T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

METAL TEKNOLOJS

METALLER TAVLAMA

ANKARA 2006

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET-1 ..................................................................................................... 3 1. DEMRC OCAI ............................................................................................................... 3 UYGULAMA FAALYET ................................................................................................ 4 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 14 RENME FAALYET - 2 ................................................................................................. 16 2. TAV FIRINLARI ...............................................................................................................16 2.1. Elektrikli Tav Frnlar ................................................................................................ 16 2.1.1. Elektrik Tav Frnlarnn Tanm ve Endstrideki Yeri ....................................... 16 2.1.2. Elektrik Diren Frnlar ...................................................................................... 17 2.1.3. Tav Zaman ve ScaklkAyar ............................................................................... 18 2.1.4. Elektrik Diren Frnlarnda Tavlama Yapmak ................................................... 18 2.2. Yaktl Tav Frnlar .................................................................................................... 19 2.2.1. Yaktl Tav Frnlarnn Tanm ve Endstrideki Yeri ......................................... 19 2.2.2. Sv Yaktl Tav Frnlar ..................................................................................... 19 2.2.3. Gaz Yaktl Tav Frnlar ..................................................................................... 20 2.2.4. Yaktl Tav Frnlarnda Tavlama Yapmak.......................................................... 20 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 22 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 27 RENME FAALYET3 .................................................................................................. 29 3. TUZ VE MADEN BANYOLARI...................................................................................... 29 3.1. Tuz ve Maden Banyolarnn Kullanm Alanlar.......................................................... 30 3.2. Tuz ve Maden Banyolarnda kullanlan bileikler ...................................................... 30 3.3. Tuz ve Maden Banyolarnda alrken Alnacak Gvenlik nlemleri ..................... 31 3.4. Tuz ve Maden Banyolarnda almak ....................................................................... 32 3.5. Oksi-Gaz Alevi le Tavlama ....................................................................................... 33 3.5.1. Oksi-Gaz Alevi le Tavlamann Kullanld Yerler ........................................... 33 3.5.2. Oksi-Gaz Alevi ile Yaplacak Tavlama leminde Dikkat Edilecek Hususlar .... 34 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 36 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 39 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 41 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 43 KAYNAKLAR....................................................................................................................... 44

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI 521MMI212 Metal Teknolojisi Isl lemcilii Metalleri Tavlama Istlarak ilenecek metallerin farkl ortam (demirci ocaklar, tav frnlar, oksi-gaz, tuz ve maden banyolar) ve scaklklarda tavlanmas ile ilgili bilgi ve becerilerin verildii renim materyalidir. 40/24 Temel Metal ekillendirme modllerini alm olmak. Metalleri istenilen scaklkta tavlamak. Genel Ama Bu modl ile gerekli ortam ve ekipman salandnda teknie uygun olarak paralar demirci ocanda, elektrik diren frnnda ve oksi-gaz alevi ile tavlayabileceksiniz. Amalar Teknie uygun olarak paralar demirci ocanda tavlayabileceksiniz. Teknie uygun olarak paralar elektrik diren frnnda tavlayabileceksiniz. Teknie uygun olarak paralar oksi-gaz alevi ile tavlayabileceksiniz. Ortam: Metal leri atlyesi. ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI Donanm: Demirci oca, ocak takmlar (krek, i, slatc, su yala vb.), kmr, aa tala, elektrik diren tav frn, frn donanm, oksi-gaz takmlar, tavlama fleci, malzeme. Her faaliyet sonrasnda deerlendirme sorular ile deerlendireceksiniz. retmen modl sonunda (uygulama, soru-cevap) uygulayarak ile kazandnz bilgi ve deerlendirecektir. o faliyetle ilgili kendi kendinizi

SRE N KOUL YETERLK

MODLN AMACI

LME VE DEERLENDRME

size lme arac modl uygulamalar becerileri lerek

ii

GR GR
Sevgili renci, retilen metal, farkl metal teknolojileri dallarnda eitli ilemlerden geirilerek (eilerek, burularak, sl ilem grerek, kalplarda ekillendirilerek vb) kullanma sunulur. retimden bize ulaan malzeme ilenmedii srece hibir ihtiyacmz karlamaz.. Metallerin retimi kadar ekillendirilmeleri ve yapsal zelliklerinin retim amacmza uygun hale getirilmeleri de ayr bir nem tamaktadr. Sizler daha nceden demirci ocan kullanarak dvme tav yapmay rendiniz. Bu modl ile demirci oca ve dier tavlama aralaryla tavlamann tm genel kurallarn ve amalarn reneceksiniz. Yukarda saylan ilemlerin dnda malzemenin sertletirilmesi, yumuatlmas dayanm ve mukavemet zelliklerinin deitirilmesi gibi uygulamalar da tavlama ilemine ihtiya duyulur. Anlatlan ilemleri yapabilmek iin metalleri tavlama bilgi ve becerisine sahip i gcne ihtiya vardr. Bu modl baaryla tamamladnzda sektrn, tavlama konusundaki ihtiyalarna cevap verebileceksiniz. Kat, souk ve sert olarak bildiimiz metal, ellerinizdeki maharetin gc karsnda nnzde byk bir sayg ve zarafetle eilecektir.

RENME FAALYET-1 RENME FAALYET-1

AMA
Bu faaliyet sonucunda uygun atlye ortam ve tavlama ara-gereleri salandnda, tekniine uygun olarak metalleri demirci ocaklarnda istenilen scaklklarda tavlayabileceksiniz.

ARATIRMA
Okul ktphanesi, bulunduunuz blgedeki iyerleri, ehir ktphanesi, internet, vb bilgi kaynaklarndan yararlanarak; Tavlama ilemlerinde demirci ocaklarnn kullanlma skln, dier tavlama aralarna gre avantaj ve dezavantajlarn, Demirci oca bulunan iyerlerinin, ocaklarda ne tr iler yaptklarn aratrnz. Toplam olduunuz bu bilgiler nda bir rapor hazrlaynz. Aratrma raporunuzu fotoraf, film, resim vb grsel elerle geniletebilirsiniz. Raporunuzu snfta sunum olarak arkadalarnza aktarnz..

1. DEMRC OCAI
Tanm: Tavlama hassasiyetinin ok nemsenmedii (s hassasiyeti, tavlama sonras yzey hassasiyeti vb) kk paralarn tavlanmasnda kullanlan ve s kontrol olmayan tav aracdr. (10. snfta detayl tantlmtr). Demirci oca her eit tavlama ilemlerinde kullanlmaktadr.

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar
Hava srgnn ayarn yapnz.

neriler
Tavlama ilemi bitene kadar gzlk, eldiven, ve nlk kullannz. Hava memesini ak konuma getiriniz.(Cruf koparcnn kolunu yukar doru kaldrnz.).

Resim 1.1: Hava srgsnn ayar

Davlumbazn knda bulunan, atelikten kan dumann tahliyesini kontrol altnda tutan dzenei ak konuma getiriniz

Hava srgsnn yardm ile tutuma iin gerekli hava miktarn ayarlaynz.
Resim 1.2: Kirli Hava tahliye kanal

Resim 1.3: Hava miktarnn ayar

Tala atelie yerletirerek ateleyiniz. Yanmann etkili olmas iin tala kk odun paralar ile destekleyebilirsiniz.

Atelie yeterli miktarda tututurucu yerletiriniz.

Resim 1.4: Talan odunla desteklenmesi

Hava miktarn gerektii kadar ayarlayarak, tututurucu maddelerin atelikten uzaklamasn engelleyiniz

Resim 1.5: Talan etrafa dalmas

Tala atelie yerletirerek ateleyiniz. Tala tututururken dikkatli olunuz. Yakc hava miktar fazla ise hava srg yardm ile azaltnz. Yakc hava miktar az ise hava srgs yardm ile yakc hava miktarn artrnz. Hava ayarn artrrken, tutumak zere olan talalarn ateliin dna savrulabileceini unutmaynz.

Resim 1.6: Talan atelenmesi

Tutuan talan zerini kmrle rterek havay artrnz.

Yar yanm kmr tutuan talan etrafna dknz (yaryanm kmr yanmam kmre oranla daha abuk tutuur). Atein zerini kmrle tamamen kapatnz (tamamen kapatrsanz atein boulup snmesine neden olursunuz).
Resim 1.7: Talan zerini kmrle rtmek

Ate boulmu ise ortasn ile aarak havalanmay salaynz. Kmrn abuk tutumasn salamak iin hava srgden faydalanarak atelie gelen hava miktarn artrnz.

Resim 1.8: Atei ilemek

Hava miktarn gereinden hzl bir ekilde artrmak, atelikteki yaktn savrulmasna neden olacandan hava srgsnn ayarn yava yava yapnz.

Resim 1.9: Basnl hava ile atein sramas

Tutuan yar yanm kmrn etrafna, yanmam kmr ilave yapnz

Resim 1.10: Kmrn ilave edilmesi

Yanmann yeterli kontrol ediniz.

olup

olmadn

Kmr ilavesini ateliin kenarndan merkezine doru yapnz. Boulmay engellemek iin alttaki atein zerini tamamen kapatmamaya zen gsteriniz. (yakc havann gei yapt blge).

Uygun ksac seerek, paray ksaca tutturunuz. Hatal seilen ksa, paray sk kavramayacandan i kazalarna neden olabilir.

Kmr yeterli deilse ilave yapnz.

Tavlanacak parann profiline ve byklne gre uygun ksac seiniz.

Resim 1.11: Uygun ksa seimi

Uygun ksac seerek paray ksaca tutturunuz.

Paray ksaca dengeli yerletiriniz. Ksac sk bir ekilde kavraynz.

Resim 1.12: Paray ksaca tutturmak

Paray ocaa eik olarak yzeyine bastrarak yerletiriniz.

ate

Paray ocaa resimde grld gibi ksa yardm ile yerletiriniz

Resim 1.13: Paray ocaa eik yerletirmek

Paray ateliin dibine kadar gmmeyiniz (zellikle kk paralar atein ierisinde kaybolabilir).

Resim 1.14: Homojen olmayan tavlama

Paray ocaa eik olarak yzeyine bastrarak yerletiriniz.

ate

Homojen bir tavlama iin paray, yakc havann gnderildii (vantilatrden gelen hava) memenin zerine gelecek ekilde yerletirmeyiniz (parann, basnl hava ile temas eden blgesi tavlanmayacaktr).

Ama paray tavlamak olduundan, paray yerletirdikten sonra ksac atein dna karnz (aksi halde para ile ksa birlikte tavlanacaktr). Ksacnz snm ise ocakta bulunan suyun iine sokarak soutunuz.
Resim 1.15: Parann atee bastrlarak yerletirilmesi

Paray yerletirirken, ateliin dna dalan ate ve kmr paralarn gelberi yardm ile tekrar ateliin iine taynz.
Resim 1.16: Kmrlerin gelberi ile toplanmas

Resim 1.17: Gereksiz yanmann nlenmesi

Ateliin d kenarna yakn blgelerde yanan ve tavlamaya katks olmayan kmrleri slatalarak sndrnz (bu ilem yakt sarfiyatn azaltacaktr).

Para tav scaklna ulancaya kadar bekleyiniz.

Parann istenen tav geldiini kontrol ediniz.

scaklna Yanma ile ilgili bir problem varsa hava srgsnn ayarn yeniden yapnz. Tav sresince oca terk etmeyiniz.

Resim 1.18: Parann kontrol

Tav scakln kontrol ederken, hava srgsn kendinize doru ekerek basnl havann atelie gelmesini engelleyiniz (basnl hava atei evreye frlatabilir). Arada bir gelberi yardm ile parann zerindeki atei aralayarak, parann istenen tav scaklna (portakal-beyaz renkleri arasnda) ulap ulamadn gzle kontrol ediniz.

10

Parann Portakal-Beyaz renkleri arasnda (veya scakl llerek) tavlandn grerek ocaktan karnz.

Para istenen tav scaklna gelmemi ise gelberi yardm ile zerini tekrar atele kapatp hava srgsnn ayarn yaparak tavlamaya devam ediniz

Hava srgsn kendinize doru ekerek basnl havann atelie gelmesini engelleyiniz. Paray ksa yardm ile skca kavraynz.
Resim 1. 19: Paray ocaktan karma

Paray ksa yardm ile ocaktan karnz. Yanmalara kar dikkatli olunuz

Tavlama sonrasnda parann yzeyine yapan kmr paralarn, oksit tabakasn ve dier pislikleri temizleyiniz.

Yanmalara uyarnz.

kar

evrenizdekileri

Tavlanm para ile yanc, patlayc maddelere yaklamaynz.

Isdan dolay parann yzeyinde oluan crufu (oksit tabakasn, yzeye yapm kmr paralarn ve dier pislikleri) tel fra yardm ile temizleyiniz. Scak apak sramasna kar dikkatli olunuz. Elinizi yakmaynz. Ksac sk tutarak parann dmesini engelleyiniz.

Resim 1.20: Parann temizlenmesi

Demirci ocan tekniine olarak sndrnz.

uygun

11

Vantilatr kapatnz. Ateliin ortasnda bulunan kor tabakay geni azl ksa yardm ile karnz.
Resim 1.21: Kor tabakann sndrlmesi

Ksac ar skmaynz (kor tabakann paralanarak etrafa dalma ihtimalinie kar).

Demirci ocan tekniine olarak sndrnz.

uygun

Atelikten kardnz kor tabakay ocan kenarnda suyla sndrp klle atnz. Kor tabakay karrken etrafa dalan kmrleri atelikte toplaynz.

Resim 1.22: Kmrn slatlmas

Atelikte kalan yaryanm kmrleri slatarak sndrnz.

12

Suyu dkerken ateliin zerinde gezdirmeyi unutma! Aksi taktirde sadece suyun dkld ksm snecektir. Gerktii kadar slatnz (gereinden fazla dklen su kmrn amur haline gelmesine neden olup ocaa zarar verecektir). Ocan sndnden emin olunuz Sndrme ileminden sonra ksa bir sre devam eden dumann aspiratrle tahliye edilmesini bekleyiniz. Dumann kesilmesi ile aspratr kapatnz. Ocak takmlarn yerletiriniz. alma alann temizleyiniz.

13

LME DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgiler kazandnz aadaki sorular cevaplandrarak belirleyiniz. A) OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI) Aadaki sorularn cevaplarn doru ve yanl olarak D deerlendiriniz. Demirci ocaklarnda tututurucu madde olarak kmr 1 kullanlr. Tututurucu madde atelendikten sonra yar yanm kmr 2 ilave edilir. Kmr, ateliin zeri tamamen kapanacak ekilde ilave 3 edilir. Yanmay hzlandrmak iin vantilatrden gelen havay, hava 4 srgs yardm ile azaltmak gerekir. yi bir tavlama iin malzemenin, hava memesinin tam zerine 5 yerletirilmesi gerekir. Tavlama iin tavlanacak malzemenin atein zerine 6 braklmas yeterlidir. Boulan atein ortas ilenerek dzenli yanmas salanr. 7 8 9 10 Paray ocaa yerletirmede kullanlan ksacn, tavlama sresince ateten karlmamas gerekir. Ksa seiminde, tavlanacak malzemenin l ve profili gz nnde bulundurulmaldr. Ocak sndrlrken ilk i olarak aspiratr kapatlmaldr. Y

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz

14

B) UYGULAMALI TEST Yaptnz uygulamay kontrol listesine gre deerlendirerek, eksik veya hatal grdnz davranlar tamamlama yoluna gidiniz. KONTROL LSTES DEERLENDRME KRTERLER Hava memesini ve davlumbazn kirli hava tahliye kanaln ak konuma getirdiniz mi? Hava srgsnn ayarn doru yaptnz m? Tala dzenli yerletirdiniz mi? Tutuan talan zerini yar yanm kmrle rttnz m? Kmrn tutumas iin hava ayarn artrdnz m? Paray tutmak iin uygun ksac setiniz mi? Paray ksaca skca tutturdunuz mu? Paray ocaa eik olarak ve bastrarak yerletirdiniz mi? Paray portakal-beyaz renkleri arasnda tavlayabildiniz mi? Tavlama sonrasnda parann yzeyindeki oksit tabakay temizlediniz mi? Demirci ocan tekniine uygun olarak sndrdnz m? DZENL VE KURALLARA UYGUN ALIMA Meslee uygun kyafet giydiniz mi? alma alann tertipli-dzenli kullandnz m? alma sonras gerekli temizlii yaptnz m? Yanmalara kar nlem aldnz m? Zaman iyi kullandnz m? E DEERLENDRME Yaplan deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarnzn tamam evet ise bir sonraki faaliyete geiniz. Evet Hayr

15

RENME FAALYET-2
AMA

RENME FAALYET - 2

Bu faaliyet sonucunda uygun atlye ortam ve tavlama ara-gereleri salandnda, tekniine uygun olarak metalleri tav frnlarnda istenilen scaklklarda tavlayabileceksiniz..

ARATIRMA
Okul ktphanesi, ehir ktphanesi, internet vb bilgi kaynaklarndan yararlanarak, bulunduunuz yerde bu ile uraan iyerlerinde gezi-gzlem yaparak; Tav frnlarnn, dier tavlama aralarna gre avantaj ve dezavantajlarn aratrnz. Yaktl ve elektrikli tav frnlarnda tavlama ilemini gzleyerek, kamera veya fotoraf makinesi ile ekim yapnz. Toplam olduunuz bu bilgiler nda bir rapor hazrlaynz. Aratrma raporunuzu fotoraf, film, resim vb grsel elerle geniletebilirsiniz. Raporunuzu snfta sunum olarak arkadalarna aktarnz..

2. TAV FIRINLARI
Metalleri tavlama ileminde kullanlan tav frnlar, alt enerji trne gre ; Elektrikli tav frnlar Yaktl tav frnlar olarak ikiye ayrlr.

2.1. Elektrikli Tav Frnlar

2.1.1. Elektrik Tav Frnlarnn Tanm ve Endstrideki Yeri
ebekeden alm olduu elektrik enerjisini s enerjisine dntren, (elektrik akmna diren gsterek) rettii bu s ile malzemenin tavlanmasn salayan tav aralardr. Scaklk ayarnn kolaylkla yaplabilmesi, malzemenin istenilen scaklkta hassas tavlanabilmesi ve s retimi esnasnda evreyi kirletici hibir madde yaymamas, karmak grnmde olan paralarn homojen tavlanabilmesi, ok sayda kk parann bir seferde tavlanabilmesi elektrik enerjisi ile alan tav frnlarnn endstrideki yeri ve nemini artrmtr.

16

2.1.2. Elektrik Diren Frnlar

zellikleri ve alma Prensibi Elektrik diren frnlar, ierdeki sy darya vermeyecek ekilde (frn ii s kaybn enaza indirecek ekilde izole edilirler) imal edilirler. Frnda yaplan bu izolasyon ilemi enerji ve zaman tasarrufu salayacaktr. Frnn i izolasyonunda sya dayank malzemeler (ate tulas, yksek sya dayankl imento vb) kullanlr. zel olarak retilmi diren tellerinden elektrik akm geirildiinde, teller akma kar diren gsterecektir. Bu diren, frn ierisinde s enerjisi olarak ortaya kar. Bylece kapal frn ierisindeki scaklk artmaya balar. Bu sre frnn, ayarland scaklk derecesine ulancaya kadar devam eder. stenilen scakla ulaldnda frnda bulunan s alglaycs (prometre) elektrik enerjisini keserek tavlama srecini sonlandrr.

Resim 2.1: Frnn s izolasyonu

Resim 2.2: Diren telleri (rezistanslar)

17

2.1.3. Tav Zaman ve ScaklkAyar

Metaller deiik tav ilemlerine (yumuatma, sertletirme, menevi, dvme tav vb.). tabi tutulduklar iin, tav zaman ayarlar da buna bal olarak farkllk gstermektedir. ncelikli olarak yaplacak tavlamann cinsine gre scaklk deeri belirlenir. Frn, scaklk ayar kumandasndan belirlenen deere ayarlanr. Frnnn belirlenen scakla ulamadan nceki bir s deerinde belirli bir sre beklemesi (snn seilen sre kadar artmayarak sabit kalmas) gerekiyorsa tav zaman ayar yaplmaldr. Frn belirlenen scakla geldiinde, daha nceden ayarlanan sre kadar sy sabit tutup srenin sonunda yeniden ssn artrarak tav scaklna ulaacaktr. (Tav zaman ayar: Frnn belirlenen tav scaklna ulamasndan sonra, malzemenin frnn ierisinde -sabit scaklkta- belirlenen sre kadar bekletilmesi iin yaplan ayardr. Bekleme sresi tavlamann trne gre deiir).

Resim 2.3: Tav scaklk ayar

Resim 2.4: Tav zaman ayar

2.1.4. Elektrik Diren Frnlarnda Tavlama Yapmak

Tavlanacak i paras frnn iine yerletirilir. Tav scaklk ve tav zaman ayar yaplarak stma ilemi balatlr. Bu srete frnn almas ve ulat scaklk deeri arasra kontrol edilmelidir (elektrik kesintisi, frndan kaynaklanabilecek arzalara kar vb). Frn seilen tav scaklna geldiinde alarak, tavlanan para ilenir. (Byk paralarda, ekirdeine kadar tavlamann olabilmesi iin para kalnlna bal olarak bir sre daha frnda bekletilebilir).

18

2.2. Yaktl Tav Frnlar

2.2.1. Yaktl Tav Frnlarnn Tanm ve Endstrideki Yeri
Yaktlarn (kat-sv-gaz yaktlar) yanmas sonucunda frnn stlmas esasna dayanan tav aralardr.

Resim 2.5: Yaktl tav frnlar

Elektrikli tav frnlar yksek maliyet gerektirdiinden ve byk paralarn bu maliyeti daha fazla artrmas nedeni ile yaktl frnlar endstride ayr bir nem kazanmtr. Yaktl frnlar, kullanlan yaktn cinsine gre 3 () guruba ayrlr. Kat yaktl tav frnlar (evreye verdii zarardan dolay tercih edilmemektedir). Konu ierisinde ayrca aklanmaycaktr. Sv yaktl tav frnlar Gaz yaktl tav frnlar

2.2.2. Sv Yaktl Tav Frnlar

Sv yaktl tav frnlarnda yakt olarak; fue-oil, mazot, yanm makine yalar gibi yanc maddeler kullanlmaktadr. Frn ierisindeki s yukarda ad geen yaktlarn yanmas sonucunda oluan alevle elde edilir. Sv yaktl tav frnlarnn dezavantajlar; Yanma sonucu oluan alevin tavlanan para zerindeki olumsuz etkileri (oksitlenme), Frndan kan zararl gazlarn evre kirliliine neden olmas eklinde sralanabilir. Frn yaktnn yanmas sonucunda ortaya kan zararl gazlarn, alanlarn sal asndan etkisiz hale getirilmesi iin gerekli gvenlik nlemlerinin alnmas gerekir.

19

Bu nlemler; alanlarn gerekli durumlarda maske kullanmas (malzemeyi yerletirirken ve frndan karrken). Uygun havalandrma sisteminin olmas eklinde zetlenebilir.

frna

2.2.3. Gaz Yaktl Tav Frnlar

Gaz yaktl tav frnlarnda yakt olarak LPG, asetilen, doalgaz gibi yanc maddeler kullanlmaktadr. Frn ierisindeki s, sv yaktl tav frnlarnda olduu gibi yukarda adgeen yaktlarn yanmas sonucunda oluan alevle elde edilir. Bu frnlarn alt ortamlarda, yanma sonucu oluan gazlarn uzaklatrlmas iin iyi bir havalandrma tesisatnn olmas gerekir. Sv yaktl frnlarda karlalan olumsuzluklar gaz yaktl frnlarda da karmza kmaktadr.

Resim 2.6: Sv ve gaz yaktl frnlarda havalandrma tertibat

2.2.4. Yaktl Tav Frnlarnda Tavlama Yapmak

Yaktl tav frnlarnda tavlama ilemini yapabilmek iin izlenmesi gereken yollar aada maddeler halinde verilmitir. Tavlanacak malzeme temizlenir (ya, pas, oksit tabakas). Temizlik ilemi kimyasal sv yardm ile yaplm ise malzeme basnl hava yardm ile kurutulmaldr. ok sayda malzeme tavlanacaksa arj sepetine uygun ekilde sralanr. (arj: Tavlanacak malzemelerin istiflenerek frna srlme ilemidir).

20

Resim 2.7: Tavlanacak malzemelerin arj sepetine yerletirilmesi

Tav scaklk ve zaman ayar yaplr. Frnn ulaaca tav scakl ve tav zaman ayar, tavlamann trne gre deiir. Frnn ulat tav scakl ve tav zaman ayar gstergelerden izlenebilir. Frnn kapa kapatlarak malzemenin tavlanmas beklenir.

Resim 2.8: Frn ii tav scakln ve tav zaman ayarnn izlendii gstergeler

Frn belirlenen tav scaklna ulatktan sonra, tav zaman ayarnn tamamlanmas beklenir. Tavlanan malzeme frndan alnarak ilenir.

21

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar
Tavlanacak paray elektrik frnnn kapasitesine gre hazrlaynz.

neriler
Malzemenin zerinde yanc madde (tiner, ya vb) apak varsa temizleyiniz.

Resim 2.9: Paray hazrlamak

Paray tav frnna srnz.

Eldiven, gzlk ve nlk giyiniz. Paray frn ii tesisata (diren telleri, ate tulalar) zarar vermeyecek ekilde dikkatli yerletiriniz. Paray, frn tabann ortalayacak ekilde yerletiriniz. Paray, frn ierisinde dmeyecek ekilde yerletiriniz.

Resim 2.10: Paray tav frnna srmek

22

Frnn kapan kapatnz.

Resim 2.11: Frnn kapan kapatmak

Kapa tekrar kontrol ederek kapandndan emin olunuz. Frnn yaknlarnda yanc, patlayc maddeler varsa uzaklatrnz.

Resim 2.11: Frnn kapan kapatmak

Tav frnn altrnz. Tav frnn altrnz.

Resim 2.12: Tav frnn altrmak

Gerekli scaklk deerini giriniz. Girdiiniz deeri dijital ekrandan kontrol ediniz. Yanl girdiyseniz gstergeyi sfrlayarak yeniden deneyiniz. Yaptnz ayar tekrar kontrol ediniz.

23

Prometreyi istenilen tav derecesine getiriniz.

Tav scakln ortalama 900 cantigrat dereceye ayarlaynz. Bu konuda gerekirse retmeninizden yardm alalabilirsiniz. Tav scaklnda olduu gibi numaratrden yararlanarak tav zaman ayarn yapnz. Tav zaman ayarn giriniz. Yanl girdiyseniz gstergeyi sfrlayarak yeniden dene Yaptnz ayar tekrar kontrol et

Resim 2.13: Tav scaklk ayar

Frnn ediniz.

ulat

scakl

kontrol

Enerjiyi keserek frn kapatnz. Frnn kapan aarken yanmalara kar dikkatli olunuz (frna yeterli mesfede durunuz). Parann portakal-beyaz renkler arasnda olup olmadn kontrol ediniz.

24

Tav zaman ayarn yapnz Tav zaman ayar parann byklne ve tavlamann trne gre deiir. Bu konuda retmeninizden yardm alabilirsiniz.

Yeterli scakla ulalmad taktirde tav zaman ayarn yeniden yaparak ilem basamaklarn tekrarlaynz.

Resim 2.14: Tav zaman ayar

Parann istenilen scakla gelmesini takip ediniz. Tavlanan ileyiniz. paray frndan alp

Tavlanan paray uygun ksa yardm ile frndan karnz. Paray karrken frna zarar vermeyiniz. Scak paray, kendinizden ve etrafnzdakilerden uygun mesafede tutunuz. Paray, soumasna izin vermeden ile Para zaman kaybndan dolay soumu ise, yeniden tavlaynz.

Resim 2.15: Parann frndan alnmas

Frnn kapan aarak soumasn salaynz. evrenizdekileri yanmalara kar uyarnz..

25

Ksa seiminde parann bykln, arln ve profilini gz nnde bulundurunuz. Silindirik para iin oluklu ksa seimi gibi.

Resim 2.16: Uygun ksa seimi

Frnn soumasn salaynz.

Resim 2.17: Frnn soutulmas

26

LME DEERLENDRME LME VEDEERLENDRME

Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgiler kazandnz aadaki sorular cevaplandrarak belirleyiniz A) OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI) Aadaki sorularn cevaplarn doru ve yanl olarak deerlendiriniz. 1 2 3 4 5 6 Elektrik enerjisini s enerjisine dntrerek alan frnlara yaktl tav frnlar denir. Kat yaktl tav frnlar evreye verdii zarardan dolay tercih edilmemektedir. Yaktl frnlar kat-sv-gaz yaktl olmak zere (3) guruba ayrlr. Elektrik diren frnnn avantajlarndan biri evreyi kirletici etkisinin olmamamasdr. Sv yaktl tav frnlarnda LPG, asetilen, doalgaz gibi yaktlar kullanlr. Fue-oil, mazot, yanm makine yalar gibi yaktlarn kullanld frnlar gaz yaktl frnlardr. Dogru Yanl

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz.

27

B) UYGULAMALI TEST Yaptnz uygulamay kontrol listesine gre deerlendirerek, eksik veya hatal grdnz davranlar tamamlama yoluna gidiniz. KONTROL LSTES LEDEERLENDRME KRTERLER Tavlanacak paray frna gre hazrladnz m? Paray frna yerletirdiniz mi? Prometreyi istenilen tav derecesine ayarladnz m? Tav zaman ayarn yaptnz m? Tavlama esnasnda frn ssn kontrol ettiniz mi? Tavlanan paray frndan kardnz m? Frnn soumasn saladnz m? DZENL VE KURALLARA UYGUN ALIMA Meslee uygun kyafet giydiniz mi? alma alann tertipli-dzenli kullandnz m? Yanmalara kar nlem aldnz m? Zaman iyi kullandnz m? Evet Hayr

DEERLENDIRME Yaplan deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarnzn tamam evet ise bir sonraki faaliyete geiniz.

RENME FAALYET-3

28

RENME FAALYET3
AMA

RENME FAALYET3

Bu faaliyet sonucunda uygun atlye ortam ve tavlama ara-gereleri salandnda, tekniine uygun olarak metalleri oksi-gaz alevi ile istenilen scaklklarda tavlayabileceksiniz.

ARATIRMA
Okul ktphanesi, ehir ktphanesi, internet v.b. bilgi kaynaklarndan yararlanarak, bulunduunuz yerde bu ile uraan iyerlerinde gezi-gzlem yaparak; Oksi-Gaz alevi ile yaplan tavlama ileminde karlalan problemleri, Oksi-Gaz alevi ile yaplan tavlama ileminde alnmas gereken nlemleri aratrnz. Toplam olduunuz bu bilgiler nda bir rapor hazrlaynz. Aratrma raporunuzu fotoraf, film, resim vb. grsel elerle geniletebilirsiniz. Raporunuzu snfta sunum olarak arkadalarna aktarnz. .

3. TUZ VE MADEN BANYOLARI

Tuz Banyolar Ergime dereceleri 121430 dereceleri arasnda deien tuz esasl (nitratl) bileiklerin, tavlama ileminin trne gre belirlenen scaklk deerine kadar stlarak (tavlamann trne gre banyonun scakl deiir) sv hale getirildii banyolardr.

Resim 3.1: Tuz banyolarnda kullanlan tuz esasl bileik

29

Maden Banyolar Ergime dereceleri dk, kaynama dereceleri yksek madenlerin, tavlama ileminin trne gre belirlenen scaklk deerine kadar stlarak (tavlamann trne gre banyonun scakl deiir) sv hale getirildii banyolardr.

3.1. Tuz ve Maden Banyolarnn Kullanm Alanlar

Tuz ve maden banyolar; Parann yzeyinde korozyonun istenmedii durumlarda, Tavlamadan dolay ekil deiikliinin istenmedii durumlarda, (Tav banyolarnn i paralarn yzdrme etkisi vardr. Bu durum stma esnasnda malzemede oluabilecek ekil deiikliini en aza indirir) ok sayda kk paralarn banyo ierisine daldrlarak tavlanmas ileminde, Malzemenin her tarafnn eit tavlanmasnn nemsendii durumlarda, Dk scaklktaki (200-300 derece) tuz ve maden banyolarnda sertletirme ilemlerinde kullanlr.

3.2. Tuz ve Maden Banyolarnda kullanlan bileikler

TUZ BANYOLARINDA KULLANILAN TPK BLEKLER Ergime Derecesi Kullanlan Bileikler ( % ) (0C) Lityum nitrat 23,3 Potasyum nitrat 60,4 121 Sodyum nitrat 16,3 Potasyum nitrat 51,3 146 Sodyum nitrat 48,7 Lityum klorr 45 352 Potasyum klorr 55 Baryum klorr 31 Kalsiyum Klorr 48 430 Sodyum klorr 21
Tablo 3.1: Tuz banyolarnda kullanlan tipik bileikler

30

MADEN BANYOLARINDA KULLANILAN TPK BLEKLER Ergime Derecesi alma Scakl Bileik (%) (0C) (0C) Baryum klorr 92-96 870 955-1260 Sodyum klorr 4-8 Baryum klorr 80-90 760 815-1095 Sodyum klorr 10-20 Baryum klorr 70,3 655 705-930 Sodyum klorr 29,7 Baryum klorr 25-35 Sodyum klorr 15-25 485 510-760 Kalsiyum klorr 45-55 SYANR BANYOLARI Potasyum 60-70 Sodyum siyanr 30-40 Sodyum siyanr 55-65 Potasyum siyanr 35-45 495 495 525-680 525-680

Tablo 3.2: Maden banyolarnda kullanlan tipik bileikler

3.3. Tuz ve Maden Banyolarnda alrken Alnacak Gvenlik nlemleri

alma esnasnda eriyiin alma alannn dna tamamasna dikkat edilmelidir. Tuz ve madenlerin stlmas srasnda ortaya kan zararl gazlarn alma ortamndan tahliyesi iin uygun havalandrma sistemi kurulmaldr. Banyoda meydana gelebilecek patlamalarn nne geilmelidir. Bunun iin banyoda tavlanacak malzemenin kuru ve temiz olmasna dikkat edilmelidir. Banyonun gvenli almas iin suyla temas nlenmelidir. Banyoda kabilecek yangnn sndrlmesi iin banyonun zerini kumla kapatmak gerekir. Kumun kuru bir ortamda muhafaza edilmesine dikkat edilmelidir. Sndrme ileminde su kullanlmaz. Banyo bileimi (eriyik miktar) zamanla azalaca iin gerekli takviye yaplrken banyonun souk olmasna dikkat edilmelidir. Tavlanacak malzeme ayr bir tuz veya maden banyosunda n tavlamaya (150200 dereceleri arasnda) tabi tutulmaldr. n tavlama ana tavlama esnasnda banyoda meydana gelebilecek patlamalar engeller.

31

3.4. Tuz ve Maden Banyolarnda almak

Tuz ve maden banyolarnda yaplacak almalarda izlenmesi gereken yollar aada maddeler halinde verilmitir. Tavlanacak malzeme temizlenir (ya, pas, oksit tabakas). ok sayda malzeme tavlanacaksa uygun ekilde sralanr.

Resim 3.2: Tavlanacak malzemelerin yerletirilmesi

Zehirlenmelere kar maske kullanlr. Malzemeye n stma uygulanr (bu ilem, scakl 150200 derece olan ayr bir tuz banyosunda yaplr). Souk malzeme n stmasz bir ekilde banyoya sokulur ise patlamalar meydana gelebilir. Hazrlanan malzeme tav banyosuna dikkatli bir ekilde sokulur (byk ve ar malzemelerin tanmasnda vin kullanlr).

32

Banyonun ulat tav scakl gstergelerden izlenebilir. Tavlanan malzeme banyodan alnarak ilenir.

3.5. Oksi-Gaz Alevi le Tavlama

3.5.1. Oksi-Gaz Alevi le Tavlamann Kullanld Yerler
Oksi-gaz alevi ile tavlama ileminde genel olarak kullanlan yanc gazlar, LPG doalgaz ve asetilen gazdr. Oksi-gaz alevi ile yaplan tavlama, yzeysel ve s kontrol hassas olmayan (ulalan scaklk, genellikle malzemenin ald renge gre, gzle kontrol edilirek tahmini sonu elde edilir) bir yntem olarak deerlendirilebilir. zellikle byk kesitli paralarda homojen bir tavlama yapmak zordur. Malzemenin alevle temas eden yzeyinde (d yzey) scaklk fazla iken i ksmlarda daha dktr. Oksi-gaz ile tavlama yntemi genel olarak; Ksmi tavlama gerektiren durumlarda (zellikle ocaa smayan byk malzemelerin belirli blgelerinin tavlanmasnda), Hassasiyetin nemsenmedii durumlarda (tav scakl hassasiyeti, tavlamann homojenlii, yzeyin oksitlenmesi gibi ), Tavlamann ekonomik olmas istenen durumlarda kullanlr.

33

Resim 3.4: Ksmi tavlama

3.5.2. Oksi-Gaz Alevi ile Yaplacak Tavlama leminde Dikkat Edilecek Hususlar
Oksi-gaz ile tavlama yaplacak donanmn kontrol yaplr. (tplerde ve hortumlarda gaz kaann olup olmad, sulu veya kuru gvenliin kontrol gibi). Oksi-gaz kaynanda para kalnlna gre fle seilir ancak tavlama ilemi iin para kalnlna gre fle numaras belirtmek salkl olmayabilir (hatal seilen fle malzemenin ge tavlanmasna veya ar snp erimesine neden olabilir). fle seiminde retmeninizden yardm alabilirsiniz. Manometre basn ayarlar tavlamaya uygun yaplmaldr (Oksi-Gaz kaynanda seilen deerler tavlama ilemi iin yeterlidir). Tavlanacak malzemenin zerinde ya, kir ve pas tabakas varsa gerekli temizlii yaplmaldr. Tavlanacak malzemenin cinsine ve byklne gre uygun fle seilmelidir. Eldiven, deri nlk ve oksi-gaz gzl kullanlmaldr. fleci yakarken, oluan alevin etrafa zarar vermemesine dikkat edilmelidir. Alev ayarnn doru yaplmas gerekir (Oksijeni fazla alev parann yanmasna, asetileni fazla alev ise ge snmasna neden olur. Her tarafn tavlanabilmesi iin alevin para yzeyinde gezdirilmesi gerekir. fle alevinin mzrak blgesinin paraya temas ettirilmemesine (temas ettii blgeyi ergitebilir ve patlamalara neden olur) dikkat edilmelidir. Tav sresince fle ile tavlanan para arasndaki mesafenin korunmasna zen gsterilmelidir. flecin malzemeden uzakta tutulmas tav sresinin uzamasna neden olur. Isnan parann ve flecin vcudumuzdan uygun mesafede tutulmasna zen gsterilmelidir.

34

ekil 3.5: Mzrak blgesinin para ile temas

ekil 3.6: fle ile para arasndaki mesafe

ekil 3.7: flecin malzemeden uzakta tutulmas

35

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar
Para kalnlna uygun fleci taknz. Kullanacanz flecin numaras (bykl) ile ilgili olarak retmeninizden yardm alnz.

neriler
Deri nlk, eldiven ve gzlk kullannz Malzemenin zerinde yanc madde (tiner, ya vb) apak varsa temizle

Resim 3.8: flecin hazrlanmas

fleci yakarak para kalnlna gre alev ayarn yapnz.

Yanmalara kar fleci kendinize veya bakasna doru tutmaynz. akmakla yakmadan nce gaz miktarlarn ayarlaynz (Oksijenasetilen). fleci yaktktan sonra alev ayarn yapnz .(normal aleve ayarlanr).

Resim 3.9: flecin yaklmas

Tavlanacak paray mengene veya ksa yardm ile sabitleyiniz.

Resim 3.10: Tavlanacak paray sabitlemek

Parann bykln, arln ve profilini gz nnde bulundurarak uygun ksac seiniz. Paray ksala sk bir ekilde kavraynz. Tavlama ilemini mengenede yapacaksanz paray bir ucundan mengeneye balaynz. Mengeneyi, para hareket etmeyecek ekilde gerektii kadar sknz.

36

Alevi para zerinde gezdirerek istenilen yeri homojen olarak tavlaynz. Alevin mzrak blgesini paradan yaklak 3-5 cm. uzakta tutunuz.(Mesafe flecin byklne gre deiebilir).

Alevi tavlanacak blgede dzenli olarak gezdiriniz. fleci ok yaklatrarak paray eritmeyiniz. fleci paradan ok uzakta tutarak tav sresini uzatmaynz. Para ge tavlanyor ise alev ayarn yeniden yapnz. Para eriyor ise alev ayarn drnz. Parann bir ksm tavlanacaksa dier ksmnn stlmamasna zen gsteriniz. Etrafta alanlarn olduunu unutmayarak yanmalara kar dikkatli olunuz.

Resim 3.11: Alevi para zerinde gezdirmek

Parann portakal-beyaz renkler arasnda veya scakln lerek tavlanmasn salaynz.

Para portakal-beyaz renkler arasnda bir renk alana kadar tavlaynz.

Resim 3.12: Parann ald renge gre scakln kontrol etmek

37

Oksitlenmeleri temizleyiniz.

ve

dier

pislikleri Ksac sk tuttunuz Tel fra yardm ile paray temizleyiniz. Elinizi yakma Temizlik esnasnda scak apan srama ihtimaline kar dikkatli olunuz.

Resim 3.13: Paray temizlemek

Oksi-gaz alevini tekniine olarak sndrnz. 10.Snfn modlnde ilendi.

uygun

Alevi gvenli sndrnz.

bir

ekilde

Resim 3.14: Alevi sndrmek

38

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgiler kazandnz aadaki sorular cevaplandrarak belirleyiniz. A) OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI) Aadaki deerlendiriniz. 1 2 3 sorularn cevaplarn doru ve yanl olarak Doru Yanl

4 5

Tuz ve maden banyolarnda kan yangn su ile sndrlr. Maden banyolarnn ieriini tuzlardan oluan bileikler oluturur. Tuz ve maden banyolarnn dier tavlama yntemlerine gre avantajlarndan biri parada korozyonun olmamasdr. Oksi-gaz ile tavlamda s kontrol genellikle parann ald renge baklarak yaplr. Oksi-gaz alevi ile ksmi tavlama yaplabilir.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz.

39

B) UYGULAMALI TEST Yaptnz uygulamay kontrol listesine gre deerlendirerek, eksik veya hatal grdnz davranlar tamamlama yoluna gidiniz. KONTROL LSTES LEM BASAMAKLARI Para kalnlna uygun fleci setiniz mi? fleci yaktnz m? Para kalnlna gre alevi ayarladnz m? Tavlanacak paray sabitlediniz mi? Alevi para zerinde gezdirerek istenilen yeri homojen olarak portakal-beyaz renkleri arasnda tavladnz m? Oksit tabakasn temizlediniz m? Alevi tekniine uygun olarak sndrdnz m? Meslee uygun kyafet giydiniz mi? alma alann tertipli-dzenli kullandnz m? Yanmalara kar nlem aldnz m? Zaman iyi kullandnz m? DEERLENDRME Yaplan deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarnzn tamam evet ise modl deerlendirmeye geiniz. Evet Hayr

40

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

PERFORMANS TEST (YETERLK LME) Metalleri tavlama modl ile kazandnz bilgi ve becerilerin llmesi ve deerlendirilmesi iin kendinizi aadaki kontrol listesine gre deerlendiriniz. Bu deerlendirme sonucuna gre bir sonraki modle geebilirsiniz. KONTROL LSTES DEERLENDIRME KRTERLER Hava memesini ve davlumbazn havalandrma kapan ak konuma getirdiniz mi? Hava srgsnn ayarn doru yaptnz m? Tala dzenli yerletirdiniz mi? Tutuan talan zerini yar yanm kmrle rttnz m? Kmrn tutumas iin hava ayarn artrdnz m? Paray tutmak iin uygun ksac setiniz mi? Paray ksaca skca tutturdunuz mu? Paray ocaa eik olarak ve bastrarak yerletirdiniz mi? Parann portakal-beyaz renkleri arasnda tavlayabildiniz mi? Tavlama sonrasnda parann yzeyindeki oksit tabakay temizlediniz mi? Demirci ocan tekniine uygun olarak sndrdnz m? Tavlanacak paray frna gore hazrladnz m? Paray frna yerletirdiniz mi? Prometreyi istenilen tav derecesine ayarladnz m? Tav zaman ayarn yaptnz m? Tavlama esnasnda frn ssn kontrol ettiniz mi? Tavlanan paray frndan kardnz m? Frnn soumasn saladnz m? Para kalnlna uygun fleci setiniz mi? fleci yaktnz m? Para kalnlna gre alevi ayarladnz m? Tavlanacak paray sabitlediniz mi? Alevi para zerinde gezdirerek istenilen yeri homojen olarak portakal-beyaz renkleri arasnda tavladnz m? Evet Hayr

41

Oksit tabakasn temizlediniz m? Alevi tekniine uygun olarak sndrdnz m? Meslee uygun kyafet giydiniz mi? alma alann tertipli-dzenli kullandnz m? Yanmalara kar nlem aldnz m? Mesleiniz ile ilgili etik ilkelere uydunuz mu? Zaman iyi kullandnz m?

DEERLENDRME Yaplan deerlendirme sonunda hayr cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz modl tekrar ediniz. Btn cevaplarnz evet ise modl tamamladnz, tebrik ederiz. retmeniniz size eitli lme aralar uygulayacaktr. retmeninizle iletiime geiniz.

42

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET 1N CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Y D Y Y Y Y D Y D Y

RENME FAALYET 2NN CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 Y D D D Y Y

RENME FAALYET 3N CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 Y Y D D D

KA

43

KAYNAKLAR KAYNAKLAR
SERFEL Y. Saip, Metalileri Meslek Teknolojisi 1, MEB , Ankara 2000. ISTA Isl lem. (Tavlama alannda faaliyet yapan iletme), Bursa 2005.

44