1.

MERMER

1.1 Giriş

Doğaltaşlar sõnõfõna giren mermer yüzyõllardan beri insanõn yaşadõğõ alanlarda,

sanatsal amaçlarla ve yapõsõ itibariyle sağlam olmasõ sebepleriyle kullanõlmõştõr.
Günümüzde de inşaat sektörünün gelişmesiyle birlikte giderek daha fazla tüketilmeye
başlanmõştõr.

Ülkemiz mermer potansiyeli ve çeşitliliği bakõmõndan zengin bir ülkedir. 1980’li

yõllardan itibaren ivme kazanan sektör sürekli bir gelişim içindedir.

1.2. Ürün Tanõmõ

Mermerin bilimsel ve ticari olmak üzere iki ayrõ tanõmõ bulunmaktadõr.

Bilimsel tanım: Başkalaşõm (metamorfizma) süreci geçiren ve başkalaşõmõn

izlerini taşõyan kalker dominit gibi karbonat bileşimli kayaçlara mermer adõ verilir.1
Gerçek mermer olarak da adlandõrõlan bu kayaçlar, yüksek oranlara kalsiyum
karbonat, daha az oranlarda magnezyum karbonat ve değişik metal oksitler içerirler.2
Saf olduklarõ zaman yarõ saydam ve beyaz renkli olan mermerler daha sonra
uğradõklarõ biçim değişiklikleri ve kimyasal çözünme süreçleri ilginç renkli görünümler
kazanõr. Örneğin, sarõ, pembe, kõrmõzõ, mavimtrak ve siyah renkli olabilmektedirler.
Ayrõca yer hareketleri mermer kayacõnõn kõrõlarak buralarõn sonradan kalsitle dolmasõ
sonucunda damarlarõn oluşmasõna yol açabilir. Böylece ortaya çok hoş görünümlü
breşli ya da damarlõ mermerler ortaya çõkar.

Ticari tanım: 3213 sayõlõ Maden Kanunu’na göre ticari standartlara uygun
boyutlarda blok verebilen, kesilip parlatõlan veya yüzeyi işlenebilen ve taş özellikleri
kaplama taşõ normlarõna uygun olan her türden aş (tortul, magmatik ve metaformik)
ticari dilde mermer olarak tanõlanmaktadõr. Bu tanõmlamanõn içindeki hakiki mermerin
yanõnda iyi parlatõlabilen kalker, traverten, kumtaşõ gibi tortul; gnays, kuvarsit gibi
metamorfik; granit, siyenit, serpartin, andezit, bazalt gibi magmatik taşlar da mermer
olarak isimlendirilmektedir.

Ancak, günümüzde doğaltaş endüstrisinde kesilip parlatõlmadan kullanõlan

taşlar da mevcuttur. Bunlar, granit, siyenit gibi plutonitler, bazalt, andezit gibi
volkaniklerden oluşabileceği gibi traverten, tüfit ve kumtaşlarõ da bu tanõmlamanõn
içine girebilmektedir. Ticari alanda sözkonusu doğaltaşlar “peyzaj taşlarõ” olarak da

1
DPT, “Madencilik Endüstriyel Hammaddeler (Yapõ Malzemeleri)”, Özel İhtisas Raporu, Sekizinci Beş
Yõllõk Kalkõnma Planõ, Ankara-2001, s: 9
2
İzmir Ticaret Odasõ, “Mermercilik Sektörünün Potansiyeli”, İzmir, 2002

1
anõlmaktadõr. Peyzaj amaçlõ kullanõm için yerinde kesme, doğal ve süreksizliklerden
yararlanma ve zayõf patlayõcõ maddeler kullanõmõ yoluyla ocak üretimi yapõlõr.3

1.3. Mermerin Kullanõm Alanlarõ

Doğaltaştan elde edilen ürünler tarih boyunca insanlar tarafõndan işlenerek

kullanõlmõştõr. Mermer uzmanlõğõ incelik ve dikkat gerektiren bir iş olduğundan nasõl
işleneceğinin bilinmesi gerekir.

Önceleri estetik ve dayanõklõlõğõ sebebiyle sanatsal alanlarda kullanõlan

mermerin bugünkü başlõca kullanõm alanlarõ, inşaat sektörü, dekorasyon, heykelcilik,
süs eşyalarõnõn yapõmõ ve mezarcõlõktõr.

Bloktan üretilen plakalar ve diğer boyutlu ürünler, binalarõn iç ve dõş

kaplamasõnda, taban döşemesinde, merdiven basamaklarõnda, şömine, mutfak ve
banyolarda, taşõyõcõ sütunlarda kullanõlõr. İç dekorasyonda masa, sehpa, biblo, avize,
kültablasõ vs. ürünlerin yapõmõnda önemli miktarlarda özellikle damarlõ mermer, renkli
mermer, oniks mermeri ve yeşil somaki tüketilmektedir. Sanat malzemesi olarak
anõtlar ve heykellerde ise en değerli mermer türü olan arõ beyaz renkli ve düzenli tane
yapõlõ mermer kullanõlmaktadõr.

Doğaltaşlar süsleme ve estetik kullanõmlarõnõn yanõ sõra dayanõklõlõklarõ,

atmosferik şartlar ve çevre kirliliği nedeniyle granit gibi sert taşlar özellikle metro,
havaalanlarõ, otobüs terminallerinde, gökdelen ve ticaret merkezlerinin yapõmõnda
kullanõlmaktadõr.

Milli gelir ve refah düzeyi ile yakõndan ilişkili olan mermerin kullanõmõ alanlarõ
ülkeden ülkeye farklõlõklar göstermektedir. ABD ile Almanya dünyada en çok mermer
tüketen ülkelerin başõnda gelmektedir. Ortadoğu ve Uzakdoğu ülkelerinin de son
yõllarda mermer tüketimlerinde bir artõş olduğu gözlemlenmiştir.

1.4. Mermerciliğin Tarihçesi

Zengin mermer ve doğaltaş kaynaklarõna sahip olan Anadolu topraklarõnda

çeşitli medeniyetler tarih boyunca bu zenginliği kullanarak önemli eserler meydana
getirmiştir. Anadolu’da mermer kullanõmõ Hititler döneminde başlamõş, Frigyalõlar ve
İyonlar da saray, tapõnak inşaasõ ve tanrõ heykelleri yapõmõnda doğaltaşlar
kullanõlmõştõr. Ancak, mermer altõn çağõnõ Helenistik Dönem ve Roma İmparatorluklarõ
zamanõnda yaşamõştõr.

Selçuklu ve Osmanlõ İmparatorluklarõ döneminde de mermer cami, han, saray

ve hamam gibi yapõlarda kullanõlmõştõr. Osmanlõ İmparatorluğu zamanõnda özellikle
Marmara Adasõ, Gebze, İzmit, İzmir ve Bilecik yöresindeki mermer ocaklarõndan
önemli miktarlarda mermer getirilerek İstanbul çevresindeki eserlerde kullanõlmõştõr.

3
DPT, age, s:10

2
 Cumhuriyetle birlikte ekonomik sõkõntõlarõn da etkisiyle mermer üretimi belirli
bölgelerde devam etmiştir. Mermer daha çok Ziraat Bankasõ şubelerinde, demiryolu
veya okul inşaatõ gibi kamu yapõlarõnda kullanõlmõştõr. 1940’lõ yõllarda Anõtkabir inşaatõ
nedeniyle Afyon ve Denizli’de ocaklar çalõştõrõlmõş, Avrupa’dan getirilen modern
makinelerle bu mermerler işlenmiştir. Bu dönemde önemli yapõlarõn dõşõnda mezar
taşõ, kurna ve tuvalet taşõ yapõmõ için sõnõrlõ miktarlarda mermer üretilmiştir. 1970’li
yõllara kadar çok yavaş bir tempoda ilerleyen sektör, 1970-1980 döneminde inşaat
sektörünün canlanmasõ, 80’lerden sonra dõşa açõlma, iç talebin artmasõ ve yatõrõm
teşviklerinin uygulamaya konulmasõyla birlikte hõzlõ bir ivmeyle tõrmanõşa geçmiştir.

1985 yõlõnda 3123 Maden Kanunu kapsamõna alõnan mermere yatõrõm miktarõ
da her geçen yõl artmaya başlamõştõr. Bu kanunla ocak yatõrõmcõsõna uzun süreli
ruhsat garantisi verilerek uzun vadeli yatõrõmlarõn yapõlmasõ teşvik edilmiştir. Ayrõca,
fuar organizasyonlarõ ve ihracat teşvikleri ile birlikte ülkemizde modern üretim ve
kesme sistemleri kullanõlmaya başlanmõştõr.

2. TÜRKİYE’DE MERMERCİLİK SEKTÖRÜNÜN YAPISI VE DURUMU

2.1. Türkiye’de Mermer Kaynaklarõ

Türkiye değişik jeolojik kuşaklarõn yer aldõğõ bir bölgede yer alan ve bu
kuşaklarõn farklõ taşlar içermesi sebebiyle zengin doğaltaş rezervlerine sahip bir
ülkedir. Sözkonusu Alp kuşağõ çok çeşitli ve büyük miktarda mermer rezervini
bulundurmaktadõr. Ancak, jeolojik rezerv içinde işletilebilir rezervin oranõ ülke geneli
içinde tam olarak belli değildir. Bu sebepten dolayõ çeşitli kaynaklar farklõ rakamlar
verebilmektedir.

Tablo 1: Türkiye Mermer Rezervi

m3 Ton
Bilinen Rezervler 589.000.000 1.590.000.000
Muhtemel Rezervler 1.545.000.000 4.171.000.000
Mümkün Rezervler 3.027.000.000 8.172.000.000
Toplam Potansiyel 5.161.000.000 13.934.000.000

Kaynak: Türkiye Mermer Firmalarõ

Ülkemiz 5 milyar metreküp olan toplam mermer rezervi ile dünya rezervlerinin
%40’õ gibi yüksek bir orana sahiptir. Sahip olunan bu yüksek oranlõ mermer rezervler
açõsõndan Türkiye hiçbir zaman sõkõntõ çekmeyecek ülkeler arasõnda yer almaktadõr.

En önemli rezervler Anadolu ve Trakya boyunca geniş bir bölgeye yayõlmõştõr.

3
! Batõ Anadolu’da İzmir, Tire, Torbalõ, Selçuk, Afyon, Eskişehir, Uşak, Muğla
ilindeki Milas, Yatağan ve Kavaklõdere çevresinde
! Trakya Bölgesi’nde Kõrklareli, Dereköy ve Kafçaz’da
! Doğu Anadolu Bölgesi’nde ise Bitlis ve Elazõğ çevresinde kaliteli mermer ve granit
yataklarõ bulunmaktadõr.

Aşağõdaki tablodan da görüldüğü üzere en önemli beş mermer üretim bölgesi

toplam üretim içinde yüzde 73 civarõnda pay almaktadõr. Bu üretim bölgeleri içinde
Ege bölgesinde yer alan 3 ilin rezerv ve potansiyel miktarlarõ toplamõ 131 milyon
metreküp düzeyinde olup toplamda yine bu 5 il içinde yüzde 83’lük bir paya sahiptir.

Tablo 2: Türkiye’nin mermer rezervinde en önemli 5 il

İl Rezerv+Potansiyel(milyon m3) Toplam içindeki payõ(%)

Balõkesir 1.850 35,8
Denizli 652 12,6
Afyon 629 12,2
Tokat 410 79
Çanakkale 252 4,9
Toplam 3.793 73,4

Kaynak: Gözlem Dergisi, 26 Mart 2001, s:10

Ancak, jeolojik rezerv içinde işletilebilir rezervin oranõ belli değildir. Ülkemizde
masif niteliği gösteren metaformik temeller içinde küçük ya da büyük yayõlõmlõ mercek
şeklinde mermer yataklarõ bulunmaktadõr.4 Ülkemizin bilinen işletilebilir mermer
rezervlerinin dağõlõmõ aşağõdaki çizelgede verilmiştir.

Tablo 3: Türkiye İşletilebilir Mermer Rezervleri

Bölge İl İşletilebilir Rezerv(x1000m3)

Balõkesir 1.300.000
Marmara Bursa 135.000
Kõrklareli 33.500
Afyon 135.000
Aydõn 9.000
İzmir 1.500
Ege
Muğla 181.000
Kütahya 200.000
Uşak 500.000

4
İMMİB, “Türkiye Endüstriyel Mineraller Envanteri”, Aralõk, 1999

4
 Ankara 2.000
Eskişehir 960.000
İç Anadolu Kõrşehir 165.000
Niğde 250.000
TOPLAM 3.872.000

Kaynak: İMMİB, “Türkiye Endüstriyel Mineraller Envanteri”, Aralõk, 1999, s:132

2.2. Türkiye’de Mermer Çeşitleri

Ülkelerin gelişmişlik seviyelerini belirlemede yer altõ ve yerüstü doğal

kaynaklarõnõn zenginliği ve mevcut olan bu kaynaklarõn ekonomiye en yüksek oranda
katkõ sağlayacak şekilde değerlendirilmesi rol oynamaktadõr.

Ülkemiz mermer çeşitliliği bakõmõndan 290 çeşitle dünya ortalamasõnda ilk

sõrada yer almaktadõr. Ancak, ticari anlamda sürekliliğini kanõtlamõş 80’nin üzerinde
değişik yapõda ve 120’nin üzerinde değişik renk ve desende mermer rezervi
bulunmaktadõr. Türkiye’deki mermer çeşitleri dünya pazarõnda rekabet edebilecek
zenginliğe ve kaliteye sahiptir. Uluslararasõ piyasada en tanõnmõş Türkiye’de üretilen
mermer çeşitleri Afyon beyazõ, Bilecik pembe, Marmara beyazõ, M. Kemalpaşa
beyazõ, Karacabey siyah, Elazõğ vişne, Denizli traverten ve Trakya graniti örnekleri
olarak verilebilir.

Tablo 4: Türkiye’deki Mermerler

Afyon Beyaz-Kaplan Postu- Menekşe

Akhisar Beji
Akhisar Siyah
Bartõn Bej
Bilecik Pembe-Gül Kurusu
Burdur-Kahverengi-Bej
Denizli Pembe
Diyarbakõr Bej
Ege Bordo(Muğla)
Ege Kahve(Manisa)
Ege Füme-Ege Vişne(İzmir)
Efes Güneşi(Balõkesir)
Elazõğ-Vişne-Petrol Yeşili-Sunta-Siyah İnci(Elazõğ)
Gölpazarõ Bej-Harmankaya
Hazar Pembe
Karacabey Siyahõ
Karaburun Bej
Kõrşehir Beyazõ-Siyahõ

5
 Kastamonu Eflani Bej
Kumru Türü(Balõkesir)
Leopar-Afrodit-Salome-Süpren(Eskişehir)
Manyas Beyaz
Marmara Beyaz
Milas Leylak-Sedef-Newyork-Limon-Kavaklõdere(Muğla)
Muğla Beyazõ-Pembe
Osmaniye Vişne(Adana)
Sazara Sedef
Saracakaya Bej
Sivas Beji
Sivrihisar Bej
Söğüt Bej
Teos Yeşil-Teos Ateş
Toros Siyah-Bej
Uşak Yeşil-Beyaz
Vize Pembesi

Kaynak: İzmir Ticaret Odasõ, “Mermercilik Sektörünün Potansiyeli”, İzmir, 2002

2.3. Türkiye’de Üretim

1985 yõlõnda mermerin Maden Kanunu kapsamõna alõnmasõyla birlikte

yatõrõmcõya sektörde beklenilen güven ortamõnõ sağlamõştõr. Bu tarihten sonra inşaat
sektörünün canlanmasõ ve iç talebin artmasõyla birlikte doğaltaş ve mermer üretimi
hõz kazanmõştõr.

Özellikle son yõllarda büyük firmalarõn yapmõş olduklarõ yatõrõmlarla

işletmecilikte büyük boyutlu üretim sağlayan modern ekipmanlarõn kullanõmõna
geçilmiştir. Ocak üretimlerinde uygulanan modern teknolojilerle birlikte Türkiye
doğaltaş üretiminde dünyada büyük üretici yedi ülkeden biri olmuştur.

Tablo 5: Mermer üretiminde ilk 7 ülke

Ülkeler Üretim Miktarlarõ (ton)*

Çin 11.000.000
İtalya 8.700.000
İspanya 4.500.000
Hindistan 4.500.000
Brezilya 2.000.000
Kore 2.000.000
Türkiye 2.000.000
*Ham Blok Üretimleri
Kaynak: TMMOB Maden Mühendisleri Odasõ, “Mermer Rapor

6
 Türkiye’de mermer amaçlõ blok taş üretimindeki veriler sağlõklõ olmamakla
beraber bu konudaki en sağlõklõ çalõşma 1989-1994 yõllarõnõ kapsayan DPT’nin
yapmõş olduğu “Türkiye Mermer Envanteri” projesinin sonuçlarõdõr. Sözkonusu yõllar
arasõnda blok üretimdeki artõş yüzde 13 olmuştur. 1995 ve daha sonraki yõllara ait
değerlerin belirlenmesi için iç tüketim ve ihracattaki artõş dikkate alõnmõştõr.5

Tablo 6: Türkiye Blok Üretiminin Yõllara Göre Dağõlõmõ

YILLAR BLOK ÜRETİMİ (m3)

1989 320.000
1990 366.000
1991 428.000
1992 481.000
1993 488.000
1994 541.000
1995 600.000
1996 665.000
1997 745.000
1998 835.000
1999 935.000

Kaynak: DPT, “Madencilik Endüstriyel Hammaddeler (Yapõ Malzemeleri)”, Özel

İhtisas Raporu, Sekizinci Beş Yõllõk Kalkõnma Planõ, Ankara-2001

Türkiye’de 500’e yakõn ocakta blok mermer üretimi yapõlmaktadõr. Bu ocaklarõn

yüzde 27’si Balõkesir, yüzde 24’ü Afyon, yüzde 12’si Bilecik, yüzde 8’i Denizli, yüzde
6’sõ Muğla ve yüzde 4’ü Eskişehir’de bulunmaktadõr. Entegre nitelikte tesis ülkemizde
20 dolayõnda tesis ve orta büyüklükte 40 kadar işletme mevcut olup, sektörde 1000
adetin üzerinde fabrika ve irili ufaklõ 17.000 adet atölye olduğu tahmin edilmektedir.
Entegre tesisler başta İstanbul olmak üzere Afyon, İzmir, Balõkesir, Ankara, Muğla ve
Bilecik illerinde faaliyet göstermektedir.

Ülkemizde mermer üretimi her geçen yõl artõş göstermektedir. Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanlõğõ’na bağlõ Maden İşleri Genel Müdürlüğü verilerine göre maden
arama ruhsatlarõnõn yüzde 50’si ve işletme ruhsatlarõnõn yüzde 35’i mermer
ruhsatlarõdõr.

Mermer işletme ruhsatlarõnõn;

• Yüzde 32’si Ege Bölgesi

• Yüzde 26’sõ Marmara Bölgesi
• Yüzde 22’si İç Anadolu Bölgesi

5
DPT, age, s:16

7
 • Yüzde 9’u Akdeniz Bölgesi
• Yüzde 7’si Karadeniz Bölgesi
• Yüzde 3’ü Doğu Anadolu Bölgesi
• Yüzde 1’i ise Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bulunmaktadõr.

Tablo 7: İllere Göre Mermer Üretimi, 2000

İLLER MERMER(m3) İLLER MERMER(m3)

Adana 2.270 İstanbul 5.178
Afyon 50.815 İzmir 14.637
Amasya 4.995 Kastomonu 2.581
Antalya 19.279 Kayseri 7.361
Aydõn 17.288 Kõrklareli 614
Balõkesir 125.479 Kõrşehir 1.065
Bilecik 84.192 Konya 5.585
Bolu 150 Kütahya 10.434
Burdur 45.182 Manisa 7.450
Bursa 45.367 Muğla 129.578
Çanakkale 1.123 Ordu 3.500
Çorum 2.721 Sakarya 645
Denizli 134.974 Sivas 3.975
Diyarbakõr 16.894 Tokat 6.468
Elazõğ 21.552 Uşak 13.660
Eskişehir 19.739 Zonguldak 4.697
Giresun 953.23 Aksaray 3.583
Hatay 23 Karaman 611
İçel 5.260 Karabük 6.794
TOPLAM 847.476

Kaynak: İzmir Ticaret Odasõ, “Mermercilik Sektörünün Potansiyeli”, İzmir, 2002

2.4. Mermer Dõş Ticareti

2.4.1 Mermer İhracatõmõz

Dünyada ve Türkiye’de mermer kullanõmõna artan talep sektörü cazip bir

yatõrõm alanõ olarak kõlmaktadõr. Mermer kullanõmõ ve görünümü ve fiziksel
dayanõklõlõğõ açõsõndan özellikle inşaat sektörü için vazgeçilmez bir üründür. Aynõ
zamanda yüksek refah düzeyinin de bir göstergesi olan mermere ilgi bu sebepten
dolayõ gelişmiş ülkelerden gelmektedir. Gelişmiş olan ülkeler yüksek gelir
düzeylerinin dõşõnda doğal kaynaklarõnõ etkin biçimde kullanmalarõndan dolayõ bu tip

8
ülkelerin dünya mermer üretiminde ve tüketiminde paylarõ yüksek oranda
seyretmektedir.

Ülkemizde mermercilik 80’li yõllarõn sonuna doğru gelişmeye başlamõştõr. VI.,

VII., ve VIII. 5 Yõlõk Kalkõnma Planlarõ doğrultusunda, sektörde önemli gelişmeler elde
edilerek, özellikle blok işleme tesisleri için alõnan tedbirler ve teşvikler sayesinde
modern teknoloji uygulamalarõ gerçekleştirilmiş, yatõrõmlarla ihracat artõşõnõn yanõ sõra
istihdam artõşõ da sağlanmõştõr.6

Ticari anlamdaki mermer bloklarõ ile kesilen ve parlatõlan işlenmiş ürünler

pazarlarda talep bulmaktadõr. İhracat değerlerinde işlenmiş ürünler en yüksek katma
değere sahiptir. Türkiye blok ve plaka şeklinde mermer ihraç etmektedir ve
sözkonusu işlenmiş ürünlerin ihracatõ sürekli artõş içindedir. Tablo 7’de görüldüğü
üzere 2001 yõlõnda toplam doğaltaş ihracatõmõz bir önceki yõla göre değer olarak %20
oranõnda artarak 223 milyon dolara ulaşmõştõr. Bu değer içinde en yüksek değere 154
milyon dolar ile işlenmiş mermere aittir. Blok mermer ise ihracatõn en fazla artõş
gösterdiği ürün grubudur. Sözkonusu ürününün 2001 yõlõ ihracatõ %77 oranõnda
artarak 53 milyon olmuştur.

Tablo 8: Doğaltaş İhracatõmõz

(Miktar: ton, Değer 1000$)

1999 2000 2001

ÜRÜNLER Miktar Değer Miktar Değer Miktar Değer
Blok mermer 161.701 29.199 254.127 30.076 515.001 53.372
İşlenmiş mermer 274.454 114.439 332.106 140.077 418.129 154.336
Blok granit 86.742 5.247 96.742 4.618 39.233 2.632
İşlenmiş granit 4.053 4.560 6.289 5.667 6.042 4.919
Diğerleri 14.393 3.613 20.425 6.771 19.330 8.544
TOPLAM 541.343 157.058 709.689 187.209 997.735 223.803

Kaynak: Dõş Ticaret Müsteşarlõğõ

Ülkemizin mermer ihracatõnda 1980’li yõllarõn ortalarõna kadar Ortadoğu ülkeleri

ağõrlõğa sahipken, 1986 yõlõndan sonra ihracat Avrupa Birliği ülkelerine yönelmiştir.
Özellikle son 10 yõlda mermer sektörü hõzla gelişerek 2001 yõlõnda 223.803 değerine
ulaşmõştõr.

6
Gözlem Dergisi, “Mermer İhracatõ Artacak” isimli makale, Mart 2000

9
Tablo 9: Ülkelere Göre Ham-Blok Mermer İhracatõmõz
(Miktar: ton, Değer 1000$)

ÜLKE 2000 2001 2002

Miktar Değer Miktar Değer Miktar Değer
İtalya 36.548 4.501 35.807 4.458 31.228 3.772
Çin 32.083 4.959 80.930 10.577 148.649 19.228
Yunanistan 35.484 2.530 44.428 2.972 84.794 4.690
Hong Kong 21.508 2.790 28.487 4.432 22.007 3.024
Suriye 31.419 1.551 108.824 3.385 236.101 5.660
Tayvan 23.116 3.757 29.382 3.673 29.122 3.276
İspanya 10.745 1.103 10.440 1.109 12.338 1.050

Kaynak: İMMİB, Çalõşma Raporu, 2001

Ham plaka ve blok mermer ihracatõmõzda yeni pazar olarak göze çarpan ve en
çok ihracat yapõlan ülke 2002 yõlõnda 19 milyon dolar ile Çin Halk Cumhuriyeti
olmuştur. Bu dönemde sözkonusu ülkeye yapõlan ihracat bir önceki yõla göre %83.66
oranõnda artõş ile 148.649 tona ulaşmõştõr. Diğer önemli pazarlarõmõzdan olan
Suriye’ye olan ham plaka ve blok mermer ihracatõmõz %117.36 ve Yunanistan’a
%90.86 oranõnda artõş göstermiştir.

Tablo 10: Ülkelere Göre İşlenmiş Mermer İhracatõmõz

(Miktar: ton, Değer 1000$)

ÜLKE 2000 2001 2002

Miktar Değer Miktar Değer Miktar Değer
A.B.D. 17.691 14.387 21.027 13.821 36.408 21.464
İsrail 36.473 12.756 46.006 13.629 53.750 14.408
Suudi 29.118 8.128 46.485 9.786 71.461 13.234
Arabistan
İspanya 15.722 4.567 25.660 6.460 35.026 8.033
İtalya 8.135 4.088 8.358 3.683 7.662 3.198
Türkmenistan 3.900 1.470 9.325 3.307 6.723 2.435

Kaynak: İMMİB, 2001 Yõlõ Çalõşma Raporu

İşlenmiş mermer ihracatõmõzda en büyük alõcõ ülke olan ABD’ye olan

ihracatõmõz 2002 yõlõnda %18.85 oranõnda bir artõşla 21 milyon dolara ulaşmõştõr. Bu
ülkeyi 14 milyon dolarla İsrail ve 13 milyon dolarla Suudi Arabistan takip etmektedir.
İhracat miktarõndaki en yüksek oranlõ gelişme % 139.10 artõşla Türkmenistan’a
gerçekleştirilmiştir.

10
 3. DÜNYADA MERMER

3.1 Dünya Mermer Dõş Ticareti

Doğaltaşlarõn yapõ ve dekorasyon malzemesi olarak kullanõlmaya başlamasõ

ve dünya talebinin giderek artmasõyla doğaltaşlarõn üretiminde ve ticaretinde önemli
artõşlar kaydedilmiştir. Özellikle işlenmiş mermer ve granite olan uluslararasõ talep
yüksek düzeylerde artmõştõr.

Seçici piyasalar ve kaliteli ürünlerdeki uluslararasõ rekabet, geleneksel

ülkeler olan İtalya, İspanya, Portekiz ve Yunanistan dõşõnda son iki yõldõr önemli
gelişmeler gösteren Türkiye, Hindistan ve Çin arasõnda da yaşanmõştõr. Dünya
mermer ticaretinde Avrupa Birliği ülkelerinin paylarõnõn miktar ve değer olarak yüksek
olmasõ bu ülkelerin ellerindeki kaynaklarõnõ çok iyi şekilde değerlendirmelerinde ileri
gelmektedir.

3.2. Dünya Mermer İhracatõ

2000 yõlõnda dünya doğal taş ihracatõ toplam 5,4 milyar dolar olarak
gerçekleşmiştir. Bu değerin 1 milyar dolarõ ham-blok taş ihracatõna 4,3 milyar dolarõ
ise işlenmiş ürünlere aittir. İtalya, İspanya, Çin, Fransa ve Portekiz her iki ürün
grubunda da önemli ihracatçõ ülkelerindendir

Tablo 11: Dünya Doğaltaş İhracatõ (1000 $)

GTİP NO Tanõm 1998 1999 2000 Başlõca

İhracatçõÜlkeler
(2000)
2514.00 Ham Kayagan Taşõ 48.962 56.546 45.184 Çin(%27), İtalya(%15),
İspanya(%11), Fransa
(%7)
2515.11 Ham Mermer- Traverten 136.076 135.386 124.351 İtalya (%42),
Türkiye(%17),
İspanya(%13)
2515.12 Blok Mermer-Traverten 286.413 298.882 305.954 İspanya (%50)
İtalya(%34)
Portekiz(%3)
2515.20 Ham Ekosin-İnşaata Elverişli 32.102 33.313 35.752 Fransa(%18),
Kireçli Taşlar İspanya(%17), Belçika-
Lüksemburg (%15)
2516.11 Ham Granit 316.542 419.812 288.250 Çin(%13),
A.B.D.(%10),
Finlandiya(%10)
2516.12 Blok Granit 181.223 166.542 158.873 İtalya (%20),
Brezilya(%18),
İspanya(%12)

11
2516.21 Ham Gre 8.009 14.005 7.033 Polonya(%10),
Fransa(%10 ),
İngiltere(%8)
2516.22 Blok Gre 20.315 20.878 14.680 Polonya(%14),
Avusturalya(%12),
Fransa(%11)
2516.90 İnşaata Elverişli Diğer Ham Taşlar 119.397 124.509 118.426 Norveç(%65),
İtalya(%10),
Fransa(%3)
Toplam 1.149.039 1.269.873 1.098.503
6802.10 Karolar,Küpler 81.972 88.719 117.943 İtalya (%38),
Kanada(%20),
Endonezya(%10)
6802.21 Yontulmuş Mermer,Traverten 593.574 576.168 508.728 İtalya (%69),
İspanya(%6), Çin(%5)
6802.22 İşlenmiş Diğer Kalkerli Taşlar 37.045 48.393 39.566 Fransa (%27),
Almanya(%15),
Belçika(%15)
6802.23 Basitçe Kesilmiş Granit 920.306 987.479 929.346 Çin (%58), İtalya(%16),
Brezilya(%12)
6802.29 Basitçe Kesilmiş İnşaata Elverişli 71.601 74.730 64.978 İtalya(%18),
Diğer Taşlar Finlandiya(%12),
Fransa(%4)
Mermer,Traverten,Su 929.531 905.678 855.742 İtalya(%47),
Mermerleri,kesilmiş, parlatõlmõş Türkiye(%14),
6802.91
İspanya(%12)
6802.92 Diğer Kalkerli Taşlar, kesilmiş, 129.143 128.489 136.158 İtalya (%48),
parlatõlmõş Almanya(%14),
Fransa(%14)
6802.93 Granit,kesilmiş, parlatõlmõş 1.088.436 1.111.286 1.022.480 İtalya(%55),
İspanya(%10), Çin(%8)
6802.99 Diğer Taşlar 223.321 218.821 222.195 İtalya (%24), Çin(%13),
Fransa(%11)
6803.00 İşlenmiş Kayagan Taşõ Mamulleri 386.035 423.119 418.343 İspanya (%68),
İtalya(%5),
Çin(%5), Brezilya(%5)
Toplam 4.460.964 4.562.882 4.315.479
Genel 5.610.003 5.832.755 5.413.982
Toplam
Kaynak:PC-TAS (Trade Analysis System On Personal Computer), 1996-2000
Harmonized System

3.2 Dünya Mermer İthalatõ

Dünya doğal taş ithalatõ ise 2000 yõlõnda 6,1 milyar dolar olarak
gerçekleşmiştir. Bu değerin 1,7 milyar dolarõ ham-blok taş ithalatõna, 4,4 milyar dolarõ
ise işlenmiş ürün ithalatõna aittir. Önemli ithalatçõ ülkeler ham-blok taş ithalatõnda

12
Fransa, İtalya, Çin ve Almanya; işlenmiş ürünlerde ise A.B.D., Almanya, Belçika-
Lüksemburg, Fransa ve Japonya olmuştur. Çin’in ham-blok mermer ithalatõ 2000
yõlõnda %87 oranõnda artõş göstermiştir. Çin doğaltaş işleme kapasitesi yüksek olan
bir ülkedir. Ve mermer makinelerinin çoğu Çin’de üretilmeye başlanmõştõr.

Tablo 12: Dünya Doğaltaş İthalatõ (1000 $)

GTİP NO Tanõm 1998 1999 2000 Başlõca İthalatçõ

Ülkeler (2000)
2514.00 Ham Kayagan Taşõ 52.343 52.402 61.841 Fransa(%18),
İngiltere(%17),
Almanya(%9)
2515.11 Ham Mermer- Traverten 141.419 161.923 184.683 Çin(%47),
İtalya(%29),
Japonya(%5)
2515.12 Blok Mermer-Traverten 190.327 233.416 266.789 Çin (%38),
Hong Kong (%12),
İspanya(%11)
2515.20 Ham Ekosin-İnşaata Elverişli 23.962 24.185 25.220 Hollanda(%47),
Kireçli Taşlar Almanya(%6),
Kanada(%5)
2516.11 Ham Granit 845.181 872.424 927.175 İtalya (%40),
Çin(%17),
İspanya(%9)
2516.12 Blok Granit 228.229 216.837 201.926 Hong Kong(%9),
Almanya(%9),
İngiltere(%8)
2516.21 Ham Gre 9.416 8.056 11.107 Almanya (%20),
Çin(%11), Fransa(%6)
2516.22 Blok Gre 14.967 20.350 22.675 İngiltere(%21),
Almanya(%13),
Hollanda(%10)
2516.90 İnşaata Elverişli Diğer Ham 69.885 57.062 56.976 A.B.D. (%17),
Taşlar İtalya(%12),
Almanya(%10)
Toplam 1.575.729 1.646.655 1.758.392
6802.10 Karolar,Küpler 53.028 56.144 88.639 A.B.D.(%38),
Singapur(%13),
Bahreyn(%4)
6802.21 Yontulmuş Mermer,Traverten 483.954 418.146 380.078 Hong Kong(%20),
ABD(%8),
Kore Cumh.(%8)
6802.22 İşlenmiş Diğer Kalkerli Taşlar 43.603 46.795 42.474 Belçika –
Lüksemburg(%23),
A.B.D.(%11),
İsrail(%10)
6802.23 Basitçe Kesilmiş Granit 351.055 297.631 316.777 Kore (%16),
ABD(%10), Hong
Kong(%9)

13
6802.29 Basitçe Kesilmiş İnşaata Elverişli 62.958 64.336 65.589 Almanya (%11),
Diğer Taşlar Türkiye(%7),
A.B.D.(%7)
6802.91 Mermer,Traverten,Su 827.693 794.637 836.553 A.B.D.(%49),
Mermerleri,kesilmiş, parlatõlmõş Almanya(%7),
Japonya(%6)
6802.92 Diğer Kalkerli Taşlar, kesilmiş, 232.836 248.864 290.738 A.B.D.(%79),
parlatõlmõş İsrail(%7), Belçika-
Lüksemburg(%2)
6802.93 Granit,kesilmiş, parlatõlmõş 1.471.927 1.572.129 1.664.982 Japonya (%37),
A.B.D.(%26),
Almanya(%12)
6802.99 Diğer Taşlar 229.634 253.062 303.492 A.B.D.(%60),
Almanya(%6),
Japonya(%4)
6803.00 İşlenmiş Kayagan 354.112 404.758 433.554 Fransa (%30),
Taşõ Mamulleri A.B.D. (%20)
Almanya(%19)
Toplam 4.110.800 4.156.502 4.422.876
Genel 5.686.529 5.803.157 6.181.268
Toplam
Kaynak:PC-TAS (Trade Analysis System On Personal Computer), 1996-2000
Harmonized System

4. MERMERCİLİK SEKTÖRÜNE İLİŞKİN YASAL ÇERÇEVE

4.1 Maden Kanunu

Madencilik faaliyetleri 1954 yõlõna kadar 6 Haziran 1901’de yürürlüğe konulan

Taş Ocaklarõ Nizamnamesiyle yürütüldükten sonra 1954 yõlõnda 6309 sayõlõ Maden
Kanunu yürürlüğe girmiştir. Ancak, günün koşullarõna cevap vermeyen 6309 sayõlõ
kanun yerine, madencilik faaliyetlerine hõz kazandõrmak amacõyla 1985 yõlõnda 3213
sayõlõ Maden Kanunu yürürlüğe girmiştir.

3123 sayõlõ Maden Kanunu ile birlikte yatõrõmcõya sektörde güvence için gerekli
ortam sağlanmõş, bürokratik engellerde kolaylõk sağlanarak daha kõsa sürede ruhsat
alõnmasõna ve güvencesine ulaşõlmõştõr. Mermerin Maden Kanunu kapsamõna
alõnmasõyla ocak yatõmlarõnda büyük bir artõş gerçekleşmiş, büyük boyutlu üretim için
modern makinelerin kullanõmõna geçilmiştir.

Maden Kanununun 4. maddesinde ”Madenler devletin hüküm ve tasarrufu

altõnda olup, içinde bulunduklarõ arzõn mülkiyetine tabi değildir” ifadesiyle madenlerin
yalnõzca devletten alõnacak olan izin ve ruhsat alõmõyla işletilebileceği belirtilmektedir.

Maden sektörüne finansal destek vermek amacõyla 3123 sayõlõ Kanun ile
Madencilik Fonu kurulmuştur. Bu destek ile 1989 yõlõnda 30 milyon dolar olan mermer

14
ihracatõmõz 2001 yõlõnda 223 milyon dolara çõkmõştõr. Sözkonusu fonun önemli bir
bölümü gerek fabrika yatõrõmõ ve gerekse ocak üretimi açõsõndan mermercilik
sektörüne verilmiştir.

4.2 Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği

Ülkemizde çevrenin korunmasõ amacõyla Çevre Bakanlõğõ 7 Şubat 1993 yõlõnda

Resmi Gazetede Çevresel Etki Değerlendirilmesi Yönetmeliği’ni yayõnlamõştõr. Bu
yönetmeliğe göre mermer, ön araştõrmasõ uygulanacak projeler listesinin madencilik
bölümünde yer almaktadõr.

Çevresel etki değerlendirmesinde hazõrlanmasõ gereken iki rapor

bulunmaktadõr.

• ÇED Raporu:

Sözkonusu rapor proje sahibi tarafõndan bir dilekçe ile Çevre Bakanlõğõ’na
sunulduktan sonra raporun formatõna uygunluğu oluşturulan çalõşma grubu tarafõndan
incelendikten sonra herhangi bir sorun olmazsa yedi gün içinde proje sahibine geri
verilir. Düzeltilen ÇED raporunun altõ ay içinde Bakanlõğa sunulmasõ gerekmektedir,
aksi takdirde rapor olumsuzlukla sonuçlandõrõlõr. Formatõna uygun olan rapor
Bakanlõğa sunulduğunda ise değerlendirme süreci başlar ve komisyon tarafõndan
incelenir.

ÇED kararõnõn olumsuz çõktõğõ durumunda, bu koşullarõn değişmesi sonucunda

tekrar başvuruda bulunulabilir. Olumlu bir kararõn beş yõl sonrasõnda herhangi bir
yatõrõm yapõlmaz ise de ÇED kararõ olumsuz sayõlõr.

• Ön Araştõrma Raporu:

Ön Araştõrma Raporu, proje sahibinin ÇED uygulamasõnõn gerekli olup

olmadõğõnõn araştõrõlmasõ amacõyla Valiliğe sunulur. Valilik raporu 10 işgünü içinde
inceleyerek uygun bulduğu takdirde proje sahibine 20 gün içerisinde proje hakkõnda
halkõ bilgilendirmesi ve görüşleri alarak sonuçlarõnõ Valiliğe sunmasõnõ bildirir. Valilik
inceleme raporunu ve belgeleri 7 gün içinde Bakanlõğa sunar ve Bakanlõk 45
işgününde incelemesini tamamlayarak ÇED’in gerekli olup olmadõğõnõ proje sahibine
bildirir.

4.3. Madencilik Fonu

3123 sayõlõ Maden Kanunu uyarõnca, 1985 yõlõnda madencilik sektöründe

arama, teknolojik araştõrma, geliştirme, proje, tesis, altyapõ, istihsal, ihracat ve
finansman kredilerinde kullanõlmak, madencilik faaliyetlerinde istikrarõ sağlamak ve
desteklemek üzere, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlõğõ nezdinde “Madencilik Fonu”
oluşturulmuştur.

15
 Fonun kaynaklarõ ile kullandõrõlan 5 çeşit kredi türü şunlardõr;

• Maden araştõrma ve geliştirme

• Tesis, tevsii ve yenileştirme
• İşletme
• İhracat
• Stok kredileri

Madencilik Fonu’nun tüzel kişiliği bulunmamaktadõr. 03.03.2001 tarih ve 4629

sayõlõ Kanunla Fon tasfiyesi edilmiştir.

Tablo 13: Madencilik Fonu Tarafõndan Kullandõrõlan Kredi Tutarlarõ

Yõllar Toplam Kredi Sayõsõ Mermer Kredi Sayõsõ

1991 28 5
1992 14 6
1993 23 8
1994 21 7
1995 25 8
1996 43 21
1997 97 45
1998 91 44
1999 46 14
2000 35 10
2001 7 1
Toplam 430 169
Kaynak: Madencilik Fonu Genel Sekreterliği

4.4. Yatõrõm Teşvikleri

1985 yõlõnda Madencilik Fonu’nun uygulamaya başlamasõyla birlikte mermer

sektörü yatõrõmlarõnda büyük artõşlar sağlanmõştõr. 1998 yõlõnda ise Gümrük Birliği ve
sonrasõnda Avrupa Birliği içinde uyum sorunlarõyla karşõlaşacağõ düşünülen küçük ve
orta boy işletmelerden oluşan ve korunmasõndan öte desteklenmesi gereken mermer
sektörü KOBİ kredileri kapsamõna alõnmõştõr.

Aşağõdaki tablodan da görüldüğü üzere yatõrõm teşvik belgeli toplam yatõrõmlar

2002 yõlõnda %92 oranõnda artarak 654.166 milyar TL. düzeyine ulaşmõştõr; aynõ yõl
belge sayõsõnda ise %98 oranõnda artõş kaydedilmiştir.

16
Tablo 14: Yatõrõm Teşviki

Belge Sayõsõ(adet) Toplam Yatõrõm(milyar TL) İstihdam(kişi)

1999 93 55.414 2.758
2000 85 76.690 2.625
2001 63 92.192 2.246
2002 101 654.166 6.499

Kaynak:T.C. Başbakanlõk Hazine Müsteşarlõğõ

4.5. Yabancõ Sermaye Yatõrõmlarõ

Genel olarak ülkemizde madencilik sektöründe izin verilen yabancõ sermaye

oranõ diğer sektörlere göre daha düşük oranõnda kalmaktadõr. Bunun nedenlerin de
sektördeki korumacõlõğõn dõşõnda, verilen ruhsatlarõ 3-5 yõl ile sõnõrlõ olmasõ, yatõrõm
ortamõnõn devlet tarafõndan tam olarak sağlanamamasõ ve sözkonusu yatõrõmlarõn risk
içermesi olarak özetlenebilir.

1980’li yõllardan itibaren yabancõ sermaye yatõrõmlarõna izinlerin artmasõyla

birlikte madencilik sektöründe de yabancõ sermaye yatõrõmõna izin verildikten sonra
sözkonusu sektörde yatõrõmlar artmõştõr.

Tablo 15: Madencilik Sektöründe İzin Verilen Yabancõ Sermayenin Yõllara Göre
Dağõlõmõ

YILLAR MADENCİLİK %
1980 0 0,0
1981 0.98 0.3
1982 1.97 1.2
1983 0.02 0.1
1984 0.25 0.1
1985 4.26 1.8
1986 0.86 0.2
1987 1.25 0.2
1988 5.62 0.7
1989 11.86 0.8
1990 47.09 2.5
1991 39.82 2.0
1992 18.96 1.0
1993 11.37 0.6
1994 6.2 0.4
1995 60.62 2.1
1996 8.54 0.2

17
 1997 26.7 1.6
1998 13.73 0.8
1999 6.76 0.4
2000 6.32 0.2
2001 2.00 1.1
Toplam 303.08 1.0

Kaynak:T.C. Başbakanlõk Hazine Müsteşarlõğõ, 2002

5. MERMER SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

5.1. ÇED Raporu Alma Zorluğu

ÇED raporu çevre sağlõğõ bakõmõndan zararlõ olabilecek projeleri için alõnmasõ
gerekli olan bir belgedir. Sözkonsu raporun alõnmasõ için kanuni süre beş aydõr.
Ancak, bu çoğu zaman 1 veya 1,5 yõlõ bulmaktadõr. Bunun en önemli sebeplerinden
biri bürokratik işlemlerin uzun sürmesidir. ÇED raporunu almak için izin alõnacak
yerlerin fazlalõğõ ve buralardan gelecek cevaplarõn uzun sürmesi bu süreyi daha da
artõrmaktadõr.

Aslõnda, mermer üretiminde herhangi bir kimyasal madde kullanõlmadõğõndan,

çevreye zarar verecek bir atõk madde sözkonusu değildir. Ancak, mermer ocaklarõnda
atõk taş kirliliği mevcuttur.

Sözkonusu raporun alõmõnõn bürokratik engeller ile uzun sürmesi yatõrõmcõyõ

zarara sokmakta, pek çok ocak bu sebepten atõl olarak bekletilmektedir.

ÇED yönetmeliğinde yapõlacak olan bazõ değişiklikler yatõrõmcõlar için

kolaylõklar sunabilir. Örneğin, belirli bir kapasitenin altõnda üretim yapacak olan
mermer ocaklarõndan bu belge istenmemesi, ÇED izninin illerden de alõnabilmesi, ön
işletme aşamalarõnda ÇED izni istenilmemesi gibi yapõlacak olan değişiklikler
sektörde rahatlama yaratabilecek önlemlerdir.

5.2. Üretimde Karşõlaşõlan Sorunlar

Mermer üretiminde karşõlaşõlan zorluklarõndan bir diğeri de ocak aşamasõnda

karşõlaşõlan sorunlardõr. Bunlar, altyapõ yatõrõmlarõ, kullanõlan teknoloji, maliyet
girdilerindeki artõşlar ve yoğun bürokrasi olarak sõralanabilir.

Ocaklarõn bulunduğu arazilere ulaşõm ve elektrik tesisinin mevcut olmamasõ

ocak sahiplerinin kendi bulduklarõ çözümlerle aşõlmaya çalõşõlmaktadõr. Ayrõca,
elektrik enerjisinin yoğun olarak kullanõldõğõ bu sektörde enerji maliyetleri sõkõntõ

18
yaratmaktadõr. Bu nedenden dolayõ, enerji ve akaryakõt teşvikleri sektörün yükünü
önemli ölçüde azaltabilecektir. 7

Ayrõca, her sektörde önem taşõdõğõ gibi bu sektörde de eğitilmiş yönetici ve

kalfiye elemana gerek duyulmaktadõr. Bunun için, sektörün temsilcileri bir araya
gelerek eğitim projeleri geliştirmelidir.

5.3. İhracatõn Yeterince Artmamasõ

Mermer rezervleri bakõmõndan önemli bir potansiyele sahip olan ülkemiz, bu

potansiyel karşõsõnda yeteri kadar dõşsatõm gerçekleştirememektedir. Bunun en
önemli sebeplerinden birisi olarak mermer üretimine ve ihracatõna verilen teşvikin
yetersiz bulunmasõdõr. Diğer mermer ihracatçõsõ ülkelerle karşõlaştõrõldõğõnda
ülkemizin mermer ihracatçõlarõna verdiği teşviklerin daha düşük seviyede olduğu
görülmektedir.

Bir diğer sorun da enerji maliyetlerinin yüksek oluşudur. Özellikle küçük ve orta
ölçekli firmalardan oluşan sektör için enerji tüketiminin yoğun olduğu göze alõndõğõnda
yüksek bir maliyet olarak yatõrõmlarõ olumsuz etkilemektedir.

Ayrõca, kalifiye eleman eksikliği, iç ve dõş pazarlarda tanõtõmõn eksikliği ve

fiyatlandõrma politikalarõnda dengesizlik gibi sorunlar da sektörün yeteri kadar
dõşsatõm gerçekleştirmesinin önünde engel olarak durmaktadõr.

Mermer sektöründe ihracatõn artõrõlmasõ için, devlet örneğin; kullanõlan

enerjinin maliyetinde indirim yapõlmasõ, düşük faizli kredi sağlanmasõ ve dõş
pazarlarda tanõtõm yapõlmasõ gibi destekler sağlayabilir.

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Türkiye dünya genelinde yüksek oranda mermer rezervlerine sahip olan bir
ülke olarak elinde olan bu kaynağõ yeteri kadar kullanamamaktadõr. 1980’li yõllardan
itibaren hõzlõ bir gelişim sürecine giren mermer sektörünün önemi gün geçtikçe
artmaktadõr. Dünya doğaltaş piyasalarõnda ise mermer potansiyelimiz ve değişik
türden mermer kaynaklarõna sahip olmamõz ülkemizin bu piyasalarda yer edinmesini
sağlamõştõr.

Ancak, sözkonusu bu zenginliğin değerlendirilmesinde karşõmõza çõkan

sorunlar mermer sektörümüzü dünyada hakettiği yere getirememiştir. Öncelikli olarak
yatõrõma başlanõrken firmalarõn önünde en büyük engel olarak bürokratik işlemlerin
yoğunluğu gelmektedir. Yatõrõma başlamadan önce istenen ÇED raporunu almak için
birçok müdürlükten izin istenmesi, geçen sürenin en iyi şartlarla 5-6 ayõ bulmasõ gibi
bürokratik engeller firmalarõ yatõrõm yapmaktan caydõrmaktadõr. Yatõrõma başlandõktan

7
Gözlem Dergisi, Mermer-2000

19
sonraki adõmlarda, altyapõnõn eksikliği, enerji maliyetinin yüksekliği gibi etkenler de
sektörde bulunan firmalar açõsõndan sõkõntõ yaratan unsurlardõr. Ayrõca, kalifiye
eleman eksikliği ve mermer sektöründe fiyat istikrarsõzlõğõ da sektörün istediği
potansiyele ulaşmasõnõ engellemektedir.

Bu gibi sorunlarõn düzeltilmesi için devletin sektöre olan desteği ve

yatõrõmlarda ihracat için daha yüksek oranlarda teşvik vermesi önem taşõmaktadõr.
Kaliteli işlenmiş ürünleri oluşturmak için şirketler ar-ge çalõşmalarõna önem vermeli ve
sektöre eleman yetiştiren eğitim kurumlarõnda yeterli öğretim elemanõ ve teknik
donanõm sağlanmalõdõr. Mermer sektörünün uluslararasõ pazarlarda tanõtmak için
fuar, sergi, panel, sempozyum gibi yapõlmasõ gerekli olan etkinliklerin devlet
tarafõndan desteklenmelidir.

Mermer sektöründeki firmalarõn ve devletin ortak olarak yapacağõ

iyileştirmelerle sahip olduğumuz potansiyel daha etkin kullanõlarak uluslararasõ
pazarlarda söz sahibi olarak ülke ekonomisine de ihracatõn artmasõyla katkõda
bulunabiliriz.

20