BÖLÜM I

ÜRÜN TANIMI VE KAPSAMI

1
 Geleneksel anlamda seramik ürünler anorganik endüstriyel hammaddelerin
belirli oranlarda karõştõrõlõp şekillendirildikten sonra pişirilerek sertleşmesi suretiyle
elde edilen malzemelerdir. Olumlu fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeni ile günlük
yaşamda, endüstride ve inşaatta yaygõn olarak kullanõlmaktadõr.

Seramik sektörü;

! Seramik kaplama malzemeleri,

! Seramik sağlõk gereçleri,
! Seramik sofra ve süs eşyalarõ,
! Porselen sofra ve mutfak eşyalarõ,
! Teknik seramikler,
! Refrakter harç ve tuğlalar
! Seramik hammaddeleri

alt sektörlerinden oluşan inşaat sektörüne önemli oranda girdi sağlayan bir sanayi
dalõdõr.

1. SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ

Seramik kaplama malzemeleri, yer ve duvar kaplamasõnda kullanõlan,

seramikten yapõlmõş plakalardõr. Türkiye’ de çoğunlukla seramik yer karolarõna
“seramik karo”, duvar karolarõna “fayans” denilmektedir.

Uluslararasõ ISO 13 006:1998 standardõnda seramik kaplama malzemeleri

aşağõdaki şekilde tanõmlamaktadõr.

“Seramik karolar, çoğunlukla killer ve/veya diğer anorganik

hammaddelerden üretilen, genellikle yer ve duvar kaplamalarõnda kullanõlan,
kalõptan çekme metoduyla veya oda sõcaklõğõnda preslenerek şekillendirilen, fakat
başka işlemlerle de şekil verilebilen, daha sonra kurutulup istenen özellikleri
kazandõrmaya yeterli olacak sõcaklõklarda pişirilen ince plakalardõr. Karolar sõrlõ
veya sõrsõz olabilir, yanmazlar ve õşõktan etkilenmezler.”

ISO 13 006:1998 uluslararasõ standardõna ve TS EN 87:1995 Türk ve

Avrupa Standartlarõna göre seramik karolar aşağõdaki gibi sõnõflandõrõlmõştõr:

Şekillendirme metoduna göre:

! Kalõptan çekme (A)
! Kuru presleme (B)
! Diğer işlemlerle (C)

Türkiye’de üretilen seramik karolar “kuru presleme (B)” sõnõfõna girmektedir.

Su emme oranõna göre (E):

! E≤%0,5 (Grup I a)
! %0,5<E≤%3 (Grup I b)
! %3≤E<%6 (Grup II a)
! %6≤E<%10 (Grup II b)
! E>%10 (Grup III)

2
2. SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ

Genel anlamda seramik “inorganik-metalik olmayan hammaddelerin belrli

oranlarda karõştõrõlarak akõşkan bir çamur haline getirilmesi, daha sonra da alçõ
ve/veya sentetik reçine kalõplarda şekillendirilerek 1200-15000 C civarõnda pişirilip
su emme değeri %0,75 in altõnda olan ürünlerdir.

Kil, kaolen, kuars, feldspat gibi inorganik hammaddeler temel yapõyõ

oluşturur. Lavabo, ayak, klozet, rezervuar, bide, helataşõ, pisuar ve duş teknesi
beyaz ve renkli olmak üzere ürün yelpazesinin başlõca ürünleridir.

3. TEKNİK SERAMİKLER

Taş ve Toprağa dayalõ Sanayi Ürünleri’nin sõnõflandõrõlmasõnda daha önceki

yõllarda “Elektroporselen” başlõbaşõna bir grubu temsil ediyordu. Son yõllarda
yurdumuzda da gittikçe önem kazanmakta olan ileri seramikler de dikkate
alõnarak, grubun adõ, VIII. 5 Yõllõk Kalkõnma Planõ çalõşmalarõnda “TEKNİK
SERAMİK” olarak değiştirilmiştir.

F. Singer ve S.S. Singer’in yaptõğõ Seramik Bünye sõnõflanmasõnda “Sert

Porselen” teknolojik olarak geliştirilmiş bünyeleri ihtiva etmektedir. Bunlar,
Elektriksel Porselen, Kimyasal Porselen, Mullit Porselen, Zirkon Porselenin
yanõnda tek bileşimli porselen tipi (Steatit, Kordierit vb.) ve saf tek bileşikli
(oksitler, karpitler vb.) seramiklerdir.

Bu bilimsel tarif de dikkate alõnarak “Teknik Seramik” grubuna ana mallar

olarak,
! Porselen izolatörler,
! Elektro porselen malzemeler,
! İleri seramik malzemeler
dahil edilmiştir.

3.1. Porselen İzolatörler

Kil, Kaolen, kuars, feldspat, alümina gibi ingorganik maddelerin belirli

oranlarda karõştõrõldõktan sonra öğütülüp, uygun metodlarla şekillendirilip
pişirilmesi ile elde edilir. Daha sonra bu porselenlere kullanõm yerlerine bağõmlõ
olarak metal parçalar monte edilerek, elektrik enerjisi iletim ve dağõtõmõnda, trafo
merkezlerinde kullanõlõr.

3.2. Elektro Porselen

Kil, kaolen, kuars, feldspat, alümina, steatit gibi inorganik maddelerin uygun
oranlarda karõştõrõlõp, öğütüldükten sonra elde edilen granülün yaş veya kuru
şekillendirilmesini takiben pişirilmesi ile üretilir. Daha sonra bu parçalar mekanik
düzenekler için monte edilerek elektrik tesisatlarõndaki şalter, sigorta, buşon, fiş,
duy vb. malzemelerin üretiminde kullanõlõr.

3
3.3. Teknik Seramik

Hõzla gelişen teknolojinin paralelinde; yüksek aşõnma direnci, mukavemet,

korozyona dayanõklõlõk, elektriksel ve õsõl özelliklere sahip malzemelere ihtiyaç
duyulmuştur. Bunun temini için yapõlan araştõrma çalõşmalarõ sonucunda teknik
seramikler (ileri seramik ve mühendislik seramikleri de denilmektedir) doğmuş ve
gelişmiştir.

İki gruba ayrõlõrlar:

! Oksit seramikleri (AI203, Zr02 vb.)
! Oksit olmayan seramikler (Karbürler, Nitnirler, Borürler vb.)

Günlük hayatõmõzda kullanõlan, kesme, aşõndõrma parçalarõ, yüksek

sõcaklõğa dayanõklõ roket kõlõflarõ, tank gövde kaplamalarõ, kurşun geçirmez
yelekler, plezo elektrik seramikler, saryant õsõtõcõ taşlarõ, katalitik konvertörler,
motorlar, pompalar, salmastralar vs. gibi malzemelerdir.

4. REFRAKTER MALZEMELER

Refrakter malzemeler yüksek sõcaklõklarda her türlü erimiş metal, cüruf, asit
vb. aşõndõrõcõ maddelere dayanõklõ, mekanik darbe ve sürtünme etkilerine karşõ
fiziksel ve kimyasal özelliğini kaybetmeyen, yüksek ergime sõcaklõğõna sahip
malzemelerdir. Bu özellikleri nedeniyle, sanayide yüksek sõcaklõğõn gerekli olduğu
tüm işlemlerde , işlemin yapõldõğõ üniteleri koruma ve yalõtõmõnõ sağlama amacõyla
yaygõn olarak kullanõlmaktadõr.

5. SERAMİK HAMMADDELERİ

Seramik sektöründe, elde edilecek ürüne göre değişen çeşitli hammaddeler

ile bunlarla birlikte birçok yardõmcõ maddeler kullanõlmaktadõr. Seramik sektöründe
kullanõlan başlõca hammaddeler; kaolin, feldspat, kil, wollastonit ve pirofillit gibi
anorganik esaslõ minerallerdir. Yardõmcõ maddeler olarak ise, boya, oksit, firit,sõr
ve benzeri gibi maddeler kullanõlmaktadõr.

6. SERAMİK PORSELEN SOFRA, MUTFAK ve SÜS EŞYASI

Kil, kaolen, kuvars, feldspat gibi inorganik maddelerin belirli oranlarda

karõştõrõlõp, suyla hamur haline getirilmesini takiben uygun metotlarla
şekillendirildikten sonra 1000-1400 0C de pişirilmesi ile elde edilen sõrlõ, desenli
veya desensiz, tabak, kase, fincan gibi sofra eşyalarõnõn, vazo, biblo vb. süs
eşyalarõdõr.

4
 BÖLÜM II

DÜNYA SERAMİK SEKTÖRÜ

5
1.ÜRETİM VE TÜKETİM

1.1. Seramik Kaplama Malzemeleri

Dünyada seramik kaplama malzemeleri sanayinin en büyük üreticileri Çin,

İtalya, İspanya, Brezilya, Endonezya ve Türkiye'dir. Dünya toplam üretimi giderek
artmaktadõr. 2000 yõlõ dünya üretimi 5,1 1997-2000 öneminde üretim %8,3
oranõnda artmõştõr. Tüketim de aynõ dönemde %14 artarak, 2000 yõlõnda 4,6 milyar
m2’ye ulaşmõştõr. Dünyadaki en büyük üretici olan Çin, dünya üretiminin yaklaşõk
%32’isini gerçekleştirmektedir. Üretiminin % 97'si iç tüketime yöneliktir. Çin
%26'lõk pay ile dünya tüketiminde de birinci sõrada yer almaktadõr.

İtalya’nõn 2000 yõlõ karo üretimi 632 milyon m2’dir. İspanya’nõn üretimi ise
621 milyon m2’dir.

1.2. Seramik Sağlõk Gereçleri

Dünya seramik sağlõk gereçleri üretimi yõlda yaklaşõk 200 milyon adettir.
2000 yõlõnda, Avrupa (Doğu Avrupa ülkeleri hariç) 51 milyon adetlik üretimi ile,
Çin'den sonra dünyadaki en büyük üretici bölgedir. Tüketim ise 52 milyon adettir.

30 'dan fazla üreticinin bulunduğu İtalya dõşõnda, dünya genelinde, çeşitli

ülkelerde fabrikalarõ bulunan az sayõda büyük üretici faaliyet göstermektedir.

2000 yõlõ itibariyle, Türkiye Avrupa'da üçüncü üretici ve 6. ihracatçõ

konumundadõr. Sektörün kapasite artõşõ büyük oranlarda gerçekleşmektedir.
Avrupa’da en önemli üreticiler, İtalya, İspanya, Türkiye, Fransa, İngiltere ve
Almanya’dõr. İtalya’nõn 2000 yõlõ sağlõk gereçleri üretimi 9,6 milyon adettir.

Dünyadaki en büyük üreticilerden iki tanesi ABD'de bulunmaktadõr.

Bunlardan birisi ABD'nin ve dünyanõn en büyük üreticisi olup, ABD, Meksika,
Kanada, Avrupa, Güney Amerika ve Uzak Doğu'da çeşitli ülkelerde olmak üzere
21 ülkede fabrikaya sahiptir. Diğer büyük üreticiler İsviçre, Finlandiya, İspanya,
Almanya, İngiltere, Hollanda'da olup, hepsinin pek çok ülkede üretim tesisleri
vardõr. Büyük üreticilerden iki tanesi de Japonya'da bulunmaktadõr.

Çin'in Avrupa'nõn toplam üretiminden bir miktar daha fazla olan üretimi
tümüyle iç tüketime dönüktür. Aynõ zamanda, yarõsõ ABD'den olmak üzere az
miktarda ithalat da yapmaktadõr. Almanya Avrupa'daki en büyük tüketici ve
ithalatçõdõr. Almanya'yõ Fransa, İspanya ve Belçika izlemektedir.

AB ülkeleri, özellikle İtalya ve İspanya üst kalite ürünler üretiminde başõ

çekerken, Asya ülkeleri özellikle Çin'in yapmõş olduğu büyük hamle sonucu, miktar
olarak en fazla üretimi gerçekleştirmektedirler. Çin'deki üretim artõşõnõn başlõca
nedeni, ABD'nin ve dünyanõn en büyük üreticisi olan ABD'deki bir firma ile Çinli
üreticiler arasõnda gerçekleşen joint-venture türü ortaklõklardõr.

6
1.3. Teknik Seramikler

Teknik seramikler alt-sektöründe AB ile Japonya arasõnda çok güçlü bir

rekabet vardõr. AB, 5 milyar ECU'luk dünya pazarõnõn %10'unu almaktadõr.

1.4. Refrakter Malzemeler

Dünya refrakter malzemeler üretiminde önde gelen ülkeler Çin, Rusya

Federasyonu, AB ülkeleri, ABD ve Japonya'dõr. ABD son derece gelişmiş bir
refrakter sanayine sahiptir. Fabrikalar büyük ölçekli olup, belirli türlerde
uzmanlaşmõşlardõr. Japonya da gelişmiş bir refrakter sanayine sahiptir.

1.5. Seramik Porselen Sofra, Mutfak ve Süs Eşyasõ

Sofra ve süs eşyasõ üretiminde Almanya, İngiltere, Fransa, Japonya, Çin,

Hong Kong, Belçika, ABD ve İtalya önde gelen ülkelerdir.

2. DÜNYA TİCARETİ

2.1. İhracat

2.1.1. Seramik Kaplama Malzemeleri Sektörü

Çin ihracata dönük olarak yaptõğõ yatõrõmlar tamamlandõğõnda, dünya

ihracatõnda da önemli bir konuma gelecektir.

İtalya, İspanya ve Türkiye, dünyanõn en önemli ihracatçõlarõ durumundadõr.

1999 yõlõnda, Türkiye seramik kaplama malzemeleri dünya ihracatõnda üçüncü
sõrada yer almõştõr.

7
 Dünya Sõrlõ Seramikten Kaplama Malzemeleri (Bir kenarõnõn uzunluğu 7 cm’yi
geçmeyenler) İhracatõ
HS:690810

Değer (1000 ABD $)

İtalya 110 806
Tayland 24 674
Endonezya 23 817
Japonya 11 471
Malezya 11 123
Türkiye 8 975
Almanya 6 793
ABD 5 878
Hindistan 5 733
İspanya 5 473
İran 5 202
İngiltere 3 497
Çin 2 749
Mõsõr 2 354
Tayvan 2 202
Güney Kore 2 047
Portekiz 1 957
Brezilya 1 854
Rusya Fed. 1 459
BAE 1 406
DÜNYA TOPLAMI 254761
Kaynak:ITC, Trademap

8
 Dünya Diğer Kaplama Malzemeleri İhracatõ
HS:690890

Değer (1000 ABD $)

İtalya 2 165 279
İspanya 1 650 967
Türkiye 182 751
Brezilya 179 019
Meksika 155 290
Almanya 154 663
Fransa 102 354
Portekiz 79 788
BAE 65 006
Çek Cum. 48 427
Beyaz Rusya 45 805
Endonezya 42 457
Çin 37 141
Japonya 35 826
Malezya 30 112
Tayvan 28 350
Hollanda 26 417
Tayland 25 083
Tunus 23 323
Arjantin 23 045
Kolombiya 19 662
DÜNYA TOPLAMI 5 412 781
Kaynak:ITC, Trademap

9
2.1.2. Seramik Sağlõk Gereçleri Sektörü

Dünya Porselen Sağlõk Gereçleri İhracatõ

HS:691010

Değer (1000 ABD $)

Almanya 112 986
İspanya 81 367
Fransa 80 806
Portekiz 59 489
İsveç 59 273
ABD 58 556
İngiltere 47 544
Çin 46 647
Tayland 37 774
İtalya 37 012
Finlandiya 28 810
Bulgaristan 28 181
Filipinler 23 866
Endonezya 22 105
Macaristan 21 207
Fas 16 538
Romanya 14 461
Belçika 14 423
Avusturya 12 806
BAE 12 287
Kolombiya 11 990
DÜNYA TOPLAMI 966 025
Kaynak:ITC, Trademap

10
 Dünya Diğer Sağlõk Gereçleri İhracatõ
HS:691090

Değer (1000 ABD $)

Meksika 204 533
İtalya 134 509
Türkiye 58 374
Fransa 53 891
Tayland 47 918
Çek Cum. 31 771
Almanya 21 557
Mõsõr 17 108
Brezilya 16 891
İngiltere 14 715
Portekiz 13 878
Polonya 11 963
Şili 11 767
ABD 10 489
BAE 10 221
Venezualla 9 952
İspanya 9 684
Filipinler 6 865
Avusturya 6 045
Tayvan 5 697
Ekvator 5 485
Çin 5 328
DÜNYA TOPLAMI 776 938
Kaynak:ITC, Trademap

11
2.1.3. Seramik Porselen Sofra, Mutfak ve Süs Eşyasõ Sektörü

Dünya Porselen Sofra ve Mutfak Eşyasõ İhracatõ

HS:691110

Değer (1000 ABD $)

Çin 799 777
Almanya 292 139
İngiltere 150 879
Japonya 116 499
Fransa 108 223
Çek Cum. 102 828
Polonya 75 933
İtalya 55 618
Tayland 55 145
Endonezya 37 827
Portekiz 37 015
ABD 35 341
Hollanda 33 162
Danimarka 30 003
Sri Lanka 29 425
Belçika 26 799
Macaristan 19 409
Romanya 19 057
İsveç 16 390
Tayvan 15 628
Bengladeş 15 594
Güney Kore 12 619
DÜNYA TOPLAMI 2 247 467
Kaynak:ITC, Trademap

12
 Dünya Porselenden Diğer Ev Eşyasõ ve Tuvalet Eşyasõ İhracatõ
HS:691190

Değer (1000 ABD $)

Çin 27 191
İngiltere 14 296
İtalya 13 374
ABD 12 083
Fransa 11 165
Tayvan 4 135
Almanya 3 978
Romanya 3 707
Malezya 3 646
İspanya 3 574
Hollanda 2 975
BAE 2 680
Japonya 1 987
Singapur 1 704
Polonya 1 622
Danimarka 1 555
Portekiz 1 518
Avusturya 1 336
Avustralya 1 257
Tayland 1 224
İrlanda 1 163
Güney Kore 1 120
DÜNYA TOPLAMI 126 487
Kaynak:ITC, Trademap

13
 Dünya Seramikten Sofra ve Mutfak Eşyasõ, Diğer Ev Eşyasõ ve Tuvalet Eşyasõ
İhracatõ
HS:691200

Değer (1000 ABD $)

İngiltere 220 090
İtalya 167 271
Tayland 103 838
Portekiz 90 888
Çin 84 247
Tayvan 55 649
ABD 54 402
Japonya 46 518
Belçika 38 901
Almanya 31 064
Meksika 30 338
Endonezya 30 293
Brezilya 27 397
Malezya 22 171
Polonya 18 883
Romanya 16 530
Hollanda 16 325
İspanya 14 289
İsveç 11 854
Kanada 9 489
Vietnam 9 199
Güney Kore 7 648
DÜNYA TOPLAMI 1 201 158
Kaynak:ITC, Trademap

14
 Dünya Porselenden Heykelcikler ve Diğer Süs Eşyasõ İhracatõ
HS:691310

Değer (1000 ABD $)

Çin 405 913
İspanya 109 245
Danimarka 34 649
Almanya 26 257
Fransa 22 802
Tayland 21 824
İngiltere 21 423
Hollanda 18 478
İtalya 14 540
Macaristan 13 187
Tayvan 11 669
Endonezya 11 183
Malezya 8 995
ABD 8 656
Sri Lanka 7 443
Japonya 6 295
Belçika 5 333
Portekiz 3 663
Çek Cum. 3 000
Vietnam 2 847
İrlanda 2 757
Meksika 1 839
DÜNYA TOPLAMI 776 163
Kaynak:ITC, Trademap

15
 Dünya Diğer Heykelcikler ve Diğer Süs Eşyasõ İhracatõ
HS:691390

Değer (1000 ABD $)

Çin 232 080
Vietnam 108 768
Portekiz 98 164
İtalya 76 754
Almanya 62 462
Meksika 60 118
Hollanda 36 531
İngiltere 30 218
Filipinler 25 309
Fransa 20 671
Belçika 19 339
Tayland 18 421
İspanya 16 658
Danimarka 15 159
Tayvan 12 424
ABD 11 946
Romanya 5 219
Kanada 3 794
Polonya 3 592
İsveç 3 543
Fas 3 497
Japonya 3 301
DÜNYA TOPLAMI 917 286
Kaynak:ITC, Trademap

16
2.2. İthalat

2.2.1. Seramik Kaplama Malzemeleri Sektörü

Dünya Kaplama Malzemeleri 2000 yõlõ İthalatõ

Karolar, küpler ve benzeri ürünler (Bir kenarõnõn uzunluğu 7 cm’den az olanlar)
HS:690810

Değer (1000 ABD $)

ABD 183 646
Suudi A. 59 336
Hong Kong 24 401
İngiltere 20 390
Singapur 14 873
Avusturya 12 765
İrlanda 10 678
Cezayir 10 149
Almanya 19 133
Macaristan 5 771
Fransa 5 660
Norveç 4 957
Hollanda 4 917
Güney Kore 4 856
İsveç 4 694
Yunanistan 4 633
Ürdün 4 300
Jameika 3 401
Portekiz 3 260
Barbados 3 036
Avustralya 2 938
Kazakistan 2 630
Malta 2 405
DUNYA TOPLAMI 466 772
Kaynak: ITC, Trademap

17
 Dünya Diğer Kaplama Malzemeleri İthalatõ
HS:69089

Değer (1000 ABD $)

ABD 1 045 930
Fransa 535 765
Almanya 513 305
İngiltere 324 317
Avustralya 189 538
Polonya 158 403
Kanada 119 392
Belçika 118 596
Yunanistan 110 695
Hong Kong 109 603
İsviçre 104 297
Avusturya 99 634
Portekiz 91 050
Hollanda 90 519
Suudi A. 79 645
Meksika 76 903
İsrail 70 492
İtalya 66 910
Singapur 60 232
Şili 45 063
Macaristan 44 153
Rusya Fed. 38 797
DUNYA TOPLAMI 5 250 671
Kaynak: ITC, Trademap

18
2.2.2. Seramik Sağlõk Gereçleri Sektörü

Dünya Sağlõk Gereçleri İthalatõ

HS:691010

Değer (1000 ABD $)

ABD 140 453
Almanya 120 661
İspanya 79 015
Fransa 62 563
Kanada 61 527
Hong Kong 47 723
İngiltere 46 644
Danimarka 30 935
Belçika 30 804
İrlanda 23 518
Hollanda 20 939
İtalya 29 933
Suudi A. 18 363
Norveç 17 575
Yunanistan 15 856
Avusturya 14 013
Portekiz 13 719
İsveç 13 483
BAE 13 155
Avustralya 11 809
İsviçre 11 038
Güney Kore 10 774
DUNYA TOPLAMI 1 041 948
Kaynak:ITC, Trademap

19
 Dünya Diğer Sağlõk Gereçleri İthalatõ
HS:691090

Değer (1000 ABD $)

ABD 196 354
Fransa 55 374
İngiltere 43 698
Almanya 40 691
Japonya 32 224
İtalya 29 489
Avusturya 17 125
Rusya Fed. 13 211
Singapur 12 699
Suudi A. 12 578
Polonya 12 184
İspanya 12184
Hollanda 11 130
Tayvan 10 520
Belçika 8 708
İrlanda 8 206
Kanada 7 177
İsviçre 6 758
Çek Cum. 6 383
BAE 6 265
Meksika 5 676
Kuveyt 5 487
DUNYA TOPLAMI 705 529
Kaynak:ITC, Trademap

20
2.2.3. Seramik Porselen Sofra, Mutfak ve Süs Eşyasõ Sektörü

Dünya Porselenden Sofra ve Mutfak Eşyasõ İthalatõ

HS:691110

Değer (1000 ABD $)

ABD 341 394
Japonya 152 371
Almanya 135 983
İtalya 129 305
Fransa 94 760
İngiltere 78 894
İspanya 72 196
Hong Kong 71 627
Belçika 55 425
Kanada 51 162
İsviçre 46 543
BAE 46 056
Avustralya 44 256
Avusturya 39 951
Çek Cum. 38 976
Hollanda 35 524
Tayvan 31 146
İsveç 24 928
Norveç 22 026
Danimarka 21 520
Mõsõr 20 848
İsrail 19 371
DUNYA TOPLAMI 1 916 940
Kaynak:ITC, Trademap

21
 Dünya Porselenden Diğer Ev Eşyasõ ve Tuvalet Eşyasõ İthalatõ
HS:691190

Değer (1000 ABD $)

ABD 24 794
İngiltere 8 630
Hong Kong 8 554
İspanya 5 663
İtalya 5 000
Singapur 4 795
Almanya 4 785
Fransa 4 170
Oman 3 795
Japonya 3 683
Suudi A. 3 300
Belçika 3 295
Kanada 3 079
Yunanistan 3 033
Küba 2 196
İsviçre 1 822
Avusturya 1 805
Venezuella 1 461
BAE 1 449
Avustralya 1 390
Türkiye 1 368
Portekiz 1 373
DUNYA TOPLAMI 122 653
Kaynak:ITC, Trademap

22
 Dünya Seramikten Sofra ve Mutfak Eşyasõ İthalatõ
HS:691200

Değer (1000 ABD $)

ABD 921 459
İngiltere 112 042
Fransa 104 729
Kanada 100 436
Hong Kong 79 010
Almanya 78 499
Japonya 69 409
Hollanda 49 544
Avustralya 46 116
Belçika 42 349
İspanya 32 706
İtalya 31 885
Meksika 20 410
İsveç 18 754
İrlanda 16 840
Norveç 16 510
İsviçre 16 495
Avusturya 15 874
Polonya 14 281
Güney Kore 12 634
Şili 11 014
DUNYA TOPLAMI 2 001 599
Kaynak:ITC, Trademap

23
 Dünya Porselenden Heykelcikler ve Süs Eşyasõ İthalatõ
HS:691310

Değer (1000 ABD $)

ABD 372 941
Hong Kong 159 826
İngiltere 46 543
İtalya 44 525
Japonya 43 545
Almanya 29 788
Kanada 24 171
Fransa 20 109
İspanya 19 738
Portekiz 13 714
Hollanda 10 908
Avustralya 8 189
Belçika 8 108
BAE 7 803
İrlanda 7 546
Meksika 6 744
Singapur 6 264
Suudi A. 5 273
İsviçre 5 052
Mõsõr 4 866
Danimarka 4 135
DUNYA TOPLAMI 922 363
Kaynak: ITC, Trademap

24
 Dünya Diğer Heykelcikler ve Süs Eşyasõ İthalatõ
HS:691390

Değer (1000 ABD $)

ABD 362 265
Almanya 170 142
İngiltere 93 760
Hollanda 73 743
Fransa 59 869
İtalya 57 493
Belçika 34 177
Hong Kong 32 908
Japonya 31 325
İsviçre 27 506
İspanya 24 874
Danimarka 24 706
Avustralya 19 199
Avusturya 18 621
Norveç 17 103
İsveç 16 912
Kanada 14 598
Polonya 5 925
İrlanda 5 097
Finlandiya 4 940
Portekiz 4 417
DUNYA TOPLAMI 1 777 765
Kaynak: ITC, Trademap

25
 BÖLÜM III

TÜRKİYE SERAMİK SEKTÖRÜ

26
 Seramik üretimi ülkemizin en eski sektörlerinden biridir. Anadolu’da ilk
çanak, çömlek örnekleri MÖ 7000 yõllarõna, Neolitik çağa uzanmaktadõr. Ancak
endüstriyel anlamda geleneksel seramik üretimi İkinci Dünya Savaşõ sonrasõ
yõllarda, 1950’lerde başlamõştõr. İthalat ikamesi bu sanayinin kurulmasõ ve
gelişmesinde en önemli teşvik olmuştur.

1. ÜRETİM ve KAPASİTE KULLANIMI

Büyük oranda yerli girdiler kullanan seramik sektörünün yarattõğõ katma

değer çok yüksektir. Seramik sektörü yõllõk 1,5 milyar ABD $lõk katma değer, 400
milyon ABD ABD $lõk ihracatõ ile, ülkemizin en köklü ve temel sanayi gruplarõndan
biridir.

Kurulu kapasite miktarlarõ, ürün kalitesi ve ürün çeşitliliği vb. faktörler

gözönüne alõndõğõnda, Türk seramik sanayi içinde en gelişmiş alt sektörler
kaplama malzemeleri ve sağlõk gereçleri; nispeten daha az gelişmiş alt sektörler
ise sofra ve süs eşyalarõ ile teknik seramikler ve refrakter malzemeler sektörüdür.
Türk seramik sanayi hammadde ihtiyacõnõ yaklaşõk %80 oranõnda yurtiçinden
karşõlamaktadõr. Buna karşõn makine ve ekipman üretimi gelişmemiştir.

Türkiye seramik sanayinde fiili toplam işgücü 20.000 kişi civarõndadõr.

Seramik sektörüne hizmet veren yan sektörleri ve hammadde üretimini
gerçekleştiren firmalarõ da içine alan bir perspektifle bakõldõğõnda bu rakamõn
150.000 düzeyinde olduğu söylenebilir.

Geçtiğimiz dönemde yaşanan iki ekonomik kriz, imalattan sanayiye,

tarõmdan inşaata tüm mal ve hizmetleri üreten sektörleri etkilediği gibi seramik
sektörünü de derinden etkilemiştir. 2001 yõlõnda seramik sektörü üretimi %15
daralmõş ancak istihdam azalõşõ %5 seviyesinde kalmõştõr.

Türkiye Seramik Sanayi Üretimi (1000 Ton)

1996 1997 1998 1999 2000

Kaplama Malzemeleri 1 520 1 650 1 700 1725 2 296
Sağlõk Gereçleri 105 110 120 125 133
Sofra ve Süs Eşyasõ 20 23 24 24 42
Teknik Seramikler 12 13 15 15.4 10
Refrakter Malzemeler 375 435 353 400 291
Kaynak: DPT

1.1. Seramik Kaplama Malzemeleri

Seramik Kaplama Malzemeleri, seramik sektöründe en önemli yere sahip

ve en hõzlõ gelişen ürün grubudur.

Bu alt sektör yaklaşõk 40 yõllõk bir geçmişe sahip olmasõna karşõn, hõzla
gelişerek dünyada üretimde altõncõ, tüketimde dokuzuncu, ihracatta üçüncü sõrada
yer almaktadõr. Avrupa'da ise hem üretimde hem de ihracatta İtalya ve
İspanya’dan sonra üçüncü durumdadõr. Son yõllarda inşaat sektöründe yaşanan

27
canlõlõğa paralel olarak, seramik karo üreticileri de hõzla kapasitelerini artõrmõş,
bunun yanõsõra yeni firmalar da ortaya çõkmõştõr.

Seramik Kaplama Malzemeleri sektöründe 24 fabrika bulunmaktadõr. Bu

fabrikalarõn bölgelere göre dağõlõmõna baktõğõmõzda, seramik sektörü kapasitesinin
%40’õ Bilecik-Eskişehir, %20’si İzmir-Aydõn, %15’i Kütahya-Uşak, %25’i
Çanakkale Bölgesinde bulunmaktadõr.

Seramik Kaplama Malzemeleri Sektörü Profili

1999 2000 2001 Değişim %

Fabrika 23 23 24 -
İstihdam 10000 10000 9400 -6
Kapasite 210000000 230000000 250000000 9
Üretim 150000000 175000000 150000000 -14
Kapasite Kullanõm
71 76 60 -21
Oranõ %
Yurtiçi satõş 100000000 112000000 93000000 -17
İhracat (m2) 50600000 52575000 57000000 8
İhracat (ABD $) 200300000 194770000 196700000 1
İthalat (m2) 1400000 1560000 1200000 -23
İthalat (ABD $) 15600000 13840000 9358000 -32

Ülkemizde seramik sektörünün son 20 yõlda gelişmiş olmasõ ve mevcut

kapasitesinin yarõsõnõn da son 10 yõlda devreye girmesi, son teknolojiye sahip
olmasõ açõsõndan büyük bir avantaj sağlamaktadõr.

2001 yõlõnda Türkiye Seramik Kaplama Malzemeleri Sektörü kapasitesi,

2000 yõlõna göre %9 oranõnda artõş kaydederek 250 milyon m2 ye ulaşmõştõr.
Bunlar daha çok, mevcut üreticilerin sürdürdükleri tevsii yatõrõmlarõdõr. Yapõlan
yatõrõmlar, modernizasyon ve ihracata yönelik olarak yapõlmaktadõr. Sektör yapmõş
olduğu yatõrõmlarla, 1997-2001 yõllarõ arasõnda üretim kapasitesini %80 oranõnda
arttõrmõştõr.

Kapasite Üretim
1997 162 148
1998 192 154
1999 210 150
2000 230 175
2001 250 150

Türkiye’nin 2001 yõlõ Seramik Kaplama Malzemeleri üretimi, 2000 yõlõna

göre %14 oranõnda azalarak 150 milyon m2 olarak gerçekleşmiştir. Sektörün 2001
yõlõ kapasite kullanõm oranõ %60dõr.

Kapasite Kullanõm Oranõ %

1994-1999 90
2000 77
2001 60

28
 Sektörün 1994-1999 yõllarõ arasõndaki ortalama kapasite kullanõm oranõ su
%90 dõr. 1999 Ağustos depremi sonrasõ inşaat sektöründe yaşanan durgunluk
nedeniyle 2000 yõlõ içinde bu oran %77 ye düşmüştür. Kasõm 2000 ve Şubat 2001
ekonomik krizlerinden sonra sektördeki üretim daralmasõ devam etmiş, 2001
yõlõnda kapasite kullanõm oranõ %60 olarak gerçekleşmiştir.

Sektörün atõl kapasitesi her geçen yõl artmaktadõr. 2000 yõlõ kapasite fazlasõ
55 milyon m2 iken 2001 yõlõnda kullanõlamayan kapasite 100 milyon m2 ye
yükselmiştir. 2002 yõlõ içinde iç pazarda beklenen %10 daralma ve ihracatõn %7-8
oranõnda artmasõ ile 2002 yõlõnda sektörün atõl kapasitesinin 105 milyon m2
düzeyinde olacağõ tahmin edilmektedir.

Ülkemizin içinde bulunduğu makro ekonomik şartlar ve inşaat sektörünün

içinde bulunduğu durum nedeni ile önümüzdeki dönemde yurtiçi pazarda seramik
karo ve fayans tüketiminin bir artõş yaşamayacağõ açõktõr. Bu nedenle Seramik
Kaplama Malzemeleri Sektörünün mevcut atõl kapasitesinin ihracatta
değerlendirilmesi gerekmektedir. Aynõ zamana ülkemizdeki zengin hammadde
kaynaklarõnõn hammadde olarak değil bu üründe bir katma değer yaratarak
işlenmiş ürün olarak satõlmasõnõ sağlamalõdõr.

Kapasite Fazlasõ (milyon m2)

1997 14
1998 38
1999 60
2000 55
2001 100

1.2. Seramik Sağlõk Gereçleri

Türkiye Seramik Sağlõk Gereçleri Sektöründe faaliyet gösteren SERSA

üyesi üretici firmalarõn üretim kapasitesi 2000 yõlõ itibari ile 119350 ton (8400000
adet) iken, 2001 yõlõ içerisinde %6 oranõnda artarak 126100 tona (8900000 adet)
ulaşmõştõr. Diğer orta ve küçük ölçekli işletmelerin toplam üretim kapasitelerinin
yaklaşõk 35-40 bin ton civarõnda olduğu tahmin edilmektedir.

2001 yõlõnda yaşanan ekonomik kriz sonrasõ, seramik sağlõk gereçleri

sektörü üretimi bir önceki yõla göre %8 oranõnda azalarak 88800 ton (6300000
adet) olarak gerçekleşmiştir. Sektörde krizin etkileri ihracatla aşõlmaya çalõşõlmõş
ancak üretimdeki düşüşün önüne geçilememiştir.

Sektörün 2001 yõlõ içindeki kapasite kullanõm oranõ %71 dir. Bu oran son 10
yõl içinde gerçekleşen en düşük KAPASİTE KULLANIM ORANI dõr. Mevcut
tesisler kapasitelerinin çok altõndaki kapasitelerde çalõşma zorunda kalmakta,
maliyetler artmaktadõr. Bazõ firmalar daralan arz nedeni ile maliyetlerdeki artõşõ
karşõlamak için istihdamca da azaltmalara gitmişlerdir. 2001 yõlõnda sektördeki
istihdam kaybõ %12 dir.

29
 SSG Sektörü Kapasitesi ve Üretimi-SERSA Üyeleri (*1000 Adet)

Kapasite Üretim Kapasite Fazlasõ

1998 7100 5900 1200
1999 7600 6150 1450
2000 8400 6800 1600
2001 8900 6300 2600
Kaynak: Seramik Sanayicileri Birliği

Sağlõk gereçleri alt sektöründe 16 tane büyük ve orta ölçekli firma

bulunmaktadõr. 1980'li yõllarõn ikinci yarõsõndan sonra, 30'a yakõn küçük ölçekli
firma da üretime başlamõştõr.Bunlar, genelde büyük üreticilerin ürünlerini kopya
ederek, ucuz maliyetli ürünleri ile iç pazarda önemli oranlarda pay elde etmişlerdir.

Bu sektör Türkiye'de inşaat sektörünün gösterdiği gelişmeye paralel olarak

hõzla gelişmiş ve Avrupalõ üreticiler arasõnda İtalya ve İspanya’dan sonra üçüncü
büyük üretici konumuna gelmiştir. Sektörde mevcut küçük ölçekli işletme sayõsõnõn
daha da artacağõ ve mevcut olanlardan bazõlarõnõn modern teknolojilere uyumu ile
birlikte gelişerek orta ölçekli şirket durumuna gelecekleri beklenmektedir.

1.3. Teknik Seramikler

Teknik seramikler alt sektöründe 3 firma mevcuttur.1960-1993 döneminde,

sektörde yõllõk kapasite artõşõ %14 olarak gerçekleşmiştir. Alçak ve yüksek gerilim
izolatörler iki şirket tarafõndan üretilmektedir. Bunlardan birisi olan kamuya ait
şirketin üretimdeki payõ %25 civarõndadõr. Elektriksel seramik üretiminde yalnõzca
bir üretici mevcuttur. İleri teknik seramikler sektörü şimdiye kadar müteşebbislerin
pek ilgisini çekmemiştir. Bu sektörde üretim kalite ve miktar olarak gelişmemiş
olup, yakõn gelecekte de olumlu bir gelişme beklenmemektedir.

1.4. Refrakter Malzemeler

Refrakter malzemeler alt sektöründe 14 üretici firma bulunmaktadõr. Üretimi

yapõlan başlõca ürünler, bazik ve alümina silikat esaslõ, şekilli ve şekilsiz refrakter
malzemelerdir. Tüketimde yaklaşõk %70 pay alan ürünler şekilli ve şekilsiz bazik
refrakterlerdir.

2000 yõlõ itibariyle, alümina silikat malzemelerde kurulu yõllõk üretim

kapasitesi 244 bin ton ve bazik malzemelerde ise 306 bin ton olmak üzere, 550
bin tondur.

Refrakter sektörü 2001 yõlõ üretimi, 2000 yõlõna göre %3 oranõnda

gerileyerek 205500 ton olarak gerçekleşmiştir. Sektörün kapasite kullanõm oranõ
çok düşük olup, 2001 yõlõnda ortalama %37 seviyesinde gerçekleşmiştir.

Sektörde üretilen bazõ tür refrakter tuğla ve harçlar için büyük oranda yerli
kaynaklar kullanõlmakla beraber, yeni geliştirilen bazõ ürünler için sentetik
hammaddelerin ithal edilmesi gerekmektedir. Sektörde üretilen bazõ tür refrakter
malzemelerin üretiminde kullanõlan hammadde rezervleri kalite ve miktar olarak
30
yetersizdir ve bu malzemelerin üretimi için gerekli hammaddeler tümüyle ithal
edilmektedir. Yerli üretim, tüketimin yaklaşõk %75'ini karşõlamakta, bir miktar da
ihraç edilmektedir.

Refrakter malzemeler % 80 oranõnda demir-çelik sanayinde kullanõlmakta

ve çelik üretimi refrakter malzeme talebinin seviyesini belirlemektedir. Gerek çelik
üretiminde geliştirilen yeni metodlar, gerekse refrakter malzemelerde sağlanan
kalite artõşõ sonucu, 1970'li yõllardan sonra tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de
refrakter malzemelerin bazõ türlerinin tüketimi göreceli olarak azalmõştõr. Üreticiler
iç pazarõn daralmasõndan dolayõ, ihracata yönelmişlerdir, fakat maliyetlerin yüksek
olmasõndan dolayõ ihracat fiyatlarõ açõsõndan, üreticilerin dõş pazarlarda rekabet
gücü çok fazla değildir.

Refrakter üretim sektörü tüm dünyada miktar olarak sürekli küçülme

eğiliminde olan bir sektördür. Refrakter ürün kalitesindeki artõş, kullanõcõnõn
prosesindeki teknolojik ilerlemeler ve refraktere uyumlu çalõşma koşullarõnõn
yaratõlmasõna yönelik yeni proseslerin devreye sokulmasõ ile tüm refrakter
kullanõcõ sektörlerde tüketim olağanüstü bir hõzda düşmeye devam etmektedir.
Kullanõcõ sektörlerin üretimlerinde de global anlamda bir artõşõn olmamasõ bu
düşüşü artõrmaktadõr. Tüm bu sayõlan nedenler ile refrakter üretim sektörü sürekli
olarak yoğun bir rekabetin baskõsõ altõndadõr.

1.5. Seramik Hammaddeleri

Ülkemizde, seramik hammaddeleri sektörü, seramik sanayinin gelişimine

paralel olarak son yõllarda niteliksel ve niceliksel olarak önemli gelişmeler
kaydetmiştir. Türkiye’de önemli bir seramik hammaddesi rezervi mevcuttur. İç
tüketimin yanõnda büyük oranda ihracat yapõlmaktadõr. Seramik hammaddeleri
sektörü, 400 milyon ton feldspat, 100 milyon ton kaolin, 5 milyar ton kuvars ve
kuvarsit, 585 milyon ton kil rezervi ile endüstriyel hammaddelerde ihracat imkanõ
yüksek olup, sektör önümüzdeki yõllarda büyük bir atõlõm yapabilecek güçtedir.

Sektörün büyüme stratejisi, bir yandan bölgesel üretim gücü haline gelmiş
yurtiçi seramik sanayine hammadde üretirken diğer yandan katma değeri yüksek
seramik hammaddelerinin dünya pazarlarõna sunmaktadõr. Sektörün 2010 yõlõ
itibari ile üretim hedefi 750 milyon ABD $ dõr.

Ürünler itibari ile muhtemel yõllõk üretim miktarlarõ aşağõdaki gibidir:

Ürün Üretim miktarõ

Kil 2000000
Kaolin 800000
Na Feldspat 2500000
Kum 1000000
Dolomit 200000
Kuarz 200000
Çakmak taşõ 15000
Mermer 200000
Diğer 100000

31
1.6. Seramik Porselen Sofra, Mutfak ve Süs Eşyasõ

Sofra ve süs eşyasõ alt sektöründe 8 büyük ve orta ölçekli firma

bulunmaktadõr. Ayrõca, sektörde 250-300 civarõnda küçük ölçekli ve atölye
düzeyinde üretici de mevcuttur. 1994-1999 yõllarõ arasõnda gerçekleştirilen
yatõrõmlar sonucunda üretim kapasitesi% 50 oranõnda artõş göstermiştir.

2. DIŞ TİCARETİMİZ

2.1. Gümrük İstatistik Tarife Pozisyonlarõ

2.1.1. Seramik Kaplama Malzemeleri

Sektörün Gümrük Tarife Fasõl ve Pozisyon numaralarõ itibari ile tanõmlarõ

sõnõrlarõ aşağõdaki gibidir:

69.07 Cilasõz veya sõrsõz seramikten döşeme veya kaplama karolarõ

ve kaldõrõm taşlarõ; cilasõz veya sõrsõz seramikten mozaik
küpler ve benzerleri (bir mesnet üzerinde olsun veya olmasõn)

69.07.90 “Diğerleri” bölümünde belirtilen bütün ürünler

69.08 Cilalõ veya sõrlõ seramikten döşeme veya kaplama karolarõ ve

kaldõrõm taşlarõ; cilalõ veya sõrlõ seramikten mozaik küpler ve
benzerleri (bir mesnet üzerinde olsun veya olmasõn)

69.08.90 “Diğerleri” bölümünde belirtilen bütün ürünler

2.1.2. Seramik Sağlõk Gereçleri

Sektörün Gümrük Tarife İstatistik ve Pozisyon numaralarõ itibari ile tanõmlarõ

aşağõdaki gibidir:

69.10

SITC (Revize 3)e göre ise,

Seramik sağlõk gereçleri;

81221 (seramik musluk taşõ, lavabo ve ayaklarõ, küvet, bide, pisuar

vb. porselenden)
81229 (seramik musluk taşõ, lavabo ve ayaklarõ, küvet, bide, pisuar
vb., diğer) kod numaralarõ ile sõnõflandõrõlmaktadõr.

32
2.1.3. Teknik Seramik

2.1.3.1.Porselen İzolatörler

Sektörün GTİP numarasõ itibariyle tanõmlarõ aşağõdaki gibidir:

84 46 20 Seramikten olan elektrik izolatörleri
85 46 20 10 00 11 Zincir askõ izolatörleri
85 46 20 10 00 12 Çubuk askõ izolatörleri
85 46 20 10 00 13 Mesnet izolatörleri
85 46 20 10 00 14 Cihaz mesnet izolatörleri
85 46 20 10 00 15 Geçit izolatörleri
85 46 20 10 00 19 Diğerleri

Metal Parçasõ Bulunanlar

85 46 20 91 00 11 Zincir askõ izolatörleri
85 46 20 91 00 12 Çubuk askõ izolatörleri
85 46 20 91 00 13 Mesnet izolatörleri
85 46 20 91 00 19 Diğerleri

Diğerleri
85 46 20 99 00 11 Zincir askõ izolatörleri
85 46 20 99 00 12 Çubuk askõ izolatörleri
85 46 20 99 00 13 Mesnet izolatörleri
85 46 20 99 00 14 Cihaz mesnet izolatörleri
85 46 20 99 00 15 Geçit izolatörleri
85 46 20 99 00 19 Diğerleri

2.1.3.2. Elektro Porselen

Elektroporselen için ise tarifelendirme dolaylõ olarak yapõlabilmektedir.

85 36 10 10 00 12 Bõçaklõ sigortalar
85 36 10 10 00 13 D tipi sigortalar
85 36 20 Otomatik devre kesiciler
85 36 50 Diğer anahtarlar
85 36 61 Ampul duylarõ, fişler ve soketler (prizler)

2.1.3.3. Teknik Seramik

Genelde teknik seramikler aşağõda GTİP numaralarõ ile tarif edilebilirler:

69 09 11 00 00 11 Laboratuvar eşyasõ
69 09 11 00 00 19 Diğerleri
69 09 19 Diğerleri

Bunlarõn dõşõnda kalanlar mineraller, refrakterler, elektrik cihazlarõ, gibi gruplar

içinde yer alõrlar ve kesin sõnõrlarla tariflendirme imkansõzdõr.

33
2.2. İhracatõmõz

Seramik sanayi ihracatõ sürekli olarak artmaktadõr. Mevcut üretim

kapasitesinin sürekli artmasõna karşõn, iç tüketim özellikle inşaat sektörünün
durgun olduğu dönemlerde aynõ oranda artõş göstermediği için, artan kapasite
sürekli olarak ihracata yönlendirilmektedir. Sektör üretiminin yaklaşõk %30'unu
ihraç etmektedir.

Türkiye, seramik ürünleri sektöründe üretim ve ihracat bakõmõndan başta

Avrupa olmak üzere dünya genelinde hõzla büyümekte ve rekabet şansõnõ hõzla
arttõrmaktadõr. Özellikle 1990’lõ yõllardan itibaren hõzla gelişen ve büyüyen Türk
seramik sektörü, bugün 70’den fazla ülkeye ihracat yapmaktadõr. Sektörün 2001
yõlõ ihracatõ bir önceki yõla göre %12 oranõnda artarak 396 milyon ABD $ olarak
gerçekleşmiştir.

2000 2001 Değişim %

Seramik kaplama 194.770 196.703 1

malzemeleri
Seramik sağlõk 58.962 77.659 32
gereçleri
Refrakter malzeme 16.296 23.556 45
Porselen sofra ve 10.659 18.775 76
mutfak eşyasõ
Seramik 62.596 68.218 9
hammaddeleri
Seramik sofra ve 6.676 6.913 4
mutfak eşyasõ
Seramik süs eşyasõ 2.104 2.795 33
Teknik seramikler 923 1.884 104
Toplam 352.986 396.503 12
Kaynak: Dõş Ticaret Müsteşarlõğõ

İhracatta en önemli ürün grubu, %60 pay ile kaplama malzemeleridir.

İhracatta ikinci sõrayõ alan ürünler %23,8 pay ile sağlõk gereçleri, üçüncü grup ise
%8,7 pay ile sofra ve süs eşyasõdõr. Refrakter malzemeler ile teknik seramikler
ihracatõ önemsiz düzeydedir.

İhracat yapõlan ülkelerin sayõsõ da giderek artmaktadõr. 1992 yõlõnda ihraç

pazarlarõnõn ülke sayõsõ 76 iken 1997 yõlõnda bu sayõ 120’ye ulaşmõştõr. İhracatõn
yaklaşõk 80'i Avrupa Birliği ülkelerine yapõlmaktadõr. AB ülkeleri içinde
Almanya'nõn payõ %22, İngiltere'nin payõ %11, Fransa'nõn payõ ise %6'dõr. AB
ülkelerinden sonra en fazla ihracat yapõlan ülkeler, ABD ve Kanada’dõr.

2.2.1. Seramik Kaplama Malzemeleri Sektörü

Seramik sektörünün yõllõk üretimi 3 milyon ton civarõnda olup bu miktarõn

%80’ini seramik kaplama malzemeleri oluşturmaktadõr. Toplam seramik sektörü
ihracatõ içinde en büyük pay yine bu ürün grubuna aittir. 2001 yõlõnda

34
gerçekleştirilen 396 milyon ABD $ tutarõndaki ihracatõn yarõsõ seramik kaplama
malzemeleri ürün grubuna aittir.

Türkiye’nin 2001 yõlõ seramik kaplama malzemeleri ihracatõ 2000 yõlõna göre
%8 oranõnda artarak 57 milyon m2 seviyesinde gerçekleşmiştir.

Ancak sektörün ihracatõ değer olarak, 2000 yõlõna oranla, 2001 yõlõnda Türk
Lirasõ’nõn ABD $ karşõsõnda devalüe olmasõna rağmen sadece %1 lik bir artõş
göstermiştir.

Dalgalõ kur politikasõ ile devalüasyon sonrasõ ihracat şanslarõnõn arttõğõnõ

düşünen firmalar yeni hedefler benimsemiştir. Ancak, yurtdõşõ müşteriler
Türkiye’deki ekonomik krizi beyan ederek firmalarõ fiyat indirmeleri için baskõ altõna
almõş ve yurtiçi pazardaki durgunluğu ihracat ile aşmaya çalõşan firmalarõn dõş
pazarlardaki yoğun rekabeti sonrasõ reel olarak fiyatlar %7 oranõnda gerilemiş,
sektörün ihracat gelirinde beklenen artõş gerçekleşmemiştir. Ayrõca kurdaki
düzensiz dalgalanmalar sektöre devalüasyondan kaynaklanan ihracat avantajõnõ
sağlayamamõştõr.

Seramik Kaplama Malzemeleri Sektörü İhracatõ

Yõllar Miktar (milyon m2) Değer (milyon ABD $)

1997 40 167
1998 42 178
1999 51 200
2000 53 195
2001 57 197

Dõş Ticaret Müsteşarlõğõ verilerine göre, 1997-2001 yõllarõ arasõnda Seramik

Kaplama Malzemeleri ihracatõ miktar olarak %44 artõş göstermiştir. Bu verilerden
hesaplanan ortalama fiyatlarda ise ABD $ bazõnda %18 oranõnda bir düşüş olduğu
görülmektedir.

Milyon ABD $
İhracatõn Yapõldõğõ Başlõca
1999 2000 2001
Ülkeler(%), 2001
Almanya(19), ABD(10),
İngiltere(10), İsrail(9), Suudi
Karolar 200 195 197 A.(9), Fransa(6), Kanada(6),
Yunanistan(4), Rusya Fed.(4),
Hollanda(4)

Türk Seramik Kaplam Malzemeleri sektörünün en önemli ihraç pazarõ AB

ülkeleridir. 2001 yõlõ verilerine göre, Türkiye’nin diğer önemli seramik karo ve
fayans ihraç ülkeleri ise sõrayla ABD, İsrail, Suudi Arabistan, Kanada ve Rusya’dõr.
Son yõllarda Türk seramik sektörünün ihraç pazarlarõ içerisinde ABD ve İsrail
önemini arttõrmõştõr.

35
2.2.2. Seramik Sağlõk Gereçleri Sektörü

Seramik sağlõk gereçleri alt sektörü, Türk seramik sektöründe ihracat

bakõmõndan seramik kaplama malzemelerinden sonra ikinci önemli sektördür.
Giderek büyüyen üretim kapasitesi, modern teknoloji yatõrõmlarõ ve yüksek kalite
avantajlarõ sayesinde Türk seramik sağlõk gereci sektörünün dünya pazarlarõndaki
rekabet gücü artmaktadõr. Türkiye, seramik sağlõk gereçleri ihracatõnda Avrupa
ülkeleri arasõnda Portekiz’den sonra ikinci sõrada yer almaktadõr.

Milyon ABD $
İhracatõn Yapõldõğõ Başlõca
1999 2000 2001
Ülkeler(%), 2001
İngiltere(20), Almanya(17),
Bulgaristan(10), İspanya(7),
Sağlõk Gereçleri 59 ,4 58,2 77,7 İsrail(4), ABD(4), Fransa(3),
İtalya(3), İrlanda(2),
Yunanistan(1)

Seramik sağlõk gereçleri sektörü için 2001 yõlõ ihracat açõsõndan başarõlõ
geçmiştir. Sektörün 2001 yõlõ ihracatõ bir önceki yõla göre miktar olarak %15, değer
olarak %32 oranõnda artarak, 60795 ton ve 77,6 milyon ABD $ olarak
gerçekleşmiştir. Ayrõca sektör 2000 yõlõnda üretiminin %54 ünü ihraç ederken,
2001 yõlõnda bu oran %68’e çõkmõştõr.

Seramik Sağlõk Gereçleri Sektörü İhracatõ

Değer (milyon ABD

Miktar (bin ton)
$)
1997 46,7 55,6
1998 45,7 58,4
1999 48,8 59,5
2000 53,0 58,9
2001 60,8 77,7
Kaynak: Dõş Ticaret Müsteşarlõğõ

Türk Seramik Sağlõk Gereçleri sektörünün en önemli ihraç pazarõ AB

ülkeleridir. 2001 yõlõnda gerçekleştirilen ihracatõn miktar bazõnda %70ini, değer
bazõnda ise %65’ini AB ülkelerine yapõlan ihracat kapsamaktadõr. 2000 yõlõ
verilerine göre, Türkiye’nin diğer önemli sağlõk gereçleri ihraç ülkeleri ise sõrasõyla
İsrail, ABD, Kanada ve Rusya’dõr.

36
 Seramik Sağlõk Gereçleri Sektörü İhracatõnõn Ülkelere Göre Dağõlõmõ

%
İtalya 4
Almanya 18
İngiltere 20
İspanya 10
Bulgaristan 10
ABD 5
İsrail 5
Diğer 28

2.2.3. Refrakter Malzeme Sektörü

Refrakter ürünler ihracatõmõz miktar olarak 1999 yõlõndan itibaren artan bir
seyir izlemektedir. 1999 yõlõnda 36050 ton olan Refrakter malzeme ihracatõ 2000
yõlõnda 46300 ton olarak gerçekleşmiştir. 2001 yõlõnda refrakter malzeme ihracatõ
2000 yõlõna göre miktar olarak %16, değer olarak %46 oranõnda artarak 53570 ton
ve 23,3 milyon ABD $ olarak gerçekleşmiştir.

İç pazarda önemli bir pazar payõna ulaşan yerli Refrakter sanayi, öncelikle
komşu ülkelerden başlayarak ürünlerini yurt dõşõnda da satmaya başlamõş,
ardõndan çok geniş bir açõlõm yaparak ABD’den Uzak Doğu’ya kadar birçok
bölgede faaliyete başlamõştõr. Kalite olarak konvansiyel ürünler ile başlayan
ihracat, rakamsal olarak henüz istenen düzeye ulaşmamõş olsa da eğilim ve
oluşturulan kontaklarõn büyüklüğü açõsõndan önemli bire aşama içindedir.
Ülkemizin önemli Manyezit ve Dolomit kaynaklarõna sahip olmasõ bu potansiyelin
kullanõlmasõnda önemli bir faktördür. Aşağõdaki tabloda, diğer bölümü altõnda
gösterilen potansiyelleri gereği gelecekte mevcut aktif olunan pazarlardan daha
önemli hale gelecektir.

37
 Türkiye’nin Refrakter Malzeme İhracatõ (2000-2001)
Miktar: Ton
Değer: 1000 ABD $
2000 Yõlõ 2001 Yõlõ % Değişim
Ülke adõ Miktar Değer Miktar Değer Miktar Değer
Mõsõr 12089 2485 11677 3591 -3,4 44,5
Bulgaristan 6068 3124 6453 3502 6,3 12,1
Almanya 372 155 1139 973 206,5 525,7
Suriye 2644 824 2655 925 0,4 12,2
Arnavutluk 3110 1346 1921 899 -38,2 -33,2
Azerbaycan 35 12 1349 689 3762,1 5653,7
Ürdün 988 479 1130 670 14,3 39,7
İsrail 2145 913 1061 589 -50,5 -35,4
ABD 651 348 1175 587 80,5 68,6
Romanya 1327 596 1099 515 -17,2 -13,7
İtalya 1969 604 1382 491 -29,8 -18,8
S.Arabistan 1768 266 1784 437 0,9 64,5
İran 137 44 1050 434 667,4 896,0
Cezayir 187 107 859 344 359,5 221,8
Diğer 12814 4636 18836 8635 47,0 86,3
Genel 46303 15940 53570 23281 15,7 46,0
Toplam
Kaynak: Dõş Ticaret Müsteşarlõğõ

2.2.4. Seramik Hammaddeleri Sektörü

Toplam 7 milyon ton civarõnda üretim yapõlmakta, bunun 2,8 milyon tonluk
kõsmõ ihraç edilmektedir. İhracatõmõzõn ağõrlõklõ bölümünü Milas bölgesinden
yapõlan sodyum feldspat ihracatõ oluşturmaktadõr.

2.2.5. Seramik Porselen Sofra, Mutfak ve Süs Eşyasõ Sektörü

Milyon ABD $
İhracatõn Yapõldõğõ Başlõca
1999 2000 2001
Ülkeler(%), 2001

İspanya(34), Fransa(19),
Sofra ve
Almanya(11), İtalya(8), İsveç(5),
Mutfak 15 ,9 17,2 25,8
İngiltere(4), Belçika(4),
Eşyasõ
Yunanistan(3), İsrail(2), ABD(2)

Süs Eşyasõ 6,3 21 2.8

Kaynak: Dõş Ticaret Müsteşarlõğõ

38
2.3. İthalatõmõz

İthalatta önemli pay alan ürünler refrakter malzemeler (%52,9), kaplama

malzemeleri (% 14,3) ile sofra ve süs eşyalarõdõr (%23,8).

Türkiye'nin Yõllara Göre Seramik Ürünler İthalatõ

Yõllar Değer (Milyon ABD

$)
1996 151 657
1997 100 209
1998 108 652
1999 80 960
2000 82 042
2001 65 026
Kaynak:DTM Verileri

İthalatõn yapõldõğõ başlõca ülkeler Almanya, İngiltere, Fransa, Avusturya,

Japonya, İspanya ve Çin'dir. Yaklaşõk 50 ülkeden ithalat yapõlmaktadõr.

2.3.1. Seramik Kaplama Malzemeleri Sektörü

Türkiye, seramik mamullerinin üretimi aşamasõnda kullanõlan hammaddeler

açõsõndan zengin bir ülke konumundadõr. Bu nedenle seramik kaplama
malzemeleri üretiminde kullanõlan hammadde, yardõmcõ madde ve diğer işletme
malzemelerinin dõş girdi oranõ çok düşük seviyededir.

Türkiye’nin seramik kaplama malzemeleri ithalatõ, ihracatõna oranla çok

düşük bir seviyede olup 1,5 milyon m2 düzeyindedir. Türkiye 2001 yõlõnda 9,4
milyon ABD $ değerinde, 1,2 milyon m2 seramik kaplama malzemesi ithal etmiştir.
İnşaat sektörünün seramik kaplama malzeme talebinin yaklaşõk olarak %99 u
yurtiçi üretim ile karşõlanmaktadõr.

Milyon ABD $
1999 2000 2001 İthalatõn Yapõldõğõ Başlõca Ülkeler(%),
2001
Karolar 11, 5 8 ,4 9,4 İtalya(36), İrlanda(28), İspanya(24),
Almanya(5), Fransa(2), Malezya(2),
Yunanistan(1), ABD(1), BAE(1),
Tayvan(1)
Kaynak: DTM Verileri

2.3.2. Seramik Sağlõk Gereçleri Sektörü

Avrupa’nõn en az seramik sağlõk gereçleri ithalatõ gerçekleştiren ülkesi

konumundaki Türkiye, 2001 yõlõnda 906 bin ABD $ değerinde, 182 ton seramik
sağlõk gereçleri ithal etmiştir. 2000 yõlõnda seramik sağlõk gereçleri sektörü

39
ithalatõnda Almanya, İtalya ve İspanya en önemli ülkeler olmuştur. Yõllõk 4,5 milyon
adet düzeyinde gerçekleşen yurtiçi talebin %99 u yerli üretim ile karşõlanmaktadõr.

Milyon ABD $
1999 2000 2001 İthalatõn Yapõldõğõ Başlõca Ülkeler(%),
2001
Sağlõk 1,2 1 ,2 0,9 İspanya(16), Almanya(22), İtalya(14),
Gereçleri Finlandiya(6), ABD(6), Fransa(4),
İsveç(4), İsrail(3), Çek. Cum.(2),
Mõsõr(1),
Kaynak: DTM Verileri

2.3.3. Refrakter Malzeme Sektörü

Yurtiçinde üretilen refrakter malzemelerin tür ve kaliteleri, yurt içi talebin

tamamõnõ karşõlamamaktadõr. Bu nedenle bazõ türlerin ithalatõ zorunlu olmaktadõr.
Bu ürünler önemli yatõrõmlarõ ve belli büyüklükte bir pazarõ gerektirdiğinden klasik
olarak ithal edilmektedir. Ancak bununlar birlikte yurt içinde üretilebilen bazõ
ürünlerin de ithalatõ yapõlmaktadõr. Özellikle Avrupa’da bulunan refrakter üreticileri,
kendi pazarlarõnda da büyük bir daralma yaşandõğõndan, önemli bir pazar olarak
gördükleri Türkiye’de geçmişteki pazar paylarõnõ tutmak için yoğun bir fiyat
rekabeti içine girmişlerdir.

Refrakter ürünlerin ithalatõ 1990’lõ yõllarõnda başõndan, 1995 yõlõna kadar

artõş göstermiştir. 1995 yõlõnda 70.000 ton düzeyine çõkan ithalat, bu yõldan
itibaren gerilemeye başlayarak, 1999 yõlõnda 49.720 tona düşmüştür. 2000 yõlõnda
kur çõpasõ uygulamasõ nedeniyle nispeten düşük oranda gerçekleşen devalüasyon
oranõyla birlikte yaşanan ithalattaki artõş Refrakter sektörünü de etkilemiş, 2000
yõlõ refrakter malzeme ithalatõ 54.530 ton olarak gerçekleşmiştir.

DTM verilerine göre 2001 yõlõ refrakter malzeme ithalatõ bir önceki yõla göre
miktar olarak % 22, değer olarak % 17 azalarak, 42.317 ton ve 45.9 milyon ABD $
olarak gerçekleşmiştir. Bu gerilemedeki en büyük etkenlerden biri, yerli refrakter
üretim sektörünün giderek artan kalite düzeyinin ve çeşitliliğinin yerli kullanõcõlar
tarafõndan geniş bir kabul görmesi omuştur. Sektördeki trend, Alümina silikat
ürünlerden bazik ürünlere doğru olmuş, son yõllarda da dolamit bazlõ ürünlerin
kullanõmõ artmõştõr. Başlangõçta tümü ile yurt dõşõ kaynaklardan temin edilen
Dolomit giderek önemli oranda yerli üreticiler tarafõndan üretilir hale gelmiştir.
Genel eğitim, özel bir takõm miktar olarak küçük, fakat değer olarak yüksek
ürünlerin ithal edilmeye devam edecek olmasõ yönündedir. Yerli sanayi bu
ürünlerin de Türkiye’de üretilmesi için yoğun bir çalõşma içindedir.

40
Miktar: Ton
Değer: 1000 ABD $
2000 Yõlõ 2001 Yõlõ % Değişim
Ülke adõ Miktar Değer Miktar Değer Miktar Değer
Almanya 21941 20101 17943 16718 -18,2 -16,8
İtalya 5703 6463 3909 6110 -31,4 -5,5
Avusturya 8437 5677 8256 5000 -2,2 -11,9
İngiltere 3072 4743 2372 4433 -22,8 -6,5
Fransa 3658 3989 3226 3577 -11,8 -10,3
Kanada 0 0 330 3056 - -
Çin Halk 2169 2290 1039 1006 -52,1 -56,1
Cum.
ABD 2087 2547 466 975 -77,7 -61,7
İspanya 2073 1886 793 854 -61,7 -54,7
Hindistan 264 552 373 834 41,1 51,1
Macaristan 224 650 617 656 175,3 0,9
Norveç 120 272 103 356 -14,3 30,7
Hollanda 55 156 182 344 230,3 120,2
Belçika- 1066 814 503 314 -52,8 -61,4
Lüksemburg
Çek Cum. 170 283 171 265 1,1 -,4
Slovak 884 306 840 239 -5,0 -21,9
Cum.
İsveç 547 427 201 234 -63,2 -45,2
İsviçre 115 234 119 196 3,0 -16,2
Diğer 1948 3720 875 783 -55,1 -79,0
Genel 54530 55110 42317 45949 -22,4 -16,6
Toplam
Kaynak: DTM Verileri

2.3.4. Seramik Hammaddesi Sektörü

Seramik hammaddesi olarak kil Ukrayna’dan ithal edilmektedir. Bu ürünler

daha çok, yüksek mukavemet gerektiren ürünlerde, granit karolarda
kullanõlmaktadõr. Ayrõca sağlõk gereçleri üretiminde kullanõlmak üzere, başta
İngiltere olmak üzere, diğer Avrupa ülkelerinden kil ve kaolin ithal edilmektedir.
Son yõllarda da yüksek tenörlü potasyum feldspat ithalatõ yapõlmaya başlanmõştõr.

41
2.3.5. Seramik Porselen Sofra, Mutfak ve Süs Eşyasõ Sektörü

Milyon ABD $
1999 2000 2001 İthalatõn Yapõldõğõ Başlõca Ülkeler(%),
2001
Sofra Eşyasõ 4 ,1 4,5 12, 9 Almanya(23), Endonezya(11), Fransa(10),
Rusya Fed.(9), Tayland(8), İngiltere(7),
İtalya(7), Japonya(3), İran(2), Malezya(2)

Süs Eşyasõ 4 ,1 4 ,5 2 ,6 Çin(57), İtalya(12), Almanya(10),

Vietnam(3), ABD(3), Yunanistan(3),
İspanya(3), Hollanda(2), Rusya(2), İran(2)
Kaynak: Dõş Ticaret Müsteşarlõğõ

3. TÜKETİM

Seramik Kaplama Malzemeleri

Her türlü bina inşaatõnda iç ve dõş mekan döşemelerinde kullanõlan seramik

kaplama malzemelerinin ülkemizdeki yurt içi tüketimi 1980 yõlõndan bu yana
sürekli artõş göstermiştir. Türkiye’nin 1985 yõlõnda 16 milyon m2 civarõnda olan yurt
içi tüketim miktarõ, 7 kat büyüyerek 2000 yõlõnda 112 milyon m2 ye ulaşmõştõr.

2000 yõlõ son çeyreğinde kendini göstermeye başlayan ekonomik kriz, 2001
yõlõ Şubat ayõnda meydana gelen yüksek devalüasyon ile daha da derinleşmiş,
seramik sektörünü de olumsuz yönde etkilemiştir. İç pazarda yaşanan talep
düşüklüğü nedeni ile sektörün yurtiçi pazar satõşlarõ %17 oranõnda azalarak 93
milyon m2 olarak gerçekleşmiştir.

Girdi maliyetlerinin %40-50 lik bölümü doğrudan dövize endeksli olan ve

devalüasyondan olumsuz etkilenen seramik sektörü, fiyatlarõnõ bu artõşa paralel
olarak yükseltememiştir.

Seramik Kaplama Malzemeleri Yurtiçi Tüketimi

2
(1000 m )
Yõllar
Ana Mallar
1995 1996 1997 1998 1999
Kaplama Malzemeleri
İçsatõş 78500 80100 103800 98500 95000
İthalat 700 900 1900 1800 1300
Yurtiçi Tüketim 79200 81000 105700 100300 96300

Seramik Sağlõk Gereçleri

Seramik sağlõk gereçleri alt sektörü, inşaat sektöründeki gelişmelerden

doğrudan etkilenen bir sektör yapõsõndadõr. Seramik sağlõk gereçleri sektörünün

42
gerçekleştirdiği yurtiçi satõşlarõ inşaatlardaki artõ ve yenileme talebine göre değişim
göstermektedir.

Yaşanan krizler Seramik Sağlõk Gereçleri sektörünü derinden etkilemiş

halkõn satõn alma gücünde meydana gelen büyük düşüş nedeniyle talep ve
dolayõsõ ile bu ürünlerdeki tüketim de çok azalmõştõr. Sektörün 2001 yõlõ yurtiçi
satõşlarõ bir önceki yõla göre %27 oranõnda düşüş kaydederek 33150 ton (2550000
adet) olarak gerçekleşmiştir.

Sektördeki başlõca firmalarõn iç satõşlarõnõn, üretim miktarlarõna oranõ her

geçen yõl düşmektedir. 1999 yõlõnda gerçekleşen seramik sağlõk gereçleri üretim
miktarõnõn %53 ü yurtiçine satõlõrken, 2000 yõlõnda bu oran %47 ye, 2001 yõlõnda
ise %37 ye düşmüştür. Sektördeki başlõca firmalarõn iç satõşlarõnõn yaptõklarõ
üretim miktarõna oranõ 2000 yõlõ içerisinde düşmüştür. Bu durum ülkemizdeki
ekonomik durgunluk yanõnda, küçük üreticilerin pazardaki paylarõnõn artmasõndan
kaynaklanmaktadõr. Sektörün yurtiçi satõşlarõnõn toplam satõş içindeki payõ ise
%35’ dir.

Refrakter Malzeme Sektörü

En büyük Refrakter tüketici sektör olan demir çelik sektöründe son 10 yõlda
birim refrakter tüketimi 15 kg/ton çelik değerinden 7 – 8 kg/ton çelik düzeyinde
inmiştir. Benzer gelişme çimento ve diğer sektörlerde de meydana gelmiştir. Bu
gelişmenin doğal sonucu olarak yerli Refrakter sektörünün yurt için satõşlarõ 2001
yõlõnda % 6 oranõnda gerileyerek 152.000 ton olarak gerçekleşmiştir.

Azalan talep yurtiçin firmalarõ ithalatõ kesme konusunda daha rekabetçi

olmaya zorlamõş ve bunun sonucu olarak ithalatta miktarsal ve değer olarak bir
düşüş sağlanmõştõr. Azalan ithalata rağmen Yerli Refrakter sanayinin iç pazar
satõşlarõnda bir artõş olmamõş, aksine düşüş yaşanmõştõr. Bu da talep daralmasõnõn
ne kadar ciddi boyutlarda olduğunun bir göstergesidir. Bu nedenle her ne kadar
önemli bir ihracat hamlesi başlamõş olsa da firmalarõn uzun dönemde de düşük
kapasite ile çalõşacağõ öngörülmektedir. Ürün bazõnda asõl düşük kapasite
kullanõmõnõn Alumina Silikat ürünlerde olduğu, genelde % 37’lik bir kapasite
kullanõmõna rağmen Alumina Silikatta kapasite kullanõmõ % 16’lar civarõndadõr. Bu
oranõn uzun vadede artma olasõlõğõ yoktur.

43
 BÖLÜM IV

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

44
 Son dönemlerde, Türkiye ekonomisinde yaşanan gelişmelerin reel sektör
üzerindeki etkilerinin oldukça olumsuz olduğu ve ciddi izler bõrakacağõ
düşünülmektedir. Yakõn geçmiş itibariyle, 1994 krizi sonrasõ gelen global krizler ve
depremlerden sonra son dönemde yaşanan Kasõm 2000 ve Şubat 2001 krizleri
ekonomiyi bir belirsizlik ortamõna sokmuş, yapõsal reformlarla uğraşmakta olan
reel sektör, konjonktürel sorunlarla da karşõ karşõya kalmõştõr.

Sürdürülebilir bir ekonomik büyümenin başarõlabilmesi için ulusal düzeyde

üzerinde durulmasõ ve özenle korunmasõ gereken, üretimdeki “Katma Değer”in
ülkede daha fazla oluşmasõ sağlanmalõdõr. Kõsaca “Yerli Üretim” olarak
tanõmlanan “Katma Değer”in yurt içinde kalmasõ ve giderek artmasõ, daha çok
üretim ve istihdam ile toplumsal refahõn da temel kaynağõnõ oluşturmaktadõr. Bu
nedenle seramik sanayinin yaratacağõ “Katma Değer” ile her ülkede olduğu gibi
Türkiye’de de stratejik bir önem taşõmaktadõr. Türkiye’deki seramik sanayinin
sahip olduğu stratejik önem ve yüksek üretim potansiyelinin bu açõdan dikkatle ele
alõnmasõ ve özenle geliştirilerek sürdürülmesi gerekmektedir.

Seramik sektörü ülkemize istihdam ve döviz girdisi sağlayan, yerli

hammadde kullanan önemli bir üretim koludur. Seramik Kaplama malzemeleri ve
Seramik Sağlõk Gereçleri sektörleri ihracat sõralamasõnda Dünyada 3. sõrada
bulunmaktadõr. Bu sektörümüzün daha da gelişmesi ve ülke ekonomisine olan
katkõlarõnõ artõrmasõ, ülkemizdeki altyapõnõn gelişimine bağlõdõr.

Ülkemizde ne yazõk ki, son yõllarda uygulanan ekonomik politikalar sanayi

ve üretimi yeterince desteklememiştir. Son yõllarda reel sektör olarak nitelenen
sektörlere hiçbir kolaylõk, sağlanmadõğõ gibi, bu sektörlerin dek dileği olan, altyapõ
yatõrõmlarõ da yapõlamamõş, sanayicimiz, yüksek enflasyon, istikrarsõz politika ve
ekonomik ortam, yüksek kredi maliyetleri, karayoluna bağõmlõ olan pahalõ
taşõmacõlõk gibi sorunlarõn yanõnda, yüksek fiyatlõ enerji sorunlarõ ile karşõ karşõya
bõrakõlmõştõr.

Seramik sektörünün rekabet gücünü sürdürebilmesi, yurt içindeki pazar

hakimiyetini koruyabilmesi ve dünya pazarlarõndan aldõğõ payõ arttõrabilmesi için
ülkemizdeki altyapõnõn, özellikle de enerji ve nakliye altyapõsõnõn geliştirilmesi
şarttõr. Bu altyapõ kurulduktan sonra da, üreticilerimizin bu imkanlardan en uygun
koşullarda, en azõndan sanayisi gelişmiş ülkelerdeki üreticilerin koşullarõnda
yararlanabilmesi gereklidir.

Bu önlemler alõndõğõ takdirde, ihracat potansiyeli yüksek olan seramik

sektörü dõş pazarlarda, rekabetin daha da artmasõna rağmen ihracatõnõ
arttõracaktõr. Çünkü Türkiye, dünyanõn en fazla seramik ürün tüketicisi olan Avrupa
Kõtasõ’na yakõnlõğõ, diğer rakiplerine göre fiyatlarõn ucuzluğu, kaliteli ürün ve
tasarõmdaki çeşitliliği sayesinde dünya seramik pazarõndan önemli oranda bir pay
alabilecektir.

45
KAYNAKLAR

" www.igeme.gov.tr

" TOBB Seramik Sektörü Sorunlarõ ve Çözüm Önerileri Toplantõsõ

Notlarõ, İstanbul, Mayõs 2002

" T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlõğõ, Seramik Sanayi Sektör Araştõrma

Raporu, Ankara,1998

" DPT, Sekizinci Beş Yõllõk Kalkõnma Planõ Taş ve Toprağa Dayalõ
Ürünler Sanayi Özel İhtisas Komisyon Raporu, Ankara, 2001

" Basri Sezer, Gümrük Birliğine Girerken Türk Seramik Sektörü, İstanbul,
1994

46