NUMERICAL ANALYSES OF ANCHORED SHORING SYSTEMS

M. RNEK Res. Asist.

M. LAMAN Prof. Dr.

A. YILDIZ Asist. Prof. Dr.

A. DEM R Res. Asist.

M. A. TEK NSOY Prof. Dr.

ukurova University, The Faculty of Engineering and Architecture, Civil Engineering Department, Adana, TURKEY

ABSTRACT In the present study, the numerical analyses of sheet piled and anchored shoring systems for providing the stability of an excavation were conducted. In numerical analyses, PLAXIS (Finite Element Code for Soil and Rock Analysis) computer program was used. The effects of the parameters such as the number of anchors, the length of anchors, the angle of anchors, the length of sheet piles, groundwater level and loads on soils behind sheet pile on stability of shoring system were investigated. In the analysis, lateral and vertical displacements, bending moments and shear forces arise in sheet pile, settlements occurred in soil behind sheet pile, strut forces, anchorage forces and the safety coefficient of shoring system were evaluated and the results were discussed.

216

ANKRAJLI KSA S STEMLER N N SAYISAL ANAL Z

M. RNEK Ar . Gr.

M. LAMAN Prof. Dr.

A. YILDIZ Yrd. Do. Dr.

A. DEM R M. A.TEK NSOY Ar . Gr. Prof. Dr.

ukurova niversitesi, Mh. Mim. Fakltesi, n aat Mh. Blm, Adana, Trkiye

ZET Bu al mada; kum zeminde kaz sonras durayll sa lamak amacyla in a edilen palplan ve ankrajl iksa sistemlerinin saysal analizi yaplm tr. Saysal analizlerde, PLAXIS (Finite Element Code for Soil and Rock Analysis) bilgisayar yazlm kullanlm tr. Analizler srasnda ankraj says, ankraj boyu, ankraj as, palplan boyu, yeralt su seviyesi, palplan arkas zemindeki yk miktar gibi parametrelerin, iksa sisteminin durayll na etkileri ara trlm tr. Her bir parametrenin analizinde palplan perdesinde olu an yanal ve d ey deformasyonlar, e ilme momentleri, kesme kuvvetleri, palplan arkasndaki zeminde olu an oturma de erleri, payandaya gelen kuvvetin byklkleri, ankraj kuvvetleri ve iksa sisteminin gvenlik says de erleri hesaplanm , sonular yorumlanm tr. GR Yaplarn sa lam zemine oturtulmasn sa lamak, temeli su ve don gibi etkilerden korumak ve zemin ierisinde in aat alan elde etmek gibi nedenlerle, in aata ba lamadan nce kaz (hafriyat) yaplmaldr. Kazlar, geni lik ve derinli ine gre tesviye kazs, derin kaz ve zel kazlar olarak snflandrlrlar. Kaz i lemine gemeden nce kazlacak zeminin zelliklerini ve yeralt su seviyesinin durumunu belirlemeye dair bir ett yaplmal, kazlacak yerin etrafnda varsa mevcut yaplarn zarar grmemesi iin bir takm nlemler alnmal, zemin alt yaplarn durumu (telefon, elektrik, havagaz, su, kanalizasyon hatt gibi) tespit edilmeli ve kaz yntemi belirlenmelidir. Kaz esnasnda da yine kazlacak zeminin zelli ine ve kaz evresindeki yaplarn durumuna gre bir takm nlemler alnmaldr. Uzun sre ak kalmayacak olan, e itli nedenlerle sarslmayan, etrafna hibir yk konulmayan, kendini tutabilen zeminlerde, dar alanlarnda 1.5 m, geni alanlarnda 2.0 m derinli e kadar temel duvarn kaplamaya gerek olmayabilir, ancak daha derin kazlarda e itli nlemlerin alnmas

217

gerekmektedir. Bu amala kazlarda bir kaplama sistemi (iksa) olu turulmasna ihtiya vardr (il, (3); Kumbasar ve Kip, (4)). Herhangi bir geoteknik tasarmda (temel ukuru, hendek, karayolu, tnel, galeri vs) bir kaz yaplmas gerekti i durumda kaz yan yzeylerinin gmemesi, ba ka bir ifadeyle sistemin durayll nn sa lanmas gerekmektedir (Uzuner, (6)). Durayll n sa lanmas amacyla yapnn tr ve amacna ba l olarak palplan , ankraj, diyafram duvar, pskrtme beton, kazk perde, payanda, kalc kaplama, askya alma vs gibi bir takm geoteknik elemanlar te kil edilerek iksa sistemi olu turulur. Palplan lar, kaz esnasnda ve sonrasnda kaz durayll n sa layan geoteknik yap elemanlarndandr. Palplan lar ayn zamanda, yeralt sularnn kaz sahasna veya temel ukuruna girmesini nlemek amacyla da kullanlrlar. Palplan lar yapldklar malzemeye ve yapl ekillerine gre ah ap, betonarme, fore kazkl ve metal palplan lar olarak gruplara ayrlmaktadr. Palplan lar destekli veya desteksiz olarak tasarlanabilirler. Geoteknik tasarmlarda ankraj sistemleri palplan lara destek olarak kullanlabilirler. Genelde e ik olarak tasarlanan ankrajlar, palplan lar zemine ba larlar. elik ubuklar eklinde retilen ankraj ubuklar 10-30 cm apnda delici burgularla, gerekirse kaplama borusu da kullanlarak; zeminin delinmesi, deli in iine elik ubuklarn yerle tirilmesi ve ubuk evresindeki bo lu un varsa kaplama borusu ekilerek enjeksiyonla doldurulmas ile te kil edilirler. Enjeksiyon, aktif blge d ndaki uzunlu a uygulanr. elik ankraj ubuklar, yzey kaplamasna (palplan , diyafram duvar vs) sabitlenir. Baz durumlarda ankraj ubuklarnda ngerme i lemi yaplabilir. Ankraj ubuklar ekme kuvvetine maruz kalrken bu kuvvet, ankraj ubu u evresindeki srtnmelerle kar lanr (Aytekin, (1); nalp ve Sert (5)). Sonlu elemanlar yntemi diferansiyel denklemlerle ifade edilen mhendislik problemlerinin analizi iin geli tirilen saysal bir zm yntemidir. Srekli bir ortam sonlu elemanlara blnerek denklemler her bir eleman iin yazlr ve integre edilerek sistem denklemleri elde edilir. Sonuta srekli bir ortam iin gz nne alnan diferansiyel denklem lineer bir denklem takmna indirgenir. Bilgisayar yardm ile zlebilir (hz ve optimizasyon olana ) olmas, geli tirilen formlasyonun bir ok probleme uygulanabilir olmas, karma k geometri, ykleme, snr ko ullar ve malzeme durumunu dikkate alyor olmas, seilen birincil bilinmeyenler (yer de i tirme, akm potansiyeli vs) ile bunlara ba ml ikincil bilinmeyenleri (gerilme, ekil de i tirme, akm miktar, hz vs) birlikte ele alyor olmas ve btnle ik problemlerin [gerilme- ekil de i tirme (statik) ve konsolidasyon (dinamik) gibi] zmnde

218

kolaylk sa lamas sonlu elemanlar ynteminin avantajlar olarak sralanabilir. Bilgisayar kapasitesine ba ml (bellek ve cpu hz) olmas ve yakla k bir yntem olmasndan dolay gerek zme ok yakn sonularn ancak yeterli eleman kullanlarak elde edilebiliyor olmas sonlu elemanlar ynteminin dezavantajlarndandr (il, (3)). PLAXIS (Finite Element Code for Soil and Rock Analysis), geoteknik mhendisli indeki deformasyon ve durayllk problemlerinin sonlu elemanlar yntemi ile analiz edilebilmesi iin tasarlanm bir bilgisayar yazlmdr (Brinkgreve, (2)). lk olarak, 1987 ylnda Hollanda Delfth Teknik niversitesi tarafndan yumu ak zemin zerindeki nehir dolgularnn sonlu elemanlar yntemi ile kolay bir ekilde analiz edilebilmesi iin tasarlanm tr. Sonraki yllarda ise, geoteknik mhendisli inin di er uygulama alanlarn da kapsayacak ekilde geni letilmi tir. Bu al mada, PLAXIS 8.2 srm kullanlm tr. Analizler, 2 boyutlu olarak dzlem deformasyon geometri ko ullarnda yaplm tr. Yazlmda, malzemenin gerilmedeformasyon davran lineer olmayan zm teknikleri ile modellenmektedir. PLAXIS, ok ynl ve karma k bir yap arz eden geoteknik uygulamalarn analizi iin nemli zelliklerle donatlm tr (Yldz, (7)).

SAYISAL ANAL Z

Bu al mada; kum zeminde kaz sonras durayll sa lamak amacyla in a edilen palplan ve ankrajl iksa sistemlerinin saysal analizi yaplm tr. Bu amala PLAXIS program tasarmclar tarafndan belirli zaman dilimlerinde yaymlanan bltenlerden alnan bir iksa problemi daha karma k bir hale getirilmek suretiyle bir geometri olu turulmu , bu geoteknik tasarm zerinde farkl parametreler irdelenerek saysal analizler gerekle tirilmi tir. Problemin geometrisi ekil (1)de sunulmu tur. Analizlerde, tek bir zemin tr (kum zemin) ve Pekle me Zemin Modeli kullanlm , problem, dzlem birim deformasyon (plane strain) ko ullarnda ele alnm , sonlu elemanlar a orta (medium) sklkta seilmi , payandann yeri zemin yzeyinden 0.50 m derinlikte ve kazlarn iki er metrelik adet yapld varsaylm tr. al mada toplam 39 adet farkl analiz yaplm tr. Analizlerde kullanlan zemin, palplan , payanda ve ankraja ait zellikler Tablo (1)de verilmi tir. Tabloda yer alan jet grout, ankraj imalatnda zerk edilen imento erbetini temsil etmektedir.

219

a Payanda d 1. Kaz

Kum

2. Kaz c 3. Kaz YASS

Palplan

Ankraj

ekil 1. Problemin Geometrisi Tablo 1. Analizlerde Kullanlan Malzemelerin zellikleri

Zemin Parametre
n doygun

Birimi kN/m3 kN/m3 kN/m2 kN/m2 kN/m2 kN/m2 Derece Derece Palplan Birimi kN/m kNm2/m kN/m/m m --Ankraj Birimi kN m --Jet Grout kN/m --Payanda Birimi kN m ---

De eri 19.00 20.00 4.5 x 104 4.5 x 104 1.8 x 104 1.00 35.00 5.00 De eri 2.52 x 106 8064.00 0.655 0.196 Elastik De eri 2.00 x 105 2.50 Elastik 1.00 x 105 Elastik De eri 1.50 x 106 5.00 Elastik

ref E 50 ref E oed

E ref ur
c

Parametre EA EI w d Tr Parametre EA Lspacing Tr EA Tr Parametre EA Lspacing Tr

220

Analizlerde 6 farkl de i ken parametre srasyla ankraj says, ankraj boyu, ankraj as, palplan boyu, YASS ve yayl yk olarak ele alnm , her bir parametre incelemesinde optimum de erler elde edildikten sonra bir di er parametrenin analizine geilmi tir. Analizlerde sabit alnan de erler Tablo (2)de sunulmu tur. Tablo 2. Analizlerde Sabit Alnan Parametreler
Parametre Ankraj Says (N) Ankraj Boyu (L) Ankraj As (A) Palplan Boyu (H) YASS (S) Yayl Yk (Y) Ankraj Says De i ken 3 3 3 3 3 Ankraj Boyu (m) 5 De i ken 7 7 7 7 Ankraj As () 45 45 De i ken 15 15 15 Palplan Boyu (m) 10 10 10 De i ken 12.5 12.5 YASS (m) -4.00 -4.00 -4.00 -4.00 De i ken -4.00 Yayl Yk (kN/m2) 300 300 300 300 300 De i ken Analiz Says 7 5 6 5 7 9

1) Ankraj Saysnn (N) Etkisi Problemde di er parametreler sabit tutularak, ankrajsz ve ankraj says 1den 6ya kadar artrlarak analizler yaplm tr. Elde edilen deformasyon, kesme kuvveti ve moment de erleri Tablo (3)te verilmektedir. Buradan, ankraj saysnn iksa sistemi durayll zerinde nemli bir etkiye sahip oldu u grlmektedir. Ankraj says arttka, palplan yanal hareketlerinde azalmalar, ankrajlarn palplan d ey harekete zorlamas nedeniyle palplan d ey hareketlerinde ise art lar meydana gelmi tir. Palplan tasarmlarnda kullanlan e ilme momenti ve kesme kuvveti de ankraj says arttka azalm tr. Palplan arkas zeminde meydana gelen oturma miktar ile payanda tarafndan kar lanan yk miktarnda ise, artan ankraj saysna ba l olarak azalmalar meydana gelmi tir. Ankrajsz (N=0) durumda palplan arkas zeminde meydana gelen oturma miktar, 6 adet ankrajn kullanld duruma gre (N=6) %50ye varan oranlarda azalm tr. Ankraj says arttka her bir ankraja gelen yklerde de azalmalar meydana gelmi tir. N=1 durumunda ankraja gelen yk, N=6 durumunda ilk ankraja gelen ykn 5.0 kat mertebesindedir. Analizlerde 1. ankraj yzeye en yakn, 6. ankraj ise en derindeki ankrajdr. Bu ilk parametrenin analizinde palplan hareketlenmelerinin makul seviyelere indi i kabul yaplarak ve yap maliyeti de gz nne alnarak, bundan sonraki analizlerde optimum de er olarak N=3 kullanlm tr (Tablo (2)).

221

Ankraj saysna ba l olarak e ilme momentinde meydana gelen de i imler ayrca grafik olarak ta grlmektedir. Tablo 3. Ankraj Saysnn Etkisi
Palp. Yanal Def. (cm) 22.78 21.88 17.92 10.23 9.59 8.37 8.02 Palp. D ey Def. (cm) 3.545 4.513 5.912 5.922 5.935 5.930 6.042 Palp. Mak. E ilme Mom. (kNm/ m) 266.12 258.84 207.36 146.44 103.87 94.08 93.44 Palp. Mak. Kesme Kuv. (kN/m) 504.83 431.20 399.80 350.00 307.23 284.22 279.45 Palp. Ark. Otur. Mik. (cm) 26.52 26.02 21.61 17.48 14.87 14.06 13.89 Pay. Kuv. (kN/m) 772.4 767.7 734.5 637.6 557.7 514.8 503.7

ekil (2)de

Ankraj Kuvvetleri (kN/m) 1 0 102.5 28.7 29.9 21.6 21.1 20.5 2 0 0 189.7 50.4 39.6 43.7 46.0 3 0 0 0 220.0 92.5 75.0 79.0 4 0 0 0 0 195.5 105.7 90.6 5 0 0 0 0 0 162.2 113.1 6 0 0 0 0 0 0 105.7

0 1 2 3 4 5 6

300
E ilme Momenti (kNm/m)

250 200 150 100 50 0 1 2 3 4 5 6 7 Ankraj Say s

ekil 2. Ankraj Says - Palplan Maksimum E ilme Momenti li kisi 2) Ankraj Boyunun (L) Etkisi Problemde di er parametreler sabit tutularak, 3.0m, 5.0m, 7.0m, 9.0m ve 11.0mlik 5 farkl ankraj boylar iin analizler yaplm tr. Elde edilen deformasyon, kesme kuvveti ve moment de erleri Tablo (4)te verilmektedir. Buradan, ankraj boyunun iksa sistemi durayll n belli bir uzunluktan sonra (5.0m) ok etkilemedi i grlmektedir. Ankraj boyu arttka palplan yanal hareketi, e ilme momenti, kesme kuvveti, palplan arkas zemin oturma miktar ve payandaya gelen kuvvet miktarnda zellikle 5.0mden sonra nemli miktarda de i imlere rastlanmam tr. Ankraj boyu arttka ankrajlarn ta dklar ykler azalmaktadr. zellikle L=9m ve L=11m analizlerinde ankraj boyunun artmas nedeniyle

222

ankraj evresinde PLAXIS program tarafndan olu turulan sonlu eleman ve d m saylarndaki art lara ba l olarak sonularda bir takm dzensizlikler meydana gelmi tir. Ancak bu nemli mertebelerde de ildir. Ankraj boyu analizinde palplan hareketlenmelerinin minimum seviyelere indi i grld nden ve L=7.0m analizinde en yksek gvenlik says de eri elde edildi inden, bundan sonraki analizlerde optimum ankraj boyu olarak L=7.0m kullanlm tr (Tablo (2)). Ankraj boyuna ba l olarak e ilme momentinde meydana gelen de i imler ekil (3)te ayrca grafik olarak ta grlmektedir. Tablo 4. Ankraj Boyunun ncelenmesi
L (m) Palp. Yanal Def. (cm) 24.54 10.23 10.20 11.37 11.56 Palp. D ey Def. (cm) 7.730 5.922 5.882 6.114 5.876
(kNm/m)

Palp. Mak. E ilme Mom. (kNm/m) 258.27 146.44 135.83 137.48 140.11

Palp. Mak. Kesme Kuv. (kN/m) 482.87 350.00 320.32 331.16 342.86

Palp. Arkas Payanda Oturma Kuvveti Miktar (kN/m) (cm) 28.89 17.48 16.60 17.10 17.32 860.0 637.6 567.5 598.6 602.0

Ankraj Kuvvetleri (kN/m) 1 27.91 29.86 25.78 9.16 -0.36 2 81.01 50.42 83.14 96.97 96.38 3 172.10 220.00 228.50 214.50 198.90

3 5 7 9 11

300 250 200 150 100 1 3 5 7 Ankraj Boyu (m) m 9 11 13

ekil 3. Ankraj Boyu - Palplan Maksimum E ilme Momenti li kisi 3) Ankraj Asnn (A) Etkisi Problemde di er parametreler sabit tutularak, ankrajn yatay zemin dzlemi ile yapt a 0, 15, 30, 45, 60 ve 75 alnarak analizler yaplm tr. Elde edilen deformasyon, kesme kuvveti ve moment de erleri Tablo (5)te verilmektedir. Buradan, iksa sistemi durayll nn ankraj asndan etkilendi i grlmektedir. Ankraj as azaldka palplan yanal hareketi de azalmaktadr (A=0 durumunda palplan yanal hareketi A=75 durumuna gre yakla k 2.5 kat daha azdr). Ancak, ankraj as palplan d ey hareketini ok fazla etkilememektedir

ilme

Momenti

223

(maksimum 1.7cm). Palplan

tasarmna esas e ilme momenti ve kesme kuvveti ile

payandaya gelen kuvvet azalan ankraj as ile do ru orantl olarak azalm tr. A=0 durumunda ise palplan arkas zemin oturma miktar A=75 durumuna gre yakla k %50 azalm tr. A=75 ve A=0 durumlarnda ilk ankrajlar basn alm lardr. Ankraj as analizinde palplan hareketlenmelerinin ve palplan arkas zemin oturmalarnn minimum seviyelere indi i grld nden ve A=15 analizinde en yksek gvenlik says de eri elde edildi inden, bundan sonraki analizlerde optimum de er olarak A=15 kullanlm tr (Tablo (2)). Ankraj asna ba l olarak e ilme momentinde meydana gelen de i imler ekil (4)te ayrca grafik olarak ta grlmektedir. Tablo 5. Ankraj Asnn ncelenmesi
A () Palp. Yanal Def. (cm) 18.67 14.98 10.20 8.24 7.04 7.58 Palp. D ey Def. (cm) 4.437 5.347 5.882 5.454 4.783 4.166
E ilme Mom. (kNm/m)

Palp. Mak. E ilme Mom. (kNm/m) 219.63 171.76 135.83 105.50 92.98 98.99

Palp. Mak. Kesme Kuv. (kN/m) 485.90 404.94 320.32 246.78 239.91 326.98

Palp. Arkas Oturma Miktar (cm) 24.31 20.21 16.60 13.41 12.03 12.77

Payanda Kuvveti (kN/m) 757.5 678.2 567.5 448.8 426.1 538.0

Ankraj Kuvvetleri (kN/m) 1 -6.82 1.13 25.78 54.58 22.42 -88.00 2 18.77 42.08 83.14 120.30 122.40 82.98 3 124.70 199.30 228.50 242.10 262.30 264.90

75 60 45 30 15 0

250 200 150 100 50 0 0 15 30 45 60 75 90 Ankraj as (dere ce) e

ekil 4. Ankraj As - Palplan Maksimum E ilme Momenti li kisi 4) Palplan Boyunun (H) Etkisi Problemde di er parametreler sabit tutularak, palplan boyu 7.5m, 10.0m, 12.5m, 15.0m ve 17.5m yaplmak suretiyle analizler yaplm tr. Elde edilen deformasyon, kesme kuvveti ve moment de erleri Tablo (6)da verilmektedir. Buradan, palplan boyunun zellikle palplan d ey hareketinde etkin bir rol oynad grlmektedir. Palplan yanal hareketlerinin ise kaz seviyesi a ldktan sonra palplan boyundan ok fazla etkilenmedi i grlm tr (maksimum

224

1.14cm). Palplan e ilme momenti ve kesme kuvveti ile payandaya gelen kuvvet artan palplan boyu ile ters orantl olarak azalm tr. Palplan arkas zeminde oturma miktar H=10.0mden sonra ok fazla de i memi tir (1.35cm). Her bir ankraja gelen kuvvetin palplan boyundan etkilenmedi i, genelde kuvvetlerde dzenli bir da lm oldu u grlm tr. Palplan boyu analizinde daha d k palplan hareketlenmeleri ve palplan arkas zemin oturmalar elde edildi inden H=12.5m analizinde en yksek gvenlik says de eri ortaya kt ndan, yap maliyeti de gz nne alnarak bundan sonraki analizlerde optimum palplan boyu de eri olarak H=12.5m kullanlm tr (Tablo (2)). Palplan boyuna ba l olarak e ilme momentinde meydana gelen de i imler ekil (5)te ayrca grafik olarak ta grlmektedir. Tablo 6. Palplan Boyunun ncelenmesi
H (m) Palp. Yanal Def. (cm) 7.90 7.04 6.39 6.21 5.95 Palp. D ey Def. (cm) 12.193 4.783 3.343 2.344 1.569
ilme Mom. (kNm/m)

Palp. Mak. E ilme Mom. (kNm/m) 110.93 92.98 89.78 88.71 85.14

Palp. Mak. Kesme Kuv. (kN/m) 387.19 239.91 206.30 188.40 178.17

Palp. Arkas Oturma Miktar (cm) 15.69 12.03 11.43 11.06 10.68

Payanda Kuvveti (kN/m) 710.7 426.1 356.7 328.0 311.6

Ankraj Kuvvetleri (kN/m) 1 -59.67 22.42 34.45 48.62 61.10 2 107.70 122.40 128.10 136.60 147.00 3 276.70 262.30 257.10 264.70 273.10

7.5 10.0 12.5 15.0 17.5

120 110 100 90 80 5,0

7,5

10,0

12,5

15,0

17,5

20,0

Palplan Boyu (m ) m

ekil 5. Palplan Boyu - Palplan Maksimum E ilme Momenti li kisi 5) Yer alt Su Seviyesi (S) Etkisi Zemin ortamnda suyun varl nn ta ma kapasitesinde ve oturmalarda olduka nemli bir etkiye sahip oldu u bilinmektedir. Problemde di er parametreler sabit tutularak, zemin yzeyinden itibaren llen farkl su seviyeleri (0.0m, 2.0m, 4.0m, 6.0m, 8.0m, 10.0m, 20.0m) iin analizler yaplm tr. Elde edilen deformasyon, kesme kuvveti ve moment

225

de erleri Tablo (7)de verilmektedir. Buradan, kuru ortamda palplan taki yanal hareketin tamamen doygun ortama gre yakla k 2.2 kat azald grlmektedir. Ancak palplan ankrajlarla tutulu oldu undan d ey hareket suyun varl ndan ok fazla etkilenmemektedir. YASS arttka palplan e ilme momenti ve kesme kuvveti ile payandaya gelen kuvvet artmaktadr. Palplan arkas zeminde oturma miktar ise, zemin ortamndan su uzakla tka azalmaktadr. Su seviyesindeki de i imler zellikle 3. ankraja gelen kuvvetlerde de i ime neden olmu tur. Kaz seviyesinin altndaki su seviyesi hareketlerinin iksa sistemi durayll n ok fazla etkilemedi i grlm tr. YASS analizinde su seviyesinin palplan hareketlenmelerini nemli miktarlarda etkilemedi i kabul edilip bundan sonraki analizde optimum de er olarak S=-4.00m kullanlm tr (Tablo (2)). YASSne ba l olarak e ilme momentinde meydana gelen de i imler ekil (6)da ayrca grafik olarak ta grlmektedir. Tablo 7. YASSnin ncelenmesi
S (m) Palp. Yanal Def. (cm) 9.59 7.69 6.39 5.89 4.46 4.35 4.35 Palp. D ey Def. (cm) 3.594 3.446 3.343 3.073 2.626 2.451 2.264 Palp. Mak. E ilme Mom. (kNm/m) 119.99 103.94 89.78 85.45 79.37 79.13 79.63 Palp. Mak. Kesme Kuvveti (kN/m) 235.25 221.21 206.30 199.16 163.32 158.32 155.47 Palp. Arkas Oturma Miktar (cm) 14.07 12.48 11.43 10.69 9.52 9.31 9.18 Payanda Kuvveti (kN/m) 407.0 382.0 356.7 350.0 285.7 277.0 271.6 Ankraj Kuvvetleri (kN/m) 1 30.45 32.56 34.45 37.72 46.38 48.91 50.13 2 130.70 130.20 128.10 130.10 126.20 127.10 127.60 3 294.00 272.90 257.10 255.50 231.30 230.80 231.40

0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 20.0

ilme Mom. (kNm/m) E

130 120 110 100 90 80 70 60 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 YASS (m) m 12,0 14,0 16,0 18,0 20,0

ekil 6. YASS - Palplan Maksimum E ilme Momenti li kisi

226

6) Yayl Yk (Y) Etkisi Problemde di er parametreler sabit tutularak, yk olmad durum ve farkl yayl yk durumlar (100 kN/m2den 800 kN/m2ye 100 kN/m2lik artmlarla) iin analizler yaplm tr. Elde edilen deformasyon, kesme kuvveti ve moment de erleri Tablo (8)de verilmektedir. Buradan, palplan arkas zemindeki yayl yk miktarnn iksa sistemi durayll n nemli lde etkiledi i grlmektedir. Yaplan analizlerde, uygulanan 800kN/m2lik yayl ykn ardndan iksa sistemi gm tr. Palplan yanal ve d ey hareketleri, palplan e ilme momenti ve kesme kuvveti, payandaya gelen kuvvet ile palplan arkas zeminde oturma miktar artan yayl yk ile do ru orantl olarak artm tr. Yayl ykten dolay her bir ankraja gelen kuvvette de dzenli bir da lm tespit edilmi tir. Yayl yklere ba l olarak e ilme momentinde meydana gelen de i imler ekil (7)de ayrca grafik olarak ta grlmektedir. Tablo 8. Yayl Ykn ncelenmesi
Y (kN/m2) 0 100 200 300 400 500 600 700 800 Palp. Yanal Def. (cm) 0.85 2.35 4.02 5.89 7.93 10.40 13.17 18.87 135.00 Palp. D ey Def. (cm) 0.201 0.622 1.804 3.073 4.371 5.76 7.21 9.39 46.12
ilme Mom. (kNm/m)

Palp. Mak. E ilme Mom. (kNm/m) 15.17 41.91 64.54 85.45 105.89 127.31 148.60 184.27 781.37

Palp. Mak. Kesme Kuv. (kN/m) 20.88 69.90 131.90 199.16 272.21 354.63 447.61 633.54 1270.00

Palp. Arkas Oturma Miktar (cm) 0.71 3.88 7.28 10.69 14.21 18.42 23.20 38.27 393.00

Payanda Kuvveti (kN/m) 24.7 109.9 222.9 350.0 491.0 650.9 832.4 1201.0 5160.0

Ankraj Kuvvetleri (kN/m) 1 9.89 12.20 23.22 37.72 53.66 70.14 86.54 102.00 156.10 2 18.57 51.12 90.00 130.10 170.70 213.60 256.10 309.00 450.80 3 38.82 108.90 181.50 255.50 330.90 412.40 495.50 616.60 1975.00

1000 800 600 400 200 0 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900
2 Yayl Yk (kN/m )

ekil 7. Yayl Yk - Palplan Maksimum E ilme Momenti li kisi

227

SONULAR Bu al mada; kum zeminde kaz sonras durayll sa lamak amacyla in a edilen palplan ve ankrajl iksa sistemlerinin saysal analizi yaplm , elde edilen sonular a a da sunulmu tur: Ankraj says, iksa sistemi durayll n etkilemektedir. Ankraj says arttka palplan yanal hareketlerinde azalmalar gzlenmi tir. Analizlerde optimum ankraj says N=3 olarak elde edilmi tir. Ankraj boyunun iksa sistemi durayll na belli bir uzunluktan sonra (5.0m) etkisi azalm tr. ksa sistemi durayll ankraj asna da ba ldr. Ankraj as azaldka palplan yanal hareketi de azalmaktadr. Ancak ankraj as palplan d ey hareketini ok fazla etkilememektedir. Analizlerde optimum ankraj as A=15 nerilmi tir. Palplan boyu zellikle palplan d ey hareketinde etkin bir rol oynamaktadr. Kaz seviyesi a ld ndan dolay palplan boyu, palplan yanal hareketlerini ok fazla etkilememi tir. Analizlerde palplan de erlerinde H=12.5m nerilmi tir. Kuru ortamda palplan taki yanal hareket tamamen suya doygun ortama gre yakla k 2.2 kat azalm tr. Kaz seviyesinin altndaki su seviyesi hareketlerinin iksa sistemi durayll n fazla etkilememi tir. Palplan yanal ve d ey hareketleri, palplan e ilme momenti ve kesme kuvveti, payandaya gelen kuvvet ile palplan arkas zeminde oturma miktar artan yayl yk ile orantl olarak artm tr. KAYNAKLAR 1. Aytekin M., Deneysel Zemin Mekani i, Teknik Yaynevi, Ankara, 2004. 2. Brinkgreve R. B. J., Plaxis Finite Element Code for Soil and Rock Analysis, 2d, Version 8.2, 2002. 3. il T.B., ksa Sistemleri ve Analiz Yntemleri Plaxis Paket Program Bitirme devi, ukurova niversitesi, n aat Mhendisli i Blm, Adana, 2007. 4. Kumbasar V., Kip F., n aat Mhendisli inde Zemin Mekani i, (Capper P.L. ve Cassie W.F. evirisi), a layan Kitabevi, stanbul,1984. 5. nalp A., Sert S., Geoteknik Bilgisi III, Bina Temelleri, Birsen Yaynevi, stanbul, 2006. boyu iin di er parametrelerin optimum

228

6. Uzuner B.A., Temel Zemin Mekani i, Teknik Yaynevi, Ankara, 2001. 7. Yldz A., Donatl Zeminler zerine Oturan Yzeysel Temellerin Analizi, Doktora Tezi, ukurova niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Adana, 2002.

229