksz tketim mallarna dayanyor. Bu da, yarn belli olmayan, dalgalanma ihtimali fazla olan bir ihracat demektir. Hele birde, "ihracat seferberlii"nde mezar ta, papatya, kurbaa, salyangoz, odun kantar, su, kaldrm ta gibi mallar var ki o da zengin bir mizah konusu. Btn bunlara "ihracat seferberlii" deniyorsa, ite Trkiye'nin ihracat!.. Trkiye'nin ihracat dengeli, ar sanayi ve gelimi bir tarma dayanmad gibii piyasa durgun, retim d halinde olduu iin nceki yllara kyasla saland iddia edilen artise geici ve salkszdr. Gelecek yllarda ayn art hz bir yana, eski seviyenin bile tutturulup tutturulamayaca phelidir. Trkiye'nin ihracatnda

65

AET'nin pay 1979'da %48 iken, 1980'de %32'ye dt. Ortadou ve Arap lkelerininki ise 1978 ylnda %14 iken, 1981 ylnda %40'a ykseldi. Bu, birgelime deil, istikrarsz ve gnbirlik bir ihracat gstergesidir. nk Trkiye baz ihra mallarndaOrtak Pazar tarafndan pazardan srlmtr. nk Ortadou ve Arap lkelerine yaplan ihracattakiart, dnya ticaretinin gncel boluklarndan, ran-Irak sava gibi dnemsel bir olgudan, Libya'nn zel durumundan kaynaklanmaktadr. hracattaki nispi artn asl nedeni ise halk zerindeki azgn (...) terrdr. 12 Eyll faizmi en (...)kemer skma politikasyla halkn tketimini alabildiine kst. Grevleri, toplu szlemeleri yasaklayarak cretleri dondurdu, taban fiyatlarn en dk seviyede tuttu, ite ihracattaki nispi artnbata gelen nedeni halkn kan ve teriyle kirlenmi vahi smr sistemidir. hracatn halka saladen ufak bir yarar yoktur, aksine bundan ihracat vurgun tekelleri karl kmaktadrlar.

() "BUNALIMDAN IKMAK ZEREYZ" SZ, SAHTE VE GLNTR "Ekonomide Trkiye Mucizesi", "bunalmdan kmak zereyiz" vb. 12 Eyllc faizmin ekonomik alanda demagojik propaganda sloganlar oldu. flaslarn, kk ve orta iletmelerden, Asil elik,Gney Sanayi, Banker Kastelli gibi dev iletme ve finansman kurulularna doru geliimi, gerekdurumu btnyle su yzne kard. yle ki, bu ekonomik mucizenin mimar olarak lanse edilen IMFpatentli Turgut zal istifa etmek zorunda brakld. Bu ise, gerekte izlenen ekonomik politikann iflasnn belgelenmesidir. Trkiye'de sistem halihazrda derin bir ekonomik kriz iindedir. Gerekte bunalm durdurulamad gibi hafifletilebilmi de deildir. Tm olgular bunalmn giderek daha da derinletiini gstermektedir.Dnya lsnde kapitalizmin devleri dahi gnden gne arlaan bir bunalm iindeyken, yarsmrge bir lke olan ve bunalmn sonularn ok daha ar yaayan Trkiye'nin tek bana bunalm altedip dze kmak zere olduu iddias sahte ve glntr. Bugn dze kmak bir yana, orta vekk iletmelerin uzun sredir devam edegelen iflaslarna, baz byk iletmelerin iflaslar eklenmektedir. Hatta baz bankalarn iflaslar gndemdedir. Ekonomik kriz o kadar iddetlidir ki, iisnf ve emeki halkn vahice smrlmesi temelinde srdrlen ekonomik takviyeye karn birok iletmenin iflaslarn deyememektedirler. Sanayinin hemen tm dallarnda varolan durgunluk, bazdallarda tam bir kntye doru genilemektedir. Tekstil sanayinin iine dt durum bir rnektir.Bu dalda 20 fabrika kapanm, 25.000 kii isiz kalmtr. Otomotiv sanayiinde 1981 ylnda, kapasitekullanm %28

66

dzeyinde kalmtr. lke ii inaat sektrnde de derin bir kriz hkm srmektedir. te krizin gittike derinleerek srdnn dier baz kantlar: 1981'de feshedilen irket says, 1980'e gre %101.4 orannda art gstererek 2300'e ulamtr. 1980ylnda ise fesih veya tasfiye yoluna bavuran irket says 1142 idi. 24 Ocak uygulamalarna baland gnden itibaren ticari faaliyetlerine son veren irket says ise 3442'yi bulmutur. Bu dnemde protesto edilen senet says artm ve karlksz ek verme yaygnlamtr. DE'ye gre1981'in ilk 11 aynda protesto edilen senet says 1.800.000'i gemektedir ki bu, bir nceki (1980) ylagre %25 orannda artma olduunu gstermektedir, zmir Ticaret Gazetesinin bir aratrmasna gre1981 ylnda sadece stanbul'da 90-100 milyar liralk karlksz ek kesilmitir. Bunlar ekonomik krizden kn deil, onun derinletiinin ve zincirleme iflaslarn gstergeleridir. Bugn birbirleriyle ticari ilikiler iindeki iletmelerin, ayn zincirin halkalar olarak, durumlar sarslmakta, iflaslar birbirini izlemektedir. Bugn sanayide derinleen kriz baz kk bankalar dasallamaya balamtr. 24 Ocak kararlar, tekellerin dnda kalan orta ve kk byklkteki iletmelerin zaten iinde bulunduklar iflas ve ykm srecini daha da hzlandrrken, te yandan tekellemeyi zellikle de sanayi banka kompleksine sahip tekel gruplarnn daha da bymesine yolamtr. Bankalar ve byk holdingler, iflas durumuna gelmi iletmelere el uzatarak gerekdeerinden ok ucuza kapatmlar veya birlikte i yapma nerisinde bulunarak hisselerin nemli bir ksmn ele geirmilerdir.

ASKER (...) CUNTANIN DI POLTKASI; ABD EMPERYALZMNN ()4 ABD emperyalizminin izdii rotaya uygun bir yolun izlenmesi, ibirliki hakim snflarn dpolitikadaki geleneksel izgisidir. Askeri (...) cunta, ABD emperyalizminin gdmndeki bu dpolitikay, () her alanda dorua kard. ABD emperyalizmine siyasi, askeri alanlarda bamllkdaha da artt. ABD emperyalistlerinin siyasi ve askeri konulardaki direktiflerini daha abuk uygulayabilmesini salamak amacyla Trk-Amerikan Savunma Konseyi kuruldu. ABD
4 Askeri ynetimin d politikasn "ABD emperyalizminin dmen suyunda, ikiyzl ve kalle" olarak nitelendirmek, savunma nedeniyle alan cezai soruturmann gerekelerinden biri olmutur. (DN)

emperyalistlerinin Ortadou halklarna ynelik saldr stratejisinde cunta daha aktif grevler stlendi. ABD'nin ban ektii Bat emperyalist blounun saldrgan askeri pakt, NATO'nun saldrhedeflerinin Ortadou'ya doru geniletilmesi

67

planlarn onaylad. Bu plann bir paras olarak, Vanhavaalannn ABD uaklarnn kalkp inebilmesine uygun olarak dzenlenmesi karar alnd. Bugn daha saldrgan ve sava kkrtcs bir politika izleyen ABD emperyalizminin Ortadou'daki vurucu gc olma yolunda ileri admlar atld. Bu ileri karakol grevini yerine getirebilmesi iin ABD emperyalizmince yaplan yardmlarn 700 milyon dolarnn 400 milyon dolar askeri harcamalar iin veriliyordu. ABD'nin () yerine getirebilmek iin 1982 btesinde de askeri harcamalara byk pay ayrld. Sosyal hizmetlere ayrlan paylar kstlanrken, askeri harcamalar iin ayrlan pay 353 milyar lira oldu. Bir yandan () askeri harcamalar artrlp Ortadou halklarna kar ABD'nin blgedeki saldr gc olarak rgtlenirken, te yandan blgedeki lkelerle () bir yaknlama siyaseti izleniyordu. Bu daABD emperyalistlerince belirlenmi politikann dier bir ynyd. Cuntann d politikas Ortadou'daABD emperyalizminin Truva At roln oynamaktr. Arap ve tm Ortadou halklar arasnda ABD ve srail'li Siyonistlere kar bir bloun olumasn engellemek, bu yndeki abalar iten baltalamaktr. Onun d politikas hibir zaman ABD emperyalizminin izdii snrlarn dna kmaz. Nitekim onunArap halklarna gsterdii gleryzn (...)lii, Birlemi Milletlerde srail'in Golan Tepelerinin ilhaknn knanmas srasnda ortaya kt. Trkiye, ABD ve srail'le birlikte karara kar kan birka lkeden biriydi. Cuntann ABD'ye () siyasetindeki pervaszlnn dier bir rnei de, yine BM'de yaplan bir baka oylamada, ABD ua ve insan kasab ili, El-Salvador, Guatemala faist ynetimlerini grnte olsun knamaktan kanmasyd. Trkiye yine karara kar kan birka lkeden biriydi. Cuntann izledii bu d siyaset, dnyadan tecrit oluunu hzlandrrken, te yandan macerac, saldrgan ve sava kkrtcs bir siyaset izleyen ABD emperyalizminin gdmndeki d politika, lkemizi yeni bir savala ilk hedeflerden birisi haline getiriyor.

12 EYLL VE ANT-FAST DEVRMC GLER "Devrim, kar-devrimi dourarak ve glendirerek ilerler." 12 Eyll ncesinde lkemizdeki snf mcadelesinin durumunu bu zde zetleyebiliriz. (...) kardevrim (), yeni (...) yasalar kartarak, polis vb. saldr kurumlarn tahkim ederek, ii snf ve devrimci halk hareketinin ykselmesini nlemeye, bastrmaya alyor, bunu baaramyordu. i snf ve halk hareketi, hakim snflar iin egemenliklerini korumada giderek byyen bir tehdit oluyordu. Skynetimle birlikte ordunun siyasal hayata mdahalesi artt. i snf ve devrimci halk hareketine kar geni apl rgtlenip saldrya geirildi. (...) kardevrim baz ileri hamleler yapyor; devrimci rgtlere darbe vurmaya, kertmeye, devrimci faaliyet alann daraltmaya, kitlelerle devrimci rgtler arasndaki balar zayflatmaya ve kesmeye alyor, zaman zaman baz

68

baarlar da elde ediyordu. Bu darbeler, devrimin genel ykseliini, egemen snflar iin byyen bir tehdit haline gelmesini engelleyememekle birlikte, baz blgelerde almalarn geici olarak durmasna, zayflamasna, faaliyetlerin daralmasna yolayordu. Bu srete askeri (...) diktatrln koullar da ar ar hazrlanmaya balanlyor, etkin bir kar direniin rgtlenememesi iin de devrimci harekete admadm darbeler vurulmaya allyordu. Hakim snflar eskisi gibi ynetemez hale gelmilerdi. Durumda bir deiikliin, daha geni aplsaldrlarn hazrl iindeydiler. Devrim cephesindeyse birok rgt mcadelenin gerisindeydi ve bunu altedici bir hazrlkta szkonusu deildi. i snf ve emeki kitleler, sosyal demokrasi ve modern revizyonist ihanet akmlar tarafndan blnmt. Sendikalar ve birok kitle rgtnn ynetiminde reformcu ve revizyonist hainleregemendi. Bu akmlar kitleleri pasifize etmeye, kitle eylemini yasallk snrlar iinde tutmaya, devrimci eylemin ynn saptrmaya alyorlard. 12 Eyll faizminin kolay baarsnda revziyonizmin gl etkisi birinci dereceden rol oynamt. Bu sadece revizyonizmin ynetiminde bulunduklar sendikalarda ve kitle rgtleri tabannda, kitlelerin belirli kesimi zerindeki siyasal etkisi nedeniyle deildir. Revizyonist propaganda bu yndeuyuturucu zehrini yaymtr. Revizyonist mikrop baka bnyelere de rnga edilmi ve onlar dauyuturmutur. Ortayolcu hareketler, eitli revizyonist akmlarn etkisi altndaydlar. Sovyeti, inci revizyonizmin yaratt ideolojik kargaa, bunun sonucundaki blnmlk ve etki alanndaki ortayolcu akmlarn sa bir izgi izleyerek devrimci mcadeleyi zayflatmalar, revizyonizm mikrobunun bnyede yaratt tahribatn sonucudur. O dnemde kitleler bilin ve rgtllk kapasitelerini aan eylemlere atlmaktaydlar; fakat anti-faistrgtler bu geliimin gerisinde kalyorlard ve kitle mcadelesini daha st biimlere doru sratacak g ve kapasiteden yoksundular. Bazlarnn ok sayda kadrosu, yaygn kitle ilikileri vard. Fakat bunlar illegal temelleri zayf, snrlar belirsiz, savama dinamizminden yoksun rgtlerdi. Birou snf mcadelesinin geliim ynnn giderek sertleeceini szde tespit ediyor, fakat bunun gereklerini yerine getirmiyorlard. Skynetimle birlikte genlik ve dier kitle rgtleri kapatlnca legal yayn organlar yasaklannca burgtlerin bazlar bir sre hareketsiz kaldlar. Kendi tabanlaryla dahi ilikileri koptu. Bu rgtlerin kof ve faist legaliteye baml yaplar aa kmt. Bu durum gelecek iin snf mcadelesinin daha sert gnleri iin uyarcyd ve kavransayd eitici olabilirdi. Fakat deien bir ey olmad. Ciddi bir atlm ve toparlanma gereklemedi. Bu rgtlerin faaliyetleri biraz daha darald. Skynetim koullarna kendilerini uydurdular, legal ve menevik yaplarnda ise temel bir deiiklik olmad. O dnemde devrim cephesinin dier bir zayfl, anti-faist rgtler arasnda dayanmann, eylem birliklerinin zayf olmasyd. Birok rgtn revizyonizmin etkisi altnda olmas devrimci eylem birliklerinin gelimesini de engelliyordu.

69

Eylem birliini zayflatan dier bir etken de, bata geni tabana sahip baz rgtler olmak zere eitli rgtlerin bnce bir gurura kaplmalaryd. O gnk sre, ii snf ve emeki kesimlerin nder ve kararl unsurlarn saflarnda toplam geniynlarn gvenle izledikleri komnist ncnn zayfln, eksikliini her aamada arpc bir ekilde ortaya koyuyordu. 12 Eyll askeri (...) darbesi, egemen snflarn hakimiyetlerini tehdit eden kitlelerin devrimci atlmn krmak iin son glerini kullanarak saldrya getikleri son alternatifleriydi. TAVIR NEOLMALIYDI? Devrimci bir kar saldr rgtlenmeliydi! Darbeyle (...) kar-devrim atak yapm, stn bir konuma gemiti. Fakat henz bu konumunu salamlatrabilmi deildi. Askeri (...) darbe, devrimci atlm snerken deil, zirvesindeyken gereklemiti. Devrimci rgtler henz glerini muhafaza ediyorlard ve bugnk gibi ar darbeler yemi deillerdi. Devrimci kitleler moral kntye uramamlard ve karamsar deillerdi. Kitlelerin bulunduu mevziler henz kaybedilmi deildi. Kar saldrnn rgtlenmesi iin nesnel koullar elveriliydi, gerekli devrimci potansiyel vard. Eer anti-faist devrimci gler toparlanp tm gleriyle kar saldrya geselerdi (...) kar-devrimgeriye ekilmek zorunda kalacak, devrimci dalga eskisinden kat kat byyecekti. Bu saldr, yenilgiylede sonulanabilirdi. Ama Trkiye devrimi iin kazanlm nemli bir tecrbe, geride kalanlara yksekbir devrimci ruh ve calma duygusu braklarak yenilinirdi. Bu yenilgi erefli bir yenilgi olurdu.Engels'in de dedii gibi, "Sert bir arpmadan sonraki bir yenilgi, devrimci nemi kolayca kazanlanbir zafere eit bir olaydr." 12 Eyll askeri (...) darbesi daha ilk anda grev ve direnileri yasaklad. Sendikalar ve dier kitle rgtlerini kapatt. Komnistlerin dnda dier btn devrimci rgtler akn ve hazrlksz yakalanmt. Devrimci kitlelerin saflarnda da rgtsz ve ndersiz olmann daha derinletirdii biraknlk ve duraksama vard. Geni ynlarda ise hakim olan "bekle, gr" tavryd. 12 Eyll'n hemen ertesinde devrimci grevimiz (...) cuntaya konumunu salamlatrma frsatnvermemekti. Durumun panik ve zlmeye dnmesinin n alnmalyd. Devrimin yedii darbenin nne set ekilmeli, bunun bir yenilgi halini almamas iin elden gelen aba gsterilmeliydi. Bu grevlerin hepsinin birden baarlmas ise tek bir yolun izlenmesiyle mmknd. Bu yol, direnmek,kitlelerin harekete geirilmesi ve kar bir saldrnn rgtlenmesiydi. (...) darbeyi izleyen dnemde kitlelere "saldrn" demeliydik. Btn gcmz bu saldrnn rgtlenmesine ve onun bana gemeye vermeliydik. Taktiklerimiz saldry esas almalyd. Devrimin henz kaybedilmemi mevzilerini korumak iin kaldrmalydk. ncy korumak, ii snfnn ve tm emekilerin karlarn korumak iin saldrmalydk (...) saldrnn ilerlemesi ve derinlemesinin nne gemek iin, onu geri ekilmeye mecbur etmek iin saldrmalydk.

70

Fakat izlenen yol bu olmad. Sosyal demokratlar ve modern revizyonistler ihanetlerini bir kez daha sergilediler. lk gnden teslim oldular. Sendikalarn ve dier kitle rgtlerinin anahtarlarn teslim edip bozgun borusu almaya baladlar. Ortayolcu akmlar ise yalpalama, aknlk, korku ve yenilgiyi peinen kabullenmenin hazrl iindeydiler. Bu akmlarn toparlanmalar bir yana belirttiimiz zaaflar daha da derinleti. Birou geri ekilme karar aldlar. Mcadele etmeden, direnmeden siperleri terk ettiler. "Geri ekilmecilik" daha srecin banda, belirleyici bir anda, yenilgi bugn olduu gibi ak ve kesin deilken devrimci mevzileri terk etti. Onlar revizyonist, reformist hainlerle birlikte (...) kar-devrimeyolu atlar. Srecin bu ekilde geliip bugnk yenilginin alnmasnda "geri ekilmeci" oportnisteilimin, ak veya rtl olarak ortayolun sa veya "sol"uyla btn kk-burjuva hareketler zerinde egemen olmasnn nemli bir pay vardr. htilalci Komnist hareket o dnemde saldr taktiini izledi. Askeri (...) darbe karsnda aknla dmedi. O, snf mcadelesinin sertleecei frtnal gnlere hazrd. almalarn eski dzeyde srdrd. Darbe gerekletiinde srmekte olan grev ve direnilerin devam iin aknln moral bozukluunun, bozgunculuun kol gezdii bir ortamda, bunlarn yenilgiye uratlmas, devrimci glerin toparlanp kar saldrya gemesi iin alt. TKB, devrim cephesinin en n siperlerindeydi, yksek bir moral ve savama gcne sahipti, ama sayca azd, geni kitle balarna sahip deildi. Bu nedenle devrimci kitleleri devrimci bir atlm iin, (...) kar-devrime kar bir saldr iin seferberedemedi. Grev ve direnileri srdrme abas, revizyonist ve ortayolculuun bozguncu engellemeleriyle karlat. 1981 ylnn ilk yarsna doru, darbeden 7-8 ay sonra askeri (...) diktatrlk soldaki rgtlere ar darbeler indirmi, bazlarn kertmi, ynlar susturmu ve eylemlerini kontrol altna alm, kendiglerini toparlayp otoritesini salam, ilk aamada ulamay tasarlad hedeflerine varm bulunuyordu. TKB yeni durumu deerlendirip dzenli olarak geri ekilme karar ald. Bu koullarda mcadeleyi eski dzeyde ve biimlerde srdrmek mmkn deildi. Bu koullarda devrimci taktik, dzenli olarak geri ekiliin salanmas, mcadelenin dnemsel koullarna uygun olarak srdrlmesiydi. Bu koullarda, kardevrimin azgnlaan saldrlarndan, ar darbeler yemekten kanlmalyd. Elverisiz koullarda savaa girmekten, elverisiz eylem biimlerini kullanmaktan kanlmalyd. Fakat devrimci proleter taktik, kk burjuva oportnistlerinin izledikleri "arkaya bakmadan ka" taktiinden temelden farklyd. Kk burjuva oportnistlerinin bozgun halinde geri ekilme taktiinin temelinde 12 Eyll ncesinde yaanlan devrimci bunalmn, kitlelerin mcadele gcnn kmsenmesi, te yandan (...)kardevrimin gcnn abartlmas, zayflklarnn grlmemesi vard. Bu, devrime inanszln, ylgnln, teslimiyetiliin taktii idi. Oportnist "geri ekilmecilik", devrimci ajitasyonu ve devrimci pratik eylemi

71

tmyle bir yana brakarak gnn devrimci faaliyetini, salt propaganda ve rgtlenme faaliyeti dzeyine indirdi. te yandan TKB, bu dnemde "srekli saldr" taktiini nerip bunu uygulamayan "sol" macerac rgtlerle de arasna snr ekti. Bolevik geri ekilme taktiinin oportnist "kadrolar bekleyerek koruma", "rgtlenmeyi ve faaliyeti durdurma" teorileriyle bir ilgisi yoktur. Bolevik geri ekilme, faizme kar mcadelenin koullarnda meydana gelen deimelerin gznne alnmas ve devrimci eylem ve mcadele biimlerinin yeni koullarda, yeni biimlerde srdrlmesidir. Dzenli bir geri ekilme, komnistlerin dilinde militan, proleter bolevik bir ruha, anlaya sahiptir. Komnist geri ekilme, devrimin yenilgisinin geici olduu, devrimci dalgann yeniden ykselecei gereini grr. Ve almalarn yeni bir atmann hazrlanmas temelinde younlatrr.

LEN AMA YENLMEYENLER...5 ( . . .) YEN ANAYASA TASARISI; 12 EYLL'DEN BU YANA IKARTILAN (...) YASA VE UYGULAMALARA MERUYET KAZANDIRMA VE SRDRME ABASI... Yeni Anayasa tasars ksa sre nce akland. Ve "demokrasiye dn" zerine yaylan hayallerin gerekdl ve aldatcl bir kez daha aa kt. Anayasa tasars, gidiin "demokrasiye doru" olmadn, 12 Eyll'den bu yana (...) kardevrimin att admlara anayasal bir stat kazandrlmak istenildiini gstermektedir. kartlan (...) yasalar ve devlet kurumlarnda yaplan dzenlemeler Anayasa ile teminat altna alnmaktadr. 12 Eyll'den bu yana yaplan (...) yasa deiiklikleri ve uygulamalar ile demokratik hak ve zgrlklerin kat zerinde kalan son izleri de silinmiti. imdi ii snf ve halk iin siyasal zgrln krntsnn bile bulunmad bir Anayasa ile pekitirilmektedir. birliki tekelci kapitalistler ve toprakaalarnn 12 Eyll ncesi isteyip de gerekletiremedikleri ne varsa, yeni Anayasa'da onlarn istekleri dorultusunda zmleniyor. Anayasa tasarsnda dnce zgrl tmyle yokedilmektedir. Yasaklama komnist ve devrimci dncelerin aklanmasyla snrl deildir. Kapsam ok daha genitir. Komnist dncelerin aklanmas ve komnistlerin rgtlenmesi zel hkmlerle yasaklanmtr. Bunun dnda getirilen yasaklama ve kstlamalar rejime kar en kk kprdanmay dahi bastrmaya yneliktir. "Dnceyi aklama ve yayma zgrl" bal altnda ifade edilen 25. madde;

72

"Herkes dnce ve kanaatlerini sz, yaz, resim veya baka yollarla tek bana veya toplu olarak aklama veya yayma hakkna sahiptir." diye balyor. Hemen altndan ise, bununla taban tabana zt cmlelerle devam ediyor: "Bu zgrlklerin kullanlmas, sularn nlenmesi, sulularn cezalandrlmas, bakalarnn hret veya haklarnn, zel veaile hayatlarnn ve meslek srlarnn korunmas, devlete ait gizli bilgilerin aklanmas, ekonomik hayat etkileyecek gerekd veya zamansz haberlerin nlenmesi, yarglama grevinin amacna uygun olarak yerine getirilmesi ve genliin zararl akm ve davranlardan korunmas amacyla da snrlanabilir." Hakim snflar tek bir yaprak kprtsna dahi tahammlszdrler. (...) diktatrle muhalif hibir dncenin aklanmasna olanak tanmayan bu madde "basn hrdr ve sansr edilemez" diye balayp basn zerine kapkara bir perde eken 28. madde ile tamamlanmaktadr. "Devletin i ve d gvenliini, lkesi ve milletiyle btnln tehdit eden ya da su ilemeye, ayaklanma veya isyana tevik eder nitelikte olan veya devlete ait gizli bilgilere ilikin bulunan her trl haber ve yasa, hangi sfatla olursa olsun, 5El yazsyla drt sayfa tutan bu blmde TKB Merkez Komitesi yesi olarak aranan Osman Yaar YOLDACAN'n, 29 Eyll 1980'de stanbul Baclar'da polisle giritii ve bir bakomiserin ld, drt polis ve askerin yaraland silahl atmada lm; TKB yesi olarak aranan Metin AYDIN'n 1980 Aralk aynda Adana Kiremithane semtinde giritii almada bir polisi vurduktan sonra lm; yine TKB yesi olarak aranan Selma AYBAL'n polislerce kurunlanp yaralanmas, hastaneye ge kaldrlmas, ikence grmesi, yeterli tedavi yaplmamas nedeniyle lm; TKB yesi olarak yakalanp ar ikencelerden geirilen Ataman NCE'nin ikence tezgahnda lm ajitasyonal bir dille anlatlm, stanbul 1. ube mdrnn TKB sanklar ile ilgili olarak; "... rgtlerinden aldklar illegal talimatlarn etkisinde kalarak kesinlikle konumaktan, ifade vermekten, imza etmekten imtina etmilerdir." denilen raporuna yer verilmi; Enternasyonal'in iki ktasnn da yerald blm 12 Eyll dneminde ikencede ya da idam sehpalarnda ldrlen devrimciler anlarak bitirilmi ve bu nedenle hemen her satr cezai soruturmann gerekesi olmutur. (DN) yaynlanmas amacyla bakasna verenler ve bunlar ayn amala basanlar ve bastranlar, datm gereklemese bile, bu sulara ait kanun hkmleri ile sorumlu olurlar." Bu iki maddeyi okuduktan sonra, ilk akla gelen soru u oluyor. Geriye ne kald? Halka kar giriilecek yeni bir siyasal saldrya, 24 Ocak kararlan gibi ekonomik

73

bask ve smrnn daha younlamasn getirecek kararlarna kar emeki halkn nceden uyarlmas, (...) diktatrln yzn aa kartc bir yayn, kokumu dzenin pisliklerinin sergilenmesi yasaklanyor. Bu maddelerle komnist ve devrimci dnce, devrimci yaynlarn basm ve datm yasakland gibi, tm basm organlar zerinde bugn olduu gibi koyu bir sansr; yasaklama, kapatma ve cezalandrma politikasnn srdrlmek istendiini gstermektedir. Bu maddelerde, (...)'in demagojik yz ve hemen onun altnda tm (...) grnen gerek yz, birbirinin peisra pervaszlkla sergilenmektedir. 25. maddede, "dnce yayma zgrl... genliin zararl davranlardan korunmas amacyla da snrlanabilir" deniliyor. akm ve

12 Eyll ncesinde ve 1960'lardan bu yana genlik toplumun en dinamik kesimlerinden biri olma zelliini daha arpc biimde ortaya koymutur. Genlii devrimci dnceler sarm, mcadelesianti-emperyalist, anti-faist, antirevizyonist bir izgide ilerlemitir. Genlik lkedeki anti-faist mcadeleye aktif bir ekilde katlm ve desteklemiti. Genlik sosyalist dnceye yaygn bir sempatinin olduu, halkn bilin ve rgtlenme dzeyi en yksek kesimlerinden birisiydi. zel bir hkm getirilmesi bu nedenledir. Getirilen hkmle bu yndeki geliim, genliin gelecekte faizme, emperyalizme, sosyal-emperyalizme ve revizyonizme kar mcadeleye aktif bir ekilde katlm durdurulmak, engellenmek isteniyor. Yeni anayasa tasars ile ii snf ve emeki halka siyasal faaliyetinin btn yollar tkanmaktadr. Komnist ve devrimci rgtlenme ve alma tmyle yasakland gibi, ekonomik, demokratik dzeydeki rgtlenmelere de siyaset yasa konulmutur. Bu rgtlerin ekonomik mcadeleyi dahi yrtmeleri engellenmektedir. Aralarnda dayanma yasaklanmtr ve her an kapatlma tehdidi altndadrlar, ii snf ve emeki halka tannan tek siyasi faaliyet hakk, be ylda bir hangi hakim snf partisini seeceini belirleyip oy kullanmaktr. Tasarda ii snfnn tm demokratik sendikal haklan gasp edilmektedir. Bu tasar, faist burjuvazinin ii snf mcadelesinden duyduu korkuyu gsteriyor. Bir daha 12 Eyll ncesi karabasanlar yaamamak iin, ii snfnn rgtlenme ve mcadelesini baltalayc en ayrnt maddeler dahi bu tasarya sokulmutur. Sendikalara siyaset yasa konulmutur ve her an kapatlma tehdidi altndadrlar. Hak grevi, dayanma grevi, siyasi grev, genel grev iyerinde her trl direni yasaklanmaktadr. Ekonomik taleplerle ilgili olarak da grev sresi 60 gn ile snrlanmakta, bu sre sonunda iveren alma bakanlna bavurduunda anlamazln YHK'nca zmlenecei hkme balanmaktadr.

74

Bu, ii snfnn en nemli mcadele silahlarndan grev hakknn gaspedilmesi, alma ve yaam koullarn iyiletirme mcadelesinde dahi, pazarlk gcnn kalmamas demektir. Kan emici ibirlikitekelci kapitalistler, yarattklar smr cennetini srdrmek istemekte, ii snf kurdun nne elikolu bal braklmaktadr. Tasarda en ok 10 ii altran kk iyerlerinde toplu i szlemesi ve grev yasaklanyor. Bu hkmle, ii snfnn rgtlenme ve mcadelesine ar bir darbe vurulmak isteniyor. lkemizde sanayileme geridir ve kk lekli iletmeler ounlukladr. lkemiz ortalamasnda her 100 iletmeden 88'i 10 veya daha az ii altrmaktadr. (DE) buralarda alan iilerin byk birounluu asgari cretle, halta daha dk cretlerle ve sigortasz almaktadrlar. i snfnn nemli bir gc rgtlenmeden yoksun braklarak zayf drlmeye, ar ekonomik smr ve insanlk d alma koullarna mahkum edilmeye allyor. Getirilen yasaklamalar bunlarla da bitmiyor. Faist burjuvazinin geleceini teminat altna alabilme kaygsyla, bir anayasa ile hi ilgisi bulunmayan maddeler tasarya sokulmutur. Sendikalar zayflatmak iin aidat demede check-off sistemi kaldrlmtr. Greve katlmayanlarn alabilmeleri, yani grev krcl anayasal bir hak haline getirilmitir. ilerin grev ve toplu szlemelerde ileri haklar almas pein olarak yasa ile snrlanmaktadr. Ve lokavt bir hak olarak belirleyen dnyadaki tek deilse bile birka anayasadan birisidir bu. Tasaryla kyller zerindeki yar-feodal bask ve smrnn srdrlmesi ngrlmektedir. Toprak aal sistemi korunmakta, toprak reformu zerine uurulan demagojik balonlar patlamaktadr. Szde nce devlete ait bo topraklar, ardndan yine devlete ait tarma elverili hale getirilebilir topraklar datlacaktr. Daha sonra da, zel mlkiyete ait olup. letilmeyen ya da verimsiz iletilip kamulatrlm olan topraklarn datlmas ngrlyor. Bunun ipe un serme politikas olduu ve 12 Eyll sonrasnda yeniden gndeme getirilen 'Taprak reformu" demagojisinin ilerde tekrar indirilmek zere rafa kaldrld grlmektedir.

75

Tasaryla memurlarn da sendikalama hakk ve siyasi faaliyette bulunmalar yasaklanmtr. Anayasa tasarsnn 18. maddesiyle, milyonlarca isiz, daimi ii olmayan veya gelir dzeyi dk emekiler, srekli olarak zgrlklerinin gaspedilmesi tehditi altnda braklmaktadrlar. Bu madde, tasarya damgasn vuran faist hukuk mantnn en belirgin rneklerinden birisidir. Maddeningerekesi aynen yledir; "Serseri terimi muntazam ve normal geim kaynandan mahrum ve meskeni bulunmayan kimseleri ifade eder. Bir serserinin su ileme ihtimali dier kiilerden ok daha yksektir. Bunlar kendi hallerine brakldklar takdirde toplum iin devaml bir tehlike ve tehdit tekil edeceklerdir." Serseri szc yanltc olmasn. Burada hedeflenenler, bu dzenin tortusu lmpen-proletaryann dnda geni emeki ynlarn bir kesimidir. nk lkemizde, "muntazam ve normal geim kaynandan mahrum" tanmna giren milyonlarca emeki vardr. DPT rakamlarna gre 5.5 milyon kii, OECD'ye gre 6.7 milyon kii bu tanma girmektedir. Tarmda 970.000, inaat sektrnde 350.000 kii mevsimlik ii olarak almaktadr; yani, "muntazam geim kaynana sahip" deildir ve tasarya gre, "su ileme ihtimali en yksek" diye nitelenen ve "zgrl kstlanabilecek" olan bu kitledir. Ar bask ve smr altnda olan bu kitlenin iinde devrimci mcadeleye katlma oran yksekti. 12 Eyll sonrasnda 1 Mayslar ncesinde gecekondu semtlerindeki kahvelerden yzlerce emeki gzaltna alnyor, seyyar satclara kar saldr politikas izleniyordu. imdi bu uygulamalara Anayasa ile meruiyet kazandrlarak milyonlarca emeki, her an, hibir gereke gsterilmeden zgrl gaspedilme tehdidi altnda braklyor. Anayasa tasarsnda, "tketicinin korunmas", "tekellemenin nlenmesi", gibi faist demagoji rnei maddeler de bulunmaktadr. Ki, sonuncusu Nazi partisinin programndaki benzer maddeyi hatrlatyor, izlenen ekonomik politikann tekelci snf z, tekellemeyi hzlandran sonular ortadadr. Demagojiile, tasarnn ii snf ve halka kar azgn bir saldr olduu gerei gizlenmek islenmektedir. Dier demagoji rnei de, komnist rgtlenmenin yasakland maddede faist partilerin kurulmasnn da yasak olduunun belirtilmesidir. () iktidardayken, ii snf ve halka kar dizginsiz bir siyasal terr, (...) bir ekonomik smr uygulanrken, devletin her kurumu yeni batan ekillendirilip btn kurumlaryla halka kar ak saldr rgt haline getirilirken ve bu tasaryla bu uygulamalara meruiyet kazandrlmak istenirken, bundan gln ve daha sahte ne olabilir?

76

YEN ANAYASA TASARISI LE DEVLET, KOMNST VE DEVRMC HAREKETLERE, SINIFI VE HALKA KARI SALDIRGANLII ARTIRILMI "AIK BR SAVA ALET" OLARAK RGTLENMEKTEDR. Devletin yaps, ksmi deiikliklerle, 12 Eyll sonras biimlendiriliine uygun olarak korunmaktadr. Hakim snflar iktidarlarn gizleyen incir yapran da geriye ekmiler, generaller ve st seviyedeki brokratlardan, en sadk, denenmi adamlarndan oluan kurumlarla ve "ekonomik, sosyal konsey"de olduu gibi bilfiil katlarak daha dolaysz, dorudan bir ynetime gemektedirler, ibirliki tekel kapitalistlerin ve toprakaalarnn snf egemenlii, () diktatrl olanca plakl ile ortaya kmtr. "Rejimin sivillemesi" zerine yrtlen propagandalarn da sahtelii ve aldatcl aa kmaktadr. Kenan Evren ve dier (...) generaller niformalarn kartp, Cumhurbakanl ve Devlet Danma Konseyi koltuklarna oturma hesab iindedirler. Ayrca ordunun siyasi hayata mdahalesi merulatrlmakta, MGK i ve d politikada en nemli konularda "emredici" yetkilerle donatlmaktadr. Tasarda yrtme glendirilmekte, kendi iinde daha merkezi hale getirilmektedir. Cumhurbakanl kurumunun yetkileri olaanst artrlmtr. Devlet, yukardan aaya tm kurumlaryla "gl lider,gl devlet" (...) iarna uygun bir yapda biimlendirilmektedir. Yrtme gcnn bandaki Cumhurbakanl Kurumu, "Fhrer" ve Savclar Yksek Kurulu, Dantay, Devlet Danma Konseyi,TRT, Devlet Denetleme Konseyi, Trk Dil Akademisi yelerinin tamam veya byk bir ksmn atama yetkisi Cumhurbakanna verilmitir. Baz hallerde Cumhurbakan Babakan' azledebilecek veparlamentoyu feshedebilecektir. Olaanst hallerde kanun gcnde kararname karabilme yetkisi tannmaktadr. Yeni Anayasa tasarsnda hkmetin de yetkileri artrlp, halka kar saldr kararlarn daha kolayalabilmesinin yollan almaktadr. Hkmet de Cumhurbakanyla birlikte "olaanst hal" ilanedebilecek, kanun gcnde kararname kartabilecektir, iileri Bakanna baz hallerde bir siyasipartiyi feshetme ve idari organlar ve yelerini geici olarak grevden alma yetkisi tannmtr. Parlamento ve siyasi partilerin ilevleri iyice snrlanmaktadr. Askeri mdahaleye meruiyet kazandrlm ve Milli Gvenlik Kurulu'nun (MGK) yetkileri artrlmtr. MGK ile ilgili 134. madde yledir. "Devletin varl, bamszl, lkenin btnl ve blnmezlii ve toplumun huzur ve gvenliinin korunmas iin alnacak kararlar, Bakanlar Kurulu iin uyulmas gereken tavsiye niteliindedir." (ab)

77

Grld gibi, i ve d politikayla ilgili tm temel konularda MGK, siyasi hayata dorudan mdahale edecektir. Yrtmeyi glendirici yeni kurumlar oluturulmutur. Devlet Danma Konseyi, Devlet Denetleme Konseyi, korporatif tarzda rgtlenen Ekonomik-Sosyal Konsey ve YHK. Bu kurumlar ve dier baz tedbirlerle hakim snflar halka kar saldr glerini artryor, 12 Eyll ncesinde olduu gibi siyasal bir kriz durumunda saldr gcn koruyabilecek ve artracak birmekanizmay kurmaya alyorlar. Devrimci hareketin ykseklii ve bunun bir sonucu olarak hakim snflar arasndaki elikilerin alabildiine keskinletii koullarda parlamentonun kilitlenmesi, hkmet deiikliklerinin birbirini izlemesi gibi durumlar giderecek, i elikilerini devrime kar saldry zayflatmayacak tarzda tutmay amalayan tedbirler getiriliyor. Byle hallerde parlamento tmyle geri plana itilecek veya feshedilecek; Cumhurbakan, hkmet ve MGK, Devlet Danma Konseyi, Ekonomik ve Sosyal Konsey geni yetkilerle ynelimi tm ynleriyle fiilen stleneceklerdir. Anayasa tasarsnn ii snf ve halka kar saldrs bunlarla da snrl deildir. Ekonomik ve siyasal kriz koullarnda "olaanst hal" ilan edilecek, kstl haklar da askya alnp angarya zorunluluu getirilebilecektir. Hakim snflarn 12 Eyll ncesinde szn etmekten ileri geemedikleri (...) DGM'ler kurulacaktr. "Yasama Hakk" gaspedilmekte, idamlarn yerine getirilmesi kolaylatrlmakta, bugn uygulandgibi, komnist ve devrimcilerin "kamaya teebbs etti", "isyan", "kar koyma" vb. gerekelerlekatledilmesi merulatrlmaktadr. Bu tasarda halka kar dizginsiz bir saldrnn olmad tek bir madde, tek bir cmle yoktur. Devrimcirgtlerin ar darbeler yedikleri, kitlelerin suskun bir bekleyi iinde olduu, devrimin geici biryenilgi ald bugn (...) kar-devrim, yaanlan dnemi ksmi deiikliklerle anayasa ilemerulatrmak ve srekli klmak istemektedir. Bu tasar da gstermektedir ki, (...) diktatrlk elegeirdii mevzileri kendiliinden terketmez. O, ancak mcadeleyle geriletilebilir, bu mevzilerdenmcadeleyle sklp atlabilir, yenilgiye uratlr. Bu anayasa taslann her maddesine 12 Eyll ncesi devrimci dalgann kabard dnemin korkusu sinmitir. Hakim snflar bir daha 12 Eyll ncesini yaamamak iin o dnemde dnp degerekletiremedikleri birok (...) yasay, anayasa ile de teminat altna alarak bir bir kartyorlar. Ama bouna!.. 15-16 Haziranlar, DGM, Tari direnileri unutulmad! Devrimci dalgann kabardgnler, kitlelerin cokun dalgalar halinde ilerleyii, sloganlarn

78

uultusu, devrimin silah tarrakalarunutulmad! i snf ve emeki halkn bilincinde, yreinde yayor! Mcadelenin yeniden ykselecei gnler ok uzak deildir! Ve bu kez eskisinden kat kat daha glolarak, daha bilinli, daha byk fke ve kazanma azmiyle dolu, revizyonizmin ve reformizminbarikatlarn krp paralayarak, smr ve zulm dzenini yerle bir etmek iin ilerleyecektir! te o zaman nasl 12 Eyll ncesi birok (...) yasa ii snf ve halkn fiili itaatsizlii ile ilemez halegeldiyse, ayn sonula karlaacaksnz! Ve bu kadarla da kalmayacak!.. Devrim, sizin (...) iktidarnz(...) diktatrlnz parampara edecektir!..

ASKER (...) CUNTA, GNDEN GNE BYYEN BR DZ VE DI SORUNLA KARI KARIYADIR. Askeri (...) rejim bugn kendisinin gstermek istedii gibi gl deildir. O, 12 Eyll'den bu yanaeitli baarlar kazanmtr, fakat bugn bir dizi i ve d sorunla kar karyadr. Bunlarn birounuzebilmek bir yana, bu sorunlar gnden gne arlamaktadr. Askeri (...) diktatrlk, 12 Eyllle birlikte (...) bir kar-devrimci terr estirerek gnden gne kabaran devrimci dalgay durdurdu, geriletti. Devrimci ykselile dalmaya yz tutan devlet otoritesi yeniden kuruldu ve () mekanizmas glendirildi. Yzlerce (...) yasa kartld, ii snf ve emeki halkn siyasal hak ve zgrlkleri gaspedildi. Klece alma ve yaam koullarna mahkum edildiler. Cunta, 12 Eyll sonrasnda devrimci rgtlere ar darbeler vurdu. Anti-faist rgtlerden bazlarfaaliyetlerini srdremez hale geldiler. Revizyonizm ve oportnizm (...) diktatrln bayardmcsoldu, tasfiyeci grler yaygnlat ve nemli devrimci gler atl hale getirildiler. Bunlar 12 Eyll'den bu yana askeri (...) cuntann kazand baarlardr ve gnmzde bunlarpekitirmeye alyor. Fakat o bir dizi sorunla kar karyadr ve devrimci mcadeleyi gelitirerekileriye doru yeni admlar atmas nlenebilir. 12 Eyll sonrasnda faizmin, revizyonizmin ve oportnizmin ortak abalar, (...) kar-devrimcisaldr, devrimci faaliyetin tmyle durdurulmasna, ortadan kaldrlmasna yetmedi. Komnist rgtn almalar hibir zaman kesintiye uramad. Anti-faist rgtlerin bazlar da kesintili veyresel de olsa faaliyetlerini srdrdler. Birok rgtn tabannda tasfiyeci eflere ramen devrimci almay srdrme ynnde gl bir istek de her zaman varoldu.

79

Askeri (...) diktatrlk, komnist ve devrimci rgtleri yok etmek istek ve iddiasnda idi. (...)generaller, devrimci hareketin "kklerini kazyacaz" diyorlard. Bu amala hibir abay da esirgemediler. Darda katliamlar birbirini izler, dizginsiz bir terr frtnas estirilir, komnist ve devrimciler yok edilmeye, teslimiyete srklenmeye allrken, zindanlarda da onlarn siyasi varlklarn yoketmek iin (...) askeri disiplin ve eitim uygulanmak isleniyordu. Zindanlarda da olsa, onbinlerce komnist ve devrimcinin varl onlar iin bir korku kayna idi. Uygulanan Naziyntemleri ile birka ynl sonu alnmas amalanyordu: Zindanlardaki komnist ve devrimcilerin siyasi varlklar yokedilerek mcadeleyi terketmi ylgnlar ordusu yaratmak; etkileyebildiklerini(...)'in safna kazanmak; bu ylgn ve dnekleri () gnll propagandaclar olarak kitlelerin arasnasalmak, kitlelere gzda vermek ve ylgn unsurlarn "sngerin suyu suyla emmesi" rnei revizyonist grler retmelerini veya bilinen limanlarna doru yelken amalarn salamak. Askeri (...) cuntann bu politikas baz yerlerde baar kazandysa da, birok yerde uygulanamad. Elaz, Erzurum ve zellikle stanbul hapishanelerinde direnile karlat, saldrlar her seferinde pskrtld, stanbul hapishaneleri uzun sreli alk grevlerine, protesto eylemlerine, aktif kar koyulara sahne oldu. stanbul hapishaneleri 12 Eyll sonrasnda direni destanlarnn yaratld alanlar olmutur. Bugn (...) generaller devrimci hareketin "kkn kazyamayacaklarn" anlam durumdadrlar ve bunu itiraf ettiler. Askeri (...) diktatrlk darbeden ksa bir sre sonra kitle eylemlerini kontrol altna alabildi. Bunda temel etken, bugn revizyonistlerin o gnlerde "arkana bakmadan ka" taktiinin uygulaycs oportnistlerin gstermek istedikleri gibi, "generallerin rollerini ok iyi oynamalar" ya da kitlelerin daha nceden byle bir deneyi yaamam olmalar deildi. (...) kar devrimin azgn saldrya geii, revizyonizmin ve oportnizmin firar ile ve devrimci saflarda yaydklar ylgnlk zehrinin yaratt etkilerle birleti. Askeri (...) cuntann 12 Eyll'deki kolay baars bunun sonuncudur. Fakat cunta, proletarya ve emeki kitlelerde 12 Eyll ncesinin devrimci anlarn yok edememitir. i snf ve emeki halk, 12 Eyll ncesi sahip olduu ve bugn kaybettii siyasal ve ekonomik hak ve zgrlklerin deerini daha iyi anlyor. 12 Eyll'den bir dnem sonra yava da olsa kitlelerden ilk dnemin aknl kaybolmaya, durgunluktan hareketlilie doru geiin belirtileri grlmeye balanmtr. Geici arlama devreleri dnda ii snfnn yemek boykotu, i yavalatma, ksa sreli i brakma, servise binmeyip yrme vb. eylemleri yaygnlamaktadr.

80

Proletarya ve emeki kitlelerin (...) cuntaya kar duyduu honutsuzluk derinlemektedir. Cuntann ekonomi politikas, ii snf ve emeki kitlelerin alma ve yaam koullarn gnden gne daha da arlatrp, orta snflarn ykm srecini hzlandryor. Ar ekonomik bunalm cuntann nndeki enar sorunlardan birisidir. O, batan bu yana tm abasna ramen geni bir kitle taban edinememitir. Hatta bugn, balangta cuntaya kar "hayrhah" bir tavr iinde olan, halkn bilin dzeyi gerikesimlerinde dahi honutsuzluk giderek bymektedir. (...)'in demagojisi ile gerekte izledii politika arasndaki ztlk hergn yeni rnekleriyle aa kmaktadr. Ekonomik bunalmn sryor olmas yn hareketinin geliebilmesi iin elverili bir zemin oluturuyor. Askeri (...) cunta homojen bir yapda deildir. Generaller iinde ve orduda irili ufakl eitli siyasal partilerin grlerini yanstan hakim snf klikleri vardr ve bunlar arasndaki elikiler zaman zamansu yzne kmaktadr. Asl nemlisi, emeki kitlelerdeki honutsuzluk bydke bunun ordunun tabann oluturan ii ve kyllere yansmasnn kanlmaz olmasdr. Askeri (...) cuntann siyasi tekel durumu zayfladka, hakim snf klikleri arasnda elikiler, gelecee ynelik farkl politik tercihler daha ak bir ekilde grlmektedir. Daha imdiden kitlelerin byyen fkesinden toplumsal patlamalardan duyulan korku dile getiriliyor. Ekonomik bunalmdan daha ok etkilenen ve daha az destek alabilen hakim snflarn baz kesimlerinde de izlenen ekonomi politikada belirli deiikliklerin yaplmas istei artmaktadr. i snf ve emeki halkn mcadelesi gelitike, kar-devrim kamp iindeki elikiler daha da belirginleip derinleecektir. Askeri (...) cuntann izledii (...) bask ve terr politikas uluslararas alanda derin bir nefret uyandrmaktadr. Cuntann sokaklarda, ikencehanelerde, zindanlarda giritii katliamlara, idam sehpalar kurmasna kar dnya proletaryas ve halklar fkeli seslerini ykseltmektedirler. zellikle Avrupa'nn eitli lkelerinde Trkiye'li devrimci ve demokratlarla birlik ard ardna gsteriler, protesto toplantlar dzenlenmektedir. Cuntann d ilikileri de salam deildir. Uluslararas planda tek "gvenilir" d destei, askeri (...)darbenin (...)snda barol oynayan ABD emperyalistleridir. lkemizin emperyalist smrye dahaok almasna ve ABD'nin Ortadou lkelerine ynelik oyunlarnda daha ok rol verdii ()lardanbirisi olarak bu ilikiler pekimekte, bamllk artmaktadr. Askeri (...) diktatrln ABD emperyalistlerine (...) zerine kurulu d politikas uluslararas ilikilerde tecridini hzlandrmaktadr. Cuntann Arap ve dier Ortadou lkeleriyle ABD'nin "Truva At" roln oynamak iin gelitirmeye alt ilikiler istikrarszdr, blge halklarnn nefretini kazanmaktadr ve geriye tepecektir.

81

TKP, TP, TSP vb. ibirlikilerini destekleyip glendirmek, kendisine kar hayrhah bir ynetimin ibana gelmesi Sovyet sosyal-emperyalistlerinin faaliyetinin esasn oluturuyor. Dier yandan da ekonomik, siyasi ilikilerini eski dzeyinde srdrmeye alyor, bulank suda balk avlama siyasetinide ihmal etmiyor. "Falkland Krizi"nde Arjantin cuntas ile olduu gibi iliki gelitirmenin koullar doabilir umuduyla uluslararas alanda tecrit cunta (...)'ne Bulgaristan'n kaplar alyor ve Ziya l-Hak'a nazire yaparcasna grlmemi trenlerle karlanyor. lkemizdeki anti-emperyalist, demokratik mcadelenin ezilmesi ve Trkiye'nin Ortadou'da NATO'nun bir ileri karakolu roln oynamas Avrupa emperyalistlerinin de karna uygundu. Onlar, devrimci mcadeleyi ezebilmesi iin cuntaya zaman kazandrmaya altlar ve onun "demokrasiye dn" demagojilerini destekleyip, akladlar. Parlamenter sisteme sahip olmayan lkelerin Avrupa parlamentosunda yer alamayaca konusunda ak hkmler bulunmasna ramen ilikileri kesme noktasna gitmediler. Avrupa'daki emperyalist lkelerin hkmetleri zaman zaman askeri (...) cuntay zorlayc bir grnmiine girdilerse, bunda asl etken, Avrupa proletaryas ve emeki halklarnn kendi hkmetleri zerindeki byk basksdr. Bugn askeri (...) diktatrln AET emperyalistleriyle ekonomik ve siyasi ilikileri iyi deildir. Onlar kendi kamuoylarnn basks sonucu zaman zaman cuntay sktrmak zorunda kalmaktadrlar. Bunun dnda, kendileri de derin bir kriz iinde olan Avrupa lkeleri, "i pazar" dzenleme zorunluluuylaTrkiye'den aldklar geleneksel ithal mallarn (pamuk iplii, konfeksiyon, tarm rnleri) kstlamaya ynelmilerdir ve artan isizlik nedeniyle bu lkelerde alan 2,5 milyon iiyi geriye gndermek istemektedirler. Bunlar lkemizin iinde bulunduu bunalm daha da derinletirmekte, askeri (...) cuntann nndeki sorunlar bytmektedir.

ANT-FAST MCADELE VE HEDEFLER () ve devrimcilerin nndeki grev, askeri (...) diktatrle kar proletarya ve dier emeki snflarn rgtlenmesi ve mcadelenin yeniden ykseltilmesidir. Askeri (...) diktatrln nnde bir dizi sorun vardr. Fakat ne ekonomik bunalm, ne yurtdndakidemokratik kamuoyunun basks, ne de kar-devrim kampnn i elikileri onu yenilgiye uratmaz,yklmaya gtrmez. Kitlelerin mcadelesinin kendiliinden kabarmasn beklemekte doru deildir.Bu konularda revizyonizmin, reformizmin yayd devrimcileri ve emeki kitleleri atalete srklemeamac tayan ve askeri (...) cuntann mrn uzatacak hayaller yklmaldr. Askeri (...) diktatrln yklmas, ii snf ve emeki halkn mcadelesine, bu mcadelenin gcne ve rgtlenmesinebaldr. Bu

82

gerekletirildiinde, dier etkenler, mcadeleyi glendirici elverili bir zemin,hzlandrc bir rol oynayacaklardr. Emeki kitlelerde honutsuzluk giderek derinlemekte, yemek boykotu, i yavalatma, ksa sreli ibrakm vb. mcadeleler yer yer yaygnlamaktadr. Halihazrdaki genel eilim ise, durgunluk vebekleyi halidir. Askeri (...) cuntann yaprak kmldamasna tahamml yoktur. Terr ve psikolojikbask yntemleri uygulayarak kitleler zerinde kesin bir denetim srdrmeye almaktadr. Bukoullarda proletarya ve emeki halkn ekonomik amal, kk bir eylemi dahi, siyasi birdeere.sahiptir. Bu tr eylemler 12 Eyll ncesinin silahl atmalara varan kitle eylemlerine,basknlara bakarak kmsemek ve bylesi eylemlerin rgtlenmesine yan izmek hatal bir tavrolacaktr. nk bu eylemler, gnmzdeki durgunluk ortamnn yarlmas asndan byk nemtamaktadr. Bunlar rgtlenip yaygnlat lde kitle mcadelesinin daha st biimlerine geiinkoullar yaratlm olacaktr. Kitlelerdeki en kk fke belirtisini eyleme dntrmek hedefimizolmaldr. Askeri (...) diktatrlk ii snf ve halkn mcadeleyle kazanm olduu siyasal ve ekonomik haklargaspetmi; emeki kitleler zgrlkten yoksun, ar alma ve yaam koullarna mahkumedilmilerdir. Anayasa ve bir dizi (...) yasa ile bu durum srekli klnmaya allmaktadr. Dolaysylagnlk ekonomik, siyasal taleplerin belirlenmesi ve kitlelerin bu talepler etrafnda rgtlenmesi, anti-faist mcadelenin gelitirilebilmesinin temel bir kouludur. Dnce, basn, rgtlenme, toplant-gsteri ve yry haklarnn kazanlmas iin mcadele arttr. Gaspedilen, gdkletirilen grevdireni, sendikal zgrlkler, toplu szleme hakk, iten atlanlarn geri alnmalar, cretlerinykseltilmesi, alma koullarnn dzeltilmesi iin mcadele edilmelidir. Tm emeki snf ve tabakalar hedefleyen (...) yasa ve yasa taanlarna, skynetim yasaklarna,skynetim mahkemelerine, idam ve ar hapis cezalarna, jandarma ve polis terrne, ulusal zulme,ikence ve katliamlara kar mcadele acil bir durum kazanmtr, isizlie pahalla, ar vergiykne kar talepler ileri srlmelidir. Dk taban fiyat politikasna son verilmeli, tefeci ve bankaborlan iptal edilmelidir, iiler, kyller, memurlar, retmenler zerindeki () ve basklara, kladisiplinine son verilmelidir. Faist caniler, ikenceciler yarglanmal, cezalandrlmaldr. Zindanlardakiikenceler sona ermeli, tm devrimci tutuklu ve hkmller koulsuz ve kstlamasz salverilmelidir. Emperyalistlerle yaplan her trl anlama iptal edilmeli, lkemizin ABD emperyalizminin maas olarak kullanlmasna, emperyalist sava tehlikesine kar mcadele edilmelidir. Bunlarn birou kartlmak istenilen (...) anayasaya kar mcadelenin kapsam iine girmektedir.Tm hak ve zgrlklerin gaspnn yasal teminat alnmak istendii bu (...) yasaya kar siyasal birkampanya rgtlenmeli, gerisin geri () suratlarna arplmaldr.

83

Kitlelerin gnlk ekonomik ve siyasi talepler etrafnda rgtlenmesi ve mcadeleye sokulmasnnyadsnmas, kitlelerden tecrit olma ve oportnist bekleme taktiinin zeminine dme sonucudouracaktr. Bugn firar bildirgeleri kartan veya onlarla ayn sahillerde yzen sa oportnistlerle,"heyecanlandrc terrizm"in szn etmekten teye gemeyen "sol" maceraclk, bu zemindebirlemilerdir. Bu talepler iin mcadele yrtlrken ama, dzenin aksayan yanlarnn dzeltilmesi deil, dzeniykmak iin, devrim yolunda ilerlemek iin daha elverili olanaklarn salanmas, mcadeleningelitirilmesi olmaldr. Reformlar iin devrimci bir tarzda dvlmelidir. Anti-faist mcadele iktidar hedefine ynelik olmaldr. Mcadelenin merkezine ()Anti-faist mcadelenin ieriinde emperyalizme kar tam bamszlk ve sosyalizm iin mcadele de vardr. Faizmin kesin yenilgisi (...)6 kesintisiz olarak sosyalizme doru ilerleyen bir halk iktidar ile mmkndr. Dolaysyla, devrimci ajitasyon ve propagandada ve eylemlerde, emperyalizme kar tam
6"Proletaryann nderliinden ve hegemonyasndan" bahsetmek cezai soruturmann gerekeleri arasnda yeralmtr. (DN

bamszlk, ibirliki tekelci burjuvazi ve toprakaalarnn iktidarnn yklmas ve devrimcidemokratik ii-kyl iktidarnn kurulmas, 8 saatlik i gn, () kendi kaderini serbeste tayinetmesi, uluslara tam hak eitlii temel talepleri vazgeilmezdir. Bu perspektifin karartlmas, anti-faist mcadelenin revizyonizm ve reformculuk tarafndan devrimci yoldan saptrlarak dzen snrlar iine hapsedilmesi sonucuna yolaar. "Demokratik parlamenter dzene gei"i hedef gsteren revizyonist, reformcu grlerle snr ekilmelidir. iarmzKAHROLSUN ()7, YAASIN HALK CUMHURYET olmaldr. (...)8 RGTN SALAMLATIRALIM, GLENDRELM, GNN KOULLARINA VE RGT BMLERN GELTRELM. (....) ALIMASINI UYGUN MCADELE

() ve devrimciler, askeri (...) cuntaya kar ar illegalite koullarnda mcadeleyi srdrme greviile kar karyadrlar. (...) rgtnn salamlatrlmas, () almasnn glendirilmesi ve gnn koullarna uygun devrimci eylem biimlerinin gelitirilmesi, gnn temel ve acil grevidir. Oportnist tasfiyecilerle balar kopartlmak, devrimci saflardan tasfiye edilmelidir. Tasfiyecilerin yzst braktklar, derin bir atalet iine itilerek rmeye terk ettikleri devrimci gler rgtlenip yeniden mcadele iine ekilmelidirler.

84

Katledilen, dardaki mcadeleden zindanlara doldurularak alkonulan komnist ve devrimcilerin braktklar boluk, kitle mcadelesi iinde ne frlayan unsurlarla doldurulmal, kitleler iinde yenidayanak noktalar yeni sempatizan evreler oluturulmaldr. Snf mcadelesi bugn daha cesur, sabrl ve kararl olmay gerektiriyor. Koullar ardr. Eskisinden kat kat fazla enerji ile allsa da istenilen sonular ksa srede almak, kitle mcadelesini hzla ilerletmek mmkn olmayacaktr. Devrimci dalgann kabard gnlerde olduu gibi topraktan fkrrcasna devrimci saflara akn akn yeni insanlarn gelmesi beklenmemelidir. Ama devrim ve (...)davasna gerekten inanm yeni insanlar kitlelerin derinliklerinden kp gelecekler, saflarmza katlacaklardr. Bunlar, devrimin ykseldii gnlerde saflara katlp, kar-devrimin azgn saldrlaryla birlikte mcadeleyi terk eden "geici yol arkadalar"ndan farkldrlar. Ve bylesi daha deerlidir. Gnmzn daha ar ve zor koullarnda yrtlecek almalar ile atacamz kk admlar, mcadeleyi gelitirip hzlandraca gibi; kazanlacak mevziler, ykseli dneminde srama noktalar olacaktr. Legal kitle rgtleri kapatlm, legal propaganda ve ajitasyon yollar byk lde tkanmtr. Anti-faist mcadelenin gelitirilmesinde () ve () yn rgtlenmelerinin oluturulmas belirleyici nem kazanmaktadr. () sendikalarn oluturulmas, iilerin i Komiteleri, kyllerin Kyl Birlikleri etrafnda birletirilmesi; ii, kyl, renci genliin anti-faist mcadele rgtlerinin kurulmas zorunludur. Devrimci () basnnn gelitirilerek, devrimci propaganda ve ajitasyonunun her art altnda geni kitlelere ulamasnn salanmas da bu ynsal rgtlenmelerin gerekletirilebilmesi iin atlmaszorunlu bir n admdr. () biimlerde yn rgtleri olutururken, legal planda da, kitlelerin bulunduklar her yere girmek,Trk- vb. kitle rgtlerine szarak tabannda devrimci almann yrtlmesi, spor kulpleri, kltr derneklerinin kurulmas iin aba sarfedilmelidir. Anti-faist mcadeleyi gelitirmenin nmze koyduu dier bir grev de antifaist yurtsever cephenin rgtlenmesidir. Cephe, devrimci proletaryann asgari program hedefleri temelinde rgtlenmeli, ii-kyl ittifak temeline dayanmaldr. eitli snf ve sosyal gruplarn temsilcisi siyasi hareketlerle devrimci eylem birliklerinin gelitirilmesi bu ynde atlan admlar olacaktr.
7"Krt ulusunun kendi kaderim tayn hakkn" savunmak, her zaman cezai soruturmalara neden olmaktadr. (DN) 8"llegal" ve "yar-legal" rgtlenmeler nermek, TCK kapsamnda "halk su ilemeye tahrik" olarak nitelendirilmitir. (DN)

Bugn yurtdnda bata revizyonist gruplar olmak zere eitli oportnist gruplar "faizme karbirlik" arlarnda bulunmakta, szde "cephe"ler rgtlemektedirler. Cephe yurtdnda deil, Trkiye topranda gerekleebilir.

85

Anti-faist yurtsever cephe, pespaye revizyonist gruplarla deil, onlardan ve oportnist tasfiyecilikten kopularak ve devrimci eylem zemininde gerekleip geliecektir. Bugn ok ynl devrimci almann srdrlmesi, yksek bir siyasi bilinci sk merkeziyetilii elikten disiplini, her art altnda mcadeleyi srdrecek salam bir rgtn varln gerektirir. Snf mcadelesinin dnemsel koullarna uygun legal, () mcadele biim ve yntemlerini gelitirmede ustalamay gerektirir. Bu vasflar bnyesinde birletiren tek hareket, ihtilalci () rgttr. Ve faizme kar mcadelede tutarl ve zafere giden yol, onun nderliinden geer. TKB "SLAHLI BR ETE" DELDR. EYLEM KILAVUZU YCE MARKSZM-LENNZM OLAN, PROLETARYANIN HTLALC (...) PARTSNN NASI YOLUNDA LERLEYEN NC (...) BR MFREZEDR Savc iddianame ve mtalaasnda TKB'ni bir yandan "anayasal dzeni silah zoruyla ykmaya teebbs eden komnist rgt" olarak nitelendirirken, te yandan, yer yer de "silahl ete" diyebilmektedir. "ine geldii yerde, iine geldii biimde" davranmak! savcnn iddianame ve mtalaay ele alnadamgasn vuran pragmatist anlay budur. Savc, TKB'ni "silahl ete" diye nitelerken, iddianamedesz edilen eylemlerin siyasi muhtevasn gizlemeye, TKB'ni amac olmayan, amaszca vuran-kran,soyan bir rgt konumuna drmeye almtr. TKB, "silahl bir ete" deildir. Ama ve hedefleri belirlidir. Ve tm eylemleri ama ve hedefleri dorultusunda ilerlemek, yolunu tkayan engelleri amak, yoketmek iindir. Savc bir kez daha, (...) aa vurmakta, hakkmzda idam ferman kartmaya alrken, TKB hakknda doru-drst bir bilgiye dahi sahip olmadn ortaya koymaktadr. TKB, "Silahl bir ete deildir." Eylem klavuzu yce Marksizm-Leninizm olan, proletaryann ihtilalci (...) partisinin inas yolunda ilerleyen nc (...) bir mfrezedir. TKB, ihtilalci (...) parti ekirdei olarak Leninist ilkeler temelinde rgtlenmi ve faaliyet gstermektedir. TKB, devrim, sosyalizm ve snfsz (...) toplum amalan dorultusunda mcadele eden, ihtilalci (...)toplumun inas iin bira-raya gelmi bilinli, snanm, ii, emeki, aydn kkenli M-L nclerden oluur.

86

TKB, proletaryann snf rgtlenmesinin en yksek ekli, proletaryann nc (...) mfrezesidir.TKB'nin devrim, sosyalizm mcadelesinde teorik temeli, tek doru ve bilimsel reti, ii snfnnyol gsterici ideolojisi M-L'dir. Dnya proletaryasnn, devrim ve (...) davasnn yce retmenleriMarks, Engels, Lenin ve Stalin'in ihtilalci retilerini tartlmaz sayar. TKB, amalarna ulamak iin M-L'in arln korumak iin modern revizyonizme, her trden burjuva revizyonist sapmaya kar uzlamaz bir mcadele yrtr. TKB, devrimin ancak ihtilalci proletarya partisinin nderliinde, rgtl ve bilinli kitlelerin eseriolaca inancyla savar. i snfnn proleter ihtilalciler rgt olarak parti yolunda mcadeleederken, proleter snf mcadelesi ve devrimci kitle eyleminin frtnas iinde gelimeyi ve bymeyi,bu temelde devrimin nder ve ynetici gc haline gelmeyi esas alr. TKB, demokratik merkeziyetilikle, kolektif ynelim ilkesiyle, kongre, konferans Merkez Komitesive organlar aracl ile ynetilir. Savcnn iddianamesinde belirttii gibi, "sucu ya da bucu deildir.Savcnn "Aktanc"lk eklindeki iddias tmyle gerekddr ve savcnn TKB hakkndaki () bir kez daha ortaya karmaktadr. nk, TKB, Merkez Yayn Organ bir yl akn bir sre ncesinde "Aktan nce'nin TKB'nin kurucusu ve yneticisi olmadn, TKB ile bir ilikisinin bulunmadn" aklamtr. TKB'nin azami program; sosyalizm, proletarya diktatrl yoluyla snfsz (...) toplumu kurmaktr.O btn faaliyetlerinde htilalci Proletarya Partisinin nihai hedefi olan proletarya diktatrl altndasosyalizmin tam olarak inasnn gerekletirildii, snflarn ortadan kaldrld ve "herkestenyeteneine gre, herkese ihtiyacna gre" ilkesinin gerekletirildii () toplumu kurma hedefinigznne alr ve mcadelesini bu eksen etrafnda yrtr. TKB'nin asgari program anti-emperyalist demokratik halk devrimini gerekletirmektir. TKB,lkemizin bugnk durumunda iinde bulunduu devrim aamasn anti-emperyalist demokratik halkdevrimi olarak tespit etmektedir. Bu devrim, proletarya partisinin ynetimi ii snfnn nderlii ve ii kyl ittifak temelinde (....)dayanan devrim yoluyla zafere ulaacaktr. Anti-emperyalist demokratik halk devrimiyle,emperyalizmin smrsne, boyunduruk ve basksna, ibirliki tekelci burjuvazi ve toprakaalariktidarna son verecek, yerine (....) bir biimi olan Demokratik Halk Cumhuriyeti devletini kuracaktr.Antiemperyalist demokratik halk devrimi durmakszn ve kesintisiz olarak sosyalizme geiin zorunlukoulu ve bunun iin gerekli ilk admdr.

87

TKB, nihai hedefini bir an bile unutmakszn, ii snfnn ve emeki halkn gerek zgrlk,bamszlk, demokrasi ve sosyalizm mcadelesini var gcyle omuzlar. Emperyalizme, sosyal-emperyalizme, faizme ve revziyonizme, her trden smr ve zulme kar aktif olarak mcadele eder. TKB (...) ulusunun kendi kaderini tayin hakkn savunur ve (...) ulus zerindeki milli zulme kar kararllkla mcadele eder. TKB, Mustafa Suphi yoldan nderliindeki TKP'nin mirass olarak hareket eder. Trkiye halknn tarihindeki devrimci demokratik, anti-emperyalist geleneklere sahip kar. TKB, kendini Marks, Engels, Lenin, Stalin'in ihtilalci yolundan ilerleyen uluslararas. (...) harekelinTrkiye'deki mfrezesi olarak grr. TKB "Btn lkelerin ileri Birlein!" sloganna sadk kalarakproleter enternasyonalizminin bayran yksekte tutar.

TKB YAIYOR VE MCADELEY SRDRYOR TKB, 1979 ubat'nda eitli blgelerden gelen (...) kadrolarn katld "leri MilitanlarToplants"syla kuruldu, leri Militanlar Toplants komnist kadrolarn nne; grup dnemine,ekilsizlie kesin olarak son vermek ve teorisi, program, rgtlenmesi ve kitle balaryla (...) birrgtn inas grevlerini koydu. 1980 Nisan'nda gerekleen 1. konferansa gelindiinde, TKB, militan (...) nc bir mfreze halinialmt. 1. Konferans bu srece ivme kazandrd. lkemizde snf mcadelesini en frtnal gnlerininyaand son birka ylda, o belirledii hedefler dorultusunda hzla ilerledi. Devrim dalgasnnkabard gnlerde mcadelenin en n cephesinde dvt. Bulunduu alanlarda kitlelerin devrimcieylemine nderlik etmeye, mcadelelerini st biimlere sratmaya, egemen snflar iktidarn ykmakiin dolaysz saldrlara doru gelitirmeye alt. Devrimin, kar-devrimin azgn bir saldrsyla kar karya kald bugn, O yayor ve mcadelesinisrdryor. 12 Eyllc (...) TKB'ni kertmek iin ellerinden geleni yaptlar, yapyorlar. Fakat onlarne bunu baarabilmi, ne de faaliyetini kesintisiz olarak srdrmesini engelleyebilmilerdir. O, var ya da yok olmasn, faaliyetini hibir zaman ve hibir dnemde egemen snflarn icazetine balamamtr. Snf mcadelesinin ini ve klarna, devrimin ykseldii ya da kardevrimin azgnca saldrya getii gnlerde varln koruyacak ve almalarn srdrecek, salam, illegal temellerde rgtlenmitir. O, gcn Marksizm-Leninizm ideolojisinden, proletarya ve halktan alr.

88

Biz, proletarya ve halkn yce davas, devrim, sosyalizm ve snfsz (...) toplum iin mcadele eden (...)'leriz. Sizler ()9 Onlar adna bizi yarglayp hakkmzda lm ferman kartmaya alyorsunuz. Vereceiniz karar bizi balamayacaktr. Bizler, yaayalm ya da lelim TKB yaayacak, proletarya ve halkn zgrlk, bamszlk, demokrasi, sosyalizm, ve snfsz (...) toplum iin yrtt mcadeleye nderlik edecektir!.. Yaayalm ya da lelim, devrimin ilerlemesi durmayacaktr. lmmz devrime kan olacaktr!.. TKB yaayacak ve onun urunda mcadele ettii ilkeler ve yce (...) ideali erge gerekleecek ve halklarn dnyasna egemen olacaktr!.. KAHROLSUN ()10 YAASIN ()11 13.8.1982 M. Fatih KTLM - Remzi KKERTAN - Bekta KARAKAYA
9Mahkeme heyetine "emperyalistlerin, ibirliki tekelci kapitalistlerin ve toprakaalarnn hizmetkarlarsnz" demek savunma hakkndaki cezai soruturmann gerekelerinden biri olmutur. (DN) 10"Kahrolsun Askeri faist cunta", "Yaasn Trkiye ihtilalci Komnistler Birlii" szleri savunma nedeniyle verilen cezalarn gerekeleri arasnda yer almtr. (DN) 11"Kahrolsun Askeri faist cunta", "Yaasn Trkiye ihtilalci Komnistler Birlii" szleri savunma nedeniyle verilen cezalarn gerekeleri arasnda yer almtr. (DN)

STANBUL SIKIYNETM KOMUTANLII 1 NO'LU ASKER MAHKEME BAKANLIINA Selimiye No: 1981/307 E. Konu: Ek Savunma Savunma Yapan: Kenan GNGR

89

Yaklak iki yldr sren bu davada Esas Hakknda Mtalaann okunmas ve savunma yapmamzdan ay sonra hakkmdaki iddiann niteliinde, heyetinizce deiiklik yaplarak 146. maddeden ek savunmamz istendi. Bu deiiklie hukuki platformda bir neden bulabilmek olanakszdr. Dava balangcnda hakkmdasavc tarafndan getirilen iddialar baz otomobil ve silahlarn zoralm, yazlama vb. idi. Bugne kadarolan srete, dier sanklar ve tanklar dinlendi. Onlarn ifadeleri, dosyadaki tutanak ve dierbelgelerle hakkmdaki bu iddialar kantlanm mdr? Hayr! Tm bu sre boyunca kabullendiimsahte kimlik bulundurma dnda, savcnn iddialarn kantlayc tek bir delil kmamtr. Diersanklarn, savclk ve mahkeme ifadelerinde, savcnn szn ettii eylemlere benim de katldmbelirten tek bir cmle yoktur. Dinlenen tanklardan nn tehisi bulunmamakta, bir dier madurtann ise, hukuki geerlilii olmayan elikili ve yalan beyan bulunmaktadr. Tm dosyada, burada yarglanan sanklar arasnda rgt hiyerari ve ilikilerini ortaya koyan hibir ifade ve belge yoktur. Ksacas, davann bugne kadar olan sreci, hakkmdaki iddialarn dorulandn deil, geersizliinive savcln ve heyetinizin tm abalarna karn davann hukuki bakmdan iflas ettiini gstermektedir. Buna karn savc Esas Hakkndaki Mtalaada da iddialarn deitirmemitir. Bu onun peinhkmlln ve bizleri nasl olursa olsun ar cezalandrma itahasn gsteriyor. Mahkememiz isedaha da baskn kmtr. EHM'nin hakkmzdaki nesnel ve hukuki bilimsellikten yoksun, hibir maddikant ile dorulanamayan iddialarn daha nce cevaplamtm. yle ki, delil bulamayan savcnn, sorgumda "Markist-Leninistim", "ii snf ve dier emeki snflarn smr ve zulm dzeninidevrim yoluyla ykarak iktidara gelmesi..." demi olmam delil olarak gstermesi bile EHM'nin boluunu kantlyordu. lgintir! Mahkemeniz, yrrlkteki ceza hukuku yasalarna dahi uygunluk tayan iki deil bir tekkantn sunulamad, EHM'ya kar savunmamz da dikkate almayarak, maddenin niteliini de deitirip ek savunma istemektedir. Mahkemenizce ek savunma ne zaman isteniyor? E.H.M ve savunmamzdan aylar sonra, altdurumadr heyetinizin karar veremeyip bocalad bir aamada. lk akla gelen soru udur: Niin EHM'dan sonra, henz biz savunma yapmadan, 146. maddeden savunma yapmamz istenmedi? O aamada dava 146. maddeye dndrlmedii gibi, heyetiniz 1 Nolu Mahkemenin bir baka heyetince,TKB ile ilgili 146. maddeden grlen dier bir dava ile szkonusu heyetin birletirme talebine karn bunu reddetmitir. Hem de bu davann san olan Mrvvet AKIRERK'in o davann da sanolmas, her iki davada ayn "su"tan yarglanmas ve avukatnn birletirme talebine karnreddetmitir. Burada akla gelebilecek dier bir soru da u oluyor; EHM'nin verilmesinden sonrakisrete mahkemeyi tutum deiikliine gtren yeni kantlar m ortaya kt? Baz hukuk kurallarnagre "kantlar" sanktan gizlenemeyeceinden bu mmkn deildir.

90

Tm bunlar mahkemenizin tavr deiikliinin nedenlerini hukuki platformun dnda aramak gerektiini gsteriyor. Nerede? Politik platformda. Buna gemeden nce, mahkemenizin son karar ile uyumlu ve gstermelik niteliini ortaya koyacak,dava srecindeki baz rneklerden szedeceim. Bu rnekler gerek savcln gerek ise heyetinizin dava dosyasna kar ilgisini(!) gsteren kantlardr. 1- Savcnn iddianame ve Esas Hakkndaki Mtalaas tmyle derme atmadr. Objektiviteden, hukukibilimsellikten yoksun olmasnn yansra, hazrlanrken asgari bir dikkat dahi gsterilmi deildir.Bunun iin maddi delil nitelii tayan, iddiamz kantlamaya yeterli tek bir rnek vereceiz. Savc EHM'da (sf. 3 son paragraf) eylemlerin anlatld blmde dier sanklarla birlikte LtfTunal'ya ait otomobili silah zoruyla aldm iddia ediyor. Hatta olay anlatrken "Kenan'n ikayetiyetabancasn ektii" gibi bir cmle de kullanyor. Fakat ilgintir, benim bu olaydan cezalandrlmamailikin bir talepte bulunmuyor. Bundan hibir farkllk tamayan dier arabann zoralmndan isecezalandrlmam istiyor. Neye gre? 2- Tutuksuz sanklardan Hseyin KOGZL'ye tevsi-i tahkikat talebinin olup olmadnnrenilmesi iin arld 28.12.1981 tarihli durumada "iddianame size tebli edildi mi?" diyesoruluyor. Ve ayn celsede heyetiniz "iddianamenin teblii ve sorgusunun yaplmas" kararn alyor.Oysa Hseyin KOGZL'nn sorgusu yaklak alt ay nce 2.7.1981 tarihli ikince celsede yaplmt. 3- 5.2.1982 tarihli durumada Filiz ETNSOY tank olarak arlyor. 23.3.1982 tarihli durumadada "arld ve gelmedii anlalan Filiz ETNSOY'un yeniden celbine," denilerek karar alnyor.Yine gelmiyor. nk, Filiz ETNSOY isimli bir tank yok. Dava ile ilgili tann ismi FilizSALAN. Peki Filiz ETNSOY kim? O, savclk ifadelerimizi yazan tutanak katibesi. 4- Tm sank says yedi olan davada haklarnda yz yla yakn ar hapis cezas istenilen iki sannsorgusu yaplmyor. 28.12.1981 tarihli durumada bu durum belirtildiinde ve srarmz zerine birisi-nin, Mrvvet AKIRERK'in sorgusu alnyor. Tm srarlarmza ramen Ecmen MAN'n,yapld iddias ile sorgusu alnmyor. Ancak bir sonraki celsede Ecmen MAN 29.1.1982 tarihli dileke ile bavurduunda ve yeniden srarmz zerine durum aa kyor. Skynetim mahkemeleri (...) mahkemelerdir. levleri, kurulu ve ilerlikleri ynnden (...)tirler.Devrimci halk hareketini bastrmak, yoketmek isteyen (...) terr makinesinin paralardr. Grevlerikomnist ve anti-faistleri lm ve ar hapis cezalarna arptrmaktr. Kurulu itibariyle SkynetimKomutanlklarna, Genelkurmay'a ve dolaysyla MGK'ya baldrlar, ilerlik olarak AMUK'nadayanr. AMUK savunma hakkn yokeden kstlamalarla dolu (...) bir usul yasasdr.

91

Bu mahkemelerde burjuva anlamda dahi hukuk, adalet ilkelerinden, temel insan hak vezgrlklerinden ve bunlarn bir paras olan savunma hakkndan biimsel olarak dahi szedilmez.Mahkemenizde, bu keyfi, savunma hakkmzn hie sayld szde yarglamann rneklerisaylamayacak kadar oktur. Hatta mevcut yasalarda olduu kadaryla dahi "oyunun kurallar"nauygun davranld sylenemez. Bunun iin herbiri birka satr gemeyen sorgularn nasl alndnabakmak yeterlidir. Tm bunlar mahkemenizin halk (...)n niteliini ortaya koyduu kadar (...)m yapsn dagstermektedir. Tpk bir paras olduu, ancak dizginsiz ve ak bir terr sistemi kurarak ayaktadurabilen ibirliki tekelci burjuvazi ve toprakaalarnn (...) diktatrl gibi. Heyetiniz, ikenceci cellatlarn yarm braktn tamamlama abas iindedir. Devrimin geici biryenilgi ald (...) yarglamalarn koyu bir sansr perdesi ile rtlerek gizlendii bugn, lam bir keyfi-likle savunma hakkmz gasbetmek, hakkmzda lm ve ar hapis cezalar vermek kolaydr. Fakatbunun ykn omuzlayabilmek zordur. Devrimci gnler uzak deildir. Yarn ve tarih nnde sanksandalyesine oturacak olan sizlersiniz. unu bilesiniz! gal ettiiniz krs ve temsilcisi olduunuz egemen gler, tarihin hibir dnemindeesaret altnda yaayanlarn zgrlk dncesini, onun ileriye doru akn, smr ve zulme karisyann engellememitir, engellemeyecektir de. (...) Savc dahi hakkmzda 141/1 isteminde bulunacak delil olmadn belirtirken, heyetinizin 146.maddeden ek savunma istei bu davann hukuki ynden iflas ettiini gsterir. Mahkemeniz adalettanras roln oynamay bir yana brakarak maskesini kartm, ak siyasal kimliine brnmtr.Verilecek lm ve ar hapis cezalarnn tmyle politik olaca ortadadr. Bunun temeli nedir? Askeri (...) cunta, 12 Eyll sonrasnda giritii kanl saldryla devrimci rgtlere ar darbelervurmay, devrimci halk hareketini geriletmeyi ve kitleleri denetim altna almay baard. Devrim,geici bir yenilgiye urad. Fakat komnist ve antifaist rgtleri, devrimci dnceyi, emekikitlelerdeki direnme isteini atomlarna kadar paralayp datmay, yoketmeyi baaramad. Bugneski boyutlarnda olmasa da mcadele ierde ve darda sryor. Gerek (...) ve devrimciler, faistkar devrimin kendisini en gl sand ikencehanelerde, zindanlarda, idam sehpalarnda direniyor,bulunduklar yeri devrim marlar ile nlatarak lm kucaklyorlar. Darda, ikence ve lm tehdidihie saylarak, esiz bir fedakarlkla devrimci alma srdrlyor. 12 Eyll ncesindeki devrimcignler, emeki kitlelerin anlarnda yayor, cuntaya kar duyulan fke ve mcadele istei gndengne byyor. Bugn srmekte olan mcadele geri ve alt dzeydedir. Ama grnrdeki durgunluun altnda iteniekaynayan bir volkan vardr. (...) cunta bunun

92

korkusuyla doludur. O bu nedenle, idam ve ar hapiscezalar ile komnist ve anti-faistlerden 12 Eyll ncesi gnlerin intikamn almaya alrken,gelecee ynelik olarak onlara, ilerici ii ve emekilere gzda vermeye ve sindirmeye alyor. Mahkemenizin bu tavr, yarglandmz Trkiye proletaryasnn nc (...) mfrezesi (...)ye, onun ye ve sempatizanlarna kar duyduu dmanl, kertme ve calma tutkusunu gsteriyor. (...) 12 Eyll sonrasnda azgn faist saldr karsnda kayplar verdi, yaralar ald. Fakat O, devrimciykseli gnlerinde olduu gibi, srecin azgn gericilik yllarnda da dimdik ayaktadr. Birok anti-faist rgln ar darbeler yiyip faaliyetlerini srdremez hale geldii; revizyonist ihanetin, mcadelekaknlnn ve dnekliin kol gezdii bir ortamda, O, ML'e sarlm olarak devrim, sosyalizm,snfsz (...) toplum yolunda amadan ilerliyor. Faist terr ve zulmn kol gezdii yaamakta olduumuz kara gnler (...)nin bulunduu her yerdegne gibi parlamasn, k saarak etrafn aydnlatmasn engelleyemedi, ihtilalci (...)ler ierde vedarda, ikencede, zindanda ve mahkeme nlerinde destans direni rnekleri verdiler. O'nundevrimciler ve emeki kitleler iindeki prestiji gnden gne byd ve byyor. 146. maddeye gre cezalandrlmak istenmemin zgl yn ise ikencehane ve zindanlarda boyunememi olmam, komnist olduumu, dnce ve inanlarm her koul altnda savunmamdr. Bundan gurur duyuyorum. te (...) mi lgna eviren, intikam lklar atarak (...)muasna saldrtan, tm hukuki deerlere srtevirerek lm fermanmzn kartlmak istenmesinin onlarca yllk hapis cezalarnn nedenleribunlardr. (...)nin yayor, yayor ve savayor olmasdr. Ama bir kez daha yenilgiye urayacaksnz. Hakkmzda lm karar verseniz de, vermeseniz de!..

12 EYLL ASKER (...) DARBES, KOMNST VE ANTFASTLERE SINIFI VE EMEK HALKA KARI (...) BR SALDIRIDIR. 12 Eyll, faist kar devrimin ii snf ve halka kar at i savan dinamitlenmesidir. 12 Eyllncesinde "eskisi gibi ynetememe" durumuna den ABD emperyalizmi ve ibirliki hakim snflarson ve gvenilir kozlarn oynayarak (...) ordu ve azgn bir sava aleti haline getirdikleri tm devletmekanizmas ile emeki halka kar dizginsiz bir saldrya getiler. Hedef devrimci halk hareketininezilmesi, kapitalist buhrann yknn emeki halkn srtna yklmas, Trkiye'nin ABD emperyalizmive NATO'nun Ortadou blgesindeki gvenilir bir saldr ss haline getirilmesiydi.

93

1973 sonlarndan itibaren yeniden gelimeye balayan ii snf ve halk hareketi 12 Eyll ncesindehzl bir ykselie girdi. Gnden gne byyen, eitli sosyal snf ve tabakalardan katlmnartmasyla genileyen, daha sert ve militan mcadeleye doru gelien devrimci halk hareketikarsnda egemen snflar eskisi gibi ynetemez duruma gelmilerdi. Polis terr, neo-faist MHP'ningiritii katliamlar, 1978 ylnda Mara'taki faist katliam bahane edilerek ilan edilen skynetim,sosyal demokrat ve modern revizyonist hainlerin emeki kitleleri pasifize etme abalan bu geliimidurduramyordu. Ayn dnemde hakim snf klikleri arasndaki elikiler de bym, hkmet krizleri birbirini izleyip, parlamento toplanamaz hale gelmiti. Bu da faizmin devrimci harekete kar saldr gcn zayflatyordu. Bu koullarda hakim snflarn nnde devrimci hareketi bastrabilmek iin tek bir yol kalmt, bata ordu olmak zere tm (...) devlet cihazn ak bir sava aleti olarak rgtlemek ve saldrya geirmek. Bugn alabilmi olmak bir yana giderek derinleen, emperyalist smr altnda geri kapitalist birlke olan lkemizde daha iddetli yaanan bir kriz hkm sryordu. Siyasal bir krizin varlkoullarnda sregiden bu ekonomik kriz, toplumsal muhalefetin genilemesine ve derinlemesinezemin oluturduu gibi, siyasal ynde de ters etki yaparak ekonomik krizin daha da derinlemesine yolayordu. 24 Ocak 1980'de (...) Demirel hkmetince aklanan, emperyalizm ve hakim snflarn bunalmemeki halkn srtna ykleme amacn tayan ekonomik programnn uygulanmasn gletiriyordu.Bu programn ngrd, cret ve maalar dondurmak, dk taban fiyat politikas halkamuhalefetinin ykseklii nedeniyle istenildii gibi uygulanamyordu. Gelien anti-emperyalist mcadele, ABD emperyalizminin Trkiye zerindeki Ortadou blgesineynelik hedef ve planlarnn nne dikilen bir engeldi. ran Devrimi, Filistin halknn mcadelesi, tmblgede anti-emperyalist uyann hzlanmas ve sosyal kurtulu mcadeleleri, bata ABD olmak zereemperyalizmin blgedeki karlarn sarsyordu. Sovyet sosyal-emperyalizminin Afganistan' igali blgede odan Basra Krfezi ve petrol alanlarnnoluturduu hegemonya mcadelesini hzlandrmt. ABD emperyalizminin blgede ran'n yerinidolduracak yeni jandarmalara, hegemonyasnn devamn salayacak gvenilir saldr slerine ihtiyacvard. Askeri (...) darbe ayn zamanda bu amala, ABD emperyalizminin Ortadoudaki karlarna vegelecee ynelik hesaplarna uygun olarak gerekletirildi.

94

DZGNSZ BR SMR VE (....)LIK DNEM 12 Eyll'le birlikte (...) diktatrlk askeri bir nitelik kazand. Kumanda merkezinde MGK'nnbulunduu ak (...) devlet terryle ii snf ve emeki kitlelere kar saldrya geildi. Bu (...) veTrk milliyetinden halkmz iin ac ve ile ile dolu, tm lkede hayatn devasa bir zindana evrildiignlerin balangc oldu. Emeki halkn tm siyasal ve ekonomik haklar gasbedildi. Biimsel ve burjuva anlamda dahi hak,hukuk, adalet ilkeleri yokedildi. Bunlarn yerini keyfiyet, yasa tanmazlk, (...)min dizginsiz (...)lald. Daha ilk anda, grev ve direniler yasakland, sendika ve dernekler kapatld. Anti-faistmcadelenin ykseldii semtlerde, kylk blgelerde dizginsiz bir terr estirildi, toplu tutuklamalaragiriildi. Krt halk zerinde rk oven basklar artrld. Bunun yansra, dil, kltr ve ulusalgeleneklerini unutturma, zorla Trkletirme abalar hzlandrld. Askeri (...) cunta, devrimci halk hareketini bastrabilmek, kitleleri denetim altna alabilmek iin ilkandan itibaren halkn, rgtl ve nder glerine kar saldrya giriti. Komnist ve anti-faistdevrimci rgtlere kar (...) bir saldr balatld. 16 yiit anti-faist idam sehpasnda katledildi. 215komnist ve anti-faist sava sokaklarda kurunland. 50'den fazlas ikncehanelerde can verdi.Yzlercesi atmalarda yaraland. Yzbinin zerinde komnist, anti-faist ilerici, yurtsever ii veemeki gzaltna alnd, onbinlercesi tutukland, daha bugnden (...) skynetim mahkemelerindegstermelik yarglamalarla 30 binine be yldan mebbede kadar uzanan ar hapis cezalar ve idamkararlar verilmi durumda. Bu dnemde dizginsiz bir siyasal bask ve terrn yansra, vahi bir ekonomik smr ve bask dabalatld ve uygulanyor. Askeri (...) cunta'nn IMF, Dnya Bankas gibi, uluslararas finans kuru-lularnca dikte ettirilen ekonomi politikas, bunalm koullarnda emperyalizmin, ibirliki tekelcikapitalistlerin yeni karlarnn korunmas ve arttrlmas, dier bir deyile ii snf ve emeki halkn(...) smrlme politikasdr. Bu politika ile ibirliki tekelci burjuvazi ve toprakaalar servetlerinibirka katna kartrken, ii snf ve emeki halk derin bir yoksulluk iine itildi. Bu dnemi, TSKbakan H. Narin'in azndan kendileri iin, "glme dnemi" ilan ettiler, ihracat tevik kredisi, servetve stok aff, kaak yap aff, birikmi vergi borlarn azaltan ve demesini kolaylatran kanun, iflas eden iletmelerin fahi karla devlete satlmas vb., vb.... Ksacas her trl tevik ve destek saland. te yandan ii cretleri, memur ve emekli maalarndaki son 5 yldr sregelen hzl d, zellikle1980-81 yllarnda srama yapt, ii ve memurlarn gerek creti 1977'ye gre %43 azald. Emeklimaalarnn satnalma gcnde %55.1 dme grld. Kyllk iinde yoksullama sreci byk birhz kazand. Tarm rnlerinin fiyatlar ou kez maliyetin de altnda belirlendi ve kk reticileringelirlerinde byk bir d oldu. rnein, (...) Ulusu hkmeti, 1981 ylnda enflasyon orannresmen %36 olarak aklad halde taban fiyatlardaki ortalama art orann %25'lerde tutmu, gerekenflasyon oran ise belirtilenin

95

stnde %70 civarnda olmutur. Tarm girdilerinde ve temel ihtiyamallarndaki art ise daha da yksekti. Bunlara karlk 1981 ylndaki bankalarn karlar %130 orannda artarken, sanayi iletmelerininkarlar da %70 art gsterdi. zel sektrde ii bana kar 628 bin liraya km, baz tekellerde bumiktar 2 milyona kadar varmtr. (...) cuntann ekonomik politikas emperyalist smrnn daha younlamasna yolat. Son gnlerdeok sz edilen IMF program erevesinde belirlenmi serbest blge plan lkemizin smrgele-tirilmesi ynnde atlm ileri bir adm olacaktr. Bu lkemizin askeri alanda olduu gibi ekonomikalanda da Ortadou pazarlarna sramak iin yeni bir s alan olarak kullanlmas amacn tayor.Grevlerin zorbalkla bastrlmasndan, igc ve topran ucuzluundan, hammadde ve tanm rnlerifiyatlarnn dklnden yararlanp gelir ve gmrk vergilerinden muaf tutularak yatrm yapmakok uluslu banka ve irketlerin itahasn kabartyor. OECD gibi emperyalist kurululara Trkiyegvenli ve karl yatrm alan olarak ilan ediliyor. Emperyalizmin ekonomi alannda izledii dayatmac politika, ar sanayiye ve en karl alanlarn kenditekellerinde kald, lkemizin ise emperyalizmin ekonomik ihtiyalarna uygun geri, tekyanl, tanmrnleri ve ilenmi hammadde retimi ile snrland bir iblmn ngryor. (...) ruhlu ibirliki(...)lerde, ziyafet sofrasndan kemikleri toplayabilmek iin bu smrgeletirme politikasna lkemizipeke ekiyorlar. 12 Eyll sonrasnda askeri (...) cunta, ABD emperyalizminin gdmndeki geleneksel d politikasndoruuna kard. ABD (...)'l 1950'dekine benzer yeni bir srama gsterdi. "Amerikan TrkSavunma Konseyi" kuruldu. Van merkez olmak zere Trkiye (...)tan'nda on havaalan, radar s vealanlar kurulmas karar altna alnd. II. ordunun merkezi Malatya'ya kaydrlyor. lkemiz ABD veNATO'nun Basra Krfezi ve ran'a ynelik bir saldr ss olarak hazrlanyor. Sovyet Sosyal-emperyalizmi ile rekabette feda edilecek bir piyon olarak kullanlmak isteniyor. Trk Ordusu bunauygun olarak askeri bakmdan tahkim ediliyor, bunun sonularndan birisi de emeki halkn sosyalhaklarnda ksntlara girilir, cretler drlr, vergiler artrlrken askeri harcamalarda devasa birbyme, Amerikan silah tekellerine artan borlanmadr. Evren'ci (...) cuntann dostlar, kendileri gibi ABD (...)l, dnyaca bilinen, lanetlenen Ziya l Hak,Erad, Suharto gibi faist diktatrlerdir. zledii Amerikanc d siyaset onun blgede ve dnyadakitecritini hzlandrmakta, yeni bir savata lkemizi ilk hedeflerden biri haline getirmektedir.

(...) YASASI, SAHTE REFERANDUM VE SONRASI... Yeni Anayasa, snrsz (...) bask ve (...)la dayanan 12 Eyll rejimini gelecekte de srdrmeyiamalayan bir klftr. Yeni (...) Anayasa ii snf ve emeki halkn

96

12 Eyll ncesi sahip olduu tmdemokratik hak ve zgrlkleri silip spren (...) bir (...) yasasdr. Bu (...) Anayasa, 7 Kasmda yaplan sahte bir referandumla szde halka onaylatld. Szde %91'lik birsonu saland. Ama nasl? Askeri (...) cunta bu sonucu salayabilmek iin referandum ncesindebasky ve terr younlatrd. Faist propaganda, referandumun "demokrasiye dn" iin ileri biradm olduuna halk inandrmaya alyordu. Fakat Anayasa'nn hazrlan bir yana referandumunyapl koullar dahi bunun aksini doruluyor, sahtenin de sahtesi bir referandum olduunukantlyordu. Bu referandumda (...) Anayasa'ya "evet" propagandas serbest, aleyhte propaganda yasakt. (...) Askeri ve idari mekanizma tmyle (...) Anayasann zorla onaylatlmas iin seferber edildi. Kimi yerde halk aktan tehdit edildi. Kimi yerde bol vaatte bulunuldu. Kimi yerde mavi red oyu bulunamad, (konulmad) vb. vb. Fakat yine de bunlar yeterli deildi. Bu bask tehdit, hile ve vaatlerle belki "evet" oylarnn ounluktaolmas salanabilirdi. Ama "hayr" oylarnn bu koullarda belirli bir yzdeye ulamas da cuntayakar gl bir muhalefet potansiyelinin varln ortaya koyacak ve gelecekteki admlarnzorlatracakt. Bunun iin bu tedbirler yeterli deildi. stenilen sonucu salayabilmek iin asl hileseim kurullarnda yapld. Ve tm (...) cuntalar gibi, E. Sedat, Suharto, Ziya l Hak gibi Evrenci cunta da sonucu %90'n zerinde aklad. Bu sonu, cuntann baz sadk dostlar, hararetli savunucular iin dahi inandrclktan uzakt.Yurtiinde ve yurtdnda cunta destekisi eitli faist odaklar ve politikaclar honutsuzluklarn dile getirdiler. "Eer" dediler, "Referandum sonular %80'lerde kalsayd, daha inandrc olurdu." Askeri (...) cunta sahte referandum sonularna dayanarak sonular 12 Eyll'den bu yana izledikleripolitikann onaylanmas gibi gstermeye alt. Bu demagojik propaganda ile birlikte komnist vedevrimcilere, ii snf ve halka kar saldrsn hzlandrd ve geniletti. Bugn 12 Eyll sonrasnda elde edilen faist kazanmlar yasallatrlarak kalclatrlmak isteniyor.Yeni (...) Anayasa ile teminat altna alnan toplant ve gsteri yryleri yasas; grev, toplu szlemeve sendikalar yasas; DGM yasas gibi bir dizi (...) yasa birbiri ardna karlyor, ii snf ve emekihalkn yasal haklar tmyle gasbedildii gibi ekonomik haklar da byk lde budanyor. (...) devlet mekanizmas dipten dorua tahkim ediliyor. (...) Evren'in ar yetkilerle donatlarakcumhurbakan ilan edilmesi, dier MGK yelerinin de onun yannda yer al (...) ordunun i ve dpolitikaya ilikin tm temel konularda sz sahibi olma ve gerektiinde mdahale hakknn anayasal birteminata balanmas eski

97

durumun baz rtularla srdrleceini manevralarnnsahte ve aldatc olduunu kantlyor.

demokrasiye

dn

Faist burjuvazi ve toprakaalar 12 Eyll ncesi yaadklar karabasan bir kez daha grmemek iinpolis ve orduyu glendiriyor, valileri geni yetkilerle donatyor, cezalar arlatryorlar. Btn bunlar (...) devletin tm kurumlaryla halka kar daha gl bir saldr arac olarak rgtlendiinigsteriyor. damlarn hzlandrlp, kurumlatrlmaya allmas, komnist ve anti-faistlerin arhapis cezalarna arptrlmas, niversite ve dier devlet kademelerinde alan geni kapsamlsoruturma ve tasfiyeler bu tabloyu tamamlyor. Askeri (...) cunta youn bir demagojik kampanya ile kendisini nndeki tm sorunlar zm vegl olarak gstermeye alyor. O anti-faist devrimci rgtlere ar darbeler vurmay, dizginsiz birterrle geici olarak emeki kitleleri sindirmeyi baard. Yeni Anayasay ve bir dizi (...) yasay kartt.(...) devlet mekanizmasn yeniden glendirdi. O 12 Eyll'den bu yana baz baarlar kazanmtr.Fakat bunlar onun kof gcn ve rk temelini gizleyemez. Askeri (...) cunta siyasal ve ekonomik alanda stste biriken bir dizi i ve d sorunla kar karyadr.12 Eyll darbesi sonrasnda nne koyduu temel sorunlarn birou hala zlememitir ve gndengne arlamaktadr. (...) Evren cuntas btn abalarna, manevral demagojilerine ramen kendisinekitleler iinde salam ve kalc bir destek salayamad. Faist demagoji ve vaatlerinin foyas aakt, kyor. i ve emeki kitleler zerinde askeri darbenin yaratt "ok" ve durgunluk hali gndengne yarlyor. fke ve muhalefet birikimi artyor. Cunta, dk cret ve taban fiyat, ar koullardaalmaya dayal ekonomi politikasn youn bir bask uygulayarak srdrebiliyor. Buna karnrgtlenme ve grev yasana ramen iiler bir yl akn sredir giderek artan sayda yemek boykotu,i yavalatma ve ksa sreli i brakma gibi eylemlere girimektedirler. Dk taban fiyat politikas,toprakaalarnn artan basks, Krt halk zerinde ve demokrat yrelerde younlaan jandarma-komando zulm, krsal alanlarda cuntaya kar nefreti bytmektedir. dam, ikence ve kurunlamalarartan bir fkeyle karlanmaktadr. (...) cuntann nndeki en nemli sorunlardan birisi arlaarak sren ekonomik bunalmdr."Ekonomik mucize yaratma" demagojisi iflas etmitir. Sanayi ve finans kurulularnn "(...)12rndansonra deitirerek" gz boyama abas da ksa srede boa kmtr. Artan isizlik, ihracat
12Esas metinde okunmuyor.(DN

balantlarnn zayfl, borlarn bymesi ve deme zamannn yaklamas, yeni kredi bulmaktazorluk ekilmesi krizi daha arlatrmaktadr. Baz bankalar, Gney Sanayi, Asil elik gibi iletmelerpahas halkn srtna yklarak devlet destei ile ayakta tutulmaya allmaktadr.

98

Cuntann "ihracat patlamas" balonu da snmenin eiindedir. Tm kapitalistrevizyonist sistemdebunalmn derinlemesi dnya ticaret hacminde daralmaya ve rekabetin kzmasna yolayor.Geleneksel tarm rnlerinde tarmsal bir kriz iinde olan ABD emperyalizminin rekabeti ilekarlarken, T-Shirt, dokuma, tarm rnleri ithal eden AET'nin i pazarn koruma kaygusu ile kstlamalara bavurmas sonucu kmaza girilmektedir. Bunun yansra, petrol fiyatlarndaki hzldme ve sava nedeniyle, u anda en yksek ihracat yaplan Irak ve ran'n deme gl iinegirmeleri kmaz derinletirmektedir. Bu maliyetin altnda gnbirlik, istikrarsa ihracat politikasnnkanlmaz sonucudur. Askeri (...) cuntann izledii (...) bask ye terr politikas dnya halklarnn artan nefretinikazanmaktadr. zellikle eitli Avrupa lkelerinde Trkiye'li antifaistlerle birlikte ardardnadzenlenen gsteriler ve protesto toplantlar cuntann tehirini ve tecritini hzlandryor. Tm bu etkenler askeri (...) cuntaya kar mcadele iin elverili bir zeminin varln gsteriyor.Askeri (...) diktatrlk zlmesi g sorunlarla kar karyadr. Ama ne ekonomik bunalm, neyurtdndaki demokratik kamuoyunun basks, ne de kar devrim kampnn i elikileri onunkendiliinden yklmaya gtrmez. Onu ykacak olan devrimin gl yumruudur. Askeri (...)cuntann sahte "demokrasiye dn" manevralarnn aldatclna da kaplnmamaldr. Seimlersonrasnda siyasal rejimin ne olaca yeni (...) Anayasa ile belirlenmitir. Siyasal partiler veparlamentonun kstlanarak yer aldklar her zaman (...) ordunun denetiminde ve mdahalesine ak birtablo, buna sahtenin de sahtesi bir demokrasi bile denemez. Bu askeri (...) diktatrln baz rtularlasrdrleceini gsterir. Kitlelerin mcadelesinin kendiliinden kabarmasn beklemek de doru deildir. Modern revizyonistve reformcu hainlerle snr ekmek, mcadele kakn tasfiyecilerle balar koparmak, devrimcimcadeleyi omuzlamak gereklidir. (...) diktatrln yklmas, ii snf ve emeki halknmcadelesine, bu mcadelenin gcne ve rgtlenmesine baldr. Bunlar gerekletiinde (...)'in yklmas mcadelemizin devrimle talanmas kanlmazdr. Devrimcignler uzak deildir. Proletarya ve emeki halkn mcadelesi yenilgiden ald derslerle, daha bilinli,daha byk fke ve kazanma azmi ile dolu ve daha byk glerle revizyonizmin, reformizminbarikatlarn ykarak, smr ve zulm dzenini yerle bir etmek iin ilerleyecektir. Son sz devrimin olacaktr.(...) ASKER (...) CUNTA!(...) TKB! 15.3.1983 Kenan GNGR

99

I. ORDU VE STANBUL SIKIYNETM KOMUTANLII 1 NO'LU ASKER MAHKEME BAKANLIINA Selimiye Dosva No : 83/391 ESAS Konu : " S AV U N M A M " D I R . Savunmay Yapan: Selim AAN Szlerime balarken hereyden nce, ayn zamanda bu davann maktul sanklar olan, proletarya ve halkmzn yiit evlatlar: (...) smail CNEYT'in, (...) Mehmet Ali DOAN ve Aslan TEL'in, insanlkd bir bask ve zulmn kolgezdii (...) zindanlarnda bizleri komnist ve devrimci inan ve ideallerimizden zorla vaz geirmeye, siyasi kiiliimizi ezerek teslim almaya alan 12 Eyll'c (...)bask ve saldrlarna kar yce devrim ve (...) davasna balln, baemezliin ve yiitliin grkemli bir rneini vererek lm kucaklamakta tereddt etmeyen anl LM ORUCU DREN'nin ehitleri: (...) Mehmet Fatih KTLM, (...) Adtullah MERAL, Haydar BABA ve Hasan TELC ve DYARBAKIR LM ORUCU ehitleri ile, Onlarn ahsnda proletarya ve insanln kurtuluu uruna, devrim ve (...) davasnn zaferi yolunda can veren tm devrim ehitlerinin anlar nnde saygyla eilirim! Bizler neden buradayz? Neyle sulanyoruz? Kokusu daha imdiden kan F-16 rvetini yediimiziin mi? Yoksa halka yllardan beri kan kusturan ABD emperyalizmi ve smrc egemen snflarn(...) olduumuz iin mi? Smrc snflarn azgn kar hrs uruna silah zoruyla iktidar m gasbettik?Anayasay generaller gibi sng ucuyla p sepetine mi attk? Yoksa gstermelik parlamentonun kap-sna kilidi biz mi vurduk? Yzbinlerce komnisti, devrimciyi, iiyi, emekiyi ikenceden geiren,katleden, sakat brakan caniler miyiz? Yoksa (...) dipik ve snglere srtn dayayarak ii snf veemeki halkn kann-iliini emen smrcler mi? Halkn alnterinden gasbedilen paralarla oluanmuazzam fonlar bir avu kanemici tekelci burjuvaya sebil gibi mi dattk? Ulusal onuru ve bam-szl Beyaz Saray ve Pengaton'un yer hals m yaptk? Yoksa lkemizin yeralt ve yerst zengin-liklerini emperyalist akallara peke mi ektik? -be Dolar, Sterlin, Mark, Yen, Riyal daha kopara-bilmek iin ii snfmz ve halkmzn alnterini pazarlamak amacyla (...) bezirganlar gibi kap kapdolamaya m ktk?

100

Silah, uyuturucu, sigara ve daha akla gelebilecek her trl maln kaakln yapan mafya babalarmyz? Yoksa onlarla ibirlii halinde alp komisyon alan polis efleri, yksek rtbeli subay ve b-rokratlardan myz?.. Hayr! Burada yarglananlardan hibirisi bylesi yzkzartc soygun ve zulm sular ilemedi. Bu sularn failleri bizzat (...). Bu davann "sank"larna yneltilen sulama TKB'nin yesi olmak, onun faaliyetlerine ve gerekle-tirdii devrimci eylemlerden bazlarna katlmak, desteklemek veya yardmc olmaktr. Bu iddialarngerei ne derece yanstt, nereden ve nasl kt ayr bir tartma konusudur. Yaplan yarglamann gstermelik niteliine ramen hakkmzdaki iddialarn rkl, bunlarn hukuki ve ciddi doru-d-rst hibir kanta dayanmad gerei, grmek istedikten sonra kr gzlerin bile grebilecei kadarak-seik ortaya kmtr. Bu davada "sank" sandalyesine oturtulan insanlar arasnda eer ortak birpayda aranacak olursa, bu en genel ifadeyle bu insanlarn anti-faist, anti-emperyalist siyasal dnceve eilimlere sahip olmalardr. Bu topluluk iinde komnistler de vardr, devrimci demokrat olanlarda vardr, aktif bir siyasal tutum iinde olmamakla birlikte drst ve namuslu emeki insanlar da var-dr. Hatta gemite hasbelkader ilerici, devrimci dncelere sempati beslemiken, bugn devrim vekomnizm davasn onun azl dmanlarnn azyla "bo bir hayal" olarak niteleyen baz tipler deburada "sank" sandalyesindedirler. Bana gelince, ben proletarya ve ezilen insanln nihai kurtuludavasnn neferi bir komnist olduum, faizme ve emperyalizme kar dvtm iin buradaym. Neresinden baklrsa baklsn bu dava siyasi bir davadr. Bu davann temeli ve ruhu 12 Eyll'c (...)intikamclk, zel olarak da egemen snflar ve onlarn (...) TKB'ye kar besledikleri zel kin ve d-manlktr. Eer davann bu z ve ruhu gzden karlrsa o zaman poliste insanlkd ikencelereuramamzn, hukuki ve gvenilir kantlara dayanmak bir yana akl ve mantkd zorlamalarla en arcezalara arptrlmamzn istendii 83/595 ve 84/153 karar sayl iddianameler ve 14 Mays 1985 ta-rihli Esas Hakkndaki Mtalaaya damgasn vuran (...) bir cezalandrma tutkusunun, gerekleri ara-trmak bir yana gereklerin zerini rtmek iin elden gelen abann gsterildii, gstermelik yarglamasrecindeki burjuva hukukuna dahi smayan tutumlarn nedenleri anlalmaz. Bandan beri grd-mz muameleler en hafif deyimiyle "aklalmaz eyler" olarak grnebilir. 12 Eyll sonrasnda komnistler, devrimciler, anti-faist yurtsever iiler, emekiler, aydnlar hakknda alan siyasi dava-larda olduu gibi, bu davada da davann siyasi niteliini temelinin ve amacnn ne olduunu gizlemekiin elden gelen aba gsterildi. Faizmin hakkmzda verdii pein hkme "meru" bir klf ve daya-nak yaratmak amacyla faist ikencecilerin hazrlad senaryonun boucu snrlar iinde tutulmayaalldk. (...) yarglama komedisinde bizlerden de figran olarak sank roln oynamamz isteniyordu. Bu nedenle, gerekleri ortaya koymak iin gsterdiimiz her aba, ya durumadan atlma teh-ditleriyle karlat, ya srarl abalarmza ramen sz hakk verilmedi, syleyebildiklerimiz ise tuta-naklara tannmayacak lde kua evrilmi ve

101

arptlm olarak geirildi, gzmz korkutmak iinhakkmzda yeni davalar ald ve yeni eczalar verildi, en hakl taleplerimiz sudan bahanelerle redde-dildi, vb. vb. Eer kimimizin kellesinin alnmak istenmesine, kimimizin onlarca yllk hapis cezalarnaarptrlmamza dayanak yaplmak istenen faist ikencecilerin hazrlad, iddianame ve Esas Hak-kndaki Mtalaann da birka kk rtula tekrarlad polis senaryosunun dzmece niteliini sergi-lemeye, davann siyasi zn ortaya koymaya ve bu temelde hakkmzda ne ceza verilecekse verilsinsiyasi bir hesaplamadan korkmadmn bilinmesine almak yerine, revizyonist hainler veya opor-tnistler gibi karnzda diz kseydim, gnah kartsaydm, pimanlk gsterseydim, hele hele Adil zbek denilen polis kpei gibi kendi paam kurtarmak iin nme geleni srmaya kalksaydm, dostundmann z, sz ve eyleminin bir olmasyla tand TKB ve komnistler hakknda irenve alaka iftiralar yadrmaya yeltenseydim; eminim o zaman geni bir hogr ile karlanr, snrszbir sz hakkna sahip olurdum. Oyunu hi olmazsa kurallarna gre oynamaktan bu kan nedenleri neydi? Bir kez hakkmzda d-zenlenen faist senaryo ylesine rk ylesine zavall, ylesine eretiydi ki, yle bir darbe vurma-mz onun yerle bir olmas, iler-tutar tarafnn kalmamas iin yeterliydi, ikinci ve en nemli neden ise,tamamen siyasal neden ve hesaplara dayanarak bizleri olabildiince ar cezalara arptrma abasierisinde olan (...)in siyasal hesaplamadan duyduu korkuydu. Burjuvazi ve onun btn uaklar bizkomnistleri, siyasal dnce ve amalarmz gizleyerek ikiyzl ve sahtekarca davranmakla sular.Gerek ise, bu yzszce iftirann tam tersidir. Proletaryann yce nderleri K. Marks ve F. Engels'inii snfnn ideolojisinin temellerini atarken, bundan yaklak 150 yl nce "Komnist Manifesto" da belirttikleri gibi, hangi koul altnda olursa olsun biz (...)1er siyasal dnce ve inanlarmz, urundamcadele ettiimiz amalar gizlemeyi bir alaklk sayarz. nk biz tarihin ve toplumsal gelimeninnne geilmez aknda aydnlk gelecei temsil eden bir snfn temsilcileriyiz. Ancak tarihsel bakmdan mrn tamamlam, insanla verebilecei hibir eyi kalmayan tam tersine toplumsal geli-menin nnde engel olan, rm ve bu yzden de yok olup gitmesi kanlmaz olan snflar ve onla-rn (...)lar bu cesareti ve gveni gsteremezler. Hele kapitalizmin (...)'i burjuvazinin (...)ler bunu higsteremezler. Bu yzden de en azl demokrasi dman, kendini dnyann allamesi sanan (...)lar "demokrasi a", "gerek bir demokrasinin mimarlar" pozlarna brnrler, emperyalist burjuvazi-nin gzde kahyas olmakla bbrlenip sabahakam lkenin emperyalizme peke ekilmedik dahaneyi kaldna kafa yoranlar i etikete geldi mi "Anavatanc" kesilirler, demokrasinin "d"sine bile ta-hamml olmayan ateli emperyalizm (...)lar "Milliyeti demokrat" geinirler, vb. vb. Ksacas budavada da, davann Siyasal nitelii ve znn ortaya konmas demek, hereyden nce onun iyznnbtn plaklyla ortaya kmas demektir. 12 Haziran 1984'teki durumada yaplan sorgumdan itibaren srekli bu geree iaret ettim ve gereklerin ancak bu temelde aa kabileceini ve anlalabi-leceini her frsatta vurguladm. Bunlara kar sk sk tekrarladnz bir gerek de "bunlarn savunmakapsamna girdii, savunma aamasnda genie

102

ortaya koymama olanak tanyacanz" szyd.imdi artk usul gerei sz savunmann! Hakkmdaki iddialar burada tek tek saymayacam. Zaten bunlarn hepsi tek bir balk altnda topla-nabilir: TKB'nin kurucular ve MK yeleri arasnda yeralmak... Hakkmdaki iddialarn nereden venasl kt bunlarn hukuki ve ciddiye alnabilir tek bir kanta bile dayanmad gereinin zerindedurmaya gemeden nce unu belirteyim: Hakkmdaki iddialarn tmn bir an iin doru ve geerlisaysak bile, bir komnist olarak bunlar yapm olmay "su" deil onur verici bir tutum olarak kabulederim. TKB gibi ihtilalci Marksist-Leninist bir mfrezenin deil kurucular, deil MK yeleri, deilye veya aday yeleri: O'nun gvenilir sempatizanlarndan biri olmak bile bana gre bir (...) tir.13nk TKB proletarya, ezilen halklar ve insanl (...)'dir.14 "TKB'nin kurucular ve MK yelerindenolmak" iddias gibi hakkmdaki ileri srlen dier iddialar da bir "su" olarak grmyorum. Bu ne-denle de bir sulu psikolojisi iinde deilim ve olmadm da. Siyasi inan ve ideallerim nedeniyle arbir cezaya arptrlacam korkusu iinde deilim ve olmadm. Bundan tr vereceiniz cezadankurtulma kaygs ve tela iinde deilim ve olmadm. Kendimi bir "sulu" olarak grmediim iinsyleyeceklerim klasik anlamyla bir savunma deildir. nce hakkmzdaki iddialarn k noktasn oluturan polis soruturmas zerinde duracam. 12Eyll sonrasnda komnistler, devrimciler, anti-faistler aleyhine alm olan tm siyasi davalardaolduu gibi bu dava da polis soruturmasna dayanyor. 12 Eyll (...) yarg sisteminde hereyi belirle-yen polis ve polis soruturmasdr. Polis soruturmasnn belirleyici hatta tek dayana ise ikencedir. ddia makamnn gerek hakkmzdaki iddianameleri gerekse Esas Hakkndaki Mtalaay hazrlarkendayand birinci kaynak polis ifadesidir. "Sank"larn savclkta, tutuklama yarglnda ve mahke-mede verdikleri ifadeler hi mi hi anlam tamyor bay savc iin. Varsa-yoksa polis ifadeleri. Yalnzbu konuda, daha sonra Esas Hakknda Mtalaada, nasl semeci bir tutum izlediine ilerde deinece-im. Bay savc polis ifadelerinin doruluuna ylesine gveniyor, onlar ylesine deimez ve geerlikabul ediyor ki, ierdii gaflar bile aynen ve srekli tekrarlyor, iddia makamnn polis ifadelerinegsterdii dknlk ve gvenin yansra bu konudaki tutumunda bir nokta daha dikkati ekiyor. Kendisi ve bakalar hakknda sulamalar ieren ifadelere drt elle sarlyor da, kimi sanklarn kendisihakkndaki sulamalar kabul etmeyen, bakalar hakknda sulamalar iermeyen polis ifadelerineitibar etmiyor. Onlarn hakknda kendi ifadelerine deil baka sanklarn onlarla ilgili sulamalar ieren ifadelerine dayanma yntemini izliyor. Benim hakkmdaki tm iddialar da sadece ve sadece Adil zbek denilen polis piyonunun ifadesi ile Oya SALAN, A. Cokun EFENDOLU ve Safiye mr EFENDOLU'nun, daha sonra savclkta, sorgu yarglnda ve mahkemede reddettikleri polis ifadelerine dayanyor. Oya SALAN, A. Cokun EFENDOLU ve Safiye mr EFENDOLU benim hakkmdaki tamamen gerekd sulamalar da ieren bu ifadelerin kendilerine

103

ikence bask altnda, okumalarna izin verilmeden imzalatldn da belirtmilerdir. Bu davann tm sanklar poliste insanlkd ikencelerden gemilerdir. Bir ksm "sank"larn gerekkendileri gerekse bakalar hakknda olmadk sulamalar ieren ifadeleri polise dzenlenmi ve i-kence zoruyla imzalatlmtr. Yani iddia makamnn Esas Hakkndaki Mtalaasnda aka da syle-dii gibi "sanklarn eylemleri ve buna bal sularnn belirlenmesinde" kulland ikinci kaynak olan"bir ksm sanklarn dierleri hakkndaki anlatmlar" da birinci kayna olan "zabtadaki ak kabulve anlatmlar..."nn bir parasdr. Davann belirleyici unsuru olan bu ifadelerin nasl alndn, do13"Kanunun su sayd" bir eylem ya da faaliyetten "eref duyduu"nu sylemek lkemiz yargsnda genellikle "su" olan fiili vmek" olarak deerlendiriliyor. (D.N.) 14TKB'nin eylem ve faaliyetleri, amac, program ve tz, rgtlenme anlay vc bir dil ile savunuluyor. Yasalarmzn "dnce zgrl" anlay, bu blm yaynlamamza el vermiyor. (D.N.

laysyla gerei ne derece yansttn daha iyi ortaya koyabilmek, asl nemlisi de 12 Eyll'c (...)rnbugne kadar gzaltna aldklar yzbini akn komnisti, devrimciyi, iiyi, emekiyi nasl bir tezgahtan geirdiklerini, faist ikence tezgahlarnda katledilen 50'ye yakn devrim savasnn nasl hun-harca katledikliklerini sergilemek amacyla poliste bizzat grdm ikenceleri anlatmak istiyorum. 26 Aralk 1983 gn Adana'dan stanbul'a geldim. Hem kendisini grmek, hem de evinde kalmak amacyla, 1974'ten beri Ankara'da okul evresinden tandm Cokun EFENDOLU'nu altiyerinden telefonla aradm. Birlikte evine gitmek zere telefonda bana verdii bulumada ise polis tarafndan yakalandm. Yakalandm andan itibaren balayan bir tekme, yumruk, kfr ve tehdit saana altnda bir arabaya bindirildim. Bu arada ellerim arkadan kelepelenmi, gzlerim de balanmt. Resmi ad stanbul Emniyet Mdrl 1. ube olan, Gayrettepe'deki ikence yuvasna geldiimizde kapda bir ikenceci gruhu tarafndan karlandm. Konumalardan anladm kadaryla ilerinde st dzeyde efler de vard. Yine tekme, yumruk, tokat, kfr, tehdit saana altnda arabadan indirilip ikencenin yapld odaya gtrlene kadar zerimde bir tek fanilam, bir de gzmdeki ba kalm.. Hemen "ask"ya alndm.Yanlara doru alan kollarm, bileklerimden dirsee kadar, kalnca bir bezle srtmdan geirilen krek sopasna benzer bir sopayla sarld. Sopann ular tavana monte edilmi ular halka eklindeki demirlere takld. (Bu demirleri, ok sonra gzlerim ak olarak o odaya gtrldm bir srada grdm.) Ayaklarm yerden kesilmi, vcudumun btn arl koltukalt kaslarma binmiti. Bu haldey-ken vcuduma pepee cop ve yumruk darbeleri iniyordu. Bu arada ikenceci caniler ncelikle ev,silah ve bir takm tanmadm insanlarn yerlerini gstermemi istiyorlard. Askdaki dayak fasl oksrmeden vcuduma elektrik vermeye baladlar. Elektrotlardan biri sa

104

ayak baparmama, dieriise nce sa el sere parmama baland. O gece ve daha sonralar yaplan elektrik ikenceleri srasnda ayak parmamdaki elektrot sabit kalyor, balangta sere parmama baladklarn ise penis,makat, gbek, ene, dudaklar ve sa kulak memesi gibi vcudumun eitli noktalarna tutuyorlard. Buarada verdikleri cereyann voltajn ykseltiyor, zaman zaman da ayn anda noktadan veriyorlard. Elektriin arkasndan askdan indirilip falakaya yatrlyordum. Cop ve eitli kalnlkta sopalar kullandklar falaka srasnda 60-80 aras darbe indirildikten sonra ksa bir sre iin duruyorlar, ayaklarn abuk imesini engellemek ve tabanlarda toplanan kann dalmasn salamak iin olsa gerek, ayaa kalkp zplamam istiyorlard. kenceci alaklarn ilerini kolaylatrmay reddetmem zerine bu "zahmeti" de kendileri stlendiler. Bir taraftan kafam ve vcudumu insafszca tekmelerken bir yandan da bacaklarmdan tutarak ayaklarm duvara vuruyorlard. Bu ilemin yapld ksa aralklardan sonra falaka devam ediyordu. Bir taraftan tabanlarma cop veya sopa inerken bir taraftan da eneme, gsme, sama-soluma tekmeler indiriliyordu. Daha ilk gecenin sonunda sabah ikenceye ara verildiinde, tabanlarm patlam, ayaklarm ktk gibi imi, yryemez haldeydim. Bir sre atldktan sonra falaka duruyor, bu kez srklenerek tuvalete gtrlyordum. Burada zerime hortumla tazyikli souk su tutuluyordu. Vcudum souktan morarncaya kadar suyun altnda tutulduktan sonra tekrar ikence odasna srkleniyor, cereyan yapacak ekilde alan pencerelerin nnde tutuluyordum. Bunun arkasndan tekrar ask, tekrar elektrik, tekrar falaka, tekrar souk su...Ask, elektrik, falaka, souk su... kence seanslar bu minval zerine srp gitti. Bunlarn dnda gndz, ikencelere ara verildiinde uygulanan "Filistin asks" denilen yntemle sa elim bileimden kelepe ile yksek bir yere balanyordu. Kol hibir yere demeden saatlerce havada kald iin par-maklardan balayarak kola kan gitmiyor, zaman ilerledike elde ve kolda balayan karncalanma giderek inelenmeye, daha sonra iddetli bir acya dnyordu. Ask-elektrik-falaka-souk du zincirinin dnda her frsatta sk sk meydan daya atlyordu. Buarada kafam duvarlara arpyorlar, hayalarm buruyorlar, tekmeliyorlar, dverken zellikle de mideme, karacierime, bbreklerime yumruk, karate darbesi, tekmeyle vuruyorlard, ikenceci manyaklar iin insanlara ac ektirmek, eziyet etmek, zel zevk aldklar bir alkanlk haline gelmiti. Bu konuda birbirleriyle yaryorlard. nne gelen, her frsatta ya pelte halinde atldm hcreme damlyor, ya tuvalete gidi gelite sadiste dvyor, eziyet ediyor, iren sarkntlklarda bulunuyor, fiziki ve psikolojik bask uyguluyorlard. kenceci sadist manyaklar, irenlikte askdayken tecavze yeltenecek derecede ileri gittiler. Bir seferinde de burnumdan zorla st vermeye kaktlar. Onlarn aalk tutumlarn protesto ve lmden de korkum olmadn gstermek iin yemek yemiyordum. Bunun zerine zorla st iirmeye kalkan

105

manyak, bir yandan kahkaha atarken, bir yandan da "naslsa btn delikler mideye kar. Sen istediin kadar azn kenetle. Azn olmazsa burnundan, burnundan olmazsa kulandan, o da olmazsa ters evirip makatndan vereceim. Sana bu st iireceim...!" diyordu. lk gnlerdeki youn ikencenin sonucu vcudum pelteye dnmt. Ayaklarm, ellerim, yzm imi, patlam, morarm bir haldeydi. Btn kemiklerim szlyor, soluk almakta glk ekiyor, vcu-dumun her yanndan ac fkryordu. Bbreklerimin urad tahribat sonucu idrarm tutamyordum, yryemez haldeydim. Bu halimle zemin katta bulunan hcrelerden birine gtrlp atldm. Gzaltnda tutulanlarn ikier-er-drder kii olarak atldklar bu hcreler tahminime gre alan 2x1-1.20m. boyutlarnda havasz, ksz adeta birer beton mezard. Tek olarak atldm hcrede ne altma serebileceim, ne stme rtebileceim el kadar bir bez paras bile yoktu. Bunun da tesinde ya kapnn altndan su dkerek hcreyi su iinde braktlar ya da srkleyerek gtrdkleri tuvalette ensemden ve gsmden iime hortum sokarak vcudum ve zerimdeki giysiler slatld. Hcrenin veya giysilerin kurumas en az 3-4 gn alyordu. kenceci cellatlar fiziki ikencelere paralel olarak youn bir psikolojik bask ve ikence uygulamay da elbette ihmal etmiyorlard. ren tehditler savuruyor, hakaret ve aalamalara bavuruyorlard.Yaptklar psikolojik ikenceler aslnda anlatlamayacak kadar uzundur. stedikleri ifadeyi vermemekte devam edersem rnein gzmn nnde gayri resmi eim olan Oya'ya tecavz edeceklerinden, anam, babam, kardelerimi, akrabalarm, tandklarm toplayp getirecekleri ve onlara ikence yapacaklar tehditlerine, bu insanlarn srf ac ekmekle kalmayp bundan tr beni lanetleyeceklerinden, cezaevlerinde tutuklu komnist ve devrimciler arasnda "polisle gizli ibirlii yaptm" sylentisi karp yayacaklar eklinde manevi bask ve tehditlere kadar akllarna gelen hereyi kullanyorlard. Kendi yozluk ve kokumuluklarn yanstan, zellikle eim, anam ve komnistlerle ilgili aalk ve iren iftira ve kfrleri pepee sralyorlard. te bay Savc! Sizin drt elle sarldnz "zabtadaki anlatm"lar bu iren ve insanlkd yntemlerle alnyor. Buralarda "sank" sandalyesine oturtulan insanlarn hemen hepsi siyasi polis denilen o(...) ikence yuvasnda aa-be yukar ayn muameleye maruz kalmlardr. Sizin mahkeme heyetiolarak "bizi ilgilendirmiyor" diyerek su duyurularmza kulaklarnz tkadnz gerek budur. "Bizi uygulanan yntem deil sonu ilgilendiriyor" diyebilirsiniz. Zaten iddia makamnn ve sizin ikencekonusundaki su duyurularmz kulak arkas ediinizin bir anlam da budur. O halde ikence zoruylaimzalatlan polis ifadelerinin gerei ne derece yanstt zerinde de ksaca duraym. Polis ifadeleri, insanlkd iren bir su oluturan bir tutumla da alnm olsa nesnel gerekleri miyanstyorlar? Hayr!.. Bunlar, ikenceci faist cellatlarn

106

kendilerinin hazrladklar birer senaryodur.Ve bu senaryolar sokaklarda, dalarda, ikence tezgahlarnda (...) katledemedii komnistleri ve dev-rimcileri olabildiince ar cezalara arptrma gzdnml ile hareket eden (...) intikamcln,buna dayanak yaratma amacyla hazrlanmtr. Faist ikencecilerin, zemedikleri olaylara "fail",bunun ok ak srtaca hallerde ise nce bir "su" yaratma abalarnn bir ifadesidir. rnein iken-ceci cellatlar bana kapy TKB'nin gerekletirdii eitli devrimci eylemler srasndaki 9 ldrme vebir banka soygununa katldm kabul ettirmeye almakla atlar. Bunlar arasnda halen sulanmaktaolduum 15-16 Haziran anl ii direniinin 10. yldnmnde TKB'nin dzenledii devrimci militangsteriye katldm iddias da vard. Bunlardan bir dieri de polisin ld Sefaky direniine katldm iddiasyd. Mehmet ARUZ'un zerine yktklar bu atmada kaan iki kiiden uzun boylu olann aslnda ben olduumu sylyorlard, vb. vb. kenceci cellatlarn bana kabul ettirmeyi denedikleri sulamalar kabul etmemem zerine ilerleyen gnlerde "Sen kerizliine yan. Sana kabul ettiremediimiz eyleri biz nasl olsa bakalarnn azndan alrz" demeye baladlar. Hatta hatta "cezam"da tebli ediyorlar! "Basn davalarndan zaten alacaklarn bir yana, buradan da en az bir 30 sene giydi-receiz" diyorlard. Hakkmda 30 yldan aa giydirmeme -bu deyimler bana deil cellatlara aittirkarar vermi bulunan faist ikencecilerin buna dayanak yaratma abalar bu kadarla da kalmad. Askeri Savcla sevkimden hemen nceki gnlerde gerekesiz veya sudan bahanelerle 5-6 kez ikencelerin yapld ve evraklarn hazrland "yukar"ya gtrldm. Bunlardaki esas amacn beni birtakm insanlara gstermek olduunu daha sonra anladm. yle ki: Bunlardan 2-3'nde gzmdeki ba hi zlmeden bir odaya sokuluyor, girer girmez birka saniye sreyle ne, saa, sola, arkaya dndrlyor ve hemen odadan karlyordum. Odada kal srem yarm dakikay gemiyordu. Odaya girdikten sonra gzlerimin ald 3 tanesinde ise birka ikencecinin dnda odadaki koltuklarda oturan deiik insanlar grdm. Birinde bunlar arasnda gen bir ocuk da vard. Daha sonra durumalar srasnda Barikan kuyumcusunun soyulmas olayyla ilgili tanklar dinlenirken Ergun BARKAN, Akn BARKAN ve Ahmet OLAK' tandm. Bunlar poliste szn ettiim ekilde grdm ve benim de kendilerine gsterildiim kiiler iindeydiler. Bunlardan Ahmet OLAK, 18 Ocak 1985 gnl durumada tank olarak yeminli ifadesini verirken, soygunu yapanlardan birinin Hseyin IIK olduunu, tehisinde yanlmadn sylemek polis ve savclk ifadelerini kabul etmek ve aynen tekrarlamakla kalmam, soygun srasnda grdn syledii elinde pazar antas ve silah bulunan ahsn "%90 HseyinIIK" olduunu da bylesine kesin bir ifadeyle vurgulamtr. (Tutanaklar, sayfa: 31) Duruma yargcnn tutuklu ve tutuksuz sanklar arasnda Hseyin IIK' gstermesini istemesi zerine de bizlere bakm ve fazla duraksamadan

107

Hseyin IIK olarak beni gstermitir. (Tutanaklar, sayfa: 31) Ahmet OLAK'n bu tutumu o'nun tank olduunu iddia ettii soygun olaynn ne derecede gvenilir ve drst(!) bir tan olduunu gstermesinin dnda (...) polisin beni nasl hi ilgim olmayan olaylarn iine dahil etmeye altnn ve hatta bunlar iin "tanklar" dahi ayarladnn somut bir rneidir. Polis soruturmasnn iyzn sergileyen bu ok somut ve yeni rnein zerinde durma giriimim,gerekleri aratrmak ve aa karmak iin deil zerlerinin rtl kalmas iin alan heyetiniz tarafndan engellendi. "Bu olay seni ilgilendirmiyor" denilerek sz verilmedi. Faist ikencecilerin "en az 30 sene giydirtebilmek" iin hakkmda nasl "su" yaratmaya altklarnn en arpc rnei Mehmet KELOLU'na ait tanmaz kiralayarak burada TKB'ne ait yayn, dokman, silah, teksir makinesi, vs. sakladm iddiasdr. Polis tarafndan yaplan soruturmada bu konuyla ilgili hazrlanan belge ve tutanaklar da M. KELOLU'nun dkkann kiralayan ahs olarak beni tehis ettii belirtilmektedir. Mehmet KELOLU'nun Dizi: 8'de bulunan ve 28 Eyll 1983 tarihli"ifadeli Tehis Tutana"nda kendisine gsterilen fotoraflarn arasndan "..." srarla bu ahsn resmini gstererek dkkann kiraya verdii ahsn Hasan Selim AAN olduunu ve tehiste yanlmadnbeyan etti..." Yine Kla: 2, Dos: 2, Dizi: 18'deki 27 Aralk 1983 gn "usulne uygun olarak..." yaptrld iddia edilen tehis tutananda "birden fazla kii arasndan..." beni "tehis ettiini" ve "tehisimde yanlmyorum; dkkanm kiralayan bu ahstr." dedii yazldr. Ama ayn Mehmet KELOLU 7 Austos 1984 gnndeki durumada yeminli ifade verirken -stelik duruma yargcnn tana telkin anlamna gelen, usul d bir tutumla direkt beni gstermesine ramen- aynen: "Huzurdagsterdiiniz Hasan Selim AAN, fotorafndan tehisini yaptm ve emniyette grerek tehisini yaptm ahs (deildir). Dkkanm kiralayan kii esmer, uzun, Hasan Selim AAN'dan daha uzunboylu idi" demitir. (Tutanaklar, sayfa: 15) Mehmet KELOLU, kendisine "poliste beni sana naslgsterdiler?" eklindeki sorum zerine de, tek ve gzlerim bal olarak karsna karldm sylemitir. Bu rnek faist ikencecilerin aleyhimde "su" retim abalarnn yansra onlarn dzenledikleri tutanaklarn da nasl batanaa dzmece ve gvenilmez olduunu gsteren rneklerden biridir. Vereceim rnekler daha bitmedi... 8 Ocak 1984 gn Adana'daki evimde yaplan aramayla ilgili olarak hazrlanan tutanakta benim"...rgt genel sekreteri ve Merkez Komitesi yesi... " olduum iddia ediliyor. Bu tutanan altndastanbul Siyasi ube Md. Yard. Adana siyasi b. Md. Yard. ve 3' st. Siyasi b.'den olmak zerebunlardan biri de bakomiser- 4 polisin imzas var. (Kla:2 Dos:3, Dizi:128'de) Burada da tekrarlanan,TKB MK yesi olduum iddiasn bir yana brakyorum. Benim "rgt genel sekreteri" olduumadair dzmece dosyann baka herhangi bir yerinde en kk bir sulama dahi var mdr? Adil zbekdenilen alak yaratn kendi sefil paasn kurtarmak karlnda polisle yapt anlama sonucu altna imza atmay kabullendii "iftiraname"de bile byle bir iddia yoktur. (...) ikencecilerin; ikenceyedayanak yaratma amacyla yrtldnn bir baka rneidir.

108

31 Ocak 1984 tarihli, hakkmzdaki ak polis fezlekesinin -burada "ak" deyimini kullandm. nkpolisin hakkmzda bir de gizli fezlekesinin olduuna inanyorum- 6. sayfasnda Oya SALAN'in"ORAK-EK'in yaz kurulu yesi" olduu da iddia edilmektedir. Yukardaki rnekte olduu gibi burada da, ileri srlen bu iddia dorultusunda dosyann bakaca hibir yerinde dzmece de olsa enkk bir suatma, ima vs. yoktur. Faist ikenceciler kiiler hakknda yaratmak istedikleri imaj,byle sokuturma biimindeki iriliufakl "yan desteklerle" de akllar sra "glendirmeye" almlardr. Yakalandm randevunun her frsatta "rgtsel bir buluma" olarak lanse edilmesi de bu tutumun birbaka rneidir. Bunun nceden kararlatrlm "rgtsel" nitelikte bir buluma olmayp bulumadaniki saat kadar nce Cokun EFENDOLU ile yaptmz telefon konumasnda kararlatrdmz,amacmn da grmek ve evinde kalmak olduu gerei, en son, 18 Ocak 1985 gnndeki durumada dinlenilen tank Mahmut TEZCAN'n anlatmyla da tescil olmutur. Bata da belirttiim gibi tekrar vurgulamak gerekirse, polis soruturmasnn esas ikencedir. Faistcaniler gzaltna aldklar her insana ikence yaparak yalnzca iren bir insanlk suu ilemi olmaklakalmam, onlara bu yolla kendileri ve bakalar aleyhinde gerekd sulamalar kabul ettirmeyealmlardr. Bu gerein nda, iddia makamnn yapt gibi deil polis ifadelerine "en gvenilir"ve "en salam" kaynak olarak drt elle sarlmak, onlar dikkate bile almamak gerekir. Byle bir tutumyalnzca hukuka saygl ve sadk kalmann bir koulu deildir. Bundan da nce insan olmann, insanlkonuruna ve bilincine sahip olmann bir gereidir, ikence, drst ve namuslu her insann lanetledii velanetlemesinin de grevi olduu iren ve aalk bir insanlk sudur. kenceye gz yuman, ona kartavr almayan, ikencenin su orta saylr. 12 Eyll askeri (...) dnemi Trkiye'de ikence uygulamalarnn doruuna kt bir dnem oldu. Smrc egemen snflarn daha nce esas olarak MHP'li sivil faist beslemeleriyle yrtt sivil faist terrn yerini 12 Eyll'le birlikte ondan ok daha (...) bir biimde yrtlen resmi devlet terrald. kence uygulamalar ise bunun temel unsurlarndan biri oldu. Bu dnemde ikenceler sadeceyounlamakla kalmad. lke apnda yaygnlatrld. (...) 12 Eyll'c (...) generaller (...)nin (...) ynetimi polis merkezlerini, jandarma ve polis karakollarn, MT ve Kontgerilla karargahlarn, askeriklalar, cezaevlerini, kimi resmi daireleri ikence yuvalan haline getirmekle kalmad, zellikle Trkiye (...)'inde ve krsal yrelerde faaliyet gsteren gezici ikence merkezleri kurdu. Yzbinlerce komnist, devrimci, Trk ve Krt emekisi harl harl alan ikence tezgahlarndan geirildiler. Dahabugnden aa kt kadaryla 12 Eyll'den sonra 50'ye yakn devrim savas ikence tezgahlarnda hunharca katledildiler. Bunlar arasnda TKB'nin yiit nder ve kadrolarndan smail CNEYT,Ataman NCE, Selma AYBAL'da vard. kence uygulamalarnn yaygnlamas ve younlamas ite emeki kitleler, dta da zellikle Avrupa'da demokrat kamuoyunda bu iren insanlk suuna

109

kar olan duyarll ve tepkileri arttrd. (...)nceleri "Trkiye'de ikence olmad..." eklinde (...)'la sularn gizlemeyi denediler. Ama ok gemeden mzrak uvala smaz hale geldi. Tepkilerin artmas karsnda (...) elebalar, maalarndan birka tanesini "gnah keisi" olarak fedaedip kendi sorumluluklarn gizleme yolunu denediler. kenceci katillerden birka hakknda gstermelik davalar ap, bunlara dayanarak "ikencelerin mnferit olaylar olduu, kendilerinin de bunakar hogr gstermedikleri" demagojisine sarldlar. Ama bu oyun da skmedi. lkenin drt biryannda hayasz ikence uygulamalar kol gezerken, bu tr sahte (...) showlar ve (...) yalanlarla (...)yzlerini gizleyemezlerdi. (...) (...) kanl ellerini gizleme tela iinde ecaat arzederken kendilerinibiraz daha ele verdiler. kenceci katillerin sylediklerinin birinci ksm doruydu. Trkiye'de ikence,(...) diktatrlk rejimince her dnem uygulanagelen resmi devlet politikas olmutur. Ama 12 Eyll(...) dnemi, ikence uygulamalarnda, gemi tm dnemleri kat kat geride brakmtr. Kendi paalarn kurtarmak iin "atee attklar" maalarn saysndaki ykseklik bile bunun bir gstergesidir. (...)rejimin resmi szclerinden Yalm ERALP 26 Temmuz 1985 tarihli gazetelerde yeralan bir aklamasnda imdiye kadar 465 (...) devlet grevlisinin ikence nedeniyle yarglanp hapse mahkum edildiklerini belirtmitir. Elbette bu say, ikence uygulamalarnn gerek boyutlarnn yannda devede kulakbile deildir. Ama uras iyi bilinsin devrimci hareket, ii snf ve emeki halkn 12 Eyll'c (...) ve(...) ile hesaplamas onlarn dktkleri kan, ektirdikleri aclar, akttklar gzyann bykl orannda amansz olacaktr! 12 Eyll yenilgisiyle yitirdii mevzilerin okluu, (...) kar derimin kendinidaha da salama almak iin diktatrlk rejiminde yapt tahkimat nedeniyle devrimci ii snf ve emeki kitle hareketi, nmzdeki srete gemi tekinden ok daha kararl olmak, cesur olmak zorundadr. Bunlar gsterip gsterememesi ise her eyden nce onun devrimci bilin ve rgtllk dzeyine bal olacaktr. Ama devrimci kitle mcadelesinin nmzdeki ykselii mthi intikamc olacaktr.! (...) en bata olmak zere (...) katilleri, ikencecileri, halka kan kusturan zalimleri devriminadaletinin elinden kimse kurtaramayacaktr! Bu kez "gemie snger ekmeye" yeltelenenler de yumuatamayacaktr halkn gazabn, devrimci hareketin kinini!.. (...) smail CNEYT, bu davayla ilgili olarak yrtlen polis operasyonu srasnda CokunEFENDOLU'nun alt Galatasaray'daki "Aama Yaynlarnn brosunda silahsz olarak yakalanm (...) katiller tarafndan daha sonra katledilmitir. Ama katiller iledikleri bu (...)ce cinayetinzerini rtebilmek iin O'nun Cokun EFENDOLU'nun Beylerbeyi'ndeki evinde giritii atma srasnda ld yalann uydurmulardr. Bu yalan inandrc klabilmek iin de bir yn sahte belge dzenlemilerdir ve dosyaya bunlar konulmutur. (...) katillerin yalan zellikle "Aama Dergisi Yaynlar"nn sahibi Mahmut TEZCAN'n 18Ocak 1985 gnndeki durumada tank olarak dinlenmesi srasnda iyice aa kmtr. TankMahmut TEZCAN, duruma tutanaklarnn 30. sayfasnda yeralan ifadesini verirken, nce "Cokun

110

EFENDOLU'nun yakalanmasndan sonra iyerine karakol kuran polislerin burada silahsz bir kiiyisilah ekerek yakaladklarn" sylemitir. Tank, C. EFENDOGLU'nun savunma avukat MehmetRahmi KADIOLU'nun sorusu zerine dkkannda silahsz olarak yakalanan kiiyi "1.70 boyunda,ince yzl, zayf, bykl biri" olarak tanmlamtr. Tann tanm smail CNEYT'e uymaktadr. Asl nemlisi tank yakalanan ahsn zerinde kan kimlii tutmas iin polislerin bir ara kendisine emanetettiklerini, bu arada kimlii incelediini, aklnda kimlikten bir tek Adana Osmaniye nfusuna kaytlolduu hususunun kaldn, bir ara Osmaniye'de retmenlik yapt iin bunun dikkatini ektiini ve bu yzden de aklnda net olarak kaldn ifade etmitir. (...) katillerin hazrladklar dzmece tutanaklarda da smail CNEYT'in zerinden kan Bekir ETN adna dzenlenmi kimliin Adana-Osmaniye nfusuna kaytl olarak grnd yazldr. Tank Mahmut TEZCAN'n bu beyanlar iyerinde sa olarak yakalanan ahsn smail CNEYT olduunu hemen hemen hibir kuku brakmayacak ekilde ortaya koymutur. Zaten savcln haklarnda takipsizlik karar verdikleri de dahil o operasyonda gzaltna alnanlar iinde, deil Aama Yaynlarnn brosunda, Galatasaray'n civarnda bileyakalanan bir tek kii yoktur. Durumalar srasnda aa kan bu cinayet karsnda heyetinizin tutumu ne oldu? Her zamanki gibibu konuda da gerein zerini rtl tutmak iin elinizden gelen abay harcadnz. Ben daha sorgumsrasnda smail CNEYT'in bilinli bir cinayet sonucu katledildiini belirterek su duyurusunda bulundum. Sylediklerimin "mcerret beyanlardan teye gitmedii" gerekesiyle bu talebimi reddettiniz.(Tutanaklar, sayfa 8-9-10) Daha sonra cezaevinde smail CNEYT'in Cokun EFENDOLU'nunevinde deil iyerinde sa olarak ele geirildiini duydum. Bunun zerine 21 Eyll 1984 gnndekidurumada bu kez yazl olarak su duyurumu yineledim, ortada alaka ilenmi bir cinayetszkonusu olduu halde bu konuda sere parman dahi oynatmayan heyetiniz (tpk polis ve cezaevlerinde grdmz ikence ve basklar konusundaki su duyurularmz karnza ou kez vcudumuz yara bere iinde geldiimiz halde karsnda yapt gibi), dilekemde olgularn adn akaokuyup (...) "faist" (...) "katil", (...) "cinayet", vb. dediim iin benim aleyhimde Skynetim Komutanlna ihbarda bulundu. Gerekeniz de heyetinizin bizlere kar genel tutumunun bir aynasyd dorusu: "Hasan Selim AAN'n ... dava ile ilgisi olmayan 2 dilekesinde su unsuru grldnden gereinin takdir ve ifas iin Synt. K.lna gnderilmesine" (Tutanaklar, Sayfa: 20) Heyetinizin bu cinayetin aydnlanmamas iin harcad abalar tank Mahmut TEZCAN'n dinlendii durumada doruuna kt. Benim tana soru sorarak konuyu aydnlatmaya almam zorla engellediniz. Soru sordurtmadnz, szm kestiniz. Ancak savunma avukatlarndan M. Rahmi KADIOLU'nun "konunun kendi mvekkilinin durumunu ok yakndan ilgilendirdii" gerekesiyle srar zerine tana birikisoru sormasna istemeye istemeye izin verdiniz. smail CNEYT, yiit bir (...) nder, gzpek bir devrimci eylem adam olduu iin (...) katledildi.

111

(...) smail CNEYT'in katledilmesi (...) cinayettir. Katillerin sularn gizleme abalar ise polis tutanaklarnn, yaptrlan tehis ve yzletirmelerin, ekspertiz raporlarnn polis fezlekesinin vs. nasl dzmece ve ne denli gvenilmez olduunun da ok arpc bir kantdr. Bu dosyada bunun daha bakarnekleri de vardr. Daha nce deindiim Mehmet KELOLU'na ait dkkan kiralayann ben olduuma dair iddianndayandrld belgeler bu adan da arpc bir dier rnektir. Ne tehisler iddia edildii gibi "usulneuygun olarak" yaptrlmtr, ne de sadece sanklara deil tanklara da tutanaklar "okutularak" deil,hi okutulmadan imzalatlmtr. Bu konudaki talebim zerine 18 Ocak 1985 gnndeki durumadatank olarak dinlenen Bedia KKSALAN ve Lamia SALAN'in yeminli ifadeleri de, poliste yaptrld sylenen yzletirmelerin yalan olduunu, dolaysyla en basit bir yzletirme tutanann biledzmece niteliini sergileyen rneklerden bir bakasdr. (Tutanaklar, sayfa: 31) ikenceci (...)larndzenledikleri tutanaklarn tarihlerinden bile kuku duymak gerekir. rnein, Kla: 2 Dosya: 6 Dizi:382'de benimle ilgili olarak dzenlenmi bir "ifade verme ve imzadan imtina etme tutana" vardr.Bunun altnda nce daktiloyla 29.12.1983 tarihi atlm, daha sonra tu tarih yars daktilo, yars elle29.01.1984'e evrilmitir. kenceci (...)lk elbette ki arama tutanaklar iin de geerlidir. Hakkmdaki belli bal iddialardan biride "Adana'daki evimde ok miktarda silah, mermi, fnye, telsiz, teksir makinas, bask malzemesi,ORAK-EK ve sair dokman bulundurmak, ve ORAK-EK'in basksn yapmak..."tr. Bu iddiatmyle evimde yaplan aramaya dayanmaktadr. Bu aramann sonucunda tutulan 8 Ocak 1984 tarihli,Kla: 2, Dos: 3, Dizi: 128'deki arama tutananda bu silah ve malzemelerin benim evimden kt iddiaediliyor. Aramay yapanlar ise ikisi stanbul ve Adana siyasi ube mdr yardmcs olan 6 ikencecidir. Arama srasnda ne ben ne Oya ne ev sahibi veya komulardan herhangi biri, ne mahalle muhtaryoktur ve bulundurulmamtr. Yani yaplan arama usulne uygun bir arama deildir. Polisin bana bir"i rmeyi" amalad insanlarn cebine, evine veya i yerine bir para esrar veya bir silah koyup,daha sonra bunu "bulmas" eski ve halk arasnda yaygn olarak bilinen beylik bir numaradr. Zamanla siyasi olaylarda da devrimcilere, anti-faist aydnlara kar bu klasik numarann zaman zaman oynand olmu, yalnz siyasi olaylarda esrarn yerini genellikle "yasak yayn" denilen komnistveya devrimci, kitap, dergi, bror, bildiri vb. dokmanlar almtr. ubedeyken beni, ailemi ve yaknlarm toplayp getirmekle tehdit edip kertmeye alan ikencecilerden biri "ulan bu da i mi?"diyordu. "Eve iki tane ORAK-EK koyar veya kt diye zabt tutarm. Senin o avukat baban bilegetirip yanndaki hcreye atarm." te, Adana'daki evimde szkonusu edilen silah ve malzemeleri"bulanlar" yukardan beri yaptklarn ve amalarn anlatmaya altm bu ikencecilerdir. Evime birhrsz gibi gizli-kapakl girmiler ve bir hrsz sessizliiyle ilerini grmlerdir. Adana'daki evim eli-aya dzgnce bir gecekondudur. O evde gerek evin kk

112

oluu, hemen her dakika insanlarn bulunduu evre evlere ve sokaa ok yakn konumu, gerekse komularmzla sosyal ilikilerimizin samimi ve gelimi olmas yznden gelenin-gidenin ok sk olmas gibi nedenlerle onca silah ve malzemeyi gizlice muhafaza etme, hele hele bask yapmaya elverili olupolmad konusunda bir fikiredinilmesi iin 18 Ocak 1985 gnndeki durumada, yerinde keif yaplmasa bile ev sahipleri veyakomularn tank olarak arlp dinlenmeleri ynndeki talebim mahkeme heyeti tarafndan "esasamessir olmad" gerekesiyle reddedilmitir. (Tutanaklar, Sayfa: 33-35) iddia gznne getirilirse butalebimi "esasa messir bulmayan" heyetiniz ya bu iddiay ciddi ve geerli grmeyen bir kanaatevarmtr, ya da ne derece "gvenilir" ve "drst" olduklar rnekleriyle ortada olan faist ikencecilerin kendi aralarnda dzenledikleri tek bir tutana yeterli grm, ne olursa olsun hibir eyin onusarsamayaca eklinde kesin bir kanaate varmtr. Bu olaslklardan hangisinin geerli olduunugerekeli kararda greceiz. Bu davann belirleyici halkasn oluturan polis soruturmasnn iyz ve yrtl tarz zerine genel hatlaryla syleyeceklerim bunlardr. Kimi bir arkada radevusunda, kimi yolda giderken kimievinden, kimi iyerinden, kimi bir mesai sonras iyerinden arkadayla bir ay imeye gittii ay bahelerinden, kimi yllarca yatt zindan kapsndan dar admn att anda,... toplanp ikence yuvassiyasi polise gtrlen insanlar, byle bir soruturmadan geirildikten sonra bu davann "sank"lararasnda bulmulardr kendilerini. Bir de gnlerce benzeri eziyet ve ikenceler grdkten sonra polisten veya savclktan braklanlar vardr geride. Ve bu insanlarn byk bir ounluu TKB militankomnistlerin Sefaky Direnii'nin ardndan estirilen intikamc (...) frtnas srasnda toplanmlardr. 24 Mart 1983... Yer: stanbul-Sefaky-TKB militan komnistlerin bulunduu bir ev stanbul Siyasiube ekipleri tarafndan baslr. Evdeki komnistler, zoru grnce soluu Avrupa'larda alan revizyonisthainler, rahat gnlerin "devrimcisi", "yol arkadalar", tabansz oportnistlerden deillerdir. (... ... ...)15 12 Eyll'c (...)clk komnistler ve devrimciler hakknda 12 Eyll sonrasnda alan btn siyasi davalarda olduu gibi bu davann da ruhudur. Poliste ve cezaevlerinde grdmz insanlkd muamelelere, iddianamelerden hkmlere kadar her yerde karmza kan bu (...) calma tutkusu nereden domutur? Neyin sonucudur? Bunun idddia makamnn ve sizlerin bu gne kadarki tutumlarnzdanasl ve hangi biimlerde yansd zerinde durmaya gemeden nce bu sorunun yantn vermekartk zorunluluk olmutur. 1973-80 yllar arasndaki dnem, en zet ifadeyle, ii snf ve emeki halk kitlelerinin dzene karmuhalefetinin Cumhuriyet tarihi boyunca daha nce eine rastlanmadk boyutlar kazand bir dnemdir, "zel mlkiyet dzeni elden gidiyor... Cumhuriyet tarihinin en byk tehlikesiyle karkaryayz..." Smrc egemen snflar ve (...)larnn, 12 Eyll ncesine ilikin olarak sk skyineledikleri bir tespittir bu. Aslnda zellikle orta snflar panie srkleyerek onlar ykselen

113

iisnf hareketi ve devrimci harekete dman etmeyi amalayan bilinli bir abartma vardr burada. Birkere, iinde bulunduumuz aamada devrimimizin hedefi her trl zel mlkiyete bir rpda sonvermek deildir. O, bu aamada ibirliki tekelci burjuvazi ve toprakaalarnn elindeki byk zelmlkiyeti hedeflemitir ve nce onu ortadan kaldracaktr, ikinci olarak, ii snf ve smrlen emeki ynlarn dzene kar muhalefeti ve gelien devrimci mcadele, smr dzenini ve (...)diktatrlk rejimini ykabilecek bir olgunluk dzeyine ulamtr. Fakat tmyle de yanl ve isabetsizdeildir, dzenin sahipleri ve (...)larnn yukardaki tespitleri. Gerekten de onlar, smr ve zulm dzenleri asndan daha nce karlamadklar boyutlarda bir tehlike ile karlatlar. 12 Eyllncesindeki kabarma, ezilen ve smrlen emeki halk kitlelerinin dzene kar tepki vemuhalefetinin younlat Cumhuriyet tarihinde daha nceki bellibal dnemlerle kyaslandnda kendiliinden grlr. 1920-40 yllar arasndaki en nemli muhalefet eylemlerini oluturan Krt isyanlarna baktmzda,bunlarn en bykleri olan eyh Sait ve Dersim srasnda bile Krt emekilerinin nemli bir blmnn katlmadn grrz. Kald ki, bu isyanlar srasnda yiit (...) halk (...)'dan geirilirken lkeninTrkiye (...)nn dndaki kesimlerinde koyu bir ovenizmin etkisi altnda bulunan Trk ii ve emekilerinin saflarnda herhangi bir kprdama ve eylem grlmez. (...) DP iktidarna kar halk saflarndaki honutsuzluk ve muhalefet eilimi 1956'lardan sonra iyiceartt. Fakat (...) DP iktidarna kar kitle muhalefeti eylem plannda renci genliin stanbul ve Ankara'daki yiit eylemlerinden teye geemedi. 60'l yllarn sonu -zellikle 1968 sonras- ii snf ve halk hareketinin yeniden younlat ve kabard bir baka dnemdir. Bu yllar ii snfndan kylle, renci genlikten retim yelerine,memurlara, retmenlere kadar geni bir toplumsal kesimin grevlerine, direnilerine, toprak igallerine, yry ve protesto gsterilerine sahne olur. Trkiye ii snf (...) 15-16 Haziran Direnii gibimcadele tarihinin en (...) sayfalarndan birini bu dnemde yazmtr. Yiit renci genliin anti-faist, anti-emperyalist mcadelesi arpc boyutlar kazanmtr. Fakat her geen gn ii snf iledier emeki snf ve tabaklara doru yaylmasna, kitlesel bir karakter kazanmasna ramen yine debu dnemdeki devrimci mcadele kk burjuva devrimci genlik hareketinin ve Ankara, stanbul,zmir gibi byk ehirlerin snrlarn fazla amamtr. Devrimci kabarmann henz ok alt basamaklarnda kalan bu sre 12 Mart askeri (...) darbesi ve darbe ile kurulan yar-askeri (...) diktatrlk dneminde kesintiye uramtr. 1973'ten itibaren adm adm yeniden ykselen 12 Eyll ncesi dnemdeki halk hareketi ise hem genilik hem de derinlik olarak bunlardan daha farkldr ve daha ileri boyutlardadr.

114

Bu dnemde mcadele artk bir genlik hareketinin boyutlarn kat kat am, bata ii snf olmak
1524 Mart 1983 gn stanbul Sefaky'de TKB militanlaryla polis arasnda kan atmann ajitasyonel bir dille anlatld bu blmn hemen her satn TCK'nn belli maddelerini ihlal eder nitelikli olduundan yaynlanamyor (DN)

zere ezilen ve smrlen btn emeki snf ve tabakalarn katld, her geen gn kitlelerin en gerikesimlerine doru yaylan bir halk hareketi halini almtr. Mcadelenin alan artk yalnzca stanbul,Ankara, zmir, Adana gibi byk ehirlerle snrl deildir. Edirne'den Kars'a, Sinop'tan skenderun'akadar lke apnda, kasabalara kylere kadar uzanan bir siyasal uyan, politikleme ve mcadeleszkonusudur. yle ki, gemi yllarda siyasal bilinlenme ve mcadele dzeyinin gerilii ile tannan,devrimci rgtlenme ve faaliyetin daha nceleri szkonusu bile olmad yrelerde birok byk ehirlerdekinden daha keskin bir siyasal kutuplama ortaya km, militan bir mcadele srdrlmtr.Kyler, kasabalar hatta ehirler blnm, emeki kitlelerin bizzat katld silahl atmalar, (...)devlet grevlilerine ve MHP'li faistlere kar silahl eylemler buralardaki snf mcadelesinin nekan biimi olmutur. Mcadelenin en fazla kzt ve kitlesel bir nitelik kazand yrelerden biri de Trkiye (...)tan'dr.Ezilen ynlardaki genel demokratik siyasal uyanla birlikte yllardan beri yalnzca snfsal bir bask,smr ve zulmn deil bunun yansra (...) bir ulusal zulm, smr ve basknn da ifte boyunduruu altnda olan yoksul (...) halk arasnda ulusal bilincin yayl da hzland. Devrimci halk hareketindeki kabarmaya paralel olarak (...) ulusal kurtulu mcadelesi de byk bir srama gsterdi. TutarlMarksist-Leninist, enternasyonalist bir nderlikten yoksun olmasna ramen (...) kurtulu mcadelesiemperyalizm ve yerli (...)larnn korkulu ryas haline geldi. 12 Eyll ncesinde ykselen toplumsal muhalefetin ban ii snf hareketi ekiyordu. 1973-80 arasnda grev ve direnilerle bunlara katlan ii saysnda byk bir art grlr. Bu dnemde (...)legalite inenerek gerekletirilen grev, i yavalatma, boykot, fabrika igali, vb. biimlerdeki iidirenilerinin says yasal grev ve direnilerden daha fazladr, ii snfnn dnda dier emeki snfve tabakalar da yaygn bir hareketlilik iindeydiler, iilerden kr emekilerine, kk esnaf ve zanaatkarlardan memurlara, retmenlerden teknik elemanlara, emeki ve renci genlie kadar kadn-erkek, yal-gen milyonlarca insan bu yllardaki grev, direni, yry, miting, gsteri, kapal salontoplants, silahl atma, boykot, igal eylemlerinin iinde yeraldlar. Ezici ounluuyla her zamanemeki halknn yannda yer alan soylu bir anti-emperyalist, anti-faist devrimci mcadele gemiineve geleneklerine sahip yiit genliimiz yine mcadelenin n saflarndayd. Toplumsal muhalefet ve devrimci mcadele yldan yla, gnden gne yaylr, geniler, yeni kesim vealanlara srar, kitlesel karakteri daha da artarken te

115

yandan yine sre iinde gitgide daha militan vedevrimci zellikler kazand, insanca bir yaam zleminin drtsyle harekete geen ii snf veemeki kitleler giritikleri eylemler srasnda yalnzca ekonomik taleplerini ne srmekle yetinmiyorlar, cret artrm, taban fiyatlarnn ykseltilmesi, geim koullarnn iyiletirilmesi vb. talep ve sloganlarnn yansra demokratik hak ve zgrlk istiyorlar, anti-faist, anti-emperyalist siyasal talep vesloganlara da yer veriyorlard. Zamanla dorudan doruya siyasal nitelikteki grev, direni, protestogsterileri, miting, toplant, vb. trdeki eylemler yaygnlk ve sklk kazand. Mcadelenin her alannda olduu gibi bu noktada da yiit ii snfmz ba ekiyor, lke apnda yank yaratan, dieremeki snf ve tabakalar da sarsan, etkileyen, harekete geiren arpc direni rnekleri sergiliyordu.(...) DGM'lere kar direni, faizme ihtar eylemi, dnya proletaryasnn snfsal "Birlik Dayanma veMcadele Gn" olan 1 Mays'n faist yasak ve engellere ramen fiilen ve kitlesel olarak kutlanmas,Tekel, Ant Birlik ve Tari direnileri bunlardan sadece birkadr. i snfnn devrimci siyasal uyanve alttan gelen devrimci basks, devrime kar kurulmu reformcu ve modern revizyonist ihanetbarikatlarn zorluyordu. Bata DSK olmak zere ilerici sendikalar ve dier demokratik kitle rgtlerinin bana reklenmi dzen ua reformcu veya sosyal faist hainleri zaman zaman g durumlarasokuyordu. Bunlar, gelien mcadeleyi dzen snrlar iinde tutmak iin harcadklar tm abalararamen, kitlelerin tabandan gelen devrimci basks karsnda, rnein bir faizme ihtar eylemi rneinde olduu gibi zaman zaman gstermelik genel grev, genel direni kararlar almak zorunda kalyorlard. Ama tabii srf ynlar aldatmak ve kitleler zerinde kontrol kaybetmemek iin alnan "devrimci" kararlar ou kez kat zerinde kalyordu. Bu burjuva ayakoyununun da skemedii durumlarda bu kez yasak savma kabilinden, iyice sulandrlm, olabildiince en alt dzeyde tutulmaya allaneylem biimleriyle ii snf ve emeki kitlelerin devrimci enerjisi boaltlyor, militan mcadele istekleri trpleniyordu. Ama rnein bir Tari direniinde olduu gibi ii kitleleri reformcu ve revizyonist sendika aalarnn hain engellerini de ineyerek 15-16 Haziranc geleneklerine yakr eylemler, direni ve grevler gerekletirdi. Devrimin itfaiyecisi reformcu ve revizyonist hainler bunlar krmak, atei sndrmek iin harcadklar abalarn ve alaka tutumlarn unutulduunu sanmasnlar! Odnemde ii snf ve emeki halk kitlelerinin gsterdii devrimci atlm salt reformcu, revizyonisthainleri deil Trk-'in bana reklenmi gerici, faist sendika aalarna bile taban zerindeki denetimlerini tmyle yitirmemek iin rnein 1978'deki artelleri indirme karar gibi sahte ve gstermelikklarda bulunmak zorunluluunu duyuruyordu. Snf mcadelesi keskinletike sermaye dzenininemeki kitle rgtlerinin bana reklenmi sosyal demokrat, modern revizyonist, faist ve gericihempalarnn maskeleri de sk sk dyordu. Fakat en bata kendileri de revizyonizmin vereformizmin gl etkilerini zerlerinde tayan devrimci rgtler ve genel olarak devrimci hareket budurumu ve kan frsatlar gerektii gibi deerlendiremedi. Faizme kar mcadele ile reformizme verevizyonizme kar mcadele arasndaki kopmaz devrimci ba "unutuldu". Reformizme ve revizyonizme kar tutarl ve etkin bir mcadele izgisini izlenmedi. Reformcu, revizyonist, faist, gerici sendika aalarn sendikalar ve demokratik kitle

116

rgtlerinin ynetiminden defetme ve onlar alabildiinetecrit etme grevini yerine getirmedi, getiremedi. Bu 12 Eyll ncesi dnemde kitlelerin gsterdiidevrimci atlmn gerisinde kalan devrimci hareketin en temel zaaflarndan biriydi ve 12 Eyll'de uranlan yenilginin bu denli ar ve utan verici olmasnda bunun da belirleyici bir rol oldu. i snf ve emeki kitlelerin ekonomik talepler, ekonomik taleplerle birlikte siyasal talepler vedorudan doruya siyasal talepler uruna giritikleri eylemler ayn zamanda giderek artan devrimcimilitan bir karakter kazand. Ynlar iinde (...) devlet otoritesinden duyulan korkunun, (...) yasa veyasaklara klece itaat ruhunun yerini gitgide yaylan bir itaatsizlik alyordu. zellikle rgtlenme,grev, toplant ve gsteri, basn ve yayn gibi temel hak ve zgrlkler alannda ii snf ve emekikitlelerin mcadelesinin nne dikilen fiili ve yasal bir sr yasak ve engel devrimci kitle hareketiningc karsnda ilemez hale gelmiti. rnein mevcut (...) yasalar 1,5 milyon memur bata olmakzere rencilerin, emeki genliin, halk kitlelerinin sendikal ve demokratik rgtlenmesiniyasaklayan hkmlerle doluydu. Ama tm (...) yasak ve engeller bu kesimlerin yaygn, kitlesel vedevrimci rgtlenmelerinin nne geemedi. i snfnn dayanma grevi, genel grev ve direni gibietkin mcadele biimlerini kullanmasn yasaklayan (...) yasalar gibi proletaryann uluslararas "Birlik,Dayanma ve Mcadele Gn" olan 1 Mays'n kutlanmasnn nne dikilen yasak ve engeller deinenip geildi. Devrimci halk hareketinin ykselii basn-yaym alannda da gitgide genileyendemokratik bir zgrlk ortam yaratt. i snfnn bilimi Marksist-Leninist klasikler bata olmakzere deerli bilimsel ve edebi eserlerin Trke'ye kazandrlmas, yaynlanmas ve yaygn olaraksatlmasnn dnda yasal olarak yaynlanan devrimci yayn organlarnn tirajlar onbinleri buluyordu.Birok grev, direni ve gsteri (...) legalite inenerek gerekletiriliyordu, ii ve emeki kitlelergiritikleri yasal veya yasad eylemler srasnda zerlerine saldrtlan (...) dzenin resmi kollukgleri ve devlet desteindeki MHP'li faist srleri ile gzpek atmalara girmektenekinmiyorlard. anl Tari direnii srasnda kendiliinden barikatlara kan iiler dnyaproletaryasnn 1830'lardan beri sregelen militan bir geleneinin bayran dalgalandryorlard. Snf elikileri keskinleip, emeki yn hareketi ve devrimci mcadele ykseldike egemen snflarfaist terre sarldlar. Faist devlet gleri ve devlet desteindeki sivil faist MHP'li etesinin gelienmcadelenin nn almak, kitleleri yldrarak sindirmek, devrimci rgtlenmelerini datmak, devrimci faaliyeti engellemek amacyla giritikleri saldrlar artt. Kahramanmara katliam, gitgide dahavahi biimler alan ve kitle kymna dnen faist terr ve saldrlarn tepe noktas oldu. Faist terrve saldrlarn azmas emeki kitleler iinde silahlanma eilimini kamlad politik kutuplamay derinletirdi, kitleler ve devrimci hareket, faist terr karsnda her eyden nce varln korumak iindevrimci terre bavurmak ve militan bir mcadele yrtmek zorundayd. Resmi ve sivil (...) glerlesilahl atmalar, (...) devlet grevlileri ve MHP'li faist beslemelere kar suikast tr eylemler artksalt devrimci rgtler tarafndan

117

yrtlen eylemler olmaktan km, birok yerde ve ou zaman bizzat kitleler ve rgtsz devrimci unsurlar tarafndan da uygulanr olmutu. Byk ehirlerde ii veemekilerin youn olarak topland gecekondu semtlerinde ve zellikle de tarada, birok ehir, ileve kyde silahl atma ve eylemler, devrimci mcadelenin ayrlmaz bir paras hatta ne kan ynhaline gelmiti. Devrimci kitle mcadelesinin geliimine paralel olarak devrim ve kar-devrim arasndaki atmann iddetlenmesi, devrimci kitlelerin ve kadrolarn cangvenliinin salanmasnn d-nda devrimci propaganda, ajitasyon ve rgtlenme faaliyetlerinin yrtlebilmesi, devrimci rgtlenmelerin korunup gelitirilmesi, kitle mcadelesinin nnn almas ve eylemlerin korunabilmesi iin silaha ve silahl mcadele biimlerine bavurmay gitgide daha zorunlu klyordu. Devrimci hareket, kitle mcadelesinin geliimiyle ortaya kan devrimci militan eilime bilinli vergtl bir nitelik kazandrmak zorundayd, ii ve emeki kitlelerin resmi ve sivil (...) glerin saldrlarna kar yer yer kendiliinden barikatlara kt, sert atmalara girdii, yaygn lde silahland koullarda hereyden nce kitle eylemleri grevler, gsteriler, direniler, silahl sokak gsterileri,fabrika ve toprak igalleri gibi devrimci kitle mcadelesinin daha ileri ve st biimlerine doru sratlmaya allmalyd. Zaten eer gizli ya da ak bir reformcu deilse, devrimin ancak ezilen ve smrlen kitlelerin (...) yoluyla gerekleebileceini samimi olarak savunan devrimci bir hareket, kitleleri ve kitle mcadelesini her admda (...) devrim hedefine doru ynlendirme, eitme, bilinlendirmeve buna uygun rgtlendirme perspektifiyle hareket etmek zorundadr. 12 Eyll ncesi mcadele herne kadar silahl devrim gnlerinde deildi ise de snf mcadelesinin geliimi ve giderek sertlemesi kitlelerin bu ynde eilimi, kitle mcadelesinin silahl biimlere doru ykseltilmesi iin elverili frsatlar sunuyordu. Artan faist terr ve saldrlar karsnda cann, maln, rzn, namusunu koruma igdsyle halk arasnda hzla yaylan (...) eilimi glendirilmeliydi. zellikle nemli grevlerdenbirisi de, yaygnlaan silahl eylem biimleri konusunda kadrolarn ve devrimci kitlelerin Marksist-Leninist bir bak asyla eitimi konusuydu. (...) ve sivil (....) terrn giderek vahi kitle katliamla-rna dnt, devrimci kadrolarn ve halk kitlelerinin can gvenliini ortadan kaldrd, devrimcifaaliyetin soluunu kesmeye alt koullarda azl halk dman faist (...)lerinin, ikencecilerin, muhbirlerin, halka insafszca zulmeden smrclerin, devrimci ve emeki kan dken faist katillerin(...)esi, devrimci hareketin mali gereksinimlerinin karlanmas amacyla (...) eylemleri gibi (...) eylem biimlerine bavurmak gerekli ve doruydu. Ama bu, silahl eylem biimlerinin artk snf mcadelesinin esas hatta tek eylem biimi haline geldii anlamna gelmiyordu. Devrimci kitle mcadelesindeki kabarmaya, snf elikilerinin her geen gn biraz daha keskinlemesine, ezilen ynlarn gzle grlr bir devrimcileme sreci iinde bulunmalarna, vb. vb. ramen hem nesnel hem de znel koullar bu olgunluk noktasnn daha epey uzandayd. O dnemde devrimci kitle mcadelesini daha da gelitirmek ve (...) devrim ynnde derinletirmek iin henz hayata geirilmesi gereken esas mcadelebiimleri grevler, direniler, toprak (...)leri, silahsz ve (...)l gsteriler, genel grev, genel

118

direni gibikitlesel mcadele biimleriydi. Ve Trkiye devrimci hareketi daha bu mcadele biimlerini etkin birbiimde uygulayabileck bir gce ve kitleler zerinde etkinlie bile sahip deildi. Herey bir yana eerznel ve nesnel koullar (...)l mcadele biimlerinin artk snf mcadelesinin tek veya esas biimihaline geldii olgunluk dzeyine ulam olsayd (...) kar devrim 12 Eyll (...)syla bu kadar kolaybaar salanabilir miydi? Devrimci gerilla eylemleri olarak yrtlen (...)l mcadele biimleri oaamada mcadelenin tali biimleri olarak ele alnmal ve kitle mcadelesinin esas biimlerine balolarak yrtlmeliydi. Burada doal olarak akla u soru gelmektedir. Devrimci halk hareketindeki bu ykseli hangi etkenlerin sonucuydu? Nasl olmutu da Trkiye i snf ve emeki halk kitleleri daha neki yllarda grlmedik lde kitlesel ve militan bir mcadeleye atlmlard? Faist ya da burjuva liberal dzen(...)larnn azbirlii halinde iddia ettikleri gibi bu devrimci sre "d kkrtmalarn sonucu" bir"anari ve terr" dnemi miydi? te yandan kimi devrimci evrelerce bugn dahi ileri srld gibikitleleri asl harekete geiren ve devrimciletiren etken faist terr ve saldrlar karsnda nemli birsorun olarak ortaya kan "can gvenlii" sorunu muydu? Ban ii snf hareketinin ektii toplumsal muhalefetin ve buna paralel olarak onun nemli biresini oluturan (...) ulusal kurtulu mcadelesinin 1973'lerden itibaren arpc bir biimde yenidenykselii, hzl bir sosyal ve siyasal uyann sonucudur. Bu ise tek bir nedene balanamaz. Kapitalist-feodal smr ve (...) bask ve (...) rejiminin yapsndan kaynaklanan ve herbiri dierleri zerindeetkili olan birbirine bal bir dizi ekonomik, siyasal, sosyal, kltrel etkenin bir sonucudur, bu gelime.Ekonomiye egemen olan emperyalist ve yerli tekellerin ve byk toprak sahiplerinin bunaltc veagzl smrs, zellikle 12 Mart yaraskeri (...) diktatrlk dneminde daha da azgnlaan busmrnn daha da derinletirdii ekonomik kutuplama, bu arada lke nfusunun en byk kesiminioluturan kk burjuvazinin elindekini avucundakini de kaybederek proleterlemesi srecinin hzlanmas, yine 12 Mart dneminde younlaan (...) terr, zulm ve basknn ii snf, emeki ynlar ve (...) ulusu zerinde yaratt kin ve fke, toprakszln, isizliin, feodal, yar-feodal smr vezulmn yerinden yurdundan ettii kr emekilerinin byk ehirlere akn, kitle iletiim aralarndakigelime -radyo ve tv'nin en cra kylere kadar yaylmas-, tm eksiklik ve zaaflarna ramen devrimcihareketin ezilen ynlar bilinlendirmek ve rgtlenmek iin yrtt yiit ve fedakar almannetkileri, gemi mcadele yllarnn birikimi, 1970'li yllarn ilk yarsnda rnein bir Vietnam ve Gney Dou Asya halklarnn grkemli devrimci zaferleri, son yarsnda ise ran ve Nikaragua halklarnnah ve Somoza gibi kanl faist diktatrleri alaa edii gibi arpc baarlarla bezenen devrimdalgasnn dnya apndaki ykselii ezilen ve smrlen ynlarn siyasal ve sosyal uyannayolaan ve bunu hzlandran etkenlerden sadece bir ksmdr. Emperyalizme baml, bu yzden degeri, arpk ve ok yava da olsa kapitalizmin nisbi geliimi artan smryle birlikte snf elikilerinikeskinletirmi, snf farkllamasna greceli bir ivme kazandrm zellikle krsal kesimlerde kapalekonomik ve sosyal yaantnn emeki insanlar

119

krletirici o dar kabuunu atlatm, emperyalizmin,bir avu kanemici ibirliki tekelci burjuva ve toprakaasnn smr, soygun ve zulm younlar,emeki kitlelerin ektii yoksulluk, sefalet, isizlik, dier ac ve skntlar artarken te yandan gzlerialan ezilen ve smrlen ynlar iinde en azndan insanca bir yaam zlemini kamlamtr. 12Mart yar-askeri (...) diktatrlk dnemi aslnda 1960'l yllarda balayan bu srece hz kazandrmtr.Nitekim giderek devrimci bir patlamaya dnen, ii snf ve emeki kitle hareketinde 12 Eyll ncesi kabarmann balangc smr ve faist terrn azd 12 Mart'n hemen ertesine dayanr. Zaten12 Mart yar- askeri (...)'nin karanlnn dalmasnn temelinde yatan belirleyici etken de, ii snfve emeki halk kitleleri iinde gelien tepki ve honutsuzluktu. Ezilen ve smrlen ii ve emeki kitlelerde yiit ve ileke (...) halknda fke ve nefret yaratan onlar gzpek mcadelelere iten "kkrtc", bu (...) ve (...) dzenin ta kendisidir. Hayasz kapitalist-feodal smr ve (...) diktatrlk rejimidir. Ancak kan ve terrle, bask ve zulmle ayakta tutulmayaallan, tarih olarak miadn doldurmu, retici glerin ve toplumsal gelimenin nnde engel olan,toplumsal yaamn iren bir rme, yozlama ve kokumann batana srkleyen, ii snf vealan emeki halka, her geen gn biraz daha dayanlmaz bir hal alan yoksulluk, sefalet, isizlik, acve gzyandan baka bir ey vermeyen ve hibir gelecek vaat etmeyen, toplumun ezici bir ounluunu oluturan ii snf, emeki halk, (...) ulusu ve dier aznlk (...)lerin en doal ve temel demokratik haklarn dahi gasbederek onlar karanlk bir zindan hayatna mahkum eden, insan isyan ettirecekboyutlarda bir eitsizlii douran ve derinletiren, ulusal bamszlk ve onuru emperyalizmin ayaklaraltnda ineten bu "kkrtc" ortadan kaldrlmadka ezilen ve smrlen milyonlarn ayaa kalkmas ve mcadeleye atlmasnn nne gemek mmkn deildir. 12 Eyll'de olduu gibi (...) terr ve(...)le devrim yenilgilere uratlabilir. i snf ve emeki halk hareketi bir sre iin bastrlabilir.Devrimci harekete ar darbeler vurulabilir, ama tm bunlar geicidir. Devrimci frtna eninde sonundayine patlayacaktr! Ezilen ve smrlen milyonlar, bu kez daha da artm hesaplarn biledii kin vefkeyle erge yeniden ayaa kalkacaklardr!.. Devrimci hareket, yaralarn sarm ve yenilginin dersleriyle silahlanm olarak, eskisinden daha gl, daha usta, daha kararl ve daha militan olarak kacaktr. (...) egemen snflar, (...)lar ve (...)larn karsna! Ta ki bu (...) dzen layk olduu yere: devrimin demirden sprgesiyle tarihin plne sprlp atlana kadar! 1973 sonras mcadelenin tabann genileten nemli bir etken de kapitalist, revizyonist sistemindnya apndaki bunalmnn Trkiye'deki yansmas ve smrc egemen snflarn bunalmn ykn ii snf ve emeki halkn srtna ykma abalaryd. Metropol lkelerden smrge ve yar-smrgelere kadar tm kapitalist ve revizyonist lkeleri penesi altna alan ve yalnzca ekonomik olmayp ayn zamanda siyasi, mali, kltrel, sosyal her alanda ykc sonular douran kapitalizmin genelbunalm, dier smrge ve yar-smrge lkeler gibi emperyalizmin yeni smrgeci boyunduruualtndaki lkemizde de ok daha ar ve ykc sonular dourarak seyrediyordu. Bir kere emperyalizme baml

120

mevcut geri kapitalist ekonomik yap metropol lkeler haprsa nezle olacak kadar clzd. kincisi, emperyalist burjuvazi kendi sper karlarn gven altna almak iin bunalmn yknite kendi ii snf ve emeki kitleler zerine dta ise smrge ve yar-smrge lke halklarnn srtna ykmaya bakyordu. Bunalm derinletike ibirliki tekelci burjuvazi ve toprak-aalarnn bunalmn faturasn ii snf ve emeki halk kitlelerine detme abas younlat. Kanemici egemen snflar kendi tekel karlarn koruyup glendirebilmek iin bir yandan halkn en temel ihtiya maddelerine zam stne zam bindiriyor, bir yandan ii cretlerini, memur maalarn, taban fiyatlarn drmeye: ii snf ve emekihalkn kazanlm sosyal haklarn gasp etmeye alyor, te yandan ii snf ve emeki ynlarntepkisini ve mcadelesini engellemek iin zaten snrl olan halkn demokratik hak ve zgrlklerinesaldryor, (...) terre yeni (...) yasa ve bask tedbirlerine yneliyorlard. Enflasyon ve hayat pahall azm, yatrmlarn yavalamas kapasite kullanmndaki d, agzl yerli ve yabanc tekellerinvahi rekabetine dayanamayan kk ve orta iletmelerin birbiri ardna kapanmas ve ii kym sonucunda isizlik bir gibi byyor, yoksulluk ve sefalet derinleiyordu. Kapitalist smr ve zulmdzeninin doasndan kaynaklanan btn toplumsal hastalk ve ktlkler azmt. Toplumsal yaamda her geen gn biraz daha derinleen bir ahlaki yozlama ve knt grlyordu. Bu kokmudzenin mayasnda yatan ve en bata "yukardakiler", halkn kann iliini emerek korkun bir lkssefalet ve debdebe iinde yaayan tekelci burjuvazi ve byk topraksahiplerinin saflarnda hkmsren irenlikler, "aadakiler"e de empoze ediliyor, ekonomik yoksullamaya paralel olarak, alkolizm, uyuturucu tutkunluu, kumar, fuhu, homoseksellik, manyaklk derecesinde bir seks dknl vb. vb. buralarda da besleniyor ve yaylyordu. Emperyalizme bal ekonominin arklarn dndrebilmek iin gerekli olan emperyalist sermaye ihtiyac iddetlendike, emperyalist lke ve kurululardan (...) kredi ve "yardm"lar koparabilmek iin en(...) tavizler veriliyordu. Emperyalistlerden alnan kredi, bor ve szde yardmlarn her kuruu emperyalizme klece bamllk zincirinin bir halkasyd. Alman kredi ve borlar ve bunlarn faiz yk, yldan yla katlanarak byyor, yeniden -be Dolar, Mark, Sterlin, Frank daha fazla alabilmek iinemperyalist finans kurulularnn eikleri andrlyordu. Ama alnan cevap deimiyordu: Trkiye'yeyeni kredi, bor verilebilirdi. Fakat bunun iin hereyden nce Trkiye ekonomisi ve maliyesinin ynetim ve denetimi daha dolaysz ve onursuz bir biimde emperyalist sermayenin uluslararas gvenilir(...)'nin eline verilmeli, Trkiye Ortadou blgesinde zellikle ABD emperyalizminin karlarnngerektirdii yeni grevler stlenmeli, emperyalist sermayenin lkenin yeralt ve yerst zenginlikleriniyamalamasn daha kolaylatracak ek tedbirler almal,ii cretleri, memur maalar, taban fiyatlaralabildiine drlmeli, sosyal haklar budanmak, emeki halkn srtndaki vergi yk arttrlmal vetm bunlarn hayata

121

geirilebilmesi iin en nemli n koul olarak da ii snf ve emeki halk hareketi ile kurt (...) mcadelesi mutlaka bastrlmalyd. Kitlelerin tepkisine ve mcadelesi karsndaegemen snflarn sivil uaklarnn ve yzndeki (...) halk maskesiyle sosyal demokrat Ecevit hkmetinin ve (...) MC ve Demirel hkmetlerinin baaramad bu (...)ce grevi sonunda 12 Eyllc (...)generaller (...) stlendi. Smrc egemen snflarn bunalmn ykn emeki halkn srtna ykma ynndeki giriimleri, iisnf ve emeki ynlarn tepki ve mcadelesini kamlayan bir etken oldu. Ezilen ve smrlen milyonlar yaam koullarnn iyilemesi, en azndan insanca bir yaamn zlemi iindeydiler. Kanemicitoprakaalar ve tekelci burjuvazi ise onlar daha geriye, daha derin bir yoksulluk ve sefaletin iineitmeye alyorlard. Bu eliki, ii ve emeki kitlelerin smr ve baskya kar fkesini biledi vemcadele bilincini keskinletirdi. Yaam ve alma koullarnn arlamas ve gn getike birazdaha dayanlmaz bir hal almas, emeki ynlarn en geri kesimleri iinde bile nlerinde mcadeledenbaka bir kar yol olmad bilincinin uyanmasn hzlandrd. alan kitlelerin ekonomik hak vekarlarn korumak ve gelitirmek iin giritikleri grevler, direniler, protesto gsterileri yayld vegeniledi. Giritikleri eylemler srasnda kitleler, sahip olduklar gcn bilincine daha iyi varmaklakalmyorlar; haklarn almak ve korumann ancak mcadele yoluyla mmkn olduu gereini dahaderinden kavryorlard. En doal hak ve talepleri uruna giritikleri eylemler srasnda karlarna kan yasal ve fiili (...) engeller, emeki kitle muhalefetini bastrma abas iindeki smrc egemensnflarla (...) devlet gleri ve MHP'li faist etelerin zerlerine saldrtlmas, zorlu mcadelelerlesalayabildikleri nispi, cret artlarnn hzl enflasyon ve artan hayat pahall karsnda ksa sredeerimesi gerei, egemen snflarn demokratik hak ve zgrlklere saldrlaryla smry ve ekonomik terr younlatrma giriim ve planlar arasndaki bantnn gzle grlr bir hale gelmesi gibietkenler, kitlelerin siyasallamas ve kitle mcadelesinin devrimcilemesi srecine hz kazandrd.Btn ktlklerin kaynann kapitalistfeodal smr dzeninde ve onun (...) diktatrlk rejimindeyatt, smr, bask ve zulmden kurtulmak iin bu kokumu dzenin (...) (...) dayanan devrimyoluyla yklmas gerektii bilinci smrz, snfsz, bask ve zulmn kknn kaznd bir dnya zlemi ve sosyalizme sempati, geni emeki kitleler iinde gn getike daha fazla yayld, glendi. Devrimci kitle mcadelesinin geliim srecinde onun gitgide daha militan boyutlar kazanmasnda rololan etkenlerden biri de, resmi ve sivil (...) terrdr, ibirliki egemen snflarn, zellikle de devletdesteindeki MHP'li sivil faist beslemelerini kullanarak tezgahlad faist saldr ve provokasyonlar,halk ynlar iinde antifaist bilincin yaylmasnda, politik kutuplama srecinin hzlanmasnda,devrim ve kar devrim gleri arasndaki mcadelenin keskinlemesinde nemli bir rol oynad. Yalnz, devrimci kitle mcadelesinin yaylmas ve iddetlenmesi, faist terr ve saldrlarn artmasna, cangvenlii sorununun nemli bir sorun haline gelmesine balanamaz. Faist terrn ve saldrlarn artmas, ii snf ve

122

devrimci halk hareketinin ykselmesi ve iddetlenmesinin sebebi deil bir sonucudur. Bu ykseliin nn almak isteyen egemen snflar ii ve emeki ynlarn gzn korkutmak,onlar bu yolla sindirmek ndersiz brakmak, devrimci rgtlenmeleri datmak, halk birbirine drerek gcn blmek, kitlelerin dikkatini ve mcadelesini arlaan bunalmn sebebi ve sorumlusuolan smr dzeni ve (...) diktatrlk rejiminden baka taraflara ekmek, kk burjuvazi ve ortasnflar korku ve panie srkleyerek onlar ii snf hareketi ve devrimci harekete dman etmekgibi amalarla faist terr younlatrm, saldr ve provokasyonlar trmandrmlardr. Nitekim iisnf hareketi ve devrimci hareket geliip glendike faist saldr ve provokasyonlar da artm, vahikitle katliamlarna dnmtr. Devrimci mcadelenin esas olarak genlik mcadelesinin snrlarn fazla aamad 12 Mart ncesinde veya devrimci halk hareketinin 12 Mart sonras ykseliinin ilk yllarnda (...) ve sivil faist cinayet ebekelerinin kahpe namlular, daha ok tek tek komnist ve devrimci kadrolara, devrimci kitlenderlerine ynelik olmutu. Bu faist cinayetlerle kitleler ndersiz braklmak ve yldrlmak isteniyordu. Ama ne zaman ki devrimci mcadele, ii snf ve halk hareketi geni, yaygn, kitlesel bir karakter kazand, smrc egemen snflar iin gitgide daha rktc ve tehlikeli boyutlar almaya balad, o zaman faist saldr ve cinayetler de yal-ocuk, kadn-erkek ayrm gzetmeyen iren vealaka katliamlara dnt. (...) ve sivil faist terr, ancak faizmin azl halk dman, kyc karakte-rine denk den halkn toplu bulunduu yerleri bombalama, kitlelerin zerine hedef gzetmeksizinate ama, kahvehane tarama, belediye otobslerini kurun yamuruna tutma, ev kundaklama vb. gibicanice saldr biimlerine yneldi. Ve gn getike de daha aalk, daha vahi, daha kahpece boyutlarkazand. 1978 yl Aralk aynn son gnlerinde Kahramanmara'ta giriilen kitle katliam faist terrve cinayetlerin doruk noktasyd. arlk Rusyas'ndaki Karayz etelerinin ya da Hitlerci SA ve SSsrlerinin Yahudi programlarndan esinlenen Kahramanmara katliam, MHP'li beslemeler, (...) vedier (...) glerinin ibirliiyle gerekletirildi. Katliam esas yrten Hitlerci faist MHP'li katillerdi.Gnlerce sren bu kahpe kitle kym srasnda yzn zerinde kadn, erkek, ihtiyar, ocuk hunharcakatledildi, yzlercesi yaraland, evleri, iyerleri yakld, ykld, talan edildi. Hamile kadnlar karnlardeilerek katledildi, l kadnlarn ve gen kzlarn bile rzna geildi, evler ilerindeki insanlarlabirlikte yakld vb. vb. Kahramanmara vaheti, geni halk ynlar iinde derin bir fke ve nefretyaratt. Halkmz faist terr ve saldrlar karsnda, cann, maln, rzn, namusunu, huzurunukoruyabilmek iin silahlanmak ve kendi silahl gcne gvenmek zorunda olduu gereini daha yakndan grd. Nitekim zellikle Kahramanmara deneyimden sonra orum'da, Sivas'da, Elaz'daolduu gibi faist srlerin yeni katliam giriimleri, mahalli devrimci kadrolar ve ilerici kitlelerin silahl militan savunmas sayesinde geri pskrtld, faist kpekler ikinci, nc... bir Mara yaratmaemellerini gerekletiremediler. 12 Eyll ncesi ii snfna, emeki halka ve devrimcilere kar uygulanan faist terr yalnzcaHitlerci faist MHP etesi eliyle uygulanmyordu. (...) devlet

123

glerinin MHP'li katiller etesini korumak ve desteklemesinin dnda birok saldr ve cinayet bizzat (...) gleri eliyle yrtlyordu. Bunun saysz rnekleri iinde en arpcs 1977' deki 1 Mays katliamdr. 1977 1 Maysnda TKP'li modern revizyonist hainlerin yaratt elverili ortamdan da yararlanarak MT Kontrgerilla tarafndansahneye konan bu (...) provokasyon sonucunda stanbul 1 Mays Alan kana boyand. Fakat zaten olduka zedelenmi olan (...) devlet otoritesinin halk ynlarnn gznde iyice zayflamasna yol amasndan, katliam ve saldrlarn emeki ynlarda yaratt fke ve nefretin dorudan doruya (...) dev-lete kar kitlesel saldr ve patlamalara dnebileceinden ekinen egemen snflar, faist saldr veprovokasyonlarda esas olarak MHP'li sivil beslemelerini kullandlar. Gitgide daha kanl ve aalk biimler alan faist terr ve saldrlar ii snf ve emeki kitleler iinde faizme kar, zellikle de faist MHP'ye kar fke ve nefreti kamlad.16 Fakat genel olarak devrimci hareket, kitlelerde uyanan anti-faist bilince tutarl ve btnlkl bir nitelik kazandrarak faizme kar gelien militan mcadele eilimini asl olarak ibirliki tekelci burjuvazi ve toprakaalarnn (...) diktatrlk rejimine yneltme grevini yerine getiremedi. Sonuta, faizmi salt Hitlerci faist MHP'den ibaret gren dolaysyla da faizme kar mcadeleyi mevcut kapitalist sisteme, egemen snflara ve devlete kar genel mcadeleden soyutlayp MHP'li faist eteyekar mcadeleye indirgeyen hatal, oportnist bir anlay ortaya kt ve yayld. Bu oportnist anlayyalnzca devrimci kitleler zerinde deil, devrimci hareket iinde kk burjuva sa veya "sol" birizgi izleyen devrimci rgtler zerinde de etkili oldu. En bata devrimci hareketin ve devrimci kitlelerin (...) kar-devrimin 12 Eyll (...)s karsnda hazrlksz ve akn yakalanmasnda bu oportnistanlayn da pay byktr. nk bunun da etkisiyle devrim iin asl byk tehlike ve saldrnn (...)kar devrimin temel dayana ve en byk vurucu gcn oluturan (...) ordudan gelebilecei unutuldu, gzard edildi. 12 Eyll ncesi devrimci harekette egemen olan saclk kitlelerde beliren anti-faist tepkiyi ve mcadele isteini (...) diktatrlk rejimine kar dorudan ve devrimci militan birsaldrya dntrmek yle dursun, faist MHP etesine kar mcadeleye daha bilinli, merkezi,rgtl bir nitelik kazandrma grevini dahi doru drst yerine getiremedi. Kk burjuva sa oportnizm, bu konuda da kendiliinden gelimenin kuyruunda srklendi. MHP'ye kar mcadeleyiadeta herey haline getiren "sol" oportnizm ise, en bata devlet ve devrim konusundaki Marksizm-Leninizm'e aykr, macerac genel izgisinin de etkisiyle, bunu ne (...) diktatrle kar mcadeleylene de kitle mcadelesinin dier talep, alan ve biimleriyle birletirme yeteneini gsteremedi. Tekyanl, dar yanl ve sk sk da egemen snflarn istedii zemine den bir mcadele izgisi izledi. Ykselen devrimci kitle mcadelesine nderlik grevini laykyla yerine getiremeyen devrimci hareketin 12 Eyll ncesi anti-faist mcadelede gsterdii en byk zaaf ve hatalarndan bir de, (...) kardevrimin kk burjuvazi -zellikle de ehir kk burjuvazisi- emeki ynlarn geri kesimlerinikendi demagojik etki

124

alanna ekmesinin nne geememek oldu. Hatta bunun tam tersine ilenenkk burjuva sa ve "sol" oportnist hata ve gnahlar bu konuda faizmin iini kolaylatrd. Kkburjuvazi ve emeki kitlelerin geri kesimlerinin faizmin demagojik etki alanna girmesi 12 Eyll'deuranlan ar yenilgiyi hazrlayan belirleyici etkenlerden biridir. (...) ve sivil faist terr ve provokasyonlarn temel hedeflerinden biri, kk burjuvazi ve orta snflar rktmek, panie srklemek,mlk sahibi yanlarna hitap ederek onlar bir "gven ve istikrar" anlay iine itmekti. Faist terr veprovokasyonlarn azmasna paralel olarak faizm smr dzeninden kaynaklanan ve yine derinleenekonomik krizin yaratp arlatrd sorun ve skntlara "anari ve terr"n sebep olduu eklindeiren bir demagojik kampanya yrtyordu. Tabii burada "terr" olarak nitelenen devrimci mcadeleidi. "Anari"den kastedilen ise ykselen ii snf hareketiydi. Egemen snflar ve uaklar bizzat kendileri tarafndan kkrtlp tezgahlanan faist terr ve provokasyonlarn sorumlusu olarak kendini savunmak zorunda braklan devrimci hareketi gsteriyorlard. Vicdanlar isyan ettiren, halkn derin birnefretine yolaan kitle katliamlar, kahve tarama, ev basma ve kundaklama, halk kurunlama, toplu1612 Eyll'c (...) generaller (...) ibana gelir gelmez dier gerici, faist sosyal demokrat partiler gibi Hitlerci faist MHP'yi de kapatt. Bununla da kalmayp, gerekte ayn (...)duklar faist eleba (...) ve MHP'li katillerden -o da hepsini deil- bir ksmn tutuklad. Haklarnda gstermelik davalar at. 12 Eyll'c (...)min bu tavr hereyden nce, faistkatiller etesi MHP'ye kar halk ynlarndaki byk nefretin bir sonucuydu ve kitlelerin gzn boyamay amalyordu. 12 Eyll'c (...) gizleyebilmek iin (...) bir tarafszlkmaskesiyle sahneye kt. Uzunca bir sre "saa da, sola da karyz" eklinde (...) bir demagoji yrtt. Alman ii snfn ve emekilerini aldatabilmek iin iren bir yzszlklepartisinin adn "Nasyonal Sosyalist Parti" olarak koyan Hitler ne kadar sosyalist ise(!) ABD emperyalizmi ve ibirliki tekelci burjuvazi ve toprakaalarnn (...) generalleri de o denli"tarafsz"drlar!.. Ama zellikle iktidarlarn salamlatrp devrimci halk hareketini bastrana kadar 12 Eyllc (...)nin "tarafszlk" demagojisine ihtiyalar vard. Eer komnistlere,devrimcilere, ii snfna ve halka azgnca saldrrlarken MHP'li katillerin de zerine gidiyor grnm vermeselerdi, bu (...) ok abuk derdi. Kald ki, MHP'nin kapatlmas vefaist eleba Trke'in sivil faist kadrolar ve taban zerindeki prestijinin sarslmas, Evren'ci (...)nin kendi siyasal tekelini kurma ve kendilerine bir kitle temeli yaratma hesaplarnada uygun dyordu. Balangta devrimci halk hareketinin ezilmesi ve (...) diktatrlk rejiminin salamlatrlmas, egemen snflarn 12 Eyll'c (...)nin snrsz ve keyfi birynetiminin kurulmasn gerekli klyordu. Bu koullarda egemen snflar asndan ayakba haline gelen, grecekleri fazla bir ilevi kalmayan anayasa, gstermelik parlamento,dier burjuva-toprakaas partiler gibi faist MHP de devreden kartld. MHP'li faist beslemelerin yerine artk (...) ordu ileri srlyor, sivil faist MHP eliyle uygulanan terrnyerine ok daha (...) bir devlet terrne geiliyordu. stelik kitlelerin derin bir nefretini kazanm olan MHP'nin varln srdrmesi, 12 Eyll'c (...)n "tarafszlk" demagojisinibatan sakatlamann tesinde ezilen kitlelerin denetim altna alnmas ve depolitize edilmeleri srecini gletirecek sonular dourabilirdi. (...) kar devrimin bu genel karlarylaEvren'ci (...)nin kendini az ok istikrarl kalc bir kitle temeli edinme gereksinimi ve hesaplar akyordu. 12 Eyll'le birlikte kendisine verilen iktidar dizginlerini daha sonra bakarakip etelere kaptrmaya hi de niyeti olmayan Evren'ci (...)lik hazr iktidar dizginlerine de sahipken kendisine kalc bir kitle temeli yaratmak durumundayd. Onun bu amalagzn diktii (...) banda da 12 Eyll ncesi faist partilerin kadrolar ve tabanlar geliyordu. ineyip yutmann nispeten daha kolay olacan hesaplad bu hazr lokmalardanbiri de eski MHP tabanyd. Faist MHP'nin kapatlp, faist eleba Trke'in tabandaki kadrolar zerindeki prestijinin sarslmas bu adan da Evren'ci (...)nin iine geliyordu.

125
Ama 12 Eyll'c (...) generaller (...)sini faist MHP'ye kar "tavr" almaya zorlayan ana belirleyici etken emeki halk kitlelerinin bu katil ebekesine kar duyduu kin ve nefretti.Yalnz komnistler, devrimciler, anti-faistler sokaklarda, dalarda, kahpece kurunlanr, alelacele ve gstermelik yarglamalar sonucunda daraalarna ekilir, bir bildiri dattveya bir iki slogan yazd, hatta evinde devrimci yaynlar bulundurduu gibi gerekelerle onlarca yllk ar hapis cezalarna arptrlrken, birok faist katil elebann daha halaellerini kollarn sallayarak dolamalar gstermelik olarak tutuklanan kk bir aznln da ounun, bu arada en son (...) faist eleba Trke'in salverilmesi, 12 Eyll'c (...)n(...) ve gstermelik tutumlarnn en son kantdr. Ama uras da bilinsin ki (...) kendileri gibi Trke ve MHP'li katiller de halkmzn gazabndan ve adaletinden kurtulamayacaklar dr.

luklar bombalama gibi faist saldr ve provokasyonlar alaka bir ikiyzllkle devrimcilerin zerineatld. "Anari ve terr" edebiyatyla, zaten ekonomik bunalmn etkisiyle tm emeki snf ve tabakalar gibi durumlar bozulan, hzla ktleen kk burjuvazi ve orta snflar devrimci hareket ve iisnf hareketine kar kuku ve gvensizlie itildi. Devrimci hareketin ve ii snf hareketinin amave taleplerinin arptlarak, bu aamada yalnzca byk mlkiyeti ortadan kaldracak olan devrimin,her trl mlkiyetin dman olduu ve iddete dayanarak her tr zel mlkiyete son verecei eklindeki kar devrimci propaganda kk ve orta mlk sahipleri iinde devrime kar kuku ve gvensizlik besledi. (...) kar devrim izledii bu taktikle, balangta ii snf hareketi ve devrimci harekete sempatiyle yaklaan ve onu destekleyen orta snflan giderek devrimden ve ii snf hareketinden soutmay, en azndan edilgen bir tarafszlk iine itmeyi, te yandan 1978'den itibaren hazrlklarnagiritii (...) darbeye "meru" bir zemin yaratmay ve bata kk burjuvazi olmak zere dier emeki snf ve tabakalar hatta ii snfnn geri kesimlerinin bile 12 Eyll'c (...)'in "huzur ve istikrar" salamak, "can gvenliini temin etmek" vb. demagojilerinden kolay etkilenmelerinin zeminini hazrlamay baard. Devrimci hareket, (...) kar devrimin bu planlarn bozabilirdi. Bu hereyden nce, devrimin ve iisnf hareketinin hedef ve taleplerinin, devrimimizin iinde bulunduumuz aamadaki demokratik halk karakterinin halk ynlarna doru bir biimde kavratlmasna balyd. Fakat bu yalnzca laflave propagandayla baarlamazd. Deiik emeki kesimlerin karsna onlarn talep ve zlemlerine cevap veren somut slogan ve eylem planlar ile klmal, ii snfnn devrimin bu aamasndaki talepve karlaryla kendi talep ve karlarnn elimedii, tam tersine ortak olduu gsterilmeli, kendi zgn taleplerinden hareketle mcadeleye seferber edilmeli, zel rgtlenme ve mcadele biimleri gelitirilip uygulanmalyd. Bu arada artan faist terr ve provokasyonlarla egemen snflar ve mevcut devlet arasndaki ba etkin bir biimde sergilenmeliydi. Genel olarak devrimci hareket, ok ynl veyaratc bir almay gerektiren bu grevleri doru drst yerine getiremedi. En basitinden, smrc egemen snflarn "enflasyona ii cretlerinin sebep olduu" eklindeki demagojisini ya da MHP'lifaist saldrganlarn iplerinin egemen snflarn elinde olduu ve bunlarn artan saldn ve cinayetleri ile(...) kar devrimin ama ve planlar arasndaki balanty sergilemekte bile yetersiz kalnd. Bunun dnda MHP'ye kar mcadeleye indirgenen anti-faist mcadele srasnda, ou devrimci rgtlerinkontrol dnda gelien veya nlemekte yetersiz kalnan silahl suikast eylemlerinde

126

seilen kimi hedef ve kullanlan eylem biimlerinin yanll, devrimci harekete mali destek salama abalarndarastlanan yoz tutumlar, vb. egemen snflar ve uaklarnn devrimci mcadeleyi "terr", devrimcileri"terrist" olarak tantma abalarna malzeme verdi. i snf ve emeki halk kitlelerindeki siyasal uyan ve devrimci halk hareketindeki kabarma, smrc egemen snflar ve her cinsten uaklar arasnda gn getike byyen bir tedirginlik ve korkuyaratt. 12 Eyll sonras komnistlere, devrimcilere, ii ve emeki halk kitlelerine, (...)na kar (...) birterr, bask ve (...) uygulamasnda ifadesini bulan 12 Eyll'c (...)ln temeli ite bu korkudur. Esasnda ii snf ve halk hareketindeki devrimci kabar her geen gn adm adm ykselmesine ramensmr ve zulm dzenini, ibirliki tekelci burjuvazi ve toprakaalarnn (...) rejimini ykabilecekyakn bir devrim tehdidi szkonusu deildi. Ama buna ramen kanemici egemen snflar, dzeninfaist, gerici ve sosyal demokrat (...)ri modern revizyonist hainler de dahil devrim ve komnizm davasnn azl dmanlar korkmakta haklydlar. nk her geen gn byyen ve devrimci zelliklerkazanan bu kabar, dzenin korunmas temel amacnda ortak olan karlarnn yansra her birininkendine gre ksa ve uzun vadeli hesap ve planlan asndan da gitgide artan ciddi bir tehdit ve tehlikeoluturuyordu. nk byle bir kabansn son doruunun devrim olacan biliyor ve hissediyorlard. Trkiye ii snf ve emeki halk kitleleri, onlarn gemi yllarda grmeye altklar gibi kr karanlklar iinde cahil braklm, faist terr ve baskyla sindirilmi, dnyann nereye gittiinin farknavarmas engellenmi, snf bilincine ulamas ve devrimci rgtlenmenin n saysz ceza, yasak veengellerle tkanm, sahte vaatlerle avutulan, olmazsa kk bir parmak balla kolayca aldatlabilen,gerici, faist, rk, dinci, anti-komnist gr ve hurafelerle yllarca beyni ykanan, nfusun ezici ounluunun "bir lokma bir hrka" felsefesiyle zehirlendii mtevekkil ve uysal bir "sr" grnmnden kmt artk. Szde ilerici ve halk geinen liberallerin bile kstah bir tutumla "bu halk adamolmaz" diye aaladklar yiit ii snfmz ve emeki halkmz, kendiliinden kt barikatlarda, yzbinlerle doldurduu miting ve gsteri alanlarnda, atma ve grevlerde gstermitir ne yaman birg olduunu! Haklarnda kmseyici zel deyimler karlan orumlular bile zerlerine saldrdan faist srlerle Komn'n yaratcs Paris proletaryasnn barikat diliyle konuuyorlard. Ne faist terr ve provokasyonlarn ne yoluna kurulan sosyal demokrat ve modern revizyonist sinsi ve hain tuzaklarnengelleyemedii devrimci kitle hareketinin o kabarndan korkmakta haklydlar smrcler ve dzenin (...)lar. nk yllardr uyuyan, uyutulan dev yekinmiti!.. Yakn bir devrim tehlikesi henz szkonusu olmasa da devrimci kitle mcadelesindeki ykseli ibirliki tekelci burjuvazi ve toprakaalarnn iktidarn sarsyor, tehlike giderek byyordu. Devlet otoritesi sarslm, birok (...) yasa ve yasak fiilen ilemez hale gelmiti. (...) devlet cihaz byk ldefel olmutu. Siyasal blnme ve kutuplama devlet dairelerine kadar girmi, hatta (...) rejimin

127

temeldayanaklarndan ve vurucu glerinden biri olan polise kadar sramt. Polisteki kadar belirgin lde da yansmasa da (...) rejimin en gvenilir dayana olan ve bu yzden de mmkn olduuncahalktan yaltlm bir dzene sahip (...) bir disiplinin hkm srd ordu iinde bile, zellikle de ordunun temelini tekil eden ve zorla silahaltna alnan ii ve emeki halk ocuklarnn oluturduuerler arasnda da devrimci dnceler yaylyordu. Halk ynlarndaki siyasi uyan ve devrimci kitlemuhalefetinin basks egemen snflarn (...) faist sosyal demokrat ve gerici siyasal partiler arasndakitaktik farklar derinletirmiti, ibana gelen hkmetler ok abuk ypranyor, gbela kurulan koalisyon hkmetleri iinde atma ve sorun eksik olmuyor, gitgide sklaan hkmet krizleri birbiriniizliyordu. Siyasal kriz Cumhurbakanl seimi srasnda doruuna kt. (...) diktatrlk rejiminirten incir yapra olmann tesinde fazla bir fonksiyonu olmayan gstermelik parlamento, ii snfve emeki halk kitlelerinin gznde hzla itibar kaybna uruyordu. Ezilen ve smrlen ynlar zatentekelci burjuvazi ve toprakaalarnn hizmetindeki bu gstermelik kurumdan halk yararna ve halknkar ve zlemleri dorultusunda admlar beklemenin bo bir hayal olduu gereinin her geen gnbiraz daha fazla farkna varyorlard. Gstermelik parlamento ayn zamanda kapitalist rme, yozlama ve ahlaki bunalmn yansd bir aynayd. Ak ak kurulan pazarlarda milletvekilleri satnalnyor bu yolla hkmetler kuruluyor, hkmetler drlyor, rvet, karclk (...) vb. vb. buaynada da boy gsteriyordu. Bu rm ve kokumu grnm, halkn en geri kesimleri iinde biletekelci burjuva-toprakaas parlamentoya ar bir fke ve irenme duygusu yaratt. 12 Eyll darbesiniyapan (...) generaller (...) snrsz ve keyfi terrist ynetimlerin ayakba olabilecek kurumlar, buarada egemen snflar partilerini ve parlamentoyu devre d brakrlarken (...) bir demagojiyle halkkitlelerindeki bu tepkiyi smrdler. Suladklar faist, gerici, sosyal demokrat politikaclar gibi sankikendileri de (...) deillermi gibi. (...) rejimin her kurumunda olduu gibi (...) orduda da sanki rvetve adam satnalma kolgezmiyormu ve bunun irili-ufakl bir yn rnei yokmu gibi "mutluluk, huzur ve refah" zerine (...) vaatlerle aldattklar halk salt hayal krklna uratmakla kalmayp gemitekinden daha (...) bir smr, bask ve zulm cenderesine sokup, ona kan, ac ve gzyandanbaka bir ey vermeyenler kendileri deilmi gibi, sabah akam (...) "yurtseverlik"ten dem vurup ABDemperyalizminin Ortadou (...)l gibi (...) bir role soyunan, ulusal onuru iyice ayaklar altna alan,lkemizin yeralt ve yerst zenginliklerini emperyalist yama ve talana peke ekmekte en ileri gidenler onlar olmam gibi. 12 Eyll ncesi mcadele yllarnda ii snf ve emeki halk kitleleri smrc egemen snflarnbunalmn ykn kendi srtlarna ykma hesap ve giriimlerinin nne set oluturmakla kalmyor,giritikleri eylemlerle ekonomik ve siyasi haklarn koruyup, geniletebiliyorlard. Gerek ii cretlerinin son 80 yln en yksek noktasna kt, taban fiyatlarnda memur ve emekli maalarnda nisbiykselilerin olduu yllarn 1976-79 yllar aras olmas tesadf ya da o dnemde ibanda bulunantekelci burjuva-toprakaas hkmetlerin ynetim becerisinin, "halk dnmelerinin" vb. sonucu deildir. i ve emeki kitlelerin

128

yaam koullarnda o yllardaki nisbi iyilemeler, mevcut hkmetlerintam tersine geriye gtrme abalarna ramen, ykselen kitle eylemleri ile salanmtr. Devrimcihareketin kan ve terrle bastrld, ii snf ve emeki kitlelerin rgtlenme ve mcadele olanaklarnn dipik zoruyla ortadan kaldrld, koyu ve dizginsiz bir faist bask ve zulmn eliinde smrnn azd 12 Eyll sonrasnda ise gerek ii cretleri 1963 ylndaki dzeyin bile altna inmi,memur ve emekli maalar dilenci sadakasna dnm, taban fiyatlar maliyetleri bile kurtaramaz olmu, ii ve emeki kitlelerin emeklilik, kdem tazminat, sosyal yardmlar ve dier kazanlm sosyalhaklar gaspedilmi, kii bana den ulusal gelir miktar bu dnemde "yoksulluk snr" olarak kabul edilen 1.000 dolarn altna dm, gelir dalm arasndaki adaletsizlik korkun boyutlara varm,Trkiye gelir dalmnn en adaletsiz olduu dnyann 8 lkesi arasna girmi, (lke nfusunun enyoksul bete birinin milli gelirden ald pay sadece %3,5 iken, en yksek gelirli bete birinin aldpay %56,5'tur), halkn srtndaki vergi yk insafsz boyutlara ulam, isizlik korkun bir patlamagstererek ak isizler ordusu 4 milyona yaklam... Ksacas iisiyle, kylsyle, esnafyla, memuruyla, aydnyla emeki halk korkun bir yoksullama srecine girmitir. Bu gerek, emeki ynlarnen geri kesimleri tarafndan bile bugn daha iyi grlyor. Gemi mcadele yllarnn anlan ii veemeki kitlelerin bilinlerinde yayor. Bu anlarn besledii mcadele istei ve bilincinin eyleme dnecei gnler de uzak deildir! Devrimci halk hareketinin ykselii, ABD emperyalizminin Ortadou'da faist ah Rejiminin yklmasyla boalan jandarmalk grevini Trkiye'ye verme hesaplarnn nnde bir engeldi. Faist ah rejiminin yklmasyla ABD emperyalizmi Ortadou blgesinde nemli bir kalesini yitirdi. Bu arada rakibi Sovyet Sosyal-emperyalistlerinin Afganistan' igali, yanki emperyalizmi asndan bu boluusratle doldurmay gerektiriyordu. Pentagon generallerine gre ABD boyunduruu altndaki Trkiyecorafi konumuyla da bu grev iin biilmi kaftand. Ama Trkiye'nin bu rol stlenebilmesi iinhereyden nce "cephe gerisi"nin salama alnmas artt. Devrimci halk hareketi bastrlmal, rejimistikrara kavuturulmal, Trkiye (...)ndaki ulusal kurtulu mcadelesi ezilip, bu blge evik kuvvetlerve ABD slerine srama tahtas olarak hazrlanmalyd. ran devrimini erken davranp bastramamann kuyruk acs ve taze dersleriyle dolu ABD emperyalistleri, ibirliki tekelci burjuvazi ve toprakaalarnn devrimci halk hareketinin ykseliine seyirci kalmayacaklar akt. Kitle muhalefetindeki devrimci ykselii bir dnem Ecevit hkmeti'nin sosyaldemokrat "havu taktii" ile engellemek, yattrmak istemiler ama istedikleri sonucu tam manasyla alamamlard. Bunun ardndan o dnemdeki snflararas g dengesinin elverdii lde Demirel Hkmeti araclyla "sopa taktii"ne ynelmiler ama ii snf ve emeki kitle hareketindeki ykselii ve devrimcilemeyi o da durduramamt. Hatta (...) ve sivil faist terr ve provokasyonlarn art bir noktada ters etki yapm, devrimci kitle mcadelesinin yaylmas ve militanlama

129

srecine hz kazandrmt. Gidi emperyalizm ve ibirlikileri asnda gitgide daha tehlikeli ve rktc birhal almt. iten daha fazla gemeden bu gidiin nn almak, egemen snflarn balca gndem maddesi haline gelmiti. Yalnz bu kez karlarnda en fazla birka bin devrimcinin etkisizletirilmesine bal bir "genlik hareketi" yoktu. Srf devrimci hareketin kadro ve sempatizanlarnn saysonbinleri buluyordu. Ayrca anti-faist rgtler ii ve emeki kitleler iinde yaygn bir sempati vedestee sahiptiler. Bunun dnda ii snf ve emeki halk nispeten rgtl bir durumdayd ve hitedeneyimsiz saylmazd. Neresinden baklrsa baklsn devrimci halk hareketinin boyutlar iddetli birkar darbe indirmeyi zorunlu klyordu. Ayrca sorun yalnzca devrimci kitle muhalefetini bastrmakve ezmekle bitmiyordu. Ayn korku ve tehlikelerin ok gemeden bir daha yaanmamas iin son 30-40 yl boyunca burjuvazinin nnde birikmi sorunlar zlmeli ve gerekli tedbirler alnmalyd. Bunun iin de en bata halk hareketindeki ykseliin darbeleriyle olduka rselenmi olan (...) diktatrlk cihaz salamlatrlmal, tepeden trnaa elden geirilmeliydi. (...) kar devrimin hazrland kar saldrda dayanaca g akt. Onun temel dayana ve vurucugc olan (...) ordu. Burjuva-toprakaas ordunun asl grevi olan devrimi ezmekle bir kez daha grevlendirilen (...) generaller (...) darbe hazrlklarna 1978 ylnda baladlar. Pentagon patentli (...)askeri darbe plan, smrc egemen snflarn btn kesimlerinin tam destei ve (...) onayyla 12Eyll 1980 gn uygulamaya konuldu. Proletaryann yce nderlerinden K. Marks'n dile getirdiidevrimler ve kar devrimler tarihinin "devrim, birlemi ve gl bir kar devrimi dourarak ilerler..." kural bir kez daha dorulanyordu. Devrimci hareket, ii snf ve emeki halka kar (...) bir isava ilan olan 12 Eyll askeri (...) darbesinin ana hedefi vard. Devrimci halk hareketini mmknolduunca uzun sre belini dorultamayacak ekilde ezmek ve (...) diktatrlk cihazn salamlatrmak, derinleen ekonomik bunalmn ykn ii snf ve emeki halk kitlelerinin srtna ykmak,Trkiye'yi ABD emperyalizminin Ortadou'daki yeni jandarmas haline getirmek. 12 Eyll'n gerekesini yalnzca "buhrann ykn ii snf ve halkn srtna ykmaya balayan grler revizyonisttir. (...) darbeye yolaan etkenleri ve onun hedeflerini ekonomik politikaya, dahasomut bir ifadeyle 24 Ocak kararlarnn uygulanmasna indirgemek felsefi adan kaba materyalizme, siyasette ise ekonomizme dmek demektir. 12 Eyll ncesinde uluslararas ve ulusal etkenlerin tekbir noktada dmlendii, burjuvazinin bunu "devlet, zel mlkiyet, aile ve din elden gidiyor" lnda zetledii ve Evren'in ancak "nc gndem maddesi ekonomiyi dzeltmek" diye ifade ettiitespit ne abuk unutulmutur? Yukarda saylan etken birbirine bal olmakla kalmaz; ekonomipolitikann uygulanmas, burjuvazinin gznde ilk planda da yeralmaz. Ama eer illa da bunlar bir teknedene indirgemek gerekirse, bu asl belirleyici neden devrimci halk hareketinin bastrlmasdr.Tekelci burjuvazi ve toprakaalar asndan buhrann faturasn ii snf ve emeki halk ynlarnadetebilmenin de, Trkiye'ye ABD

130

emperyalizminin Ortadou'daki yeni jandarmas haline getirebilmenin de nndeki en byk engel devrimci halk hareketindeki ykseli olmutur. in ilginci, ge-mite, ykselen kitle mcadelesine kar en kuyruku politikay izleyenler, onun kendiliinden vergtsz karakterini gzard ederek "yakn bir devrim" hayaline en fazla kaplanlar, bugn 12 Eyllaskeri (...) darbesinin nedenlerini ve geliimini "tahlil" ederken, devrimci kitle muhalefetinin sznya hi etmiyor ya da nemsiz ve daha tali bir neden durumuna indirgiyorlar. Bu tutumun nedeninianlamak g deil. nk o hareketin yerli yerine oturtulmas, zaaflarn ve eksiklerini gzard etmeden byklnn ve neminin teslim edilmesi daha sonra uranlan yenilginin devrimci hareket asndan ne denli utan verici olduunu ortaya karacak, dolaysyla bunda tanlan sorumluluklar,yaplan sa ve "sol" hatalar, 12 Eyll'le birlikte sacln nasl derinleip tasfiyecilie dnt gerei derhal srtacaktr. (...) kar devrimin 12 Eyll saldrs sonucunda devrim ar ama geici bir yenilgiye urad. (...) vebask rejimi kuran 12 Eyll'c (...) generaller (...) ii hareketini devrimci kitle muhalefetini ve (...)kurtulu mcadelesini ksa srede bastrdlar. Devrimci rgtlere ar darbeler vurdular. i snf veemeki halkn demokratik hak ve zgrlklerini son krntlarna kadar silah zoruyla gasbettiler. Demokratik, devrimci rgtlerini dattlar, mcadele silahlarn ellerinden aldlar, (...) sonucunda ezilenve smrlen ynlar sindirmeyi baardlar. Ve kendilerinin dahi ummad lde kolay bir "zafer"kazandlar. Neden yenildik? (...) cunta, o kitlesel ve militan ii snf ve emeki halk hareketini nasloldu da bu kadar kolay ve abuk yenilgiye uratabildi? Yenilgi kanlmaz myd? Eer yleyse budenli ar ve utan verici olmas da m kanlmazd? nce neden yenildik?.. Bu yenilgi, devrimci durumun yeterince olgunlamam olmasndan ileri gelenbir yenilgi miydi? Bu anlamda kanlmaz myd? Yoksa nesnel devrimci durum zafere ulamak iinyeterince olgunlat halde devrimci bir nderliin olmayndan dolay m yenildik? Her ikisi de...Devrimci halk hareketindeki ykselie, devrimci durumun olgunlamakta olmasna ramen yine de 12Eyll ncesinde nesnel devrimci koullar, devrimin zaferini mmkn klacak lde olgunlam, birbaka ifadeyle devrimci kriz "tepe noktas"na ulam deildi. Devrimci bir nderliin olmay, yanidevrimin zaferi iin belirleyici nem tayan znel etkenin de yokluu -daha dorusu yetersiz ve zayfoluu- ise yenilgiyi arlatran nedendi. Nesnel devrimci koullarn 12 Eyll ncesindeki olgunluk seviyesinde (...) diktatrln yklarakyerine devrimci ii-kyl iktidarnn kurulmas beklenemezdi. Halk ynlarndaki uyanmaya, iisnf ve emeki kitle hareketinin her geen gn yaylmasna ve giderek devrimci bir karakter kazanmasna ramen yine de ezilen ve smrlen ynlarn byk bir kesimi henz aktif bir mcadele iine girmi deillerdi. Bu dnemde ii snf hareketi dier emeki snf ve tabakalarn mcadelesine oranla en gelimi olanyd. Fakat buna ramen o bile snfn ezici bir ounluunu henz kapsamyordu. Geri 12 Eyll

131

ncesi dnemde gerekletirilen grev, direni ye gsterilerle, bunlara katlaniilerin says daha nceki dnemlerle kyaslandnda byk bir art grlr. Ama aktif bir tutumiinde olan kesimlerin says, ii snfnn 4-5 milyon civarndaki toplam nicel gc ile karlatrldnda, snf hareketinin henz snfn ounluunu kucaklamad anlalr. Yasal ve yasad grev vedireni dalgasnn en yksek noktasna kt yllarda bile bunlara katlan toplam ii says 150-200 bini pek gememitir. rnein yeni bir grev dalgasnn kabarmakta olduu bir srada gelen (...) darbe gerekletirildiinde grevdeki ii says 54.000 grev hazrl iindeki ii says ise 110.000'dir. Sonu olarak snfn geri kesimleri de gn getike artan bir uyan ve kprdanma iinde idiyse de iisnfnn daha atak ve mcadeleci bir tutum taknan nc kesimleri henz aznlktadr. Daha da nemlisi, devrimci kyl hareketinin geri dzeyiydi. Krsal kesimlerde geni kyl ynlar ii snfn izleyerek bata toprak talebi olmak zere kendi ekonomik ve demokratik talepleri iin yaygn ve kitlesel bir mcadeleye atlm deillerdi. Geri byk ehirlerde olduu gibi lkenin krsal kesimlerinde de bir uyan, hareketlilik ve mcadele szkonusuydu. Hatta birok yrede kimi bykehirlerden daha keskin bir politik kutuplama ve daha sert bir mcadele hkm sryordu. Fakat bumcadele daha ok MHP'li faist beslemelere kar "can gvenlii" erevesinde ve savunma izgisinde kalyordu. Doru bir nderliin yaplmay nedeniyle krsal alanlardaki mcadele ii snfnn mcadelesiyle paralel ve ezamanl bir biimde tarm proleterlerinin grev ve direnileri yoksul kyl ynlarnn toprak igalleri, emeki kylln protesto gsterileri vb. gibi st biimlere sratlamad(...)da kk burjuva milliyetiliinin etkisi nedeniyle (...) kurtulu mcadelesi, (...)nn ezici ounluu oluturan yoksul Krt kyllerinin feodal toprak aalarna, yar-feodal ve kapitalist smr ve baskya kar snfsal mcadelesi ile birleerek daha gl daha kkl ve daha kitlesel bir nitelik kazanamad. i snf ve yoksul kylln dnda kk burjuvazi iinde de dzene kar honutsuzluk ve muhalefet eiliminin yaygn olmasna ve kimi kesimlerinin nispeten daha mcadeleci bir tavr izlemesineramen genel olarak kk burjuva ynlar, aktif ve mcadeleci bir tutum iine girmi deillerdi.Kk burjuva ynlar iindeki yaygn muhalefet eiliminin eyleme dnmemesinde sosyal demokrat reformculuun ve modern revizyonizmin bu kesimleri zerindeki etkinliinin pay byktr. Devrimci ykseliin zellikle ilk yllarnda kk burjuva kitleler, ii snf hareketi ve devrimci hareketekar belirgin bir sempati ve yaknlk besliyordu. Fakat devrimci hareket bunu yaygn bir devrimcimcadele bilinci ve devrimci rgtlle dntremedi. Artan faist terr ve provokasyonlarn bukesimlerde yaratt rknt ve panik eilimi, devrimci hareketin sa ve sol hatalaryla da birleince,kk burjuva ynlar faist kar devrimin demagojilerinden gitgide

132

daha fazla etkilenir oldular.zellikle bizim gibi nfusunun byk bir ounluunu kk burjuvazinin oluturduu lkelerde kk burjuva ynlarn desteini salayamadka ne devrim ne de kar devrim ciddi kalc bir baarsalayamazlar. (...) kar devrim bu gerei devrimci hareketten daha iyi deerlendirdi. Kald ki,iinde bulunduumuz demokratik halk devrimi aamasnda kk burjuvazi, devrimde proletaryannvazgeilmez ve ok nemli bir mttefikidir. Devrimin ilerlemesi ve zaferi, proletaryann kk burjuva ynlarn en azndan byk bir ounluunun desteini kazanmasna baldr. Mevcut ekonomik ve siyasal krize, devrimci kitle muhalefetindeki ykseliin egemen snflarn eitlikesimleri ve uaklar arasndaki taktik farklar ve elikileri daha da keskinletirmesine, (...) devletotoritesinin sarslmasna, (...) devlet cihaznn teklemeye balamasna ramen (...) kar devrim kampiindeki blnmede i atmalar had safhaya varm, (...) diktatrlk rejimi iyice gten dm deildi. Nitekim ibirliki tekelci burjuvazi ve toprakaalarnn btn kesimleri ve faistinden sosyaldemokratna kadar btn uaklar, ykselen devrime kar dzenin korunmas iin giriilen (...) darbeyi desteklemekte kolayca birletiler. Bunun yansra (...) kar devrimin temel dayana ve devrimekar asl vurucu gcn oluturan (...) ordu, halk hareketindeki ykseliten ve devrimci fikirlerdentabanndaki etkilenmelere ramen yine de henz btnln koruyordu. Emir komuta zinciri iinde(...) generallerin denetimi altndayd. Halkn zerine (...) generallerin ordunun asl gcn oluturanhalk ocuklarn, hibir ciddi direnme ve kar kmayla karlamadan halka kar (...) iin kullanabilmeleri, 12 Eyll ncesi, ii, kyl emeki yn hareketinin yeterince gelimemi ve devrimci siyasal adan olgunlamam olduu gereinin bir baka gstergesidir. 12 Eyll ncesi ii snf ve emeki halk kitleleri gl ve etkili Marksist-Leninist bir nc kurmaydan yoksundu, ihtilalci komnist bir partinin nderliinden mahrum olan ii snf ve emeki kitlelerin ileri kesimleri, daha ok sosyal demokrasinin ve modern revizyonizmin etkisi altndayd. Reformculuk ve revizyonizm yalnzca kitleler zerinde deil devrimci rgtler zerinde de u veya bu ldeetkindi. i snf ve emeki kesimlerin belli bal byk demokratik kitle rgtlerinin bir oununynetimi zellikle Sovyet sosyal-emperyalizminin ua revizyonist hainlerin elinde veya denetimialtndayd. Sosyal demokrat ve modern revizyonist reformculuun gerek siyasal gerekse demokratikkitle rgtlerindeki rgtsel etkinlii ii snf ve emeki kitlelerin harekete geirilmesi ezilen ynlariindeki muhalefet eilimlerinin devrimci eyleme dntrlmesi, ii snf ve emeki kitle hareketinin devrimci, militan yanlarnn glendirilmesi, ii snf hareketi ile dier emeki snf ve tabakalarn mcadelesinin e zamanl ve birleik bir g haline gelmesinin nndeki en byk engellerdenbiriydi. Bunun yansra, devrimimizin temel etkenlerinden ve itici glerinden biri olan (...) ulusal demokratik hareketi, yllardan beri ovenizmin egemenlii altnda olan Trkiye solunun gnah vehatalarnn bir sonucu olarak ezilen ulus milliyetiliinin etkisindeydi. Bu durum Trk ve (...)nn proleter enternosyanalist bir temelde tek bir devrimci potada birlemesini ve emperyalizme ve faizme kar ortak ve gl

133

bir darbe oluturmasn engelledi. Tam tersine blnme atmalarla, faizmin,Trk ve Krt smrc snflarnn iini kolaylatran bir durum kt ortaya. Eer ihtilalci Marksist-Leninist bir partinin nderlii olsayd, o zaman ii snf ve emeki ynlarn hareketine daha byk bir g, yaygnlk ve derinlik kazandrlabilir ve en nemlisi de daha sonra (...)kar devrimin yararland sa ve "sol" hatalar asgariye indirilebilirdi. Bu adan bakldnda 12Eyll ncesi ykselen devrimci halk hareketinin belirleyici zaaf, onun Marksist-Leninist bir nderlikten ve rgtllkten yoksun, tm devrimci niteliklerine ramen esas olarak kendiliinden bir hareket oluudur. ML teorinin ve dnya devrim deneylerinin de ortaya koyduu gibi kendiliinden bir hareket -ne kadar byk ve grkemli olursa olsun- sonunda yenilmeye mahkumdur. Devrimci hareketin hata ve zaaflar ise yenilgiyi arlatrd, (...) kar devrimin iini kolaylatrd. Genel olarak devrimci hareket, zel olarak da tek tek devrimci rgtler (en bata da nispeten geni kadro ve sempatizanlara sahip olanlar) hibir zaman devrimci kitle hareketinin nnde yryemediler. zledikleri sa veya "sol" politikalarla ou zaman onun kuyruuna taklmay bile beceremediler. 12Eyll ncesinde devrimci harekete esas olarak kk burjuva sa oportnist kendiliindencilik egemendi. Snf mcadelesi geliip keskinletike sa oportnizmin iyznn srtmaya balamas zerine ona bir tepki olarak geliip glenen kk burjuva "sol" oportnizmin tavr da birok temel sorunda ve belirleyici anda saclktan farkl olmad. Sa veya "sol" biimlerdeki kendiliindenciliksonu olarak, ii snf ve emeki halk kitlelerinin nne tutarl, ak ve belirli snfsal politikalarla kamad, kamazd da... Genel olarak devrimci hareket, ezilen ve smrlen ynlarn karsna anti-emperyalist demokratik halk devriminin temel hedeflerinin nda her emeki kesimin kendi zgn durumunu, devrimci srecin iinde bulunulan ann somut koullarn ve geliimini dikkate alan, ii veemeki ynlar mcadeleye eken ve onlar devrimci harekete yaklatran, kitle mcadelesini admadm ykseltmeyi hedefleyen sloganlar, mcadele ve rgtlenme biimleriyle kmay beceremedi. Kitle almasnda egemen olan koyu bir ekonomizmdi. Devrimci almann her admnda proletaryann snf bak asyla hareket etmenin yerine herey genel bir "halklk-demokratlk" potasnda eritiliyordu. Demokratik devrim grevlerinden tesi (o da eksik ve sac bir biimde) grlmyordu. Lafta ne denirse denilsin faizme kar mcadele pratikte salt MHP'li sivil faist eteye kar mcadeleye indirgenmiti. i snfmz ve emeki halkmz olduka gelimi bir anti-emperyalist bilin veduyarlla sahip olduu halde, stelik emperyalizmin ekonomik, mali, askeri, siyasi boyunduruunu pekitirecek yeni yeni teslimiyeti admlar halkmzda byk tepki yaratt halde, gl kitlesel anti-emperyalist eylemlerin rgtlenmeyii, devrimci hareketin bu alandaki ihmalinin bir gstergesiydi. Keza Trkiye devriminin temel sorun ve grevlerinden biri olan ulusal sorunda; Krt emeki ynlarn devrimci enternasyonalist bir temelde rgtlenmede geri kalnmas, ii snf ve emeki

134

kitleler iinde yllardr kklemi olan ovenizmin etkilerine kar youn ve etkin bir mcadelenin yrtlmeyii, (...) mcadelesinin desteklenmesinde yetersizlik devrimci hareketin temel zaaf ve eksikliklerindenbir tanesiydi. Sa veya "sol" biimlere de brnse, znde sa oportnizmin devrimci hareketteki egemenlii; rgtlenmede menevizmi, legal ve kof bir rgtlenme anlayn, alma tarznda iseyasalcl dourdu, besledi ve egemen kld. Menevizmin ve yasalcln ar faturas ise; halk ynlarnn devrimcilerin sesini duymaya ve onlar nlerinde grmeye en fazla ihtiya duyduklar kritikbir anda her trl yasal olanan, ortadan kalkmas nedeniyle hareketsizlie ve aknla srklenme,12 Eyll'c (...)in birok devrimci rgte ksa srede ok ar darbeler vurabilmesi oldu. Sa ve "sol" kendiliindencilik, halk hareketindeki ykseliin zaaflarnn grlmesini engelledi. Artk devrimin nlenemez bir zaferi beklenir oldu. 12 Eyll (...) darbesinin birok devrimci kadroda, sempatizanlarda ve devrimci kitlelerde "ok" etkisi yaratmasnda, "yakn devrim" hayallerinin yklmasnn da nemli bir pay vardr. Kendiliindenci dargrllk, hayalciliin yansra (...) ordu eliyle kardevrimden eninde sonunda iddetli bir kar saldrnn gelebilecei tehlikesinin unutulmasna yolat.Devrim ve devlet konusundaki revizyonist grlerin etkinliinden dolay (...) ordunun tehiri (...)orduya dayanlarak gelebilecek bir saldr tehlikesine kar devrimci kitlelerin uyank tutulmas,eitilip hazrlanmas ihmal edildi. Bunun yansra illegal yaplarn glendirilmesi bata olmak zere (...) bir askeri darbeye ve yasal olanaklarn tmyle gaspedilebilecei gnlere kar rgtsel, siyasal vepratik hazrlk yaplmad. Halbuki (...) darbe gstere gstere geldi. Mara'taki faist katliam bahane edilerek ilan edilen skynetim, cuntac generallerin 1980 bandaki muhtras, Fatsa operasyonu, Tunceli'deki arama vb. bunlar yaklaan darbenin sinyalleri, birer nabz yoklamasydlar. (...) darbeci generaller, bu admlarla, devrimci hareketin gcn ve tepkilerini de ltler. Bu iaretlerden gereken sonular karlmad. Sosyal demokrasiye zellikle de darbenin ilk adm olan skynetimin ilan edildii srada CHP'nin hkmette olmasna beslenen gvenin gsterilen bu aymazlktaki pay byktr. O gnk koullarda devrimin nesnel ve znel koullarndaki yetersizlik ve gerilik nedeniyle devrimci hareketin kar devrimin 12 Eyll saldrs karsnda yenilgiye uramas kanlmazd. Ama yenilginin devrimci hareket iin bu denli ar ve utan verici olmas da kanlmaz myd? Hayr!.. Devrimcihareket 12 Eyll'de yalnzca ar fiziki darbeler yemek ve ac kayplar vermekle kalmamtr. Ayn zamanda utan verici bir moral yenilgiye de uramtr. Bunun giderilmesi zaman alacak ve bundansonra eskisinden kat kat fazla bir fedakarlk, cesaret ve tutarllk gsterilmesine bal olan en nemlisonucu, ezilen ynlarn devrimcilere olan gveninin sarslmasdr. Hi kimse bu suun nedenini"nesnel koullarn elverisizlii" gibi bahanelerle aklamaya kalkmasn veya "herkesin ortak olduunu" ileri srerek kendi payn hafifletmeye yeltenmesin! Bunun sorumlusu modern revizyonist ihanet ve tasfiyecilie dnen oportnist korkaklktr.

135

Modern revziyonist hainler, askeri (...) darbe ile birlikte proletarya ve halkn sava mevzileri olan ynetiminde bulunduklar sendikalar ve demokratik kitle rgtlerinin kapsna generallerden nce kilitvurdular. Kitleleri yzst brakp mcadele alanlarndan svtlar, bir an nce Avrupa'ya kapa atmann yollarn aramaya koyuldular. Veya (...)larn "teslim ol" arlar zerine (...) zindanlara dolumak iin kuyrua girdiler. Kendileri kamakla kalmadlar "geri ekilme" ad altnda geride kalanlarave kitlelere de kamay tlediler. Onlar bu tutumlaryla devrimci kitleler, ii snf ve emeki ynlar arasnda panie yol atlar, teslimiyetilii ve ylgnl krklediler. Revizyonist hainler, uranlan yenilginin hazrlanmasnda byk rol oynayan "beinci kol" faaliyetlerini askeri faist darbedensonra da srdrdler. Ne yazk ki birok devrimci rgt de darbeyle birlikte tela iinde "ricat" borular almaya balad. Saldrya geen faist kar devrimle daha hibir ciddi atmaya girmeden, onakar direnmeyi ve devrimci kitlelerin bana geerek olabildiince gl bir direni rgtlemeyi hidnmeden eldeki mevzilerin terk edilmesi, devrimci kitlelerin yzst braklmas geri ekilme deildpedz korkaka bir kat. Geri komnistlerden baka, bir ileri bir geri giderek de olsa direnenanti-faist rgtler cesaretle savap lmn zerine yryen yzlerce yurtsever devrimci de vard.Bozguncularn beyaz bayrana kar, (...) ve anti-faist direniiler de (...) bayra dalgalandryorlard. Fakat ounluk bozgunculardayd, teslimiyetilerdeydi, saclardayd. 12 Eyll gnlerinin genelbilanosunu dsz yenilginin oluturmasna damgasn vuran da onlar oldu. Halbuki 12 Eyll'den hemen sonra hzl bir toparlanma salansayd, gnn koullarna uygun mcadele biimleri gelitirilseydi, (...)in ilerleyiinin n alnabilirdi, n alnmazsa bile en kts onun skp atamayaca salamlkta kalc mevziler elde edilebilir ve yenilgiden devrimci canlana daha hzl geiin nkoullaryaratlabilirdi. Darbenin yapld ilk alt ay (...) kar devrimin en zayf anyd. nk (...) kar devrim gl bir kar saldrnn ilk hamlesini yapm ama bu hamle ile elde ettii konumunu henz salamlatrabilmi deildi. Ona bu olana vermemek iin direnmeliydik. (...) saldry tmyle geri pskrtemesek bile kar devrime rahat rahat ilerleme olana ve cesaretini vermemek iin devrimci kitlelerin bana gemeli ve tm enerjimizle (...)ya kar koymalydk. Buna ramen yenilgiyi nleyemeyebilirdik. Belki ar fiziki kayplara urardk. Ama bu kitlelerin hi olmazsa sonuta yine ar kayplara uramakla kalmayp ii snf ve halk gznde devrimci hareketin "moral kredisi"nin asgariyeindii byle utan verici bir bozgun olmazd, ii snfna, halka ve tarihe kar bamz dik, alnmzak olurdu. Kendilerinin bile hi ummad kadar kolay ve ucuz bir baar salayan 12 Eyll'c (...)bu kadar (...) ve (...) davranamaz, yenilginin devrimci saflarda ve kitleler iinde yaratt moral bozukluu, ylgnlk ve teslimiyet eilimleri bu kadar byk olamazd. Yenilgiyi, uluslararas proletaryann tarihteki 1848 Fransz ubat-Temmuz Devrimi, 1871 Paris Komn, 1905 Rus Devrimi, 1919 Alman Spartaks Devrimi, Macar Devriminin yenilgisi gibi, yaayan ve daha sonraki devrimci kuaklara g ve cesaret veren bir esin kayna, kar devrimden calma tutkusunu besleyen bir krk,somut, canl ve kaznamaz bir direni ve

136

rgtlenme ars, kar devrimin aklndan karamad birkarabasan haline getirebilirdik. Egemen snflar ve 12 Eyll'c (...)lar, revizyonist ihanet ve oportnist korkakln da sayesinde kazand kolay baarnn sarholuu ile kendilerinden getiler. (...) kendilerini "yenilmez" ve "karkonulmaz" ilan ettiler. i snfmz ve emeki halkmzn yiit kz ve oullarn sokaklarda, dalarda,ikence odalarnda, daraalarnda (...) katlederek, yzbini akn komnisti, devrimciyi, ii ve emekiyi ikence tezgahlarndan geirerek (...) zindanlara doldurarak, uzun yllar ierde tutarak rtmeye alarak, ii snf ve emeki halk (...) bir (...) terr ve basknn boyunduruu altna alarak devrimin belini krdklarn dndler (...) diktatrlk cihazn iyice tahkim etmekle bir daha ayn korkulu ryay grmemeyi garanti altna aldklar gvenine kapldlar. Sizi (...) sizi! Sizi (...) sizi! Sizin "ezdik" dediiniz devrim yeniden mayalanyor! Siz, devrimi ancak (...)'le ayakta tutabildiiniz rm, hastalkl dzeniniz mi zannettiniz? Bir yenilginin devrimin sonu olduunu mu dndnz? "Devrim, nihai zaferin bir dizi 'yenilgilerden' geerek hazrlanabildii tek sava biimidir; bu da, onun zel hayat kanunudur." Biz (...)leri devrimcileri, ii snf ve ezilen ynlar zgrlk, bamszlk, demokrasi ve sosyalizm kavgasndan, snfsz, smrsz, bask ve zulmn olmad o eitlik ve kardelikdnyasn snfsz (...) toplumu kurma idealimizden vazgeirebileceinizi mi sandnz? Nasl yanldnz, eer bugne kadar ihtilalci (...)lerin kesintisiz bir biimde mcadeleyi srdrmelerinden, ikence odalarnda zindanlarda, daraalarnda ortaya konulan (...) ve devrimci yiitlik ve baemezlikrneklerinden, anti-faist mcadele kvlcmlarnn gnden gne artndan henz anlayamadysanz,bunu size daha ak ve kesin bir dille gstereceimiz gnler uzak deil! 12 Eyll ncesinde koullarnyetersizliine, eksik ve zaaflarmza ramen yle bir silkinmemiz bile sizleri korkudan korkuya srklemeye yetti. Bu kez gemiin ve yenilginin dersleriyle de silahlanm olarak, eskisinden ok dahakararl, eskisinden ok daha atak, eskisinden ok daha gzpek olarak karnza kacaz! Ve bunun okokumu ve mrn doldurmu smr ve zulm dzeninizle birlikte sizlerle de olan hesabmzgreceimiz o son kapma olmas iin elimizden geleni yapacaz!17 H. Selim AAN
17H. Selim AAN'n savunmasnn yazl ksm burada bitiyor. Duruma yargcnn daha nceden verdii btn sz ve teminatlara ramen, Selim AAN'n savunmasn tamamlamasna olanak tannmamtr. (DN)

6. KOLORDU VE ADANA SYNT. KOMUTANLII 1 NOLU ASKER MAHKEMES BAKANLIINA Adana Dosva No: 1982/58 E. Konu : ddia makamnn 16.8.1984 tarihli mtalaasna ynelik savunmadr.

137

SAVUNMAMDIR. Mahkemenize stanbul dosyasyla birletirilmeden nce iddia makamnn ilk mtalaasna yant olarak17 Haziran 1984 pazar gn lm Orucu'nda ehit den deerli yoldam ve rgtmz TKB'ninMerkez Komitesi yesi Mehmet Fatih KTLM ile birlikte salt siyasal ierikli bir savunmavermitik. Aslnda delillerin hemen hi deimedii bir aamada ikinci bir savunma vermek bizimamzdan gereksiz bir klfet olacakt. Ancak dosyay kabataslak incelediimizde iddia makamnnizledii yntemi, szde delil diye nmze kartlan belgeleri, insanlkd ikenceler altnda lmtehdidi ile sradan taraftarlarmza imzalatlm ikenceci polisin hazrlad senaryolar grnce,hukuki alanda da bireyler sylemeyi zorunlu grdm. Hereyden nce Adana dosyasnn stanbul dosyasyla birletirilmeye allmas koskoca biraldatmacadr. Adana blgesiyle uzaktan yakndan ilgisi olmayan arkadalarmz imdi sadecebazlarmza 146/1'den idam verebilmeniz iin burada yarglanr duruma dmlerdir. Ama, etiylekemiiyle bir btn oluturan geni ve toplu bir dava yaratmak, gerekeli hkme dayanak hazrlayacakszde delillerin hepsini bir dosyada birletirmekti. Dosyalarn birletirilmesindeki tek siyasal hukukiama buydu. Zira gerek stanbul, gerekse Adana mahkemeleri tek balarna 146/1'i oluturacak,zellikle de ok sayda idam karar kararak 12 Eyll Askeri (...) darbesinden bu yana ylmadansavaan, varln glendirerek koruyan ve dipdiri ayakta kalabilen rgtmz TKB'ye caydrc birdarbe indirebilecek yeterli delilleri bulmaktan yoksundular, stanbul dosyasnn Yargtay'daaleyhimizde bozulan karar egemen snflar asndan tatmin edici ve sonu alc bir niteliktamyordu, iki dosyay birletirip bindirelim mant ile dosyalar birletirmek istediniz; stanbulmahkemesi ie babelas olarak tanmlad dosyay elinden karmak iin frsat bekliyordu, durumudeerlendirdi ve topu nnze yuvarlad. ddia makam, gerek hazrlk soruturmalar, gerek iddianamelerin ve gerekse ilk ve son mtalaalarnhazrlanmalar aamalarnda 12 Eyll ncesi ykselen halk hareketine kar duyduu sonsuz bir snfkini ve nefretiyle hareket etmekten geri durmad. Karmza aldmz ibirliki tekelci burjuvazi vetoprakaalnn, gericiliin ve faist glerin, devlet iindeki temsilcisi olduunu kantlama abasiine girdi hep. Kendi burjuva hukuk kurallarn bile aktan aa ayaklar altna alarak derin bircalma mant ile hareket etmekten geri durmamtr. Hukukta keyfiyetin dahiyane rneklerini sergilemitir. Hakim snflar, halkn mcadele dalgasnn snmeye yz tuttuu, kendilerinin geici zaferler eldeettikleri her dnemde, gemite uultulu bir sel gibi kp gelen ykselen mcadelenin cn tmyoksul halk kitlelerinden ama zellikle de devrimin nder ve ileri militanlarndan komnistlerden misli misli karmaya kakmlardr. Bu, dnyann her yerinde byle olmutur. Bylesi bir anlayn tredisi olarak da iddia makamnn olaylara bak, yorumlay ve zmleyi yntemlerini, siyasal hesaplamadan 12 Eyll sonrasnn tm (...)

138

uygulamalarnn ortaya kabilecei gereinden hareketle zellikle kanp salt zecri tedbirleri onaylayan ve kalem oynatan davranlarn anlamak golmasa gerek. kence altnda hazrlanm ve zorla imzalatlm szde ifadeler, ayn yntemle yazlm polis fezlekeleri, sahtenin de sahtesi yzletirme ve tehis zabt varakalar vb. vb. belgeler eylemlere ve davay sonuca gtrmeye dayal "nesnel" ve "inandrc" kantlar gibi ortaya srlebilmitir. Bu trden tm belgelerin tek balarna hukuki bir deer tamad Yargtay'n saysz itihadnda varken ve burjuva hukukunun genel bir teaml haline gelirken iddia makamnn bu davran sadece, kendisini yadsmaya vardrmtr. Bu davranlaryla iddia makam, kendi koltuunu kendisi terketmitir. Siyasal davalarda tm soruturma yetkisi savclk kurumunda olduu halde devreye tamamen polis sokulmu, yarglama, polisin ikence tezgahndan balatlp, orada sona erdirilmi;hukuk; ikence ve falakann altna yatrlmtr. Polis fezlekelerine itibar edilmesinin de tesinde, iddiave mtalaalar bu sahte belgelerin adeta titrek birer kopyas haline getirilmitir. ddia makamnn bu trbir davran iine girmesini hi yadrgamyoruz. Haksz da deildir!.. Zira, 12 Eyll ncesi ykselenhalk hareketi, devletin temellerini sarsalamaya balam, devletin dizginleri elinden karmasna ramakkalmt. imdi ieri doldurulan onbinlerce devrimci, demokrat ve komniste tam bir diktatrlkuygulanmakta ve devasa bir zindan hayat ektirilmektedir. Eer geici bir rgtsel yenilgi almaypzafere ulaabilseydik, phesiz biz de diktatrlmz uygulayacaktk ama nemli ve belirleyici birfarkllkla; bizim proletarya diktatrlmz bir avu egemen snfa, aheser demokrasimiz ise geniemeki halk kitlelerine uygulanacakt. ddia makam hukukta "kazanlm hak" diye isimlendirilen haklarmz hasralt etmeye almaktadr.15 Haziran 1980 stanbul Kartal korsan mitingindeki devletin sadk gvenlik glerinin zayiatylasonulanan arpma olay, stanbul mahkemesinde irdelenmi, derinlemesine tm deliller eldengeirilmi, tanklarn hepsi dinlenmi, oradaki iddia makam mtalaasnda sadece silah irtibatndantr ceza verilemeyeceini bildirmi, mahkeme de bu olaydan beraat karar vermitir. KararYargtay'da esastan bozulmutur, tek tek eylemlerden deil. imdi iddia makam kalkyor, devletinikenceci polis gleriyle giriilen bir arpmada yaral olarak yakalandmda bindiim arabadabulunan otomatik tfein balistiinden 15 Haziran 1980 Kartal eyleminde kullanld kt iineylemden tekrar beni hukuki anlamda sorumlu tutmaya yelteniyor. Silah direkt benim zerimdeyakalansa dahi tek bana silah irtibat, cezai bir sonuca varmak iin yeterli kant olamaz. Silah, rgtsilahdr ve elden ele gezmesi kadar doal bir ey olamaz. ddia makam dosya kapsam ierisinde en kk bir delil yokken ortaya ORAKEK gazetesinin yazileri mdr olduum gibi bir samalk ileri srebilmitir. Bu iddia makamnn nemli bir fiyaskosu olduu gibi ayn zamanda siyasal davalara yabanclnn, ehliyetsizliinin, cehaletinin birrneidir. ORAK-EK, TKB'nin kitlelere ynelik illegal yayn organdr ve yazileri mdr deyoktur. Dnyada hangi illegal yayn organnn yazileri mdr varm ki? ORAK-

139

EK'in yazileri mdr olsun, sahibi olsun bata bilinli proletarya olmak zere, geni emeki halk kitleleridir. llegal bir yayn organnn tek tek kiiler biiminde yazileri mdr olamayacagereini dahi bilemeyen, olaylar bu biimde arptaca aka belli olan, siyasal bir hesaplamaya giremeyen iddia makam, oturduu koltuun hakkn verip vermediini tekrar dnmelidir. Bunlar, aslnda zerinde durmak istemediimiz baz rneklerdi, ama iddia makamnn niteliini veanlayn ortaya koymas asndan deinip gemekte yarar grdm. Keza, yine ayn anlayla hareketeden iddia makamnn baz arkadalarmzla ilgili blmlerde de benzeri trden arptmalara gireceiaktr. Zaten Adil zbek haininin dzmece ihanetnamesine drt elle sarlmas da ayn anlaynbenzer bir yansmas olarak deerlendirilmelidir.

NMZE KANIT DYE SRLEN TEK "DELL" POLS SENARYOLARI!.. zellice 12 Eyll askeri (...) darbesinden sonra halkn gelien devrimci mcadelesinin nne setekebilmek ve ezmek amacyla tm polis karakollar, ordugahlar, MT binalar ve siyasi polisubelerinin azgn birer ikence yuvas haline getirildii ve ikencenin devletin resmi politikasdzeyine trmandrld bilinen bir gerektir. Bugn hapishanelere doldurulan onbinlerce devrimci vekomnistten bir tekinin bile ikenceden gemedii sylenemez, ikencelerde saysz devrimcikardeimizi ne yazk ki kaybettik, ikencenin amalarndan birisi komnist, devrimci ve demokratrgtleri zmek, kertmek ve gzda vermekse; bir dieri de, mahkemelere szde delil niteliitayacak olan ikrar elde etmektir. Polis ikence zoruyla zebildiini zm, zemediine de en adive pespaye senaryolar hazrlamaktan geri durmamtr. rnein, siyasi polis, 19 ubat 1980skenderun Devlet Hastanesi baskn olay ile ilgili olarak varsaymlardan asla bir adm te gemeyenrivayetlere dayal Agatha Christie'vari bir polisiye yk dzmeye yeltenmitir. Fakat ikenceci (...) polis efleri sapla saman birbirine kartrmlar, ii iinden klmaz bir labirente dntrmlerdir.Grg, duygu, somut tehis, mahkeme ve savclk nnde ak ve samimi ikrar, kriminalistik raporlargibi objektif delillere bir trl ulaamayan ikenceci polis efi Mehmet zrek zm, kendisini savcyerine koymakta bulmu, hazrlad gereklerle tamamen elien fezlekenin benzerlerini, ikencedelm korkusu iindeki bir takm sanklara imzalatabilmitir. Hakkmda tahminlere ve yorumlara dayal ifadelerin altna zorla imza koyan sanklardan Ltfi nar, Mehmet Koparan, Ramazan zkan, Kazm imendur, gerek savclk, gerekse mahkeme sorgusu aamalarnda ifadelerini lm korkusu altnda imzaladklar iin reddetmilerdir. Bu ifadelerin tm doru bile olsa, hatta mahkemede de kabuledilmi olsa, tek bana olduu ve baka nemli yan delillerle desteklenemedikleri iin itibar edilemez.Hele hele TCK'nn 146. maddesi szkonusu ise sorun ok daha vahamet kazanr. Oysa iddia makam,burjuva hukukunun bu en basit ilke ve normlarn grmezden gelmektedir.

140

Olayla ilgili rivayet olunan masal nedir? Gnlerden birgn beyaz Murat bir arabayla Osman Yaar Yoldacan, Ataman nce, Filiz Aksinir ve ben Adana Anadolu mahallesine gelmiiz. Mehmet Koparan ve Ramazan zkan'dan benzin istemiiz, hatta nereye gideceimizi de sylemiiz;(!) aradan birka gn geince bir torba silah ben Mehmet Koparan'a teslim etmiim ve bu silahlar gmlm; daha sonra bir aramada bulunmu ve silahlardan birisi de skenderun'da len askere ait olanm! Evet, polis efi Mehmet zrek ve olay onun gibi yorumlayabilen iddia makamna gre bu masal geerli bir kant oluyor. Buna ocuklarn bile glecei apak ortadadr. Kehanete varan ikenceci polis efi fezlekesinde yle diyor: "Olayla ilgili olarak yaplan son tahkikatlardan, skenderun Devlet Hastanesinde olay tarihinde yaral olarak yatmaktaolan TKB rgt mensubu arkadalar HACI KSE'yi hastaneden karmak amacyla Osman Yaar Yoldacan ilebirlikte, Remzi Kkertan, kars Filiz Kkertan ve Ataman nce'nin 34 plakal beyaz renkli 131 Murat marka bir otoile Adana'dan skenderun'a geldikleri anlalmaktadr. 19.2.1980 tarihindeki olaydan sonra yaplan tahkikatlar srasnda, tank ifadelerinden, J. eri Salim ankaya'yldrdkten sonra biri doktor giysili (Osman Yaar Yoldacan), biri sivil iki erkek ve bir de hemire kyafetli bir kzolmak zere kiinin olay yerinden katklar grld tank ifadelerinde belirtilmitir. Sorgulamalara gre, buhemire kyafetli kzn Filiz Kkertan olduu kanaatine varlmaktadr. skenderun Devlet Hastanesinde Jandarma eri Salim ankaya'nn ldrlmesi olay faillerinden Remzi Kkertanolduu sonucuna varlmaktadr. nk, Mehmet Koparan ifadesinde, kahverengi bir valiz ierisinde bulunan silahlarkendisine Remzi Kkertan'n saklamak zere verdiini..." 31.7.81 tarihli FEZLEKE nce ortada ne fol ne de yumurta varken, ykde Adana'dan skenderun'a getiriliyoruz, sonra eylem yaptrlyor, arkasndan Adana'ya geri gidiliyor ve kahverengi antada silahlar veriliyor. llegal rgtlerin nasl altklarn az-ok bilen herkes rahatlkla bilir ki, rgt iinde ya daevresinde hi kimse birbirine bilgi aktaramaz. Bu Leninist rgt anlaynn nemli bir kuraldr.Fakat, siyasal bir davann savclna soyunan iddia makam, bu gerei ya bilmiyor, ya dabilmezlikten geliyor. Savc TKB'yi nne gelen her yerde gevezelik eden, hatta eylem planlarnsradan taraftarlarna aklayan (hem de nceden) gevek, legal bir dernek sanyor herhalde. OysaTKB, siyasal yaamann her dneminde geveklikle, legalizmle, boboazlk ve i dkmelereklindeki eilimlerle ideolojik ve pratik alanda youn

141

biimde savamtr. Bugn faktrlerinden birisi de budur.

ayaktakalabilmesinin

nemli

etkileyici

Polis efi M. zrek sadece kendi hayal mahsl fezlekesiyle yetinmiyor, ikence altnda dayak velm korkusuyla kendisinin hazrlad ifadeleri imzalayan sanklara bir de derin hukuki yorumlaryaptryor. Bktrc tekrarlardan ibaret bu "mthi kant deeri tayan" ifadelerden baz ksa alntlar yapalm. Ltfi nar ifadesinde; "19.2.1980 tarihinde skenderun Devlet Hastanesinde rgt mensubu yaral HACI KSE'yi karmak iin ieriye girerek kendilerine mdahale eden J. eri Salim ankaya'y ldrenler, kesinlikle Osman Yaar Yoldacan, RemziKkertan, Filiz Kkertan ve Ataman nce'dir. nk ifadede belirttiim gibi Osman Yaar Yoldatan, RemziKkertan, Filiz Kkertan ve Ataman nce'nin Mehmet Koparan ve Ramazan zkan tarafndan benzin ikmaliyaplarak bindikleri 131 Murat marka beyaz renkli oto ile skenderun'a gideceklerini syleyerek ayrlmlard..." (ab) imdi ayn cmleleri Mehmet Koparan'da grelim. "skenderun Devlet Hastanesinde grevli J. erini ldrenler, Osman Yaar Yoldacan, Remzi Kkertan, FilizKkertan ve Ataman nce'dir. nk, yukardaki ifademde bahsettiim gibi, Ramazan zkan ve benim Gazi an'nkraathanesi nnde u ahslarn bindikleri 131 Murat marka beyaz renkli otoya benzin ikmali yapm, tarihinihatrlayamadm iin tarih belirtemiyorum." "Yine ifademde belirttiim gibi bizim otoya benzin ikmali yapmz ile Hac Kse'nin lmyle ilgili korsan gsteriarasnda bir gn u anda nezarette tutulan Remzi Kkertan tarafndan iinde silahlar bulunan valiz bize getirilipteslim edilmiti. Remzi Kkertan'n getirdii valiz ieride bulunan silahlardan MP-5 otomatik silahn skenderun'dakiolayda jandarma erine ait silah oluu ve Ramazan zkan ve ben yukarda isimlerini belirttiim ahslarn bindikleriotoya benzin ikmali yapmz srasnda bu ahslarn "skenderun'a gideceiz, benzin yeterli olmas gerekir" gibikonumalar yukarda belirttiim gibi skenderun Devlet Hastanesinde grevli J. eri Salim ankaya'y bu ahslarnldrdne kanttr. Ayrca bu olay srasnda J. erinin grevli olarak Hac Kse'yi beklemekte olduunu renmibulunuyorum ki, bu da bir delil saylmaktadr." (ab) Yukardaki dikte ettirilen ifadelere Ramazan zkan'n da katks yle oluyor:, "... Bunlar daha nceden basndan rendim. Daha sonra da mahallede anlatlanlar benim nceden belirttiim bazhususlara kesin bir aklk getiriyordu. nk skenderun'da karlmak istenen Hac Kse TKB taraftar idi ve bunuda belirttiim gibi Osman Yaar Yoldacan, Filiz Kkertan, Remzi Kkertan ve Ataman nce'dir. nkskenderun'a gideceklerini sylemiler, ertesi gn ise basnda J. eri Salim ankaya'nn ehit edildii, elinde bulunanotomatik silahn alndn renmitim. Hac Kse olay ile balant kuracak olursak; skenderun DevletHastanesinde, bu olay gerekletirenler de bu ahslardr."

142

Evet aka grlyor ki ifade ve fezleke birbirinin ayn, adeta aralarna birer kopya kadkonulmu. Dil, slup, hatta noktalama iaretleri, olaya bak ve yorumlay tarzlar hep ayn. nceeylemin iinde benim de bulunduum grubun yaptna kesin nyargyla yaklalyor. Sonra da bunyarg iskeletinin eti ve sinirleri doldurulmaya allyor. Burjuva hukukunda yarglama sistemininnesnel verilere dayand gerei ise aka idi ediliyor. Kald ki, bu ifadelerin altn imzalayan sanklarn, yani Ramazan zkan, Ltfi nar ve Mehmet Koparan'n tahsil durumlarn incelediimizde hepsinin ilkokul mezunu seviyesinde olmas, hukuki terimlerin getii neredeyse iddianame diliyle ve dzgn cmlelerle yazlm olduu hesap edilirse, ifadeleri kendi bamsz iradeleriyle vermedikleri, tersine bunlarn ikenceciler tarafndan dikte ettirildii ok ak. imdi bir an iin ifadelerin tmnn doru olduunu varsayalm. Hatta fezlekenin de. Benzin almakilla skenderun'a gitmeye delalet midir? Veya bir antayla silahlar Mehmet Koparan'a vermek, anlan eyleme katldma dair bir kant mdr? Bir hukuku olarak sizlere sormak isterim: Tm bunlar yeterlive objektif deliller midir? Rivayetler, masallar, nyarglar, polisiye tezgahlar ne zamandan beri delil yerine geiyor? Bir benzin ikmali yapmann ve anta vermenin kantlayc delil deeri tayamayacan elli tr varyasyonla aklamak olasdr. Ama bunlara girmek bile gereksizdir. Dosya incelendiinde olayn tek grg tannn hastabakc Meryem Katar olduu anlalyor. Polis efi, M. zrek'in fezlekesine gre olay kii gerekletirmi; iki erkek, bir kz. Eylemci gerillalardan birisi grg tan hastabakc Halime Kaya'nn gerekse Meryem Katar'n anlatmlarna gre Osman Yaar Yoldacan olarak anlatlan kii 1.70 boyunda tanmlanmaktadr. Meryem Katar ifadesinde: "Silah sesinden hemen sonra birisi kadn olmak zere kii merdivenlerden aaya doru hzla iniyorlard. Bunlardan kzn banda hemire kebi vard. zerinde siyah ceket vard alt tarafnda ne olduunu hatrlayamadm.Erkeklerden birinin zerinde doktor formas gibi beyaz bir giysi vard. nc ahs ksa boylu ve tamamen sivil giyimliydi." demektedir, ikinci erkei Osman'a gre kyasladna gre 1.70'den olduka ksa olmaldr. Oysa kendi boyumun 1.82 olduunu sylemekle yetineceim sadece. Yukarda szn etliim dzmece ifadelerin altna zorla imza koydurulan sanklara bizzat gzmnnnde ikence yapld ve yine gzmn nnde ifadeler dikte ettirildi. Bununla da yetinmeyip aynkiileri bana ikence yapmalar iin zorladlar ve yaptrdlar. Bu insanlar o anlarda tamamen lmpsikozu iindeydiler; sadece bylesi bir senaryonun deil, faili mehul baka cinayetleri de kabullenenifadelerin de altn imzalayacak duruma gelmilerdi. Artk kendi

143

kendilerini, insanlklarn, onurlarn,kiiliklerini yadsr haldelerdi. Ayn dnemde getirilen ve ubede tantm bu dava sanklarndanHasan Karada ve Zeynep Berkta'a da her trl ikence yaplmt. 1981 Temmuzunda Adana ve skenderun ubelerine alndmda, imdi szedilen ya da edilmeyen birok eylemi stlenmem iinbarbarca ikencelerden geirildim. Gnlerce, a, susuz, uykusuz brakldm. Hergn en az 4-5 seansdayak, falaka, ambriyel iinde falaka, cereyan verme, bileklerimden tavana saatlerce asl braklma,cinsel organa ve makata tecavz, kum torbalaryla dvlme, bileklerimde ve ayaklarmda alanyaralara tuz basma ve binbir trl psikolojik yntemlerle ikenceden geirildim. Fakat tm ikencelerekarn yce rgtm TKB'nin Marksist-Leninist ideolojisini ve siyasal izgisini savunmak veikencecilerin yzne bunlar aka haykrmaktan te bir ey yapmadm. Yalana ve gerekddavranlara bavurmadm; gerekd hibir eyi kabul edemezdim. Dnyadaki tm ikenceciler gibi,bizlere en ar ve en soysuz ikenceleri yapanlar da hakettikleri cezalar bulacaklardr. Bu gnler hite uzak deildir. Bir baka delil olarak daha sonralar ortaya atlan Kazm imendur'un ube ifadesini de ikencecipolisin bir dzmecesi olarak deerlendirmek gerekir. Yalnz, burada rivayet olunan masala bir demekan enisi verilmeye allmtr. Ne olacak, polis asndan gayet basit!.. Benzini aldran,skenderun'a eylem grubunu getirten, eylemi yaptran, geri Adana'ya dndren senaryonun yazar M.zrek, bir de kalnacak yer sorununu zerek drt drtlk, masaln zerine tu dikmitir.

BR HANN TRAFNAMES ZERNE... ddia makam sadece delil saylamayacak ube ifadelerine sarlmakla kalmyor, ayn zamanda bu davadosyasnda yarglanan soysuz hain Adil zbek'in dzmece itiraflarna da bel balyor. zellikle eitlisanklarla ilgili blmlerde szde samimi ikrar olarak deerlendirilen hainlik amuruna boaznakadar batm Adil zbek'in ifadeleri muteber grlmtr. Savc mtalaasnda kant diye uzun laflaretmeyi bile gereksiz grm, "A. zbek'in ifadesinden anlald zere" diyerek birok arkadanhukuki durumundaki gedikleri kapatan bir joker olarak deerlendirmitir itirafnameyi. Adil zbek, yakalandnda iinde iyice byyen rme frtnasn bastramam, rgte, emekihalka, devrime ve ideolojisine ihanet etmi zavall ve soysuz bir piyon, adi bir polis soytarsndan baka birey deildir. O ubelerde polisle birlikte devrimcilere ve TKB'lilere ikence edecek kadar, ekmeini yiyip suyunu itii, evinde barnd yoksul emeki halkmz ardndan hanerleyecek kadar alak, bir o kadar da kiiliksizdir. Btn dnyada olduu gibi lkemizde de azgn gericilik ve yenilgi yllar akla karay, iyi ile kty, gzelle irkini birbirinden ayrt etmitir. Devrim kaknlar ftursuzca ihanet edenler, ahlaki vekltrel rmenin plnde eeleyenlerle yiitler, ser verip sr vermeyenler, devrim uruna cann seve seve feda edenler

144

ayrdedilmilerdir. Madalyonun bir yznde her trl ihanet kol gezerken, dier yznde yiitlik destanlar yazlmtr. Snf mcadelesinin hzl kabard, devrimciliin moda olduu 12 Eyll ncesi gnlerde saflara hzlakatlan kk burjuva unsurlar zoru grnce korku ve panik iinde terk-i mcadele yolunusemilerdir, insanlarn iindeki rme ve elikleme sreci alabildiine hzlanmtr. TKB, doru,ilkeli ve kararl davranlaryla, doru devrimci taktikleriyle, savama ruhu ve amaz kadro politikasyla, kendisini zor gnlere nceden hazrlamasyla bu gnleri ihanetilerin kp kmamas asndan en az kaypla geirmi, ama nesnel bir olgu olan Adil zbek gibi bir hainin kmas da engellenememiti. TKB'de 12 Eyll sonras gelien esas yn, yiitlik, savalk saldr ruhu, doru mcadele biimlerinin srarl ve kararl bir biimde hayata geirilmesi olmutur. Adil zbek olay ise sadece bir ansszlktr. Aslnda onun iinde korkun boyutlara varan bireycilik, kariyerizm brokratlk, saclk ve korkaklkbir eilim olarak 12 Eyll ncesi gnlerden beri iin iin bymekteydi. 12 Eyll' grnce dudaklaruuklayan Adil zbek'te rme ve yozlama sreci hzlanmtr. rgtmz TKB'nin birka kezdzelebilmesi iin frsat tanmasna karn dzelmek bir yana, tam tersi bir tutum iine giren Adilzbek iin artk pek bir ans kalmyordu. Doru bir ngryle hareket eden TKB, 12 Eyll'n hemensonrasndaki gnlerde onu kzaa ekmekte gecikmedi. O sadece ikencede zld, ideolojisine ve rgtne srt evirdii iin hain deildir; ayn zamanda,ihanetini adm adm gelitirip pekitirdii iin sevgili yoldalarmz Selma Aybal, Mehmet Ali Doan,Aslan Tel'in lmlerinin direkt ya da dolayl sorumlusu olduu iin de haindir. rgtmz TKB adna aklyorum ki, Adil zbek'in cezas ok nceleri verilmitir, geriye sadece infaz safhas kalmtr. Yaptklarnn hesab mutlaka sorulacak, hak ettii cezay er ya da ge, ylann deliine de girse, devletinizin kanatlar altna da snsa mutlaka ama mutlaka ekecek; henz son sayfas kapanmam bu defter drlecektir. imdi o, bir yalan makinesi gibi alyor, dzmece ifadeler veriyor. Savclara, yarglara ve sadk savunuculuunu yapt sahiplerine yaranmak iin olmadk aklabanlklar yapyor, yaltaklanyor. Ve sizlerden sadece "Birazck ilgi!" bekliyor. Ayaklarnza kapanp yalvaryor. Dn bize ihanet edenin yarn sizi satmayacann garantisi yoktur. Adil zbek, bata rgtmz TKB olmak zere, halka ve devrimcilere byk bir nefret ve snf kiniyle saldryor. Onun gznde kendi sefil yaamyla rgtmzn lm adeta zdelemitir. te bunun iin dzmece yorumlara dayal dnce ve bilgi krntlarn samimi ikrarmasna nmze sryor. Tek amac, kendisi dar kncaya dek TKB'ye, devrime vurabildii her trl darbeyi indirmektir. Ama nafile!.. Onu hibir g TKB'nin elinden kurtaramayacaktr. TKB bu haini cezalandrmaktan onur ve mutluluk duyacaktr.

145

Adil zbek'in ifadelerinin dzmece olduunun bir kant da olaylara ynelik anlatmlarnda kendisiyle ilgili hep duyguya dayal bir figranlk rol bimi olmasnda yatmaktadr. O hep duymutur, ya da sohbetlerde dinlemitir. Kendisine gre eylemlerin hibirinde yoktur, en fazlasndan gzclk etmitir ya da ahslardan dinlemitir. Braknz TKB'yi, hibir illegal rgt hereyin her yerde boboazca konuulmasna msaade edemez. Bu rgtlerin ilke ve kurallarna ters der. fadesinde yle bir hava var ki, sanki eylemciler her eylemden sonra zellikle Adil zbek'i bulup ona gelimeleri rapor ediyor sanrsnz. Oysa ondaki rme ve kariyerizm eilimleri belirdikten sonra, anlatlmas gereken eyler bile anlatlmamtr. Bu hainin uyduruk, kendisini koruyan, bakalarn karalayan ve sizlere yaclk yapan ifadelerine bykaltndan glmemek elde deil. Sonu olarak Adil zbek'in ifadeleri maksatl ve hasmlarn yoketmeye ynelik olduu iin tamamen geersizdir.

SYASAL SORUMLULUK VE HUKUK SORUMLULUK ZERNE... rgtmz TKB'nin 12 Eyll ncesi ve sonras tm eylemleri son derece doru ve hakldr.Eylemlerimizin kk, doru ve tek bilimsel reti olan MarksistLeninist ideoloji, siyasal saptamalara dayanmaktadr. Eylemlerimiz, 12 Eyll ncesi ve sonrasndaki ilk 8 aylk dnemde izlenen saldr taktiimizin bir izdm niteliini tayan doru eylem biimleriydiler. TKB, zaten genel bir anlay olarak dmann eline geip zgrln yitiren militanlarnzgrlklerine kavuturmak, halk dman faist muhbir ve ikencecileri cezalandrmak, halk hareketinin ba dndrc bir hzla kabard gnlerde silahl korsan mitingler dzenlemek, rgt giderlerini karlamak iin hakim snflarn mallarn kamulatrmak, hayatn her alannda snf mcadelesini ykseltmek ve bunu giderek ak, silahl bir sava haline dntrmek vb. trnden eylemleri savunur. Hibir eylem biimini yadsmayan TKB, yerine zamanna, koullara ve mekana uygun olarak zaman zaman yukarda szn ettiim trden eylemlere bavurmu, bunlarn byk bir blmn zaferle sonulandrmtr. Bu eylemlerin hepsini siyasi anlamda savunuyorum. Ve bu krsden TKB adna sesleniyorum: daha nce de sylemi olduumuz gibi (...) rgtmz, tek komnist mfreze TKB'nin tm eylemlerinin siyasal sorumluluunu erefle stleniyorum. Hibir TKB militan asndan eylemlerimizin yadsnmas mmkn deildir. Bizler yce devrim ve snfsz komnist toplum uruna yola ktk, gereken yaplmtr ve bundan sonra da nihai hedefimize varncaya dek yaplacaktr. ddia makam siyasal sorumluluu 146/1'e atfta bulunarak yorumluyor mtalaasnda. Ancak burjuva hukuk kurallarna ve buna bal olarak da TC hukukunda su ve cezann kiisellii prensibi tartlmazbir gerekliktir. Oysa siyasal sorumluluk, savunulan rgtn ideolojisi ve siyasal izgisinin doruluunun, buna bal olarak da, eylemlerin ve eylem biimlerinin

146

doruluunun savunulmasdr.Bu ne eylemlerin ikrar olarak ele alnabilir ne de hukuki sorumlulukla eitletirilebilir. Fakat eylemlerimizin siyasal sorumluluunu stlendiim iin, 146/1'den idam cezas vermeye tevessl edebilirsiniz. Bizim de mahkemenizden beklediimiz baka bir davran biimi yoktur. ddia makamve mahkemeniz byle bir frsat drt gzle bekliyordunuz. imdi bu frsat nnze seriyorum.Eylemlerimizin siyasal sorumluunun tanmas ve savunulmas benim ve tm gerek TKB militanlarnn iinde bulunduumuz (...) askeri (...) diktatrlk koullarnda nde gelen grevlerimizden birisidir. Sizler tm bu gereklerle idam cezas verebilme, sesimizi kanla ve ilmikle "boabilme" zgrlne sahipsiniz. Biz de savaa devam etme, Mehmet Fatih ktlm'lerin Osman Yaar Yoldacan'larn emanet ettikleri bayramz daha da ykseklere ekme zgrlne sahibiz. Devrim davamz, yce halkmz ve rgtmz uruna lm, biz komnistler iin eref ve mutluluktur. ehitlik mertebesi, eriilmesi g bir onur simgesidir. Komnistlerin gerek yaam, devrim uruna biyolojik olarak ldkleri ve son nefeslerini verdikleri gn balar. Benim yaamak ve lmek zerine felsefem budur. Vereceiniz "ceza"lar bizi asla balamayacaktr. nk mahkemeniz bize gre devletin sadk gvenlik(!) gleri ikenceci (...) polis ve savclk kurumu gibi gayrimerudur. Devletiniz de yle. Gayrimeru ve (...) olarak nitelediim hibir kuruma hesap vermek zorunda deilim, bu gne kadar davermedim. Eer hesap vereceimiz bir yer varsa, bu bilinli proletarya, geni emeki halk kitleleri ve rgtmzn yetkili organlardr. Bizlerden nce ehitlik katna ulam yoldalarmzda olduu gibi lmmz devrimimize taze kan tayacaktr. YAASIN(...)!.. KAHROLSUN (...)!.. 6 Aralk 1984 Remzi KKERTAN

1 NO'LU ASKER MAHKEME BAKANLIINA Adana DAVA DOSYASI: 1986/7925 Hazrlk Adana Cumhuriyet Savcl ESAS HAKKINDAK SAVUNMAMDIR dam talebiyle yarglanyorum. Artk davann sonuna geldik! Bizleri bir an nce daraacna yollamak iin sabrszlandnz hal ve tavrlarnzdan karyorum veister istemez aklma eski Genel Kurmay Bakan Kenan Evren'in "ne yani terristleri asmayacak damrboyu besleyecek miyiz?"

147

yollu szleri geliyor. Siz de biliyorsunuz ki bu szler ordunun bannskynetim savc ve yarglarna radyo ve televizyondan verdii bir buyruktu. Bana kalrsa bu buyrua uyarak hakkmzdaki idam kararn oktan verdiniz, savunmamz formaliteolsun diye alyorsunuz. br eyler bir yana, bu drt kiinin idamnn istendii davann, drtdurumada stnkr bitirilmeye allmasndan bellidir. O da mahkemenizin nne karldm durumann ikisinde srklenerek duruma salonundan dar atldm, biriyse zaten ok ksa srmt.imdi ben yarglanm m oldum sizce? Hayatmda karlatm en (...) iddianame ve Esas Hakknda Mtalaa olan ve ahsen benim ibret-ialem olsun diye devlet hukuk mzesine kaldrlmasn nerdiim "hukuk harikas eserler" de bayMehmet MANSUROLU ve bay Mehmet FDAN'n sizden hi aa kalmadn gsteriyor. Savclardava dosyasn ciddi ekilde inceleme zahmeti gstermiler mi, hakkmda somut ve inandrc delillerne srebilmiler mi? Kendileri sylesinler! Bugne kadar ikenceyle alnm ifadeler ve hainlerin karaalmalaryla bizi sulayan, bizi sularkenbizim ahsmzda TKB'yi sularken TKB'nin ahsnda proletaryann kurtulu retisi Marksizm-Leninizmi ve kutsal davamz devrim ve sosyalizmi sulayan savcyd. imdi sz sras, yatmalar iin ilahlara kurban edilmek istenen biz sanklarda; bamszlk,demokrasi ve sosyalizm iin, halkmzn kurtuluu ve mutluluu iin ar cezalara arptrlmak istenenbiz Komnistlerdedir. Mademki imdiye kadar beni kah susturarak, kah durumaya karmayarak, kah durumalardan ataraksulayp durdunuz. yleyse hi olmazsa imdi syleyeceklerimi dinleyin, dinleme cesareti gsterin.Eer bu cesareti gsteremezseniz hakszlnz ve hakknzdaki ngrlerimi en ksa yoldandorulam olacaksnz. Geri savunma iin topladm materyaller ve hazrladm taslaklar Samalclar ve Metris AskeriCezaevlerinde elimden alnarak istediim gibi bir siyasi savunma hazrlamama engel olundu. Buradasyleyeceklerimi, geen durumadan bu yana, Adana Kapal Cezaevinde hcre cezas, dayak, bask veyasaklardan arta kalan son onbe gn iinde ancak bu kadar, bir savunma zeti dzeyinde hazrlayabildim.

-ISAVCI, KENCEC POLSN SU ORTAIDIR Bay savc, bamsz dnme ve aratrma, kendi bana yargda bulunma ve sonu karmayetkilerine sahip olmadn, gerek iddianamede gerekse Esas Hakkndaki Mtalaa'da kantlamtr.Esas Hakkndaki Mtalaasnda benim TKB

148

kurucusu, M.K. yesi, Genel Sekreter, ORAK-EK vedier yaynlarn yazar, mali, askeri ve teknik ilerin sorumlusu, soyguncu, cezaevleriyle irtibatsalayan kii olduumu iddia ederken, Aristo mantnn en basit kurallarn dahi uygulamadndan,benim tek bama bir merkez organn grevlerini istesem de yrtemeyeceimi dnememitir. Savcnn iddialar arasnda pheye dayanmayan, somut, delillerle desteklenebilir ve nesnel olarakkantlanabilir tek bir iddia yoktur. Benim kendi hakkmdaki ifadelerime dayanmyor, rtlemezbelgeler gsteremiyor, kesin tehis yapan tanklar bulamyor; fakat 146/1 maddeden cezalandrlmamiin aklna ne gelirse sralyor. Yalnz bay savcnn tek dayand ey mtalaasnda aynen zetledii stanbul ve Adana siyasi polisinin fezlekeleridir. Polisin pheleri, ikenceyle aleyhimde bakalarna kabul ettirdikleri, hainlerinkaraalmalar, sahte polis ekspertiz raporlar eksiksiz ekilde mtalaaya yanstlmtr. Demek ki bizsanklarn savclk ve mahkemedeki savunmalar olsun, baka eyler olsun savcnn polis kl fikrisabitini deitirmeye fayda etmemitir. zellikle de bizim polisteki ikenceler hakknda sylediklerimiz bir kulandan girmi bir kulandan kmtr. Polis fezlekeleri batan sona ikence, yalan ve sahte ekspertiz raporlarnn rndr. Savc, bunlardikkate almamak ve polis fezlekesini onaylamakla, ikencecileri iren sanatlarn icra etmeleri iintevik etmekte ve cesaretlendirmektedir. Zaten polisin devrimcileri sulu drmek iin yapt ikenceler, onun kendi bana yapt eyler deildir. (...) emrini bata cunta (...) olmak zere,Babakan, ileri Bakan, Skynetim Komutanlar vermekte, Skynetim savc ve yarglar daikence rn fezlekelerle i grmektedirler. 8 Mart 1985 gn stanbul'da yakalandktan sonra 36 gn tutulduum Gayrettepe'de ve ardndan 25 gn tutulduum Adana Polis Kolejinde bana ve arkadalarma aklalmaz maddi ve manevi ikenceleryapld, stanbul siyasi ubede ilk alt gn boyunca gzlerim bal ve ellerim arkadan kelepeli olarakbir sandalye zerinde tutuldum. Bu sre iinde ikenceciler beni bir saniye bile uyutmadlar. Belliaralklarla bamdan ayama dek cop fasllar geiyor, geceleri de aadaki esas ikence yerinde sorguya ekiyorlard. Sorgudayken defalarca armha gerip, askdayken bedenimin eitli yerlerinden elektrik akm verdiler. Ardndan hem dvyor, hem de dondurucu mart souunda saatlerce souk subanyosundan geiriyorlard. Bu ve benzer ikenceler Siyasi ubede kaldm 36 gn boyunca srp gitti. Vcudumun mosmor olmas, el ve ayaklarmn iip tutmamas, koltukalt kaslar yrtlan kollarmn ilememesi ikencecileri hi etkilemiyordu. Bunlar da yetmeyince bir duvarn dibine dikip samdan solumdan kurun yadryorlard. Kuruna dizme ynteminin deiik bir biimini benimle ayn evde kalan dava san Nurten ZEHR'e yaparak, nce merdivenden aa atp kprck kemiini krmlar, sonra ise ldrmek niyetiyle kalbinin stne nian alarak ate etmiler, ikenceciler sonradan buna atma ss vereceklerdi.

149

Btn bu ikenceler neden yaplyordu? kencenin esas nedeni kendimizi ve arkadalarmz sulamamzn istenmesi ve faili mehul olaylarn stmze yklmaya allmasyd. Dier nedeni ise lm ve ikence korkusuyla ihanet ve ylgnla srklenmek, devrimci ideallerimizden vazgeirilmek isteniyorduk. 12 Eyll sonrasnda gzalt sresinin 90 gne kartlmas ikenceyi uzun sre yapabilmek ve bu sonulara ulaabilmek iindi. Bize ikence yaplmasn engellemek elimde olan bir ey deildi. Bir insan, bir halk evlad, bir komnist devrimci olarak ikencecilere boyun ememek, faist burjuvazinin bu iren silahn ilemez hale getirmek zorundaydm. Mademki faizm terr ve ikenceyi hereye kadir birey olarak gryor, dnyay barbarlk andan alp gnmze getiren ve smrsz basksz bir altn aa gtrecek olan emeki insann iradesini krabileceini sanyordu, yleyse yenilmez komnistler Mehmet Fatih KTLM, smail CNEYT, Ataman NCE gibi, ser verip sr vermeyen brahim KAYPAKKAYA ve dier yurtseverler gibi direnmek gerekiyordu. Bu amala polisin bana ikenceyle yklemek istedii haksz sulamalarn hibirini de kabul etmedim. En dorusu polise hi ifade vermemek ve yakalandmda zerimde bulunan sahte kimlik zerinde direnmekti. Ben de yle yaptm. Nasl olsa ikence yapyorlard ve yklenmek istenen sularn ardnn arkasnn gelecei yoktu, hi olmazsa bylece elini nice devrimcinin kanna bulam ikenceci katillere acizliklerini gsteren bir ders verebilirdim. kenceciler grmeliydiler ki beni ldrebilir, sakat brakabilir, acya boabilir, aalk egolarn tatmin iin her irenlie bavurabilir; fakat bana diz ktremez, irademi yenemez, onurumu ineyemez, yreimi korkuya dremezlerdi. Hem yzlerce Komnist ve yurtseverin yapt gibi, direnmekle, "insann maddi ve psikolojik direncinin de bir snr vardr" bahanesiyle ihaneti teoriletiren revizyonistlerin ve ikenceye yenik den zayf iradeli, eksik bilinli deneyimsiz ve dayanksz insanlarn polise boyun emeyi merulatrma gerekelerini de boa karm oldum. Ancak polis bana kabul ettiremedii haksz sulamalarn, bu kez de zayf iradeli kiilerin azndan bana ykmtr. te, savcnn elindeki tek szde dayanak da polisin aleyhimde Adil ZBEK'e, Cokun EFENDOLU'na, Leyla EFENDOLU'na ve dier bazlarna ikenceyle dikte ettirdii ifadelerdir. Savc bu ifadelerin ikenceyle kabul ettirildiini hi dnmeden, hatta aleyhimde ifade veren szkonusu sanklarn bu yndeki beyanlarna ramen, bunlara mal bulmu maribi gibi sk skya sarlmtr. Ayn ekilde, polis fezlekesindeki her iddiay nesnel gerekmi gibi kabul eden savc, ayn ikenceci polisin bu dava sanklarn sulu gstermek iin hazrlad sahte ekspertiz raporlarn da geerlisaymaktadr. Polisin ekspertiz raporlarnn gvenilmezliini birka rnekle gstermek isterim. Benimevimde olmas gereken bana ait "Devrimci Bir Eylem iin" balkl yaz polis ekspertiz raporuyla Kazm BAYRAKTAR'a aitmi gibi gsterilmitir. Yine benim tuttuum evlerde bulunan

150

bana ait elyazl dokmanlarn bir ksm da Nurten ZEHR ve Esmehan EKNC'ye aitmi gibi gsterilmitir. Sonu olarak, savc ister bilerek, ister bilmeyerek yapsn, ikenceye dayal ifadeleri ve sahte ekspertiz raporlarn doru kabul etmekle ikenceci polisin suuna ortak olmaktadr.

TRKYE, BR KENCELER LKESDR Trkiye ve dnya kamuoyu lkemizde yaplan ikence olaylarnn stste patlak vermesiyle adeta alkalanmakladr. Son alt yldr emniyet binalarnda, karakollarda, cezaevlerinde ylesine youn ikence yaplmtr ki, bunlar artk kamuoyundan gizlenemez bir hal almtr. Pahallk gibi, isizlikgibi, ikence de halkn en ok konutuu gndelik konular arasndadr. Buna ramen bata Evren ve zal olmak zere devlet yetkilileri "Trkiye'de ikence yoktur.", "kence devlet politikas deildir," "sadece mnferit ikence olaylar vardr" diye (...) sylemektedirler. Trkiye'de her zaman ikence vard. Osmanl Devletinde de, onun bir devam olan Trkiye Cumhuriyeti'nin kurulu dneminde de, Trkiye Cumhuriyeti'nin bugne kadarki btn gelmi gemi hkmetlerinde de ikence vard. Devrimcilere, ilerici aydnlara, direnen iilere, yoksul kyllere ve Krtlere Trkiye tarihi boyunca en ar ikenceler yaplmtr. Abdlhamit'in ikencehaneleri, Sansaryan Han, tabutluklar, kyllere kan kusturan jandarma terr ve Trkiye (...)ndan eksik olmayan zulm unutulmu deildir. 12 Mart ve daha sonrasnda devrimcilere yaplan ikenceler, ikenceden lmler ve ikenceciler de unutulmamtr. Ne var ki, ikence esas 12 Eyll dneminde doruuna varmtr. 12 eyll (...) darbesinden sonra yzbinden fazla yurtsever, emeki, komnist, ikence tezgahndan geirildi. Polis ve jandarma olaanst yetkilerle donatlmt. Gzalt sresinin cunta tarafndan 90 gne karlmas, ikencecilerin istedikleri kadar ikence yapmasn salyordu. zellikle devrimci rgtlerle ilgili sorgulamalara Skynetim Kurmay Bakanlar, skynetim grevlileri, askeri savclar, MT blge temsilcileri, siyasi ube efleri katlyordu. kenceyi ise daha ok polisler iinden zel olarak seilip eitilmi piyonlar yapyorlard. En ok bavurulan ikence yntemleri armha germe, kasap asks, elektrik verme, falaka, foseptik ukuruna atma, souk su banyosu, tazyikli su ile ykama, joplama, srekli ayakta tutma, a-susuz brakma vs. idi. Bu ikence yntemleriyle ylesine ok devrimci ldrld ki, bunlarn says hala tam olarak bilinemiyor. (...) yneticiler ikencenin sistemli bir devlet politikas olduunu inkar ederek, "sadece mnferit ikence olaylar vardr" diyorlar. Oysa her emniyet binas, her karakol, her cezaevi bir ikence yuvasdr. kence sadece devrimcilere kar deil sradan emekilere kar da yaygn olarak uygulanmaktadr. Son yllarda,

151

devletin mahkemeleri bile, gizlenemez hale gelen ikence olaylarnda zorunlu kalnca, 500'den fazla ikenceciyi gstermelik olarak yarglamak zorunda kalmtr. Kald ki emniyet binalarnda pencereden kendini att veya kendini ast bahanesi altnda intihar ss verilenler, ubede hastalktan ld diye rapor edilenler, gizlice bilinmeyen mezarlara gmlenler, kaarken vuruldu diye gsterilenler, atmada ld denilenler, sakat kalanlar ylesine oktur ki.... smail CNEYT, Ataman NCE, Selma AYBAL, Ahmet KARLANGA, Ekrem EK, Cennet DERMENC, Mehmet CEREN, Sleyman CHAN, Hasan Asker ZMEN, Maksut TEPEL, .Hakk ERDOAN, Zeynel Abidin CEYLAN, Necdet Erdoan BOZKURT, Ali UYGUR, Ayhan ALAN, Behet DNLERER, Durdu CINCIK, Ali Ekber YREK, Bedrettin IRNAK, Cafer DOAN, Hasan KILI, Sleyman LMEZ, Eyp KURDOLU, Sait MEK, Hulusi TALAK, smet MRCAN, Sddk BLGN, Enver AHN, Tark TUNA, Ali NAN, Metin SARPBULUT, Adil YILMAZ ve Satlm DOKUYUCU ikencede katledilen komnist ve yurtseverlerden bazlardr. Trkiye'de ikenceden lm herhangi bir hastalktan lm olay kadar olaan hale gelmitir. Bu lmlerin ouna da "intihar" denmitir. kenceci polis Sedat CANER yapt itiraflarda, "intihar" sznn polis literatrnde ne anlama geldiini anlatt aadaki olayla ortaya koymutur: "Mehmet CEREN, kasap asksna aslm, erkeklik organna da elektrik veriliyordu. kence aletinden indirilirken ayaklar badan kurtuldu ve altnda duran lastiin kenarna arpnca boyun kemii krld. lm ikenceden dolay olmutur. Ertesi gn, CEREN'in gmlei ile kendini asarak ld sylendi." (Hrriyet 7.4.1986) Polis Sedat CANER'in NOKTA dergisine yapt itiraflar Trkiye'de yaplan ikencelerin onbinde biribile olmamasna ramen, ikencenin sistemli bir devlet politikas olduu gereine k tutacak niteliktedir. Sedat Caner, "40-50 kiilik isim listesi vereceim, ikence yapanlarn da emri verenlerin de isimlerini vereceim. kence her zaman yaplyordu. Bu sregelen bir eydi." demektedir. Hkmet Sedat CANER'in eitli emniyet binalarndaki ikence yerleriyle ilgili olarak kard emalar: ikenceciler, ikence emri verenler, ikenceden mahkum olup hala ibanda olanlarla ilgili verdii isim listelerini ve ikencede ldrlp gizlice gmlenlerin mezar yerleriyle ilgili aklamalarn hasralt etmitir. Tpk devrimci sanklarn skynetim mahkemelerinde yaptklar aklamalarn hasralt edildii gibi. Trkiye'de yaplan ikencelerin ve ikenceden lm olaylarnn boyutlar hep kamuoyundan gizlitutulmutur. Buna ramen saklanamayp kamuoyuna yansyanlar bile insanlar dehete drecek kadar korkuntur. Nitekim burjuvaliberal muhalefete mensup SHP Milletvekili Fikri SALAR dt bu deheti yle dile getirmektedir: "Grdklerimden ve iittiklerimden kanm dondu. Bir vatanda, milletvekili olarak utandm, kahroldum... Bugn Trkiye'de 800' akn insan kayptr. Yani

152

karakoldan, hapihaneden ieri girmi bir daha kamamtr. Ya ikenceden ldrldnde olay saklanamam, ortaya km dava almtr. Ya intihar etti ya kazayla ld denilmitir. Ya kaarken vuruldu denilmitir. Eer ailesi bilmiyorsa gzaltna alndnda aranyor denilmitir. Byle 800' akn insan var. Korkun bir say bu Gney Amerika lkelerindeki gibi. Bakn birok insan ldrldnde aranyor diye bu insanlarn resimleri baslmtr. Hatta anlalmasn diye ldrdkleri insann evine baskn yapp arama yapmlardr onu aryoruz diye" (Cumhuriyet, 1-2-1986) te bu kanl tablo karsnda Babakan Turgut zal, "Arada yanl iler yaplmtr, bunlar tabiikarlamak gerekir" diyecek kadar (...)lemitir. (...) diktatrln bandakiler ikencecileri byle korumakta ve gizli genelgelerle de "ikenceye devam" emri vermektedirler. kenceye dayal ifadelerle i yrten skynetim savc ve yarglarnn yapt da bundan daha farkl deildir.

PMANLIK YASASI DEVRM DURDURAMAZ Savc beni sularken, polis fezlekesinden sonra pimanlk yasas sayesinde tahliye olmu Adil ZBEKadl haine dayanmaktadr. Tahliye karlnda satn alnarak aleyhimizde uyduruk ifadeler verenbirinin ne denli gvenilir olacan tahmin etmek g deildir. Pimanlk Yasas, talya ve baz faist lkelerden dn alnan "kk darda" bir yasadr (...) zal Hkmeti (...)' olduu rvet silahn yasaya dkerek egemen snflarn her zamanki hkmetme yntemlerinden biri olan satn almay, hile ve sahtekarl itiraf yasas ad altnda piyasaya srmtr. Bu yasann amac, Komnist ve yurtsever rgtlere szm rk, zayf ve sallantl unsurlar eitliyollarla ihanete drdkten sonra rvetle satn alarak (...)'in hizmetine sokmaktr. Bylece devrimci rgtler arkadan hanerlenip iten kertilmek isteniyor. Pimanlk yasas, (...) hukukun gstermelik, biimsel ve (...) yzn gsteren iyi bir rnektir. Yasalara gre "su" ileyen bir devrimci idam sehpasna gnderilirken, ayn suu ilemi bir hain tahliye edilmektedir. Bit pazarnda mal satlr gibi ceza yasasndan indirim yaplm, hainlerin eski rgt arkadalar aleyhine verdii ifadeler aratrlmakszn doru kabul edilmi ve hainler polis veskynetim savclaryla elele alp beraberce sorguya katlmlardr. stelik bunlara, dar ktklarnda mevcut yasalara aykr olmasna ramen polis tarafndan sahte kimlik ve pasaport salanaca, estetik ameliyat yaplaca gvence atna alnmtr. Kalleliin, ihbarcln, yalancln, ihanetin alakln, rvetin, sahtekarln pimanlk yasasyla yasa dzeyine kartlmadn kim iddia edebilir? 12 Eyll faizminin (..)lar adalet terazilerinin bir kefesine ihaneti, br kefesine de rveti koyarak szmona adalet datmaktadrlar.

153

Adil ZBEK bu (...) yasann irkin kahramanlarndan biridir. Devrimci hareketin cokun seline kaplarak TKB saflarna szm korkak bir kkburjuvadr. 12 Eyll sonrasnda devrimci halk hareketi yenilgiye uraynca, panie ve umutsuzlua kaplm faizmin gc nnde diz kmtr. Poliste eski dava arkadalarn ele vererek, onlar kallee kurunlatmtr. kencecilerle birlikte sorgulamaya katld hatta yoldalarmza ikence yapt bilinmektedir. Bu hain er ya da ge TKB tarafndan cezalandrlacan ok iyi bildii iin nne gelene iftira yadrm, elinden gediince su yklemeye almtr, ite bu yaptklar karlnda, yani ihanetin dl olarak (...) devlet tarafndan serbest braklmtr. Savc, iddianame ve mtalaa diye hain Adil ZBEK'in hakkmzdaki iftiralarn zetlerken, srtn kime dayadn bir dnmeliydi. Kendini kurtarmak iin her trl yalan sylemeye hazr, karaktersiz, ar derecede korkak, bencil, insani deerlerini yitirmi, bu yzden anasn bile satmaya raz, polisin beyinsiz bir kuklas haline gelmi vicdann bir zamanlar dman bildiklerine kiralam, elini eski arkadalarnn kanna bulam, ikencecilerle beraber ikence yapm, yalancl ve kara almay huy edinmi, cezaevinde hapla altrlm, kouta beraber kald dier hainlerle sapk ilikiler iine girmi bir insan msveddesine ne kadar gvenilirse Adil ZBEK'e de o kadar gvenilirdir. Bugn devrimi arkadan hanerleyen bu hain, yarn devrim zafer kazannca da imdiki efendilerini satacaktr. Byle birinin ifadelerine dayanlarak bizler nasl sulanabiliriz? Ancak ne pimanlk yasasnda, ne de ipleri polis ve mahkemelerin elindeki hainlerin durumunda alacak bir ey yoktu. Smrye, ikenceye, hakszla dayanan bir devlet ve onun yasalar da bunauygun olacaktr. rm bir hukukun ancak rvete ve ihanete dayanarak ayakstnde duraca besbellidir. Yalnz unu syleyeyim ki, dnyann hibir lkesinde devrim saflarndan hainler, dnekler, kavga kaknlar kt diye devrim yar yolda kalmamtr. Devrim, pimanlk yasalaryla da durdurulamamtr. Zafer ve devrimci kahramanlk gibi, onun negatif kutbunda yer alan yenilgi, ihanetve hile de snf mcadelesi diyalektiinin bir olgusudur. Kukusuz dnyay sarsan Ekim Devriminin, bugn de ldayan Arnavutluk Devriminin, ABD emperyalizmini ezip geen Vietnam Devriminin ve btn dier devrimlerin saflarndan hainler kmt. Buna ramen alnlarna helalinden bir mermi yemi hainlerin cesetleri, uakln yaptklar smrc dzenlerin cesetleriyle birlikte tarihin plne srlp gitti. Trkiye, devrimin bu demirden yasasnn dnda kalamaz, kalmayacaktr.Nasl 1920, 1950, 1971 dnemlerinin hainleri komnist ve yurtsever hareketin bir gibi byyengelleyemedilerse, 12 Eyll dneminin hainleri de gelecekteki byk zaferi engelleyemeyeceklerdir. nk onlar usuz bucaksz bir ovay kaplayan buday tarlasndaki bir avu zehirli ot kadar bile deillerdir.

SIKIYNETM MAHKEMELER, ZEL (...) MAHKEMELERDR

154

Pimanlk yasas, 12 Eyll darbesiyle batan sona yeniden dzenlenen (...) hukuk sistemi, yarg aygtndan bamsz deildir. Bata 1982 Anayasas olmak zere, Trk Ceza Kanunu, Ceza Muhakemeleri Usul Kanunu, Skynetim Yasas da ayn snfn ruhuyla kaleme alnmtr. Bozukluk(...) ve siz (...)larn kiiliinden de nce, baln batan kokmas gibi (...) rejimin klf ilevini gren yasalardan ve yarg kurumlarnn niteliinden balamaktadr. Skynetim mahkemeleri, be kiilik cuntann azndan dklen keyfi szlerle kaleme alnan yasalara dayanan ve ipleri yine onlarn elinde olan zel (...) mahkemelerdir. Dorudan Komnistleri ve yurtseverleri yarglamak amacyla kurulan Skynetim Mahkemeleri, sivil yargdan ayr olarak emir- komuta zinciri iinde Genelkurmaya ve (...) Kenan Evren'e bal olarak almlardr. Ordunun bir mensubu olan, terfi ve tayin ilemleriyle Genelkurmaya bal bulunan askeri savc ve yarglar stlerinin direktiflerine uymak zorundadrlar. Uymadklarnda ya srlmlerdir, ya da emekliye ayrlmlardr. "Bamsz Mahkemeler" yalan, sivil mahkemelere kyasla Skynetim Mahkemeleri ahsnda daha ak grlebilmektedir. Genelkurmayn ve Skynetim Komutanlklarnn emriyle igren Skynetim Mahkemeleri mi "bamsz"dr? Tek bir tekelci kapitalist ve byk toprak sahibi yarglamam olan Skynetim Mahkemeleri mi "bamsz"dr? Kenan Evren'in radyo ve televizyonda yapt bir kkrtmayla idam ve ar hapis cezalar grafii ykselen Skynetim Mahkemeleri burjuva anlamda bile bamsz saylmaz. Yzbine yakn devrimci Skynetim Mahkemelerinin insafna teslim edildi. Skynetim yarglar,15 yiit halk evladn cezaevi avlularnda hazr bekletilen idam sehpalarna yollamakta tereddt etmediler. Binlerce yurtsevere idam cezalar verilirken, binlercesi de idam talebiyle yarglanmaya devam ediyor. Onbinlercesi de sorgusuz sualsiz zindanlara dolduruldu. Tek celsede idam kararlar verildi, savuma hakk engellendi, duruma salonlarnda yargcn iaretiyle dayak atld, gyaben yarglama olaanlat, insanlar yllarca susuz yere hapiste tutuldu vs... Birok devrimcinin katili MHP'li faist beraat ettirilir ya da sembolik hafif eczalara arptrlrken, yeralt gazetesi veya bildiri okudu diye devrimcilere ondan daha fazla cezalar yadrld. Neresinden baklrsa baklsn skynetim mahkemeleri burjuva hukukunun biimsel kurallarn dahi uygulamamtr. Hitler faizminin karacppeli cellatlarnn Almanya'da ortal kasp kavurduu 1930'lu yllarda, hereye ramen "Berlinde Hakimler Var" denebiliyordu, biz Trkiye'de onu bile diyemiyoruz. Uzaa gitmeye gerek yok, rnek olarak mahkemenizin bizlere kar tutumunu gsterebilirim. Savc,sabah kahvaltsyla le yemei arasnda yazlabilecek 7-8 sayfalk iddianame ve mtalaalarla drtkiinin idamn istiyor, 8 satrla da benim idamm istiyor. imdiye kadar doru drst mahkemeye karlmadm, durumann ikisinde haksz yere atldm. Buradaki sanklarn bazlarnn ifadesi dahi alnmam, tank gstermek isteyenlere sz hakk verilmemitir. Hakkmzda

155

ciddi kantlar gsterildii, davann kurallarna uygun olarak yrtld, yarglar tarafndan dosyann yeterincekavrand sylenemez. Sonuta unu sormak isterim: Bay yarglar! Bizim asla onaylamadmz yasa ve kurallar uygulamadnz ortadayken nasl idam cezas vermeye hazrlanyorsunuz? Kalemkrp bir insan daraacnda sallandrmak o kadar basit birey midir? Btn bunlara karn hibir tutumunuz beni artmyor. nk iyi biliyorum ki, tpk toplumsal vesiyasal sistemler gibi adalet sistemi ve onun kurumlar da snf nitelii tayor. Trkiye, kapitalist birlkedir. retim aralarnn mlkiyetini elinde tutarak iktisaden egemen olan ibirliki tekelci burjuvazive byktoprak sahipleri, ekonomik yapnn zerinde ykselen ve onun bir yansmas olan styapy,yani devleti, hukuku, sanat, dini (vs.)'de ellerinde tutuyorlar. Smrlenler zerideki bask aygt olandevlete damgasn vuran egemen snflar, devlet aygtnn bir paras olan hukuka ve hukukkurumlarna da damgalarn vururlar. Burjuva hukukunun amac zel mlkiyet sistemini onaylamak, smrenlerle smrlenler arasndaki snf eitsizliklerine dayanan smr ve bask dzenini "tarafszlk", "eitlik", "adalet" rtsyle gizleyip korumaktr. Yasalar yapan da, mahkemeleri araclyla onlar kendi adamlarna uygulatan da burjuvazidir. Burjuva demokratik rejimlerde bu, ince ve dolayl-yntemlerle, faist rejimler de ise daha ak ve kaba yntemlerle yaplr, ite, sizlerin yapt da bu ikincisidir.

CEZAEVLER BRER KENCE OCAIDIR. Ordu, polis, brokrasi, mahkemeler ve cezaevleri egemen snflar devletinin belli bir iblmn ve uzmanlamay ifade eden kurumlardr. Smrc snflarn dzeni ayakta tutmak ve altan gelen devrimci saldrlara kar korumak iin bu kurumlara gereksinimi vardr, dzenin devrimci muhaliflerini ordu ve polis bastrp yakalar, mahkemeler yarglayp cezalandrr, cezaevleri ise drtduvar arasna hapsederler. Yalnz Trkiye'deki son yllarn deneyimleri cezaevlerinin ilevlerinin sadece drt duvar arasnahapsetmekle snrl olmayp devrimcilere ikence yapmak ve onlar ideolojik-siyasi bakmdan imha edip teslim almak iin bir ara olduunu da gstermitir. Bu amala darbeden sonra yzbin civarnda anti-faist zindanlara dolduruldu. yle ki, eski cezaevleri yetmeyince, lkenin drt bir kesinde inaat sektrne canllk kazandracak kadar fazla cezaevi yapld. Cezaevleri lkemizde ikencenin en yaygn ve kitlesel olarak uyguland yerlerdir. Devrimcilerburalarda ikenceyle yldrlmaya devrimci ideallerinden vazgeip faist ideoloji ve disiplini benimsemeye zorlanmlardr. (...) yneticilere gre bunun ad "terristlerin rehabilitasyonu"dur. Saygon zindanlarndaki ve Latin Amerika lkelerindeki uygulamalarla artc bir benzerlik gsteren "slah" yntemlerinin CIA patentli olduuna phe yoktur. Devrimci tutuklu ve hkmller devrimsaflarn terketmeye zorlanm, baarl olunamadnda bedenen rtlmeye ve

156

yokedilmeye allmtr. Devrimcilerin faistletirilmesi iin stiklal Mar, yemek duas, spor, siyasi ve dini eitim, askeri disipline itaat, tek tip elbise vs. dayatlmtr. Faist yaptrmlara kar direnenlere yaplmayan ikence ve bask yoktur. Falaka, meydan daya, a ve susuz brakma, soukta bekletme,zincire vurma hcrede tutma, psikolojik bask kullanlan yntemler arasndadr. Direnen devrimcilere ylesine kt yaam koullar dayatlm, ylesine yasaklar uygulanmtr ki, bunlar bile balbana ikence saylr. Yemek diye yemek suyu verilmi, elbise yasaklanm, kaloriferler yaklmam, hastalara ila verilmemi, tedavi uygulanmam, d dnyayla irtibat tamamen kesilmitir. Bu ikenceler zel olarak seilmi MT grevlileri, subaylar ve szde psikologlar tarafndan yrtld. Bunlar pilot blge olarak setikleri yerlerde "itiraflar", "bamszlar", "yeiller" ve "siyasiler" gibi statler yaratarak kendi tarafna ektiklerine ayrcalk, devrimci mevzilerde tutulanlara ikence uyguladlar. Cezaevlerinde ikence ile ldrlenlerin says, tpk poliste ldrlenler gibi tam olarak bilinememektedir. Sadece Diyarbakr Askeri Cezaevinde 76 kiinin ldrld dnlrse, bu lmlerin boyutu hakknda yaklak bir fikir edinilebilir. Sedat CANER'in itiraflar srasnda kamuoyunun ykselen tepkisi sonucu Diyarbakr Askeri Savcs 1981-1984 yllar arasnda cezaevinde 32 kiinin ldn aklamak zorunda kalmtr. Ancak savc gerek lm nedenlerini gizleyerek"intihar", "yakarak intihar", "eceliyle lm", "normal lm", "veremden lm", "sradan lm" gibiipe sapa gelmez nedenler ne srmtr. Tbbn tanmad "eceliyle lm", "normal lm" gibi yalanlar bile bu faist cinayetler hakknda bir ipucu vermektedir. Cunta, Mamak'ta gz gre gre dvlerek ldrlen lhan ERDOST gibi birka kii dnda cezaevlerinde ikenceden lenleri saklamtr. Sktrlnca en fazla hastalktan ve lm orucunda lenleri kabul etmitir. Oysa her ikisi de tesadfen meydana gelen lmler deildir. rnein stanbul Metris Askeri Cezaevinde Adil CAN adl devrimci tutuklu tm srarlara ramen, tek tip elbise giymedii bahanesiyle hastaneye kastl olarak kaldrlmad iin ld, yani ldrld. 1984 ylnda stanbul cezaevlerinde ikence, onur krc uygulama ve (...) basklara kar yaplan lm orucu direniinde ehit den Mehmet Fatih KTLMU, Abdullah MERAL, Haydar BABA ve HasanTELC iin de ayn ey geerlidir. Darbenin altnc ylnda zindanlardaki acmasz ikence hala srmektedir. Yakalanal ancak bir yl olduu halde imdiye kadar kaldm Selimiye, Samaclar, Metris ve Adana Kapal Cezaevlerinde saysz ikenceye tank oldum. stelik i ve d kamuoyunun tepkisi nedeniyle 1981'lerde doruuna varan ikencenin hz nispeten yavalad ve nce yakalananlara kyasla ansl olduum halde. Dayak sonucu Selimiye ve Metris'te kaburga kemiklerim krld. Tedavi ve rapor iin yaptm giriimlere tehditle karlk veridi. Operasyonlarda, sevklerde, mahkeme gidi gelilerinde polisi aratmayacak ikenceler grdm. rlplak soyuldum, meydan dayana ekildim, aalandm, srklendim, k

157

souunda don gmlek ak havada tutuldum, yaz scanda boulurcasna kapal arabada hapsedildim. stanbul-Adana arasnda 55 saat tutan zincirli sevkler var ki, anlatlacak gibi deildir. imdi kalmakta olduum Adana Kapal Cezaevi, kt nl Metris'ten de berbattr. Hayvanlarn bile zor yaayaca havasz, nemli ve zemini suyla kapl hcrelere atlmaktayz sk sk. Srmeli denilen ksmdaki ve banyonun yanndaki hcreler havasz olduu kadar, duvarlar ve zemini pslaktr. Biz devrimciler grup grup yataksz, battaniyesiz bu hcrelere atlmaktayz. Bu davada yarglanan kz arkadalarmz 1984 ylndan beri bu tip hcrelerde tutuluyorlar. stelik kadnerkek demeden srekli dvlmekte, haklarmzdan yoksun braklmakta, mahede ad verilen eski tip hcrelerde ikier ikier tutulmaktayz. (...) gler hereye ramen istedii hedeflere eriememitir, eriemeyecektir. kence ve ihanet, lmve rvet, zincir ve kan pahasna direnilmektedir. Halkn yiit oullar ve kzlarnn devrim ve sosyalizme olan inanlarn hibir ey sarsamaz.

- II 12 EYLL REJM, ASKER (...) BR DKTATRLKTR 12 Eyll (...) sistemi ve darbeye yolaan koullar bir yana braklrsa, poliste, Skynetim Mahkemelerinde ve cezaevlerinde yaplanlar "bulutsuz gkte akan imek" gibi anlalmaz kalacaktr. Burjuva demokratik rejimin hibir zaman uygulanmad Trkiye'de 12 Eyll gn tank namlularn ankaya'ya ve Babakanla dorultarak bir hkmet darbesi yapan generaller terr ve baskda kendilerinden nceki btn ynetimleri glgede braktlar. 12 Eyll rejimi Liberallerin ve baz revizyonistlerin iddia ettii gibi Bonapartist bir diktatrlk veya Askeri bir diktatrlk deildir.Aksine, darbeyle, srtn Beyaz Saray'a dayam ibirliki tekelci burjuvazi ve byk toprak sahiplerinin en gerici, en saldrgan, en ovenist unsurlar tarafndan askeri bir(...) diktatrlk kuruldu. Latin Amerika lkelerinde ska rnei grld zere bu (...) diktatrlk orduya dayanmak ve genibir kitle temelinden yoksun olmak gibi zellikler tayan (...)in daha ok yar smrge lkelerde grlen bir varyasyonuydu. 12 Eyll Ordu darbesi, o gnn koullarnda emperyalistlerin ve yerli egemen snflarn, bir gibibyyen devrimci hareket ve halk direnii karsndaki son kozlaryd. Parlamentodaki faist ve gericipartilerin ynlarn gznden derek zayflad, ekonomik-siyasi bunalmn ve sosyal muhalefetin devleti sarsarak otorite bunalmna soktuu byle bir ortamda, bundan daha az etkilenen ve ciddi bir(...) gc oluturan ordu sahneye srld.

158

Kapitalist-revizyonist sistemi kskac altna alan genel bunalm ve metropol lkelerden yar-smrgelere kadar her lkeyi sarsan ekonomik bunalm 1974 ylndan itibaren derinleerek srekli ve ar bir hal almt. Bu, Trkiye'ye en iddetli ekilde yansyordu; ekonomi fel olmu, retim dm, maliye, tarm ve ticaret allak-bullak olmutu. Ekonomik ve siyasi bunalm temelinde ykselen devrimci bunalm hzla olgunlayordu. Egemen snflarla halk ynlar arasnda devaml artan gerilim halk hareketinin o gne dek grlmedik boyutlara varmasna, ekonomik ve siyasi grev, gsteri ve boykot, igal ve barikat arpmalar gibi eylemlerin ykselmesine yol at. Faist glerin azgn saldrlarna kar her yerde silahl savunma ve saldrlarla kar konuluyordu. (...) Devlet saldrdka,iine dt otorite bunalm derinleiyor, birbirini izleyen hkmet deiiklikleri para etmiyor,ekonomik bunalmdan k yolu bulamayan ve sosyal muhalefeti bir trl bastramayan egemen snffraksiyonlar arasndaki elikiler derileiyordu. IMF gibi uluslararas finans kurulular ve iktidarn dizginlerini elinde tutan holdingler ve bankalar yeni bir ekonomik modele geiin siyasi zme bal olduunu vurguluyorlard devaml. Bunalm atlatma ve ekonominin dmenini "ihracata dayal ekonomik model"e krma reetesi olan 24 Ocak kararlar ii hareketi bastrlp halk susturulmadan uygulanamaz hale gelmiti. te yandan iki sper devlet ABD emperyalistleri ve Sovyet Sosyalemperyalistleri arasnda meydana gelen g deiiklikleri ABD'yi Trkiye'de rejimi salamlatrmaya ve Basra Krfezi jandarmalna hazrlamaya zorluyordu. Bat basn resmen Trkiye'de ordu darbesinin elinin kulanda olduundan sz ediyordu. Pentagon tarafndan planlanp ordu tarafndan uygulanan (...) darbe bu etkenlerin bir araya gelmesisonucu yapld. IMF'nin, NATO'nun, KO'un, SABANCI'nn soyguncu ve saldrgan amalar,Cuntann ba Kenan EVREN'in azndan 12 Eyll 1980 gnk tv konumasnda "demokrasininkorunmas", "huzur ve gven ortam", "hukukun stnl", "can gvenlii" gibi demagojilerle kat katkundak bezine sarlp gizleniyordu. 12 Eyll darbesi, 12 Mart'n bir devam ve tamamlaycsyd. Yarm kalm 12 Mart darbesindendersler karan cunta ok daha kapsaml ve kkl olarak ie giriti. imdi bizim ykmaya almaklasulandmz 1961 Anayasas sng darbeleriyle delik deik edilip parlamento ve hkmetlavedilerek, siyasi partiler kapatlarak dizginler ordu Genelkurmayndan oluan be kiilik Cuntann eline alnd. Resmi ad MGK. olan cuntann (...)'i Evren "Cumhurbakanl" koltuunda otururoturmaz yrtme, yasama ve yarg yetkilerini kendinde birletirdi. Artk herey Beyaz Saray elebalarnn ve "kamu yararna dernek" statsyle dokunulmazlk kazandrlan TSAD gibikurulularn suflrln yapan MGK'nn elindeydi. MGK'nn ilk ii lke apnda skynetim ilan etmek, skynetim komutanlar ve polise olaanst yetkiler vermek, emekli ve muvazzaf subaylar devlet cihaznn kilit noktalarna yerletirmek oldu.

159

Hzla yeni (...) yasalar karld askeri-sivil karmas kukla bir (...) hkmet kuruldu, ordu tank ve tfeiyle sokaa srld. Burjuvalarn alklar arasnda sendikalar, dernekler kapatlp demokratik zgrlklerin son kalntlar da sprlp atld. Artk sz terr ve zulmnd. nk devrimci harekete ve halka kar alan (...) i sava baka trl yrmezdi. Daha ilk gn "her trl grev, direnive gsteri" yasakland. Ksa vadeli hedef halk direniini "zapturapt" altna almak, ondan sonraki hedefler ise devrimci yeralt rgtlerini kertmekti. Faist i sava gerei dalarda, sokaklarda,evlerde, ikence odalarnda sorgusuz sualsiz komnist ve yurtsever avlamak serbestti. ili'deki gibistadyumlar doldurulmadysa da askeri garnizonlar toplama kamplarna evrildi. Bunlar olup biterken sevin ve zafer lklar atan yalnzca byk kapitalistler ve toprak aalaryd. cretleri dondurulan iiler, taban fiyatlar bastrlan kyller, kla disiplinine alnan genlik, susturulan ilerici aydnlar kan alyordu. Darbeci generaller ii hareketini bastrarak, kylleri susturarak, devrimci genlii datarak, Krt(...) demokratik direniini sindirerek anti-faist glere ok ar darbeler indirerek geici bir zafer kazandlar. Komnistler ve yurtsevelerin bir ksm faizme kar direnmelerine ve ynlar diriltmeyealmalarna ramen faizmin zaferi nlenemedi, yzlerce komnist ve gerek yurtsever teslimolmayp kahramanca direnerek ehit dt. Ancak szde halk sosyal-demokrasi faizmin nnde diz kmekle kalmayp onunla dolayl bir ittifak kurdu. Sosyal demokrasiden farksz davranan modem reviyonistler ellerindeki mevzileri faizme direnmeden terkettiler, grevleri krdlar, ya polise teslim oldular ya da yurtdna katlar. nemli bir anti-faist g oluturan kk-burjuva sosyalistleri ise ylgnla kaplarak, pasifst "bekle-gr" taktii uyguladlar. Askeri (...) rejim ise o zamanlardaki bekleyici pasifizmden yararlanarak nce halk susturdu, sonra da anti-faist yeralt rgtlerini datt. Proletarya ve emeki ynlarn ileri kesimleri devrimci bir nderlikten yoksun olduklar ve kendi balarna rgtsz brakldklar iin faizmin nne geemediler. 12 Eyll yenilgisi, byk ldedvsz bir yenilgi oldu. Bu sayede (...) generaller ummadklar ekilde kolay bir zafer elde ettiler. Gayrmeru 12 Eyll rejimi devlet terrnn dizginlerini koyvererek halka kan alatt. Evren'in aznasakz ettii "faizme ve komnizme karyz" laf devletin dipten dorua ideolojik, siyasi, hukuki, kltrel faistletirilmesini gizleyen bir kalkan olarak kullanld. Demokratik zgrlklerin yokedilmesi, (...) yasalarn hayatn her alannda hakim klnmas, yrtmenin glendirilmesi, plak terrve basknn kol gezmesi, (...) demagoji biimlerinin bolca kullanlmas vs. diktatrln (...) zn ksa srede aa kard. Evren'in "faist deiliz" aldatmacas ancak bir-iki akl evvel revizyonisti kandrabildi. Eli kanl tescilli faist Trke bile, 3 Kasm 1980'de Kenan EVREN'e tutukluyken yazd mektupta unlar sylyordu: "Sayn Orgeneralim, 12 Eyll gnnden bu yana vaki beyanlarnz bizim de yllardr savunmaya altmz ve bundan sonra da her art altnda savunmaya

160

alacamz dncelerin deiik bir slupla teyidi niteliindedir. Bizim savunmaya altmz deerler ki sizler de dayanyor ve onlar hakim klmaya alyorsunuz" (Tercman14.2.1986) Faist TRKE sonradan kma (...) Evren rejimini hem ideolojisinde, hem de uygulama alannda byle takdis etmektedir ite. Egemen snflarn en (...) iki (...) klii zde birlemekte, sadece izlenecek yol ve yntemlerde fakl dmekteydiler.

CUNTA, NASIL BR TRKYE YARATTI? Darbeden bu yana aradan be yl yedi ay gibi hi de ksa saylmayacak bir zaman gemitir. Gelirgelmez cuntann (...)lar byk vaatlerde bulunarak, dta itibarl, ite kalknm ve mutlu bir Trkiyeyaratacaklarn sylemilerdi. Gerekten yle midir, generaller dediklerini yapmlar mdr? Bugn Trkiye akl banda burjuvalarn bile itiraz etmeyecekleri gibi, bata ABD olmak zere dnyaemperyalizminin hangi ipi ekerse ipin bal olduu vcut ksmnn oynad basit bir kuklasdurumundadr. Reagan ynetimi, cuntann (...)lerini ele alarak ona istediini yaptrm Trkiye'yiOrtadou'da srail ve Msr'dan sonraki en salam ss yapmtr. lkemizde anti-emperyalist, antiAmerikan, anti-NATO yurtsever glerin bastrlmasndan sonra, ABD daha rahat at oynatabilmektedir. Dnya halklarnn babelas ABD emperyalizmi, bebinden fazla personeli, 60tesisi, Honest John ve orta menzilli Pershing, Lance-2 fzeleri, gzlem ve casusluk istasyonlar, evikkuvvetler iin hazrlanan s ve havaalanlar, gizlice depolanm nkleer silahlar ile yurdumuza iyiceyerlemitir. Trkiye'nin, ABD'nin yar smrgelerinde nkleer silah depo ettii iki lkeden biri olmas-dieri Kore- olduka ilgintir. Emperyalist sava kundaks ABD Trkiye'yi hem rakibi SovyetlerBirlii'ne kar bir kalkan olarak, hem de karde Arap halklarnn devrimci savalarn bastrmada birsrama tahtas olarak kullanmaktadr. Emperyalist sava bir yana, ABD ile aralarnda ksmi biratma ksa Sovyet Sosyal-emperyalistlerinin nkleer silahlarn ilk ateleyecekleri yer Trkiye'dir. Bat emperyalizminin bir dediini iki etmeyen 12 Eyll rejimi sadece askeri, siyasi ve diplomatikalanlarda deil, izledii ekonomi politikada da gdmldr. Cuntann ekonomi politikasnn esas olan24 Ocak kararlar IMF tarafndan dikte ettirilmitir. okuluslu irketler ve uluslararas finanskurulular tarafndan ynlendirilen ve Trkiye'yi emperyalist lke ekonomilerinin ihtiyalarna greyeniden biimlendirmeyi amalayan "ihracata dayal ekonomik model" ancak (...)min zoruyla uygulamaya sokulabilmitir. Son be ylda Amerikan Express, Chase Manhattan, Bank of Credit, Bank Mellat, Chemical Mitsui,Manufacturers Hannover gibi yabanc byk bankalar azlarnn suyu akarak Trkiye'ye akn ettiler.Trkiye maliyesi devlet ve zel kurulularyla bu bankalar tarafndan ynlendiriliyor. okuluslu irketlerin sermaye yatrmlar

161

da her kede alan yabanc banka ubeleri gibi artmtr. 1980-1985yllar arasnda, 1920-1980 yllar arasndakinin 5-6 kat yatrm yapan okuluslu irketler dilerini halkmzn kan damarlarna iyice batrmlardr. Emperyalist smrnn en asalak biimi olan bor vekrediler yoluyla art-deer gasp dier btn d smr biimlerini geride brakt. Yardm dilenciliinde stne olmayan ZAL, son be ylda d borlar iinde uzun sreli ve dvizle denecek olanlar yzde yzlk bir artla 20,6 milyar dolara karmtr. Emperyalist smr d ticaretalannda ok daha belirgindir. ZAL'n "byk baar" diye yutturduu ihracat art aslnda her yl daha ok mal daha ucuza satp karlnda daha az mal daha pahalya almann arapasdr. Ekonomi 1984 ylnda, 1973'e gre bir birim dalm yapabilmek iin, bunun iki katna yakn deerde dsatmda bulunmak zorunda braklmtr. 12 Eyll darbesine neden olan nemli etkenler arasnda yeralan 24 Ocak kararlaryla formle edilenekonomi politika d smrye paralel olarak i smry de younlatrd. Amac bunalmn yknii ve kyllerin srtna ykmak, sermayenin birikim ve merkezileme srecini hzlandrmak olan bu ekonomi politika cuntann demir yumruuyla uyguland. 12 Eyll'n ilk dneminde (...) arknn bana geen Evren ekonomik smr arkn da yakn mttefiki zal kliine teslim etti. Holding vebankalarn en saldrgan ve vurguncu kesimlerinin temsilcisi zal "Liberal ekonomi", "serbest rekabet"sloganlar altnda tekellerin ekonomideki egemenliini glendirip pekitirdi. cretler drlerek,taban fiyatlar dondurularak, ign sresi uzatlarak, temel ihtiya maddelerinin fiyatlar ykseltilerek kapitalistlerin azami karlar gvence altna alnd. 12 Eyll dnemi bir kez daha faizmin, smrnn korkun derecede iddetlenmesi demek olduugrn dorulad. Smrc snflar servet stne servet yarken, halk alabildiine yoksullat.Gelir dalm kar, faiz ve rant gelirlerini cebe indiren ibirliki tekelci kapitalistlerin ve byk topraksahiplerinin yararna, halk snflar zararna daha da bozuldu. Ulusal gelir iinde maa ve cretlilerinpay 1980 ylndaki yzde 26.66'dan 1985 ylnda yzde 21.48'e gerilerken, ayn yllar iinde mlksahibi snflarn faiz, kira ve kar paylar yzde 49.47'den yzde 58.40'a ykseldi. Ayn dnemde kentile kr, tarm ile sanayi arasndaki dengesizlik byyerek, tarmn ulusal gelirden ald yzde 23.87'likpay 1985'te yzde 20.11'e dt. Bu, emeki kyller zerindeki tekelci kapitalist smrnn artmas demektir. Evren ve zal Trkiye ekonomisini 3-4 yl iinde dzelteceklerdi, enflasyonu yzde 10'a dreceklerdi, bunalm ortadan kaldracaklard. Oysa dediklerinin tam tersini yaptlar: bunalm arlam, sorunlar oalm, bor iinde kvranan, enflasyon hz kesilmeyen, isizlik iinde yzen, a ve yoksullar lkesi bir Trkiye yarattlar. Enflasyon be yl iinde toplam yzde 288 oranndaartarak, hkmetin sahte istatistiklerinde bile %30 orannn altna hi inmedi. nmezdi, nk

162

enflasyon kapitalistlerin elinde ulusal gelirden alnan pay kendi yararlarna, emeki snflar zararna deitirmek iin etkin bir silahtr. nmezdi, nk kapitalist sistemde tpk bunalm gibi enflasyonu dayok etmenin aresi yoktur. te yandan, zamlar gibi vergi yasalarnn yk de emekilerin srtna yklmtr. Halktan alnan vergiler militarist brokratik devlet aygt iin yaplan harcamalara gitmi,vergi iadesi altnda vurguncu ihracatlarn kasalarna aktlm, batk holding ve bankalarn kurtarlmasnda kullanlmtr. Buna karlk, ii cretlerinin alm gc 1963 dzeyinin bile gerisinedrlmtr, issizlik, yoksullar kavuran bir felaket gibi dne dne bymtr. 1979'da 2 milyon366 bin olan isiz says, 1985 ylnda 3 milyon 56 bine kt. Gizli isizlik daha da byd. Aldklar pahal sattklar ucuz olan kyller gn gnden yoksullaarak aann, tefecinin, vurguncu tccarn penesine terkedildiler. Kyllerin ou topraklarn ve alma aralarn kaybederek mlkszletirildiler. Kk esnaf ve zanaatkar, hatta orta byklkteki iletmeler yn halinde iflasa srklendiler.Yaplan bir aratrmaya gre 24 Ocak programnn uyguland son alt ylda toplam sermayeleri 17.7milyar lira olan 980 irket iflas etmi, 114 firma konkordato talebinde bulunmu, 10993 irket kendini tasfiye yoluna gitmi, 68345 kii de ticareti terk etmitir. Bu da gstermektedir ki, yabanc ve yerli tekeller cuntann ekonomi politikas sayesinde kendinden kkleri krp geirmilerdir. Baz ynlerine deinmekle yetindiimiz bu soyguncu ekonomi-politika demokratik zgrlklerinkrntsnn dahi olmad, ikence katliam ve kla disiplininin hkm srd boucu bir ortamdauyguland. Trk ve Krt (...)lar, T.C. tarihi boyunca bylesine skntl ve acl bir dnemi daha yaamadlar. Toplumu operasyonlar, ikenceler, srgnler, idamlar, kurunlamalar, i kazalar, alk veyokluklar kasp kavurdu. Salgn hastalklar o gne kadar grlmedik eitlilik ve rakamlara ulat.Uyuturucu madde ve alkol kullananlarn says eski yllar geride brakt. ntihar olaylar halkn her kesiminde yaygnlat. Fuhu ald ban yrd. MGK ve hkmet dahil hibir devlet kurumunudlamayan rvet olaylar hibir zaman bu kadar yaygn olmad. Burjuvazinin tepelerinden balayan pornografi salgn ve dier sapklklar tm topluma yaylarak felaket halini ald. Hrszlk, sahtekarlk, kaaklk, yozluk, delilik olaylar oaldka oald. Getii her yeri kanl ve kirli ayak izleriyle cehennem yerine eviren faizm durduk yerde byle ryordu ite. Toplumu "terrist", "ykc", "blc hainler"in elinden kurtarp "huzur ve skun ortam"nakavuturacan vaat ederek i bana gelen (...) Evren ve sivil (...) zal'n yaratt irkin tablobyleydi. stelik utanmadan kendi sularn ve dzenin ktlklerini komnist ve yurtseverlerin, dillerine doladklar "12 Eyll ncesi"nin zerine attlar. Vaatleri ile gerekler arasndaki ztl ise unutturmaya altlar. Yalnz (...) Evren'in btn vaatleri iinde bir tanesi "demokrasiye gei" vaadi vard ki, bu o gne kadarkiler iinde en sahtesiydi.

163

12 EYLL FAZM DEMOKRASYE KENDLNDEN GEMEZ Cunta, egemen snf partilerinin kuruluuna izin verdii ve ylsonunda seimlerin yapld 1983'demokrasiye gei dnemi olarak ilan etti. General Evren "gelirken asker sz verdik, imdi szmz tutuyoruz" diye vnmeyi de ihmal etmedi. Oysa "asker sz"nn (...) szyle e anlama geldii, daha cuntann ilk admlarnda anlalacakt. Generallerin kllarnn ucuyla karpuz seer gibi setikleri ve istediklerine izin verip istemediklerini saf d ettikleri siyasi partiler ve milletvekili adaylar ile yaplan 6 Kasm seimleri halkn suskun ve ask suratla izledii (...) bir komediydi. lkin Komnistlere, yurtseverlere hatta liberallere hi birekilde rgtlenme ve seime katlma hakk tannmad. Sahte demokrasi havarisi DYP'nin ve sa sosyal demokrat SODEP'in dahi seimlere katlmas zorbaca nlendi. Generallerin klc, tpk Demokles'in klc gibi, 6 Kasm seimleri zerinde ha dt ha decek vaziyette sallanp duruyordu. te yandan, seimlere katlmasna izin verilen partiler zaten (...) cuntann dnk adamlarnn veortaklarnn kurduu faist ve gerici partilerdi. MDP bizzat cuntann kurduu "devlet partisi", ANAP daha ondan bir yl nce cuntann ekonomi politikasndan sorumlu (...) zal'n partisi, HP ise parti kurmazdan bir ka ay nce Babakanlk Mstearl yapan, (... ) Evren'in elindeki, sahte sosyal demokrat Calp'in kurduu parti idi. Yani halktan cunta yanls partilerden birisine oy vermesi, cuntann ok nceden setiklerini semesi isteniyordu. Namlularn glgesinde yaplan 6 Kasm seimlerinde cunta zorla setirmeye alt z partisi MDP'yi setiremediyse de, en yakn 12 Eyllc mttefiki ANAP' hkmet koltuuna oturttu. (...)Ulusu Hkmeti gitmi (...) zal Hkmeti gelmiti, yani deien birey yoktu. Aslnda btn sorun askeri (...) diktatrln (...) yznn kua evrilmi bir parlamentoyla gizlenmesi ve sahte birdemokrasicilik oyunuyla yklmasnn nlenmesi idi. Trk egemen snflar, geleneksel taktikleri olan,sahte kurumlar batan kurarak halk kandrp aldatma, halkn tepkisini yumuatma taktiini bir kezdaha uyguluyorlard. 6 Kasm manevras, askeri (...) rejime yarm yamalak da olsa sivil bir grnmvererek, diktatrle kar ynsal patlamalar nlemek istiyordu. Yoksa 6 Kasm seimlerinin burjuva demokratik rejime geile bir ilgisi yoktur. Smrc snflarn, Bat emperyalizminin, hatta bir takm liberallerin Trkiye'de "demokrasi"ye geildii masallar kimseyi aldatamaz. 12 Eyll rejimi kendine sivil bir grnt vermesine karn, yar-askeri (...) diktatrlk diyebileceimiz bir yapda varln srdrmektedir. Faist diktatrlkneden hala ayaktadr? 12 Eyll darbesiyle kurulan askeri (...) rejim halka zorla kabul ettirilen hileli 1982 referandumuyla biimlendirilmi ve hukuki gvence altna alnmt. Bu Anayasa hereyden nce (...)bir ierikli bireit devlet bakanl sistemi getiriyor, yrtme

164

aygtnn hatta devletin siklet merkezini Cumhurbakanl kurumuna kaydryordu. te bu makama eski Genelkurmay ve MGK bakan Evren oturtuldu. Geri eski yetkilerinin snr biraz daralyor, fakat bu (...) konumunu ortadan kaldrmyordu.Yrtmede kesin sz sahibi, yasama ve yarg erki zerinde ise zel bir arlk sahibiydi. Hkmetebakanlk edebilir, Meclisi feshedebilir, sava ilan edebilir, devletin belli bal kurumlarnnyneticilerini seip atayabilirdi. stelik Cumhurbakan gcn seim ve referandumdan deil,dorudan doruya ordudan alyor. O ordu ki istedii an "i sava", "ekonomik bunalm", "doalafetler" gibi herhangi bir bahaneyle yasal yoldan -12 Eyll ncesinden farkl olarak- darbe yapphkmeti, parlamentoyu, burjuva partilerini vs. dmdz edebilir. Yani, cunta niformasn karmtr, fakat niformalyken kulland yetki ve mekanizmalarn ounu elinde tutmaktadr. Ayrca demokratik zgrlkleri sfra indirgeyen, devrimci sendikalar, dernekleri, yaynlaryasaklayan, ak terr merulatran, (...) devlet rgtlenmesini tabulatran 1982 Anayasas veherbiri ona bir payanda oluturan 12 Eyll patentli (...) yasalar, biimiyle-zyle halen yrrlktedir. Fiilen ikence, insan av, sorgusuz sualsiz tutuklama, dizginsiz ulusal zulm, polis ve jandarma terr eskisi gibi devam etmektedir. Skynetim szde baz yerlerde kalkmasna ramen hem (...)tan'da devam etmekte, hem skynetim mahkemeleri ast astk kestii kestik yollarnda yrmektedirler. Gerek anlamda grevler, gsteriler, siyasal toplantlar -egemen snflara deil- zerindeki yasaklar sryor. Ksacas, 12 Eyll (...) sistemi tm kurum ve yntemleriyle hala ayaklar zerindedir. Eer hkmete sosyal demokrat bir parti gelseydi, bu, faizmi kaldrmakszn belki alttan ynlarn basksyla rejimde nispi bir yumuamaya yolaabilirdi. Halbuki tam tersine hkmet koltuunda 12 Eyll sistemini Evren kadar hararetle savunan ve onunla omuzomuza yryen zal klii oturmaktadr. zal kliinin demokrasi dman, ovenist, (...) anti-komnist ve en iri tekellerin ve ABD emperyalizminin izgisindeki program faist bir nitelik tamakta; bu kliin bir eli Evren kliine dier eli MHP kliine sk skya yapm bulunmaktadr. Siyasi gericilii ekonomi politikasnda maskesiz olan ANAP ve nderi zal kadar agzl ve yamac bir parti daha iktidara gelmemitir. ANAP, en bata ENKA holding gibi "ihracata dayal ekonomi modeli"nin kayman yiyen son yllarda hzla gelimi holdinglerin dorudan temsilciliini yapmaktadr. Bu partinin ynetimi holding sahipleri, bankaclar, byk ihracat ve mteahhitler, toprakaalar ile organik bir btnlk iindedir. Gerek snfsal karlar, gerekse siyasi gelecei 12 Eyll sistemine kk salm ANAP, bu sistem ktnde kendisinin de keceini ok iyi bilmektedir. Sonuta EVREN'in "demokratik parlamenter sistemi" dedii rejim yzne tlden maske takm (...) rejimden bakas deildir. Yani o zaman EVREN'in "asker sz"nn (...) demeye geldii aa kyor.

165

Dnyann hibir lkesinde faist diktatrlkler kendiliklerinden ve gnll olarak burjuva demokrasisine gememilerdir. spanya, Portekiz, Yunanistan, Arjantin, ili, Pakistan, Filipinler gibilkeler buna rnektir. Emperyalistler ve yerli faist gler ancak gl, ok gl ynsalmcadeleler, ayaklanmalar olduunda, bunlarn bir devrime dnmesini engellemek iin bir manevrayla burjuva demokratik rejime gemeye zoraki raz olmulardr; fakat kendiliklerinden asla! O yzden faizmin kuzu kuzu iktidardan uzaklaacan syleyenler halk aldatmak iin byle yaparlar. (...) diktatrln 6 Kasm 1983 manevras tutmamtr. Devrimci bir bunalm iin iin olgunlamakta, snf mcadelesi grafii yeni bir devrimci ykseliin sinyallerini vermektedir. Faizme kar az ya daok bir hzla byk bir devrimci dalgann gelecei kesindir. Bizim grevimiz bu dalgann faizmin bir manevrasyla boa kartlmasn nlemek ve onun proletaryann nderliinde anti-emperyalist demokratik bir halk devrimi olarak gelimesini salamaktr. Faizme kar mcadelede bu perspektife sahip olmak iin, faizmin kklerinin mevcut sosyo-ekonomik sistemde olduunu grmek, hareket noktas olarak proletaryay almak gerekir. yleyse, (...) diktatrln kaynakland ve onun siyasi styapsn oluturduu Trkiye'deki sosyo-ekonomik dzen nasl bir dzendir.

NASIL BR DZENDE YAIYORUZ? Trkiye, emperyalizmin yeni smrgeci boyunduruu altnda, kapitalist retim ilikilerinin egemen olduu geri kapitalist bir lkedir. Mevcut sosyo-ekonomik sisteme geri kapitalist niteliini veren etkenler, birinci olarak, emperyalizminyeni smrgeci boyunduruu altnda tuttuu lkemizin ekonomik, sosyal, siyasi, kltrel ve ulusalgelime yolunu ksteklemesi, ikinci olarak, tarmsal yapya damgasn vuran feodal kalntlarn vegenelde prekapitalist ilikilerin varl, nc olarak, kent ve krda geri teknie ve ilkel retim yntemlerine dayal kk ve orta kyl ekonomilerinin, zanaatkar ekonomisinin genel ekonomideki zgl arlnn bykldr. Belirleyici ve en nemli retim aralarnn mlkiyeti, ibirliki tekelci kapitalistlerin ve byk topraksahiplerinin elindedir. Yabanc kapitalizmle iie temel retim aralarnn mlkiyetini elinde tutan bu yerli egemen snflarn ekonomi zerindeki egemenlii siyasal ifadesini, iiler, kyller ve btn emekiler zerindeki bask aygt olan devleti de tekelleri altnda tutmalarnda somutlamaktadr. Yalnz egemen snflar devleti resmi olarak bamsz grnmesine ramen, gerekte emperyalizmin ekonomik, siyasi, askeri diplomatik ve kltrel boyunduruu nedeniyle baml birdevlettir. Grnrdeki bamszlk II. Dnya sava

166

sonrasnda bata ABD emperyalizminin uygulad yeni smrgeci politikann yaratt bir yanltmacadr. Trkiye ekonomisi, agzl ve talanc emperyalistlerin penesi altndadr. Ekonomi, kapitalist-revizyonist dnya ekonomisinin tepelerini tutmu emperyalist metropollerin ucuz hammadde kayna, pazar ve sermaye yatrm alandr. okuluslu irketler ve byk yabanc bankalar sanayide, bankaclkta, ticarette, ulamda ve turizm sektrnde kilit mevzileri kontrol etmektedir. Yenismrgeci soygun sisteminin temel arac sermaye ihrac, yani bor, kredi, szde yatrmlar ve ortaklk vs. biiminde yaplan direkt sermaye yatrmlardr. Emperyalist devletler, eit ticaret yoluyla, hammaddeleri, mamul ve yan mamul rnleri ucuza kapatp yksek teknie dayal ar sanayi rnlerini tekel fiyatlaryla satarak da byk vurgunlar vuruyorlar. Emperyalistler Trkiye ekonomisini kendi ihtiyalarna gre biimlendirerek tekstil gibi sektrlerdnda -kendi karlar byle gerektirdii iin- ar sanayinin gelimesini engellemiler, ekonominin orantsz, arpk, montajc bir yap kazanmasna neden olmulardr. lkemizin zengin yeralt ve yerst kaynaklarn srekli yamalamakta, iilerden gaspedilen art-deerin ve kyllerdengaspedilen art-rnn byk bir ksm eitli yol ve yntemlerle finans kapitalin anavatannatanmaktadr. Emperyalist lkelerle Trkiye arasnda srekli byyen uurum yeni-smrgeciefendilerin izdii bir kader olagelmitir. Trkiye'de kapitalizm birok yar-smrgeye kyasla gelimitir. Ancak kapitalizmin gelimesi,yabanc sermaye ihracna ve eit olmayan ticarete bal olduundan yerli tekelci burjuvazi emperyalistburjuvazinin bir uzants, bir ibirlikisi, bir aracs olarak ekillenip bymtr. zellikle, 1960 sonras yllarda, holdingler eklinde rgtlenen ve gl banka tekellerine sahip olan tekelcikapitalistler, gerek ekonomik yaamda, gerekse siyasi styapda sistemin temel direi halinegelmilerdir. Sadece zel sektr deil, tekelci devlet kapitalizmini temsil eden ve byk burjuvazininkolektif kapitalist mlkn oluturan KT'ler de, bu snfn elinde proletaryay smrmek iin etkin biraratr. Meta ekonomisi ve kapitalist ilikilere bal olarak oluan kk ve orta byklktekiiletmeler saysal okluklarna karn tekelci kapitalizmin basks altndadrlar. Orta burjuvaziye aitsnai ve ticari iletmeler olsun, kk esnaf ve zanaatkar iletmeleri olsun gitgide ekonomideki eski glerini yitiriyor ve bunlarn nemli bir ksm iflasa srklenerek byk burjuvazi tarafndan mlkszletiriyorlar. Yerli tekelci sermaye, banka, sanayi ve ticaret sermayesini elinde birletirmi asalak ve rantiye nitelik tayan bir sermaye biimidir. Bu zelliini emperyalizme baml olarak gelimesinden ve onunlkedeki uzants olmasndan almaktadr. Tekelci sermaye bu nitelii gerei gericidir, tekelci rekabetkurallarna gre i grr, retici glerin gelimesi nnde bir engeldir. Ancak gelimi sanayi lkelerinde, yksek kapitalist bir rgtlenme temelinde ykselen finans kapital burjuvazisi ile ibirliki tekelci sermaye arasnda temelli farklar vardr.

167

Emperyalizmin lkemizdeki dier bir sosyal dayana da tekelci burjuvazinin mttefiki olan yar-feodal toprak aalardr. Yar-feodal toprakaalar, ekonomik ve siyasal g olarak ikincil bir rol oynamalarna ramen yine de nemsiz bir g deildirler. Trkiye'de feodalizme kar burjuva devrimiynnde 1908 Jntrk Devrimi ve Ulusal Kurtulu Devrimi gibi admlar atlm, fakat burjuva demokratik devrim tamamlanamamtr. Feodal ilikilerin sre iinde gitgide zlmesine ve gelien kapitalist ilikilere kyasla zgl arlklarnn azalmasna karn krsal alanlarda nemli bir yer tutarlar. Zamanmz da saf feodal smr biimleri yoktur; feodal smr biimleri kapitalist smrbiimleri ile iice geerek birinin veya dierinin ar bast gei halinde yar-feodal biimlerkazanmtr. Feodal kalntlarn temel dayana yar-feodal toprakaal ekonomisidir. Yar-feodal toprakaalar, topraksz ve az toprakl kylleri angarya ortaklk, yanclk vs. biimler altnda smryorlar. Trkiye'de krsal ekonomi ok dengesiz ve orantsz bir yapya sahiptir. (...)tan'da yar-feodal toprakaal ekonomisi ar basarken, zellikle Akdeniz, Ege, Marmara gibi blgelerde byk kapitalistlere ait iftlikler n plandadr. Ancak lke genelinde kapitalist nitelikteki byk topraksahipleri ile gndeliki, mevsimlik ve gebe iilerden oluan tarm proleterleri arasndaki kutuplama hala geri plandadr. Gerek yar-feodal ilikiler, gerekse kk retime dayal tarmsal ekonomiler krdaki emek-sermaye elikisinin olgunlamamlnn gstergesidir. Zaten bu nedenle kyllkteki farkllama, bir tarafta tarm proleterleri, bir tarafta tarm burjuvalar arasndaki kutuplama dzeyine ulamaktan olduka uzaktr. Halen kylln temel kitlesini kk ve ortakyller oluturmaktadr. Toprakaalar, tekelci-tccar sermayesi tarafndan smrlen milyonlarca topraksz ve az topraklkyly bu asalak snflardan kurtaracak olan toprak devrimidir. Toprakaalarnn topraklarna ve mallarna tazminatsz olarak el koyup bu topraklar yoksul kyllere datlmadka feodal ilikiler kktenparalanamaz. Ancak toprak devrimi yalnz feodal smrye son verir, emeki kyll smrden kurtaracak olan yalnz sosyalizmdir. Trkiye'de burjuva demokratik devrimin tamamlanmamasnn sonularndan biri de ulusal sorunun zmlenmemi oluudur. Emperyalizm karsnda ezilen bir ulus olan Trk ulusu, ezilen Krt (...) ile Araplar, Ermeniler,Rumlar, Azeriler, Lazlar gibi aznlk (...) karsnda ezen ve ayrcalkl bir ulustur. Trkiye tpk arlk Rusya's gibi bir ezilen (...) hapishanesidir. Trk egemen snflar ezilen (...) kar sistemli olarak zorlaTrkletirme, soykrm, srgn, ulusal kin, kkrtma ve aalama politikas (...)lar. Ulusal bask vesoygun politikasnn ana hedefi yaklak 15 milyon civarndaki Krt (...) dur.18 (....)lerin anayurdu Trkiye (...)tan' ile Trk blgeler arasnda derin, siyasi, ekonomik, sosyal, kltrel eitsizlikler vardr. (...) emperyalizm tarafndan ve onun araclyla ynetilen Trk egemen snflar

168
18Krt ulusundan ezilen aznlk milliyetlerden bahsetmek ve bunlara kar Trkletirme, soykrm, srgn, ulusal kin, kkrtma ve aalama politikas uygulandn sylemek bu savunmann cezai soruturmasna gereke olarak kullanlmtr.(DN)

tarafndan hayaszca smrlmektedir. (...) varlnn imha ve asimilasyon politikalaryla nasl tarihtensilinmek istendii Trkiye tarihinden anlalabilir. En doal hakk olan kendi ulusal devletini kurmahakk zorla elinden alnan (...) ulusal dilini serbeste konuma ve yazma, sanat ve kltrngelitirme, gelenek ve greneklerini koruma haklarndan yoksundur. Ezilen ulus ve aznlk milliyetlere ynelik her trl ulusal zulm, kstlama ve snrlamakaldrlmakszn, btn milliyetlere tam hak eitlii salanmakszn ve en bata ezilen Krt (...)ayrlma ve kendi bamsz devletini kurma hakk dahil kendi kaderini tayin hakk tannmaksznsadece Krt (...) deil Trk halk da zgr olamaz. nk baka uluslar ve milliyetleri ezen bir uluszgr deildir.19 Buraya kadar zetlediimiz sosyo-ekonomik ve siyasal olgular, egemen snflarn bayat demagojisi"snfsz imtiyazsz kaynam bir kitle" edebiyatnn sahteliini ortaya koymakladr. Aksine Trkiyetoplumu i ve d uzlamaz kartlklar, kent ile kr, ezen ulus ile ezilen ulus, erkek ile kadnarasndaki derin eitsizlikleri barnda tamaktadr. Bugnk aamada temel uzlamaz eliki dtaemperyalistlerle halkmz, ite tekelci kapitalistler ve toprakaalar ile halkmz arasndadr. Bu temel uzlamaz kartlk anti-emperyalist demokratik halk devrimi ile zlmeksizin ulusal ve toplumsal gelime yolunun n alamayaca gibi, emek ile sermaye elikisinin zm iin gerekli nkoullarda yaratlamaz. Yar smrge, geri kapitalist dzenin btn yk, btn ktlkleri, bir avu tekelci kapitalist vebyk toprak sahibi tarafndan acmaszca smrlen ve bask altnda tutulan halk snf ve tabakalarnn zerindedir. karlar ve temel talepleri emperyalistler ve yerli egemen snflarla zt denhalk; sanayi ve tarm proletaryas, yar proleterler, kk retici kyller, orta kyller, kk esnafve zanaatkarlar ile ehir kk burjuvazisinin dier kesimleri oluturmaktadr. Buna karlk halkkavram dnda kalan ehir ve krn orta burjuvalar, smrc snflar olmakla ve aralarnda binbirba bulunmakla birlikte, bugnk dzende tekelci kapitalistler ile byk toprak sahipleri tarafndanbask altnda tutulduklar iin egemen snf kavramnn dnda kalrlar. Egemen snflar ibirlikitekelci kapitalistler ve byk toprak sahipleridir. Bu smrc snflara hizmet eden brokratlar, subaylar ve generaller ise halkn dmanlar arasnda yer alrlar. Halk snf ve tabakalar iinde, karlar emperyalizmle, feodalizmle ve her eit kapitalizmle taban tabana zt olan ve dndaki snflar kurtarmadan kendini de kurtaramayacak olan tek snf proletaryadr. Zincirlerinden baka kaybedecek bir eyi olmayan, en ileri teknikle iie, geimini igcn satarak salayan proletarya, toplumun en devrimci snfdr.

169

Kapitalizmin nispi gelikinlii nedeniyle Trkiye proletaryas sadece nitel olarak deil nicel olarak dabelirleyici nemde bir sosyal gtr. Proletarya ile halkn en kalabalk kesimini oluturan emekikyller birletiinde bu dzen, onlarn karsnda dayanamayacak kadar gszdr. Emperyalizme kleliin kapitalist ve feodal smrnn, faizmin her eit siyasal gericiliin, ulusal zulmn, rkln, ovenizmin, isizliin, pahalln, ekonomik bunalmn, varlk iinde yokluun, her eit sefaletin, haksz savalarn, ikencenin, ortaa karanlnn, ahlaki yozlamann, rvetin, yolsuzluklarn, kltrel rmenin, cehaletin, kadnn kleliinin, gerici adetlerin, aalanmann, cinayetlerin, karaborsann, gangsterliin, uyuturucu madde alkanlnn, alkolizmin, fuhun kayna bu geri kapitalist dzendir.

- III TKB NEDR, NN SAVAIYOR? Biz komnistler emperyalizme ve sosyal-emperyalizme, yeni smrgecilie ve hegomanyacla,faizme ve sermayeye, rkla ve ovenizme kar, bamszlk, zgrlk ve halk demokrasisi iin,smrsz ve basksz bir dnya iin, sosyalizm ve snfsz toplum uruna mcadele ettiimiz iinburadayz. Egemen snflar tarafndan bu nedenle (...) mahkemelerde yarglanp idam sehpasna
19Uluslarn kendi kaderlerini tayin hakkn Trkiye somutunda savunmak lkemizde her zaman cezai soruturma ile karlanmtr. (DN)

gnderilmek isteniyoruz. Aslnda bizim ahsmzda lekelemek, mahkum etmek, fiziken ve ruhen yoketmek istediiniz,proletaryann umudu ve gelecei olduu iin "terrist", "ykc", "blc" diye gzden drmeyealtnz Trkiye htilalci Komnistler Birlii'dir. Savc olsun, heyetiniz olsun (...) egemen snflaradna btn karalamalar stmze boca etmekte tereddt etmedi. Kimi zaman davann siyasiniteliini inkar ederek, kimi zaman grlerimizi ve niyetlerimizi arptarak TKB'nin (...)na yazlmama ve hedeflerini, program ve stratejisini, bir eytan manifestosu gibi gstermeye altnz. Onuniin TKB nedir, niin savayor sorusunu bir kez daha zetleyelim ki, planlarnz boa ksn,komnistlerin gr ve amalarn gizlemedikleri grlsn! TKB, halkn cellatlarnn gstermek istedii gibi "terrist", "soyguncu", "hrsz etesi" deildir.Soyguncu olan, terrist olan, cani olan, hrsz olan dzenin bandaki egemen snflar ve (...)landr.TKB, mevcut smr ve bask sistemini ykma mcadelesine nderlik edecek proletaryann komnistpartisini ina etmek

170

amacyla, 1968'lerden beri snf mcadelesinin n cephesinde savam htilalciKomnistler tarafndan Mustafa Suphi yoldan komnist mirasn diriltip yaatmak ve Trkiyeproletaryasnn snf kavgasna nderlik etmek iin 1979 ylnda kurulmu nc komnist mfrezedir.Batan itibaren proletaryann davasndan baka hibir kiisel kar gzetmeyen ve bugne kadar snfmcadelesinin her alannda (...) bir yiitlik ve atlganlkla dven TKB savalar, ldler, ikencegrdler, zindanlara atldlar fakat kutsal davalarndan dnmediler, dnmezler. TKB bu gcn, temsil ettii Trkiye proletaryasndan, davasnn hakllna olan inancndan ve enbata da rehber ald yce Marksizm-Leninizm ideolojisinden almtr. Marks, Engels, Lenin veStalin'in ihtilalci retilerini zmledii ve onu lkemiz koullarna uygulad iindir ki, Marksizm-Leninizme ihanet eden Sovyet ve in revizyonizmine kar, ayn zamanda kk-burjuva sosyalizmi eitlerine, anarizme ve maceracla kar uyank olmu ve bunlarla kararllkla mcadele etmitir. Asl kendi "kk darda" olan burjuvalara ve faistlere ilan ederiz ki, proleter enternasyonelizmin kararl savunucusuyuz; Marksizm-Leninizm'in bayran onurla dalgalandran dnyann tek sosyalist lkesi ASHC'nin ve onun mimar AEP'nin safndayz. nsanla altn bir a getirecek snfsz (...) toplum TKB'nin nihai hedefidir. (...) toplum, burjuvazinin kendi pisliklerini tasvir ederek karalamaya alt o korkun heyula deil, aksine retim aralar zerindeki zel mlkiyetin kaldrld, snflarn ve snf farkllklarnn yokedildii, insann insan tarafndan smrsne, retim anarisine, savaa ve yoksullua son verildii, toplumun sancaklarzerine "herkesten yeteneine, herkese ihtiyacna gre" slogann yazld smrsz ve basksz bir dnya cennetidir. Ne burjuvazinin karalamalar, ne de modern revizyonizmin ihaneti bu uurda mcadeleden bizi alkoyamaz. TKB'nin nihai hedef olarak belirledii snfsz komnist topluma ulamak iin, kapitalist toplumlakomnist toplum arasnda uzun bir tarihi dnem olan (...) dneminden gemek gerekir. Ne var ki Trkiye ulusal boyunduruk altnda geri bir lke olduu iin, devrim nce anti-emperyalist demokratik aamadan gemek ve (...) alaa ederek (...) geici ve zgl bir biimi olan halk demokrasisi devletine ulamak zorundadr. Devrimi kesintisiz olarak srdrp sosyalist toplumu ekonomik, siyasi ve ideolojik-kltrel alanlarda ina etmek ancak halk demokrasisi devleti kurulduktan sonra mmkn olabilecektir. Belirttiim gibi, bugn proletaryann temel grevi anti-emperyalist demokratik halk devrimini zafere ulatrmak, emperyalizmin boyunduruunu ve iktidardaki tekelci kapitalistler ile byk toprak sahiplerinin militarist-brokratik devlet aygtn (... ...) rak yerine iilerin ve kyllerin devrimci(...)n kurmaktr. Sosyalist devrimin bir n aamas ve hazrlaycs olan anti-emperyalist demokratik halk devrimi, htilalci Komnist partinin sevk edip ynetecei, proletaryann nderliinde ii-kyl temel ittifakna dayanan btn halkn devrimidir. Halka

171

zgrl, tam bamszl, halk demokrasisini, mutluluk ve refah getirecek olan ancak byle bir devrim olabilir. lke apnda iktidar elde edilip halk demokrasisi devleti kurulur kurulmaz: Emperyalistlere, sosyal-emperyalistlere, tekellerin elindeki zel sektre ve devlete ait btn kurulular tazminat demeksizin ulusallatracaz. D borlar silecek, bankalar devletletirecek d ticareti devlet tekeline alacaz. Yar-feodal toprak aalarna ait topraklara ve retim aralarna el koyarak, topraklar, topraksz ve az toprakl kyllere datacaz. Devletin ve byk toprak sahiplerinin elindeki geni lekli modern iftlikleri sosyalletireceiz. (...) zerindeki ulusal bask ve soygun sistemine son vererek, (...)na, isterse (...) kurma hakk, isterse federal erevede halk cumhuriyetiyle zgrce birleme hakk tanyacaz. ilerin ve btn emekilerin insanca, mutluluk, refah ve zgrlk iinde yaamlar iin gerekli acil nlemleri alacak, halk devriminin btn kazanmlarn devrim anayasasyla gvenceye kavuturacaz. Biz komnistler gr ve amalarmz saklamakszn, ilk elde bu yakn amalar iin savatmz, bunlar elde ettikten sonra sosyalizme ve (...) doru ilerleyeceimizi, smr ve bask dzenini yalnzca (...)e dayanan devrimle ykabileceimizi aka sylyor, bunlar tm halka ve dnyaya ilanediyoruz. Ne zora bavurmay ve kan dkmeyi ilk icat eden bizleriz, ne de devrimci terre keyfimizden bavuruyoruz. Aksine terre ilk bavuran ve bizi kar iddete zorlayan, devrimcileri ve halk katlederek, ikence ve soykrma bavurarak, sosyal muhalefeti zulmle ezip bastrarak her yolu mubah gren egemen snflar ve onlarn devletidir. nk umutsuz da olsa, tpk nclleri acmasz kle sahibi snflar ve feodal zorbalar gibi, burjuvazi de yerini proletarya ve emekilere brakmaya yanamyor. O yzden, burjuva devlet cihaz (ordu, polis, brokrasi, parlamento, mahkemeler vs.)(...)l devrimle (...)tr. te, TKB devrimin ancak genel (...)l halk (...)mas sonucunda, halk (...)su iinde rgtlenmi ii vekyllerin nispeten ksa ya da uzun sreli (...)l mcadelesiyle zafer kazanabileceini bu nedenle genelstratejisinin temel talarndan biri haline getirmitir. TKB platformunda, merkezi yayn organlar ORAK-EK ve HTLALC KOMNST'te bu izgi aka belirtildii halde, savc egemensnflardan rendii yntemlerle TKB'nin silahl mcadele anlayn keyfince altst edip kastl bir karklk yaratyor. Ya TKB'nin silahl mcadele izgisinden habersiz olan, ya da kastl davranmaktan mantn yitiren(...) savc, TKB'nin "T.C. Anayasasn silahl halk ayaklanmasyla" ykmak zere "silahl eylemler"de bulunduunu iddia etmektedir. Savc, her silahl eylemin silahl halk ayaklanmas ile zde olmayaca gereini grmezden gelmektedir.

172

Genel silahl (...)ma, devrimci krizin doruk noktasnda, i ve d dman glerine kar dzenli halk(...)su ve ona destek olan (...) mfrezeleriyle, ehirde ve krda cepheden yrtlen silahl mcadelenin son aamas ve en st biimidir. htilalci komnist partinin bu aamaya gelmezden nce bata ii snfn, kyll ve dier halk kesimlerini kendi nderlii altnda halk cephesinde siyasi olarak birletirmesi ve (...) mcadelenin ana dayana halk (...)sunun temellerini atmas gerekir. (...)l mcadele, basitten karmaa, alt biimlerden st biimlere mevzi (...)lardan genel ve birleik(...)lara doru gelien, objektif ve sbjektif koullara, gler dengesine (vs.) gre uzun veya nispeten ksa sreli olabilen bir ulusal ve snfsal mcadele biimidir. O yzden, genel (...)l (...)madan nce,ona ulamak ve hazrlk olmak zere koullara uygun ekilde (...) eylemleri yrtmek ve (...)mfrezeleri rgtlemek gerekir. Yalnz, snf mcadelesinin biimlerinden biri olan (...) sava herkoulda deil, mcadelenin belli bir evresinde, belli koullarda yrtlr. Bu anlay erevesinde TKB 12 Eyll ncesinde devrimci durumun olgunlama dzeyine, halk ynlarnn rgtllk ve destek derecesine, snf mcadelesinin gereksinimlerine uygun (...)eylemleri yapmtr. Bu eylemler faist saldrlar pskrtmeye, komnistlerin ve ilerici insanlarn can gvenliini salamaya, faist terr ve baskyla yolu tkanmaya allan snf kavgasnn yolunuamaya ve saldr pozisyonundaki genel devrimci mcadeleyi st biimlere sratarak (...) sava ve giderek (...)l (...)ma aamalarna hazrlanmaya ynelik eylemlerdi. Yani savcnn keyfi olarak iddia ettii gibi TKB'nin o dnemdeki silahl eylemleri halk ayaklanmasnn bizzat kendisi deildi, olamazd. Eer byle bir gr savunulsayd devrimci maceracla dlrd. Kald ki TKB'nin byle bir anlay olsa, bunu aka ilan eder ve savunmaktan kanmazd. 12 Eyll sonrasnda ise devrimci hareketin yenilgisi sonucu silahl halk ayaklanmasnn objektif ve sbjektif koullar zaten yoktu. Bu dnemde TKB'nin bavurduu silahl eylemler rgte para temini,ordu ve polisin rgt yoketmeye ynelik silahl saldrlar karsnda kendini savunma gibi olanlarlasnrl, geri ekilme taktiinin kapsamna uygun eylemlerdi. rgtn ald yaralar sarlponarlmadan, halk ynlaryla balar glendirilmeden, halk ynlarnn mcadele istei kabarp morali ykselmeden (...) diktatrlkle silahl mcadeleye girimek bir dellodan teye gitmezdi. Onuniin TKB yeralt yntemlerini uygulayarak rgtlenme, ajitasyon ve propaganda almasna arlk vermi 12 Eyllden bugne dek bir an bile ara vermeksizin kitleleri faizme kar bilinlendirmek, rgtlemek ve direnie geirmek iin cesurca mcadele etmitir. Buraya kadar ok ksa zetlediim TKB'nin silahl mcadele anlayn savc istedii gibi arptmakta zgrdr. Zaten program, ama ve hedefleri egemen snflar tarafndan utanmazca tahrif edilmiyor mu? Yalnz ben u kadarn syleyeyim ki, TKB'ye ynelik haksz saldrlara kar ktm gibi,TKB'nin

173

yapt askeri eylemlerin hi birisine katlmadm halde, bu davada bizlere yklenmek istenen Sabanc mutemedinin soyulmas gibi TKB'yle uzaktan yakndan hibir ilgisi olmayan silahl eylemler dndakileri savunuyorum. Egemen snflar ve (...)lar hangi (...) yollara bavururlarsa vursunlar, isterlerse (...) demogoji, fesat,iftira, komplo, entrika, terr gibi klasik silahlarn hep birden atelesinler, biz komnistleri yolumuzdan alkoyamazlar. Trkiye ihtilalci Komnistler Birlii'ni zaptedemezler; (...), kervan yrr!

ZAFER BZMDR; BZ KAZANACAIZ! Savc idammz istiyor! Mahkeme heyeti kalem krsn, zindanclar sicim yalasn, mezarclar ve tabutular bo durmasn istiyor. Bunu (... ... ...)nn fkelerini yattrmak, devrimcilie cret edecek halk evlatlarnn zgrlk ateini daraacnn souk rpertisiyle sndrmek, gemite smrc zorbalara yaatlan korkulu dlerin intikamn alp bedelini detmek, (... ... ... ...) daha sunmak iin yaptn biliyorum. Karar gn, (...) cppelerinizin iinden bizlere doru uzanan ellerinizle kaleminizi krp dzene olan minnettarlnz yerine getirmenin gnl rahatlyla huzura kavuabilirsiniz. Bir TKB neferi, bir ihtilalci komnist, bir halk evlad olarak, bana lmden korkmamay retmi kahramanlk destanlar yazan ehit yoldalarmdan aldm ilhamla, idam sehpalarna tekme atp cellatlarn korkutmu Deniz GEZM'lerden ve bu gelenei yaatan 12 Eyll rejiminin daraac kurban devrimcilerle idam kararlarn tebessmle izleyip yllardr lm tehdidi altnda yaayan yurtseverlerden rendiklerime dayanarak kararnz metanetle karlayacam, bundan emin olabilirsiniz. unu da biliniz ki, ayet idam karar kartmazsanz, bu benim devrimci fkemi yattrp beni rahatlatmayacak. Biz komnistler lm dahil her trl korkuyu atarak karz yola, yle olmasa bir ev basknnda, bir sokak kesinde, bir ikence odasnda, bir zindan hcresinde ldrlme korkusunu pasl bir pranga gibi ayaklarmzda tayp ideallerimizden vazgemememiz iin bir neden kalr myd? yle olmasa her bir ehidimizin lmezden nce kendinden nceki ehitler silsilesine bakarak korkuya kaplmas gerekmez miydi? Tam tersine! Mcadelemiz lmden lmszlk, eski direni destanlarndan yeni destanlar yaratmay renmitir. (...) kar dverek len her TKB savas nbeti devrettii yoldana kahramanca yaayp savamay, dve dve kahramanca lmesini bilmeyi retmitir. (... ... ... ... ... ... ... ... ...)20 Eer ben de (...) tarafndan yal ilmikle katledileceksem bunu tpk ehit yoldalarm gibi TKB geleneine uygun olarak bam dik olarak karlarm.

174

nk biliyorum ki biz lsek de, zindanlarda rtlsek de, bamszlk, demokrasi ve sosyalizm davamz kavga alanlarnda yaayacaktr. Hereye ramen TKB yaayacak ve savaacaktr. (... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...) Ne kadar inkar ederseniz edin, bu dava, sizin krsde (...) devleti, (...) dzenini, (...), burjuvazinin (...)ln ve (...) adaletini temsil ettiiniz; bizlerinse ezilen ve smrlen dev snf proletaryay,
20TKB militanlarndan O.Yaar YOLDACAN'n Metin AYDIN'n Selma AYBAL'n, Ataman NCE'nin, Mehmet Ali DOAN'n, Aslan TEL'in, smail CNEYT'in, M.Fatih KTLM'n lmlerinin ajitasyonel bir slupta anlatlmas savunmaya verilen cezann gerekeleri arasnda yer almtr. (DN)

devrimci proletaryann smrsz ve basksz gzel bir dnya zlemini temsil ettiimiz, siyasi bir davadr. Siyasi davalarn bir kez grlp stste ylan yllarla, onyllarla, hatta yzyllarla tarihin karanlklarna gmlp unutulmadklarn bilmeniz gerekir. Sokrat'n savunmas, Galille'nin dram, eyh Bedrettin'in idam, Pir Sultan Abdal'n katli, Dreyfuss olay, Kln Davas, Leipzig Durumas,Sacco ve Vanzetti cinayeti, Rosenberg'lerin yarglanmas, Deniz Gezmi Davas unutulmayarak, tarihin altn sayfalarnda yerlerini almlar ve herbiri kamu vicdanna birer adli cinayet olarak kaznmlardr. Sorgusuz sualsiz, delilsiz ispatsz, savunmasz yrtlen 12 Eyll davalar daunutulmayacak, zaman gelince tekrar grlecektir. Onun iin, bu savunmam, bugn sizin iddianamenize yanttr. Yarn 12 Eyll (...) rejimi (...)krssnn nne ekilip sank sandalyesine oturtulduunda ona bir iddianame olacaktr. zlemini ektiim o gnler ok uzak deildir. Unutmayn ki, dn tehlike anlar bizim iin alyordu, imdi anlar sizin iin alyor! Bugn kalemler bizim iin krlyorsa, yarn sizin iin krlacaktr! 40 milyonluk halk iin korkun bir zindan olan Trkiye'de egemen snflarn lks ve sefahati, zafer enlikleri ve lgn kahkahalar, hunhar cinayetleri ve kitlesel ikenceleri, asp kesmeleri ebediyyen srmeyecektir. Evet (...)lar! (... ...) devrimci isyan gnleri geliyor... ran'dan Nikaragua'ya, Arjantin'den Filipinler'e Gney Afrika Cumhuriyetin'den Haiti'ye, Pakistan'dan ili'ye, kzgn kzgn dolap duran, ahlar, Somozo'lar, Baby Do'lar, Markos'lar silip spren byk ve durdurulamaz anti-faist kasrga yaknda Trkiye'ye de urayarak (...) oturduklar iktidar koltuundan alaa edip hakettikleri uuruma frlatacaktr. (...) diktatrlk yklacaktr! (...) diktatrlk yklacak ve bizim istediimiz Trkiye Halk Cumhuriyeti kurulacaktr! Zafer bizimdir; biz kazanacaz! YAASIN (...)!

175

KAHROLSUN (...) YAASIN DEVRM! YAASIN ZGRLK, BAIMSIZLIK, HALK DEMOKRASS VE SOSYALZM MCADELEMZ! 17.4.1986 Yaar AYALI

ANILAR
1Yine 1982 yaz. Fatih, Sultanahmet'e geleli bir sre oldu. Tecrit gelenleri Sultanahmet cezaevi mdrYzb. Fikret TMUREMRE koulara datmyor. Onca aba sarfediyoruz, en fazla iki hcreyeblebileceini, adli mavirin, zel emri olduunu vurguluyor. Oysa herkes kendi yoldalaryla aynhcrelerde kalabiliyorlar o gnlerde. 12 Eyll'den hemen sonraki gnlerdeki gibi zrt prt youndayaklar yok artk Sultanahmet'te. Belirli bir denge kurulmu, ikenceye adam verilmiyor. ubeden devrimcileri almaya geldiklerinde nce ast subay Sleyman ETLBA gelir, u kiiyi alacaz der,vermeyeceimizi bildii iin ekip giderdi. Sonra tm koular barikat kurar, askerler coplarn sallaya sallaya ieri girince sloganlar patlard. Kol kola girerek-askerlere fiilen saldrlarak karlardk dman. Bu adan en ileri eylem biimleri Sultanahmet'te hayata geiriliyor. Haksz uygulamalarsloganla protesto ediliyor. Turistlerin urak yeri Sultanahmet Meydan sloganlarla zaman zamaninliyor. Tecritten gelen 8 arkada A bloa tayor idare. Bizde onlarla beraber blok deitiriyoruz. Yzb. Fikret hi deilse bunu kabul ediyor. Fatih ayr bizler ayr koulardayz. Havalandrmayabirlikte kabildiimiz gnler hatta gndzleri birbirimize mi safir gidiyoruz. Tm ilikilerimiz tkrtkr kuruluyor ama adli mavir eziyet olsun diye tecridi yaatyor. Sanki skt m? Neye yarad? Fatih'in yanna ikencede zld bilinen kii dyor. O gnlerde ikencelerde zlenlere kar tavr konusunu ieren bomba tesiri yapan bir bildiri yaynlamtk. Bunlar da mrn krn edince tartma alevlendi ve ikencede zldkleri iin ayn komnde kalmayacamz

176

bildirmitik. Fatih'in yemeini ve zorunlu ihtiyalarn, ay da dahil akam stleri gtryorduk yanna. damlarn, ikencelerin, vahetin, hayat pahallnn kol gezdii, insanlarn sorgusuz sualsiz dalarda, sokaklarda kuruna dizildii 12 Eylln en azgn saldr gnlerindeyiz. Duruma iin ikenceler, idamlar ve hayat pahalln ieren bir dileke yazdk ve okumaya kararverdik. 1982'nin stanbul cezaevlerinde hapishaneden mahkemeye yazl bir belge, dileke, hele helear bir saldryla yazlm yaz kartmak deveye hendek atlatmaktan zor. Kimi durumalarda g belabir eyler gtryoruz. Darda halkmz onca acy ekerken durumalarda bunu dile getirmek veyargy hergn mahkum etmek nemli bir grev. Dilekenin ieriini tam hatrlamak imdi g ama faist diktatrlklerle Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti kyaslanyor ve sosyalizmin propagandas yaplyordu. Her ey hazr. Taktiklerimiz, notlarmz, dilekemiz. telenip kakalansak da hatta dayak da yesek mahkeme gnleri ok gzel. O zamanlar mektuplama falan yok. Olsa bile 2-3 ay bekletiyorlar. Heryer tam bir temerkz kamp. Yoldalarmz grecek ve pp koklayacak olmann mutluluunu tadacaz. Gzel, acl, sevinli gnler... Kapaltndayz. Dileke Fatih'in elinde. Benim elimde bo 4-5 tane kat var. Her ihtimale kar aldkyanmza. Kalemlerimiz de var. Kalemleri yle bir kontrol edip veriyorlar. Faist ama sinsi, ylediini pek gstermeyen, yere bakan yrek yakan bir stemen var Yzb.'nin yansra. Dilekeye ylebir bakyor, koa koa komutanna ulatryor. Eline yaptk, askerler sard etrafmz. ekitiriyoruz birbirimizi. Baryoruz "alamazsn", "hukuk dmansnz" diyoruz. Nafile. Alp gidiyor. Sz veriyor;bakp vereceiz diyor. Biraz sonra geri dnyor, eli bo. Anlyoruz. Fatih: "Ne oldu dilekemiz?" "Vereceiz." "Almadan gitmeyiz." "Vereceiz dedik kardeim." "Sen bilirsin sorumlusu olursun, ona gre." stemen askerlere dnp, bunlar arabaya gtrn diyor. Ellerimiz kelepeli. Henz o gnlerde eller nden kelepeli. kyoruz yere, hep bir azdan: "Dilekeyi verin, binmeyiz arabaya." Askerler atlyor zerimize. Yaka paa kaldrp havaya tayorlar bizi. Karar olmad iin sloganatmyoruz. Dayak atmyorlar, sadece srklyorlar. Dayak atsalar parola slogan var. "KahrolsunFaizm!" Arabadayz, fke yklyz, sinirlerimiz tepemizde.

177

Saat 9. Selimiye'deyiz. Saat II de duruma var. Bizim dileke imdi Fikret Timuremre'de cezaevinde kald. Alacanz olsun sizin, bizde bu ii her eye karn yapacaz. Fatih'e: "Gel yeniden yazalm dilekeyi" diyorum. "Olur mu, yapabilir miyiz?" diyor. "Niye olmasn, asln biz yazmadk m? Kelepeli elimle ben yazarm. Srtnda hallederim bu ii. Kat kalem de var. nat ettiler, inatsa inat." -"yi, hadi bala." Kkr kkr glyor Fatih. Bu iten memnun. Zevkten be ke. Oturuyor srtn dmdz yapyor. Balyorum yazmaya. Zor ama imkansz deil. Yaklak bir buuk saat sryor. Fatih sabrsz; "Hadi yahu bitmedi mi?" "Dur be aslanm, bitecek imdi." Glyoruz. Mahsus uzatyorum bittii halde. Sevecen "szlanmas" houma gidiyor. Daha bir sevimlileiyor. Bitiyor nihayet. Mutluyuz. Aslnda bu bir sava, inatlarmzn sava. Yeniden konuuyoruz ve sanki yazmam gibi yapp inmeyeceiz arabadan. Direnii burada da srdrelim diyoruz. Yoksa dilekelerin gaspna yol aacak. Caydrmak gerekiyor. Kap alyor. Bir baavu var, tim komutan. "Hadi inin aaya." "nmeyeceiz." "Niye?" "Dilekelerimiz gelsin nce, onu mutlaka mahkemeye vereceiz!" "Olmaz kardeim, cezaevinde kald." "nmeyiz." Zor kullansa slogan atlacak, ortalk karacak. Telsizle cezaevine bildiriyor. Fikret'in kararn renecek. Sesleri duyuyoruz.

178

"Fatih'le Remzi inmiyor komutanm." Sessizlik. Nihayet duyuluyor sesi: "Bir kereye mahsus insinler, rica ettiimi syle, bir daha olmayacak sz veriyorum." "te duydunuz" diyor baavu. "Tamam inelim ama gidince greceiz mdrle." Yeniden altryor telsizi. "Komutanm gelince sizinle grmek istiyorlar." "Tamam, sz, greceim." niyoruz, ierdeyiz. Duruma balad. Fatih, koynundan dilekeyi kard, okumaya balad. Baavu, moravu oldu! Duruma yargc tahamml edemiyor. Yarda kestiriyor. Neredeyse Fatih'i atacaklar. Veriyoruz, dosyaya konuluyor. kyoruz. Baavu sinirli ve fkeli. Neredeyse alayacak, soramyor da bir ey. Yoldayz. Ben kp konuacam. Sultanahmet'teyiz... Arandk. Greceimizi syledik. Grtrmek istemiyorlar. "Yalan m syledi Yzb.?" diyorum. "eri girmeyiz" diyor Fatih. Fikret'e haber veriyorlar. "Gelsin" demi. kyorum yukar. Nerelerden gelen gelirle dedii mehul, mkemmel bir oda. Maroken koltuklar, ceviz kaplama masa, havalandrma tertibat, kristal avize... kili mi ne? Gzleri kan ana. Kravatn gevetmi, kollar svam, ceketi kartm, le gibi ter ve losyon kokuyor. Aklsra teorisyen aydn havalarnda. Bizim dilekeyi nne yaym. Krmz, sar, yeil keeli kalemlerle aklna gelen yerlerin altn izmi. Gzgze geliyoruz. "Vermedin de ne oldu, neyi baardnz?" diyorum. "Vermem tabi" diyor. "Ama aynsn yazdk, gemi olsun." "Siz bu dnyann anasn bellersiniz" diye yaknyor. akn. Arabada yazdmz anlatyorum. Arnavutluk'tan sz ayor. Savunuyorum. Konuuyoruz. Tpk kimi oportnistler gibi" ama orada bir avu" diyor. Tartma sertleiyor. "Dava aarm, yumuak ol." "Aarsan a, ilgilendirmez bizi."

179

"yi, adli mavire yollayacam." "Yolla, savcda da savunacam." Tam kyorum, geri dndm, sordum: "Bu oday nasl dedin mdr bey?" deyiverdim. Mosmor oldu... Adli mavire yollad. Propaganda aamasna girmedii halde dava ald ve Fatih'le birlikte 6 yl 8 ay "ceza" aldk. Yargtay m? Onaylad tabi.

2YIL 1981
Kasmn ortalarndayz. Bir gn sonra durumamz var. im sevin ve coku dolu. Dier cezaevinden gelen yoldalarm grmenin, birlikte ksackta olsa sohbetleyebilmenin mutluluunu yeniden yaayacam. Daha durumalar balayal bir ay kadar oluyor. Doymadk birbirmize. Akamdan ertesign iin hazrlanyorum. Sinekkayd tra, diler itinayla fralanyor: scak su hak getire, souk suyla bir banyo yapyorum. En temiz ve gzel giysilerimi karyorum uvalmdan. Yolda yanmda. Onunla son kez konuuyoruz bir gn sonraki durumada izleyeceimiz taktii. Son hazrlklar yapyorum. Mahkemeye gidecek notlar zulalanyor. Son kez uyaryor, aman unu unutma ha, aman bunu da unutma. Muhtemel gelimelere gre tek tek seilmi taktiklerimiz var. Durumada inisiyatifi kaptrmayacaz heyete. Saldr sras bizde. Sorgu aamasndayz, iyi bitirmek istiyoruz sorguyu. Oturacamz yerleri bile nceden ayarlyoruz. Kim nereye oturacak ve be dakikalk sigara molalarnda Alemda'la, Metris'le, Hasdal'la, kadn yoldalarmzla neler konuacaz, her ey planlve ayarl. Gece uyku zor tutacak beni. Heyecan, sevin, hzn karmakark. Boazdan geeceimizi bildiinden, boazn mavisine, martlarn beyaz kanatlarna selam sylyor benden. En nemlisi Fatih'imizi greceim. Gpta ediyor. Keke hep beraber "yarglansaydk" diye hayflanyor. Fatih yakalanp destanlar yaratarak tutuklanal aylar oldu. Artk kendisine geldi. Yakalandnda yedii kurunu kartmak iin yaplan ameliyattan geriye kalan 30 dikii oktan alnmt. Yine gle, yine

180

sevecen, yine gzleri l l ve yine muzip. Yarn iimizi yine stacakt smscak glyle. Gergin ve incecik dudaklaryla glecek, g ve moral datacakt, yoldalarna avukatlara ve ailelere. Duruma salonu nndeki koridor bir ana baba gn olacak, ardarda nce iek gibi giyinmi kadn yoldalarmz; ite yannda ardnda grnecekler. Fatih de onlardan epey sonra grnecek. Hayal ediyorum. lk frsat karmayp peceim Fatih'i. Bu pme fasllar aylar ve yllarboyu srecekti. Taaa ki, taa ki devrimcilerin ve tm Trkiye halknn kalbine gmld son gnlerine dek... cvltl, duru dingin ve ortama hakim olan sesini duyacaktm. Erkenden kalktk. Alelacele ayakst bir kahvalt ve kapalt aramalarmz yapld. Kelepeler vuruldu... Yllarca tadmz ve daha yllarca tayacamz onur bileziklerimizi. Homurdanyor, kelepe vuran avua "ne skyorsun hemerim..." Ringdeyiz, ziyaret gn, Sultanahmet'in kapsnn hemen karsndaki kahvehane zngaznk dolu. Analar, babalar, eler, nianllar, sevgililer, olukocuk... Gzleri buulu, gzleri tedirginlikle kayg ile bakyor. Bir bir kyoruz kapdan. Balarmz dik, gsmz kabark, yzmz gle. 10-15 kii var Selimiye'ye gidecek. Artk altk, mahkemeye ziyaret gn gidersek kahvedekiler bize biz de onlara elimizi dudaklarmzla gtrerek pck atyoruz. Analarmz, baclarmz bizleri gerekten sevip sayyorlar. Hepsi birden ayn anda kahvenin camna yorlar, "acaba bizimki var m", "boa m geldik yoksa" dercesine... elsallyorlar; Askerler G-3'leri doldurmu, stmze dorultmular, yarm daire izmiler arabann arka kapsnda. Ziyaretilerle karlkl sesleniimizi nlemeye alyorlar, tetikte olmayan sol ellerini kaldrp indiriyorlar. Hepsi seilmi, semirmi gerici askerler... Arabann motoru homurdanyor. Arabann ii pis tahtalardan yaplm banklarla dolu. Oturmuyoruz, meliyoruz. Ku gz kadar delikten dary seyrediyoruz, bir daha gremeyecekmiiz gibi... Naslsa asacaklar diyoruz, iyice doyuncaya kadar grelim istiyoruz. Darda insanlar tedirgin bakyorlar arabaya. lerinden iyileri el sallyor. Anlyorlar. Bu manzaralara alklar. Hatta demokrat olduunu sandmz insanlar iaret ve orta parmaklarn V gibi yayp "zafer" selam veriyorlar etraflarna kuku ile baktktan sonra. Ring ilerliyor. nde eskort, inadna canavar ddne basyor. Ardmzda "gvenlik" timi. Konvoy imdi emberlita'ta. Laleli, Topkap derken evre yolu. te boaz. Nasl zlemiiz. imizdeki hznkabaryor. Gemi gzel gnleri zlyoruz. Boazda yoldalarmzla bulumamz, birlikte zevkle yudumladmz aylar anmsyorum. Ufak tefek esmer insanlar ikide bir Stalin'e (smail Cneyt) benzetiyorum. Ah! diyorum yle sabit yere dursalar da gzergahta hi deilse dnya gzyle bir kere daha grsem. ou darda yoldalarmzn. Onlara zlem snrsz... Aryoruz onlar... Kokularna bile hasretiz... Bizim yoldalk balarmz dostluumuzu, ideolojik temelde ekillenmi ballmz ve karlkl gvenimizi, saygmz, ak derecesine varan sevgimizi kimse anlayamaz. Baz eyler anlatlamaz zaten, yaamak gerek.

181

Anadolu yakasnda ilerliyoruz. Selimiye'nin bahesine girdik. 12 Eyll'n stanbul kalelerinden birine giriyoruz... Arabadan iniyoruz. Askerler telal. Sanki dnya yklyor. Salonun bulunduu koridora ilk admmz attk. Heyecan dorukta. Metris takm nceden gelmi. Ziyaretiler bek bek toplanmlar. Aralarnda bireyler konuuyorlar. Yzmzde yaylm bir tebessm var sevinliyim. imyoldalarma duyduum sevgiyle dopdolu. lerliyoruz, evremizdeki askerler hava atmak iin ve sankikarlverecekmiiz gibi dne dne yryorlar. Fakat o ne bir eyler var bizimkilerde. Bir olaanstlk seziyorum, sessizlikte. Yzler ask, kzgnbaklar far. Fatih'in yz sararm ba hafife nde. Bizi grnce belli belirsiz glmsyor ama bu bizim en, neeli, cvl cvl Fatih'imiz deil. Kafamda binbir trl olaslk erit gibi akyor. Ne oldu, ne var, bu haliniz ne diyemiyorum. Yzm glgeleniyor bir anda. Bir banka iliiyorum. Fatih'e ka-gz iaretiyle soruyorum "Ne var" gibilerden. Gzleri lgn bakyor. Fatih azn aarak A harfiyapyor. Sonra heceliyor... Evet anlyorum ATA MAN... Sonra ne olduunu da anlatyor. Tamanlayamadm ama hissettim, kara haber tez ularm hissediyorum. Yeniden iaret ediyor, elini boazna gtrp boazlanma iareti yapyor. ldrlm diyor. Artk duyuyor, anlyorum. Kan beynime sryor. Korkun bir znt ve ac seline kaptryorum kendimi. O anki ruh halimi anlatmak gerekten g. Yiit, yaz delikanlmz, Ataman'mz kaybettik. Bamdan kaynar sular boalyor sanki. Ac beynim ve yreim arasnda mekik dokuyor. Sarslyorum. Ne zormu meer yoldalarmn lmn duymak. im lk la. Ataman geliyor gzlerimin nne. Siyah salar, esmer yz, kara ve kaln kalar, kahverengi imek gzleri ile sevecen, yoldalarna kar yufkayrekli yiit delikanlmz. Yllarn dostluu, birliktelii sslemi anlarmz. stanbul'un Kartal', Glsuyu'su, Adana'nn proleterleri, emekileri, Adana TKB rgt iinde sevgi halesi ile kuatlm, yiit, usta, kvrak zekal partizan, tam bir rgt adam, anna yarar tarzda son nefesini vermi. Verirken sanca bizlere brakm. Mahpusta zordur lmleri duymak, ok zordur. Bir beklemek, birde lm haberi duymak zordur. Koyar adama evlat acs gibi. Barmda bir deirmen ta reklenmi sanki, iim sklyor, sklyor... Yllardr yediimiz itiimiz ayr gitmeyen bu yiit (...) yzlerce ans canlanyor imdi hayalimde. Adana sokaklar, ortak rgtlenen eylemler, bildiriler zerine tartmalar... inisiyatiflilii, neesi, esprileri ile scak gl... O gerek bir rgt adam idi. rgt adam ruhu ile donanmt. O yce Stalin'in tarif ettii rgtne, yoldalarna, halkna ve proletaryann kutsal davasna bal bir partizand. rgtne ve davaya sadkt. O byle olduunu (...)'nin oluumu ve sonraki sava yllarnda defalarca kantlamt. Muhalefet saflarnda koordinasyoncular, aratrma-incelemeciler, yuvarclar vetrockist bozmalar u verdiinde bir avu kalma pahasna rgtn ve yoldalarn terketmemiti. yi bir gemi kaptan olacan ispatlamt. rgt ruhu ile hareket ediyordu. Dostluklara, arkadalklara kan balarna asla pabu brakmazd. 1981'in ortalarnda henz lmle kucaklanmad gnlerde busnav da baar ile veriyordu Ataman; oportnist, bozguncu, korkak, rgt iradesi yerine kendi aaln ne karan ve

182

zoru grnce kaacak delik arayan, ylan gibi kvrm kvrm kvrlan A..'nin rgtten ve devrim davasndan kamaya yz tuttuunu ve fare gibi girecek delik arama hazrl iinde olduunu rendii zaman asla yz vermedi ona. arlarna, hele gelin bir grelim yollu davetlerine u cevab verdi. "Ben rgt adamym. Ben (...)'liyim. Yoldalarm, rgtm ve halkmn davas vardr ve bunlardr baki olan, kutsal olan. A. bir bireydir sadece, durumunu biliyor ve sezinliyordum, soysuz ve irkin yolunda cehennemin dibine kadar gidebilir..." te bir partizann rgt kafas bu olmalyd ve Ataman'n ahadetinden nce brakt miraslarn balcalarndan biriydi bu. Savata dene baklmaz, savata durulup arkaya dnlmez. Kim olursa olsun, dnen dner... Yryen de yrr yolunda... Korkusuzca ileri atld Ataman o dnemde de. Ataman yaayacakt. Ya aabeyisi ya o, sonralar tam da Troki cephesinden Stalin gibi bir usta (...) saldrabilecek kadar alalan kakn? Ataman lm kucaklayarak yaayacak. A. mltecisi ise Fransa'nn yumuak karnnda Yunus Doan mahlasyla Troki yamakl yaparak her gn lecek. Tarihe Ataman ikencede ldrld, ser verdi, sr vermedi diye geecek, yiitlii ile anlacak; A.. ise "...Bir zamanlar iyiydi ama..." "Evet ama" dan sonrasn istediiniz olumsuzlukla doldurabilirsiniz. Ah Yunus Doan aahh... Sen kim Stalin'e dil uzatmak kim? Kayalara kt bindirmisin... (...)'nin uzak grll bir kez daha dorulanyor, birkez daha kantlanyor, iyi ki doru bir ngryle defedilmisin rgtmzden. Zaten yllardr bir kambur gibi duruyordun srtmzda. imdi btn iyi niyetli ve gnl devrimden yana olan herkes senin iin "yi ki (...) bunu atm" diyecek. Sen bizim ML kadro politikamz bir kez daha dorulam oldun. te hayat byle "Yunus Doan" nam- dier efendi... Snf mcadelesinin azgn frtnalar, seni nereye frlatt, bizi nereye getirdi. Osman, Fatih ve smail senden nefret ederek ehit dtler. Ataman da yle. Ama sen kar-devrimci bir mltecisin ve hep yle asalak kalacaksn. Anlarmdan syrlyorum. Ziyaretiler Ataman' konuuyor. Yiit ve baemez onurlu insan, saygdeer demokrat ve anti-faist insan, avukatmz brahim Aan fke ykl, elinde antas, srtnda cppesi volta atyor. Yzndeki tek bir hat bile kprdamyor. Kim bilir nasl zlmtr. Mermerden bir rakkas gibi, bir o yana bir bu yana gidip geliyor. Duruma salonuna arlyoruz. Mbairin metalik sesi nlyor. Ksa, bodur bir adam. "Fatih ktlm ve arkadalar..." Herkes zgn kadn yoldalarmzn gzleri yal, hepsi tanr Ataman'n yiitliini. Bilir herkes Ataman'n (...) ipliinden dokunmu (...) hamurundan yorulmu olduunu. Gidip oturuyorum Fatih'in yanna. Elini elime alyorum, parmaklarmz tarak gibi gemi birbirine smsk... O byk insann gzleri dolu dolu. Sesi titriyor, henz heyet girmemi ieri. imiz hn dolu... imiz hn dolu fke dorukta, isyan atei harmanlanyor yreimizde... Soruyorum: "Nasl olmu?" "kencede" "Nerede?" "Kartal Soanlk karakolunda"

183

Devam ediyor Fatih "lk haber kzlara gelmi. Ben de onlardan duydum. ok sayda kr varm, hastaneye kaldrmlar, leceini anlam galiba, slogan ata ata lm hastahane koridorlarnda..." Gzyalarm iime akyor. Fatih'in elini daha bir skyorum. kide bir "vay bee" diyorum. Biraz aknm. Byk bir sessizlik hakim. nceki durumalarda ortal kaynatrdk. Grltmz taa dar taard. lmn verdii ac ve suskunluk hakim salona. Katip Ali yerini ald. Bizlere ok yardm dokunan Sivasl anti-faist katip Ali. Bir eylerin olduunu o da hissediyor. Ka ile soruyor aktrmadan "ne oldu?" imdi anlarsn diye fsldyoruz. Bu iyi insan sonra bir trafik kazasnda lecekti. Az tiyo getirmedi bize bu katip arkada. Suskunuz, herkesin ba nde sanki herkes iinden Ataman'a sz veriyor. Sanki herkes bir sayg duruunda. Fatih'le ksaca konuuyoruz, su duyurusunda bulunacaz. Birazck sertleeceiz ama kendimizi attrmak istemiyoruz heyete. Zaten frsat kolluyorlar. Heyet yerini alyor. Kimlik yoklamasna geiliyor. Herkes tamam. nce Fatih sz istiyor, mahkeme heyeti srarla geri eviriyor. Durumann sonunda sz vereceini sylyor, ikna olmuyoruz. O anda brahim AAN sz istiyor, kalkyor. Sesi titrek, alamakl. Dokunsan alayacak o koca nar. Balyor konumaya: "Bu davann aranan sanklarndan Ataman NCE ikencede ldrlmtr..." Anlatyor olay. Yarda kesiyor duruma yargc "Efendim bizi ilgilendirmez SYNT. komutanlna bavurun" "Hayr, sizi ilgilendirir, bu dosyann sandr, kimi kime ikayet edeceiz. Suu ileyen merci ayn zamanda ikayet merci olmutur." "Oturun yerinize efendim." "Oturmayacam, bu memlekette sizinki kadar anti-demokratik bir mahkeme tanmadm, grevinizi yapn." "Size oturun dedim, bizi ilgilendirmez." "Oturmayacam, zapta gein, su orta oluyorsunuz..." O srada dier avukatlardan homurtular ykseliyor. Fitili ateledi brahim Aan. Ailelerimiz homurdanyor. Bizler yerimizde duramyoruz. O srada salon inzibat subay bir astemen arkadan yanayor brahim Beye. Cppesinin omzundan tutarak geriye doru ekmeye alyor. Hep birden haykryoruz... brahim Aan baryor. "ek elini!.. Ben bir hukukuyum, tutamazsn cppemden..." Haykryor. Astemenin bileini tutuyor. Ayaktayz artk. Duruma yargc ekiniyor, rkyor, astemene emir veriyor. "Geri ekil olum sen karma "... O anda Fatih'le hemen karar alyoruz. Avukatlar atmaya yellenirlerse slogan atp protesto ederek kmaya karar veriyoruz. Fakat imdi asl hedef tutanaa geirtmek. Fatih sz istemeden ayaa kalkyor. "Tutanaa geirilmesini istiyoruz. Arkadamz Ataman NCE ikencede ldrld. Su duyurusunda bulunuyorum. Yoksa su orta olursunuz."

184

Yarg Tark SENKER nihayet geri adm adyor. Katibe sesleniyor... "Yaz olum" Tutanaa bir ey geirtmek aslann aznda o gnlerde. Mcadele etmezsen geirtemezsin. Yiit, vefakar ve fedakar avukatlarmz ve bizler bir cephedeyiz. Sava sryor; kar cephede heyet var.Talar ustalkla dnlerek oynanyor. Duygusalla yer yok. Amacmza ulatk. Tutanaa kap gibi geirttik. Ataman'n ldrldn. Aradan aylar geince gstermelik bir dava alacak ve Ataman'n katilleri, szde cezalara arptrlacaklard. Ama asl ceza ilerde gelecek, bekleyin ve grn. Herkes nasibine deni alr elbet. Duruma bitiyor, pemiyorum bile Fatih'i. Onlar Metris'in yolcusu, biz Sultanahmet'in. Arabada zpkn yemi gibi oturuyoruz. Diler kenetli, yumruklar skl... Her birimiz birer fke yuma... araba ilerliyor. Boaz bugn ne kadar kt... Sanki hava kararm gibi... Cezaevinin nndeyiz, arabann homurtusu kesiliyor, nihayet iniyoruz, aranyoruz ve ierdeyiz ite... Doru yanna varyorum, onkiilik kk bir 4x3 m ebadnda bir kouta kalyoruz. Usulca giriyorum ieri. Yzm sarya kesmi. Bir eyler var, anlyor. "Ne oldu?" "Sorma, ac haber var." Kck bir rahlede alyor. Bir arkada orta yerde salata yapmakla megul. Herkes iyi haberler bekliyor ama anlyorlar... Kou sessizleti aniden. "Syle yahu ne oldu?" Diyor. "Sk dur, kendini hazrla" Yz al al, moru mor oluyor. Pr dikkat dinlemeye hazr, aclara alk ve dingin... "Ataman' kaybetmiiz, ikencede ldrmler..." Dondu kald. Elindeki tkenmez dt yere. Tek ses yerde yuvarlanan kalemin tkrts. Karsna oturuyorum. Bada kuruyoruz, onun yatandayz. Elleri dudaklar titriyor. Gzlklerinin altndaki gzleri buulanyor. Ba ne eik, ac iinde kvranyor... Gzndeki tik artm... Hcrede P.ci arkadalar var. Onlarla ortak komnz o gnlerde. Yan bamda yatanla konuuyorum, onlara gelen haberleri iletiyorum. Bir sre sonra ve hepimizin yrei bu kez Sleyman Cihan iin yanacakt. Anma yapmay neriyorum. Akam hcrelerde anmalar yaplyor. Yumruklarmz havada, skl. imiz hn, kin, nefret dolu. imizden bir kez daha sz veriyoruz yaz komnist Ataman'a. "Sana ve ideolojine layk olacaz..."

185

Sen rahat uyu canmz, cierimiz, yoldamz. Omzumuzdaki ykn arlnn bilincindeyiz. Bayran dmedi, dmeyecek diyorum. Uykusuz karanlk bir geceye daha giriyoruz. Yattm, hayalimde Ataman, her yerde Ataman. Pencerenin pervaznda, gkyzndeki tek tek yldzlarda, soluduumuz nefeste. Ataman son grevini yapyor ve bizim ruhumuzu bir kez daha bilei tana vuruyor. Gece karanlk, zifiri, kopkoyu, simsiyah bir karanlk. Karanl yrtan tek lk gibi dardaki (...)'nin sava. O lk byyecek. Eminiz bundan. Gvenliyiz. Ama acl da...

3Durumalar sona ermek zere.

Gerek savc, gerekse heyet yeleri son gnlerde iyiden iyiye hzlandrdlar durumann seyrini.Anlayamadmz nedenler mi vard? Tam kestiremiyoruz. nceleri daha ardan alyorlard. Sondnemlerde yldrm hzyla yryordu iler. Sabah balayp geceyarlarna kadar srdryorlard. En fazla 2-3 kez de ara vermek zorunda kalyorlar, biz de bu aralardan yararlanp yoldalarmzla dahaok grebiliyorduk. O celse aralarndaki sigara sohbetlerinin tadna doyum olmad gnler... Savc mtalaay bile zet geerek okumutu. Okurken ciddi hukuku havalarna brnyordu. zerine ne kadar kuzu postu giyinirse giyinsin biz onun ne denli kurt olduunu biliyoruz. Soruturmann geniletilmesi ynndeki srarl taleplerimizi geri evirmiti heyet. Baclar atmasnn olsun Kartal korsan mitinginin olsun nemli tanklar hala dinlenilmemi! Fatih'le birlikte bu hzlandrma veyangndan mal karma tavr zerine yorum yapyoruz. "Bir an nce bitirip sonu almak istiyorlar."diyoruz. Karardan naslsa 3-4 kiiye idam kacak, Yargtay ise hemen onaylayacak. TKB'den birka kiiyi idam etmek isterler diyoruz. Savc tan bir avukatla haber yolluyor. Aklsra bize "tel" ekiyor. "Nedir bu yahu? Fatih'le Remzi srarla uzatmak istiyorlar, yoksa bir bildikleri mi var? Bunlar ya kaacaklar ya da sol bir cunta gelecek..." Bu yoruma glyoruz, zellikle "sol cunta" teranesine glyoruz. Mtalaa ile savunma arasndaki 15 gnlk araya itiraz ediyoruz. Gerekten de henz savunmamz hazr deil. zerinde almamz gerek. Savunmay Sultanahmet'te hazrlyoruz. Elimizde materyal

186

yok, sadece gazete alnyor o gnlerde. Bir de olsa olsa roman tr kitaplar var. Server Tanilli'nin kitaplar da girmi. Kimi rgtlerden sorgu hazrlayanlar Server Tanilli'den "yararlanyorlar". Kimisi cmle cmle "yararlanyor" daha ileri giderek. O zamanlar S. Tanilli neredeyse ba tac. Aksilikler stste geliyor. Elimizde bulunan bir nsha asgari ve azami programmz tam da o gnlerdeki bir aramada gidiyor. Oysa "zula"mz salamd. Nasl olduysa buldular. Bulan askeri 15 gnlne mkafat iznine yolluyorlar. Savunmaya koyamayacaz program. zgnz. Savunmalar okunmaya baland. Bizimki en sona kald. eitli yoldalar birer birer okuyorlar. Hemen kabilecek olanlara yumuak hazrlamalarn, "su" unsuru olabilecek sz ve deerlendirmelerden kanmalarn sylemitik nceden. Darya hi deilse birka arkadamz kartmak istiyoruz.Yoldalarn ounun savunmalar tehire, ncelikle de ikence ve insanlk d uygulamalara ynelik. Savunmalardan 2 gn sonra "son szlere" gelindi. Herkes srasyla kalkp "son szlerini" sylyor. Ksa ve zl ama siyasal ierikli, "son szler". Kimse "susuzum" filan demiyor. Hemen kabilecekolanlar sadece beraatlarn talep ediyorlar. Bir Adil "susuzum" diyor. "Son sz" gzel. Sevecen sevecen ezberden sylyor. Aysel, ksack ama zl bir cmleyle gurur duyduunu belirtiyor devrimciliiyle. Sra Fatih'te. Ortam yle gergin ki, ine dse sesi gelir yerden. Yava yava kalkt, sandalyesini dzeltti ve top gibi grleyiverdi sesi: "Biz yaasak da lsek de davamz srecektir!.." diye haykryordu. Heyet rkek ve tedirgin. Hele Hakim Yzb. Tark SENKER'nin yz bembeyaz olmu. Kzgn ve fkeli bakyor. Son szler serbest, istediimizi syleriz. Ardndan ben de daha nce yazp ezberlediim drt cmlelik ksack metni okudum. Tutanaklara aynen geiliyor. Vurgu daha ok, rgtmze, proletaryann ve halkn davasna olan inan ve gvenimize, gelecek gzel gnlere, devrimin zaferine ve faist diktatrln devrim yoluyla yklacana dnk oluyor. Herkesin tyleri diken diken. Avukatlar bu toplu rgt tavr karsnda biraz akn. zgrlne kavuacak birka kii dnda tm yoldalarmz faizmi lanetliyor. Herkes rgtyle vnyor. Sra B'ta, ezberlememi, elinde bir pelr kat var. Ondan okuyacak. Daha ilk cmlesini bile okumadan yarg szn kesiyor. "Onu bize ver, dosyaya koyalm, okumana gerek yok." diyor. Aslnda yarg Fatih'inkinden, benimkinden ve rgt tavrndan duyduu hncn cn kartmaya yelteniyor. Hava birdenbire elektrikleniyor. Mthi bir sessizlik. "Vermem, herkes sesli olarak syledi, son szmdr mdahale etmeyin diyor. "Ver onu bize!.." "Vermem!"

187

Kprler atlyor. Herkes patlamaya hazr. Avukatlarn cenahndan mahkemeyi protesto eden homurtular ykseliyor. Yarg yanndakilerle fiskoslayor. Salon inzibatlarndan birine dnp: "Olum al getir o kad" diye baryor. Asker geliyor hmla. Bekta kad arkasna gizliyor. ekitirme balad bile. B'n fkeden bacaklar, elleri titriyor. Grltler ykseliyor. Biz de kalkp mdahale ediyoruz. Asker says artt, oaldlar aniden. Yaka-paa oluyoruz. B, slogan patlatyor. -"Kahrolsun Faizm!" Bir anda dier yoldalarmz da kalkyor ayaa ve slogan bir kez tekrarlyoruz. Heyet akn, askerler akn. Aileler tedirgin... Avukatlar ayaa kalkm, her biri ayr bir ses tonuyla heyete bir eyler sylyor, ellerini kollarn uzatmlar ileri doru. Yarglar son derece tedirgin. Kantarn topuzunu kardlar, inisiyatif gitti ellerinden. Toparlamaya alyorlar. Salon bir ana-baba gn. Beklemediimiz ama houmuza giden bir olay. Yarg baryor askerlere: "karn hepsini" Gerekten olayn bymesinden korkuyorlar. Yzleri bembeyaz olmu. O srada katibe bir eyler yazdrma cesareti gsteriyor ama nafile. Grltlerden zabt katibi hibir ey duymuyor. ekitirilerek kartlyoruz dar. Kadn polisler de gelmi kadn yoldalarmz kartmaya alyor. Biz yeterli tavr koyduumuza karar veriyoruz ve kartlma konusunda fazla direni gstermiyoruz. Bizim iin bu politik sonu yeterlidir. Koridordayz. Grltler, grltler, grltler... evremize Selimiye'nin tm koruma inzibatlar m. Yeni bir slogandan ekiniyorlar. nzibat komutan bir binba gelmi, oradaki astemene fra ekiyor, sanki gnah keisi oymu gibi... Bileklerimize oturuncaya kadar sklyor kelepeler... O srada bir avukat baryor. "ki gn sonra karar". Bu olaydan sonra kararn iyice sertleeceini dnyoruz. Yanlmz. Kararlar daha nceden yazlm aslnda. Bunu da daha sonra renecektik. Arabadayz, keyifliyiz. Sultanahmet'e doru yol alyoruz. Hava kararal ok olmu. Sultanahmet'teki herkes bizi bekliyor. Niye geciktiimiz zerine yorumlar ykseliyor hcrelerden. Arlkl eilim; sonszlerden sonra hemen karar okuyup Selimiye hcrelerine alndmz yolunda... Merakla, hznle neeyle geireceimiz iki gn kald Sultanahmet'te. Arkadalarmzdan kopacaz. En ok bu koyuyor bize. Nasl da almtk. zellikle K'dan ayrlacak olmak zyor bizi. O gnlerde idam alanlar cezaevlerine geri getirilmiyorlar. Hemen orada verilen bir karar sonucunda Selimiye'nin

188

yeraltnda bulunan hcrelerine konuluyorlar. Tekoin davasndan Hseyin Aydn falan orada. Kadir Tandoan ve Ahmet Soner de oradan gtrlmlerdi idama. Hseyin Aydn tm neesiyle ziyaretiler ve avukatlarla haber yolluyor. Daha sonra cuntaya bal cezaevi yneticilerinin ilgisizlii sonucu mide kanserinden kaybedcektik bu arkadamz. "Gelsinler yerlerini hazrladk, buras rahat" diyormu. Cezaevinde hazrlklarmz sryor. Arlkl yn hzn. eitli rgtlerden arkadalar veda iin ziyaretlerimize geliyorlar, aylar iiliyor, sohbetler birbirini kovalyor. Eyalarmz tmden ykadk, her eyimizi elden geirip hazrladk. Denklerimiz, torbalarmz hazr. zerlerini zenle yazyoruz. dam kar da Selimiye'ye alnrsak cezaevi ynetimi eyalarmz arkamzdan gnderecek. Nasl mektuplaacamz, ailelerle, avukatlarla nasl haberleeceimizi, her eyi ama her eyi konuuyoruz. Konuulmayan tek ey yok. dam olursak, gmleceimiz yerleri bile konuuyoruz. Hedef Silivrikap Mezarl, Osman'n yan. Sayl gn tez geer. nmzde 48 saatimiz bile yoktu. Saatler gz ap kapayana kadar geti gitti. Duruma gnndeyiz... Sabah erkenden uyandk. Ortaklaa yaplan neeli bir kahvalt. K'nn yz bozuk... zlyor. inden kahroluyor ama belli etmek istemez o... Her zaman soukkanl... dam karsa slogan atacaz. Sloganlarmz belli. "Yaasn TKB", "Kahrolsun Askeri Faist Cunta", "damlar Bizi Yldramaz"...Sloganlar atnca yoldalarmzla vedalamay kuruyoruz kafamzda. Ayrlk vakti geldi. Bizi en ok ayrlk zyor. Sarlyoruz, uzun tutmuyoruz vedalamay, ele gne kar alamak istemiyoruz. Yryoruz kapaltna. Kapaltnda Yzba Fikret bekliyor. "Nasl olacak Remzi idam kacak m?" diyor. Aramzda esen buz gibi bir havayla konuuyoruz usulen ayakst. Bileklerimizi fazla sktrmyor. Askerlere yalancktan baryor "olum, o kadar sklr m, can bu..." Sanki onca daya attran, arkadalarmza falaka ektiren, ailelerimizi inim inim inleten o deildi. imdi sempatik grnmeye alyordu. nsan herhangi bir olayn geliimini tahlil ettiinde sonular hakknda da kimi nyarglara sahip olur. Bizler de mahkemenin sonucundaki kararlar kesine yakn bir tahminle kestiriyorduk. Siyasal iktidarnkarakteri, dier davalardaki gelimeler ve kararlarn siyasal olmas bizi byle bir yorum yapmayagtryordu. Nitekim daha sonradan rendiimiz kadaryla, davann perde arkasnda birok dolapdndn de kavrayacaktk. Skynetim Komutanl ve Adli Mavirin idam kartlmasynndeki basklarna bir duruma yargcnn "delil bulunamad" gerekesiyle kar ktnrenecektik. Delil bulsa ekinmezdi

189

kalem krmaktan... Ama tahmin ettiimiz sonu yllar sonra daolsa gerekleecekti. Mahkeme idam verecek Yargtay onaylayacakt. Selimiye'ye doru hareket ettiimizde, idamlarn kacana kesin gzyle bakyor, getiimiz yerleride son kez seyrediyormuuz gibi bir havaya kaplyorduk. Fatih'le akalayor, gle oynayagidiyorduk. Muziplii stndeydi yine Fatih'in. Koridora giriyoruz. Buras Selimiye'yi bilen, tanyan tm devrimci tutsaklarn aina olduklar koridor.Sevk arabasndan indikten sonra arka kap denilen yerden 1 Nolu Mahkemenin bulunduu koridor. Birolaanstlk daha ilk anda seziliyor. Bamz dik, vakur yryoruz. Normal inzibat erlerinin yansra,mavi bereli muharebe kyafetiyle tam tehizat kuanm askerler gze arpyor. Bir albay kaskntakm, elinde telsizi, saa-sola emirler yadran havasyla o zel time komuta ediyor. Sloganlardandevletin iki gn nce ciddi biimde rahatsz olduu belli. Avukatlarmz tedirgin ve zgn gzlerle tebessm edip selamlyorlar bizleri. Aileler birikmiler,birbirleriyle fsldayorlar. Fatih'in ihtiyar babas, N'n babas, G'in annesi ilk gze arpanlardan.R'nnkiler yine topyekn gelmiler. Adil haini bir keye bzlm, klm, bitmi sanki. Stdkm kedi gibi oturuyor. A. Glyz Ketenci, N'n avukat bir tuhaf geziniyorlar... Ailelerin tm o anda dokuz douruyor. Yoldalarmzla selamlayoruz. Herkes kopacak tufann sessizliine gmlm. Heyet giriyor ieri. Suratlar bir kar... Etrafmzdaki ember iyice daraltlyor. arlmay bekliyoruz, ierden ses seda yok... Farkl bir uygulama var... simleri tek tek arp karar yzmze okuyup yolluyorlar. Karar dinleyenyoldalarmz tek tek kelepeleyip arabaya gtryorlar. Oyunu anladk hemen, toplu slogandanekiniyorlar. Fatih'ten nce benim adm okundu. eri girdim. Avukatlarmz ayakta karar dinliyorlar. Slogan atmaya hazrm, gerili bir yay gibi... Hayret ediyorum... Uzun uzun okudular, en sonunda indir-bindir-topla-kar derken yirmi senededurdu ibre. Dorusu ardm. Slogan da atamadm, dar kyorum ama mthi hrslym, cezalarn168'den verilmi olmas canm son derece skyor. imden bela okuyorum. Yanlarndan geerkenkadn yoldalarma veda ediyorum, o srada "cezay" syledim, bir iki fkeli laf da ettim galiba. Kime niyet kime ksmet!.. O anda kafam hzla altryorum, arabaya doru asker emberindeyrrken. Sadece Fatih'e idam verecekler galiba diyorum iimden. Arabaya bindiimde bakadosyalardan gelmi arkadalara durumu izah

190

ediyorum, moralim bozuk, tetikteyim. Kulam koridorun bize doru alan pencerelerinde. imdi, imdi, imdi... diye bekliyorum Fatih'in slogann...Gelmiyor ses... Ortalk sessiz... Huysuzlanyorum... Fatih tek bana kalacak diye Selimiye zindanlarnda, kahroluyorum. Ayak sesleri, mrltlar ykseliyor. Fatih'in neeli sesi yrtyor havay. Slogan sesi deil!... Arabaya doru yaklayor ayak sesleri. Kap alyor ieri giriyor Fatih. Atlp soruyorum hemen. Yant: " 34 yl."

4Sorgum srasnda ML olduunu sylemitim. Durumay dikkatle, aleyhimize olabilecek en kk bir a yakalayabilmek niyetiyle dinleyen ye hakim, hemen sze girerek bunu amam istedi. Bu artcyd. nk heyet yelerinin her zamanki, bilinen tavrlar ideolojik, siyasi konulara girildiinde serte engellemeye almak, olmuyorsa durumadan atmak olurdu. ML. olmann ne demek olduunu akladm. Sylediklerimi szck szck tutanaa geirtti. Bu da beklenmedik birdavrant. Sonra keyifle arkasna yasland. Bu davrann, titizliin nedeni daha sonralar ortaya kt. Mahkeme hakkmda delil yetersizlii sorunundan muzdaripti. Mahkeme kararnda bu szlerim, szde anayasal teminat altna alnm dnce ve inan zgrlne karn, delil olarak kullanlmt. Delil yetersizlii bu dava boyunca mahkemeyi uratran bir sorun oldu. Yoksa yaratmak gerekiyordu.Yine hakkmda maddi delil olmas iin, hibir ilgim bulunmad hibir tutanak vb. ile belgelenmediihalde, baz dokmanlarn kt bir rgt evi bana maledilmi, Yargtay kararna da dayanak yaplabilmiti.

5Tm dava boyunca aldm bir rme kokusuydu. ubedeyken onbinlerce insana ikence yaparak ayakta kalmaya alan bir sistemin rmln ve yklmaya mahkum olduunu dnmtm. Davalar boyunca bu dncem kesinleti. Yarg kurumlar bu halde olan bir sistemin yklmaskanlmaz olduu gibi, zorunludur da. Bir gn adeta itile kakla duruma salonuna sokulduk. Daha her birimiz yerlerine oturmadan durumabitmiti. Sylemek istediimiz eyler vard. Fakat hakim, bir

191

yandan duruma tarihini erteledii kararyazdryor bir eliyle de inzibatlara bizi karmalarn iaret ediyordu. Belleimde salonun o anki durumu arpc bir ekilde yer etmi!.. Duruma hakimi ayaktayd ve soltarafnda on-onbe kadar klasr vard. Krsnn sa arka boluunda da bir o kadar dank biimdeduran, st ste ylm klasrler... nzibatlar bizi ite kaka darya kartrken bizim dava dosyasn dabunlarn zerine att. Bir sonraki davann dosyasn nne doru ekerken mbaire de bu davannsanklarnn salona alnmas talimatn veriyordu. Bu davann karara gelii de ilgintir. Savc esas hakknda mtalaasn vermiti. Hakkmzdaki cezaistemleri 141 art eylemlerle ilgili maddelerdi. Savunmalarmz yaptk. Dava bir trl kararabalanmyordu, aylarca gittik geldik. Dava ynnden yaplacak tek ey kararn aklanmasyd, o dabir trl olmuyordu. Sanyorum, drt aya yakn bir sre byle geti. Nihayet bir gn heyet bizleredavann 146. maddeye evrildiini belirterek, ek-savunma yapabileceimizi syledi. Galiba bir yerdenrufailer ie karmt. Bizim davann rlantiye alnd karar safhasnda Adil zbek isimli hain itiraflara balam, beklentiburadan kaynaklanyordu. Bu hainin itiraflarnda benimle ilgili karar aleyhimde etkileyebilecek birdelil kartamamlard. Bu konuda, baka bir soruturma nedeniyle gittiim savclkta, savcnnsohbetvari, bo atp dolu tutma amacyla sorduu bir iki soru dnda hi sz edilmedi. Fakat zmniolarak kararda belirleyici etken oldu. ok sonralar ubedeki ikenceciler, mahkemeye bask yapp bana cezay kendilerinin verdirdiklerini, yeni yakalanan bir arkadaa gzda vermek iin nerek anlattlar.

6Ek savunma iin gelmitik. Oniki-on sayfalk ksa bir metin hazrlamtm. Salona girdik. Durumahakimi, savunmalarmz vermemizi istiyor. Alp hemen dosyaya koyacak. "Okuyacam." diyorum,"sen ver, biz okuruz." diyor. Mbair nmde deste duruyor. Katlar bo bulunup biraz ne uzatsamekip alacak. ekime uzadka arkamdaki inzibatlar da daha bir diklenip, samdan solumdan drtklemeye baladlar. Ama kararlym. Okuyacam. Durumalar boyunca iimde birok eybirikmi. Kimi zaman frlayp onlar syleme isteimi nasl duydum. Kendimi frenlemem gerekiyorduve tm onlar iimde birikti. imdi ise konumakta zgrm. Onlar ne kadar engellemeye alsalar dadireteceim. Usul Kanununda savunmam szl olarak yapma hakkmn olduunu syleyerek okumaya balyorum. Heyet yelerinin yzlerinde kaytszlk maskesi, dinliyorlar. Sadece durumahakimi biraz telal ve biraz da tedirgin. Hukuki blm bitip siyasi konulara girince, irkiliyorlar. Cepheden bir saldr, bir meydan okuyu Duruma hakimi dayanamyor, tekrar mdahale ediyor.Sonra dierleri de sze giriyorlar.

192

Yeni bir ekime. "Dosyaya koyalm, biz inceleyeceiz..." buna beniinandrmaya, ikna edip savunmam elimden almaya alyorlar. Kabul etmiyorum. Kafa kafaya verdiler. Ara karar alp savunmay okumam on dakika ile snrladlar. Tekrar okumaya baladm. Vuru gcn artrmak iin zellikle sonlar okumak istiyorum. Bunun iin arada bir sayfayda atladm. Bitmesine ok kalmad ama sre doldu. Savunmay elimden alyorlar. Artk rahatlar. Benimse canm biraz skkn. Daha diretse miydim? Fakat bu atlmak istemediim bir duruma. Daha"son sz"m var, karardan sonra syleyeceklerim var! Darda karar bekliyoruz. kisi kz, be yoldaz. Ailelerden birka kii, iki avukat karmzdalar. lkkez byle bir araya geldik. Aramzda asker barikatlar olurdu her zaman. Son duruma ve karar uzunsrecek diye bu kez byle braktlar. Cezaevindeki dier arkadalar soruyoruz birbirimize. Keyifliyiz.Heyetin karar vermesi en azndan daha iki saat srer! Savunmalar okuyup deerlendirecekler, davann btnn tartacaklar, usulen "son sz"lerimizi sormalar gerekiyor, karar daktilo edilecek vb., vb.Fakat daha on dakika bile dolmad. eriye arlyoruz. Karar okunmaya balanyor. Belli ki her eynceden bitirilmi. mr boyu hapis be ve on yllk ar hapisler "Bu cezalar bizim iinonurdur. Kararnz bizleri korkutmuyor" diye baryorum. Ve bizler, be yrek ve be ses! Salon sloganlarmzla inliyor.

712 Eyll skynetim mahkemelerinde sivil yarglar da grev yaptlar. Askeri mahkemelerde askeriyarglarn yansra sivil yarglara da yer verilmesi her eyden nce, skynetim mahkemelerininemir-komuta zinciri iinde, skynetim komutan generallere olan bamlln perdeleme amacntayan bir sis bombasyd. Bu karma heyetler bir ynyle de DGM gibi yine asker sivil karmas birbaka hukuk d mahkemelere gei iin yaplan bir n hazrlk, bir nevi "acemi alaylar" idi. Subay ye ve yarglar gibi 12 Eyll mahkemelerinde grev verilen sivil yarglarn da zenle"seildikleri" her zaman her hallerinden belli oluyordu. Bunlarn hemen hepsi her konuda kraldanfazla kralc, subay ye ve askeri yarglardan daha ateli birer 12 Eyllcydler. ubat'n olduka souk gnlerinden biriydi. Darda inceden inceye sulu sepken bir kar attryor.Selimiye'deyim. "Hemen hazrlan, 1 noludan aryorlar..." dediler. "Hazrlanmam" hemen ve kolayoluyor. Tutuklandm gnden beri bir hcrede don-gmlek tutuluyorum nk. Bir astsubay, biravu, 5-6 tane de er eliinde yola(!) koyuluyoruz. Cezaevi binasndan kp Selimiye'nin mahkemelerinin bulunduu blmne gemek iin 15-20 admlk bir yolu

193

amamz gerekiyor. Ama refakatilerim inadna ar davranyorlar. O 15-20 admlk yolu aana kadar az myorum, bu arada zerimdeki fanila da srlsklam olmasa bile yeterince slanyor. Beni artan yargcn odasn buluyoruz. Astsubay geldiimizi haber veriyor, otoriter grnmeye alan crlak bir sesin ierden "beklesin" dediini duyuyorum. "Bekleyelim beklemesine de koridorda dardakinden daha fazla yorum. Cereyanda duruyoruz nk. Dilerimin takrts giderekiddetleniyor, kendimi skmaya, enelerimin birbirine vurmasnn nn almaya alyorum amaelimde deil, baaramyorum. O an hcreyi bile zlyorum. O halde aradan yarm saat mi, yoksa bir saat mi geti farknda deilim. Yarg beyin keyfi nihayet yerine geliyor, artyor bizi. Odaya girergirmez tatl bir scaklk yalyor yzm, bedenimi... Scan etkisiyle kapnn nnde adeta eriyecekmi gibi gevediimi hissediyorum bir an... Fakat lanet olas enelerim yeniden, hatta bu kez dardakinden de iddetli vurmaya balyorlar birbirine. Tam soua alm gibiyken bu s deiiklii bedenimin zaten g bela kurduum dengesini bozuyor nk. Ne yapsam nafile...Dilerimi skmaya alyorum olmuyor, dudaklarm srmay deniyorum, fark etmiyor. Koskoca odada sanki tamtamlar alnyormu gibi dilerimin takrtsndan baka ses duyulmuyor, bir an masalardan birinde oturan bir yarg okuduu dosyadan kafasn kaldryor, bir dier masada oturanfslt halinde konutuu ziyaretisi ile olan sohbetini kesiyor. Beni artan yargcn yannda oturan bayan sekreterin bir an irkildiini, irileen gzlerle bana baktn gryorum. Gzgze geliyoruz.Acyla dolduu apak belli olan gzlerini karyor hemen, dudaklarn srarak ban ne eiyor.Zaten benim de gzlerim onun zerinden, tel ereve bir gzln arkasna saklanm ak renk birift gze kayyor. Parlayan camlardan dolay bu gzlerdeki baklarn anlamn ilk andakaramyorum, ama souk mu souk bir hava tadklarn derhal hissediyorum. Ak renk gzlerdekidemir soukluundaki baklarla karlanca sanki bir Gestapo subaynn karsna getirilmiim gibibir duyguya kaplyorum. Ama hayr! Karmdaki masada bir kara veya boz gmlekli falan deil, 50-55 yalarnda gsteren sivil giyimli biri oturuyor. Benekli papyon kravat(!) ile insann hemen dikkatini ekiyor. Beni aran yargm. "- Siz bunu cezaevinde byle mi tutuyorsunuz?" Azarla aalama karm bir sesle beni getiren astsubaya soruyor bu soruyu. Arkasndan ne geleceini kestiremedii bu soru karsnda astsubay nce bir afallyor. O daha; "- ey... efendim... falan" diye kekelerken, bu kez aalamann belirgin bir ekilde egemen olduu ses zerimde slip klot ve fanilay iaret ederek: "- Niye bunlar da almyorsunuz?" diye yeni bir soru soruyor. Ben de aryorum. Bir an u insanlkd manzara karsnda, insanln bir isyan m yoksa diye bir dnce geiyor iimden. "Demek ki iinde insani duygu ve yn adna ne varsa henz hepsi lmemi, geriye kalan insanlnn,

194

skynetim yarglna ar bast bir bunalm ann yayor iinde herhalde" diye iyimser yorumlar geiyor kafamdan. Astsubay da karsndakinin kimden yana olduunu daha hala kartamam olmann verdii rkeklikten dolay olsa gerek clz ve gvensiz birsesle: "- Evet ama komutanm, verdiimiz elbiseyi giymiyor..." gibisinden bir eyler geveliyor. Yarg sabrsz bir tutumla astsubayn szn kesiyor. "- Ben olsam bunlar da vermem!..." Sadece bararak syledii iin deil, ak bir biimde cezaevi idaresini eletiren bir cmle olduu iin odadaki herkesin baklar hemen onun zerinde toplanyor! e laf nereye getirmek istediine aklk kazandrrken aslnda kiiliini, karakterini, o greve neden seildiini gzler nne seriyor. "- Ben olsam bunlar da vermem. Cezaevinin en souk yerinde rlplak tutardm bylelerini." (Bu adam) szde hukuk adam, ondan da nce szde bir insand ve 12 Eyll dneminde hakkmzdaki kararlar ite byleleri "verdi".

8Hakkmda daha nceden alm onlarca basn davas var. Bu yzden haftann en aa iki gn bunlarn durumalarna gtrlyorum. "Selimiye yolculuklar"nn bazen haftada drt hatta be gn bulduu bile oluyor. eitli durumalarn yine byle pepee geldii bir srayd... Metris'teyim... Birka gn stste sabah akam getiim "aramalar" srasnda yediim tekmelerden sa bacamn kaval kemii zerindeki deri neredeyse dizden ayak bileime kadar soyuluyor. Srf deri soyulmakla kalmam derinlemesine yaralar da alm. Adm atarken dahi bunlar sk sk alyor ve kanyor. Zaten normal olarak yryemiyorum. Sa ayam ancak srkleyebiliyorum. Bu bile mthi bir ac veriyor. Metris idaresi "bu adamn bu bacan kim bu hale getirdi" gibisinden belki bir soran kar diye en kk bir kayg dahi duymadan beni ayamn o haliyle mahkemelere gndermekten ekinmiyor. Tabii Metris ikencecilerinin bu gven ve cesareti, kimsenin kendilerine byle bir soru sormayacan bilmekten ileri geliyor. Nitekim son gnlerde artk srklemekte bile glk ektiim ayamn o haliyle yaklak iki hafta boyunca bir, iki ve Nolu Skynetim Mahkemelerinde belki be ayr heyetin karsna ktm. Bunlarn hepsine yaptm su duyurularndan hibiri kabul edilmedi. Hele bunlardan birinde cezaevi arabasndan inerken yaralar yine almt, szan kanlardan sadece ayamdaki orap ve ayakkablarm lekelenmekle kalmam, yrdm koridorlarda arkamdan incebir erit halinde kandan bir iz brakarak gelmitim heyetin karsna. "te" diyorum ayamn halini gstererek "poliste ve

195

bulunduumuz cezaevlerinde grdmz ve halen de sregiden ikenceler konusunda bugne kadar yaptmz su duyurularnn birounu, 'kant olmayan soyut iddialar olduu' bahanesiyle reddettiniz. Aln ite size somut kk bir rnek... Bakalm imdi neyapacaksnz?.." ans m demeli bilemiyorum ama, ayamn o halinin dnda yarann etrafnda orabmn kannn lekeledii ksmlardan sabah gelirken yediim tekmelerin postal izleri aka grlyor. Fakat "Bamsz Mahkeme" heyetinin hibir yesi ne yzmze ne de ayama bakyor veya bakabiliyor o andan itibaren. Bakan aka kafasn eviriyor, duruma yargc yzn nndeki dosyaya evirmeyi tercih ediyor, ye yarg ise bo gzlerle her gn saatlerce oturduu krsy sanki yeni gryormu gibi seyre dalyor. Karm dakilerden sadece tutanak katibesinin yznn sarardn sonra da dudaklarn srmaya baladn farkediyorum. "Efrada suimuamele"yi, "kence ve eziyette bulunmaya" vb. vb. szde su sayan Anayasa ve yasalarn temsilcisi, bu sular grd veya duyduu anda hemen re'sen soruturma amakla ykml olan savc m? Daha ayamn halini grd andan itibaren nndeki dosyadan rastgele eline gelen dava konusu 4 sahifelik bir gazete zel saysn "incelemeye" balyor ve salonda kaldm 3-5 dakika boyunca o topu topu 4 sahifenin bir nn bir arkasn eviriyor. Kim bilir, belki de yitirdii insanln aryor?.. kenceci cezaevi yneticileri hakknda yaptm su duyurusu talebim reddediliyor. Durumu dilekeyle skynetim komutanlna bildirmem tleniyor. Ve yllardr yetkili-yetkisiz, etkili-etkisiz btn resmi azlar dnya ve lke kamuoyunu "en kk bir ikence iddias ve belirtisinin bile hassasiyetle zerine gidildii" masallaryla uyutmaya alyor...

918 Ocak 1985 tarihindeki duruma bizim davann en hareketli durumalarndan biri oluyor. ncedenbakldnda aslnda bu da tekiler gibi sradan bir duruma olacakt. Baz tanklar arlmt. Eergelmilerse onlar dinlenecekti. Nitekim ou da gelmiti. Durumann balamasyla birlikte sraylatanklarn dinlenmesine baland. Yalnz, tanklar konutuka davann dayand polis soruturmasnniplii bir kez daha ortala sald. Dinlenen her tann neredeyse her syledii, polisin hazrladdosyadaki belgelerin nasl dzmece ve gvenilmez olduunu sergileyen birer byteti sanki... Polisin hazrlad tutanaklarda gya "birden fazla ahsn arasnda grerek..." tandklar iddia edilen tanklar poliste, deil bakalarnn grp tanmak, tek olarak bile yzmz grmediklerini, kendilerine sadece resimlerimizin gsterildiini, bu arada imzalatlan tutanaklarda neyin naslyazldn dorusu bilmediklerini; nk bunlarn kendilerine aceleyle okutturulmadan imzalatldnsylyorlard. lerinden bazlar kendi imzalarn tayan ifade ve tehis tutanaklar okunduka hayrete dyor, "ben byle eyler sylemedim..." veya "ben byle bir tehis veya tarifte bulunmadm..." diyerek reddediyorlard.

196

O gn "tank" olarak dinlenenlerden biri de, polisin maas olmay kabullenmi; kubeyinli, beyinsiz olduu kadar da namussuz bir piyondu. 12 Eyll ynetiminin mahallesinde muhtar yapt bu adam, bir soygun olayna szde yakndan tank olmutu. Yemin billah soygunu yapanlardan zellikle birini ok yakndan grdn sylyor, birlikte yakalandmz bir arkadan adn vererek "grd ahsn%90 o olduunu" iddia ediyordu. O gne kadar poliste ve savclkta bu ynde saysz ifade vermi, tehis tutanaklar imzalamt. Kendisine ezberletilenleri papaan gibi imdi bir de mahkeme nnde tekrarlyordu. Yalnz "sahibinin sesi" olmaya soyunan bu polis piyonunun her nedense haberinin olmad yepyeni bir gelime olmutu. Aradan geen sre iinde, o hala, polisin kendisine aylar nce ezberlettii masallar bizzat tank olduu(!) gerekler olarak yutturmaya alrken, sz konusu soygunu baka bir grup devrimcinin yapt aa kmt. pleri polisin elindeki bu geri zekal "tank" taslann o gn devirdii am bununla da kalmad. "Soygun srasnda ok yakndan grdm" dedii ve "%90 oydu" diye ismini verdii arkada gstermesini istiyor usul gerei yarg. Seninki bizlere doru dnyor ve fazla dnmeden o arkada diye gelip beni gsteriyor. Piyonun bu yeni gafnn nereden ktn, benim dmda kimse anlamyor. Hemen vaziyeti kurtarma abasna giren duruma yargc " acele etme iyi bak... arka sralarda oturanlara da bak..." eklinde uyarp ynlendirmeye alyor ama anlayan kim... Szde tank hala srarl beni gstermeye devam ediyor. Yarg tutamyor artk kendini "ismini verdiin o deil be adam!.. Senin sylediin arkada oturuyor..." diye patlyor fke iinde.... Piyonun bu gafna ve bunu srdrmekteki srarna bir tek ben armyorum. nk daha salona girer girmez onu ubede grdm anmsyorum hemen. Savcla sevk edilmeden ksa bir sre nceydi. Sudan bir bahaneyle tim efi ikencecinin odasna gtrldm. Odadaki misafir koltuklarnda iki kii oturmu ay iiyorlard. Bunlardan biri, ite bu piyondu. Demek o gn "tanmz" kendisiyle. Fakat kendisinden her ne istendiyse yine azna yzne bulatrmt ite. Polisin dosyalar nasl sadece sahte tutanak, ekspertiz raporu ve benzeri yazl belgelerle(!) doldurmakla kalmayp gerektiinde nasl sahte tanklar bile ayarlad gerei bir kez daha kmt ortaya. Ama mahkeme heyeti her zamanki gibi bunun da zerini rtmeye giriiyor. "Sen bu soygunlasulanmadn iin tana soru sorma hakkn yok" gibi bir gerekeyle durumu aklamama izinverilmiyor. Baka olay ve davalarda, daha nce polis ve savclkta hile, tehdit, antaj hatta ikencezoruyla devrimcilerin aleyhine verdikleri ifade ve tehis tutanaklarn mahkeme nnde dzeltme drstln gsteren tanklar "yalanc tanklk"tan derhal tutuklanrken polis tarafndan ayarlandve batan sona yalan syledii btn plaklyla aa kan bu sahtekar tutuklanmyor. Sadeceduruma yargcnn "ya o soygunu yapanlar yakalanmasalard?.. Senin ifadelerine dayanarak bizbunlar mahkum edecektik..." eklindeki bir azar ile paay kurtaryor. Sahi, ya eylemi yapanlar yakalanmam veya olay aa kmam olsayd ne olacakt? Olayla hi ilgisi olmayan iki kii hem de146/1'den idam veya mebbet ceza alacaklard. nk o soygunu onlarn yaptna dair(!)

197

dosyada saysz belge, polis raporu, tehis tutana, vb. vard?!.. Polis bu kadar kantla da yetinmemi, 3 tane degrg tan(!) ayarlanmt. Nitekim 12 Eyll yarglamalarnda 1, 3, 5... deil yzlerce insan da itebylesi gvenilir belge(!) hatta tanklara(!) dayanlarak lm de dahil en ar cezalara arptrlmamlar myd?..

1018 Ocak durumasnda birok tank dinlendi. Fakat o gn dinlenen tanklar iinden biri kt ki, onundinlenmi olmas ne heyetin ne de herhalde dier ikenceciler srsnn houna gitmitir. Aslnda smail CNEYT'le dorudan hibir ilgisi olmayan bir konuyla ilgili olarak arlan bu tank, ifadesi srasnda farkna bile varmadan bu yiit komnist nder savann nasl alaka katledildiinin saklanamaz bir biimde aydnlanmasn salad. Polis, smail CNEYT'in pusu kurulan bir evde polisle girdii silahl atma srasnda vurularakldn iddia ediyordu. Bu iddia dorultusunda dosyada yine bir yn yazl belge(!) vard. yle ki,smail CNEYT'in atmada kulland sylenen bir tabancaya ve skt mermilere ait bir ekspertizraporu ile atmann nasl cereyan ettiine dair bir kroki bile vard bu "belgeler" arasnda. Ama szkonusu tank, mahkeme nnde ifade verirken polisin bir sre karakol kurduu iyerinde saolarak bir kiiyi daha yakalad eklinde bir cmle kulland sz arasnda. Fakat ne bizler arasnda nede bu davayla ilgili operasyonlarda nce gzaltna alnp da sonra serbest braklan insanlar arasndabile, deil tann iyerinde, onun civar semtlerinde dahi yakalanan bir kii yoktu. O halde kimdi tann szn ettii bu ahs? Tann syleyecekleri bitince sz alp bunu soruyorum, ardndan buahs biraz tarif etmesini istiyorum. Duruma yargcnn kendisine sz vermesini beklemeden tankbyk bir safiyetle sorumu yantlamaya balyor. "Ksa boylu, gzlkl, gr bykl, esmerce biriydi... Paltosu yeniye benziyordu ama pantolonu ve ayakkablar eskiceydi... Polisler bir ara bana yakaladklar ahsn kimliini gsterip "tanyor musun" diye sordular. smi Bekir'di, soyadnhatrlayamyorum, fakat Osmaniye doumluydu. Lise retmenliimi Osmaniye'de yaptmdan bu hatrmda kalmt." Artk hibir teredddmz kalmyor. Bu smail... O'nun atmada deil, sa olarak ele geirildikten sonra ikence tezgahlarnda katledildiine dair baz bilgiler kulamza alnmt nceden. Ama bunakesinlik kazandracak ayrntl bilgi, belge veya tanklar bulamamtk o gne kadar. Karmzdakitann anlattklar ite bu ince sis perdesini de datyordu, ama tam da bu srada yarg fkeyle tann szn kesiyor "konumana kim izin verdi? Burada hangi sorulara cevap verip, ne zaman konuacan ben sylerim sana,.." diye hem azarlyor hem de

198

dpedz tehdit ediyor. Benden deyerime oturmam istiyor. Bu durumda kuzu kuzu nasl yerime oturabilirim? Kahpece ilenmi bir cinayetin aydnlatlmasnn szkonusu olduunu hatrlatyorum nce srarla.Dinlemiyor bile, beni konuturmamakta kararl grnyor. Yerime oturmadm takdirde durumadanatmakla tehdit ediyor. Bu arada inzibatlar da ie karyor, beni zorla oturtmaya alyorlar. Biryandan buna kar koyuyorum bir yandan da tana soru sormamz engellemeye almann smail CNEYT cinayetinin zerini rtme abas olduunu haykryorum. Bunun ikenceci katillerle dpedz su ortakl olduu da dahil azma geleni sylyorum. Ama btn abalarmz bouna! "Sen bu tana soru soramazsn. nk o seninle ilgili olmayan bir konuda dinlenmek zere arld..." gibi aklalmaz bir gerekenin arkasna saklanarak konuyu kapatmaya alyorlar. Bu arada avukatlarmz sessiz kalmyor, ikencede cinayet gibi bir konunun bylesine insanlk, mantk veahlakd bir tutum ve bahaneyle geitirilemeyeceini yasal gerekeleri ile de anlatyor, bana sz verilmesi gerektiini belirtiyorlar. Salondaki hava iyice elektrikleniyor. Seslerimiz koridora kadar tat iin kapnn n subay, er ve avukatlardan oluan bir merakl kalabal ile doluyor. Salona takviye olarak yeni inzibatlar getiriyorlar. Ama kararlyz. Ya bu tann bildii hereyi anlatmasn salayacak, yoldamzn nasl alaka katledildiini aa karacaz ya da Selimiye'yi birbirine katacaz!.. Bizim ve avukatlarmzn gitgide iddetlenen tepkimiz karsnda heyet panie kaplyor.Bir yandan bizi susturmaya, yattrmaya, oturtmaya alrken bir yandan da aralarnda fsldamaya balyorlar. lerin kendileri asndan bu denli sarpa sarmas karsnda aresiz geriliyorlar. Ama yinede sorular bizim deil, o tann dinlenmesini isteyen sank avukatnn sorabilecei kaydn getiriyorlar. O aamada bizim iin nemli olan, yoldamzn polis tarafndan sa olarak ele geirildii gereini mahkeme tutanaklarna geirterek belgelemek. Bu nedenle fazla zerinde durmuyoruz busnrlamann. Ayrca nelerin sorulmasn ve tutanaklara gemesini istediimizi o ana kadar en az 4-5 kez vurgulamtk. Nitekim sadece kendisine sz hakk tannan avukat da sorulmas gereken bu sorular soruyor tek tek tana ve tank anlattka da yiit yoldamzn nasl yakaland en ince ayrntlarna kadar aa kyor.

11Hakkmzda alan rgt davas balyor artk. 15 Mays 1984 gn ilk durumaya gtrlyoruz. O gnn sonradan hepimiz iin tarihi bir gn olacan nereden bilirdik. FATH'le meer son grmemizmi. O'nun 33. gnndeyiz. Halsiziz, bir deri bir kemik kalmz belki ama yine de hepimiz safi glck ve coku kesilmiiz. Aln ukurlarn iyice kerttii gzlerimizden mutluluk kvlcmlar fkryor... atlam, hastalkl bir beyazla brnm dudaklarmz hemen hi kapanmyor ki, etleri iyice ekilmi dilerimizin

199

neredeyse dklmek zere olduklar belli olmasn... Gn yedinci katnda byle bulutlar zerinde dolamamz mahkeme kaleminin yapt bir hataya borluyuz. Ana dava ile bizim yeni alan davay birbirine kartrmlar, durumaya getirilmemiz iin Cezaevine yazdklarcelp yazsnda hepimizi birden armlar. oumuz 3-4 yldan beri grememiiz birbirimizi... Bu durumda bizlere can gelmesin de kime gelsin?.. Selimiye'de bizlerin durumaya arlmamz ile bir sre iin kesiliyor sohbetimiz. Tabii hepimiz yine"plaz". Dolaysyla durumadan "atlacamz" kesin. TTE saldrs srasnda cezaevi ynetimleriile skynetim mahkemeleri arasndaki iblmnn bir paras da bu: cezaevlerinde zorla soyuluyor,mahkemelere dongmlek gnderiliyoruz; mahkemelerde de "klmz mahkemenin mehabetineuygun olmad..." gerekesiyle durumalardan atlyoruz. Yukar karlmamzdan bir sre sonraavukatlar ve ailelerimiz ieri alnyorlar. Belli ki duruma alyor ama biz "sanklar" hala darda kapnnde tutuluyoruz. Bir sre sonra hepimiz srayla kapnn azna gtrlyor, ierdeki heyeteuzaktan yle bir gsteriyorlar. Duruma yargcnn kafasn belli belirsiz yukar kaldrdn grmemle kolumdan ekilmem bir oluyor. Bylece meer "durumadan atlm..." oluyoruz(!) O srada avukatn ayaa frladn gryorum. Bizlerin mahkemeye kendi isteimizle don-gmlekgelmediimizi, cezaevi idaresince bilinli olarak byle gnderildiimizi, giysilerimizin zorlagaspedildiini, vs. anlatyor, ardndan da "biz" diyor, "kendilerine sivil elbise getirsek mvekkillerimizde bunlar giyseler siz durumaya alr msnz, yoksa elbiseleri TTE olmad iin yine de atarmsnz?" diye bir soru soruyor. Yarg nasl olsa byle bir ey olmaz rahatl ierisinde hitereddtsz "tabii alrz..." diye yant veriyor bu soruya. Bunun zerine kimsenin beklemedii bir eyoluyor: Avukatm sivil bir gmlek ve pantolon getirmi antasnda. Bunlar ortaya kartyor ve "verinbu giysileri kendisine, mvekkilim giysin ve durumaya katlsn. Hem bylece mvekkillerimizinkendi istekleriyle mi byle geldiklerini yoksa istek ve iradeleri dnda m byle gnderildiklerini hepbirlikte grm oluruz..." diyor. Sadece heyet deil salonda ve kapnn nnde grevli subaylar dabyk bir aknlk geiriyorlar... Hi ummad bir biimde keye skan duruma yargc, bir anduraklyor ve sonra bana dnp: "Bak avukatn giysi getirmi. imdi bunlar sana versem giyinir misin?" eklinde sama bir soru soruyor. Cehaletinden mi yoksa artniyetinden mi artk tam bilemiyorum ama bu adam ciddi ciddi bizlerin durumalara sanki kendi isteimizle byle don-gmlek geldiimizi mi sanyor yoksa?... Nedeni ne olursa olsun sadece amamak deil fkelenmemekte elde deil!.. Dnsenize bir!.. Birinsan aylardr karsna don-gmlek getirilen insanlar "Mahkemenin mehabetine aykr bir klkla durumaya geldii" gerekesiyle durumalardan atyor, 2 kez durumadan atlan bir "sank" ise birdaha durumalara alnmyor, dolaysyla kendini savunma olanaklarn tmden yitiriyor. Nitekim 12Eyll dneminde binlerce insan bu yzden, deil savunma, dorudrst sorgu dahi veremeden lmveya onlarca yllk hapis cezalarna arptrld.

200

Hal byleyken her gn onlarca insan hakkndadurumalardan atma kararn verenlerden biri olan yarg efendi daha hala sivil giysi verilse giyip giymeyeceimizi ciddi ciddi sorabiliyor!... Bylesine ne denir? "Niye giymeyeyim?.." diye yantlyorum sorusunu ve mahkemelere bizim kendi isteimizle byle gelmediimizi giysilerimizin zel operasyonlarla nasl zorla gaspedildiini, mahkemelere gelirkennasl zorla soyulduumuzu, TTE'nin anlam ve amacn bir kez daha anlatmaya alyorum. Geridnemiyor artk, avukatmn getirdii elbiseyi giyip durumaya katlmam sylyor. Ama tam o sradamahkeme bakan albayn eilip duruma yargcnn kulana bir eyler fsldadn gryorum. Bunun zerine "Biz be dakika bir mzakereye ekilelim" diyerek durumaya ara veriyorlar. Belli ki avukatn kurnazl sayesinde iine dtkleri amazdan kurtulmann yollunu arayacaklar, daha dorusu bu durumda ne yapacaklarna dair "yukardan" gelecek emri bekleyecekler. Byle bir srprizlekarlaacaklarn hi ummam, buna kar hazrlanmamlar anlalan. Avukatn antasndan sivil giysiler kard anda srf heyetin deil evredeki grevli subaylarn da geirdikleri aknlk ve ardndan kapldklar telatan da anlyoruz bunu. O srada Selimiye'de grevli bir yzbann bir astemeni alelacele bir yere gnderdiini farkediyorum. Zaten mahkeme bakan albay da o yzbann gznn nnde verdii iaret zerine duruma yargcnn kulana eilip durumaya ara verilmesini salamt. "Be dakka..." denilen mzakere sresi uzuyor, 15-20 dakika geiyor. O aradaben avukatmn getirip verdii giysileri zerime geirirken kapnn nndeki subay, asker, avukat kalabal artyor. "Yukardan" geldikleri her hallerinden belli olan 3-4 subay Selimiye'nin yzbas ile bizi cezaevinden getiren yzbay bir keye ekiyorlar. Ardndan cezaevinden gelen avuaaadaki cezaevi arabasndan bir takm TTE getirmesi emri veriliyor. Durum anlalyor. Nitekim 1-2 dakika gemeden salondan kan mbair er heyetin ancak TTE'yi giyersem "salona alnabileceimi,yoksa o an zerimde olan sivil elbiselerimle salona giremeyeceim" eklindeki yeni kararn duyuruyor. Bu kez kapnn eiine kadar da yanatrlmyorum. Uzaktan da olsa grebilsem o yargcave dierlerine bir-iki ift szm olacak. Syleyeceklerimi bararak koridorda sylyorum.Yaplanlarn ne ta duvarlarn arasnda ne de yapanlarn yannda kar kalmayacan haykryorum. Sonu olarak zerimde sivil elbiselerimle olduu halde klm "mahkemenin saygnlna uygun dmedii gerekesiyle" salona bile girmeden durumadan atlm oluyorum...

12Metris'te durumaclarn isimleri sabah saat 06.00 gibi okunur. 07:00'ye doru da almaya gelirler.Metris'te kuraldr: TTE'ye kar direnen devrimcilerden durumaya gidecek olanlar, yaz-k demedensabahn krnde alnrlar koularndan. Kimse

201

saat 07:00'den sonraya braklamaz. Ancak hainler,"bamszlar" ve TTE'yi giyen "yeiller" bu uygulamann dndadrlar. Onlar 08.00 civarnda kartlrlar. Kou kapsnn nnde seme ikenceciler takmndan en az 8-10 er karlar sizi. Gnne vedurumuna gre ya kou kapsnn hemen nnde ya da alnp gtrld daha kuytu bir kede-hainlerin koularnn bulunduu koridor olur bu genellikle- "arama" yaplr. "Soyun" derler. Halbukizerinde bir klot, bir de fanila vardr zaten. Ama onlarn da amac arama deildir. Arama bahanesiyleseni aalamak, onurunu inemek, kiiliini ezmektir. Bu onur krc iren istei annda reddedersinve daha senin "hayr" szn tamamlanmadan zerine ullanrlar. Cop, tekme, tokat, yumruk, palaska,kelepe veya knye zinciri... ile giriirler. Bu konuda eitilmilerdir ayrca her geen gn artan birdeney sahibidirler. Bu nedenle plak bedeninin en duyarl yerlerine indirirler darbelerini: Dizkapann alt, ayak bilekleri, kaval kemiinin ortas... tekmelerinin en gzde hedefleridir, miden ve brlerin yumruklarnn, kaba etlerin ve srtn ise coplarnn... Yalnz sabah aramalarnda, sanda solunda grnr iz brakmamaya az ok dikkat ederler. Bazen "yava ol, nasl olsa bir de akama dn var..." diye birbirlerini uyardklar bile olur. Ama en az 8-10 saldrgann hem karsndakini dayakla yldrmaya alp hem de iz brakmamas mmkn m hi?.. Zaten epey ypranm ve zayf dm plak bedenler bir de insafszca inen cop, tekme, yumruk, zincir... saanandan yara bere almadan kurtulabilir mi?.. Ya az veya burun kanamaya balar, ya ka alr, kafa yarlr, dudak patlar, ya gz morarr veya kolunda, bacanda rkler oluur, yaralar alr. Samalclardan farkl olarak Metris'te TTE giymeyenlerin mahkemelere giderken ort giymelerine dahi olanak tannmaz. Btn spor ortlar toplanmtr zaten. araf, nevresim ve benzeri bezparalarndan elde diktiklerinizi de mahkeme gidilerinde giydirmezler. Paralayarak zorla soyar, mutlaka slip klotla gnderirler sizi. "Arama" ilemi bittikten sonra eller arkadan zincirle kelepelenir. Zincirler yle sk vurulur ki, ok gemez bilekleriniz szlamaya kollarnz uyumaya balar, elleriniz ise zaten mosmor kesilmitir ozamana kadar. Kelepenin de vurulmasndan sonra her mahkeme gidiinde en az iki saat bekleyeceiniz mahkeme havalandrmasna atlrsnz don-gmlek. Kar, yamur, rzgar, amur, ayaz...farketmez. Hatta karl, yamurlu, souk havalarda her gnknden daha erken kartlrsnz mahkemehavalandrmasna. Bu havalandrma sanki zel olarak Metrisin en fazla rzgar alan yerine yaplmtr.Bina yaptrlrken bunun iin zel meteorolojik incelemeler yaplp yaplmadn ok meraketmiimdir dorusu. nk o havalandrmann rzgar ve souk almayan bir kesi yoktur. Sadecegiri kapsnn nnde bir merdiven alt vardr. Nispeten kuytu saylabilecek tek yer bu 5-6 basaman altdr. Souktan mosmor kesilen bedenlerin, eller arkadan kelepeli olmasna ramen iki bklm vaziyette deolsa buraya snmaya almas bile rahatsz eder

202

ikencecileri. Souktan veya yamurdan biraz olsunkorunabilmek iin merdiven altna girenleri oradan karmak iin operasyon dzenlendii gnler bileolmutur. Dayaa bavurmadklar zamanlarda da eitli irenliklere bavurup rahatsz ederek sizioradan kmak zorunda brakmaya alrlar. Ya mutfaktan zel olarak bulak suyu getirir dkerlertepenizden aaya, ya fara veya kl tablas boaltrlar ya da paspas rparlar... zellikle Metris'in sevk arabalar ile mahkemelere gidip gelmek bal bana bir ikencedir. BunlarABD ordusunun muhtemelen II. Dnya savandan kalma hurdalarndan bozma sacdan tabutlardr. Her taraflar srf demir ve sac levha olduu iin kn souunu, yazn ise scan adeta younlatrarak ieri yanstrlar. Yani arabaya binip Selimiye'ye varmak da "kurtulu" deildir. Sabah saatlerce havalandrmada ektiklerimizi daha sonraki saatler boyu sevk arabasnda da ekmeye devam edersiniz. TTE giymemenin bir cezas olarak Selimiye'de zel bir odaya vs. alnmaz, duruma saatine kadar arabada bekletilirsiniz. Tuvalete bile gtrlmezsiniz. Evet, don-atlet Selimiye koridorlarnda dolatrlrsnz, savcla gtrlebilirsiniz, hatta baz istisnai durumlarda mahkemelere bile alnabilirsiniz, ama kesinlikle sokulmadnz bir tek yer vardr: tuvaletler... Bu doal ihtiyacnz, iinde akama kadar bekleyeceiniz sevk arabasnn iine yaparak gidermekten baka hibir yol yoktur nnzde. Tabii bu yol(!) da ancak kk tuvalet ihtiyalarnz iin geerlidir. Sevk arabalar sala kapl kk bir minibs olan Samalclardan gelenler iin bu yol da kapaldr. Diyetli, hasta vb.olsanz bile kantinden birey aldramazsnz. Saatler boyu bekliyor olsanz bile bir bardak ay veya bir merubat iebilmenin ryasn grmek bile byk lkstr(!). Ve siz, ruhen ve fiziken ok rahat ve zinde olmanzn byk nem tad kritik durumalara bile bu emberden geerek girersiniz...

13Sultanahmet cezaevindeyiz. TTE'ye kar direniimiz sryor. Durumalara eofmanla gidip geliyoruz.Galiba ikinci durumamzd. Bizi sabahn erken, saatinde havalandrmaya alyorlar. Hava souk, hzlhzl volta atyoruz. te yandan kafamzda bir soru, "neden bu kadar erken kartldk?", zmeyealyoruz. Az sonra idare tarafndan ykselen sloganlarla bu soru cevaplanyor. "kence yapmakerefsizliktir." "Asker deil siyasi tutukluyuz." "TTE giymedik giymeyeceiz." atlan sloganlardan neyaptklarn kartyoruz. Nitekim az sonra yukardan bir arkada baryor. Sloganlar ve bunubastrmak iin son sesiyle alan hoparlr grltsnden sesini zor bela duyuyoruz. "Bugn hemsalar kesmeye alyorlar, hem de zorla TTE giydiriyorlar."

203

Arkadalara dnyorum "hazr myz" diyorum. "Hazrz." Sra bizde, bekliyoruz. Kap alyor, elindebir liste ile bir asker giriyor, isimlerimizi okumaya balyor, sonunda "bir bir alacaz" diyor. Karkyoruz, bizim kmayacamza kanaat getirince gidiyor, iki dakika gemiyor ki bir manga askerletekrar geliyor. Zorla alacaklar... Bu kez direnme idare binasnda deil havalandrmadan balayacak. lkandaki gerginlik saldryla birlikte cokulu bir heyecana dnt. Kolkola girip, betondan bir set gibiduruyoruz. zerimize ullanp tek tek koparmaya alyorlar. Baaramyorlar, daha da hrslanpkollarmza cop, bacaklarmza tekme ile giriiyorlar. fkeli ve kinliyiz, gcmzn tmnkollarmza veriyoruz. Kopacakm gibi olan olursa, bir dierimiz onun nne geiyor. Direniimiz sonucunu alyor. Gelen subay, askerlerin aresizliini grnce emir veriyor. "Tamam hepsini birliktegetirin." dare binasna giriyoruz. Karmzda "hazr kta", komandolar... Giriin darlndan yararlanp, toparlanma frsat vermeden hemen saldryorlar. ki taraftan bacaklarma vurup yere drdler.Pantolonu ayaklarmdan yukar doru ekmeye alyorlar. Ceketi giydirmek iin kaldrdklarnda birden kyorum, pantolon yrtlyor. Ceketi ireti bir ekilde zerime geirip, kollarm kvrarak arkadan kelepeliyorlar. Kelepe kemie oturdu... Ykselen sloganlarmz koutan gelen sloganlara karyor. "Kahrolsun Faizm!", "nsanlk onuru ikenceyi yenecek." Kslan sesimin son perdesine kadar baryorum. Salarmz kesmeye gtryorlar, birisi azm kapatyor, nefes alamyorum. Dizimle karnna vuruyorum, eli geviyor. Koyun krkar gibi salarmz yol yol kesiyorlar. Kafalarmz yara bere iinde. tekleyerek arabaya gtryorlar. Tam cezaevi kapsndan beni karttklarnda, ziyaret gn olduundan toplanm ziyaretiler halimi gryorlar. Bir ana "ldryorlar" diye bararak kendini yere atnca, btn ziyaretiler cezaevi kapsna doru yrdler. Kap nndeki asker ve polis onlar, kahvenin iine, yan sokaa doru srmeye alyor. Arabann iindeyiz. Cezaevinden sloganlar ykseliyor, kap ve pencerelere vuruluyor sanki yer yerinden oynuyor gibi. Darda grltl haykrlar... Mahkemeye gideceklerin hepsi tamam fakat, neden bekletiliyoruz hala! Daha sonra duyduk ki analardan birka arabann nne yatmlar, "arabadakilerle konuacaz mutlaka, ierde l var." diye kalkmamlar, onun iin bekletilmiiz. Yolda giderken, dilerimizle yakalarndan tutup ekerek skyoruz TTE"leri Selimiye'ye vardmzda subay bizi bu halde grnce arabadan indirmekten vazgeiyor. "Ben gidip mahkemeye bir bakp geleyim." Gidi o gidi! leyin geliyor. "Elbise yrtmz iin mahkeme sizi kabul etmiyor." diyor. Slogan patlatyoruz. "Savunma hakkmz engellenemez!", "TTE giymedik giymeyeceiz!"...Sloganlarmz onlar rahatsz etti ki akama kadar bekletmeden cezaevine gtrlyoruz. Yalnz, araba hareket etmeden nce subay kapy ap, "mahkeme hepinizi atm oldu." diyor.

204

Cezaevi kapsnda bir baavu, bir erle elinde daktilo bizi bekliyorlar. Szmona "Neden elbiseyi yrttnz ve slogan attnz" diye ifade alacaklar. fade vermeyeceimizi syleyip koularmza gidiyoruz.

14"Sanklar, basz olarak salona alndlar." Durumay yneten yargcn, durumann banda tutanaageirttii ilk cmleler bunlardr. Kalplam bu szler, sann hibir bask altna alnmadan, serbesteirade beyannda bulunabilmesinin simgesi gibidirler. Ve duruma salonunda her eyden sorumlu olan heyete bunun teminat altna alndnn bir gstergesi. Fakat ramp klar altndaki grnt ile sahnegerisindeki grnm arasndaki fark gibi farkldr gerek. Hemen ardnzda, yle kuvvetlice ksrseniz bile mdahale edecek olan inzibatlar bekler. Konuurken arkandan ekitirirler, holarna gitmeyen bir ey sylediinde ou kez hakimin iaretini bile beklemeden susturmak iin vurmaya balar, yaka-paa darya atarlar... Durumalarda zellikle ayr cezaevlerinden gelenlerin birbirlerine yaklamamasna dikkat ediyorlard. Bunun iin aramza askerler diziliyor, deil birbirimizle konumamz bakmamz bile yasakt. "Bunlargzleriyle bile birbirlerine mesaj verirler." diye dnyorlar. Bir durumada yine Sultanahmet'ten gelen bizleri n sraya aldlar. Metris'ten gelen yoldalar da ikisra arkaya oturttular. Bir sre geti, heyet, durumaya ara verdi. Daha heyet salondan kmamt ki,frsat deerlendirip, kz yoldaa doru yaklaarak "Naslsn" diye konumaya altm. Tam bu sradaarkamzdaki inzibatlardan birisi "not alverii yaptlar" diyerek kadn yoldan ellerine saldrd. Ellerinde bir ey bulamaynca bu kez azn amasn istediler. Mdahale ettik. Bunun zerine salonda bulunan tm askerler stmze ullandlar, dier yanda, kadn yoldan azn amaya alyorlard. Heyet ise bir tiyatro oyunu seyreder gibi bakyor, en ufak bir mdahalede bulunmuyordu. Kz yoldamz kadn polisin aramasna raz olduk. Kadn polis geldi, yoldamz gtrp aradlar, geri getirdiler. Birey bulamamlard. Duruma tekrar balamt. Bir astsubay ve iki er, salona girip heyete bir tek sz syleme gerei duymadan, beni kaldrp gtrdler. Bekleme salonunda ellerime kelepe vurup, aradlar. Belli ki not aryorlar. Fakat benden de bir eykmad. Tekrar geri dndk. Aradan iki- dakika gemedi, ayn ekilde gelip, bu kez bir bakayolda kaldrp gtrdler.

205

Bunlar bir yerlerden emir alyorlar ama bu emri heyetten almadklar kesin. lgin olan ey, mahkeme salonunda myz, 1. ube'nin "sorgu" srasnn beklendii odasnda m?.

15Fatih Yolda... Her yerde, daima baemez, direngen, yiit (...) devrim dmanlarna ve dmanlna bir milim bilemsamaha gstermeyen o mkemmel insan, hayatnn her annda olduu gibi mahkemelerde deyumuak ve dingin grntsnn altnda devrime ve rgtmze saldrlmasna asla izin vermemiti. Yznden hi eksilmeyen huzurlu glmseyiinin biz yoldalarna verdii, anlatlmaz bir gvenduygusuydu. Ama, devrime ve TKB'ye dmanlk edenler bilmeliydiler ki o huzurlu ve scakglmseyiinin arkasnda, onlara kar en ufak bir iyiniyet ve anlayllk yoktu. O dmanlarna kar,trnaklarn gizlemi saldrmaya hazr ve saldrya getiinde de mutlaka ama mutlaka yenen yrtc birkapland. Bunu lme glmseyerek ve huzur iinde gidiiyle seve seve lyle ve lm bile yeniiyle de gsterdi. Mahkemelerde onunla karlamak, scack bir "merhaba"sn iitmek doyumsuz ve sevecen glmseyiinin muhatab olmak bize, onun yolda olmann gururunu tattrrd. Ama tabii bu durum yarglanan herkes iin ayn eyleri yaatacak demek deildi. rnein "tescilli hain" Adil zbek, Fatih'imizin baklarnda lmn, devrime ihanette olan tiksintiyi gryordu. Selimiye koridorlarndaya da duruma salonlarnda elinden geldiince bu baklardan uzak durmaya alyor ve baklarndaki fkeden kurtulmak iin kafasn nnden kaldrmyordu. Fakat o, ne kadar kamaya alrsa alsn, yoldalarmz ondaki lm korkusunu canl tuttular. Sabk bir TKB'li olmas da TKB'nin gazabnn boyutlar hakknda ona bir fikir verebiliyordu. Ve o ok iyi biliyordu ki gemite ats altnda barnd ve imdi dmanla birlikte kertmeye alt bu rgt ne olursa olsun ona haddini bildirecektir. Ve o, ok iyi biliyordu ki, bu rgtte onun gibi bir tasmal it daha yoktur, o ilk ve tektir. O nedenle de ihanete olan kin ve nefret sadece onun iren kiiliinde younlamtr ve pei braklmayacaktr. Bu da ondaki korkuyu oalttka oaltyordu. Mahkemelerdeki nefret ve tehdit dolu baklarn yaratt korkuyla, daha "toy bir hain" iken, eitli manevralarla emniyetteki ihanetini unutturmaya, rgte yaranmaya, TKB'nin gazabndan bir paraolsun kurtulmaya alt. Bunun iin mahkemede kendince, hem mahkeme heyetine hem de bize yaranabilecei,

206

zn Kemalizm'den alan bir savunma yapt ve masum bir demokrat havas yaratmaya alt. gn stste sren savunma durumalarnn ilk gnyd. Dosyann kadn sanklar olarak, kendimizce de epey vasat deerlendirdiimiz savunmalar hazrlamtk. Asl olarak devrimci olduumuzu savunuyor, TKB'nin grlerine inandmz belirtiyor ve arlkl olarak tehire yneliyorduk. Bu yazdmz yazlar cezaevinden gizlice, gstermeden kartmak zorunda kalmtk. nk mahkemelere giderken yanmzda yazl belge bulundurtmuyorlar, aramada bunlara el koyuyorlard. Neyse ki kazasz belasz atlattk aramay. Bir an nce mahkemeye varp yoldalarmzn siyasi savunmalarn dinleyebilmenin sabrszl iindeydik. Ayn zamanda da savunmalarmzn vasatl nedeniyle eletirilme endiesini tayorduk; hi beenmeyeceklerdi. devine gvenmeyen renciler gibi kayglydk. Ellerimiz arkadan kelepeli, arabadayz. Hepimizin tm derdi savunmalarmzn ktl. Elimizden gelse o an oturup sayfalarca daha iyisini yazmaya alabiliriz. Herkes kendini ho gsterecek bir bahane aryor. Ama birimiz, kolu rahatsz olduu iin kollar nden kelepelenme bahtiyarlndaki kucanda savunmasn biraz daha iyiletirme gayretinde. Hepimiz glyoruz. Kucakta yazlan yaznn irkinliine gereke aramay heyete brakyor, "naslsa kolunun kt olduunu biliyorlarm, kzcaz ondan irkin yazmtr" derlermi. Saatler sren ve demir arabann iinde sallana yuvarlana yaplan bir yolculuktan sonra Selimiye Klasnn i avlusundayz. Duruma saati yakn, hemen karlyoruz aratan, eller hala arkadan kelepeli ve uyumu, 10-15 kadar askerin dorulttuu G-3'lerin arasnda yryoruz. Gzmz dier cezaevlerinin arabalarnda. Arabalarn ufak detaylarndan ve yanlarndaki subaylarndan hangi cezaevlerinden geldiklerini anlayabiliyoruz. Bizim davadaki arkadalarn hepsi getirilmi galiba. Mahkeme salonlarnn olduu koridorda ok youn bir gvenlik kordonu iinde ilerliyoruz. Askerler,bizler, aileler, daha nce getirilmi koridora oturtulmu arkadalar, hep birlikte. Bizler ve aileler frsatyaratp konuabilmek, askerler konuturtmamak iin tetikte. te kardan Aysel'in annesi ve babas, geliyorlar. Ama havalar, sanki ilgilendikleri biz deilmiizgibi. Bu analarn, askerleri aldatp bo bulunmalarn salamak iin bir taktik. Biraz sonra Aysel'inannesi tam yanmzdan geerken askerlerin arasndan szverip Aysel'e sarlacaktr. Byle dnerekilerlerken askerlerin bandaki avu, daha nceki durumalardan edindii tecrbeyle uyank, daha aileler yanmza varmadan Aysel'e sesleniyor: - "Aysel, sen teye ge." Aysel sanki onu hi duymuyor. Bu defa askerler o yana almaz bir duvar oluturuyorlar. lerlemeye devam ediyoruz. Fatma teyze zgn, taktikleri boa km, imdi seslenerek duvar amak istiyor.

207

-"Aysel'im, kzlarm naslsnz?" Neeyle sesleniyoruz. - "yiyiz." Duruma salonunun nnde banklara oturmadan kelepelerimizi ayor ve ieri alyorlar. Duruma salonunda herkes hazr. Henz heyet yok. Katip daktilodaki son hazrlklarla megul. Arkadalarla en rahat konuabileceimiz yerlere oturmaya alyoruz. Fsldamalar, merhabalar, hatr sormalar bitemeden katip heyetin girdiini sylyor. Ayaa kalkyoruz. Herkes birbirine yakn olmaya alrken Adil en uzaktaki bir yerde bir srann ucuna ilimi yapayalnz. Durumann dier detaylarn geiyorum, asl sylemek istediim ihanetin ve onurun atmasn anlatmak. Adil savunmasn okumaya baladnda tmden her eyi reddetmeye emniyet tavrn inkara yeltendi. Grd "ikencelerden", urad "adli yanlglar"dan szetti bol bol. Ama inkarlar bile yle uyduruktu ki, mahkeme heyeti de dahil, sanklar ve dinleyiciler, herkes aknlk iinde bu tuhaf masal glerek dinlemeye koyuldu. Hepimizin ok ilgisini ekmiti. Bu zavall yaratk, bu iki camia arasndaki utanmaz beynamaz hem TKB'ye, hem de mahkeme heyetine kar kendini savunmaya kalkm ve iyice samalamaya balamt. Bir ara yle bir yere geldi ki, TKB izgisini anlatmaya balad. Ona ballndan szederken Fatih yolda yerinden frlayarak, fke ve tiksinti dolu korkun bir sesle haykrd: - "Adil zbek gibi bir hainin TKB'nin anl ve yce adn azna almaya hakk yoktur. Hemen SUSSUN!" te her yerde, her zaman olduu gibi en ak ve en net tavr dmannn nnde szl olarak ilan ediliyor ve bir hainin son yaltaklanma abalar da boa karlyordu. Onun dzeyindeki bir hainin asla affedilmeyecei, bundan sonra onun iin TKB'nin lmle e anlaml olaca salondaki herkes tarafndan hissedildi. Heyet Adil'in bu deli samas savunmasn tuhaf bir ilgiyle izlerken Fatih'in grleyiiyle irkildi ve bakan Fatih'e mdahale etmemesini, yoksa onu salondan atacan syledi. Ayn heyet daha sonra Fatih'e siyasi savunmay sadece 11 sayfa okutarak ve zorla susturarak tarafgir tavrn koydu. Mahkeme salonu karlkl saldrlarla bir sava alanyd. Fatih'in susturuluunun ardndaki gerek, siyasi savunmadaki ithamlardan heyetin korkusuydu. Adil'in susturuluunun arkasndaki gerek ise, onun savunmasndaki tantma ihtiyacmzn olmad ve o adi kpein byle bir ey yapmasna dahi izin verilmeyecei idi. Biri korkunun, dieri onurlu gvenin susturuluuydu. Adil slak ve rkek bir kpek gibi titreyerek ve duyulur duyulmaz bir sesle tamamlad savunmasn, sonra da her zaman yapt gibi adeta grnmez olmak

208

istercesine, sandalyesine bzlerek ve iyice alalarak kt. Bu k, onun iin artk TKB'nin atfnn olmayacan, artk bir insan gibi yaamasnn sonuna geldiini gsteriyordu. Zaten bundan sonraki evrimi de hzla ihanetilik teorisyenliine soyunma ve tescilli bir hain olma yolunda oldu. Faist gazetelere hainlik teorilerini satarken, cezaevinde bulduu kendi gibi bir (...)le nianland. Metris'te tm devrimcilere kan kusturulduu gnlerde biz hainler kouunun tam karsndaki kouta lm orucumuzu srdrrken, Fatih'imizin artk gremedii haberleriyle kahrolurken o, hainler gruhunun kouunda "En byk Adil, baka byk yok" sloganlaryla niann kutluyordu. O ve onun gibi hainler byle lgnlklarla, pastal, limonatal nian trenleriyle ve idarenin sonsuz msamahasyla ilerine sinmi lm korkusunu biraz olsun yattrmaya alyorlard. imdi ise bir ylan gibi en kuytu kelerde gizlenerek TKB'nin onu cezalandrmamas iin dua ettii muhakkak. Korkuyor; nk sonsuz abalarla yoketmeye alt TKB hala var ve hala dimdik. Mahkeme koridorlarnda kuyruunu bacaklarnn arasna saklayan korkak bir kpek gibi nnden getii Fatih, artk bedenen yaamasa da bir efsane gibi dilden dile dolayor. O yce efsane srdke ve Adil kpei yaadka kulaklarndan: "Adil zbek gibi bir hainin TKB'nin anl ve yce adn azna almaya hakk yoktur. Hemen SUSSUN!" nlay silinmeyecektir. Ve bu nlay her duyduunda, mahkeme koridorunda Fatih'in yzne tkrnn slakln pis suratnda hissedecektir. Korksun ve beklesin...

16
Artk Fatih, Sultanahmet'teydi. Metris'te 1982'deki tecrit, dayak ve n iliklettirmeye ynelik saldrlara karlk hayata geirilen ve 28 gn sren, taleplerin elde edilmesiyle ve dayan pskrtlmesiyle sonulanan byk bir AG'ninyaand gnlerdeyiz. Sultanahmet 10 gnlk destein iinde. Destein nc veya dndnc gnndeyiz. Metris eyleminin ykseli gnleri... Cezaevi nleri ana-baba gn. Aileler tedirgin ama canl. kide birSelimiye'nin kapsn andryorlar. Metris'te dayak politikas fiilen geriletilmi ama dier haklar iinde eylem devam ettiriliyor. Teslimiyet cephesinin koba E.B. eylemi oktan brakm. Metris ynetimi Eylem Birlii'nin srtn svazlyor. Ardndan gelen ve birincilii E.B.'ne kaptran teslimiyeti oportnistler mzrdanyor. Dayakl, direnili, cokulu gnler...

209

Mahpus yatan bilir, hapishanede gelien herhangi bir olay annda kulaktan kulaa, dalga dalga yaylr.En gaddar ynetimler bile ieride gelien olaylarn duyulmasn nleyemez. Sultanahmet'te o zamanlar gnde iki saat havalandrmamz var. Metris'i desteklediimiz iin o da gasbedilmi. Kk, hcrevari"koularda drt, alt, sekiz, on kii kalyoruz. Sultanahmet'te saldr inisiyatifinin ve atlm hamlesinin devrimcilerde olduu gnler. Yaz aylarndayz. Hava scak ve ar. Buram buram terliyoruz hcrelerde... Birden Metris'te tecrit tutulan 8 devrimci nderin geldii haberi alnd kulamza. Hcre mazgallarnda kulaklar dikilmi, kulaklar dayanm... erde bir sevin dalgasdr ykseliyor. Terli bedenlerimizi unutuyoruz bir anda. Yreimiz souyor. K.'la bakyoruz. lh gkten altn yasa bize ta der, ansszz biz. Fakat yine de belki gelmitir diyoruz, beklenen Fatih'imiz. Tecritte olduunu biliyorduk. Sevincimiz acaba niye getirdiler sorusuna dnyor. erde dman daima tetiktedir. Her davrannda bir ama vardr. Yine bir hinlik dnyordur diyoruz. K.'la ilk yorumumuzu yapyoruz: "Devrimci nderleri tecrit edip, eitli cezaevlerine datarak yeniden saldracak dman. imdi geri ekilir gibi yapp yeni saldrnn elverili zeminini oluturmaya alyor" yorumunda birleiyoruz. Bu ilk andaki yorumumuzu, sonraki aylar ve yllar dorulayacakt. Cezaevi uuldamaya balad haber duyulur duyulmaz. Ufak tefek ihtiyalarmz gren arkadalar sevin iinde kouturuyorlar, gelenleri haber veriyorlar. Ayak sesleri var. Mjdemi verin diye sevinli bir ses duyuluyor. O anda anlyoruz Fatih'in de geldiini. Duygularmz anlatlr gibi deil. Sevin, coku, aknlk, u noktalardaki duygularmz iie gemi bir yumak sanki. Hayaller kuruyoruz; beraber yatacaz, beraber yiyip ieceiz, beraber uyuyacaz ve en nemlisi beraber bir eyler yapacaz. amar bahanesiyle kapy atrmaya alyorum nbeti askere. Epeyce uratktan sonra nihayetikna edebiliyorum. Bir elimde leen, iinde gstermelik bir-iki para amar, soluu koridordaalyorum. Hepsini sekiz kiilik bir hcreye koymular. Yerlerini biliyorum. Kapya varabilmek iin birnbetiyi daha tavlamak gerekli. O i de oluyor. te kapdaym. Ve ilk anda dier arkadalargryorum "Fatih " diye baryorum. Sesimi tand. eride bir bar, artr gidiyor. Koar adm geliyor, yine ayn sevecen ve scak glmseyii, kolunu mazgaldan dar uzatveriyor. Ellerimiz kenetleniyor. lk anda, ne sylediimizi bilemediimiz, szleri birbirine kartrdmz aknlkla veheyecanla konuuyoruz. Gzlerimiz l l. Fatih'in gzleri doluverdi. ook ok zledii belli. Ku gibi cvldayp sekiyor yerinde. Kap engel; pp kucaklaamamann huysuzluu var zerimizde. Hemen ayakst Metris'in durumunu ve niin getirildiklerine dair ilk bilgileri aktaryor. -"Adamlar saldrmay plnlyorlar, bizi onun iin srdler ama yerimiz doldu bile. Avularn yalarlar." -"ok dvdler mi son gnlerde?" -"Eylemin ilk on gnnde dayak attlar. Sonra kestiler."

210

-"Kendini nasl hissediyorsun?" -"Grmyor musun bomba gibiyim." Devam ediyor. -"K. ne yapyor? Nerede?" -"Ayn hcredeyiz, iyiyiz, birazdan gelir yanna." Ellerini brakmak istemiyorum. ki gn sonra duruma var. Ksaca konuuyoruz durumayla ilgili. eitli cezaevlerinden son haberleri veriyorum. Sonra K. gelsin diye ekilip gidiyorum. Aklmz hep orada. Gece K.'la uzun uzun konutuk. Fatih'li bir yaamn nasl olaca ve bu durumu nasl deerlendireceimiz zerinde durduk. Yeni bir pln ve program gerekiyordu. Metris'e ynelik yeni bakmz da ekillendiriyoruz. Neler yapabiliriz, dnyoruz... Aylar boyu sren, birlikte ayn sevk arabalarnda Selimiye-Sultanahmet aras mekik dokumalarmzn ilki iin ringdeyiz imdi Fatih'le. Daha ierde, kaps alr almaz dakikalarca kucaklap pmtk. Her zamanki gibi kt yine. Ak krem bir pantalon, ak gri bir mont giymiti. Tral ve tertemizdi. Eylem hala devam ediyor. Fatih iyice szlmt o gnlerde. Ama grevin bitti-bitecek olduunu da tahmin ediyoruz. O gnlerde, lm snr diye tutturulan sama sapan bir 30 rakam dolatryordu ortalkta statkocular. Eylemin bitirili tartmalarnn olduunu bir gn nce duymutuk. Daha nceden, Fatih gelirken, bizim, tm haklar alnp, cezaevi idaresinin gazeteciler gzetiminde sz vermeyi kabul etmesine kadar devam ettirme nerimizi biliyoruz. Fatih: -"Bizimkiler Metris'te nermilerdir devam edilmesi gerektiini. Bildiri kartacaklard." diyor. O srada yeniden durumaya dnyoruz. O gnk muhtemel gelimeler zerinde duruyoruz. Aysel'den szediyor. Temizlii, safl, yiitlii zerinde duruyoruz. Fatih, "Sevecen kck bir ocuk sanki" diyor. Aysel'in olgunluunda bir ocuksuluk gizli. Ardndan Adil kpeine geiyoruz. Bizim yoldalarmzla nasl bir ztlk iinde, srngen gibi gelip gidiyor durumalara. Fatih'in o anda aklna bir ey gelmi gibi ldyor gzleri: -"Bak hele Remzi, u ite bir ey yapalm bugn, yzne iyice bir tkrelim." -"yi, niye olmasn." -"Hem bak aileler, avukatlar nezdinde tavrmz iyice ortaya koymu oluruz. Milletin yrei sour." -"Tamam yapalm." diyorum. -"Ama ben yapacam, tam koridorda." -"Oldu." Selimiye'deyiz. Yolda hep konutu o gzel sesiyle. Hayflanyordu. "urada ay iemedik bir" dedii yerleri gsteriyordu. Anlar tazelenir gibiydi. Boaz'dan

211

geerken bir trk tuttururduk adetimiz olduu zere. Selimiye'ye yaklatmzda azn amaz oldu. Ne sylersem kafasyla iaret veriyor. Meer bizim muzip, aznda tkrk biriktiriyormu. Alk grevlerinde az genellikle kuru olur. Sonradan anladm, eliyle azn iaret etti ve ok biriktirdim der gibi bakt. Koridordayz. Koridorda tm avukatlar, aileler kmelenmi, yine ortalkta telala kouturan sekreterler var. Koridor inzibatlar dizilmiler duvar diplerine. Baka cezaevlerinden gelenler banklarda oturuyorlar. Kadn yoldalarmz grnyorlar geriden, bizi grdler. Bilerek arilerliyoruz. Evet, Adil haini gzkt ite. Hastalkl rkek bir tavuk gibi oturuyor "muhafzlarnn" iinde surat hepten kararm, sanki ii dna vurmu itin. Biliyoruz, bizi grnce yine af dileyen baklarla yaltaklanp, ban utanyormu numaralarnda yere eecek. Alak herif, zaten, her durumada "Ne olur dinleyin beni" diye yalvarp duruyordu. Her davran rold. Dayaa dayanamayp "Elinden bir ey gelmeyecek" tarzda zlm, ama fazla zarar vermemi, samimi, ac eken devrimci rollerindeydi hep. Oysa tm numaralarn biliyorduk. Tepeden trnaa ihanet kokusu ykselirdi bedeninden. Tam sol tarafmzda ilerliyoruz. te bir metre kald. Fatih birdenbire etrafmzdaki silahl asker timinin emberini yarp srad ve sramasyla tkrmesi bir oldu. Tkrmenin sesi, haprmayla balgamatma arasnda bir tizlikte kmt azndan. Adil itinin yz o anda tkrkle ykanmt. Herkes akn bakyordu. Askerler aknd, onun etrafn ren "korumalar" daha da aknd. Komutanlarnn kara kpeine tkrlmt. Avukatlar, aileler, evredeki subaylar, dier banklarda oturan yoldalarmz ylece baka kalmt. Fatih'i ekitirmeye balad askerler. Hemen homurdandk, iin stn kapattlar. Tantana yapmak onlara zarar verecekti. Adil'in surat grlmeye deerdi. Mosmorolmu, sanki yerin dibine gemek istiyordu da baaramyordu. Bir srngen gibi, bir smsk gibi ayaklarmzn altnda dolayordu adeta. Koridordaki sessizliin verdii aknl sevinten doan bir grlt kaplayverdi. Ama Adil iti "korumalarna" da ihanet edip, SYNT Komutanl Adli Mavirliine onlar da ikayet edecekti. Efendisinin ua bize olan hncn askerlerden almaya kalkmt.

17
Yarglandmz Skynetim mahkemeleri 12 Eyll rejiminin devrimcilere ynelik teslim almapolitikasnn bir aracyd. lkede devrimcilere ynelik genel bask ve terr havasnn yansrayakalandmz andan balayarak poliste, cezaevlerinde ikence bask ve yldrma politikasyladevrimci dncelerimizi terketmemiz

212

isteniyordu. Bu zincirin stteki tamamlayc halkas halenvarln srdren skynetim mahkemeleridir. Verdii idam, ar hapis cezalaryla... Bu zel cezalandrma aralarnn burjuva hukuku erevesinde yarglama yaptn dnmek bile bo bir hayal olur. Polis fezlekelerinden, hainlerin kendilerini kurtarmak iin uydurduu yalanlardan, hakkmzda alnan ikenceli ifadelerden daha salam hukuki dayanak olamaz skynetimmahkemeleri iin; poliste, cezaevlerinde ikence ve basklara kar direnmiseniz, devrimci inan vedncelerinizi koruyorsanz, mahkemelerde nedamet getirip sklm pklm durmuyorsanz, hakknzdaki karar daha batan verilmitir! Yakalandktan 2-3 ay sonra stanbul 1 Nolu Skynetim Mahkemesi'nde davamz almt. ddianame bize tebli edilirken durumann bir gn sonra olacan da renmitik. Sabah duruma iin hazrlanrken, arkadalarmz grebileceimiz, bir-iki cmle de olsa konuabileceimiz iin seviniyorduk. Arkadalarmzn "arama" srasnda koridorlarda att sloganlarkoularda yanklanyor, sloganlar ykseliyordu Metris'te. Ne arkadalarmzn arama bahanesiyledvlerek soyuluyor olmas, ne de biraz sonra bizim ayn eylere urayacak olmamz moralimizibozmuyor, sevincimizi engellemiyor. Metris Askeri Cezaevi lkeden yaltlmak isteniyordu. kenceciler istedikleri gibi atn oynatabilsindiye. kence ve basknn yansra aklnza gelebilecek her ey yasakt. Aile, avukat gr,havalandrma vb... Yoldalarmzla, cezaevi geneliyle bamz koparmak iin her trl nlemalnmt. Haberleebilmek, rgtl balarmz koparmamak iin her trl bask ve ikenceye katlanabilirdik. Yoldalarmz grebildiimiz, haber alabildiimiz yer mahkemeler. Kouun ar demir kaps ald. Birlikte mahkemeye gtrlmek iin koridora karldk. "Arama" iin nce ben girdim polis odasna. Masada oturan Sevil isimli kadn polis beni grnce, - A sen misin? Senin aramanda komiser de bulunmak istiyordu... Telefonu ap komisere "arama"m yapacaklarn sylerken, bana da "darda bekle" diyor. E.'yi eri alp kapy kapatyorlar. Odadan bouma sesleriyle birlikte "Arama Bahane Ama ikence" diye haykran sesi geliyor. Seslerimiz birbirine karyor koulardan sloganlar ykseliyor birbiri pei sra. Odadan bouma, dayak sesleri geliyor. O sesleri duymak, arkadamzn dvldn bilmek daha ok fkelenmenize neden oluyor. O sesleri duymaktansa, o anda odada kendinizin olmasn istiyorsunuz "Arama" bittiinde st-ba darmadank, elleri arkadan zincirlenmi olarak gzetimin bulunduukoridora gtrdler. Benim iin komiser beyin gelmesini

213

bekliyorlar! Daha nceden kadn tutuklular askerlere soydurmaya kalktklarn biliyorum. Eer adamn niyeti "arama" srasnda bizzat odada bulunmaksa kesinlikle odaya girmeyeceim, koridorda balayacam direnmeye. Komiser koridorda grndnde, bana pis pis bakp kadn polis odasna girdi. Bir sre kadn polislerle konuup dar kt. Odaya arldm. "Soyun" zerime atlmaya hazr bir vaziyette polis Sevil karmda baryor. "Soyunmuyorum". Eli gmleimin dmelerine uzandnda ittim onu. Tekme tokat vurmaya baladklarnda, "KahrolsunFaizm" diye barmaya baladm. Slogan tamamlayamadan bir eliyle boazm skmaya bir eliyle azm kapatmaya alyor polis Sevil. Dierleri kollarm skca kavrayp kar koymam engellemek istiyorlar. Duvara yaslayp tekme tokat dvmeye balyorlar. Elbiselerimi karmak iin hibiri uramyor bile. Komiserlerinin isteini yerine getirip sadece dvyorlar. Odadan karldmda komiser zevkten drt ke olmu bir yzle kadn polis odasna girdi. Meslektalarna teekkr edecek belli ki! "Arama" boyunca koridorda dayak seslerini dinleyip, voltaatp sigara tttrm! Selimiye'ye gtrlmek iin ring arabalarndan birine bindirildik. Erkek arkadalarmz ayr birarabaya bindirmiler. Ayn arabaya bindirilmiyoruz, birbirimizle konuuruz diye korkudan. Oysa, aynarabayla mahkemeye gtrldmzde bile ayr ayr blmlere oturtuluyoruz. Yanmzdaki askerler konumamza izin vermiyor, ama ne yapar eder konumann yolunu buluruz diye ayr ayr arabalara bindirildik. Arkadalarmz ancak Selimiye koridorlarnda, bizden uzak bir keye oturtulduklarndagrebileceiz. TTE'yi protesto etmek iin hepsi ort-atlet gelmilerdi mahkemeye. Askerler nlerindeetten duvar oluturdular. Birbirimize bakmamz, glmsememiz de yasak! Yan koridorda ailelerimiz bekliyor, ilerinde kilometrelerce uzaktan gelenlerde var. Cezaevinde gryasak olduu iin, konuamayacak olanlar da birka dakikack evlatlarn grebilmek iin gelmilermahkemeye. Arkadalarmz TTE giymedikleri iin salondan atlacak duruma baladnda. Aileleri,ksack bir srede gzleriyle gidermeye alacak yllarn zlemini. Yanlarndan geerken ailelerimizle konuuruz diye tuvalete gitmemize izin vermiyorlar. Israr edipzorlaynca gtrmek zorunda kalyorlar. Byle bir neden yznden Selimiye koridorlarnda sloganatmamz ilerine gelmiyor. Tuvalete gtrldmzde ise mahkeme iin koridorda beklerken ndenzincirlenen ellerimiz almyor. Ellerimiz skca zincirlenmi bir durumda ihtiyalarmz karlamakzorundayz.

214

Duruma salonuna alndmzda, mahkeme heyeti yerini alncaya kadar salondaki askerlerinekitirmelerine, konumayn diye barmalarna aldr etmeden bir iki cmleyle de olsa konumafrsat bulduk. Mahkeme heyeti yerine oturur oturmaz, arkadalarmzn isimlerini okuyup, "uygunsuz kyafetle" geldikleri iin salondan atlmalarn buyurdu. "Metris'te ikence var..." Heyet arkadalarmzn konumasna izin vermiyor. Neden byle geldiklerini ok iyi biliyorlar. Yllardr devrimci tutuklular i amarlaryla grmeye alklar karlarnda. Savc iddianameyi okumaya balad. Heyet yeleri ilgisiz ilgisiz dinliyor. Mahkeme bakan ban yumruuna dayam, gzkapaklarn indirmi bir vaziyette uyukluyor. Arada kafas nne decek gibi olduunda gzlerini ap, etrafna baknyor. ddianamenin okunmas bittiinde, sorgularmza geildi. imdi uyuklama sras savcya geti. Arada bir ban kaldrp, anlattnz masallar daha ok dinlemitim havalarnda bize bakyor. Mahkeme heyeti de sorgumuzu ilgisiz, tpk savc gibi masal anlatyorsunuz dercesine dinliyor. Sorgular, savunmalar srasnda sylediklerimizin hibir nemi yok onlar iin. Polis fezlekelerihakkmzda ikenceyle alnan ifadeler, hain Adil zbek'in yalanlar varken bizim sylediklerimizin nenemi olabilir ki?! Hakkmzdaki karar oktan vermiler; durumalar, sorgular, savunmalar, tanklar iin formalitesi artk. Heyet bu formaliteyi bkknlkla yerine getiriyor. Sorgu sras bana geldiinde duruma yargc bu i bir an nce bitsin havalarnda sorulara balad. - Gvenlik kuvvetleriyle silahl atmaya girip komiser yardmcs Yaar Yaylal'y yaraladn... - ddia edildii gibi silahl atmaya girmedim. Komiser yardmcs Yaar Yaylal'y yaraladmiddias da doru deildir. Polisler beni yakaladktan sonra, nce evden dar kardlar. Sokaktaki ekipotosunun nne geldiimizde arabaya bindirmekten vazgeip, srkleyerek, dverek tekrar apartmanagetirdiler. Merdivenlerden aa attlar. Bu srada alnmn sol taraf ve sa omzumun kprck kemii krld. Daha sonra yerde yatarken ate edip beni yaraladlar. Beni yaralamalarn rtbas etmek iinsilahl atmaya girdiimi iddia etmektedirler. Kaldrldm hastaneden bu iddialarn ispat etmek iinsrtmdan vurulduuma dair dzmece bir rapor almlar. Bu rapor doru deildir. Bana ate ettiklerinde sa omuzum zerinde yerde yatyordum. Kurun sol gsmden girip srtmn sa tarafndan kt.Bunun tespiti iin Adli Tp'a gnderilmemi ve beni yaralayan polisler hakknda dava almasn istiyorum. - 15 Haziran 1980'de Kartal'da korsan mitinge katldn...

215

- 1980 Haziran'nda Selimiye Askeri Cezaevinde tutukluydum. Bu yzden korsan mitinge katlmam mmkn deil. - 1980 ylnda silahla yakalandn, rgt silahlarn tadn... - Bundan dolay 1980 ylnda yarglandm ve 1 yl ceza aldm. imdi ayn sutan tekrar yarglanmaktaym. Hakkmda ikenceyle alnm uyduruk ifadeler ve hain Adil zbek'in yalanlaryla sorguma devam edildi. Adil zbek haini efendilerine yaranmak iin tand tanmad herkes hakknda itirafta bulunmutu, itiraflarnn yalan olduu aa ktka da ayn sulamalar bir baka arkadamzayneltiyordu. Benim hakkmda da yalanlar uydurmu, itiraflarnn doru olmad aa ktnda,"yanl" tehis ettiini syleyerek ayn sulamalar bir baka arkadaa yneltmiti. Bunu mahkeme heyeti de biliyor. Ama Adil zbek'in bu yalanlarn iine geldii gibi hem benim iin hem de Adil zbek'in sonradan sulad kii iin kullanyor. Durumann sonunda mahkeme heyeti, Adli Tp'a gnderilme istemimi ve ikenceci polisler hakkndaki su duyurumu reddetti. Cezaevlerindeki ikencelerle ilgili su duyurular ise mahkemeyi"ilgilendirmiyordu." 2-3 duruma sonra Av. brahim AAN'n silahl atmaya girmediimi ispatetmek iin tank olarak dinlenmesini istedii komularmzdan bir kadn dinlenecekti. Heyet sinirli sinirli tann anlattklarn dinlemi, tan ynlendirmeyi amalayan sorularla gerein aa kmasn nlemeye almt. Sinirli sinirli sorulan bu ynlendirme amal sorulara ramen komu kadn, polislerin nce benim evden salam olarak karldn grdn, daha sonra srklenerek eve sokulduumu, evden silah sesleri geldikten sonra yaral olarak polislerin kollarnda dar karldn, kendisinin alayarakpolislere "niye vurdunuz" diye sorduunu, polislerin cevabnn "bunlara acmayacaksn" olduunu anlatmt. O duruma iin hukuki durumumu anlatan dileke yazmtm. Cezaevi ynetiminin dilekemi yollayp yollamadn sorduumda heyet szcs sinirle "Gelmedi. Ne yazmtn dilekende?" diye sordu. Ksaca sorgumda bana yneltilen sulamalara verdiim cevaplar zetledim. Bu kez anlattklarmuyuklayarak dinlemiyorlard. Sinirli, tahammlsz bir ekilde dinliyorlard. Duruma yargckzgnlkla, - Bunlar daha nce niye anlatmadn? - Sorgum srasnda ayn eyleri syledim. 15 Haziran 1980 tarihinde Selimiye Askeri Cezaevi'nde tutuklu olup olmadmn aratrlmaskararn aldlar sadece. Yaralanmamla ilgili su duyurumu Skynetim Komutanlna yapmalymm! Oysa cezaevi ynetiminin brakn su

216

duyurularn ileten dilekelerimizi, hukukidurumumuzla ilgili dilekelerimizi bile yollamadn ok iyi biliyorlar. Adli Tbba gnderilme istemim de reddedildi. Zorunlu kaldklar iin tan dinlemilerdi. Ancakikenceci polislerin beni ldrmek amacyla yaraladnn bir de Adli Tp raporuyla belgelenmesineizin veremezlerdi. Bu, kurulu amalarna aykr olurdu. Devrimcilerin komnistlerin cezalandrlmalar iin kurulmulard. Poliste cezaevlerinde yaplanikencelerin aa kmas iin deil. Bu temel zerine ina edilmilerdi. Temellerinin sarslmasnagstermelik bir ekilde de olsa ikencecilerin yarglanmasna tahamml edemezlerdi. Yarglanma boyunca tm durumalarda ikenceci polisler hakknda yaptm su duyurular ve AdliTp'a gnderilme istemim reddedilmiti. Onlar iin hakkmzdaki iddialarn doru olup olmadnn nenemi vard ki, koskoca "vicdani kanlarnn yannda? Poliste, cezaevinde karlatmz ikencelere,ar hapis cezalar tehdidine ramen devrimci dncelerimizi koruyor, inanlarmzdan vazgemiyorduk, bir de bizi burjuva hukuk kurallaryla m yarglayacaklard? 1985 ylnn son aylarnda, stanbul'da son durumamz olacakt. Adana Skynetim mahkemesindegrlmekte olan TKB davasyla yarglandmz dosyann birletirilmesi szkonusuydu. ki durumadr yazmalar sryor iki mahkeme arasnda. O gnk durumada dosyamzn birletirilmesikarar verilecekti. O gnlerde Metrisle TTE direniini srdren yoldalarmz ve devrimci arkadalarmz zerindekibask ve ikenceler artm, hcreler, tecritler yine gndeme gelmiti. kenceciler Metris'te TTEdireniinden, slogan seslerinden kurtulacaklarn umarken iler hi de umduklar gibi gitmemiti.kenceciler bastklar zeminin giderek ayaklarnn altndan kaydn, inisiyatifin TTE direniilerine getiini biliyordu. Bu durumun aresizliiyle her trl yntemi kullanarak saldryordu TTEdireniilerine. stanbul'da skynetimin kaldrlmasndan bir sre sonra kenceciler, Metris'te "n ilikleme"dayatmasn kaldrmlar, TTE giymek iin 1 yldr bekleyen teslimiyeti oportnistlere TTE giymeizni vermilerdi. Karlnda slogan atlmamasn, anma yaplmamasn istiyorlard. Sadece biz tekbamza kalma pahasna da olsa DS'de Metris zelinde TTE giymeyi kabul etmiti o dnem giymeyeceimizi aklamtk. Metris'te TTE giyildii gnlerde Samaclar Askeri Cezaevi, Metris'e tanmt. TTE direnii eskisinden daha glyd artk! Duruma gn sabah erkenden slogan atmaya balamtk. Artk sadece TTE direniini srdrenlerinduruma gnlerinde slogan atlyor Metris'te. Ama eskisinden daha gr daha canl sloganlar. TTEgiyen siyasetler slogan atp

217

atmamay tartrlarken, direni cephesinin ok gerilerine denbamszlar balamt slogan atmaya. TTE direniilerini desteklemek iin. Emniyet skynetimin kaldrlmasndan sonra kadn polislerini ektii iin onur krc soyarak aramay kadnlara 1-2 ay nce kaldrmak zorunda kalmlard. Binba Muzaffer "Emniyet bizi yzst" brakt diye yaknyordu bu yzden. Arabaya bindirilmek iin gtrlrken, Metris'in giriinde saatler nce konulduklar havalandrmadagryoruz arkadalarmz. Hepsi ort-atletle. Askerlerin engellemelerine aldrmadan bara baraneden hepsinin byle geldiklerini anlatyorlar. kenceciler, TTE direniini krmak iin, temsilci olarakgelecek arkadaa mahkemede giymesi iin TTE vermemi. Bylece iki kez durumadan attrp,mahkemeyi izleme hakkn tmyle kaybettirmeyi amalyorlar. Heyet arkadalarmz ort-atletle grnce hiddetlendi. Arkadalarmz ilk kez byle grmyorlaroysa, daha nceki durumalarda hi byle sinirlenmemilerdi. Onlar sinirlendiren asl neden,mahkemeleri izleme hakkn yitirme pahasna da olsa arkadalarmzn TTE direniini srdryorolmalar. Mahkemelerden atma tehdidiyle Metris ikencecilerine yardm edemedikleri iinsinirleniyorlar. Heyet yerine oturur oturmaz, arkadalarmzn salondan atlmas karar ald. - Atn bunlar dar! Atn! - Atn bunlar... - Metris'te TTE giymediimiz iin bize ikence yaplyor... - Mahkemeye giymemiz iin de TTE verilmedi. Bizi dinlemek zorundasnz. Askerler arkadalarmzn bana toplanyor, ekitirmeye, azlarn kapatmaya alyorlar. Konumalarn engelleyemeyince coplayarak dvmeye balyorlar. - KAHROLSUN FAZM!.. - KENCECLERDEN HESAP SORACAIZ!.. Sloganlar mahkeme salonundan koridorlara tayor "Yapmayn... ocuklarmz dvemezsiniz" Ailelerimiz izleyici sralarndan kalkyorlar, askerlerin coplarn tutup arkadalarmzn dvlmesini engellemeye alyorlar. Heyetin fkesi geti. Sakin sakin arkadalarmzn dvlmesini seyrediyorlar. imdi ne de olsayarglamalarnn birer paras byle "manzaralar". Alklar! Birlikte ayaa kalkp, arkadalarmzncoplanarak salondan atlmalarn protesto ettiimizi syleyerek duruma salonunu terkediyoruz. Koridora ktmzda arkadalarmzn coplanarak dvlmesi devam ediyor. Biz de katlyoruz sloganlara.

218

Ailelerimiz hala askerlerin kollarn, coplarn tutuyor bararak Arkadalarmz coplamay brakp,ailelerimize dndler coplaryla. Ailelerimize vuramazsnz, haykrlar doldurdu bu kez koridoru.Koridoru doldurmu avukat ve gazeteci topluluu nnde ailelerimizi coplamaya cesaret edemiyorlar.tekleyerek, zorla uzaklatryorlar. Ailelerimizi yanmzdan dnp dnp bize bakyorlar, gzleriyal "Moralinizi bozmayn ", "Cannz skmayn", "Yatrdn eyalar aldk, saol teyze""zlmeyin, bunlarn hesabn soracaz" diyen seslerimiz birbirine karyor. Ailelerimizi teskinetmeye, ilerini rahatlatmaya alyoruz. Moralimizin bozulmadn direncimizin azalmadngrmelerinin, gzleri nnde dvlmemizi daha katlanlr bir hale getireceini biliyoruz onlar iin. Ellerimiz arkadan skca zincirlendi. Ring arabalarna gtrlyoruz. Heyet bo salonda yarglamamz yapyor! Avukatlar da arkadalarmzn coplanarak atlmasn protesto etmek iin kmt salondan. Ayn gn TTE giyenlerin de durumas var Selimiye'de. Sabahtan akama kadar onlarn durumasnnbitmesini bekleyeceiz. Metris'e gtrlmek iin. zerimizdeki kazaklara, montlara ramen, knsouundan yoruz arabann iinde, hareket edip snmaya alyoruz. Yoldalarmzn zerindesadece ortatlet var!

18
STANBUL MAHKEMELERNDE GECEYLE GNDZN SAVAI I12 Eyll yllar, sadece Engizisyon an aratmayan ikenceleri, tyler rpertici zindanlar, adna gvenlik gleriyle atma denilen cinayetleriyle anlmayacaktr tarihte. Bu tabloyu boyutlandrptamamlayan vicdansz adaletiyle de anlacaktr. Geceyarlar sessizce daraacna ekiliveren gencecikinsanlar, saylar artk binlerle ifade edilen idam ve mebbetler, altalta yazlp toplanrsa yzbinleribulan hapis cezalar, unutulacak gibi deildir. Eer bir lkede srf siyasal nedenlerle beyzbine yakninsan ikenceden geirilip sank sandalyesine oturtulmusa, orada tepeden trnaa rm bir dzenve o dzenin mutlaka sorgulanmas gereken bir zorba adaleti var demektir. Yllardr halkn en yiit oullarnn ve kzlarnn cierlerine kara sapl bir haner gibi saplanp kalmve onlarn analarna, babalarna, elerine, ocuklarna tarifsiz aclar ektirmi bu adaletsiz adalet, althaki st kara renkli skynetim mahkemelerinin eseriydi. Bu mahkemeler ki devrimcileri yarglarkensava hali kural ve hkmlerini uygulamakla kalmamlar, amaz tarafllklar, keyfilikleri,

219

acmaszlklar, dizginsiz anti-komnizmleri ve oven milliyetilikleri ile de kt bir nam salmlardr. MT ve siyasi polisin uydurma rapor ve belgelerini, ikenceyi, cieri be para etmez hainlerin itiraflarn, sadece devrimciler ve halk iin geerli saylan ceza yasalarn, yarg cihaznn grnmeyenkumanda yerlerine yerlemi Tahsin ahinkaya'lar, Nejdet ru'lar, Hiram Abas'lar, kr Balc'larbir kaba koyup iyice kartrn, skynetim mahkemelerinin adalet iksirini elde edersiniz. Bir yargkurumunun sicilinde birka celsede idam kararlar, yedi sene yatrp beraat ettirme, toplu katliamsan faistleri salverip devrimci diye kuku duyulanlar yatrma, kiralk itiraflar eliyle su icadetme, gyapta karar verme, savunmasz cezalandrma, ikencecilerle ibirlii, mahkeme salonunda meydan daya, savc odalarnda falaka varsa, sylenecek fazla birey kalmaz geriye. Devrimci, devrimci gemii ve devrim zlemini yarglayp mezara gmmek isteyen skynetim mahkemeleri devletin topunu-tfeini, orman kanunlarn, resmi propaganda aygtlarn, ardnaaldktan baka, birok gnll yardmclar da bulmutu kendisine. stmze kan ve irin karm bir mrekkeple saldrp duran sar basndaki kiralk kalemler, arkadan alaka saldrmay huy edinmi itiraflar, uruna hi kan aktmadklar gibi yreklerinin derinlerinde asla hissetmedikleri kutsal davamz "bireyselleme" adna dzenin otopsi masasna yatrmaya kalkan entelektel zppeler Skynetim Mahkemeleri ile ayn safta, zincire vurulmu, devrime kar Hal Seferine kmlard. Bu 12 Eyll yarglar ve destekileri istedikleri zaferi elde edemediler ama, 12 Eylln yenenleri,mahkeme platformlarnda da sren snf mcadelesinde, inanc, kararll, fedakarl, cesareti, silahyapm htilalci Komnistler ve tutarl devrimciler karsnda yenildiler. nk , grnrdekinin aksine yarglayanlar yarglanm 12 Eyll sank sandalyesine oturtulup sorguya ekilmitir. Yalnz, skynetim mahkemeleri karsnda elde edilmi bu baarlar yeterli deildir. Btndevrimcilerin, btn ilerici insanlarn tamamlamas gereken bir grevleri daha vardr imdi: Bumahkemeleri, tarihin tehir direine ivilemek ve iledikleri insanlk sularnn faturasn detmekzere sank sandalyesine oturtup yarglamak. Eer onlarn verdikleri haksz kararlar tm sonularylaberaber ortadan kaldrmak, zindanlardaki binlerce zgrlk savasn aklayp gerek sulular gnna kartmak istiyorsak, bunu yapmalyz. Yaadklarmdan hareketle aada anlatacaklarmn amac budur ite. II Dzenin efendileri, yakalandm gnlerde ylesine yksek perdeden "demokrasi"ye geildii propagandas yapyorlard ki, dnyann en zgr lkesi Trkiye sanrdnz. Oysa vitrinin arkasndaki Trkiye bir hapishaneden farkszd. Halk zulm ve zgrlkszlkten bouluyordu, dada sokaktainsan vuruluyordu, sorgusuz-sualsiz, ikencede lenler vard, lk ve slogan sesleriyle inliyorduzindanlar. () Skynetim yarglar idam ve ar hapis cezalar

220

yadrp, ibret-i alem olsun diye deradyo ve TV ile tm lkeye ilan ediyorlard bunlar. ki aylk ube faslndan sonra, polis arabasyla getirilip ubeden pek de farkl olmayan Metris AskeriCezaevine atlmtk. Cezaevinde hibir haklar yoktu tutuklularn; ne kitap, defter, kalem veriliyordu,ne aileler ve avukatlarla grlebiliyordu, ne de savunma hazrlanacak bir ortam vard. Polisteki direni bitmi, cezaevinde devrimci onuru koruma mcadelesi ile mahkemede devrimci idealleri savunma ve faizmi sorgulama grevi balamt benim iin artk. Metris'e geliimin zerinden dahabir ay gemeden bir akamst elime iddianameyi tututurup ertesi gn ilk durumaya armalariimin hi de yle kolay olmadn gsteriyordu. Hazrlk bir yana, durumada avukatlarmz bile yanmzda olmayacaklard. Skynetim yarglar,hem davay siyasi niteliinden uzaklatrmak, hem de bir an evvel defterimizi drmek iinyapyorlard bunu. O gnlerde mahkemeye gidip gelmek, askerlerin postal darbeleri altnda iki kez soyulup makata kadararanmak, kzgn gnein altna ekilip frna evrilmi cezaevi arabasnn iinde saatlerce bekletilmek,duruma salonunda askerlerle bir eit Amerikan futbolu oynamak ve bol bol dayak yemek demekti.lk durumaya gidiimiz de eksiksiz yle oldu, tek tip elbise giymediimiz iin dayak yiyip soyularak karldk cezaevinden. Selimiye Klas'ndaki askeri mahkemenin nne ktmzda sadece atlet ve don vard zerimizde. Kimlik tespiti bitince yarg, szde durumaya "mahkeme adabna aykr birkyafetle" geldiimiz bahanesiyle salondan dar att bizi. Bylece, ikencenin, k aramasnn, ubede rza geip insan boazlayan polislere kanat germenin, rvet yemenin ahlakllk; zorla giydirilmek istenen TTE'yi giymeyip insanlk onurunu korumann ahlakszlk olduunu renmi oldum, bana ahlak dersi vermeye kalkan mahkeme heyetinden. Ahlak anlaylarmz da, temsil ettiimiz snflar ve dnya grlerimiz kadar farklyd. Skynetim yarglar, bulunduu her yerden rk kokular ykselen brokrasinin tm hastalklarn tayorlard. Tpk ( ) Bu yzden bana ahlak dersi veren mahkeme heyetinin suratna bunlar haykrmay ok istedim. Fakat durumalara kabilmek ve krsde istedikleri gibi atoynatmalarna meydan vermemek iin, duygularmla hareket etmekten kanmam gerekiyordu. Somut duruma uygun devrimci taktikler izleyip durumalar kk muharebeler dizisi olarak deerlendirmek zorundaydk. Mahkemeler bizim hem ideolojik ve siyasi kavga alanlarmzd, hem de gidi-gelilerde dier kou ve cezaevleriyle, basn ve avukatlarla haberleme aralarmzd. Srf eziyet edip sersemletmek, almaya baladmz koullar tepe-taklak etmek iin, bizleri durmadan koutan koua, cezaevinden cezaevine srerlerdi. Burada bir parantez aarak bu konudabir fikir verebilmek iin, yakalandmdan bu yana geen yl iinde 20 dolaynda kou, 7 kez decezaevi deiiklii yaadm belirtmek isterim. te bu amala Metris'e geliimin zerinden bir

221

aybile gemeden oradan alnp Samalclar zel Cezaevi'ne sevketmilerdi. Sevk srasnda askerlersoyarak arama yaparlarken yere yatrp postallaryla grtlama ve gsme bastklar srada birkaburga kemiim krld. Samalclardan gtrldm ikinci durumada da krlan kaburgakemiimin acsndan (tedavi grmemiz olanakszd) sorgu veremedim, ayakta zor duruyordum.Epeyce uratktan sonra bunu g-bela tutanaa geirttim ama, sanki szkonusu olan bir sivrisinek srym gibi yarglarn umurunda bile deildi bu durum. Dier yoldalarn sorgularnn yapldbirka durumaya da keyfi olarak armadlar beni, bir an nce formaliteleri tamamlayp bizibalarndan savmak istedikleri belliydi. nk, ksa bir sre nce Adana Skynetim Mahkemesi aynsulardan hakkmda idam istemiyle (dier yoldalarla beraber) ikinci bir dava daha amt,niyetlerinin buradaki davay Adana'da ana davayla birletirmek olduu anlalyordu. Alelacele biri stanbul, dieri Adana davas iin siyasi nitelikte iki yazl sorgu metni hazrladm.Selimiye Klas'na gtrldm gn mahkemeyle ibirlii yapan cezaevi ynetimi kta yazlsorguma el koydu, durumada sz alp bunu belirttiimde ise, heyet bu tr eylerin kendisiniilgilendirmediini syledi. Faizme ynelik sulamalarm szl olarak yapmak zorunda kaldm buyzden. Ben davay siyasi platforma ekmeye alrken duruma yargc onu basit bir adli davayadntrmeye urayor, szlerime barp ararak mdahale ediyor, sylediklerimi tutanaageirmiyordu. Ama drt kii sorgu iin gtrlp getirildiimiz ayn gnlerde, Adana 1 No'lu AskeriMahkemesindeki sorgulama tamamen bizim siyasi egemenliimiz altnda geti. () yarg sistemineve rejime indirdiimiz darbelerin hedefini bulduu, mahkeme heyetinin fkelenmesinden ve pasifkalmasndan aka belli oluyordu. Yazl sorgu metninde geen, kalem krma dkn kara cppeliyarglarla, cellatlk iin sra bekleyen isiz ingeneler arasnda ba kuran szlerim duruma yargcnylesine kzdrm olacak ki, yerinden ayaa frlayp, "sana burada su ilettirmem" diye barpararak durumadan atma tehdidinde bulundu. Yargc sakin olmaya davet ederek, "eer suiliyorsam, dava aarsnz olur biter" deyip devam ettim elimdeki metni okumaya. Hala fkesiyatmayan yarg, sorgu bittikten sonra, yanmdaki yoldamla konutuum bahanesiyle benidurumadan att, sorguda sylediklerimle ilgili dava atrd ayrca. Bundan ceza aldm sonradan. Samalclardan Metris'e tekrar topluca getirildiimiz srada ktmz stanbul 1 No'lu AskeriMahkemesindeki son duruma ise olayl geti. Durumaya don ve atletle gelmemi gereke gsterenyarg dar kmam istedi; "mademki yle verin elbiselerimi giyeyim" diyerek kmadm. Yargcniareti zerine kollarmdan srklemeye balad askerler, bir yandan da azm kapatp alttanpostallaryla ayaklanma vuruyorlard. Silkinip askerlerden kurtuldum ve "bunlarn hesabn soracaz, sank sandalyesine oturtulmanz uzak deil" diye bardm, iaret parmam zerlerine sallayarak. Buarada dier yoldalarn hepsi ayaa kalkp heyeti protesto amacyla dar yrmlerdi. Mahkemeiyice karmt, askerlerle itiip kakyor, yksek sesle karlkl tartyor, cop

222

darbelerindenkorunmaya alyorduk. Bu durumda son silahmz olan slogan atmaktan baka are kalmamt: "Kahrolsun Faizm!..", "Savunma Hakkmz Engellenemez!..", "kencecilerden Hesap Soracaz!.."Selimiye'nin koridorlarnda nlayan sloganlarn, kovalamacalarn, havada uuan coplarn, kadnyoldalar dahil herkesin yerlerde srklenmesinin oluturduu manzara bir korsan gsteridenfarkszd. Mahkeme, "komutanm" deyip hazrolda duran, ellerini dizlerinin zerinde bititirmi, sinik, boynu bkk, itaatkar, posas km insanlar istiyordu karsnda. Ama meydan okuyorduk onlarakendi kalelerinde, devrimin yrek atlarn dile getiren sloganlarmzla.

III Yakalandmdan tam bir yl sonrayd, souk bir 8 Mart sabah cezaevi arabasyla Adana'ya sevkediyorlard bizi, orada yarglanacaktk artk. Bu sevk, hangi koullarda yarglandmzgstermek asndan anlatmaya deer. Giderken zmit, Adapazar, Ankara (Keiren Islahevi), Nide, Ulukla ve Pozant cezaevlerineuradk; normalde 15 saat srecek bir yolculuun arabann ikide bir arza yapmas, uranlan her yerdesavc beklenmesi gibi nedenlerle 55 saat srmesi bilerek yaplan bir eit ikenceyle kar karya olduumuzu gsteriyordu. Azna dek dolu arabann ii kprdanacak ve nefes alnabilecek gibi deildi. Zaten bileklerimiz skca kelepelenmi, ayrca kol aralarndan geirilerek sralara balanan sevk zincirleriyle hareket edemez hale getirilmitik. Bileklerdeki kelepeleri yolculuk boyuncakarmadlar, sevk zinciriniyse yalnzca yanmzdaki tutuklular bizden ayrrken ya da tuvalete karldmzda atlar. Ama ancak iki kez yemek yiyip 3-4 kez tuvalete karldmz iin bunun birfaydas olmad. Kemiklerimize dek dayanm kelepeler, bileklerimizi iirmekle kalmam, zerindeancak aylar sonra kaybolacak izler brakmt. Susuzluktan atlayan dudaklar, geceleri kuru ayazdauyumann olanakszl, alk, sigaraszlk, havaszlk, yorgunluk, srt arlar ekilir gibi deildi.Adana'ya geldiimizde kurtuluruz sanmtk ama, bu kez de savcy arama bahanesiyle yakc gnein altnda ii frn gibi kzm arabann iinde beklettiler 5-6 saat boyunca. Giysilerimiz terdensrlsklamd, scakta btn skntlarmz kat kat artm, baygn hale gelmitik. Kap alp cezaevineteslim edildiimizde savatan kmasna bitkin haldeydik. Arabann iinde baygn yatan yal biradli mahkumu hayvan lei srkler gibi ayaklarndan ekerek dar kardlar gardiyanlar. "Kelebek" filminde seyrettiklerimizi aratmyordu yaadklarmz. ki gn akn yolculuk boyunca bunlara karsessiz kaldmz sanlmasn; kimi zaman yumruklayp durduk arabann duvarlarn, kimi zamanslogan attk, kimi zaman barp ardk subay ve askerlere, hatta insani yanlarna hitap ettiimiz bile oldu; ama bunlarn hibiri de, insanlktan eser kalmam vicdanlara etki etmedi. kenceci bir ynetimin ibanda olduu Adana Kapal Cezaevi'nin kapsndan ieri girdiimizde,sevk bitince eziyetlerin de azalacan sanmakla yanldm

223

anlamakta gecikmedim. Perianlmzgren asker ve gardiyanlar geleneksel "hogeldin daya" atmadlar ama, bununla edeerdeki suluhcrelere attlar bizi gelir gelmez. Tutuklularn korkulu ryas olan bodrum kattaki sulu hcreler,susuz, havasz, kf kokulu, ar nemli, zemini slak, tuvaleti ierde berbat yerlerdi. Islak betonun zerinde uyunacak tek bir kuru yer yok, stelik ierisi buz gibi. Protesto haykrlarmz byk birbeton mezar andran drt duvar arasnda boulup gidiyordu. Ancak burada gn tutulduktan sonrakabildik, yukardaki mahede hcrelerine. Pirzolay zgarada piirip yenir hale getirmeden nce, ar bir demir parasyla iyice bir dvp ezerler;bizi de mahkemeye karmazdan evvel cezaevinde ve sevklerde yaptklar ikencelerle yle yapmaya alyorlard ite. Cezaevinde dayak, hcre, tehdit herey var; sulu hcrelere atyorlar, direnenleri sksk. Asker ve gardiyanlarn gz zerimizde, haftada iki kez yaplan aramalarda eyalarmz alt-stedip, savunma notlarmz alp gtryorlar. Savunma hazrlamak iin yararlanacak ie yarar bir kitapolmad gibi, bunun ortam da yoktu. Mahkeme, benimle birlikte gelen 12 kiinin formalitelerini biran nce tamamlayp cezay basmak istiyor. Olduka kalabalk olan Adana davas, daha 12 Eylldarbesinden nce almt, sonradan Adana'da btn yakalananlar ve stanbul'dan bizden baka birdavay daha eklediler bu davaya. Son aamaya gelinmiken bizi bekledikleri iin karar ertelemilerdi.stanbul'dan daha acmasz olup nne geleni ar cezalarla () 1 No'lu Askeri Mahkeme, o yzdendavann bizimle ilgili ksmn bir aya sdrlan durumayla bitirip, geliimizden iki ay sonra dakarar okudu. Adana'daki ilk durumada sevk srasnda ve cezaevinde bize yaplan ikencelerle ilgili su duyurusuyapmak iin sz aldm. Daha birka cmle sylemeye kalmadan, gzlerini zerime () gibi dikmiduruma yargc: "indir ellerini arkadan" diye barp armaya balad, belli ki gzda veripsindirmekti niyeti. Szlerime devam ederek "Ben asker deilim, siyasi tutukluyum. Sizin emirlerinizegre hareket etmem. Fakat amacnz beni durumadan atp syleyeceklerimi syletmemekse, size bufrsat vermemek iin biraz sonra ellerimin yerini deitireceim." dedim. Bu szlere daha da kzpfkelenen yarg, askerlere iaret ederek, "karn" komutunu verdi. Kollarmdan tutup dar kardlar. Mahkemeden atmak ou kez, askerlere dvn demeye gelir. yle de oldu: Salonun dnda,cezaevinden bizi getiren kaba-saba, kara cahil grnl uzman avu zerime saldrd. Cezaevinegidince grrmm! Altta kalmayp kar koydumsa da, duruma bitip cezaevine gidince yapacan yapt. Girite beni en sona brakp askerlere: "aln bunu ieri" dedi. Beni kk bir odaya sokan on kadar asker, soyunmayacam bildikleri halde, "soyun arayacaz" diyorlard. Reddedince de tekme-yumruk zerime ullanp eek sudan gelinceye kadar dvdler. Bilinsiz niformal kyl, ne kadar daaptalca ve zalimce kendi zgrlne saldrabiliyor! stm bam ve yerler kan lekelerine bulanmt.Yumrukla kar koymalarm ie yaramaynca, faizmi ve ikencecileri lanetleyen sloganlar atabildim sadece. Dayak fasl bitince de slogan attm

224

gerekesiyle hcre cezas verip aadaki sulu hcrelereattlar. Yataksz battaniyesiz slak yerde yattm yedi gn boyunca. kinci durumadan da atldm. Duruma yargc, davay siyasi ieriinden uzaklatrp adli bir davadzeyine drebilmek ve arl benim zerimde olan siyasi savunma ve hcumlardan kurtulabilmekiin, areyi beni durumalardan atmakta buluyordu. Nitekim, daha sonradan hakkmda neden 59.maddeyi uygulamadn anlatrken bunu gerekeli kararda aka ortaya koydu. Sadece bir kezdurumadan atlmadm; o da avukatlarn savunma yaptklar, biz sanklara hi sra gelmedii gn.Yarglandmz falan yoktu; soruturmay geniletme ve gsterdiimiz tanklar dinleme taleplerimiz reddediliyordu, herey jet hzyla yaplp geiliyordu. Bu yzden, cezaevindeki bask ve hcrecezalarndan frsat bulabildiim son iki hafta iinde ksa bir savunma hazrlayp durumaya kmak zorunda kaldm. Duruma yargc, savunmalar nce dier yoldalara okuttu; hukuki nitelikte olanlara fazla seskarmyordu, fakat siyasi ierikli yerlerde durumadan atma tehdidi savurarak mdahale ediyordu. Beni en sona brakarak, durumaya yalnz gelmemi salayacak baz formalitelerini tamamlamak iiniki kadn yolda da getirdiler, ama savunma yapacak bir tek ben vardm. Sra bana geldiinde yarg savunmam okumama gerek olmadn, nasl olsa dosyaya konacan syleyerek elimden almak istediyse de, okumakta kararlydm, gerekirse olay kartp barp aracaktm. Mahkemeyi, zellikle siyasi grlerimden korktuu, acizlik sonucu savunmam okutmak istemedii vb. eklinde sulayarak, onu bunun tersini ispatlama tavrna zorladm, szl olarak. Taktiim tuttu, istemeye istemeye hukuksal snrlar dna kmamam tembihleyerek okumam kabul ettiler. Hukuksal bir girile balayp siyasi alana geerek savunmay okumaya baladm, birka kez mdahale ettilerse dekararllm karsnda gerilediler. Btn yoldalarm gibi benim de hibir cezadan korkum yoktu,amacm halkmz kasap ba altna yatranlardan hesap sormak, uruna ba koyduum ideallerimi savunmak ve davann sonunu faizmin lm fermannn ilan edildii yeni bir balang haline getirmekti. Benim onlardan nefret ettiim kadar, duruma heyetinin de benden nefret ettiiyzlerinden okunuyordu. Tepkileri deiti, kimi sinirli sinirli kanyor, kimi renkten renge giriyor,kimi de umursamaz pozlar taknyordu. Fakat hepsi de srayla bir halden dierine geip duruyorlard. Yarglayanlar yarglamak byk bir manevi haz veriyordu tabii bana. Savunma bittiinde, yazl metni(baka bir yoldankiyle birlikte) soruturma almas iin savcla gnderme karar aldlar.

IV Karar gn gelmiti nihayet. Cezaevi arabasnda hep birlikteydik; ilerinde drt-be yldr grmediim, bazlarn tanmadm yoldalar da vard. Ne verilecek cezalar, ne grdmz ikenceler ne de tekrar ayrlacak olmamz umurumuzdayd. O an tek bir

225

yrekmiesine yaanan ey bir anlk kavumann tarifsiz sevinci, dalarkadar birikmi zlemleri gidermenin doyumsuz tad idi. Bunu direnmenin scakln yaayanlar veonurlarn devrime adanm balarnn zerinde dnsz tayanlar dndakiler ne derece anlarlar bilmiyorum. Bizi en ok sevindiren, sadece o gn ayn cezaevi arabasna binebildiimiz kadnyoldalarn da aramzda olmalaryd. Nemlenmi gzlerimiz tavizsizce direndikleri iin kimi yllardr,kimi aylardr sulu hcrelerde tutulan bu yoldalarn zerindeydi. Yaamlar boyunca gnegrmemiesine soluk ve beyaz yzlerinde kzark noktalar halinde sivrisinek izleri vard, okzayflamlard, hareketleri yavalamt. Hereye ramen hasret ve sevin karm bir duygu iindegidiyorduk mahkemeye, sanki dne gider gibi. Cezaevi arabas mahkemenin bulunduu askeri karargahn iinde durunca, evremizde kat katgvenlik koridorunu oluturmu silahl askerler tarafndan teker teker dar karldk. Betonynndan kurtulmu ayaklarn topraa demesi, ak havada yrmek ne kadar da gzel! nsannFaust gibi, zamana dur diyesi geliyor. Altmzda toprak, stmzde teraslardan balayp sonsuza doruuzanp giden masmavi gkyz. Gne, nazl nazl sallanp duran koyu yeil aalarn zerindeparlayp duruyor. Mahkeme salonuna doru yrrken ln ortasnda su iercesine derin derin tazehava ekiyoruz iimize. () dzen gibi khne, kaba ve hantal grnmdeki duruma salonu epeyce byk. Boyca uzun birdolap ekmecesini andryor. En uta, ardnda byk harflerle "Adalet Mlkn Temelidir" yazanmahkeme krss var. Krsnn sol nne avukatlarn, onun soluna ise bizim oturacamzsandalyeler dizilmi. Dinleyici yerleri en arkada. Tahta sandalyeler, yazlk sinemalarnki gibi talarlatutturulmu birbirlerine. On sraya kadn yoldalar, onlarn arkasna biz yerletik. Tutuksuz sanklarbizden ayrldlar, arkada. Dip kedeki ailelerimizle askerlerin ikazlarna aldrmayp iaretleerekkonuuyoruz. Aralar ve etrafmz eli coplu askerlerle evrili, onlar bizden kat kat fazla. Uzun bir bekleyiten sonra, krsnn arkasndaki kapdan mahkeme heyet yeleri girdiler ieri, karacppeleriyle szlerek. Salonda t kmyor. Durmadan fla patlatan gazeteciler, korkuaryormuasna, merakla gzlerimizin iine bakyorlar. Ellerinde kameralarmla tv ekibi de orada,gzda olsun diye halka gsterilmek zere filme alyorlar bizi. Ya ikence bitip ubeden ktmzgn, ya da mahkemenin karar okuyaca gn grnrler bunlar. eytan gibi, "felaket" ve ktlkanlarnda peydah olup, sonra kayboluyorlar. Mahkeme heyeti telal grnyor. Yangndan mal karrcasna alelacele karar veren, sulu, haksz,lm ferman yzlerine okunmu sanklarn ve ailelerin nefret ve kin dolu baklarn zerindehisseden bir heyet endieli olmaz da ne yapar? Krsnn yannda ( ) Mahkeme bakan havacalbay oturuyor. Sanklarn susturulmas veya dvlmesi dndaki zamanlarda durumalara karilgisiz, ara-sra uyukluyor. Uzatmak gereksiz, bir rpda ilerini bitirelim

226

gitsin, gibi bir havas var.Hukuku deil, dava dosyasndan habersiz, ama aleyhteki her kararda imzas var. Daha sonralaremekliye ayrlnca MP'ye gittiini duyduumda hi armadm. Ortadaki salar dkk, kelisuratl, koyu kahverengi gzlkl iman duruma yargc karac bir binba () Tebessm ettiini higrmedim; daima surat ask, barp armaya hazr, anti-komnizmi ve zgrlk dmanl yznevurmu sanki. () Yanndaki yzba rtbeli ye ise, sorgulandmz srada duruma yargcyd.Esnek grnr, fakat bu ()liindedir. Tanklar aleyhimize konuunca yz gler, lehimize konuuncasuratn asar; ama bunlar tutanaa geerken istedii ayarlamay yapar. Ayn iplikten dokunmu bu ahs zevkle ceza yasasnn en ar maddelerini bir makineli tfek gibi zerimize boaltyorlard imdi. Cezalar, beklediimiz gibi, olaann ok stndeydi. Duruma yargc en hafif cezalardan arlaradoru karak okuyordu kararlar. Biri hari hepsi oybirliiyle alnmt. Kimine ayn olaydan iki kezceza verilmi, kimine stanbul'un verdii 1520 yllk cezalar idam ve mebbete karlmt. Durumayargcnn yz hafif kzark, zaman zaman dili dolayor, yanl okuduu kelimeleri tekrar ediyor. Enson 6 mebbet, 4 idam karar okuyup szlerini bitirdikten sonra, gzgze geldik. Gzlerinin iine bakabaka glmsedim, inadna... Yarg syleyeceini sylemi, yapacan yapmt. Sra bizdeydi artk! Sessizliin ortasndan sloganlarmz ykseldi: "Yaasn Trkiye htilalci Komnistler Birlii!...""Faizme lm Halka Hrriyet!.." nce bir aknlk bir dalgalanma oldu. aknlndan syrlanyarg, "susturun unlar" diye bard askerlere fkeyle, sonra da dier yelerle krsnn ardndakikapdan svp gitti. Balarnda subaylar cop, yumruk ve tekmelerle saldryor, azlarmz kapatpsusturmaya, omuzlarmzdan bastrarak gsteri havasn bozmaya alyorlard askerler. Kesik kesiksloganlar, ailelerin bar arlaryla, gazetecilerin patlayan flalar, itiip kalkmalar eyrekdakikadan fazla srd. Giysilerimizde yerde ve duvarlarda kan lekeleri grlyordu. kenceyi naslolsa yapyorlard, slogan atmaktan dava da aabilirlerdi, ama sloganlarmz davann sonuna konmu iribir nokta oluyordu. dam ve ar hapis cezalar bizi yldramaz, rgtmze ve davamza ballmzsarsamazd. Asla! Faizmi protesto gsterimiz bittikten sonra kollarmza kelepe takld, cezaevi arabasna yerletirildik. Tahliye olan iki kii vard. Neeliydik. Darda gne parlyordu, tek bir bulut yoktu gkyznde. Kular kanatlarn szerekuuuyorlard. Arabayla cezaevine doru ilerliyorduk. ()in zindanlarndaki zifiri karanlktaaydnl, gelecei temsil eden yeni direnilere doru. Ve alacakaranlkta geceyle gndzn sava devam ediyordu hala, gne doarken durulmak zere.

227 VBir gn gelecek, devrimci katilleri, ikencecileri, vatan satclar, soyguncu

hrszlar dzeninin efendileri ve uaklar yarglanacaktr, buna inanyorum. Bu byk gn zlediim kadar hibir eyizlemedim. Fakat biz onlar yarglarken ayn yntemleri uygulamayacaz, onlar gibi davranmayacaz. Sosyalist dzenimiz gibi adalet sistemimiz de stn olacak, yalanc ve sahte deil, gerek tank ve belgelerle kacaz karlarna. Susuzlar yarglanmayacak, Sanklar kendilerini istedikleri gibi savunabilecekler bizim dzenimizde. Ama suunu sabit grdklerimizi de asla affetmeyeceiz!

STANBUL SIKIYNETM KOMUTANLII 1 NO'LU ASKER MAHKEME BAKANLIINA srailli Siyonistlerin Lbnan'da ABD emperyalistleri ile birlikte planladklar igal hareketi sryor. Bugne dek 34.000'i akn Filistinli ve Lbnanl ldrld, onbinlercesi yaraland. Amerikanteknolojisinin en son silahlar ile ehirlerde ta stnde ta braklmyor. Kimyasal silahlar kullanlyor, kadn-ocuk demeden insanlar katlediliyor. Bu saldr Filistin halkna yneltilmi bir soykrm hareketidir. ABD emperyalistleri ve srailliSiyonistler tarafndan yrtlen bu saldrlar, Filistin halknn hakl davasnn er-ge zafereulamasn engelleyemeyecektir. Benzerlerini Nazi Almanya'snda grdmz Filistin halknakar giriilen bu soykrm hareketini nefretle protesto ederiz. Onyllardr, "zgrlk bahedilmez, kanla kazanlr" ilkesinin bilinciyle hareket eden ve tm birulus olarak savaan Filistin halk, mcadeleyi kazanacak; zgr, bamsz, demokratik Filistingerekleecektir. Bu tarihin durdurulamayacak akdr. Filistin halknn mcadelesi, bata ikisper devlet olmak zere emperyalistlerin, srailli Siyonistlerin, gerici Arap ynetimlerininkhnemi kalelerine vura vura, nne dikilen engelleri ykarak zafere ulaacaktr. Filistin halknn siyasi ve askeri varln srdrme, yaama sava verdii bugn, buna inancmzbir kez daha belirtiriz. (...)in zindanlarnda tutsak olan bizler, bugn Filistin siperlerinde omuzomuza siyonist igalcilere kar savaabilme olanaklarndan yoksunuz. Katledilen yiit evlatlarnn yansra, onbinlercesi de yaralanan Filistin halknn yaralarnsarmasnda katkda bulunmak iin KAN VERMEK STYORUZ. stiyoruz

228

ki, kanmz yaralFilistin savalarna g versin. Onlar, soylu birer intikam mealesi olarak, emperyalistlerin vesiyonist igalcilerin karsna yeniden dikilsinler. Zafer, direnen Filistin halknn olacaktr. FLSTN HALKININ DMANLARI ABD emperyalistleri ve srailli Siyonistler Camp David antlamasyla ABD emperyalistleri Orta-Dou'da Filistin sorununa szde bir zmgetirerek istikrar salamak, Filistin sorunu odanda farkl politik tavrlara sahip hegemonyaaltndaki eitli lkeleri ayn dorultuda gerekletirilirse bir pakt etrafnda birletirerekblgedeki hakimiyetini pekitirmek istiyordu. Bu gereklemedi, igal altndaki Filistinlileretannacak zerklikle Siyonistlerin, Bat eria ve Gazze eridini ilhakna meruiyet kazandrma veFilistin halknn kurtulu mcadelesini boma plan baarya ulamad. Filistin halk, kendisi iinesareti ngren ve kaderini kendi dnda tayin etmeye alan bu plan karsnda boyun emedi.Bu plann karsndaki en nemli engel, direnen Filistin'di. Son yllarda Filistin halknn mcadelesi siyasal, askeri alanda nemli admlar att. FK,uluslararas alanda Filistin halknn meru temsilcisi olarak tannd. eitli lkelerde elilik,temsilcilikler at. Filistin halknn hakl davas uluslararas planda destek kazand. Son aylardaigal altndaki topraklarda yaayan Filistin halknn mcadelesi byk bir atlm gsterdi. Bat-eria ve Gazze'de yaayan halkn, yediden yetmie katld gsteri ve grevler, siyonistlerce halk zerine defalarca ate almasna, kitlesel krm giriimlerine karn durmad. ABD emperyalistleri ve srailli Siyonistlerin son saldrdaki amac siyasal ve askeri alanda glenenFK'n kesin bir yenilgiye uratmak, Lbnan'daki varlna son vermek, l domu CampDavid antlamasnn gerekleebilir hale getirmektir. srailli Siyonistler, Camp David'igerekleebilir hale getirmek, igal altndaki topraklarda yaayan Filistin halknn mcadelesiniezebilmek iin FK'ne ar bir darbe vurmay zorunlu gryorlar. nk, igal altndakitopraklarda yaayan halk, mcadele ilhamn ve her trl desteini silahl devrimci hareketten alyor. Aylar nce, ABD emperyalistleri ve siyonistlerce planlanan uygun siyasal koullar bulunduundauygulamaya sokulan bu plan blgede, ABD hakimiyetinin korunmas, pekitirilmesi ve ABD-srailgdmnde bir Lbnan devleti kurularak ABD nfusunun Lbnan ilerinde geniletilmesiniamalyor. Sovyet Sosyal-Emperyalistleri Filistin halknn dman sadece ABD emperyalistleri ve onun Orta-Dou'daki ba jandarmassrailli Siyonistler deildir. Dier emperyalist lkeler, Sovyet Sosyalemperyalistleri ve gerici Arapynetimleri de Filistin halknn, O'nun zgr, bamsz demokratik Filistin mcadelesinindmandrlar.

229

Sosyal-emperyalistler tm ulusal kurtulu savalarn olduu gibi, Filistin halknn kurtulumcadelesini de desteklediklerini sylerler. Gerekte ise onlar, proleter enternasyonalizmini hiesayar, ezilen halklarn kurtulu mcadelesini bomaya alrlar. Filistin sorununda da onlaremperyalist yaylmac karlar dorultusunda hareket ediyor, Filistin halknn ABDemperyalistleri ve srailli Siyonistlere kar mcadelesinden, Orta-Dou'daki nfus alanngelitirmek iin yararlanmaya alyorlar. Son sava, Sovyet Sosyal-emperyalistlerinin, Filistinsorununa salt kendi sper devlet kar asndan yaklaan politikasn bir kez daha aa kard. Sovyet sosyal-emperyalistleri srail'in Lbnan igalinin balangcnda sessiz kaldlar. Savablgedeki karlarn dorudan tehdit eder hale geinceye kadar da kar klar gstermelikprotestolarn tesine gemedi. Brejnev, beinci gn, "arpmalarn gelimesinden endie ettiini"belirtti. Bu "endie" srail saldrsnn Sovyet nfuz alanndaki Suriye'ye doru gelimesininlemek iindi. Nitekim Suriye, ksa bir iki arpmadan sonra geri ekildi, sava alann terketti. Sovyet sosyal-emperyalistlerinin sesleri bir kez daha srail saldrs genileyip Siyonist ordularBeyrut'a gelip dayandklarnda duyuldu. Hkmet aklamasnda, "Orta-Dou'nun Sovyetler'esnr bir blge olduu, Sovyetler'in buradaki gelimelere ilgisiz kalamayaca" belirtiliyordu.Altnc filonun Lbnan'a asker karmas gndeme gelince de, syledikleri uydu: "biz depolitikamz gzden geiririz." te sper devlet politikas! O'nu ilgilendiren, kendi karlarnn tehdit edilmesidir. Egemen birlkenin topraklarnn igali, Filistin halknn karlar onu ilgilendirmiyor. Ne zaman kendi nfuzalann tehdit eden bir gelime var, sesi o zaman ykseliyor. Orta-Dou'da bata sper devletler olmak zere emperyalist lkeler arasnda, halklarn balarzerinde, onlarn kendi kaderlerini tayin hakkna dayanan bir mcadele sergileniyor. Sovyetsosyal-emperyalistleri egemen bir lkenin igali, Filistin halknn, soykrm karsnda sessizkalnn karlnda, Afganistan, Polonya ve ran' kapsayan bir pazarlk ve bu pazarlkta kozlar elinde tutma hesaplar yapyor. Bu gelimeler, kurtulu sava yrten halklarn dostlarnn yine halklar olduunu biremperyaliste kar mcadele ederken bir baka emperyaliste gvenmenin halklar yanlglarasrkleyeceini gstermektedir. Filistin Davasnn Sinsi Sabotrleri: Gerici Arap Ynetimleri Filistin halkn, O'nun siyasi ve askeri varln yoketme hareketine tm Arap ynetimleri sessizseyirciler oldular. Onlar, diplomatik alanda dahi etkin bir aba harcamadlar. nk, zgr,bamsz ve demokratik bir Filistin, ABD ve Rus sosyal-emperyalistlerinin kuklas bu gericiynetimlerin en byk korkusudur. Filistin direniinin ezilmesi onlarn aa vuramadklar gizliistekleridir.

230

Filistin'deki mcadele, sadece topraklarndan srlm bir halkn, gaspedilen topran geri almave kendi ulusal devletini kurma snrlar iinde kalmad. Filistin, Orta-Dou'da yanan bir mealeoldu. Filistin halknn mcadelesi genel bir Arap davas haline geldi. Arap lkelerinde, ulusal vedemokratik bilincin uyanmas ve derinlemesine, emperyalizmin ba mihraklarndan ABD'ye karderin bir nefretin gelimesine yolat. Orta-Dou'da ve daha birok lkede, ulusal ve sosyalkurtulu mcadelesi veren glerin s noktalarndan birisi oldu. Filistin davas, Arap halklarnn yreinde yanan bir atetir. Kim ki, o davaya aktan yan izer, oArap ynetiminin ayakta kalabilmesi gtr. Nitekim Camp David antlamasna imza atan Filistinhalknn kaderini onun dnda izmeye alan Enver Sedat'n sonu bunu gstermektedir. EnverSedat, Filistin davasn ABD ve srail'e satm bir ulusal haindi. Onun ldrlmesi, hainlere karduyulan ulusal nefretin doruk bir ifadesiydi. te bu nedenle gerici Arap ynetimleri, halklarndan duyduklar korku ile Filistin davasndestekler grnyorlar. Fakat onun iindeki gerici kanatlar ayakta tutmaya alrken, Filistinhalknn kendi tahtlarn tehdit eden, bamsz, demokratik Filistin'i yaratma mcadelesininezilmesi gizli emelini de yreklerinde tayorlar. 1971 Kara Eyll' (rdn) 1976 Lbnanisavanda Suriye'nin Falanjistlerle birlikte gelitirdii saldrlar, gerici Arap ynetimlerininFilistin davasna kar sinsi emellerinin gn na km rneklerdir. Gerici Arap ynetimleri, Filistin halknn rgtlenme ve mcadele dzeyinin ykselmesini kenditahtlarna kar bir tehdit olarak gryor ve bu korkuyla frsat bulduklarnda bilfiil saldrlaragiriiyorlard. Bugn de onlar, srail'in Filistin direniini yoketmek iin giritii saldry seyirciolarak, sessiz bir sevinle karlyor, "ellerinde iekler, cenaze trenini bekliyorlar." Cuntann kiyzl Filistin Politikas Askeri (...) cunta, Filistin halknn kurtulu savana kar () bir politika izlemektedir. Cunta,grnrde srail igaline kar kmakta, Filistin halknn mcadelesini destekler grnmektedir.Gerekte ise, Filistin halknn yenilgisinden () bir sevin duymaktadr. Askeri (...) cunta, ABD emperyalistlerinin Orta-Dou'daki en sadk ()lerinden birisidir. Cunta,ABD emperyalizminin Orta-Dou'daki stratejik planlarnn bata gelen uygulayclarndandr.Filistin, Arap ve tm Orta-Dou halklar iin yeni bir tehdit oluturan "evik G" projesine desteksalayan cuntadr. zgr, bamsz, demokratik bir Filistin, gerici Arap ynetimlerinin yansraOrtaDou'daki tm emperyalist (...) ynetimler ve onlardan birisi olan cunta iin de bir korku kaynadr. Ayrca Filistin'in eitli lkelerde ve lkemizdeki silahl devrimci hareketlere bir eitim alan olmas, korkularn bytmektedir.

231

Bunlardan dolay, askeri (...) cunta szde igali knarken, gerilla kamplarnn datlmasndanduyduu sevinci gizleyememektedir. Bir yandan igale son verilmesi istenirken, te yandan,igalin ganimetinden kendine den pay alabilmek iin MT-MOSSAD ibirlii sergilenmektedir.Bu ibirlii kamplardaki Trkiyeli devrimcilerin isimlerini renmek ve Siyonistlere esirdenlerin iadesi iin gerekletirilmektedir. ABD emperyalistlerinin Orta-Dou'daki hegemonyaplanlarnn ba destekleyicisi ve uygulayclarndan olan askeri (...) cuntann, Siyonist saldrganlarakar Filistin'li gerillalarla siperlerde omuz omuza dven Trkiyeli devrimcilere kar tavr,onun (...)lnn en ak gstergesidir. Yenilgiden Tomurcuklanan Zafer Filistin halk savan bandan bu yana ar kayplar verdi. Amerikan teknolojisinin son modelsilahlaryla donatlm ve sayca stn dman karsnda gerilemek zorunda kald. Ama buyenilgi erefli bir yenilgidir ve daha imdiden dmana pahalya malolmutur. Filistinli gerillalartek bir mevziyi dvmeden terketmediler ve Siyonist igalcilere ar kayplar verdirdiler.Gemite Arap lkelerinin srail'e tm savalarda verdirdikleri kayplardan daha fazlasnverdirdiler. Onlarn bu destans direnii ABD emperyalistlerinin siyasal ve askeri desteine sahip"yenilmez" sanlan Siyonist igalcilerin yarnki yenilgisinin habercisidir. Topraa den taze canlar,gelecekteki zaferin tohumlar olmulardr. Bugn Filistin halknn nnde iki yol vardr. Birincisi, Beyrut'u Siyonist igalcilere teslimetmemek iin sonuna kadar direnmek, Beyrut'u bir Stalingrad yaparak dman yenilgiyeuratmak ya da sonuna dek arpa arpa lmek. kinci yol ise, u ya da bu ekilde bir anlamaile Beyrut'u terkedip dmana teslim etmek, Lbnan'dan kmak. Bu yol Filistin halknnmcadelesinde nemli bir geri adm, siyasal bir yenilgi, srailli Siyonistler karsnda boyun eiolacaktr. Dman glendirecek, Filistin halk ve kurtulu mcadelesi veren tm halklarn moralve bilincinde sarsc bir etki yapacaktr. Dier yol, Beyrut'u bir Stalingrad yapmak ya da Tel Zaatar'da olduu gibi dverek lmektir. Buyol Filistin halkna nderlerinden bazlarn, ok sayda savasn kaybettirecektir. Ama, byle biryenilgi geride kalanlara derin bir ilham kayna, soylu bir calma tutkusu brakacaktr. Filistinhalknda, igalcilere kar duyulan nefreti arttracak, ulusal kurtulu bilincini derinletirecektir.Beyrut'u almak, Siyonist igalciler iin kolay kazanlm bir zafer olmayacaktr. srail'de Beyrut'unigaline kar kan, bar isteyen halkn mcadelesini glendirecei gibi, Filistin halknn hakldavas tm dnyada yanklanacak, zgrle ak bir halkn destans direnii halklarn beynine veyreine kaznacaktr. 15.7.1982 Mehmet Fatih RTLM - Remzi KKERTAN - Bekta KARAKAYA

232

SIKIYNETM KOMUTANLII 1 NOLU ASKER MAHKEMES BAKANLIINA STANBUL -SORGUDUR12 Eyll (...) cuntas sng zoruyla i bana geldii gnden bu yana hayatn her alann devasa birzindan, ekilmez bir ikencehaneye evirmitir. Kendine benzer btn (...) dikta rejimlerindeolduu gibi kanun, kural tanmaz faaliyetlerini her gn daha da (...)latrarak srdrmektedir. 12Eyll ncesi dnemde dalga dalga ykselmekte olan halkmzn mcadelesini kanla bastrmak veiine dtkleri ekonomik bunalmn ykn bata ii snf olmak zere emeki halka ektirmekisteyen hakim snflarn (...) ynetimi, halkn kan pahasna ske ske ald krnt halindekidemokratik haklarna da (...)lkla el koydu. Halk kitleleri iindeki en kk bir kprdanmaya dahitahamml edemiyorlard. Grevler yasaklanyor, en kk ekonomik hak iin kprdanan iinintepesine biniliyor, kitleler halinde polis ikencelerinden geiriliyordu. Toprak ve zgrlk talebihad safhaya varan kylln stne okynl olarak hcum edip; bir taraftan dk taban fiatpolitikas, her gn hzla artan hayat pahall, bir yandan da jandarma dayan atba gtrdler.Halkn ykselen mcadelesinin bilinli savalar komnistlere, anti-faist ve yurtseverlere deazgnca saldrld. Dnya halklarnn ba kasab Hitler'in yntemleriyle devrimciler sokaklarda kurunland, ikence tezgahlarnda canice ldrld, idam sehpalarnda katledildi, onbinlercesi sakat brakld. imdi onbinlercesi (...) cuntann kym makinesi haline gelen zindanlara kapatld.Dayak, hcre cezalar, toplu saldrlar, psikolojik yldrma yntemleriyle, onlar, devrimci mcadeleden vazgeirilmeye allyor. Zindanlara doldurulan komnist ve anti-faistler gstermelik (...) mahkemelerde, askeri (...)cuntann kanunsuz kuralsz mahkemelerinde, skynetim mahkemelerinde yarglanmaya allyor. Kamuoyunun tepkilerinden rkerek ikencede ldremediklerini bir taraftan (...) zindanlardasindirmeye, yldrmaya alrken dier yandan bu uygulamalarn bir paras ve devam olanmahkemelerde savc-hakim elele "yarglayp" ar hapis ve idam cezalarna arptryorlar.

MAHKEMENZ BZ YARGILAYAMAZ!.. Trkiye proletaryasnn nc komnist rgt Trkiye ihtilalci Komnistler Birlii'nin stanbul'daki toplu davas devam ediyordu.

233

Hibir maddi delile dayanmadan soyut ve hayali ihtimallerle ilerinde komnistlerin debulunduu 7 anti-faistin idam ve onlarcasnn da haklarnda eitli ar hapis cezalaristeniyordu. Bize gre, bizim davamzn grld mahkeme salonlar devrim, sosyalizm ve yce (...) idealinintavizsiz savunulduu, (...)in irenliinin yzlerine bir amar gibi vurulduu krslerdir. Devrim cephesinin nemli bir mevzisidir. kence tezgahlarnda dmanla yzyze elimiz kolumuz baliken nasl dnce ve inanlarmz halk dman ikenceci cellatlarn yzne haykrdysak, bu(...)lk kurumunun bir uzants olan hapishane ve mahkemelerde de haykrdk, haykryoruz vehaykracaz. nk bu mahkemeler, ibirliki tekelci burjuvazi ve toprakaalnn iktidardakiynetimi olan () cuntann "hukuk" alanndaki (...)lardr. Mahkemelerinizin kurulu amac, iive kyllerin devrimci, demokratik mcadelesinin nne set ekmek, komnist ve devrimcileri mahkum etmek, hakim snflarn (...)liini yapmaktr. ()cunta kendi burjuva hukukunun kurallarna bile uymamaktadr. En basit savunma hakk dahikstlanmtr. (...) cbbeleriyle azametli grnmeye alan mahkemeleriniz askeri (...) cuntannemrinde, onlarn istedii gibi hareket eden (...) bir (...)dan baka bir ey deildir. Btn davalardasavc ve yarglar kolkola girmiler, birisi iddia etmi br sormu ve szde aratrm, sanklarave savunmaya sz hakk dahi verilmeden "yarglama"lar oldu bittiye getirilmitir. (...) cuntann (...) ba Evren, verdii demelerde sk sk "zel mahkemelerin kurulmadnn"demagojisini yapyordu. Evet kurulmad. Zaten gerek de yoktu. nk (...) skynetimmahkemeleri vard zel mahkemelerin ilevlerini grecek. Mahkemeleriniz hem kurulu hem de ilerlik bakmndan (...)tir. nk onlarn kuruluu direktskynetim komutanlna bal, emir komuta zinciri iinde bir ucu Konseye dayanmaktadr.Atanmalar da SYNT komutannn gsterdii adaylar arasndan Genelkurmayca yaplr. Terfileri ve tm meslek yaamlar askeri hiyerari iinde gereklemektedir. lerlilik asndan elealndnda ise, mahkemelerde yarglanan sanklar daha iin bandan "er" saylmakta, emirkomuta zincirinin en alt halkasnda grlerek savunma hakk peinen gaspedilmektedir. Mahkemeleriniz (...)tir ve biz komnistleri yarglayamayacaktr. Bizi yarglayacak tek g, bataproletarya olmak zere halkmzn gcdr. Biz halkmza yaammzn her dakikasnn hesabnveririz. Onlara, size kar (...) diktatrle kar bitmeyen tkenmeyen bir enerji ile savatmz,ylmadmz ve ylmayacamz syleriz. Alnmzn ak, bamzn dik olduunu anlatrz. Devrim, sosyalizm ve yce (...) ideali iin son nefesimize kadar savaacamz syleriz. Ama bizimsize (...) mahkemelere verecek hibir hesabmz yoktur. Ve verdiiniz cezalar bizi asla balamayacaktr. Yarn devrim mcadelesinin ykselen dalgalar altnda (...) diktatrlnz de, mahkemeleriniz de, vereceiniz "ceza"larnz da ezilecek, kuru bir yaprak gibi sprlecektir.

234

DDA MAKAMI FAST CUNTANIN SU ORTAIDIR. Skynetim askeri (...) mahkemelerine yaklamamzn bir gerei olarak dava konusu edilendilekeleri taleplerimizle birlikte mahkeme heyetine vermek istemitik. Ancak henz mahkemeyegtremeden hapishane idaresince hibir gereke gsterilmeden elimizden alnarak keyfi birbiimde elkonuldu. Hapishanelerde sradanlaan sadece bu olay dahi "hukuk'a balyz" diyeyksek perdeden atan (...) cunta asndan bir gstergedir. Dava konusu dilekelerle ilgili iddianame zellikle olay saptrc mahiyette hazrlanmtr.Dilekelerimizden birisi o gnlerde ABD'nin cani kasab srailli Siyonistler tarafndan hunharcakatledilen, topraklarndan sklp atlmaya allan yiit Filistin halknn mcadelesine birdestek ve emperyalistlerin yznn aa kartlmas amacn tayordu. Dierinde ise komnistlere, yurtsever ve anti-faistlere ordugahlarda, karakollarda, siyasi poliste yaplan insanlkd ikenceleri dile getiriyor, katledilen yoldalarmzn hesabnn sorulaca vurgulanyor, ikenceciler hakknda dava almas talep ediliyordu, iddia makam, artk yz dnya halklarncaiyice tannm ABD emperyalizmi ve srailli Siyonistlerin barbarlklarnn ve kokumu, yklmakzorunda olan dnyann bir paras durumundaki (...)y gizleyebilmek iin ne Filistin sorununa nede ikencelere deinmitir. Dilekelerden sadece baz deyim ve cmleler cmbzlanarak szdehesap sorulmaya allmtr. Konu btnnden kopartlm, Filistin ve ikenceler konusununerevesi iinde dvlmekten titizlikle kanlmtr. Fakat beyhude! ddia makam ABDemperyalizmi, Begin ve onun Siyonist mangalar, 12 Eyll'c (...) cunta, elikanl ikencecicellatlarla, ()duunu ortaya koymu, onlarn suorta olmutur. Bu davann sonucunda da biz deil onlar topyekn yarglanm olacaklar. Tarihin ileriye doru dnen tekerleinin altnda kalmaktan kurtulamayacaklardr. Ayrca bir siyasal davann savunma erevesi iinde ele alnmas gereken bu dilekelerden SYNTkomutanl ve iddia makamnn dava amasndaki bir amac da savunma hakknnkstlanmasnn merulatrlmas, savunma yapmaya alan devrimcilere bir gzda vermektir.Zaten gdk olan, tamamen antidemokratik maddelerle donatlm bulunan 353 sayl AskeriMuhakemeler Usul Kanun'undaki savunma maddeleri toptan yokedilmi olacaktr. Fakat bu tavrhibir komnist ve devrimcinin siyasal savunmalarn yapmasnn nne geemeyecektir. Onlardava amaya devam edecekler. Biz de konumaya...

BUGNK YNETM ABD EMPERYALZMNN GDMNDE BRLK TEKELC BURJUVAZ VE TOPRAKAALARININ () BR CUNTADIR.

235

ddia makam hazrlad iddianamesinde bugnk ynetimi (...) cunta olarak nitelendirdiimizve dolaysyla hakaret ettiimiz gerekesiyle cezalandrlmamz talep etmektedir. Ynetimlerkimden yana kime kar ne yaptyla nem kazanrlar. 12 Eyll ncesinde toplumun her kesimini dalga dalga saran halkn mcadelesi her geen gnykseliyor, yer yer devletin temellerini sarsyordu, iiler ekonomik ve demokratik talepleriuruna, hatta ou kez sadece demokratik talepler uruna mcadeleye atlyordu. Fabrikalardagrevler, igaller birbiri peisra geliyordu. Yava yava lke apnda bir genel grevin artlarolumaktayd. Hakim snflar iine dtkleri ar bunalmn ykn bata ii snf olmak zeretm halk kitlelerinin omuzuna yklemeye alyor, antidemokratik mcadele ve kamuoyusonucunda bir trl tam olarak baaramyordu. Koalisyon hkmetleri bile bunalm ve halknmcadelesi karsnda sk sk deitirilmek zorunda kalnyorlard. Kyllkten gn be gn toprakve zgrlk taleplerinin homurtular ykseliyordu. Genlik byk bir dinamizmle mcadeleyeatlyor apolitik kesimler dahi byk bir hzla devrim saflarna katlyorlard. Faistler, muhbirlercezalandrlyor, faizme kar mcadele giderek hem daha kitlesel hem de sivil faistlerin yansra(...) diktatrln glerine doru kayarak geniliyordu. kencecilerden hesap soruluyordu.Devrim, yangnnn alevleri tm lkeyi sarmt. Parlamento kilitlenmi tam bir (...)n simgeliyor,devlet otoritesi hergn biraz daha sarslyordu. 12 Eyll (...) cuntas bata halkn ykselen devrimci mcadelesini bomak, lkemizi ABDemperyalizminin boyunduruuna iyice sokmak, ran'dan boalan yeri doldurmak, Trkiye'yiABD'nin Ortadou'daki jandarmas yapmak, ekonomik bunalmn faturasn halka detmek iinsng zoruyla ibana geldi. Gelir gelmez de parlamentoyu kapatt, partilere ve tm halka siyasetyasa koydu, Anayasa'y lavetti. Aslnda bu eylemleriyle Evrenci (...) TCK'nn 146/1.maddesindeki suu hem de hi tartmasz ilemitir. Grevler, boykot ve igaller durdurularak yasakland. Bata devrimciler olmak zere tm yurtseverve demokratlara misli grlmemi bir terr estirildi. Ordu merkezleri, karakollar, ubeleronbinlerce insanla dolup dolup tat. Devrimcilerin onlarcas ikencehanelerde katledildi,binlercesi sakat brakld. kence devletin resmi politikas haline getirildi. yle ki, polise tanklkiin giden sradan insanlar bile falakadan geirildi. Sendikalar kapatld, toplu szlemeler askyaalnd, bir zamanlar ok istenip de bir trl karlamayan yzlerce (...) yasa hzla be kiilik Evren(...)nin "parlamento"sundan geirildi, istisnasz btn kylere adeta igal altndaymasnabasknlar dzenlendi. Halk silahszlandrmak iin her kylden sng zoruyla, dayak vefalakayla silahlar istendi ve alnmaya alld. Okullarda genlik, devlet dairelerinde memurlar, fabrikalarda iiler tam bir kla disipliniyle okumak ve almak zorunda brakldlar. Bata iilerolmak zere tm halkmz azgn enflasyon artlarnda astronomik rakamlarla frlayp gidenfiyatlar ve dondurulan cretleriyle alk ve perianln penesine iyice srklendiler.

236

(...) cunta devrimci rgtlere ar darbeler vurup dattktan, halk rgtsz ve akn halegetirdikten, moral adan kerttikten sonra saldrlarn daha da geniletti. Artk tutuklamakampanyalarn ii nderlerinden sradan demokrat iilere, aydnlara, demokrat memurlara,sanatlara, profesrlere, yazarlara kaydrd. Partiler kapatld. Ekonomik soygun yntemleri,bask, tehdit, ikence, faist ideolojik eitim, idamlar, siyasi varl yok etme politikas birbirlerini tamamlayarak tam bir kyma makinas gibi iletildi. Hapishaneler Nazi toplama kamplarna evrildi, devrimcilere hunharca saldrld. 24 Ocak soygun kararlaryla halk biraz daha sefaleteitilirken hakim snflar servetlerine servet ydlar. Kk esnaf ve zanaatkarlar zerindeki arvergi yk kat kat arttrlrken isizlik had safhaya ulat. ABD emperyalizmine lkenin btn kaplar ardna kadar hoyrata ald. Yeralt ve yerst zenginliklerimiz peke ekildi, bamllk iyice pekitirildi. Hakim snflarn (...)s Danma Meclisi'nin iinden seilen (...) vastasyla tekyanl oluturulan (...)anayasa ile imdiye kadar kardklar kanunlar ve iledikleri sular merulatrmak ve onaylanyormu gibi gstermek istediler. Bunun iin szde referandum yaptlar. Yksek SeimKurulu'ndan en kk birimdeki sandk kuruluna kadar rgtledikleri ( )siyle duramadlar. nk bugn btn olup bitenlerden sonra %91'lik "kabul" oyuna ocuklar bile glmektedir. 12 Eyll (...) cuntas halkmza yoksulluk, zulm, ikence, bask ve terrden baka hibir ey vermemitir. Boazndaki son lokmay da skp almtr. (...) diktatrl pekitirmek, devletihalka kar daha (...) saldrgan bir aygt olarak yeniden rgtlemek iin admlar atmaktan, lkeyi ABD'ye daha da baml klmaktan te bir ey yapmamtr. ( ) Biz bunlar sylyorsak, hepsi birer gerektir (...) olduuna deil, olmadna ynelik tek bir rnek gsterilemez. Gnden gne (...) ve demagojisi de aa kmaktadr. (...) CUNTANIN FLSTN SORUNUNA YAKLAIMI, ( ) Dilekelerimizi verdiimiz dnemde tm dnya halklarnn nefretle lanetledii ABD emperyalizminin kuklas elikanl srailli Siyonistlerin Lbnan' igali gereklemi, byk birsoykrm harekatyla 34.000'i akn Filistinli ldrlm, onbinlercesi yaralanmt. Filistin halknnsiyasi ve askeri varln srdrme, bamsz, demokratik ve zgr Filistin devletini kurmamcadelesi kanla bastrlmaya allyordu. Bata ABD olmak zere tm dnya gericilii srailli Siyonistlerin safnda yeraldlar. Gerici Arap ynetimleri ve Sovyet sosyal-emperyalistleri de alttanalta sinsice Filistin'e kar olduklarm dile getiriyorlard. Peki, Trkiye'deki (...) cunta ne yapt?

237

Evrenci (...) cunta szde srail'e kar Filistin'in yanndaym gibi grnyordu. Ama aslnda, o Filistin'in yenilgisinden (...) bir sevin duymaktadr. Askeri (...) cunta, ABD emperyalistlerinin Ortadou'daki en (... )lerinden birisidir. Cunta, ABDemperyalizminin Ortadou'daki stratejik planlarnn bata gelen uygulayclarndandr. Filistin,Arap ve tm Ortadou halklar iin yeni bir tehdit oluturan "evik G" projesine desteksalayan cuntadr. zgr, bamsz ve demokratik bir Filistin, gerici Arap ynetimlerinin yansra, tm emperyalist ua ynetimler ve onlardan birisi olan (...) iin de bir korku kaynadr. (...)ln o daha sonraki gnlerde srail'in eitli birlik ve rgtlerden tecridi dorultusundaki oylamalarda ABD'li (...)lerinin istedii tarzda hep ekimser oy kullanarak pekitirmitir. (...) cuntann bu (...) ve (...) politikas tm d siyasetine yansmaktadr. Halk kitlelerinintepkisinden ekinerek hem tarafsz gibi grnmeye almakta, bu konuda demagoji makinesinialtrmakta ama ayn zamanda ABD'li (...)lerinin dmen suyundan da ayrlmamaktadr. Evrenci cuntann (...)l, hemen her konuda srtmaktadr. Onun bir elinde (...) demagojiyioluturan ()bayra, dier elinde sng durmaktadr. Bazen birini bazen dierini, bazen de herikisini birden sallamaktadr. kenceciler konusunda ve hapishanelerde de izledii (... ...)politikasnda da ayn yntemi izliyor.Onlarca devrimciyi ikence tezgahlarnda katleden 12 Eyll (...) cuntas deil midir? Binlerce devrimciyi onlar sakat brakmadlar m? TKB militan, yiit komnist Ataman NCE'yi Songl KAYABAI'n, Selma AYBAL' dier anti-faist rgtlerden Aziz ARAS' Ahmet KARLANGA', Zeki YUMURTACI'y, Ekrem EK'yi, Nejdet OYNARGL', Sleyman CHAN' ve daha onlarca devrimciyi insanlkd ikencelerle katleden (...) cunta deil midir? Bugn, dmann eline geenher devrimci ya da demokrata dayak, falaka, ceryan, ask alk-susuzluk, uykusuzluk, rza tecavzve envai eit psikolojik metotla ikence yaptran ve bunu bir devlet politikas haline sokan (...)cunta deil midir? Zindanlarda devrimcilerin siyasi varlklarn yoketmek, devrimden, mcadeleden ve halkndavasndan vazgeirip bir ylgnlar ve dnekler ordusu yaratabilmek iin elinden geleni ardnakoymayan, hergn dayak, bask, zulm ve ikence arkn ileten (...) cunta deil midir?Devrimcileri en kk bir haktan dahi yoksun brakarak her geen gn fiziki olarak ypratmayaalan onlar deil midir? Her gn Mamak'ta, Diyarbakr'da, Antakya'da ve daha nice crazindanlarda antifaistlere, faist ve gerici marlar syletmek iin, devlete, bayraa sayggstermelerini salamak iin (...) askeri disiplinin ylgn birer klesi olmalar iin, jop, tekme, tokat,devrimcileri dven (...) cunta deil midir? Ve btn bunlar kendisi yaptrmyormuasna"hapishanelerin birer okul" olduu, "ikence

238

yapanlar hakknda soruturma ald", yolundademeler verip yavuz hrszlk yapan onlar deil midir? Ve btn bu uygulamalara (...) tutan, adeta ikenceyi bask ve terr, (...)layan, ikencecileri deilbizleri yarglamaya alanlar da sizler deil misiniz? kencelerde alnan hayali ifadelerle,sorgusuz, sualsiz, sz hakk dahi tanmadnz insanlara ar hapis cezalan basansizler deil misiniz? Evet, sadece iddia makam deil, ayn zamanda sizler de ( )lnyapyorsunuz. imdi bizi iyi dinleyin!.. Bin kere de sorsanz, bu ynetim (...) bir cuntadr. Ve bata proletarya olmak zere tm emekihalkn aktif devrimci mcadelesiyle (...)caktr. Onun (...)mas tarihi bir zorunluluktur. Trkiye'ninstnde (...) bir gne doacak, iilerin-kyllerin devrimci demokratik (...) kurulacak vesosyalizme geilecektir. Bin kere de sorsanz, Trkiye'de sistemli ikence yapldn ve onlardan amanszca hesap soracamz haykracaz. Bin kere de sorsanz, zindanlarnzn kapkara bir canl mezar olduunu yznze vuracaz. Bin kere de sorsanz, Filistin halknn mcadelesinin yannda olduumuzu, mmkn olsa omuzomuza arpacamz ve er-ge Filistin halknn bamsz, demokratik ve zgr Filistin'i kuracan yineleyeceiz. Bin kere de sorsanz, sizin ve iddia makamnn (... ...) olduunuzu syleyeceiz. Bin kere de sorsanz, komnist olduumuzu ve son nefesimize kadar da bir komnist gibi savaacamz vurgulayacaz. Bin kere de sorsanz, TKB'nin yaadn ve yaayacan; dzenininizin canna ot tkayacan haykracaz. 30.11.1982 Mehmet Fatih KTLM - Remzi KKERTAN

239

1. ORDU VE STANBUL SIKIYNETM KOMUTANLII 1 NO'LU ASKER MAHKEME BAKANLIINA SELMYE 12 Haziran 1984 tarihindeki durumada, proletarya ve halkmzn yiit evlatlarndan nder komnist, usta devrim savas SMAL CNEYT'in faist ikenceciler, tarafndan bilinli olarak katledildiine dair su duyurusunda bulunmutum. "Mcerret beyandan teye gitmedii..."gerekesiyle o zaman bu talebim reddedildi. Bugn bu konudaki talebimi bir kez daha tekrarlyorum. SMAL CNEYT faist katiller tarafndan bilinli olarak katledilmitir. Faist caniler tarafndan hazrlanan dosyada bu konudaki zabtlar dzmecedir. Dzmece zabtlarda SMAL CNEYT'in, Cokun Efendiolu'nun "evine gittii srada kan atmada" ld sylenmektedir. Aksine o, Cokun Efendiolu'nun iyerinde sa olarak ele geirilmi ve daha sonra kuruna dizilmitir. Yine ayn zabtlara inanlacak olursa o atmada SMAL CNEYT'in zerine otomatik silahlarla toplam 11 el ate edilmitir. Faist ikencecilerin elinde bulunduum srada, bu yiit komnistin katledildikten sonra ekilmi resimleri, psikolojik ikence ve gz korkutma amacyla bana gsterildi. Aziz vcudunda dzenli aralklarla kalbe doru yarm ay izen ve sonuncusu tam kalbin zerine rastlam ekilde 4 kurun yarasndan baka herhangi bir yara hatta izik izi dahi yoktu. Bir evin darack ve -be adm uzunluundaki giri koridorunda hem de iki ayr otomatik silahtan 11 merminin skld iddia edilen bir "atma"da bunun hite akla yakn olmad ortadadr. 12 Eyll askeri (...) darbesinden sonra onlarca anti-faist sava bilinli olarak kuruna dizilerekveya faist ikence tezgahlarnda katledildikten sonra "atma sonucu" ss verilerek bucinayetler gizlenmeye almtr. SMAL CNEYT'in katli bu tip cinayetlere eklenen yeni birhalkadr. Ama uras unutulmasn ki, ileni biimi ne olursa olsun, hibir cinayet gizlikalmayacaktr. Yalnzca bu cinayetleri ileyen katiller deil, onlara bu emir ve yetkiyi veren 12 Eyllc ( )lar ve bu cinayetlerin stn rtme abalarnda rol alanlar da yaptklarnn hesabnbirer birer ve mutlaka vereceklerdir. SMAL CNEYT'LERN KANLARI YERDEBIRAKILMAYACAKTIR!.. 21 Eyll 1984 H. Selim AAN

240

STANBUL 2 NO'LU SIKIYNETM ASKER MAHKEMES BAKANLIINA Dava almasna neden olan dilekemin ieriini aklamaya gemeden nce, savclniddianamesinde belirtilenin aksine, kendisine MGK ismini veren askeri (...) cuntann, sistemin yasave kurumlar nezdinde dahi meruiyetinin bulunmad, silah ve sng zoruyla gerekletirdiidarbeden sonra ele geirdii yasama erkiyle kendisini "yasal" ilan ettiini belirtmek isterim. Siyasalrejimin bu zorbaca el deitirmesi dahi onun niteliini ve dava konusu olan "(...) cunta"tanmlamamz dorular. 12 Eyll sonras srete yasama ve yrtme yetkilerini stlenip yarg erkizerinde dolaysz denetim kuran (...) MGK'nn izleyegeldii i ve d politikas, ekonomi politikasdizginsiz bir siyasal terre, komnist ve anti-faist yurtseverlerin katline, ii snf ve tm emekihalkn siyasal ekonomik hak ve zgrlklerinin gasbna (...) ulusu ve dier () zerinde younlatrlan oven bask ve asimilasyona, vahi bir ekonomik smrye dayanr. Bunu btnleyen d politikas ise, komu lke halklarna dmanlk, saldrgan emeller beslenmesi,ovenizm bayrann ykseltilmesi, Amerikan emperyalizmine (...)lk ve en gerici ve faistrejimlerle dostlua dayanr. Bu gerekler binlerce kantla ortadayken (...) niteliini sergilediimiz iin hakkmzda bu davann almas, onun tm dnya halklarnca nefret edilen yzn gizleme abasnn ve demagojik karakterinin bir rndr. Kazas Denilen Cinayetlerinin, Zonguldak Maden ilerinin lmnn Sorumlusu, Egemen Snflar Ve Onlarn (...) Diktatrldr. Her yl lkemizde onbinlerce i kazas olur, pekok emekinin hayat sner; binlercesi kolunu, bacan, gzn, parmaklarn kaybederler. Bunlar kamuoyuna, basn ve yayn kurumlarna yansmaz, yanstlmaz, ya da onlar iin nemli bir haber deeri tamaz. Sadece istatistiklerdeyeralr. kazas denilip geilen, binlerce emekinin yaamn yitirmesi, sakat kalmasylasonulanan bu olaylar gerekte birer i cinayetidir. Ve bu cinayetlerin en arpclar takdir-i ilahigibi gsterilip, gstermelik cenaze trenleri dzenlendikten sonra, bir sonraki gk ve katliama dek eski haline terkedilen Zonguldak havzasndaki cinayetlerdir. Her yl ayn senaryoyu en az birkez daha izleriz. Bayraa sarlan tabutlarn banda atlan hamasi nutuklar, devlet adamlarnnbasal mesajlar, szde yardm kampanyalar, te yandan geride kalan acl e ve ocuklar veyeni bir grizu patlamasnn tehdidi altnda ar alma koullarnda hibir deiiklik olmadan, hertrl gvenlikten yoksun olarak almaya mahkum kmr iileri... Yinelenip duran bu tablo, gnee hasret maden iilerinin kardklar kmr gibi kara yazgsmdr? Hayr!.. Fakat insann smrsne ve sermayenin egemenliine dayanan bir avu tekelcikapitalist ve toprakaasnn iktidar yklmadka srp gidecek olan bir "yazg"dr.

241

Trkiye, kmr madeni ocaklarnda bylesi cinayetlerin en yksek dzeylerde ilendiilkelerden birisidir. Zonguldak havzasnda retim geri teknoloji ile gerekletirilir. Gvenliisalayacak aralarn ilkellii, bu aralar kullanacak teknik personelin kapasite ve saysalyetersizlii, bu sistemin ileyiinin denetimsizlii ile btnlenir. Bugn pekok lkede ocaklardakigrizu miktarn lebilen, dolaysyla patlama gereklemeden tedbir alma olanan salayangelimi aygtlar kullanlr. lkemizde ise bylesi aygtlar yok denecek kadar azdr, bozuktur vegaz lmleri daha ilkel yntemlerle yapld gibi keyfiyete braklmtr. Emekilerin yaamnn bylesine pamuk ipliine balanmcasna rastlantlara braklmas sistemin doas gereidir. Kapitalist lkelerde en yksek kazanc elde etmek iin kan dkmekdahil hibir yola bavurmaktan kanmayacak egemen snflar, fabrika ve iletmelerde gvenliksistemleri kurmak ve bunlar gelitirmek istemezler. nk bu onlarn kazan hanelerinde azalmaya, iin yavalamasna dolaysyla retim dne yolaar. Oysa kapitalizmin zorunlu birparas yedek sanayi ordusunun varl bunlarn saladklar ucuz igc, gvenlik sisteminingerektirdii paradan ok daha ucuza malolur. " kazalarnda" len emekilerin yeri bu ekilde kolaylkla doldurulur. Milyonlarca insann al sefaleti gibi, "i kazalarnda" lmesi, sakatkalmalar da smrgen kapitalistleri ilgilendirmez. Onlar iin tek yasa sermayenin egemenliidir.Bu egemenlii srdrmek, karlarn ykseltmek iin sava ve katliamlar dahil bavurmayacaklar hibir yol yoktur. Ancak, ii snfnn sendikal siyasal rgtlenmesinin gelikin olduu baz kapitalist lkelerde, iisnfnn yzyl akn rgtl mcadelesi sonucu haklarna sahip kmas ile eitli gvenliksistemleri kurulmu ve iilerin ve rgtlerinin srekli denetimiyle iletilmektedir. Dolaysyla ikazalar dk oranlardadr. te yandan retimin ii snfnn ve tm emekilerin ekonomik,sosyal ve kltrel refahnn salanmasna hizmet etmesinin amaland, en yce deer olan insan emeinin korunmasnn nde tutulduu sosyalist Arnavutlukta iyeri ve dnda her trl sosyalgvenlik sistemi kurulmutur. Emperyalizme baml geri bir kapitalizmin egemen olduu lkemizde ise, retim teknolojisinin geriliinin yansra, ya hi bulunmayan ya da son derece ilkel ve bunun da uygulanmas keyfiyetekalm gvenlik sistemleri sonucu kazalar, gerek ismiyle Cinayetleri, dnya sralamasnda bata gelmektedir. 12 Eyll darbesinin ardndan Evrenci (...) cunta, silah zoruyla ii snfn dahadk cret, daha kt beslenme koullarna mahkum ederken, daha youn emek sarf, dahayksek retim isteniyordu. Sng zoruyla ar alma koullar daha da arlatrlan Zonguldak maden iileri, tm sendikal ve demokratik haklar da askeri (...) diktatrlk tarafndangaspedilerek mcadele silahlarndan da yoksun braklmlard. Ve bu koullarda, gerekteherbirisi cinayet olan i kazalar art kaydetti. 1983'te 104 iinin lmne yolaan grizu patlamas bu nedenle bir katliamd. Askeri (...) diktatrlk bu katliamn bata gelen sorumlusudur.

242

Halka kar giriilen saldrlara, bask ve cinayetlere kar kmak, gerekleri aklamak komnistolmamn bana ykledii bir grev olduu gibi, bylesi katliamlar karsnda sessiz kalmamak bir insanlk grevi, demokratyurtsever olmann bir kouludur. Hakkmda bu nedenle dava almolmas benim iin onurdur, dava aanlar iin ise halk (...)lnn bir kez daha belgelenmesi... 25.3.1985 Kenan GNGR

STANBUL SYNT. KOMUTANLII 3 NO'LU ASKER MAHKEME BAKANLIINA " ... SON SZLERM BR KEZ DAHA HAYKIRIYORUM!" Mahkemenizde dava konusu olan TKB davasnda son szlerimden tr ikinci kezyarglanmaktaym. TKB davasnda karar ncesinde mahkemede sylediim son szler, ayndavadaki savunmamn 124-125. sayfalarnda yer alan son ksmdr. Ve bu savunmamdan tr de1 No'lu Askeri Mahkemede yarglanmaktaym. Ayrca ayn mahkemede verdiimiz dilekeler dedava edilmi ve 1 No'lu mahkemede dier davayla birletirilmitir. Mahkemenizde grlen aynierikli bu davann da szkonusu dier davalarla birletirilmesi uygun olacaktr. TKB davas srasnda verdiimiz dileke ve savunmalar nedeniyle alan davalarn bir benzeriolan bu dava da, hem savunma hakkmzn nlenmesi ve hem de yaptmz siyasi savunmaya saldr amac tamaktadr.

243

Savunmalarmzda sylediimiz szlerden tr cezalandrlma istemi, savunma hakkmza ak bir saldr, bizlere gzdadr. Aslnda (...) yarglama sisteminde allagelmi bir uygulamadr bu. Askeri (...) cuntann (...) mahkemeleri olan (...) skynetim mahkemelerinde savunmaya yer yoktur. Hele bu mahkemelerin (...) rejimin eletiri ve tehirine tahammlleri hi yoktur. Siyasi savunma yapanlar ya salondan dipikle kartlr ya da savunmalar ellerinden zorla alnr. Poliste ikenceyle balayan savunma hakkna saldr ve engelleme, cezaevlerinde ve mahkemedeki durumalarda da srdrld. Cezaevlerindeki siyasi varlmza ynelik ikence ve saldrlarnyansra, dava dosyas ve fotokopilerine, savunma notlarmza ve dilekelerimize el konulmu, birdaha da iade edilmemitir. Savunmamza kaynak olacak kitaplar verilmemi, bazlar ise elimizden alnmtr. Durumalar srasnda sorgularmz engellenmi, savunma aamas da dahil tm mahkeme boyunca savunma yapmamza frsat tannmam, bu yoldaki abalarmz ise durumalardan atlmakla sonulanmtr. Savunmamza temel tekil eden su duyurularmz ve taleplerimiz srekli "hasralt" edilmi ya da reddedilmitir. Son szlerimiz bile yarda kesilmitir.Dava siyasi bir dava olmasna karn siyasi hesaplamadan korkutmutur. Tekyanl eylem iddiassulamann temeli olmutur. (...) yarglamada savunmann olmad bu davada bir kere daha grlmtr. Buna ramen TKB davasnda yarglanan komnist ve devrimciler (...) oyunu bozarak mahkemeyi(...)in deil, devrimin krss yapmlardr. (...)le olan ideolojik siyasal arpma her duruma tekrarlanm, askeri (...)(...) cunta her ynyle tehir edilmeye allm, halk (...) yz aakartlmtr. (...) askeri (...) cuntann, ( ) ortaya kondu. TKB davas sanklar (...)i yarglayan ve sulayan konuma geince siyasi hesaplamadan kaan (...)cunta, yeni davalarla gzda vererek bizleri sindirmeye almaktadr. Ancak bizlerin komnistolduu unutulmaktadr. Pahas ne olursa olsun dncelerimizi aklamak ve savunmaktan hibir(...) yasa bizi alkoyamaz. Hibir (...) yasa onlarn kavranmasnn ve maddi bir g olmasnnnne set ekemez. Bugn mahkeme salonlarnda yanklanan sesimiz, fabrikalarda, tarlalarda,okullarda, zulm ye smrnn olduu her yerde giderek byyecek askeri (...) cuntannburlarnda bir top mermisi gibi patlayacaktr. nk, MarksizmLeninizm yenilmezdir. nk o,tarihin grd en devrimci snfn bilimidir. Bask, tehdit, ikence, idam sehpalar karsndazaferden zafere koturan silahmzdr bizim. rm dzeninizi, (...) diktatrlnz yerle biredecek, iilerin, kyllerin devrimci ()n kuracak yegane gtr o. Halkmzn yzlerce kz ve olunun uruna lme gittikleri yce davamz bir kere daha savunmaktan onur duyuyorum. Ve "son szlerimi" bir kere daha haykryorum:

244

Biz proletarya ve halkn yce davas, devrim, sosyalizm ve snfsz (...) toplum iin mcadele eden komnistleriz. "Sizler, khnemi bir dnyann, emperyalistlerin, ibirliki, tekelci kapitalistlerin ve toprakaalarnn (...)larsnz." "Onlar adna bizi yarglayp lm ferman kartmaya alyorsunuz. Vereceiniz karar bizi balamayacaktr." "Biz yaayalm ya da lelim; (...) yaayacak, proletarya ve halkn zgrlk, bamszlk, demokrasi, sosyalizm ve snfsz (...) toplum iin yrtt mcadeleye nderlik edecektir. " "Yaayalm ya da lelim, devrimin devrime kan olacaktr. ilerlemesi durmayacaktr. lmmz

"(....) yaayacak ve onun urunda mcadele ettii ilkeler ve yce () ideali erge gerekleecek, proletarya ve halklarn dnyasna egemen olacaktr." "KAHROLSUN ()" "YAASIN ()" 16.2.1983 Mehmet Fatih KTLM