KALEM SURES ANALZ

BURAK TARACAR

YAZAR HAKKINDA Burak Taracar 1977 ylnda Balkesirde dodu. Ortarenim ve lise yllarn Balkesir Srr Yrcal Anadolu Lisesinde (SYAL) bitirdikten sonra 1996 ylnda Uluda niversitesi Elektronik Mhendisliini kazand. Geirdii ar bunalm sonucu birinci snfta okuldan ayrldktan sonra bir sre tedavi olup 1999 ylnda Balkesir niversitesi Necatibey Eitim Fakltesini kazand ancak nc snfta hastalnn nksetmesi yznden oradan da ayrld. Yazmak gibi szel yetenek isteyen bir ile megul olmasna ramen grd saysal eitimin onun szel mantk ve analiz yeteneini gelitirdiini syler. u anda bir ksm baslm bir ksm baslmam Alak Suresi Analizi, Kalem Suresi Analizi, Fatiha Suresi Analizi, Yamurlar, Kurdun Duas, Sevgilime (iir), Ahlak ve Felsefe, Denemeler ve Yamurlar(senaryo) adl 9 adet eseri vardr.

Merhaba sevgili okuyucularm. lk kitabmz olan Alak suresi analizinden sonra Kuransal araylar dizimizin ikinci kitab olan Kalem suresi analizi ile tekrar birlikteyiz. anlayabildiim yada anlatmak istediim kadaryla Kalem suresi, insann kendini Allah katnda olmad bir halde yada derecede grmemesi gerektii, ne dnyann ne de ahiretin insann tekelinde olmad, Kuransz Mslmanlk yani ilahi vahyin gerek anlamnn olmad dini araylarn Allah katnda geersiz olduu, dindar inkarclar ve en ok da Kurann anlamndan, yani anlam anlalarak okunarak insanlarn gerek dini gerek dnyevi hayatlarna o ekilde bir eki dzen vermesi gerektii zerine kurulu. Aka sylemeliyim ki ben Arapa dilini bilmiyorum fakat Kurann baka dillere bire bir tercmelerinden rahatlka anlalabileceini ve zaten Kurann indirilme dili olarak Arapann seilmesinin nedenlerinden birinin de Arapann bu ekilde tercmeye msait bir dil olmasndan kaynaklandna inanyorum. Kuran baka dillere evirilerinden anlalmaz, Arapa bilen okur anlar gerisi Arapadan lafz olarak okusun diyecek kadar bu konuda ileri giden yobazlara da artk birilerinin hadlerini bildirmesi gerektiine inanyorum. Aslnda unutmamam gereken bir nokta da yapt bu gzel eviriden dolay Prof. Dr. Yaar Nuri ztrke teekkr etmem gerektii. Yllar nce yaptmz bir konumada bana evirimi kaynak gstererek kullanabilirsin demiti. Ben de imdi bu sz tutuyorum. Hepinize Kurann frtnal, sevgi ve ak dolu anlamsal dnyasnda iyi yolculuklar diliyorum Bu kitab canmdan ok sevdiimden halde cannn kymetini bilmeyen kardeim Burhan Taracara ithaf ediyorum

buraktaracar@hotmail.com buraktaracar.blogspot.com Kalem Suresi Nun! Andolsun kaleme ve satr satr yazdklarna ki sen, cin tasallutuna uram deilsin Rabbinin nimeti sayesinde. Senin iin kesintisiz bir dl var. Ve gerekten sen, ok byk bir ahlak zerindesin. Yaknda greceksin, onlar da grecekler! Hanginizmi fitneye tutulan, deliren! Senin Rabbin, evet Odur kendi yolundan kimin saptn en iyi bilen. Ve Odur kimin doruya ve gzele klavuzlandn en iyi bilen. O halde, yalanlayanlara itaat etme! stediler ki sen, alttan alp gevek davranasn da onlar da yumuaklk gstersin. unlarn hibirine eilme, uyma: ok yemin eden, baya-alak, alayc / gammaz, kouculuk iin dolap duran, hayr engelleyen, snr tanmaz-saldrgan, gnaha batm, kaba / obur, btn bunlardan sonra da soyu bozuk, ktlkle damgal. Mal ve oullar sahibi olmu da ne olmu? Ayetlerimiz ona okunduunda yle der: Daha ncekilerin masallar! Yaknda biz onun hortumu zerine damga basacaz / burnunu srteceiz. Biz onlar, o bahe sahiplerini belalandrdmz gibi belalandrdk. Hani onlar, sabaha ktklarnda, baheyi mutlaka kesip bieceklerine yemin etmilerdi. Hibir istisna tanmyorlard. Ama onlar uyumaktayken, Rabbinden gelen bir dolac baheyi dolat da, o simsiyah kesiliverdi. Sabaha ktklarnda birbirlerine seslendiler: Hadi, eer biecekseniz ekininize erken gidin. Yola koyuldular. Aralarnda fsldayorlard: Hey! bugn oraya bir yoksul girip yannza gelmesin. Sadece engellemeye, iddete gleri yeten kiiler olarak erkenden vardlar. Fakat baheyi grnce: Yahu biz yanl gelmiiz dediler. Hayr, hayr! Biz mahrum edilenleriz. Ortancalar /
4

lml olan yle dedi: Ben size sylemedim mi? Tespih etseydiniz ya! O zaman dediler ki: Tespih ederiz seni, ey Rabbimiz. Gerekten biz zalimler olduk. Bunun zerine birbirlerini knamaya baladlar. Yuh olsun bize, dediler, biz gerekten azgnlarmz. Umarz, Rabbimiz bize onun yerine daha hayrlsn verir. Biz de her eyimizle Rabbimize yneliriz. te byledir azap! Ahiretin azab ise gerekten ok daha byktr. Ah! Biz bilselerdi. Takva sahipleri iin, Rableri katnda nimetlerle dolu cennetler vardr. Biz Mslmanlar, sulular / gnahkarlar gibi yapar myz? Neniz var sizin, nasl hkm veriyorsunuz? Yoksa sizin bir kitabnz var da ondan ders mi gryorsunuz? Onda, keyfinize uyan her eyi rahata buluyorsunuz. Yoksa sizin lehinize zerimizde kyamete kadar uzanacak yeminler mi var da siz ne hkmederseniz oluverecek! Sor onlara: Byle bir eye hangisi kefil? Yoksa kendilerinin ortaklar m var? Eer doru szl iseler arversinler ortaklarn! Baldrn plak kalaca, secdelere arlacaklar gn, onu da yapamayacaklar. Gzleri yere eilmi, benliklerini zillet kaplamtr. Onlar, sapasalam olduklar zaman da secde etmeye arlyorlard. Bu sz yalanlayanla beni babaa brak. Onlar bilmedikleri yerden yakalayacaz. Sre tanyorum onlara Tuzam gerekten zorludur benim. Bir cret mi istiyorsun kendilerinden de onlar, bir bor altnda eziliyorlar! Yoksa gayb, anlarnda da onlar m yazyorlar? Artk Rabbinin hkm vermesi iin sabret! Baln dostu Yunus gibi olma! Hani o, hkrktan boulur bir halde yakarmt. Eer ona, Rabbinden bir nimet ulamasayd, horlanm bir halde cascavlak bir yere atlrd. Fakat Rabbi onu seip yceltti ve barseverlerden yapt. O kfre sapanlar, Zikiri / Kuran iittiklerinde az kalsn gzleriyle seni devireceklerdi. Bu tam bir cinlidir diyorlard. Oysaki o Zikir / Kuran alemler iin bir tten baka ey deildir.
5

KALEM SURES ANALZ Nun! Andolsun kaleme ve satr satr yazdklarna!

6

Kalem suresi Nun harfine yeminle balamaktadr. Hem genel manada Kuran bilenlerin renmesi ynnden, hem de Kuranla ilk defa tananlarn renmesi ynnden syleyebiliriz ki, Kurann surelerinin bir ksmnn banda bulunan harf yeminleri, tek harf bulunan yeminlerde, o harfin syleni biiminin insan aklna getirdii duyumsamalar, birden ok harf bulunan yeminlerde, hem o harflerin ayr ayr syleni biimlerinin insan aklna getirdii duyumsamalar, hem de o ard ardna gelen harflerin kombinasyonunun insanoluna anlattklar bakmndan incelenmelidir. Nun yeminini birka bakmdan inceleyeceiz. Bunlardan birincisi yeminin bandaki n harfi, ikincisi n ve u harflerinin bizi nereye gtrd, ncs ise nu sesinin sondaki n sesiyle birlemesiyle oluan mana ve en son olarak sondaki n sesinin bize anlattklar. Ben burada seslerin anlamlarn anlatmak iin semboller kullanmak istiyorum. Nun yemininin bandaki n sesi evren kurulmadan nce sregelmekte olan eksiksiz, hamd ve srekli olan iman anlatr. Bu noktada evren kurulmadan nce meleklerin varln ve insanolunun dnyadaki snavna Alemlerin Rabbi tarafndan verilen baz tlerle hazrlandn belirtmeliyim. Hatta Nun yemininin belirttii snav insan yaratlmadan nce de Alemlerin Rabbinin gsterdii bir dosdoru yol olarak varolmutur. Nu sesi daha nce belirttiim gibi eksiksiz, hamd ile dolmu, tam bir imandan, ortadaki u sesinin anlatt gibi belirlenen bir yolda iman korumay anlatr. Belirlenen yol yaratl anndan kyamete kadar srecek iman yoludur ki melekler ve insanolu bu snava dahildir ve Kuranla gelen hidayet vastasyla doru yola girmeye alan insann bu snav kaybetmemesi lazmdr. Sondaki n sesi ise adeta nceki nu sesi yani hamd, doru yol ve tam hidayetle balayan snavn u sesi ile devam
7

etmesi yani sreklilik iinde tutulmas ve sondaki n sesiyle kapsanmasdr. Sondaki n sesi daha tek bir ifadedir ki kyamet ve hesap zamann anlatr. Bu zaman diliminde yaratlmlarn her eyi geride brakmalar ve en byk hidayete, bir daha kaybolmayacak gereklik, hesap, dl ve ceza daha dorusu yaratlmlarn her eyi anlamlar sz konusudur. Kyamet zaman ondan nceki balang ve snav zamanlarn kapsar. Ayn ekilde sondaki n sesi de ondan nceki nu sesini kapsar. Bunu bir baka ekilde yle anlatabiliriz. Kuran yle der: Azaptan uzaklatrlp cennete sokulan kesinlikle kurtulmu olacaktr. Bu sebeple sondaki n sesinin tam hidayeti ve varlacak son noktay anlatmas gibi, direkt cennete girenler gerekliin ta kendisine, bir sre iin cehenneme girenlerin ise gerein bilgisine tam olarak ulatktan sonra cennetin yani kesintisiz ve sonsuz gerekliin iine girebileceklerini syleyebiliriz. Cehennem temiz kalpli ve iyi niyetli, Allaha bal olmayanlarn gerein bilgisinin ne olduunu anlayacaklar vakte kadar kalacaklar bir azap yeridir. Bu sebeple temiz kalpli ve mutlak gereklik yani hidayet zere olmak isteyenlerin Kurana sarlmalarn tavsiye ederim. Ayetleri dikkatlice incelerseniz grebilirsiniz ki nce kaleme, daha sonra kalemin sahip olduu olguya, bir baka ekilde sylemek istersek insanlk tarihi boyunca detaylandrlm bir halde yazlanlara yemin edilmektedir. Bu noktada kalem, bilgiyi aktarmak iin kullanlan nesne anlamna gelir ki bu olgu amzda daktilo, bilgisayar, uydu sistemleri, iletiim sistemleri ve bilgiyi depolama sistemleri gibi pek ok olguyu iine alr. Alak suresi analizinde kalemin ne gibi anlamlara gelebileceinden bahsettiimiz iin ben burada bilginin depolanmas, detaylandrlmas ve gelecee tanmas gibi kavramlardan bahsedeceim.

Kalem kavramnn en nemli zelliklerinden biri insan aklnda oluan somut bilginin veya herhangi bir verinin d dnyada bir daha kaybolmayacak bir ekilde belirli bir belge (kat, disket, cd, bilgisayar hafzas vb) zerinde saklanmasn salamaktr. nsan aklnn temel ileyi biimi akln kademe kademe ve bilgi zerine bilgi mant zerinden yrtlmesidir. nsan nce temel bir gerek bulur, sonra onu bir belge zerine geirir, daha sonra onun zerinde dnr ve en sonunda o bilginin onu gtrd bir baka temel geree ular. Buna fizik biliminden bir rnek vermek istersek, yzyllar nce Newtonun kulland kanunlarn zerinden dnceler retilerek bugnk kuantum fizii kanunlarna ulalmtr nk hibir bilimsel kanunun birdenbire ortaya kmas sz konusu olamaz ve bilimsel mantk unu gstermektedir: Her yeni bilimsel kanun daha nce varolan bilimsel kanunlarn zerinde yrtlen mantksal almalarn sonucudur. Peki neden Kuran Nun yemininden yani ncesini ve sonrasn anlatan yeminden sonra kaleme ve satr satr yazdklarna yani detaylandrlm bir halde yazdklarna yemin ediyor? nk Kuran hem tarihsel geliim sreci iinde, hem bilimsel geliim sreci iinde bir harf kullanarak anlatt gerekliin, kalem olgusu kullanlarak detaylandrlm bir halde (satr satr szc bunu ifade eder) anlatlacan ve gerekliin gzler nne serileceini ifade ediyor. Bir baka ekilde anlatrsak kalem, gazete, kitap, bilgisayar, uydu gibi nesnel anlatm aralarnn insanolunun dnyada varoluundan kyamet gnne kadar anlataca tek gerek, Kuran- Kerim in mutlak, tartlmaz ve deimez olduu gereidir. rnek olarak slam uruna girilen bir savata son nefesini La ilahe illallah! diyerek veren bir ehidi gren gzler

aslnda son nefesinde lme akn anlatan bir insana ahitlik etmektedir ki bu u demektir: Rahman ve Rahim Allahn adyla O tozutup savuranlara, o krp un ufak edenlere, o arlk tayanlara, o kolayca akp yzenlere, o rahata yzenlere, o i ve oluu bltrenlere andolsun ki! Hi kukusuz, o size vaat olunan kesinlikle dorudur ve din amaz bir olgudur. (Zariyat suresi) Dnya hayatnda alnp verilen tm nefeslerin, iine girilip yaanlan tm heyecanlarn, her trl znt ve sevincin, her trl bilinli ibadetin ve dnmeye deer her trl oluun tek bir sebebinin olduunu ve bu tek sebebin de ahiret olduunu ve bu dnya hayatnn sadece ahiret ncesi bir snav olduunu size syleseydim bana inanr mydnz? Kalemin kullanm amalarna bir gz atmak istersek temel ba-lamda gemiten gelecee uzanan zaman dilimi iinde kalemin tek bir grevi vardr. Olan biteni kayt altna alarak gelecee aktarmak. Bu olay bilimsel platformda ok ak ve net bir ekilde grlebildii gibi, tarihin not alm ve gelecee aktarmyla, insanolunun elinden kan dnsel eserler, sanat eserleri, iirler ve felsefi metinler gibi pek ok olgunun gelecee aktarm konusunda grlebilir. Ancak bu noktada ok az kiinin grd yada grebilecei bir kelam mucizesine dikkat ekmek zorundaym. Kitab- Kerim ilk ayetinde tek bir harfle anlatt gerekliin kalem mucizesiyle, gelecee uzanan zaman diliminde, satr satr, gittike daha ok detaylandrlarak ve ayrntl bir hale getirilerek, matematik, fizik, geometri, kimya, biyoloji, tp, psikoloji, astronomi ve dier her trl bilim dalnn da katksyla en son ana kadar mkemmel bir ekilde ortaya konulacan sylemektedir. Bir baka deyile Kuran zamanla
10

birlikte daha mkemmel anlalacak ve Kurann tefsircisi de zaman ve akp giden zaman dilimi iinde kalemin yazdklar olacaktr. Bu noktada insan akl iki trl iler: 1-) Zamann gemesini bekleyerek belirli mucizelerin ortaya kmasn beklemek ve akl bilimsel gereklie ulatktan sonra Kurana inanmak. 2-) Allaha ve ahiret gnne iman etmi bir kii olarak gerek olan Kurana iman ederek yaam eklini iman ettii deerlere gre belirlemek. Ben bu iki seenekten birincisinin zerinde bile durmamanz tavsiye ederek ve ikinci seenei semeye kendini adam bir insan olarak Kuran yaam sreci boyunca nasl ele almamz gerektii konusunda biraz durmak istiyorum. Bireysel planda insanlarn anlamn okuyarak renmesi iin Alemlerin Rabbi tarafndan insanlk alemine peygamberimiz Hz. Muhammed araclyla gnderilmi olan Kuran alar boyunca neden kendisine sarlanlarn, mrlerinin sonuna kadar aratrp rendikleri bir kitap olmutur? Alemlerin Rabbi tarafndan indirilmi olan Kurann en nemli zellii insan psikolojik adan anlaml ve bilinli bir iman balamnda motive etmesidir. Eer iman balamnda bir motivasyon ve konsantrasyon salayc bir etken yoksa o iman ok zayftr. yle bir dnn Kuran olmasayd onun yerine Kurann kendisi kadar motive edici ve dndrc bir kitap olabilir miydi? Kurann en nemli zellii insann iman etmesini salamas ve uurlu iman baznda iman motive etmesi, bir baka deyile psikolojikman gerekli olan heyecan, mit ve dengeyi salamasdr.
11

nsan hayatnda insan iin varolan en nemli iki temel deer akl ve psikolojidir. Akl mutlak gerei grr, doruyla yanl, mantklyla mantksz birbirinden ayrt eder ve net gr salar. Psikoloji ise bambaka bir eydir. Mutlu bir anda sevgilisini bekleyen bir erkek, sevgilisi ge geldii halde ona bir gl alabildii gibi, mutsuz bir anda sevgilisini bekleyen bir erkek sevgilisi ge geldii iin ona bir tokat atabilir. Mantkl bir insanda psikoloji denge halindedir bir baka ekilde ise yle syleyebiliriz, psikolojik dengesi yerinde olan bir insan akln kulland zaman dilimi boyunca mantkldr. Neeli bir insan evresindeki btn dostlarna gnaydn diyebildii gibi fkeli bir insan etraf krp ayn artlarda etraf krp dkebilir, kavga edebilir. Mutlak akl aslnda sadece bir aynadr, psikoloji ise insan ynetir hatta zaman zaman akln nne geebilir veya akln stn rtebilir. Psikolojinin insan ynettii olgusunu ortaya koyduktan sonra neden Kurann anlamyla bir kere tanp bir daha brakmayan insanlarn Kurana bu kadar sevdal olduunu ortaya koyalm.nk Kuran insann Allaha iman etmesi ve inanmas iin gerekli olan ak verir ve ak yle bir duygudur ki insan psikolojisinde insan aktan daha te etkileyen bir duygu yoktur. Kuran Alemlerin Rabbinin insana duyduu akn satrlara geiriliidir ki neden her yeni Mslman olmu insana Neden Mslman oldun? diye sorduumuzda u cevab alrz: Kar koyamadm! Alemlerin Rabbi insana olan akn Kuranda satrlara geirdii gibi Kuran okuyan insan da inancyla, namazyla, zekatyla, her trl ibadetiyle, iyilikleriyle ve en nemlisi dnceleri ve onlar dile getiriiyle Allaha olan akn ortaya koyar. Bundan tesi insann lp cennete varmasdr ki insan gerek akn manalarna cennet ve sonrasnda varabilir. Bu noktada insan benliinin birka temel alt blmnden sz etmek istiyorum. nk insan benliini ak ve net olarak
12

inceleyemezsek dar bir biimde slam adna sloganlar atmaktan teye gidemeyiz. nsan benliinin temel alt kavramlarndan birkan sayarsak bunlar bireysel altyap, akl, mantk, psikoloji, sezgi, bilin ve eylemdir. En bata bireysel altyap maddesini inceleyelim. Bireysel altyap herhangi bir zaman-mekan boyutunda insanda bulunan bilgi, grme, iitme duyusu gibi duyular, kltr,zeka, renim seviyesi, herhangi bir eye kar sevip-sevmeme, holanpholanmama duygular gibi kiisel zelliklerdir. Bireysel altyap bir niversite rencisinin bir matematik snavnda A alacak bir bilgi seviyesini gsterebildii gibi, tad duygusunu deerlendirme, ac veya tatly sevip sevmeme gibi hem biyolojik hem de insancl altyaplar olabilir ve bunlar insana yaad sre boyunca etki eder. imdi akla gelelim. Akl ayn bir bilgisayar devresi gibi dardan ald etkileri bireysel altyapya bal olarak zmler. Ayn matematik sorusu matematik derecesi A olan bir renciyle E olan bir renciye sorulduunda farl cevaplar alrsnz. Ayn ekilde hayat televizyon seyretmekle gemi bir adamla, kitap okumay seven, sevgi ve sayg kavramndan haberdar olan kltr seviyesi farkl bir adamn herhangi bir siyasi haber karsnda tepkileri farkldr. alkan renci bir sorunun cevabna 2,718 diyebildii gibi tembel renci soruya 2,5 diye cevap verir. Akl, numaral bir gzlk olsun, dardan gelen nlar, d etkenler olsun, gzln camnn derecesi ise bireysel altyap zellikleri olsun, gz akl olsun ve beyin ise akln yani gzn bavurduu yer yani mantk olsun. nsan ancak bunlarn birleiminden sonra grr. Akl normal artlar altnda yanl yapmaz yalnz cam yani bireysel altyap ne kadar doru veya yanlsa kiiye o kadar doru veya yanl bilgi kazandrr. nsan mkemmel yaratlmtr fakat dini yalanlamak veya

13

uzak dmek bireysel altyapya da zarar verir. Bunu Kurann Tin suresinde de grebilirsiniz: TN SURES Rahman ve Rahim Allahn adyla Yemin olsun incire, zeytine, Tur-i Sinaya ve u gvenli kente ki, biz insan gerekten en gzel bir biimde yarattk. Sonra da onu dklerin en dne, aalarn en aasna evirip attk. man edip hayra ve bara ynelik i retenler mstesna. Bunlar iin kesintisiz bir dl vardr. Byle iken dini sana ne yalanlatr? Allah, yarglarn en gzel hkm vereni deil mi? Dikkat ederseniz ayetler insann en gzel bir biimde yaratldndan ardndan da dklerin en dne, aalarn en aasna evrilip atldndan bahsetmektedir. Yani bireysel altyapy negatif olarak etkileyen etmenler evresel ve dardan gelen etmenlerdir. nsann nasl mkemmel bir hale getirilecei ise ayetlerin devamndadr. man edip hayra ve bara ynelik i retenler mstesna. Bunlar iin kesintisiz bir dl vardr. Byle iken dini sana ne yalanlatr? Allah, yarglarn en gzel hkm vereni deil mi? Dardan gelen nlar ne kadar netse ve bireysel altyap ne kadar gzelse, bir baka deyile gzln cam ne kadar net gsteriyorsa akl yani gz o kadar iyi grr. Akl gzlk camndan ald bilgileri beyne yani manta gtrr. Mantk, kendisine gelen herhangi bir bilginin doruluunu, yanlln, olumluluunu, olumsuzluunu birbirinden ayrr yani zmler. Buradan karacamz sonu ise akln sadece bir veri alc yada bir gz gibi olduu, mantn ise onlarn bir
14

deerlendiricisi yada karar vericisi olduudur. Mantk kendisine ulaan bilgiler yani gzn kendisine ulatrd bilgiler hakknda bilinli ve yanl deerlendirmeler yapar ve bu bilinli ve yanl deerlendirmeler insan iin ok nemlidir. nk insanolunun Yce Yaratc tarafndan snav edilmesi esnasnda ana snav konularndan biri insann olaylar yada kendisine ulaan veriler karsnda ne gibi bir mantk yrttdr. Bireysel mantk nemlidir nk mantk, kendisine ulaan veriler hakknda bireysel olarak olumluolumsuz, doru-yanl gibi deerlendirmelerde bulunduu iin yaam sreci boyunca bir imtihan aracdr. Aslnda bu noktada akl ve mantn zaman zaman birbirine kartn greceiz nk akl gze benzedii iin ve gzlk camndan (bireysel altyap) kendisine gelen bilgileri dorulamak yada yanllamak ansna sahiptir fakat mantk genel konularda genellikle herkes iin ayndr. Birazdan iin iine psikolojinin de girmesiyle bireysel altyap, akl, mantk, psikoloji hatta daha da ileri gittiimizde insan benliinin btn alt kavramlarnn tmnn bir araya gelerek insan benliini oluturduunu greceiz. imdi psikolojiye geelim. Psikoloji bireysel yada evresel nedenler hakknda akl ve mant etkileyerek, akln ve mantn emrettii eylemin kendi szgecinden geen bir eylem olarak hissedilmesini, dnlmesini, da vurulmasn salar. Burada psikoloji szgecinden geen eylemin ille de da vurulmas gibi bir art yoktur nk psikoloji ruhsal bir durumdur (yani i benlik durumu). En genel manada mutluluk yada mutsuzluun kkenleri psikolojik veriler nda incelenmelidir. Bilin ise insann herhangi bir zaman-mekan boyutunda yapp ettiini yada i benliini (psikoloji) bilip-bilmeme, farknda olup olmama durumudur. Kuran yle der:

15

nsan, kendi z benliine ynelmi keskin ve derin bir baktr te bu z benlie ynelmi keskin ve derin baka bilin diyoruz. Bilin ve uur arasnda bir fark vardr. Bilin insann kendi benliine ynelmi olan bak, uur ise mantn yerli yerinde olmas, bunun yannda insann yapp ettiklerinin farknda olmasdr. Alak Suresi Analizi adl kitabmzda yle demitik: nsan lahi Kudrete dnecei iin bu uluhiyete kendini hazrlamaldr. Eer dnyadayken bu bilinci kazanrsanz, ahirette de karlaacanz olaylara kar nceden inandnz iin bir kurtulu vesilesi olabilir. uurlu iman ok nemlidir. Yani kendi kendine ne yaptn, ne olduunu bilmesi. uur hibir zaman kaybolmamal ve en kt ileri yaparken dahi insan kendini ve yaptklarn anlayabilmeli. rnein insan adam ldrrken bile ben bu ii yapyorum ama bunun kt bir i olduunu biliyorum diyebilmeli. uur bunun iin nemlidir. Yaptklarn gryor olmak, hatalarn anlayabilmek ve kabul etmek Bilin ve uurun ne kadar nemli olduunu anlamaya sayfalar yetmez. nk Kurann insan tanmnda bilin ve i bak zelliklerine dikkat ekilmektedir. Bunu anlayabilmeniz iin Maun Suresini dikkatlice incelemelisiniz: Maun Suresi Rahman ve Rahim Allahn adyla Grdn m o, dini yalan sayan? te odur yetimi itip kakan! Yoksulu doyurmaya zendirmez o. Vay haline o namaz klanlarn ki, namazlarndan gaflet iindedir onlar! Riyaya sapanlardr onlar,
16

gsteri yaparlar ve onlar, kamu hakkna , yardma, zekata, iyilie engel olurlar. Bu konuyu felsefi bir bak asndan zellikle incelememiz gerekiyor. Kuranda insann tanm mutlak olarak kendini bilmek ve gittike derinleen bir biimde sreci incelemek olarak geiyorsa kendini bilmeyen, i bak olmayan (bilinsiz) ve uursuz bir insann Kurann istedii insan tanmyla ne alakas vardr? te bu yzden bilinsiz ve uurunu kaybetmi bir insan yaad o an iin atetedir. Ne zaman ki kafasn duvara toslar, o zaman kendine gelir. Yaratl zellii olarak insan bilinlidir ve kra vahyindeki gibi okumak ve anlamak zere yaratlmtr. Bu anlama sreci kendisini ve evreni anlamaktan Yce Yaratcy anlamaya kadar gider. Okumayan, anlamayan ve bilinli olmayan insan ise cehenneme mahkumdur. Yce Allah ayetlerinin istikrarl bir ekilde renilerek anlamsal olarak okunmasn istemektedir. imdi insan benliinin bir baka boyutuna geelim. zerinde duracamz bu boyut sezgi, ak ve ilhamdr. nsann Yce Yaratcy anlamasndan sz etmitik. te O Yce Yaratcnn bir ismi de Vedud dur, yani ok sevgili ve Yce Yaratcnn Vedud ismi Onun isimleri arasnda doruk noktada varolan bir sfattr. Allah, sevgili olduu iin sevdii kullarna bunu hissettirir ve bu kullarda kimi zaman kendini gsteren kimi zaman kendini gstermeyen bir sezgi olarak hissedilir. Sezgi dediimiz ey bu ilhamn hissedili biimidir ve btn gerek olumlu sezgilerin kayna Yce Allahtr. O halde sezgileri ok gl insanlara Allahn sevdii kullar denilebilir. Sezgi, kendisinin geldii bir ana kaynak olarak kendisini gsteremez nk sezgi grmeden grme, sarken duyma, durup dururken yanma durumudur ve tm sezgilerin ana kayna
17

Allahtr. lahi Kudret en sevgili olduu iin tm sevgi duygularnn ana kayna kendisidir. lahi Kudret kullar zerinde sezgiye dnecek ilhamlarla onlar kendisine eker ve kalpleriyle arasnda dayankl balar kurar. Kuran Kyamet suresinde yle der: Hayr, hayr! Siz hemen gelecei seversiniz. Ve sonradan gelecei terk edersiniz. Yzler vardr o gn parltl. Rabbine doru bakan. Ve yzler vardr o gn ask, buruk. Kendisine bel kracak bir hesap yneleceini sezinler. Hani bir ozan yle der: Yolu sevgiden geenlerle bir gn bir yerde mutlaka buluacaz. te o yer kyamet gnnde parltl yzlerle rablerinin yzn isteyip rablerinin yzne kavuanlarn sevinle buluacaklar yerdir. Sezgiler, ilhamlar ve ardndan gelen akla birlikte yaplan cokulu davranlar insan benliinin bir boyutudur nk Allah Vedud dur, ok sevgilidir ve insan kendi sevgilisine aktr. nsan benliinin bir baka alt kavram ise nefistir. Nefis, doal olarak karlanmas gereken eyleri hayvani bir ekilde isteyen bir organdr ve bu doal olarak karlanmas gereken eyler arasnda yemek, imek ve seks gibi drtler saylabilir. Nefis snr amayacak bir ekilde kontrol edilinceye kadar yararldr fakat nefis, mantk snrlarnn zerinde eyler istemeye kalkarsa insana manevi ynden zarar vermeye balar. Biraz daha derinlemesine incelersek nefis, biyolojik olarak var olan ihtiyalarn herhangi bir manta uymadan ya da mantk d bir ekilde istenmesidir. Buna bir rnek olarak bir tabak yemekle doyacak bir insann iki tabak yemek yemesini, bylelikle gznn doymasn yani nefsinin doymasn verebiliriz. Nefsin yle bir zellii vardr ki belirli bir lyle alnp fiziksel ve ruhsal ynden kendisiyle tatmin olunabilecek bir nimetin, arya kalarak, insann gznn doyaca kadar
18

ar bir ekilde alnmasn salar ve insan hayvaniletirir. Bu sadece yemek, imek konusunda olmaz seks ve ego konularnda da kendini gsterir. Nitekim Hz. Yusuftan nefsini tatmin etmek isteyen kadn olay aa knca Yusuf suresinde yle demektedir: Azizin kars dedi ki: te imdi gerek ortaya kt. Ben onunla gnl elendirmek istemitim. O z-sz doru insanlardand. Gerei sylyorum ki, Yusuf, gyabnda ona hainlik etmediimi, Allahn hainlerin tuzan baarya ulatrmayacan bilsin. Nefsimi ak-pak gsteremem. nk nefis, Rabbimin merhamet ettii durumlar hari, olanca gcyle ktl emreder. Ama Rabbim ok affedici, ok esirgeyicidir. Grld gibi nefis biyolojik ihtiyalar karlamada kullanlan hayvani bir drtdr. Ayetlerden anlald gibi nefis ou zaman ktl-azgnl emreder, bunun yannda insann doal ihtiyalarn karlamas bakmndan yararldr. O halde zerinde durulmas gereken en nemli nokta, nefis ve ihtiyalarn karlarken bunun bizim takvamz nasl etkileyeceinin incelenmesidir. nk ayetin de syledii gibi nefis, Rabbimizin merhamet ettii durumlar hari olanca gcyle ktl emreder. O halde nefis, tad ve zevk verici ihtiyalarn olumlu ve mantkl bir ekilde kullanlmas, arya gidilip imanmza zarar vermemesi artyla kullanlmaldr. nsan benliinin dier bir boyutu ise eylemdir. Eylem daha nce maddeler halinde sraladmz bireysel altyap, akl, mantk, psikoloji, bilin, sezgi, ak ve nefis gibi tm benlik alt kavramlarnn birleerek oluturduu dnce ve sonrasndaki davurum faaliyetidir. Aslnda insan benliini ok daha fazla veya daha az ve genel alt kavramlara
19

ayrabilirdik fakat bu konudaki aratrmalar da dier yazarlara brakyoruz. nsann eylem olarak oluturduu dnce ve davurum faaliyetinin denetlenmesinde ve bu davurum faaliyetinin ortaya kmasnda ncelikle bavurulmas gereken en gerekli olgu ise mantktr. Mantk insan iin o anki psikolojiden bamsz olduu iin ve doru ile yanl, olumlu ile olumsuzu ve ayrt edebildii iin dnsel ve fiziksel eylem plannda en nemli denetleyicidir. nsan dnsel veya fiziksel bir eylemde bulunmadan nce kendisinin lahi Kudret katnda nasl grldn sorgulamaldr. lahi Kudretin ltleri en gerel ltlerdir ve bu srada olan sorgulama davran insann mutlak mantk erevesinde davranmasn salar. nsann mutlak mantk yani lahi Mantk erevesinde dnmesi ok nemlidir nk lahi Kudret Kuran ve daha nce indirilen tm kitaplar mutlak mantk erevesinde indirmitir. Ayn zamanda gnderilen tm peygamberler de lahi Kudretin denetiminde ve mutlak mantk erevesinde bir yaant srmlerdir. O halde lahi Kudrete inanan bir kii eer mutlak doru ve mutlak mantk diye bir eyin olduu ve bunun bir kaynann olduu gibi bir eye inanyorsa bunun lahi Kudretin mant olduunu bilmelidir ve her kii dnsel ve fiilsel bazda kendisinin iyilikler, ktlkler, ibadetler ve ynelimler baznda, sonsuz olarak srecek hayatn gidiat konusunda lahi Kudret katnda nasl grldn sorgulamaldr. te insan benliinin bu temel alt kavramlarndan bahsettikten sonra insan benliini en iyi kimin tandn ortaya koymamz lazmdr. nsan benliini en iyi tanyan elbette ki insan ve kainat yaratan lahi Kudrettir. Ve bu Yce Yaratc insan en iyi tantan Kudret olarak insanlk alemine peygamberler araclyla daha nce anlattmz mutlak mantn bir ifadesi olan ilahi kitaplar gndermitir. Biraz nce insanlara dar bir bak asndan ilahi sloganlar
20

atmak yerine daha entellektel yollardan mesajlar vermekten sz etmitik ve daha sonra insan benliinin birka alt kavramn sralamtk. Bu konuda tek bir direkt, etkili ve entellektel yol vardr. Kuran yle der: Hidayet, Allahn klavuzlamasdr O halde hidayete klavuzlanma gibi bir yola giren bir insann tartmasz olarak uygulayabilecei tek yntem Kuran anlamaya almak ve aratrmaktr. Allahn Kuran yoluyla hidayete klavuzlamasyla insanlarn birbirlerini telkin yoluyla hayrl iler konusunda etkilemesi arasndaki fark yle anlatmak istiyorum. Ev alan dkkan satn alamaz ama dkkan alan ev hatta evler satn alr. Bu demektir ki Kuransz namaza, oruca, zekata balayan bir kimse olaylarn ve alglanmas gereken asl mesajn derinliine inemedii iin evlerini yani ibadetlerini kaybetmek tehlikesiyle kar karyadr ki bunun sebebi ilahi yani Kuransal motivasyonu kaybetmektir. Ancak Kuran okuyan kimse dkkan satn almtr. Oradan gelen gelir yani ilahi motivasyonla daha da arttrarak ve daha bir takvayla yapma ansna sahiptir. nk dinin temeliyle, srlaryla, derinliiyle ilahi motivasyon araclyla yz yze gelmektedir. O halde sevgili okuyucularm, siz de dkkannz temellerinden bina etmeye alnz. Yani Kuran kendi dilinizdeki gzel evirilerden, ondan baka hibir yol gsterici olmadan okuyunuz. Bylece hidayete klavuzlanmanz ve hem dnyada hem ahirette ilahi rahmete kavumanz umulabilir. imdi ilk iki ayeti beraberce ele alarak incelememize devam edelim: Rahman ve Rahim Allahn adyla Nun! Andolsun kaleme ve satr satr yazdklarna. Ki sen cin tasallutuna uram deilsin; Rabbinin nimeti sayesinde.

21

Ayetlerin gsterdii gereklerden biri u ki Kurann bir blmne ahit olmalarna ve kalpleriyle akllar tatmin olmasna ramen ikiyzllkle tuzak kurmak isteyenler, kendilerine Kurann ak seik ayetlerini okuyan peygamberimize iftira ederek cin tasallutuna uram olarak nitelendirmilerdir. Doal bir olaydr ki, Allaha ve ahiret gnne inanmayan bir ksm inkarc toplumun mutlak mantktan kaabilmek iin yapabilecekleri tek ey bir iftira ile peygamberimizi ve ilahi vahyi dlamaya alarak putlara tapmaya devam etmektir. Bu putlar urunda kz ocuklarn topraa diri diri gmmeye devam edenler ve helvadan yaptklar putlar yiyenler bile vardr. Yaamlarnn son anlarna kadar peygamberimizle kar karya gelen putperestler de olsa sonu olarak peygamberimizin iinde bulunduu mutlak gereklikten kaynaklanan g sayesinde hepsi boyunlarn bkmek zorunda kalmlardr. Bu noktada Alemlerin Rabbinin ifade ettii gerei birka boyutuyla incelemek gerekiyor. Rahman ve Rahim Allah, kalemle satr satr yazlan ey olarak mikro manada Kuran, makro manada evrenin balangcndan kyamet ve sonraki zaman diliminde varolacak Kainat-Zaman birlikteliinin tefsircisi olduu bir Kurann anlatt evren modelini iaret etmektedir Yani bu noktada Kainat-zaman birliktelii Kuran tefsir edebildii gibi Kuran-zaman birliktelii de Kainat tefsir edebilir. Ayetlerde, indirilmekte olan Kuran, Allahn peygambere nimeti ve rahmeti olarak tantlmaktadr ki bu ayn zamanda Kurann kendisini okuyan tm insanlara da bir nimet ve rahmet olduuna da iaret eder. Bu noktada nimet olarak anlalmas gereken ey mal, mlk veya dier maddi deerler deil Kuran kaynakl dnce gc dr. Nimetten anlalan ey ou zaman mal, mlk, para, kadn, ocuk, zenginlik gibi eyler olsa da bunlar bu dnya hayat iin olan geici
22

nimetlerdir ve bu dnyadaki gerek nimet olan Kuran kaynakl dnce gc sayesinde peygamberimiz kt niyetli varlklarn kendisine musallat olmasndan korunmutur. Byle kt niyetli varlklar zamanmzda byc, cinci, medyum diye anlan insanlara musallat olurlar ve onlar kendilerine kle yaparlar. Hatta onlarn vastasyla onlara bavuran insanlara da musallat olurlar. Bu sebeple hibir kimsenin bu tr byc, cinci, medyum diye anlan kimselere bavurmamasn dilerim nk bu insanlara musallat olan cinler de eytandr, musallat olunan bycler, cinciler vs de eytandr. Peygamberimiz daha dnyadayken bile iin dnya boyutunu gemitir. Son derece yukardan, son derece yksekten ve en geneli grerek evrene bakmaktadr. nk o alemlere rahmet olarak gnderilmitir. Bu noktada peygamberimize verilen nimetin Kuran olmasn gerek pozitif deerin ne olduu balamnda tartmamz gerekiyor. Eer gerek nimet mal, mlk, para olsayd onlar bitince biz de hibir eysiz ve fakirlik iinde kalrdk ancak gerek nimet dnce gcdr nk mal mlk biter ama dnce sreklidir ve zellikle Kurana bal aktivite iinde olan dnce srekli yenileme ve iyileme, daha doruya gitme sreci iindedir. Bu sayede dnce, ahirette elimizde olan hesab verilecek en ncelikli ve nemli deerdir. Eer bir kii olumlu dnceyi, zellikle Kurana dayal olumlu ve pozitif dnceyi ahirete tarsa bu, hi ibadet etmese bile btn gnahlarna ar basabilir. Bu sebeple en nemli nimet Kuransal dncedir ve disiplinli bir ekilde Kurana dayal, ayn zamanda artan, ivmeli bir olumlu dnsel tarz ahirete kadar tamak insanolunun sergileyebilecei maksimum olumlu aktivitelerden biridir. Dnce ruha bal olduu iin hesap konusu olacak konulardan biridir. Bu balamda ahirette hesap konusu olacak eyler sadece yzeysel sevaplar ya da gnahlar
23

olsayd sonunda sonsuz cennet veya en byk ate olan cehennem bulunan bir ahiret bu dnyaya karlk olmazd. yle bir dnn sevgili okuyucularm. Sonunda mkafat olarak sonsuz cennet hayat veya en byk ate diye anlan cehennem azab bulunan ahiret hayat sadece hrszlk yapmann, yapmamann, zina etmenin, etmemenin, namaz klmann, klmamann veya eriat kurallarna uyup uymamann l konusu olduu kadar iki basit seenek midir? Kesinlikle hayr! nk bu dnyada gzle grlen ok ey asln yanstmayabilir. nsann cennete veya cehenneme gitmesini belirleyen dnya snav aslnda ok daha derin bir konudur. Bu balamda Kurann nsan, kendi benlii zerine ynelmi keskin ve derin bir baktr ayetini incelemenizi tavsiye ederim. Bu noktada incelenebilecek konular arasnda insann Elest gnnde Rahmana verdii sz veya szleri hatrlamas, insann kendi derinliine ne kadar inip ne kadar yzeysel kaldn tartmas, hangi dnce veya aktivitedeyken samimi veya tam tersi olduunu grmesi, yalnzca Allaha kulluk eden biri olarak klavuz olarak yalnzca Kuran m setiini yoksa Kurandan baka klavuzlarn da peinden gitmekte olup olmadn tartmas gibi kavramlar sralayabilirim. Kurann ana kavramlar olan iman esaslar, eriat, ibadet gibi konular tabii ki bir insann dl m yoksa ceza m grebilecei konusunda bir ldr. Fakat Yce Yaratcnn insann geleceini belirleyen etken olarak setii en temel kavram temiz kalptir. Bu yzden brahim peygamberimiz Kuranda Yalnz temiz kalple varan kurtulur demektedir. Bahis konusu olan dier iki etken ise samimiyet ve Allahn birliine iman ederek Ona hibir eyi e tutmamaktr. Bunu ise Kurann Ahzab suresindeki u ayetlerden anlyoruz: Rahman ve Rahim Allahn adyla

24

Biz emaneti gklere, yere, dalara teklif ettik de onlar onu yklenmekten kandlar, ondan rktler. nsan ise ok zalim ve ok cahil olduu halde onu yklendi. Bunun byle olmas, Allahn; ikiyzl erkeklerle ikiyzl kadnlara, irke sapm erkeklerle irke sapm kadnlara azap etmesi, mmin erkeklerle mmin kadnlarn tvbelerini kabul etmesi iindir. Allah Gafurdur, Rahimdir. Yukardaki kavramlar derinlemesine incelediimizde temiz kalp, samimiyet, Allahn birliine iman ve Ona hibir eyi ortak tutmamann cennete veya cehenneme gidite bir lt olduunu grrsnz. Fakat btn bunlar grebilmek iin Kurann nsan, kendi benlii zerine ynelmi keskin ve derin bir baktr tanmlamasndaki i bak kavramnn da insan benliinde srekli bir biimde yer almas gerektiini anlayabilirsiniz. Kendi dncelerini ve duygularn lp tartmayan bir insann yaban eeinden ne fark vardr? Otu bulunca otlar, aslan grnce kaar. Bu yzden i entellektalite insann kendi duygu, dnce ak ve sezgi kavramlarn incelemesi bakmndan en nemli i dinamiklerden biridir. Yukarda saydmz temiz kalp ve samimiyet konusunda ele alabileceimiz en nemli lt i entellektalite yani insann kendi benliine ynelmi i bakdr. Alemlerin Rabbinin temiz kalp ve samimiyeti ne denli nemli bir lt olarak grdn Kurann Maun suresinden anlayabiliriz MAUN SURES Rahman ve Rahim Allahn adyla Grdn m o, dini yalan sayan? te odur yetimi itip kakan; Yoksulu doyurmaya zendirmez o. Vay haline o namaz klanlarn ki, namazlarndan gaflet iindedir onlar! Riyaya sapandr onlar,

25

gsteri yaparlar ve onlar, kamu hakkna, yardma, zekata, iyilie engel olurlar. Dilerseniz Kalem suresinin ilk drt ayetini hatrlatmak amacyla tekrar yazalm. Rahman ve Rahim Allahn adyla Nun! Andolsun kaleme ve satr satr yazdklarna. Ki sen cin tasallutuna uram deilsin; Rabbinin nimeti sayesinde, senin iin kesintisiz bir dl var ve gerekten sen, ok byk bir ahlak zerindesin. Bu ayetlerde kesintisiz dln anlam udur: Kesintisiz dl, kesintisiz imann karl olarak gelir. Yani peygamberimizin doumundan itibaren zerinde bulunduu Allahn birlii ve Ondan bakasnn Ona denk olmamas konusunda sahip olduu kesintisiz iman ve bu imann hayat boyu korunmasnn karl kendisine geni zaman biriminde kesintisiz bir dl olarak vermektedir. Peygamberimizin gzyalar fani dnya iin deildir. Peygamberimiz muhatap bulunduu insanlarn yeterince iman etmemesinden veya onlarn dtkleri hatalardan dolay ac eker. Hatta bunu Kuran uara suresinin u ayetleriyle anlatr: Rahman ve Rahim Allahn adyla Ta, Sin, Mim! te sana gerei apak gsteren Kitapn ayetleri Onlar iman etmiyorlar diye kendini zntden tketir gibisin. Eer istersek gkten zerlerine bir mucize indiririz de boyunlar onun nnde perianlkla eilip kalr. O Rahmandan kendilerine sze brnm yeni bir hatrlatma gelmeye dursun, ondan mutlaka yz evirirler. Yemin olsun yalanladlar ama yaknda gelecektir onlara alaya alp durduklar eylerin haberleri
26

Peygamberlerin fark budur. Gnahkar, iledii gnah veya iman etmemesinden dolay bana kt bir olay gelince alar. Peygamber ise iin sonunu bilir ve o kii neden iman etmedi veya su iledi diye alar. Ayetlerinde vd gibi peygamberimiz ok byk bir ahlak zerindedir nk O, tatan ve helvadan yaptklar putlara tapan, tefecilik yapan, kz ocuklarn diri diri topraa gmen, zenginlerin fakirleri kendilerine kle yapt, Tanr kavramn, Allah kavramn unutmu bir toplumda hem elik gibi hem tertemiz hem de onurlu bir resullk grevini yerine getirmektedir. Ayetlerde peygamberimizin lahi Kudret katnda ok byk bir ahlak zere olarak grldnden bahsedilmektedir. Peygamberimizin zerinde bulunduu yolu anlayabilmek iin ncelikle ahlak kavramn incelememiz gerekmektedir. Ahlak aslnda temeli vicdana dayanan, hem gemi zaman boyutunda olmu iyi eyleri olumlu deerlendiren, kt eyleri yarglayan, u an boyutunda olabilecek en mkemmel olann olmasn isteyen ve gelecek zaman boyutunda ise olabilecek btn negativiteyi bertaraf edip olumlu bir gelecek yaratmaya alan vicdani bir deer yargsdr. Peki ahlak tm zaman boyutlarnda olumluyu isteyip olumsuzu dlamaya alan vicdani bir deer yargs ise vicdan nedir? te bu konu Yce Yaratc tarafndan Mslmanlarn ve tm iyi insanlarn kalplerine konmu, ktler tarafndan ise grmezlikten gelinen adeta insan fizyolojisinde baz organlarn bulunmas gibi insan kalbinde bulunan temel bir deerdir. Ve vicdan en fazla peygamberlerin ve onlara uyanlarn yani inananlarn kalbinde kendini gsterir. Bu anlamda vicdan, temiz kalbe de benzetilebilse bile aslnda bambaka bir kavramdr. nk vicdan ac eker. Ac ekmesinin sebebi ise kyamet gnnden nce olmu, olan ve
27

olabilecek tm olaylarn hesabnn yce Allaha nasl verilebilecei konusudur bu anlamda vicdan ikiye ayrlr. Bunlardan birincisi toplumsal vicdan, ikincisi ise bireysel vicdandr. Toplumsal vicdan tarih boyunca yaanm, o anda yaanan ve gelecekte yaanabilecek tm toplumsal facialarn ve gnahlarn acsn eker. Bireysel vicdan ise toplumsal vicdan kapsamakla birlikte (kapsamak derken bu zamansal geliimin farknda olmasndan ve bunun sorumluluunu hissetmesindendir) bireye ait konular yani bireyi ilgilendirir. Temiz kalp ise kendisine kyamet gn penceresinden bakan insann vicdani bilgi sayesinde kalbinde oluturduu verilerin olumlu duygu ve dnce yoluyla dnsel dinamiklere yansmasdr. O halde kyamet gn olabileceklerden emin olabilmemiz iin vicdanmza bavurarak aldmz vicdani bilgiyi kalbe tamamz oradan da hem dnsel dinamiklerle hem fiziksel yollarla o bilginin gereklerini yapmamz gerekmektedir. nsann kendisini sorgulama yntemlerinden biri de udur: Ne yapacan dnme, ne dndn dn! Bylece Allahn senin hakknda ne dndn anlayabilirsin Vicdann, dnyada varolan dnce ve fiziki boyuttaki tm eylemlerin, kendisine kyamet gn penceresinden bakan insann i eletirisi veya i kekesi olduunu sylemitik. Bu anlamda peygamberler en byk vicdan ve vicdani ac sahibi insanlardr. nk peygamberler sadece kendilerinin deil kendilerinin sorumlu olduu tm toplumlarn gnahlarn acsn eker ve bu st dzey evrensel sorumluluktan dolay peygamberler en derin vicdan ve bu en derin vicdana dayal en derin ahlaka sahiptirler. Bu en byk ahlak ve en byk vicdan sahibi olmak da onlar dnyada ve ahirette en mkemmel ve rnek yaaya sahip doruk noktadaki liderler olmak konumuna gtrr. Peygamberlerin sorumlu olduklar toplumlarn gelecei hakknda nasl derin bir vicdani rperti
28

sahibi olduklarna rnek olarak Hud suresinde geen Hz. Nuhun hikayesini verebiliriz: Rahman ve Rahim Allahn adyla Andolsun biz, Nuhu da toplumuna resul olarak gndermitik. Ben sizin iin ak bir uyarcym. Allahtan bakasna kulluk etmeyin. Korkun bir gnn azabna uramanzdan korkuyorum demiti de toplumunun kfre sapanlarndan kodaman bir grup yle konumutu: Bize gre sen, bizim gibi bir insandan bakas deilsin. Bakyoruz sana, ayak takmmzn basit grl insanlarndan bakas ardna dmyor. Sizin bize hibir stnlnzn olduuna da inanmyoruz. Aksine, sizi yalanclardan sayyoruz. Nuh dedi ki: Ey toplumum! Bir dnn! Ya ben Rabbimden gelen bir klavuz zerindeysem; katndan bana bir rahmet vermi de o rahmet sizin gzlerinizden saklanmsa! Siz ona tiksintiyle bakarken, biz sizi ona zorla m ulatracaz? Hem ben sizden buna kar bir mal da istemiyorum. Benim cretim Allahtandr. Ama ben iman edenleri paylayp kovamam. nk onlar Rablerine varacaklar. Ama sizin cehalete batm bir toplum olduunuzu gryorum. Ey toplumum! Eer ben onlar paylayp kovarsam, Allaha kar bana kim yardm edebilir? Hala dnmyor musunuz? Ben size demiyorum ki, Allahn hazineleri benim yanmdadr. Ben gayb bilmem. Ben bir meleim de demiyorum. Ama gzlerinizin horlayarak bakt kiiler iin, Allah bunlara hibir hayr vermeyecek diyemem. Onlarn benliklerinde neyin sakl olduunu Allah daha iyi bilir. Baka trl davranrsam kesinlikle zalimlerden olurum. Dediler ki: Ey Nuh! Sen bizimle uratn, bizimle mcadelede ok da ileri gittin. Eer doru szllerden isen bizi tehdit ettiin eyi ortaya getir. Nuh dedi: Onu size, diledii takdirde ancak Allah getirir, siz de hibir engel karamazsnz. Eer Allah sizi azdrmak istiyorsa, ben size
29

t vermeyi gaye edinsem de dm size hibir yarar salamaz. Odur sizin Rabbiniz ve Ona dndrleceksiniz. Yoksa onu kendisi uydurdu mu diyorlar. De ki: Eer onu uydurmusam ilediim su benim aleyhimedir. Ama ben , sizin ilemekte olduunuz sulardan sorumlu deilim. Nuha yle vahyolundu: Toplumundan, daha nce inanm olanlar dnda hi kimse iman etmeyecektir. Artk onlarn yaptklar yznden tasalanp durma. Vahyimize bal olarak gzlerimizin nnde gemiyi yap. Ve zulmedenler hakknda benimle karlkl laf edip durma. Onlar mutlaka boulacaklardr. Gemiyi yapyordu. Toplumundan herhangi bir grup yanndan getike onunla alay ediyorlard. Dedi ki: Bizimle alay ediyorsanz, biz de sizinle alay edeceiz. Tpk sizin elendiiniz gibi. Rezil eden azabn kime geleceini, srekli azabn kimin bana ineceini yaknda bileceksiniz. Nihayet emrimiz gelip de tandr kaynaynca yle seslendik: Ykle iine her birinden ikier ift ve aleyhinde hkm verilen hari olmak zere aileni, bir de iman etmi olanlar. Ama Nuhla birlikte ok az bir ksm iman etmiti. Nuh dedi: Binin iine! Onun akp gitmesi de demir atmas da Allahn adyladr. Benim Rabbim elbette Gafurdur, Rahimdir. Gemi onlar, dalar gibi dalgalar stnden yrtp gtryordu. Nuh onlardan ayr bir yerde duran oluna seslendi: Oulcuum, bizimle beraber bin, kafirlerle beraber olma. Olu cevap verdi: Bir daa snacam, beni sudan korur. Nuh dedi: Allahn merhamet ettii dnda bugn hi kimse iin Allahn kararndan kurtaracak yoktur. Ve ikisi arasna dalga girdi de o, boulanlar arasna katld. Ve denildi: Ey yer! Suyunu yut ve ey gk, sen de tut. Ve su ekildi. bitirilmiti. Gemi Cudi zerine oturdu ve haykrld: O zalimler topluluu geri gelmez olsun! Bu arada Nuh, Rabbine yakard da dedi ki: Rabbim, olum benim ailemdendi! Senin vaadin elbette haktr. Sen hakimlerin, hkm en gzel
30

verenisin. Allah buyurdu: Ey Nuh! O senin ailenden deildi. Yapt, iyi olmayan bir iti. Hakknda bilgin olmayan eyi benden isteme. Cahillerden olmaman hususunda seni uyarrm. Nuh dedi: Rabbim! Hakknda bilgim olmayan eyi senden istemekten sana snrm. Eer beni affetmez, bana acmazsan hsrana urayanlardan olurum. yle denildi: Ey Nuh! Sana ve seninle beraber olanlardan dier gruplara bizden bereketler ve bir selamla aaya in. Baz mmetler de var, kendilerini nce nimetlendireceiz sonra bizden ackl bir azap hepsini kucaklayacak. te bunlar, sana vahyetmekte olduumuz gayb haberlerindendir. Ne sen ne de toplumun bundan nce onlar bilmiyordunuz. Artk sabrl ol! Sonu, takvaya sarlanlarndr. Bu ayetlerde Rahmann Vahyimize bal olarak gzlerimizin nnde gemiyi yap. Ve zulmedenler hakknda benimle karlkl laf edip durma. Onlar mutlaka boulacaklardr vahyi Hz. Nuhun , toplumunun geleceini ve ileyegeldikleri gnahlar bilmesine ramen Rahmandan af dilediini anlatmaktadr. Bu tr bir baka rnei ayetlerin devamnda gryoruz ki bir peygamber olu olmak bile inkarc bir kiiyi kurtarmamaktadr. Yce Allahn, azab inkar eden olu affetmemesi birilerine dayanan deil, bireysel olarak Allaha iman eden, samimi ve iten Mslmanlarn kurtulua erebileceklerini anlatr. Ahlak kavramnn vicdana, vicdan kavramnn ise kyamet gn hesap konusu olabilecek eylere adeta altnc his gibi varolan bir duyguyla balandn gryoruz. Peki insan bireysel manada ille de vicdani bir ac ekmek zorunda mdr? Yani insan her an kyamet tehlikesiyle kar karya mdr? Hayr, nk bu noktada insanlarn, Yce Allahn Rabbiniz deil miyim? sorusuna Evet Rabbimizsin! diye cevap verdikleri ve dnya hayatnda yapp yapmayacaklar eyler
31

hakknda sz verdikleri Elest gn ne atfta bulunacaz. Eer Rahmana gereince kulluk eder, Ona samimiyetinizi ispat eder ve Onunla bir yaknlama srecine girerseniz, Rahmana verdiiniz szleri hatrlayabilirsiniz veya bu szler size deiik yollarla (ryalar, ilhamlar) hatrlatlabilir. O takdirde dnya hayatnda daha az hata yapma ansna sahip olabilirsiniz ve kendi apnzda drst ve samimi bir Mslman olduunuz iin vicdani aclar bireysel bazda deil, daha ok toplumsal bazda ekersiniz. Rahmana kar samimi duygu ve dnceler tamann ve onlar samimi bir ekilde ifade etmenin en gzel yolarndan birini ise Bakara suresinde Hz. brahimin Rahmana yakar hadisesinde gryoruz. Ayet yledir: Rahman ve Rahim Allahn adyla Hani brahim de yle yakarmt: Rabbim, gster bana, nasl diriltiyorsun lleri? nanmadn m? diye sordu. nandm dedi, Ancak kalbimin tatmin olmas iin Allah dedi ki: Kulardan drt tane al, onlar kendine sndrp altr. Sonra her dan stne onlardan bir para koy. Sonra da onlar ar. Koarak sana geleceklerdir. Bil ki Allah Azizdir, Hakimdir Bu ayetlerde Hz. brahim Allaha inanmasna ve Allahla konuacak kadar yaknlamasna ramen kalbinin tatmin olmadn i benliinde bilmektedir. Bu yzden bu konuyu Rabbine ap, onu en sevgili, en gerek dost olarak bildii iin Rabbinden kalbinin tatmin olmas iin bir rnek istemektedir. Yce Allah da ona yle bir rnek vermitir ki bu rnek her eyi anlatmaktadr. Seilen imgenin ku olmas dnyada din ayrm yaplmakszn manevi olarak inanan btn insanlara iaret eder. Yani manevi olarak kanatlanan ve Allaha inanan btn
32

insanlar kular kadar zgr ve mslmandr. Kularn drt tane olmas drt insan rknn da kyamet gnndeki imgesidir. Kularn brahim tarafndan sndrlp ona altrlmas, Allahn inanan kullarna hidayet vererek, ibadetlerle, dualarla, ynelilerle, dnsel yollarla, kalbi yollarla onlar kendine yaknlatrmasn anlatr. Kularn ldkten sonra dalarn zerine konulup arlnca brahime koarak gelmesi ise kyamet gn inananlara sevgi zere bir ar olacan ve inananlarn bilerek ve isteyerek Allahn huzuruna geleceklerini anlatr. Ve son cmle olan Bil ki Allah Azizdir, Hakimdir ise kyametin Mslmanlar iin en olumlu ve hikmete bal olarak sonulanacan anlatr. Ayetlerde zellikle kularn birer dan zerine konulduu anlatlmaktadr. Bu ayet Allahn henz huzuruna gelmemi kullarna zlemini anlatmaktadr. Yce Allah Hz. brahime ok ince bir iltifat veya vg daha dorusu onurlandrma ve iltifat yapmaktadr nk kular Hz. brahime doru komaktadr. Bu anlamda Hz. brahim Allahn imgesidir. Kim bilir bu konuma Allahla Hz. brahim arasnda belki o peygamber olmadan gemiti ve Allah bu rnekle ona peygamber olacan yani insanlarn Ona yneleceini anlatyordu. Allah Veduddur ok sevgilidir, Hamiddir vlen ve vlmesi gerekeni gereince vendir. Vicdan kavram aslnda ikiye ayrlr. Bunlardan birincisi kalbi vicdan, ikincisi psikolojik vicdandr. Bunu bir rnekle aklayalm. Bir trafik kazasnda bir ocua araba arpp ocuk yaralandnda kalbi vicdan, Yazk oldu ocua, yavrucuum daha ok da gen gibisinden bir acma duygusu iine girer. Psikolojik vicdan ise ocua araba arpt, ok kt bir durum, hemen ambulans armaly eklinde mantkl bir nerme yapar. Vicdan, insan benliinin temel kavramlarndan biridir. Ve bu olay incelediimizde kalbi vicdann duygusal olarak dndn, psikolojik vicdann
33

ise mantkl olarak dnp gerekli olan faaliyeti yapp yapmama hakknda nerme yada nermeler sunduunu gryoruz. Bir baka rnek verelim. Bir tp patlamas sonunda bir adamn tututuunu, yanmaya baladn ve baka bir adamn onu bir yerden izlediini varsayalm. Byle bir durumda kalbi vicdan, Aman Allahm, bu duruma bakmaya bile dayanamam diyecektir.psikolojik vicdan ise Keke yanmda bir yangn sndrc olsayd, en azndan etrafmda bir battaniye bulabilir miyim diye bakmam lazm diyecektir. Dikkat ederseniz kalbi vicdan srekli olarak olaylar karsnda duygusal karmlar yapmakta. Psikolojik vicdan ise vicdani bir sorumluluu zerine alp anda yaplmas gerekenler hakknda mantki karmlar zerine kurulmu fiziksel faaliyetleri ynetmektedir. Peygamberimizin hakkndaki Senin iin kesintisiz bir dl var. Ve gerekten sen, ok byk bir ahlak zerindesin ayeti balamnda peygamberimizin ahlakn kalbi ve psikolojik vicdan ynnden incelersek, peygamberimizin kalbi vicdan balamnda mmeti iin gzyalar dken bir yaratla sahip olduunu, psikolojik vicdan balamnda ise sz konusu yaratl sebeplerinden dolay yaad an boyunca yaplmas gereken en doru davran, dnlmesi gereken en doru dnceyi ve sylenmesi gereken en doru tleri sylediini bir an bile dikkatini datmadan sylediini grebiliriz. Bu sadece peygamberimiz Hz. Muhammed iin deil btn peygamberler iin geerlidir. Kurann Bakara suresinde Hz. brahim ile ilgili konular almken u ayetin analizini yapmadan geemeyeceiz. Rahman ve Rahim Allahn adyla Allah kendisine mlk ve saltanat verdii iin, Rabbi hakknda brahimle ekieni grmedin mi? brahim yle demiti: Benim Rabbim Odur ki, hayat verir ve ldrr. O
34

da yle demiti: Ben de hayat veririm, ben de ldrrm. brahim, Allah, gnei doudan getiriyor, hadi sen de onu batdan getir deyince, kfre sapan o adam app kalmt. Allah, zalimler toplumunu doruya ve gzele klavuzlamaz. Bu ayetlerde Hz. brahimi neden gnei rnek gsterdiini incelememiz lazm. Bu olayn analizini maddeler halinde yapalm. 1: Hz. brahim tartmann balangcnda Rabbini anlatmak iin yalnzca Rahmann yapabildii hayat vermek ve ldrmek kavramlarn kullanmtr. Burada iaret edilen bir baka nokta ise evrenin yaratl ve sonunun getirilmesidir. Hz. brahim bunlar yalnzca Allahn yapabileceine iaret ederek o adama gerekleri anlatmak istemitir. 2: Kar taraftaki ahs bu kadar yce bir ilah kabul etmek istemedii iin kendini Allaha ortak komak yoluna itmitir. Yani Kurandaki deyimiyle Ben de hayat veririm, ben de ldrrm demitir. Bunlar tabii ki sama kelimelerdir nk Allaha ortak komak aslnda gerek olmayan eylerin gerek sanlmasndan ibaret olan gerel olmayan tanmlamas iinde tanmlanan bir kavramdr. Allaha ortak koanlar aslnda sanlarnn ve hayallerinin peinden gitmekten baka bir ey yapmamaktrlar. 3: brahim, Allah, gnei doudan getiriyor, hadi sen de onu batdan getir deyince kfre sapan o adam app kalmtr. Hz. brahim, o adamn yaratl ve lm konusunda bilincinin yeterli olmadn bilmektedir, ki rnekten anlald zere Hz. brahim belki yaam srecinde olan bir olay rnek gsterirse o adam yola gelebilir diye tahmin etmitir. Bu yzden yaam sreci boyunca her gn gzler nne serilen evrensel bir doa kanunu rnek verilmitir

35

Allah bizi ahirette ok byk ve yakc bir atele tehdit etmektedir. Gne burada bu atein simgesidir. Alemlerin Rabbinin kitaplarla ve peygamberler yoluyla uyard bu tehdit, ayn zamanda bizim gnahlardan kanmamza, sevaplar ilememize, iyilikler yapmamza ve kalbimizde rahmet iinde oluumuzdan dolay bir sevgi olumasna sebep olur. Gne de dnyada yaayan canllara s ve k vererek onlarn saplkl ve mutlu yaamalarna sebep olur. Gnei severiz ama gnee yaklamak istemeyiz nk tehdit bamza gelirse yanarz. Bu aynen Kuranda insanlarn emaneti isteyerek yklenip dnyada emanetin ykn, aclarn bu yolda ekilen zorluklar, dklen gzyalarn Allaha kar olan sorumluluktan dolay tamaya benzer. Bu konuyla ilgili Ahzab suresindeki ayetler unlardr. Rahman ve Rahim Allahn adyla Biz emaneti gklere, yere, dalara teklif ettik de onlar onu yklenmekten kandlar, ondan rktler. nsan ise ok zalim ve ok cahil olduu halde onu yklendi. Bunun byle olmas, Allahn ikiyzl erkeklerle ikiyzl kadnlara, irke sapm erkeklerle irke sapm kadnlara azap etmesi, mmin erkeklerle mmin kadnlarn tvbelerini kabul etmesi iindir. Allah Gafurdur, Rahimdir. Yine Hz. brahimle ilgili Kurann Bakara suresinden bir ayet yledir: Hani Rabbi, brahimi baz kelimelerle imtihana ekmi, o da onlarn hakkn vermi de Rab yle demiti: Seni insanlara nder yapacam. brahim, soyumdan birilerini de deyince Allah: Benim ahdime zalimler eremezler buyurdu.
36

Evrendeki her varl Allah yaratr ve yine Allah, o varlklara isimlerini koyar. Ve bu Allahn o varlklara koyduu isimler o varlklar gerek anlamyla ve tam anlatmla niteleyen isimlerdir. Hz brahimin baz kelimelerle imtihana ekilmesi kelime ve kelimenin betimledii arasnda iliki kurabilme ve bu balamda lahi Kudretin koyduu isimlerin veya hakknda imtihana ekildii kelimelerin karln ne kadar verebildii anlamnda olabilir. Ayetteki mucizevi detay gzler nne sermek istiyorum. Hz. brahimin imtihana ekilmesi srasnda lahi Kudret hakknda Rab sfat, snavn bitirilmesinden sonra ise Allah yani lahi Kudretin gerek ismi kullanlmtr. Yani ilk verilen kod, imge veya kelime Hz. brahimin benliinde yeni bir oluum balatm ve Hz. brahim konsantrasyonu, dnsel gc ve sezgileriyle o imge veya kelimenin karl olan cevab vermitir. Bu aynen una benzer: iek-gl , evkabe , sz-la ilahe illalah , duygu-sevgi vb Bu ayn zamanda Kurandaki hibir detayn bouna kullanlmadnn ak bir kantdr. Kuran tam, kendisinden baka bir kaynaa bavurulmasna gerek bulunmayan, iinde alemlerdeki her eyin yazd, en mkemmel ve detayl kaynaktr. Onu deitirebilecek hibir kudret yoktur. Kuran bize bu ayetle srlarnn kendisini dnerek okuyanlar iin nasl alp salan inci taneleri gibi yayldn anlatmaktadr. Hz. brahimin bu snavnda Yce Allah Ona baz kelimeler iaret etmi ve Hz. brahim de bunun tam kartn kendi benliindeki iman dinamiklerinin dnsel izdmlerini izleyerek cevap vermitir. Kelimelerin veya kelime kombinasyonu olan cmlelerin insan olumlu ynde bir doru yolu buldurucu iaret olarak ele alnmasnn bir baka biimini Hz. Ademin Bakara suresindeki hikayesinde grebiliyoruz.
37

Bir zamanlar Rabbin meleklere: Ben, yeryznde bir halife atayacam demiti de onlar yle konumulard: Orada bozgunculuk etmekte olan, kan dken birini mi atayacaksn? Oysaki bizler, seni hamd ile tespih ediyoruz; seni kutsayp yceltiyoruz. Allah yle dedi: u bir gerek ki ben, sizin bilmediklerinizi bilmekteyim. Ve Ademe isimlerin tmn retti. Sonra onlar meleklere gstererek yle buyurdu: Hadi, haber verin bana unlarn isimlerini, eer doru szller iseniz. Dediler ki: Ycedir ann senin. Bize retmi olduunun dnda bilgimiz yok bizim. Sen, yalnz sen Alimsin, her eyi en iyi ekilde bilirsin; Hakimsin, hereyin btn hikmetlerine sahipsin. Allah buyurdu: Ey Adem, haber ver onlara onlarn adlarn. Adem onlara onlarn adlarn haber verince, Allah yle buyurdu: Dememi miydim ben size! Ki ben, gklerin ve yerin gaybn en iyi bilenim. Ve ben sizin aa vurduklarnz da saklayageldiklerinizi de en iyi biimde bilmekteyim. O vakit biz meleklere, Ademe secde edin demitik de blis dnda tm secde etmiti. blis yan izmi, kibre sapm ve nankrlerden olmutu. Ve Ademe yle buyurmutuk: Ey Adem, sen ve ein cennete yerlein ve ondan dilediiniz yerde, bol bol yiyin. Ama u aaca yaklamayn, yoksa zulme sapanlardan olursunuz. Bunun zerine eytan onlarn ayaklarn kaydrd da onlar iinde bulunduklar yerden kard. Biz de yle buyurduk: Biz ksmnz bir ksmnza dman olarak aaya inin. Belli bir sreye kadar yeryznde bir bekleme yeri, bir nimet/ bir yararlanma imkan olacaktr. Bunun zerine Adem, Rabbinden baz kelimeler renip belledi de Ona yneldi. O da onun tvbesini kabul etti. Gerekten de O, evet O, Tevvabdr tvbeleri cmerte kabul eder; Rahimdir, rahmetini cmerte yayar.

38

Hz. brahimin hikayesinde Allah, imgelerin kelimesel kartlarn sorup Hz. brahim de onlar tam bir biimde nitelendirmiti. Aynen Kurann Bakara suresinde imtihan srasnda Mutlak Kudret hakknda Rab ifadesinin, snav bitirilip Rabbin kim olduu ortaya knca ise Allah ifadesinin kullanlmas gibi. Ademin hikayesinde ise Adem, lahi Kudretin ltfuyla baz imansal kelimeler yada gerekler renmi, daha sonra tvbe edip Allaha ynelmitir. Bu, u anlama gelir. ster tek bir kelimenin ses ya da syleni tarz bakmndan etkisi olsun, ister kelime kombinasyonlarnn yada zikirlerin yada tekrarlarn ses yada syleni tarz bakmndan etkisi olsun, bunlar insan algsn ve psikolojisini ok derinden, hatta imansal balamda bir karakterin karanlklar rtecek bir ekilde yeniden kurulmas balamnda u noktada bir etkiyle etkileyebilirler. nk burada sz konusu olarak bahsettiimiz etki basit ve fani kelimeler deil ilahi ve ilahi rahmeti aran kelime, cmle ve Kurandan blmler gibi ilahi retilerdir. Bunlar Kurann gzel bir sesle okunmas, la-ilahe illallah gibi Allahn birliini telkin edici cmleler, Allahn isim-sfatlarnn ltuflarnn insan zerinde belirgin hale gelmesi iin Allahn isimlerinin tespih edilmesi gibi eyler olursa insan olumlu ynde etkilenir ve ruhsal, psikolojik ynden olumlu etkilenir. Hatta Kuran insan manevi ynden aktive etmek iin yle bir tutum taknmtr ki Kuranda namaz klnmasnn emredilmesinden daha fazla Allahn (isimlerinin) tespih edilmesiyle ve Kurann anlamnn okunup dnlmesiyle ilgili ayetler vardr. Hatta bu olumlu etkilere bir anne ninnisi, hafif, gzel bir mzik yada sevdaya ynelik kafiyeli gzel bir ses tarafndan okunan bir iiri bile ekleyebiliriz. Peki bizim bu ayetlerden karmamz gereken dersler nelerdir? Alemlerin Rabbi Allah, Kuran neden Arapa ve hi deimeyecek bir ekilde indirmitir? Bunun birinci ve asl
39

nedeni Arapann oka anlamlara gelebilen kelimeleri barndrabilecek, bununla birlikte her dile evirisi yaplabilecek yani tm dnyann, evirisi yapld takdirde Kurann anlamn renebilecei bir dil olmasdr. Bunun ikinci nedeni ise udur: Allah Kuran Arapa dili iinde yle ses, kelime, cmle ve ayet kombinasyonlaryla indirmitir ki bu sesler dinleyen zerinde psikolojik olarak olumlu bir etki yaratmakta ve insan aklayamayacamz ekilde i huzuru duyabilmektedir. Kurann gzel bir sesle okunmas insanlar iin bir rahmettir nk bir ayet yle der: Kuran okunurken susun ve dinleyin ki size rahmet edilebilsin. Kurann anlamnn tek kelimesini bile bilmeyen bir insan bile dinlese veya onu okusa lahi Kudret tarafndan kalbine ve aklna yepyeni klar doar, kimbilir Belki de bu klar onu Kurann anlamn okumaya ve zerinde dnmeye, ibret almaya gtrebilir ve bylece insan Kurann lafzndan doan klarn onun anlamyla birlemesiyle seilebilecek en doru yolu seebilir. Ancak bu noktada bir uyarmz var. Kuran okumak dediimizde aklmzda ncelikle onun anlamn/evirisini yani mealini okumak gelmelidir nk lahi Kudretin insanlardan birer birey olarak istedii ey Kurann anlamyla bizzat kar karya gelmemizdir nk Alemlerin Rabbi bizden esas olarak Kuran dnmemizi istemektedir. Bu geree ters dp Kurann anlamn bir kenara brakarak sadece lafzn okumak yeterlidir veya bizim byklerimiz, efendilerimiz, eskilerimiz okumular biz reneceimiz eyleri onlarn brakt eylerden, kitaplardan reniriz byklerimizin ana zellii bizden byk olmalardr, biz Kuran anlayamayz diyenler Allahla alay etmi konumuna deceklerdir. (hatta bunlarn iinde biz Kuran yanl anlarz sonra gnah ileriz diyenler bile vardr) u bir gerek ki Alemlerin Rabbi Allah kendi katndan indirdii Kurann anlamsal olarak okunmasn, ayetlerinin
40

ak seik bir ekilde anlalr bir biimde yaylmasn ve Kurann dnya zerinde ulaabilecei her corafyaya inananlar zerine bir bor olarak ulatrlmasn istemektedir. Kuran ulatranlar, anlamn retenler ve onunla t verenler zerine Mrselat suresi beinci ayette yemin edilmektedir. Yine bu ekilde Allahn isimlerinin tespih edilmesi yada La ilahe illallah gibi motivasyon cmlelerinin tekrar da inan olduka olumlu etkileyebilir. Kurann Ala suresinin ilk ayeti udur: Rabbinin o yce ismini tespih et! ayn zamanda Kuran namaz dnda belirli vakitlerde Allahn isim veya isimlerinin tespih edilmesini de emretmektedir. Tespih konusunun aklanmas srasnda Alak Suresi Analizi adl kitabmdan bir alnt yapmak istiyorum: Kurana gre tespih Allahn sfat isimlerini tespih etmek ve gerek dnce yoluyla gerekse kimseye sylenmeyen ak yoluyla Onun isim veya isimlerini tespih etmektir. Rahman ve Rahim Allahn adyla derken, Rahman ve Rahim Allahn isimleridir. Alemlerin Rabbinin gerek ismi olan Allah ise tm bu isimlerin ycelttiidir. Rahman ve Rahim isimlerini tespih ederseniz Allahn sonsuz merhamet sahibi, balayc, rahmetine snr olmayan gibi sfatlarnn tecellilerini grebilirsiniz. u bir gerek ki Kuranda Allahn sfat isim olarak saylan yetmiten fazla ismi vardr. Rahman (merhamet zere davranan), Rahim (rahmetine snr olmayan, merhamet sahibi), Aliyy (yceliine snr olmayan), Kebir (byklne snr olmayan), Refi (dereceleri ykselten), Nur (gklerin ve yerin nuru), Gafur (ok affeden, hogryle bakan), Vedud (ok sevgili, ok seven, ok sevdiren), Latif (ltfu ok bol olan), Habir (her eyden haberdar olan), Berr (cmerte iyilik eden, zel rahmetler sunan, klavuzluk eden), Mevla (sevdiklerinin her an yannda olan) Kuranda btn bu
41

isimleri bulabilirsiniz ve Allahn k veren, aran isimlerini renerek tespihe balayabilirsiniz. Hi namaz klmasanz bile bu konuda girieceiniz kk bir gayret size rahmet vesilesi olabilir. Yaknda greceksin, onlar da grecekler, hanginizmi fitneye tutulan, deliren! Ayetin en nemli detaylarndan biri peygamberi bir tarafa , inanmayanlar bir tarafa koyarak, peygambere sen manasnda, inanmayanlara ise onlar manasnda yaklamasdr. imdi ilk sekiz ayeti tekrar hatrlayalm: Rahman ve Rahim Allahn adyla Nun! Andolsun kaleme ve satr satr yazdklarna ki sen cin tasallutuna uram deilsin; Rabbinin nimeti sayesinde. Senin iin kesintisiz bir dl var. Ve gerekten sen, ok byk bir ahlak zerindesin. Yaknda greceksin, onlar da grecekler, hanginizmi fitneye tutulan, deliren! Senin Rabbin, evet Odur kendi yolundan kimin saptn en iyi bilen. Ve Odur kimin doruya ve gzele klavuzlandn en iyi bilen. Bu ayetlerden karacamz baz dersler unlardr: Yce Allah peygamberi sen manasnda muhatap almaktadr ama inanmayanlar iin onlar tabirini kullanarak onlarla muhatap olmayacan belirtmektedir. Ayet Yaknda greceksin, onlar da grecekler derken olay olmu bitmi gibi anlatmaktadr. Allah gerekten de kimin iman ettiini, kimin iman edeceini ve kimin de hibir zaman iman etmeyeceini bilmektedir. nk Kurana gre Allah kalplerin zn bilir. Bu yzden Yce Allah peygamberin ahlakn vdkten ve peygamberi tuzlu deniz suyundan alnan tatl su bal
42

1)

2)

gibi sen diye bizzat muhatap aldktan sonra inkarclar hakknda onlar tabirini kullanmaktadr. Bu demektir ki Allah inkarclar muhatap almamaktadr. Bu konu Kuranda Allahn inkarclarla konumayaca, onlara bakmayaca ve onlar temizleyip artmayacan bildiren ayetlerle de desteklenmektedir. 3) Ayet bir kararllk ve kesinlik bildirmektedir ve gerein inkarclarn sandnn tam tersi olduunu gelecek zaman hakkndaki bir kesinlik taks kullanarak bildirmektedir. 4) Ayetlerde tek ve temiz olan ok ve pis olandan ayrlmaktadr. Yani bireysel olarak iman edenlerle, birbirinin ayn dnen koyun srs birbirinden ayrlmaktadr. Bireysel dnce ve iman her zaman toplumlarn hurafelerle dolu inan ve adetlerinden daha hayrldr. Bu konu da ahirette inkarclarn cehennemde eytanlarla birlikte topluca bulunaca, iman edenlerin ise kendilerine zg bireysel cennet saraylarnda ve makamlarda bar iinde yaayacana dair ayetlerle desteklenir. Bireysellik nemlidir kendini bireysel olarak toplumdan ayrmak, kendine zg deer retmek ve olumlu aba sarfetmek nemlidir nk insan birey olarak yaratlmtr. Bu birey olarak yaratlmann amac da Yaratc Kudretle birey arasnda Allah-kul ilikisinin olumas kul ile Allah arasnda hibir arac veya gtrc bulunmamasnn istenmesidir. 5) Ayetlerde kullanlan gelecee ait kesinlik ifadesi ile bu ayetleri okuyan inkarc yenildiini anlayacaktr ve belki de bu onun iin bir tvbe vesilesi olacaktr. 6) Bu ayetleri ele alrken zerinde duracamz nemli bir nokta ben ve biz kartldr. Bu ayrm ayetlerde peygamberimiz iin kullanlan sen ifadesi ile inkarclar iin kullanlan onlar kartlndan yola karak yapyoruz.
43

nsann kendini ben diye tanmlamas ve benlik bilincini kazanmas, onun kendini toplumsal gidiatn iinde koyun srsnden ayrmas ve Rahmann karsnda kendini doru bir ekilde ifade etmesi bakmndan ok nemlidir. nsann kendini ve Allah doru bir biimde alglamas ve kendisini Ona ifade etmesi onun imansal balamdaki bilincini ve seviyesini ykseltir. Kurann u ayetini hatrlaynz: Onlar Allah unuttular da Allah da onlara z benliklerini unutturdu. Allah kavramn unutan bir insan iplerle oynatlan bir palyao gibidir ki bu ipin ucunu nefsi tutar. Ancak bir yaratcs olduu ve Ona ynelmesi gerektiini anlayan bir insan, kendi z benliindeki oluumlar ve deiiklikleri, en nemli olarak da Rahmann katnda ne gibi bir konumda olduunu anlar ve kalben temizlik ve samimiyet de buna eklenince bu anlay ve kavray gittike daha da derinleir. Bu anlay ve kavray belirli bir yerden sonra yle bir noktay aar ki insan o noktadan sonra hem kendisinin ibadet, uur ve konsantrasyonunun ne seviyede olduunu grmeye balar hem Yaratc Kudretin kendi hayatnda ne gibi bir anlam ifade ettiini gerek anlamyla grmeye balar. nsan bu noktada kendisi iin gerekli bilinci ve uuru ancak Kuran dnmekle, okumakla ve kendini dinlemekle kazanabilir. Kendini tanyan insan art olarak Rahmana ve z benliine kar samimi olmasn da renir. Bundan sonras ise tekaml yani olumlu deiim ve lahi rahmete yaknlamaktr. Ben ve biz kavramlar gerekten de birbirinden ok farkl kavramlardr. Ben diyen insan Mutlak Kudrete kar btn bireysel sorumluluklarn tadnn bilincine varmtr. nk ben bireyi ifade eder. O birey dier bireylerin gnahlarndan veya sevaplarndan sorumlu deildir. Tabii ki bu noktada bireysel olarak baka bireylerin gnahlarna veya sevaplarna vesile olmay kastetmiyorum. Bu aynen una
44

benzer: Namaz ben klyorum, Kuran ben okuyorum, Zekat ben veriyorum, Sana ben btn itenliimle iman ediyorum , Ben senin iinim! Bylelikle kii kendisini toplumsal srnn iinden ayrr, bireysel bazda Rahmana ynelmi bir kii olarak sorumluluklarn tanr ve bireysellik bilincini kazand iin gnahlarnn affn diler yahut Rahmanla gerek dua yoluyla gerek Ona iini dkme, samimiyetini ifade etme ve gerek dier ibadetler yoluyla olsun diyaloga girer. Ve yine bireysel olarak gnahlardan kanr, iyiliklere ve sevaplara ynelir. Bu noktada anlamamz gereken gerek udur ki kendini ben diye ifade eden bir insan Rahmana verdii sz tutmu ve Elest gn nasl bir sorumluluk altna girdiyse o sorumluluu dnyada da tanmtr. Ve bu tany da onun iman etmesine yol amtr. Yani kendisini dualar veya yakarlar yoluyla Rahmann karsnda ben diye ifade eden bir insan emaneti yklenmi olduunu hatrlam ve bu sorumluluu almtr. Bu, onun dnya hayatnda hem yaad an iin hem de gelecee ynelik yani ahiret iin en olumlu bir ekilde yaamn tamamlamas iindir. Bu emanet Kuranda iki yerde anlr. Bunlardan birincisi Ahzab suresinin son ayetleridir: Rahman ve Rahim Allahn adyla Biz emaneti gklere, yere, dalara teklif ettik de onlar onu yklenmekten kandlar, ondan rktler. nsan ise ok zalim ve ok cahil olduu halde onu yklendi. Bunun byle olmas, Allahn; ikiyzl erkeklerle ikiyzl kadnlara, irke sapm erkeklerle irke sapm kadnlara azap etmesi, mmin erkeklerle mmin kadnlarn tvbelerini kabul etmesi iindir. Allah Gafurdur, Rahimdir.

45

Ve emanetin ne olduu ve insanlarn Elest gn ne iin sz verdii hakkndaki ikinci blm Araf suresinin u ayetleridir: Rahman ve Rahim Allahn adyla Hani Rabbin, ademoullarndan, bellerinden zrriyetlerini alp onlar z benliklerine ahit tutarak sormutu: Rabbiniz deil miyim? Onlar: Rabbimizsin, buna tanklk ederiz demilerdi. Kyamet gn, biz bundan habersizdik demeyesiniz. yle de demeyesiniz: Daha nce atalarmz irke batmt. Biz de onlarn ardndan gelen bir soyuz. Gerei ineyenler yznden bizi mi helak edeceksin? Biz, ayetleri ite byle ayrntl klyoruz ki, hakka dnebilsinler. Konuyu tekrar hatrlamak asndan ilk dokuz ayeti tekrar yazalm: Rahman ve Rahim Allahn adyla Nun! Andolsun kaleme ve satr satr yazdklarna ki sen, cin tasallutuna uram deilsin; Rabbinin nimeti sayesinde. Senin iin kesintisiz bir dl var. Ve gerekten sen, ok byk bir ahlak zerindesin. Yaknda greceksin, onlar da grecekler! Hanginizmi fitneye tutulan, deliren! Senin Rabbin, evet Odur kendi yolundan kimin saptn en iyi bilen. Ve Odur kimin doruya ve gzele klavuzlandn en iyi bilen. O halde yalanlayanlara itaat etme! stediler ki sen, alttan alp gevek davranasn da onlar da yumuaklk gstersin. Bu ayetlerde zellikle Senin Rabbin, evet Odur kendi yolundan kimin saptn en iyi bilen! Ve Odur kimin doruya ve gzele klavuzlandn en iyi bilen cmlesi zerinde duracaz. ndirilen Kuran vahyi Senin Rabbin
46

derken peygamberimizden tm baklarn kendi zerine evirmesini istemekte ve kendi gzelliinin farkna varmasn istemektedir. nk o noktada peygamberimiz aynen toplumuna k kayna olmu bir yanstc gibi toplumun tm ktlklerini grebilmektedir. O noktada Mutlak Kudretten gelen yanstan tek kii kendisidir ve toplumunun durumu da bellidir. Peygamberimiz kmr deposunda saklanan, inci tanesine benzeyen bir elmas gibi lahi Kudretin farknda olduu, Onu dnd ve belki de en nemlisi btn bu farkllklar ve farkndalklar yaad iin on ikiden vurulmu bir ama varlk olarak Senin Rabbin vahyine muhatap olmutur. Ayetin devam ise yledir: Ve Odur kimin doruya ve gzele klavuzlandn en iyi bilen. Dikkat ederseniz ayetin devamnda yine Senin Rabbin deil, Odur szc kullanlmtr. Bu u anlama gelir: Allah kendilerini doruya ve gzele klavuzlamada temiz kalpli ve iyi kullar iin herhangi bir arac istememekte veya kullanmamaktadr. Fakat yoldan sapan kullar iin uyarc olarak peygamberler gndermektedir. Ayetlerdeki bir baka detay da udur: Dikkatlice okursanz yoldan sapanlar hakknda Allahn kendi yolundan sapanlar (zellikle kendi) kelimesi kullanlmtr fakat doruya ve gzele klavuzlananlar hakknda byle bir szck kullanlmamtr. Bu u demektir, doru ve gzel olan yol, ekleme karma yapmadan, Rahmann yoludur. Yanl ve tutarsz olan yollar ise Allahn kendi yolunun dnda kalan yollardr. Bunu Kurann u ayetiyle de tefsir edebiliriz: Karanlklarla k da bir olmaz. Yani k tektir ve n kayna da Allahtr ama karanlklar oktur ve karanlklarn
47

bir da olamaz. Doru ve gzel yol hakknda Allahn yolu rneklemesinin yaplmasna gerek yoktur nk doruluk ve gzelliin kayna Allahtr bu yol ve n kayna olmak ve onu yaymak zaten Allahn isimleri arasnda yer alr. Yine bireysel iman karsnda toplumsal kfrn sonunun ne olacana dair bir rnei Mddessir suresinde gryoruz: Rahman ve Rahim Allahn adyla Hayr, sandklar gibi deil! Andolsun Aya, andolsun geceye, srtn dndnde; andolsun sabaha, aarp dnda, ki o gerekten en byklerden biridir. nsan iin bir uyarcdr. Sizden, ne gemek yahut arkaya kalmak / erken davranmak yahut gecikmek isteyen iin. Her benlik z kazancnn bir karldr. Uur ve bereket yaran mstesna. Bahelerdedirler, birbirlerine soruyorlar, sulular hakknda: Sizi Sekara srkleyen nedir? Cevap verdiler: Namaz klp dua edenlerden deildik. Yoksulu yedirip doyurmuyorduk. Bo lakrdlara dalanlarla dalar giderdik. Din gnn yalanlyorduk. Nihayet, tartlmaz ve kar konulmaz bilgi nmze dikildi. Artk yarar salamaz onlara efaatilerin efaati. Ne oluyor onlara da t verip dndren eyden yz eviriyorlar? Saa sola kaan yaban eekleri gibidirler. Arslandan rkmlerdir. lerinden her kii de istiyor ki, kendisine alp salm sayfalar verilsin. Hayr, yle ey olmaz! Dorusu u ki ahiretten korkmuyorlar. Hayr, i sandklar gibi deil! O bir t verici / bir dndrcdr. Dileyen dnr onu, t alr. Ve onlar, Allahn diledii dnda, t alamazlar. Sakndrmaya ve affetmeye ehil olan Odur. nsann Allah tarafndan bireysel bir varlk olarak yaratldn ve her insann kendi bireysel yapp ettiklerinden

48

sorumlu tutulduunu bildiren ayetlerden biri de Kyamet suresinin u ayetleridir: Rahman ve Rahim Allahn adyla Hayr, yle deil! Kyamet gnne yemin ederim ki! yle deil! Kendisini srarla knayan benlie de yemin ederim. nsan, kendisinin kemiklerini asla bir araya toplayamayacamz m sanyor? Hayr, sand gibi deil! Biz, onun parmak ularn da tam bir biimde dzenlemeye gc yetenleriz. Bu ayetlerde dnyada her insann ayr ayr dzenlenen parmak izlerine ve bu ayr ayr dzenleniin iaret ettii ayr ayr kaderlere dikkat ekilmektedir. Tabii bu noktada neden her iki elin ve parmak izlerinin simetrik olduu da ayr bir merak konusu. Bu konu u anda benim ilmimi ayor. Dikkat ederseniz Yce Yaratc toplumsal bazda iman etmeyenleri saa sola kaan yaban eeklerine benzetmektedir ve aslandan (aslan kelimesinde yine tekillik vardr) kaan toplumun ka sebeplerinin, dnya hayatndayken t verip dndren Kurandan yz evirmeleri olduu bildirilmektedir. Kurandan yz eviren bir toplum ve o toplumun bireyleri kyamet gn en kapsaml tabiri kullanrsak darmadan olacaklardr. Yce Allah Kuran bizim okumamz, onunla birlikte kendisini anmamz ve zerinde dnmemiz iin gndermitir. Yoksa Kuran elinin altndayken onu grmezlikten gelenlerin de bu tehdide muaf olduunu kimse syleyemez. O halde yalanlayanlara itaat etme!

49

Bu noktada itaat etmemek kavramn kendini soyutlamak, ilgilenmemek anlamnda anlamamz gerekiyor. nk ayetin devam yledir: stediler ki sen, alttan alp gevek davranasn, yaclk edesin de onlar da yaclk etsinler, yumuaklk gstersinler. Bu ayetlerde Yce Yaratc Mslmanlara ve peygamberimize, Onu inkar edenlere kar ok sert ve kesin bir bakaldrda bulunmalarn emretmektedir. Yalanlayanlarn Mslmanlarla olan ilikilerinde yapmak istedikleri eylerden odak noktas olan bir konu da Mslmanlar Allahn birliinden, Kurandan ve slamn ana ilkelerinden uzaklatrmaktr. Allaha ve Onun birliine inanmayan kiinin elleri amurludur ve eer ona din veya yaant tarz konusunda bir geveklik gsterirseniz zerinize onun ellerinden amur pislii bular. Yce Allah O halde yalanlayanlara itaat etme! ayetinde peygamberimizden kendisini yalanlayanlardan soyutlamasn ve yksek makamndan (Makam- Mahmud) aa inmemesini emretmektedir. Kendini soyutlamak kavramn biraz daha yakndan inceleyelim. nsan bazen kendisi gibi inanl ailesinin ve akrabalarnn iken bile yalnz kalma ihtiyac duyabilir. Kendimizi evreden soyutlayp bireysel ibadete (Kuran, namaz, tespih vs) ekildiimiz anlarda Onun varln daha iyi anlarz. Kurann artc ayetlerinden biri de udur: (cehenneme giden insanlar iin) O, ailesi iinde mutlu idi. Bir daha asla Rabbine dnmeyeceini sanmt. Oysaki Rabbi onu iyice grmekte idi.
50

Burada ailesi iinde mutlu olan insanlar iin Rabbini unutan ve ailesi, menfaat evresi ile yetinen, elenen insanlar kastedilmektedir. O halde insan iin en ncelikli dnce Allah dncesidir. Aile, i, ocuk, mal, mlk, maddi kayglar ve onlarn peine derek Allah unutmak beraberinde bir mahvolua sebep olur. Gerekten de pratik insan psikolojisine baktmzda insan ailesiyle de olsa, arkadalaryla da olsa bir sre sonra bu iliki onun iin ezberlenmi, otomatiklemi ve sradan bir iliki haline dnr. Allah dncesi ise insann bu dncenin kayna doksan dokuz sfat ismin anlatt Alemlerin Rabbinin ycelik ve merhamet sfatlarnn tecellileriyle birlikte her yeni ynelite insan bilincinde yeni oluumlara sebep olur. O halde dnsel dinamikler iinde en ncelikli ve arlkl olmas gereken Allah dncesi ve fiziksel dnyada da bunun yansmalar yani Allahn rzasn kazanacak aktivite olmaldr. Dnce dinamikleri iinde en mkemmel dncenin Allah dncesi ve onu izleyen Allahn rzasn aramak dncesi olduunu bir de Kuransal hiyerari olgusundan yola karak ortaya koyacaz. Dikkat ederseniz Kuranda kullar balamnda takva ve Allaha teslimiyet lsne gre derecelendirilen bir hiyerari vardr. Bu hiyeraride inkarclar ve ikiyzller en aada yer alr. nananlar imanlar, yapp ettikleri ve ibadetleri lsnde daha yukarda yer alr. Daha stte kullarn en mkemmelleri ve en sekinleri olan peygamberler yer alr. Daha da stte bizim bildiimiz drt byk melek yani Cebrail, Azrail, Mikail ve srafille bizim bilmediimiz bir ok melek yer alr. Meleklerin stndeyse Kuranda Biz kavramnn iine dahil olan ve tanmlanamad halde sezilerek anlalan kudretliler topluluu yer alr ki Yce Allah Biz kavramn Kuranda
51

bazen kendisini de dahil ederek kullanmtr. Bu noktada Biz kavramna dikkat ekelim ve Biz kavram hakknda Kurandan birka rnek verelim: Sizi biz yarattk biz! Tasdik etseniz olmaz myd? Akttnz meniyi grdnz m? Siz mi yaratyorsunuz onu, yoksa yaratclar bizler miyiz? lm aranzda biz takdir ettik. Biz nne geilecekler deiliz. Yerinize dier benzerlerinizi getireceiz ve sizi bilemeyeceiniz bir ekilde yeniden oluturacaz. Andolsun ilk yarat/yaratl bildiniz. Peki dnp ibret alsanz olmaz m? Ekmekte olduunuzu grdnz m? Siz mi bitiriyorsunuz onu, yoksa bitirenler bizler miyiz? Dileseydik, onu kuru bir l haline getirirdik de balardnz u ekilde gevelemeye: Vallahi, kayba urayp borlandk. Dorusu mahrum brakldk biz. u imekte olduunuz suya baktnz m? Buluttan onu siz mi indirdiniz, yoksa indirenler bizler miyiz? Dileseydik, onu tuzlu yapverirdik. Peki kretmeniz gerekmez mi? akp akp kardnz o atei grdnz m? Onun aacn siz mi yarattnz yoksa yaratp oluturan bizler miyiz? Biz onu hem bir ibret hem de l yolcularna bir nimet kldk. O halde o yce Rabbinin adn tespih et! onlarn sand gibi deil! Yldzlarn doup batma, kayp dme noktalarna yemin ediyorum. Ve eer bilirseniz, gerekten byk bir yemindir bu. O, kesinlikle erefli bir Kurandr. Titizlikle saklanan bir Kitaptadr. Ona arndrlmlardan bakas dokunamaz. (Vaka 57-79) Hayr, sandklar gibi deil! Yemin ederim grdklerinize. Ve grmediklerinize. Ki o, ok soylu bir elinin szdr. Bir airin sz deildir o. Ne kadar da az inanyorsunuz? Bir kahinin sz de deildir o. Ne kadar da az aratrp dnyorsunuz? Alemlerin Rabbinden bir indiritir
52

o. Eer baz laflar bizim szlerimiz diye ortaya srseydi, andolsun ondan sa elini koparrdk. Sonra ondan can damarn mutlaka keserdik. Sizin hibiriniz ona siper de olamazdnz. Gerek u ki o, saknanlar iin tam bir uyarc ve dndrcdr. Ve biz, iinizden onu yalanlayanlarn bulunduunu kesinlikle biliyoruz. Ve o, kfre sapanlar iin tam bir hasrettir. Ve o, kesin bilginin tam gereidir. Hadi artk, o yce Rabbinin adn tespih et! (Hakka 38-52) O nankrlere ne oluyor ki, sana doru, o yandan bu yandan boyunlarn uzatarak geliyorlar; sadan ve soldan paralar halinde. Onlardan her biri nimet bahesine konulacan m umuyor? Hayr, ummasnlar! Gerek u ki biz onlar, bildikleri eyden yarattk. onlarn sand gibi deil! Doularn ve batlarn Rabbine andolsun ki biz gerekten gc yetenleriz; onlar kendilerinden daha stn olanlarla deitirmeye Ve biz nne geilebilecekler deiliz. (Mearic 36-41) Ve Kuran Abese suresinde insann nankrln yeryznn yaratl ve kyamet gn olacaklarla birlikte yle anlatr: Kahrolas insan, ne kadar da nankrdr! Hangi eyden yaratt onu? Bir spermden! Yaratt onu llendiripbiimlendirdi. Sonra yolu kolaylatrd kendisine, sonra ldrd onu, kabre koydurdu. Sonra diledii zaman diriltip ortaya kard onu. Hayr, hayr! O Onun kendisine emrettiini hi yerine getirmedi. Hadi, bakversin insan kendi yiyeceine! Biz suyu dktk de dktk. Sonra topra yardk da yardk ardndan yeryznde daneler bitirdik. zmler, yoncalar vcuda getirdik. Zeytinlikler, hurmalar oluturduk. Gr imenli, bol aal baheler. Meyve, otlak sebze
53

yetitirdik; sizin ve hayvanlarnzn yararna. iddetle arpann kard korkun ses geldiinde. Bir gn ki o, kii z kardeinden kaar, z annesinden, z babasndan, einden, oullarndan kaar. O gn onlardan her kiinin kendisine yetecek bir ura vardr. Yzler vardr o gn, prl prl. Glen, mjdelerle parldayan yzler. Ve yzler vardr o gn toza-topraa bulanm. Tozu topra da bir is brmtr. te bunlardr kfre sapanlar, ktle batanlar. (Abese 17-42) Kurandaki Biz kavram szlk manasyla tanmlanamayan, iyi niyetli, kudretli, sekin, onurlu ve arlkl bir topluluktur ki onlar kalbinizde bulabilirsiniz fakat akl ve mantk yollaryla izah edemezsiniz. Daha dorusu onlar akl ve mantk snrlarndan akndrlar. Kuransal hiyeraride Yaratc Kudret olan Allahtan sonra Yce Konsey, daha sonra drt byk melek, dier melekler, peygamberler, Mslmanlar, ve kfre sapanlara doru mutlak pozitif, tam ve mkemmelden mutlak negatife doru bir gidi vardr. Bir Mslman bir inkarc gibi olmaz, bir peygamber de normal bir Mslman gibi olmaz. Bir peygamber de Cebrailin tayaca nitelikleri tayamaz. O halde bu hiyerari iinde alttakiler sttekileri rnek almal ve en stn konumda, arn stnde Alemlerin Rabbi Allah olduu iin btn kullar Allaha hibir eyi ortak komadan Ona teslim olmaldr. nk bu hiyerariyi yaratan da Odur. Alemlerin Rabbi kullar arasnda byle bir hiyerari yani derecelendirme sistemi ve bu sisteme bal olarak stnler/ kudretliler/ bilenler ile aaya doru zayflar/gszler/cahiller topluluklar oluturmutur nk kullarnn derecelerini arttrmalarn istemektedir. U noktada iki rnek verelim cehenneme giden bir insan bile bu hiyerari iindedir ve sistemin kurulu amac olan pozitife gidi ilkesine bal olarak cehennemde cezasn ektikten sonra kacak ve cennette
54

tekamln/pozitife doru gidiat gerekletirecektir. Baka bir rnek verelim. Cebrail bile Yce Konseyin emrindedir ve Alemlerin Rabbinin kuvvetleri ok mthi olan ve akl, gzellik ve g sahibi olan olarak bahsettii Cebrail bile dnmn sonsuza kadar devam ettirecektir. Allahn kullarn belirli derecelere gre yaratmasnn sebebi evrensel tekamln gereklemesidir. Fakat unutulmamas gereken bir gerek vardr Alemlerin Rabbi Allah tektir, yani bu anlamda gerekte btn kullar Onun kuludur ve bu yzden gerek dua/hak davet yalnz Ona yaplr. Alemlerin Rabbi Allah kullar arasnda derecelendirme bakmndan farkllklar yaratm olabilir fakat btn kullarna Benim kullarm bak asyla bakmaktadr. Bu ok derin anlamsal boyutlar ierir. Kullar birbirlerine baktklarnda birbirlerini eitli ynlerden birbirlerinden stn veya aa grebilirler fakat iman ettikleri srece hepsi eit olarak Onun kuludur ve hepsinin bireysel olarak Ona dua/davet/ibadet ve yakarma haklar vardr. Bu bireysel olarak ona dua/davet ibadet ve yakarma hakk ayn zamanda evrensel ve Kuransal yalnz Ona kulluk etme ilkesinin bir gereidir. O ailesi iinde mutlu idi ayetini bir de dnya hayatnda kendisi iin yeterli gibi grnen bir halde yaamasna ramen ahiretten korkmama ve ahiret iin hazrlk yapmama manasnda alglamamz gerekiyor. Hatta bu ayeti ailesinin ahiret hayat iin bir hazrlk yapmamak ve bir tavsiyede bulunmamak manasnda da alglayabiliriz. nsann bana gelebilecek en kt ey snrl ve geici dnya hayatn yeterli grp ahireti unutmaktr. Aslnda bu noktada yazabileceimiz eyler hepinizin bildiiniz eyler fakat ben bu noktada baka bir konuya deinmek istiyorum. Kurann dininde yerinde saymak yoktur, srekli yenilenmek, deimek, ve daha olumluya gidip pozitif deiim
55

(tekaml) iinde olmak vardr. nk insan byle bir yaratltadr. Eer akp giden zaman akm iinde nnzde yeni bir ama grmyorsanz veya her geen gn yeni bir aba iinde deilseniz belli ki yerinizde sayyorsunuz. Rahmann yaratt kullarnda deiim ve geliim istediinin gstergelerinden biri de insann bir meniden yaratlp belli bir sreden sonra dnen olgun bir birey haline gelmesi veya Big Bangin (Byk patlama) sfr hacim ve sonsuz younluktan balayp ayn insann dnr hale gelmesi gibi evrenin dndrlme Rahman tespih eder hale gelmesini gsterebiliriz. nsan olgunluk ana geldikten sonra kararlarn verir nk dnme yeteneine ulamtr. nsana bu olgunluk ve dnce gcnn verilmesinin sebebi ise Rahmana iman edip Ona teslim olma yada olmama kararnn kendisine braklm olmasdr. Yani bu bir snavdr ve insan bu snavda ne ynde karar verirse o yndeki sonulara da katlanmaya hazrlanmaldr. Dnsel balamda olumlu ynde tekaml gstermenin en ak seik ve kesin yolu Kurann anlamn okumaktr. nk Kuran hem bir brain-storm hem bir dndrc ve uyarc hem de bir doru yolu gstericidir. Bu anlamda unu ak seik syleyebiliriz: Kuran insan beyninde kyametler kopararak onu doru yola ileten bir kitaptr. Az nce Kuran iin insan beyninde kyametler kopararak onu doru yola ileten kitap tabirini kullandk. Kuran byle bir kitaptr nk ikiyzller ve kfre sapanlar dnda kimse Kuran yalanlayamaz ve Kurann byle yalanlanamayacak bir kitap olmasnn sebebi de kendisini inkarn sonunun ate olmasdr. Kurann zelliklerinden biri de kendisini okuyana hibir ka yolu brakmamas, adeta insan psikolojisinin btn ka yollarn bilir gibi her sapma annda o noktada patlayan bir ayetle insan imana getirmesidir. Bu noktada baka bir konuya daha deineceim. Allah katnda iman etmek
56

ben iman ettim demekle olmaz, Kuran ne kadar okudun, ona ne kadar inandn ve ona ne kadar uydun sorularnn cevaplar aranrsa iman kavramnn cevaplar da bulunabilir. Yani Kurann anlamnn okunmas gerektiini bile bile Kuran hayatndan soyutlayan bir kii ancak kendini aldatmaktadr. Ben imanlym demek kolaydr ama Kuranla kendini dnya hayatnda snav etmek esas olan ve doru bir yaklamdr. Bu yaklam tarzn Kuran da destekler ve baz toplumlar hakknda eer kendilerine indirileni tutsalar ve uygulasalard onlar o ayetlerle yceltirdik ve snardk der. Kendi benliinden cmertlik gstererek Allaha iman eden ve Kuran dorulayanlarla, gzellii yalanlayan arsndaki fark aka Leyl suresinde grebiliriz. Rahman ve Rahim Allahn adyla Kim verir ve saknrsa ve gzeli dorularsa, biz ona en kolay olan kolaylayacaz. Ama kim cimrilie sapar ve kendisini tm ihtiyalarn stnde grr ve gzellii yalanlarsa, biz onu en zor olana sevk edeceiz. Aa yuvarlandnda mal onu kurtarmayacaktr. Doruya ve gzele klavuzlamak sadece bizim iimizdir. Sonras da ncesi de sadece bizimdir. Ben sizi, kprerek yanan bir atee kar uyardm. Sadece karanlk ruhlu azgn girer ona. Yalanlam, srtn dnmt o. yice saknan da ondan uzak tutulur. O ki, temizlenip arnsn diye maln verir. Onun katnda hi kimsenin, karl verilecek bir nimeti yoktur/hi kimsenin ona, karlk olarak verilecek bir nimeti yoktur. Yceler ycesi Rabbinin yzn zleyip istemek iin veren hari. Yaknda mutlaka honut olacaktr. stediler ki sen alttan alp gevek davranasn da onlar da yumuaklk gstersin.

57

Bu noktada Rahman, peygamberden Kuran ilkeleri konusunda en ufak bir taviz bile vermemesini, kendi seviyesindekilerin altndakilerle herhangi bir mnasebet iinde bulunmamasn istemektedir. nkarclar peygamberimizin yaad devirde Onu yolundan evirmek iin Ona mal, mlk, para, kadn ve daha pek ok ey sunmular, bunun karsnda ise peygamberimizin yolundan taviz verip onlarn baz ilerine karmamasn istemilerdir. Fakat grld gibi Rahman bu ayetinde peygamberimize onlarn durumunu aklamakta ve davasnda en ufak bir taviz bile vermemesini istemektedir. Bu olay bir de davran psikolojisi asndan ele alalm. Bir adam bir mterisine drt yz liradan bir koyun satacak olsun. Bu iki insan pazarla girer, biri yz elli der, biri yz doksan der ve sonunda yz yetmi lirada anlaabilirler. Burada bir pazarlk sz konusudur fakat dnsel ilkeler ve ilahi amalar sz konusu deildir. Fakat yle bir durum olabilir mi ki? Bir Mslman din adam Allah, alemlerin Rabbidir ve Ondan baka ilah yoktur desin. Bir Hristiyan papaz da desin ki sen sann Allahn olu olduunu kabul et, ben de namaz klacam. Hristiyan papaznn sznn felsefi ilkeleri tam bir elikiler yumadr. Bir kere o, bizzat kendisi Hz. say ilah kabul etmesine ramen Allaha ibadet edeceini ya da yle yapyormu gibi davranacan bildirmektedir. yle demesi gerekmez miydi? (Samimi olarak) Madem Allahn bir olduunu ve Ondan baka bir ilah olmadn savunuyorsun o halde Meryem ve sann tanr olmadn ispat et. Bu durumda Mslman dinadam Maide suresinin u ayetini ortaya koyar: Rahman ve Rahim Allahn adyla Yemin olsun ki, Allah Meryem olu Mesihtir diyenler kfre batmlardr. De ki Allah; Meryem olu Mesihi,
58

annesini ve yeryzndeki insanlarn hepsini helak etmek istese Allaha kar kimin elinde bir g vardr. Hem gklerin hem yerin hem bunlar arasndakilerin mlk ve ynetimi Allahndr. Dilediini yaratr. Allah her eye Kadirdir. Bu durumda Hristiyan dinadam, Allahn kendisinin alt mertebesinden ilah olarak nitelendirilen her eyi helak edebileceini anlayp Allahn birliine de inanacaktr. nk bu kant Kurandan gelmitir ve en mkemmel kantlar btn Kurandr. Demek istediimiz udur: Rahmann peygamberimize emrettii gibi insann dnsel ve felsefi dnyasnda bir dosdoruluk olmal ve ilkeler baznda hibir taviz verilmemelidir ki bu ilkelerin ana k noktas Allahn indirdii son ve deimeyecek kitap olan Kuran olmaldr. unlarn hibirine eilme, uyma: ok yemin eden, baya-alak, alayc/gammaz, kouculuk iin dolap duran, hayr engelleyen, snr tanmaz-saldrgan, gnaha batm, kaba/obur, btn bunlardan sonra da soyu bozuk, ktlkle damgal. Mal ve oullar sahibi olmu da ne olmu? Bu ayetlerde peygamberin uzak durmas emredilen kiilerin zellikleri gz nne alndnda, ayetin hibirine kelimesi dikkate alnrsa btn bu negatif zelliklerin bir tanesini tayor olmak bile peygamberin o insandan uzak durmas iin yeterlidir. imdi bu negatif kavramlar teker teker ele alp inceleyelim. ok yemin eden:byle bir insan muhtemelen ki insanlarla kurduu ilikilerde yalana bavurduu iin onlar inandrmak amacyla yemin etme yoluna gitmektedir. Yeminin sorumluluunu bilen ska yemin etme yoluna gitmez. Ksa bir deyimle ok yemin eden kii yalanc bir kiidir. Olay bir de
59

psikolojik adan ele aldmzda bir insann ok yemin etmesi, onun szleriyle dikkat ekmek istemesi ve bu yolla bir gurur hevesine girmesine iaret eder. Kuranda yemin etmenin nemli ve sorumluluk gerektiren bir olgu olarak ele alnd apak bir gerektir. Bundan yola karak ok yemin eden insanlarn yalanc ve sorumsuz, ciddiyetsiz insanlar olduu karmn yapabiliriz. Ciddi insanlar sorumluluk sahibi olduklar iin yemin kavramnn sorumluluunu da tarlar. ok yemin eden bir kiiye uyulursa, o kiinin yeminleri yoluyla insanlar saptrmak istedii yola yardmc olunmu olunur. ok yemin eden kiiler yemin kavramna sayg duymayan, dolaysyla insanlar aras diyaloglarda gerein yada sadece gerein ortaya konulmas kavramna sayg duymayan insanlardr. Bu insanlar baya ve geici dnya nimeti peindedirler ve ahiretsel kavramlara sayg duymadklar iin dil ticareti yapmaktadrlar. Alayc, gammaz, kouculuk iin dolap duran: Bu dnyaya gelen herkes Rahmann kulu olduu iin ve Rahmann katnda insanlar iin ncelikli olan tek l takva olduu iin birbiriyle alay etmemeli dolays ile kul hakk yenmemelidir. Her insann birbirinden aa veya yukar zellikleri olabilir fakat her insan ayn yaratltadr. Zengin bir insan fakir bir insanla alay ediyorsa bilmelidir ki kumar oynad iin veya baka bir sebep yznden bir gnde btn parasn kaybedebilir bu konu hakknda geni ve ibret dolu bir yky Kuran Kehf suresinde vermektedir, dileyenler alay konusunun nasl ele alnmas gerektiini Kehf suresini okuyarak renebilirler. O halde unu bir genelleme olarak ortaya koyabiliriz ki insanlara ait hibir meziyet yada zellik baka bir insan tarafndan alay konusu olmamaldr. nk hepimiz insanz, hepimiz Allahn yarattyz. Btn insanlara insan olduklar iin sayg duyulmaldr. Bu konunun

60

bir baka ynden almn Bakara suresinden bir blmle aktarmak istiyorum. Rahman ve Rahim Allahn adyla Onlara, insanlarn inand gibi siz de inann dendiinde, yani biz de kafas almayan zavalllar gibi inanalm m derler. Haberiniz olsun ki, kafas almayan dk seviyeliler onlarn ta kendileridir, fakat bilmiyorlar. Bunlar iman etmi olanlarla yz yze geldiklerinde, iman ettik derler. Kendi eytanlaryla ba baa kaldklarnda ise syledikleri udur: Hi kukunuz olmasn biz sizinleyiz. Gerek olan u ki, biz alay edip duran kiileriz. Allah onlarla alay ediyor da onlar kendi azgnlklar iinde bocalar bir halde srklyor. te bunlar doruluk ve aydnl verip karanlk ve sapkl satn aldlar da ticaretleri hibir kazan salamad. Bir yol-yordama girebilmi de deillerdir. Bu ayetlerden anlald kadaryla alay eden kiinin d grnte aygn ve itibarl gibi duran fakat i dnyasnda eytana uyan bir yapya benzer ki bu yap ilahi ve ahiretsel kavramlardan ve bu balamda ilahi yoldan uzaktr. nk inanmamaktadr. Bu insanlarn psikolojisini daha derinden incelediimizde ahirete inanmayan ve dnya hayatyla yetinen, dnya karn gzeten insanlar olarak, Allahtan ve ilahi kavramlardan uzak olduklar iin, eytanla ba baa kaldklarnda onlarn yannda gurur vesilesi aradklarn ve dnya hayatnda yaptklar her ktl bir kar vesilesi sandklarn gryoruz. Fakat Allah bu insanlarla alay etmektedir nk onlar inanmadklar iin onlara hidayet vermemekte bu sayede onlar sadece dnya hayatn bilen, imansal ve ilahi kavramlardan ve duygulardan uzak, cahil ve bilgisiz insanlar olarak bir o tarafta bir bu tarafta bocalamaktadrlar. ok yemin eden insanlarn insanlar
61

arasnda itibar kazanmak iin bu yola bavurduklarn sylemitik. te bu alayc, gammaz kiiler d grnte saygn gibi grnmelerine ramen i dnya bakmndan tam bir felakete uramaktadrlar. Hayr engelleyen, snr tanmaz-saldrgan, gnaha batm, kaba-obur, btn bunlardan sonra da soyu bozuk, ktlkle damgal. Mal ve oullar sahibi olmu da ne olmu? Bir insan yada baz insanlar niin hayr engeller?diyelim ki bir toplumda yz kii olsun ve bu yz kiiden de mallarnn belirli bir miktarn baka bir toplumdaki yetimle yararna harcamalar istensin. Ayetlerde saylan tm bu zellikleri tayan bir kii de desin ki Hayr malnz yetimlere vermeyin, cebinizde kalsn. O halde bu ayetlerde tanmlanan kiileri tanmann bir yolu onlarn toplum ii huzur, bar ve ekonomik-sosyal stat farkszlna kar kmalardr. Eer byle bir kiinin on bin TLsi olsa, herhangi bir zengin kiilerden gelen yardmlarla on bin TLsi olmasn istemez nk dnya hayatna ynelik mal ve para hrs onu azdrmtr. Ayet yle demektedir: Mal ve oullar sahibi olmu da ne olmu? Ayetlerimiz ona okunduunda yle der: Daha ncekilerin masallar! Bu notada iki trl sebep sonu ilikisini inceleyeceiz. Mala ve ola yani dnyevi nimete sahip olmak ve ona bir daha ayrlmamacasna balanmak m Rahmann ayetlerine inanamamay getirir yoksa Rahmann ayetlerine inanmamak m mala ve oula tutkuyla balanmay getirir? Sorunun cevab udur: Yukardaki ayetlerde belirtilen kt zelliklere sahip olmak ve daha tesi onlarda diretmek, Allahn ayetlerine inanmamay getirir. Aslna bakarsanz yukarda belirtilen her bir kt zelliin biri bile ahireti ve Allahn ayetlerini inkar edip
62

insann felakete uramasna yol aabilir. Kuran felsefesine gre bu dnya nimeti aslnda kredilmesi gereken ve bu krn gerei olarak zekat verilmesi gereken bir imtihan aracdr ki bu dnya nimeti ahirete oranla ok az olmasna ramen bu dnya nimetinin zekatnn karl ahirette ok fazladr. Bu yzden haksz yollarla mal ve nimet elde etmekten kanp olann zekat verilmelidir ki bu zekatn miktar Kuranda yeterli olandan artan olarak geer. Yani zekat konusunda uydurma bir hadis olan krkta bir diye bir ey Allah ve Kurann dinini balamaz. Krkta bir, verilmesi gerekenin yannda ok kk bir orandr, bu oran herkes kazancna gre belirleyecek ve bu konuda kesin bir oran belirlenmeyecektir.- ve Allaha kredilip alp retilmesi lazmdr. Kurann mali yardm konusunda mjdeci ayetlerinden biri de udur: Allahn yzn arzulama dnda bir ey iin infak etmiyorsunuz. Ve bilinmelidir ki dnyada ve ahirette Allahn yzn grmek tesi bir ltuf dnlemez ve olamaz. Bu ayet bildirmektedir ki zekat dosdoru veren insanlar iin dnyada veya ahirette Allahn yzn grmek gibi bir ltuf olacaktr. Kitabmzn bundan sonraki blmnde Kalem suresini ayr ayr ayetler olarak deil sizin de surenin btnn incelediinizi varsayarak aklayacaz. Bu yzden Kalem suresini bir veya birka defa batan baa incelemenizi veya elinizin altnda surenin kendi dilinizde bir evirisini hazr olarak bulundurmanz rica ederiz. Kalem suresi 14-33. ayetler: Mal ve oullar sahibi olmu da ne olmu? Ayetlerimiz ona okunduunda yle der: Daha ncekilerin masallar! Yaknda biz onun hortumu zerine damga basacaz / burnunu srteceiz. Biz onlar o bahe sahiplerini belalandrdmz
63

gibi belalandrdk. Hani, onlar sabaha ktklarnda, baheyi mutlaka kesip bieceklerine yemin etmilerdi. Hibir istisna tanmyorlard. Ama onlar uyumaktayken, Rabbinden gelen bir dolac baheyi dolat da, o simsiyah kesiliverdi. Sabaha ktklarnda birbirlerine seslendiler: Hadi, eer biecekseniz ekininize erken gidin. Yola koyuldular. Aralarnda fsldayorlard: Hey! Bugn oraya bir yoksul girip yannza gelmesin. Sadece engellemeye, iddete gleri yeten kiiler olarak erkenden vardlar. Fakat baheyi grnce: Yahu biz yanl gelmiiz dediler. Hayr, hayr! Biz mahrum edilenleriz. Ortancalar / lml olan yle dedi: Ben size sylemedim mi? Tespih etseydiniz ya! O zaman dediler ki: Tespih ederiz seni, ey Rabbimiz! Gerekten biz zalimler olduk. Bunun zerine birbirlerini knamaya baladlar. Yuh olsun bize dediler, biz gerekten azgnlarmz. Umarz, Rabbimiz bize onun yerine daha hayrlsn verir. Biz de her eyimizle Rabbimize yneliriz. te byledir azap! Ahiretin azab ise gerekten ok daha byktr. Ah! Bir bilselerdi. Burada rnek olarak verilen insanlarn bahe sahibi olarak nitelendirilmesinin bir anlam vardr. Bahe, bildiiniz gibi ekin ekilen ve ekilen ekinin karl kat kat alnan bir dnya hayatna benzer imtihan aracdr. Yani Kurann anlayna gre eer dnyada gzel davranlarda bulunur, ibadetlerinizi gereince yerine getirir, malnzn zekatn verirseniz burada bahe, ahirette sizler iin sonsuz mutluluk salayan bir cennet bahesine dnr. Ayette sz konusu kiilerin sabaha ktklarnda yola koyulduklar bildirilmektedir. Sabah vakti her eyin gzle grlr olmaya balad, Kurann deyimiyle siyah ipliin beyaz iplikten ayrld alglananlarn netleme zamandr. Ayette sabah kavramyla imgelenen ise sz konusu kiilerin dnya ve ahiret hakkna iyiyle kty, doruyla yanl, sevapla gnah
64

anladklar zamandr. O gnahkarlar sabaha ktklar anda kendilerine dnya hayatnda sunulabilecek her trl nimeti gaddarca elde etmeye ve bundan hibir fakiri, ksz, yardma ihtiyac olan yararlandrmamaya yemin etmilerdir. Fakat 19 ve 20. ayetler yle demektedir: Ama onlar uyumaktayken Rabbinden gelen bir dolac baheyi dolat da, o simsiyah kesiliverdi. Bu ayetlerde sz konusu kiilerin uyumasndan bahsedilme- sinden kast, sanki her ey garantiye alnmt da onlar keyif yapyorlard, dinleniyorlard, srtlarn dnmlerdi ve bekliyorlard demektir. Bahenin bir emirle simsiyah kesilmesiyle anlatlmak istenen ise bu insanlarn hem ahirete ynelik hem de bu dnyaya ynelik btn yatrmlarnn (ekinlerinin de diyebiliriz) boa gittiidir. Hem bu dnyaya ynelik hem de ahirete ynelik yatrmlar boa gitmitir ve onlar yaptklar iyi amelleri kendileri iin yararsz hale getirmilerdir. nk Allahn nne gemilerdir ve Allah kendisine ortak koulmasn affetmez. Bunu ileriki aklamalarmzda daha iyi anlayacaksnz. Sabah kavramyla anlatlmak istenen bir baka olgu ise dnya hayatndaki zaman kavram iinde sabah kavramnn aktivitelere, faaliyetlere balanan ilk anlar olmasdr. Sabahla birlikte insanlar uyanr. Kuran bu surede sabah kavramn iki ayette kullanr: 17-18. ayet: Biz onlar, o bahe sahiplerini belalandrdmz gibi belalandrdk. Hani, onlar sabah ktklarnda, baheyi mutlaka kesip bieceklerine yemin etmilerdi. Hibir istisna tanmyorlard.

65

21-22. ayet: Sabaha ktklarnda birbirlerine seslendiler: Hadi eer biecekseniz ekininize erken gidin! Konuyu daha iyi anlamak iin 23,24,25,26. ayetleri de ortaya koymak yararl olur: Hey! Bugn oraya bir yoksul girip de yannza gelmesin. Sadece engellemeye, iddete gleri yeten kiiler olarak erkenden vardlar. Fakat baheyi grnce: Yahu biz yanl gelmiiz dediler. Dikkat ederseniz ayetlerde Baheyi mutlaka kesip bieceklerine yemin etmilerdir ve sabaha ktklarnda ise birbirlerine yle seslenmektedirler: Hadi, eer biecekseniz ekininize erken gidin. Birka ayet sonra yle denmektedir: Sadece engellemeye, iddete gleri yeten kiiler olarak erkenden vardlar. Bu noktada sz konusu kiilerin Allaha ortak koma ve gnah ileme sebeplerini yle sralayabiliriz: 1) Sz konusu henz kesinlememi bir gelecek hakknda Allahn diledii zaman dilediini yapma kudretini hesaba katmadan tasavvurda bulunmulardr. Mutlaka diye karar vererek yemin etmeleri bunu gstermektedir. 2) Gelecek zaman hakknda Allah ortak koarak yemin edip karara vardklar ey hakknda hibir istisna tanmamlardr. Yani ne Allahn rzasn dileyerek inallah demiler, ne elde edebilecekleri byk nimet hakknda bir fakiri doyurmay dnmlerdir. Hatta kendi aralarnda bir yoksul veya ihtiya sahibi kiinin yanlarna yaklamamasn bile dilemilerdir.
66

19 ve 20. ayetlerde yle denmektedir: Ama onlar uyumaktayken Rabbinden gelen bir dolac baheyi dolat da, o simsiyah kesiliverdi. Ayetlerde anlatlmak istenen ok ince noktalar vardr. Bu gnahlar ileyenler gece uyumadan nce plan yapmlar, mutlaka diye yemin etmiler ve hemen ardndan sanki Allahn takdiri onlarn hkmn darmadan etmeyecekmi gibi dinlenmeye, beklemeye ekilmilerdir. Onlarn uyumaktayken bir emirle bahenin mahvolmas, Allahn gnahkarlarn gnahlarn hi beklemeyecekleri bir anda tam da onlar her ey olacak bitecek sansna saplanmken balarna geirebileceinin bir iaretidir. 17. ayette yle denmektedir: Biz onlar o bahe sahiplerini belalandrdmz gibi belalandrdk. Sz konusu ayette onlar diye tabiri geen kiiler surenin banda anlatlan kt zelliklere sahip kiilerdir. imdi 8. ayetten balayarak 20. ayete kadar bu zellikleri sralayalm. Daha sonra bunlarla ilgili karmlar yapacaz. O halde, yalanlayanlara itaat etme! stediler ki sen, alttan alp gevek davranasn da onlar da yumuaklk gstersin. unlarn hibirine eilme, uyma: ok yemin eden, baya-alak, alayc / gammaz, kouculuk iin dolap duran, hayr engelleyen, snr tanmaz-saldrgan, gnaha batm, kaba / obur, btn bunlardan sonra da soyu bozuk, ktlkle damgal. Mal ve oullar sahibi olmu da ne olmu?
67

Ayetlerimiz ona okunduunda yle der: Daha ncekilerin masallar! Yaknda biz onun hortumu zerine damga basacaz / burnunu srteceiz. Biz onlar, o bahe sahiplerini belalandrdmz gibi belalandrdk. Hani, onlar sabaha ktklarnda, baheyi mutlaka kesip bieceklerine yemin etmilerdi. Hibir istisna tanmyorlard. Ama onlar uyumaktayken, Rabbinden gelen bir dolac baheyi dolat da, o simsiyah kesiliverdi. Demek ki insan yalanlamak ve sz konusu zelliklerden biri yada birkan tamak yolunu setii anda: Mal ve oullar sahibi olmu da ne olmu? Ayetlerimiz ona okunduu anda yle der: Daha ncekilerin masallar. Yaknda biz onun hortumu zerine damga basacaz / burnunu srteceiz! ayetleri tepesine inmektedir ve Mal ve oullar sahibi olmu da ne olmu? Ayetinin de belirttii zere o bahe sahipleri gibi yukardaki zellikleri tayanlar da Rahman dlayarak onun rzas dnda tutkunluklar olan eyler hakknda planlar yaparken hem dnyadaki hem de ahiretteki btn kazanlarn ve amellerini kayba, helake mahvolua dntrebilmektedirler. 3,4,5,6,7. ayetler yledir: Senin iin kesintisiz bir dl var. Ve gerekten sen, ok byk bir ahlak zerindesin. Yaknda greceksin, onlar da grecekler! Hanginizmi fitneye tutulan, deliren! Senin Rabbin, evet Odur kendi yolundan kimin saptn en iyi bilen. Ve Odur kimin doruya ve gzele klavuzlandn en iyi bilen. Dikkatiniz 7. ayetteki Ve Odur kimin doruya ve gzele klavuzlandn en iyi bilen cmlesine ekmek
68

istiyorum. Ayette kalplerin znn yalnzca Rahman tarafndan bilindii, bu yzden samimi olan ve bazen gizli tutulan duygularn bile kii d grn olarak imansal bakmdan zayf gzkmesine ramen- Rabbimiz samimi, kalbi duygular bildii iin kiiyi hidayet yoluna ve kurtulua gtrebilecei anlatlmaktadr. Rahman olan Allah kiinin kalbi, z duygularn bildii iin onu evreden evreye, halden hale geirerek kendisine ulaan dosdoru yola gtrr. imdi size bir hatram anlatmak istiyorum. niversite hayatnn son yllarnda olan bir arkadam vard. Ben ise bu olayn oluu srasnda bu kitab yazmakla megul idim. Arkadamn anlattna gre kendisi bir tarikata mensup bir ailenin olu imi ve ortaokul yllarndan beri kendine retildii ekilde namaz klyormu. Fakat ailesi ona hibir ekilde Kurann kendi dilindeki mealini okutmak yolunu sememi. Arkadam derdi ki: Tek bildiim peygamberimizin hayatyla ilgili rivayetler ve namaz ile orucun bir farz olduu idi. niversiteyi kazannca ilk birka ay daha namaz klm fakat bir gn namaz klarken, Ne yapyorum ben, kime secde ediyorum, yaptm bir ibadet deil bir alkanlk. Aslnda din ok daha derin ve ciddi bir kavram diyerek ve namaz orada bitirerek brakm. Drdnc snfa gelince benimle tant ve benim Alak Suresi Analizi adl kitabm okudu. Srekli din ve kader hakknda bana sorular soruyordu. Ben kendisine Kurann Trke evirisini okumasn tavsiye ettim. u anda Kuranla ilgileniyor ve bir aray iinde inanyorum ki beraber inandmz Allah onu kendi yoluna ve na mutlaka klavuzlayacak, nk abalar temiz kalpli ve samimi Dilerseniz yalnzca samimi, temiz kalpli olanlarn kurtulacan Hicr suresinin u ayetleriyle anlatalm: (Hicr 28 / 42)
69

Hatrla o zaman ki Rabbin meleklere, Ben, kupkuru bir amurdan, deiken, cvk balktan bir insan yaratacam demiti. Onu, amalanan dzgnle ulatrp z ruhumdan iine flediim zaman, nnde hemen secdeye kapann. Meleklerin tm, toplu halde secde ettiler. blis mstesna. O, secde edenlerle beraber olmaya kar kt. Allah dedi: Ey blis! Sana ne oluyor da secde edenlerle beraber olmuyorsun? Dedi: Kuru bir amurdan, deiken-cvk bir balktan yarattn bir insana secde etmek iin var olmadm. Buyurdu: yleyse k oradan, nk kovuldun. Din gnne kadar zerinde lanet var. Dedi: Rabbim, onlarn diriltilecei gne kadar bana sre ver. Buyurdu: Hadi: sre verilenlerdensin. Bilinen vaktin gnne kadar Dedi: Rabbim! Beni azdrmana yemin ederim ki, yeryznde onlar iin mutlaka sslemeler yapacam ve onlarn tmn kesinlikle azdracam. lerinden riyaya sapmam, samimi kullarn mstesna. Buyurdu: te bana varan dosdoru yol budur. Benim kullarm aleyhine senin elinde hibir g / kant olmayacak. Azgnlarn seni izleyenleri mstesna. Bu ayetlere destek olarak Hz. brahimin Kuranda geen ve tm insanlar iin yapt evrensel saptamay hatrlayalm: Yalnz temiz kalple varan kurtulur! Buna bir ek olarak ben de u saptamay yapmay istiyorum: samimiyetsiz bir ekilde zoraki ibadetler, iyilikler yapmaktansa samimi bir ekilde gerein ne olduunun kefine kmak iin Kuranla muhatap olmak bin kat daha iyidir. nk Rahmann deer verdii kstaslar nce samimiyet ve temiz kalp, daha sonra ibadetlerdir.

70

Temiz kalpliliin ve samimiyetin doruk noktasndaki rneklerden biri olarak Hz. brahim hakknda Kurann Bakara suresinde geen u ayetini sunmak istiyorum: Hani brahim de yle yakarmt: Rabbim, gster bana, nasl diriltiyorsun lleri? nanmadn m? diye sordu. nandm, dedi, ancak kalbimin tatmin olmas iin Allah dedi ki: Kulardan drt tane al, onlar kendine sndrp altr. Sonra her dan stne onlardan bir para koy. Sonra da onlar ar. Koarak sana geleceklerdir. Bil ki Allah Azizdir, Hakimdir. Dikkat ederseniz O Rahmanla konuabilecek seviyeye gelen Hz. brahim, Rabbim, gster bana, nasl diriltiyorsun lleri? diyerek samimiyetini ortaya koymu ve fiziksel manada bu olayn nasl olabileceini Rahmandan ak bir rnekle kantlamasn istemitir. Bunu yaparken Gster bana! diyerek akl gzyle,yani fiziksel manada bir kant istemitir. Bu noktada Hz. brahimin bu olaya inanmadn syleyemeyiz nk Rahmann bu andaki sorusu Hz. brahimi ok baka bir boyuta gtrecektir. Rahman, nanmadn m? diye sormutur ve bu soru Hz. brahimin kalbinin, aklnn dnd konuda ne hissettiini anlamasna yardmc olacaktr. Hz. brahim i derinliine yani kalbine ynelmi ve nandn, ancak kalbimin tatmin olmas iin cevabn vermitir. Hz. brahimin imansal balamdaki sorgulamalarna ynelik samimi bir yakar Allahn onunla konumasna vesile olmutur. Bu olay ayn zamanda Alemlerin Rabbinin bizim kendisine ve ayetlerine inancmz sorgulamamz istediinin ve her insann bu sorgulamay yaptktan sonra kendi imansal yaps hakknda areler aramas ve bu konuda yine Ona bavurmamz istediinin bir kantdr.
71

Ayeti tekrar okursanz seilen varln drt tane ku olmas, zgr ve bamsz olarak iman eden drt insan rkna iaret eder. Burada ku kavram zgr, bamsz ve samimi olarak Allahn huzuruna gelecek olan insanlar temsil eder. Kuun uan bir varlk olmas da inananlarn yere aklmam ruhsal boyutlar yukarlarda olmasn temsil eder. Kularn Hz. brahime sndrlp altrlmas Allahn temiz kalpli ve samimi kullarn dnya hayatndayken kendisine yaklatrmasna, iman ettirmesine benzer. Her dan stne kulardan bir para konulmas ayetinde da, uzaklalabilecek en uzak nokta anlamna gelir, yani bir kul temiz kalpli, iyi niyetli ve samimi ise ne kadar gnahkar olursa olsun Allahn huzurunda hesaba ekilecektir ki bu rahmete ve Allaha yaklamaya iarettir. Kularn Hz. brahim tarafndan arlp koarak gelmeleri ise kyamet gn Rahmann arsyla temiz, samimi ve zgr kullarn Rahmana doru abucak ve isteyerek geleceklerini bildirir. Birka noktaya daha dikkat ederseniz birinci nokta samimi, temiz kalpli ve iyi niyetli kullarn ne kadar gnahkar olursa olsun Rahmann huzurunda hesaba ekilecekleridir. kinci nokta ise Rahman kular Hz. brahime ynelterek adeta bir ltuf ve onurlandrma olarak Onu kendine benzetmitir, yani kularn dirilip Hz. brahime ynelmesi, kullarn kyamet gn dirilip Rahmann huzuruna ynelmesine benzer. Bir noktaya daha dikkat ekelim: Kuran kyamet gn Allahn yzlerine bakmayaca, konumayaca ve Allahn huzurunda hesaba ekilmeyen kullardan bahseder ki bunlar cehennemliklerin en azllardr. Allahn huzurunda hesaba ekilmek ise rahmete iarettir nk o mutlak Rahman ve Rahimdir. Allahn birok ismi rahmet ve merhamet stne kurulmutur. 25-31 ayetler yledir:
72

Sadece engellemeye, iddete gleri yeten kiiler olarak erkenden vardlar. Fakat baheyi grnce: Yahu biz yanl gelmiiz dediler. Hayr, hayr! Biz mahrum edilenleriz. Ortancalar / lml olan yle dedi: Ben size sylemedim mi? Tespih etseydiniz ya! O zaman dediler ki: Tespih ederiz seni ey Rabbimiz! Gerekten biz zalimler olduk. Bunun zerine birbirlerini knamaya baladlar. Yuh olsun bize, dediler, biz gerekten azgnlarmz. 26 ve 27. ayetlerde anlatld gibi baheyi grnce grubun Yahu biz yanl gelmiiz demeleri aslnda btn amellerinin, yatrmlarnn boa gittiini anlamalar, dnya hayatnda daha nce grubun hayatnda anlatld gibi kt, cimri, olumsuz bir yol izleyenlerin ve buna karn ahirette de kendileri iin amaz gzelliklerin olduunu sananlarn da bir ok ile karlaacaklar ve daha sonra sonlarnn cehennem olduunun idrakine varacaklarn anlatr. 28 ve 29. ayetler yledir: Ortancalar / lml olan yle dedi: Ben size sylemedim mi? Tespih etseydiniz ya! O zaman dediler ki: Tespih ederiz seni ey Rabbimiz! Gerekten biz zalimler olduk. Bu ayetlerde Kuran okuyanlara verilmek istenen ana t bu dnya nimetlerine ancak kredilmesi gerektii, Allahtan ve ahiret gn azabndan korkulmas gerektii ve bu dnya hayatnn insanlar iin ancak kendilerinin Alemlerin Rabbine kar iman, ibadet ve samimiyetlerini gsterebilecekleri azck bir sre olduudur. Aslnda dnya hayat ahiret iindir veya ahirette karlaacamz tm olaylar
73

dnyadaki tm srelerimizin bir karldr. Fakat burada dikkat edilecek bir detay vardr. Ktlkle varan veya kt zellikleri ar basarak varan ancak yapt ktlkler kadar ceza alacak ve cezasnn karln bulduktan sonra affolunmak zere cennete gidecektir. nk zaman kavramnn hi bitmeyecek olmas yani zaman akmnn sonsuzluu cezalarn ektikten sonra affolunarak cennete giren insanlarn da sonsuza kadar tekaml (pozitif ynde deiim) geireceinin, daha mutlu, daha dll olacaklarnn da bir iaretidir. nk Allahn neredeyse btn isimleri adeta rahmet samak ve merhamet etmek, ltuf vermek zere kurulmutur. Kalem suresindeki bu olaylara benzer bir durum Ahkaf suresi 20. ayette yle anlatlmaktadr: Gn olur, inkar edenler atee arz edilirler. Onlara denir ki: yiliklerinizi / nimetlerinizi, o ireti dnya hayatnda silip sprdnz, onlarla zevklenip elendiniz. Bugnse alaltc azapla cezalandrlacaksnz. nk siz, yeryznde haksz yere byklk tasladnz ve geree ters dtnz. Kalem suresinde rnek verilen olayda, gnahkarlar sanki ektikleri ekinin kesinlikle karln alacakm gibi (bunu tam manasyla analiz edersek sanki dnyadaki tm iyiliklerinin karln tam alacakm gibi) srt dnp dnya iine gitmilerdir. stelik hibir kimsenin de kendi ellerindeki olanaklardan yararlanmamasna almlardr. Yukardaki ayette ise dnya hayatnda iken nimetler iinde olup ahireti grmezlikten gelenlerin iyiliklerinin karlnn dnyada iken tam tamna verilecei, ahirette ise azapla karlanacaklar anlatlmaktadr.

74

Bu tr bir olaya ilikin bir baka rnek ise Kehf suresi 32-46. ayetlerde bildirilmektedir. Rahman ve Rahim Allahn adyla Onlara rnek olarak u iki adam ver: bunlardan birine, zmlerden oluan iki balk vermi, balarn evresini hurmalarla donatm, aralarna da ekinler serpitirmitik. ki ba da yemilerini vermi, o adamdan hibir eyi eksik brakmamt. kisinin ortasndan bir de nehir fkrtmz. Adamn baka bir geliri de vard. Bu yzden, arkadayla konutuu bir srada ona yle demiti: Ben, malca senden zengin, insan unsuru bakmndan da gl ve onurluyum. Ve bylece, z benliine zulm ede ede bana girdi. yle konutu: Bunun sonsuza dein yok olacan sanmyorum. Kyametin kopacan da sanmyorum. Ama eer Rabbime dndrlp gtrlrsem, bundan daha iyisini bulacamdan da eminim. Kendisiyle konuan arkada ona dedi ki: Sen, seni topraktan, sonra meniden yaratp sonra da bir adam olarak biimlendiren kudrete nankrlk m ettin? Lakin o Allah benim Rabbimdir. Ve ben, Rabbime hi kimseyi ortak komam. Bana girdiinde, maallah kuvvet yalnz Allahtandr desen olmaz myd? Geri sen beni, malca ve evlata senden basit gryorsun ama olabilir ki, Rabbim bana senin bandan daha deerlisini verir; seninkinin zerine de gkten bir afet gnderir de baln yaln bir toprak kesilir. Yahut suyu dibe ekilir de bir daha onu isteyemezsin bile. Derken btn rnne el kondu. Ba sahibi, ardaklar zerine km ba iin harcadklarna vahlanarak avularn avuturuyor ve yle diyordu: Ne olurdu, Rabbime hi kimseyi ortak komasaydm! Allah dnda kendisine yardm edecek bir topluluu da kmad. Kendi kendini de kurtaramad. te byle bir durumda dostluk ve koruma, hak olan Allahtandr. O, karlk verme bakmndan da hayrldr.
75

 sonulandrma bakmndan da hayrldr. Dnya hayatnn u su rnei gibi olduunu da onlara anlat: Yerin bitkisi onunla kart. Derken o bitki, rzgarlarn savurduu p krnts haline geliverdi. Allah her ey zerinde Muktedirdir, gc her eye yeter. Mal ve oullar, u ireti dnya hayatnn ssdr. Bara ve hayra ynelik kalc amellerse, Rabbin katnda sevapa da stndr, beklenti bakmndan da. Sz konusu ayetlerde sz edilen ahs dnyevi nimetin sonsuza kadar sreceini zannederek, bunun tesinde azab da yalanlayp kyamet gnnden bile pheye derek fani bir stnlk taslama hevesine girmitir. Hatta zannnca Kyametin kopacan da sanmyorum. Ama eer Rabbime dndrlp gtrlrsem, bundan daha iyisini bulacama eminim diyerek Allah hakknda bilmedii bir ey sylemi ve bylece Allaha ortak komutur. Allah kavram kutsal ve ilahi bir kavram olduu iin Kurann u ayetini incelerseniz, Onun hakknda slam dnyasnda pervaszca ortaya srlen ve anlatlan birok rivayete aldrmamak gerektiini anlarsnz. Hz. Musa, firavunu uyarrken onu yle bir evrensel deere aryor: Allah hakknda gerek d bir ey sylememek benim varolu borcumdur! O halde Allah hakknda bizim bilmemiz gereken yahut alglayabileceimiz kadar bize Kuran tarafndan bildirilmitir. Tam tersine bir ynelile Allah Kuran d kaynaklardan rivayetlerden tanmaya almak ise tabi ki Onun hakknda ortaya srlen iftiralara gz gre gre boyun emektir. Oysaki slam dini bireysel bir bakaldr dinidir. Allah iin, tm

76

toplumsal hurafelere ve Onun dndakilere lmne

ramen ve

Ortancalar / lml olan yle dedi: Ben size sylemedim mi? Tespih etseydiniz ya? O zaman dediler ki: Tespih ederiz seni ey Rabbimiz! Gerekten biz zalimler olduk. Bu ayetlerde gnaha sapan her toplumun iinde veya her bireyin yannda ona doruyu ve gzeli tleyebilen, onu uyarabilecek bir kiinin varolabilecei vurgulanmaktadr. Eer onlar lml olanlarna uyup Rahman / Allahn isimlerini tespih etselerdi ve kretselerdi, buna ek olarak da gelirlerinden fakirlere bir yardm veya bata bulunsalard cezaya uramayacaklard. Ilml olanlarnn Ben size sylemedim mi ? uyarsyla gerei anlamlar ve ibadete ynelmilerdir. Bunun zerine birbirlerini knamaya baladlar. Yuh olsun bize, dediler, biz gerekten azgnlarmz. Umarz, Rabbimiz bize onun yerine daha hayrlsn verir. Biz de her eyimizle Rabbimize yneliriz. te byledir azap! Ahiretin azab ise gerekten ok daha byktr. Ah! Bir bilselerdi. Ayetlerde gzden karlmamas gereken ok nemli bir ders veya t vardr. Sz konusu kiiler eer Allah o mahvolan ekinliin yerine yenisinin verilmesinden sonra Rablerine yneleceklerini bildirmekte veya yle ummaktadrlar. Oysaki bu u anlama gelir: Bana nce dnyadaki eksiltilen nimetimi ver ben sonra sana ynelebilirim. Oysaki Alemlerin Rabbinin bizden istedii Ona kaytsz artsz teslim olmaktr. Sz konusu kiilerin yapt dnya nimetini Allaha ortak komaktr.
77

Takva sahipleri iin, Rableri katnda nimetlerle dolu cennetler vardr. Nimet cennetiyle dnyadaki mal, mlk, ocuk, para gibi eylerin alakas yoktur. Ahiret dlnn sebebi sadece takvadr. Takva, dengeye ulam imandan kaynaklanan i huzur, sakinlik, kr halidir. Dnya nimeti ise olsa olsa yeterli ve gerekli olan ayrldktan sonra fakirlere, muhtalara, kszlere yardm edilerek (zekat) sevap ve sevaptan kaynaklanan mutluluk vesilesi olarak kullanlabilir. niversiteyi kazanp mali durumu yerinde olmad iin okuyamayacak bir ocuu okuttuunuz zaman, hele de o diplomasn baaryla eline ald zaman kalbinizde oluan duygular yalnz Allah ve sizin aranzdadr. Bunu unutmayn. Aslnda sz konusu kiilerin aldanma ve imtihan olma sebeplerini Ali mran suresi 14 ve 15. ayetler u ekilde anlatmaktadr: Rahman ve Rahim Allahn adyla Kadnlara, oullara, altn ve gmten oluturulmu ynlara, salma atlara, davarlara ve ekinlere tutkunluklarn sevgisi, insanlar iin sslenip pslenmitir. Tm bunlar geiciireti hayatn nimetidir. Allaha gelince, varlacak yerin en gzeli Onun yanndadr. De ki: Bu saylanlardan daha iyisini size haber vereyim mi? Saknp korunanlar iin, Rableri katnda, altlarndan nehirler akan, iinde srekli kalacaklar cennetler, tertemiz eler ve Allahtan bir honutluk olacaktr. Allah, kullar en iyi biimde grmektedir. Grld gibi birer imtihan arac olmak zere kadnlara, oullara, altna, gme, atlara, davarlara ve
78

ekinlere gibi tuzak sevgiler insanlar iin sslenip pslenmitir, fakat tm bunlar birer imtihan aracdr ve varlacak yerin en gzeli Allahn katndadr. Aslnda azab anlatan ve 33. ayet olan: te byledir azap! Ahiretin azab ise ok daha byktr. Bir bilselerdi! ayeti ile bir sonraki ayet olan, Takva sahipleri iin, Rableri katnda nimetlerle dolu cennetler vardr ayeti arasnda Kurann nemli kelam mucizelerinden biri vardr. Takva kelimesinin bir dier alm sakinlik, imandan kaynaklanan huzur, kretme ve dnsel derinlik olaydr. Aslnda Kuran ilknce kendilerinin olmayan zenginlikleri yoksullara yardmda kullanmayacaklarna yemin edenlerle, yukarda tanmn yaptmz takva sahiplerini karlatrmaktadr. yle bir rnek verelim. Bir ormanda bir elale olsun ve densin ki: Eer bu elaleyi kendinizin sanp bu nehre girerseniz boulursunuz ve eer ahirete kadar beklerseniz bundan su iebilirsiniz. te kt rnek olarak gsterilen bu insanlar, Bu elale bizim demiler ve boulmulardr. Fakat takva sahipleri ise dnyada sabretmekte, olumlu ibadet ve aktivitede bulunmaktadr. Buna gre takva sahipleri sabrettikleri iin cennete bu nehirden hem su iecek hem de nehirde ykanacaklardr. Yada yle bir rnek verelim. ki erkee ayr ayr iki gzel kadn verilsin ve densin ki: Eer bu kadnlar tatmin ederseniz kurtulursunuz fakat edemezseniz ceza greceksiniz. Birinci adam kendi zevkini (dnya hayatn) dnr. Birka saniye iinde boalr ve kadn tatmin edemez. kinci adam ise kadnnla sevgi duygusunun doruk noktaya kt
79

ana kadar onunla seviir ve sevgi duygusunun fiziksel izdmlerini paylar, bir nevi ibadet ve ak ortaya koyar ve kadn tatmin eder. Bu durumda birinci adam ceza grr ikinci adam ise dln alr. Ayetlerde vurgulanmakta olan en nemli nokta henz lmemi bir insan iin, yani yaam snavn vermekte olan biz insanlar olarak hi kimsenin kendini cennetlik sanmams gerektii ve bu konuda da hkm vermemesi gerektiidir. Bu nokta ok nemlidir nk surenin neredeyse yars byle bir sanrya kaplan bir grubun nasl cezalandrldyla ilgilidir. Sz konusu grubun ekinlerini ektikten sonra (bunu dnya iinde ahiret iin de yatrm yapmak anlamnda alglayabiliriz) sanki kesinlikle bieceklermi gibi (bunu da o yatrmn karln kesinlikle alacaklarm gibi alglayabiliriz) yaptklarn yeterli grp hayr kesmeleri ve engellemeleri onlarn dnya iin de dnya iin de ahiret iin de yaptklar tm yatrmlarn / amellerin boa gitmesine sebep olmutur. Cennete gitmek iin izlenecek yol Alemlerin Rabbine tam teslim olmaktan geer. Baka hibir eyden deil. Kurann u ayetini hatrlaynz: Eer zerinizde Allahn rahmeti olmasayd iinizden tek kii bile sonsuza dek temize kamazd! Bu ayetin peygamberleri bile kapsadn sylersem nasl bir tavr taknlmas gerektii hakknda belki biraz dnlr. Peygamberleri zellikle rnek verdim nk bu noktada baz alnan insanlarn gnahlar deil Alemlerin Rabbinin iyilik ve gzellik kavram anlamnda alglad bak asdr. Yani O iyilik ve gzellik kavramlarn o kadar yce boyutlarda grmektedir ki insann bu dnya snavnda yaptklaryla o boyutun yanna yaklamas bile mmkn deildir.

80

36 ve sonraki ayetler yledir: Neniz var sizin, nasl hkm veriyorsunuz? Yoksa sizin bir kitabnz var da ondan ders mi gryorsunuz? Onda, keyfinize uyan her eyi rahata buluyorsunuz. Yoksa sizin lehinize zerimizde kyamete kadar uzanacak yeminler mi var da siz ne hkmederseniz oluverecek! Sor onlara: Byle bir eye hangisi kefil? Yoksa kendilerinin ortaklar m ver? Eer doru szl iseler rversinler ortaklarn! Baldrn plak kalaca, secdelere arlacaklar gn, onu da yapamayacaklar. Gzleri yere eilmi, benliklerini zillet kaplamtr. Onlar, sapasalam olduklar zaman da secde etmeye arlyorlard. Bu sz yalanlayanla beni ba baa brak. Onlar, bilmedikleri yerden yakalayacaz. Sre tanyorum onlara. Tuzam gerekten zorludur benim. Bir cret mi istiyorsun kendilerinden de onlar, bir bor altnda eziliyorlar! Yoksa gayb, yanlarnda da onlar m yazyorlar? Artk, Rabbinin hkm vermesi iin sabret. Baln dostu Yunus gibi olma! Hani o, fkelendirilmi bir halde yakarmt. Eer ona, Rabbinden bir nimet ulamasayd, horlanm bir halde cascavlak bir yere atlrd. O kfre sapanlar, Zikiri / Kuran iittiklerinde az kalsn gzleriyle seni devireceklerdi. Bu tam bir cinlidir diyorlard. Oysaki o Zikir / Kuran alemler iin bir tten baka ey deildir. Bu ayetlerde Alemlerin Rabbi gnderdii son ve deimez kitap olan Kurandan baka kaynaklar, kitaplar ve kimi din by haline getirilmi insanlar klavuz edinmek isteyenleri ok sert bir biimde uyarmaktadr. nananlarn ve slam dinini yaamak isteyenlerin yalnzca Kuran anlamyla okuyarak hayata geirmelerini, yalnzca Kuran klavuz edinmeleri, Peygamberimizin Kuransal snnetini ve dnsel yapsn rehber edinerek kesinlikle mezhepleme,
81

cemaatleme, frkalama gibi ayrmlara gidilmemesi gerektii aka belirtilmitir. Aslnda kalem suresinde genel bir inceleme yaptmzda ilk ayetlerden 30. ayetlere kadar detaylarla aklanm bir rnek gnah-ceza olaynn olduunu, 35. ayet ve sonrasnda ise tam bir tehdit btn ya da, Allahn kitapta bildirdii fakat onlarn gzden kardklar tehdidin ne kadar byk olduunu gryoruz. 34 ve 35. ayetleri beraber inceleyelim: Takva sahipleri iin, Rableri katnda nimetlerle dolu cennetler vardr. Biz Mslmanlar / Allaha teslim olanlar, sulular gibi yapar myz? nceki ayetlerde anlatlan grup sanki Allahn nimetini, Allaha ramen ve kesinlikle elde etmeye yeltenen bir gruptu. Ve bu davran biimi, ana hatlar imandan kaynaklanan sakinlik, huzur ve kr duygusu olarak tanmlanan takva ve teslimiyet kelimesiyle taban tabana zt gitmektedir. te bu yzden Kurann bu ayetlerde verdii ana mesaj udur: Allahn size verdii nimetlerden yiyin iin, fakat yoksulun, ihtiyac olann da hakkn verin yani nimetleri paylan. 36-38. ayetler yledir: Neniz var sizin, nasl hkm veriyorsunuz? Yoksa sizin bir kitabnz var da ondan ders mi gryorsunuz? Onda keyfinize uyan her eyi rahata buluyorsunuz. Hatrlarsanz 15. ayet yleydi: Ayetlerimiz ona okunduunda yle der: Daha ncekilerin masallar! ve byle diyenler iin dnyada da ahirette de sz geen grup
82

gibi ilahi bir tuzak hazrlanabilecei de belirtilmiti. Bahenin zerine o felaket gelip durum anlaldnda ise ilerinden lml / orta yol tutan bir tanesinin de onlar ibadet / tespih konusunda uyard aa kmt. Neniz var sizin, nasl hkm veriyorsunuz? ifadesinde yarglanan ise takva sahibi, samimi Mslmanlar din d ilan eden dindar inkarclar ve zellikle onlarn en nde gelenleridir. Bu menfaat evreleri hurafeler, yobazlk ve kfrle oluan ve slam gibi grnen fakat slam d / Kuran d inanlarn o kadar ok din haline getirmilerdir ki kendilerine inanmayan temiz kalpli Mslmanlar kafir, zndk ilan ederler, dini yalnzca ve en ok kendilerinin bildiini ve dinin yalnzca kendilerinin bildiinden ibaret olduunu zannederler. 35. ayetten 48. ayete kadar btn tehditler bu tr dindar inkarclar iindir. Dindar inkarc diyorum nk dine inanyormu gibi grnr, namaz klar, Kuran da okur (tabii anlamadan nk anlamn anlasayd dindar inkarc olmazd) ama dinin kendi kurallarndan yada kendi peinden gittii din by veya byklerinin kurallarndan ibaret olduunu varsayar. Kalbi kapkaradr, fke ve kfrle doludur. Dini, kim ekilsel bakmda daha ok ibadet ediyor diye bir l arac olarak kullanr. Yeryznde iyi niyetli, temiz kalpli insanlar olabileceini aklna getirmez. Haramlar veya kendine gre helaller icat eder. Baklar kendi benliinden uzaklamtr, fkesinden kendini bile gremez. Onun iin din kendi egosunu tatmin etmek isterken ve bu konuda kar hesaplar yaparken rezil olmaktan baka bir ey deildir. Dindar inkarclar hakknda Kurann Araf suresindeki u ayetler ok ilgi ekici ve dikkate deerdir: Rahman ve Rahim Allahn adyla

83

De ki, Allahn kullar iin kard ss, gzel / temiz / taze / leziz rzklar kim haram etmi? De ki, Dnya hayatnda onlar, inananlar iin de var. Kyamet gnnde ise yalnz inananlar iindir onlar. Bilgiden nasipli bir topluluk iin biz, ayetleri byle ayrntl klyoruz. De ki, Rabbim, ancak unlar haram kld: renlikleri-grnenini, gizli olan-gnah, haksz yere saldrmay, hakknda hibir kant indirmedii eyi Allaha ortak komay, bir de Allah hakknda bilmediiniz eyleri sylemeyi. Her mmet iin bir sre vardr. sreleri dolunca ne bir saat geri kalrlar ne de ne geerler. Ey ademoullar! inizden size ayetlerimi yznze kar anlatan resuller geldiinde, korunup hallerini dzeltenlere hibir korku dokunmayacaktr. Onlar tasalanmayacaklardr da. Ayetlerimizi yalanlayp onlar karsnda burun kvranlara gelince, bunlar atein dostlardr. Srekli kalacaklardr onun iinde. Yalan dzerek Allaha iftira eden yahut Onun ayetlerini yalanlayandan daha zalim kim vardr? te bunlarn kitaptan nasipleri kendilerine ular, nihayet elilerimiz onlara gelip canlarn alrken yle derler: Allahn berisinden yakardklarnz nerede? u cevab verirler: bizden uzaklap kayboldular. Bylece, z benlikleri aleyhine kendilerinin kafir olduklarna tanklk ettiler. Allah buyurdu: Sizden nce gelip gemi cin ve insan topluluklaryla i ie girin bakalm atee! Her mmet girdiinde, yoldana / kz kardeine lanet eder. Nihayet hepsi orada bir araya gelince sonrakiler ncekiler iin yle derler: Rabbimiz! Bizi bunlar saptrdlar. Ate azabn bunlara bir kat daha fazla ver! Allah buyurur: Her biri iin bir kat fazlas var, ama siz bilmezsiniz! ncekiler de sonrakiler iin yle konuurlar: Artk sizin, bizim zerimizde bir stnlnz yok. O halde, kazandklarnza kar azab tadn! ayetlerimizi yalanlayan ve onlar karsnda byklk taslayanlar var ya, gk kaplar alamayacaktr onlar iin ve
84

deve ine deliinden geinceye kadar cennete giremeyeceklerdir onlar. Sulular byle cezalandrrz biz. Onlar iin cehennemden bir dek / beik ve stlerinde klflar vardr. Zalimleri byle cezalandrrz biz. man edip bara / hayra ynelik iler yapanlar ki biz, her benlie, gcnn yeteceinden daha azn ykleriz- cennetin dostlardr. Srekli kalacaklardr orada. Gslerinde dmanlkta ne varsa skp atmzdr. Irmaklar akar altlarndan. yle derler: Hamd olsun bizi buraya ulatran Allaha! Eer Allah bize klavuzluk etmeseydi, biz buraya ulaamazdk. Yemin olsun ki, Rabbimizin resulleri gerei getirmiler. yle seslenilir: te size, yaptklarnza karlk miras klndnz cennet! Cennet halk, ate halkna yle seslenir: Biz, Rabbimizin bize vaat ettiini gerek bulduk. Peki, siz Rabbinizin size vaat ettiini gerek buldunuz mu? Onlar, Evet derler. Aralarndan bir duyurucu unu ilan eder: Allahn laneti, zalimlerin stne olsun! Onlar ki, Allahn yolundan geri evirip yolun eri-brsn isterler, onlar ahireti de inkar edenlerdir. ki taraf arasnda bir perde, Araf zerinde de herkesi yzlerinden tanyan erler vardr. Cennet halk, zleyip durduklar halde henz ona girmemi olanlar yle seslenirler: Selam size! Gzleri ate halk tarafna evrildiinde de yle yakarrlar: Ey Rabbimiz, bizleri, zalimler topluluuyla birletirme! Araf halk, yzlerinden tandklar baz erkeklere seslenip yle derler: Bir araya gelmeniz de byklk taslamanz da size hibir yarar salamad. unlar myd o, Allah kendilerini hibir rahmete erdirmeyecek diye yemin ettikleriniz? Ey cennetliler! Siz de girin cennete. Ne bir korku var size ne de kederleneceksiniz. Ate halk, cennet halkna yle seslenir: u sudan yahut Allahn sizi rzklandrdndan biraz da bize aktn! u cevab verirler: Allah, o ikisini de, kfre sapanlara haram klmtr. Onlar kendi dinlerini elence ve oyun haline getirdiler, ireti hayat
85

onlar aldatt. Onlar bugne kavuacaklarn unutmulard. Ayetlerimize kar direniyorlard. Bugn de biz onlar unutuyoruz. Yemin olsun ki, biz onlara, ilme uygun biimde, ayrntl kldmz bir Kitap getirdik. nanan bir topluluk iin bir klavuz, bir rahmettir o. Onun yalnz tevilini gzetirler. Onun tevili geldii gn, daha nce onu unutanlar yle derler: nan olsun, Rabbimizin resulleri gerei getirmiler! Acaba bizim iin efaatlar var m ki, bize efaat etsinler; yahut daha nce yaptklarmzdan bakasn yapalm diye geri gnderilebilir miyiz? z benliklerini hsrana ittiler. ftiralarna alet ettikleri, onlardan uzaklap kayboldu. ( Araf suresi 32-53) Grld gibi alnt yaptmz ksmn balangcnda Allahn kullar iin kard ss, gzel / temiz / taze / leziz rzklar kim haram etmi? De ki, Dnya hayatnda onlar inananlar iin de var. Kyamet gnnde ise yalnz inanalar iindir onlar! denilerek haram, helal icat eden inkarc ikiyzllere bir meydan okuma yaplmaktadr. Bu yzden onlar lmlerinin ve ahiretlerinin mjdelerle dolu olduunu dnmesinler. 37-41. ayetlerde Allahn kitabn kendisine doru yol belli edilecek kadar okuyan fakat Allahn ayetlerini inkar eden ve abuk subuk dini kurallar uydurarak Allaha iftira eden dindar inkarclardan bahsedilmektedir. Ve onlarn u klasik tavr bakn nasl ortaya konulmaktadr: te bunlarn kitaptan nasipleri kendilerine ular, nihayet elilerimiz onlara gelip canlarn alrken yle derler: Allahn berisinden yakardklarnz nerede? u cevab verirler: Bizden uzaklap kayboldular. Bylece, z benlikleri aleyhine kendilerinin kafir olduuna tanklk ettiler.

86

te bu ayet bugn ortalkta u efendi, bu efendi, u eyh bu eyh, u hoca, bu hoca diye Allahn dndaki baz kullardan hidayet, yardm, vs dileyenlerin gerek durumunu ortaya koymaktadr. Allahn berisinden birtakm velilerin ardna denlere kafir tanmlamasn ben deil bizzat Kuran yapmaktadr. Her ne kadar onlar kendilerini Mslman olarak tantsalar bile Daha sonraki 38,39. ayetler yledir: Allah buyurdu: Sizden nce gelip gemi cin ve insan topluluklaryla i ie, girin bakalm atee! Her mmet girdiinde, yoldana / kz kardeine lanet eder. Nihayet, hepsi orada bir araya gelince, sonrakiler ncekiler iin yle derler: Rabbimiz! Bizi bunlar saptrdlar. Ate azabn bunlara bir kat daha fazla ver! Allah buyurur: Her biri iin bir kat fazlas var, fakat siz bilmezsiniz! ncekiler de sonrakiler iin yle konuurlar: Artk sizin, bizim zerimizde bir stnlnz yok. O halde kazandklarnza karlk azab tadn! Bu ayetler slam toplumunun ok derin bir yarasna iaret etmektedir. slam dininin ana ve asl kayna olan Kuran, indiriliinden itibaren kyamete kadar geecek sre iinde bavurulacak, klavuz edinilecek tek kitap ve kaynaktr. Bu yzden Kuran Araf suresinin daha balangcnda ve daha pek ok ayetinde u ilkeleri tekrarlamaktadr: Bir kitaptr bu; sana indirildi, onunla uyarda bulunasn diye ve inananlar iin bir t ve dndrme olarak. O halde, bundan dolay gsnde bir sknt olmasn. Rabbinizden size indirilene uyun; Onun berisinden birtakm velilerin ardna dmeyin. Siz ne kadar da az t alyorsunuz! (Araf 2-3)
87

Yani sizin iin indirildi ve ayn dier kitaplar gibi peygamber yoluyla size bildirildi ki hem zerinde uzun uzun dnebilesiniz hem de size bir t ve uyar olsun. nsanlar iin klavuz olarak takip edilebilecek son insan Hz. Muhammeddir ve bu yzden Kuran Araf suresi 2. ayette: Bir kitaptr bu; sana indirildi, onunla uyarda bulunasn diye ve inananlar iin bir t ve dndrme olarak. O halde, bundan dolay gsnde bir sknt olmasn demektedir. Bunun anlam Kurandan yana emin olabilirsin, biz seni aldktan sonra da klavuzluu o (Kuran) stlenecek ve klavuzluu devam ettirerek inananlar iin t / dndrme / hidayet vesilesi olacaktr. Bundan yana bir phe ya da skntn olmasn demektir. Peygamberlerin dndaki insanlarn, direkt vahiy muhatab olmadklar iin eksik veya yanl bilgilerle dolu eserler ortaya koyaca muhakkaktr. Fakat benim sylemek istediim asl can alc nokta nedir biliyor musunuz? Hani Mevlanann bir sz vardr Ne olursan ol gel! diye Allah diyor ki ne yaparsan yap, hangi yola girersen gir, nasl ibadet edersen et ama yalnz bana ve Kurana dayanarak dn, hareket et veya l. nemli olan senin baarn veya baarszln deil, nemli olan senin iyi niyetin ve yalnz bana ve kitaba dayanman, gvenmen. Bu yolun zerinde giderken nelerle karlaacan veya nerelere kacan bilmiyorsun ama ben seni yalnz benim kitabma dayandn ve bana gvendiin iin seviyorum Araf suresi aslnda genel manasyla ele alndnda tam anlamyla yalnz Allaha inanan ve Ona ynelenlerle, Allah byle diyor ama bizim byklerimiz vs byle diyor veya Kuran byle diyor ama bizim velilerimiz diyenleri srat kprsnn iki yan kadar ayran bir suredir. Hatta bu ana temann Allahn dndakilere uymak veya ayan kaymas diye u noktada bir alm daha surenin banda eytann
88

Ademi ve eini kandrmas rneiyle verilmitir. Allahn dnda bir varln szn dinleyip hem de bunu Allahn kesin emrine ramen yapan Adem ve ei cennetten uzaklatrlma cezas almlardr. Dikkat edin, Allahn dnda veli, efendi veya din by diye peinden gittikleriniz aslnda Kuranda bir nevi yoldan saptrc olarak rneklenmektedir. Dindar inkarclarn genel tavr Araf suresi 32. ayette akland gibi haramlar, helaller icat etmek, Allahn Kurandaki ayetlerini yalanlamak , hatta daha da ileri giderek kitaptan baz bilgiler edindikleri ve hidayet kendilerine tam bir ekilde belli olduu halde Allahn berisinden birtakm velilerin peine dmektir. Kuran burada veli kavramn zellikle kullanmtr nk hadis kavramyla nasl slami grnen aldatc bir kavramn peinden giderek kendilerini kandranlara vurgu yaptysa ki Kuran zellikle sz deil peygamber sz olarak zelleen hadis kavramn kullanmtr. Bu benim kitabm dnda hibir rivayete ve dedikodulara, zellikle de peygamberler hakknda karlan dedikodulara inanmayacaksn demektir. Bu tarz bir uyarda peygamberimize ynelik bir ok hadis uydurulacann ve zaman akm iinde de bir ounun da saptrlacann Allah tarafndan bilindii de aka grlmektedir -veli kavramyla da slami gibi grnen fakat yine peinden gidilmemesi gereken aldatc bir kavrama vurgu yapmaktadr. Allahn Kuranda zellikle zerinde durduu ve ok ince bir izgi olan bir konu Allahtan baka ve yine Allaha ne kadar yakn olursa olsun kimseye eilmemek, boyun ememek ve yine kimin retisi veya eseri olursa olsun hibir kayna Kurann nne veya yanna geirmemektir. Araf suresi daha 3. ayette Rabbinizden size indirilene uyun; Onun berisinden birtakm velilerin peine dmeyin. Siz ne kadar da az t alyorsunuz! demektedir.

89

Bu ayet tefsiri Araf suresinin tamam olan, din konusunda yalnz Allahn kitabna uyulmasn syleyen ve Allahn dnda birtakm velilerin kim olursa olsun- peinden gidilmemesini syleyen bir ayettir. nk Allahn kanunu udur: Ben sana yalnz bana inanman ve yalnz benim kitabm okuyarak doru yola gitmeni emrediyorum. beni brakp birtakm bilge sandn kimselerin peine dersen yaptn ekilsel olarak doru bile olsa sen onlarn yolunu kullandn ve sen sen olmadn iin yanl yola girmi saylrsn. Bu una benzer yeryzndeki be milyar insann yaplm olduu be milyar hamur eidi var ve Kuran okuduklar zaman her bir hamur eidi kendine zg bir dzgnlk, gzellik ve ahenk gsteriyor. Kuran okumadklar zaman ise bu hamurlar yourulmuyor bile. Ayet Siz ne kadar az t alyorsunuz diyerek slam toplumunun asrlar sren bu tr inkarcln knamakta ve vurgulamaktadr. Acaba Allah ve Kuran brakanlar yaptklarnn bir geerlilii olacan sanyorlar m? Sizlere Araf suresi 50-53. ayetleri ok iyi incelemenizi tavsiye ederim: Ate halk, cennet halkna seslenir: u sudan yahut Allahn sizi rzklandrdndan biraz da bize aktn! u cevab verirler: Allah, o ikisini de, kfre sapanlara haram klmtr. Onlar kendi dinlerini elence ve oyun haline getirdiler, ireti hayat onlar aldatt. Onlar bugne kavuacaklarn unutmulard. Ayetlerimize kar direniyorlard. Bugn de biz onlar unutuyoruz. Yemin olsun ki, biz, onlara ilme uygun biimde, ayrntl kldmz bir kitap getirdik. nanan bir topluluk iin bir klavuz, bir rahmettir o. Onun yalnz tevilini gzetirler. Onun tevili geldii gn, daha nce onu unutanlar yle derler: nan olsun,
90

Rabbimizin resulleri gerei getirmiler! Acaba bizim iin efaatiler var m ki, bize efaat etsinler; yahut daha nce yaptklarmzdan bakasn yapalm diye geri gnderilebilir miyiz? z benliklerini hsrana ittiler. ftiralarna alet ettikleri, onlardan uzaklap kayboldu. Bu ayetlerde aka belirtilen olay udur: 1) Dinle uraan ve dinde sz sahibi olan kiilerin kfre sapanlar kendi dinlerini oyun ve elence haline getirmilerdir. Bunlara rnek olarak haram, helal icat etmelerini hadis uydurmalarn veya uydurma hadislerle ilgilenmelerini, mezheplere, frkalara, cemaatlere blnerek birbirlerine bazen ak bazen gizli dman haline gelmelerini gsterebiliriz. Bu adan bakldnda dindar inkarclar, Allaha ramen din taslamak gibi bir konuma dmlerdir. 2) Dindar inkarclar Kuran okuyor gibi gzkseler de onun yalnz mteabih / detaylandrlm konularna girmektedirler. Bu, onlarn Kurann en temel zellii olan kar konulmaz / salam / temel ve iman kesinlii salayan doruk noktadaki uyar biimindeki ayetlerinden uzak durduklarn gsterir ki insan varlnn felsefi yannn en temel sorusu imann ne kadar yeterli olduu veya ne kadar akla iman edildii yani iman kesinliidir. Her insann kendi i dnyasnda imann bir ekilde sorgulad ak bir gerektir- bu kesin iman verici ayetlerle ilgilenmeyerek ve onlar halktan gizleyerek Kuranda olmayan detaylarla dini boduklar ortadadr. Dindar inkarclar bunu yapmakla ayn zamanda yeterince iman etmeden hem halka hem de Allaha ramen din taslamak gibi bir olayn iine girmilerdir. 3) Dindar inkarclarn nc zellii kendilerinin iinde bulunduu zaman iinde Kurann o zaman boyutuna doru alan yeni yorumlarn veya ortaya konumlarn aratrmak
91

yerine Kurann neredeyse yzlerce kez yere batrd atalarnn, byklerinin, efendilerinin yollarn izlemeleri ve onlar deimez kabul etmeleridir. Oysaki Kuran kyamete kadar srecek mutlak bir klavuz olduu iin Kurann tefsircisi zamandr. Yani her okunu yeni yoruma, her yorum deiik bir bak asna, her deiik bak as ise yeni bir bilgi ve ibrete gebedir. Bu adan bakldnda Alemlerin Rabbinin kullarndan istedii tek ey Kuran vahyinin anlamyla (tercmesiyle) bireysel olarak ba baa kalmalar ve buna bal olarak kullarnn beyninde gerek hidayet kvlcmnn akmasdr. Kurann dndaki yollarla kazanlm hidayetler aslnda gerekten ok uzak ve ok zayftr. 4) Dindar inkarclarn drdnc zellii Allahn berisinden birilerinden yani onlara gre byklerinden efaat beklemeleri ve adeta bu ama urunda onlarn gemiteki dediklerine kulluk eder bir pozisyona dmeleridir. Kurann Mddessir suresindeki u ayetler tam da bu konular rneklemektedir: Artk yarar salamaz onlara efaatilerin efaati! Ne oluyor onlara da t verip dndren eyden yz eviriyorlar? Saa sola kaan yaban eekleri gibidirler, arslandan rkmlerdir. lerinden her kii de istiyor ki, kendisine alp salm sayfalar verilsin. Hayr, yle ey olmaz! Dorusu u ki, ahiretten korkmuyorlar. Hayr, i sandklar gibi deil! O bir t verici / bir dndrcdr. Dileyen dnr onu, t alr. Ve onlar, Allahn diledii dnda, t alamazlar. Sakndrmaya ve affetmeye ehil olan Odur. Eer 46-49. ayetleri okursanz:

92

ki taraf zerinde bir perde, Araf zerinde de herkesi yzlerinden tanyan erler vardr. Cennet halk, zleyip durduklar halde henz ona girmemi olanlara yle seslenirler: Selam size! Gzleri ate halk tarafna evrildiinde de yle yakardlar: Ey Rabbimiz, bizleri, zalimler topluluuyla birletirme!Araf halk, yzlerinden tandklar baz erkeklere seslenip yle derler: bir araya gelmeniz de byklk taslamanz da size hibir yarar salamad. unlar myd o, Allahn kendilerini hibir rahmete erdirmeyecek diye yemin ettikleriniz? Ey cennetliler! Siz de girin cennete. Ne bir korku var size ne de kederleneceksiniz. Bu ayetlerde dindar inkarclarn bir baka tannma belirtisi gzler nne serilmektedir. Dindar inkarclar yalnzca kendilerinin veya kendi yandalarnn (tarikat, cemaat, mezhep vs) cennete gireceini iddia ederler ve yeryznde bulunan ou insan veya insan topluluklarn cehennemlik ilan ederler. te 49. ayet bu ayetlere ak ve derin bir darbe vurmaktadr. Yeryznde yle insanlar vardr ki slamn adn bile bilmedikleri halde Allaha ve ahiret gnne inanrlar ve bu gerekeyle onlar mslmandrlar. te Allah, bu masum insanlara kar nefret ve dmanlk besleyen, onlar cehennemlik ilan eden insanlara yle bir darbe vurmaktadr ki o cehennemlik ilan edenler kendileri cehenneme gitmeden nce hesaba ekilirken, kendilerini suladklar temiz kalpli insanlarn cennete gidecei yzlerine vurularak ilan edilmektedir. Allahn Kurandaki u szn hatrlaynz: Rahmetim her yan kuatmtr, azabma gelince, onu dilediime arptrrm ve yine Kuranda Allahn kendisini dost edindiini bildirdii Hz. brahimin u szn hatrlaynz: Yalnz temiz kalple varan kurtulur! Tekrar kalem suresinde kaldmz yerden devam edelim:
93

Yoksa sizin bir kitabnz var da ondan ders mi gryorsunuz? Onda keyfinize uyan her eyi rahata buluyorsunuz. Alemlerin Rabbi Allahn deimez yaratl kanunu udur: Din hakknda yeryznde bavurulacak, rehber edinilecek, dnlecek ve bu sayede t ve ibret alnacak tek kaynak kendi indirdii kitaplar ve en son olarak da Kurandr. (Teorik olarak buna daha ince indirilen btn kitaplarn orijinal, deitirilmemi hallerini de eklemek zorundaym) Kuran din hakkna baka bir kaynan kendisinin yanna bile yaklatrlamayacan defalarca vurgular. Peki nedir bu slam toplumunu saptran kaynaklar? 1) Uydurulmu hadisler: Bugn din ad altnda peygamberimize iftira olarak retilmi binlerce hadis srekli olarak birilerince slam toplumuna pompalanmaktadr. 2) Uydurma hadislere bal ilmihaller: Bu kaynaklar ilknce uydurma hadislere dayandklar iin, ikinci olarak aslnda Kuranda olmayan binlerce detayla temiz kalpleri krelttii, temiz akllar boduu ve olay bundan ibarettir, Kuran okumaya gerek yok diye Kurann devreden kmasna sebep olduu iin dinde yozlamaya ve batl, aslnda gerek olmayan bir slamn ortaya kmasna sebep olmaktadr. Kuran yerine din hakknda okunan her kaynak aslnda insanla Kuran arasna konulmu bir engeldir. Ayn ey hadis kaynaklar iin de geerlidir. Mantk peygamberimiz ne demi ona bakalm, Allahn kitab kutsaldr ama onu okumasak da olur mant olunca 1400 yldr deitirilemeyen, bizzat lahi Kudret tarafndan korunan ve insan okurken gzyalarna boan Kuran
94

3)

devreden kmakta gerek olmayan bir peygamberin gerek olmayan hayat rnek alnmaktadr. Oysaki gerek peygamber o hadis iftiralarnn veya kendisi hakknda ne srlm rivayetlerin anlattyla alakas olmayan insan tekamlnn doruk noktasdr. O peygamberin yaants, ilkeleri ve davran biimi onlarn anlattmdan ok st dzeyde ve anldr. O peygamber hakknda yaratl bakmndan Cebrailin bir alt diyebiliriz. Yada en ksa bir biimde u tabiri kullanalm: Kurann anlatt peygamberdir o peygamber. Yine sebebi uydurma hadisler ve onlara bal ilmihallere bal olarak ortaya kan mezhepler, cemaatler, tarikatlar ve onlarn eserleri: slam dnyasnda ortay kan mezhep, cemaat, tarikat gibi hizipler hakknda Kurann pek ok onlarn sebeplerini ve yaptklarn yere geiren- ayeti vardr. Bunun iin Kurandan sadece birka rnek vereceim:

Sizin iin dinden Nuha nerdiini, sana vahyettiimizi, brahime, Musaya ve saya nerdiimizi yle diyerek kanunlatrd: Dini dosdoru tutun; onda blnp frkalara ayrlmayn! Onlar ardn bu tutum, irke bulaanlara ok ar gelmitir. Allah, dilediini kendisi iin seer ve hakka ynelenleri kendisine iletir. Kendilerine ilim geldikten sonra, sadece aralarndaki kskanlk ve azgnlk yznden frkalara blndler. Eer belli bir sreye kadar erteleme sz Rabbinden gelmi olmasayd, aralarnda i mutlaka bitirilirdi. Onlarn ardndan kitaba miras olanlar da onun hakknda ikillendiren bir kuku iindedirler. (ura 13-14) Grld gibi tartmaya yer brakmayacak bir ekilde Yce Allah, dinde mezheplere, tarikatlara, hiziplere ve eitli
95

alt kollara ayrlmay irk olarak kabul etmektedir. Dine Allahn birliini tanyp yalnzca Ona ynelmek ve Onun dnda birilerinin peinden gitmemek de irke bulaanlara ar gelmektedir. Allahn ayetlerdeki kanunu udur: Dini dosdoru tutun; onda blnp frkalara ayrlmayn. Aslnda ortada bir tek Tanr, bir tek ilahi reti ve ayn retinin peygamberleri vardr ama dinde Kurandan olmayan eyleri uydurma hadislerle ve uydurulan hurafe detaylarla dine sokanlar aslnda aka slam d fakat slamn berisinden alt dinler uydurmu olmaktadrlar. Kuran bu ekilde dinde Kuran d hkmler getirenleri birka ayet sonra ura suresinde u ekilde ortaya koymaktadr: (ura 21-22) Yoksa onlarn, dinden, Allahn izin vermedii eyi kendileri iin yasalatran ortaklar m var? Kesin ayrma ilikin sz olmasayd, aralarnda hkm mutlaka verilirdi. O zalimler var ya, onlar iin ackl bir azap ngrlmtr. Kazandklar tepelerine inerken o zalimlerin korkudan titrediklerini greceksin. man edip bara / hayra ynelik iler yapanlarsa cennetlerin bahelerindedir. Rableri katnda kendileri iin, diledikleri her ey vardr. te budur o byk ltuf. te bu yzden diyorum Kurandan baka kaynaklar ve kiileri rehber edinmeyin diye. Kurann yukarda akladm gibi byle yapanlar hakknda en ar tehdit ve ifadeleri sraladn bildiim iin yazyorum bunlar. Fakat irke sapanlarn pek ou birbirlerine stnlk taslama gsterisi peinde Onlar yle yapyor ama biz byle yapyoruz demeye devam edeceklerdir. Aslnda yaptklar eyin altyapsnda dindarlk deil belirli merkezlerin ve g odaklarnn peinde toplanarak kendilerini hakl gstermek ve dierlerini yanl-haksz gstermek vardr ve bunun tek sebebi
96

Kuranda da akland gibi kskanlk ve ekememezlik vardr. Aslnda dinde olmayan kendi uydurduklar kurallarn doruluu veya yanll kavgasna tutuarak dinde blnmeye-hiziplemeye gitmektir yaplan. Dinde sadece Kuran rehber edinmeyen gerek onu dlamadan gerek de onu dlayarak peygamberimiz hakknda uydurulan hadislerle bir tr din yaamaya alanlara Kuran tam ters hem de beklenmeyen bir yerden vurmaktadr ve Necm suresinin 29. ayetinde peygamberimize yle demektedir Bizim zikrimizden / Kuranmzdan yz eviren ve ireti dnya hayatndan baka bir ey istemeyen kimseden sen de yz evir! Ayetteki ince nokta Kuran dan yz evirerek ireti dnya hayatna sarlanlara bizzat peygamberimiz tarafndan bir darbe vurulacadr. Allah peygamberimizden, Kuran dlayanlardan yz evirmelerini isterken bu konuda onlarn hadisleri bahane edeceini ok iyi biliyordu ve yine Yce Allah kendi kitabnn karsna hadis / ilmihal, u ya da bu ad altnda ok eitli tuzaklarn karlacan bildii iin grmek isteyene Kuranda ok nemli uyarlar yapmaktadr. Bunlardan birka rnek vermek istiyorum: sa, ak seik kantlarla geldiinde yle demiti: Ben size hikmet getirdim ve tartp durduunuz eylerin bir ksmn size aklayaym diye geldim. O halde, Allahtan korkun ve bana itaat edin! Kukusuz, Allah hem benim Rabbimdir hem sizin Rabbiniz. O halde Ona kulluk / ibadet edin! Byle iken, aralarndan kan hizipler ihtilafa dtler. Korkun bir gnn azabndan vay haline o zulmedenlerin! Hi farknda olmadklar bir srada o saatin birdenbire kendilerine
97

gelmesinden baka neyi bekliyorlar? Dostlar o gn birbirine dman kesilirler. Ancak takvaya sarlanlar byle deildir. Ey kullarm! Bugn size korku yok; sizler tasalanmayacaksnz da! Onlar, ayetlerimize iman edip Mslman olmulard. (Zhruf 63-69) Bu ayetlerde ilk bakta her ne kadar bu ayetlerin hristiyan dinini ve hristiyan dininin hiziplerini ilgilendirdii sanlabilirse bile aslnda gerek yle deildir. Hz. sada dier tm peygamberler gibi ve Allah katnda din slamdr ilkesine gre mslmandr ve bu ayetlerde Yce Allah nasl hristiyan hiziplerin aralarnda ekememezlik yznden ihtilafa dtklerini nasl anlatyorsa slam dininin ana ilke ve prensiplerinin ayn olmas ve bu ynden btn peygamberlerin ana ilke ve prensiplerinin ayn olmas kanunundan yola karak slam dnyasn da hiziplemeye, blnmeye, tarikatlara, mezheplere ayrlmaya kar uyarmaktadr. Yukardaki ayetlere dikkatlice bakldnda bu hizipleme giriimlerini yapanlarn ve savunanlarn cahilce ve temiz kalple yapanlar ve savunanlar hari- ak bir azaba urayaca Vay haline o zulmedenlerin! nidasndan bellidir. slam hiziplerinin hristiyan hiziplerden tek fark, Kuran lahi Kudret tarafndan korunduu iin Kuran deitirememeleri ve onun yerine ayr kutsallar koyamamalardr. Bu abalar daha alt seviyede Kurann berisinden uydurulmu hadisleri ve mezhepsel, ilmihal kitaplar kutsallatrma gayretleriyle devam etmektedir. Bizim yarattklarmzdan bir mmet var ki, hak ile klavuzlar ve yalnz onunla adalet sunarlar. Ayetlerimizi yalanlayanlar, hi bilemeyecekleri bir yerden ar ar ke gtreceiz. Sre tanyorum onlara. nk benim tuzam pek yamandr. Dnmediler mi ki, o arkadalarnda cinnetten eser
98

yok. Apak bir uyarcdan bakas deildir o. Gklerin ve yerin melekutuna, Allahn yaratt herhangi bir eye bakmadlar m; ecellerinin gerekten yaklam olabileceini dnmediler mi? Peki bu Kurandan sonra hangi hadise / sze iman ediyorlar? (Araf 181-185) 181. ayette Allahn yaratt belirli bir soyun -ki bu soy bugn dnyada bir arada bulunmamaktadr, dnyann her tarafna dalmtr - yalnzca Kuran ile adalet sunan ve bunu hikmetle yapan zel bir soy olarak yaratld belirtilmektedir. Daha sonra hadislere veya baka retilere inananlarn Allahn ayetlerini yalanlayanlar veya iyi niyetli cahiller olduu ve bu din kandrmacas iinde kendi kendilerini kandrdklar hatta daha da te lm ve hesab hi akllarna getirmedikleri belirtilmektedir. Ve aka sorulmaktadr: Bu Kurandan sonra hangi hadise / sze iman ediyorlar? Bu cmle aka bir meydan okumayla ve hem muhatabn hem muhatabnn dayand dayana bir kenara frlatmaktadr. Eletiri meydan okumayla yaplmaktadr nk Kuranla Kuran dlar alakaszdr. Yce Allah din dahilinde olup da Kuran ve sadece Kuran rehber edinip ona sarlmayanlara da eletiri ve tehdit oklarn gndermektedir nk Peki bu Kurandan sonra hangi hadise / sze iman ediyorlar? cmlesi bunun ispatdr. Yusuf suresinin son ayeti olan 111. ayet yledir: Andolsun ki, resullerin hikayelerinde, akln ve gnln altranlar iin bir ibret vardr. Bu Kuran uydurulacak bir hadis / bir sz deildir; aksine o nndekini tasdikleyici, her eyi ayrntl klcdr. nanan bir topluluk iin de bir klavuz ve rahmettir.

99

Ayette Kurann uydurulacak bir hadis olmad belirtilirken bunun Trke eviri olarak hadis diye bir eviri olmadn belirtelim. Kuran bu ayette ve tm hadis kavramlarnda Arapada bizzat peygamber sz olarak kabul edilen hadis kavramn kullanmtr. Yani Yaratc Kudret kendi gnderdii dinin peygambere iftira veya izafe / rivayet edilen hadis furyasyla kirletileceini bildii iin zellikle hadis kavramn kullanmtr. Ve bu ayetle kendi ayetlerini hadislerden temize karmtr. Aslnda u bir gerek ki peygamberimize izafe edilen hadislerin binde birinin bile Ona ait olduunu ispatlayacak kesin kantl bir veri bile elimizde yoktur. yle bir mantki ispat bile Yce Allahn her eyi mkemmel tasarlad ngrsnden yola klarak neden lahi Kitap olan Kurann dnda baka bir yol aranmamas gerektiini ortaya koyabilir. Eer hadislerin peinden gitmek doru bir yol olsayd mantki olarak Allahn hadislerin deimezlii ve herkes tarafndan ulalabilirlii hakknda iki kesin delili Kuranda vermesi ve byle bir yolun herkes tarafndan uygulanabilirlii gibi bir imkan olmas gerekirdi. Kald ki u an ne byle bir delil vardr elimizde ne de herkesin sayca rivayet edilen binlerce hadise ulamas iin mantkl bir yolu vardr. u anda slam dnyasnda durum udur: slam alimleri birbirlerini nesheden binlerce hadis arasnda, Kuranda olmayan detaylar hakknda birbirleriyle bouup durmakta, bu byleyken Yaratc Kudret Bu Kurandan sonra hangi hadise iman ediyorlar? diyerek onlar zorlu bir hesaba ekeceini bildirmektedir. Bu olayn zerinde neden bu kadar fazla durduumu aklamak isterim. Peygamberimiz 2002 yaznda balkonumda dnrken bana kendisi hakknda hadis uyduranlar iin Benim yzm gremeyecekler! demitir. Birka sene sonra 2007 sonbaharnda Kuran brakp hadislerle amel edenler hakknda ise onlarn kyamet gnndeki hallerini Srnerek gelecekler! cmlesiyle
100

zetlemitir. Bu olay benim bu Kalem suresi analizi adl kitabm yazm srasnda oldu ve ben o srada hadislerle amel eden cahil Mslmanlar hakknda dnyordum. Ancak Peygamberin tavr Alemlerin Rabbinin tavryla ayndr ve en kk bir taviz bile yoktur. Ne acdr ki bu tavr Kuran brakarak peygamberimizin peinden gittiini sanan cahillere kar sergilenmektedir ama gerek bir tanedir. Alemlerin Rabbi bizim okuyup anlamamz, hayat boyu zerinde dnmemiz iin son, deimez, lahi ve lahi etkilere, rahmete sebep olan bir tek Kuran gndermitir. Yukarda yazdm ikinci cmlede Peygamberimiz Gelecekler ama srnerek gelecekler demek istemitir. Bu benim olaya bak amdr. Burada bana sen de eletirdiin eyi yapyorsun diye bir eletiri yneltebilirsiniz ancak burada benim yaptm bizzat bamdan geen bir olay birinci elden size aktarmaktr. Burada bana ykletilen grev sizi uyarmaktan baka bir ey deildir. Peygamberimizin Benim yzm gremeyecekler! dedii Ona yalan izafe edenlerin hakknda Vay hallerine! demek lazm iin gerei. Lokman suresi 6-7. ayetler yledir: nsanlardan ylesi vardr ki, Allah yolundan bilgisizce saptrmak ve o yolu oyalanma arac yapmak iin laf elencesi / hadis elencesi satn alr. te bylelerine rezil edici bir azap vardr. Ayetlerimiz ona okunduunda, bbrlenerek yzn evirir. Sanki onlar hi iitmemitir, sanki kulaklarnda bir arlk vardr. te bylesini korkun bir azapla mutula! Bu ayetlerde kimi insanlarn dini bir alay / elence / bbrlenme ve oyalanma arac yaptklar bunu yaparken de peygamberimize iftira edilen hadisleri arac olarak
101

kullandklar belirtilmektedir. Daha dorusu hadislerle kendilerini bir din iinde tanmlarken ve o din iinde hadislerle Allahn deyimiyle hadis elencesi iindeyken bunun anlam peygamberimizle alakas olmayan szlerle dindar grnmektir- Kuran ve Kurann ayetlerini inkar ederek Allah katnda byk bir fke konusu olmulardr. Ve ayet son cmlesinde bizzat dini yaamak iin peygamberimizin aslnda bilmedikleri ve hakknda reel bir bilgi sahibi olmadklar hayatndan alntlarla yaayanlara tam tersi bir ekilde peygamberimize emretmektedir, te bylesini korkun bir azapla mutula! Kanaatimce peygamberimizin herhangi bir sznn 1400 yllk bir sre iinden bugne kadar gelebilmesi mmkn deildir. Bugn slam dnyasnda hadis konusu ya cahil din adamlar tarafndan ya da slama tuzak kuran gizli inkarc odaklar tarafndan kullanlmaktadr. Bu hadislerin temiz kalpli Mslman kitleler tarafndan sadece ve sadece bu kitlelerin peygamberimize duyduklar ar dknlk ve kalplerinde peygamberimize kar besledikleri duygusal balar nedeniyle kabul grmesi de olaandr. Ancak bir eyin duyguya dayanmas yada daha da te bir sevgiye dayanmas o ey hakkndaki gerekleri deitirmez. Peygamberimiz bugn olsayd Dininizi ancak Kurandan reneceksiniz ve Kurandan sapmayacaksnz derdi. Kuranla alakas kalmam byk Mslman kitlelerin dnya zerindeki hali ve konumu ortadadr. in gerei peygamberimizin hadisi de snneti de Kurandr. Kurandan baka veya Kurann berisinden baka kaynaklar aramaya gerek yoktur. Bugn peygamberimiz yle dedi, peygamberimiz byle dedi, diye birok odak tarafndan ortaya srlen hibir hadis gerekte peygamberimizin sz deildir, peygamberimize iftiradr. Ve bu iftiralar 1400 yllk bir sre boyunca eitli amalar iin
102

ortaya srenler ve uyduranlar kesinlikle cezalarn ekmektedirler veya cezalarn ekeceklerdir. Rivayet yoluyla gelen hadis kavramyla, peygamberimizin dnya zerinde yaayan bir insanla temasa gemesi veya onu uyarmas konusunu ayr tutuyorum. nk birincisinin kesinlikle kesinlii yoktur. kincisi ise zerinde dikkatli ve byk bir hassasiyetle durulmas gereken bir olaydr. Ben ikinci gruptan olduum iin ve peygamberimizin baz tavr bak alarna ahit olduum iin bu konuya bu kadar net bakabiliyorum. nk benim tandm peygamber hadis veya rivayetlerin peygamberi deil Alemlerin Rabbinin peygamberidir. Yani o kadar arlkl ve onurlu bir peygamberdir. Hadis, snnet konusu ve bunlarn gerekte ne kadar gerel deerler olduu hakknda u anda yazmakta olduum Kuran ve Felsefe adl kitabmdan bir alnt yapmak istiyorum: HADS VE SNNET PARADOKSU Bu konuyu aklama iin bamdan geen bir olay anlatmak istiyorum. Yaar Nuri ztrkn Kurandaki slam adl kitabn okumutum ve sz konusu kitapta lmne yakn Ben bin hadis uydurdum!, Ben be bin hadis uydurdum! diyerek len insanlarn olduu yazyordu. 2002 yaznda bir gece balkonumda bu konu hakknda dnrken (acaba hadis konusunu aratrmal mym diye dnyordum) peygamberimiz gelip kendisi hakknda hadis uyduranlar ve o hadis iftiralarn atanlar hakknda Benim yzm gremeyecekler! dedi. O an ok oldum. nk ortada slam dnyasnda rivayet edilerek gelen binlerce hadisin olduu gibi bir gerek vard. Biraz dndkten sonra ne kadar sahih hadis denilirse denilsin ve ne kadar geerli saylan kaynaa dayandrlrsa dayandrlsn peygamberimizle ilgili uydurulan
103

hadislere deil inanmak, muhatap bile olmamaya karar verdim. nk peygamberimiz o anda bu konuyu benim aklmdan karp tabiri yerindeyse cehenneme frlatmt. yle bir dnn. Peygamberimiz bugn geride brakt slam toplumunun kendisi hakknda rivayet olduu iddia edilen, doruluu ve yanll kesinlie bal verilere bal olmayan binlerce hadis arasnda alkalanmasn m isterdi yoksa kendisinin ulatrmakla grevlendirildii Allah kelam olan tek, mkemmel, kesin ve mutlak bir vahiy olan Kuranla m muhatap olmasn isterdi? Bu konuda ortaya koyacam mantksal ispatlarm da var: 1-)Bir hadisin 1400 yllk bir zaman diliminde bugne kadar deitirilmeden bugne gelmesi dnlemez. Kald ki teknolojinin en stn olanaklarnn, bilgisayar ve matbaa teknolojisinin kullanld gnmzde bile byk zenlerle yazlm bir kitap bile ikinci, nc ve daha sonraki basklarnda gerek bilimsel verilerin uyarlaryla gerek bizzat kitabn yazarnn daha farkl ve daha yeni dncelere ynelmesi sebebiyle farkl ekillerde kabiliyor. Kurann verilerine gre ise indirilmeye balandndan itibaren kyamete kadar korunacak son ve tek kitap ise Kurandr; Biz indirdik o Kuran biz. Onu her hal ve artta koruyacak olan da elbette biziz ayetini hatrlaynz. 2-)slam ve peygamber dmanlarnn peygamberimizden nakledilen doru bir hadisi bilerek ve isteyerek deitirmeleri sz konusudur. Bu insanlar bizzat Allah kelam olan Tevrat ve ncili deitirdiler. Korunmasz olan hadisleri ki aradan geen 1400 yllk sre boyunca ka nesil getiini de unutmamak lazm- mi bu sre boyunca u veya bu ekilde deitiremeyecekler? 3-)Bu ispatm en iyi anlamanz istediim Kuransal dayanakl ispatlardan biridir. Kuran der ki: Benim
104

tehdidimden korkanlara yalnzca Kuranla t ver! Bu ayet Alemlerin Rabbinin slam toplumunun eitilmesi konusunda peygamberden yalnzca kendi indirdii vahyi kullanmas ve yalnzca onu retmesi istediinin ak bir ispatdr. Peygamberimiz kendisine vahiy indirilen btn peygamberler gibi yeryznde Allahn vahyinin retilmesi konusunda en ok istekli olan yaant tarz da Kuran yaamaya ve retmeye adanm bir peygamber idi. Onun snneti de hadisi de Kuran idi. 4-)Bir hadisin veya snnetin ele alnmasnda ok deiik verilere gre hareket edilmesi lazmdr. Deil 1400 sene sonra, Ondan 10 sene sonra yaam bir insan iin bile bu byledir. Peygamberimiz bir insanla konuurken o insann psikolojik durumu, ekonomik durumu, ailevi, sosyal durumu, bilisel, entelektel seviyesi gibi pek ok etken etkilidir. Bu byleyken peygamberimizin ve evresindekilerin hayatyla ilgili her eyi sanki yanlarnda yaam gibi ballandra ballandra anlatanlar, peygamberimizi rivayetler yoluyla vmek isterken Ona baya ve normal bir insan gibi baklmasna sebep olmaktadr. Alemlerin Rabbinin peygamberidir o. Benim tandm peygamber vahye denk vuru ve gte gerek dnyevi gerekse imansal balamda etkili ve gereki szler syleyen bir peygamberdir. 5-) Hadis konusu dinde Kurandan yzeysel bilgi edinen ve bundan te geemeyip dinde derinlie inememi dk seviyeli ve s din adamlar ve dinle uraan normal insanlar tarafndan kullanlmaktadr. Bu insanlar Kurana dayanamadklar veya Kurann arln tayamadklar iin hadislere ve baka kaynaklara ynelmektedirler ve muhatap olduklar dier insanlar ve halk da Siz Kuran anlayamazsnz, sizin ondan baka rehberlere ihtiyacnz var diyerek rivayet edilen uydurma hadislere, mezhep retilerine, ilmihallere, tarikatlara ve kendilerince ermi grdkleri
105

insanlara balanmaya ve onlarn uydurduu sama sapan Kuran d bir dine yneltmektedirler ki bunlarn ou irktir. Yaplmak istenilen Kurann dlanlarak onun yerine birtakm baka insanlarn nefislerinin, egolarnn, ceplerinin doyurulmas ve dinde peygamberin geriye brakt tek ve kesin miras olan Kurann dinde ve samimi kullarn kalplerinde olan mutlak hakimiyetinin sona erdirilmek istenilmesidir. 6-) nsan psikolojisinde yanl eyler yapan iyi insanlar iin bile hep daha iyiyi ve daha gzeli yaymak ve uygulamak vardr. Bu konuyu yle aklayacam: Peygamberimizin herhangi bir sz tek kelimesi veya iinden tek bir cmlesi deitirilse veya eklenti-arttrma yapld andan itibaren peygamberimize ait bir hadis olmaktan kar. Bunu Kurann u ayetiyle aklayalm O kuruntudan, keyfinden konumuyor! Yani peygamberimizin hayat boyunca insanlara ynelik syledii btn szler tam anlamyla llp biilmi, maksimum etkiyi ve minimum hatay ieren doruk noktadaki szlerdir. Peygamberimiz ldkten sonra bu dnyayla iliki kurup herhangi bir insan uyard andaki szler ise artk dnyadaki hata payn iermeyen Allahn kuluna peygamberin bildirmesini istedii szlerdir. Bu eit szler ekil ve duygusal bakmdan peygamberimizin veya baka bir peygamber tarafndan gelirse onun sz gibi gzkse de bizzat Allahn kontrolndeki bir mekandan ilahi bir yolla geldii iin Allahn vahyi de saylabilir. Bu bakmdan, insan psikolojisinde iyi insanlar yanl eyler yaparken bile ilerinde bir iyilik drts olduunu sylemitik. yle bir dnelim: Bir A kiisine Namaz dinin kalesidir diye bir hadis rivayeti ulasn. Bu insan daha iyi olacana veya evresine daha iyi etki edeceine inanarak Namaz ve zekat dinin kalesidir diye evresine ve daha sonraki kuaklara bu rivayeti yayabilir. Bu noktada
106

tarttmz konu A kiisinin iyi mi yapt veya yapmad deil bu szn saf peygamber sz olup olmaddr ve u da grlmelidir ki aradan 1400 sene ve binlerce rivayeti, nakilci gemitir. Sonuta nemli olan nokta udur ki kimse dini bir peygamberin anladndan daha doru anlayamaz ve bu noktada belki de peygamberimiz namazn zekata nazaran uygulanabilirlii daha olaslkl, herkes tarafndan yerine getirilebilecek bir ibadet olduuna inand iin byle bir ekilde sadece namaz rnek gstermitir. ( Bu arada buraya bir not ekleyelim byle bir hadis yoktur, konuyu amak ve rnek olmas asndan olay ben kurguladm, yanl anlalmasn) Peygamberimiz de bilmektedir ki zekat da son derece olumlu, toplumsal dayanmay salayan bir ibadettir fakat peygamberimiz bu kurguda kendi ilminden ve hikmetinden kaynaklanan nedenlerle olay sadece namazla snrlandrmtr. A kiisi peygamberimizden daha m iyi bilmektedir ki bu hadisi cahil bir ekilde deitirerek nakletmitir veya 1400 yllk geen srede tahribata urayan ve bozunan hadisleri deitirenler acaba kendilerinin toplumu peygamberden daha iyi bir yola m gtreceklerine inanmaktadrlar? Daha dorusu sorulmas gereken udur: Bu insanlar neden Kuran dlayarak veya grmezden gelerek veya hadislerin yannda bir yan kaynak olarak grerek veya Kurann tefsircisi yine hadislerdir diyerek adeta ellerini bann stnden gtrp br kulan tutmaya alan maymun gibi Allaha kar ikiyzllk veya ortak koma konumuna girmilerdir. 7-) En ok anlalmasn istediim ispatlardan biri de udur: Peygamberimiz hibir ekilde Kurann kendisine farz kld dnda ibadet, yorum, hkm ve yasak getirme hakkna sahip deildir. Bu bizzat peygamberimiz Hz. Muhammed iin byle olduu gibi btn peygamberler iin de byledir. nk iin gerei Kuranda Maide suresinde Allah
107

katnda din slamdr dendii gibi btn peygamberler ayn slam! n elileridir ve hepsinin namazlar ayn namaz, helalleri ayn helaller, haramlar ayn haramlar, ibadetleri ayn ibadetlerdir. Peygamberlerin bile dinde hkm verme veya kendilerine indirilen kitaplara ek ve ayrnt olarak snnet ortaya koyma gibi bir fonksiyonlar olamaz. Bu Kuran realitesine aykrdr. imdi bunu aklamak iin Hakka suresi 38-52. ayetleri okuyalm: Rahman ve Rahim Allahn adyla Hayr, sandklar gibi deil! Yemin ederim grdklerinize, ve grmediklerinize! Ki o, ok soylu bir elinin szdr. Bir airin sz deildir o. Ne kadar da az inanyorsunuz? Bir kahinin sz de deildir o. Ne kadar da az aratrp dnyorsunuz? Alemlerin Rabbinden bir indiritir o. Eer baz laflar bizim szlerimiz diye ortaya srseydi, andolsun ondan sa elini koparrdk. Sonra ondan can damarn mutlaka keserdik. Sizin hibiriniz ona siper de olamazdnz. Gerek u ki o,saknanlar iin tam bir uyarc ve dndrcdr. Ve biz, iinizden onu yalanlayanlarn bulunduunu kesinlikle biliyoruz. Ve o, kfre sapanlar iin tam bir hasrettir. Ve o, kesin bilginin tam gereidir. Hadi artk, yce Rabbinin adn tespih et! Bu ayetlerde ncelikle vurgulanan olay bizzat Mslmanlarn Kuran anlamsal olarak aratrp dnmedikleri gerei ve Alemlerin Rabbinin bunu yapanlar adeta yere geirici bir tarzda eletirdii gereidir. Ve anlalan odur ki kendisine Kuran okuma bilinci gelip de hala Kurann anlamndan yz evirenlerin kyamet gnndeki halini Taha suresi 124-127. ayetler tartmaya yer brakmayacak bir ekilde aklamaktadr:
108

Rahman ve Rahim Allahn adyla Kim benim zikrimden / Kuranmdan yz evirirse onun iin zor, skc bir hayat ekli / bir geim vardr; kyamet gn de onu kr olarak harederiz. O der ki: Rabbim, beni neden kr harettin, ben gren biri idim? Allah buyurur: Ayetlerimiz sana geldiinde sen byle unutmutun; bugn de sen ayn ekilde unutuluyorsun. sraf eden / haddi aan ve Rabbinin ayetlerine inanmayan kimseleri biz byle cezalandrrz. Ve ahiretin azab ok daha iddetli, ok daha kalcdr. Tekrar yukarda yazdmz Hakka suresindeki, Alemlerin Rabbinden bir indiritir o. Eer baz laflar bizim szlerimiz diye ortaya srseydi, andolsun ondan sa elini koparrdk. Sonra ondan can damarn mutlaka keserdik. Sizin hibiriniz ona siper de olamazdnz. ayetlerine dnmek istiyorum. Bu ayetlerde ortaya konulan bizzat peygambere siper olmak isteyenlerin veya isteyeceklerin Alemlerin Rabbinin vahyi olan Kuran grmezlikten geldikleri, onun zerinde aratrmalar yapmadklar, onun zerinde dnmedikleridir. Ortaya konulan olay Alemlerin Rabbinin bizzat kendi vahyi dnda hibir eyi din kavram altnda isimlendirmediidir. Bu ister hadis olsun ister snnet olsun yada ister din alimlerince karara varlm bir szde fkh olay olsun te Allah bizzat peygamberine Benim dinime en ufak bir mdahale yapamazsn diyerek bunlar zetlemektedir. 8-) imdi slam sz konusu olunca ilk akla gelen iki kavram Kuran ve snnet kavramlarn amaya alacam. Peygamberimizin hadisi de Kuran idi, snneti de Kuran idi. Olay budur. Kuran byle diyor ama peygamberimiz byle yapm denilen olaylarn hepsi uydurmadr. Bu konuda size
109

ok gl ve ispatl bir rnek vereceim: Abdest konusu herkesin de kabul edecei gibi dinde ok nemli bir konudur ve abdestin nasl alnaca da Kuranda Maide suresi 6. ayette ak bir ekilde aklanmtr: Ey iman sahipleri! Namaza duracanz zaman yzlerinizi ve dirseklere kadar ellerinizi ykayn; balarnz meshedin ve topuklarnza kadar ayaklarnz meshedin / yahut ykayn. Eer cnp iseniz iyice temizlenin. Hasta yahut yolculuk halinde iseniz yahut biriniz tuvaletten gelmise yahut kadnlara dokunmusanz da su bulamamsanz temiz bir toprakla teyemmm edin: yzlerinizi ve ellerinizi ondan meshedin. Allah size zorluk karmak istemiyor. Ancak sizi temizlemek ve zerinizdeki nimetini tamamlamak istiyor ki kredebilesiniz. Bu ayetlerde Allahn emrettii ve peygamberin de aynen hibir ey eksiltip artrmadan uygulad abdest alma tarz udur: lk nce yz ykanacak daha sonra dirseklere kadar eller ykanacak, ba meshedilecek ve ayaklar meshedilecek yahut ykanacak. imdi snnet olarak ne srlen ve bugn slam toplumunun uygulad abdestin nasl kaydrldn grelim: Bugnk uygulamada ilk nce az ykanmakta ve daha sonra burun ykanmaktadr. Bu olay Kuranda yer almayan bir olaydr ve az, burun temizliinin abdest dnda yaplmas gerekmektedir. nk az ve burun temizlii srasnda istenmeyen grntler ortaya kmaktadr. Hele hele bu olay cami emelerinde umuma ak yerlerde herkesin gz nnde yapld zaman ortaya kan ses ve burundan kan burun svsnn oluturduu iren grntler tam bir faciadr. Kurann abdest tanmnda bir gereklilik olarak ortaya koyduu eylere az ve burun temizliinin eklenmesi
110

peygamberimizin bir uygulamas da deildir. Sonradan karlmtr. Kii eer ille de az ve burun temizliini yerine getirmek istiyorsa az temizliini gnmz artlarna uygun olarak di macunu ve di frasyla zel yapmaldr. Burun temizlii de milleti irendirmeyecek bir ekilde zel bir alanda kimseyi rahatsz etmeden yaplmaldr. Bunlar Kurann dinine peygamberimize iftira edilerek eklenmi sonradan uydurma eklentilerdir. kinci bir konu Kuran ilk nce yzn ykanmasn sonra ellerin dirseklere kadar ykanmasn emretmektedir. Bugnk uygulamada bu bozulmu ilknce az ve burun temizlii sonra dirseklere kadar kollarn temizlii sonra yz temizlii yaplmaktadr. Bugnk ve gemiteki ok bilenler belki bunu peygamberimizin uygulamas ve kolay yol olarak semilerse de bu byle deildir. Ne peygamberimizin uygulamasdr ne de Kurann felsefesi ve bu felsefenin getirdii gzelliklerin yansmasdr. Kuran ilk nce yznz ykayn derken; ilk nce kendinizi ve dnyaya kendi bak anz, simanz temizleyin demektedir. Yz insann en hayati organlarnn bulunduu bir alandr. Buna ek olarak siz dnyaya yznzle baktnz gibi dnya da sizin yznze bakar. Kuran bu yzden ilk nce kendi yznz ve kendi bak anz temizleyin demektedir. Bak as derken olumlu, olumsuz, iyimser, ktmser, iyilik ve gzellik zere gibi insann pek ok farkl anlamda ve pek ok derecelerde bak alar olabilir. te bu yzden ilk nce kendi bak anz temizleyin denmektedir. Kuran hemen ardndan dirseklere kadar ellerinizi ykayn demektedir. Bunun anlam gzel bir gr, grn ve bak as kazandktan sonra yaptnz iler, ortaya koyduunuz eyler gzel ve temiz olsun demektir. Eller ve kollar insann her trl fiziki faaliyetinde en ok kulland organlardr. Kuran hemen bu yzden gzel olmak ve gzel bak asndan sonra insan i
111

yapmaya, almaya yneltmekte bunun da temiz ve gnah katlmam olmasn istemektedir. Daha sonra Kuran ban meshedilmesini istemektedir. Bunun anlam da dncenin gzel olmas ve temizlenmesi gerektiidir. En son da ayaklarn meshedilmesi yahut ykanmas istenmektedir ki bu da btn bu faaliyetler srasnda izlenen yolun gzel olmasnn istenmesidir. Ayaklar konusunda meshetme konu nce ele alnarak tercihen meshedilmesinin istenmesi gibi bir anlam karlabilir. nk ayaklarn ykayamayacak durumda olan yallar veya kadnlar da tabii ki bu yntemi ncelikle kullanacaklardr. Bugnk abdest anlaynda ise nce az ve burun temizlii istenmeyen grntlerle hatta namaza hazrlanmakta olan dier insanlarn tm konsantrasyonlarn bozacak bir ekilde balamakta el ve kollarn temizlii yz temizliinden ne alnarak btn Kuransal felsefe kaybolmakta ve hatta bu Kuransal felsefeyi uygulamann getirdii manevi kazanm da kaybolmaktadr. Ban drtte birinin meshedilmesi gibi bir kural yoktur. Ban ellerin kaplayabildii kadar bir alan meshedilecektir. Ayrca ok bilmiler ayaklarn meshedilmesini ayakta mesh, orap vs. gibisinden bir koruyucu olma gibi bir arta balamlardr. Byle bir kural da yoktur. Ayaklar plak olan bir kii bile ayan kolaylkla meshederek namaz klabilir. Aslnda dinin eriat hkm olan abdest, namaz, miras veya ceza hkmleri gibi alanlarna girmeyi pek sevmem ama grdnz gibi peygamberimize iftira edilerek uydurulan dinin temel ve en ok uygulanan abdest gibi bir konusunda bile durum budur. Dinin en temel kanunu udur: Dinde peygamberlerin bile Allahn kitapta bildirdii dnda kural uygulama, helal, haram ilan etme ve yntemi belirtilen kanunlar dnda yollar izleme gibi bir ans yoktur. Bunu Hakka suresi 38-52. ayetlerde aka anlatmtk.
112

9-) Peygamberimizin snnetine uymak konusu da slam toplumlarnca ok yanl anlalmaktadr. Uygulanmas gereken ana ilke O o gn ne yapt? deil, O bugn olsayd ne yapard? ilkesidir. Bir rnek verelim. Kuran peygamberimize ve tm slam toplumlarna temizlii tlemektedir. Uygulanmas gereken ilke o gn misvak kullanlyordu biz de bugn misvak kullanalm ilkesi deildir. Misvak o gnk teknolojik olarak gelimemi toplumda az temizlii iin kullanlan bir aa parasdr. Peygamberimiz bugn olsayd di macunu ve di fras kullanrd, sa ampuanlar, sa kremleri, vcut ampuanlar kullanrd, alt ayda bir check-up yaptrrd, ayda bir di doktoruna giderdi, sigara imezdi, alkolden uzak dururdu, internet eriim alarn kullanarak Kuran yaymaya alr, dnya toplumlarn yetimlere, fakirlere ve zulm gren halklara yardma arrd. Peygamberimizin snnetini 1400 yl nceki yaplan uygulamalarda deil, Kuransal ilkelerden yola karak bugn olsayd ne yapard sorusuna cevap olabilecek bir ekilde anlamalyz. 10-) Peygamberimizin snnetini anlamak bakmndan bir baka bak as da udur. Peygamberimiz 1400 yl nce yaam, vefat etmi ve cennete gitmitir. 1400 yl nce yaam ve vefat etmi peygamberimizle u anda bizi cennetteki mekanndan seyreden ve baz zamanlarda insanlara mdahalelerde bulunana peygamber ayn kiiler deildir. u anki peygamber, cennet denilen en mkemmel tekaml arenasnda 1400 yllk deiim, geliim ve olgunlama geiren bir peygamberdir ki bizim u anki dnyevi bak asyla anlayabilmemiz mmkn deildir. Hatta bizim sz konusu deiimi dnya hayatnda kyamete kadar geirmemiz bile mmkn deildir. Bu adan bakldnda slamiyet asndan en mkemmel yaant biiminin 1400 yl nceki yaanty kopyalamak deil gelecee ulamak adna her konuda idealist
113

ve Kuransal dncenin ardndan gitmek olduunu syleyebiliriz. Bu yaklam tarz akldan yola karak peygamberlere uzanan idealist yaklam tarzdr ki sz konusu rehber Kuran olduu iin hata pay yoktur. 11-) imdi size peygamberimizin snnetinin Kurandan mantk yoluyla aratrlmasyla rivayetler ve din adamlarnn uydurduu snnet arasndaki fark anlatmak asndan ak seik bir rnek vereceim. Bu vereceim rnek peygamberimizin gerek snnetinin braklp din adamlarnn (mezhep, tarikat, cemaat liderleri vs.) uydurduu kurallarn din olarak ortaya srlmesi ve adet olarak slam dnyasnda yaygnlamasn aklayan bir rnektir. Ve bu rnek slamn en temel ibadetlerinden namazn nasl Kurann emrettii ve peygamberimizin, ayn zamanda btn peygamberlerin kld namaz olmaktan kartlp bozunmaya urayn aklayan bir rnektir. Kurana gre namazn nasl klnabileceini anlatmak iin Kaf suresinden itibaren birok ayeti ele alacaz. Kaf suresi yle demektedir: Andolsun biz gkleri, yeri ve bunlar arasndakileri alt gnde yarattk ve bize hibir yorgunluk dokunmad. Artk onlarn sylediklerine sabret ve gnein douundan nce de batndan nce de Rabbinin hamdiyle tespih et. Gecenin bir ksmnda ve secdelerin arkalarndan Onu tespih et. Gklerin ve yerin alt gnde yaratlmasnn tespih ibadetiyle birlikte ele alnmas, Kurann namaz iinde bulunan tespih ibadetini alt vakit olarak peygamberimize emretmesi nedeniyledir. Bunlar sabah, len, ikindi, akam, yats ve geceleyin (uzunca) tespihlerdir. Gnein douundan nce de batndan nce de insann Rahman tespih etmesinin sebebi, insann srekli bir sabr, kr ve hamd iinde bulunduunun ortaya konuluudur ki bu da ancak Rahmana
114

tespih veya baka bir ibadetle gsterilebilir. Ayetin son ksm dikkatlice incelendiinde namaz ibadetinin nasl yaplacann btn detaylarnn bir cmle iinde verildiini grebiliriz. Bu ayet Gecenin bir ksmnda ve secdelerin arkalarndan Onu tespih et! ayetidir. ncelikle ayetin balang cmlesi olan Gecenin bir ksmnda teriminin neden verildiini peygamberimizin ilk ei olan Hz. Ayenin bana olan bir hitabyla tefsir etmek isterim. Annemiz bana demiti ki: Bu dnya btn inceliklerin stnn rtld bir gece zamandr. Annemizin bana olan hitab aynen buydu, ne bir kelime eksik, ne bir kelime fazla Buradan anlayabiliriz ki dnya hayat da btn inceliklerin stnn rtld bir gece zaman olarak nitelendirilmekte ve dnya hayatnn bir ksmnn da gerek namaz ii (bu konuyu birazdan aklayacam) gerek namaz d, Allahn isimlerinin tespih edilmesiyle geirilmesi istenmektedir. Yani olayn bir makro bir de mikro bak as vardr. Mikro bak as Mslmanlarn gecenin bir blmn Allah tespih etmesiyle ilgili olduu gibi, makro blm de annemizin de iaret ettii gibi dnya hayatnn bir ksmnn ibadetle (namaz, tespih, Kurann anlamn okumak, zekat vs) geirilmesiyle ilgilidir. Cmlenin ikinci ksm olan Secdelerin arkalarndan Onu tespih et! ifadesidir. Cmlenin namaza ynelik n ksmna baktmzda secdelerin tabirinden nce hibir tabir bulunmamaktadr. Bu u demektir. nsanlarn namaza Kuran okuyarak balamalar tabii ki doaldr ancak art deildir. Yani insanlar namaz direkt secde ederek balayabilirler nk eitli sebeplerden dolay Kuran ne Arapasndan ne de kendi dillerindeki evirilerden namaz iinde ezbere okuyamayacak durumda olabilir ve tabii ki Yaratc Kudret bunu dnerek kullarna namaz iinde Kuran okuma zorunluluu getirmemitir. u durumda namaza balarken birka alternatifimiz vardr:
115

1-)Kuran okumak 2-)Kendi dilindeki mealinden (evirisinden) Kuran okumak 3-)Dilediince iinden geldii gibi dua ederek 4-)Allah veya Allahn bir ismini tespih ederek 5-)Dnce yoluyla konsantre olup ynelerek ve sonra secde ederek 6-)Daha nce de sylediimiz gibi direkt secde ederek 7-)Bunlara bizim aklmza gelmeyen fakat kiinin kendince uygun bulduu ve ben byle Allaha yneleceim diyecei baka yollar da eklenebilir. Secdelerin arkalarndan Onu tespih et! Ayette bir baka detay da verilmitir nk secdenin ve arkasndan deil secdelerin arkalarndan deyimi kullanlmtr. Yani secde tabiri iin de arka tabiri iin de oul eki kullanlmtr. Bu demektir ki: 1-)En kk oul sayma says 2 olduu iin her secde edi bir varta en az iki kere olacaktr. 2-)Secdelerin arkalarndan tabirini gz nne aldmzda her ikili secde de en az iki kere (iki varl) olacaktr. Bu demektir ki namaz en az iki rekattr ve farz tabiri minimum ykmll kapsayan bir tabir olduu iin btn farz namazlar iki rekattr. 3-)Ayette secdelerin arkalarndan ne yaplaca ak seik tartmaya yer brakmayacak bir ekilde verilmitir. Bu da secdelerden doruluta insan ister ayaa kalksn ister otursun mutlaka Allahn bir ismini tespih etmelidir gereidir. Eer durum bugnk Mslman dnyann uygulad gibi namazdan sonra Allah bir ekilde tespih etmek olsayd Kuranda namazn ardndan tabiri kullanlrd nk Kuranda namaz ve secde tabirleri farkl kavramlar olarak ve birbirlerinden ayr olduu
116

farkndalnn anlalmas gereken tabirler olarak kullanlrlar. nk Kuranda detaylar hibir ekilde atlanmaz. Ben Kuransal ve ayn zamanda peygamberimizin de kld namazn secdelerin arkalarndan blmnde ilk secdenin ardnda Rahman, ikinci secdenin ardndan Rahim isimlerinin tespih edilerek klndna inanyorum nk Kurann bir suresi hari btn surelerinin Rahman ve Rahim Allahn adyla diye balamasnn Kurann gnderildii dnya zerine ibadete ynelik bir iaret olduuna inanyorum. nk Rahman ve Rahim isimlerinin seilmesiyle hem namazlarda Rahman ve Rahim isimlerinin tespih edilmesi iaret edilmitir hem de iki rekatlk namaz iaret edilmitir (iki farkl isim kullanld iin). Kurann emrettii ve peygamberimizin de kldrd ideal bir namaz yle olmaldr: Kuran-rku-secdeler-Rahman isminin tespih edilmesi-rku-secdeler-Rahim isminin tespih edilmesi. 1-)Namaz konusunda bir baka detay da peygamberimizin toplulua nderlik ederek kldrd namazlarda ayaktayken yapt Kuran okuma faaliyetini sesli olarak yapmasdr. Burada peygamberimizin amac Kurann en genel ve en doru-konsantrasyonlu ortamda retilebilecei ortam namaz olduu iin ayaktayken yapt Kuran okuma faaliyetini sesli olarak yapmasdr. Bu hem manta hem de Kuran realitesine daha uygun der. Oysaki bugn lkemizde namazlarda baz rekatlarda Kuran bilinli olarak imamn sesiz okumas eklinde okunmaktadr. Bu konuda da ya bir takm din byklerine ya da peygamberimizle ilgili ortaya srlen yalan rivayetlere baklarak yanl bir uygulama yaplmaktadr.

117

2-)Bir baka detay, peygamberimiz kldrd farz namazlar dndaki namazlarda o an iin hangi isme ihtiyac varsa veya Allahn hangi isminin tecellisini kendisinin veya toplumunun zerinde grmek istiyorsa o isimleri tespih etmitir ve bunlar da ounlukla iki rekatl ve iki isimli namazlardr. Buna ynelik ispatm ise Kuranda Allahn dier isimlerinin de ounlukla ikierli olarak verilmi olmasdr. (r: Gafur-Vedud, Aziz-Hakim, Latif-Habir, Rezzak-Metin, Semi-Basir) slam dnyasnda din alimlerince peygamberimizin snneti diye retilen namaz hakknda baz gerekleri ortaya koymak istiyorum. 2002 yada 2003 senesi yaznda bir niversite kimya kitabn inceliyordum. O anda peygamberimizin geldiini hissettim ve O bana nmdeki alm periyodik cetvel tablosunu gstererek Helyum elementini iaret etti. Bak atom no su 4, proton no su 2 diyerek bana farz namazn 4 vakit ve 2 rekat olduunu anlatt. Bunun bir baka anlam ise snnet namazn yani en az ykmllkle zorunlu tutulmu iki rekatlk ksm dnda peygamberimizin kldrd eklinin 4 rekat olduu buna bal olarak drt ayakta ve iki oturulu eklinde klnddr. Ve kanaatimce namaz namazn sabah da akam da dahil olmak zere rekat saylar farz yani minimum kstaslar asndan ele alndnda 2 rekat, peygamberimizin uygulamas yani snnet olarak ele alndnda ise drt rekat olarak klnmas gerektiidir. Ve bu btn namazlar iin geerlidir. Aklmda en ufak bir phe bile yoktur bu konuda. Helyum kelimesinin kkeni olan Hell kelimesinin ngilizce cehennem olduu aklma geldi bir sre sonra. Bu olaydan kardm baka bir sonu da namazn ktlklerden uzak tutup iman dinamiklerini srekli ayakta tutan bir motivasyon sreci olmas bakmndan cehennemden koruyucu bir etken
118

olmasdr. Daha sonra farz namazn 4 vakit ve 2 rekat olduunu Kurann da belirttiini anladm. nk namaz kl ibaresi vakit olarak Kuranda sadece Hud suresi 114. ayette ve sra suresi 78-79. ayetlerde anlr. Hud suresinde geen 4 vakit namaz, sabah, le, ikindi ve yats namazlardr ve bunlar farz namazlardr. sra suresinde ise 78 ayette geen akam namaz ise snnet bir namazdr. Peki bunu nereden anladm? Yani bunun Kuransal alm ve ispat nedir? Hud suresi 114. ayet yle demektedir: Gndzn iki tarafnda ve geceye yakn saatlerde namaz kl. Gzellikler ktlkleri silip sprr. te bu Allah ananlara bir ttr. Ayetin 114. ayet olmasnda bir anlam vardr. Kuran hibir sure dta kalmamak zere 114 sureden oluur ve bu farz namazlarn 114. ayette olmas da hayat boyu klnmayan hibir namazn hesap d kalmayacana iaret eder. sra suresi 78-79. ayetler ise yledir: Gnein kaymasndan / aa sarkmasndan, gecenin kararmasna kadar namaz kl. Sabah Kurann da gzet. nk sabah okunana Kuran tanklarca izlenmektedir. Sana zg bir ibadet olarak, gecenin bir ksmnda o Kuranla megul olmak zere uyank ol / uykudan uyan. Bylece Rabbinin seni vlm bir makama / Makam Mahmuda ulatrmas umulur. Ard ardna gelen bu ayetlerde peygamberimize, geceleyin Kuranla uramasnn ona zg bir ibadet olarak emredildii bildirilmektedir. Ben peygamberimize zg olan geceleyin Kuranla megul olma / inceleme ibadetinin ona zg olma niteliinin bir nceki ayetteki Gnein
119

kaymasndan / aa sarkmasndan, gecenin kararmasna kadar namaz kl emrini de kapsadna inanyorum. Yani buradan kan anlama gre akam namaz snnet bir namazdr hem de Kuransal bir snnettir. Olay biraz daha derinden incelediimizde akam namaznn klnma vaktinin gn iinde ok ksa bir sre iinde cereyan ettiini gryoruz. Bu yzden Yaratc Kudret, bu kstl sre iinde namaz klmay herkesi mecbur yada farz klmam ve bunu Kuranda yalnzca peygamberimize zg bir ibadet ve inananlar iinde peygamberimizin bu snnetine uymak isteyenlere Kuransal bir snnet olarak ortaya koymutur. O halde akam namazn dileyen klabilir fakat imkan olmayan yahut zorlanan yahut kendisine ar gelen, istemeyen bir kii dahi klmayabilir. 12-) Namaz konusu bugne kadar tam olarak peygamberimizin kld ekilde gelmese de hem teorik hem de pratik adan peygamberimizin en ok en doru ve toplumsal adan en ok ahit olunan snnetidir. Fakat ncelikle iki konuyu tartma konusu yapacaz. birincisi snnet kavramnn ne olduu, ikincisi bilinmeyen snnetin de Kurana bavurularak bulunabileceidir. imdi snnet kavramnn ne olduuna bakalm. Snnet, peygamberimizin slam toplumu nnde sergiledii, sergilenmesini uygun bulduu davran modellerine denir. Yoksa peygamberimizin toplum nnde zellikle yapmaktan ekindii davranlara yani peygamberimizin byle yaparak adeta bu konuda benim davranlarm zorunluluk haline getirmekten kannz dedii davran modellerine snnet denmez. Namaz konusunun peygamberimiz tarafndan nasl ince ince ilendii konusunda ise adet karmmz var. Bunlardan birincisi peygamberimizin yalnz u anda farz namaz olarak kabul edilen namazlar toplumla beraber kld veya kldrddr. Yani peygamberimizin snnet namaz toplumdan ayr olarak evinde veya baka yerlerde tek bana kld namazlar deil
120

bizzat toplumla beraber kld ve topluma rettii namazlardr. kincisi peygamberimiz yukarda farznn iki rekat ve Kuran art Rahman ve Rahim isimlerinin tespih edilmesinden ibaret olduunu akladmz namaz, Kurann retilmesi iin en uygun zaman ve mekan olarak namaz ngrd iin sabah namaz hari dier namazlar ve drt rekat ve iki oturulu olarak dzenlemitir. Bylelikle Kuran mesaj hem lafz hem de anlam olarak doru bir ekilde kitlelere ulaabilmi ve daha sonraki nesillere de ulatrlabilmitir. nc olarak zerinde nemle durduumuz nokta ise namazlarda peygamberimiz ve eittii toplum oturularda Secdelerin ardndan Onu tespih et ayeti gereince ilk oturuta Allahn Rahman ikinci oturuta ise Rahim isimlerini tespih ediyorlard. Bylelikle hem Allahn Kuranda emrettii tespih vakitlerinde tespih ibadeti yaplyor hem de rku ve secdeleri ieren fiziksel ibadet yaplabiliyordu. Yani peygamberimizin gerek snneti namaz oturularnda Kurandan olmayan insan eli ve kendisinden sonra gelen insanlarn okuduu dualar gibi dualar okumak deil Allahn isimlerini tespih etmekti. Zaten peygamberimizin kendi kendine salavat getirmesi gibi bir ey de dnlemez. Gerisini siz dnn. 13-) Hadis konusu insanlarla Kuran arasnda bir engeldir. Daha nce verdiim 11 ispat srasnda bu hadislerin peygamberimize ait olmayan szler olduunu anlayabildiinizi sanyorum. Bugn insanlar Mslmanlk gstergesi olarak 10 ciltlik hadis kitaplar almakta ve hem inandklar bu hadis kitaplaryla ilgilenmeyerek hem de aldklar bu hadis kitaplarnn kendilerinde yaratt yeterlilik duygusunun tuzana derek Kurandan da uzak dmekte ve uzaklamaktadrlar. Okumamak iin alnm ciltler dolusu hadis kitaplar insanlarda psikolojik olarak yeterlilik duygusu yaratmaktadr. Kald ki peygamberimizle ilgili bilinmeyen
121

detaylarla, uydurmalarla ve iftiralarla dolu hadis klliyatlar peygamberimizle ilgili oluturulmu bir yn yalan kmesinden ibarettir. O peygamberin hadisi de Kurandr, felsefesi de Kurandr, ibadetleri de Kurandr, insanlk alemine tleri ve uyarlar da Kurandr. 14-) O peygamber Alemlerin Rabbinin peygamberidir. Onu normal bir insan gibi tahayyl etmemenizi tavsiye ederim. nk Onun ilahi benlii, kendisi hakknda ballandrla ballandrla, sanki bire bir yannda ahit olunmu gibi anlatlan rivayetlerin hibirine yaramayacak kadar anl ve ereflidir. O anlatlabilecek bir insan deil ancak vlebilecek bir yap, bir benliktir. Ona atfedilen rivayetler, iftiralar ve hadisler ancak Onun annn kk drlmesine ve baz kendini bilmezler tarafndan alay konusu yaplmasna sebep olmaktadr. (bkz:Salman Rdi) O peygamber kendisi hakknda hadis uyduran ve bilip durduu halde bunlar yayanlar hakknda bana ok kesin bir tavr ortaya koymutur ve bana aka syledii udur: Benim yzm gremeyecekler! Artk bundan isteyen istedii sonucu karsn, yaplan zulmlerin karlksz braklacan m sanyordunuz? 15-) Bu noktada peygamberimizin bana syledii bir baka kesin ve ok edici uyary da dile getirmek istiyorum. Hadis konusu bugn dinde insanlarla Kuran arasnda bir engeldir. nsanlarn ou Kuran brakarak hadislerin peinden gitmekte ve sizi uyarmalym ki peygamberimizin Kuran brakarak hadislere gre davrananlarn kyamet gnndeki nasl hesap yerine ulaacaklar hakknda yine bana ok kesin bir uyars vardr. Peygamberimizin kulland tabir aynen udur: Srnerek gelecekler! Bu cmle umarm Alemlerin Rabbinin ilkelerinin deimezlii kadar peygamberimizin ilkelerinin de Onun en gl elilerinden biri olmak bakmndan deimezliini anlatmaktadr. Artk
122

bundan sonra insanlar unu dnmelidirler: Din peygamberimize ramen Onun tebli ettii kitabn dnda araylar iinde olmak mdr? 16-) slam dininde kaynak olarak yalnzca Kuran m yoksa bunun yannda hadisleri de kullanmal myz eklinde bir soru soralm ki hadislerin bugne kadar doru bir ekilde gelemeyeceini, eklemeler, karlmalar, saptrlmalar yaplabileceini, dolays ile bugn hadis ad altnda kullanlan kavramn peygamberimizin szlerini yanstmadn daha nce de belirtmitik. imdi olaya bir baka adan bakacaz. Bence Allahn ve mantn din konusunda bir ilkesi vardr. Din konusunda bavurulacak kaynak herkes tarafndan eriilebilecek, birbiriyle elikili olmayan, deimez, btn insanla ayn mesaj ve ana ilkeleri veren ve ulalabilen bir kaynak olmaldr. Kuran bu zelliklerin hepsini kapsar. Binlerce hadisten oluan ciltler dolusu hadis kaynaklar ise bu zelliklerin hibirine sahip olmamakla birlikte en nemlisi btn insanln ulaabilecei, kolaylkla alp okuyabilecei kaynaklar deildir ki bu Allahn Ben hepinize ayn uyary gndermitim ilkesine ters den bir olaydr. Eer peygamberimiz Kurann dnda herhangi bir ekilde kendi szlerinin yazlmasn ve saklanmasn isteseydi bunu yapard. Ama ne peygamberimiz byle yapm ne de ikinci el azlardan balayarak gelen hadisler korunmutur. Hadisler konusunun dinde bahis konusu yaplmas Allahn Kurandaki Size yle bir kitap gnderdik ki t ve uyarnz / zikriniz / erefiniz yalnz ondadr ayetine ters dmektedir. nsanlarn hadislere sarlmas peygamberimizin lmnden sonra (yaamnda buna izin vermemitir) ikinci elden Onun szlerini kayt altna almak gibi bir hata (yada lgnlk) peine den insanlarn neden olduu bir olgu olarak ortaya kan hadislere, Mslmanlarn peygamberimize duyduu duygusal ba nedeniyle ortaya kan bir oluumdur. Peygamberimizi
123

hepimiz severiz, Onun ad anldnda yreklerimiz titrer ama ounlukla olan olay udur. Birisi peygamberimizle ilgili bir hadis syleyince baka birisi saydmz herhangi bir nedenden dolay itiraz ederse Onu aforoz etmeye kalkarz. Bunun nedeni insanlarn peygamberimize olan duygusal balardr. Fakat o hadislerin ancak ve en fazla pheli olduu ounlukla iftira olduu, bizzat peygamberimizin bizim sadece Kurann anlamn okumamz istedii, o peygamberin Kurann anlatt peygamber olduu, Onun gerek hadislerinin de snnetinin de Kuran olduu kimsenin aklna gelmez. 17-) imdi size namazn vakti konusunda bile Mslmanlarn rivayetlere ve uydurma hadislere inanarak, Kurana bakmay bile akllarna getirmeden ne kadar byk bir yanla dtklerini peygamberimizle benim aramda geen bir olay rnekleyerek anlatmak istiyorum. Kuranda namaz, vakti belirtilerek iki yerde geer. Bundan birincisi Hud suresi 114. ayet ikincisi sra suresi 78. ayettir. Hud suresi 114. ayet: Gndzn iki tarafnda ve geceye yakn saatlerde namaz kl. Gzellikler ktlkleri silip sprr. te bu, Allah ananlara bir ttr. sra suresi 78. ayet: Gnein kaymasndan / aa sarkmasndan, gecenin kararmasna kadar namaz kl. Sabah Kurann da gzet. nk sabah okunan Kuran tanklarca izlenmektedir. Hud suresinde geen drt vaktin farz vakitler olduunu, sra suresinde geen akam vaktinin de daha nce de akladmz ve sonraki ayetle birlikte ele alndnda
124

anlald zere snnet namazlar olduunu daha nce belirtmitik. Ama imdi Hud suresinde geen drt farz vaktin zel bir incelemesini yapacaz. Uzun zamandr bu konuyu inceliyor ve bu konuyu dnyordum. Daha nce mantken aklma yatmasna ramen aada anlatacam konu, btn Mslmanlar yle yapyor, bu konu hakknda tartma aan bile yok. Herkes peygamberimizin snneti diyerek (daha dorusu yle sanarak) ayn vakitleri uyguluyor diyerek hep bu konuyu aklmdan kartyordum. Fakat 2008 yaznda bir gn yle bir hadise oldu. Olayn aklamas aadadr. Akam namaz sra suresinde geen ve drt farz vaktin dnda ele alnan snnet bir namazdr. O bir tarafa Hud suresinde geen geceye yakn saatler yada baz meallerde geen gecenin gndze yakn saatleri terimleri sabah ve yats namazlarn anlatr. Bu konularda da bir tartma konusu yok. Fakat gndzn iki taraf terimi tartma konusudur. Gndz, gnein domasyla balar, gnein ufuk izgisinden kaymasna, bir baka deyile akam vaktine kadar devam eder. Gndzn iki taraf teriminde gndzn ilk taraf gnein domasndan tepe noktasna gelmesine kadar, ikinci taraf tepe noktasna gelmesinden batmasna kadar geen sretir. 2008 yaznda balkonumda yerde otururken bu konuyu dndm. inandm bir olay uygulamayp inanmadm halde sadece toplumsal kabulle uymak uruna kendi gereklerimi reddetmek bana sknt veriyordu. Birden Kim ne derse, ne yaparsa yapsn. Beni Kurann dedii ilgilendiriyor diyerek kendi namaz vakitlerimi inandm ekilde dzenlemeye karar verdim. Tam o anda peygamberimizin geldiini hissettim ki peygamberimizi asla baka biriyle kartrmam. Ve bana beni kastederek dedi ki: Onu ok zor koullar altnda eittim! Bu sz
125

peygamberimizin bana dair, beni onurlandran ve bana deer verdiini anlatan bir sz idi. O an ok duygulandm. Kendimi Kuran d kaynaklardan soyutlayp dini yalnzca Kurana dayanarak yaamann dllerinden birini daha almtm. Bu sz peygamberimize ve dier peygamberlere ulaan yolun da Kurandan getiinin bir ispat idi. Yeter ki insan temiz kalple Allaha ynelsin ve Kurann anlamna sarlsn. u son tahlile gre gerek anlamda namaz vakitleri unlardr: Gnein domasndan evvel klnan namaz sabah namaz, domasndan tepe noktaya gelinceye kadar klnan namaz le namaz, tepe noktadan ufkun arkasna ekilinceye kadar olan namaz ikindi namaz, o noktadan gecenin kararmasna kadar olana namaz akam namaz, ve gecenin kararmasndan sonra klnan namaz yats namazdr. 18-) Bir baka nemli detay da Cuma namazlarnn yalnz erkeklere deil hem erkeklere hem de kadnlara farz oluudur. nk bu konu hakkndaki ayetler unlardr: Ey inananlar, Cuma gn namaz / dua iin ar yapldnda, Allah anmaya / Allahn Kuranna koun! Alverii brakn! Eer bilirseniz bu sizin iin daha hayrldr. Namaz / dua yerine getirilince hemen yeryzne daln ve Allahn ltfundan nasibinizi arayn! Allah ok ann ki, kurtulua erebilesiniz. Bu ayetlerde genel manada erkekler veya kadnlar diye bir ayrm yaplmamtr. Hitap, Ey inananlar eklindedir. Yani namaz klmaya msait olan tm Mslmanlar kastedilmitir. Ayrca ayetin devamn okuduunuzda Cuma namaznn ksa bir ekilde klnp hemen Mslmanlarn ilerine glerine dnmeleri istenmitir ki bu Allahn ibadetlerin uzun tutulmamas ve ksa fakat iman heyecanyla dolu olarak yaplmasn istediinin bir kantdr. Bu anlamda
126

bugnk kldrlan Cuma namaznn Allahn istedii Cuma namazyla bir ilgisi yoktur Cuma namaz 2 rekattr. Namazdan nce adeta vakit geirmek uruna n ve arka namazlar klmak ve bunu bir zorunluluk haline getirmenin de bir anlam yoktur baka bir konu ise Cuma namaznn ille de cemaatle klnmas gerektii veya en az 3 kiinin olmas gerektii gibi bir Kuransal hkmn bulunmamasdr. Namaz bireysel bir ibadettir. Kulun Allaha ibadet etmesini simgeler. Yani namaz yalnz Allaha kulluk etmek iin klnr. Bu byleyken Cuma namaz cemaatle klnr, veya Cuma namaz iin en az 3 kii lazmdr gibi abes kurallar icat etmenin de bir anlam yoktur. Zaten siz farknda olmasanz da din konusunda Kurana aykr veya Kuranda olmayan fazlalk / detay icat ederek lenlerin tm amelleri boa kmtr. Siz farknda olmasanz da onlar cehennem azab iinde hazr bulundurulmaktadrlar. Bir kiinin din hakknda detay verici konumalar yapmas veya herhangi bir zmrenin, tarikatn, cemaatin, mezhebin, cemaatin lideri olmas onun hakkndaki hkm deitirmez. Hz. brahimin de dedii gibi: Yalnz temiz kalple varan kurtulur Bu ayeti tersten okuduumuzda yalnz gnahkarlarn deil kalbi irk suuna batm dindar inkarc aalarn da kurtulma anslar da yoktur. Neniz var sizin, nasl hkm veriyorsunuz? Yoksa sizin bir kitabnz var da ondan ders mi gryorsunuz? Onda keyfinize uyan her eyi rahata buluyorsunuz. Yukarda verilen ayetlerde Rahmann Yoksa sizin bir kitabnz var da ondan ders mi gryorsunuz? cmlesine dikkatinizi ekmek isterim. Alemlerin Rabbi Allah bu ayetle
127

kendi indirdii kitap olan Kuran dnda Din budur! diye ortaya atlan btn ilmihal ve trevleri olan kitaplar bir kenara frlatmaktadr. nk Rahmann bizden ncelikle ve zellikle istedii ey bizim anlamn okuyup anlamamz, ibret almamz, t ve uyar almamz daha da tesi imann aksal fazna gememiz iin gnderdii kutsal kitap olan Kuran- Kerimi okumamzdr. Dier btn slami kaynaklar insan rndr, hataldr. yle bir olay olsa kabul ederim: Kurana gre namazn nasl klnabilirlii zerine bir aratrma. Fakat bugn Tam slam lmihali, slam lmihali, Hadislere gre slam lmihali gibi ortaya konulan kaynaklar Yaratc Kudreti ok kzdran ve Kuranla insan arasna giren kaynaklardr. Bunu birilerine sylediiniz zaman yle cevap veriyorlar: Eer bu ilmihaller olmasa halk dinini nasl renecek? Ben de diyorum ki: Eer siz bin drt yz yllk bir sre iinde Kuran bir kenara brakarak halk kendi retilerinizle bomak istiyorsanz bunda Allahn suu ne? Eer dini deil Kurann anlamn yaymak isteseydiniz halk kolaylkla dinini kendi Kuranndan renebilir ve btn slam toplumlar bireysel olarak Kuranla urat iin ibadetler ve hkmler hakknda gerekli detaylar ortaya karlabilirdi. Bugn Kuran d kaynaklarda gerekte Kuranda olmayan haramlar-ki bu irktir, bu haramlar icat edenler de Allaha ortak komulardr-peygamberimize ynelik hadis, rivayet diye ortaya srlen iftiralar ve bu iftiralar zerine kurulmu bir dini davran modelleri karmaas insanlarn dini yaanmaya elverisiz veya reel gereklerden ok uzak bulmasna neden olmaktadr. O halde u karm yapabiliriz: 1) Allahn dini yada gerek slam adna okunabilecek tek ve balca kitap Kurandr. Hatta esas olarak Kurann Arapas deil manasdr.

128

2) nsanlarn din budur diye dinin t ve ibret verici yann hi gz nne almamakla birlikte, uydurulmu bir dini davran modelini retici kitap olarak satra ald bu kitaplar, insanlarn Kurana ihtiya yok psikolojisine girmesine neden olmaktadr. 3) Din hakknda u ekilde kitaplar yazlabilir ve okunabilir: Kurana gre namaz, Kurana gre yetim, kamu, akraba, kul hakkn ve nemi, Kurana gre peygamberler ve peygamber psikolojileri, Kurana gre miras konusu gibi slam Kuransal bazda inceleyen ve reten kitaplar Bu tr kitaplar Kurann ve slam dininin anlalmas ve derinliine inilmesi bakmndan ok nemlidir. Fakat bu tr kitaplar bile bir yandan Kurann kendi diline tercmesi kiinin inceleme alan altndayken okunmaldr. Biz Mslmanlar, sulular / gnahkarlar gibi yapar myz? Neniz var sizin, nasl hkm veriyorsunuz? Yoksa sizin bir kitabnz var da ondan ders mi gryorsunuz? Onda, keyfinize uyan her eyi rahata buluyorsunuz. Yoksa sizin lehinize zerimizde kyamete kadar uzanacak yeminler mi var da siz ne hkmederseniz oluverecek! Sor onlara: Byle bir eye hangisi kefil? Yoksa kendilerinin ortaklar m var? Eer doru szl iseler arversinler ortaklarn! Ayetleri bandan itibaren incelemeye balarsanz daha nceden tanmladm dindar inkarclarn Kuran d kaynaklarn ve kendi hurafelerini, kendi kurallarn dini hkm gibi gstererek kendilerine uymayanlar, hatta hibir eyden habersiz tertemiz kalpli insanlar cehennemlik ilan etmelerinin Alemlerinin Rabbini ok kzdrdn grrsnz. Allahn Kuranda bildirdiine gre inan ve sorumluluk kiiyle Onun arasnda olan ve araya kimsenin sokulmamas gereken bir konudur. Ayetlerde bunlardan her topluluun
129

szde dini kaynaklar etrafnda topland ve o kaynaklar Kurann stne kardklar, bu kitaplarda kendilerince haramlar-helaller ilan ettikleri bildirilmektedir. 39. ayette Yoksa sizin lehinize zerimizde kyamete kadar uzanacak yeminler mi var da siz ne hkmederseniz oluverecek! denilmektedir. Yani dindar inkarclar i benliklerinde inkarc olduklarn bilip durmalarna ramen, evrelerine kendilerinin dokunulmaz-cennetlik olduklarn ilan etmekte ve bylece lahi Kudrete akl almaz bir iftira atmaktadrlardr ki bunun dnyadaki karl bir rezillik, ahiretteki karl ise anlatlamaz bir oktur. Dindar inkarclar ayn Kalem suresinde daha nce uzun uzun anlatlan grup gibi dnyann da ahiretin de kendilerinin olduu kabuln yapmakta, ve evrelerindeki insanlara, menfaat evrelerine ve zellikle de dindarlara bunu kabul ettirmek istemektedirler. 40 ve 41. ayetler ise yledir. Sor onlara: Byle bir eye hangisi kefil? Yoksa kendilerinin ortaklar m var? Eer doru szl iseler arversinler ortaklarn! Dindar inkarclar, u efendi, u hazretleri gibi birtakm velileri reel ilahi slami deerleri gz nnde bulundurmayarak ve dlayarak, onlar veli, efaati ilan etmekte veya kabul etmekte, Allahn yolunda, Allaha doru Kuran rehberliinde gitmek yerine, insan eserlerini kutsal ilan ederek birtakm velilerin peinden gitmektedirler. Rahmann Kurandaki Yoksa, Onun dnda birtakm veliler mi edindiler? ayetinin cevab ok iyi dnlmelidir. Gerek dost da, veli de, sevgilide ancak Allahtr. Onun dnda yaratlmlarn peinden gidenler ancak bir ok ile karlaacaklardr ve ancak kendilerini aldatmaktadrlar.

130

Unutulmamaldr ki slam dininin insan bazndaki son temsilcisi Hz. Muhammed ve nceki temsilcileri de daha nceki peygamberlerdir. Her ne kadar deiik milletler farkl peygamberleri deiik dinler altnda adlandrsalar da Allah katnda din slamdr ayeti btn peygamberlerin Mslman olduu, yeryzne gelen btn kitaplarn orijinal halleriyle slam anlatt ve bu anlamda evrensel manada da dinin slam olduu gereine iaret eder. Konuyu bir baka adan incelediimizde Allah dinde tebliini bildirmek zere peygamberlerden baka bir varl sememitir ve bu manada peygamberler hem seilmi hem de atanmlardr. Bu demektir ki slam adna yeryznde konumak zere konuabilecek son insan Hz. Muhammed dir ve nihayet vahyin tamamlanmas ve tebliin bitirilmesiyle birlikte Onun lmnden itibaren tebli vazifesi lahi Kudret tarafndan korunan Kurana braklmtr. Bunu bir baka adan yle syleyebiliriz: Kuran peygamberimizin bize brakt geriye kalan ve deimeyen tek eserdir ve Kuran adeta kitap haline getirilmi bir peygamberdir! O halde normal insanlar dnyasnda kimse kendini din adna hkm verici, fetva verici yerine koyamaz, insanlar da bu ekilde kendisinin peinden gelmeye mecbur edemez. Kuran ok net bir ekilde: Biz bu Kuranda ne bir eyi fazla yaptk, ne de eksik braktk demektedir. Bu demektir ki din hakknda da dnya hakknda da ahiret hakknda da felsefe hakknda da ak hakknda da ve burada sayamayacamz her trl konuda Kuran tek bana yeterlidir. Bu yeterliliin salanmas iin gerekli tek sebep insann Kuran anlayabilme yeterliliidir ki bu da ancak Kurann (Eer Arapa bilmiyorsa) evirilerinden okunmasyla olur. Kalp ba sevimeden kazanlmaz. ok nemli bir uyar da Muhammed suresi 24. ayettir:
131

Peki bunlar, Kurann anlamn inceden inceye dnmyorlar m? Yoksa kalpleri zerinde o kalplerin kilitleri mi var? Dikkat ederseniz ayette Kurann anlamn okumak, okumaktan te dnmek, hatta dnmekten de te ince ince dnmekten sz ediliyor ve deniyor ki Peki bunlar Kurann anlamn inceden inceye dnmyorlar m? Dorusu Yaratc Kudretin Kuran okumay Arap alfabesi ve kraat renmekten sananlara ve Kurann anlamndan uzaklatranlara azab feci olacaktr. Baldrn plak kalaca, secdelere arlacaklar gn, onu da yapamayacaklar. Gzleri yere eilmi, benliklerini zillet kaplamtr. Onlar, sapasalam olduklar zaman da secde etmeye arlyorlard. Bu noktada secde kavramn ok iyi dnmeliyiz. Secde kavramndan kast, tam teslim olmaktr. Secde, insann doruk noktadaki fiziksel ibadetini belirten, bir baka deyile kiinin Allaha tam teslim olduunu, Ona anlatmasnda ara olarak kullanlan ibadetsel bir kavramdr. Buradaki secdeden kast namaz filan deildir. Eer Maun suresi incelerseniz namaz Allaha tam teslim olmadan ve bunu belirtmekten baka amalar iin klanlarn olduunu grrsnz. Maun suresi yledir: Rahman ve Rahim Allahn adyla Grdn m o, dini yalan sayan? te odur yetimi itip kakan; yoksulu doyurmaya zendirmez o. Vay haline onamaz klanlarn ki, namazlarndan gaflet iindedirler onlar! Riyaya sapanlardr onlar / gsteri yaparlar ve onlar kamu hakkna / yardma / zekata / iyilie engel olurlar.
132

Grld gibi bir insann namaz klar gibi grnmesi onun Mslman olduu yada Allaha tam teslim olduu haline gelmiyor. Kalem suresinde ele alna secde kiinin Allaha tam teslim olmasn anlatan bir kavramdr. Ve anlalan odur ki dnyadayken Allaha teslim olmayan kii ahirette de Secde edin! gibi bir emir verildiinde onu da yapamayacaktr. Bu ise ahirette, insanlara dnyadayken i benliklerinde geen olaylarn teker teker karlnn verileceinin bildirilmesidir. Yani dnyadayken benliinizi Allaha tam teslim olacak bir ekilde eitmediyseniz ahirette de bunu ispat edemeyeceksiniz. Bu sz yalanlayanla beni ba baa brak. Onlar, bilmedikleri yerden yakalayacaz. te bu ayet kalem suresinin be bu kitabn balangcndan beri yaptmz tefsir / analiz almasnn kilit noktasdr. yiliin, imann, gzelliin ve gzellik sergilemenin, dllendirilmenin kilit noktas Kurann anlamn okumak ve ona iman etmek olduu gibi kfrn, yalann, ktlkler sergilemenin cezalandrlmann sebebi de Kuran inkar etek veya yok saymak, grmezden gelmektir. Bu anlamda dnya hayatnda en genel balamda insann nne iki seenek sunulmutur: Kuran okumak yada okumamak. Bu sz yalanlayanla beni ba baa brak ayeti ise Mddessir suresinin u ayetlerine atfta bulunmaktadr: Rahman ve Rahim Allahn adyla Ey rtsne brnen! Kalk da uyar! Rabbinin yceliini duyur. Temizle giysini. Uzaklatr kendinden pislii. ok bularak baa kakma yaptn iyilii. Ve yalnz Rabbin iin
133

dayankl kl benlii. O boruya frldnde, ite o gn ok zorlu, ok etin bir gndr. Kfre batmlar iin hi de kolay deildir. Benimle yarattm kiiyi ba baa brak! Hesapsz bir mal verdim ona. Gz doyurucu oullar verdim. Alabildiine imkanlar dedim onun iin. Tm bunlardan sonra hrs ile arttrmam istiyor. Hayr, i sand gibi deil! O bizim ayetlerimize kar bir inat kesildi. Ben onu dik bir yola sreceim. Derin derin dnd o; lt biti. Kahrolas, nasl bir l kulland. Bir kez daha kahrolas, nasl bir l kulland! Sonra bakt. Sonra yzn buruturdu, kalarn att. Sonra arkasn dnd ve bbrlendi. yle dedi: Bu, rivayet edilerek gelen bir byden baka bir ey deil. nsan sznden baka bir ey deil bu. Onu Sekara frlatacam. Bilir misin nedir Sekar? Ortada bir ey brakmaz, hibir ey grmezlik etmez o. nsanlar iin tablolar / levhalar / ekranlar sunandr o. Biz, cehennem yarann hep melekler yaptk. Ve biz, onlarn saylarn da kfre sapanlar iin bir imtihandan baka bir ey yapmadk. Ta ki kendilerine kitap verilenler iyice ve apak bilsinler. man etmi olanlarn iman artsn. Kendilerine kitap verilmi olanlarla iman sahipleri kukuya dmesin. Kalplerinde hastalk olanlarla, kfre sapm bulunanlar da; Allah bununla neyi rneklendirmek istiyor? desinler. te byle, Allah, dilediini / dileyeni saptrr, dilediini / dileyeni de doruya ve gzele klavuzlar. Rabbinin ordularn ancak O bilir. Bu insan iin bir r verici ve dndrcden baka ey deildir. Eer bu sure dikkatlice incelenirse Kuran yalanlayanlarn 19 rakam zerine kodlanm, kendilerine gerei kesin ve rakamsal olarak ispatlayan ince ve kesin kant zere bir imtihandan geirileceklerini grebiliriz ve dnyadaki daha nceki bir ok rnekte de olduu gibi zerinde 19 rakam bulunan insanlarn ounun gemite kfre sapm insanlar
134

olduunu da grebiliriz. Eer bu insanlar gerei saptrmadan bu imtihandan sonra Allaha tam telsim olur ve Kurana iman ederlerse ne iyi fakat tam aksi ynde bir eyler olur veya 19 rakamn farkl ynlere ekmek isterlerse durum felakettir. Bu sz yalanlayanla beni ba baa brak. Onlar bilmedikleri yerden yakalayacaz! Bu ayet ayrca yle bir gerei ortaya koymaktadr. nsan Kuran inkar etmekle tm realiteyi inkar etmekte ve o andan itibaren Allahla kendisi arasnda bir fke ve azap ilikisi kurulmaktadr. Byle bir insan dardan ne kadar malca, oullar ve torunlar bakmndan, nimetler bakmndan zengin gzkse de Allaha ve dier kutsal kavramlara kar bir fke benliini sarar ve bu da i benlikte bir azap zere yaam yaanmasna sebep olur. Byle bir benliin kurtulmas iin Allaha, Kurana ve ahirete inanmas lazmdr ve bu da yine Kuran anlamsal olarak okumak ve zerinde dnmesiyle olur. Yani are yine Kurana sarlmaktr. Size verebileceim bir sr udur. Eer bir insan iinde pheler ve baz karmak duydular bile olsa Kuran Allaha ve ahirete inanmak ve Kurann gerekliini kabul etmek amacyla okursa yani iman kavramnn gerektirdii btn olgulara ahitlik etmek amacyla okursa yardm ve hidayet mutlaka Allahtan gelecektir nk Onun ncelikli sfatlarndan biri de Vedud yani Sevgili ve Rahim yani Snrszca merhamet eden, kendi katndan rahmetler sunan olmasdr. Bu siz Allaha bir kere iyi niyetle ynelirseniz O size bin kere ynelir demektir. Kuran okuyan kii gerekten kt kalpli ve geriye dnemeyecek kadar yoldan km biri deilse mutlaka gerei grecek ve inanacaktr. Kuran kendisini o kadar ihtiaml ve cmert bir ekilde ortaya koyar ki adeta yle der:

135

Brak o kurduun tuzaklar da beni oku! Bakalm yalanlayabilecek misin! Aklnza gelebilecek bir soru Eer Kuran okuyup da inanmazsam bunun sonucu ne olur ya da Allah bana bir ceza verir mi eklinde bir nyarg olabilir. Fakat bu pheye kar cevabm nettir. Rahman suresinin 60. ayeti olan hsana kar sadece ihsan! ayeti bu sorunun cevabn ortaya koyar. Yani siz Allah ile yaknlamak ve inancnz salamlatrmak, kesinletirmek zere temiz kalple Kurana yaklamsanz Allah sizin Ona ynelik bu araynz hibir ekilde karlksz brakmayacak hatta kendi katndan dller de verebilecektir. Fetih suresi son ayeti olan 29. ayette inananlarn nasl imanlarn glendirdikleri ve Allah katnda nasl grldkleri u ekilde anlatlmaktadr: Muhammed, Allahn resuldr. Onunla beraber olanlar, inkarclara kar ok etin, kendi aralarnda ok merhametlidirler. Sen onlar, rku eder, secdeye kapanr halde grrsn. Allahtan bir honutluk ve ltuf isteyip dururlar. Grnlerine gelince, yzlerinde secde eseri / izi vardr. Bu onlarn Tevrattaki nitelikleri. ncildeki nitelikleri de yle: Tpk bir ekin ki filizini karm, o filizi kuvvetlendirmi. Filiz kalnlat, gvdesi zerine dikildi. Ziraatileri de imrendirir / hayran brakr bu ekin. Allah byle yapar ki onlar sayesinde, inkar enleri fkelendirsin. Allah onlarda iman edip hayra ve bara ynelik iler yapanlara bir balanma ve byk bir dl vaat etmitir. Aslnda btn kitaplarmda zerine basa basa insanlar okumaya tevik etmeye altmz ve bu olmazsa hem bizim hem de muhatap kitlenin btn gayretlerinin boa gideceini bildiimiz Kuran o kadar incelikli ve zarif bir kitaptr ki insan bazen okurken bu inceliklerin farkna varnca sanki hi fark
136

etmedii bir hazineyi yeni bulmu gibi bir sevin yaar. imdi bu inceliklerden bir rnek vermek istiyorum: Kehf suresi 17. ayette Kuran maaraya snan yiit genler grubu hakknda u tabiri kullanr: Gnei gryorsun: Doduu vakit maaralarndan sa tarafa kayar, batt vakit ise onlar sol tarafa doru makaslayp geer. Bylece onlar maarann geni boluu iindedirler. Bu, Allahn mucizelerindendir. Allahn klavuzluk ettii, doruyu bulmutur. arttna gelince, sen ona yol gsteren bir veli asla bulamazsn. Buna karn sa ve sol kavramlarnn bir baka kullanm tarzn Vaka suresi ilk 14 ayette grebiliyoruz: Rahman ve Rahim Allahn adyla O beklenen mthi olay olduunda, yoktur onun oluunu yalanlayacak. Kimini alaltr, kimini ykseltir. Yerkre bir sarslla sarsldnda, dalar bir serilile serpildiinde, hepsi un ufak olup dalmtr. Ve sizler, ift / snf oluvermisinizdir. te sadakiler / uur ve mutluluk yaran. Nedir uur ve mutluluk yaran? te soldakiler / omluk ve bunalm yaran. Nedir omluk ve bunalm yaran? Ve oluta nde gidenler, yarta nde gidenler te onlardr yaklatrlanlar. Nimetlerle dolu bahelerdedirler. Byk ksm ncekilerden. Az bir ksm da sonrakilerden Bu ayetlerde dikkat ederseniz Vaka suresinde sadakiler kavram uur, mutluluk yani ahirette tertemiz olan cennet halkyla zdeletirilmitir. Soldakiler kavram ise ahirette omluk ve bunalm iinde olan cehennem halkyla zdeletirilmitir. Bunu daha baka bir biimde ahirette sa
137

taraftan kalkacak olanlarla sol taraftan kalkacak olanlar eklinde yorumlayabiliriz. imdi dikkatlerinizi yukardaki Kehf suresinin 17. ayetine odaklamanz istiyorum gne doarken yiit genler grubunu maaray sa taraftan kayarak geiyor, batarken ise genlik grubunu sol taraftan makaslayp geiyor. Yani sa taraf gnein douu, aydnln ortaya k vakti, sabaha ulama vakti olarak betimlenmekte ve sol taraf ise gnein batmas yani karanln kmesi, n son anlar olarak betimlenmektedir. Bence bu ayetlerin farkl surelerde kullanlmalarna ramen bylesine mkemmel bir anlam btnl ve mkemmeliyeti gstermesi de Allahn mucizelerindendir. Yoksa kendilerinin ortaklar m var? Eer doru szl iseler, arversinler ortaklarn! Baldrn plak kalaca, secdelere arlacaklar gn, onu da yapamayacaklar. Gzleri yere eilmi, benliklerini zillet kaplamtr. Onlar, sapasalam olduklar zaman da secde etmeye arlyorlard. Bu noktada zerinde durmak istediim bir baka konu da bireysel benlik ve bireysel iman konusudur. Evet, birok kii slam dini toplumsal bir dindir diyebilir ama slamn toplumsal yan yalnzca toplumu ilgilendiren hkmlerden ve tavsiye ettii davran biimlerinden ibarettir. Yoksa insan denen varln iman problemi bireysel bir olaydr. Yani insan bireysel olarak iman eder ve inanr. slamn yani Kurann gerek dnsel / imansal gerek fiziksel dnyadaki hkmlerine ne kadar uyup uymayacana veya felsefi bakmdan ayak uyduracana da kendisi karar verir. Yukardaki ayetlerde bireysel ve tam teslim olarak Allaha iman etmekten yan izip bir takm ortaklarla iman ediyormu gibi grnp, benim tabirimle ilahi kavramlarla i piiren insanlardan sz ediliyor. ok ak bir gerektir ki bu snlan
138

yada etrafnda pervane olunan ou zaman ve genellikle slam kisvesi altna brnm kar odaklardr. Kald ki bu bavurulan ortaklar kar odaklar olmasa da hatta melekler bile olsa hatta peygamberler ve ou zaman birok yerde ayn cahilliin ve ortak koma zulmnn devam ettii lm veliler bile olsa Yaratc Kudret nasl dnyada tm insanlarn ynelecei bir tek Kabe yaptysa manevi anlamda, gnl, inan baznda hatta en kutsal ak konusunda kendisine ynelinebilecek tek bir kutsal kavram ortaya koymutur. O da Allah kavramdr. Gzleri yere eilmi, benliklerini zillet kaplamtr. Onlar, sapasalam olduklar zaman da secde etmeye arlyorlard. Bu ayet aslnda dnya zerinden gp gitmi milyarlarca insan tarafndan ve u anda da gelecekte de yaayan ve yaayacak olan btn insanlar tarafndan grlecek kesin bir gerei ortaya koymaktadr. Sonuta gerek ortaya kacaktr ve gizlilerin, sakllarn ortaya kaca gn Allahn bize olan bak as yani insan benliinin mutlak hali de ortaya kacaktr. Bir baka deyile insan dardan nasl gzkrse gzksn insann z ortaya konulacaktr. Bu anlamdaki uyar insann gerek d dnyayla olan ilikilerinde gerek kendi kendisiyle ve gerek Allahla olan ilikilerinde ne kadar samimi olduuna dair bir dnce srecine girme uyarsdr. Sre tanyorum onlara. Tuzam gerekten zorludur benim! Bu ayette Allah ile inkarc kul ilikisinin bir baka boyutu gzler nne serilmektedir. Kuran yalanlayan ve onu
139

grmezlikten gelmeye alan kii ilgisini ve abalarn baka nemsiz konulara yneltir. Fakat Allah her ey zerinde bir ahit / tank yani ehid ismiyle btn bu inkar sreci boyunca o kiiye ayetlerini o kiinin tam manasyla inanmasna yetecek bir kesinlikte gsterir. Nitekim Kurann cehennemdeki inkarclar hakkndaki; Biz size t alann t alaca bir sre vermedik mi? ayeti bu konuyla ilgilidir. Eer inkarc kii ilk andaki uyarda gururundan, kibirinden vazgeseydi ve af dileseydi Alemlerin Rabbi elbette onu doruya ve gzele klavuzlayacak, kalbini temizleyecek ve onun n tamamlayacakt. Fakat sz konusu yalanlanmakta olan ey evrendeki doruk noktadaki bir uyar ve ayetler btn olan ilahi bir hikmettir. Yani ne mantki kurallar ne duygusal kurallar bu doruk noktadaki uyarnn yalanlanmasna msaade etmez. Alemlerin Rabbi; Sre tanyorum onlara. Tuzam zorludur benim! derken, yalanlayan kii mr boyunca inkarcln srdrse bile tuzan ne kadar yaman olduunu grnce iine decei pimanl bilmedii iin ona byle bir mhlet verdiini aklamaktadr. Daha dorusu Yce Allah bu ayette inkarc kiiye uyarda bulunurken inkarc kiinin kendisinin iinde bulunduu sreci anlatmaktadr. Nitekim ncekilere ve sonrakilere bir ibret olarak Allahn hmna urayan Firavuna birok mucize gsterildii gibi son olarak O en byk mucize diye tanmlana mucize de gsterilmi fakat firavun z benlii gereklie kanaat getirmesine ramen yine de ortak komaya devam etmitir. Bu olay Naziat suresi 15-26. ayetlerde aka anlatlmaktadr: Rahman ve Rahim Allahn adyla Ulat m sana Musann haberi? Hani Rabbi ona, kutsal vadide, Tuvada seslenmiti: Firavuna git! yice azd o. De ki ona: Arnp temizlenmeye ne dersin? Seni Rabbine
140

klavuzlayaym da gnlden rperesin! Derken ona, o en byk mucizeyi gsterdi. Ama o yalanlad, isyan etti. Sonra srtn dnd; kouyordu. Derken bir araya toplayp bard. Dedi ki: Ben sizin en yce rabbinizim. Bunun zerine Allah, onu sonraya ve nceye ibret olmak zere bir ceza ile arpt. Kukusuz bunda, iine rperti den iin tam bir ibret vardr. Eer aratrmak isteyeniniz varsa bugn firavunun cesedi secde etmi bir halde ngilteredeki bir mzede Yunus suresi 92. ayette betimlendii gibi secde etmi olarak sergilenmektedir. Burada dikkat etmenizi istediim nemli bir nokta var. Azap, z benlii geree kanaat getirdii halde inkar edenleredir. Yoksa kalpleri tam tatmin olmam, aray iindeki ve temiz kalple bir k bulmaya alanlara bir azap yaplaca kanaatinde deilim. Siz yeter ki Kurann anlamn okuyun ve dnn. Yce Mevla hepimize yol gsterecektir. nk O inanan kullarnn Mevlasdr, yardmcsdr. Kfre sapanlarn ise Mevlas yoktur. Kaf suresinin ilk ayeti: Kaf! an yce, ilahi cmertlikle dolu Kurana andolsun ki diyerek balar. Bu yeminde Kaf harfi doruk nokta manasndadr ve Kuran kendini bu yeminle birlikte kendini an yce, ilahi cmertlikle dolu, doruk noktadaki bir uyar olarak tanmlar. Evrendeki srlar, yaam, lm, ncesi, sonras, hesap, vicdan, yarg gibi kavramlar hakknda dncelere dalanlar iin bu ayet Kurana ynelmenin, hedefi tam on ikiden vuran bir ok gibi mutlak doru bir davran biimi olduunu anlatmas bakmndan zerinde nemle durulmas gereken bir ayettir. Bir cret mi istiyorsun kendilerinden de onlar, bir bor altnda eziliyorlar!

141

Bu ayette anlatlan udur. Sen bu tebliin karlnda onlardan bir cret istemiyorsun ama sanki iman etmeleri onlara ar bir yk getirecek yada iman etmeleri karlnda onlardan bir cret istenecek gibi davranyorlar, eklinde zetlenebilir. Ayet peygamberi ve uyarclar bir kenara ayrmakta, inkarclar ise ayr bir kenara ayrmaktadr. Ayet peygamberi, insanlar putperestlikten / cahillikten / cehenneme giden yolan kurtarmak iin Rahmann vahyini onlardan hibir cret istemeden tebli eden bir uyarc olarak nitelendirmekte, iman etmeyenleri ise sanki iman etmeleri ve cehennemden kurtulmalar karlnda bunu kendilerinden istenen bir ltuf gibi sayan mark ikiyzlleri sz konusu edinmektedir. Bu anlamda Kuran, peygamberimizi, sanki suyundan iecek olana da imeyecek olana da grl grl ve tertemiz bir su aktan cokun bir elaleye benzetmektedir ve aslnda bu sadece peygamberimiz iin deil btn peygamberler iin byledir. Yani rahmet ve tebli herkese ve ayn ekilde, hibir arttrma ve eksiltme yaplmadan adeta grl grl yaplmaktadr. nkarclar ise una benzetebiliriz: Bir kumbaraya bir altn koymu, yani gereklikle kar karya gelmi ve mantken kabul etmi, peygamber ise o kumbaraya bir altn daha koy yani gerei grme srecinden iman etme srecine ge, ben sana bir avu altn vereceim diyor, inkarc ise hem gerei grmesini hem de iman etmesini bir kayp sayyor. Yoksa gayb yanlarnda da, onlar m yazyorlar? nsanlar saptran en nemli etkenlerden biri, bilinmeyen hakknda bir iddia yada sanya kaplp ona inanmaktr. nsan deil lmden sonra onu neler beklediini, lmn bana ne zaman geleceini hatta yaad andan bir dakika sonra neler olacan, bana neler gelebileceini bile bilmez. Aslnda bunu daha net bir ifadeyle, insann bilmedii bir gelecek
142

hakknda Allaha iftira atmas da diyebiliriz. te bu yzden inkarclar bilmedikleri bir gelecek hakknda adeta hkm vermeye kalkarlar ve sanki her ne dilerlerse veya sylerlerse olacakm gibi bilmedikleri bir gelecek hakknda iddialar ne srp Allahn tekelindeki gemi, yaanan an ve gelecek zaman hakknda hkm verme yetkisini kendilerinde gstermeye kalkrlar. te bu yzden Kuran; Yoksa gayb yanlarnda da onlar m yazyorlar! demekte ve insanolunun her trl falclk, medyumluk gibi rezil rneklerini ve hesap gnne inanmayan her trl inkarcy yerin dibine geirmektedir. Bu yzden Kuran Kehf suresi 23,24. ayetlerde: Hibir ey iin, ben bunu yarn kesinlikle yapacam deme. Allah dilerse eklinde syleyebilirsin. Unuttuunda Rabbini an. Ve de: Umarm ki Rabbim beni, bundan daha yakn bir zamanda baarya / aydnla ulatrr. Bu ayet insann gelecee ynelik fiiliyat baznda amalarnn olabileceini fakat bu amalara karar verilirken bile Allahtan izin manasnda bir yardm dilemesi gerektiini nk tm varlklarn ve evrendeki her trl oluumun her ana dair btn olaslklarn Allahn belirlediini bildirmektedir. Kanmca bu olay sadece bir sz olarak nallah demekten ibaret olmamal, insan en azndan Rahmana amacna veya amalarna dair kk bir dnsel duada bulunmaldr. Hatta bu konuda Allaha dnsel olarak dua etmese bile, Allah izin erirse olur, izin vermeze O btn hikmetlerin sahibidir gibisinden kk bir dnce yani aklnda bulundurma bile yeterlidir. Artk Rabbinin hkm vermesi iin sabret! Baln dostu Yunus gibi olma! Hani o, hkrktan boulur bir halde
143

yakarmt. Eer ona, Rabbinden bir nimet ulamasayd, horlanm bir halde cascavlak bir yere atlrd. Fakat Rabbi onu seip yceltti ve barseverlerden biri yapt. Bu ayette ncelikle Artk Rabbinin hkm vermesi iin sabret! cmlesini ele almak istiyoruz. Bu konuda ele almamz gereken olgular sabr kavramnn amacnn ne olduu, sabrn neye kar olduu ve neden sabrn Rabbin hkm vermesi iin gerektiidir. Dikkat ederseniz bu ayetlerden nceki btn ayetlerde negatif zellikler detaylarla ve rneklerle saylan inkarc kiiler ortaya konulmutur. Bu kiilere bu kiilerin tuttuklar yollar da ekleyebiliriz. Sabr kavramn olumlu bir zellikli bir nokta yapan yani sevap yapan ey sabrn Allah iin yada Allahn yardm edecei an iin olmasdr. Gnderilen elilerin hepsi inatla, tutkuyla ve hatta byk bir akla kendilerine indirilen vahyi toplumlarna bildirmelerine ramen, toplumlar adeta inat ve nankr kesilmi ve Allahn sabrn tkeni noktas olan helak zamanna kadar elileri yalanlamaya devam etmilerdir. te insani sabrn doruk noktas olan peygamberler Allahn hkm veya emri gelinceye kadar sabrla ilahi daveti ve gzellie armay devam etmilerdir. Allahn sabrnn biti zaman ise yle ekillenmektedir. Artk eli gnderilen toplum iinden bir daha kimsenin iman etmeyecei veya elilerle birlikte olanlar dnda hi kimsenin iman etmeyecei an helak annda gereklemitir. Annda diyorum nk kimsenin yeryznde amasz bir ekilde adeta inkarc bir aklaban olarak yaamasna msaade edilmez. nk yaam kutsal bir olaydr ve ancak bu kutsall yaamakta olan veya gelecekte bu kutsall yaamasndan mit beslenen kii iin yaam hakk vardr. Bir dier zmre vardr ki bu Allahn, Onlara biraz daha gnah ilesinler diye sre veriyoruz dedii zalimlerdir
144

ve bunlar hem kendilerinden mit kesilmi hem de daha dnyadayken azaba uram insanlardr. Sonu olarak Allahn hkm geldii zaman peygamberler ve onlarla birlikte olan iman etmiler kendisine uyar gelen toplumdan uzaklatrlr ve zulmeden toplum bir doal felaket ile helak edilir. Ayn Hz. Nuhun rneinde olduu gibi, ayn Hz. Lutun rneinde olduu gibi, ayn Hz. Musann rneinde olduu gibi Fakat sabrn bir baka yn de vardr ki o da olumlu sabrdr. Peygamberimize, iinde bulunduu toplumun tm ikiyzllne, inkarclna ve cahilliine ramen; Artk Rabbinin hkm vermesi iin sabret denmektedir. Bu ayn zamanda peygamberimize yava yava iyi gnlerin de geleceine ve hatta kendi mmetinden Mslman bir dnya kurulacana dair bir iarettir ki Rabbin hkm elbette bu kadar grkemli ve uzun vadelidir. Peygamberimiz de bylesine ihtiaml ve uzun vadeli bir hkm karsnda bahsedilen sabr gsterebilecek elik gibi bir iman ve azmi gsterebilecek nadir insanlardan biridir. Olumlu sabrn baka zellikleri de vardr. Sabr, negatife kar gsterildii gibi her trl zorlua ramen almak, retmek, direnmek, abalamak yeni deerler ortaya koymak hep olumlu sabrn rnekleridir. Hibir zel ders alma yada dershaneye gitme imkan olmamasna ramen sadece elindeki birka kitapla snav savam yapan renci olumlu sabrn rnei olduu gibi herhangi bir negatifliin etkisi olmakszn yeni bir teori yada ila yada fiziksel kanun bulmaya alan bilim adam da olumlu sabra rnektir. Olumlu sabr her zaman negatiflie kar olmaz. Bazen insann iinden fkran n hayata geirilmesi iin gsterilen azim dolu ve kutsal abalardr olumlu sabr. Bazen tm insanlk alemi iin hayaller kurmak, bazen doacak ocuunun salkl olmasn beklemek, bazen peygamberimizin geliinden tm dnyann Mslman olaca bu uzun srete yaam denilen ksack an
145

mmkn olduu kadar ho anlarla geirmeye almaktr olumlu sabr. Artk Rabbinin hkm vermesi iin sabret! Baln dostu Yunus gibi olma! Hani o, hkrktan boulur bir halde yakarmt. Eer ona, Rabbinden bir nimet ulamasayd, horlanm bir halde cascavlak bir yere atlrd. Fakat Rabbi onu seip yceltti ve barseverlerden biri yapt. Bu olay Saffat anlatlmaktadr: suresi 139-149. ayetlerde yle

Rahman ve Rahim Allahn adyla Yunus da gnderilen elilerdendi. Hani o, dolu bir gemiye kamt. Sonra kura ekti de kaybedenlerden biri oldu. Derken, kendisini balk yutmutu. O kendi kendini knayp duruyordu. Eer tespih edenlerden olmasayd, insanlarn diriltilecekleri gne kadar onun karnnda kalacakt. Bir sre sonra, onu plak araziye attk. Hastalanmt. zerine kabak cinsinden bir aa bitirdik. Onu yz bin kiiye yahut daha fazla olanlara eli olarak gnderdik. Onlar inandlar. Biz de onlar, bir vakte kadar nimetlendirdik. imdi sor onlara: Kzlar Rabbinin de olanlar onlarn m? Bu noktada balk imgesine dikkat ekmek istiyorum. Balk aslnda kaderi simgeler. Hz. Yunusun balk tarafndan yutulmas da kaderinin kendi kontrolnden kp adeta baka bir insann kaderini yaarm gibi balkla beraber srklenmesine, baln kaderine girmesine benzer. Vurgulanmak istenen olay odur ki, insan ibadet ettii, tespih ettii, dua ettii srece kaderi en zor konumlardan deiebilmekte ve hatta peygamberlik konumuna ykselebilmektedir.
146

Enbiya suresi 87-88. ayetlerde Hz. Yunus ile ilgili gerek sr verilmektedir: Ve Znnun Hani kzarak gitmiti de ona asla g yetiremeyeceimizi sanmt. Sonra, karanlklarn barnda yle yakard: Senden baka ilah yok, tespih ederim seni. Kukusuz, ben zalimlerden oldum. Hemen imdadna yetitik. Gamdan kurtardk onu. inananlar ite byle kurtarrz biz. Hz. Yunusun kzarak Rahmandan uzaklama sebebi kendisine verilen peygamberlik sorumluluunun ona ar gelip bu yke ve zerindeki ar sorumlulua kzmas, bu yzden de yz evirmesidir. Fakat daha sonra karanlklar grm, kendisine peygamberlik teklif edilmesi gibi bir durum bile sz konusu olsa yz evirdikten sonra lnn kendisine de uygulanacan anlam ve tekrara tvbe etmi, pimanln aklamtr. Dolu gemiye kamas ve kendisini baln yutmas aslnda daha nce yapt isyankarln bir cezasdr ve Allah bu srada onu kurtaracan daha nceden kararlatrmtr. Olayn dikkat eken bir baka yn Kuranda anlatlan peygamber kssalarndan yalnz Hz. Yunusun kavminin iman etmi olmasdr. Belki de Hz Yunusun geirdii i bunalmlar ve iman ile isyan arasnda gidip gelmeleri ona insan psikolojisi hakknda belirli fikirler vermi ve bu sebeple Yunus kavminin iman etmesi daha kolay olmutur. Hz. Yunusun isyan belki de peygamberliini ilan ettii ilk dnemlerde toplumunun kfre sapanlarnn kendisine gsterdii dayanlmaz tepki ve bu yzden peygamberin gnderildii topluma kar baarsz olacan sanmas veya bu kadar zor bir greve isyan etmesidir nk Kalem suresinin bir sonraki ayeti tam da bununla ilgilidir.

147

O kfre sapanlar Zikiri / Kuran iittiklerinde az kalsn gzleriyle seni devireceklerdi. Bu tam bir cinlidir diyorlard. Grld gibi kendisine Kuran veya lahi vahiy teblii yaplan insanlar her zaman iyi niyetli olmayabiliyor. Herhalde Hz. Peygamberin karsndaki kfre sapanlar da kfre sapanlarn en azllar olsa gerek ki onu gzleriyle etkileyebilecek kadar negatif etki yayabilmekteydiler. Kanaatimce Hz. Znnunun grevine isyan etmesinin sebebi de bu tr inkarclarla karlamas ve kalp rzgarnn kesilmesidir. Oysaki o Zikir/ Kuran alemler iin bir tten baka ey deildir! Aslnda Kurann Alemlerin Rabbinin yolunda rehber edinilmesi gereken tek kaynak olduuna dair ve Kurann anlamnn anlalmas gerektiine dair bizzat lahi Kitapn kendi iinde yzlerce ayet bulabiliriz. Fakat ben sadece bu konuda son bir uyar olarak Rahmann bizzat peygamberimize, Kurann dnda hibir eyin peinden gitmemesi gerektiine ynelik o mthi tehdidini ieren sra suresi 71-82. ayetleri size sunmak istiyorum ve daha fazla bir yorum yapmayacam; Rahman ve Rahim Allahn adyla Gn olur, insan gruplarndan her birini kendi nderiyle arrz. O gn kitab kendisine sadan verilenler, kitaplarn okuyacaklar ve bir kl kadar hakszla uratlmayacaklar. Bu dnyada kr olan, ahirette de krdr. Yolca da daha sapktr o. Az kalsn seni, sana vahyettiimizden uzaklatrarak ondan gayrsn bize isnat edesin diye fitneye dreceklerdi. te o
148

takdirde seni dost edinirlerdi. Eer biz seni salamlatrmam olsaydk, andolsun, onlara birazck meylediverecektin. te o zaman sana, hayatn da lmn de katmerli aclarn tattrrdk. Ve bize kar hibir yardmc da bulamazdn. Az kalsn bu topraktan karmak iin seni sktracaklard. Byle bir durumda onlar orada senin arkandan ok az bir sre kalacaklard. Senden nce gnderdiimiz resullerimize uygulanan yntem de buydu. Sen bizim yol ve yntemimizde deime bulamazsn. Gnein kaymasndan / aa sarkmasndan, gecenin kararmasna kadar namaz kl. Sabah Kurann da gzet. nk sabah okunan Kuran tanklarca izlenmektedir. Sana zg bir ibadet olarak, gecenin bir ksmnda o Kuranla megul olmak zere uyank ol / uykudan uyan. Bylece Rabbinin seni vlm bir makama / Makam- Mahmuda ulatrmas umulur. yle yakar: Rabbim! Beni, gireceim yere doruluk-drstlkle sok, kacam yerden doruluk-drstlkle kar. Katndan bana yardmc bir g / kant ver. Ve de ki: Hak geldi batl yklp gitti. Batl, yok olmaya zaten mahkumdu. Biz Kurandan, inananlar iin ifa ve rahmet olacak eyler indiriyoruz. Ama bu zalimlerin ykmn arttrmaktan baka katk salamyor. Kitabmz Saffat suresinin o grkemli son ayetleriyle bitiriyoruz: Rahman ve Rahim Allahn adyla Siz ve kulluk ettiiniz eyler, Ona kar kimseyi fitneye dremezsiniz. Cehenneme salnacak olan mstesna. Bizim, istisnasz her birimizin bilinen bir makam vardr. O saf saf dizilenler elbette biziz. O durmadan tespih edenler de elbette biziz. O inkarclar unu da sylyorlard: Eer katmzda ncekilere verilenlerden bir mesaj olsayd, elbette biz de Allahn ihlasl, sekin kullarndan olurduk. Fakat sonradan o
149

mesaj inkar ettiler. Yaknda bilecekler. Yemin olsun, eli olarak gnderilen kullarmz hakknda u szmz gereklemiti: Onlar, yardm grenlerin ta kendileri olacaklar. Ordularmz, galip gelenlerin ta kendileri olacaklar. Bir vakte kadar onlardan yz evir! Gzn, stlerinde olsun; yaknda grecekler. Azabmz gelsin diye acele mi ediyorlar? Azap, yurtlarna indiinde, uyarlanlarn sabah ne kt olacaktr! Yz evir onlardan belli bir vakte kadar! Ve gr neler olacak. Onlar da grecekler. Senin Rabbinin, o ululuk ve kudretin Rabbinin an ycedir onlarn verdii sfatlardan Selam olsun tm hak elilerine!.. Hamd olsun Alemlerin Rabbi Allaha!...

150

151

152

153