Professional Documents
Culture Documents
I. KONU
Bu araştõrma da yumurta sektörü evcil tavuktan elde edilen yumurta bazõnda ele alõnõp
değerlendirilmiştir.
Son olarak yumurta ürünleri teknolojisinde meydana gelen yeni gelişmelerin yanõnda,
sektörde mevcut sorunlar ve bunlara ilişkin çözüm önerilerinden bahsedilmiştir.
II. TANIM
Araştõrma konumuzu evcil tavuktan elde edilen yumurta oluşturduğu için burada,
Tarõm ve Köyişleri Bakanlõğõ’nca hazõrlanan ve 27 Mart 2000 tarih ve 24002 sayõlõ
Resmi Gazete’de yayõmlanarak yürürlüğe giren Türk Gõda Kodeksi Yumurta ve
Yumurta Ürünleri Tebliği’nde yer alan tanõmlara yer verilecektir. Bu tebliğ yalnõzca evcil
tavuktan gallus gallus var domesticus elde edilen yumurta ve yumurta ürünlerini
kapsamakta, diğer kanatlõ – hayvanlara ait yumurta ve yumurta ürünleri ile kuluçkalõk
yumurtalarõ kapsamamaktadõr.
Bahsedilen tebliğde konumuz olan yumurta ile ilgili aşağõda yer alan şu açõklamalara
yer verilmiştir:
a) Yumurta; sadece evcil tavuktan elde edilen kabuklu yumurtayõ,
b) Kuluçkalõk yumurta; civciv üretimi amacõ ile horozlu sürülerden elde edilen kabuklu
yumurtayõ,
c) Yumurta kabuğu; yumurta içeriğini dõştan çevreleyen, dõştan içe doğru kutikula,
kalsiyum tabakasõ ve kabuk altõ çift zarlõ yumurta embranõndan oluşmuş yapõyõ,
d) Yumurta akõ; yumurta kabuğu ve yumurta sarõsõ arasõnda bulunan saydam
maddeyi,
e) Yumurta sarõsõ; yumurtanõn ortasõnda, vitelin membranõ ile çevrilmiş yumurtanõn
sarõ renkli maddesini,
f) Çatlak yumurta; yumurta kabuğunun sert kõsmõnõn hasar gördüğü, ancak yumurta
kabuğu altõ membranõnõn bütünlüğünün kaybolmadõğõ ve oluşan hasarõn çõğlak
gözle görülebildiği yumurtayõ,
g) Kõrõk yumurta; yumurta kabuğunun bütünlüğünün kaybolduğu yumurtayõ,
h) Yabancõ madde doğal olarak yumurtanõn yapõsõnda yer almayan iç ve dõş orjinli,
organik ve inorganik maddeleri; yumurta içinde bulunabilecek kan lekeleri, kanlõ
oluşumlar,et benekleri ve embriyonal oluşumlarõ,
i) Kirli yumurta; kabuk yüzeyinde, kabuğun toplam yüzeyinin 1/8’inden fazla kabuk
harici madde ve leke içeren yumurtayõ;
j) Hafif kirli yumurta; gaita, kümes içeriği, çamur, kan lekesi gibi kabuk harici madde
ve yumurta içeriği kabuğun toplam yüzeyinin 1/8’ini ve bulunduklarõ noktada ise
toplam yüzeyin 1/16’sõnõ geçmeyen yumurtayõ,
k) Temiz yumurta; kabuk yüzeyinde hiçbir yabancõ madde ve leke içermeyen
yumurtayõ,
l) Yumurta ürünleri; kabuğundan ayrõlmõş tüm yumurta, yumurta sarõsõ, yumurta akõ
veya karõşõmlarõndan elde edilen, diğer gõda ve/veya katkõ maddeleri ile kombine
edilebilen, sõvõ, konsantre, kurutulmuş, kristalize veya koagülasyon işlemine
tutulmuş ürünleri,
2
m) Pastörizasyon; yumurta patojen mikroorganizmalarõn vejetatif formlarõnõn tamamõnõ,
diğer mikroorganizmalarõn büyük bir kõsmõnõ öldürmek amacõyla yapõlan, yumurta
veya yumurta ürünlerinin raf ömrünü uzatan, en az 63ºC ‘de 30 dakika, 72ºC ‘de 15
saniye veya 100ºC ‘nin altõndaki sõcaklõkta uygun zaman kombinasyonu ile
gerçekleştirilen õsõl işlemi,
ifade eder.
1. İçeriği, Faydalarõ
Ülkemiz mutfağõnda da tatlõdan tuzluya pekçok yemeğimizde kullandõğõmõz
yumurta, lezzetli olduğu kadar besin değeri de oldukça yüksek bir gõdadõr. A, B, D ve E
vitaminlerini ve diğer vitaminleri içermektedir. İhtiyacõmõz olan tüm temel vitamin ve
minerallere sahip olan yumurtada toplam 13 adet vitamin ve mineral vardõr.
Bir yumurta ile 45gr’lõk orta yağ oranõna sahip ete veya 200gr inek sütüne eşit
beslenme sağlanmaktadõr.
Zengin içeriği ile vücut hücrelerini geliştiren, solunum ve sindirim sistemi sağlõğõnõn
yanõsõra enfeksiyonlara karşõ koruma sağlayan yumurta bu özellikleri ile denilebilir ki
bir canlõnõn gelişimi için gerekli tüm besin öğelerini içinde barõndõrmaktadõr.
Yüksek kolesterol içeriğine sahip bir besin kaynağõ olmasõ nedeniyle kötü bir üne
sahip olan yumurta, son yõllarda yapõlan araştõrmalarla aklanmaya başlamõştõr.
Yumurtadaki kolesterol miktarõ 70miligramdõr. Yani kolesterolün kan içindeki
yüksekliğine sebep yumurta değil diğer gõdalardan alõnan yağ miktarõdõr. Yapõlan
araştõrmalara göre günde bir tane yumurta yiyen yetişkin bir insanda, kolesterol
artõşõnõn meydana gelmediği ortaya çõkmõştõr. Ama yõllardõr toplum içinde bu konu
hakkõnda yanlõş hükümler mevcuttur.
Yumurtanõn bütün olarak veya yalnõzca beyaz ya da yalnõzca sarõ kõsmõ tüketildiği
zaman içerdiği besin değeri şu şekildedir:
3
Tablo-1 : Yumurta Besin Değeri (Bütün, Beyaz, Sarõ)
BESİN ELEMENTİ BÜTÜN BEYAZ SARI
Enerji (kkal) 75 17 59
Protein (g) 6.25 3.52 2.78
Toplam Yağ (g) 5.01 0 5.12
Toplam Karbonhidrat (g) 0.6 0.3 0.3
Yağ Asitleri (g) 4.33 0 4.33
Doymuş Yağlar (g) 1.55 0 1.55
Tekli Doymamõş Yağlar (g) 1.91 0 1.91
Çoklu Doymamõş Yağlar (g) 0.68 0 0.68
Kolesterol (mg) 213 0 213
Tiamin (mg) 0.031 0.002 0.028
Riboflavin (mg) 0.254 0.151 0.103
Niasin (mg) 0.036 0.031 0.005
B6 Vitamini (mg) 0.070 0.001 0.0069
Folat (mcg) 23.5 1.0 22.5
Vitamin B12 (mcg) 0.50 0.07 0.43
Vitamin A (IU) 317.5 0 317
Vitamin E (mg) 0.70 0 0.70
Vitamin D (IU) 24.5 0 24.5
Kolin (mg) 215.1 0.42 214.6
Biotin (mcg) 9.98 2.34 7.58
Kalsiyum, Ca (mg) 25 2 23
Demir, Fe (mg) 0.72 0.01 0.59
Magnezyum, Mg (mg) 5 4 1
Bakõr, Cu (mg) 0.007 0.002 0.004
İyot, I (mg) 0.024 0.001 0.0022
Çinko, Zn (mg) 0.55 0 0.52
Sodyum, Na (mg) 63 55 7
Manganez, Mn (mg) 0.012 0.001 0.0012
Yumurta üretiminin bir şekli basit bir ifade ile sofralarõmõzda gõda olarak tükettiğimiz
yumurtanõn üretimidir. Diğer şekli ise, daha kaliteli tavuk eti üretmek amacõyla civciv
üretimi için kullanõlan yumurtalardõr. Bu civcivler kaliteli ve besin değeri yüksek
yumurta ve et elde edebilmek amacõ ile kaliteli õrklardan üretilir.
Yumurta yönlü yetiştirme yapan işletmelerde ana amaç; sürüyü istenilen yaşta
yumurtaya sokabilmek, yumurta üretimini kõsa zamanda en üst düzeye çõkarmak ve bu
düzeyi korumaktõr.
4
Ülkemizde yumurta üretiminde uyulmasõ gereken kurallar çerçevesinde yumurta
ağõrlõk gruplarõ ve kalite sõnõflarõ Türk Gõda Kodeksi Yumurta ve Yumurta Ürünleri
Tebliği’nde şu şekilde belirtilmiştir:
5
İyi yumurta üretiminde önemli noktalardan birisi de kuluçkahanelerdir. Kuluçkahane
bünyesinde yumurta kabul, seçim ve tasnif bölümü, yumurta fumigasyon odasõ,
yumurta deposu, kuluçka makineleri bölümü, çõkõş makineleri bölümü, civciv
seleksiyon, aşõlama, cinsiyet ayrõmõ ve kutulama bölümleri, ekipman ve malzeme
temizleme, dezenfeksiyon bölümü, sterilizatör, malzeme odasõ ve depo, jeneratör,
yakma fõrõnõ veya özel imha çukurunun yanõ sõra personelin duş yapabilecekleri ve
giysilerini değiştirebilecekleri uygun bir bölüm, araç veya nakil araçlarõnõn giriş ve
çõkõşlarõnda dezenfeksiyonunu sağlamak amacõyla araçlarõn içinden geçebileceği
dezenfektan havuzlarõ ile alet ve ekipmanlarõn dezenfeksiyonunun yapõlabileceği
uygun bir bölüm yer almaktadõr. (Bkz: Kuluçkahane ve Damõzlõk İşletmelerinin Sağlõk
Kontrol Yönetmeliği, Resmi Gazete 14 Eylül 1998, Sayõ: 23463)
Tarõm ve Köyişleri Bakanlõğõ verilerine göre Türkiye’nin 2002 yõlõ itibariyle yõllõk
yumurta üretimi 7.5 milyar adet civarõndadõr.
6
Tablo-4 : Türkiye’de Yumurta Tavukçuluğunun Yoğun Olduğu Bölgeler
KAYNAK: www.kanatli.net
Tablo-5: Yatõrõm Teşvik Belgeleri – Yumurta / 1998, 1999, 2000, 2001, 2002
YIL DETAY SEKTÖR ADET TOPLAM SABİT DÖVİZ İSTİHDAM
ADI YATIRIM YATIRIM TAHSİSİ (KİŞİ)
(MLN. TL.) (MLN. TL.) (BİN $)
1998 Damõzlõk yumurta, 4 2.418.537 2.418.537 1565 78
civciv ve kuluçhane
– PARENT STOCK
Et tavuğu ve 3 2.841.184 2.841.184 573 170
yumurta tavuğu
entegrasyonu
Tarõmsal sanayi; 1 3.750.000 3.750.000 1736 110
Damõzlõk yumurta,
civciv ve kuluçhane-
PARENT STOCK
Tarõmsal Sanayi; 1 285.000 285.000 0 30
yumurta ve et yönlü
damõzlõk
tavukçuluk, ticari
civciv yarka
Tarõmsal sanayi; 9 2.306.604 2.306.604 2776 127
yumurtalõk tavuk
entegrasyonu
Yumurta 1 600.000 600.000 676 25
tavukçuluğu,
damõzlõk civciv ve
yem
7
Yumurta 10 4.802.559 4.802.559 10.418 178
tavukçuluğu;
yumurta yönlü
damõzlõk civciv ve
yarka
Yumurta, yem 13 2.615.991 2.615.991 0 246
tesisi, soğuk
muhafaza ve tõr
entegrasyonu
Yumurta, yem 5 987.000 987.0000 0 110
üretimi ve yem
bitkileri yetiştiriciliği
YIL TOPLAMI 47 20.606.335 20.606.335 17.744 1074
1999 Damõzlõk yumurta, 7 6.764.224 6.764.224 8902 348
civciv ve
kuluçkahane –
PARENT STOCK
Et tavuğu ve 1 2.242.520 2.242.520 1931 20
yumurta tavuğu
entegrasyonu
Tarõmsal sanayi; 1 752.216 752.216 0 30
Damõzlõk yumurta,
civciv ve kuluçhane
– PARENT STOCK
Tarõmsal sanayi; 1 169.050 169.050 0 25
yumurtalõk tavuk
entegrasyonu
Yumurta, yem 2 270.000 270.000 0 26
üretimi ve yem
bitkileri yetiştiriciliği
YIL TOPLAMI 12 10.198.010 10.198.010 10.833 449
2000 Damõzlõk yumurta, 2 1.002.991 1.002.991 518 54
civciv ve
kuluçkahane –
PARENT STOCK
Tarõmsal sanayi; 1 600.000 600.000 263 17
Damõzlõk yumurta,
civciv ve
kuluçkahane –
PARENT STOCK
Yumurta 1 548.000 548.000 0 25
tavukçuluğu; yem
ve entegrasyonu
Yumurta 5 6.120.740 3.120.740 4571 180
tavukçuluğu;
yumurta yönlü
damõzlõk civciv ve
yarka
Yumurta, yem 1 1.113.000 1.113.000 611 20
üretimi ve yem
bitkileri yetiştiriciliği
YIL TOPLAMI 10 9.384.731 9.384.731 5963 296
2001 Yumurta ve et yönlü 1 558.000 558.000 395 30
damõzlõk
tavukçuluk, ticari
civciv ve yarka
8
Yumurta, yem 1 345.867 345.867 107 5
üretimi ve yem
bitkileri yetiştiriciliği
YIL TOPLAMI 2 903.867 903.867 502 35
2002 Yumurta 1 439.266 439.266 0 20
tavukçuluğu;
yumurta yönlü
damõzlõk civciv ve
yarka
Yumurta ve et yönlü 1 3.500.000 3.500.000 743 45
damõzlõk
tavukçuluk, ticari
civciv ve yarka
YIL TOPLAMI 2 3.939.266 3.939.266 743 65
2. Dõş Ticaret
Ülkemiz ithalat ve ihracat oranlarõ hakkõnda genel bir değerlendirme yaptõğõmõz
zaman ithalat oranlarõnõn ihracata göre düşük seviyede olduğunu söyleyebiliriz.
Burada ihraç edilen yumurtanõn tamamõ sofralõk yumurta iken, ithal edilen yumurta
ise damõzlõk ve kuluçkalõk olanlardõr.
9
0407.00.11.90.19 - - - - - Diğerleri
- - - Diğerleri
- - - - Damõzlõk Olanlar
0407.00.19.10.11 - - - - - Tavuk yumurtalarõ
0407.00.19.10.19 - - - - - Diğerleri
- - - - Damõzlõk olmayanlar
0407.00.19.90.11 - - - - - Tavuk yumurtalarõ
0407.00.19.90.19 - - - - - Diğerleri
- - Diğerleri
0407.00.30.00.11 - - - Hindi ve kaz yumurtalarõ
0407.00.30.00.12 - - - Tavuk yumurtalarõ
0407.00.30.00.19 - - - Diğerleri
- Diğerleri
- - Kuluçkalõk damõzlõk yumurtalar
0407.00.90.10.11 - - - Devekuşu yumurtalarõ
0407.00.90.10.19 - - - Diğerleri
- - Kuluçkalõk damõzlõk olmayan yumurtalar
0407.00.90.20.11 - - - Devekuşu yumurtalarõ
0407.00.90.20.19 - - - Diğerleri
0407.00.90.90.00 - - Diğerleri
10
2.1. İhracat
11
2.2. İthalat
Aşağõdaki tabloda ise tavuk yumurtalarõ ithalat rakamlarõ yer almaktadõr. Burada
tavuk yumurtalarõ öncelikle kuluçkalõk ve diğerleri olarak; kuluçkalõk yumurtalar da
kendi aralarõnda damõzlõk olan ve olmayan yumurtalar şeklinde gruplandõrõlmõştõr:
Yumurta ithalat rakamlarõnõ; sõvõ ve kurutulmuş yumurta sarõsõnõn yanõ sõra sofralõk
yumurta bazõnda da değerlendirebiliriz:
12
1- Ülkemizde her yõl pastacõlõk, makarna ve bisküvi sanayiinde kullanõlmak üzere
kabuksuz yumurta ithal edilmektedir. Bu ihtiyacõ karşõlayacak bir sanayi
kurulmadõğõ taktirde bu ithalatõn her yõl %10 oranõnda artõş göstereceği
görülmektedir.
2- Farklõ õrklarda yumurta ithalatõ oranlarõ artõş göstermektedir ki bunun her yõl en
azõndan %5-10’luk bir artõş göstereceği beklenmektedir.
3. Tüketim
Sektördeki gerileme etkilerini toplumsal boyutta da göstermiş, 1998 yõlõnda kişi başõ
yumurta tüketimi 182 iken bugün bu sayõ 110 adete kadar düşmüştür. Bu düşüşün ana
nedenleri olarak; sektörün içinde bulunduğu sõkõntõnõn fiyatlara yansõmasõnõn yanõnda
yumurtada bulunan kolesterol oranõ gösterilmektedir. Daha önce de belirttiğimiz üzere
bu konuda tek sorumlu yumurta olmamasõna karşõn genel kanõ bu yönde olduğu için
bazõ üreticiler tüketimi arttõrmaya yönelik olarak yeni alternatifler üretmeye
çalõşmaktadõrlar. Kolesterolsüz ya da düşük kolesterollü yumurta üretimi buna bir
örnek olarak gösterilebilir.
13
Tablo-14 : Dünyada Yumurta Üretimi- 2000 Yõlõ (Bin Ton)
20000
18000
16000
14000
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0
d.
a
sa
a
an
ka
n
D
ya
re
r
le
nd
ny
ly
Ira
ily
AB
Fe
lte
an
si
an
st
in
Ita
ez
po
la
ek
di
lip
gi
Fr
m
ya
ol
Br
in
Ja
In
M
Fi
Al
H
us
H
R
14
Tablo-16 : Bazõ Avrupa Ülkelerinde Üretilen Yumurta Sayõsõ- 2001
ÜLKE 1000 TON
Avusturya 97,0
Belçika 196,6
Fransa 1047,0
Almanya 890,0
Yunanistan 120,0
İrlanda 37,0
İtalya 707,0
Portekiz 107,9
İngiltere 629,5
Türkiye 715,0
Makedonya 37,4
Slovakya 66,7
Slovenya 22,7
Ukrayna 525,0
Litvanya 27,0
Bulgaristan 81,0
KAYNAK: FAOSTAT web sitesi
15
c) Kuzey Amerika
ÜLKELER 2002 YILI İLK YARI 2002 YILI İKİNCİ YARI
ABD +%2,6 +%0,4
Kanada -%9,2 -%9,2
Meksika +%1,6 +%1,6
d) Güney Amerika
ÜLKELER 2002 YILI İLK YARI 2002 YILI İKİNCİ YARI
Arjantin +%19,8 -%12,0
Brezilya +%15,9 +%0,6
Meksika +%1,6 +%1,6
f) Afrika
2002 yõlõ ilk yarõsõ: -%1,0
g) Asya
ÜLKELER 2002 YILI İLK YARI 2002 YILI İKİNCİ YARI
Hindistan -%10,5 +%31,3
Japonya -%4,0
Rusya +%3,6
İran -%13,7 -%1,0
2. Dünya Ticareti
FAO (UN Food and Agriculture Organisation) web sitesi rakamlarõna göre dünyada
yumurta ihracat ve ithalat şu şekildedir:
16
Tablo-18: Dünya Yumurta İthalatõ (Değer: 1000$)
ÜLKELER 1997 1998 1999 2000
ABD 15.737 10.623 17.477 13.923
Hong Kong 99.002 86.569 74.405 71.350
Kuveyt 15.829 15.829 10.189 5600
Almanya 313.096 288.184 221.069 227.703
Hollanda 58.610 55.290 59.487 47.165
İsviçre 30.150 27.778 25.894 24.147
İspanya 11.053 14.312 10.443 12.903
İngiltere 20.518 15.993 18.757 37.766
3. Tüketim
Tablo-19/A’ da grafik olarak, Tablo- 19/B’ de ise sayõsal verilerin yer aldõğõ tablolarda
ABD, Güney Amerika ve Avrupa’daki ülkeleri (AB üyesi olan ve olmayan) yanõ sõra
Uzak Doğu ülkelerindeki yumurta tüketimi karşõlaştõrõlmaktadõr.
17
Tablo- 19/B: Çeşitli Ülkelerde Kişi Başõ Tüketim (adet)
YILLIK KİŞİ BAŞI YUMURTA TÜKETİMİ (ADET)
ÜLKE 1997 1998 1999 2000 2001
Kanada 183 183 181 178 176
Meksika 292 304 324 327 325
Amerika 240 245 256 259 258
Brezilya 75 80 86 90 93
Kolombiya 187 201 202 201 203
Fransa 254 259 267 267 265
Almanya 227 226 225 226 226
İtalya 211 212 212 211 211
Hollanda 185 186 189 189 185
İspanya 215 205 201 195 196
İngiltere 172 178 162 157 153
Bulgaristan 125 141 159 150 150
Polonya 190 189 186 188 190
Romanya 180 190 178 178 178
Rusya 201 210 211 215 220
Ukrayna 155 157 168 155 151
Çin 225 243 287 294 301
Hong Kong 227 223 220 208 209
Hindistan 33 34 34 35 35
Endonezya 53 25 37 41 49
Japonya 353 348 348 347 346
Malezya 254 257 234 240 243
Kore 183 173 173 172 170
Tayvan 361 359 339 338 342
Tayland 146 140 135 141 135
KAYNAK: www.kanatlõ.net (DTM, Besd- Bir, Set-Bir, Tarõm Bakanlõğõ, DİE)
18
Bu kurallarõn yanõnda Türk Gõda Kodeksi Yumurta ve Yumurta Ürünleri Tebliği’nde
belirtilen ek maddelerde dikkate alõnacaktõr. Bunlar:
1- Yumurtalarõn ağõrlõk ve kalite sõnõfõ, ürün adõ ile aynõ yüzde belirtilecektir.
2- Paketlendiği tarihte hava boşluğu 4mm veya daha düşük olan A sõnõfõ
yumurtalar “ekstra” olarak nitelendirilebilir.
3- Herhangi bir konservasyon işlemine tabii tutulmamõş ve +8°C’nin altõnda
soğutulmamõş B sõnõfõ yumurtlar “B” işareti ile gösterilecektir.
4- +8°C’nin altõnda soğutma işlemine tabii tutulmuş B sõnõfõ yumurtalar etikette
“üçgen” işareti ile gösterilecektir.
5- Gaz karõşõmõ ile konserve işlemine tabii tutulmuş, soğutularak veya
soğutulmadan depo edilmiş B sõnõfõ yumurtalar etikette “<>” işareti ile
gösterilecektir.
6- Yumurtalarõn etiketinde üretim tarihi olarak yumurtlama tarihi yer alacaktõr.
7- Yumurtalarõn etiketinde paketleme tarihi olarak yumurtanõn satõşa sunulmak
üzere paketlendiği tarih yer alacaktõr.
3.Ürün Standartlarõ
Yumurta sektöründe TSE standartlarõ uygulanmaktadõr.
ÜRÜN UYGULANAN STANDART
Tavuk Yumurtasõ – Kuluçkalõk TS 4017
Tavuk Yumurtasõ – Kabuklu TS 1068
4.Hijyen Kurallarõ
Yumurta üretiminde uyulmasõ gerekli olan hijyen kurallarõ Türk Gõda Kodeksi’nin
Hijyen bölümünde belirtilmiştir. Diğer yandan Yumurta ve Yumurta Ürünleri Tebliği’nde
konuya ilişkin ek maddeler yer almaktadõr. Bunlar:
a) Yumurtanõn kõrõlmasõndan sonra, yumurta içeriği hemen üretim işlemine tabii
tutulmayacaksa, yeterli hijyen şartlarõ altõnda dondurularak veya +40°C’yi geçmeyen
sõcaklõkta muhafaza edilir. Bu koşullarda muhafaza 48 saati geçemez.
19
EK-3
n C M M
Mezofilik aerobik bakteri 5 3 1xl05 ml 1xl06 ml
Salmonella 5 0 25 g'da bulunmamalõ
EK- 4
n C M M
Salmonella 5 0 25 g'da bulunmamalõ
Staphyloccocaceae* 5 0 1 g'da bulunmamalõ
Mezofilik aerobik 1xl05 gr-
5 3 1xl04 gr-ml
bakteri ml
Enterobacteriaceae 5 2 10 gr-ml 1xl02gr-ml
N : Numune sayõsõ
c : Mikroorganizma sayõsõ "m" ile "M" arasõnda bulunabilecek maksimum numune sayõsõ
m : Tüm numunelerde bulunabilecek maksimum mikroorganizma sayõsõ
5.Taşõma ve Depolama
Yumurta ve yumurta ürünlerine ilişkin taşõnma ve depolama işlemleri Türk Gõda
Kodeksi Yönetmeliğinin Taşõma ve Depolama bölümünde yer alan maddelere uygun
olarak gerçekleştirilecektir.
20
Diğer yandan Dünyada meydana gelen yeni yapõlanmanõn neticesi olarak yapõlan
çalõşmalar sonucu yeni teknikler oluşturulmuş, üreticiler bu yeni üretim sistemine
geçmeyi tercih etmişler ve hayvan õrklarõnõn õslahõ neticesinde çok farklõ karakterde
hayvanlar üreterek diğer kümeslere göre %20 verimli hayvanlar elde etmişlerdir.
1. Tüketimin Yetersizliği
Diğer Avrupa ülkeleriyle karşõlaştõrõldõğõnda yumurta tüketiminin ülkemizde çok
düşük oranlarda seyrettiği görülmektedir. Tabii burada tüketimi etkileyen çeşitli
faktörler vardõr. Bunlar:
a) Nüfus artõşõ
b) Üretimdeki plansõzlõklarõn ve arz fazlalõklarõnõn ürün fiyatlarõnda meydana
getirdiği dengesizlikler
c) Şehirleşme hõzõ
21
3. Ürün Maliyetlerinin Yüksek Olmasõ
Ürün maliyetlerinin büyük bir kõsmõnõ yem bedeli oluşturmaktadõr. Burada yem
hammaddelerinin ülkemizde üretim miktarõnõn arttõrõlmasõ yoluna gidilmesi bu soruna
çözüm getirilebilir ki böylece maliyetler düzelecektir. Diğer yandan yem vb ürünlerdeki
KDV oranõnõn da makul seviyelere getirilmesi üreticiyi rahatlatacak bir yol olacaktõr.
Üretimin çeşitli aşamalarõnda yem, civciv, canlõ tavuk, piliç eti, yumurta vb. satõşlarda
genelde uygulanan %8 uygulanan KDV oranlarõnõn kõrmõzõ ette olduğu gibi %1 olarak
değiştirilmesi için düzenlemeler yapõlmalõdõr.
DPT Beş Yõllõk Kalkõnma Planõ’na sektörün sorunlarõna ilişkin önlemler aşağõda
şekilde belirtilmiştir:
1- Yem fiyatlarõnõ düzenleyen yem borsasõ kurulmasõ ile dünya piyasasõ ile iç piyasa
arasõndaki dengenin sağlanmasõnda etkili bir yöntem olabilir. (Bu değişiklikler
sektörün rekabet gücünü olumlu yönde etkileyecektir.)
2- Üretimin çeşitli aşamalarõnda yem, civciv, canlõ tavuk, piliç eti, yumurta vb.
satõşlarda genelde %8 uygulanan KDV oranlarõnõn kõrmõzõ ette olduğu gibi %1
olarak değiştirilmesi için düzenlemeler yapõlmalõdõr.
22
3- Tüketimin arttõrõlmasõ için teşvik edici kampanyalar Tarõm ve Köyişleri Bakanlõğõ
öncülüğünde ve koordinatörlüğü altõnda desteklenmeli, sivil kuruluşlarõn da bu
organizasyona katõlmasõ sağlanmalõdõr.
4- Türkiye’nin damõzlõk ihtiyacõnõn yanõnda ilaç ve yem katkõ maddelerine ilişkin yurt
dõşõ bağõmlõlõğõnõ ortadan kaldõrmak amacõyla yatõrõmlar yapõlmalõ, yeni tesisler
kurulmalõdõr.
5- Gelişmiş ülkelerde dahi başta salmonella Enteritidi olmak üzere patojen
bakterilerden kaynaklanan kontamine yumurta tüketimine ilişkin gõda enfeksiyon ve
zehirlenmelerinden halk sağlõğõnõn korunmasõna için yumurtacõ tavuklarõn sağlõk
kontrolleri ile birlikte yumurtanõn da kontrolü mutlaka yapõlmalõdõr.
6- Üretimi arttõracak yeni tekniklerin belirlenmesi, sektörün dünyanõn diğer ülkelerinde
gösterdiği gelişmeler vb konularõn belirlenmesi için ARGE faaliyetlerine katkõda
bulunulmasõ gerekmektedir.
7- HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point ;Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol
Noktalarõ) ve GMP (Good Manufacturing Practice; İyi Üretim Uygulamasõ)
sistemlerinin uygulanmasõ için işletmeler teşvik edilmelidir.
8- Türkiye’de halen uygulanmakta olan ve 1000 adet yumurta net 2.8$ olan dõş satõm
desteği diğer ülkelerle rekabet edebilecek düzeye getirilmeli, iade ödemesi
toplamõna konuşan sõnõrlar kaldõrõlmalõdõr. Bu koşullarõn sağlanmasõ neticesinde
BDT olmak üzere Balkanlar, Türk Cumhuriyetleri ve Kafkaslar’da önemli bir
dõşsatõm gücüne sahip olacaktõr.
9- Uzun dönemde yapõlmasõ mümkün bir uygulama olarak yumurta işleyerek dayanõklõ
ürünlere dönüştüren sanayiinin hõzlõ kurulmasõ gerekmektedir. Hem yumurtanõn iç
piyasadaki istikrarõnõ temin etmek hem de bu konuda her yõl artarak yapõlan ithalata
engel olmak açõsõndan yumurta teşvik sanayii tesislerinin kurulmasõ çeşitli
teşviklerle desteklenmelidir.
10- Sektörde çalõşan kişilerin nitelikli elemanlar olmasõ gerekmektedir.
23
KAYNAKLAR
1- Türk Gõda Kodeksi Yumurta ve Yumurta Ürünleri Tebliği (Tebliğ No: 2000/11)
2- Gõda Sanayii (Kanatlõ Etleri ve Yumurta Ürünleri Sanayii)
Özel İhtisas Komisyonu Raporu
3- www.agr.gov.sk.ca
4- TC. Başbakanlõk Hazine Müsteşarlõğõ Verileri
5- Un Food and Agriculture Organisation, FAOSTAT
Production of Dairy Products and Eggs 2001
6- www.igeme.org.tr
7- Devlet İstatistik Enstitüsü Verileri
8- Tarõm ve Köyişleri Bakanlõğõ Verileri ve www.tarim.gov.tr
9- www.kanatli.net
10- International Egg Commission Situation and Outlook Report – June 2002
11- Besd – Bir Web Sitesi
12- www.yumurta.gen.tr
13- www.yumurtaureticileri.org.tr
14- www.kiler.com.tr
15- www.maximumbilgi.com
16- www.mertveterinerlik.com.tr
24