Professional Documents
Culture Documents
• ÇÖZELTĐ
Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir.
a. Đyonlu çözeltiler
Asit, baz, tuz çözeltileri iyonlu çözeltilerdir. Bu çözeltiler hareketli iyon bulundurdukları için
elektrik akımını iletirler.
b. Moleküllü çözeltiler
a. Doygun çözelti
b. Doymamış çözelti
Bazı durumlarda çözeltinin derişikliği doygunluk sınırını aşabilir. Bu gibi çözeltilere aşırı
doymuş çözeltiler denir. Bu çözeltiler oldukça kararsızdır. Küçük bir etki ile fazlalıklar çöker
ve doygun bir çözelti elde edilir.
a. Derişik çözelti
Belli bir miktar çözücüde, fazla miktarda çözünen içeren çözeltilere derişik çözelti denir.
b. Seyreltik çözelti
Belli bir miktar çözücüde, az miktarda çözünen içeren çözeltilere seyreltik çözelti denir.
ÇÖZÜNÜRLÜK
Belli bir sıcaklıkta 100 gram çözücüde gram olarak çözünebilen maksimum madde miktarına
ÇÖZÜNÜRLÜK denir. Çözgen H2O olduğunda 100 gram yerine 100 ml değeri ile de
karşılaşabilirsiniz.
Örneğin,25°C’de KNO3'ün çözünürlüğü,
(60 gram/100 ml su’dur). Yani 25°C’de 100 ml su en fazla 60 gram KNO3 çözebilir.
1. Çözücü cinsi
2. Çözünenin cinsi
3. Sıcaklık
4. Basınç
5. Ortak iyon
Genel manada polar maddeler polar çözücülerde, apolar maddeler apolar çözücülerde daha
iyi çözünür.
Örneğin; NaCl tuzu suda çok iyi çözünürken, karbon tetra klorür (CCl4) sıvısında çözünmez.
SICAKLIK
BASINÇ
Katıların çözünürlüğü basınç ile değişmez. Gazların sıvıdaki çözünürlüğü ise basınç arttıkça
artar.
ORTAK ĐYON
Herhangi bir katının ortak iyon bulunduran çözeltideki çözünürlüğü saf çözücüdeki
çözünürlüğünden daima daha küçüktür.
DERĐŞĐM (KONSANTRASYON)
Bir çözeltide birim hacimdeki çözünmüş olan çözünen miktarına derişim (konsantrasyon)
denir.
Belli başlı derişim birimleri; yüzde derişim, molar derişim (molarite), normal derişim
(normalite) dir.
Yüzde Konsantrasyon
100 gram çözeltideki (çözücü + çözünen) çözünmüş olan madde miktarına yüzde
konsantrasyon denir.
Örneğin; 80 gram su içerisinde 20 gram şeker çözülerek hazırlanan çözelti %20'lik bir
çözeltidir.
M : Molarite
n : Mol sayısı
V : Hacim (litre)
Tesir değerligi asit ya da bazın değerliğine tuzun ise + yük toplamına eşittir.
ÇÖZELTĐLER ARASI REAKSĐYONLAR
Đyon içeren iki çözelti karıştırıldığında bazen çökelme olmaz, bazende iyonlar suda az
çözünen bir katı oluşturuyorsa bir çökelme olur. Yani iyonlar arasında bir tepkime
gerçekleşir.
1A grubunun tuzları ve yapısında NO3- iyonu bulunduran tuzlar suda çok iyi çözünür. Diger
tuzlar için bir genelleme yapmak mümkün degildir.
Örnegin : AgNO3 çözeltisi ile NaCl çözeltileri karıştırıldığında bir çökelme gözlenir. Burada
iyonlar yeniden düzenlenerek AgCl ve NaNO3 bileşikleri oluştuğu düşünülebilir. NaNO3 suda
çok iyi çözündüğüne göre çöken tuz AgCl'dir.
şeklinde olur.
Karıştırılan iki çözeltiden biri asit çözeltisi, diğeri baz çözeltisi ise mutlaka
nötürleşme tepkimesi olacaktır.
Nötürleşme denklemi:
ÇÖZELTĐLERĐN ÖZELLĐKLERĐ
Bütün bu değişmeler (Katı + Sıvı) çözeltileri için düşünülebilir. Bu değişme miktarları iyon
derişimine bağlıdır.
Aşağıda saf su ile tuzlu suyun ısıtılması sırasında zamanla sıcaklık değişim
grafikleri verilmiştir.
Grafiklere dikkat edilirse kaynama sırasında saf suyun sıcaklığı sabit kalırken, tuzlu suyun
sıcaklığı devamlı artmıştır.
• Alkol-su karışımının ısıtılması sırasında zamana bağlı sıcaklık değişim grafiği çizilseydi
aşağıdaki gibi olurdu.
Grafige göre;
II. bölgesinde 78 °C’de alkol kaynamaktadır. Verilen ısı alkolün buharlaşması için
kullanılır. Sıcaklık alkolün tamamı tükeninceye kadar sabit kalır.
IV. bölgesinde su 100 °C’de buharlaşmaktadır. Su tükeninceye kadar sıcaklık sabit kalır.
• Saf maddelerin donma noktaları sabittir. Donma müddetince sıcaklık değişimi yoktur.
Ancak çözeltilerin donma noktası çözünenin miktarına bağlı olarak değişir. Donma
süresince sıcaklık düşer.