Allah Dostu Derki 1

Dr. Mnir Derman (K.S)

1. N SZ 2. HER MADD OLAN CSMN SONU GELECEKTR 3. MERHABA 4. MANEVYAT BAHESi - I 5. MANEVYAT BAHESi II 6. BiR ALLAH DOSTU RYASINDA GRM DE ANLATIYORDU 7. MANEVYAT BAHESiNDEN 8. ALLAH DOSTLARI DYORLAR Ki... 9. VEYSEL KARAN (Tabinin En By) 10. RHANYET- RESLULLAH'IN HAKK MMNE LTFATI 11. KADR GECESi 12. DUA 13. PEYGAMBERMZ (s.a.v.) N SALIA DAiR DNCE VE BUYRUKLARI 14. TAAHHD UDUR 15. ORU 16. PENSLN... ORU'UN ESRRI 17. KBE 18. MAN 19. TEKRAR DRLECEGZ 20. HAMD VE KR 21. KAZ VE KADER 22. RIZA VE HUZUR

~1~

23. GEN BR FRANSIZ PAPAZININ iSLMYET HAKKINDAK DNCELERi 24. BAY ENVER ALI 25. BiR SUALE CEVAP 26. ALLAH DOSTLARINDAN HATIRALAR 27. KENDN RSELEME YAZIKTIR! 28. MUHTEREMLER 29. TAKDM NSZ BEN insann srrym nsan BENim srrm ALLAH (c.c.) Gece dememi sem Dalga grmemi deniz gibi Gnl olanalara selm olsun!.. Bizden nsann ss hay duygusudur. Dil ile t verene uyma, Fiili ile t verene uy. Nefsinle hasmlarnma o senin deildir Sahibine brak. Hlini gizleyen veldir. Gpta, haset, tamah hisleri ile, fazilet, doruluk, adalet, efkat sslerine toz kondurma. Dnyada tek bir mabet vardr. O da insan vcudu. Bu vcud bir mekndr. Kendini temiz tut. Kudret lemine cehlet aya ile vurma. Beyazla olduun zaman siyah unutma. sbata urama inanlarn; isbat, varlndan phe edilen mehullerin aranma, yoludur. Kire tatr, Su da sudur, Fakat su onu eritir, Su yumuaktr, ~2~

Ta serttir, Sen de yumuak ol. Sertler, ge de olsa nnde diz ker. Sabr, hilesi olmayann hilesidir. Sabrl ol.... Yaptmzdan utanrz, elimizde bir ihtiyar olduunun delilidir. Sze dikkat edin. Gelii gzel lkrd deildir. Yapp yapmamada ihtiyacnz varsa, o hlde utanma nedir? Bu bir edeb meselesidir, cevab sylenemez. Duyara dayanma yklr. Aaca dayanma, kurur. nsana dayanma lr. ALLAHa dayanan ne yklr, ne kurur, ne lr. Bu szleri, noksanlarmz dzeltmek iin sylyoruz. Barmyoruz. Barsak i deiir. Bu kubbenin altnda bir gz ara! Seni sevsin. Kr, grenin koluna girerse abuk yol alr. Deniz korkuntur ama balklar iin deil. Kurt zlimdir ama dzeni, hilesi yoktur. Resller Resl buyurur: Helk olacanz bilseniz dahi doruluktan ayrlmaynz, kurtulmak iin tek mit dahi olsa yalana ba vurmaynz! Vicdan ferahlandran ey sevaptr, ii kemiren ey, gnahtr. Gl kokan bir cesed, semlar kadar temiz bir ruh. Byk nehirler gibi cokun i lemleri olanlara, Barn secde-yi Rahmna koyanlara sylyoruz. imeyi Semizlik sayanlara szmz yok. Bu szler rasgele kimselerin kulana girmekten ok ycedir. rfan sahibinin makam ykseldike, halk gznden derler. Yldzlar da byledir. Kabahat kimsede deil yldzlarda m? Hayr! Halkta m? Hayr! ~3~

Ne onda ne bunda. Btn ayp ve kabahat tam grmeyen gzlerdedir! Tek elle alklanmaz. Bo tarafnz varsa onu ALLAH ile doldurun. Sz baladk. Huzur iinde kaln Hay: Hicab, utanma, edeb, ar, namus. Allah korkusu ile gnahtan kanmak. Hasm: Kesip atma, kesme, kat'etme. * Kat'i olarak bir mes'eleyi hlledip neticeye varma. Kavgall olanlar. Vel: Sahib, mlik. * Evliya. * Muin. Muhafaza eden. * Kk ocuklarn hlinden mes'ul kimse. * Sddk. * Baba. Babann babas, cedde de denir. * Fk: Hayatn mcadelelerle ve azimet ve fevkalde bir zhd ve takva ile ibadet ve taata sarfederek kendisinden Allah'n (C.C.) izniyle gaybdan haber vermek ve gayb ahvali kefetmek gibi ilm ve kevn hrikalar zuhura gelen zt. Allah'a (C.C.) manev yaknlk kesbetmi olan erif zt. * Cenab- Hakk'n (C.C.) isimlerinden birisi. Hased: Bakasnn iyi hallerini veya zenginliini istemeyip, kendisinin o hallere veya zenginlie kavumasn istemek. ekememezlik. Kskanlk. Kskanmak. Tamah: (Tmah - Tumuh) Bir eye gz dikip bakma. Mabed: (Mbet) (sm-i mekn) badet edilen yer. (Mescid, cmi gibi) Hile: Sed. Hil. * are. * Maslahat ve hayrl ilerde tedbirli ve tecrbeli olmak. * Aldatacak tarz ve tedbir. Fend. Mekir. Dabara. * Zeval ve intikal. * Sahtekrlk, yalanclk, dzenbazlk. htiyar: Yalanm kimse. Yal. * Ist: stek, arzu. Raz olmak. Katlanmak. Semek. Tensib etmek. Seilmek. (Bak: rade) Lakrd : Bo sz, konuulan laf rade: stek, arzu. Dilemek. Emir. Ferman. * Bir eyi yapmak veya yapmamak iin olan iktidar, g.(rade, ihtiyardan daha genitir, umumidir. htiyar, taraflardan birini dierine tafdil ile beraber tercihtir. rade; yalnz tercihtir. Mtekellimler bazan iradeyi ihtiyar mnasnda kullanmlardr. radenin zdd kerhet; ihtiyarn zdd icb ve ztrardr. rade, hakikatte dima ma'duma taalluk eder. nk, bir emrin husl ve vcudu iin o, tahsis ve takdir eder.) * Fk: Cenab- Hak irade sfat ile muttasftr ve iradesi ezeldir. Yarataca eyleri bu irade sfat ile kendi hikmeti ile birer veche tahsis buyurur ve onun irade buyurduu mutlak olur.(detullah zerine irade-i klliye-i lhiye, abdin irade-i cz'iyesine bakar. Yani, bunun bir fiile taallukundan sonra o taalluk eder. yle ise cebir yoktur. ..) (Bak: Vicdan) ~4~

HER MADD OLAN CSMN SONU GELECEKTR Gzlerin tahamml hududunun kamat, kamerin tutukluu, gnein kamere girdii zaman bunlar diyecekler: Nereye kaacam? Gnein gittike parlakl fazlalamaktadr. mrnn sonuna doru parlakl 100 misli artacaktr. Ondan sonra buharlap patlayacaktr. Bu hl her zaman gezegenlerde olan bir olaydr. Bu iaretle evrende her ey gne tarafndan alt st edilecektir. (Dnya nn biyografisi) Geoide Guimov. Fizik limi 1968 Kyamet Her an var, her an yok ve tekrar var olu vardr. (yet) te Kurn'n bildirdii kinatn sonu... te fennin bildirdii kinatn sonu.... Biri ruha hitap... Dieri maddeye saplanan akla hitap... Her ikisi de ayn... zet: limsiz inan kr, inansz lim topaldr! Einstein Ben filozoflarn dnrlerin, matematik ve fizikilerin akl bulduklar ALLAH'a deil, mukaddes kitaplarn, Peygamberlerin haber verdii ALLAH'a ve vahye inamyorum. (Paskal). Kinat bir dtr! diye haykranlar vardr. Bu ark korosuna itirak ederseniz: Atomlardan galaksilere kadar milyonlarca yldzlarn uzayn dzen ve varl bir ok tesadflerin, bir araya gelmesi ile olmutur! arksn sylemi olursunuz, Bu dn protoplazmadan balayp aya ve dier gezegenlere gidecek kadar insan, zekasnn tekevvnn milyonlarca tesadf bir araya gelme zinciri olarak dnmek ve kabul etmek olacaktr bu insan maskara hle getirir. Fikirler, dnceler ilim emberi iinde kald mddete dnya ve kinat, bize dzgn bir nizam ve kanunlara tabi bir mekan ma gibi grnr. Fakat bu nizamn oluu meselesinde dncenin artk deeri kalmaz. Bu hususta sz sylemek iin, bu noktada katlamamak gerekir, ilmin bilmedii, inancn tefsir ettii eyleri bilmek ve onlara edeble kulak vermek icab eder. Bu yn dnmek, ne gerilik, ne taassub ne de aptallktr. Fisagor, Delfes Mabedinin kapsna altn kakma ile u yazlar yazdrmtr: Adet kinatn, ~5~

Tekml hayatn, Birlik ALLAH'n Kanunudur.... hsan idrak ve zihninin kolaylkla kavrayp iine biraz olsun nfuz edemiyecei ucu buca bilinmez bir uzayda milyonlarca yldzlarla birlikte dnp duruyoruz. Duygu organlarmzn kuvvetini artrmaktan baka bir eye yaramayan bir takm letler, teleskoplar ve analoji, matematik yardm ile bir ok eyler biliyoruz. Bunlar, hareket, zaman, mekn, say gibi yer yz mukayese llerimize esas olan her trl kavramn zn kaybettii usuz bucaksz, bir vasat iinde idrakimizin muktedir olamad ilhi bir kanuna taht olarak cereyan eder. ki yldz arasndaki mesafeyi, saat, gn, sene, asrlarla ifde etmekten aciz bir hldeyiz... Ancak k seneleri kullanmak mecburiyetindeyiz. Bunlar sonsuzlua doru kayan kinatn teleskoplarmza arpan ve astronomlarn mahede ve ahsi takdir ve tahminlerine dayanan bir kinat modelidir, kaba duygularmza ulaan bilgiler toplumudur. Kinatn dier ynleri ise bizler iin tamamen mehul, enginlik ve belirsizliktir. Bilgisizliimizin ve akln inan ile tamamlanmas lzmdr. Akln durduu yerde, akln tesine hrmet, edip, boyun emek, aczini anlamak ALLAH'a inanmak demektir. Akl, tazim, hrmet ve edeb iinde sylersek, Tanr'nn byk vasf vardr; akl ve idrk lmzde: Halkeder, idame ettirir, yok eder. Onun mahiyetini tyin ve tehis edecek hcre insan dimanda yoktur... Bugnk matematik, fizik, uzay ilmi karsnda bunu inkr deil phe kaplar tamamen kapanmtr. Halk eder yani balangc yoktur, idame ettirir. Btn kinat kanunlarnn deimiyen icablar cereyan eder. Yok eder, her madd cismin sonu gelir demektir. lim malzemesi ile konuursak: Balangc olmayan, sadece yaratlmam olandr. Balangc olmayan hi olandr. Her ey hilik iindedir. Dnyann dnda hilik vardr. Hilik her yerde hazr ve nazrdr. Gerekler vardr. mknlar vardr. Kavramlar vardr. ekiller vardr. Gerek maddedir. ekil de maddenin tanrlamasdr. ekil veren prensip Tanr'dr. Tanr hereyden ayr ve Tek'dir. ~6~

ok grnldr. Bir gln iki ayna arasnda grndg gibi..... Ta maddedir. Balk maddedir. nsanlar da maddedir. Tanr'dan baka herey maddedir. Tanr nsz, sonsuzdur. Uzay snrldr. nk belli bir cismin snrdr. Cisimsiz uzay yoktur. Bo uzay da olamaz. Cisim olmadan da uzay olamaz. Memleketsiz snr yok olduu gibi... Olu ve yok olu yalnz yer yzndedir. Gezegenler yokluk iinde dnerler. Var olan herey hilik iindedir. Tanr yaratm olduu evren sistemini yeniden hilie evirdii zaman, onun yerinde hilikten, dnyann balangcndan nce olduu gibi yaratlmam olandan baka bir ey kalmayacaktr. Bu cmleler olgun olmayan dimalar iin bir ihtilldir Izdrab insanln hem mutluluu, hem de derdidir. Hem kaderi hem de bykldr. Bu, maddeye bakan insan gznn, kulann, dncesinin, mantk ve idrakinin, ilmi grnn son hudududur. Bunun manev ifdesi udur: Ne bir ses ne bir nefes, Duyulan sadece usuz bucaksz yalnzlk Bomboluk vard veya yoktu. Toprak yoktu. Gne yoktu. Gn yoktu. Ay yoktu. Daha yldzlar da yoktu Saman yolu yoktu. Aydnlk yoktu. Galaksiler de yoktu Yalnz bir SU vard, altta stte. Var bile yoktu. Bu yoklarn sonsuzluunu kavrayan yalnz tek O vard. Onun mahiyetini tyin ve tehis edecek ve kavram hududuna sokacak hcre insan dimanda yoktur. Ondan sonra Tanr bir gln iki ayna arasnda grld gibi grnd. Yoklar var oldu. ~7~

Ve ondan sonra Tanr, demi gmlek etti. Ve stne giydi. Dnyay insan eklinde kendi ssleri ile ssledi. nsan, nereden geldii bilinmez. Ana ve baba perdesi altna gizlenerek doar, byr, yaar, ihtiyarlar. Tekrar lm denilen sonsuz diyara kayar gider. Bir yldz gibi.... Bu ne hldir anlalmaz. Bilinmez. Fakat devran byle kurulmu dner. Varlktan yokluk, yokluktan varlk oluyor sanr insan. Hlbuki her an var oluyor her an yok oluyor! Buyurmu Resl: Dnya bir andan ibarettir. Tanr bildirir kelmnda: Her an her ey yok olur, yeniden tekrar yaratlr. Byle kurulmutur bu evren.... Tanr iki haslet vermitir insana: Utanma ve unutkanlk. Biri edebin hududu, dieri yeniden kuvvet bulma kayna. Edeb, hereyin insan iin snrdr. Akln durduu, kavramn takati kesildii, ban secdeye geldii, insann kendine kendinden yakn olanla burun buruna geldii hudud... Bir yay aras kadar.... Aradaki perde utanma perdesidir. Tahamml hududunu haber veren haslet.... nsanda irade, ihtiyar vardr. Her eyi yapmak veya yapmamak kuvveti... Utanma bu hududun dndadr. Utanma bakalm!.. Bu hududda irade yoktur. Sfr bile deildir insan iradesi... Yapt iten ii burkulan gnh ilemitir. Edeb hududunu rencide etmitir. Yapt iten haz duymutur. Ferahlamtr. Sevap ilemitir. Edeb iindedir, demektir. nsan kendi kymetine ulaabilmesi iin Tanr Aln terini zahmeti art komutur.... nk, Tanrlk taslayp irke girmesin diye... Tanr irki istemez. irk sana senden yakn, seni gmlek diye giyenin kendi kendisinin inkr ~8~

oluyor. Akln, kuvvetin, dncenin hududuna hay duygusu ile varlr. Hay duygusunun korunmas, vcud, ruh ve his plaklndan kurtulmakla olur. Bunlarn yardm ile: Birlikte sevin! Birlikte zln! Birlikte yoksulluk ekin! Birlikte skntl yllar yaayn! Ve birbirinizden hi bkmayn! Birbirinizi teselli edin! Fakat tek olduunuzu unutmayn!.. ALLAH tektir!..

Feiza berikalbesaru. Ve hasefelkameru. Ve cumi'aemsu velkameru. Yekulul'insanu yevmeizin eynelmeferru. : te, gz kamat, ay tutulduu, gnele ay biraraya getirildii zaman! O gn insan, Kaacak yer neresi! diyecektir. (Kymet 75/7-10) Kamamak: Gzn ktan rahatsz ulup dorudan bakamamams. Evren : Kint. Tesadf : Rastgelme. Bir ey kendiliinden olma. Tedbirsiz meydana gelme. (Bak: Delil-i inayet). Televvn : (Levn. den) (C.: Televvnt) Renkten renge girme. Renk deitirme. * Dneklik, kararszlk. Maskara: Herkese kar rezil olan kii. Tefsir : Mestur, gizli bir eyi aikr etmek. Mny izhr etmek. * Anladn anlatmak. Bildii kadar aklamak. * Kur'n- Kerim'in mnsn anlatan kitab. * Ehl-i Hadis stlahnda Tefsire dir hadis-i eriflere Tefsir denilir. cb : Lzm. Gerekli. Lzum. Sebeb olmak. * Ist: Akitlerde ilk sylenen sz. Bir mal sahibinin mteriye kar, "Bu malm sana u kadar paraya sattm" demesidir. Mterinin de kabul etmesine dair olan szne "kabul" denir. er'i stlahta buna "icb ve kabul" denir. Taassub : (Asab. dan) Bir eye veya bir kimseye tarafl olma. * Din bakmndan fazla salbetli olma. * Kendi dinini ok stn grmek. * Haksz yere husumet etmek. * Bir dne, bir inana kr krne balanp ondan bakasn dnmemek hli. (Bak: Dima)

~9~

Tekml : Keml bulma. Olgunlama. (Zihn) Anlama, bilme, hatrlama kuvveti. Anlama kuvvet ve istidad. Hfz kabiliyeti. (Bak: Dima) Dima : Beyin. Kafann ii. (Bak: Kalb) Kalb : Vcudun kan dolam merkezi. Yrek. * Gnl. * Hereyin ortas. * Bir halden dier bir hale evirme. Deitirme. *mann mahalli. * Fud, skt-l ilim, tbut-l ilim, beyt-l hikmet, via-i ilim de denilir. (Dima deitii ve hareket halinde olduu iin kalb ismi verilmitir.) Bir eyi geri dndrmek ve evirmek. * Yree vurmak veya dokunmak. Gnle dokunmak. * Bir eyin iini dna ve dn iine evirmek. * Aks ve tahvil. Analoji : Mant. Benzetme yoluyla sonu karma. Bilinmeyen bir durum, bir hadise, bir mnasebet ve bir varlk hakknda hkm vermek iin bilinen bir benzeri hakkndaki bilgilerden faydalanlarak muhakeme yrtlmesidir. Bu tarz dnce ok defa dneni yanl sonuca gtrr. Muhtemel olann muhakkak zannedilmesine sebep olur. Hataya dmemek iin dikkatli olmak gerekir. ciz : Beceriksiz. Eli ermez. Kabiliyetsiz. Gc yetmez olan. Astronomi : yun. Kozmorafya. Gk ilmi. Felekiyat.Astronomi ilmi dnyann birgn hareketinin duracan; corafya, karalarn alalarak dnyann sularla kaplanacan, iklimin deierek canllar iin yaanmaz hle geleceini; fizik, gnein birgn sneceini, kinattaki enerjinin artk kullanlamaz, ie yaramaz hle geleceini, kinatn leceini aklamaktadr. nsanlarn yaanmaz hle gelecek dnya ve gne sisteminden baka sistemlere g edeceklerini hayl etsek bile, kinatn genel k karsnda kaacak yer bulamyacaklardr. Sonunda kyamet kopmas muhakkaktr ve Allah'n vaadi olan hiret, phesiz gelecektir. Takdir : Kymet vermek. Deerini, kymetini, lzumunu anlamak. * Kader. * Dnmek. * yle saymak. Tahmin : (Hamn. dan) Aa yukar bir fikir sylemek. htimallere dayanan dnce. Zayf delil ile hkm ve kyas etmek. Mechul : Bilinmeyen. Belli olmayan. Tazim : Hrmet. Riayet. kramda bulunmak. Bir zt hakknda byk sayldna dellet edecek surette gzel mumelede ve hrmet ifde eden tavrda bulunmak. dame : Devam ettirmek. Dim ve bki klmak. Tayin : Yerini belli etmek. * Vazifeye gndermek, vazifelendirmek. * Ayrmak. * Tayn, erzak.

~ 10 ~

Cereyan : Akma, ak, gidi. Hareket. Aknt. Gezme. Mrr. Vuku, vki olma. * Mc: Ayn fikir ve gaye etrafnda toplananlarn meydana getirdikleri faaliyet ve hareket. Bu hareket; din, fikr veya siyas hareketler gibi birbirlerinden farkl sahalarda olabilir.htilal : (C.: htilalt) Ayaklanma, devlete isyan. Bozukluk, karklk. * erre almak, dzensizlik. Izdrab : Ac ekmek. Manev : (Ma'nevi) Mnaya it. Madd olmayan. Mcerred. Ruhani. fade : Anlatmak. Sylemek. * Fayda vermek, fayda tutmak. Tehis : ahslandrma. ekil ve suret verme. Seme, ayrma, ne olduunu anlama. Tanma. * Hastaln ne olduunu anlayp bilmek. * Edb: Canllandrmak, suretlendirmek. * Eyaya ahsiyet vermek. Diyar : (Dr. C.) Memleket. Devran : Devir, felek, zaman, deveran, dnya. Zikir halakas kurlan yer. Tahamml : Yklenmek. Bir yk stne almak. * Sabretmek. Katlanmak. * Kaldrmak. Haslet : Huy. Ahlk. Yaradltan olan tabiat. rade : stek, arzu. Dilemek. Emir. Ferman. * Bir eyi yapmak veya yapmamak iin olan iktidar, g.(rade, ihtiyardan daha genitir, umumidir. htiyar, taraflardan birini dierine tafdil ile beraber tercihtir. rade; yalnz tercihtir. Mtekellimler bazan iradeyi ihtiyar mnasnda kullanmlardr. radenin zdd kerhet; ihtiyarn zdd icb ve ztrardr. rade, hakikatte dima ma'duma taalluk eder. nk, bir emrin husl ve vcudu iin o, tahsis ve takdir eder.) * Fk: Cenab- Hak irade sfat ile muttasftr ve iradesi ezeldir. Yarataca eyleri bu irade sfat ile kendi hikmeti ile birer veche tahsis buyurur ve onun irade buyurduu mutlak olur. Gnah : f. Cezay gerektiren amel. Dine aykr i. Allah'n emirlerine uymayan hareket. (Bak: Kebir-Cnha). Rencide : f. ncinmi, krlm. Hazz : Sevin duyma. Holanma. Zevklenme. Sadet. Tali'. Nasib. Nimet ve sruru mucib ey. Zahmet : Sknt, eziyet. Yorgunluk. * Zor, g. Taslamak : Olmad hlde yle gzkmek. irk : En byk gnah olan Allah'a (C.C.) ortak kabul etmek. Allah'tan (C.C.) midini keserek bakasndan meded beklemek. (irkin mnas mutlak kfrdr.) (Politeizm) ~ 11 ~

nkar : Reddetmek, kabul etmememek. Hiss : Duymak. Farkna varmak. Duygu. * Bir kimsenin haline acyp rikkat ve efkat eylemek. * Bir eyi idrak edip uur hsl eylemek. Bedendeki his uzuvlarndan birisini mteessir eden bir eyin mevcudiyetini idrak eylemek. MERHABA nsanlar yalnz ekmekle deil, iyi sz ve nasihatlarla da beslenir. Hasr kamndan eker olmaz. eker fabrikas mtehassslarna sorunuz bakalm. Karga blbln srnn bilmez, hi bir zaman bilemez. Bilseydi onun gibi terdi. O da ku, o da ku. Gln kokusunun gz burundur. Sesin gz kulaktr. Ac ve tatlnn gz damak ve azdr, nsann yzn kulakla grmek imknszdr. Gzle ses iitilmez. krn sesini zhiri kulak iitmez. Semi ve lim olan iitir. Pimi etin, az pimi etin yzleri ve tatlar baka bakadr. Kfte, pirzola, kzartma, dner, i. Hepsinin tadlar, ekilleri de baka baka. Yzleri zhirdir, tadlar da batndadr. Grlmez Hayvanlar o zt grnce kamlar. Yanndaki mbrek: Buna niin atn? demi ve hemen sormu: Sen ne yedin? Biraz et yemitim. Sen onlarn etini yerken onlar sana dost olurlar m?.. O hlde, yorgann altndan k! Yatanda oturma!.. Kilitli kaplarn a, dn!.. Gayb hazinesinin lem gzne kapal kapsnn aralndan birlikte bakalm: Gz bir lettir, dardaki bir cisimden gelen ziy dalgalar o cismin eklini gz iine ve oradan dimaa gtrr, biz o cismi grrz... Nasl grdmz, o belli deil... Belli olur; greni bilirsen... Fakat cismin darda olduunu grrz, iimizde deil... Kulak bir lettir, dardan ses dalgalan kulaa, oradan dimaa gider, nasl duyarz mehul.. Fakat sesi daima kt yerde duyarz, kulamzda deil... ~ 12 ~

Burun bir lettir, bir yerden koku dalgalar burnumuza kadar gelir, kokuyu burnumuzda duyarz, grme ve iitme gibi darda deil.. Gren, duyan, kokuyu alan kim?.. Ben kulum ilegrr, iitirim buyuruluyor, kokuyu alrm deil Bu kk misali hlletmeye bak... Bunun hllinde fetih vardr. Fetih demek, kuvvetin bilinen srr.. Bu srr kim bilirse, yahut ona bildirmee izin olursa o kimseden keramet zuhur eder. Grnmede hner yoktur, grnmeyeni grmede hner vardr. nsann anlama hududuna ilhi sr ve kuvvetlerin varl ancak mucize, byk tesadf, ans kelimeleri ile girer. Ve insan yine bunu, gaflet hududundan kamad iin phe iinde, bocalama hlinde idrk eder, reddedemez.. Hdise vardr; anlayamad hdiseleri garip ifdelerle mrldanr durur. Bu hdiselerin arkasnda ALLAH'n dostuna verdii bilinmeyen kuvveti gizlidir. Bunlar anlamak iin, babolar, mknatsn demir tozlarn ekii gibi toplayp derleyecek adam lzm... Nerede bu? Hl anlayamad iseniz sizle iim yok Su bulunmadan boru denmez. Nefer Raz ile Rza Paa arasnda ok fark vardr.. Biraz uykusuz kal!.. Uykusuzluk bir ey yapmaz. Uyku ilc alp da uyuyanlara bakma!.. Onlar zten uyank deillerdir. Altklarndan ayrlmak istemezler de ondan il alrlar. Grmede a ihtiya var; iitmede lzum yok.. Grmeden efdaldr duymak... Es SEMl- BASR; tekaddm vardr... Bir dadan byk bir kaya kopar yuvarlanrsa, arkasndan birok kk talar der. Talar kadar bile olamayanlara yazklar olsun!.. Hakiki imanl insan yalan bilmez, lmden korkmaz, kadere boyun eer, herkese karde nazar ile bakar, byle oldu mu, onda riy yok.. Midesine haram giremez. Girmez deil dikkat.. Bunlardan mahfuzdur. Masum deil.. Bu hle bir anlk sabr yznden gelmilerdir. te bu gibilerden; ne gkteki ku, ne denizdeki balk kaar, sokulurlar yanna ~ 13 ~

krk yllk dostmu gibi. Btn eya ve mahlkata kar bir edeb iindedirler. Bu edeb, bal olduklar nizam, kinatn kanunudur. Buhar soua maruz kald zaman ona emrolunan yamur olmak edebine girer, itaat eder. Bu edeb ALLAH'a itaattir, secdedir. lk bahar gelir, aalar, imenler yeil olma emrinin edebine brnrler. Her trl hdisat ve hayat tezahrleri yekdierine muhta bir edebe baldr. Bu edebin devmn Rahm olan ve yekdierine hrmet eden hdisat temin eder... Bu edebe girene mahlkat ve mevcudat, eya hrmet eder ki, ite tasavvuf dedikleri budur... Vellerin kerameti bu edebin, kendilerine, gsterilen hrmetin tezahrleridir. Kpee iyi bakan adama kpek kul kle olur. Sebeb: Kpee yardm etmek, kpein hrmet edecei hududa girmek demektir. Kpek habersiz olarak sahibinin tasarrufuna girmi olur. Bunun dndrlm ve kaybolmu srr insanlar tarafndan Sadakat kelimesiyle ifde edilir. Her trl mahlkat ve eya da byledir, yilikle ylan bile deliinden kar sz bunun baka trl, uzaktan grnen bir ifdesidir. Veller, yanndaki mridlerini, bu edebe sokmaa alrlar. Bu edebe girdiler mi, onlarn da pasl, rutubetli olan kalb pencereleri alr. Onlar da onlardan olurlar... Ahlak itmam iin gnderildim. hadis-i erifinin en basit izah buradan balar. Bu ok uzun bir hudud meselesidir. Sz, yaz, izahla olmaz. Sonra ne kar. Bilen zten biliyor. Bilmeyen, daha olgun deil. Bu kadar yeter Benim ocukluumda insanlar dikeni olmayan gller gibi idi. imdi gl olmayan diken hlindedirler. ALLAH'a kr, balarsa benim gzel bir glm var... Nasihat : bret verici ders, tavsiye, ihtar, t. Hasr : (Hasr. dan) Muhsara eden, etrafn eviren, hasreden. Bir bataklk otunun kurusundan rlen ve yere serilen yayg. Srr : Gizli olan ana bilgi. ~ 14 ~

kr : (kr) Allah'n (C. C.) nimetlerine kar memnunluk gstermek. Allah'a teekkr. (Bak: Ni'met). Semi : iten, duyan. * Fk: Allah'n (C.C.) insanlar gibi zamana, lete muhta olmayarak her eyi iitmesi ve duymas. (O'nun iitip duyamyaca hi bir ey yoktur.) Basr : Basiret shibi ve anlayl olan. Hakikatlar anlayan. En iyi ve en ok anlayl. Kalb gz ile gren. * Fk: Allah'n (C.C.) insanlar gibi zamana, lete muhta olmayarak her eyi grmesi. lim : Bilen, bilgili. * ok ey bilen. * ok okumu, bilgi. * lim ile uraan. Hoca.(lim-i mrid, koyun olmal; ku olmamal. Koyun, kuzusuna st; ku, yavrusuna kay verir. M.).Esmal-Hsnadan birisi. Gayb : Gizli olan. Grnmeyen. Belirsiz. * Gman. Hislerle veya akl ile bilinmeyen ey. (Bak: Ahbar- gayb) Keramet : Allah (C.C.) indinde makbul bir veli abdin (yni, di beeriyyetten bir derece tecerrd edebilen zatlarn) ltf-u lh ile gsterdii byk mrifet. Velyet mertebelerinde ykselen bir abdin hilaf- det hli. * Ba, kerem. * kram, arlama. Zuhur : Meydana kmak. * Anszn meydana gelmek. * Ba gstermek. Grnmek. * Hulul. * Galip olmak. * lkadr. Hner : f. Mrifet. Bilgililik. Ustalk, mahret. Mucize : nsanlarn, yapmasnda ciz kaldklar ve ancak Allah tarafndan peygamberlere nasib olan hrika. Kerametten yksek, fevkalde hdise. * Mu'cize, Halik- Kinat tarafndan peygamberlerin hakkaniyetine ait bir tasdiktir. Sahih hadislerle mu'cizeler haber verilmi ve tesbit edilmitir. Gaflet : Dikkatsizlik, endiesizlik, vurdumduymazlk. En mhim vazifeyi dnmeyip, Cenab- Hakk'a itaat gibi ileri bilmeyip, baka kymetsiz eylerle uramak. Nefsine ve hevestna tbi olarak Allah ve emirlerini unutmak. Hdise : (C.: Hdisat, Havadis) Vka, olay. Yeni bir ey, ilk defa olan. Haber. Tekaddm : Gemi bulunma. * ne geme. lerleme. * Birine gelmesi muhtemel bir zararn def'i iin evvelceden i'ar ve tenbih eylemek. * Fk: Mrur-u zaman olmak. Zaman gemi bulunmak. Riya : z sz bir olmamak. nand gibi hareket etmeyi. ki yzllk etmek. Gsteri iin yaplan hareket. (Bak: hls) Mahlukat : (Mahluk. C.) Yaratlmlar. Mahluklar. Allah'n yaratt eyler. Mevcudat : Var olan her ey. Kinat. Yaratlm eyler. ~ 15 ~

Nizam : Sra, dizi, dzen. Dizilmi olan ey, sralanm. * caba gre yaplan kanun. Bir kaideye binaen tertib olunmak ve ona binaen tertib olunduklar kaide. * Bir iin sebat ve kyamna medar, sebep olan ey ve hlet. Kinat : Var edilen eylerin hepsi. Yaratlanlar. Mevcudat. lemler. Tezahr : Meydana kma, belirme, grnme. Gsteri. * Birbirini korumak, birbirine arka olmak. * Arkalamak; yni birbirine yardm etmek. * Avretine zhar etmek, yani zevcesinin arkasn validesinin arkasna tebih ederek "zuhruki kezuhri mm" demek. Tasarruf : dare ile kullanmak. Sarfetmek. Tutum. Shib olmak. dare etmek. Shiblik. Kullanma hakk. * (Para veya mal) artrma. * Bir eye karp mdahale etme. Sadakat : Sznde durmak, sdk sahibi olmak. Sdk : Doru sz. Hakikata muvfk olan. Bir eyin her hususu tam ve kmil olmas. * Ahdinde sbit olmak. * Peygamberlere mahsus en mhim be hasletten birisi. * Kalb temizlii.(slmiyetin esas sdktr. mann hassas sdktr. Btn kemlta sal edici sdktr. Ahlk- liyenin hayat sdktr. Terakkiyatn mihveri sdktr. lem-i slmn nizam sdktr. Nev-i beeri kbe-yi kemlta sal eden sdktr. Ashab- Kiram btn insanlara tefevvuk ettiren sdktr. Muhammed-i Him Aleyhissalt Vesselm' meratib-i beeriyenin en ykseine karan sdktr. ..) tmam : Tamamlamak. Bitirmek. kmal etmek. Tekmil etmek. Zten : Essen, aslnda, asl olarak. MANEVYAT BAHESi - I -Ruhlar, cehd ve manev terbiye ile yksek idrake erimi, Mehudat leminin dnda,zaman zaman mnev seyahatlere kan ileri aydn kimselere hediyedir.Madde leminde dolaan, gayb leminin mal ruh, bir Var dr ki, yok grnr ve kimsenin madde leminde onu grmee yolu yoktur. Bu kede anlatlacaklarn hakikati ve mns akl ile deil ilh zevk duygusu ile anlalr.... Kendini yorma, oku ge, iinde zevk duyarsan kfidir. Bu zevk akln urlu zevki deildir. ursuz gibi grnen asl ruhun zevkidir. Ar ile iek arasnda gizli olan bal petei gibi, zevk burada gizlenmitir. lim var, Fen var, Akdemik bilgiler var! deme, bu hududda bunlarn ii yok. Hem de bunlarla hlledilemiyor..... Akl ve mantk yrmyor. Bu malzeme ile de hllederim! deme... Edeb haricine karsn.... ~ 16 ~

Gzlerin ve be duygunun ahidliine dayanarak bunlar hakknda bir fikir yrtme... Akln yetmedii yerlerde kanunlardan bahsetmek gln olur. Kanun, etrafl bilgi demektir. Mnevyat bilgi leminde yanlz tezahrleri ile vardr... Ve bu byle kalacaktr. Bu hkm, bu tahdid normal durum stndeki insanlar zaviyesinden objektif ilim hakknda, kanun mnsndaki umum bilgi iindir. Normal durum stndeki insanlarn enfs mahedeleri, marifetleri, umum duygular mnsndaki bilgi iin deildir. Bu yle bir duygudur ki, onun kendine mahsus bir uzvu yoktur. Her uzuv onundur. Ruhun umum duygusudur... Bu hl be duygunun dnda mhim bir ruh baarsdr ki o duyguya erienler btn ruhlar ile uhd lemini duyarlar. Bizim grdmz lem, uhd lemi zhiren maddedir. Batnen mnevyattr. Madde leminde mihaniki kaideler, prensipler, kanunlardan bahsederken Btn leme evrildiimizde o lemde kanun deil, beer bilgi ile ancak ihtimal kelimesini ileri srebiliriz... Burann idrki; asl akln ve idrkin altnda, btn ruhun bir idrki vardr ki oraya erimekle mmkndr. Bu gibi olgun kimseler maddeye akseden derin mnlar urlarndan szerlerken, ses, sz, ekil olur. Bazan da herkesin anlayamayaca bir dile, bir kalba dklrler... Bu gibi aydnlar ilh kanun ve emirleri kendi temiz kalb ve vicdanlarnda duyarlarken meleklerle tanrlar, gklere karlar. Buraklara binerler ve nihyet tamamiyle dnyev her eyden alkalarn keserek perde arkasndan senli benli Rabb'l-lemn ile konuurlar... Bu gzel szlerdeki mndan, ak makamna kamayan, henz madde leminin kesafetinde yryenler, bir ey anlayamazlar... Zira imanszlarn ve her eye abuk inananlarn zannettiklerinden ok derin bir meseledir. Burada: Renkler deimitir. Kokular bakalamtr... Ruh uar hldedir... Btn: Ben, sen, o, manev morfin tesiri altndadr. Okuyucularm bir an iin cesedlerinden ruhlarnn ayrldn farz etsinler, ruhlarla yrmee devm ediyoruz. Ty kprdatmayan bir skn... Gz almayan tatl bir nr iinde gidiyoruz... ~ 17 ~

Etrafna bakarken hayret et, ge, ileri gitme!.. nk hakikatlar bu diyarda, toprak stnde giderken toprak altna geen ve sonra yine toprak stne kan su cereyanlar gibidir... Hakikat nru her taraf kaplamtr. Gzn kamar, yuvarlanrsn... Bu byledir, mnkaa etmeye kalkma.. Bu duygudur, histir, bir hldir ki izah edilemez, ancak yaanr... Yksek ve temiz duygularla dolu bir rya lemi gibidir... Nice kimseler vardr ki gzleri ak, uyank iken bu hlin iine dalp karlar, onlar yzlerinden bellidirler... Onlarn gzlerinde hakiki doruluk dile gelir, konuur.. Ben de bunlara karaym diye arzu edersen, garip gibi grnen bir seyahat yap!... Doruluk aya ile, Adalet asas ile, Temizlik libasiyle, Alnteri az ile, lim feneri ile Vcud sahrasn a!.. Szlerimiz mphem szlerse, onlar aklamaya kalkmaynz! Her eyin balangc zten mphemdir. Fakat sonu yle deildir. O hlde bizi bir balang olarak hatrlamanz dileriz. Her ey evvel bir billur deil, bir sis olarak tasavvur olunur. Aksini iddia edebilir misiniz? Belki billur, donmu bir sistir inizde clz ve bitkin grnen ey, dikkat ederseniz sizin en kuvvetli ve en salam cephenizdir. Nefsinizin mmkn olsa da, bir defack med ve cezirini grseniz baka bir ey istemezdiniz... Yine mmkn olsa da ryann fsltlarn dinleyebilseniz, baka hi bir ses dinlemek istemezdiniz... Fakat grmyor ve iitmiyorsunuz ve bu da hakknzda hayrldr. Gzlerinizi bulutlandran perdeyi ancak onu dokuyan el kaldrabilir... O zaman greceksiniz, o zaman iiteceksiniz... Fakat bir zamanlar kr yaadnzdan dolay kederlenmiyecek, sar olduunuzdan dolay zlmiyeceksiniz. O gn her eyin gizli taraflarn grecek ve karanln kymetini takdir edip kredeceksiniz.... Tatl, nemli, insan iine holuk veren bir sis iindeyiz... Bu sis ihtizazl bir sis... Akl, dnmeye brakmyor... ~ 18 ~

Kapnn solunda effaf bir maddeden yaplm bir pnar var... Grl, grl billur bir su akyor... Pnarn oluuna yakn bir yerinde fosfor gibi ihtizazl ldayan ziydan yaplm gibi bir zincire bal bir su tas... Susamayann bile iecei geliyor.. Bakyoruz, yanyoruz, ileniyoruz, bireyler oluyoruz... Bir tas su aln iiniz! Temiz tasn iinde yay kavisli alt satr yaz var onu okuyunuz!.. Artk daha konumayacaz, zira rmak denize kavutu.. Kap grnd baheye gireceiz.. Tasn dibindeki yazya bak! Bu dnyada iken ilerdeki bahede meclis kuranlardan birinin sz: HAKKtan gelen erbeti itik Elhamdlillah ol kudret denizini Getik Elhamdlillah Kuru iduk ya olduk Ayak iduk ba olduk Kanatlandk ku olduk Utuk Elhamdlillah Dirildik pnar olduk rkildik rmak olduk, Artk denize dolduk Tatk Elhamdlillah... Islanan aznz sa elinizin st ile siliniz!.. krediniz yrynz!... Kapnn tam nndesiniz... Kapda sa taraf stte gzel bir yaz var: Bu baheyi sessiz geziniz!.. Kendi kendinize byle bahe mmkn m deil mi diye fikir yrtmeyiniz!.. Olduunuz gibi, olduu gibi seyredip knz!. Yaznn altnda imza gibi bir yer var. Oraya kadar uzanan gl dallar arasndan grnen ince yazlar da gl dallarn ayrarak okuyunuz!.. Yalnz dikkat edin!. Gl dikenleri elinize batmasn!.. badet etmeyen, inanmayan kimse, Ruhunun yurdunu ziyret etmemitir. ~ 19 ~

nanmann en salam imandr. man eshab tr: 1. man- gayb eshab, 2. man- uhd eshab, 3- man- zevk eshab. Bu imanlarn nc mertebesine gelmi olanlar bu baheye gireceklerdir. Yoksa dierleri bir ey anlayamazlar. Zira bahede grlecek kuk gsteriler hep Hazreti Resl Ekrem'e baldr. O mbrek byk insan anlamak mutlaka Lutf-u ilhiyeye baldr. Bu anlamak keyfiyeti: Akl, Fen, Tarih, Edebiyat, Felsefe, Mantk ile olmaz. O mbaree iman ettim! diyenler bile hakiki iman edememilerdir. nk onun HLK: Onlar sana bakyorlar, amma gremiyorlar buyurmutur. Kapnn i tarafnda uzun beyaz sakall, geni alnl, nran, effaf denecek kadar temiz bir NSAN duruyor. Gzlerinde uhrev bir tatllk, yznde ruhan glen bir nr, gzlerine bakanlara emniyet ve ferahlk veren bir parlaklk, duruunda sessiz bir heybet var. Sesinde dinleyen, kula mest eden bir ton, szlerinde Kinatn mns gizli. Onu gren ve dinleyen cesedinden ayrlm, seyyal bir ur, dalar delen bir kudret hissetmekte Baheye her girenin kulana tatl bir ahenk hlinde fsldyor: Kanaatkr ol, sabrl ol, efkatli ol! Bu kelimeleri duyan kulak, mnlar ura gtrdnde, ruhta dalan mn helezonlar insan gayediyor. Tatl bir scaklk, serin bir inirah duyulmakta Sedef, aza kanaat ettii iin ALLAH iini inci ile doldurdu... Buday tanesi sabr ile toprak altnda bir k geirmeye tahamml ettiinden en byk nimet oldu. Reslullh Mfik olduu iin, leme rahmet oldu. Ey baheye girmek niyetiyle, temiz hislerle ve biraz da merak saikasyla gelmi olan insanolu: Sana kk bir el yazmas kitap vereceim.. Onu urackta otur, oku ve sonra da birlikte baheyi gezelim... Kitabn stnde titrek sar renkte bir yaz var: Ey insan olu! Cebel-i azamet'e; akl koy! Orada nrdan yaplm libas giysin... Cebel-i kibriyya; kalbi bala! Orada nr-u muhabbet libas kuansn.... Cebeli izzete; nefsi brak! Orada ubudiyet libasna sarlsn. Cebel-i ezele; ruhu kar! Orada nru'l-nr libasn alsn Sonra ak narasiyle bar, bunlarn derhl toplandn grrsn... O zaman sende fetih balar ve Biz 'den olursun... ~ 20 ~

Sahifeyi eviriyoruz!. Sonsuz semlar masmavi bir nr ile dolduran ALLAH'a hamdolsun... Ruhu, nr leminin ebedilii iinde azz olan ALLAH'n Reslne ve ona inananlara selt- selm olsun... Bunlar bo lf deil dikkat et!.. Biliyor musun? Uykuda; ilim, akl, ur, evlt, mal her ey gider!.. Bahr-i Umman- Ahadiyete atlr... Hi kimsenin mal, ilmi, akl dierine karmaz... Birinin ilmi dierinin cehliyle, dierinin cehli tekinin ilmi ile karmaz... yi dn her uykuya daldn zaman, vakit vakit bunlar alnyor... Bir gn de bu al veri, verisiz kalacak, ona ecel deniliyor... Dikkat et!.. Hepsi yzst kalr... ALLAH yz akl versin!... Kendisine iltift edecek hkmdarn karsnda titreyen obann korkusu gibi lm hatrnza geldike, kalbinizin hopladn hissedersiniz. Fakat lmden korkmayz... Siz ne zaman sessizlik rmandan su ierseniz o zaman terennme baslarsnz... Toprak sizin gvdenizi geri istedii zamandr ki siz hakikaten rksedersiniz... Yekdierinize ekmeinizden sununuz!.. Fakat ayni lokmay yemeyiniz! Birbirinizi seviniz, fakat sevginizi zincirlemeyiniz! Sevdiiniz, ruhunuzun kylarnda kmldayan bir deniz olsun... Beraber terennm ediniz!.. Eleniniz, neeleniniz, fakat tekliinizi unutmayn!.... nk bu Udun telleri, ayn name ile birlikte titrer, fakat her biri ayr ayr.... Cminin direkleri bir birinden uzak durur.... Mee ile selvi birbirinin glgesi altnda yetimez... badet etmekle nme!.. Yalnz ibadet etmek hi fayda vermez, ihsan ve keremi ona arkada et! Zten ibadetten maksat ihsan ve kereme kavumaktr... Kurn okumak dilin ucundan kar.... hsan ve kerem iin dme yardm, cann ortasndan gelir... Bu szler iinde doru olanlar ALLAH'tandr. Onun ltf inyetidir. Yanl olanlar varsa, onlar da yazann uydurmasdr. Rahmet, Reslullh'n kalb-i pak ve ruh-u mualllarna mtealliktir. Onun iin Cenb- HAKK Kitb- Cellinde: Ben ve Melikeler Nebiyye selt-u selm getiriyorlar, ne duruyorsunuz siz de selt-u selm getirin, acabasz teslim olun! buyurmutur. Rahmet-i ilhiye bu makamdan tevzi olunur. ~ 21 ~

lhi Rahmet Hakkat- Muhammediyeye nazil olmadka ann paralar olan hakyka vasl olamaz. Selt-u-selm getirmek herkesin nefsi iin rahmet taleb etmektir. Bunu anlayan insanda basret balar. Basret; Evliyaya, Makam- Fuadda fetih buyrulan ruh gzdr. Onun iin bu ilerde yrmek isteyen ALLAH'a inanr ve mmin olur. Kendini ALLAH'a teslim eder; islm olur. HAKKa teslim olmak demek, ksmet-i ezeliyesinden raz ve honut olmaktr. Kulun teslimiyetini HAKK grnce nsiyet balar... O vakit dem, insan olur... Ve derakap dvet-i ilhye vki olur... O davete namaz denir. HAKK buyuruyor: Namazn yars benim iin yars kulum iin... te marifetullaha bu yoldan slk balar. Bundan, bu zevkten mahrum olan insan, yaradlndaki gzelliin zevkinden mahrum, feyz-i ftrsinde de mahcub olur. Hayl ile deil mahede ile al!.. Mahede denilen tecell-yi ilh hayl leminin tesinde zevk mnlara dellet eder... Bir hl-i nrandir. Haylin orada takati kesilir. Hayl ancak akla mensub olan mnlar hiss kalplara indirir. Asl hner, gaflet annda ALLAH' bulmaktadr. Btn nefsan her trl arzulardan yok ol!.. Bundan sonra tekrar var olamazsn... Bir defa da o yoklukta var olursan artk yok olmann imkn yoktur. Kavutun gitti... Bu i, en ince, namtenahi ince, incelikten en ileri derecenin bile yannda ok kaba kalaca kadar ince bir meseledir. Hak ile btl o kadar iice ve kucak kucaa tecell ederler ki, bunlar birbirinden ayrdedebilmek iin insanda, hem de insan- kmilde ALLAH vergisi basret hiddetinin en keskini olmas lzm gelir... Mn helezonlar esrar mntkasna sokulduka Akln almad ve reddettii mevzular zerinde yrnmesi ve dolalmas ok etin bir mahiyet alr. Niceleri, bu helezonlarn dneme noktalarndan dp dp giderler, hakikatla eriat arasndaki byk ve mutlak ahengin iltisak noktalarn birden kaybediverirler.... Der ve kfre yuvarlanrlar.... badet yapyorum! derken kfre gitmemek iin ok dikkatli olmak lzmdr. Cehd : Fazla alma. G ve kuvvetini sarfetme. nsann nefsine hkim olmas. * Azim, gayret, fedakrlk.* Takat. ~ 22 ~

Mehud : Grnen. ehadet edilen. * Resul-u Ekrem'in (A.S.M.) dnyaya terifinden ve risaletinden nce meleklerce ve enbiya hazertnn dilinde nbvvet ve risaletlerine ehdet edilmi olduundan kendilerine verilen bir isim. * Su st yakalanan. * Gz ile grlm. * Cuma gn. * Kymet gn. Mehudat lemi : Grnen. ehadet edilen lem. Ruh : f. Yanak, yz, ehre. * Arabada: Efsnevi bir ku. (Bak: Ruhsr)RUH : Can, nefes, canllk. * z, hlsa, en mhim nokta. * His. * Kur'an. * sa (A.S.). * Cebrail (A.S.). * Korkmak. (Bak: Vicdan)

Ve minhm mey yenzuru ileyk e fe ente tehdil umye ve lev kanu la ybsirun : Onlardan sana bakan da vardr. Fakat -hele (gerei) gremiyorlarsa- krleri sen mi doru yola ileteceksin? (Ynus 10/43)

nnellahe ve melaiketehu ysallune alen nebiyy ya eyyhellezine amenu sallu aleyhi ve sellimu teslima : Allah ve melekleri, Peygamber'e ok salevt getirirler. Ey mminler! Siz de ona salevt getirin ve tam bir teslimiyetle selam verin. (Ahzb 33/56) Zevk : Lezzet alma, hoa gitme, tatma. * Ho, hoa giden. Mnevi haz. * Bo vakit geirmek. Elenmek. * Alay etmek. Gzeli irkinden ayrma kabiliyeti.(Hayatn zevkini ve lezzetini isterseniz, hayatnz iman ile hayatlandrnz ve ferizle zinetlendiriniz ve gnahlardan ekinmekle muhafaza ediniz... S.). Enfs : (Nefs. C.) Nefsler, ruhlar, canlar. Yaayanlar. Mahade : hid olma. Marifet : Bilme, bir eyi cz'i vecihle bilmek. * Hner. stadlk. San'at. * Tuhaflk, garib hareket. * Vasta, tavassut. * lim ve fenlerle tahsil olunan mlumat. rfan kazanmak. (Bak: rfn) Uzuv : (Uzv) Bir canlnn vcud yapsnn ksmlarndan herbiri. Az. Organ. Umum : Herkesle alkal, herkese dir. Mhim : Dndrc. * Deeri ok fazla. Kymetli. * Lzm ve muktezi olan. Btn : , dhil. Gizli. yz. Sr, esrar. Knh ve zt itibar ile gizli. (Zdd: Zhir'dir) (Bak: Batn) Mihaniki kraat : Kelimeleri, terkibleri doru telffuz etmekle beraber ezber dersi dinletiyormu gibi abuk abuk okumaktr. Byle okuyu dinleyene bir ey anlatmaz. Ancak okuyann mevzuu kavram olduunu anlatr. yle kraet bir makinann duygusuz ilemesine benzetilir. ~ 23 ~

Beer : nsana ve insann ftr hallerine mensub ve mteallik. nsanla ilgili. htimal : (Haml. den) Mmkn olma, belki. Olmas mmkn grnmek. * Kabul eylemek. * Ykselip gtrmek. * hsana mukabil kretmek. * Kzma ve hiddetlenmekten dolay yznn rengi deimek. Vicdan : nsann iindeki iyiyi ktden ayrabilen ve iyilik etmekten lezzet duyan ve ktlkten elem alan manev his. * Kendinden geme, dalma. * Bir eyi bir halde grme, bulma. * Duyma, duygu. * nan. * uur. * Btn ile Hakk tanmak. * Din. Burak : nsann iindeki iyiyi ktden ayrabilen ve iyilik etmekten lezzet duyan ve ktlkten elem alan manev his. * Kendinden geme, dalma. * Bir eyi bir halde grme, bulma. * Duyma, duygu. * nan. * uur. * Btn ile Hakk tanmak. * Din. Nihayet : Son, u, son derece. * ok. Alka : liik, rabta, merbutiyet. * Gnl balama, sevgi, mnasebet, taalluk, irtibat, mlikiyet. Tasarruf. Mdhale hakk. Hisse. * Edb: Bir kelimenin hakiki mnsndan meczi mnsna nakledilmesinin sebebidir. (Temiz ahlkl, gzel huylu kimselere melek denildii gibi.) Kesafet : Bulanklk. Kir. Ak veya berrak olmamak. * Kalnlk, younluk, kesiflik, koyuluk. effaf olmamak. Farz etmek : Addetmek, saymak, tutmak. Cereyan . Akm. Mnakaa : Mcadele. Mnazaa. Karlkl szle ekimek. Bir mes'eleyi sormay ok ileri gtrerek ekimek. (Bak: Hakperest) Hl : Durum, vaziyet. Grn. Tavr. Suret. Keyfiyet. * Cezbe. * Dert, keder, elem. * Mecl. Kuvvet. * Gr: Fili, mef'ul veya her ikisinin durumunu bildiren szdr. Halin shibine zi-l hl denir.Mesel : $ Reeytuhu miyen: (Onu yrrken grdm) cmlesinde Miyen (yrrken) kelimesi, cmledeki mef'uln hlini bildirir. imdiki zamanda olan fiilin durumuna da hl denir. Adalet : Zulm etmemek. Herkese hakkn vermek ve lyk olduu mumeleyi yapmak. Mahkeme. Hak kanunlarna uygunluk. Hakszlar terbiye etmek. nsaf. Mdelet. Dd. Cenab- Hakk'n emrini emrettii ekilde tatbik etmek. Suluya Allah'n emrini icra etmek. Libas : Giyilecek ey. Elbise. * Kar ve koca. * Mc: ctima'. * bhe kabul eden sz. Mbhem : yice belli olmayan. Mutlak ikr olmayan. Belirsiz. Gizli. ~ 24 ~

Tasavvur : Bir eyi zihinde ekillendirmek. Tasarlamak. * Dnce, tasar. Arzu. (Bak: Dima) Billur : effaf, parlak ta, elmas gibi kymetli. Cam gibi parlayan. Cebhe : Yz, n taraf. Harp sahas. Muharebe edilen yer. * Aln. * Bir binann veya o cinsten bir eyin n taraf. * Gkteki ayn menzillerinden birisinin ismi olup arslan suretinin cephesidir, drt yldz arslan alnna benzetilmitir. * Bir kavmin ve cemaatin seyyidi. Med : Uzatma, ekme. Yayma ve deme. * oaltmak. * Bir eye dikkatlice bakmak. * Nihayet, son. * Snmek. Bir eyi sndrmek. * Yardm etmek, mhlet vermek. * Yr ve yver olmak. * Tarlaya fk ve gbre dkmek. * Sel suyu. Denizin ykselmesi. Cezir : Kk, asl, temel. Bnyd. * Kesmek. * Mat: Kendi misline darbolunmakla (arplmakla) bir say meydana getiren rakam (Kare kk). , dokuzun cezri'dir. Dokuz, n meczuru'dur. (Bak: Meczur) * Derya, deniz. * Ar kovanndan bal almak. * Ay ve gnein czibesi te'siri ile deniz ve rmak sularnn ekilip kabarmas. Buna "med ve cezir" hdisesi denir. htizaz : Titreim. effaf : Ia mni olmayan, k geiren parlak cisim. Saydam. Kavis : Erilik. Uhrev : hirete dair, hiretle alkal. teki dnyaya ait. Heybet : Hrmetle beraber koruk hissini veren hal. Saknp korkulacak hal. Azamet. Zaviye : Ke. * Kk tekke. * ki izginin birlemesi ile hasl olan ke, ekil. * Mat: Birbiriyle kesien iki sath veya iki izginin birletii yerde meydana gelen aklk. A. A l birimi 360 eit paraya blnd takdirde "derece", 400 eit paraya blnd takdirde "grat" tr. Objektif : Fr. Hakikat olduu gibi aksettiren. * Fotoraf makinas ve drbn gibi cihazlardaki mercekler. * Gaye. * Fls: Varlkla alkal. Gayb : Hazrda olmayan. Grnmeyenlere it. Hazr olmayanlara it. Baka lemdekilere it. hirete it. Gayba it ve mteallik. hud : Kefe ve grmee dair. Grnebilir olana ait ve mensub. (Ehl-i uhud dediimizden maksad Evliyullahtr. Zira velyet shibi, avmn itikad ettii eyleri gzle mahede ediyor. M.N.) Zevk : Zevkle alkal. Zevke it. ~ 25 ~

Mertebe : Derece. Basamak. Rtbe. Pye. Keyfiyet : Bir eyin ess ve i yz. Nasl olduu ciheti. * Kalite. Madde. (Kemmiyetin zdddr.) Hlik : Yoktan yaratan. Yaratc. Allah (C.C.) Seyyal : Akc ey, su gibi sv olup akan. oka akan su. * Yer deitiren her ey. Gay : Baylma, kendinden geme. nirah : Ferahlanmak, mesrur olmak. Sadef-Sedef : Deniz bceklerinin kymetli kabuu ve onlardan yaplan eyler. * Sert, parlak ve effafa yakn madde. nci kabuu. Mfik : efkatle seven. Acyan, merhametli. Rahmet : Merhamet, acmak, efkat etmek, ihsan etmek, esirgemek. * Mc: Yamur. Saika : Yldrm. lm, mevt. * Nzul atei. * Semadan gelen iddetli ses. * Mhlik ve azab. * Bulutlar sevke vazifeli melek. Cebel : Da, yksek tepe. * Mc: Bir kavmin mehuru ve by, lim ve fzl kimse. Azamet : Byklk. Cenab- Hakk'n bykl. * Kibirlilik Kibriya : Azamet. Cenab- Allah'n azameti ve kudreti, her cihetle bykl. Muhabbet : Sevgi, sevme. * Sohbet. Ruhun, kendisinden lezzet duyduu eye meyletmesi. (Zdd: Buzetme ve adavettir.) zzet . Bir kimse zelil iken kavi ve kudret sahibi olmak. Ziydelik ve stnlk. * Deer, kymet. Kuvvet. Muhterem ve mu'teber olmak. * Bulunmaz derecede az olan ey. Umman : Byk deniz. Okyanus. * Hindistan ile Arabistan arasndaki byk deniz. Ehadiyyet : (Ahadiyet) Allah'n (C.C.) her bir eyde kendine it birlik tecellisi. (Ehadiyyet, her bir eyde Halik- Klli ey'in ekser esms tecelli ediyor demektir. Mesel: Gnein ziyas, btn zemin yzn ihata ettii haysiyeti ile vahidiyyet mislini gsterir ve her bir effaf cz'de ve su katrelerinde, gnein ziyas ve harareti ve ziyasndaki yedi rengi ve bir nevi glgesi bulunmas ehadiyyet mislini gsterir. Ve her bir eyde, hususan zi-hayatta ~ 26 ~

ve bilhassa her bir insanda o Sani'in ekser esmas onda tecelli ettii cihetle ehadiyeti gsterir. M.) (Bak: Rahmaniyyet) Cehl : Chillik, bilmemezlik, ilimden mahrum olmaklk, ndanlk, tecrbesizlik, genlik. Ecel : Her mahlukun ve canlnn Allah tarafndan takdir edilen lm vakti. hirete g etmek. * leride olaca phesiz olan. * Allah'n takdir ettii mr. Terennm : Gzel gzel anlatma. * Yava ve gzel sesle ark syleme. * tmek. Musiklemek. Gvde : Beden. Raks : Srayarak oynamak, dansetmek. Ud : Mehur bir sazn ad. * Bir ho kokulu buhur. * Aa paras. * Budak.Utanma. Name : (C.: Naamt) Ahenk, gzel ses, vaz, ezgi, teganni. hsan : yilik, ltuf, balamak. * Sahilik etmek, cmertlik yapmak. * Allah' grr gibi ibadet etmek. * Gzel bilmek. Gzel eylemek. Kerem : Nefaset, izzet, eref. Al-i-cenbne ihsan, inyet. * Kymetli eyleri kemal-i rza-i nefisle verme. * Mecd ve eref. *Cenab- Hakk'a atfolunursa eltaf ve ihsan- lh kasdedilmi olur. * nsan hakknda vasf sureti ile zikrolunursa; mehasin-i ahlk ve ef'l kasdolunur. nayet : Yardm, ltuf meded etmek. * Mhim bir ile karlap onunla megul olmak. Muall : Yksek, yce, li. Makam ve rtbesi yksek. Mteallik : Alkal. Bir yere bal, bir eye mensub. Cenab : (C.: Ecnibe) Evin etraf, evresi. * Cnib. * Nhiye. Cell : Cellet ve celdet shibi. Azm, mertebesi yksek. Tevzi : Datmak. Herkesin hisselerini ayrp vermek. Pay ederek datmak. Nzil : (Nzul. dan) Nzul eden, inen, yukardan aaya inen, bir yere konan. Bir yerde konaklayan. Hakaik : (Hakayk) (Hakikat. C.) Hakikatler. Vasl- Vasl : n sevdiine kavumas. Kavumak. * Birletirmek, ulatrmak. ~ 27 ~

Basret : Hakikat kalbiyle hissedip anlama. Kalbde eyann hakikatlarn bilen kuvve-i kudsiyye. Ferset. m'n- dikkat. * bret alnacak hidyet sebepleri. Beyyine. Hccet. * Bir evin iki tarafnn aras. * Yer stndeki kan. (Bak: Sveyd-i kalb) Teslim : Bir emneti verme. * Kabul etme. * Doru ve hakl bulma. * Selmetle dua etme. * Karsndakinin hkm altna girme. * Kendini Allah'n takdirine terketme, emri altna girme. * Bel ve fetten korunur olma. * Bir eyi, yeni shibine verme. * Dayanamayp pes deme. * Hakikat olduunu syleyip i'tiraf etme. nsiyet : Alkanlk, dostluk. Birlikte dp kalkmak. Ahbablk. Feyyaz : ok feyz veren. ok bereket ve bolluk veren. (Bak: Feyz) Ftr : Doutan, yaradltan, ftrata it ve mteallik. Hayat kanunlarna uygun. Dellet : Delillik, yol gsterme. Dalalet : man ve slmiyetten ayrlmak. Azmak. Hak ve hakikatten, slmiyet yolundan sapmak. Allah'a isyankr olmak. * aknlk. Tkat : G, kuvvet. ktidar. Mensub- Mansub : Nasbolunmu, me'muriyete konulmu. * Konulmu, dikilmi. * Gr: Sonu fetha (stn) klnm kelime. Meftuh olan. Nefsan : Beden arzu ve isteklerle alkal. Zaruret olmad hlde keyf iin olan istek ve arzuya ait. Kendine ait ve mensub. Na-mtenahi : f. Sonsuz, ucu buca olmayan. Nihyetsiz. Mesele : Dnlecek i ve husus. Halledilmesi lzm i. Ehemmiyetli i. * Sava, muharebe, ceng, harp. Hak : (Btln zdd) Doru. Gerek. Vcib ve lzm olan. Her sbit ve doru olan ey. Adalet. Herkesin meru olan salahiyeti, iktidar, bir ey zerindeki mlikiyyeti. * Dva ve iddia. * Hakikate uygunluk. * Gemi, harcanm emek. Pay, hisse. * Mnasib * Din. slmiyyet. * Kur'an. * Vukuu vcib, gelecei phesiz olan. * Kyamet. * Mahz- hakikat. * Yapacan yalansz yapan kimse. * Musibet. Batl : Hakikatsz, hurafe. Hak ve doru olmayan, yalan. artlarn yapmamakla kabul olmayan ibadet ve mumele. Mesel: Bir zr bulunmakszn taharetsiz klnan namaz gibi. (Bak: Fasid)

~ 28 ~

Tecell : Grnme. Bilinme. * Kader. * Allah'n (C.C.) ltfuna urama. * lhi kudretin meydana kmas, grnmesi. Hak nurunun te'siriyle kulun kalbinde hakikatn bilinmesi. Kmil : (Kemal. den) Btn, tam, olgun, eksiksiz, kemalde olan, kusursuz. Kemal ve fazilet shibi. * Resul-i Ekrem'in de (A.S.M.) bir vasfdr. * Yan ban alm, terbiyeli ve grgl kimse. * lim, bilgin kii. * Bir aruz kalb ismi.(Byk grnme klrsn...Kmillerde, byklk mikyasdr kklk, Nkslarda kklk mizandr byklk. S.) Hiddet : fke. Kzgnlk. Gadab. Dargnlk. Hm. * Keskinlik. Mntka : (Mntka) Muayyen bir yer. Havali. Taraf. Ksm. Kuak. Kenar. Yeryznde bir ksm. Blge. Mevzu : Bahis. zerinde durulan mes'ele. * Aalanm olan. * Konulmu. Vaz olunmu. * Uydurma. Doru ve hakikat olmayan. * Geer olan, muteber, ilemekte olan, cri. Mahiyet : Bir eyin iyz, asl, esas. Bir eyin neden ibret olduu, knh, esas, hakikat. ltisak : Rutubetlenmek, slanmak MANEVYAT BAHESi II Hayvanlara merhamet et!.. Cenab- HAKK tarafndan sana emnet edilmi bir nimettir. Emnete hiyanet Cenab- HAKKa hiyanettir... Sakn kimseye hakaret gz ile bakaym deme!.. Unutma ki ALLAH'n dostlar bin bir ekil, kyafet ve ed iinde gizlidirler. HAKKn nimetlerinin krn if et! Nmet gelir, kr grmezse gider. lmi var, ameli yok. Ameli var, ihsan yok... ALLAH'n dostlarnn yzn grmek nimetine erimi de, onlara balanmasn bilmez! Denizin dalgas bazan kabarr da sahile vururken: Ben varm! diye mrldanr. Deniz de ona: Sen yoksun, ben varm! der... Aman gururlanma, gnl krma, tepelenirsin! Kyamete kadar, HAKK'n bu misafirhanesinde, ALLAH'n dostu eksik deildir, unutma!.. ~ 29 ~

Sadaka ALLAH namnadr. Sadakada nefsin haz duymasn... Yuvarlanrsn aman dikkat et!... Ben unu yaptrdm, cmi yaptrdm, kpr yaptrdm, eme yaptrdm... u kadar fakir besledim, unu yapyorum! deme!.. Diyenler zten kfre sapmlardr. badetleri de iyilikleri de bounadr... Bu lemde ALLAH'n muhatab insandr. Namaz ALLAH'a yaklamann merdivenidir... Merdisensiz, iki katl evine bile kamazsn. Bu merdiveni brakma, bolukta kalrsn... O merdiven kldka nrlar. Nrlatka temizlenir.... Billur gibi bir ruh, temiz kokulu bir cesed, hikmet dolu bir akl ile ALLAH'a kavuursun. Ebed hayatta nr lemi iinde harolunursun. Kullarn tealisini isteyen Cenb- ALLAH bundan, dolay namaz kat' bir emr-i ilh ile farz klmtr. ekli de Talim-i lh ile farzdr Keyf yapmak istersen; hell hududu keyfe kfidir. Haram kapsn alaym! deme! Bzan bir saatlik zevkin, bir mre bedel azab olur. Her musibetin altnda, ne byk nimetler gizlidir. Musibetlere hakikat cephesinden baklrsa, bir Rahmn ihtar olduu anlalr. Sokakta elinden drd ekerini yerden tekrar almasn babas ocua meneder. ocuk: Alacam! diye israr eder, babas eline vurur, ocuk ikyet eder, alar, tepinir. Hlbuki babann ocuu himaye ettii aikrdr. Bu muvakkat hayat yolculuunda, her insann bir gayesi vardr. Kimi madd servet ve hrete, kimi manev huzura kavumaa abalar. Kimisi beer perdeleri ykp ALLAH'a kavumaa urar... nsan kendi meyline gre; Ya nefsinin arzularna tabi olarak ktye gider, alalr... Yahut ruhun ulviyetine tabi olup iyiyi ihtiyar eder, ykselir. Yksek ruha sahib insanlar vicdanlarnda geni bir tasfiye yaparak hidyete erimek yolunu tutmu ve fan hayatn hududlarn amak istemitir. Bu tekml kendiliinden sezmekle mmtaz bir insan olur. nsann binlerce arzu ve emellerle ykl nefsiyle mcadeleederek, muhtelif temayllerini, ehev ihtiraslarn nleyip onu kt ve mlevves olan her ~ 30 ~

eyden ayklamak, ok g, bununla beraber ok ulv ve kuds bir feragattir. Bu sretle elde edilen manev varlk en yksek bir mertebeyi ifde eder. Mahsusa taallk etmeyen bu gibi kymetlerin tyinini msbet ilimlerden istemek imknszdr. Zten her kymet, izf olarak akll yoldan idrk edilecek bir vasfa mlik deildir. Nitekim, baz kymetler vardr ki olgunlam ve bir nevi hidyete erimi insanlar tarafndan kabul edilir ve itikad olunabilir. Fakat isbat edilemez. nsanlarn akla uymayan eylere kar mukavemet edilmez bir temayl bulunduu da inkr edilemez bir hakikattir. Baz insanlar baz kymetler iin yaar, hatta onun iin hayatlarn fed eder, fakat urunda can fed edilen eyin riyaz katiyetle isbatn kim verebilir? Namus iin, Vatan iin lm gze alabiliriz. Bunun bir Belgat olduunu iddia etmek tamamiyle kymetten ridir. Bu kymetler kuds arzularn neticesidir. Ruh huzur ve skna ermek, ebed ve sermedi hayata erimek, iin ahs menfaate arka evirmek ok byk bir fazilet eseri ve ok byk bir ruh baarsdr. te ilelerle mr geiren evliya mertebesine kan mbrek insanlar, gnl deryasnn hududsuz derinliklerine kendilerini atm, gbtann stnde bir gbta ile aranlacak byk ve kuds ahsiyetlerdir. Bunlar Kurn yetlerinde grdkleri lednn mn ve onun derin ve gizli mefhumlarna ermek hususundaki fikr cehid kahramanlardr. Msbet ilim denilen kr ve tek gzle bak mefhumu insan be duygunun kuru bir makinesi hlinde gryor ve insann ahsiyetini hie sayarak onu terkib, tahlil ve tecrbe mezhebine let etmi oluyor. Bu zihniyet iinde; Ey ziyreti! inden geldiin dnya ve insanlk; madde ve kuvvetin tesir ve hesab karsnda, bilgisini, tecrb usullerle bir asla ve bir kanuna balamak mecburiyetinde kalm, tecrbe ve mahedeye girmeyen metafizik hdise ve kuvvetlerin karsnda, inkra sapmtr. Bu msbet ilimler erevesinin ortasnda mahsur kalanlarn, man dnyasna hakaretle arka evirip, madd bir uzuv olan gzn gremedii kudret-i ilhiyeyi gremedikleri iin inkra kalkmas, aczin stnde bir aczin ve budalaln ifdesidir. Msbet ilim sanca altnda toplanan bu snf cali bir gurur ile mnkir daha dorusu yalnz maddeye bal bir dinsiz tipi karm ve bu nazariye insan zaruri olarak ye'is ve mitsizlik ukuruna srklemitir. ~ 31 ~

Onlarn nazarnda; Akbet yok, ALLAH yok, Sadet yok, Mesliyet yok... Kalb ve ruh gz ile kinat gren mbrek insanlar bunlara acyor.... nsanlk, tabiatn en korkun taraf ve hadisesi olan karanl gidermek iin ok byk emekler sarfetti. ra, mum, kandil ve nihyet petrol buldu... En son, nr hlinde elektrie kavutu, fakat o kandiller, elektrikler ancak onun dn aydnlatt. Msbet ilim gururlanyor maddeyi aydnlatt, insanln i lemini tenvir edemedi, edemez, edemiyecektir de.... Ey ziyreti! Cann skldysa geri dn! nk sen hl: Bahede ne var? diye dnyorsun. Daha ok lflarmz var. Seni temizliye temizliye en sonunda baheye sokacaz... nsanolunun HAKK'a vsl olmas, Ak- Rabbn iledir. Bu akn tedariki iin, pota-y Muhammediye'de erimek arttr. Bu pota'ya girebilmek iin, mandan feyz almak zarurdir. Tuz glne den en pis hayvann her zerresi tuza inklbeder (dnr). Memleha-y Muhammediyye'ye den insann her trl ekaveti saadete, kesafeti letafete inklbeder. Bundan dolay dnyaya, imkn lemi demilerdir. Hazret-i Resl'n nazar- akdesiyle iltifta nil olan mcrim derhl muhterem olur. man, ak, tedariki din ile olur. Din; sadece namaz klmak, oru tutmak deildir. Bu dinin umdeleridir. lemde asln, esasn bilmek akna din derler. Msbet ilimler bu leme nereden geldiimizi syleyemez. Fen, hdiseler arasndaki mnasebeti aratrr. Fen, nasl: Din niin? sualine cevab verir. Dnyadaki byk dinlerde vahdaniyet yalnz islmiyet'te vardr. Btn mevcudat onun azameti altnda toplanmaa mahkmdur. Dinin muallimlerine enbiy derler. Bunlar ALLAH' isbata deil, ilhi kelimeleri ilna gelmilerdir. ALLAH, muhtac- isbat deildir. Peygamberin tantt gibi ALLAH' tanmayanlarn ALLAH'a manlar doru ~ 32 ~

olamaz. En kalpazan yle anlar: Ben iinizden biri gibiyim. Biraz aklls: Ben sizin heyet-i mecmuanz gibiyim, iinizden biriniz gibi deilim. Bu ne demektir? Bu leme gelen her ferdin dier fert zerine tercih olabilecek bir sfat- liyesi vardr. Bu sfat dolaysiyle bu leme gelmesi iktiza-y hikmet olmutur. Mesel: Ben sizden iyi grrm. Siz de benden iyi yazarsnz. Fakat sizden daha iyi okurum. Okuyu sfatm size tercihimi salyan sfattr. O hlde daha iyi anlyanlar: Bilmum sizdeki sft- kemliye bende vardr! Resl'n: Siz dnyanz benden iyi bilirsiniz. demesi bir iltifttr. Dnyada mmetine serbest vermitir.Yoksa bilmek deildir. Ben ahlk tamamlamaya geldim. demeleri bunun delilidir. Reslullh' biraz daha iyi anlyanlar da: Y Muhammed! Onu sen atmadn biz attk! yetini anlyanlardr. O hlde ALLAH' bulmann yolu: Bir ALLAH dostu bulmakla balar. Bu yola giri Resl'e hakik balanla balar... Ve btn akl erevesi iindeki hl ve hdiselerin bulunmad ve en mahrem yer olan zt- tecell makamnda son bulur. Burann ilmine vukuf, vahiy ile gelir, Melek vastasiyledir. Peygamber'e mahsustur. lham ile gelen ilim, sddkyet makamnda balar. Bu makamda sarholuk yok gibidir. Fakat burada da benlik akl ve nefisle alkasn kesmedii iin asgar hat mevcuddur. Manev saffet, benlik, ile balar. Tasavvuf, eriatlarn mnevytdr. O hlde Nbvvet ve Rislet ile balar diye kabul et... Dnya ve hiret diye sylenen szlerde bir ey gizlidir. O da insanda eriat gerekletirmektir. Bu gerekleirse insanda ALLAH'n rzs karar klar. te dnya ve hirette kymet bu rzdadr. Bu rz da eriat ile elde edilebilir. nsan eriata baland nisbette, nefsaniyetten uzaklar... ~ 33 ~

eriata uygun olmayan ve szde nefsin krlmasn gaye edinen bz mchede ve riyzatlar, nefsi krmak yerine kuvvetlendirir. Birok Hintliler riyzat ve mchedede hi kusur yapmazlar, ancak nefislerini kuvvetlendirirler, baka bir ey elde edemezler. Btn- irfana talib olan eriata sk balanacaktr. Aksi hakknda sz yrtmek abestir, beyhudedir. Mnakaadan bir ey kmaz. Buras mnakaa yeri deildir. Bu i akl ii deildir, zevk iidir. Onun iin mevzuumuzdaki szlerimiz kitaplarda yoktur Bugnn gafil madde dnyasnn sonu olmad; bin ksur senedir ortada bulunan Ruh mparatorluunun ebedliindeki mny idrak edenlerin azalmas, dimalara bir fiske vurup kendilerini toplamaa sessiz bir ihtardr... Bu yazy okumak arzusunu merak hissi ile deil, eksiklerini tamamlamak maksat ve hevesiyle okursan oku!.. Yoksa kendini yorma, nk insan skar... Sevmediin bir filmi seyrederken duyduun znty duyarsn... Bu da senin iin hayrl deildir. Anlyamyorsan hakikati biz gsteririz. Vazifemizdir. Borcumuzdur... T ki sen anlayana kadar... Her zaman mkillerini sor... nanmadn, kimya lboratuvarndan tp iinde inanacan ekilde anlatrz... Ate bilmem falan yakmyor, nasl olurmu? Olur! Gel sana da gstereyim, hem de reteyim... Yakmadn gr, fakat akln sarslmasn... Sen, btn unu; 300 sahifelik fizik, 400 sahifelik kimya,70 sahifelik mantk kitabnn iinde mi zannediyorsun? Kinat orkestrasnda akln, ruhun tellerini akort edecek insan bul! Akordunu yaptr da namtenahi ebed konserin iinde gayol!.. Kinat anla!.. Peygamber'i bil, ALLAH'n mahede et!.. Lflarm edebiyat deil. Zevkle okunsun da diye deil. htiyar- zahmet et gel bul! Hakik yolcu isen dermann bul!.. Bir nazarla bir yakaza iinde gr!. Ondan sonra git madde lemine haykr!.. Haykr o budalalara.. O zavalllara!.. Madde peinden koan, kuds lemi bilemez. ~ 34 ~

nsan ruhu kandil gibidir, ilim onun aydnldr, ilh hikmet, kuds lem onun zeytinyadr. Ruh ve kalbin arzulariyle, bedenin hrn isteklerine kar koyup, sabretmeyi kendinde hakikletiren insana semvler hizmeti olur. Madde ve dnya iin o kadar zahmet ekiyorsun. Biraz da HAKK iin zahmet ek!.. ALLAH buyuruyor: Benim nmma zahmet eken kulun gnahlarn izzetim hakk iin mahvederim! Sevinci, feragatte ara!.. Bakalarnn mlik olduu eylere gz dikme!.. Kalb arzularnn kapsn kapatrsan, insaniyetin en iddetli uruna mlik olursun... O zaman bu hdiseler, bu tecelller anlalr. HAKK KULLUK; ibdet, mcdele ehlinin iidir. lme'l- yakn ile balar. UBDYYET; yaknlk ehli iidir ki ayne'l-yakn ile balar. Reslullah bile Mi'rc'a bu sfat ile kabul buyurulmutur. UBDYYET; mahede ehlinin iidir. Hakka'l- yakn ile baslar. Bu mertebe balamadan evvel insanda hay denilen bir sfatn belirmesi lzmdr. HAY; hukuk-u lhiyeyi ve Rabban emirleri yerine getirmedike ALLAH'dan bir ey istememektir. Bu sfat, yni hay, kulun kalbi ile ALLAH arasndaki perdenin azalmasndan sonra husule gelir. Bunlar vehleten anlamak gtr. unlar evvel tefrik etmee al: Snnetu'llah nedir? yetu'llah nedir? SNNETU'LLAH; tabi kanunlardr. YETULLAH; kinatta hkm sren kanunlardr. Bunlardan yet-i ilhiyeyi dnmek farzdr. Siz snnetu'llh renebildiiniz kadar bilirsiniz. O bildiiniz miktarda deiiklik bulamazsnz... Ne tebdil ne de tahvil edildiini gremezsiniz, fakat keyfettiiniz snnetin zhir eserleri de zarur deildir. Kinat ALLAH'n ihtiyr- ef'alinin eserlerinden ibarettir. Bu eserlerin bizzat tegayyr etmesine imkn yoktur. Akl, ALLAH'n varln bildirir. ~ 35 ~

ALLAH'n varln bilmekle, ALLAH' bilmek arasnda fark ok byktr. ALLAH, akl ile bilinse idi, bulunsa idi; kitaba, neb'ye hacet kalmazd. D lem zerinde elde edilen bilgi mahzun ve mkedder anlarda duyulan ahlk ve manev boluu dolduramaz. Fakat manev ve ahlk bilgi d lem hakkndaki cehleti daima teselli edecektir. Ve byle kalacaktr Banz semlara kaldrnz, durduunuz yerden tesini tasavvurdan muhayyileniz yorulacaktr, fakat tabiatn mucizeleri tkenmiyecektir. Bunlar hep snnet-i ilhiyedir. Gze grlen bu lem, kinatn muazzam sinesinde ancak belirsiz bir izdir. Hibir fikir aslna yaklaamaz. Anlay melekeleriniz tasavvurunuzun hududunu asa, eyada sakl olan hakkata kaplsa, ancak ufak zerreleri meydana karm, olursunuz. Bu da merkezi her yerde olan, yz hibir tarafta bulunmayan namtenahi bir kredir. Muhayyilelerinizin en nihyet bu dnceler iinde kayboluu ALLAH'n sonsuz kudretinin hissolunan en byk mmeyyiz vasfdr. nsan ALLAH'a, varl hakkndaki delil ve isbatlarn saysn artrmakla deil, ruhundaki ihtiraslarn saysn azaltmakla, bir iman ve itikad sahibi olmaa almakla yaklar. Bunu bir zamanlar sizin gibi pheci olup her trl dnya saadetlerini atarak hlasa kavumu olanlardan reniniz! lk defa inanm ve itikad etmi gibi grnerek hareket ediniz, dua ediniz, ibdet ediniz, bu hl, tabi bir ekilde sizi man ve i'tikada doru gtrecek ve aklnz yenecektir. O zaman hakik deerinizin ne olduunu birbirinizden reniniz! ALLAH'n sesini dinleyiniz! man size, be duygunuza aykr bir ey gstermez. Onlarn sezemedii eyleri bildirir... man, be duygunuza, aklnza, zt bir ey deildir, onlarn stnde bir inantr. Akln muhakemesine her eyi vurmak istersek, o zaman man sama ve gln gelir sana... ALLAH' hisseden, akl deil, kalbdir. te mnn insana rettii ey de budur. Bir insandr, childir; Muhakeme etmeden ALLAH'a inanm diye hayret etmeyiniz! ALLAH onlarn kalblerine sevgisini indirmi, onlar da kendi nefislerinden nefret duymular, bu da man ve i'tikada meyil uyandrmtr. Ne olurdu akl olmasayd, insanlar his ve sevk-i tabi ile hayatlarn srselerdi? ~ 36 ~

Balarn secdeden kaldrmayacaklard... Asl hner, gaflet nnda ALLAH' bulmaktr. Gaflete dalanlar iin karanlk, aydnlk msavidir. Uyuyan gece ile gndzn farknda deildir. Karanlk ile aydnln msavi olmadn anlamaa al, elinde frsat varken... lm attnda pimanlk ok ac gelir. Dnyada iken vakit kaybetmeden, gnele deryay ayrmaa al! Bunu ayrdn zaman gzlerin her iki dnyay da grmee balar... Bir an gelir ki gemi, gelecek her ey rya lemi gibi olur. lm: Hikmet leminden alkas kesilip kudret lemine dal demektir. Bunu iyi ren!.. Kfrden kurtulamazsan, hi olmazsa zulme gitme!.. nsan kfr ile idme-i hayat edebilir, fakat zulm ile, asla!.. Madde leminde ruhu bunalm bitkin insanolu! Eer manen hasta olduunu hissediyorsan: Bu da senin iin bir mjdedir. Mnevyat hastahanesine git! Bu hastahanenin bahekimi Resl-i Ekrem'dir. Asistanlar Enbiylar, hastabakclar Evliyalardr. O hastahane cretsizdir. Menfaatsizdir, iltimasszdr, vizitesizdir Hastahaneye kapdan girerken seni memur, kapc karlamaz, bizzat Bahekim Resl-i Muhterem karlar. Oraya girdikten sonra tedavi olmadan kamazsn. ify alan Sadet yolunu bulur ALLAH yolunda tozlanan ayaklara ALLAH cehennem ateini haram klmtr. ALLAH yolunda ayaklar tozlanmak nefsinin hayrn terkederek ALLAH'n mahlklarna hizmetle olur. Madde lemi, radyo, telsiz, televizyon, atom, birok bulularyla baryor, sanki kendileri bunlar yaratt. Bunlar, Snnetu'llahda gizli hdiselerin, zek ve akl ile bulunup terkib edilmesidir. Bunlar bulunduka Cenb- HAKK'n azameti idrk ediliyor. demektir. Bu bulularnla gururlanma, inkra gitme! Evvel lm kaldr, zevali dnyadan zeval et! Fakir insan kaldr. Mezar kapsn kapa! Bunlar yapabiliyorsan, gel konualm! resi varsa syle dinleyelim... Yoksa: Mrlty brak!.. Crcr etme!.. ~ 37 ~

Daha beyazlaan sann rengini, kran yznn buruuunu gideremiyorsun!.. Emanet : Eminlik. stikamet zere bulunmak. * Birisine korumas iin teslim edilen ey. Birisine bir eyi korumas iin teslim edilen ey. Birisine bir eyi korumas iin brakma. Emniyet edilip inanlan ey. * Bakasnn hukuku emniyet edilip, inanlabilen. * Osmanllar Devrinde baz devlet dairelerine verilen isim. ehr emneti, Rusumat emneti gibi... Hyanet : Hinlik. Vefaszlk. timad ktye kullanmak. Sznde durmayp oyun etmek. Hakaret : Kklk. tibarszlk. Hor ve hakir grmek. Kmseme. Kk grme. Tzimsizlik. Ed : Yerine getirmek. demek. Borcunu vermek. Vazifesini yapmak. * Tarz. slub. * ive. * Tekebbr. * Fk: Namaz vaktinde klmaa "Eda" ve vakit getikten sonra klnan namaza da "Kaza" denir. (Bak: Kaza) fa : demek. Yerine getirmek. Sz verdiini veya vazife bildiini yerine getirmek. Klmak. Yapmak. Kyamet : Dnyann yklp harab olmas. Her eyin mahvolmas. Dnyann sonu ve maher meydanna btn insanlarn dirilip toplanaca zaman. * Mc: Byk bel. * Fazla sknt. Sadaka : Allah rzs iin fakirlere verilen mal, para, ilim gibi insann muhta olduu her hangi bir ey. (Asr- Sadette fukara-i mslimn iin toplanan zekta dahi bu nm verilirdi.) (Bak: Bel) Nefs : (Nefis) Can, kii, kendi, z varlk. Bir eyin zat olan, kendisi. * Gz. * ehvet ve gadabn mebdei olan kuvve-i nefsaniye. Ftri meyil, bedenin hissi istekleri. * Ruh, hayat, asl. * Maya. * Hamiyet.(Evet, nefsini beenen ve nefsine itimad eden bedbahttr. Nefsinin aybn gren, bahtiyardr. M.) Muhatab . Syleyeni dinleyen. Kendisine hitab edilen. * Gr: kinci ahs. Har : (Hair) Toplanmak, bir yere birikmek. * Toplama, cem'etmek. * Kyametten sonra btn insanlarn bir yere toplanmalar. Allahn, lleri diriltip mahere karmas. Kyamet. * Bir tohumun iinden byk aalar kt gibi, her bir insann acb-z zeneb denilen bir nevi ekirdeinden diriltilerek btn insanlarn Hair Meydannda toplanmalar. (Bak: Acb-z Zeneb) Teli : Ykselme. Yceltme. ok yce olma.(Bu zamanda slmiyetin tealisine en byk bir sebep, maddeten terakki etmektir. M.) Katiyyen : Kat'i ve kesin olarak. * Asl, hibir zaman ~ 38 ~

Farz : Bir kimseyi bir vazifeye tayin etmek veya maa balamak. Bir kimsenin kendi nefsine id iken bakasna hibe ettii muayyen bir ey. (Bunun zdd "karz"dr.) * Takdir veya beyan eylemek. * Bir eyi delmek, gedik amak. * Bir dvaya mevzu ve rkn klnan husus. * Addetmek, saymak, tutmak. * Fk: Din hususunda icras vcib, terki msiyet olan Hkm- lh. Kur'an- Kerim veya Hadis-i erifle sbit olan Cenab- Hakk'n kat'i emri: irk komamak, iman etmek, namaz klmak, yalan sylememek gibi... Talim : retmek. Yetitirmek. Altrmak. Belli etmek. dman. Keyf : Afiyet, salk, shhat. * Memnunluk, holanma. * Ne'e, sevin, srur. * Miza, tabiat. * stek, taleb, arzu, heves.* Gnl akl. Helal : Allah'n msaade ettii ey. Haram olmayan. Din bakmdan kullanlmasnda, yenilip iilmesinde, dinlenmesi veya baklmasnda yahut dokunulmasnda nehiy olmayan. * hramdan kan hac. Kfi : Kifyet eden. Vfi, baka eye ihtiya brakmayan. Yeten, yetien, elveren. Musbet : Afet. Bel. Felket. Hastalk. Dert. htar : Hatrlatmak. Dikkati ekmek. Tenbih. Uyarma. Kalbe gelen dou, ilham. Himaye : Koruma. Korunma. Muzr eylerden muhafaza etme. Muvakkat : Vakitli. Geici. Fni. Devaml olmayan. Gaye : Maksad, kasdedilen, netice, sonu. Meyl : Ortadan bir tarafa eik olmak. * stek. Ynelme. Arzu. * Sevme, tutulma, k olma. * Gnl ak. Tabi : Birinin arkas sra giden, ona uyan. Boyun een. taat eden. * Gr: Kendinden evvelki kelimeye gre hareke alan. * Peygamberimiz Aleyhissalt Vesselm' grm olanlar, ashabn grp, onlardan hadis dinlemi olan. Ulviyet : Ulvilik, ycelik, ykseklik, ululuk. Tasfiye : Saflatrmak. Olduundan daha temiz bir hle getirmek. Temizlemek. * Hesab kapatmak. Fni : Muvakkat, kaybolan, gelip geici, devaml olmayan, misfir. (nsan hangi bir eye tevecch ederse, onunla balanr ve onda fni olur. .. Mmtaz : Dierlerinden ayrlm, stn, sekin, seilmi. * Ayr tutulan.

~ 39 ~

Emel : Ric, mid, iddetli istek. Ummak. * Gaye. (nsanlar canlandran emeldir, ldren ye'istir. M.) Mcadele : (Cedel. den) ki kiinin bir ey zerine ekimesi. Urama. Savama. Muhtelif : eitli. Bir trl olmayan. Birbirine uymayan. Temayl : (C.: Temaylt) Meyletmek. Bir cihete iltift etmek. Bir tarafa eilmek. * Bir yana arplmak. * Bir yana veya bir kimseye fazla taraftarlk ve sevgi gstermek. ehev : ehvetle alkal. Hayvan, nefsan duygularla alkal, onlara ait. htiras : Ar istek sahibi olmak, hrs duymak, iddetli arzu. Mlevves : Kirli. Pis. Bulak. Bulatrlm. * Alkoyulup sonraya braklm veya durdurulmu olan. * Tazelenmek iin suda slatlm ey. * Kark, intizamsz. Kuds : (Kuds. dan) Mukaddes, kutsal, muazzez. Feragat : Tok gzllk. Hakkndan vaz gemek, bir ey istememek. ahs dvasndan vaz gemek. * Boalmak, hl olmak. Mahsus : Duyulmu. Hissedilmi. Derk olunmu. Duyulan. * Aikr, belli, zhir, meydanda. Taalluk : Ballk. Mnasebet. Alkal olu. Ait olma. * Dnya alkas. * Sevme. Msbet : sbt olunan. Delilli. Ak ve sabit olan. * Menfnin zdd. Pozitif, olumlu. * Yazlp kaydedilmi. Tesbit edilmi olan. Menf : Msbetin zdd. Msbet olmayan. * Nefyedilmi, srgn edilmi. Srgn. * Bir eyin olmayacak cihetini dnen. * Hakikatn aksini iddia eden. * Gr: Banda nefiy edat bulunan kelime veya cmle. * Nks. Negatif, olumsuz. zaaaf : zafetle alkal, izafete dir. Ona balamak suretiyle. Alkal gstererek. Vasf : Sfat. Bir kimsenin veya eyin tad hl. Bir kimsenin veya eyin durumunu anlatarak tarif etmek. Mlik : Shib. Mal elinde bulunduran. Bir eyin mlkiyetini elinde tutan. * Her eyin shibi olan Allah. * Cehennem zebnilerine hkim ve onlar idare eden melein ad.

~ 40 ~

Hidayet : Doruluk. slmlk. Hakk hak, btl da btl olarak grp doru yola girmek. Dalletten ve btl yoldan uzaklamak. tikad : nanmak. nan. Sdk ve doruluuna kalben kararl olmak. Gnlden tasdik ederek inanmak. Dinin temelini meydana getiren eylere inanmak. (Bak: ltizam) Mukavemet : Kar durmak, dayanmak. Kar koymak. Muhalefetle kyam etmek. Feda : Kurban. * Uruna verme, gzden karma. * Bir yere toplanm arpa, buday veya hurma. * Hurma ve zm kurutulan yer. Riyazet : Nefsi krma. Fani eylerden nefsini ekerek kanaat iinde yaamak. * Bir hastalktan dolay veya nefsini terbiye maksadyla ok yemek ve imeyi terkederek faydal fikirlerle, ibadet ve ilimle megul olmak. Az gda ile yaamak. * dman. r : Pk, pislikten uzak. * Hr. Sermed : Daim, ebed, srekli. ahs : ahsa mahsus, ahsa ait, dair. Kii ile, ahs ile alkal. Menfaat : Fayda. Kr. Gelir. htiya karl olan ey. Fazilet : Deer. Meziyet, iyilik, ilim ve iman, irfan itibar ile olan yksek derece. Din ve ahlk vazifelere riayet derecesi. Fazl ve hner cihetiyle olan yksek derece. Bir eyin baka eylerden cemal ve kemal ve fayda cihetiyle stnl, mreccah olmasna sebep olan keyfiyet. (Zta mahsus hasletin cem'i "fazil" dir. ecaat, in'am ve ihsan gibi, mteaddid meziyete dair faziletlerin cem'i "fevzl"dr.) Mbarek : lhi hayrn bulunduu ey. Bereketlenmi, oalm. Bereketli, uurlu. Hayrl. Mes'ud. * Beenilen, kendisine kzlan ve alan kimse veya ey. Lednn : Lednn ilmine mensub ve mteallik. Lednne dair ve ait. Ledn : (lm-i lednn) Garib bir ilim ismidir. Ona vakf olan, mesturat ve hafyay, gizlilikleri mnkeif bir halde grecei gibi, esrar- lhiyyeye de ttla' kesbeder. Bu ilm-i erifin hocas ve sultan Fahr-i Kinat Aleyhi Ekmelttahiyyt vessalvt Efendimiz Hz. leridir. Bu ilmin ehli ise, Enbiy- izm (A.S.) ve Ehlullh-i Kiram Efendilerimiz Hazretleridir. Mefhum : Anlalan. Mn. fade. Szden karlan mn. ahsiyet : Bir kimsenin kendisine mahsus ahvli. ahs olma. Karakter shibi ve makbul bir insan olma. ~ 41 ~

Terkib : Birka eyin beraber olmas. Birka eyin kartrlmas ile meydana getirilmek. * Birbirine kartrlm maddeler. Tecrbe : (Tecribe) Deneme, snama. * Grm, geirmilik. * Anlamak iin yaplan i. mtihan. * lmi bir gerei gstermek iin yaplan deneme. Deney. Mezheb : Yol. Gidilen yol. Tutulan r. * Dinin esaslarnda ve esas temel mes'elelerde bir olmakla beraber, teferruatta baz muhtelif mes'eleler olmas sebebiyle birbirinden az farkl mctehidlerin yollar. Mctehidlerden, kendilerine tbi olunanlarn setikleri meslekleri. Fruatta Hanefi ve fii; ve Akaidde Mturidi ve E'ari gibi... Bu "Mezheb" kelimesi asl ve esas mnasna da kullanlr. Beyn-el ulem ve mukakkiklerce ince tedkik neticesinde Kur'n- Kerim'in esaslarndan, Peygamber'in (A.S.M.) emir ve snnetlerinden ayrlmam "Drt Mezheb" Hak olarak seilmitir: 1- Hanef Mezhebi, 2- fi Mezhebi, 3- Hanbel Mezhebi. 4- Mlik Mezhebi. (Bak: mam) Zihniyet-zihniyyat : Zihne ait hususlar. Zihinle ilgili meseleler. Tesir : Bir eyde eser ve niane brakma. * Vasflar ve halleri deitirme. * leme, dokuma, iz brakma. * e ileme. * Kederlenme. Budala : Zekca geri, salak. Cali : (Cli') Terbiyesiz. Kt konuan. Mnkir : (Nekr. den) nkr eden, kabul etmiyen, hakikat tasdik etmiyen, dinsiz. Nazariyat : (Nazariye. C.) Grler. Dnceler. Doruluu isbat edilmemi ilmi grler. Yeis : (Ye's) mitsizlik. (Bak: Ye's, Himmet). Akibet : Takib eden zamanda, sonunda. Sadet : Mes'ud olu. Talihi iyi olmak. Mutluluk. Said olmak. Allah'n rzasna ermi olmak. Her istediine kavumu olmak. Mesuliyet : Mes'ul olma hli. Yapt i ve hareketten hesap vermee mecbur olu. Tenvir : (C.: Tenvirt) Aydnlatma. * Bir ey hakknda bilgi verme. Bir eyi mnevver klma. Tedarik : htiyac temin etmek, hazrlamak. nkilab : Deiim, Dzen deiimi Memleha : (Milh. den) Tuz karlan yer. Tuzla. ~ 42 ~

ekavet : Her eit ktlk iinde olmak. Bel ve zillete dmek. Skntda kalmak. * Haydutluk, ekiyalk. Letafet : Holuk, ltiflik. * Cisimden alkay kesip bir nevi nurniyet kesbetmek. * Gzellik, nezaket, yumuaklk, hafiflik. Mcrim : Crm ve kabahat ilemi olan. Sulu. Muhterem : Hrmet grm. htiram olunmu. Kymetli ve erefli kimse. Umde : nanlacak ey. * Prensip, temel fikir. * Dostluk. Gvenilecek yer veya kimse. * Kavim veya kabilenin muteber ve mu'temedi olan. Reis. Serasker. Fenn : Hner. Mrifet. * San'at. * Tecrbe. * lim. * Nevi, snf, eit, tabaka. * Trl. * Fizik, kimya, biyoloji, matematik ilimlerinin umumi ad. * Tatbikat ve isbat ile meydana gelen ilim. * Birisini muamelede aldatmak. * Fend. * Borlunun deme zamann uzatma. Mnasebet : ki ey arasndaki tenasb, uygunluk, yaknlk, ballk, mensubiyet, yakmak, vesile, alka. Sual : steme. stek. * Soru. Sorulan ey. * Dilencilik. Vahdaniyet : Birlik, infirad. Benzeri olmamak. Artmaktan, ayrlmaktan, eksilmekten beri ve mnezzeh olmak gibi mnalar ifde eden Allah'n bir sfatdr. Bu sfatla muttasf olana Vhid denir ki; benzeri olmayan; tecezziden, tekessrden beri olan zt demektir. Muallim : Ta'lim eden, reten, ilim reten. ln-lan : Belli etmek. Yaymak. Herkese duyurmak. * Gazetelerde veya sokaklarda duvarlara kt yaptrarak ticari bir i, bir adres veya baka bir eyi herkese bildirme. * Aa vurma, yayma, meydana karma. Muhtac : htiyac olan. Akam evinde yiyeceini bulamayacak derecede fakir olan. Bir ey kendine lzm olan kimse. Bir eksiini tamamlamak isteyen. Fakir. Kalpazan : Sahte para basan. Heyet-i mecmua : Bir eyin teferruatna ve cz'lerine baklmakszn btnnn gsterdii hal ve manzara. Ferd : Tek, bir, yekta. Ei, benzeri olmayan. Bhemta olan. Terah : Gam, keder, ac. ktiza : Lzm gelme, gerekme. * Lzm, ihtiya. Gerek. * e yarama. ~ 43 ~

Hikmet : nsann, mevcudatn hakikatlerini bilip hayrl ileri yapmak sfat. Hakmlik. Eyann ahvlinden, hrici ve btini keyfiyetlerinden bahseden ilim. Mahrem : Gizli. * Dince ve er'an msaade olunmayan. * Birisinin hususi hllerine ait gizli sr. * Nikh dmeyen, evlenilmesi haram olan yakn akraba. (Baba, dede, anne, nine, erkek ve kzkarde, amca, day, hala ve teyzeler arasnda bir neseb yaknl, bir ebed mahremiyet vardr. Bunlar arasnda nikh asla caiz deildir.) * ok samimi ve ili-dl olan kimse. Sddk : ok samimi, dim doruluk zere ve Allah'a ve Peygamberine ok sdk olan erkek. Sz ile ii bir olan. Asgar : En az. En kk. Saffat-saffet : (Saff. C.) Saf olanlar, saf yapanlar. Rza : Memnunluk, holuk, raz olmak. * stek, arzu. Kendi istei. Nisbet : Mnasebet, yaknlk, ballk, l. * Ramen. nat olarak. nat olsun diye. Nefsaniyet : Nefsini ok beenmilik. * Gizli dmanlk, garez, kin. Mcahede : (C.: Mcahedt) Cihad etme. * Din dmanna kar koyma. arpma. * Urama. alma. Gayret gsterme. Riyazat : (Riyazet. C.) Nefsi terbiye maksadyla az gda ile geinmek, nefsini hevesattan men' ile faydal fikir ve ile megul olmak. Mkil : (Mkile) Zorluk, glk, zor olan i. etinlik. * Edb: Mnasnn derinlii veya edebi bir san'atla ifde edilmi olmasndan dolay teemml ve tefekkrsz anlalmayacak derecede haf olan lfzdr. Mnaca nass'n mukabilidir. uun : (e'n. C.) ler, fiiller. Havadis. Yakza-Yakaza : Uyanklk. Dikkatte olma. Yakn : phesiz, salam ve kat'i olarak bilmek.(Yakn: Ma'rifet ve dirayetin ve emsalinin fevkinde olan ilmin sfatdr. lm-i yakn denir, ma'rifet-i yakn denilmez. Ayn-el yakn: (kelimenin merfu hali ayn-ul yakndir.) Gz ile grr derecede veya grerek, mahede ederek bilmek. Mesel; uzakta bir duman gryoruz. Orada atein varln ilmen biliyoruz, demektir. Bu bilme derecesine ilm-el yakn deniyor. Atee yaklap, gzmzle grrsek, ona ayn-el yakn bilmek deniyor. Daha da ilerliyerek btn hislerimizle atein varln anladk ise; atein yakmas ve sir sfatlarn da bildik ise, bu nevi'den olan ilmimizin derecesine de hakk-al yakn deniyor. (Hakkalyakn: Abdin sfatlar, Cenab- Hakk'n sfatlarnda fni olup, kendisi onunla ilmen ve uhuden ve hlen beka bulmaktadr. . Nasuhi) ~ 44 ~

Mirac : phesiz, salam ve kat'i olarak bilmek.(Yakn: Ma'rifet ve dirayetin ve emsalinin fevkinde olan ilmin sfatdr. lm-i yakn denir, ma'rifet-i yakn denilmez. Ayn-el yakn: (kelimenin merfu hali ayn-ul yakndir.) Gz ile grr derecede veya grerek, mahede ederek bilmek. Mesel; uzakta bir duman gryoruz. Orada atein varln ilmen biliyoruz, demektir. Bu bilme derecesine ilm-el yakn deniyor. Atee yaklap, gzmzle grrsek, ona ayn-el yakn bilmek deniyor. Daha da ilerliyerek btn hislerimizle atein varln anladk ise; atein yakmas ve sir sfatlarn da bildik ise, bu nevi'den olan ilmimizin derecesine de hakk-al yakn deniyor. (Hakkalyakn: Abdin sfatlar, Cenab- Hakk'n sfatlarnda fni olup, kendisi onunla ilmen ve uhuden ve hlen beka bulmaktadr. . Nasuhi) Ubudiyet : Bendelik, kulluk, klelik. Kul olduunu bilip Allah'a itaat etmek. Allah'a teslim olup, Kur'an ve Peygamber (A.S.M.) vastas ile verilen emirleri aynen icra ve tatbike almak. Rabban : (Rabbaniye) Rabbe it. Cenab- Hakk'a dair ve mteallik. lh. * rif-i Billh olan, ilmi ile amel eden lim. Vehleten : Birdenbire. lkin. Anszn. Tefrik : Birbirinden ayrmak, semek, ayrdetmek, ayr klmak. * Korkutmak. Snnetullah : lh kanunlar. * Kanun, det. (Bak: detullah) yet : Eser. * Kimsenin inkr edemiyecei ak delil. Nin. Almet. aret. * Menzil, mekn. * Kur'n- Kerim'deki her bir cmle. Mnen uyanmaa, intibha sebeb olan hdise. (Kur'n- Kerim'de 6666 yet vardr.) Tebdil : Deitirmek. Tayir etmek. Bir eyi baka bir hle veya eye deitirmek. Tahvil : Bir halden baka bir hale getirmek. Deitirmek. * Dndrmek. * Faizli bor senedi. Kef : Amak. * Olacak bir eyi evvelden anlamak. Gizli kalm bir eyin Cenab- Hak tarafndan birisine ilham olunmas ile o gizli eyin meydana karlmas. Zaruriye : (Zarur) Mecbur. ster istemez olacak i. htiyar olmayan, mecbur olan. htiyar : Yalanm kimse. Yal. * Ist: stek, arzu. Raz olmak. Katlanmak. Semek. Tensib etmek. Seilmek. (Bak: rade) Fiil : (Fi'l) Messirin te'siri. Amel, i. *Gr: Hdiseye veya zamana dellet eden kelime. (Sarf bilgisinde geni izah vardr.) Trkede; gelme, gitme, yazma, okuma, gezme gibi kelimelere de fiil denir. (Fi'l diye de yazlr.) ~ 45 ~

Efal : iler, fiiller. Tegayyur : Hlden hle gemek, deimek. * Bozulmak. * Zt olmak. (Bak: Hdis) Hacet : htiyac olan ey. Mkedder : Kederli. Skntl. * Tekdir edilmi. Azarlanm. * Bulandrlm. Bulank. Muhayyile : Kuvve-i hayliye. Hayl kurma merkezi. Zihinde bulunan hayal kuvveti. Meleke : Tekrar tekrar yaplan bir i veya tecrbeden sonra hasl olan bilgi ve mehret. * Mmrese. Mmeyyiz : Temyiz eden, ayran, iyiyi kty farkeden. * mtihandaki talebenin bilgisini imtihan ederek yoklayan kimse. * Gr: Trnak iareti. Hals : Saflama, hulus bulma. Muhakeme . (C.: Muhakemt) (Hkm. den) Dava iin iki tarafn mahkemeye ba vurmas. * ki tarafn mahkemeye ba vurmas. * ki taraf dinleyip hkm vermek. * Dnmek. * Zihinde inceleme yapmak. * Karar vermek iin iyice dnmek. Sevk-i tabi : Hayvan veya insanlarn dnmeksizin Cenab- Hakk'n sevki ile olan hikmete uygun hareketi. Sevk-i kader, ilham veya sevk-i lh demek daha dorudur. Msavi : Eit. dame-yi hayat : Hayatn devam. ltimas : Tavsiye. Rica. stirham. * Kayrmak, tutmak, haksz olarak yardmda bulunmak. * Yaplmasn isteme. Vizite : ing. Ziyaret. * Doktorun bir hastay ziyareti. * Hekim creti. Tedavi : l verme. yilemesi iin bakma. * Hastal iyi etme tarz. if : Hastalktan iyi olma, iyileme. Hastalktan kurtulma.(...Hastalk seni uyandrncaya kadar sabra al ve hastalk vazifesini bitirdikten sonra Hlik- Rahim inaallah sana if verir. L.) Zeval : Zil olma, sona erme. * Gitmek. Yerinden ayrlp gitmek. * Gnein tam ortada gibi, ba ucunda bulunduu zaman. * Gnein nsf- nehar dairesinden batmaya doru dnmesi. Seyrinin sonuna yaklamas. Zil olma, sona erme. * Gitmek. Yerinden ayrlp gitmek. * Gnein tam ortada ~ 46 ~

gibi, ba ucunda bulunduu zaman. * Gnein nsf- nehar dairesinden batmaya doru dnmesi. Seyrinin sonuna yaklamas. BiR ALLAH DOSTU RYASINDA GRM DE ANLATIYORDU. BEN DE ONDAN DNLEDlM. SiZ DE BENDEN DNLEYN Aynaya bakp, kendi mbrek yzn grnce: Hamdolsun ALLAH'a, beni kusursuz yaratt, yzm gzel halketti ve beni mslmanlara katt!.. diyen, dnyann en mtevaz, temiz ve hlk insan Hazret-i Resl-i Ekrem, insanlarn en gzeli, en cmert, en cesuru, en merhametlisi idi... Bir gn huzuruna giren bir adam O'nun heybetinden titremee balad. Biraz sonra adam kendine geldi... Ben padiah deilim! Kurey boyundan kurumu etle geinen bir kadnn oluyum ancak. Sz apak syler, kim duyarsa anlar, sylediini defa tekrar ederdi. Ban hibir tarafa dndrmezdi, icabederse gvdesiyle dnerdi. Ancak bir kulum ben, kul gibi yerim, kul gibi otururum, kul gibi ierim! diyen Resl-i Ekrem; nlinini kendi Tamir eder, gmleim kendisi yamard... Evini sprr, toprak bir kapta yemek yer, bir post stnde yerde yatard. cabettii zaman bu mtevaz byk insan Semvt gezerdi... Boyu ortaya yakn uzunca, omuzlarnn aras geni, deirmi yzl, salar siyaht. Ayan yere kuvvetle basard. Gs ile gbei birdi, glnce dileri inci gibi parlard. Pembe beyaz benizli, ba byke, nrlu gzel yzl, kirpikleri sk, ince ve uzundu. Gzleri kudretten srmeli, iine bakmaa imkn olmayan, her iki lemi gren mbrek gzlerinin rengini trif etmek imknszd. Yatarken, kalkarken, ilk ii dilerini misvaklamakt. Kzd zaman yanaklar kzarr, ayakta ise derhl oturur, oturuyorsa bir yere dayanrd. Yolda giderken ocuklara rastlaynca daima onlara selm verirdi... Yaaym da lmm de hayrdr size. diyen Resl-i Muhterem'in efatna ALLAH cmleyi nil eyleye!.. Huzur : Hazr olmak. Mevcud bulunmak. * Hrmet edilmesi lzm gelen kimsenin yannda olmak. * badet neticesi hsl olan rahatlk, gnl ferahl. Nlin : Ayaa giyilen terlik. Tamir : Bozuk eyi dzeltmek. Eski eyi dzeltip yeni hline getirmek. Post : f. Tyl hayvan derisi. * Mc: Makam, mevki. Semavat : (Sema. C.) Gkler, semalar. ~ 47 ~

Beniz : yz, ehre. efat : efaat etmek. Af iin vesile olmak. * Fk: hiret gn bir ksm gnahkr m'minlerin affedilmeleri ve itaatli m'minlerin de yksek mertebelere ermeleri iin Peygamber Aleyhissalt Vesselm ve sir byk ztlarn Allah Tel'dan (C.C.) niyaz ve istirhamda bulunmalardr. Nil : Muradna eren, nil olan, ele geiren. Erimi MANEVYAT BAHESDEN Sonsuz semlar masmavi bir nr ile dolduran ALLAH'a hamd ederim... Ruhu, nr leminin ebediliinde azz olan ALLAH'n Reslne ve O'na inananlara selt-u selm ederim... * ALLAH'a secde ettiin yz, bakalarna kar zillete drmemee gayret et, azz olursun. * HAKKn nimetlerinin krn eda et... Nimet gelir, kr gremezse gider... * Sakn kimseye hakaret gzyle bakaym deme. Unutma ki ALLAH'n dostlar binbir ekil, kyafet iinde gizlidirler. * Halkn seni methetmesiyle zevk duyma, zemmetmesinden de ac ekme!.. * Hak kuvvetlidedir derler; sakn inanma. Bu lf chil szdr. Kuvvet HAKKtadr, unutma! * HAKK iin zahmet ek... ALLAH buyuruyor: Benim nmma zahmet eken kulun seyyitn izzetim hakk iin mahvederim! * lmi var, ameli yok... Ameli var, ihls yok.. ~ 48 ~

ALLAH dostlarnn yzn grmek nimetine ermi de, onlara balanmasn bilmez... Denizin dalgas bzn kabarr da sahile vururken: Ben varm! diye mrldanr... Deniz de ona: Sen yoksun, ben varm! der. Aman, gurura kaplp da gnl krma; yanarsn Sana bir dua reteyim: Gzlerinde gz yandan, ALLAH pazarnda satlan inciler peyda olurken, syleyeceksin: Sonsuz salvat incilerinin dizileriyle, nihyetsiz selm cevherleri Muhammed Mustaf'nn feyizlere ak ruhuna, hikmetlere ak gsne salsn!.. Gndz parladka, gne lemi aydnlattka, ruhu rahmet ve semlara garkolsun!.. Tertemiz ehl-i beyt'e selm olsun! Bu dua, mnn zevkine ykselenler iindir. Henz maddenin kesafetinde mahcub kalanlar, hayatta harikulade hadiselere tesadf etmeyenlere ait deildir. Vcud gznn grmedii lemle her an irtibat olan mbrek bir zat kalabalk bir kitleye ders ve t veriyordu. Herkes hu iinde gzel szlerin tesiriyle adet ruhan bir mi'rc hlinde idiler; Bir aralk dinleyenlerden temiz yzl, biraz mahcub birisi uyumaya balyor... Mbrek zt derhl susuyor. Herkes uyuyan adama kzmaya balyor. Yarm saat derin bir skt. Uyuyan uyanyor, hatasndan dolay yz kzaryor... Mbrek zt tekrar konumaya balyor... Ders bittikten sonra, uyuyan adam mbrek ztn yanna yaklaarak hatasndan dolay af dilemee hazrlanrken mbrek zt: Olum, zlme!.. Ben senin uyumana kzmadm; yarm saat bekledim... Ryanda grdn mbrek ztn ruhanyetine hrmet ve muhabbetim dolaysiyle susmaya mecburdum Meer uyuyan adam ryasnda Hazret-i Resl-i Ekrem'i gryormu... Cebel-i Azamet'e : Akl koy, orada nrdan yaplm libas giysin, Cebel-i Kibriy'ya : Kalbi bala, orada nr-u muhabbet libasn kuansn. Cebel-i, izzet'e : Nefsi brak, orada ubdiyyet libasna sarlsn, Cebel-i Ezel'e : Ruhu kar, orada nru'l-Nr libasn alsn, sonra da ak nrasiyle bar, bunlarn derhl toplandn grrsn... O zaman fetih balar ve Bizden olursun. * Hzr, iki gz kr bir adama rastlad: Sana dua edeyim de gzlerin alsn. dedi. ma glerek ona: ~ 49 ~

Ge baba iine! Ben kaz-y ilahiyi gzlerimden fazla severim. Onun kazsn gzlerimin almasna deimem! diyerek yoluna devam etti. * Uyku, gzlerini kapatmadka yatmaya heves etme Yedi saatten fazla uyku hamakati davet eder ok ackmadka da yeme fazla yemek hastalk getirir. * Tam otuz yl arkasn ne bir duvara ne bir yasta ne de bir mindere dayad. Ne de diz st oturmaktan baka bir tavr taknd. Ne diye kendini meakkate sokuyorsun? dediler. ALLAHm grrken baka ne trl durabilirim! dedi. * Tren gecenin karanlnda homurdanarak sratle gidiyordu. Birinci mevki kompartmanlarndan birinde iki kii aralarnda konuuyorlard. Biri dierine: Birader on bin lira vererk iimi yaptrabildim. Vermesem Yzbin liralk fabrikam mahvolacakt! Dieri onu tasdik etti: Ne yaparsn kardeim geim iin bugn byle! diye mrldand. Kompartmann bir kesinde gzleri hafif yumuk, yakaza halinde bulunan nur yzl bir ihtiyar, gzlerini aarak sze kart: Olum hareketiniz asla doru deildir. Sizde biraz ALLAH korkusu olsa bu paray vermez, fabrikanzn mahvolmasn tercih ederdiniz. Ve yle devam etti: nsan harbe gidiyor, ateler iine atlyor, sizin yzbin liralk fabrikanzdan daha kymetli olan cann veriyor. Siz ise bu hareketinizle rvete yol ayor ve ALLAH korkusunu fabrikanz uruna Feda ediyorsunuz! dedi ve yine nurlu yzn evirerek kendi lemine dald. * Yldzl bir gecede secdeye kapanm dua ediyordu: Yarabb!.. Sen mutlak ve ezel merhametsin... Bu ezel merhametini, diyar diyar gezip, herkese anlatmak istiyorum. Fakat korkuyorum: Merhametinin bykln anlarlar da Sana kimse ibdet etmez... Beni affet... Rahmetinle your!.. * Yirmi gn yemez imez, hayran bir hlde bir kede otururdu. Bir gn dedi ki: Benim lmm sizinkilere benzemez. Benim lmm Hak'ta davet ve ~ 50 ~

kendimden kabuldr. Nitekim bir gn, bir meclis iinde otururken : Evet, ba stne! diye ani olarak bard duyuldu... Ruhunu teslim etmiti. * Biri onun yanna sokuldu: Biraz param var, dedi. Sana vermek istiyorum, verirsem ne olur? Cevap verdi: Verirsen senin iin iyi olur, vermezsen benim iin iyi olur, dilediini yap!.. * Sadaka ALLAH namnadr... Sadakada nefsin haz duymasn! Yuvarlanrsn!. Aman dikkat et!.. Kendini o kadar ok maddeye verme, kaptrma!.. * Madd hesap dnyasnn eiinden bir adm ileri gidemez. Hayatn en gzel gn, bu gndr, bu andr. Hazrln derhl yap! Yarn belki kyamet kopacaktr.. Bu szm yabana atma!.. Bunu anlamayan zten hayattan bir ey anlam deildir. * Doruluktan sakn ayrlma.. Unutma ki, suyun bir kar altnda veya denizin binlerce metre derinliinde boulmak arasnda fark yoktur. * Acz iinde kvranan, bir mikrobun tesiriyle yuvarlanan, anahtar deliinden geen ince bir rzgrla tepelenen insan... Dikkat et!.. Bu mikrop, dnya hayatn tehdit eder, manev maraz ise ebed hayat mahveder. * nsanolu binlerce yl hayvanlar gibi yaad. Nihyet ALLAH', merhameti buldu. Bundan da medeniyet dodu. Bugn ALLAH' unuttu; merhameti, sevgiyi, ilerine gelmiyor diye terketti. ~ 51 ~

Bugnn insan, ebed hayata kymet vermeyen stn zeklar ile syle haykryor: Sonumuz yokluktur, insan tekrar dirilir mi? Gnah isleyip de duyulmasn istemeyen kimse, Melein vcudunu elbette inkra bahane arar.. Dnyann bugnk hline bakn: A kurtlar gibi birbirlerini yiyorlar, ldryorlar. Bunlar hep vndkleri stn zeklarnn ileri... * Yetmi kere yaya hacca gitti. Usuz bucaksz llerde, enesi gsnde ve gzleri admlarnda, yetmi kere hac yolu... Kolay deil... Son haccnda, lde bir kpek grd; susuzluktan dili sarkm; nefes nefese rpnmakta... Haykrd: Yetmi kere yaya hac sevbn bir iim suya kim satn alr? Bana bir iim su!.. Bir adam, ona bir iim su verdi. O da kpee iirdi ve dedi ki: te btn haclarm kadar sevapl bir i. Zira ALLAH'n Resl: Kim olursa olsun her cieri yanana su vermekte ecir vardr. buyurdu. Dalga dalga hacca gidenlere bakarak mrldand: u hacca gidenlerin hli ne garip... Dereler, tepeler, ller, denizler, dalar, diyarlar ap geliyorlar... ALLAH evini, Resllerinin eserlerini grmek iin.. Hlbuki, kendi nefs sahralarn aabilselerdi, orada dorudan doruya ALLAH'n eserlerini greceklerdi!.. * llerde gezerken bir zenci grdk. Yannda ALLAH dendii zaman simsiyah yz bembeyaz oluyor, sonra tekrar yerli yerine dnyordu... * Rahmet, Reslullh'n kalb-i pkine ve rh-u mualllarma mtealliktir. Onun iin Cenb- HAKK Kitb- Celilinde (melen); Ben ve Melikeler Neb'ye selt-u selm getiriyoruz. Ne duruyorsunuz, siz de selt-u selm getirin, acabasz teslim olun. buyuruyor... Rahmet-i ilhiye bu makamdan tevzi olunur, lh rahmet Hakkat- Muhammediye, nazil olmadka onun paralar olan hakikatlere nil olunamaz. Selt-u selm getirmek, herkesin nefsi iin rahmet taleb etmektir. ~ 52 ~

Bunu anlayan insanda basret balar... Basret; Evliyaya makm- fuadda fetih buyurulan ruh gzdr. Onun iin bu ilerde yrmek isteyen ALLAH'a inanr ve m'min olur. Kendini ALLAH'a teslim eder, islm olur... HAKK'a teslim olmak demek, ksmet-i ezeliyesinden rzi ve honut olmaktr. Kulun teslimiyetini HAKK grnce nsiyet balar... O vakit dem insan olur.. Ve derhl dvet-i ilhiye vki olur... O davete namaz denir... HAKK buyuruyor: Namazn yars benim iin, yars kulum iindir... bdet, azann slh iindir... Yalan yanl ekil ile ALLAH'a, Peygamber'e yaklalmaz... Gzn drt a!.. Bu yzden, ibdet yapyorum diye gaflette olanlar sayszdr... * Hazret-i mer (r.a.) gzleri yalarla dolar, haykrarak Resl'e selt-u selm getirir... Kendisine soruldukta: Ben Hazret-i Resl'de erimeden evvel kaskat bir k idim... Resl'n nazar benim kesafetimi eritti... Daima gzmn nne gelir: islam nruna kavumadan evvel, chiliyet detleri zere minimini yavrum, cierparem kzm, diri diri gmmek iin ukur kazarken, sakalma toprak bulamt.. Yavrum, ufack elleriyle sakalmdaki topraklar silerken ben de kocaman ellerimle onu, sevgili yavrumu ukura tkyordum... te, imdi o sahne gzmn nne gelir, durmadan alarm!.. Nr-u Nbvvet'le eriyip insan olduumdan dolay da Reslullah'a salt-u selm getiririm.. * Ne yaparsan yap ah alma, can yakma, gnl krma!.. Hayvana (bile) eziyet etme, nr iinde hrolunursun... Cann yakmak istediin hayvan veya insan bzan o anda kendinde olmaz, o zaman ie asl Sahibi karr, gcne gider, derhl tepelenirsin... irkin yzn aynaya zarar vermediini bil... efkat ve merhamet sahibi insanlar, ALLAH'n sevgili kullardr. * HAKK'a ermi haykryor: Ey adalet ile uraanlar! Bana cevap veriniz: D grnyle namuslu, fakat ruhu ile hrsz olan bir adam hangi cezaya ~ 53 ~

arparsnz? Gvdesi ile katil olan, ruhuyla maktul olan bir kimse hakknda nasl hkm verirsiniz? Hareketleriyle aldatc ve zlim olduu hlde, ayn derecede aldatlan ve zulme urayan kimse hakknda ne dersiniz? Sonra, nedametleri sularndan daha byk olanlar hakkndaki hkmnz nedir? Nedamet, sizin hizmet ettiiniz kanunun tatbik etmek istedii adaletin hedefi deil midir? Fakat siz suluya nedamet alayamadnz gibi onu masumun kalbinden de karamazsnz. Mbeddeki ke tann, temelindeki tatan daha yksek olmadn bir anlasanz.. Fakat nerede?.. Deniz kenarnda oynayan ve kumdan kuleler yapmak iin uraan, sonra gle gle ykan ocuklar gibisiniz!.. Fakat siz o kuleleri yaparken deniz, sahile daha fazla kum yyor ve siz kulenizi yktnz zaman deniz size glyor... Zten deniz daima masumlara gler... Glerim o topallara ki, rakkaselere hased ederler.. Glerim o kzlere ki, boyunduruunu sever ve ormann iinde gezen geyikleri srden ayrlm zavall sayarlar... Glgelerini grrler, gnei bir glge kayna sanrlar!.. Zemm : Birisinin ayplarn sylemek, ekitirmek. Ktlemek, yermek. Ayplamak. Cevher : Bir eyin z, esas. * Kymetli ta. * elik zerindeki nak. * Edb: Noktal harf. * Yalnz noktal harflerin ebcedsi hesab edilerek yazlan manzum tarih. * Harflerin noktas. * Fls: Varl kendinden olan, var olmak iin kendi dnda baka bireye muhta olmayan varlk. Allah'a inanan filozoflar iki eit cevher kabul etmilerdir. Yaratc cevher, Allah. Yaratlm cevher, madde, ruh. Allah' cevher olarak vasflandrmak noksan bir anlaytr. nk cevher Allah'n sfatlarndan "kyam- binefsihi: varl kendinden olan" sfatn belirtebilir. Allah' sfatlar ve isimleriyle tanmak icab eder. Maddeci filozoflar cevher olarak yalnz maddeyi kubul ederler. Oysa madde Allah'n yaratt lemlerden sadece biridir. Fizik ilmi maddenin enerjiye ve enerjinin maddeye dntn gstermitir. Madde de enerji de belli kanunlara baldr. Kanun varsa kanun koyucu da vardr. Madde ve enerjiye hakim olan ve kanunlar koyan, madde ve enerjiyi yaratan Allah'dr. Huu : Alak gnlllk. Hay etmek ve mtevazi olmak. Korku ile kark sevgiden gelen edebli bir hl. Yksek ve heybetli bir huzurda duyulan alak gnlllk. Skun ve tezelll. Hamakat : Ahmaklk. Budalalk. Bnlk. Anlayszlk. Kompartman : Fr. Yolcu trenlerinde vagonlarn blmlerle ayrlm ksmlarndan her biri. ~ 54 ~

Maraz : Hastalk, illet, dert. Bel. Bahane : f. Vesile. Sebeb. * Yalandan zr. * Kusur. Noksan. * Garaz. Pak : f. Temiz, saf, katksz. Hep, tamam, mbarek, kudsi. Muall : Yksek, yce, li. Makam ve rtbesi yksek. Mteallik : Alkal. Bir yere bal, bir eye mensub. Tevzi : Datmak. Herkesin hisselerini ayrp vermek. Pay ederek datmak. Nzil : (Nzul. dan) Nzul eden, inen, yukardan aaya inen, bir yere konan. Bir yerde konaklayan. Islah . yiletirmek. Dzeltmek. Kusurlar gidermek. (Nefsini slah etmeyen bakasn slah edemez. S.) ki : (ekavet. den) Haydut. Yol kesen. Haylaz. * Her eit gnah ileyebilen. Nbvvet : (Nebi. den) Peygamberlik, nebi olmak, nebilik. Allah'n (C.C.) emriyle vazifeli olarak insanlar doru yola armak. (Bak: Muhammed (a.s.m) - Resl) Muhammed (a.s.m) : Pek ok tekrar tekrar vlm, medhedilmi melinde bir isim olup ilk olarak Peygamberimize (A.S.M.) verilmitir. (Allahmzn btn insanlara son peygamberi olan Hz. Muhammed (A.S.M) Efendimiz, Arabistan'da Mekke-i Mkerreme ehrinde mildi 571 tarihinde dnyaya terif etmilerdir.Fahr-i lem Efendimiz, Kurey kabilesinden ve Haim ilesindendir. Muhterem pederinin ad Abdullah, dedesinin ad Abdlmuttalib, vlidesinin ad ise Amine'dir.Peygamberimizin (A.S.M.) baba cihetinden mbarek nesebleri yledir. Hz. Muhammed bn-i Abdullah, ibn-i Abdulmuttalib, Haim, Abdi Menaf, Kusey, Hakim, Mrre, Keab, Ley, Galib, Fihr, Mlik, Nazr, Kinane, Huzeyme, Mdrike, lyas, Mudar, Mirar, Mead, Adnan. Adnan da smil Aleyhisselm'n olu Kyzar'n neslindendir. Adlarn yazdmz bu zatlardan her birinin evld birok kabilelere ayrlm, Mlik'in olu Fihr'in evldndan da Kurey kabilesi teekkl etmitir.Resul-i Ekrem Efendimizin (A.S.M.) vlidesi cihetinde yksek nesebleri de yledir: Hz. Muhammed ibn-i Amine Bint-i Vehb, ibn-i Abdi Menaf, ibn-i Zhre, ibn-i Hkim.Peygamber Efendimizin (A.S.M.) babas tarafndan mbrek nesebiyle anas tarafndan nesebi, Mrre olu Hkim'de birleirler.Peygamber Efendimizin dedesi ve zamannda Kurey kabilesinin reisi bulunan Abdlmuttalib, Kbe-i Muazzama'nn mtevellisiydi. Ebu Tlib, Ebu Leheb, Hris, Zbeyr, Hamza, Abbas, Abdullah v.s. adnda on olu vard. Fakat bunlarn iinde en fazla Abdullah' severdi. nki onda baka bir gzellik, baka bir nuraniyet vard. Abdlmuttalib, bu sevgili oluna Ben Zhre reisi Vehb'in kz Amine'yi nikhla ald. Abdullah Hazretleri, Peygamber Efendimiz domadan iki ay evvel bir ticaret kafilesiyle Medine-i Mnevvere'ye gidip orada vefat etti ki, daha yirmibe yanda bulunuyordu. Bu cihetle Fahr-i lem ~ 55 ~

Efendimiz (A.S.M.) yetim kald.Peygamber Efendimizin ocukluk devresi pek kudsi bir halde gemitir. Daha doar domaz bir takm hrikalar meydana gelmitir. (Bak: Delil-i Nbvvet) St anas, Beni Sa'd kabilesinden Haris'in refikas Halime idi. Drt sene onun yannda kald. Annesi Hz. Amine ile birlikte Medine-i Mnevvere'ye day-zdeleri bulunan Neccar oullarn ziyarete gittiler. Sonra Mekke-i Mkerreme'ye dnerlerken Hz. Amine, Ebva denilen yerde daha yirmi yanda olduu halde vefat etti. Alt yanda ksz kalan Peygamberimizi, mmieymen adndaki dads alp, Mekke-i Mkerreme'ye getirip dedesi Hz. Abdlmuttalib'e teslim etti. ki sene sonra da dedesi vefat edince amcas Ebu Tlib'in yannda kald.Peygamber Efendimiz genliinde Kurey kabilesi arasnda byk bir eref ve n haiz bulunuyordu. Kendisine "Muhammed-l Emin" deniliyordu. Yirmibe yanda iken, pek yksek bir ruha sahib, pek erefli bir hnedana mensub olan ve daha gen iken dul kalm olup ok zengin olan Huveylid kz Hatice ile evlendi. Peygamber Efendimiz, tam krk yalarna girince Peygamberlik erefine nil oldu. Kendisine peygamberlik verilince ilk evvel evresinde bulunan kiileri hususi surette slm dinine dvet etmiti. Bu dveti ilk nce Hz. Hatice vlidemiz kabul etti. Sonra Kureyin byklerinden olan Hz. Ebubekir-is sddk ile Peygamberimizin zatls olan Zeyd ibn-i Harise ve peygamberimizin amcas Ebu Tlib'in olu olup, henz dokuz-on yalarnda olan Hz. Ali kabul ettiler. Bir mddet sonra da Hz. Ebubekir'in vastasyla Osman bin Affan, Abdurrahman ibn-i Avf, Sa'd ibn-i Ebu Vakkas, Zbeyr ibn-l Avvam, Talha-tbn Ubeydullah Hazretleri slmiyetle merref oldular.Bi'setin ondrdnc senesinde Mekke'deki mslmanlar, Medine-i Mnevvere'ye hicret ettiler. Peinden de Peygamberimiz Hz. Ebubekir ile birlikte hicret etti. (Bak: Hicret)Peygamberimiz (A.S.M.) hicretin onbirinci senesinin Rebilevvel aynn onikisinde pazartesi gn Medine-i Mnevvere'de hcre-i saadetinde vefat etti.) (B...) irkin : f. Gzel olmyan. * ok kirli. * Kanl, irinli ban veya yara. Katil : (A, uzun okunur) ldren. nsann lmne sebep olan insan. Maktul : ldrlm, katledilmi olan. Nedamet : (Nedm. den) Pimanlk, nedmet etmek. Masum : Gnahsz, susuz. ALLAH DOSTLARI DYORLAR Ki... Kader oluu altnda uyu!.. Uyurken sabra yaslan, nce uyur grn, sonra tam uykuya dal!.. Hakikate eriirsin. Ta'zim insan kltmez, bilkis yceltir. Dorularn ykl bir an iidir. nk bunlar hn kapsnda beklerler. Halk HAKKa armaya memur edilmilerdir. ~ 56 ~

Bunlar, ellerini birbirlerine vurduu zaman gzden kaybolacak kadar kl!.. Bana gelecek bir i olursa sabr eliyle karla! if buluncaya kadar dur; barma, arma!.. if gelirse kr eliyle al! Cell perdesi alrsa secdeye kapan!.. ALLAH, Peygamber sevgisini, fakirlik hli ve bel takip eder. Bel karsnda da gibi olmalsn... man sahibinin ou hli, skntyla geer. Elindeki eyler ok bile olsa yine de sknt iindedir. nk, balanm olduu birok prensipler vardr. Onlar yerine getirmek gl iinde kvranr. Dnyada ancak bir prensibe bal olmayanlar rahat eder. Onlar da hibir dne sz vermeyen dinsizlerdir. ALLAH'dan baka ilh yok. dediin zaman bir dva peine dm, oluyorsun. Her dvada hid isterler. ahidi olmayan dvay kaybeder. Bu durumda hid, emirleri tutmak ve yasaklar bir yana atmaktr. Bu lf bo deildir. Derinliine szl, dal!.. Hibir sz amelsiz kabul edilmez ve hibir amel de ihls olmadan makbul deildir, ihls Peygamberin yoludur. Eer kapna gelen dilenci bir hediye getirseydi, hemen alrdn. Bana m? demezdin... Hi geri evirmek istemezdin... man sahibinin ferasetinden saknn nk o, ALLAH'n verdii nrla bakar!.. bdet, gelip geici eyleri muayyen bir zaman iin terk demektir. Szlerimizin deeri ve tefsiri, manevdir. Burada maddenin sz gemez. ALLAH yolcusunun i leminde aksaklk gremezsin... Kerem sahibi olmak iin, ilhi ve kuds srlar saklamak arttr. Aza kanaat, nefsin ksmetini karmak deildir. Alamak, ibdettir. Alamak, dikkat buyurun, HAKK'a kar tevazu gstermenin iddet hlidir. Akl kalbe evir, kalbi sr yap, srr yoklua ilet, yokluu varla evir... Ondan sonra kendini bir seyret bakalm. al, hi kimseye eziyet iin gayret etme! Herkese iyi niyet besle! Ancak, cemiyetin dzeni iin bir ey yaplacaksa onu da yap, geri durma, bu ibdet saylr.

~ 57 ~

Dnya hirete perdedir. hirete dalmak ise dnya ve br lemin Sahibine perdedir. Yaradlmlara dalmak, Yaratan'dan ayrr. Hangi yarata gnl kaptrrsan ruh pencerene perde ekmi olursun... Velyet hlinin iareti vardr. O iaretler, vellerin yzlerinde okunur. Onu anlay sahibleri sezer. O iaretler, velyet hlini anlatmaa yeter. Dile hacet yoktur. Kalbinizi dnyaya kaptrrsanz, Rabbinizin yce makam perdeler arkasna girer, ruhan hava tarafnza esmez. ALLAH hem Azz, hem de Celldir. Hi kimsenin kadere yklenerek hak taleb etmee yetkisi yoktur. Her geniliin bir sknts kar. Her ferahlkta bir darlk sakldr. Her bel bir iyiliin ncsdr. Siyahla olduunuz zaman katiyyen beyaz unutmaynz!.. Bu mn lemi ile ilgili bir szdr. Edebli olunuz!.. Nefsini ok krma, onun da dnyada bz alacaklar vardr. Bir eye iptil bir imtihandr, herkese nasip olmaz. Herkes iptilnn neden geldiini farkedemez. Ancak binde bir kii anlar. Anlaynca da HAKK'a dner, ptil insan ayltmak iin gelir, uzlet bir ibdettir. Temizlik dtan ie gemez. Bir insann i lemi temiz olunca, kalbi nrla dolar; i, sonra nefis, sonra beden temizlenmelidir. nce evin iini yap, kapsn sonra takarsn... i yaplmadan, dnn yaplmasnda hayr yoktur. Yaratc olmadan yaratlm olmaz. Ev olmayan yerde kap da olmaz. Harap olmu yere kilit asan olmaz. hiret olmayan yerde dnya olmaz. Hi kimsenin gs boluuna ALLAH iki kalb koymad. Bir eyler istiyorsan, her ey teslim edilmez... Yanln var... hid isterler, mihenk tana vururlar, ayarn lerler. Bakr altn diye satman kabil olmaz. Her eyi ehli bilir... K ve yaza inanmak, onlar olduu gibi kabul etmek, onlarn eziyetini hafifletir. ~ 58 ~

te bellara da inanmak bunun gibi bir eydir. HAKK'tan geldiine inanmak ve sabrl olmaktr. Sabrl insanlar, ALLAH'n heybet nru altndadrlar, ldrler. Hayat insana emnet verilmitir, ibdet iin verilmitir. Dnyada her ey emnettir. Rzkn iin zntye dme, o seni arar, o kadar arar ki sen o kadar aryamazsn... Ateten o kadar korkma Sanki ona tapyorsun! Dnyadaki cennet onun yaknldr. hiretteki asl cennet ise, onun varlna nazardr. man sahiblerinin kalbi yaratlmadan, manlar yazld. Bu gemiin bilgisidir... Bunun zerinde mnakaa caiz deildir. Ona dayanarak hkm yrtmek doru olmaz. Bizden evvel gelen sahabe ve uyanlara yeten bir din bize nasl yetmiyor? Bu szleri syliyenin yannda doruluk vardr. Onunla her dinsizin ve mnafkn kellesini keser... Doruluk, yeryznde ALLAH'n klcdr. Hangi eyin zerine konsa onu keser Hayr, iki kelime zerinde toplanmtr.. ALLAH'n emrini yce bilmek ve kullarna efkat gstermek... i bozuklara ancak ALLAH yolcular gler, buz gsterir. Tvbe, bir kuvvettir. Her iyiliin kalbi saylr, i lemi temizler. Tvbeyi nce kalbinizle sonra dilinizle... Din emrinin hazr olmad bir yerde zndklk balar. Cennet derece, makam arayanlar iindir. Manev tccarlar onu ararlar. Oru iinde oru, bahe iinde bahe, ev inde ev vardr, iman ve irfan sahibi ALLAH'dan dnyay istemez. hiret talebinde bulunmaz. Mevl'sndan Mevly ister. nsanlarn i lemlerini, HAKK ile olan baz hllerini sezmeyen onlara hrmet edemez. bdet bir sanattr. Hazine ALLAH'n birlik nrunu kalbine doldurmaktr. ALLAH' zikreden daima diridir, lmez. Bir hayattan br leme geer. Bir andan fazla ona lm gelmez. Yazn geldiine hakikaten inanmayacak olursan, ensen yand, zaman inanrsn... yi kullar, br leme intikal ettikleri zaman nimet iine derler. ~ 59 ~

Nimet sevdikleri iin verilmemitir. HAKK'a uyduklar iin verilmitir. Ate nedir ki man sahibi ondan korksun? Ate; man sahibinden korkar ve kaar, ALLAH'a snr. man ve ihls sahiblerinden kamamak, o cehennem ateinin haddine mi dm?.. man sahiblerine dil uzatma, ona eziyet etme, gybet etme!.. Sakn hem ok sakn! Sonra yine sakn! man sahiblerine taarruz etme, onlara ktlk isnad etme! Onlarn zerine titreyen bir sahib bulunmaktadr... Ksmetini atp yiyen taat iindedir. Kader bahsine cehlet ayayla vurmaynz!.. Kader ilminin gemite yazd eylere dokunmak olmaz... Bu gzel hllerini anlattmz kimselerin tutumlar seni mestediyor. Fakat bu, eline bir ey getirmez. Onlar gibi olmaa almak lzmdr. Temenni hi kimseyi kurtaramaz, temenni ahmaklarn ukurudur. Kurtulu; yolu, mit ve korku birlikte yrnrse kazanlr... Byle bir ermii, ryada grmler lmnden bir mddet sonra... Rabbn sana ne gibi iler yapt diye sormular. Haberim yok! demi. Bir ayam srat kprsne koyduum zaman br ayam Cennette grdm. demi... Ayk olun, insanda bir et paras vardr. O iyi olunca btn duygular gzelleir. O, fesada urarsa, btn duygular iyiliini kaybeder. ite o et paras kalb'dir... Bunu anlamak i zenginlii yapar, i zenginlii olmayan duygusuz yaar; badet, ona bir zevk vermez, i zenginliinde, ruhun erimesi lzmdr. Secdeye vardn zaman, hakik varln serinliini duyuyor musun? ALLAH insana sahib olmasa her ey ondan el eker... man sahibine eziyet etmek, Kbe'yi onbe defa ykmaktan, gnah itibariyle daha byktr. Peygamber'e sevginin art, fakr hlidir. ALLAH sevgisi iin de bel arttr... Her velyet hlini bel takibeder. Sebebi, ALLAH sevgisi iddia edilmesin diye... lmn gelmesini bekleme! lm nnda btn kaplar yzne kapanr; tvbe etmeye gcn yetmez olur. ~ 60 ~

hsan kaps kapanmadan acele et! lm; iman sahibini sevindirir, kfr ehlini rktr, mnafklar korkutur. Hatal ilere kar susmak yasaktr. O zaman konumak ibdet saylr. Sabr, yardmc arr, nsan ykseltir, nsan azz klar... Tek olmaa alrsan, BiR olandan lfet ve birlik gelir. hiret sevgisinin zerresi kalbinde yaasa, ilhi nr senden uzak durur... Ayk ol! Sonra yazk olur. HAKK katna ancak doruluk admlariyle vardr. Haram yemek, din cesedine zehirdir. Yollar geni ve serbest, fakat siz, grmyorsunuz. Nefis, dnyada: Yap! der. br lemde: Niye yaptn? diye sana kr. ALLAH dostu; sessiz, szsz haykryor!.. Szm kabul ediniz! Benden daha gzel sz eden olmaz. Yeryznde bu asrda benden daha salam ve gzel sz eden bulamazsnz. Fakat bunlar benden bilmeyiniz! Kuvvetim HAKK'ndr. Onun bhuruf-u lfz- kuvveti dili ile sylyorum. Ve bunlar halk iin yaparm, benim iin deil Hastalar ziyret ediniz! Cenaze trenlerinde hazr bulunmaa gayret ediniz! nk bunlar, bu lemin tesinde bir baka lemin varln hatrlatr. Yaknda her eyle aranz alacak. Bu ayrl size danlmadan yaplacak, ayrlacaksnz. Sizi ferahlandran cmle eya yryp gidecek; giderken sizden izin almyacak. Dikkat buyurun!.. ok dikkat edin!.. Siz yrmiyeceksiniz, eya yryp gidecek! diyoruz. Her ey ak sylenemez, ifde kuvveti yetmez. Yukardaki sz tekrar tekrar okuyunuz! ok rica ederim, mmin kardelerim!..

~ 61 ~

Gtnz lemde yorulacaksnz, glkler sizi saracak. Yznze bakan olmayacak. Sebebi br lemi dnyada hatra getirmediinizdendir... nsanlara ve fni varlklara gvenen kimse, rahat olamaz... lmi artann korkusu da artar. Szlerimizin sertliine gcenmemenizi rica ederim!.. Sabr, zilleti izzete tebdil eder. man gzyle her eyin taksiminin ALLAH tarafndan olduunu grp anlayan, bir ey istemek iin utan duyar... Bir kimse ALLAH ile olursa; onu kimse rktemez, ne cin taifesi, ne de insanlar, ne yer haeresi, ne de yrtc hayvanlar, hibiri o byk zt korkutamaz. Hibir yaratk o kiiye dokunamaz... Zhid, dnya ile hiret, Korku sahibi, Cennetle Cehennem, rfan sahibi, yaratlanla Yaratc arasndadr.. nce gzn kapayan perdeyi arala, sonra yalvar!.. Bu hlde bulunan insann hline, ne insan, ne cin, cmle yaratklar iinden bir tanesi bile akl erdiremez... nmeyi hie sayann, ktlemeleri kendiliinden sfra der.. Muaz (r.a.): Gelin bir nmz imanl geirelim!. dermi. Resl'e ikyet etmiler. Resl: Muaz' hline braknz! buyurmutur. Sabrn asl mns, HAKK'n kaz ve kaderine boyun emektir. Cesedin gitmi gibi bir ruhan leme dalarsn. Bu iler skn ister, huzur ister, madd eylerin kalbden kmasn ister... ALLAH, Kitb- Celil'inde bz yaratklar zerine yemin eder. Bu ALLAH'a mahsus bir srdr. Bu srlar bilenler her yerde, her ehirde ya vardr yahut kervanlar hlinde geerler. Fakat hepsi de deve adm gibi sessiz, grltsz geerler... Bunlar grebilmek, sohbetlerinde bulunabilmek iin: Rtbe ve mansb dilenme!.. ocuklar gibi sopadan ata binme! mer'in devede iken kams dm, inmi alm; bakasndan istememi; bakasna minnettar olmamak iin... ~ 62 ~

Bilir misin! Da benliinden geti mi sahra olur. nar azametli bir aatr. Fakat asl yerden kk salan bir tohumdur, ne bahtiyardr... O susam ki, yakan gne altnda Hzr'dan bir kadeh su dahi istemez... Bu lkrdlar herkes iin deildir. Zira ne derece mkemmel va'zu nasihat edersen et, koyunun kurt soyuna mazhar olmas mmkn deildir. Gayb hazinesinin lem gzne kapal kapsnn aralndan biraz bakalm: Gz bir lettir. Dardaki bir cisimden gelen ziy dalgalar o cismin eklini dimaa kadar gtrr ve biz o cismi grrz. Fakat cismi darda grrz... Kulak bir lettir. Dardan gelen ses dalgalar kulaktan dimaa kadar girer, duyarz. Fakat sesi daima kt yerde duyarz, kulamzda deil... Burun bir lettir. Bir yerden koku dalgalar burnumuza kadar gelir. Kokuyu burnumuzda duyarz, darda deil... Gren, duyan kim?.. Kokuyu alan sen... Ben, kulum ile grr, iitirim! buyrulmutur. Koku alrm! deil... Bu kk misli hlletmee bak!.. Bunun hllinde Feth vardr. Feth, kuvvetin bilinen srrdr... Grnmede hner yoktur. Grnmeyeni grmede hner vardr. Beerin anlama hududuna, ilhi sr ve kuvvetlerin varl; ancak mucize, byk tesadf, ans kelimeleri ile girer ve beer yine bunu gaflet hududundan kamad iin phe hlinde idrk eder, reddedemez. Hdise vardr. Anlamad hdiseleri garip ifdelerle mrldanr durur. Bu hdiselerin arkasnda ALLAH'n dostuna verdii bilinmeyen kuvveti gizlidir. Bu gibi ALLAH dostlar ldkten sonra dnmezler. Kendi gzn yumduktan sonra bizim gzmz aarlar...

~ 63 ~

Katreler, birleme, visal kanununa uyarak dere, Dereler yine ayn kanuna uyarak derya olur. Cva olma!.. Zerrelerini birbirine birletir!.. Sertle, gm ol!.. Kt sz, yabani ota benzer, sulamadan'da biter... yi sz, iek gibidir, ok itina ile baklmak ister. Bir adama, yz kii: yidir. desin, Bir kii: Adam, brak onu! dese; o yz kiinin iyi demesini bastrr. Bu da insanlarda bir hlettir. Her meslein taklidi olduu gibi Evliyullahlk mesleinin de taklidi, sahtesi olur. ok dikkat et, arplmayasn!.. Donmu sudan yaplm bir testi, ii su ile dolu... Testi, sudan ayr bir madde gibi grnr. Gne buzdan yaplm bir testiye vurunca hem testi, hem de iindeki su ayn olur bilir misiniz?.. Vahdet gneinin huzmeleri olan bu gzel szler bir bahtiyarn kalbine vurdu mu hep ayn olur... nsann aynas gnldr. Yzn ona evir: Kendini gr!.. Nifk, bu gibi gizli ilere pek di geiremez... Chilin dili kalbi nndedir. lim ve akl sahibinin dili kalbi arkasndadr. Nefis, Cell sfatnn tecellsine mazhardr. En ok onda bu tecell grlr. HAKK, Ceml sfatnn tecellsini sever. Bu sebeple iki tecell bir arada olmaz... Sabra al; sabra tam alan hline raz olur. Bu hl, rzann en basit, en kk balangcdr... Nefer Rzi ile Rza Paa arasnda ok fark vardr. Her ey iyi olur, ho grdn eyleri ersin, bu hlin kr olur. Uzak kaybolur, yaknlk gelir. errin kaybolur, tevhid lemi gelir. Halk arasnda zararl bir ey kalmaz. Her eyi HAKK'dan bildiin iin halkn faydasn da bilemezsin... Haz duyduun eyleri artk seemezsin... Bu lemde her ey ayndr ve eittir... ~ 64 ~

Btn kaplar bir olur. Gze ancak HAKK grnr. Bu hli ok kii bilmez. Bunu bilmek az kiiye nasiptir. Milyonda, ancak bir tane Zaman biter, nefisler tkenir, bu lemi tam mnsiyle bilen sizden bir tane kar... Sabrn da zaman geer, nihyete erer, Fakat sabrn sonu ok iyidir ve mkafat daima bkidir. Yarn toz kalkar, kimin atl, kimin yaya olduu grlr... Dnya hikmetler lemidir, hiretse kudret lemidir. Hikmet iin birtakm let ve sebepler gerekir. Kudret iin lete ihtiya yoktur. Kudret ancak HAKK'n fiil tecellsiyle olur. ALLAH her eye kaadirdir. Sebepsiz hikmetler yaratabilir... Ancak kudret lemi ile hikmet leminin ayrlmas iin bunlar yapar... hiret leminde her ey sebepsiz hareket eder. Orada konumak iin dile, die, havaya ihtiya yoktur... Orada duygular dilsiz konuur... nk tekvin-i hakkn tecell eder, lh kudret kendini gsterir... Duygularnz, hatalarnz anlatrken sebeplerin dili tutulur. Bu son cmlede ciltler dolusu man gizlidir. O gn, btn srlar fa olacak, perdeler alacak ve ykk viraneler meydana kacak... Bu isteseniz de istemeseniz de olur. Kamak ve kurtulmak olmaz... Tevhid lemi ve ilmi, dnya sevgisi tamayanlaradr... Bunun tesi yoktur. Edebli isen dinle! Sesini kes, gzlerini yum, ban e, ll ol! zin gelinceye kadar bekle... Konuma zaman gelince, seni konutururlar... Konuursun ama, o zaman varln kaybedersin... Konumaa baladn zaman, konumalarn btn dertlere dev olur. Ruh hastalklara, senin konuman if verir. Her konuman akllara nr saar. man sahibi, Yaradan'a kavuuncaya kadar rahat yz gremez... Namazn klabilen, oru tutabilen mesuddur. ALLAH'n yardm olmasa bunlar yapamaz... Bu makam, kr makamdr... ~ 65 ~

Bunu bil! Kendini beenme makam deildir nsanlarla iyi geinmek sadakadr. kr makamnda kalmaa gayret et!.. Katiyyen ve katiyyen doruluktan ayrlma!. Avam bunu bilmez, havas ehli demez, dierleri kabule yanaamaz... limler, ruhun mn ve ahvlinden bahse Mezundurlar. Ruhun hakikatine dair szler; Avam inkra, Dar kafallar cidal ve ktale, Ehl-i hakkat helke sevkeder... Bu hakikati unutma!.. Sedef iinde inci gibi sakla!.. Hibir yerde bu sze rastlayamazsn... Arslanlarn arslan kadar cesur olmak lzmdr. Bu gibilerin dmanlar, ldeki kum kadar sayszdr. Dostlar, ALLAH ile ayn saydadr Bilakis : Aksine. Tersine. Zddna. Prensip : Fr. Umde. lk unsur. Temel kanaat, temel dnce. Temel bilgi * Man: Her eit mnakaann dnda olan. Muayyen : Grlm olan, kat'i olarak belli olan, belli, ll, tayin ve tesbit olunmu, karalatrlm. Tefsir : Mestur, gizli bir eyi aikr etmek. Mny izhr etmek. * Anladn anlatmak. Bildii kadar aklamak. * Kur'n- Kerim'in mnsn anlatan kitab. * Ehl-i Hadis stlahnda Tefsire dir hadis-i eriflere Tefsir denilir. (Bak: ctihad). btil : Belya uramak. Musibete dmek. yi veya kt eye dknlk, tiryakilik. * nsann iyiliini, ktln ve keml derecesini meydana karan imtihan, tecrbe. Uzlet : Yalnzlk. nsanlardan ayrlarak bir tarafa ekilip yalnz kalmak. Mihenk : (Mihek) Altnn ayarn anlamaya mahsus bir ta. l. yiyi kty ayran, ayar leti. * Mc: Bir insann kymetini, ahlkn anlamaya yarayan vasta. Ayar : Altn ve gmten yaplm eylerin saflk ve hafiflik derecesi. *Saadete, mutlulua doru gitme. ~ 66 ~

Caiz : Mmkn, olur, olabilir. * Fk: Yaplmas sahih ve mbah olan herhangi bir fiil veya akit. Mnafk : ki yzl, araya nifk sokan. Fitnekr. * Ahdini bozan, yalan syleyen, hyanet eden. * Grnte mslman olup hakikatte kfir ve dman olan. Buz : Sevmeme. Birisi hakknda gizli ve kalbi dmanlk hissetme. Kin, husmet. Zndk Zendeka : Kfirlik, dinsizlik. (Zendeka shibine zndk denir. Bazlarnca zndk; hem dinsiz, hem emvl ve ezvacn itirakine ve dehrin bekasna kail olan kimsedir.) Tat : badet etmek. Allah'n (C.C.) emirlerini yerine getirmek. taat etmek. Temenni : Dilek. stek. Du. Rica etmek. Fesad : Bozuk ve fenalk. Karklk. Haddi tecavz edip zulmetmek. (Zdd: Salh'tr.) Fakr : Bozuk ve fenalk. Karklk. Haddi tecavz edip zulmetmek. (Zdd: Salh'tr.) Bel : (c.: Bely) Afet. Sknt. Tasa, kayg. Musibet. Mcazat. mtihan. Dhiye. * Yaramaz nesne. (Bak: Sadaka) lfet : Alma, alkanlk. Birisiyle mnasebette bulunmak. nsiyet. Ahbablk, dostluk. Huy etme. Grme, konuma. B huruf-u-lafz : Harfsiz-szsz . Bahtiyar : f. Bahtl, talihli, mes'ud, mutlu, ansl. Hzr : kinci tabaka-i hayat mertebesine mazhar olan ve Kur'an- Kerim tefsirlerinde ismi zikredilen bir zt- kerim. (Bak: Meratib-i hayat) Vaz : Din mes'eleler zerinde konuup nasihat etmek. Kalbi yumuatacak szlerle insan iyilie sevke alma. Gayb : Gizli olan. Grnmeyen. Belirsiz. * Gman. Hislerle veya akl ile bilinmeyen ey. (Bak: Ahbar- gayb) Katre : Damla. Su damlas. * Bir damla olan ey. Hlet : Suret. Hl. Keyfiyet. Huzme . Demet. Deste. Bir kucak ey. * Fiz: Bir k kaynandan kan stun halindeki ua ~ 67 ~

Nifk : Mslman gibi grnp kfir olmak. ki yzllk. * Bozuukluk, ara almak. * Dinde riy etmek. * htiyaca sarf olunacak eyler. err : Kt i, ktlk. Fenlk. * Kavga. * Allaha isyan, emirlerine uymama, muhalif hareket etme. * Fen adam, fenlk yapan adam, kt adam. * Daha kt, en kt. Hakkan : Hak ve adalete uygun. Haklla uyar ve yakr. Tevhid : Birleme. Bir Allah'tan baka lh olmadna inanma. L ilahe illallah szn tekrarlama. Her yerde ve her eyde Allah'tan bakasnn te'sir hkimiyeti olmadn anlamak, bilmek ve bilerek yaamak. * Edb: Allah'n varlna ve birliine dair yazlan manzume.nsanlar, Allah'n birliine inananlar ve birliine inanmayanlar olarak ikiye ayrlr. Allah'a inanmayanlar sz, aslnda Allah'n birliine ve sfatlarna inanmayanlar sznn ksaltlm eklidir. nk insan ve kinat kim yaratmtr? Sorusuna inananlar da inanmyanlar da cevap vermektedir. nanmayanlarn verdikleri cevaplardan "kendi kendine olmutur" sz hem mantkszlk, hem de varl bir ilh gibi tasavvur ettiklerinden kinatta mevcut varlklar kadar ilh edinmi olurlar. "Muhtelif sebepler ve artlarn bir araya gelmesiyle yaratlmtr" diyenler, sebepleri ilh olarak kabul etmi ve kendisine kinattaki sebeplerin says kadar ilhlar edinmi olur. "Tabiat yaratmtr" diyenlere gelince: Tabiattaki varlklar atomlardan meydana geldiinden hem atomu bir ilh yerine koymu olur ve atomlar saysnca ilh edinmi olur. Demek ki Allah'n birliine inanmayan inkrclar, kendi dncelerinin rn olan ilhlara tapan putperestlerden baka birey deildir. Fa : Meydana km. Yaylm. * Anlalm olan. Ll : f. Dilsiz. Sz syleyemiyen. Mesud : Saadetli, iman ehli olan, bahtiyar. Mutlu. Avam : Halktan ilmi irfan kt olan kimse. Okuyup yazmas az olan. Fakirler snfndan. * Tas : Hakikata tam erememi, tevhidin derin hakikatlarndan haberi olmayan. * Halkn ekseriyeti. Havss : (Hss - Hssa. C.) Hslar. Hssalar. Keyfiyetler. Hususlar. * Dindarlk ve doruluu ile, ilmiyle mil olup mneviyat mertebelerinde ykselmekle makbul ve muteber olan zatlar. * Zenginler snf. * Kur'an ve manev srlara ve hususlara vkf bulunan, ilim, ibadet, tat ve takva yolunda ykselerek mmtaz olan Evliyullah. Herkesin hrmet ettii byk zevt. * Manev te'sir iin okunan dular. Ahval : Haller. Vaziyetler. Olular. Mezun : zinli, izin alm. Salhiyetli. * Diplomal. czetli. ~ 68 ~

VEYSEL KARAN (Tabinin En By) Bir ALLAH dostu grm de anlatyordu ryasnda... Ben de ondan dinledim. Sonra ryama girdi. Hafzamda kalanlar topladm. Siz de dinleyin: Orta boy, etine dolgun, geni omuz, Siyah uzun salar kulak arkalarna doru yele hlinde... Geni alnna kark bukleli balar dk, sol gzn bir bukle sa daima rtmede... Hafif mukavves bir burun, Kaln ve muntazam bir dudak, Seyrek iri beyaz ve temiz diler, Burun kanatlar daima vcudu ile birlikte anp kapanmada, Yaz bir yz, Siyah, enesini drt parmak mtecaviz, kark, iinde hafif ak bulunan, rzgara ba een bir sakal sslemekte. Srtn bile istil etmi kll bir vcud... Yalnayak, ba ak, Dnyaya bakmayan, baka lemleri seyrettii belli tein gzler... Elleri iri parmakl, stleri kll, kimi yeri yrtk fakat temiz bir malaha sarl, elinde kaln iri br bir asa... Omuzunda kk bir tulumda su.. Atein l, Develer, te Karanl Hazret-i Veysel karnzda lde nasl hararetten, baktmz zaman her taraf ihtizaz hlinde grlrse.. Veysel'in her taraf ALLAH lfz- Celli ile durmadan ihtizaz hlinde.. Dudaklar daima aralk, bu lfz cierinden geliyor.. Dilin syledii ALLAH deil... Btn zerrtn zikri ile hemhenk... Sa el avucu iinde siyah bir nr... nsan gz byklnde... Veysel'in televizyon leti... Her hakikati aksettiren siyah renkli bir ayna Veysel'in gda ile alkas yok. Bulursa yer, bulamazsa arzusu yok. Onu ALLAH doyuruyor... Hem de bizim doymak, yemek diye bildiimiz tarzda deil.. lde, her yerde ALLAH ile Reslullah arasnda btn ruh ve cesedi ile her an raks ve seyahat hlinde Veysel... Veysel muazzam bir barut yn hlinde olduu iin atei nr olan Resl' grmemitir. ~ 69 ~

Zira ate alr, n- vahitte infilk ederdi. ALLAH lfz karsnda, hilik, yokluk, fakirlik timsli. ALLAH lfznn durmayan insan eklinde ahengi... lem-i mislde Hazret-i Veysel'i bu hlde, bu ekilde grdm.. Kendisine: Seni herkese anlatacam y Veysel! dediimde; kaln dudaklar iyice ald, tebessm etti ve: ok uyuyan gzden, ok yer karndan sana snrm y lh! syledi.. Bu tebessm izin bilerek ben de grdklerimi anlatyorum: Kum lnn namtenahi zerrelerinin ve kzgn havasnn zikr-i ilahisine kendini kaptrm, btn zerrt ile ALLAH haykryor. Veysel'in, bir an bile bir ey ALLAH ile arasna giremiyor. Veysel i yaparken, Veysel konuurken bile btn vcudunun zerrt gzle grnr ekilde daim zikir ve harekettedir. Veysel grnrde mmurelerden uzak bombo, lde dolayor. Fakat mmurelerde olanlar bolukta. Veysel hakik mmureye, yakn ve onu seyr hlinde.. Dnyann en murassa, en muhteem libaslarndan daha kymetli bir hrka. stn Reslullh'n kendi giydikleri ve Veysel'e hediye ettikleri hrka sslemekte; O hrkaya melekler, bizim gzmzle grnmeyen yzlerini srmekte... Fahr-i lem'in vcdunun harareti ile, gl kokusu ile snm ve slanm bir hrka.. Kimbilir hangi mbrek hayvann yn ile dokunmu bir hrka.. Cebrail'in iinde Resl' grd hrka. Belki eli ile meshettii bir hrka.. Z'l-Celal'in nazar- akdesinin her an evrildii Resl'n mbrek vcudlarn rten hrka... Nazar- lh ile daima ykanan bir hrka... Bu hrkann altnda olan dn... O hrkann hediye edildii insan tefekkr et.. Gpta hududunun ok stnde bir nazarla seyredilecek bir hrka... Basit bir hrka fakat cihan deer bir hrka... akas yok, Hrka-i erif 'dir bu hrka, zn-i lh ile giyilen bir hrka, yle bir hrka ki her trl libsa arz olan gve ve haeratn, sinein edeb duyup yanaamad bir hrka... Hemasr olduu hlde Veysel, Resl' grmemitir. Veysel Resl'den ALLAH'a deil, ALLAH'dan Resl'e tevecch ettii iin grmeleri Murd- lh hududu dnda kalmtr. Veller ALLAH' seyrederler. Reslullah yardm ile Resller ALLAH'dan halk seyrederler. Bu lf ok ince bir hli ifde eder. Bunu zmee aln, gzleriniz alr. ~ 70 ~

Hem de nasl alr. Kendinizi bile gremezsiniz. Hazret-i Resl, Veysel iin: Yemen tarafndan Rahmni nefes alyorum. buyurmutur. Bu ne demektir? Veysel, Resl' kinatta cereyan hlinde bulunan, her an tecellsi berdevm, esm-i ilhyede grmtr. Rabb'l-lemn ve Resl'de erimitir. El-BASR esms ile deil, El-HAYY, El-Kayym esms ile grmtr Reslullah' Veysel... Veysel, Cennete girmeyecek.. Aslen kendisi Cennettedir. Sonradan girme deil.. Ceseden, ruhen ALLAH'da eriyen iin Cennet kelimesini konumak abes olur.. Veysel'in her teneffs ediinde ALLAH'n RAHMN esms koku eklinde tecell ediyordu. Vcdunun her zerresi esm-i ilhiyeyi haykryordu. Onun iin yakn-uzak, uzak-yakn yoktur. Derya iindeki suyun bir ksmnn yerini tyin edebiliyor musunuz? O her deryadadr. Veysel'in her trl hareket ve efali Ashb- Kirm' bile hayret ve dncelere garketmitir. Hazret-i Veysel Ak- lhnin t kendisidir Rz-y lhde rzlam insandr. Grmeden inananlarn en by, en ereflisi, Resl'n methettii, hrkasn hediye ettii nsandr. Snnet-i Resl'n, Sret-i Resl'n tam kopyasdr Veysel... Analara itaat ALLAH'a ve Resl'e itaattir. Hads-i Resl zincirinden ayrlamad iin, Anasndan ald izin hitama eriyor diye, Resl' evinde bulamadan, Yarm saat daha beklemeden geri dnen Veysel Emr-i Resl', Ceml- Resl'e tercih eden insandr Veysel... nk; Gzle Resl' grmeden, HAYY gz ile Resl' grdnden, Beer mlahazalara kaplmak istemeyen Veysel... Derya iinde bulunan balklarn hi dar kp da deryay seyrettiklerini grdnz veya ittiniz mi? Her taraf kaplayan Nr-u Muhammedi deryasnda balktr Veysel.. Hi deryadan dar kmak ister mi? ~ 71 ~

Dery-y Muhammedi'nin iinde durmadan ceveln eden Veysel deryadan dar kamamtr. kamaz, zira, ALLAH yle murad etmitir. Ve beere bir numune vermitir. O da Veysel'dir. RAHMN esmsnn pnarnda abdestli olduu iin kokusunu Medine'den Resl-i Ekrem almtr Nasip kesiliyordu, visal leminden ayrlyordum.. Glerek Hazret-i Veysel bana bard: Hadi, evlt! Abdestli gez, bir an bile abdestsiz durma!.. Uykudan sakn, ok yiyen olma!.. Dudaklarn Resl'e mteveccih olsun!.. Senin haberin olsa da olmasa da kalbin daima ALLAH' haykryor.. Onu kendi hline brak.. Son nefeste ALLAH demek kalbin bu haykrnn son nefesini RAHMN suyu ile abdest aldrmak olduunu da unutma. Ruhun Huzr'a abdestli giderse Melekler seni istikble karlar.. Bu sylediklerim dnya sz deil ruhan lemden retilen szlerdendir. Duam oku, tasnla iir hastalarna, sevdiklerine, ben sana hibe ediyorum!.. Mukavves : (Kavs. den) Yay gibi bklm ve eri olan. * Kavis tekil etmi, bkl. Mtecaviz : (Cevz. dan) Hcum eden, tecvz eden. Haddi aan, geen. * Sataan, saldran. * Sarkntlk eden. * ok, fazla. stila : (Vely. den) Kaplamak, yaylmak. * Ele geirmek. gal etmek. * Meydann sonuna erimek. * Basmak. Galebe etmek. Hem : f. Birlikte, beraber olmak mnasn ifde eder. Hem ahenk : Ahenkli. Ayn ahenk iinde. nfilak : Alma. Yarlma. Patlama. nikak etme. Timsal : Resim, suret, sembol, nmune. Tasvir. Bir eyi baka bir eye benzetmek. Heykel. Mamure : nsanlarn bulunduu bayndr yer. Ma'mur olan yer. ehir, kasaba. Murassa : Ssl. Kymetli talarla sslenmi. Srmal. * Birbirine yanatrlm. Oturtulmu. * Edb: ki msra veya iki fkras birbiri ile ayn vezin ve kafiyede olan sz veya beyit. * Bir nevi yaz. Muhteem : Byk, debdebeli, tantanal. * Etrafl ve taraftarlarnn okluu ile byk. Hrka : Bez paras. Bezden mmul elbise. * Tas: Mnen dnya zevk u safsndan ekilip kendini ibadete verenlerin elbisesine hrka-i tecrd denir. ~ 72 ~

rz : Sonradan olan ey. Bir eyin ztna ve hakikatna ait ve lzm olmayp baka bir varlktan bazan vki ve kaim olan. Taklan. Yapan. * Bir eyi arz ve takdim edici olan. * Kaln ve geni bulut. * n dilerin haricindeki onalt diin herbiri. * nsann yana. * Hasta olduundan dolay kesilen deve. * Seyrek sakall kimse. (Bak: ctima-i zddeyn) * (Arz. dan) Gelen. * Tesadf vaka. * Da, bulut. v.s. gibi grmeye mni olan herey. * Yanak. Hem asr : Ayn asrda. Berdevam . f. Devam zere. Devaml srp giden. Hitam : Son, nihayet. * Bir eye mhr basmak. Yaznn veya istidann sonunu mhrlemek. Mlahaza : Mtlaa. Dikkatle bakmak. yice dnp bir iin hakikatn tetkik etmek. Tefekkr, dnce. Cevl : Tavaf etme. Cevelan : Sonsuz dn. stikbal : Ati, gelecek zaman. * Karlay, gelen bir kimseyi karlamak. RHANYET- RESLULLAH'IN HAKK MMNE LTFATI Bundan 26 sene evvel, kk bir kasabada devlet hizmetinde doktorluk yapyordum. Kasabaya geliimden 6 ay sonra 80 yalarnda, be evldn harb meydanlarnda ehid olarak brakm, hayatta ancak ellibe yanda ocuksuz dul kalm kznn amar ykayarak temin ettii nafaka ile geinebilen Hsn Dede isminde zaif, fersiz gzl, nran yzl bir ihtiyar kazann mfts bana gsterdi: Doktor Bey! Bu zt, Kur'n'dan bir iki kk sre ve Elham'dan baka bir ey bilmez. Para verirsin almaz, bulursa ekmei suya batrarak yer; garip olduu kadar ho, sessiz, hakk bir m'mindir. Bir gn: Kasabamz zenginlerinin, nedendir bilmem, efkat ve yardm kollar ksadr.Kzlaydan bu zavall ihtiyara yardm yapabilir miyiz? diyerek hkmetteki daireme gelmiti. Ben : Mft efendi, bu adamcaza ben bir frn gstereyim oradan her gn iki ekmek alsn, haftada da be lira cebimden yardm yapaym. Amma kendisi bunu ahstan deil Kzlaydan aldn bilsin. dedim. Byle yapmamn sebebi o kk kazada Kzlay tekilt olmamasndand. Mft memnun oldu ve bu dndmz ii tatbike baladk. Bu hl drt sene sessizce devm etti. Hsn Dede bzan cmiden karken deneine dayanarak daima yal olan gzlerini silerek bana dua ederdi. Bir gn: ~ 73 ~

Doktor bey, ben lrsem gazhnenin yukarsndaki mezarlk var ya, onun en tepesine beni gmdrr msn? demiti. Aradan birka ay gemi, bugnk gibi hatrlyorum, Eyll ay 22 nci gn, hava souk, Bir rya grmtm; Yemyeil bir zm bahesinde dolayordum. Kardan Hsn Dede bana: Doktor Bey, bana zm verir misin? dedi. Uyandm; Eyll 23, evimden ktm. Rzgrsz bir hava, hafif hafif kar balad. Hkmete gidiyordum. Sa tarafta kk bir meydanln dibinde byk bir kahve vard. Kahvenin nnde bir az mnakaas iittim, oraya yanatm. Din, sakall, iriyar bir adam orta cesamette bir sepetin iinde siyah zmler getirmi, bir manav da bunu almak istiyor. Kilosuna 60 kuru istiyor. Manav : Baba sen delirdin mi, bundan bir ay evvel 10 kurua zm satyorduk. zmc : Olum bu son zmdr. Son zm, ben sakladm bunu, imdi getirdim; ister alrsn, ister almazsn. diyordu. zmcye yanatm: Amca iki kilo zm ver. dedim. Tartt. Kahvenin yanndaki bakkaldan bir kesekd alarak zmleri koydum. Daireye, geldim. Kar devm ediyordu. Dairenin alt katnda Mftlk dairesi vard. Mfty aldm yanma, bir de salk memuru alarak kasabann son evlerinden balyan kk bir tepenin yamacnda bulunan kulbe eklindeki Hsn Dede'nin evine gittik. Salk memurum evin kapsna yanat, seslendi: Hsn Dede! Doktor Bey geldi. Mft Efendi de var!. Yal kz kapy at, biz hemen odann iindeydik. Ben: Hsn Dede, sana zm getirdim! deyince: Doktor Bey! Ben bu gece seni zm banda grdm, zm de istemitim. Bunu nereden biliyorsun? dedi. Titrek elleriyle zmden be tane yedi. Hsn Dedeyi muayene ettim. Senelerin erittii vcudda artk teki tarafa niyetli olduunu belirten emareler grlmee balamt. Yarm saat sonra yanndan ayrldk. Ertesi gn Mft Efendi, ben, salk memuru tekrar Hsn Dedeyi erken saatte grmee gittik.. Hsn Dede zten 26 gnden beri yerinden kprdyamyor. Bana: Doktor Bey! Gazhanenin stn unutmadn deil mi? dedi. ~ 74 ~

Ben artk yolcuyum. Bana hemen imdi Kur'n oku. dedi. Okumaa baladm. Aa yukar 6-7 yet okudum. Birdenbire Hsn Dede alamaa balad: Beni kaldrn! Kaldrn!.. Mft efendi, ben, salk memuru yatandan Hsn Dede'yi ayaa kaldrdk. Koltuk altlarndan tutuyorduk. Btn vucudu kollarmzdayd. Birden: La lhe llaALLAH Muhammedur-Reslullah dedi. Gzlerini kk kulbesindeki pencereye doru dikti. Yznde bir tebessm belirdi ve yksek sesle: NiiN ZAHMET BUYURDUNUZ Y RESLULLAH! derken Hsn Dede kollarmzn arasnda ruhunu teshin etti. Bir anda oday hibir kokuya benzetemiyeceim ve kelimelerin belgatiyle bile ifdesi gayr-i mmkn ho bir koku kaplad.. Bugn rahmetli olan Mft Efendi yksek sesle tekbir getiriyordu, kinci gn Hsn Dedeyi bana syledii Gazhanenin stndeki topraa vermitik. Bu canl htray okuyasnz diye sizlere anlatmamn sebebi, Hsn Dedeyi geende ryamda grdm. Bana dedi ki: Doktor Bey! Beni unuttun mu? Sebep budur. Nr iinde yatsn Hsn Dede! Nafaka : Yiyecek paras. Geim iin lzumlu olan ey. * Geindirmee mecbur olduu kimselere veya ocuklarna mahkeme karariyle verilen iae paras. Belgat : Hitbettii kimselere gre uygun, tam yerinde, dzgn ve hakikatl gzel sz syleme san'at. Muktez-y hle mutbk sz sylemek. * Belgat, hem dzgn, hem yerinde sz sylemeyi reten ilmin de ad olur. Ve maani, beyan, bedi' diye ksma ayrlr. Bu gn Edebiyat denilen bilgiye, ilm-i belat denilir.

KADR GECESi Kadir gecesini her mslman bilir, ta'zim eder. Mnkirler de bu geceyi bilir, fakat dillerini bu gece iin oynatamazlar... Bir kelime ile mbreklerin mbarei bir gecedir... Bu gzel geceyi anlatmadan evvel, gece nedir, onu biraz kartralm, srlarn grelim, sonra da Kadir gecesini birlikte dolaalm... Gece, ruhan... Gndz cismni lem remzidir... Btn muz'i ecrm karanln nmtenhilii iinde parlarlar... ~ 75 ~

Kendilerini ancak karanlkta gsterebilirler veya bizim grme hassamz onlar gece grebilir... Bu iki ters cmle zerinde biraz dnmenizi dilerim... Karanlk namtenahi mlk-i ilhide, aydnla nazaran gk galiptir, Ruhan lemdeki nrun temsili kamerdir... Kamer ayn zamanda ruhun lemidir... Bedr-i tam zamannda ruhan almaya dellet eder... Gece namaz Resl-i Ekrem'e farzdr. Niin, akku'l-Kamer hadisesidir de, akku'l-ems deildir?.. Hasefe'l-Kamer'dir de Kusfe'l-ems deildir?.. Vecma-ems vel-Kamerdir de niin Vecmie'l-Kameri ve'-ems deildir? Kudret-i Sbhaniye Es SETTR esms kanalndan tecell eder de ondan... Ecrmn karanlkta parldamas ibdetin karanlkta olan parlar olacana iarettir... Gne aya giriyor... Niin ay gnee girmiyor?.. Hem ay kk olduu hlde... Btn mevcudatn ve mahlktn yok olacana ve SETTR'n iinde kaybolacana iarettir... Ayn zamanda kyamete iarettir... Rhniyetin daim olarak cismaniyete hkim olduunu ifde eder. Bundan dolay gndz ile gece yaplan ibdet arasnda muazzam fark vardr... Gndz cesedin ibdeti, gece ruhun ibdeti yaplr. Mi'rc bile gece vakti olmutur... HAYY esmsnn tecellsi daima SETTR esmsiyle kapanarak, rtlerek olur... Hangi tohum rtlmeden inta eder? Ar, baln yaparken kimseye gstermez... nsan alkas gizli olarak bymee baslar... lnn cesedi bundan dolay defnedilir... Vahy gelirken zerimi rtn! diye Cenb- Resl'n buyurmas, scak iklimde mesinden deildir... Beni rtn! Vahyin iddetinden husule gelen ihtizazn rtlmesini, grnmemesini, SETTR esmsna kar olan edeb iin rtlmesini emir buyurmutur... Cenazeyi tekfin de bu edeb iin yaplr... Setr-i avret, HAYY esmsnn tezgh ve teferruat olan yerler iin emir olunmutur... Edeb yeri aikre olan hibir canl mahluk yoktur... Hepsi ftr yaradl icab bir uzuv ksmyla rtldr... Kimini kuyruk, kimini gulfe, kimini kl, kimini ty rtmektedir... Yalnz insanlarda bu gibi yaradltan terihi bir rt olmadndan, (bu ~ 76 ~

yaradl murad- ilhdir) insanlara telebbs lzumu, te'sirat- hariciyeden syanet bahanesiyle setr-i avret mecburen ve habersiz yaptrlmtr... rt SETTR'n naibidir. Esmnn dnyada naibi varsa evvelden mevcuddur. Naibi yoksa sonradan emirdir.. Bu, byk dn hakikatlerin bir kap araldr. Bunu anlayan, kap aralndan hakkatlarn illetlerini, sebeplerini, niin yle olduklarn, nehiylerinin esasn anlam olur. Bz cmle ve ksa anlatlar binlerce kelimenin, yzlerce lfzn kltlm ve akla sokmak iin hazrlanm usl ve yollardr... Gece ve geceler insana daha yakndr gndzlerden... Resl'n srtndaki siyah mhr- nbvvet, Dnyada siyah rkn bulunmas, Bu siyah derili insanlarn yaradlndak hikmeti dnp anlamak herkese nasip deildir... Hacer-i Esved, Kbe rtsnn siyah oluu insanlar dndrmelidir. Bunlar tesadfi eyler deildir... HLK: Geceye kasem ederim! diyor. Karanlk yere daima her cansz cisim bile hrmet ediyor. Farknda msnz?.. Gnein ziysnda birok dalgalar mevcuddur. Fakat aydnlk dalgalar hailleri gemiyor; geemiyor deil... Dikkat buyurun... Karanl aydnlatmamak iin rntgen ua her eyi delip geiyor. Fakat kendini gstermiyor, kendi grnmyor... Gndz m seversiniz, geceyi mi?.. Ne sylerseniz inanlmaz, muhakkak geceyi seversiniz. nk insanlarn yaradlnda gizli bir istek vardr.. Geceyi sevmek... Hakik sevgi ve kulluk gece belli olur. Fosforun gece parlamas tesadfi bir ey deildir; Bir hikmetin ve bir srrn gizli kapakl izah ve ifdesini haykrmaktr. Fosfor bceklerinin zikri gecedir. Ondan dolay her barlarnda parlar, snerler... O hlde gece: l - Geceye Kasem-i lhi, verilen ehemmiyet ve kymetin ifdesidir, 2 - Gnein kk aya girmesi, SETTR'da her eyin eriyeceine, Geceye verilen kymetin ifdesine, bir gn kyamet kopacana dellet eder. imdi geceyi triften sonra KADR Gecesine gelelim: Bu trif edilen gecelerden birisi deildir Kadir gecesi... Ed-Duhan Sresinin 4 nc yetinde zikredilen gece.. ~ 77 ~

Bu gece, Kur'n kl hlinde Levh'den inmitir... Sonra senenin iindeki bir gecede de, para para inmee balamtr. Bakara Sresinin 185 inci yetine gre, Ramazan ayna tesadf eden bir gecedir. Biz onu Kadir gecesi indirdik... Kadir gecesini Ramazn'n son haftasnda araynz... Elimizde ALLAH ve Resl'den mntakil bilgilerimiz bunlardr... Kadir gecesi, muayyen bir gece deildir. Bir sene tek gecede, bir sene ift gecede olmak zere seyr ve intikal eder... Ramazan ay da o geceye tesadf etsin diye mevsimlere gre deiir. nd-i ilahde evvelce byle bir gece murad ve tesbit edilmitir... Ramazan daima bu gecenin bulunduu aya tesadf eder. Kur'n- Kerm'in bu gece inmesi Tensb-i lhidir. Ramazan ay kamere gre olduundan, senenin dier muhtelif mevsim ve aylarnda seyr ve intikal eder. Buna nazaran, Kadir gecesi, nd-i lhide sabit ve muayyen bir merkez noktasdr. Gne muayyen bir burca dnyay ald zaman bahar nasl geliyor, nebatat uyanyorsa, senenin muhtelif zamanlarna ve mevsimlerine tesadf eden kamer Ramazan ay o gecenin zarf mahiyetindedir. Herhangi gece, O Kadrin, erefin merkezine geldii zaman Kadir gecesi oluyor, Kadir ismini alyor, Rahmet alyor... nd-i lhde sudr muayyen bir zamanda oluyor. O hangi geceye tesadf ederse Kadir ismi ona intikl ediyor... Gece sabit deildir. Rahmetin sudr merkezi sabittir. Sudr muayyendir. Muayyen bir zamanda oluyor. Tesadf ettii geceye erefini satndan o gece Kadir gecesi ismini alyor. Gk kaplar alyor diyoruz... Dedelerimizden gelme gzel bir tbir. erefin, kadrin, rahmetin sudru nd-i lhde muayyendir.. SETTR ile rtl olduundan o sudr zaman bir geceye tesadf ediyor. Rahmetin sudru hangi geceye tesadf ederse o gece sudrun erefine mazhar olduundan Kadir gecesi ismini alyor... Bu sretle btn senenin geceleri bu erefe mazhar oluyor. Ve SETTR'n grnr naibi olan geceler Kadir erefinden nasibini alyor... Ad-let-i lh... Gece; Karanlk zamandr, ~ 78 ~

Chiliyyet devridir, Cihann hakki irfan ve nurdan mahrum olduu zamandr. Resl-i Ekrem gelmeden evvel insanl byle bir gece sarmt. Byle karanlk bir gecede, bir devirde insanlk nrlara garkoldu, karanlklar kalkt, Resl'e gelen vahy klar ile parlad. diye tefsir ve trifler de mevcuddur. Gece, cehletin remzi olamaz... Nr geceden ktna gre nasl olur?.. Cehleti gideren de geceden kan nrdur... Yldzlar gece parlarlar... Bu bir yettir... Geceyi cehlete remz ve temsil yapmak biraz edeb d bir itir.. Belki de inanmayanlarn aklna dkememek aczinin verdii garip bir trif olup, nezaketten domutur bu tefsirleri... Bin geceden hayrl olan bu gece dier geceleri kltmez. Her geceye nasip olduu iin her gece bu gecenin feyzinin klarna sras geldike arpyor... Fecirde klar balad zaman gece Kadirlikten kyor. Nasibi bitiyor demektir. O hlde gece nasl chiliyyet remzi oluyor?.. Olamaz!.. Gece ve geceler olmazsa nrun kymeti kalmaz, nr, feyz grnmez... Gl kokusu, gl braktndan koku her tarafa yaylr... Koku grnmez, yaylr. Benden sonra Peygamber yoktur. mbrek sz ALLAH'n bir ihsandr. Bu sz Resl-i Ekrem'in dninin eref perdesidir. Bu gl kokusu, Bu ihsan, Bu eref, Kadir gecesi hrmetine beeryyete Resl ile bildirilmitir... Bundan nasibi olan korkmaz. Zten haktan gayr olan varlktan korkmak gizli bir irkten baka bir ey deildir. ALLAH'a dayanann korkusu olmaz, olamaz da... Kadir gecesi idi... Hastal ilerlemi, ateler iinde yatyordu... Dudaklarndan ALLAH'n mbrek kelimeleri szlyor... Sevgili kz baucunda idi. Gzlerinden inci daneleri sedasz dklyordu... Kznn gzel gzlerine fersiz gzlerini dikti: Sevgili kzm, Kadir gecesi bu gece deil mi? dedi. Kz: Evet baba! der gibi gzyalarn eliyle sildi. Baba, tekrar, kzna bakt: ~ 79 ~

Artk ayrlmak zaman geldi! Yolumuza gidelim, Ben lmee sen yaamaa kzm... Hangisi daha iyi?.. Bunu ALLAH'dan baka kimse bilemez dedi. Kadrin rahmet, eref ve kokulariyle gidiyorum... Resl'n mbrek ismini anarak ruhunu teslim etti... Fecr klan balarken Bu ALLAH'n velsi her zaman yle dua ederdi (Duas kabul oldu da Kadir gecesi ruhunu teslim etmiti) : Ey gzlerin grmedii, Fikirlerin varamad, clerin vemedii, Hadisatn deitiremedii, Mesib ve belyann korkutamad, Zt- Ecell!.. Sen ki; Dalarn ka miskl, Denizlerin ka litre, Yamurlarn ka katra olduunu, Aalarda ka yaprak bulunduunu, zerlerine ka gecenin karanl yayldn, Ka gndzlerin aydnlattn bilirsin!.. Senden; Hibir gk br g, hibir yer dier bir yeri rtp gizleyemez. Hibir deniz kenarndakini, hibir da sinesindekini saklayamaz. Ey bu evsf celile ile mevsuf olan Kaadir-i Mutlak!.. Ltfet de benim mrmn en hayrl zamann son dakikam ve en dzgn iimi ilerimin en sonu kl!.. Gnlerimin en mbareini de sana kavuacam gn eyle!.. Y Erhame'r-Rahmin!.. O gn Kadir gecesi fecr ile lmt Muz'i ecrm : Yldzlarn ou.Remz : aret. aretle anlatmak. * G anlalr. * Gizli ve kapal syleme. N mtenahi : Sonsuz. Bedr-i tam : Dolunay. Dellet : doru yolu gstermek ii. akku'l-Kamer : Reslullah (sav)in mcizesi olan Ayn ikiye ayrlmas. Hasefe'l-Kamer : Ay tutulmas Kusfe'l-ems : Gnein krlp ikiye ayrlmas. ~ 80 ~

nta : (Tohum) toprakta imlenme htizaz : Titreyi. Telebbs : Giymek. Giyinmek. * ki eyi birbirine benzeterek ayrdedememek. * rtl olmak. Setr-i avret : avret (ayp olan9 yerlerin rtlmesi. Te'sirat- hariciyeden syanet : D tesirlerden koruma. Settr : rten, kapayan gizleyen. En ok gizleyen ve rten. (Rabbmz)

H-Mm, Andolsun o Kitab- Mbne ki Biz onu mbarek bir gecede indirdik. nk Biz uyarcyzdr. O gecede her hikmetli buyruk ayrlr. (Duhn 44I 1-4)

Ramazan ay, insanlara yol gsterici, dorunun ve doruyu eriden ayrmann ak delilleri olarak kendisinde Kurn indirilen aydr.. (Bakara 2/185) Aikre : f. Belli, meydanda, ak. Bedihi. Ftr : Doutan, yaradltan, ftrata it ve mteallik. Hayat kanunlarna uygun. Gulfe : Zekerin snnet edilecek derisi. Terih : Bir kitap veya ibareyi anlalr ekilde aklamak, tafsilt vermek. nceden inceye didikleyip aratrmak. * Tb: Bir cesedi kesip paralara ayrarak incelemek. Telebbs : Giymek. Giyinmek. * ki eyi birbirine benzeterek ayrdedememek. * rtl olmak. Syanet : Koruma veya korunma. Himaye veya muhafaza. Naib : Birisinin yerine onun ilerini yapmaya yetkili kii. llet : Herhangi bir eyin var olmas iin lzm gelen sebebler. ~ 81 ~

Nehiy : Yasak etmek. Menetmek. * Gr: Emrin menfi ekli. Mhr- nbvvet : Peygamberlik mhr. Peygamberimiz Hz. Muhammedin (A.S.M.) iki omuzu arasndaki (srtndaki) peygamberlik iareti. Hacer : Ta, kaya. * smail Peygamber'in anasnn ismi. Esved : ok siyah. kara renkli olan. Hacer-i Esved : Kbedeki kudsal kara ta. Rntgen : Rntgen adnda bir Alman liminin 1896' da kefettii klar. Bunlar gzle grlmedii halde fotoraf camna tesir eder, vcuddan, tahta, kt gibi maddelerden bu k geebilir. Baz hastalklarn tehis ve tedavisinde de kullanlr. * Vcuddaki i uzuvlarn filmini ekmek. ua : Bir k kaynandan uzanan k telleri. Hail : Perde. Mnia. ki ey arasn ayran. Kasem : Yemin. Ahdetme. Levh : Grnen ibretli manzara. * zerinde yaz veya ekil izilebilir dzlk. * Seyredilen yerin izili sureti. * Ayet, hadis veya byklerin ders verici szleri. Yazl ey. * imek akmak. * Susamak. * Zhir olmak. * alp almak. Mntakil : (Nakl. den) intikal eden, geen. Bir yerden bir yere g etmi, tanm olan. * Miras kalm. * Karine ile szn geliinden anlayan. ndillah-nd-ilhi : Allah'n indinde. Allah'n nazarnda. Tensib : Uygun grmek. Mnasib klmak. Seyr : Yry. * Elenme ve ibret iin bakma. Gezip grme. * Grlecek ey ve yer. * Uzaktan bakp karmama. * Yolculuk. Burc : Muayyen bir ekil ve srete benzeyen sbit yldz kmesi. * Tek hisar kule, kale knts. * Dnyaya gre gnein dnd yerin onikide bir kadar. Nebatat : Bitkiler. Zarf : Kap, klf. Mahfaza. * ine mektup konulan klf kt. * Gr: Bir fiilin veya bir sfatn veya baka bir zarfn mnasna "yer, zaman, mhiyyet" (Nicelik, nitelik) gibi cihetlerden bakalk katan vasflarn belirten kelime. Sudr : Olma, meydana gelme. Sdr olma. * (Sadr. C.) Gsler, sadrlar Muayyen : Grlm olan, kat'i olarak belli olan, belli, ll, tyin ve tesbit olunmu, karalatrlm. ~ 82 ~

Nezaket : Naziklik, incelik, zariflik. Kaba olmamak. Edeb, terbiye. Mesaib : Musibetler. * Glkler. Miskal : Yirmidrt kratlk (4,5 gr. kadar) bir arlk ls. (Bir krat, be normal arpa arlnda olup, bir dirhemin 1/14 dr.) Katre : Damla. Su damlas. * Bir damla olan ey. Evsaf : vasflar, sfatlar. Mevsuf : Vasflanan. Bir sfatla tavsif edilen. * Kendisinde bir sfat mevcud olan, kendisine bir sfat isnad edilmi olan. Kdir : Bir ii yapmaya gc yeten. Kudret shibi ve hereye kudreti yeten. (Allah C.C.) Mutlak : Salverilmi. Itlak olunmu. Serbest. * Kat'i. phesiz. * Asl bir arta bal olmayan. Yalnz, tek. (Bak: Itlk)

DUA Dua, kulun; naz makamnda, kendini Yaratan'a vastasz ve byk bir edeb ve sevgiyle evirip arzularn, dertlerini aklamasdr. Hlkyla senli-benli konumasdr... Senli-benli konumada teklik gizlidir. ALLAH teki sever. ALLAH'a: Siz! diye hitbedemezsiniz, Sen diye hitbedersiniz. Sen kelimesinde teklik vardr. Dualar, ahdiyet mertebesine intikal ederse kabul edilir. Duann yapld zaman, ahdiyete evrilmi bir duann o anda olmamas lzmdr. Gece ibdeti bu makama evrilenlerin adet itibariyle az olmasndan istifde etmek iindir... Gecenin bir vaktinde kalk namaz kl! emri: Yalnz kalalm! demektir. Namaz m'minin mi'rcdr. denilmesinin sebebi: Mi'rc, ahdiyetin btn esmlar ile esmlanmak, orada erimek ve temizlenmek demek olduundandr. Namaz ahdiyet mertebesinde kabul edilen yegne ibdettir. Resl-i Muhterem'in ayaklar gidinceye kadar namaz klmas; Bunu niin yapyorsunuz, bu eziyet niin y Reslullah? diyenlere; Bu zevkten beni mahram etmek mi istiyorsunuz? buyurmalarnda: Ahdiyette senli-benli olmayaym m? demektir... ~ 83 ~

Saltn asl mns, dua, niyaz demektir. Dua edin vereyim! buyruu, Ahdiyette beni bulun, senli-benli olalm! demektir... te duada ok ince bir mn vardr ki araya mesafe sokmak, aralk brakmak irk olur. Onun iin istemek, araya mesafe sokmak demektir ki, her yerde hzr ve nazr, ah damarndan yakn olann senden haberi yokmu gibi arzunu hatrlatmak olur ki bu mntka, ite simdi irk mntkasdr. yisi istememektir. Bunu anlamak ok zordur... Bunu anlamak iin bir re vardr ki buna alsnz. ALLAH ile yar edercesine msamahakr, sabrl, affedici, efkatli, merhametli olmaa gayret etmek lzmdr... Bu hasletler sz ile ksa ve kolay sylenir, fakat insanda tecellsi ise ok gtr... Gece ruhan, gndz cismn lem remzidir. Btn mz-i ecram karanln nmtenahilii iinde parlarlar, kendilerini ancak karanlkta gsterebilirler. Karanlk namtenahi mlk-i ilhde aydnla nazaran ok galiptir. Ruhan lemdeki nrun temsili kamerdir. Kamer ayn zamanda ruhun lemidir. Bedri-tm zamannda ruhan almaya dellet eder. Gece namaz Resl-i Ekrem'e farzdr. akku'l-kamer hadisesidir de niin akku'l-ems deildir? Hi dndnz m? Kudret-i Sbhaniye SETTR esms kanalndan tecell eder de ondan... Ecrmn karanlkta parldamas ibdetin karanlkta olannn parlak olacana iarettir. Gne aya giriyor. Niin ay gnee girmiyor? Hem ay kk olduu halde... Bu, btn mevcudatn yok olacana ve SETTR'in iinde kaybolacana ve ruhun bki olacana iarettir. (Bu cmleyi bir-iki defa tekrar ederek okumanz rica olunur!) Ruhanyetin daimi olarak cismaniyete hkim olduunu ifde eder. Bundan dolay gece yaplan ibdet ile gndz yaplan ibdet arasnda muazzam fark mevcuddur... Gndz cesedin ibdeti, Gece ruhun ibdeti yaplr... Mi'rc bile gece vki' olmutur. HAYY esmsnn tecellsi daima SETTR esms ile kapanarak, rtlerek olur... Hangi tohum rtlmeden, inta eder? Ar baln yaparken kimseye gstermez, ~ 84 ~

nsan alkas gizli olarak bymeye balar, lnn cesedi bundan dolay defnedilir Vahiy gelirken: zerimi rtn! diye Cenb- Resl'n buyurmas, scak iklimde mesinden deildir. Beni rtn!...vahyin iddetinden husule gelen ihtizazn rtlmesi, grnmemesi, SETTR esmsna kar Resl edebinin ifdesidir... Cenazeyi tekfinde de bu edeb yaplr... Setr-i avret HAYY esmsnn tezgh ve teferruat olan yerler iin emrolunmutur... Edeb yeri aikre olan hibir canl mahluk yoktur... Hepsi ftr yaradl icab bir uzuv ksm ile rtldr... Kimi kuyruk, kimi gulfe, kimi kl, kimi ty ile rtldr. Yalnz insanlarda bu gibi yaradltan anatomik bir rt olmadndan, insanlara telebbs lzumu haric te'sirattan synet bahanesiyle setr-i avret mecburen ve habersiz yaptrlmtr... rt SETTR'in naibidir. Esmnn dnyada naibi varsa evvelden mevcuddur. Naibi yoksa sonradan emirdir Yegn : f. (Yek. C.) Birler. Tekler. Teker teker. Yegne : Tek olan. PEYGAMBERMZ (s.a.v.) N SALIA DAiR DNCE VE BUYRUKLARI Hazret-i Resl byk bir hekimdi. Tp sahasndaki buyruklann anlamak iin O'nun mbrek hayatlarn bandan sonuna kadar tetkik etmek icbeder. 1300 u kadar sene evvel mjdeledii byk din tetkik edildikte, bugnk tababetin temeli olan cismn ve ruhan bir temizlik ortaya kar. O devirdeki cehlet neticesi insanlar ve cemiyet ierisindeki pislik hem gd, hem cismn ve hem de ruhan idi. Bu mlevves insan ynlar muhitinde emsalsiz bir cevher temizlii ile btn cihana ilhi bir ibret numunesi olarak Resl- Ekrem ortaya kyor. Beeryet, cehlet ve pislik iinde kurumu, odun ynlar gibi asrlarca kendilerini hem cismn hem ruhan girdap iinden kurtaracak, bir mnc beklediler. Resl-i Ekrem Hir dandan ilh bir imek gibi cehlet ve dallet iinde bekleyen bu insan kitleleri iine inmi ve beeryyet birden alevlenerek temizlik deryasna doru akmaa balamtr. L ilahe illallah nidsiyie Hazret-i Resl kendilerini evreleyen muhterem ~ 85 ~

sahblerine, salk kaidelerini, dn ekilde tavsiye buyurmaa balyor... Her eyden evvel temizlii dnin esas olarak kabul ediyor ve temizlii mertebe mertebe ykselterek ALLAH'n sevgili kulu olmaa en byk art kouyordu. Nihyet temizlik mandan bir rkn oluyordu. Temizliin mandan olduunu btn beeryyete iln eden Hazret- Resl, bu temizlikten byk bir mn kastediyordu. O zamanki dallet ve cehlet iinde yzen scak ve cehennemi muhit sakinlerinde pislik tasavvurun fevkinde idi. Evler, elbiseler, vcudlar pis koku iinde ve vahet hlinde di. ekirgeden ylana kadar btn hayvan etleri ve her trl temizlikten uzak gdalar mideleri doldurmakta idi. Fahielik itibrda idi. Kadnlar erkeklere tenasl azalarn tehir edecek kadar fuhu alm yrm, hrszlk, ekavet ve nihyet ta paras olan putlara tapmak bir din hlini almt. Hazreti Peygamber'in istedii temizliin evrildii noktalar bu pislik deryasna doru idi. Muhterem sahabilerinden srarla istedii eyler unlardr: Bunlar islmiyet'e girme ve ykselme esaslarnn balangcdr. 1 - Yiyilecek ve iecek eylerin temizlii, 2 - Muhit temizlii, 3 - Vcud temizlii, 4 - Ruh temizlii. Bu esaslara bal olarak hayatlarn koruyanlar iin uhrevi byk mkafatlarn kendilerini bekleyeceini haykryordu. Asl garibi ve ehemmiyetli olan cihet, syledikleri mbrek tavsiyeleri ocukluk yandan beri kendilerinin harfiyyen tatbik etmesidir. Hazret-i Resl'n yksek insaniyet ve efkat hisleriyle dolu bir hazine olan mbrek kalbi, beeryyetin her trl sfli felketlerine cihanmul bir hassasiyetle acm ve onlarn dzelmesi iin byk ve emsalsiz gayretler gstermitir. Namtenhliin boulduu derinliin iinden gelen, dnya sakinlerine hell yollar haykran bir ses... Bu ses, kinatn geni gsnden fkrm bir volkan hlinde lh bir hayat klesi gibi Arabistan llerinde dnyya ayak basyor.. Zr dnylarn Hlk' Ona dnyy ve ruhlar tututurmasn emredecektir... Hazret-i Resl-i Ekrem keml devrinde insanla ALLAH'n emirlerini getirmek iin gkten yere indirilmi; bir insan ruhu hlinde namtenahi gelecee doru frlatlm ilhi bir ok gibi btn insan kalblerine girecektir. Maddi kymetlerin ruhan kymetler yannda bir hi olduunu dnyya isbat iin indirilen bu ruh, evvel bedenin gizledii ve kendisine mn verdirdii ~ 86 ~

ruh, ahlk iin, bedenin temizliini, onu besleyen, yklmamasn temin eden gdann temizliini, sonra ruhun temizliini salayan kaideleri, ilh bir szgeten geirdikten sonra ilh sesler hlinde yayyordu. Ahlk, adalet, doruluk, merhamet, fazilet szgelerinden ruhun gemesini tavsiye ediyor ve bu merhleleri teker teker kat'etmee uraan ferdin, nihyet fertlerin topluluu olan cemiyetin tasfiyesine giriyor, birlik, kardelik, yekdierine hrmet, hak tanma ile cemiyeti slh kaideleri koyuyordu. Tasavvur ediniz ki, vahet ve her trl pislik diyar Arabistan ln ruh mmuresi hline az bir zamanda ulatryor. Bu sretle madd kymetler temizleniyor ve ruhan kymetler ykseliyordu. slmiyet teesss etmi, mukadder merhlelerine doru, azz ve lh ruhun mridlii altnda ilerliyordu... Bu ykselme artlar arasnda bizim mevzumuz shh ve tbb bakmdan olandr. Bu mevzu zerinde byk islm mtefekkir ve hekimleri uramlar, birok shh kaideleri toplamlardr ki bir mecelle hline gelmitir. te bunlara Tbb- Nebevi ismini veriyorlar. Kltrel t ve tavsiyeler umm bakmdan be ksm arzeder. Ve tetkik edilmee ve bugnn bunalm ruhlarna haykrmaa deerin stnde bir hak kazanr... Bugn insanln birinci plnda ehemmiyet verdii salk esaslarn en doru, en ilh ve deimez ekilde tavsiye buyuran byk hekim Hazret-i Resl-i Ekrem Efendimiz'dir ki; koyduu kaideler bugn deil yarn bile deimeyecek, kyamete kadar salk dsturu olarak kalacaktr. Bu salk kaide ve dsturlar u sretle hulsa edilebilir: 1. Salam bedenin devml salam kalabilmesi iin kaideler. 2. Ruhun salam ve kemle ermesini salayan kaideler. 3. Hasta bedenin ve hasta ruhun tedavisi iin usl ve kaideler. 4. Beerin hayt mddetince ferdi ve kitleyi olgun hle getirecek hem madd ve hem ruh muvazeneyi temin iin kaideler. 5. slm cemiyetinin ruh ve madd disiplinini temin yolundaki kaideler. Resl-i Ekrem insanolunu salh yoluna davet ederken: ALLAH'dan baka mabud yoktur. O, birdir. Btn akl yoran kinatn HLK O'dur. Beeryyeti vahet devrinden bugnk hle getirmek iin, HLK'in bir vasta ile, ilham ile, beer olunu derece-i tenevvre getirmek gayesiyle birok mridler ve Peygamberler gnderdiine ve Hazret-i Resl'n son mrid olduuna, zr beerin derece-i idrke vardn kabul buyurarak O'nu Htem'l-Enbiy olarak tyin ettiine, getirdii Kitabn ALLAH kelm olduuna inanacaksn, ondan sonra da sana kemle ve salha gidecek yolun anahtar verilecek... ~ 87 ~

Keml devrine, bu kaideleri insiyakna geirdikten sonra uruna geirmee baladn anda kavuacaksn... Temizlik libasiyle, doruluk ayayle, adalet assiyle, ilim feneriyle, aln teri azyle vcud sahrasn katedeceksin... nsan hsrana gtren her trl hlyalar ve kt eylerden vazgeip; insan- kmil olacaksn. O zaman yaratldn toprak sana unu fsldayacak: Alama ey insanolu! ALLAH seni benden yaratt, yine bana vereceini va'detti. Bor, vermekle denir, te o zaman bu yola namzet dnya sakinleri, arkandan: ok iyi insand, temizdi. Nr iinde yatsn!.. Temennisinde bulunacaklar... Temizlik imandandr. Dsturu, vcdun salam kalmasn temin edip, her trl kir ve pisliklerin vcud stnde toplanmasna mni tekil etmektedir. Suyun ksesi bin altna olsa her gn ykann. sz temizliin mutlaka lzumlu olduu ve bundan kanmann imkn haricinde bulunduunun ifdesidir. Bu mesele umm olmakla beraber biraz da ferd kabiliyete baldr. Fakat bedenin daha mull ve herkese rci olan temizlii abdest ve gusldr. ABDEST: Vehleten temizlik gayesine matuf dn bir hareket olarak grlr. Byle olmakla beraber temizlie ruhun sz vermesinin bir Taahhd Senedi mahiyetindedir. O hlde abdest, temizlik zerine temizlik deildirbababa. Su bulunmayan yerde toprak ile abdest, yni teyemmm yaplr. Toprak esasnda madd temizlii yapamaz. O hlde esas ruh bir disiplinin insan benliinde teyemmm esasna dayanmaktadr.. Tababet : Hekimlik. Doktorluk. Mlevves : Kirli. Pis. Bulak. Bulatrlm. * Alkoyulup sonraya braklm veya durdurulmu olan. * Tazelenmek iin suda slatlm ey. * Kark, intizamsz. Munc : nc eden. Kurtaran, necat veren. Resul-i Ekremin (A.S.M.) insanlarn azabtan kurtulmasna ve dny ve hiret saadetlerine sebeb olmasndan mbarek isimlerinden birisi de mnci olmutur.

~ 88 ~

Mnci : nc eden. Kurtaran, necat veren.Resul-i Ekremin (A.S.M.) insanlarn azabtan kurtulmasna ve dny ve hiret saadetlerine sebeb olmasndan mbarek isimlerinden birisi de mnci olmutur. Kitle : Ktle. Yn. Kme. * Mden, ta gibi eylerden toplu ey. Mamure : nsanlarn bulunduu bayndr yer. Ma'mur olan yer. ehir, kasaba. nsiyak : Mnen sevk olunma. lhi ve mnevi sevk. Gnderilmek, bir kuvvetin te'siriyle ekilip gitmek. Ard sra gitmek. Derece-yi tenevvr : Parlama, ldama. * Bir ey hakknda bilgi sahibi olma. * Mnir ve mnevver olmak. Aydn olmak. Nurlanmak derecesi. Vehleten : yanl anlamadan dolay. TAAHHD UDUR Y lh! Huzuruna kmak, secdeye kapanmak, Sana kretmek arzusundaym, irdem dhilinde bulunan btn muzr ve gnah diye emir buyurduun eylerden kendimi tutacama sz veriyorum! Elimde olmayanlardan beni muhafaza et de krm tamamyle yapm olaym! O hlde bu hareketle ruhu bir mddet iin bir taahhde alyoruz. Yellenme ile abdestin bozulmas, iraden dhilinde bulunan muzr eylerden, kendini tutacana dair, verdiin niyet ve szn, bozulmasndandr. Taahhd bozulunca tekrar taahhd yerine getirmek iin abdest almak lzmdr. Burada psikoloji zerinde ruh bir muhasebeyi insanlarda tesis etmek ve bu sretle ruh temizlie doru yrmek yolunda ruh ve harek bir insiyak temin edilmektedir. Bunun iin salk bakmndan faydal olan hususat insiyaka getike vcud o iyi ve faydal i iin disipline girmi, demektir. Ruh ve harek insiyak teekkl edince vcud bir intizam iinde iler. GUSL, GUSUL: lenen byk bir zevkin karsnda, ruh ve akl unutkanl, tekrar, normal olarak, deta uykuda olan ruhu, uyanmaa davet mahiyetindedir. Gusl, ruh ve uzv bir harekettir. Zr meni ve pislik tbb bakmdan mukayese edilecek olursa, pisliin meniden daha mlevves ve mikroplu olduu ortaya kar. O hlde def-i hacetten sonra gusl icbetmeyip meni geldikte icbetmesi, pislik mefhumu bakmndan deildir. Meni geldike ahs iradesini kaybediyor, bu anda her eyi unutuyor. Bu vcud makinas doludizgin en yksek tevettr hlindedir. ~ 89 ~

Gusl vcudun bir tvbesi, ruh letin istikrar muhasebesi mahiyetini alm oluyor ve bu suretle psikolojik muvazeneyi temin ediyor. TAHARET: Byk ve kk abdestten sonra su ile temizlenmek esasna dayanmaktadr. Su ile yaplan, taharet ans, yni fer'te toplanan pislik paralarnn giderilmesi esasdr. Tibb istatistiklere nazaran fer kanserleri ve atlaklar taharet yapanlarda grlmyor. Zira mevad- gaita kuruduu zaman deri gerginleiyor, atlak husule geliyor ve yaralarn tekevvnn mucib oluyor. Bilhare bir tahri, nvesi olan bu yerde habis urlar teekkl ediyor. Trnaklarn haftada bir defa kesilmesi, dilerin misvak ile ykanmas, tenasl yerlerindeki kllarn muayyen zamanlarda tra, edilmesi, salarn taranp cbederse kestirilmesi, vcud saln tehdit edecek her trl mikroplarn vcudda temerkzne mani olmak iin tavsiye edilen shh kaidelerin birinci artlardr. Bu kk gibi grnen fakat 1300 sene evvel konmu kaidelerin dourduu esaslara riyet eden slam ordularnn, tarihimizdeki byk hakanlarn, cihangirlerin binlerce askeri seferleri tetkik edilecek olursa hibirinde sar bir hastalk kmad grlr. Ehl-i salib ordular yz sene zarfnda o kadar sefer yapmtr. Hepsinde sri hastalk kt trihen sabittir. Bu kaidelerin dn mahiyet al trl ihmalkrl ortadan kaldrmtr. slm Dinindeki temizliin madd ksm insan vcdunu evvel kesin olarak bir disiplin altna sokuyor (alyor), disipline alan vcud bu kaideleri insiyakna naklediyor ki bir zaman, dnmeden, bu shhi kaideleri tatbik ediyor. Bu kaidelerin dn sekil al, chili de, mnevveri de ayn insiyak kullanmaa altryor, chil asln bilmeden temizleniyor, mnevver, pisliin tevlid edecei beden iin fenalklar idrk ederekten... Mnevver bir dindar, misvak dilerini temiz tutmak iin kullanyor. Chili, Hazret-i Resl'n snnetidir, diye kullanyor. Hazret-i Resl'n tavsiye buyurduu kaideler, vcud temizliinde anlay fark yaratt gibi, vcudu bilaistisna demokratik shh bir disiplin altna alyor. Hazret-i Resl'n bu ok gzel tavsiyesine misl olarak kk bir mahedemden bahsedeceim: Bir trihte seyahat ediyordum, kk bir kasabada bir handa kalmak mecburiyeti hsl oldu, kaldm odada hoca klkl ve chil bir arkada yatyordu. Kasaba adet ky gibi bir yerdi, uyuyamadm. Gece yarsn gemiti, hoca yatandan uyand, odada yanan kk gaz lmbas hocay farketmeme msaade ediyordu, masann zerinde duran su testisini ald, avucuna biraz su dkt, sonra ellerini oda ierisinde ykad, sonra da bardaa su dkerek iti ve tekrar yatt... ~ 90 ~

Bu adamcazn elini ykamas, sonra da bardakla su imesi belki tuhaf gibi geliyorsa da hoca bunu gayriihtiyr yapmt. Zr bu dindar, temiz, fakat chil adam Hazret-i Resln u tavsiyesini insiyakna sindirmi mbrek bir zt idi: Uykudan uyandnz zaman ellerinizi ykamadan bir yere srmeyiniz... (Hads) tavsiyesini insiyaki olarak tatbik ediyordu. Zr uykuda haberi olmadan insan bir tarafn kayabilir, ellerin ve trnaklarn bu hliyle bir yere srlmemesi esasna mstenid bu mbrek tavsiyede, gyet ince ve byk bir temizlik prensibi gizlidir. Bir insan yznde toplanm olan gzellik yalnz fizik gzellik deildir. O yzde, iyilik ve ilim parlaklnn ve ruhan effafiyetin ifdeleri de vardr. Bunlar, dnyay tetkik ettiimiz melekelerimizle deil, inanma denilen meleke ile idrk eder ve grrz. Bu meleke ile insan grnmeyen mevcudatn delillerini kefedebilir. Bu kudretin aklad manzara hududsuzdur, ite insana tekml merhlesi yaptran, olgunlamak imknlar salayan bu melekesidir. Ruhun kemle ermesi, ne yalnz rlplak, kuru, objektif tabiat bilgileriyle ne de riyz ilimlerle temin edilemez. Btn kinat bir fizikinin kafasndan ok daha genitir. Ve orada bu kafaya smayan saysz buutlar, saysz ihtizazlar mevcuddur. Biz bu buutlu leminin kesif maddelerinden yaplm dima hcreleriyle duymaktan ve dnmekten kendimizi kurtarmadka etrafmzdaki kaba tezahrleri tesbit ederek ruhan lemlerin tezahrlerini ne anlayabiliriz, ne de bunlar hakknda bir fikir edinebiliriz, yle bir had gelir ki madd idrk durur, bundan tesini ya inkr eder veya maddeye gayri maddilik ismini yaptrrz. Gzlerimizin grebilecei, hdiselerin arkasnda, ne gibi hdiselerin cereyan ettii, ancak, vakitlerini fed ederek bu ie verenlere myesser olur. ur dediimiz zaman, ruhun kendi iindeki ummi bilgisi hatra gelir. Ruh, kendi varlndaki umm bilgi ile messiriyet kudretini haiz bir nr- ilhdir. Ruhun, madd kinatta, cesede girerek bulunmas, ebed varlna intikl iin, bir merhle geirmesi demektir. lmden evvel, insann bir varl mevcuddur ki, biz maddi hasselerimizle insann bu varln tanrz, lmden sonra, bu varlk kaybolur ve bu sretle bir insan ebediyyen kaybettiimizi zannederiz. lm bir zarurettir. Bu zarureti anlamak, insanda tekml ihtiyac ve maddi kinattaki varlnn zaruretini anlayp, kabul etmekle mmkn olur.

~ 91 ~

lmn eiinde bulunan insanda, lmle hayat arasnda iddetli bir mcdele vardr. Fakat dikkatli bir mahid bu tabloyu seyrederken grr ki, burada dalmak veya baka madd bir ekle inklbetmek istemeyen fizikoimik bir varln deil, fizikoimik varln brakmak istemeyen ve mehul bir diyara doru srklenip gitmekten endie duyan baka bir varln karsnda bulunmaktadr. Hele o mcdelenin, haytn fena kullanm veya insan fikirlerle beslenmemi kimselerde daha iddetli olmas o hidin dikkat nazarn eker. Bu unu ifde eder ki, ruhun cesede girmesi, dnyda bir eyler renmesi iindir. Doktor olmam bu hdiseyi ok defalar mahede edip tetkik etmeme msaade verdiinden bunu kendi msbet bir kanaatim olarak sylyorum. Dnyda iyilik ve insanlk kelimeleriyle ifde edilen ve kemle doru giden yollardan gememi kimselerde, lm nnda iddetli ve etin olan bu mcdele, kemle susam ruhun cesedi brakmak istemeyiinin ifdesidir. Zr ruh dnyada cbeden ruhan terbiye ve malmat almamtr. Kemle ermilerin lmlerinde byk bir huzur ve rahatlk gze arpmaktadr. Can ekienlerin ve etrafndakilerin, lme mni olmak iin, gsterdikleri btn gayretler, botur. Ne doktorun illar, ne hasta yanndakilerin kuru tesellileri ve ne de bizzt hastann lmemek iin yapt mcdeleleri, faide vermez. Btn gafilce ve chilce mukavemetleri lm, sonunda muhakkak kracaktr. Nihyet hastann uru bulanmaa balar. Bir uyuukluk, hatt tatl bir istirahat hli teesss eder. Btn arlar diner, zdrablar durur, hasta btn hayt mddetince geirdii lm korkusunun beyhudeliini kendisine haber veren bu ilk almetlerin ekseriya henz mnsn anlayamaz, fakat artk mcdele kalmamtr. Yalnz cesedde grlen ey, ruhun ondan kurtulmak iin, yapmakta olduu sarsntlardr. Yalnz maddelere mahsus olan bedenin tl hli bir anda teesss eder, insan mnsz bir hl alr. Yzde toplanm olan ruhan effafiyetin gzellii kaybolur. Fizik gzellik mnsz, adet korkun bir hle inklbeder. Bylece bir taraftan hasta hakik haytna girerken, dier taraftan, etrafndakiler, hl iin farknda olmadan, onu lmn penesinden kurtaramadklarna zlrler. Eer onlarn bu arzusu tahakkuk etse ve hastann fikrini sorabilseler, hasta ok defa bu istei iddetle reddedecek ve yoluna mni olmamalarn onlardan isteyecektir. Bu, hastann madd ksmdan biran evvel kurtulmak arzusudr. ~ 92 ~

Btn iddetli gayretlerine ramen bedenn kuvvetli balarn mkiltla koparan ruhun bedende tezahr eden arpmalar da ekseriya dardakiler tarafndan yanl, tefsirlere urar. Pek az kimse bunun, kurtulu yolunda sarfedilmekte olan, ulv bir cehd olduunu anlayabilir. Arasra iitilen eitli szltlar, cesedde grlen silkinmeler ruhun, serbestlenmek iin gsterdii gayretlerin, dnyamzdaki son madd tezahrleridir. Ruh hemen hemen bedeni brakm gibidir. Hayat sahibi bir yzn mtemadiyen deien ifdeleri artk bu cesedde kalmamtr. Yalnz son bir tek ifde orada sabit olarak yerleir ki o da, ruhun cesedde tecell eden son duygularna ait bazan korkun bir zdrabn banda derin ve ulv bir huzurun ifdesidir. Hayt manev huzurla geen kimselerde, Kasas sresindeki; Madd kymetler ruhan kymetlerin yannda bir hi... olduu ifdesi ahs olarak anlalr. Dnyada bulunmamz birok madd icablardan doma hllerden gememizi intc eder. te lme varncaya kadar kemle ermenin mns budur. Bu hududa varmak iin lzumlu kaideler islmiyet'in en byk emirleri arasndadr. Bu kaideleri teker teker terih edelim: Muzr : (Muzrra) Ziyn veren, zararl, zarara sokan. Hususat : (Husus. C.) Hususlar, bakmlar, iler. Tarzlar, ekiller. Mes'eleler. Maddeler. Meni : Erkek veya diinin bel suyu. Dl suyu. Nutfe. Sperma. Tevettr : Gerginleme, gerilme. Ans : Sindirim sistemi boaltm ucu. Dbr. Fer : Yark, atlak. Korkulacak yer. * Ud yeri. Dii tenasl leti. Habis : Kt,alak, soysuz. Mevad- gaita : Dk maddesi. Misvak : Kullanlmas pek ok faydal olan ve Peygamberimiz Hz. Muhammed'in (A.S.M.) ehemmiyetle tavsiye ettii, di fras vazifesini de gren, ho kokulu ve meyvesiz bir aacn dallarndan kesilip kullanlan para. ~ 93 ~

Tenasl : Tremek. Nesil yetitirmek. remek. Birbirinden doup tremek. Temerkz : Merkez tutma, merkezleme. Bir merkezde toplanma. * Ylma. Birikme. Ehl-i Salib : Hal ehli. nsiyak : Mnen sevk olunma. lhi ve mnevi sevk. Gnderilmek, bir kuvvetin te'siriyle ekilip gitmek. Ard sra gitmek. Mstenid : Dayanma. Gvenme. * Sened veya delil sylemek, gstermek. Buut : Boyut. Messir : Te'sir eden. z brakan. Te'sirli. Dokunakl. * Hkmn yrten. * Eserin sahibi. Teesss : Temellemek. Yerlemek. Kurulmak. Teekkl. tl : (tla) lemez. Bo. Tenbel. * Bozulmu. Tekevvn : (C.: Tekevvnt) Vcuda gelmek. Meydana geli. * ekillenmek. * Var olmak. Tevlid : ocuu doarken almak. Dourmak. Dourtmak. * Mc: Sebep olmak, vcuda getirmek. * Beslemek. Terbiye etmek. ntc eder : neticelendirir. Terih : aklama, izah. ORU slamlarn en byk ibdetlerinden biridir ki, hibir vehile iine riy giremez. Bu ibdetledir ki, insan ruhu, madd balarndan muayyen bir mddet iin ayrlarak manev bir inirah ve istirahate ekilir. Hazret-i Resl'e vahyolunan Kur'n- Kerm'in bildirdiine gre oru, ALLAH'n, kendisine inanan ve tapanlara bir emr-i mbrekidir. Gn domadan balayan, gne batncaya kadar her trl yeme ve imeden, telezzz- ehvanden kendisini kendi kendine men'eden orulu bir insann salbet-i ruhye ve rhniyesi nnde hibir mantk eilmeden kendisini geri alamaz. Orucun madd bakmdan vct makinasna yapt byk tesiri ksaca mtala edersek; yiyeceksiz kal, ilk nce alk duygusunu uyandrr, bazan sinir bozukluu ve nihyet yorgunluk hissini ortaya atar. Daha ou ruh ve daha az madd gibi grnen bu rahatszlklar vcud makinasnda ehemmiyetli olan birtakm gizli vcud alma hdiselerini tahrik eder. Karacierdeki ekerler, deri altndaki tabakalar ve adeledeki yalar, beze ve ~ 94 ~

karacier hcrelerinde protein'ler harekete geerler. Btn uzuvlar, maddelerini, i muhitin ve kalbin tamamiyetini muhafaza iin, fed ederler. Bu sretle bir sene durmadan ve dinlenmeden alan insan makinas, nesilerini temizler ve deitirir. Bu deime bir senelik yorulan ve kendisinde kimyev birtakm maddeleri biriktiren uzviyetin insan ruhiyat ve arzularna bal bz itiyat ve isteklerini deitirir; yerine daha taze, daha canl, ruh ve madde alma sistemini husule getirir. Hastalklarda, hekimlerin tavsiye ettii istirahat, hasta uzviyetinin normal vaziyetini almas iin vcudun hcrelerine yeniden bir hz vermekten baka bir gayeye matuf deildir. nsann farkna varmad uzviyetinin hcre ve nesilerinin bir senelik yorgunluu, ancak oru ile, temizlenmek ve kuvvet bulmak imknna sahibolur. Gnn erken saatlerinden balayarak, 12-14 saat a duran bir uzviyetin madd rpn ile onun tad ruhun bir rahatlk deryas iinde alkann, bu uzun saatlerin sona erecei dakikalarda, duymak ve ondan ruhan bir zevk hissesi koparmak itiyad- diniyesine mlik insanlara, ne mutlu! 12-14 saatlik bu alkanln verdii ruhan zevk trif erevesine ve tavsife smaz... Ruh adet cesede kk bir isteme kabiliyeti ba brakarak namtenahi kinatn ihtizazlar iine karyor... Fakat bu ihtizazlar ancak kmil, bilgi ve ilim peinde koup onun verdii byk kuvvetle yorulmu kafa tayan mslman insanlarda kendisini hissettirir... O hlde oru; insan ruhunun uzviyetine bir hz veren taahhddr. Kur'n- Kerim'e gre: lh ve beer her taahhd mukaddestir. O hlde hakik orulu olan insan, mukaddes uzv ve ruh bir durum alm olacaktr. Buraya kadar fertler topluluunun emr-i ilh olarak yapmalar istenen byk shh ve ruh kaideler terih edildi. Bu umm kaideler iinde fertlerin teker teker ykselme istidad ve arzusunu tayanlara ait tleri bulup karacaz. Hicret vukua gelmeden evvel Medine'de fevkalade ok stmal. Senede yzlerce kii stmadan lr ve zdrab ekerdi. Resl-i Ekrem Medine'yi teriflerinde Medine'nin etrafn ok bataklk grm ve stmann bu sulak ve pis yerden geldiini syleyerek bu ie nayak olarak bir defasnda 30 bin hurma fidan diktirmitir. Ve bataklklar kurutmutur. ~ 95 ~

Ebu'l-Berekt'n bitabnda yazldr: Bir yerde hastalk kt zaman o yerde bulamyorsanz baka tarafa gitmeyiniz, baka yerde hastalk vana o tarafa da seyahat etmeyiniz! buyurarak ilk karantina usln vaz'eden Cenb- Peygamber'dir. Btn hastalklarda himye, yni perhizi musirrane tavsiye eden btn devlarn ba budur, diyen Ulu Peygamber'dir. ALLAH'n takdir buyurmu olduu mr rahat yasamak, huzur iinde geirmek, rz-i ilhyi kazanmak iin: unlara kat'iyyen riyet ediniz! buyuruyor: 1 - Daima taze yemeklerden yiyiniz! 2 - ok scak ve ok souk yemeyiniz! 3 - ok ineyiniz, yava yemek yiyiniz! 4 - Yemee oturmadan ellerinizi ykaynz! 5 - Daima yemekten itihah olarak kalknz, ok yemeyiniz! 6 - Yemeklerde ok su imeyiniz! 7 - Kn daha ziyde yal yemekler, yazn serin yiyecekler ve sebze yiyiniz! 8 - Yemeklerinizde hurmay eksik etmeyiniz! 9 - zm, hurma, zeytin ALLAH'a kretmek iin size afiyet ve kuvvet verir. 10 - Yorulduunuz zaman tatl yiyiniz! 11 - Krk, atlak kselerde yemek yemeyiniz, su imeyiniz! 12 - Yemeklerde daima neeli olunuz! Yalnz yemek yemeyiniz! 13 - Yemekten sonra daima dua ederek krediniz! 14 - Ayda bir gn muhakkak oru tutunuz, vcudunuz dinlensin. 15 - Bal yiyiniz, bin derde devdr. Bu tavsiyeler binlercedir. Okuyucularma bu tavsiyeler gyet basit gelecektir. Fakat 1300 sene evveline bir seyahat ederlerse akl durduran bir hdise ile muhakkak karlaacaklarn anlayacaklardr. Bunlardan hibiri bugn deimemitir. Deiemez ve deitirilemez de... Bu kadroya giren her hdise byk, cihanmul ve ilh olur.. Son senelerin keifleri dnya tbbini deitirmi, yeni bir devre sokmutur. Telezzz- ehvan : ehvet lezzetleri. nirah : Ferahlanmak, mesrur olmak. Salbet : Metanet, katlk, sulbiyet. * Peklik, dayanma. Salamlk. * Mukaddesat korumak hususunda cesaret, metanet ve sebat gibi sfatlarla muttasf olmak. (Bunun zdd: Lbalilik) Nesic : (C: Nsc) (Nesc. den) Dokular. tiyad : (tiyat) Alkanlk. Huy. det. det edinmek. PENSLN... 160 Hicr senesinde len ve 500 kadar telif eseri olan Tavasl Musa ibn-i Eb Hayyan'n El-Hlis isimli kitabnda, gz hastalklarnda, boaz anjinlerinde ~ 96 ~

Reslullh'n u tavsiyesi yazldr: Mantarlar alnz, rutubetli karanlk bir yerde gn muhafaza ediniz, stnde kf hsl olur. Demir bir i alnz, kzdrnz! Souduktan sonra defa bu kfe srnz, gze srme eker gibi srnz, bu kf boaza tal ediniz! eyrek asr evvel buna hurafe, sama ismini veriyorlard, bugn; kf, mantar, penisilin, son asrn mucizesi... 1300 ksur sene evvel Yce Peygamber penisilini biliyormu... Buna tesadf demeyiniz. slmiyet, namaz, orucu, be vakitte abdest alnmak sretiyle temizlii esas almak itibariyle, hi phesiz ki bir hfzshha dinidir. Tam mnsiyle dn emirleri f eden bir mslman yine hi phesiz ki tam shhatli bir insan saylabilir. Fakat meseleyi bir de ilm ve fenni bakmdan tetkik edersek, o zaman Resl-i Ekrem'in ilm hazakati tebarz eder ki maksadm bunu zah etmektir. Muhtelif hastalklarda tavsiye buyurduktan baz hususat ksaca anlatalm: Yarm ba ars: Bizzt kendi mbrek balarna arasra yarm ba ars gelirdi. Mbrek balarn sk balard. Bir defa da bann tam ortasna bir defaya mahsus olmak zere hacamat yaptrmlardr. Dier etraf arlarna derhl kna koyarlard. Gz ars: Gz arlarnda daima bol hurma yenmesini tavsiye ederlerdi. Bir de scak gecelerde Arabistan'da yapraklar manzarasnda semdan yaan kudret helvas vardr. Bu maddeyi sulandrarak gze damlatrlard. Bundan baka mantar suyu kullanrlard ki, bunun penisilin olduunu evvelce arzetmitik... Boaz arlar: Udu-Hindi denilen bir nebat atete yakar, dumann nefes ettirirlerdi. Bugnk tababetin inhlsyon yaptrmasnn ayndr. Ayn zamanda bu madde ok kuvvetli bir antiseptiktir. Resl-i Ekrem bunu dverek toz yapar, yaralarn zerine hafif temas ettirirdi. Karn arlar: Daima bal erbeti kullanrlard, Kabz iin: Bunun iin Sn denilen bir nebat kullanrlard. Bu nebat iin yle buyururlard: Eer lme bir derman bulunsayd o da sna olurdu. ~ 97 ~

Ztlcemp: Bu illete udu hindi kullanlmaldr. Bu kkte yedi trl derde dev vardr: Alaykm bil-hzer-dul-Hind. Bir de bu hastala kis-ll-bahri denilen bir ot tavsiye ederdi. Bu ota zeytinya ilve ederek kullanrlard. Bu nebatta su ekmek hassas oktur ve bol idrar verir. Sulu ztlcempte ne kadar ehemmiyetli olduu ortaya kar. Siroz: Batnda su toplanmas. Bunun ok tehlikeli bir hastalk olduunu buyururlard. Henz yeni salan deve stnn iilmesini tavsiye ederlerdi. Bu st derhl ishle sebebiyet veriyor, bu sretle biraz hafiflik vermi oluyordu. Mide Hastalklar ve mesi: 12 dirhem bal 2 dirhem rek otu 2 dirhem anason 6 dirhem limon kabuu l dirhem karanfil. Bir miktar limon kabuu, Bir miktar sirke, atete iyice hllolunacak ve bir kahve ka alnacaktr. ahsen bunu kullanrn, shhat verici bir tesiri olduunu mahede ettim. E-if fi selase hadis-i erifinde, yerde if vardr, buyuruyorlar: 1 - Hacamat 2 - Bal 3 - Key gibi Fakat ben kendimi key yapmaktan menederim. Taun, Veba: yet, siz bir yerde bu hastalk olduunu iitirseniz, sakn oraya gitmeyiniz. Ve yet iinizde zuhur ederse bulunduunuz yerden kmaynz. Bu mbrek tavsiyeleriyle hastaln sr olduunu kefetmilerdir. Bu sretle ilk karantina usuln Kurn Resl- Ekrem'dir. Ateli hastalklarda: Souk su ile vcudu slatrd. Zehirlenmelerde: Derhl mideyi boaltmak iin kustururlar ve omuzlarn arama adet hacamat yaparlard. Akrep sokmasnda: Tuzlu su iine, sokulan yeri sokarlard. ~ 98 ~

Verem: Zaif, ksrkl, balgam karan hastalar Medine'den dar karr, dada obanlarla beraber brakrlard, bol bol st imelerini tavsiye ederlerdi. Bu hasta genler az zaman sonra Medine'ye grbz bir hlde dnerlerdi. Mikrop ve lboratuvarn tamamiyle mehul olduu o karanlk chiliyet devrinde Resl-i Ekrem'in bu hastalk hakknda koyduu tehis ve tedavi son derece clib-i dikkattir. Bugnk veremlilerin sanatoryum tedavisi ayndr. Czzam: Bu tehlikeli korkun hastalk iin: Czzamllardan kanz, arslandan kaar gibi kanz. buyurmulardr. Taunlu, veremlilerin derhl halktan tecrid edilmesini tavsiye buyuran Resl-i Ekrem karantina usuln kefetmi bulunuyor. Bu hastalklarn mikrobu ancak iinde bulunduumuz asrda kefedilmitir. Karantina da bu asrda kymet ve ehemmiyet kesbetmitir. Bu itibarla Reslullah'n tb ilmindeki bilgisi, keifleri ve tavsiyeleri O'nun yksek ilh dehasnn ve insaniyete yapm olduu hizmetlerin en byk brhandr. Perhiz iki ksmdr: 1 - Hastalk tevlid edecek yiyeceklerden kanmak, 2 - Herhangi bir hastala tutuldukta o hastal artracak eyler yemekten kanmak. En byk shhat perhizdedir. buyurmulardr. Nekahet devrinde perhize daha byk kymet verirlerdi. Sirozlulara bir yudum sudan fazla vermezlerdi. Shhatli insanlara bile fazla su imemelerini tavsiye ederlerdi. Eer insanlar az su ierlerse, vcudlarnn shhat ve afiyetini ayn istikamet zerinde devm ettirebilirler. hadis-i erifi byk bir hikmet tamaktadr. Fahielere, delilere ocuklarnz emzirtmeyiniz! asr evvel Paris sokaklarnda pislikten geilmezdi. Fransa krallarndan biri bitlenmiti. Doktoru bir fda scak suya girmesini tavsiye etmi, bu banyodan sonra vcudu rahat etmi, ve kral doktoruna : Senede iki defa bu ii yapmak istiyorum, ona gre hazrlk yapnz! diye emir vermiti. M. Pompadour mrnde iki defa banyo yapm, pis kokular lavantalarla giderirmi. On asr evvel Reslullah Efendimiz: Suyu ksesi bin altna olsa her gn ykannz! diye btn beeryete haykryordu. O'nun koyduu shhi kaide ve usuller ebediyete kadar devm edecektir. Shhat hakknda syledii mbrek szlerin hibirisini yerinden kprdatacak ~ 99 ~

bir lim gelmemitir. Gelmeyecektir... Dnya ve insanlk kyamete kadar ALLAH'n birliini semlara haykran minarelerden gnn be vaktinde vecd ve man ile dolu: EHED ENNE MUHAMMEDER- RESLULLAH sedalarn dinlemeye devm edecektir. Talt : Vecih, yz. ehre. * Grn. Grmek. * Gzellik. * Grmek. * Bir eye ok rabet etmek. Hfzssha : (Hfz-s shha) Salkl yaamak iin dorudan doruya kii ve iinde bulunan evrenin salkla alkal artlarn tetkik edip inceleyen, gerekli tedbirleri olan ve bu eit almalardan bahseden hekimlik kolu veya salk bilgisi. * Shhatini korumak. Saln muhafaza etmek. Hazakat : htisas. Meharet peyda etmek. stad olmak. Bir san'atta, hususan tbda gerei gibi renip mhir ve mtehasss olmak. Tebarz : Belli olma, belirtme. Grnme. * ki hasm cenk iin meyadan kma. Ztlcenb : (Zt-l cenb) Tb: Akcier zar iltihab. Akcier veremi. Batn : Karn shal : Mlyim ve dz bir yere varmak. * Tb: Barsaklarn iltihabndan souk algnlndan hsl olan srgn, i srme. Selase : . Sarf : (C.: Sruf) Harcama, masraf, gider. * Fazl. * Hile. * Men etme. Bir kimseyi yolundan ve iinden ayrp baka tarafa yneltme. * Farz. * Gr: Bir lisan meydana getiren kelimelerin deimesinden, birbirinden tremesinden bahseden ilim ubesi. Kelime bilgisi. Kelime ekli bilgisi. Morfoloji : Tasrif eitlerini, isim ve fiil nevilerini reten ilim. * Para bozma. Karantina : tl. Bulac bir hastaln yaygn olduu bir lkeden gelen kiileri, gemileri veya mallar geici olarak tecrit etme eklinde alnan tedbir. * Hastahanede yatmas gereken hastalarn kayt ve kabul ilerinin yapld yer. * Bir bulac hastaln yaylmasn nlemek zere hasta olup olmad bilinmeyen insan ve hayvanlarla temasn menedilmesi. Calib : ekici. Celbedici. Kendi tarafna ekip getirici olan. Czam : (Czzam) Hansel basilinin (mikrobunun) sebep olduu bulac bir deri hastal. Tecrid : Akta brakmak. * Yalnz bana brakmak. Tek bana hapsetmek. * Dnya alkalarn kalbten karp Allah'a (C.C.) ynelmek. * Edb: Bir airin ~ 100 ~

kendini mcerred bir ahs, yni ayr bir adam farzederek ona hitabetmesi. * Soyma, soyulma. Nekahet : Hastalktan yeni kalkp henz iyilemi, iyilie yz tutmu olmak hli. Hastalkla shhat arasndaki hl. * Fehmetmek, anlamak, bilmek. * Seri intikal etmek. ok abuk anlay. Tevlid edecek : Duuracak ORU'UN ESRRI Oru, insan ruh ve maddesinin ilhi banyosudur. Oru, vehleten a durmak gibi gelir insana. A durmakla cesed zevk duyarsa, oru'un mns ortaya kar... Alktan sknt duymak, hakiki oru mn ve mefhumunun dndadr. Oru, cesed ile ruh tevhidini husule getirmektir. Mukaddes Kur'n-n Bakara Sresi'nde 183 nc yet yni, ALLAH szleri diyor ki: Ey imn edenler! Buradaki mn edenler, kinatta aczini bilerek gaybe inananlar demektir. Gaybe inanmak ok g, ok zor bir baardr, insan oluna... Mantk ve havas'a hitabetmeyen eylere inanmak ok mkl bir itir. Bu oru ile ta ki gnhlardan korunasnz. Oru size yazld, nasl ki sizden evvelkilere yazlmtr... Kulun ALLAH'a kar olan krn if etmemesi ve bunda devm etmesi edeb d bir i olur ki buna gnh derler. Gnhn cezasn Cenab- Hak kulun kendine brakmtr. Gnh, inkr ve red hududuna girerse, kfrdr. Kfrn cezas ise, ALLAH tarafndan verilir... nsanda btn ilhi esmlar tecell ettii iin, krn ifsnn tehiri, esmlar zedeler... nsan bylelikle, kendi kendini zedelemi olur. Yukardaki sylediimiz emir ile oru, ALLAH'a inananlara farz olmutur. Emirde yazld kelimesi ile byk bir incelik ve hikmet ifde edilmitir... Yazld kelimesinde sizin canllnz, ruhunuz ve maddeniz bir murad ile halk edildi. Ve ona lzumlu olan eyler de, evvelce yetullah ve Snnetullah ile tyin edildi mns gizlidir. yetullah: Esmlarn tecellsi, grnmesidir. HAYY ile canlyz BASR ile grrz SEM ile iitiriz, ilahir... Bunlarn devm iin, bir takm kanunlar vardr. Havadan oksijen alrz, su ieriz, gda alrz, scak ve souun tesirleri vardr. Bunlar saymak uzun srer... Bunlarn hepsi Snnetullah'tr. Yani tabiatta, cri, fizik, kimyev, meteorolojik her trl deimeyen kanun hlindeki hdisattr... Emrin iinde Snnetullah'tan zarar grlmemesi gizlidir. ~ 101 ~

Ruh ve maddeye lzumlu olan bu yazl imdi size tatbik edesiniz diye emrolundu demektir. almadan sonra dinlenme, uyku nasl insan ve canl iin lzumlu ise, oru da, insana, yaradlnda lzumlu olan hdiseler arasnda bulunur... Oru, uzviyetin her gn yapmaa ruh ve fizyolojik olarak duyduu mecburiyetlerin, bir anda irade ile durdurulup perhize gemesidir. Oru, mecburi olarak, uzviyetin dinlenmeye sevk edilmesini salar. Fakat emirin konulmas, bu mecburiyette tehir olmasn diyedir. Hastalklarda, hastann perhize konuluu, onun iyilii iin bir mecburiyettir. Oru'un her sene baka bir ay ve mevsimde gelii de dikkate yayandr. Mevsim ve aylara gre doanlarn karakter, bnye ve arzularn, beeryet hl gazetelerde, kitaplarda tahlil etmektedir. Yazmzn banda, cesed alktan zevk duyarsa diye bir sz ettik. Evet duymas lzmdr. Yemek helldir, vcuda eziyet vermemek lzmdr; gibi iftarda ve sahurda yemek hikyelerini ileri srp, fazla yemek yemei mdafaa, oburluk, tahammlszlk, sabr hasletlerini firenlemek kudreti olmayanlarn mtlalar olarak kabul edilir. Tahammlszlk gsterenlere, hastalara zten oru farz deildir. Bu hlleri zail oluncaya kadar. Orutan sabr, tahamml, kendine hkimiyet, sinirlerini dizginlemek, kanaat miktarnn llmesi murad edilmektedir. Hasta bir insana, normale avdeti iin, doktor bir takm shhi tavsiyelerde bulunur. Bunlar yapmas kendisi iin faidelidir. Bakas iin deil. Oruta normal uzviyet iin; ilh, shh bir tn, emir eklindeki tecellsi gizlidir. Yapabilene ne mutlu... Orucu ssleyen bir takm dab muaeret de vardr. Vakti, artlan, snnetleri, orucun sahih oluunu salayan, yle olmas muhakkak lzm gelen kaideleri mevcuddur. Orucu bozacak hller; oruca niyet etmi temiz insanlarn bilmesi ve riyet etmesi mecburiyeti olan hususlardr ki, bunlar bilmeden, zten oruca girilemez... Oruta, insann, hell yemeinden, arzularndan, isteklerinden ruhen ve maddeten ayrlp syrlarak, ykseklere trman gizlidir. Bu ykseliteki zevk, insann anlama ve kavrama derecesine gre deiir. Bu dereceye gre de uzviyetin bir dinlenme ve tasfiyesi husule gelmektedir. Vehleten bu hakikatlar reddedebilirsiniz. Fakat mesele yle deildir. Biraz sabrediniz ve her eye itiraz ile ykl olmaynz... Oru tutanlara hrmet etmek, insana yakan en byk fazilet tezahrdr. ~ 102 ~

Tutmayana da bu zevkten mahrum olmann verecei l ile bakmaldr. Orulu bir insann, byk bir sabr ve skn heykeli gibi, daima sakin ve etrafna gyet rahm ve efkatli olmas, orucun kymet ve derecesi ile llr. Yemee hasret agzll, etrafna atmak asabiyeti gibi hller izhar edip bocalyan hakiki oru tutmu olmaz. O ancak sabahtan akama kadar beyhude yere a durmu olur ki bu orucun mnsna bile yanamaz. Uzviyet aln verecei akslamellerin douraca faideye kavuabilmesi iin tamamiyle sakin ve gevemi olmaldr. Asabiyet, bu muvazeneyi hemen bozar, asab insanlarda mide arlar, itahszlklar malmdur. Oru'da Er REZZAK esms, keml-i edeb ve tazimle bir tarafa braklp HAYY esms ile Hay'n menba olan Hayy lyemutun huzuruna kmak vardr. Oruluda akama doru bir zevk hissi balar. Bu his: 1 - Uzviyetin yemee kar duyduu hasretin giderileceini ruh vastas ile rendii iin, vcuddaki hafiflik zevkidir. Bu zevk makbul deldir. Zira bu memnuniyet verdii itaattan duyulan mecburi uzvi aln bardr. 2 - Ruhun duyduu hafiflik ve dumanlanmadr ki bu da riyzatn uzviyet ve ruha verecei hasletlerin, manev ykseliin disiplinine almam insanlarn, bir emri yerine getirmelerinden doan, tatl bir itir. Bunun da arkasnda, yine uzviyetin gizli alk feryadnn, edeben teskin ediliindeki abalama mevcuddur. Hlbuki orucun ve az yemenin hikmeti, mnevi lem hazinelerinin kilididir. Btn gnl pnarlar, alk ve oru bereketi ile fkrr. Herkesin aynada grdklerinden daha fazlasn, bir tula parasnda grebilirsiniz. Hakiki orulu bir insanda: Simda Er-RAHM esmsnn tatl soluk rengi, gzlerde telerin tesine bakan tatl bir hlvet, dilde fazilet, adalet, efkat ve doruluk szgecinden szlm, inci gibi kelime ve sesler doludur. Ne mutlu byle insana! HAYY esmsnn tecellsi olan insan, bu esmy Er REZZAK esms ile deil de HAYY, hay ile beslerse daima hay olur. Ecel, insana Er REZZAK esmsnn haydan elini ektii dakikada gelir. HAYY, hay ile besleyen insan daima hay olur. Mevlna on yedi gn gece ve gndz azna bir ey koymam ve onsekizinci gn: yle bir hamle yaptm, utum, utum hayy lyemuta kavutum. diye barmtr. ~ 103 ~

Orula, HLK bu ince kavuma yolunu, mminlere hediye etmitir. Anlayana ne mutlu.... lmeden evvel lmek! tebir-i Peygambersi: Er REZZAK ile deil hay ile HAYY devma alnz. O zaman daima hay olursunuz demektir. Bu bir srdr. Anlamas gtr. G kelimesi perdelerle rtl olduu iin kullanlmtr. Murad- lh byledir. Bu muradda byk ve byklerin by bir hikmet gizlidir. HLKle yle anlarm olur ki aramza melek-i mukarreb bile giremez. Buyuran Resl-i. Ekrem'in: Bir ok yay kadar yanat. sz, dinin asl nvesini tekil etmektedir. Btn bu yoldakiler, bunu hl ve anlama peindedirler. Onun iin : Oru benimle kulum arasndadr, mkfatn bizzt ben vereceim. buyurulmutur. HAYY ile her ey vardr. Btn esmlar HAYY'n vasflardr. Bir tane de vardr ki bunlarn hepsinin ismidir, ona da sm-i Azam derler. u mudur? bu mudur? diye urama. Bir eyi insan grr, tutar, anlar ve inanr. Fakat bu anlamada phe ve ek bulunduu zaman. bu mudur? u mudur? diye mrldanr. Hakiki isimde mtereddittir. Ondan dolay hakiki ary yapamadndan, byk istifde ve visale kavuamaz... ALLAH yolunda lenler lmemilerdir. ALLAH yolunda lenler kimlerdir. Hi dndnz m? ALLAH'n her canlya bilaistisna verdii Er REZZAK'tan zorla nasibini kesmek arzusunu tayanlardr. Bunlar binbir trl vesilelerle ve perdeli ekillerle Haylklarn HAYY ile birletirip, ortadan Er REZZAK esmsnn kaldrlmasna uraanlardr. Bir ok hastalklarda perhiz, hastann iyi olmasnda en byk limdir. Bu HAYY'n Hay'dan medet dileyerek, boalan enerji akmltrn doldurmas demektir. HAYY, Hay ile beslemee uraanlar ise, Vellerdir. Huzura kmak iin rzkn mahslleri temizlii bozar. Temizlii tazelemek lzmdr. Bunlardan anlyan iin, byk hakikat ve huzur kaplar grnr, ite bu kadar... Hikyenin anahtar delii oru'tur.

~ 104 ~

Oru'un kymetini bilmee ve bunda devml olmaa gayret etmek gerektir. Amma: Ben yapamyorum! diyeceksen, bu meydanlarda dolamaa bakma... Bu meydanlar ok hotur, ok tatldr, fakat tehlikesi de ok ve anidir... ALLAH kimseyi zorlamaz. Verdii Hay parasnn hrmetine orucu Yazlmak kelimesi ile emir buyurmutur. Bu bize verilen HAYYn, ind-i ilhiyede makbuliyetini artrmak, Hayn makarr olan vcud iin mecburiyetinin, gyet msamahakr ve nezket erevesi iinde Yazld Lafz- Mbreki ile bildirmesidir. Bu kelimede zorlama, korkutma yoktur. Bu kadar nezaketle emir buyrulan oruta nasl byk bir sr, derin bir hikmet, huzur ve felah olduunu artk sz dnnz... Ramazannz mbrek olsun!...

Ya eyyhellezine amenu ktibe aleykms siyam kema ktibe alellezine min kablikm leallekm tettekun : Ey iman edenler! Oru sizden nce gelip gemi mmetlere farz klnd gibi size de farz klnd. Umulur ki korunursunuz. (Bakara 2/183) Zail : (Zile) Geen, geici.Devaml olmayan. Tkenen. Avdet : Dn, geri gelme, dnme. Rcu'. Uzviyet : Uzuv olu. Canllk. Canl uzva ait. Halavet : Tatllk. irin olmak. Tebir : Mjdelemek. Hayr haber vermek. Mjdelenmek. Mukarreb : (Kurb. dan) Yaknlam. Yaknlatrlm. Yakn. * Byk zt veya padiah gibi kimselere hizmette yaklam olan. Nve : ekirdek, asl, menba. KABE Dnyann en erefli ve mukaddes, lmekna bakan mekndr. Ruhlarn niyaz ve tevecch buradan lmekna gider.. Lmeknn, meknda grnr kapsdr, bu mbrek yer... Dualar, arzular orada kabul olunur, huzura oradan gidilir... Meleklerin, Vellerin toprakta uradr. Mirc- Nebi oradan balam, Nid-yi Resl oradan dnyaya yaylmtr... Kelmullah o topraklarda kalb-i pak-i Resle verilmeye balanmtr... Orada her ey sakin, gk insana ok yakndr, o yerde... Kelm- ilhinin heybetinden, her zerresi topran ALLAH' tesbih etmektedir, ~ 105 ~

o yerde... Milyonlarca, rzaya koanlarn evrildii makamdr oras... Hi bir an yoktur ki o makam insanla evrilmemi bulunsun. Lmeknn mekn Beytullah'tr o yer... Resln mbrek ayaklarn bast, o topraklar, mbrek sadrlarna giren hava, o havadr. Rahmetin kaynadr o makam. O makama yakndan yaplacak hrmette, biraz beer korku veya riy gizlenebilir. Uzaktan yaplacak hrmette ise, havf ve sevgi vardr... Bundan dolaydr k, Reslullh bile, ruhu muallallarn, uzakta, Medine'de teslim etmilerdir. Resle yaplacak hrmet ile Kbe'ye yaplacak tazimin ayrlmas murad olduu iindir bu ayrlk.. Ravza-i Resl Kbede olsayd hrmet dalacak, ortaya hrmette ikilik ve kskanlk kacak... Resller tarihi tetkik edilecek olursa, btn Resllerin, Nil, Filistin, Hicaz, Ceziretl-Arap mntkasnda ilh vahiylerini aldklar grlr... Nil, Kuds, Tur-i Sina, Cebel-i Hra, Arz- Kenan sekin ve mukaddes yerler olarak taayyn etmilerdir. Binlerce mucize, yzlerce afat- ilhye takn insan kitlelerine arpmtr o yerlerde; adeta bu mntkalar Kudret-i lhye ile mcadele eden sapkn insan kitlelerine sahne olmutur... Lut kavimleri, Sodom ve Gomoreler, Nuh tufanlar, dem ve Havva, Firavun ve Musa vakalar, Ebu Cehiller, Nemrudlar hep bu mntkalar, kfr ve mnn, hakikat ve dalletin, arpma sahneleri yapmtr. Bu hdiseler murad- ilh ile vukua gelmi, beer dalletinin, hakikati ilhiye karsnda, mezar olmutur o yerler... Dallet ve kfrden szlen beer olu, bu hakikatlarn tam yerini, bir namaz esnasnda, Resln birden bire Kbe'ye Medine'den tevecch ederek dnmesi ile btn bu mukaddes yerler birleerek htem-n-Nebiyyn asl ve esas Kbe'si son Tecellgh- lhsini bulmutur... Mucizeler birlemi, Ruhlar tevhide balanm, btn ALLAH diyenler Kbe'ye evrilmitir. Cenb- Resl', lliyyn'e, Mi'rac'da Cebrail kavuturmutur. Mekke ile Kuds aras Mirac'n ilk merhlesini tekil eder... Abid olarak... tesi bizce mehul... Bir ey syleyemeyiz. Namaz, mminin Mirac olduuna gre; cmi, kulun illiyyne evrilerek, Mirac'a gitmesine araclk yaptndan, Cibril-i Eminin yerini tutmaktadr... Bundan dolay, Cibril-i Emin, Mescid-i Aks'da, Resln Enbiya ervahna imam olduu yerde, ilk ezan okumutur.. ~ 106 ~

Ervaha imam olan Cenb- Resln hareket noktas, meknda cesedi ile Mekke'de oldu iin, bir gn, Medine'de Mescid-i Aksa'ya doru namaz klnrken, Resle Mekke'ye dnmek emr-i vahyi gelmi ve hemen Mekkeye dnmtr. Mekke, illiyyne gitmek arzusuna talib abdin hareket noktas, yni Mirac'n balangc olduundan, namazda Kbe'ye dnlr... Ruhan lem kaps, Rzaya giden yol, Cemle giden nr yolu, Melektun hareket noktas, Ruh leminin grnr merkezidir, Kbe Beerin dalleti o kadar katlam bir hle gelmiti ki, Kbe'yi tatan lhlarla doldurmutu... Heykel, resimden ok farkldr. Resim iki boyutlu, heykel boyutludur, insan, iki gzle bakar, her eyi tek grr, iki gzn mevcudiyeti, nc bu'du idrak iindir. Kesret'ten vahdete iarettir. Kk ocuklarda, henz gz sinirlerinin tasallbu husule gelmediinden, nc buudu ocuk idrak edemez; onun iin her eye elini uzatr. Derinlik mefhumu yoktur. ocuk bydke tasallp husule gelir, derinlik mefhumu idrak olunmaya balar... Kbe'nin heykeller ile dolmas bir hikmet-i ilhiyeye matuftur. Cenb- Allh buradan ku uurmazd arzu buyursa; fakat hakikati anlatmak iin byle murad etmitir. Ebrehe'nin fillerini, ordusunu, ebabil kularnn, minicik talar ile yok etti. Bir ok insan ktlelerinin mukaddes sayd ve dallet iinde bulunarak putlarla doldurduu Kbe'ye, bir nr indirdi ve bu nr putlar eritti ve her taraf kaplad, kudret tecell etti... buut Mekn'da bir yer kaplar, iki buut kaplamaz, resim gibi... Resim bir glgedir, cisimsiz olan ALLAH'a izfe edilerek, meknda bir yer verilerek cisimlendirildiinden heykel kfrdr denir; bundan dolay putlarn krlmas ile mekn kaybolmutur. Beer ocukluk devrinden kurtulup, gzleri nc buutu idrak ederek, onu yok etmitir. Bu hdise, bir anda, Kbe'de tecell edivermitir... Ondan Resle birden bire Kbe'ye, namazda dnmek emrolundu.. Her trl tabi ssten, aatan, iekten r, mbrek toprak, ta ynlar, cehennemi scak dekoru iinde bulunan Kbe; geni, ucu buca olmayan masmavi bir sem altnda mbrek bir arz parasdr. Cennet nimeti olan su, ismail'in ayaklarnn altndan Zem Zem! feryad ile ocuun bir niyaz, nezd-i ilhide kabul buyrulmu ve buz gibi su, cehennemi scak kum deryas iinde mbrek topraktan fkrmaya balam, hl ~ 107 ~

fkrmaktadr; o yerde, scakta, suyun cennet nimeti olduunu, suyun kendisi haykrmaktadr... Rabbil-markayn, btn kinatn, namtenahi grnr lem-i ahadetin, Rabbi'dir. O Rabbilmaribeyn ise, ruhan lemin SETTR esmsnn kaplad lem-i gaybn Rabbi'dir. ikisi birleiyor tevhid ve teklik kyor ortaya... Mark, Kbe'den balar; Marp, Ravza'dan... Mark dnyaya gelitir ruhan lemden.. Magrp ruhan leme giditir dnyadan... Dmdz, yeil bir saha iinde, bembeyaz bir ta yn hlinde, Medine ufuklardan grnr. Ortasnda yemyeil Mark ile Marib'in birletii, pt yerden, semlara Rahmetenlillem'in Remzi olan yeil kubbe ykselmektedir... Buras, ALLAH sevgilisinin yeil kubbesi, nazar- ilhnin bir an bile eksik olmad Mustafa'nn makamdr... Milyonlarca mminin selt--selmnn okad yerdir oras... Orann topranda cesed bile kalmaz, yalnz cesed-i pak-i Resl bulunur... Dier mezarlar, makamlar hep temsilen kalmlardr... Na- Mubarek-i Resl arzdan kaldrld zaman dnyann sonu gelecektir... Niyazlar, dualar, arzular, lmlere Kur'n hediyeleri; Hep, mekndan Lmekn'a Resle uramadan gitmez, gidemez kabul olmaz... Saray- lhiye ancak, Resl kanal ile mracaat olunur. Bu bir murad- ilhdir. Bu lmekna hrmetin mecbur olduundandr. Ben ve Meleklerim Resle selt--selam gtryoruz. Siz ne duruyorsunuz! mealindeki yet bu demektir... O huzura kabul edilen, nsiyet peyda eden, ancak namazda bir tekbir ile uramadan girebilir. Fakat eytan aklndan kmaz... Resl'den izin al, yni, onda eri!.. Ondan sonra: Allhu Ekber! diye namaza bala... Mirac'a girersin... Namaz Mirac'tr, O zaman sana yanamaz. nki sen Resl'de eridin. Reslullh n potasnda erimiyende daima phe mevcuddur. phede olan gafletten kurtulamaz. Gaflette olan hi bir ey olamaz. ALLAH'a ibadetin devml oluu, bu erimeyi temine frsat verdiindendir. Yoksa... ALLAH'n ibadete ihtiyac yoktur... Beeri, dnme murad olduu iindir... Nebilerin, vellerin, mridlerin, gavslarn, krklarn, drtlerin, lerin mucize ve kerametleri gafletten, pheden kurtulmak kuvvetinin insanda mevcud ~ 108 ~

olup onu bularak Resl'de erimelerine iarettir.. Erime relerini beer bulsun, yardm alsn, kurtulsun diye lmekna doru yoluna istikmet versin diye Kbe'yi grerek, tanyarak, el ile tutarak kolaylk gstermilerdir... Allhuekber!.. Bunlarn hepsi edeb iinde Hayyi l yemuta kavumak iin kurulmu dekorlardr ite... Hereyi nne serdim, her eyi burnunun ucuna kadar getirdim... Sen hl deli dolu, bn bn bakp duruyorsun... Kabahat kimde?.. Sende, sende, sende!.. Seni, beni at da gaip zamiri O ol! O... te i bundadr... Hl mrlt, drlt, zrlt ile uratn yeter!.. Edeb, fazilet, doruluk iinde mr geenler vardr. Bir de hayvan gibi lp gidenler.. pheler, vesveseler iinde her an deimede bir mit vardr. Bunlarn yerinden kmldanma ve sklp atlmaa hazrlanma olduunu da unutma. Bir gn belki sana da bir el girerek hepsini skp karr... akk- sadr yapan Cebrail olmaz da seni pheye dren bir el olur bu el.. phe, kuruntu, bir nev'i ruh uyuzudur. Uyuz, aklnda olursa fena. Ruhundakini iyi ederler belki. pheden bazn ac bazn zevk duyarsn, uyuz da byledir... Uyuz hastalnn araz tamamiyle bir hikmettir. Yani kanmas... Fakat sen uyuzdan kurtulmaa il ara... Uyuzu kire ile kkrt iyi eder, kire ve kkrt nasl kire ve kkrt olmutur, hi dndn m? Kire ve kkrt uyuz olmaz. O hastalk onlara yanamaz. Bu hassaya sahib olmak iin ne yapmlardr? Hi olmazsa onu ara, bul, sor ren!.. Hazra konacam diye abalama, vakit az Gne, batmaa gidiyor her ey yan yolda kalr... Kendini musalla tanda bulursun, i iten geer... Biraz akln ile ruhunu frala.. Ruhunla aklna tekme vur. Bu mcadele ok gzel bir mcadeledir... Kendini renince mesele kalmaz... te bunlar hazrladktan sonra Beytullh'a dn, Reslullh'a iltica et, ~ 109 ~

ylece kprdamadan dur, Sabr iinde... Hi olmazsa bir gece bu hlde uyumadan, sabaha kadar sebat et... Yardmc her zaman, her an, mevcuddur, sana da urarlar. lk nce akln iyice doyur da itiraz ve phe kaplarn kapa, ruhunla babaa kal... Haydi yolun ak olsun!.. Bu yazmzdaki szlerimizden, bir son bekliyorsun. Lflar kulana vurduka, iinde pheler artyor.. Bylelikle bir ey renemezsin; Brak bizi, Git ite ALLAH akna!.. Lmekn : Mekansz lh lem. Tasallub : Sertlemek. Katlamak. * Salamlamak. * Gayret etmek. Na : Kefene sarlp tabuta konmu l. * Cansz vcud. akk- sadr : Barn, ggsn yarlmas,almas. MAN BU SIR, PERDE ARKASINDA GZLDR VE GiZLi KALACAKTIR. mnn plak mns, basit, kolay bir inan eklinde grnr insanoluna..., mn lekesiz bir kalb huzuru ile kanmak, doymak demektir... mn edilecek, inanlacak ey, mn ediciye muhta deildir. Fakat mn edecek, mn etmek istedii eye muhtatr. Okuma yazma, insanlarn zhiri Talimidir. Hakiki Talim ve terbiyenin miyar, okuma yazmadan ok yksektir. Hakiki Talim, insanda meknuz mn nvesine varmaktr. Bir damla su gibi grnr bo kafalara man.. Bir damla su, bir ey ifde etmez. Fakat bir kaya kovuuna girer donarsa, kayay atlatr. Buhar olursa, bir gemiyi yrtr, mn insanda deer grrse, her yolu gsterir insanoluna... Hakik mn ulam bir insan, ldrlebilir, fakat ruhu daima yaar. Grdnz eyler yok edilebilir, fakat grmediiniz eyler yok edilemez. Dalgalarn okluu deryay oaltmaz. Scak tesiriyle havaya uan su zerrelerine Buhar... Yukarda toplannca Bulut... damla damla aaya inmeye balaynca Yamur... Yamur sular toplanp cereyana balaynca Sel... Deryaya ulap karnca yine Derya olur... Bu iki derya evvel ve hirdir... Dn, bugn, yarn, brgn gibi ifdelerin hepsi de bir olur... ki derya arasndaki buhar, bulut, yamur, sel. ite bunlar perdelerdir... mn, insana, bu perdeleri trif eder, retir, kaldrr... ~ 110 ~

Ezel ile ebed arasnda fasl, senin senliindir. Sen bu senliin ile, ezel ile ebedi ikiye ayryorsun... Ortadan kver, ne olur! te mn bunu renmektir... Gz her eyi grr, fakat kendini gremez. Gz kendini gremedii hlde, bir perde ile gizlenmi olan, nasl grebilir. Bunu mn gsterir insana ite... Size kolay anlalmayan bir hikye anlatacam; Hikyenin mefhumlar bizim mefhumlarmzla uymaz da ondan anlalmaz... Suyun bazs tatldr... Bazs orak, acdr... Su, her yerde, her zaman ayn sudur... Tatl, ac, orak, eitli olsa da hakikati deimez. Bu hikmete, ilmi ercl HAKKa doru yrme ilmi denir. Bahar hereyin zerine ayn tesiri yapar... Fakat bir yerde gl bir yerde diken biter. Ayn yerden su kar, birisi maden suyu, dieri tatl, bir dieri zehir gibidir, aza konmaz. mn, bunlarn niin byle olduunu retir insanoluna. mnn lzumunu Cenb- ALLAH arzu buyurmutur. Zt- ehadiyetinde ekber olan Cenb- ALLAH (Celle Cellh) btn esmlariyle grnnce, kinat tekevvn etti... Her canl, cansz mevcudatta bu esmlarn bir ksm arzuyu ilh ile mevcuddur... Btn esmlar cmi insandr.... Bu esmlara hitap iin, ztndan sudr edecek arzu ve emirlere dayanacak iddette mahlk bulunmadndan, yine kendi arzulan zerine, ilk yaratt nrun mmessili Nr-u Reslullh' tayacak husus insan yaratt; bunlar da Peygamberlerdir. Bu ahizelerle insanlara hitap etti.. Onun iin Peygamberimizi: Husus terbiye, Hususi bnye, Husus ahlk, Husus edeb, Husus fazilet hasletleriyle yaratt ki hitabn iddetine tahamml edebilsin. Daa indirseydik, da parampara olurdu... buyuruyor. iddetin voltaj bizim tahamml hududumuza Reslullh'da iniyor ve bize intikl ediyor... Onun iin: Sen dilini oynatma.. Ne emrolunuyorsa bildir. Kurn biz toplyacaz, biz devm ettireceiz. buyuruluyor. Din, esmlar tayan mahlkata bir vasiyet, bir vaaz, doru yol rehberidir. Bunu anlamaa mn denir.... Onun iin din hakknda tenkidi yaz islm'da yasaktr. ~ 111 ~

Cenb- ALLAH, hereyi yaratmadan evvel, bizzt kendi ltuf ve ihsan yolu ile mahlkat hakknda rahmeti tercih buyurmutur. Ve kendisine rahmeti vacib klmtr. Vacib, herhlde olmas zarur olana denir... lk hkm ve tecell, mahlkat hakknda rahmetten ibaret olmutur. Rahmetin zdd gazabdr. Fakat Ahlk- lhiyenin muktezas deildir. Belki fenalklara kar tecell eden Rabbn bir hikmettir. Evvelden sevmediini haber vermesi insanlar iin byk ltuftur. te bu ltfa kar, edebi, mn retir insan oullarna, imn mektebine gireceklere bir alfabe kitab lzmdr. Bu kitapta unlar vardr: ALLAH'n birliine, Meleklere, Kitaplara, Resllere, hiret gnne, Hayr ve errin ALLAH'tan geldiine, Ba's b'delmevte, kuruntusuz bir ocuk safiyeti iinde inanmak yazldr. Bu alfabeyi okuduktan sonra mn kuvvetlendirmek iin: Namaz, Oru, Zekt, Hac, Kelime-i ehadet... Bunlarla vcud ve ruh disiplin altna girer... Ve hakik mna namzet olur insan... Cenb- ALLAH bunlarn hibirine muhta deildir. nsanoullar bunlara muhtatr da ondan, Cenb- ALLAH bunlar rahmet ile sararak gnderiyor kullarna.... Bunlardan sonra: Temiz olanlar, Sabrl olanlar, Mtevekkil olanlar, Kanaat edenler, nfk edenler, hakiki mna girmeye balarlar... Bu gibiler iin yetler unlar mjdeliyor.... O mn edenlerdir ki, ALLAH zikredildli zaman kalbleri titrer. Karlarnda yetler tilvet edildii zaman mnlar ziydeleir. Onlar ancak Rablarma tevekkl ederler, dayanrlar, namaz doru klarlar, rzklarna kanaat ederler. te bunlar hakkiyle mn edenlerdir. Bunlarn ALLAH nezdinde dereceleri vardr. Essadmakbln indellah olanlar bunlardr. Bu gibiler konuurken kendilerini belli ederler. ~ 112 ~

Zira savt - edeb iindedirler. nnellhe yuhibbrrakikus-savt) = ALLAH yava seslileri sever. Sessiz konuurlar, sessiz dua ederler.... Bunlardan birine sormular: Gecen nasl geti? Keyfi Usbuhat? Cevaben: Benim yanmda ne sabah ne de akam vardr! buyurmutur. La sebahe ind vel mes! Bize ALLAH' trif et dediklerinde: AHAD'dir, tek'dir, deimez, balamaz, bitmez, ncesi sonras yoktur. Gn gibi aikrdr, grnmez. Grr (bizim gibi deil), iitir (bize benzemez), bilir, bilmesi mehulden malma. Malmdan malma yrr. Bilmedii yoktur. Her an yapan, yaratan odur. Her diledii bir olutur. Var iken yok, yok iken var eder. Onun vcudu dnda varlk yoktur. nsanlarn bir ksm aydnlkta gezer, krdrler. Dier bir ksm karanlkta aradna dokunup ne olduunu farketmeyen akn gibidir... Her insann idrakine gre, kendini gsteren nihyetsiz var olan nr, bu hata edilmez varlk ALLAH ite!.. diye trif etmilerdir. te bu trifi hakik mn retir insanoluna..... HLK tanmak iin hissettiiniz, duyduunuz, aklnzn sapland muammalar zmee kat'iyyen kalkmaynz... mnda olan, HLK esmlariyle grmektedir. Esmlaryle; ocuklarnzla beraber oynadn, bulutlar iinde yrdn, imeklerle size uzandn, ieklerle glmsediini grrsnz... Bu gr, duyu, insanlarn iinde teye ait bir bilgi olduunu isbat eder. Bu bilgiye varmaa almak mn alar insana!.. Muhteem ve marur bir teslimiyet iinde, sonsuzlua doru ilerleyen hayat kervannn dna kmak olan lmden korkmaynz... Ryalara inannz, nk ezele giden kaplar onlarn iindedir. Ryalarn, gzelleri, sknt verenleri vardr. Bunlar tabi madd lemdekilerin ekil, tarz ve hadiseleri gibidir. Fakat arada bir ok farklar vardr. Bunlar bulunuz. Ben size bir ip ucu vereyim.... Ryada, renk, her trl dnyev zevk, elem ve keder tezahrleri vardr. Yalnz dikkat ederseniz Koku yoktur. Bunu zmee alnz. Ama o kadar kolay deildir. ~ 113 ~

Hepiniz rya grmsnzdr. Rya hakknda bilginiz de vardr. Fakat bunlarn hepsi triftir. Ryalar bu ynden tahlil ederek, olan ve olmayanlar tefrik ediniz. nnze byk mjdeler, byk hakikatler alr.... Akl ile her ii hlletmee kalkmaynz. Akl hilekrdr. Tuzak kurar insana... Akl korkaktr. HAKK korkusu, mnn ism-i hasdr. HAKK'dan gayri varlktan korkmak, gizli bir irkten baka bir ey deildir. Irmak gibi yamur ve buluttan sermaye arzulama... Dnyada sonsuz ol, son isteme... Gl kokusu, gl terkettii iin her sahaya yaylr... mn edene Peygamber mmetim dedi. Dikkat edilirse mmet kelimesinde mm-Ana kelimesi vardr. Peygamber rahmet getirdi ve bildirdi. Ana efkat Peygamber efkatidir. Zira onun Peygamberlik ile alkas vardr. Milletler, analarna tazim ve hrmetle kurtulabilirler. Analar, Milletlerin bnyelerini dokurlar... Onun iin: Cennet analarn ayaklar altndadr buyrulmustur. Bu byk hikmeti, mn retir bilmeyenlere.... Hakiki mna varan, HAKKn gnlnde bir sr olduu gibi, HAKKn yetlerinden bir yet olur... HAKK'tan gayri bir gaye uruna, klcn eken kimsenin klc, kendi gsne gmlr... Bunlar ancak mn ile elde edilir. Hakiki mnda olan, ahlk, fazilet, adalet, doruluk, kanaat hasletlerinin canl eklidir... Bu gibilerden denizdeki balk, uan ku bile kamaz.. Sokulurlar yanma, krk yllk dostmu gibi... Yazk o insana ki isindeki mn atei snmtr. Kbe'de doup puthanede lmtr.... Dnyada muhta olmamak iin HAKK'n rengine boyanmak lzmdr. Bu da mn ile mmkndr ancak... Miyar : Miyar : l. Bir eyin kymet ve vasfn gsterir olan. Ahize : Bir elektirik akmn alp baka bir kuvvete eviren let, alc. kulaklk. Tercih : stn tutmak. Bir eyi dierinden fazla beenmek, fazla itibar etmek. Mukteza : Lzm getirilmi. Lzumuna binaen istenmi. cab eden. Lzm gelen. (Bak: Dll-i bi-l iktiza) ~ 114 ~

Savt : Ses. Barmak. Haslet : Huy. Ahlk. Yaradltan olan tabiat.

TEKRAR DRLECEZ Her ey mtenasib olarak yok ve tekrar var oluyor. Elektirik ampl saniyede 50 defa yanp snd iin, biz onun devaml yandn zannediyoruz. Zamanla mukayyed olmayan, bir anda yok ve var oluyor! Kn! ite budur. Zaman ve mekan ddr. Onun iin idrak hududumuza sokamyoruz. Vicdanlar gyet msterih ve sakin baz salih insanlar vardr ki kalblerinde ve szlerinde tecelli eden huzur ve skuna itirak edilmedike yanlarna yaklalamaz. Bu eit bir mbarein yanna bir gn yaklamak mmkn oldu da bu yaz bu konumadan sonra onlarn malzemesiyle diziliverdi. Ben de size anlatyorum. Herhalde hounuza gidecek ve mnev zevkinize bir okama yapacaktr. Bu eit insanlara yanaamayanlar, Resln tebli ettii yetleri kendi kafalarnda tefsir ederek haram helal yaparlar. Fetvalar verirler. Temiz kalbli mminlerin ruhlarn bulandrmaya alrlar. Bunlar bir gaye altnda alan sinsi, kendilerini ok akll sanan bir cemiyetin azalardr. Dinden bahsederler, mnev mevhumlar kalbte kalplara dkerler, grm gibi mnev lemin haritalarn izerler; sonra da teki lem yoktur, lem birdir diye kzn bile inanamayaca birok vaaz ve nasihatlar yaparlar. Maher, kyamet, hiret kelimelerinin ifde ettii mn Allahn mutlak hkmlerinden birini ifde etmektedir. Maher, toplanlacak yer Kyamet, llerin dirilmesi hiret, br dnya, insanlarn ldkte sonra vasl olaca lem. Kurna gre insann hayat lmle nihyet bulmaz. lm, baka bir lemin kapsn aar insanoluna Dnya hayat bir gaye deildir. O, ruhun maddi teekklat iinde vuku bulan tekaml mertebelerinden birini ikmal etmek iin bir vastadr. Varlklarn tekamlleri iin dnyaya gelmeleri lazmdr. ~ 115 ~

Nisb ve izf her eyin oluundaki noksanlk, bir zarurettir. Beyaz renk dediimiz zaman, bir eyin eksikliini ifde etmi oluruz. Bu eksiklik de onun beyazdan baka renklerden mahrumiyetidir. Her sfat bir kusurun ifdesidir. Her ey kendilerine nispet ve izfe edilenden baka eylerin eksiklii ile malldr. zfyet ve nispet ancak Halik hakknda bahis mevzuu olamaz. Mezar, topraktan bir yerdik ki arkasnda cennetin huzuru vardr. Toprakta HAYY tecelli ettikten sonra, insan eklinde dnyaya geldik. HAYY ekilince ceset edeben eski yerine ekilir. Mezarda, umumi olarak kimyevi bir tahlil balar. HAYY, deitirdii toprakta tekrar topraklamak gayesindedir.. Cesedin topraa tevdi edilmeden evvel birtakm sk merasimlere tabi tutulmasnda byk hikmetler gizlidir. Burada zaman, mekan, hazrlk, mnev hizmet mevhumlar birden bire ayaklanr. Bir ferdin lm; Kyamet-i Sur. Nesillerin kmilen lmesi; Kyamet-i Vusta. Har Ner gn; Kyamet-i Kbra isimlerini ald gibi. Karar gn, Hesap gn, Telafi gn, Cemi gn, Huruc gn, Tevafn gn, Din gn isimleri de verilmektedir. Bu gnn meydana gelii, Rabbl-lemnin vastasz tecellisiyle olacaktr. nsanolu, lm akl ve ilmiyle izaha kalkt gnden beri vard netice; Yokluk- Adem kelimelerinin izah erevesi iinde kalmtr. Bundan dolay insanolu, ilmi ile fenni ile hrslaryla kitap ve limleriyle btn akademik bilgi messeseleriyle lm hakknda ac, hkrrk, gz ya ve zdraptan baka bir tecelli ve izh abidesi kuramamtr. lm; Kalbin adalesindeki bir bozuklukla kan deverannn inkta ile, Beyinden bir damarn kopmas ile, Tansiyonun ykseklii ve dkl ile, Kanser, verem, daha birok, binlerce isim alan hastalklarla izaha ve teselli bulmaya savamtr. Bizimle konuan, shhati yerinde, glen ve iiyle gcyle megul bir insann bir anda yok oluunu, katillerin, fazileti lim ve insanlarn sonudan ne olduunu ne olacan btn dnya lim ve ilim messeselerine sorsak alacamz cevap ancak: Bilmiyorum!dur. Bu kelime lm kadar karanlktr. Bu karanlklarn aydnlanmasn isteyen insan, bunu ancak iman krssnden dinleyip renebilir. man; nsan Halika balayan kanlmayan mnev bir badr ki zerreden atomlara, ~ 116 ~

atomlardan molekllere, molekllerden yldzlara, yldzlardan nebatlara, nebatlardan hayvanlara kadar. byk bir silsile tekil eder Kitbullhta: Gkler, yeryz ve btn mevcudat Halikini tesbih eder. Hibir ey yoktur ki onun hamd ve senasyla hareket ve tesbih bulunmu olmasn. imen, aa her ey secde etmektedir. Grmez misiniz gktekiler, yerdekiler, gne, ay btn ecram, dalar, nebat ve hayvanlar hepsi secde ve tesbihtedirler! Binlerce kular sabahlar Allah tesbih ederler. Btn bu mahlukat yaratldktan beri canl ve cansz her yerde Allaha kar nizyaz ve tesbihlerini bilerek bilerek devam ettirmektedirler. Allah da onlarn yaptklarn bilmektedir. Lakin siz onlar grmyor ve tesbihlerini iitip anlamyorsunuz! Btn Kinat bir hamd sena, niyaz ve tesbih mabedi halinde yaratldndan beri gelip gitmektedir. nsandan maada btn canl ve cansz yaratlanlar istisnasz bunu bilir ve yapar. Ne yazktr ki insanolu umumi bir taat ve tesbih emberine girmemitir. Habili ldren Kabil gibi hrs ve madde gruhuna uyanlar; hrslarn tatmin iin yerleri kazdlar, dalar deldiler, bugnk fennin mbeiri oldular. Habilin grubu ise kaz ve kaderin erevesi iinde tevekklde kaldlar. Bu kk hikayenin mn, 60 senelik bir dnya hayatna sdrlmak istenen fazilet, ahlak, kanaat mevhumlaryla hrs ve maddeye tapma arzusunu ve ehvaniyet mevhumlarnn mcadelesini ifde eder ki bu mcadele hakikatn nrundan uzaklama saikasnn verdii mantkla insanoluna ahlak, adalet, fazilet ve doruluk hasletlerini haykran dinlerin, hrs ve nefsani arzularn tatminine engel olduu ileri srlerek netice itibariyle beeriyetin, yekdierini boazlamaka iin her an hazr bir halde birbirlerine hrs ve dmanlkla bakmasn husule getirmi ve bugnk dnya bu kisve altnda dnen kafa iin bir znt silsilesi haline gelmitir. Halbuki lm, bir yokluk ve varlk batakl deildir. Prl prl aacak bir sabahn son karanldr. Hayatn beikle mezar aras ksa bir mesafeden ibaret olduunu sanan dar bir kafaya, mezar dalarnn arkasndan skecek bir lmezlik sabahnn tlleneceini anlatmak ok zor ve korkun bir itir. lim ve fennin, kitap ve hkmleriyle gzya ac ve strap kelimeleriyle kapad lmn hakikatn ancak Peygamgerlerin tuttuu meale altnda, iman yolculuuna km insanlar anlayabilir ve baarabilir. Yaamak hrs iinde bulunan insanolunun, dnyada iken sarld lezzet ve zevkin bir anda, yokluk diye inand lme srklenmesi kadar hicran ~ 117 ~

olamaz. mansz, karanlk bir akbete dnyadan giderken ivilenmi hrs ile ruhu birbirinden gcrt ile sklr ve ayrlr. Dier taraftan imanl bir insan, lm kelimesini hecelerken tatl bir vuslat iindedir. Btn mrn sevgilisinden kalma bir mendil gibi dnya hayatna sallayarak lmle sarma dola olarak ebediyet gzlerini yumar gider. Semnn insana korku veren engin derinliklerinde prldayan yldzlara ASTRONOT gnderen bugnk ilim ve fen, biyolojik bakmdan hayat, canll yle tarif ediyor: Hayatn ilk canl atomu olarak hcreyi kabul eder. Cansz molekllerin suda eriyerek bilinmeyen bir kudrete iyonize olmasndan ilk hcre meydana gelmitir. Canl uzviyet kimyasnn vard fenn, ilm bu sr; Kurn- Kermin Enbiy suresinin balang olarak bildirdii u yetin ayn ve izahdr. Vecealn minelmi kll eyin hayy Burada ok ince bir mn ve hakikat gizlidir. Maalesef imdiye kadar, yukarda anlattmz kk hikayenin verdii zihniyet iinde bu yet-i Kermenin bykl garp limlerinin yzne onlarn ilim kelimeleriyle izah edilerek savrulmamtr. Kinattaki maddeler evvelce mevcut olmayp sonradan husule gelmitir. Evvelce mevcut olmayan madde sonradan yaratlyor demektir. Maddenin evvelce mevcut olmayp sonradan husule geldii kabul edildiine nazaran; Yani cansz molekller suda eriyor. Sonra iyonize oluyor. Ve ilk canl molekl hcre teekkl ediyor. O halde bunun bir yaratcsnn mevcut olaca kendiliinden ortaya kyor. Madde mevcut olunca zaman ve mekan mevhumlar bizzarur kyor, canl da zaman ve mekan ile mukayyed oluyor demektir. Bu canl hcrenin hayat iin evvelce hazrlanm artlarn mevcudiyeti de lazmdr. Arz, gnee en uygun uzaklkta olduundan bu iyonizasyon arzda vukua gelmitir. Bu tesadfi bir hal deildir. Bugn astronominin bildirdiine gre tetkik edilen birok yldzda iyonizasyon olmad ve hayatn da olmad ileri srldne nazaran bu artlarn orada olmad ortaya kar. Canl molekllerin en mkemmel mimarisi insan vcudundadr. Bu mimarideki dizili sabit ve deimez bir kimya olmasna ramen akl yoran mtemadiyen harekette bulunan bir ahenk silsilesidir. ~ 118 ~

Bu tesadfn bir eseri deildir, olamaz da. Bu ahengi hibir kuvvet katiyen deitiremez. Canl molekllerin esas z olan protoplazmada gda yolu ile alnan birok maddeler yerlerini yeni maddelere terk ederek vcuttan kar gider; yani uzviyet her an yenileme maheri iindedir. Bir hayvann, bir insann veya bir nebatn tohumunu; hem vcudu iinde hem darda hibir kuvvet tesiriyle yapaca neslin imar iinde artmak imkan haricindedir. Erik aac elma veremez. Kedi tavan douramaz. Karnca sinek karamaz. Canl olabilme hadisesi; o halde molekllerin ahenkli deimeyen bir dzeninin ifdesi. Maddelerin bu ahenk iinde dizilii, El Bedi esmasnn tefsiri, bu ahengin Allahn esmalaryla tecelli ihtizazndan ibarettir. 99 esma, kimyann MENDELYEF cetvelindeki anasrn yaradlndaki kudretin sudur yeridir. lm canl molekllerin ahenki diziliinin bir anda zl ve kimyevi anasra ayrlmaya gitmesidir. Paralanan bu kimyevi unsurlarn en son kalan elle tutulan ksm kemiktir. Bu kemik paras dizili ahengi bozulmu cansz molekller yn deil midir? Bunun tekrar canl molekl haline gelmesi bir tecelliye vabestedir. Allah istedii an ahengi var edebilir, yok edebilir. Kn feyekun, her ey aslna dnecektir. yeti budur. Yanan bir elektrik lambasn biz devaml yanar gryoruz. Halbuki o saniyede elli defa yanp snmektedir. Bizim zaman ve mekan idrak hududumuz dnda olduundan, onu zaman ve mekan dnda Kn feyekun! oluunu idrak edemiyoruz. Jeoloji, astronomi ilimleri arz iin sonun mecburi olduunu kabul ediyor. Havadaki bir deiiklik veya bir kuyruklu yldzn arza arpmas bu sonucu husule getirecek diyen eski iddialar tatmin edici deildir. Zira yldzlar arasndaki aklk ve boluk o kadar derin ve korkuntur ki yldzlarn yekdierine arpmas imkanszdr. Korku verici bu genilik bu kadar basit gibi grnen byk hadiselerin vukuuna manidir. Gnein aya girmesi, kamerin husufu, Kurn ayetleri, dolaysyla madde muvazenesinin madde aleyhine evrilmesini ifde etmektedir. Allahn mutlak hkmlerinden biri olan son, kyametin Rabbl-leminin vastasz tecellisiyle meydan gelecei keyfiyetini aklamaktadr. te bu hal Allahn arz enerjisi sisteminde vastasz olarak yenileme emri verilmesinden ibarettir. Bu enerji deimesinde yeni ve taze atom sistemlerinin meydana gelecei fizik kanunlar arasnda en kuvvetli yeri almaktadr. ~ 119 ~

Atomlarn madde ve sistem tekil etmelerindeki bu konuma Kurn ayetleriyle bildirilen Kevn lafznn canllk iin elverili artlarn tekevvn ile maddecilerin bard iyonizasyonun tekrar balayarak protoplazmann ve hcrenin teekkl edebileceini ve hayat ahenginin tekrar kurulacan ifde eder. Molekl ve atomlardaki bu nuntazam alkanlk o gn bizim mimarimizi yeniden dokuyacak ve emir leminin o gzel, lmez ruhu bu olu ahengi iinde vcudun canllk halini terar ssleyerek onu diriltecektir. O halde, toprakta kalan o kuru kemik paras, tekrar taze filiz vererek canlanacaktr. Tekrar dirileceiz o halde Resl Ekremin bildirdii Allhn emrinden olan ruhu inceleyelim: Ruh fiillerin ve tezahrlerin merkezi olarak ilim ve fen beyni kabul ederek ruhu inkar yoluna sapmtr. Bugn beynin en ince noktasna kadar haritalar yaplmtr. Bu haritalarn tetkiki, ruhu inkar edenleri utandrmtr. Beyin hastalklarnda yaplan otopsilerde ve eldeki beyin haritalarnda, muhtelif hareketlerin merkezleri, bacaklarn, ellerin, parmaklarn her trl hareki fonksiyonlar iin beyinde merkez tesbit edilmitir. Fakat korku, gurur, emir gibi hissi mefhumlar; dnce akl, hayal gibi insanlar insanlk vasfn merkezletiren birtakm melekeler beynin gibir tarafna yerletirilememitir. nsanlar, cemiyetleri yekdierine balayan birtakm ahlaki hasletlerin hastalk eklinde noksanlna mptela olan cnilerin, hrszlarn, anormal ehvetperestlerin, gaddar zlimlerin ldkleri zaman yaplan otopsilerinde beyinde hibir anormal deiiklik tesbit edilememitir. Son yllarda beyin zerinde yaplan elektrik grafiklerin tetkikinde; akl, dnce, zeka, cesaret, ahlak, fazilet umdeleri normal veya anormal olan kimselerde bir deiiklik gstermemitir. Bir mehulu, halli g dier mehullerle halletmek zaruretine ancak elimizde mspet ve izah edilmi delillere dayanan makul bir nazariye bulunmad zaman katlanabiliriz. Netice olarak: nsan bedeninde beyin ve hcreden maada gizli bir mn cevheri mevcuttur. Bugnk akademik bilgilere inanan garbn alimleri ruhu yanl tasavvur etmektedirler. Bedene giren, kan, gzle grlmeyen bir ey hissediyorlar; fakat ruh anlamn ikrardan korkuyorlar. slam felsefesinde ve Kurndaki ruh anlam bunlarca anlalm olsa, hepsi ruhun mevcudiyetini ikrardan ve teslimden ekinmeyecekleridir. Fakat u muhakkaktr ki bir gn gelecek bunu iman ile bararak ikrar edeceklerdir. Resle ve Kurn ayetlerine dayanarak ruhu yle izah edebiliriz: nsan vcdu his esmasnn canllk halini devam ettirdii mddete bir radyo cihaz gibidir. Dima bu cihazn elektrik tesisat, lambalar ve teknik aksam ~ 120 ~

mahiyetindedir. Bu radyo cihaznda asl radyo dalgalarn datan verci cihazda, yani radyo merkezinde konuan ahs nasl hassasn dier radyolara veriyorsa; Rabbl -lemin, verici radyo merkezi olan ruhlarn bulunduu levh-i mahfuzdan, btn leme hitap ediyor. nsana insan vasfn veren ruh olduu gibi, radyoya radyo vasfn veren de verici radyodan kan ruh ismi verilen, bu his dalgalardr. D grn itibariyle radyo, madde cihaz ile elektrik cereyanndan mteekkildir. Halbuki verici, radyo dalgalarn vermedii yani konumad mddete btn bu madd tesisat havi radyolar tamamen sessiz ve hareketsizdirler. Ruhun ebedilii lemine izfetendir. Bin ksr sene evvel ruhun emir leminden olduunu dnyaya haykran muhterem ve mbarek Resul-i Ekrem'in bu inci szn maddeye tapan gz ve kulak, bir trl idrak edemez. Bir ok ilim kazannda yorulmu, trl kalplara dklerek mantk szgecinden szlm szlerle, binlerce ciltlik kitaplar yazlyor ve bu gn herkesin evinde ve dnyann her tarafnda bulunan radyo bize ispat ediyor ki: . Asl radyo, verici istasyondur ve orada konuan spiker asl radyodur. Her dalga uzunluundaki his dalgalarn ve ihtizazlar alan byk Veller senelerce evvel vcudun vahidden ibaret olduunu haykrmlar: Messir ile Messirun fih ifdelerini kullanmlardr. Btn dnyadaki radyolar krlrsa radyolar vahid olur. Teker teker ileyen radyolar bu dalgalar almaz hale geldii zaman, kyamet-i sura vukua geliyor. Bir gn btn radyolar dalgalar almaz hale gelecek o zaman kyamet-i vusta olacaktr. nsan mevcudiyetinden kan ruh radyonun muattal hale gelmesini ifde eder. "Ankara radyosunun neriyat bitti. Geceniz hayrl olsun!.." dendii zaman yarn radyo konumayacak demek deildir. Emir leminin ihtizaz olan ruh ayrld diye yarn insann tekrar dirilmiyeceini sylemek doru deildir. . Kyamet-i kbra husulnde mkerreren kinatn tek konuan spikeri Cenab- Zlcell tekrar konuacak ve yllarca sessiz kalm radyo cihazlar da tekrar ses vermee balyacaktr ki bu Ba's bad-el-mevttir ite. Hangi tohum ekilmi de bitmemi... Eleyse zalike bikadirin 'ala en yuhyiyelmevra.!.. Hallac Mansur, radyosuz asl spikeri dinledi ve: Radyo yoktur ve yalnz spiker vardr! diye bard: Enel-Hak". Bu derin hakikati iitenler kylerde radyo dinleyen ve radyonun hangi ~ 121 ~

mekanizma ile ilediini bilmeyen insan kitleleri gibi anlayamadlar... Ve onu vurdular!.. Fir'avun da Allah'lk iddia ettii iin devrildi. Mansur da: Ben Allah'm! dedi boynu vuruldu. Ama firdevslere ykseldi Anlamadan anlamaya, sylemeden sylemeye, korkun uurumlar kadar fark vardr. Ak hakikatlara itiraz etmek, insanlar felakete srkler. Allah'n Vellerinden mbarek bir zat eyhinin bek lemine gmesi zerine teessrnden kabrini ziyaret eder, dnerken: Bu dnyada artk ne var eyhim gt, yaamak mnsz!.." diye dnyordu. Tam bu srada nnde bir nr belirdi. Nr gittike byd, kesif bir hal ald; eyhinin hayattaki eklini ald. Mridine elini uzatarak: Acele etme olum daha ben bile lmedim. Sen lmee ne diye hazrlanyorsun!" buyurdu. Byk Bestam buyuruyor: Ben hakikate erdikten sonra unlarda yanldm anladm: Sanyorum ki ben Allah' istiyorum. Sonradan, anladm ki Allah beni istiyor. Allah' zikrettiimi sanyorum. Meer Allah beni zikrediyormu. Yaptm eyleri kendi faydam iin yaptm zannediyorum sonradan rendim ki Allah'a oktan kavumuum!" Btn beeriyet, limleriyle, kitaplariyle, niversiteleriyle lm hakknda asrlarca sylemi, karalam, barmtr. Netice hepsinin hulasas udur: Hkrk, gzya, strap... Ve binlerce hastalk nev'i isimler, tehisler Bu bir satra kan kelimelerin mnlar ile teselli bulmaa savamtr. lm ve tesini herkes mrldanmtr. Her nne gelenden bir iki eyi renmekle kendisini olgun addeden kimseler, dinin keml ve inceliklerini anlyamadlar. slm itikadna muhalif olarak ve birtakm batl akl delillerle tahkim edilmi makaleler ve kitaplarla ktphaneler dolmutur. Hissen gizli olan baz eyleri, grme duygusuyla keif ve izah mkldr. Denizlerin sularn riyaz olarak hesaplaynz u kadar ton her gn buhar haline gelir eksileni hesaplaynz, u kadar sene sonra bu deniz bitecek diye ~ 122 ~

riyaz bir neticeye varnz. O an geldii zaman denizlerin yine yerinde olduunu greceksiniz. Zira deniz o kadar senede sularn deitirebiliyor, bunu niin dnmyorsunuz? Men fekade hissen fakade ilmen. Netice lm hakknda: Bilmiyorum!" tasrif edilmi sgasyla yapayalnz kaldmz grrz. lm, ilim, niversite krssnden deil iman krssnden beklemek lazmdr. Beni senelerce yazlarmdan takip eden muhterem okuyucularm, artk ben yalnz hatralarm iin yayorum. Bir ok hatralar tayan insan ormanlardaki kurumu mee aacna benzer. Bu mee artk kendi yapraklariyle sslenmez. Bazen plakln asrlar geirmi dallarnn zerinde biten yabani nebatlarla rter. Bir mddet iin sizlerden byle uzak kalm, ebedi lemde ayrlmamak iindir. Hayat geicidir. nsann ailesi bir gn gibi geer gider. Allah'n takdiri onu bir duman gibi datr. Oul ve kz babasn, babas oul ve kzn, birader hemiresini, hemire biraderini pek az tanr. Mee aac etrafnda palamutlarn filizlendiini grr amma demoullar bu saadetten de mahrumdur. Bu szler, gecenin derin karanlklar iinde gizlenen ve kayalarn arasndan szan sulariyle mevcudiyetleri meydana kan kaynaa benzer. Bu kayna anlamanz rica ederim. Size rahmetli olmu bir arkadamn syledii szlere ismimi ilve ederek huzurunuzdan ayrlyorum. Duanz dilerim!.. Bakanlar bana Gvdemi grrler Halbuki ben baka yerdeyim Gn gelince Gmenler beni Gvdemi gmerler Orada bile baka yerdeyim Gel a stm ne gryorsun Grnmeyeni

~ 123 ~

Grebiliyor musun Doktor nerede Derman ne oldu? Sana bana olan ona da oldu Kendi beyaz gmlei altnda Birden yok oldu (Ruhun d olsun sevgili azz Hocam!..)

Eleyse zalike bikadirin 'ala en yuhyiyelmevra. : Peki (bunlar yapan) Allah'n, lleri tekrar diriltmeye gc yetmez mi? (Kymet 75/40) Mukayyed : Kaytl. Serbest olmayan. Snrl. Bal. * Deftere gemi, kaydedilmi olan. Balanm. El veya ayanda zincir, kelepe bulunan. Mevkuf olan. * Bir ie ehemmiyet veren. ine nem verip bakan. Msterih : (Rahat. dan) stirahat eden, rahat bulan. Malul : lletli, hasta, sakat, ktrm. * Harpte bir uzvunu kaybetmi gazi. Tevdi : Emanet vermek, brakmak. * Misafirin veda etmesi. Giderken kalanlara: Allah'a smarladk gibi veda etmesi, bolluk holuk duasyla brakp gitmesi. * Mutlaka terkedip brakmak. Ferd : Tek, bir, yekta. Ei, benzeri olmayan. Bhemta olan. Telfi : Eksik olan bir eyin yerini doldurmak. Tamamlamak. * Ziyan karlamak. Zarar demek. Huruc : kma. Dar kma, k. * Ayaklanma, isyan etmek. nkta : Tkenme. Kesilme. Arkas gelmeme. Maada : Baka. Fazla. Bundan gayr. (Bak: Ad) (stisn kelimesidir) Mbeir : yi haber verip sevindiren. Hayrl haber veren. Mjdeleyen. Saika : Yldrm. lm, mevt. * Nzul atei. * Semadan gelen iddetli ses. * Mhlik ve azab. * Bulutlar sevke vazifeli melek. Kisve : Birbirine balanan, bir sra meydana getiren ey. Zincir. Zincir gibi birbirine ekli ve bitiik olan. * Soy, sop. * Srada. * Seri. Dizi. * Ard arda gelen eylerin meydana getirdii sra. Anasr : Unsurlar, eler. ~ 124 ~

Vabeste : f. Bal, mtevakkf, olmas bir eye bal olan.(Bir fikre davet, cumhur-u ulemann kabulne vabestedir. M.) Keyfiyet : Bir eyin ess ve i yz. Nasl olduu ciheti. * Kalite. Madde. (Kemmiyetin zdddr.) Gaddar : Kahredici, ldrc. Ahdine vef etmeyip hynet eden. Hin, zlim, ok zulmeden Maada : Baka. Fazla. Bundan gayr. (Bak: Ad) (stisn kelimesidir) Havi : ine alan, ihtiva eden, kaplayan. Cmi'. * Biriktirici. * Kuatan. Muattal : Tatil edilmi. Kullanlmaz olmu. Battal edilmi. Terkedilmi. * siz. Tenbel. Messir : Te'sir eden. z brakan. Te'sirli. Dokunakl. * Hkmn yrten. * Eserin sahibi. Messirun fh : Tesirden etkilenen. Bas--badel-mevt : ldkten sonra tekrar dirilmek, diriltmek. (Bak: Ahiret) hiret : Bu dnyadan sonra gideceimiz ebedi lem. hiret, kyamet koptuktan sonra, btn varlklarn ve insanlarn devaml kalacaklar yerdir. Orada lm yoktur, hayat sonsuzdur; dinin emirlerine bal olanlar iin cennet; dine bal olmyanlar iin de cehennem vardr. hirete inanmayan insan mslman olamaz. Kur'an ve peygamberi inkar etmi olur. nsan lp toprak olduktan sonra onu kim diriltecek diyenlere Kur'ann pek ok cevaplarndan biri melen udur: "Onu ilkin kim yaratt ise, ldkten sonra da yine o diriltecek." (Bak: Hair) Har : (Hair) Toplanmak, bir yere birikmek. * Toplama, cem'etmek. * Kyametten sonra btn insanlarn bir yere toplanmalar. Allahn, lleri diriltip mahere karmas. Kyamet. * Bir tohumun iinden byk aalar kt gibi, her bir insann acb-z zeneb denilen bir nevi ekirdeinden diriltilerek btn insanlarn Hair Meydannda toplanmalar. (Bak: Acb-z Zeneb) Acb : Kuyruk sokumu. "Us'us" denilen kk kemik. Her eyin kuyruk dibi ve nihyeti. Ftiha-i hilkat olan kk kemik.Acb-z zeneb diye Hadis-i erifte ismi geen ve insann kuyruk sokumundaki en kk kemik.(Kur'n- Kerim'de "Sure: 30. yet: 27" Yani: "Sizin hairde ideniz, dirilmeniz, dnyadaki hilkatinizden daha kolay, daha rahattr." Nasl ki bir taburun askerleri istirahat iin dalsa, sonra bir boru ile arlsa, kolay bir surette tabur bayra altnda toplanmalar, yeniden bir tabur tekil etmekten ok kolay ve ok rahattr. yle de bir bedende birbiri ile imtiza ile nsiyet ve mnasebet peyd eden zerrat- esasiyye, Hz. srfil'in (A.S.) suru ile Hlik- ~ 125 ~

Zlcellin emrine "Lebbeyk" demeleri ve toplanmalar aklen birinci icaddan daha kolay, daha mmkndr. Hem btn zerrelerin toplanmalar belki lzm deil. Nveler ve tohumlar hkmnde olan ve hadisde "Acb-z zeneb" tbir edilen ecza-i esasiyye ve zerrt- asliyye ikinci ne'e iin kfi bir esastr, temeldir. Sni-i Hakim beden-i insanyi onlarn stnde bina eder. S.)(Arkada! Zhire nazaran, hairde, ecza-y asliye ile ecza-y zide birlikte iade edilir. Evet, cnb iken trnaklarn, salarn kesilmesi mekruh ve bedenden ayrlan herbir cz'n bir yere gmlmesi snnet olduu ona iarettir. Fakat tahkike gre, nebatatn tohumlar gibi "Acb-z-zeneb" tbir edilen bir ksm zerreler, insann tohumu hkmnde olup, hairde o zerreler zerine beden-i insan nev nema ile teekkl eder. ..) HAMD VE KR kr daima ni'met ve ikram- Rabbniye kar duyulan minnet ve mahcubiyetin ifdesidir. krn ifdesinde, tekrarnn, devmnn ve fazlalamasnn arzu edildii gizlidir. Hamd de: Bu kadar kfi, Fazlasn arzulamam, Kanaat hududundan bir santim ilerlemesini istemiyorum, Beni bu hlime brakn istekleri mevcuddur. Mesaib ve belyaya kar en byk bir silhtr hamd. Hamd edilecek yerde kr yapmak, kr edilecek yerde hamd etmek caiz deildir. Hem de tehlikelidir. Elhamdlillah! diyen bir kimse: Yarabb kudretlerin kayna Sen'sin. Her ey Sen'in arzunla mmkndr. Ben hlime razym, belya da, saadete de... Beni bu hlimden, bu hlimi aratacak hle sokma! demektir. Elhamdlillah ok kr! demek ise : Hlime razym, bu hlimi bana aratma Peinen de: Yarbbi teekkr ederim! demektir. Beni, seni tanyan yarattn, bundan dolay hamdederim! Fena bir kul, s, mnkir bir kimse yaratabilirdin; bu bana kfidir! Hamd; Btn belyann nne sed ekmektir. ok ince hller vardr, Hamd veya krn hangisini yapmak lzumiyetinde hataya gidebilir insan. Bundan dolay da bu hatalar yok etmek iin istifar yapmak lzmdr. Ben bilemedim, kestiremedim, niyetim hlistir, fakat senden istemek edebini, ~ 126 ~

kul olduum iin lyk ile anlayamyorum. Bundan dolay, hatlarm bana bala! arzusunu dilemektir. Hamd; Cesedin haykrdr. kr: Ruhun haykrdr... Hamd ile azap ve cehennemden kurtulunur. krile Cennet'e girilir. Ni'met ve ikram- ilhiyeye bil istisna her canl: nsan; hayvan, nebat mazhardr. Hem de aras kesilmeden. Akan rmak herkese su verir. Gne herkese scaklk saar. Rzgr herkesi okar. Bu ni'metlerden dolay bunu vereni bilmese bile, o ni'metlerin verdii ferahlk ve telezzzden dolay insann yz gler: Oh! der. Nebatlarn yapraklar canlanr. Bu bir nev'i Oh! demektir. Hayvan su ier, doyar kuyruunu sallar. Ku ter. Bunlar hep bir nev'i: Oh! demektir, ite bu krdr. Cenab- ALLAH, yarattklarna Hamd' retmek iin, Resllerini gndermitir. Bunlarn ilki ve sonu hamdedici olan Muhammed (s.a.)'dir. Hamd' yaratlan her mahlka reten O'dur. Onun iin kr, ruh ezelden, bilir. Hamd sonradan retilmitir. kr dorudan doruya, Ztullaha racidir.. Hamd onu tantan, yalvarma edebini reten Reslden, ALLAH' Zlcelle evrilir. Dnyadaki hamd' iyice renmeden rseleme. krde kal, ikisinin arasnda eytan seni bocalatrsa Sabr da kal... Hem de hududsuz sabrda. Sabrda hazineler gizlidir. Buday sekiz ay toprak altnda, gizlenmeye sabrettii iin azz ni'met olmutur. Sedef aza kanaat ettii iin sabra kavumu ve ALLAH iini inci ile doldurmutur. Resl aza kanaat bidesi olduu iin Rahmetenlil-lemin bas edilmitir. Sabrda, kanaatta; RAHM, efik olan Allhu Lemyezel gizlidir. Bu sfatlara brnene: Size ah damarlarnzdan yaknm diyen ALLAH grnr... ~ 127 ~

Hamd, hiret kapsnda biter.. kr ise dier lemde de vardr. ALLAH'n mafiret deryasnda yegane eriyen ey krdr. Dierleri erimez. Mafiret deryas tarafndan kabul edilmez. eker suda erir. Zeytinyanda eker erimedii gibi, krden bakas da mafiret deryasnda erimez... Hamd, insan mafiret deryasnda eriyecek hle hazrlar ve insan kr klesi hlinde, mafiret deryasna dalarak eriyip gider, Sadet-i ebedye'ye karr. O zaman Cemlullh tecell eder. O hlde btn ni'metlere madd ve mnev kr... Mesaib ve belyaya hamd etmek lzmdr.. Kuldaki krn ifdesi, edeb iinde, emirlere byk bir zevkle itaat, sonu gelmeyen tatl bir arzu ile istekle ibadat, taattr. Hamd'n ifdesi, me'yus olmadan rza, tahamml ve sabrdr. krn menzili en kk dereceden en byk derecelerine kadar daima doludur. Zira ruhlar, arza inmeden evvel kendilerine Talim edilmitir. Ruhlarn arza indirilmesindeki murad- ilh hamd renmeleri iindir. Hamd menziline gidilirken bu yolu dolduramyanlar yuvarlanrlar. krn hakiki olup olmad hamdn mevcudiyeti ile isbat edilir. Hayr ve er ALLAH'tandr. Hayr, krn yerine varmas ile gnderilen, ard aras kesilmeyen mafiret-i Sbhanyyenin, le-mead ve akisleridir.. er, Hamd'sizliin mukabilidir. Atee el sokmayan nasl elini yakmazsa, hamd edene er gelmez... Atee elini sokann eli nasl yanarsa hamd etmeyene er gelir. Bunlarn istisnasz kanunu ilh oluundandr ki: Hayr ve er ALLAH'tandr. Cmle-i Celilesi bildirilmitir. Kulun krne vesile olacak btn ni'met ve ikram- ilhilerin sai ve muhafzlar, meleklerdir. errin, hamdsz kalmasna da alan, eytandr. Bu byk ve ilh intizam ve car kanunun fehmedilsin edilmesin sigortas da, kanaat ve sabr hasletlerinin takviyesine almak ve bunda muvaffak olmaktr. Kanaat ve sabr zrhna brnene, eytan yaklaamaz. O zaman kul hamd edici sfatn giyer, ite, Reslullh'ta erimek budur. Resulullh'ta eriyenin iinde korku yoktur. Zira Reslullh'ta eriyen kimse, rzadan bir para olur. Cemlullha kavuur, btn bu nehy-i ilhiler, buraya kavumak iin kurulmu, mafiret szgecinden szlm relerdir... ~ 128 ~

Nehiyileri, mantk yrtmeden, akl ile eelemeden, phesiz kabul ve tatbik etmek lazmdr. eker hastalna, eker yemek yaramaz; vcudu ifna eder. Bu bir hakikattir. Niin yaramaz? izah edin! Yapamazsnz!.. Ancak, onu, ehli olan doktor, size tecrbe ile izah eder. Btn hastalklarda, baz hususlarda kat'i perhiz yaptrlr. nk alnrsa vcudu fenaya gtrr. Mnevyat leminde de i, ayn ile vakidir. Onun iin; arap imeyiniz!, Hnzr eti yemeyiniz!, Yalan sylemeyiniz!, Kimsenin hukukuna tecavz etmeyiniz!, Ullemre itaat ediniz!, sm-i lhyi anmadan bir ey kesmeyiniz!, Adaletten ayrlmaynz!. Velhasl btn haramlar ve nehiyler; ruhun temiz, saf bir hlde, Allha dnmesini temin iin vaz'edilmi, ALLAH emirleridir. Sebeplerini aramaya kalkma! eker hastalna ekerli maddelerin niin dokunduunu anlaman iin doktor olman lzmdr. Doktorluk tahsil et, ondan sonra anla!.. Nehiylerin sebeblerini anlamak iin de mnevyat doktoru olmak lzmdr. Onlar da, dnyada iken, HAKK'a vasl olan vellerdir. Bir doktor, ekerli hastaya, ekerli maddelerin dokunacan yalnz syler geer, izah etmez, etse bile, hasta anlyamaz. Nebler de byledir, izah edilse anlalamaz. O makam ve mertebe, o ihtisas dereceye ulamak lzmdr. Onun iin, akl ve mantkla izahlar bulmak bir ie yaramaz insan yuvarlar!.. Muhterem okuyucularm, bu ileri bu kadar bilmeniz, herhlde kfidir, zannederim. Niyaz ve dua ederim; ALLAH sizi kanaat, sabr gsteren, Emirlere ek ve phesiz itaat eden, kr bilen ve daima hay ve mahcubiyet iinde bulunan, Mesaib ve belya kar tkenmez hamdedici ve sabr, huzur iinde yzen kullarndan eyleye. Beni dinlediniz, belki bir eyler rendiniz. Mukbeleten de, bana, ayrca teker teker dua etmenizi dilerim. imdi bu edeble biraz daha dolaalm: Emr-i lhyi bihakkn yerine getirmeden, ALLAH'tan bir ey istememek, hay dr. Hay makamnda kul, saray- ilhiyeye girebilir. ~ 129 ~

Saray- ilahnin adab muaeretini bilmeden, burada yrnmez. Siyret-i Resl, Ahlk- Resl burann adabdr. Bundan dolay Rahmet-i Sbhaniye, kalb-i pak-i Resl'e inmeden, onun paralar olan kullara yetimez. Onun iin, her mnacaatn banda, Resl'e selvat getirmek icabeder. Bu usul, kendi, kudreti derecesine gre, insanlar ya takip ederler yahut etmezler. Bu takipte hat, daima, insana rc bulunur, insan, bu yol stnde, eytan ile birliktedir. Hat, bazn doru; bazn, hat eklinde grnr. Kul, bunlarn farknda deildir, insan, sevdiklerinin hatalarndan dolay znt duyar; Bu duygu, RAHM esmsnn, kula gre tecell miktardr. Bunun altnda acma gizlidir. Fakat esm-y lhyenin RAHM'in altnda acmak gizli deildir. Gizli olsa o sfatlktan kar... Souk su atei giderir. Bu gidermek, az kuruyan ve ii yanan adama, suyun acdndan deildir. Suyun, ferahlk verici olmasndandr. te, Rahmetel-lil lemin olarak gnderilen Resl, ALLAH'n RAHM esmsnn pnarnn hazinesinin musluu gibidir. Bu sfatn Resl'de tecellsi murad- ilhdir. Bu tecellye arpmak; efaat denilen, Resl'n kulun hatsna kar duyduu kalb-i mbrekelerindeki znty kaldrmak iin, Cenb- HAKK tarafndan kendisine hediye edilen destur'u ortaya karr. efaat dilemek, istemek; aslnda RAHM esmsnn Resl'de tecell eden acmak lifinden, yardm taleb etmektir. efaat etmek demek; RAHM esmsnn kulun kaldrabilecei miktarda olann RAHM sfatna arptrmak demektir. Onun iin: ALLAH'n izni olmadan Resl efaat edemez! sznn mns byle fehmedilir... Tevessl ise; dilemek, istemek lifinden kan rahmeti istemek demektir. Tevesslde kulun tahammlnn fevkinde RAHM esms tecell eder, kul kurtulur. Fakat n vahidde de erir. Tevessln altnda acmak yoktur. nsan evvelden hazrlksz ise yuvarlanr. Tevessl de bir hususiyet, efaat de umumyet gizlidir. Rahmet emesinin pnarnn fkrd yer Resl olduu iin efaat herkese yaplacaktr. Arzu etsen de, etmesen de. Zira Rahmetellil-lemn'dir O Resl-i Kibriy... efaat etmem! dediklerine bile efaat edecektir O Mahbub-u Hda... ~ 130 ~

Tevessl tehlikelidir. Hak etmeyene tevessl etmek, edeb harici bir itir. RAHM esmsnn altnda, kalb-i pk-i Resl gizlidir. RAHM esmsnn altnda acmak yoktur. Acmak olsa KAHHR, Zul-NTKM esmlarnn mns kalmaz. Sfat- lhye yekdierini cerh edemez. Yek dierinin tamamdr. Ancak tecell ekillerine gre baka baka grnrler... RAHM esms kalb-i Reslde Acmak eklinde tecell ederek efaat hlinde ortaya kar.. RAHM esmsnn yourduu ve ykad kalb-i mbrek-i Reslde parlyan RAHM ismi, acmak sretinde tecell ediyor. Esmlar, kuldaki tecelllerine gre tezahr eder, hangi esm daha ziyde tecell ederse, o kul, o ekilde bir insan olur. Can almaa mahsus Azrail, Mmit esmsnn tecelllerini yerine getirir. Esm dorudan doruya sudr ederse canl hi bir mahlk kalmaz. Kelm- lh Resl'e Cibril ile nazil olmutur. Dorudan doruya nazil olsa kinat buna tahamml edemez. Kurn biz daa indirseydik, da parampara olurdu. Dier byk melekler de byledir. Cenb- ALLAH'n hereyle temas vastal murad etmesi, canl cansz btn kinat ve mevcudatn tahammlszlndendir. Biz insana tahammlnn fevkinde i yklemeyiz yeti budur. Esmlarn birletii Ztullhn kk bir tecellsine bile tahamml edilemez. Lilcebeli cealeh dekken bunun beyandr.. te, efaat bu tahammlszl tahamml edilir hle getirmek iin Resl-i Ekrem'e verilmitir

Ve ma erselnake illa rahmetel lil alemin : (Reslm!) Biz seni lemlere ancak rahmet olarak gnderdik. (Enbiy 21/107) Ve le kad halaknel insane ve na'lemu ma tuvesvisu bihi nefsuh ve nahnu akrabu ileyhi min hablil verid : Andolsun, insan biz yarattk ve nefsinin kendisine fsldadklarn biliriz ve biz ona ah damarndan daha yaknz. (Kaf 40/16)

Lev enzelna hazelkur'ane 'ala cebelin lereeytehu hai'an mutesaddi 'an min hayetillahi ve tilkel'emsalu nadribuha linnasi le'allehum yetefekkerune. : Eer biz bu Kur'an' bir daa indirseydik, muhakkak ki onu, Allah korkusundan ba eerek, para para olmu grrdn. Bu misalleri insanlara dnsnler diye veriyoruz. (Har 59/21) ~ 131 ~

Mesaib : kader gerei ve kuln tercihi sonucu isabet eden ho olmayan olaylar. Bel : (c.: Bely) Afet. Sknt. Tasa, kayg. Musibet. Mcazat. mtihan. Dhiye. * Yaramaz nesne Raci : (Rcu. dan) Geri dnen, ric'at eden. * Dair, aid, alkas olan, dokunur olan, mteallik. * Gr: Bir ahstan kinaye olan zamir. Bas : Gnderme, gnderilme. * Cenab- Hakk'n peygamber gndermesi. * Dirili. Yeniden diriltme. hy. * Uykudan uyandrma. Lemyezel : Ezeli olmayan. Menzil : nilen yer. Konulacak yer. * Yer. Dnya. Ev. * Mesafe. Meyus : Yeisli, kederli,zntl. Talim : retmek. Yetitirmek. Altrmak. Belli etmek. dman. Mead : hiret. (Bak: Mad) Sai : alan. * Devlete posta idaresinin kurulmasndan evvel mektup ve emanet gtrp getiren kimseler. * Bir yere vli olan. * Cemaat ba. * Yan yan giden. * Hzl yryen. * Kouculuk yapan. Nehiy : Yasak etmek. Menetmek. * Gr: Emrin Menf ekli. fna : Mahvetmek. Tketmek. Kymetini kaybetmek. ok zarar etmek. Yok etmek. Mukabele : Karlk, karlamak. * Mcadele. * Karlatrmak. Karlkl yaplan i, karlkl yaplan okuma. * Camide Kur'n- Kerimi okuyup halka dinletmek.* Yz yze olmak. * Dmann errinden kurtulmak ve onun iddetini kaldrmak iin onu yldracak tedbirde bulunmak. Lif : Hurma p,kas tel. KAZA VE KADER Ben insann srrym ve insan benim srrm ALLAH ALLAH'n ilim ve tekvin sfatlarna raci olan kaz ve kader mann en esasl temellerinden olup, her ikisine birden mn farzdr, slm dininde... nkr dinsizliktir, irktir. Bu hl elim ve feci bir hldir insan oluna... slm dininde en etin, anlalmas g, aklla zor kavranabilen mevzularn banda gelir... ~ 132 ~

nanabilen, akln kavryamyaca bir sevgi iine gmlr.. Ne mutlu bunlara!.. Hazret-i Resl bu mevzuda sual soranlara: Buna imn ediniz, mnakaa etmeyiniz. Bu yzden sizden evvelkiler dallete dp mahvolmulardr buyurmutur... Kaz ve kadere mn, ALLAH'n ilim, irade ve tekvin sfatlarna mn demektir. Eskiler, kaz ve kaderi izah iin, bir ok sz sylemilerdir.. Hepsi kapal ve anlalmas gtr. Zira sylenenleri anlamak derin vukufa baldr. Kaz ve kaderin trifi, slam dininde iki byn izah iinde mtala edilegelmektedir... Mturdi ve E'ari. Biri: Ezelden btn eyann vcuduna taallk eden ilm-i ilhi.. Dieri: lm-i lhye mutabk bir srette kinata ezelden taallk eden ilhi irade... te elde olan trifler bunlardr... Bunlar izah deildir. Triftir. Bunlara kar cebriye ve kaderiyye diye iki garip uydurma izah ve mtala daha vardr... Bu trif ve izahtan anlamak ok gtr. Kaz ve kaderin bu izahlarn yapanlar, anlamamlar diyemiyeceim, anladklarn izah edememilerdir. Ancak trifte kalmlardr. Biz bunlar anlalabilecek ekilde izaha alacaz... Yalnz baz cmlelerle okuyucularmza biraz malzeme vermek lzmdr: l - ALLAH insanlar arzular zerine hareket etmek kabiliyetinde halketmitir. 2 - Bundan dolay ALLAH ihtiyara bal olan bu ileri, insanlarn dilemelerine, arzularna ve ihtiyarlarna uygun olarak irade ve icad buyurur ki, bu irade ve icad evvelden mevcud olup, kanun eklinde kinatda Snnetllh ismi altnda cridir. Zira dt- ilhye bu yolda cereyan etmektedir. 3 - nsanlarn irade ve ihtiyar sahibi bir mahluk olmas da, ALLAH'n dilemesi ve takdir buyurmasiyle olmutur. 4 - ALLAH insann istediini yapabilir bir srette olmasn dilemi, ve ylece halketmitir. Bunun iindir ki, insanlar kendi istek ve ihtiyar ile bir ey yapmak, veyahut yapmamak iktidarna mliktirler, iki cihetten birini tercih ve ihtiyar edebilirler. stiyen man eder, istiyen etmez. yet....

~ 133 ~

imdi bu kk bilgiyi unutmaynz. Okurken kafanza saplanacak her trl fikir ve itiraz terkediniz, okumaya devm ediniz... KADER: Klem-i al ile ALLAH'n dnyalar, lemler yaratlmadan evvel yazlm, bir arzusudr. KAZ: Bu muradn oluudur. Kader ve kaz insanlar iindir. Bundan dolay insanlar ebeddirler. Ezel deildirler. Yalnz Zlce-ll ezelidir. Kader ve kaz hrmetine Cenab- ALLAH her esmsnn altna RAHM esms ile gizlenmitir... Her ey ALLAH'tan olduuna gre: bizi muhafaza et! demek lzumu ortaya kar. Ya Hafz bize ac, afat verme! demek sretiyle Cenb- ALLAH daima kendisini tesbih ettirmededir... KLEM- A'l: Arzuladm proje tahtnda dnyalar yaratacam! bu istein tezahr izilmi demektir. Bu izilme Klem-i A'l iledir. Yni muradn tecell etmeden evvel lmekndaki oluuna Emir sudru kanal Klem-i A'l'dr. Bu yazl, kaderdir. Mesel: Hava, su, toprak, ate yaratacam, bunlara bir ok hassalar verip deimez kanunlar ile yekdierine balyacam! Bunlarda fizik, kimyev bir ok kanunlar, prensipler vardr. Su scaa maruz kalacak, buhar olacak, buhar soua arpacak su olacak, kar olacak, herey arz ekimi ile decek, ilahiri gibi deimeyen hdiseler, muradn tezahr, oluudur. te bu kazdr.. Suyun yaradl muraddr. Muradn tecellsi kaderdir. Suda birok hassalar var; buhar olma, kar olma, buz olma, gda olma, bunlar kaderin muhtelif tecell ekilleridir, deimez.. Btn bu olular bir kanun altnda devm eder. Canllar bu kader denizi iinde bulunuyor. Bunun iddetine maruz kald dakikada kaznn tecell etmesi ile, evvelce tespit edilen muradda gizli bulunan kudret tecell eder. Mesel: Suya den boulur, kazya arpar demektir. Suyun bomak hassas kaderdir. Buna tahammlszlk, kazya arplmaktr. ~ 134 ~

Herkesin aznda bir kaz kelimesi dolar. Birden bire, bilinmeden bir eye giriftar olmak mnsna kullanlr. Aslnda o hdise mevcuddur. O anafora kaplmak, deimeyen kaz hududuna girmek demektir. Biz ismini yanl, anlamadan sylyoruz. Amma bu, insanlarn bulduu gzel kelimelerden biridir. Snnetullh tayir edilemez, kader deimez.... Ormanda bulunan bir aaca; ALLAH Er REZZAK esmsiyle rzk topraktan veriyor. Gkten bulut ile suyu vermektedir. Bulutlarn cezbi, ormanlarn iidir. Ormanlar harabedersek, aalarn ALLAH' zikretmelerine son vermi oluruz. O zaman Snnetullh'n cz'i bir ksm tayir edildiinden bulut gelmiyor. Yamur da yamyor... O hlde ormanlar harabedilen bir yerde ALLAH'tan yamur istemek ayptr... Yalnz esasnda l olan yerlerde yamur duas yaplabilir. Dua, daima Snnetullh dnda, tasarruf hududunda olacak hdiselerden seilerek yaplr. Tasarruf hududunda hayr ve er ALLAH'tandr. Emrin cri olduu hudud iindedir. Hayr, Hay esmsn harekete getirip btn dier esmlarla birlikte insan denilen ekmel mahlku hayatta tutan gzel ve deimeyen kanunlardr. Bu kanun, insann, tam shhat ve Snnetullh kanunlarna uygun bir srette idame-i hayat etmesi iin kendine uymasn mirdir. Bunun iinde adalet, ahlk prensibi gizlidir, iyilie matuftur. Bu hayrdr Bunun aksi erdir, insana zarar olup binnetice hay esmsna kar bir isyandr er. Her ikisi de ilm-i ilh ile evvelden tensip buyrulduundan her ikisi de ALLAH'tandr. Havadaki oksijen insan iin lzmdr. Hayatn devm iin bu lzmdr. Bir nevi hayrdr. Bunu yaratan ALLAH'tr. ALLAH'tandr. Cierlerine oksijen sokmamak bu hayr kullanmamak demektir. Kullanmamak oksijensiz kalmak demektir. Oksijensizlik lm intac eder. Vcud iin bu bir erdir. Oksijensiz kalmann lm intac edecei ALLAH tarafndan evvelce takdir buyrulmutur. O hlde er de ALLAH'tandr. Btn bu hdiselerdeki kanunlarn olular ve neticeleri de ALLAH'tandr. Bu kanunlarn iyi veya fena taraflarna maruz kalmak ise, insanlarn elindedir... ~ 135 ~

Cebriyye de: Her eyi yapan, yaratan ALLAH'tr, biz bir eye kadir deiliz der. Kaderiyye: Kul fiilinin yaratcsdr diye tuhaf, garip, sama fikirler ortaya atar. Bunlar kuru fikirlerdir. Bir mtaladr. Fakat, anlat, reti deildir... Bundan dolay islm akaidine tamamiyle mugayirdir.. Arzu-y lhyi bildiren Resl-i Ekrem'dir. Kitab- Ekmeldir. Buna aykr deil, kk bir uygunluu olmayan iddetle reddedilir, islm dininde... slm'n sama dinlemeye vakti, zaman yoktur. Kaz ve kader, Hayr ve er ALLAH'tandr. Bu gyet tabi bir inan ve olaydr. ALLAH'n dnyalar yaratmadan evvel: Ben yle bir dny yaratacam! Bunun ilemesi deimeyen cazibe kanununa, kimyev, fizik, astronomik kanunlara, hayat kanununa, tekml kanununa tabi olacak! Bunlarn hepsine ALLAH lgatnda Snnetullh ismi verilir.. Bunlar, inanan, inanmayan, canl, cansz, vel, kfir, mmin, dinsiz herkes iin ayndr. O hlde, bu kanunda adalet prensibi ve her zaman byle olduuna gre de ahlk prensibi gizlidir. Kader; ALLAH'n Ceml esmsna bal, RAHMN, RAHM sfatiyle sslenmi, nizm- kinat ve kudret-i nahiyenin azamet ve hametinin tezahrleridir... Bu dekoru hazrlamasndaki murad- ilh, hay ile tecell edip, gizli hazinesini grmek arzusunda bulunmasnn, grlr ifdesidir... Muhatabm olacak bir ey yaratacam! Buna adalet ve ahlk prensiplerinin deimeyen bir zemini, bir mekn hazrlyacam! te Snnetullh'm ile ssl bir kinat yarattm! Deimeyen kanunlar var!.. te kader arzusu.. Hay insana hediye ettim. Snnetullhn cri olduu ve hayyn devm iin artlar haiz olan kinata koydum. Bu kanunlara riyet ederse hediye ettiim hay devm edecek arzum dahilinde.. Bunlara riyet etmezse Snnetullh iinde gizli Cell sfatmn gizlendii ksmlarna hrmetsizlik etmi olacaktr! Su yaratacam. ~ 136 ~

Su azzdir. Zira Ceml sfatnn ssleri olan RAHM ve RAHMN sfatlariyle azzdir!.. Canllara hay bu azzlikten kmtr. Su, scaa maruz kalacak, buhar olacak, buhar soua maruz kalacak, yamur ve kar olacak. Bunlar sudaki, suyu yaratmadan evvelki arzuladm gzel hassalardr. Yni suyun kaderidir Suda bir hassa daha vardr. Bomak hassas... Muradn tezahr, oluudur. Bu, kazdr. Suyun yaradl, murad, muradn tecellsi, kaderdir. Suyun hassalarnn, Cell ile grl kazdr. Bu, ALLAHtandr. Bu hassalara, kanunlara sarlmak veya sarlmamak bizim elimizde.... Bundan dolaydr ki gzel szler, ulv hakikatlar cazbedici eylerle kamlanan azgn ihtiraslar gemleyemez. Bunun neticesi olarak, dnya kanunlarnda fertlerin kendi hrriyetlerinden feragat ettikleri ksmlarn mecmu'u cemiyetin ceza vermek hakknn esasn tekil eyler. Gnhlar bir de: insanlarn kendi bnyesine iledikleri ihtiraslardr diye trif edilir. mr boyunca husule gelen engeller insanlarn bu inhirafndan doar. Bu engeller, insanlarn ilerlemesini yavalatabilir. Fakat hamlesini kuvvetlendirir. Irman nndeki kaya paras gibi... Kaya, rmakta elle husule getirir. Cesaret, alak gnlllkle olmazsa fenalk dourur, erefsizlik husule getirir. Onun iin insann ahsiyeti o kadar mukaddestir ki, dnyada onun kadar iyi bir ey yoktur. Btn kinat buna muhatap olarak yaratlmtr. Yalan iek verir! derler. Fakat meyva, asla!. Bu cri kanunlardan inhiraf demektir. Sakin ve mesud bir hayat ancak fazilet yoluyla elde edilir demi bir byk... te bu sz rzaya ve kanunlara riyet demektir, insan hari, btn dier mahlkat hayatn balca hedefinin hayattan zevk almak olduunu bilirler ve sezerler. Fenalk yapmaa kalkan kimseye, elinizden geldii kadar hls resi gstermee gayret ediniz. Greceksiniz ki sular azalacaktr. nk Rahmet pnar daima alamaktadr ~ 137 ~

Mukadderatn kendisine izdii hayat emberini asla zorlamam bir insan olarak bu yazy yazan kul, unu syler: Bu saha iinde mrn ikmal etmek iin sessiz ve sedasz srasn bekleyen insan, kaz ve kadere, hayr ve erre inanr, fazilet yoluyla gider ebed lkesine.... Ecel ne bir saat gecikir, ne bir saat evvel gelir Bu, yazlan, bilinen, sylenen bir takm kelimelerle oyun yaplan mnda deildir. Tedavi olunuz, tedbir alnz! yetleri bo deildir. Buradaki saat kelimesi, ALLAH lgatnda bizim bildiimiz saat deildir, insann douu malm.. lm mehul... Bunu, bir aaca, bir iee, bir nebata, bir canlya, ALLAH dnyalar yaratlmadan evvel takdir etmitir. Mesel; Bir buday 9 ayda baak verecek, Bir insan 9 ayda doacak, Bir nohut 90 gnde yetiecek, Demir u kadar hararette eriyecek, Merkezi skletini kaybeden her ey decek, Havasz kalan canl lecek, Takatin fevkinde bir yk insan zebun edecek, Gz kan grmeyecek. nsan buz kadar soua, su kadar scaa tahamml edecek uzvi bir kabiliyette yaratld. Bu uzviyet u kadar senede eskiyecek... Mukavemet kanunlar, hareket kanunlar, cisim filn cisimle birleince u madde husule gelir, kimyevi kanunlar, fiziki kanunlar, astronomik kanunlar; Bunlar zhir olan Snnetullh: hayatn deimeyen kanunlar Hepsi, kader erevesi iindeki muraddr... Bu kanunlarla yaratlan hereyin mukavemetleri hududu tyin edilmitir. Bu kaderdir. Bu hududu amak, kanunlarn deimeyen anaforuna kaplmaktr. Takdirin muayyen hududu dahilinde anafora kaplmamak iin dikkatli olmak lzmdr. Dindeki dikkat; fazilet, adalet, doruluk, ahlk prensiplerine uymak demektir. Mesel, balk suda yaar dar kmaz. karsa bunlara uymamtr, lr. nsann da bir budayn mr gibi ALLAH indinde mddeti mr muayyendir... Ruhun cesede girii ve dnyaya gelii ile - yani ruhun Snnetullh'n kanunlar ile sk skya rabtas olan uzviyete girmesiyle - mr balar. mr cesedin deil ruhun mrdr. Ruh cesedden kar, fakat lmez.. T ki yetle sabittir btn kinat yok olduktan sonra Cenb- ALLAH El Mtekebbir esmsiyle tecell edecek! Enellh! Ben ALLAH'm! diyecek... ~ 138 ~

te bu an ruhlarn lmdr. Kur'n'daki teehhr etmeyecek mr kelm burada biter. Bu ind-i ilhde evvelce tyin edilmi mrn deimeyen sonudur. Bu katiyyen deimez... Arada ruhun cesedden ayrlmas kaderin izdii kaz anaforuna kaplmaktr. Bu anafora kaplp lm diye trif edilen hl bir ok ecel cinslerini ortaya karm ve muhtelif trif ve izahlara, bu ilerle megul olanlar, sevketmitir. Ecel-i msemm, Ecel-i kaz, Ecel-i muallka Bunlarn hepsi iin hakikatinin g anlalmasndan doan garip ve tuhaf triflerdir. Bu trifler kaderin, yani muradn oluunu husule getirir. Kaderde gizli olan olu artlarnn ortaya k lm intac eder. Kur'n- Kerim'deki deimeyen saat, izah ettiimiz bu saattir. Zira aksi olsa idi bir insann mr iin dua etmek kadere ve takdir-i ilhiyeye isyan saylrd.. Yekdierinizin mr iin dua ediniz emr-i Resl bundan dolaydr. Yni mr iin dua kaderin takdir ettii mddet iinde kazya arplmadan cesedle ruhun birlikte devm iindir. Byle grnmez balarla grnr ekilde tecellyat arzn jeolojik bnyesine balanan yni kinatta cri btn Snnetullh hududu iindeki canllarn skn, ahlk, adalet kelimeleriyle ifde edilebilen hasletlerle bal olmas adeta tabi, manyetik, jeolojik kanunlarn bir arzusudur. Yamur ve souk havada plak gezmek, nasl zatrreyi husule getiren mikrobu vcuda sokuyorsa, atee yanamak nasl yakyorsa, uykusuzluk insan nasl ldryorsa, sudan kan balk nasl lyorsa, takatin fevkinde bir yk insan nasl zebun ediyorsa, iki shhati nasl bozuyorsa arzn gneten uzaklamas nasl k mevsimlerini husule getiriyorsa, gece olunca yldzlar nasl grlyorsa, ev ykan nasl mahvoluyorsa, bu tabi kanunlara yani Snnetullh'ta cri kanunlara muhlif olan ahlkszlk, edebsizlik kitlelerin, tabiatla olan bu gizli adeta grnmez ruh, biyolojik ve jeolojik balarna bir isyan bayra ekmek mesabesindedir. O hlde kader ve kaznn izdii bu tabi hdiseler insan uzviyetinin ve yaamasnn nzmdr. Nasl hrszlk etmek, adam ldrmek kitlelerin kanunlar ile cezalandrlyorsa mnevyat kanunlarnn adalet, ahlk, doruluk, insanlk, keml prensiplerine sadk kaln demeleri, kitlelerin icad olan kanunlarn emirleri gibidir. Bu kanunda bir adalet ve ahlk prensibi hkimdir. Bu kanuna muhlif hareket eden: Kavm-i Ltlar, Firavunlar, Sodom Gomoreler, Neronlar, Bizansllar, bu deimeyen dil kanunun cezasn grmlerdir. Nasl bu tabi kanunlara insanlar gizli balarla bal ise, bu kanunlar deitirmek de bu gizli balarn insanlar tarafndan rengini deitirmekle olur. Kitlev, felket ve dert kelimeleriyle ifde edilebilen her eyi insanlar ~ 139 ~

kendilerine ekerler.. Hllac Mansur'un Enel-Hk demesi kafasnn vurulmasna sebep olmutur. Bu cezbe her kuvvetin insanda meknuz olduunun ifdesidir. ALLAH, kelmnda: Sabah yldz, doan batan gne, zulmet hakk iin kasem ederim. diyor. Bunlar deimeyen ilh kanunun hengiyle ileyen kinat makinasnn idrak edildii insan kafasnda, insan kudretinde olduunun ifdeleridir... Nasl ki gne doup batyor, zulmet ortal karartyorsa, bu dil ve deimeyen bir kanun-u ilhi olduuna nazaran; adalet tabi bir kinat nizam mefhumunun grlmeyen bir ileyiidir... Nebatlardaki, hayvanlardaki, canl ve cansz her maddedeki atom ve proton, cazibe ve hareket hikyeleri nasl, bir ahlk prensibi, bir adalet dzgnl gsteriyorsa, ayn zamanda adalet ve ahlk, doruluk mefhumlarnn hakik nzm ve tabi hdiselerdeki fizik, biyolojik, kimyev, cazibev, manyetik dzgnln temsili ifdeleridir de.. Kzgn bir elik suya batrldka nasl elikliini kaybediyorsa, bu suya batrmak evvelce takdir olunan kader manzumesinin ilim szyle ifdesi olan tabiat kanunlarnn adaletine hyanetin cezas demektir. Souk da rlplak insan nasl hasta ediyor veyahut mikronlarn uzviyete hululne sebebiyet veriyorsa ki bunu yapmak tabi hdiselerin muvazenesine hrmetsizliin cezas oluyor. Kk bir dikkatsizlik bir felakete nasl mncer oluyorsa ki, bu da bir nev'i benlik ahlkndan inhiraf oluyor. Fazla iki ile vcuddaki karacieri harabeden nasl siroz oluyorsa ki karacierin tabi fonksiyonlarnn hakkna ahlksz bir crm ilenmi oluyor. Hazreti Peygamberin : Ben Arabm fakat Arap benden deildir demesinde, anlattmz hakikatin atom hline gelmi, ancak derin izahlarla alan bir hakikatin ve nizam- ulvnin ifdesi gizlidir. Zira: Ahlk tamamlamak iin ba's olundum! buyurmaktadr, Hazreti Resl... Kaz ve kadere inanmann, yalnz islm dininde deil, btn ilim ve fen, akdemik bilgiler hududu dahilinde bir kanun-u tabiat izah olduu ortaya kar. Bu kanuna inanmak ve sadk olmak demek: dil olmak, Ahlkl olmak, Doru olmak, nsan olmak demektir. Ne mutlu o bilgin, lim ve fen adamna ki; kinatta cri ve bugn yldzlara kadar fkran zek ve bululariyle, izah ettiimiz islm'n kaz ve kader inancn badatrabiliyor!.. Talluk : Ballk. Mnasebet. Alkal olu. Ait olma. * Dnya alkas. * Sevme. ~ 140 ~

htiyar : Yalanm kimse. Yal. * Ist: stek, arzu. Raz olmak. Katlanmak. Semek. Tensib etmek. Seilmek. (Bak: rade) Hassa : C.: Havass) nsann kendisine tahsis ettii ey. Bir eyde bulunup bakasnda bulunmayan ey. Bir eye mahsus kuvvet. Te'sir. Menfaat. * Adet ve almet. Ekbir, kavmin ileri geleni. Feragat : Hakkndan kendi isteiyle vaz geme. Mecmu : Btn, hepsi. Topluca. Ylm. Cem' olunmu. Bir araya getirilmi ey. nhiraf : Doru yoldan sapma. * Dnme. * Bozulma. Deime. * Krklk. Ecel-i msemma : f. Muayyen bir zamana kadar, Allah'n takdir ettii lm. Ecel-i kaz : (Bak: Ecel-i mbrem.) Ecel-i mbrem : Elinden kurtulunmas mmkn olmayan, kanlmaz olan ecel. Ecel-i muallak : Levh-i Mahv sbat'ta mukadder olarak yazl, bz artlarla mukayyed olan ecel. Ecel-i msemma. Ecel-i ftr : Her mahlukun yaradl itibariyle Cenab- Allah (C.C.) tarafndan tayin olunan vasati mr. * Biyolojik mr. Ecel-i mevud : Mukadder olan lm. phesiz gelecek olan lm. Merkezi sklet : Arlk merkezi. Teehhr : Gecikme. Sonraya kalma. Geriye kalma. ntac eder : Neticede getirir. Mesabe : Derece. Menzile. Rtbe. * Sevb yeri. * Merci, melce'. Nzm : Nizamlayan, nazmeden. Manzume yazan, dzenleyen. Meknuz : Gml define, rtl, gizli. Hfzedilmi, mahfuz. Muvazene : lmek. Denk olup olmadn bilmek iin tartmak, lmek. * Dnmek. * ki eyin vezince birbirine denk olmas. Uygunluk.Manzume : Sra, dizi. Sistem. Hulul : Girme. Dhil olma. ine gizlice giri. * Birinin veya birka kimsenin sevgi veya itimadn kazanmak, ilerine onlardan grnp girmek. Mncer : Nihyet bulmak. * Bir tarafa ekilmek. * Srklenme. * Sona eren, neticelenen. ~ 141 ~

nhiraf : Doru yoldan sapma. * Dnme. * Bozulma. Deime. * Krklk Nizam- ulv : (Ulviye) Yksek, yce. * Manev ve ge mensub nizam, lem. Ba's olmak : Gnderilmek. Cri : Akan, akc. * Gemekte olan. * nsanlar arasnda mer'i ve muteber ve mtedavil olan. RIZA VE HUZUR Bu yaz byk bir edeb ve tazimle, tevazu hududlarn aarak, bir kul olan bana, mektup yazan bir profesre cevaptr. Sayn Profesr! nci taneleri gibi gzel kelimelerle ssl mektubunuzu dikkatle okudum. Naiz ahsma gsterilen her trl ulv his ve nezakete ayn arlkla mukabelemi kabul ediniz. Muhterem efendim! Benden sorduunuz salin cevabn akl ve zevkinizin doyaca kadar bildiinize hi phem yoktur. Bilginizin sizi ve bir ok insanlardoyuracak ve irad edecek meretebede olduunu anlyorum Rza ve Huzur, Edeb ve Hay Gnah, Sevb ve Ecir nedir? Salinize ben: Rza ve Huzur hasretiyle deil de Rza ve Huzur deryas iinden cevab vereceim Denizdeki baln anaotomisini, her trl hususatn, biz insanlar dardan tetkik edip anlyoruz. Bu tetkik ve anlama, ok geni ve vsidir. Bu analamann bir de balk tarafndan trif ve izh vardr. te ben de size balk vaziyetinde bulunarak, Rza ve Huzuru ksaca anlatmaya alaam. Zannedersem, bu salin benden sorulmasndaki gaye de budur Cenab- ALLAH, Cell sfatn tecellsini arzu etmez. Bundan dolay Zl-ntikam Kurnda kanun umdeler halinde kullarna hediye etmitir. Cemiyet iindeki ahlk, adalet ve doruluk hasletlerinden ayrlan kullarn cezalarn tyin ederek, yine kullar vastasyla ve bir cemiyet nizam halinde sululara tatbik ettirir. Bu kanunlar harfiyen tatbik eden kullar, her trl beldan masun olarak imrar- hayat ederler. O zaman Ceml sfatnn mahzar olarak, kmil kul mertebesinde gzel, helal rzklarla merzuk olurlar. ~ 142 ~

Ahlk, adalet, doruluk ve efkat prensipleri haricindeki hareketler benim gayretime dokunur. O zaman Cell sfatmla tecell etmek isterim!.. der te RIZA demek, Cell sfatn harekete geirmeden, Ceml sfatna krle balanp, sabr kanatlaryla Resln Ravzasn ssleyen temiz semlarda salt selm cvltlar getirerek lliyyine doru uup gitmek te Rza te Huzur buna derler Sayn Profesr! Size bu kadar kfidir Merak hududundan kan hasretiniz bir mjdedir. Bazlar bir ey renmek iin merak saikasyla bir hasret duyarlar. Bunda huls ve teslimiyet yoktur. Sizin hasretiniz hakik yolunda bulunandandr. Bundan dolay manev bakmdan gbtaya lyksnz. Bu husustaki dnce ve gidiiniz, bizim gzmzle doru dur. Yolunuz nrlu olsun!.. Emr-i ilhiyi bihakkn yerine getirmeden ALLAHtan bir ey istememek, Haydr. Hay makamnda kul ancak, Saray- lhiye girebilir. Saray- lhiyyenin adab- muaeretini bilmeden, burda yrnemez Sret-i Resl, Ahlk- Resl burann adabdr. Bundan dolay Rahmet-i Subhniyye kalb-i pk-i Resle inmeden,onun paralar olan kullara yetiemez. Onun iin her mnctn banda Resle salvat getirmek icbeder Bu usl kendi kudret-i derecesine gre insanlar ya takib ederler yahut takib etmezler. Bu takibde hata daima insana raci bulunur. nsan bu yol stnde eytan ile birliktedir. Hata bazan doru, bazen hata eklinde grlr.. Bunlarn kul farknda deildir. nsan sevdiklerinin hatalarndan dolay znt duyar. Bu duygu, RAHM esmsnn kula gre tecell miktardr Bu tecellnin altnda acmak gizlidir. Fakat Esm- lhiyyenin RAHMin altnda acmak gizli deildir; gizli olsa o sfattan kar Souk su atei giderir. Bu gidermek az kuruyan veya ii yanan adama suyun acdndan deildir. Suyun ferahlk verici hassas olmasndandr. te Rahmetenlil-lemn olarak gnderilen Resl, ALLAHn RAHM esmsnn pnarnn hazinesinin musluu gibidir Bu sfatn Reslde tecellsi Murad- lhidir Bu tecellye arpmak, efat denilen, Resln, kulun hatasna kar ~ 143 ~

duyduu kalb-i mbrekelerindeki znty kaldrmak iin Cenb- Hakk tarafndan hediye edilen desturu ortaya karr efat dilemek, istemek aslnda RAHM esmsnn Reslde tecell eden acmak lifinden yardm taleb etmektir. efat etmek demek, RAHM esmsnn kuln kaldrabilecei miktarda olann RAHM sfatna arptrmak demektir Onun iin: ALLAHn izni olmadan Resl efat edemez! sznn mns byle fehmedilir Tevessl ise dilemek, istemek lifinden kan rahmeti istemektir. Tevesslde kulun tahammlnn fevkinde RAHM esms tecell eder. Kul kurtulur; fakat an- vahitte erir Tevessln altnda acmak yoktur. nsan evvelden hazrlksz ise yuvarlanr Tevesslde bir hususiyet, efatte umumiyet gizlidir. Rahmet emesinin pnarnn fkrd yer Resl olduu iin efat herkese yaplacaktr. Arzu etse de etmese de Zir, Rahmetenlil-lemn dir, O Resl- Kibriy efat etmem dediklerine bile efat edecektir, o Mahbub-u Hd Tevessl tehlikelidir. Hak etmeyene tevessl etmek edeb harici bir itir. RAHM esmsnn altnda kalb-i pk-i Resl gizlidir Fakat RAHM esmsnn altnd acmak yoktur. Acmak olsa Kahhar, Zl- ntikam esmlarnn mns kalmaz Zir, Sfat- lhiyye yekdierinin tamamdr. Ancak tecell ekillerine gre baka baka grnrler RAHM esms, kalb-i Reslde Acmak eklinde tecell ederek efat halinde ortaya kar RAHM esmsnn yourduu ve ykad kalb-i mbrek-i Reslde parlayan RAHM ismi, acmak sretinde tecell eder, kul analasn diye Esmlar, kuldaki tecelllerine gre tezhr eder. hani esm daha ziyde tecell edrse o kul o ekilde bir insan olur Can almaa mahsus Azrail, Mmt esmsnn tecelllerini yerine getirir. Esm, dorudan doruya sudr ederse canl bir mahluk kalmaz. Kelm- lhi, Resle Cebrail ile nzil olmutur. Dorudan doruya nzil olsa kint buna tahamml edemez. Kurn Biz daa indirseydik parampara olurdu!.. Dier byk melekler de byledir Cenb- ALLAHn her eyle tems vastal murad etmesi, canl cansz btn kint ve mevcudatn tahammlszlndendir. Biz insana tahammlnn fevkinde yk yklemeyiz!.. yeti budur Esmlarn birletii Ztullahn kk bir tecellsine tahamml hududu giremez ~ 144 ~

Lil- cebeli celehu dekken! bunun beyndr. te efat, bu tahammlszl tahammledilir hle getirmek iin Resl-i Ekreme verilmitir Y RAHM esmsnn mazhariyetine nil olabilmek iin kulun RAHM ve EFK olmas lzmdr. Hayvanlara, nebatalara Rahm ve efk olmayan kimseye bu esmnn yardm ve iltift yoktur. Rahm ve efk olan kimse, bunlardaki srrn farknda olandr ALLAH kapsna ancak bu sfatla yanalr Aksi, ne mergub ne de mmkndr iei vazoya koyup gzelliinin seyr ve kokusunun alnacagna, dalnda iken, ALLAH zikir hlinde bulunurken seyr ve duymak rasnda byk fark vardr Devran dardan setretmek ile halkaya girip devretmek arasnda binlerce fersah, binlerce yl aras kadar fark vardr Dalndan ayrlan, toprakatan sklen halkadan koparlmtr. Halkadan koparlm nesne artk zincir deildir.. Basit bir paradr. Parada i yoktur. Kllde i vardr. Ben, sen, o, biz, siz, onlar yok, hepsinin mecmuu ayrlmaz. O vardr!... O ile i yapan, ibdet eden iin artk dzme, atma, mekan, mevki, yer, cihet mefhumlar yoktur Bunlar, Ben sen, o, biz, siz, onlar formlnden ayrlmayanlarda, akl erdiremeyenlerde mevcuttur HAYY, Mmt yapmak isteyen Onun ismiyle bunu yapmaldr Aksi hlde haram, kfr, irktir. Cezsnn aff da yoktur Ate her eyin hakikatn ortaya koyan bir nimettir. Amber atee atlmazsa gzel kokusu kmaz Ate HAYYn hakikatn izhar eder. Binlerce yzbinlerce kimse bunun farknda deildir. Atein iinde Nr, Atein iinde gl bahesi, Atein iinde yeil imen, Atein iinde nimet, Atein iinde rahmet, Atein iinde Sylenemez vardr!... Sylenemez dedik ya aranrsa bulunur Bunlar anlamak ve bulmak iin hastalanamak lzmdr. Hasta olmayann yanna doktor gelmez, hasta olmayan da doktora gitmez. RAHM ve EFK esmsn hastalanacak derecede kendine mal etmek lzmdr. O zaman doktor ayaa gelecektir

~ 145 ~

Her perde RAHM ve EFK esms ile alr. Her makama bu haslet ile klr. Huzurdan maksat divn deildir. Cemlde erimek demektir. Huzur, rahatlk deildir. Bu yanl anlaytr; bir byn n de deildir. Huzurun ruhan mns erimek, o eyle karp ortadan kaybolmaktr. Mesel: Stte eker erirse huzur teesss eder. Fakat huzur stn mdr? ekerin midir? Kim kimin iinde eririse, eriyen huzura kavumutur. Eridiin muhit huzurun kendisidir. abuk erimek iin RAHM ve EFK isimli eker olmaldr Hakiki RAHM ve EFK olan insan iin mertebe, makam yoktur. O kendisi bir makamdr. Suyun iinde eriyenin makam olur mu? O hep SUdur SU azzdir Eriyeni de azz eder Cemlde eriyen, Cemlli olur.. Hlli kimselerden niin zevk duyuyorsu, onlar konutuklar zaman her eyi unutuyorsun Zir bu kimse erimek iin srada bulunanlardandr Srada bulunanlar byle olursa, sradan kmlar nasl olur?.. Hele bir dn bakalm!.. Btn kabiliyet ve hnerlerinizi gsterseniz trif edemezsiniz; bu mntkada yetten, hadisten hellden, rzktan bahsetmek geri geriye gitmek demektir.. Aman itiraz veya fikir beyn iin dilini oynatma!.. L tuharrik bihi lisneke litacele bihi! Zhiri limler daima gnllerin btn hllerine baldr. ek ve pheye dmek, kalbibn basretine satamak ve iindeki srrn nrunu sndrmektir. nsan tatmin mertebesine gelinceye kadar akl ile ihtilaf ve kavga hlindedir. nsan mutmainne mertebesine karan temiz ahlkdr. Bu mertebeye kmak iin insan ypranr. Vucdunun ypranmasndan tasa etme, aata iek dklnce meyve ba gsterir bilir misin? imdi de Gnah, Sevb ve Ecr kelimelerinin altnda gizli ve herkesin vehleten anlayp da izahn glkle yapt bu tbirleri biraz eeleyelim: Kulun ALLAHa kar olan krn if etmemesi ve bunda devam atmesi edeb d bir i olur ki buna Gnah derler Hakikat ortaya kt gn, kul kendi cezasn kendi verecektir Byk bir utanma iinde yorulacaktr. ~ 146 ~

Buna ister insanolu inansn, ister inanmasn bu hakikat bir gn muhakkak olacaktr Gnahn cezasn Cenb- Hakk kulun kendine brakmtr. Gnah inkar ve red hududuna girerse nezubillah kfrdedir. Gazab- lhi, Azab- lhi deryasna dt demektir Gnah tevbe ile temizlemek, yok etmek lzmdr. Kfr ise ancak tecdid-i iman temizleyebilir. ALLAHa kar kr ifsnda lzumlu ilri yaparken hasbel-beer, baz gaflet ve arzalardan dolay krn zamann, icrasn sektyey uratrsa o gnah deildir Bu durum gaflet iinde ihmldir. Bu hl istifar ile yok edilebilir. Gnah ve kfr ise istifar ile giderilemez Sevb: Sokakta elbise ile gezmek bir edebdir. Bu, cemiyet kaidesidir. Ceketi dmeli gezmek ise iyi bir hassadr. te bu hl sevbtr. Daima bu hl iinde bulunmak ecre kavumak demektir. Sevb, ALLAH her yerde grr gibi hareket eden bir adamn ahlk ve karekteridir. Cenb- ALLAH tarafndan kendisine verilen bu hl ve edeb te, Sevb budur Ecr ise bu hlin hccet vesikasdr. Yni: Bu hl senin olsun daima yle ol! demektir. ALLAHn aff ve mafireti dier nimetler gibi fazl ve keremindedir. Rza-y lhi amelin kendisine deil de ruh muhasebedeki olan huls-u kalbe kar tecell eder Rza-y lhi baha ile deil, bahane iledir Ndim olmu bir gnahkrn tevbesi Brigh- zzette meleklerin avaze-yi tesbihinden ziyde mahzar- hsn- kabul olur. Gnah hi ilememek mmkn deildir. ALLAHn GAFR ve RAHM isimlerinin tecellsi ancak yeryznde gnah ilemekle olur. Sizler eer gnah ilemeseydiniz Cenb- Hakk gnah iler bir baka kavmi halk ederdi! hadis-i erf Tevbe ve stifar: stifar, gnah olmayanalarn temiz bir elbise zerine konan tozlar silkmesi gibi salihlerin frasdr Tevbe ise, gnah ileyenlerin lekeleri ykamas iin bir rahmet yoludur nsanlarn iledikleri baz gnahlar vardr ki grnmez, adeta bir koku karr, onlar o muhitte bulunanlara siner stifar, bu gnah kokusunu gnah ilemeyenlerden giderir. stifar, bir mertebede bulunanlara aittir. ~ 147 ~

Tevbe ve istifar ise birlikte avam iindir. nsann yaptn bilmesi lzmdr. Kuru tevbe veya istifar bir ey ifde etmez. Resl- Ekremin buyurduu yolda tam yrmeyen, arasra dizi haricine kanlar iin bir ey ifde etmez. Dizide doru gidiyorum diye bir ok uraanlar mevcuddur. Gaflettedirler Haberlei yoktur nsan din ayarn arasra kontrol ettirmelidir. Bu ii abuk anlayabilmek, bu iin kymetini bilmeyenlere nasib olmaz!.. Cenb- ALLAH kitabnda: Vet-Tr. Kitabin mestr. F rakkin menr. Vel- Beytil- Mamr. Vessakfil- merfu. Vel- bahril- mescr! dan bahsediyor Bunlardan murad NSANdr Trdan murad nefistir Biz Musaya Trun sa cnibinden nid ettik!.. buyuruluyor Sa cnib nefis cnibinden demektir. Kendi hviyyetinden demektir. Bir de da mnsna olan Tur vardr. Musaya Turda hsl olan tecell nefis cnibindendir. Da, mekan- ibdettir. Dan erimesi, Musann kendisinde fni oluudur. Baylmas, nefsin izmihlli demektir. Musadan artk eser kalmad. Musa, ALLAH grmedi. ALLAH, ALLAH grd Lenteran : Y Musa! Beni elbette gremezsin!.. Sen mevcd olduka Ben, sende gizliyim. Eer Beni bulursan sen yok olursun! demektir Zir kadmin zuhuru hdisi yok eder. Ben kaybolunca, O ikr oldu. O ikr olunca, beni kaybetti!.. diye duyup syleyen Hazreti Ali bunu anlatmak istemitir. Musaya: Nefsi brak da yle gel!.. buyurulmutur.. te insanda Hakikat- lhiyye tbir olunan mesele budur. Ondan dolay ek ve pheye dmek, kalbin basretine satamak ve iindeki srrn nrunu sndrmektir!.. Azz dostum! Binlerce senedir bu hususu akl, ruh ve mnev basret kazmalaryla eip, bulduklarn gzel szlerele, nesilden nesile intikal ettiren, ALLAH rzasna kavumu byklerin szlerine itikad ve iman, her meseleyi hlleder mahiyettedir. Bir ok mnevverler kendi ilim ve fen mktesabatyla (ki bu mktesabat btnn zhir hakikat ve tefsiridir.) ~ 148 ~

Mtel Zl- Cell hakknda akl doyuracak mesned ve delil ararlar. Dima erevesine ve akl hududuna sdramadklar eyleri, garib bir mantk ve dnce ile redd ederler!.. Hlbuki bu mesele yle deildir. Bu gibilere bizim de kendi apmzda tevzu ile bir cevabmz vardr. ok ksadr. Buyurun dinleyin: Ey insanolu! Doruluktan ayrlma! Unutma ki suyun bir kar altnda veya denizin binlerce metre derinliinde boulmak arasnda fark yoktur!... Fazilet hastalk da olsa ona daima raz olun!.. Zir, faziletli insann fazileti, lmnden sonra bile devam eder!.. Bilerek kimseye, hibir hayvana, hatta hibir nebata fenalk etmeyen insan, gerekten byk insandr!.. Terbiye ve iyi ahlk sahibi olan adam, ne hlde bulunursa bulunsun gene insandr. Fakat bu iki nimetten mahrum olan adam, dnyada her ey olabilir, yalnz insan olamaz!... Mnev ve ahlk bilgi, d lem hakkndaki cehleti daima teselli edecektir. Ve bu, daima byle kalacaktr!.. man ise be duygumuzun duyuuna aykr olarak bir ey gstermez. Onlarn sezemedii eyleri retir. man, aklnza, duygunuza zd bir ey deildir. Onlarn stnde bir inantr. Akln kontroluna her eyi vurmak istersek o zaman iman sama, gln gelir size ALLAH hisseden akl deil, kalbdir. te imann insana rettii ey budur!.. Akl olmasayd, insanlar hiss ile hayatlarn srdrrlerdi. Fakat balarn bir trl secdeden kaldramyacaklard bdet, insan kmilletiren ve ykselten en kuvvetli mildir. bdetle gzel huylar kazanlr, insan kymetlenir. Bunu ne kadar etin ve baarlmas g olduunu kendini islaha alan insan idrak edebilir. ALLAHn sevdii kullar arasna katlmak elbetteki kolay olamaz. Kuvvetli irade, geni tahamml lzmdr. Hakiki ibdet eden, efkat ve merhamet hislerinin daima esiri olmutur. Kendini bu esaretten kurtaramaz. Fakat yalnz ibdet de bir ey ifde etmez. bdet, bir kll, bir btndr.. hsan ve keremi, bdete arkada etmek lzmdr. bdetten maksat, hsan ve kereme kavumaktr ~ 149 ~

Kurn okumak dilin ucundan kar. hsan ve kerem iin dme yardm, cann ortasndan gelir. hsan ve kereme kavuan insan ise, bir yet olur!... hsan ve kereme kavumayan insan, ALLAHn gzel kullar arasna giremez!.. Toprak altnda bir k sabrla tahamml eden buday tanesi insanolunun en Azz bir nimeti olmak iin nerelerden geiyor biliyor musunuz?.. Harman rlplak olmak iin Kalbur ine karandan kurtulmak iin Deirmen Beyazlanmak iin Hamur Yumuamak iin Ate Azz nimet olmak iin Azz olmak iin bu kadar ileden ve ateten geen buday, tane olmak iin de; Say, mevsim, toprak, su, gne, sabr, hem de kar altnda sabr, tekrar say Harman, Kalbur, Deirmen, Hamur, Ate!.. Bu kadar ileden sonra azz oluyorBu sessiz, szsz, intizaml ile, onu nasibi, fakat bu ileden azz olarak kyor!.. Yni: Buday velyet mertebesine eriiyor! demektir. Velyet mertebesine erien bir kimsenin srrn HLK bir perde ile rter Bu perde, bir takm geri beeriyet vasflardr HLK, bu vasflarla o velsinin ya bir aybn meydana vurur, yahut bir hnerini ayp eklinde gsterir Btn, stn anlayla nrlandrlm olanlardan baka hi kimse, bu gizli vellerini tehis edemez. Buday bu hlinden, bu ilesinden hi kimse dndrmee kdir deildir. HLKn kendisiyle megul ettii insanlar, hllerinden dndrmee kimse kdir deildir. Kendisine koarak gelip mjdelediler Byk dmann ld! Yznde hi sevin alimi grlmedi. Bilkis kederlendi Mjdeci haberi anlamadn zannederek tekrarlad Gayet skin biir sesle mjdeciye: Benim lmeyeceimi, dnyaya temel atacam kim syledi!.. u muhakkaktr ki bu kintn bir menei, bir yaratcs, bir HLK vardr Onun byk vasf vardr: Halk eder dme eder Yok eder!.. ~ 150 ~

Onun mahiyetini tyin ve tehis edecek hcre insan dimanda yoktur!..

Ve lemma cae musa li mikatina ve kelemehu rabbhu kale rabbi erini enzir ileyk kale len terani ve lakininzur ilel cebeli fe inistekarra mekanehu fe sevfe terani felemma tecella rabbhu lil cebeli cealehu dekken ve harra musa saika felemma efaka kale sbhaneke tbt ileyke ve ene evvell m'minin : Musa tayin ettiimiz vakitte (Tr'a) gelip de Rabbi onunla konuunca Rabbim! Bana (kendini) gster; seni greyim! dedi. (Rabbi): Sen beni asla gremezsin. Fakat u daa bak, eer o yerinde durabilirse sen de beni greceksin! buyurdu. Rabbi o daa tecelli edince onu parampara etti, Musa da baygn dt. Aylnca dedi ki: Seni noksan sfatlardan tenzih ederim, sana tevbe ettim. Ben inananlarn ilkiyim. (Araf 7/143) Naiz : (N-iz) f. ok kk, ehemmiyetsiz ey, deersiz, hkmsz. Nezaket : Naziklik, incelik, zariflik. Kaba olmamak. Edeb, terbiye. Mukabele : Karlk, karlamak. * Mcadele. * Karlatrmak. Karlkl yaplan i, karlkl yaplan okuma. * Camide Kur'n- Kerimi okuyup halka dinletmek.* Yz yze olmak. * Dmann errinden kurtulmak ve onun iddetini kaldrmak iin onu yldracak tedbirde bulunmak. Vsi : (Vasia) Geni, enli. Bol. Engin. Meydanl. * Her ihtiyac olana vergisi kfi ve bol bol ihsan eden. lmi cmle eyay muhit, rzk btn mahlukata mil ve rahmeti btn eyleri kaplam olan Allah (C.C.)

La tuharrik bihi lisaneke lita'cele bihi. : (Reslm!) onu (vahyi) arabuk almak iin dilini kmldatma. (Kymet 75/16) f : Yerine getirme. Hasbel kader : Kader icab, Kader iin. Hccet : Senet. Vesika. Delil. Bir iddinn doruluunu isbat iin gsterilen resmi vesika. * hid. Mahzar- hsn- kabul : Gzel bir kable sahib olu.

~ 151 ~

Vet tur. Ve kitabim mestur. Fi rakkim menur. Vel beytil ma'mur. Ves sakfil merfu'. Vel bahril mescur. nne azabe rabbike le vaki'. Ma lehu min dafi' :

Tr'a, yaylm ince deri zerine satr satr yazlm Kitab'a, Beyt-i Ma'mr'a, ykseltilmi tavana, dolu denize andolsun ki, Rabbinin azab mutlaka vuku bulacaktr. Ona engel olacak hibir ey yoktur. ( Tr 52/1-8)

Ve nadeynah min canibit turil eymeni ve karrabnah neciyya : Ona Tr'un sa tarafndan seslendik ve onu, fsldaan kimse kadar (kendimize) yaklatrdk. (Meryem 19/52) Mktesabat : Elde edilmi olanlar. Kazanlm olanlar. almak suretiyle kazanlm olanlar. Mnevver : (Nur. dan) Mc: Kur'an ve iman eser okumakla ve ibadet ve taatla nurlanm. Nurlandrlm, kl. * Uyank. ntibaha gelmi. Akll lim. man ve slm tahsil ve terbiye grm. * Parlatlm. Mtel : l, byk. Mene : (Ne'et. den) Esas. Kk. Bir eyin kt, ne'et ettii yer. Beslenip yetiilen yer. dme : Devam ettirmek. Dim ve bki klmak. Tyin : Yerini belli etmek. * Vazifeye gndermek, vazifelendirmek. * Ayrmak. * Tayn, erzak. Tehis : ahslandrma. ekil ve suret verme. Seme, ayrma, ne olduunu anlama. Tanma. * Hastaln ne olduunu anlayp bilmek. * Edb: Canllandrmak, suretlendirmek. * Eyaya ahsiyet vermek. GEN BR FRANSIZ PAPAZININ iSLMYET HAKKINDAK DNCELERi GEN BR FRANSIZ PAPAZININ iSLMYET HAKKINDAK DNCELERi, BUNA iTiRAZ EDEN HRSTYAN LEMNE BiRLiKTE CEVABIMIZ 1961 Nisan aynda, gen bir Fransz Papaznn yazd Kur'n ve Din ismindeki kitab okumutum. Kendisiyle mektuplatk. Bu gen din adam Hristiyan leminin elde bulunan kitab- mukaddes bal altnda bir klliyt tekil eden Davud, Musa, sa Peygamberin Hazeratnn kitaplarndan, yetlerle vesaik gstererek Resl-i Ekrem'in son Peygamber olduunu ve getirdii dinin en mkemmel bir din olduunu haykrmaktadr. slmiyeti, gen olmasna ramen, byk bir sa'y ile tetkik etmi ve dncelerini kitabnda aklamtr. Kendisine bir ok garip itirazlar olmu, birlikte bu itirazlara cevap vermitik. imdi bu hususu, aslndan tercmesini yaparak, aaya arzediyorum. ~ 152 ~

Dindalarmzn, bu muhterem Papazn dncelerini, zevk ve iftiharla okuyacaklarn mit ederim. TEVRAT; Bir eriat kitabdr. Ahlak ve mevazini muhtevi deildir. Asl lisan ibrandir. NCL; Ahlk ve mevizle doludur. Fakat iinde eriattan eser yoktur. Hangi lisanla vahyolunduu ve ilk evvel hangi lisanla yazld kat'i olarak malm deildir. Hz. sa (A.S.) ibran lisan konuuyordu. Fakat incil'in Sryni lisan zerine nazil olduu rivyet edilmektedir. Hz. Mesih'in incili, gzel hutbeleri muhtevi olmakla beraber, insanlar derin derin dndrecek, fikir ve nazarn aacak ufuklardan mahrumdur. ZEBUR; Kalbi mracaatlardan, ilhlerden, dualardan mteekkildir. (*) KURN-I KERM; Arapa deildir, Allahadr. Yani ifde lisan Arapadr. Ve daha evvelki mukaddes kitaplardan bu noktada ayrlmaktadr. Lisan kelimesiyle burada lgat mns buyurulmutur. Lisanen Arabiyyen Yani Kurn- Kerim gerek mevzu, gerek teri usul bakmndan daha nceki mukaddes kitaplardan farkl olmasa dahi lgat itibariyle onlardan ayrlmaktadr. Bu mnda Tevrat'tan iktibas edildii yahut kitap ehlinden renildii yolunda tevcih edilecek bir hatadan saknmak iin iaret vardr, ifde lisan bakmndan Kurn Arapadr. Beni israil'in kitaplar bir ok ihbarat ile doludur. Fakat bunlarda hikmetin dekayk, mann esrar grlmez. Cabalistique bir takm srlarn menban tekil ederek bundan Occultiste lerin mezhep ve doktrininin esaslar ortaya kar... Hlbuki Mukaddes Kurn bunlarn hi birine benzemez. slmiyet : Peygamberler arasnda ve kitaplarnda fark gzetmeyiniz!emrini esas kabul eder. Tapacak bir ilha insanolu muhtatr. Bu, Tek dir. Ve o ilhn ismi de ALLAHdr. ALLAH lfz mbreki GOD, DEU, DEUS, GOTT, YEHOVA ve dier lisanlarda kullanlan yaratc'ya verilen isimlerin mukabili deildir. Mteal varln bizzat ism-i hasdr. ~ 153 ~

L ilahe illallah lfz- celili: ALLAHtan baka ALLAH yoktur demek deildir. Tapacak ilh yoktur, ancak tapacak ilh ALLAH ismi verilen ilhdr! demektir... slm dininde ALLAH Ehad dr. Ehad kelimesi UN, UNA, ONE, EN, YEK, BiR, VAHD kelimelerinin hududu iindeki Bir,, deildir. O Ehaddr. slmiyette btn semv kitaplara, btn Peygamberlere inanmak arttr, farzdr, Peygamberler; ALLAHn Resldr, Ve kuludur. Bunlara baka bir sfat verilemez... Peygamberler mmdirler. Buna itiraz, Peygamberleri bilmemek demektir. Peygamber zamannda, kendisine hcum eden mrikler bile, Hazreti Resln Kurn yazdn, kat'iyyen sylememilerdir. Kureyin hepsi Peygamberin mm olduuna kat'iyetle kanidirler.. Bir ka saat zarfnda BAHRAdan renmi olduunu iddia ve ileri srenlere: Bir ka saat iinde bu kadar byk mefhumlar anlyacak kk bir ocuun, bunu renme mucizesini kabul ediyorlar! demektir. Kitab- Mukaddes'in hlihazr elde bulunan nshas Yunancadr. Yunanca incil'de: Paraklitos kelimesi ingilizce Comforter teselli verici mnsnadr. Paraklitos, teselli edici mnsna paraklitis telaffuz edildii zaman, arapada Ahmedin tam mukabilidir, Yohanna incilinde : Peder tarafndan gnderilecek paraklit yani ruh-u hakikiyye geldii zaman benim hakkmda ehdet edecektir. Ben size doruyu sylyorum. Benim gitmem sizin iin hayrldr. Zira ben gitmezsem Paraklit gelmez. Benden sonra gelecek Ahmed nmnda bir Peygamberin mjdecisiyim.... Yohanna incili 16 nc bab, 7 net sz. Bu incil tebligat, sadan sonra bir Peygamber geleceine ve son Peygamber olacana dellet eder. O hakikat ruha geldii zaman sizi irad edecektir. O kendiliinden sylemiyecek, her eyi haber verecektir. O beni tazz edecek. Tevrat'ta tesniye: 18 inci bab, 18 inci sz: Onlara biraderleri iinden, senin gibi bir Peygamber zuhura getireceim ve kelmm onun azna koyacam ve dahi kendine emredeceim eylerin cmlesini onlara syliyecektir. ~ 154 ~

Hz. Musa'nn bu mjdesi Ben israil iin tahakkuk etmedi. Tevrat tesniye 30 uncu babd: Rab, Sina'dan geldi ve onlara sa'irden zuhur eyledi. Paran Dandan tecell etti. Onbinlerce mukaddesler ile geldi, onlara, onun sa elinden eriatn atei kt... Snadan gelmek; Hz. Musann zuhuruna, Sa'irden kyam: Hazreti sa'ya iarettir, Paran: Hicaz'dr. Hazreti Resl-i Ekrem de orada zuhur etti. Btn cihan kahramanlarnn iinde Mekke'ye onbin gzide mcahid ile giren yegne tarihi ahsiyet Hazreti Resldr. eriat, eriat- cmidir. Arabistanda zuhur edeceine dair bir haberde E'ya 21. bab: Arabistan ormanlarnda geceliyeceksiniz! Ey Tih Diyarnn sekenesi! Susam olanlar su ile karlaynz! Firarinin nne ekmekle knz! Zira onlar ekilmi kl nnden ve kvrlm yay nnden ve iddetli muharebe nnden katlar!.. Bu cmledeki Arabistan kelimesi... Sonra da burda muhacirlerden bahsolunmas, mjdenin hedefini tyin etmektedir. Dnya tarihi muazzam bir hadise olarak yalnz bir HCRET kaydediyor ki o da Hazreti Resln hicretidir. Harpten, kltan kat. Hicret gecesi kanna susam kllardan hayatn kurtaran Hazreti Resldr. Bunlar, son Peygambergeleceini ve hak Peygamber olacan, son emirleri getireceini, semvi kitaplarla isbattr... imdi Kurn yetlerinde: Tur-i Tna = sa Aleyhisselm Tur-i Zta = Musa Aleyhisselm Belde-i Emin = Reslullahlarn ba's olunduklan yerlerdir. Bu yerlerin, mbrek ve emin belde olduu iaret edilmektedir. Turlarn ruhan kalaca, ruhanlerin birleerek madde eklinde Belde-i Eminde toplanacana iarettir. Gelmi gemi, dinlerin islmiyette toplanacana dellet eder. Bu yerlerin hepsinin imal nsf kresinde bulunmas ulv olduklarna, islm cmialarnn hepsinin imal nsf kresinde bulunacana, ince bir iaret vardr. Cenup nsf kresinde mstakbel islm cmias yoktur. Btn Peygamberler imal yarm kresinde ba's olunmulardr. ~ 155 ~

Srenin Vav ile balamas byk, ruhan bir mnnn ifdesini tar. Zeytun, tn, belde-i emin den daha evvel sizin bilemiyeceiniz mbrek yerler vardr. Oradan gelmilerdir. Dnyann sonu geleceine iaret gizlidir. V de insan aklnn muayyen bir hudud iinde bulunaca, bir disiplin altnda yaayaca, mkellef olduu vazifeleri yapaca emri gizlidir. Yedi V ye inanmasiyle kurtulabilecei bildirilmektedir. Arapada, bilhassa Kurn dilinde V harfi dier lisanlarda olan UND, ET, AND kelimelerinin mteradifi deildir. V; inannz, bunda kuvvet var demektir. TN = sa, Zeytun = Musa, Belde-i Emin = Reslullah. Reslullah ilk ve sondur. Son ve ilk olduuna gre; kinci Zeytun - Musa, nc Tn =: sa, Dikkat buyurunuz!.. Musadan sonra sa ba's olunmutur. Sonra Reslullah.. Reslullah ilktir. Ondan evvel Musa zikredilmitir. lkden sonra ikinci demektir.. Musadan sonra sa.. Srede sadan sonra Musa zikrolunmas tekrar ilk ve son olana geliyor, ilkin sonuna, sonunun ilke rcuu Reslullahn son Peygamber olduuna iarettir. imdi bu tercme malmat zerine, Amerikadan gelen (23) suale cevap meselelerinin cereyan ettii 1956 ylnda Diyanet ileri Makamna 2.1.1956 tarihli bir yazyla sorulan suallere teker teker cevap verilmesi yerine toplu bir cevap verilmesi hususunda eski mavere Hey'eti azasndan muhterem dostum M. Asm Beyin ricas zerine, yazdm yazda: nanmyan garip sualler soran bir ahsa, Kurn yetleriyle cevap vermek garip olur. Zira: Kurna inanan bu gibi sualleri sormaz kaydiyle verdiim cevab dncelerimi hulsa ederek bu gen Fransz Papaz ile birlikte, hristiyan lemi mterizlerine haykracam.. Bunlardan nce slm Dini lgatinden baz trifler vermek lzumu vudr: 1) Kurn- Kerim mesaj olarak kabul edilemez. Bu kelime aza alnmaz. Bu, dinde sayg hududu dndadr. Manev l ve terazide kfrdr.

~ 156 ~

2) Peygamberlerin vasflar vardr. Bu vasflar olmazsa Peygamber olamazlar. Bu vasflar saymak bir nev'i inanma yokluu ifde eder. 3) Dinde tenkid yoktur. Her insann ruhunda meknuz olan insiyak kamlayp kendiliinden harekete getirmek lzmdr. Tenkiti deil, mrid olarak hareket etmek icabeder. 4) Kurn vehleten gaybe itiraz etmeden inananlarn kitabdr ki o inananlara hakiki cepheyi ve hakikatlerin hakkn retir. Kitabmza inanmyanlara bu kitabn malzemesiyle cevap vermek o mbrek ve mukaddes malzemeye hrmetsizlik olur. imdi bu hrmetsizlii yapmamak iin bu gibi sual soranlara, sylyorum: Namtenahi kinatn menei ve yaratcs hakknda ben beer tahmin kabiliyetlerinin snd gemilerden beri bir izah ve trif bulamam ve bulamyacaktr da.. Zira, onun mahiyetini tyin ve tehis edecek hcre insan dimanda yoktur. ALLAH, her eyin stnde mteal bir varlktr. ALLAH, her eyin stnde mteal bir varlktr. Onun byk tezahr eden vasf vardr: Yaratr, dame ettirir, Ve yokeder.. Bu vasfn akl yoran bir nizam iinde ilemesinde bir takm fizik, kimyev, cevvi, ruh kaideler, deimeyen kanunlar grlr. Bunlar ALLAHn sfatlarnn tezahrleridir ki ite bu muazzam ilemdeki btn uun ve hdisatn kanunlarndaki azamet ve intizamn heybet ve devm insan dima iin mevzu ve bunlarn intizamm kef, bir nev'i ibadettir ki yaratana kar krn sfat eklinde ifdesidir. O hlde ALLAH kesret ve namtenahi kinat hadisat iinde idrak, insanda ftr bir hassa olarak tecell eder. Bu hadisatn heybeti karsnda, insan dimann son kabiliyeti, mebhut ve hayret iinde duraklar. Bu bir nev'i ALLAH tasdik ve mndr... Beer nesline bu idraki tattranlar, Bir anda Sidretl- Mntehada yani beer aklnn snd yerde bu hli idrak ettirilmi olan mmtaz, necib ve mbrek insanlar, ALLAHn Peygamberleridir. Peygamberler bunu beere en doru, en hakiki olarak idrak ettirmek iin gnderilmi elilerdir. Ellerindeki kitap kendilerine tebli edilmi klln, tekliin kesret hlinde izahlardr. Btn Peygamberler hep ayn eyi sylemilerdir. ~ 157 ~

Hazreti Resl-i Ekrem son olarak; nsan dimalarndaki yanl idrakleri dzeltmek, Hurafe ve btllar kaldrmak, Beerin yaratcs hakkndaki dnceleri temizlemek, Ve onlar slah ve salha kavuturmak iin son nebi olarak gnderilmitir. Bu trif ve bu byk kudret karsnda, Peygamberlerin mmtaz kul ve insan olduklarna aykr olan bir dnceye srklenmek insan dnce ve dimana en byk hakaret olur. Dinler, muhtelif emirler ve kaidelerle dima, intizama ve temiz dnceye sevk etmek iin nehiyler, temiz emirler ve krn ifs iin, deimeyen ibadet usulleri vazetmilerdir... Temiz bir dnce, hakiki insana itiraz deil, inkiyad, itaat ve bnnetice skn iinde krn ifsn telkin eder. Amerikallardan gelen 23 sual iinde: Atee elimi soktum niin yand? Souk beni niin tr? Scaktan niin terliyorum? Gne niin k veriyor? Aa niin iek at? Balk sudan knca niin ld?.. Gibi suallerin sorulmasndaki faidesizlii gryorum... Herey izah edilmez. Hissedilir Bu his, dima okar geer. te, bu okamay idrak edip, onunla inirah duymadadr i... Hazreti sa babasz domutur. Nasl olur! Akln, dncen almyorsa, bu dnce ve aklnn baz tabi uuna saplanarak kendi kendini kandrmasdr. Bunun farknda olmayarak, dncenin yanlln deil de onun doru olacan hissettiinde, bu hissine hrmet iin baba, anne, oul hikyelerini izah resi bulmusun ve dallete dmsn. Bu dalletten kurtulmak iin dncene artk itiraz etme.. Dncelerin szne bir mddet itaat ve inkiyad etme ki idrak kendi kendine bir gn gelecektir. Dinimizde zorlamak yoktur. Bu, dnceden hisse, hisden idrake giden, insanlarn ftr hassasdr da ondan byledir. Bu byle olmazsa, Peygamberlere lzum yoktur. nsanlar toplu olarak yaarlar. Aralarnda en mdebbir ve zeki olan dhilerini seerek kendilerini idare etmek iin balarna getirirler. Onun uza grme neticesi o topluluk bir ok itiraz mrltlar ile nihyet terakkiye, refaha kavuur... ~ 158 ~

Bu hususlarda insanlarn ruhan cihetlerini idare edip, onlar hls ve refaha gtrenler de Peygamberlerdir. Onlar hakknda da itirazlar, bo mrltlar olmutur. Bunlar hi bir ey ifde etmezler. u karki da bana getir, onu tetkik edip anlayacam! diyenlere benziyor bu sualleri soranlar.. Sen dan yanna git ve tetkik et ve da gr! diye biz de onlara syleriz. Hakikat daima hakikattir. Beer dncesi ile hakikat tamamen anlalmaz. Bu dnce ve idrak bulankl hakikati perdelediinden bu sualler ortaya kmtr. Souk, kar, yamur, scak, rutubet olmazsa nebatat da olmaz. Hastalk olmazsa insanlar shhat mefhumunu bilmezler. Bu perdelemeler olmazsa dnce olmaz, idrak dumura urar. Bu gizli kapakl bazen akldan uzak, bazen akla yakn gibi grnen hadisat ve uun olmazsa dnyann yaradlndaki hikmet ve murad ilhinin mns kalmaz. Fenalk olmazsa iyilik olmaz. irkin olmazsa gzel olmaz, gece olmazsa gndz olmaz, insan olmazsa kinat yaratlmazd. ALLAH Cemlini seyr iin kinat kendisine ayna yapmtr. Bir gn bu ayna krlacaktr. Ve btn kinat ALLAHa dnecektir!.. Hulsa, btn Peygamberler haktr.. Yekdierini takip etmeleri, insan akl ve dncesi byle olduu iindir. En son Peygamberle insanlarn artk derece-i tenevvre geldikleri ind-i ilhide kabul buyrulduundan Cenab- ALLAH insanlarla vastal tebligat artk kaldrmtr. Bundan dolay Resl-i Ekrem son Peygamber ve kitab da ekmel olmutur. Atom devrinde ALLAHn varln deli bile inkra yeltenemez... Zira maddenin ve mnevyatn hududlar izilmitir. Beer, akln zorlar, hadisat ve uunu tetkik ederse, son Peygamberin emirlerini yerine getirirse CEMLE kavuur.. Skn ve huzur iinde mn lemine kollarn sallayarak metin ve vakur yz glerek dalp gider... Meneiniz hakknda dallet ve hurafeden kendinizi kurtarrsanz hiret leminin perdeleri kendiliinden alr. Evinin penceresinden soka seyrettiin gibi deryay vahdetin dalgalarn hem grr ve hem duyarsn. Bylelikle lmezler diyarna en gzel namzet olarak hazrlanm olursun. una inanyor musunuz? Bunun hakknda fikriniz nedir? ~ 159 ~

Bu olur mu olmaz m? hiret var mdr yok mudur? Bir , bir olur mu? Kader u mudur bu mudur? Gibi suallere, hakikatlerin izahlar olan slmiyet; cevabn, ancak dalletten kurtulmu akl ve dncelere fsldar. Dinimizde icbar ve iknaa alma yoktur.. Her ey ortada, deinmeyen KURN-I AZMAN'IN iinde izah edilmitir. Yalnz, Ona temiz olanlar yanar. Ve suallerine cevap bulabilirler.. Bizde her ey pein alnp pein satlr!.. slama gelin, felah bulursunuz Misyoner efendiler!... Mevazin : (Mizan. C.) Miznlar. ller. Terziler. hbarat : Bildirilen haberler. hbarlar. Bildirilen hadis-i erifler. Dekayk : incelikler. Mteal : l, byk. sm-i has : zel isim. Sair : Seyreden, harekette olan. * Bir eyden geri kalan. * Maad. Geen, dolaan. * Yolcu. Seyyar. * Bakas, dieri. Sekene : Skin olanlar, oturanlar. Bir yerde devaml oturanlar. Teri : Yolu ak ve vzh klma. * eriata isnad ve nisbet eylemek. * Kanun vaz' ve tenfiz eylemek. * Peygamberimizin (A.S.M.) eriata dair emretmesi. * Havuza su getirmek. Tur : Da. * Had ve mikdar. imal nsf : Kuzey yarm kresi. Cenup nsf : Gney yarm kresi. Mteradif : Birbirine bal, tbi olan. Birbirinin ardnca giden. * Gr: Yazl ayr, fakat mnas ayn olan kelime. Muteriz : tiraz eden. Kabul etmeyen. Bir eyi beenmeyip bozulmasn isteyen, aksini iddia eden. Mene : (Ne'et. den) Esas. Kk. Bir eyin kt, ne'et ettii yer. Beslenip yetiilen yer.

~ 160 ~

nsiyak : Mnen sevk olunma. lhi ve mnevi sevk. Gnderilmek, bir kuvvetin te'siriyle ekilip gitmek. Ard sra gitmek. Vehleten : Birdenbire. lkin. Anszn. Ben beer : nsanolu. Mebhut : Hayretle, akn, mtehayyir. Sersem. Sidretl-Mnteha : Mahlukat ilminin ve amelinin kendisinde nihyet bulup kevn lemini hududlandran bir iaret. Yedinci kat gkte olduu rivyet edilen ve Peygamberimiz Aleyhissalt Vesselm'n ulat en son makam. Mmtaz : Dierlerinden ayrlm, stn, sekin, seilmi. * Ayr tutulan. Mdebbir : Evvelden dnp ileri ona gre ayarlayan. Her eyin evvelden tedbirini yapan, gren. * lmi ile her eyin akibetini ihta edip ona gre hikmetle i yapan Allah (C.C.). Hlsa : Bir eyin, bir bahsin z. Ksaca esas. Cevvi : Yer ile gk aras. Gk boluu. Fez. * Ev veya odann ii. uun : (e'n. C.) ler, fiiller. Havadis. nkiyad : Boyun eme. Muti olma. Teslim olma. taat etme. mtisal. nirah : Ferahlanmak, mesrur olmak. BAY ENVER ALI SLEYMANYE KY BAKKALI SALHL Mektubunuzu aldm. Hakkmdaki iyi niyet ve necib hislerinize teekkr.. ALLAH feyzinizi artrsn. Dualarnzda bize de arasra yer vermenizi dilerim. Suallerinize, bana msaade edildii nisbette cevap veriyorum... Buyurun dinleyin: Gz: Ayn, bir let, bir uzuvdur. Basar, bu letle yani gz ile grme fiilidir, iidir. Nazar: Grmee yeltenme. Gz letiyle grme arzusunu gstermektir. Dikkat edilirse bir ey'e bakan gz o eyi nerede ise orada grr. Kendi iinde deil... ~ 161 ~

Grlecek ey darda olduu hlde, grme de dardadr. Sizin iinizde deil.. Bulunduunuz dkkann taps nne knz, hemen imdi... Sada biraz ilerideki duvarn arka tarafndaki kuru aaca baknz. Gryorsunuz... Aa yannzda deil., uzaktadr. Siz aac yerinde gryorsunuz... inizde deil... O hlde - grme - aynaya baktnz zaman siz kendinizi aynann iinde gryorsunuz... Sizin iinizde deil. Baktnz eyin hayali sizin gznze bir fotoraf makinas gibi aksetmi ve iinize intikal etmitir. Fakat grnz dardadr. Hatta baktnz eyin ne kadar uzakta olduunu bile syleyebilirsiniz... inizde bir ayna var... Dardaki ey, sizin aynaya baktnz gibi size bakyor, kendisini aynada gryor. Fakat siz onu sizin aynanzda deil de onun aynasnda gryorsunuz.. Ve grdnz ey, su kardaki aatr, diyorsunuz.. Karanlk olunca o aa yine oradadr amma... Siz onu gremiyorsunuz, hlbuki o kendini gstermiyor size... nk onun grnme artlar karanlkta ortadan kalkyor... Bir eye baktnz zaman onu, sizi grmeye srkleyen, zorlayan nedir... acaba... Grmek, anlamak ve grnmek arzulardr... Bunlar acaba kimden geliyor... iddetle zhir olup grnmek istemeyen ve fakat grmek arzusunu tayan bir mndan geliyor bunlarn hepsi... Bu mn iddetle zhirdir. Bu iddetten dolay SETTRdr. Her yerde hazr, nazr olmak ve baka ekilde grnmek muradn halkeden bir mndr... O varlk senin iinde HAYY esmsyle ve onu ssleyen dier esmlarla tecell etti... Bunu syle ifde ediyor Kelmnda: Ben insann srrym! Yani insan beni bilemez, gremez, anlayamaz, ben bir bilmeceyim... nsan da benim srrm nsan yarattm yani bir bilmece yaptm, bu da benim hnerim, srrmdr. Bunu anlayamazsnz... Ben kulumla grrm, kulumla iitirim, kulumla konuurum! diyor... Baka bir kelmnda: ~ 162 ~

Ben namtenahi yarattm lemlere, smam, bana inanan m'min kulumun kalbine sarm. Dier bir sznde: Sessiz gzya dkeni, benden korkup alayan severim.. ine sdm kalb bu gzya ile ykanr, benim evimi bununla ykayana mafiret ederim... Bana sevgi ve havf'dan dklen gz yan yere drmem, izzetim hakk iin yeri mahvederim! te, insan gz bir ey'e insann haberi olmadan alktr... Ben bir gizli hazine idim, Kendimi grmek, seyr etmek iin, lemleri, insanlar yarattm diyor... Gzlerle Cenab- ALLAH kendi kendini seyrediyor... Ondan dolay gze svmek en byk gnahlardandr... Sizin bir adamla konuurken gzlerine bakmanz sizin arzunuz deildir. Kendi kendine k, kendi kendini grmek arzu ve muradn tayan yaratcnn arzusudr... Sizin basit bir gr fiilinizin iine gizlenerek sizi megul ederek SETTR ile rtlerek kendini seyrediyor, Hazreti ALLAH... Bu kk anlat anlayan insanda da basret balar. Basret, grdn dardaki hli ile deil de kalbte grme iine verilen isimdir. O zaman gzler yekdierine artk bakamaz... O hlde gz gze bakmak, basrete varncaya kadar, bir nev'i habersiz zikirdir... Bu zikirle, Cenab- ALLAH, insann haberi olmadan, kendi kendini tesbih ettirmektedir. Onun iin gze svmek herkesin bildii byk gnahlardan daha byk bir gnahtr. Bu gnah ileyenler dnyada her trl grme hassasndan mahrum olurlar... Muhterem efendim! Bu satrlara geldiiniz zaman gznz kapaynz. Beni ne ekilde bir adam olarak tasavvur edeceksiniz bakalm. Yz syle, gz su renkte, salar syle kafanzda beni hayali olarak canlandracaksnz... Yazlarn okudum, mektup yazdm cevap verdi yle bir adamm! diye hakkmda bir hkm vereceksiniz... Bu bilgi ile beni hayalinizde grm olacaksnz. Bir gn nasip olup ben gzlerinizle grdnz zaman, haaa bu adam yle bir adamm diyeceksiniz... Nihyet benimle konutuunuz zaman, bu adam grdm hayal ile tasavvur ettiim deilmi diyeceksiniz.. O zaman hakiki olarak ben anlam olacaksnz... ~ 163 ~

Daha baka bir izahla: 1 - Gz kapal bir dem atei ancak scakl ile hisseder, anlar 2 - Gzn anca onu olduu gibi grr. 3 - Atee dp yannca atein ne olduunu anlar. Birinci gr lmel yakn... kinci gr Aynel Yakn... nc gr Hakkel yakn... Diye trif ve isim alr mnevyat lgatnda... Gz, insanlara bunlar retmek, anlatmak iin verilen ALLAH'n kk bir hediye ve ni'metidir... Elli u kadar senelik hayatnzn btn dakikalarn, saatlarn nnze serseniz: Bu ALLAHndr. Bu da benimdir. Bu da ruhum iindir. Bu da gvdem iindir diyebilir misiniz?.. HLK tanmak iin hissettiiniz, duyduunuz, aklnzn sapland muammalar zmee katiyen kalkmaynz... Daha ziyde etrafnza baknz. Zira gzler bunu anlamak iin ALLAH tarafndan hediye edilmitir, insanoluna.. nk o, btn gzel esmlaryla sizin ocuklarnzla beraber oynuyor, semnn derinliklerine baknz. Onun bulutlar iinde yrdn, imeklerle kotlarn size uzattn ve yamurlarla size indiini, onun ieklerle gzlerinize glmsediini sonra ykselerek aalarda ellerini size salladn grrsnz. Bu gr, duyu ve mitlerinizin, arzularnzn derinliinde, teye ait bir bilgi var demektir. te bu bilgiye varmaa almak, iman alar insanoluna... Her ses, kendini kanatlandran dil ve duda alp gtrmez, yapayalnz uar esr lemine... Kartal yuvasn tayarak umaz. Gnee doru hamle eder, tek bana... Siz kendi kendinize ruha eza verebilir misiniz?.. Blbl, gecenin sessizliini, sktunu bozabilir mi?.. Ate bcekleri yldzlarn prltsn rahatsz edemez. Duman rzgra katiyyen yk olmaz... Siz Allann emrinden olan ruhu, bir ta atmakla huzuru bozulacak bir dere mi sanyorsunuz?... ~ 164 ~

Dikkat ederseniz, derin efkatten zdrab kar.. Izdrab derinletike, efkatin de o nisbette ve daha fazla derinletiini hissedersiniz. Anlaynz ykseldike daha geri anlay ve duyuun an hissedersiniz... Buna isteye isteye cefa ekmek derler. alyorsunuz, bakkallk yapyorsunuz, gayret ediyorsunuz. Bu gze grnebilen bir sevgidir. Sevinciniz rtsn atm kederinizdir.. Ktlk kendi al ve susuzluu yznden ikence eken iyiden baka nedir... iniz ile dnz bir olunca muhakkaktr ki iyisiniz. Fakat bu birlik kalknca katiyyen kt deilsiniz. nk iinde birlik ve beraberlik bulunmayan ev, haremgah deildir, yalnz, yalnz dzenini kaybetmi bir evdir. Siz bu satrlar okurken ky imam yannza gelecek... mam gelirken saatna bakmtr, imama sorunuz saat katr diye imam saatim karp bakacak ve size syliyecek. Hlbuki biraz evvel saatna bakmtr. Fakat akl gz ile deil, hafzasnda, kalmad. Zira kafas baka eylerle meguld. (Bunu nerden bildiimi sormaynz, artk o kadar da manev bir hnerimiz olsun)... Gz gze gelen insan, - kalb bakasyla megul olduu iin - konuamaz, saati bilemedii gibi imam efendinin. nsan hleti nez'ide iken gz bebekleri bymee balar. Bu bir fotoraf makinasnn ayarlanmas gibi teki leme bakmak iin gz adesesini ayarlamak olduunu milyonda bir kii bilir, bu hlin. Dost gze, dman ayaa bakar. Dede sz kymet tar. Fena eylere bakmak haramdr... Sebebini dnebilirsiniz artk. Kimi ekle balanr, kalbi unutur... Kimi kalb iinde kaybolur erir... ekli kendine balar... nsan kalbi ile insan olur. Kalb ile deil.. Size, mektupla sorularnza, cevab ancak bu kadar verebilirim, inallahurrahmn bir gn size, sizi gsteren bir ayna tutarlar da kendinizi btn akl ile grrsnz... Bu trift, akl banda, edebli, mnl, hayl olgun imanlara aittir. Bir de dier baklar vardr:

~ 165 ~

1 - Tecesss, merak neticesi.. 2 - ehvan... 3 - Aptal, salak, budala, insanlarn baklar... Bunlarn hepsi hayszlk ve bilgisizliktir... Ma'nen olgun, hayal mekannda bulunan byk insanlar daima konuurken kendi ilerine bakarlar. (Gzleri karya baksa bile). Bunun en byk mertebesi Resl-i Ekremde idi: Gz kapal uykuda bile olsa, kalb gz uyumazd.. Bu gibi insanlar kimsenin gzne bakmazlar, bakalarnn gzlerine bu gibi byk insanlar bakarken utanrlar, hay her taraflarn kaplamtr zira. Her iki gz m bir sahabe, Hz, Aye Validemizin huzuruna girmi... Hz. Aye Validemizin ayaklar akm. Hemen kapamtr.. m bunun farkna vararak: Ya Aye, ben sizi grmyorum, niin telala rtnyorsunuz? demi. Hz. Aye: Ben sizi gryorum ya!.. Buyurmutur. Bu kadar anlamamz bir trif ve izahtan ibarettir. Asl hakikati ancak o makamlara ruhen ykselenler anlayabilirler... Feyzinizin artmasn niyaz ederim, efendim. BiR SUALE CEVAP Mnevver ve olgun bir zt bana mektup yazd. Mektubunda gzel bir slp ile mhim, vehleten garip grnen bir sual soruyor. Fakat muhterem ztn, bu mektubu, islm mecmuasna yazp, o vasta ile sormasn ok arzu ederdim. Dorudan doruya bana yazm. Bu hususu aklayarak, mecmuaya olan hrmetim dolaysiyle o kanaldan cevap vermee alacam, isminin aklanmasn istemeyen bu ztn ve beni islm mecmuasnn gayesi erevesi dahilinde, byk islm edeb ve nezaketinin, mazur greceini mit ederek, sualinin cevabna geiyorum... Muhterem efendim! ALLAHtan korkulur mu? sualinize: Herkesin evet cevabn verdiini buyuruyorsunuz. Bu suali sormanza sebep nedir? Acaba baka bir ey mi dnyorsunuz da bu sual ortaya kt? Cenab- ALLAH bir ok eyleri men buyurmutur. Bu menhiyat yapanlara da azap vereceim, cehenneme atacam, bel vereceim diye tehdit ediyor. O hlde bir korku vermek muradndadr. ~ 166 ~

Korku vermek murad niindir? Bunu hi dndnz m? Size bir sual soraym: Bir doktor hastay muayene ediyor, ilcn veriyor. Bir avukat suluyu mdafaa etmek iin bu ii zerine alyor.. Acaba Doktor hastay iyi etmek iin mi il veriyor? Yoksa buna mukabil para almak iin mi? Avukat bu suluyu mdafaa ediyor. Onu kurtarmak iin mi? Yoksa para almak iin mi?. Siz ibadet ediyorsunuz. Cennete girmek iin mi? Yoksa cehennemden, azaptan korktuunuz iin mi? Bu suallere hemen cevap vermeyiniz. Uzun saatler, gnler, aylar belki senelerce dnmek icabeder.. Her iki taraftan da evet veya hayr cevabn verirseniz dorudur, hilaf yoktur.. Fakat bir mertebede bunlarn evet'i de hayr' da hepsi, klliyen doru deildir. Sizi yormak istemiyorum; beni dinleyin! Her eyi efkat, merhamet, mafiret ve kudretiyle muhit olan ALLAH'tan korkulmaz... Bu muazzam, mteal kudret ve varlk karsnda duyulan sevgi ve krden byk bir edeb duyulur.. Korku bu edebin dna kmak endiesinin insan szne ismidir. Bu edeb duygusu ok ince bir noktadr.. Bunu anlamak ok hem de ok gtr. Bu nokta zerinde bir mddet tefekkr ediniz! Kuvvetle zannediyorum ki, manev olgunluk noktasna yanatnzda derhl fehm edeceksiniz. Bu nokta Vel ile nas yekdierinden ayrt eden hududdur. Bu ite acele yok. Tasavvur ediniz; bir gen moda diye salarnn beyazlanmasn arzu ediyor. Keml yan beklemesi lzmdr. Yok acele ederse boyamas icabeder. Boya ile tabi renk arasndaki fark nedir? Bunu idrak etmek lzmdr. Esmlarn muhtelif varlklarda tecell miktarna gre tecellyat muhtelif mertebeler arzeder. Mesel HAYY esmsnn tecell iddetine gre kk bir ey anlataym. Fakat ok derinden deil ve sual de sormaynz. nk ok nazik mntkalarda dolayoruz. HAYYn tezgh olan bir ok mahlkt gz nne alalm, insan, senede ancak bir, inek senede ancak bir, koyun senede bir belki iki defa dourur. ~ 167 ~

Bunlarda ayn zamanda Er REZZAK esms da mevcuddur. Kpek, domuz senede bir, iki defa hem de beten 10'a kadar yavru yapar. HAYY esms Er REZZAK esmsna daima galiptir. Er REZZAK, HAYYn emrindedir. Bunlarn byle oluu, bir hikmet iin, insanlara baz hakikatten retmek iindir. Bunlarn anlalmas, kapal ve g bir nev'i yat ve ksas gibidirler.. Bu hayvanlarn etleri yenmez.. ALLAH namtenahi kudret tezahrlerini, gizli hazinesini gstermek iin ilk defa HAYY ile tecell etti. HAYYn birinciliine hrmet murad ilhidir. Er REZZAK onun emrinde olduu iin, Er REZZAK esmsnn HAYYa takaddm arzuyu ilhi dnda kalr... Dikkat ediniz btn haram hikyeleri, bu noktadan meneini alr. Dnp dolap emri nehiy hlinde kullara intikl eder Domuz da ALLAHn bir mahlkudur. Zira ALLAH'n esmlarnn tecell mahlleri bize hem mbrektir, hem de edeble tazime kulu mecbur eder. Bu ince noktaya gre haram yiyecekler tefrik edilmitir. Hayn devm iin Er REZZAK esmsn Cenab- ALLAH, HAYYn emrine verdi. Vcud topraktan halk edildii iin, Errez-zak esmsnn tezahr yeri olan topran terkibi aynen vcudda da mevcuddur... Riyzat, Vcuddaki Er REZZAKn, HAYYa hrmetinin son haddinin tezahrdr... Vcud bir nev'i aslna dnmek gyetinde demektir. Bu, ind-i ilhde makbuliyet kesbeder. ok yemek, bu hrmetten uzaklamak demektir. Nesil idame ettirmek, HAYYn tezahrne kar bir nevi zikir ve hrmettir,. Bu zikre hrmeten ALLAH cimay mubah klmtr. Zina emirin hilafnda ehvan hislerin esiri olarak bu zikri baka bir dnce altnda yapmaktr. Hrmetsizliktir de, ondan haramdr. Haramiyeti kulun yilii dncesiyle deildir. ALLAHn kendi esmlarna kendisinin hrmet ye ta'zmi iindir. Bu bir nev'i kendi kendilerini tenzihtir.. Hayn mevkii ve kymetinin tenzil edilmemesi iin, daima HAYY esmsn ikinci dereceye brakan bir mahluk halk etmi, bu mahlukla bu ince noktay kullara anlatmak arzu buyurmutur. O hayvan da domuzdur. Bununla rzklanmaynz emrini kartmtr. Domuzu ince bir meseleyi izah iin vesile yapmtr. Bu kadar ince, gizli olmasnn sebebi nedir? Gayba inanmak derecesinin kulda, lsn bilmek iindir. Bunun byle olmas kullara mafiret iin yer hazrlamaktr. ~ 168 ~

Domuz diisini kskanmaz. Etinden hastalk geer hikayeleri ince mnlara varmak kabiliyeti olmayan dncelerin yanl izahlarndan domutur.. Her srrn bahanesiz ve bahasz kullara verilmesine izn-i ilh yoktur... Onun iin Cenab- Resl (s.a.): Beikten mezara kadar ilim tahsil ediniz, buyurmutur. Bu ilim, dorudan doruya bu ince manlar ilmidir. Dnyaya gelen, zten, dier ilimleri renmek say-i ftrsine mliktir. Zten bu ilimleri yapmadan, dier ilimleri renmek gtr. Manev ilimleri anlamak iin, zhiri ilimleri bilmek, hem de ok kuvvetli bilmek lzmdr. Zten zhiri ilimler, btn ilimlerin, tezahr etmi ksmlardr. Btn evirseniz zhir olur, zhiri evirirseniz batn olur.. Bir nar tohumunu dnnz.. Tohuma bakarsanz, nar iinde gizlidir. nara bakarsanz, iinde tohum gizlidir. Esmlar zikredilirken, bir sraya tabidirler. Bu sra, kul tarafndan tertip edilmi deildir. Lmekandan, kullara, bu sra ile bildirilmitir. Bunlarda byk hikmetler gizlidir. Bir ok insanlar, esmlar tesbihat yaparlar. Bir oklar esmlar tefsir ederler. Bunlar zhir bir takm gzel adet ve izahlardr, i taraf, hakikat taraf bambaka; her insann normal dnce ve itikadn, vehleten inhiraf ettirecek mahiyette grlr. nk bu mntkada insan ruhu tamamen eytanla birliktedir. eytan bir nev'i tel'in edilmesine ramen ilhi bir emirle, gizli hududlara kullar sokmamak iin, bir beki vazifesi grr. O hlde eytann da insanlara bir ok faydalar vardr. eytan ne kadar tel'in edilmi olursa olsun, saray- ilhnin edebini kaybetmemitir. aka deil, Meleklerin hocasdr... eytan, ayn zamanda kullarn mafiret ve efaate erimeleri iin, ok ince bir i grr. Lmeknm tel'ini bile bir iltift, bir nev'i rahmettir. eytan rahmet-i llhiyenin kullara dalmasna yardm edenlerin banda gelir. eytan ile manev nezaket dahilinde arkada olmak lzmdr. eytan, Reslullhtan kaarm, sebeb, Rahmetenlillemn olan Resl-i Ekremin rahmet pnar olduunu kskandndandr. Bu kskanma da yine bir sebebe baldr. Gnahkr olmazsa, efkat bir mn ifde etmez... Velhasl muhterem dostum iler karmakarktr. Fakat bu karklk, Hindistan cevizi stn saklamak iin etrafn berbat bir ba ile sarma dola ettii gibi bir karklktr. Perde perde stne, perdenin altnda tekrar bir ok perdeler mevcuddur. ~ 169 ~

Perdeler bittii yerde gayb hududu balar. Gayb hududunu aarsanz, lmekn, gelir. Lmeknda akl, sz hep duraklar. O zaman hep O ve yine O grnr. Bu mntka da szle ifde edilmek istenirse, fenafillah hudududur. Velhasl i karktr. Fakat bu karkl ben yapmadm. Bunu zmek iin bir re vardr. O da: Nas ve Vellik arasnda dolamamak... nsanlar bzan nas tarafna, bzan Vellik tarafna meylederler, bu i deildir. Buna bocalama derler. Ya bu taraf ya o taraf... phesiz, eksiz olarak; Ya Rzake matlubu veya Rzake maksudi baka trl bu iin iinden kmaa imkn yoktur. Birincide byk bir sabr ve edeb iinde acele etmeden kulluk yapmak lzmdr, ikincide bahane aramak lzmdr. Bunda da bir mride kendini sz sylemeden beendirmek ile bahanenin yollarn renmek icab eder. Baz bahaneleri insanlar haberi olmadan yaparlar. Bunlar o kulun bir ksm gnahlarnn haberi olmadan silinmesine sebeb olur. O bahaneleri aramanz, gaflet ile uyanklk arasnda, iten gelme bir hiss emirle zevk duyarak yapmanz icabeder. nsan herhangi bir efkat hissi gsterirken mukbelesiz olarak yaparsa ALLAHa daha ok yanar. O ii ALLAH hesabna yapm olur. O anda tehlike olsa bile ya Hafz esms yanndadr... brahimi ate bundan dolay yakmad. Hakiki ehid olanlar bu gibi ahvalde mertebe kazanmalar iin ecelleri tacil edilmilerdir... yle ruh, ilh bir arzu iinde bulunurken, Cenab- Rabbllemin byk bir memnuniyet duyar, derhl kendisinde erimesi murad tezahr eder. Btn esmlar derhl ekilirler. O kl derhl aslna rcu eder. Ve ismine ehid denir. Fakat bu hakihi ehidliin trifidir, insanlarn uydurduu teselli edebiyat ile sslenmi mnlardaki deil... Trifimiz ALLAH'n trif ettii ehidliktir. Bu mertebelerin yleleri vardr ki, Ruh yed'-i ilh ile kabzedilir, araya El KABIZ esmsnn memuru Azrail bile giremez. Bu hl n- vahidde fenafillh olup, eriyip derya-y vahdete dalmak demektir. Hem de giderek deil ekilerek... Bunlar lmemilerdir. Daima diridirler.. yeti Kerimeyle sabittir... Diri olmalar, btn esmlarn silinip yed'-i ilh ile kabz edilen ruhlarnn ya HAYY olan Cenab- ALLAHta erimeleri ve HAYY esmsna brnmeleridir. HAYY'da eriyen daima HAYY'dr, diridir. ~ 170 ~

lp dirildikten sonra hesap vardr, lmeyene daima diri olana hesap yoktur, fnilere aittir. Byle bizim lm dediimiz hududa diri gidenlerin bazlarnn inanabilirseniz cesedlerine toprak dokunmaz. Zira topraa HAYY girince toprak topraklktan kmtr. Ancak hatra olarak cesedin terkibinde, kimya bakmndan terkib olarak kalmtr. Gda diye alnan btn eyler bu terkibi Er REZZAK ile takviye ve ykamaktr. Cesedin hastalklarnda if iin verilen edviye, HAYYn emrine verilen Er REZZAKn cilsdr. Tedavi olunuz emri bu edebi brakmaynz demektir. Hastann iniltisi bir nevi ibadettir demek de bu edebe verilen ind-i lhyedeki kymetin derecesidir. Hastalar ziyret ediniz emr-i Peygamberisi de bu edebin daima grnmeyen tecellsini anlayamazsnz, fakat bilmeden gre gre belki bunu anlamak ltfuna urarsnz, demektir. Hasta, hastalk, il, inlemek, sabr ve isyan etmeden tahamml, kadrosu iinde ne kadar byk ilh bir tecell ve cilve olduunu anlayan kimse byk bir lutf-u ilhye mazhar olmutur ki, arif, vellerden olur. Bu hlleri bilenler bayram yerine gider gibi temizlik, gzellik ve sevin iinde lme giderler. Herkes lmn zaikasn tadacaktr demek bu demektir. Zaika tatmak hassas demektir. Tatmakta, daima holuk, gzellik gizlidir. Ac, zdrap, fenalk yoktur. Bu sonuncular tadlmaz, tadlamaz, duyulur hissedilir. O hlde lm bilenler dnyada ok azdr, lm, bilgisizlik, krlk, cehlet diyarndan bilgi, hakiki grme diyarna gitmek demektir, lmden korku da, bu ii sezmek fakat phe iinde olmak demektir. lmeden evvel ln sz bu ii anlamaa aln demektir. Bunlar anlamak, ek, pheden r, gayba inanmak hasletinin insanda husulnden sonra balar. Bu perdeler, ak ve kapal lkrdlar - insan, havasyla anlad hakikatlara nasl itiraz etmeyip inkyat ediyorsa - onlarn gayba phesiz inanmak hasletlerini de yourup kemle ulamalar iin sylenmitir. Zindana atlm bir mahpusun sessiz ve sabrla, bir ivi parasiyle koskocaman zindan duvarn senelerce urap delmesi, onu hrriyete kavuturur. Acele edip amata eden mahpus ise daha kuvvetli hcrelere, zincirlere balanr. Bylelikle kk kurtulma imknlar da elinden gider... Zamanla artk mit ve hrriyete kavumak hisleri bir hayal olur. Gayba sudan inanan, pheli inanan zhire saplanr kalr. Hrs, para, dnya ve madde peinde koar durur. Huzur bunlarda yoktur. Olamaz da.. ~ 171 ~

Bu gibiler daima kfre, zulme giderler. En keskin ate bile sonunda kle inklp eder. Kl toprak deildir. Dikkat et.. Atete, toprakta, suda, havada yayan mahluk vardr. Klde mikrop bile yaamaz, kl olma bir ey ifde etmez bir ey deildir. Bu olayda da bir ey gizlidir. Bir hikmet olmasa, bir ey gizli olmasa bu olmazd. Biraz bu kl eeleyiniz bakalm. Fakat tavuun bitlerini dkmek gayretiyle eeler gibi deil. Kl bir ok ateleri gizler. Bir ok eylerin rmesine mani olur. O hlde klde bir temizlik gizlidir. Mikrop yoktur. Ama bu lkrdlar plaktr. Bir ey sylemek arzusundayz fakat syleyemiyoruz.. Klde mitler sner. Kl bir bakmdan, bir abalamann, bir iin sonunda, teekkl eder. insanlarn konutuu bir ok dil ve lisanlar vardr. Bu niin byledir. Bir sr bir dildeki izahlarla tamamiyle perdelenir. Dier bir dilde o sr aa kar. Baka birinde kaybolur. Gl (glmekten), gl (iek), kl (atein sonu), kl (btn) kelimelerinde neler vardr. Bu isimler uydurma deildir. Tesadfi de deildir. Hele hele dostum, sen biraz bu kl eeleyiver bakalm, belki sonu bo veya dolu kar.. Yangn yerlerinde, kl arayan, eeleyen bir ok kimseler vardr, orada bir ok eyler bulurlar. Yangn yerlerinde, kllerde, bir ok hazineler gizlidir. Bu hazineleri arayanlar her zaman, her diyarda bulunur. Yangn yerlerindeki kllerde altn bile rengini deitirerek senelerce sakl kalr. Her trl hazine kl altndadr. Szlerimiz biraz kapal sylendi gibi... Size hayal deil, gemite olmu bir ALLAH dostunun kahraman olduu bir hikye anlataym: Bu hikyedeki ana fikrin yokluu, bu gnk beer neslini, urlu bir mesaiden ziyde zamann hikmetine tabi otomat bir hle sokmutur. Buyurun dinleyin: Tyleri dklm, vcudu yara iinde, zayflam, glkle yryen bir kpek.. Alk ve susuzluktan dili darda, btn kasaba halk hayvana nefretle bakyor, ta atp uzaklatrmak istiyorlar... ~ 172 ~

Hayvan ac ac baryordu.. Bir lokma ekmek, bir yudum su esirgeniyor bu hayvandan.. Zorla, srne srne, korkarak eme yalana yanat. Orada su dolduranlar hayvana ta atp uzaklatrdlar. Yan tarafta ellerinde ekmek yiyen ocuklara bakt. Bir para ekmek atan bile yok. ocuklar da ta atmaa balad. Tyleri dkk, yaral, plak vcudunu ssleyen yalnz iki adet koyu kahverengi sadakat timsali gzlerini efkatle ocuklara evirdi. emeye bakt sonra glkle dnd, srne srne uzaklamaa balad, bu insan srsnden. Yine ta attlar, yine nefret nidalar ykseldi. Alk, susuzluk, hastalk ve insan merhametsizliinin yenemedii sadakat timsali koyu kahverengi gzlerini ayrd, mit beklemeden ve srne srne uzaklamaa balad... Oradan geiyordu, kpee yaklat. Hayvan kucana ald. E lleri yaralardan akan cerahatli sularla sland. Hayvan bu srada dili ile o ztn mbrek ellerini yalyordu. Beraber kra, glgelik bir yere gittiler, krk gn hayvana bakt; ilalad, ykad, doyurdu, iirdi, hem de elleri ile.. Hayvan iyileti. Tyleri geldi, gzelleti. ALLAHn her mahlukta tecell eden btn gzel esmlar glmee balad bu hayvan vcudunda.. Bir gn beraber ehre indiler. Btn kasaba halk hayretle etrafn sardlar: leri gelen yallar mbrek zta ve hayvana bakyorlard: lerinden biri: Efendim bu kpee bu kadar niin itina ettiniz? diye sordu. Mbrek gzlerini onlara doru evirdi. Ar ar, lhuti bir ahenkle: Evet itina ettim. Zira Cenab- Hakkn yarn yevm kyamette, huzurunda, bu kpee niin merhamet etmedin.. Onu giriftar ettiim belya seni de uratmaklm ihtimalini dnmedin mi? tab- ilhisinden korktum da ondan byle yaptm! dedi.. Ortal derin bir skt kaplad.. Kalabal yararak ar ar yrmee balad. Arkasndan koyu kahverengi gzleriyle etrafa bakp kuyruunu sallayarak kpek geliyordu. Bu sahne deta bir yetin dile gelmi ve ekillenmi hli idi. yi iler ileyip kendilerini ALLAH'a teslim edenler ALLAH indinde mkafata kavuur, onlar iin hi korku yoktur, onlarar mahzun da olmazlar.

~ 173 ~

Halk, hayran, mahcub, yal gzlerle onlar bir mddet takip ederek; epeyce gittiler.. Gzden kaybolacaklar bir ke banda mbrek ztn tekrar kpei kucana aldn grdler. Onla, da bylece yollarna devm ettiler. Sadakat, merhamet, efkat ve Vellik uzaklayordu insan kitlelerinden... Dedemin dedesinin devrinde her kasabada iyi insanlar, her mahllede merhamet, efkat timsali, nrlu bir ihtiyar, her blgede bir ALLAH dostu bulunurdu. nsan kitlelerine deniz feneri gibi faslalarla efkat, merhamet, doruluk klarn aktan bu mbrek simalar, gn getike gizlendiler. Beer kitleleri bugn maddeye tapan aasz, susuz, meden diye vasflandrlan, mmure lde kaldlar... D mmureler kuruldu gya... mmureler yok oldu beer neslinden. Yldzlara seyahat, semlarn derinliklerine nfuz merak, sr'atle ilerliyor. Uzak mesafeler yaknlat. Asl ruhun, kalbin ince derinlikleri brakld. insan kitleleri, bugn, yekdierini korkutmak ve birbirini yok etmek iin, btn kabiliyet ve hnerlerini, korkun yok etme relerine sarfediyorlar. Eskiden btn geni, zengin, d gsterisiz, iyi insanlar vard. Bugn gsterili, maddesi zengin, btn bombo insanlar var. Bu garip ve mnakaay davet edecek bir mevzudur. Fakat msaade buyurun bir sualim var: Sulu bir insan ldrlr.. Susuz bir insan ldrlr. Burada lm var, fakat iki trl. Hangi lm iyi? Muhakkak susuz lmek, daha iyidir. Bundan binlerce sene evvel, Sokrat, baldran zehirini ierken ocuklar etrafnda alyordu. Kars hkrklarn tutamad. Sokrat : Be kadn ne alyorsun? dedikte, kadn : Susuz ldrlyorsun! diye mrldand. Sokrat: Sulu lmek daha m iyi be kadn? dedi... yi ve tatl bir sz, iyi bir dilek, minnet ve eza ile verilen sadakadan hayrldr. buyuran Hazreti ALLAH su mjdeyi veriyor: u hakikati unutmaynz ki, ne bu dnyada ne de ldkten sonra, iyi insana, hi bir fenalk gelmez ve ALLAH, o adam ihmal etmez. Edviye : (Dev. C.) llar, devlar. ~ 174 ~

ALLAH DOSTLARINDAN HATIRALAR yle htralar var ki bende, insan yerinden sarsar... Geenlerde bir mektup aldm, levha hlinde.. 80 lik bir ihtiyar muhteremden: Hlimi merak etmi. grmeden.. Dua ediyor bana, lalam dilinden... Bana hocam sylemiti, yllarca evvel.. Seni ancak ben grebilirim... Bakas gremez... Niin? der gibi mbrek gzlerine baktm.. Glerek bana: Grnmezsin de ondan... demiti.. Hocam, grnmek istiyorum!.. Sras gelince grn! dedi.. Yllar geti, dnya deiti, Hocam g etti... Ne var, ne yok ufukta kaybolup perdelendi.. Ben t tutarm.. Hocam krmak da hatrmdan gemez... Onun iin hocamn bir vecd hlini anlatacam, siz okuyucularma.. Asrmz hir zaman asrdr. Bu gn beeryet dnyaya nisbetle ok akll, hirete nisbetle chil, deli olanlarla doludur. Hakik m'minn sevinci olsa da hzn kalbde yaar. Kalbin en byk lm, ALLAH'dan ve O'nu anmaktan gafil yaamasdr. Bildii hlde bilmemezlikten gelmek, bilmedii hlde bilir grnmek asrmzn mmeyyiz vasfdr... Hakik bilgi Hak erlerinin azndan alnr... Defter kelerinden deil... Her eit bilginin esas, bilgi sahibinin hlinden alnr, sznden deil. Tam bilgi halktan geen, HAKK varl ile var olandan alnr... nsann bilmedii ey nnde ses karmamas ilimdir. Ve ilmin yetmedii eyde o bilgin kiiye teslim olmak islmiyet saylr. nsanlar yalnz ekmekle deil, iyi sz ve nasihatlerle de beslenir. Serseri diye bir tbir vardr, imdiye kadar serseriyi ne bir filozof, ne bir romanc, ne bir edebiyatc, ne de bir gazeteci trif edememitir. Serseri kelimesi kendi mnsn bilmeden, her milletin lkesinde dolar durur... Baz miyane tbirler vardr ki kaba olmakla beraber, bir sahifede ifde olunamyacak bir eyi, bir kelime ile ihsas ve itmam ederler. ehirli, kyl gibi... Serseri de bunun gibi bir tbirdir... Ben size heybemde bulunan be kelimeyi makaslayarak bu trif edilmeyen eyi trif edeceim.. Hounuza giderse defterinize yazarsnz, beenmezseniz gler geersiniz. ~ 175 ~

Serseri, chil braklm dinsiz ocuun bymdr.. Yalan, grlt eder. Hakikat sakindir. Yldrm, gk grlts duyulmadan evvel oktan dmtr. Gnee arkasn dnen, glgesinin peinden yrr. Gayb, grlmeyen deil... grlemiyendir. (Ltfen bu cmleyi bir ka defa okuyup dnmenizi rica ederim.) Bu lemde, kimin ba yere konmam ve konmyacaktr. Dnyann yarsndan fazlasna sahib olan skender de bu gn bir harabede yatyor... Gnn adam deil, hakikatin adam ol!.. Gnn adam isimsizdir. Gnn adam, gn getike deiir. Hakikatin adam ne ise yle durur. Dinsiz iin, vicdan ve mnev mes'uliyet yoktur, gnah yoktur. Anlalmayan sz syleyen de anlamamtr. ocuun anlayamad dersi hocas da anlamam ve anlatamamtr. Anlalan, anlatlandr. Anlatlamyan anlalmamtr... Hocamn evine gitmitim... Yllarca evvel,.. Drt gndr kmyormu, odasndan.. Muhterem refikalar syledi. Mbrek nsan oturmu seccadesinin stne... Lmekn bakan, Lmeknn mekn Beytullah'a evrilmi. Yz solgun, beyaz huzurun tel daneleri, alnnda incilem.. Hareketsiz, diz km Rabbinin nne... Etraf grnmeyen bir safiyet emberi ile evrili. ember grnmyor, hissediliyor, madde gibi... Yava yava ayakta olduum hlde bam ruhumla secdede edeble yanna yanatm. Yaklatm deil... telerin kokusundan koku iinde... Btn cesedi, sessiz bir ihtizaz iinde... Sessiz, szsz dile gelmi btn vcudu zikrullah iinde... ALLAH sesi kulaksz duyulur.. Bu iinde nin iinde.. Gzleri kapal, edeb yalar akyordu mbrek yanaklarna. Vecd hlinde idi hocam... Ruhu kendinden gemi ve kendi kendisinin tesinde bir ycelie erimi idi. (Bu hl madd ve beden bir hl deildir)... Pencereden gece yarsnn lk havas ile ayn nr damlalar giriyor hcresine... Ruhu bir eit yalnzlk iinde... ~ 176 ~

Akl hayretten vurulmu gibi.. Safiyet emberine ok yanam olmalym ki ben de bir eyler olmaa baladm... Bu hcreden hocam kinat seyrediyordu. Grdklerini cihan seyyahlar gremez... rdem, akl almayacak kadar sevgi iine dald.. Ruhum sevip sevmediini ve ne yaptn ifdeden ciz bir hlde... Hafza yok gibi.. Duyular ilemez... nsan ekilsiz bir ey grr gibi oluyor, o anda... Hocam gryor, ben de kap aralndan ayn hli seyrediyordum... Seyrine doyum olmayacak kadar gzel, rengi yok... Fakat btn renkler kadar cazibesi var... Grlen k, gnee benzemez, fakat ok ltif bir aydnlktr. Ve btn ruh ve beden klar ondan gelir.. Grlen ey bir yer igal etmiyor, fakat her yerde, her eyde vardr. Her taraf doldurur. Grlen ey kmldamyor fakat her eye tesir ediyor. Ve onu idare ediyor... Ruh grd n fazlalndan kamar... Gnee baktktan sonra eyay grmekte zahmet ekenler gibi, yalnz gnein byk bir k olduunu anlar.. Onun gibi bu karanlkta ALLAH ruha byk bir aydnlk nereder. Ve onunla ruh husus bir hakikat deil, fakat ALLAH'n mahiyeti bilinmeyen iyilii hakknda umum, belirsiz bir bilgi edinir... nsan btn bencil menfaattardan syrlr, fakat bu ilh bir dolgunlua yer vermek iindir. Dnceler ve arzular devm eder, fakat hepsi ALLAH'a ynelir... Hocam birden bire ban dndrd, arkasndan bana bakt.. Seni hrsz, ne seyrediyorsun? dedi. Ses karmadm, O: Bu temaada ruh btn kabiliyetlerinin stne kar ve engin bir yalnzla dalar, bu hududsuz hayrn sakland esrarl karanlktr, insan tek ve sde olan bir eyin, ilh ve sonsuz huzuruna varr.. dedi... Halk dan eteine kadar gelir; oraya yalnz Musa kabilir olum!.. ALLAH, hatra gelen her eyden bakadr. Gnlde ona ekil verilemez. Biz ancak bu lemde ef'l-i ilhye, yt- ilhye ve hikmet-i ilhyeleri bir nizam hlinde, mahade eder, grrz. nsan, ALLAH' idrkten ciz olduunu hissettii dakikada onu idrak etmitir... ALLAH' bulamyacan anlad dakikada insan ALLAHn bulmutur!.. dedi..

~ 177 ~

Bugnk dnyann mlevves amuru iinde kymet bilenler kendilerini, gurup eder gibi gayb edip gizlendiler. Vaktiyle manen dalarda gezerken bir zenci grmtm. ALLAH diye haykrd zaman simsiyah yz bembeyaz oluyordu. Tekrar kendi rengini alyordu... ALLAH' ananlar byle olursa, ALLAH ile olanlar gayr- mer olurlar... Gizlenme budur... Mansur'un: HAKK benim! diyen ba, kadrini bilen iin vurulmutu... Akan kan yerde u nak yapyordu: Vurun bam kan aksn, kadir bilene doru!..

miyane : f. dice. Bayaca. Cahillere yakr surette. Tabir : (Tbir) fade, anlatma. Sz. Mnas olan sz. Deyim. * Terim. * Rya yorma. (Ubur. dan) Herhangi bir eyden ve hdiseden, baka bir hak ve faydal mnaya gemek, intikal etmek ve ibretlendirmek ve ders almak. Heybe : Eya koymaya mahsus iki tarafl kk torba. Refika : Ortak, arkada, e, yardmc, yolda Say-i ftrsine : Yaratltan gelen alma yetenei. Gayr- mer : Grnr olmayan, grnmeyen. KENDN RSELEME YAZIKTIR! Yurdun aydn kiilerinin ok bulunduu bir yerinden, bir aydn kimseden mektup aldm... Doktor, avukat, muharrir, mtefekkir arkadalar var. Onlarla sohbet ederlermi. Her ayn bilinen gnlerinde... Byk haz ve huzur duyarlarm, bu toplantlardan.. Bir gn toplantlarna bir dierinin arkada gelmi.. Tatl konumalarna girmi. Bir aralk peygamberlerin mucizeleri konuuluyormu. Bu yeni aydn misafir tepeden inme, beklenmedik bir sz sarf etmi.... te bu sama, bu olamaz! demi.. Dierleri buna ok zlmler, bilgilerini seferber etmiler, ne syledi iseler tekini inadndan evirememiler, onu ikna edememiler.. Sonra kendi kendilerine bir karar vermiler... Bunun izah vardr; insan ikna edecek kelimeler, mtalalar, isbatlar vardr; islm dininin kitaplarnda... Byle bir kitap var m? diye akllarna gelmi, ara sra islam Mecmuas'na yaz yazdmdan, beni okurlarm. Biz de mektup yazp soralm demiler. Mektubun hlsas bu, fakat asl ok uzun... Mnakaada ileri srlenleri hep anlatyorlar, cevap vermemek olmyacak. Bize kymet vermiler. ~ 178 ~

Heybemde bulunan kelimelerden, kulama fsldanan eski szlerden, hocalarmdan kalan malmat hatralarndan, elini kklmde pmek nasibine kavutuum nrlu insanlarn esrarl hazinelerinden - Resl-i Ekrem'den yardm dileyerek - sarp da yamalarndan, kimsenin grmedii ieklerden ve kokulardan bir oban demeti yaptm... Mucizeye inanmyanlar koklasnlar, nezleleri varsa alr. Kokuyu duyarlar midindeyim Kalb gz ak olana, peygamberlerin gsterecei mucizeye lzum yoktur. nsanlar, rayiha, szle teshir edilir. Kalbleri bunlar fetheder. Kuvvetle dman yok edilebilir, fakat dost yaplmaz. Buna ise, Peygamberin yz, sz kfidir. Onun iin henz grlmeyen bir ryay, tbire benzeyecek bu oban demetim... Buyrun dinleyin: Mu'ciz : Acze dren, ciz klan. caz : Aciz klmak. Mucize : Ykleme mnlarna gelir, Arap dilinde.. Mucize kelimesi yet ve hadslerde gememitir... Asl ise: yet, burhan, almet, delil kelimeleridir. Dnyada her eyin kendisine mahsus bir takm hassalar vardr ki, bunlarn yeterlilii haricinde bir ey yapamazlar. Ate yakar. Nehir akar.. Aa byr.. Ta durur... Gne parlar.. akllar konumaz... Zehir ldrr... insan lr, fakat dirilmez... Gece, gndz, ilkbahar, k, ieklerin amas, aalarn yemi vermesi, yldzlarn muayyen zamanlarda hareketleri tabi kanunlara tabidir. Dnyada tabi kanunlar deimez. Kaideler deimez. Sebepsiz bir ey vuku bulmaz. Bu dorudur... Buna kar biri kalkar da: Ate filn yakmad, filn nehrin ak durdu, filn aa yrd, filn ta kendiliinden yuvarland. Yahut; gne karard, zehiri iti tesir etmedi... Veyahut filn adam ldkten sonra dirildi, diyecek olursa bu, tabi kanunlarn, kinatn nizm haricindedir. Eyann hiz olduu sfat altst edeceini syleriz. Bu gibi hdiselerin nizamn haricinde olduunu, tabi kanunlar ihll ettiini sylemek de doru deildir... Bu gibi olaylar, mucizeler: Henz idrakimizin stnde olan kanun- tabi'lerin eseridir. ~ 179 ~

Belki bir gn aklmz, mucizenin vukuunu temin eden kanunlar kefe muktedir olacaktr. Btn hdiseler, zhir, messir bir sebeple, yahut zhir olmayan bir sebeple vukubulur. Elektrikte kuvvet, enerji bulunduunu, zehirin ldrc bir tesiri hiz olduunu, mknatsn demir parasn cezbettiini sylyorsunuz, fakat bunun niin byle olduunu bilmiyorsunuz. Gece gndz kalbimiz vuruyor, cierlerimiz soluk alyorlar, bunlar ileten kuvvet nedir? Drt ayakl hayvanlar nutfeden, kular yumurtadan, nebatlar tohumdan tevelld ediyor: Baka bir sretle tevelldlerini imknsz addediyorsunuz. Acaba ilk drt ayakl hayvanlar, ilk ku ve ilk nebat da nutfeden, yumurtadan, tohumdan m vcud bulmu... Yoksa, byle bir vastaya ihtiya gstermeden mi husule gelmi., ne dersiniz? Bunlarn aikr bir sebebe mebni vcud bulmadklarn itiraf edelim... O hlde bu itiraf: buna ait ilm bilgileri ve felsef dnceleri imha eder... yok eder.. Aksini iddia ederseniz: Nutfe, yumurta, tohum hikyesini inkr etmi olursunuz. Bu muammay kimse bu tarzda hlledemez, netice budur... Yamur bulutlardan, bulutlar buhardan, buhar sudan gnein yardmiyle olur. Bu nihyetsiz silsile bylece devn eder mesele hl-lolunmaz. nsann ihsaslar, mahade ve ihsaslarn tevalisi ile anlalr. Evham ve hurufat mtevali mahedelerden domutur.. Bir ku defa grlm, bir hadise olmu. O ku uarsa, u hdise olur demiler... Katrn bulunmad yerde kendi tecrbelerine gre: Ksrak ile merkebin birlemesinden katr doar derlerse inanmazlar. Fakat katrn bulunduu yerde ise bu i aksinedir. Dier iler bizim tecrbelerimize dahil olmadndan inkr ederiz... Mucizeler karsnda hissettiimiz budur.. Evet, ite bu!.. Onlarn, bizim evvelki, tecrbe ve mlhezalarmza uymamalarndandr... Tohum ekeriz, bu tohum bir ka gn sonra filizlenir, sonra byr bir nebat olur. Daha sonra fidan, daha sonra da dall budakl byk bir aa olur.

~ 180 ~

Bir ntfeden bir ocuk hsl olduunu biliyoruz. Biz bu gibi hadiselere o kadar alm bulunuyoruz ki, onlarn vukuu bizi hi hayrete drmyor... Cansz tohumdan koca aacn nasl yetitiini, hissiz bir katreden hisli bir insann nasl vcud bulduunu dnmyoruz bile... Fakat bize bir asann ylan olduu, bir ocuun babasz doduu sylendii zaman, mahdut aklmz derhl phe ediyor. Niin? nk bu, bizim tecrbelerimize dahil deildir. Gnein arktan doup garpten battn gryoruz. Bu hdiselere almz... Fakat Kyamet gnnde bize gnein garpten doacan syledikleri zaman, biz derhl bunun imknsz olduunu sylyoruz. Bunlarn bir ksm sizin tarafnzdan mtevliyen grlmtr. kincisi grlmemitir. Fakat bir eyi tecrbe etmemiz veya tecrbe etmememiz, bir eyin lehinde veya aleyhinde delil olarak serdolunamaz. Bir anne yavrusuna: Yavrum ben senin annenim, gel bana! dese; ocuk: Anne olduunu isbat et gelirim! mi der? Mahllenizde, ocukluunuzdan beri grdnz yetmi yanda bir dilenci var. Siz onun eski psk elbiseler iinde yaadn, sefaletten perian bir hlde olduunu biliyorsunuz. Bir gn bu adamn ldn syleseler hemen inanrsnz. Fakat biri gelse, dilencinin servet sahibi olduunu otomobili, apartman bulunduunu sylese hayret edersiniz. Hatt inanmak istemezsiniz... Baka biri gelse, bu yetmi yandaki dilencinin yirmi yanda gen olduunu sylese haberi getirenin ldrdna hkmedersiniz... Mucize de byledir Gen ve shhatli bir adamn fc'eten lm bir mucize deil dir. ly diriltmek bir mucizedir. Ate iin, Hz. ibrahim ile Nemrud arasnda fark yoktur... Musa'nn asasnn ylan olmas, sa'nn babasz domas, Resul'n mir'ac, Kamer'in ayrlmas; bunlar idrk edemeyiz... Gnee, arza, kamere, yldzlara, dnya zerinde vukubulan hdiselere hkim olan kanunlar nasl deimezse; azb, shhat, rislet, nbvvet gibi ~ 181 ~

hdisat da muayyen kanunlara tabidir. Bu kanunlar da deimezler. Peygamberler de muayyen zamanlarda gelmilerdir. Gnahlar, ihtiraslar arzn ufuklarn karartt zaman, semv bir nr doar, gnahlarn, fenalklarn sonbaharnda sarard solduu sralarda; nbvvetin bahar onu yeniden canlandrr ve geldikleri zaman muvaffak olurlar. Ruhumuz, nefsimiz, iimizdeki gizli kuvvet nasl bizim maddi vcudumuza hkimse, Peygamberlerin ruh-i zam de ALLAH'n emriyle cihana hkimdir. Ruhan cihann kanunlar, madd cihann kanunlarn teshir ettiinden ruh- zam arzdan semya bir lhzada ykselir... Bir darbe ile denizleri ayrr, bir iaretle kameri ikiye bler, byk cemaatleri bir ka lokma ile doyurur, parmaklarndan sular aktr... Bir nefesle hastalar kurtarr, lleri diriltir, bir avu toprakla ordular tarumar eder.. Elhasl dalara, talara, sulara, karalara, dirilere, llere szn dinletir. Muayyen zamanda ieklerin niin aldn, aalarn niin yemi verdiim, bir takm yldzlarn niin faslalarla grndn, baln niin tatl olduunu, arz ve kamerin hatt gnein niin hareket ettiini, bir tohumun nasl bir aa olduunu, aldmz gdalarn nasl ete ve kana tahavvl ettiini bilmezsek; peygamberlerin de niin muayyen zamanlarda zuhur ettiklerini, niin harikulade hareketler yaptklarn bilemeyiz... Btn bildiimiz, peygamberlerin gelip bunlar yaptklardr. Her milletin kendine mahsus mridleri, bykleri vardr. Onlarn grdklerini, duyduklarn, bildiklerini bakalar grmemi, duymam, bilmemitir. Buda'nn, Musa'nn, sa'nn tarihte mseccel yle hareketleri vardr ki: skenderin ftuhatn, Napolyon'un harektn inkr etmek nasl mmkn deilse, onlan da inkr imkn haricindedir. Onlarn gelileri bir mucizedir... Hazret-i Resl'e inanan ilk insan, Hz. Hatice; inanmak iin, kamer'in blnmesini beklemedi... Fukaraya yardm, zavalllara, borlulara muavenet, yurtsuzlar, yolda kalanlar himaye ettii iin mn etti... Ebubekir, mer, Osman, Ali hi biri bir mucize istemeden mn ettiler. Ebubekir, Resl'e: Peygamberlik geldiini sylyorsun, ahidin nedir? dedi. Resl'de: Senin, 18 yanda iken grdn rya kfi gelmez mi? demiti. Hazret-i Resl-i Ekrem, Nuh tufanna urayanlarn, ap Denizinin derinliklerinde boulanlarn, sa'nn nefesi ile dirilenlerin evltlarna, btn beeryete hitap ediyordu.. ~ 182 ~

Nuh Tufann, denizin yarlmasn, llerin dirilmesini inkr edip tenkit edenlere de hitap ediyordu. Cihanmul her canly aryordu.. Bu hdiseler, bilmediin madd kanunlarn elinde bulunanlara izah edilemez. Madd kanunlar ruhan lemde car olmadndan onlarla izah edilemez. Eldeki madd lem kanunlanyle ruhan lemin hakikatlerini bulmak imknszdr. Cenab- ALLAH inanm gnllerden fkracak feyiz ve nrlar mnn rknlarnda gizlemitir. Bu bakmdan farz olan ibadetlerin her biri, ilh feyiz hazinelerinin anahtardr, insan usul dairesinde ibadet ve tate devm ettike kalbi, ruhu, fikri, baka sretle anlalmas malm olan bir takm hllere yaklar. Birtakm tecelllere mazhar olur. Bir gn evvel siyah grdn bir gn sonra beyaz grr. Her ibadetin bir d, bir de iyz vardr... Bir sal zerinde oturuyordu, dalgnd. Eteine dokundum.. Beni brak olum! HAKK gayyurdur. Seni bakasyla grrse gzden dersin... dedi. Gzden den, mucizeyi anlayamaz. Hi kimse, bu dnyev hikmetle bu muammay ne hlletti, ne de hlledebecek. Kalb penceresine Resl'n kanalndan nr huzmesi gelmeyene mucizeyi anlatmak, idrk ettirmek; grlmeyen bir ryay tbire kalkmak gibidir Tevelld ediyor : douyor. hsas : Hissetmek. Hissettirmek. Ak anlatmadan kapalca bahsetmek. * Bulmak. Grmek. Bilmek. Zannetmek. drak etmek. Duyurmak. Evham : Olmayan bir eyi olur zann ile meraklanma. znt. Vehimler. Kuruntular. Zarar ihtimli ok az olan bir eyden meraklanma ve zlme. Hurufat : (Harf. C.) Harfler. Matbaada kullanlan dkme harfler. Mtevali : (Vel. dan) Aralk vermeden devam eden, tevli eden. Birbiri ardnca sra ile olan. Mahade : (Mahede. C.) Gzle grlen eyler. * Grler. * Keifle seyredilenler. * Man: Mcerret his ile kat'iyyetle hkm ve tasdik olunan kaziyeler Fc'eten : Apanszn. Birdenbire. Anszn. Hi beklenmedik anda. Nemrud : Zlim ve gaddar olarak tannm ve Allaha kar kibir ve isyan ile byklk taslam bir kraln ismidir. Milddan evvel 2640 ylnda yaad ~ 183 ~

sanlmaktadr. Peygamber brahim Aleyhisselm zamannda yaam ve onu atee atarak yakmak istemi, mu'cize ile brahim Aleyhisselm ateten kurtulmutur. Bbil'in messisi ve hkmdar olup, en evvel hkmranlk ve tecebbr eden bu olduu mervidir. (Bak: Enaniyet) Elhasl : Hasl, szn z, kelmn lbb, neticesi, ksas, ksacas. Hlasa-i kelm, netice-i kelm, filcmle. Mseccel : (Secl. den) Kayda gemi, sicilli. * Mahkeme defterine geirilmi. * Kimseden men'olunmayan mbah nesne. Muamma : (Am. dan) Anlalmaz i. Kark ey. Bilinmeyen hl. MUHTEREMLER Dindarlarn ekseriyetinin maraz bir arzu ve bilgisizlikle sarld, bilgin diye geinen bir ok aydnlarn (!) esasn bilmedii hlde basit bir mantk ve insiyakla dudak bkt, filozofun modas gemi bir gelenek diye mrldand, sipritalistin hissedip zerinde fikir yrtmeyip, bocalad; materyalistin Allahszlk bayra altnda beer ktlelerine saldrd bir mevzu olan ve insanolu ile doan ftr hasletlerin anas, din hakknda konuacam. Bilgim hududu iinde, heybemdeki hakiki temiz malzeme ile syleyeceim. Yalnz ricam udur: Beni dikkatle dinleyiniz!.. Szlerimde bilgisiz din mdaflerinin saldrgan ve insan hor grme tarzna, tesadf edemiyeceiniz gibi dine hcum eden zavall materyalist zihniyetin de izlerini bulamyacaksnz.. Bu iz bulmama onlara tenezzl etmeme keyfiyetinden ileri gelir. Yoksa acizden deil.. Bylece, bkir bir ormanda tertemiz kelime ve fikirlerin toplan temiz ruhlarnza sunulacak, mantklarnza akacak, szlerim bittikten sonra hkm siz vereceksiniz muhteremler!.. dem kssas beerin dnn, bugnn, yarnn temsil eden ve Kurn- Kerimde bildirilen muazzam bir hakikatin ifdesidir. dem, beerin akl ve idrak sahibi bir varlk olarak douunun timsalidir, nsann yer yznde peyda olmas ile ALLAH' tanmas ve ALLAH'n hidyetine ermesi bir olmutur, insan madd ve ruh cevherlerin yekdierine nsiyet peyda etmesiyle yeryznde grlmtr. nsann menei hakknda bir ok akl nazariyeler ve tahminler vardr. Bu tahmin ve nazariyelerin eritii, akl ile uraanlar doyuran nazariye, insan aslnn maymundan geldii iddiasndadr. Biliyorsunuz ki buna Darvin nazariyesi derler. Bu nazariye gya ilm aratrmalarn muhassalasdr. Hakikatte maymunca bir iddia, ssl ve mutantan bir iftiradan baka bir ey deildir. Darvin'cilere gre Gorillerin yakn akrabas saylyormuuz... ~ 184 ~

Acaba, gorille beerin ceddi olduunu gerekten kabul ediyorlar m? Onlar da bu iddia edenleri torunlua kabul ediyorlar m? Hl ormanlarda goriller vardr. Bugn mesafeler ok ksalmtr. Bir teyyare bir mektup kfidir nsan zek ve aklnn duraklad, adm atamaz hle geldii nokta vardr. Btn dnya skinleri iinde Bu nokta ruhan lemdir. Bu lemin usul ve kanunlar vardr. Bu usuller ancak insan aklna en doru mebdei bu malzeme ile verir. nsan topraktan, kudret-i Subhniyye ile yaratld ve bu muazzam hamurun iine ruh nefholundu deyip, dnmeden kabul etmek ve ecsad leminde grlm insan neslini bundan sonra tetkik ve mtealya almak iktiza eder. nsan, bu iki tarafl, madde ve ruhtan teekkl ettiine gre, maddesinidevam ettirmesi iin gda, su almas, tesirat- hariciyeden korunmas, hava gibi esasl unsurlar almas, hayat denilen canlln temin eder. Bu arada hayat tehdid eden bir ok hastalklardan ve mikroplardan korunmas da lzmdr. Ruh taraf iin de devaml olarak ahlk, doruluk, adalet, temizli gibi manev ve ictima hayatn idamesi iin luzumu unsurlara riayet etmesi gerekir. Bu hasletleri muhafaza iin de, canlln nasl nasl haric tesirlerden korumak iin telebbs, snmak, dinlenmek gibi mefhumlarn uml dahilinde bir usule riayet etmesi elzemse, ruh iin de bir telebbs ve bu kymetli ruh hamuleyi muhafaza iin baz inanmalarn vehleten akla garib gelen usullerini yapmak lzmdr. Madd ve ruh malzeme tesisi iin hayat ve canll bu muhafaza eder. Bu hakikatler ile din denilen ruh kopleksimizi terbiye eden ve ona kuvvet veren messelerin mevcudiyeti bilbedahe ortaya kar. Maddeye lzm olan unsurlar almadan canlln devamn dnmek ne kadar sama ise dinsiz yaamann olabileceini tahmin ve mnakaa etmek de okadar sama ve dnce noksanlnn ifadesi olur. Bu bakmdani din dnya insanlarna muhakkak lzmdr. Bunu inkar veya luzumiyetini reddeden insana insanln haricinde isim verilmesi iktza eder ki buna ada bulunamaz Nabzlar din dmanl ile atan bir ok bedbahtlar vardr bu yeryznde. Bu gibi mahlklarn dercelerini kelimelerle belirtmek ve bu hllerine bir ktmet ls takdir etmek mnkn deildir. Dini dnyadan atmak isteyenler, niin dnyadan dini ayramyorlar? nanmayan adamda hibir devlet, hibir ululuk yoktur. Her inanamde gnah kelimesi altnda toplanan ve btn beeriyet dinlerinde bulunan bir mefhum vardr. Gnah, cisimler arsnda mevcud nizama kar gelmektir. Beerde hayat tezahrlerini bozmaa paralamaa yahut azaltmaa meyleden her dnce, her hakikat din mihenginde bir gnahtr. ~ 185 ~

Kin, hrszlk, hakszlk, adam ldrme, eziyet yapmak, yalan sylemek Hep gnahtr Zira bu fiil ve hareketler hem vcudu, hem ruhu ypratr. Asl kusur gnaha almaktr, gnahyapmak deil Fazilet yalnz iyilik demek deildir. rade ile meydana gelen fiil, hayatn kymetini artran bir alkanlktr. ahsiyetini meydana getirir, kuvvet ve canllk verir. mit, iman ve heyacanla kuvvetlenme arzusu dourur. Tpk su buharnn trbini harekete getirdii gibi Kt huylar ahsiyeti paalar. Benlik, phe, keder, zihn gelimeyi sekteye uratr. Cins ifrat,alkol, fizyolojik teevvler husule getirir, ruh gelimeyi durdurur. Cemi faziletler, nezaket, temizlik,atalarn yaptklarna hrmet, din hisleri kuvvetlendirir. Aksi ise mahveder nsan hayatna mn veren deden kalma ananeler, modern hayatn iradeyi geveten sakatl iinde, bir nehrin gnete zlen buzlar gibi paraland; bu paralanma ferde olduu gibi aile ve cemiyette de grld. Fen, gnlk hayat mcadelesinin iddetini, mucize denilecek kadar azaltmtr. Buna mukabil; itidal, eref, doru szllk, mesuliyet, sfiyet, komu sevgisi genlerimizin tebessmle karladklar bir takm mnsz tabirler hline gelmitir. Bu ise gz yaartc bir hadisedir Herkes yenge gibi hodbinlik kabuuna ekilerek komusunu mahvetmee alyor. Bu gn hak; felsef bir prensip, ihtiya iise ilm bir mefhum hlinde ktphne kelerindedir nsan, akl sahibi olarak yaamaa balad gnden beri vicdannda ve urunda din duygusunun alkalandn hissetmitir. nk, ALLAHa tapmak beer ftratnn icabdr. nsan bu hissin hidayetiyle, ALLAHn vahiy ve ilhamyla tapm sonra bu dnya yaay srasnda, onun iindeki bu ur soysuzlam ve insan ALLAH brakarak baka etlere tapm ve trl trl sapklklar iinde yaamtr Biz insan engzel kvam zere yarattk, sonra Esfele yuvarladk! nsan ta balangta en doru din zere iken yeryzndeki yaaynn icablarna kaplm, maneviyatn takviye edeceine, ulv hislerden tecerrd ile uzaklaarak alaldka alalm ve alal putperestliin eit eit ekillerine sapmakla tezahr eylemitir. Beerin ilk dini en doru Tevhid Dini idi. ~ 186 ~

Medeniyet insann korkuya galebe almasnn ifdesidir. Bu galebe salmann ilk safhlar din sayesinde olmutur. Din sayesinde vahilikten kurtulmutur beer olu.. Din, iptidai insanlarn plakln yn yn gzelliklerle sslemitir. Heykeltralk ve resmin esas put yapmaktr. Mimarln temeli mabet kurmaktr. iirin temeli dua okumaktr. Musikinin menei ilhler, nefesler terennm etmektir. Raksn esas ilhlarn erefine yin yapmaktr... btida diye dudak bklen bu kaba saba eyler, korkular, mitler, atmalar, kakmalar, dmeler ve savalar bu gn bize cidden tuhaf grnrler. Fakat btn bunlarda da hakikat vardr. nk insanlk bu sayede kurtuldu.. ALLAH ve ahlk fikri insanda ftrdir, dedik. Bunun aleyhinde bulunmak, bunu bilememektir. Cehlin t kendisidir. nsanlar dinsiz yaayamazlar: lh vahyi tanmayan din de, din deildir. Fen ne kadar ilerlerse ilerlesin, nihyet islama yanaacaktr. badet, ALLAHn mabud olduunu, insann kul olduunu fiilen itiraf demektir. imdi bir an iin bundan 5000 sene evvelki Yunanistana gidelim. O zamann mtefekkirleri Aristo'lar, Sokrat'lar... Hepsi ALLAHn vahdaniyetine inanm insanlardr. Eski Delfes Mabedinin nne gidelim. Bugn O harabeyi 5000 sene evvelki hametiyle temaa edelim, kapsnda altn yazlarla u szler yazlyd: Adet kinatn, tekml hayatn, birlik ALLAHn kanunudur. Be bin sene evvel yazlmt bu... te bu an'aneler asrlarca, yuvarlana yuvarlana zamanmza kadar gelmitir. Bilirsiniz, Trk diyarnda atasz dier milletlere nazaran oktur. Cemiyetler fazilet iinde yaad sralarda kaideler beer tarafnda itikle uraya uraya klm, . Artk, gayri kabil-i tecezzi bir hle gelmi misket tanesi hlindedir, atasz bu demektir. Ataszn deerseniz bir cemiyeti kurtaracak fazilet kaideleri ortaya kar. nsanlk hayatnda grlmeyen fakat el ile tutulur madd delillerle hissedilen faziletler, gzellikler, iyilikler rma vellerin adesesinden aksederek kalb perdesinde seyredilir. Bu perdede seyredilen filimler, bize dilden dile, kulaktan kulaa, gnlden gnle nakledilerek atalardan gelmi, inanmayanlar lgatnda bu gn ismine menkbe ismi verilmitir. Bu menkbeler zerinde restorasyon yaplamaz. ~ 187 ~

Bozulur, kelebek kanad gibidir, dokunulamaz. Onlar olduu gibi kabul edersin, yahut etmezsin, rseleme yok.. Halk zihniyeti onlar rselemeden muhafaza etmitir. Onlarn gzellikleri kendilerindedir. Sun'i kalba dkmeye almamaldr. Artk asrlardr, onlar klasiklemi bir inan tomar hlindedir, halka bir zarar yok... yilii, gzellii, fazileti temsil ederler. Filn muhterem zt su zerinde yrrm.. Demek ki insanda ne kadar gzel ve kuvvetli hasletler var ki, onlarn kymetini son haddine karmtr. Su zerinde yrnr m, yrnmez mi? onu mnakaa etme! Gzellii zten oradadr. Kabul et ge veyahut da sus... Kabul ile bir zarar vermez sana, bir ok aheser romanlar, kitaplar var, hakikatle hi bir ilgisi yok. Fakat insanlar okuyor, zevk alyorlar. Onlarn gzellikleri, kokular, olduu gibidir. Manolya rselenirse sararr, kurur ve kokusunu kaybeder. Niin solar, kurur ve kokusunu kaybeder? Acaba senin elin mi onu kuruttu? Hayr.. Kymet bilmeyenlere kar HLK tarafndan Manolyaya: Onunla ks, darl! emri kar da ondan: Yazklar olsun, o senin kymetini bilmiyor, kahrndan l, gel bana!.. emridir bu.. Bunlar cemiyetlerin bunalan ruhlarn, zdrablarn teskin eden ve firenleyen olgunluk tezahrleridir. Manolya hikyesi naslsa, ite beer cinsi de kendi an'anelerine, gzel fazilet ieklerine dokunmu ve ALLAH tarafndan: Gel, onlar kadir bilmiyorlar, geri gel! emri kmtr. Dinde bir eytan vardr, bilirsiniz... eytan ALLAHtan uzak kalmlarn ismidir. ALLAH kendine isyan edilmesini istemeseydi eytan yaratmazd. Bu ok ince bir noktadr. O hlde bu iki noktann arasndaki hatt fasl fazilet; ahlk ve adalet kprsnden ayrlmamaktadr. Bu menkibelerin sahibleri veller, ALLAH dostlar hep iyi hislerle insanlara sabr, fazilet, iyilik, doruluk alamlardr; kabahat bu mu?... Hayr kabahat yok.. Aklile hlledilemeyecek eyleri aklla hlletmee yeltenmekten ileri geliyor bu bocalama.. Dokunmayn bu inanlara.. ~ 188 ~

Eski bir sandukann altnda yatan, dnyya gzlerini yummu gm bir insan ok eyler fsldar insana. Bu fslty duymaya almaldr. Mezarla madde ile gitmemelidir. nsan ayn zamanda bir duygu jeneratrdr, duygularla, hislerle grnmeyen gzel hasletler ile gizlidir. llere tzm, erge insann gidecei lkeye kar, tzm ve hrmetidir. llere tzm etmesini bilen milletler daima ykselmiler, ilerinde byk insanlar yetimitir: llerine tzm etmeyen milletler ise perian olmulardr. Grnmeyen bir diyara hrmetsizliin, bilinen bir perianlk ortaya getirmesi, ok byk bir ibret verici olay, hakikatin bardr; bunu anlamak gerek... yle mezarlar grdm ki, gl kokuyor, yle mezarlar grdm ki dikenle dolu... yle mezar'ar grdm ki yerle bir olmu.. yle milletler grdm ki, fazilet, doruluk, iyilik diyar: yle milletler grdm ki, rezalet, pis kokularla dolu. yle milletler biliyorum ki, can ekiiyor. yle milletler biliyorum ki, hk ile yeksan olmulardr. yle milletler gryorum ki, mahvolacaklardr: yle bir mezar biliyorum ki, Cennetten bir bahe.. Bu sylediklerimi anlamak, akla koymak, gnle sindirmek iin bir art vardr. Gnlden kibri skp karmak. Bunu yapmak ise dalar ine ile kazp silmekten daha zor... Bazlar itiraz ederler, bu szler ne biim szler, bu adam bir ey mi olmak istiyor? Ben mrai bir insan deilim. Mtevazi bir hayatm vardr. Alyi ve gsterisi sevmem. Bir ey oldum iddiasnda da deilim. Bzan inanmann ehemmiyet ve kymetini anlatrken mbala, inanmaya ehemmiyet vermenin bir trifi sretinde tecell eder. Ben evliya veya ermi bir insan da deilim. Basit bir mmin olmaa alan bir insanm: Ben dnya nimetlerinin krn eda iin alyorum: Vakit bulursam istifar ile uraacam. Hayat- hususiyemi bilmeyenler hrpalayc szler syleyebilirler; bunlara bir mn veremedim.. Her eyden el ektikten sonra, megul olanlardan deilim ben. Megul iken her eyden el ekmee alanlardanm Biz, bunlar anlatmakla da muhteremlere giyim kuam ve zhir alyii retmiyoruz. ~ 189 ~

Yalnz, i ve btn mamurluunu dilimize msaade edildii derecede retiyoruz. Bir iki sual soracam muhteremlerden: nsan yalandka salar sakallar beyazlar, niin, hi dndnz m? Bunu hlletmeye savan. kinci bir sual: Deliden niin eriat hkmleri sakt olmutur? Bu muammann denizinde kula atmak, slanm damlayan sular ile abdest almak lzmdr. nsann nnde tevfk-i Rabbn lmbas yanarsa ALLAH korkusu balar. Bu lmba yanmazsa, byle kimsenin nne ciltler dolusu kitaplar, haberler ve hadiseler koysalar faydaszdr. Bu hlde yalnz HAKKtan uzakl artar ve dorulara nefreti oalr. Onun nne ylan kitaplarla binek hayvanna yklenen kitaplarn hi fark yoktur. Chil, ilimsiz demek deildir. Doru histen mahrum demektir, yle olan lim de childir. Yalan grlt eder. Hakikat daima sakindir. Yldrm gk grltsnden evvel dmtr. Kudret lemine cehlet aya ile vurmak, edeb d bir itir. nsann ruhu; gln yapra iindeki suya, ebneme deil, elmastaki lem'aya benzer. Gneli iekli yollar vardr ki mhlik llere kar. Dikenli, ormanl sarp yollar vardr ki, nihyetleri bir cennet bahesidir. Eski bir vel kadnn sz geldi hatrma: mm Hasan; Hasan'n anas... ok fakirdi, akrabalar zengindi. A yatar bir ey istemezmi. Kendisine: Akrabalarna syle sana yardm ederler! demiler. Bu mbrek Hatun: Ben Kinata mlik olan Kaadiri Mut-lak'tan bir ey istemiye utanyorum. Zayf ve aciz kullardan m isteyeceim! demitir. Herkes: Midem aryor, bam aryor, karnm aryor, uram aryor, buram aryor!.. deyip, hastanelere doluyorlar.. ~ 190 ~

Hi biri imdiye kadar bana gelip de: Gnlm aryor derman nedir? diye sormad. Ney kendinden kan sesleri ne bilsin... nsann inanma hissini akla kalbetmek, evirmek; inanma mevzuunu akln hakimiyeti altna, almaa almak her eyden evvel insana kasdetmektir. nsan, muhakkak dnecektir, inanacaktr, sevecektir, korkacaktr... Dnmek kadar inanmas, glmek kadar korkmas da olacaktr. Gayb grnmeyen deil grlemeyendir, lmden sonrasn imdi gremeyiz. Bunu grebilmek iin lmek lzmdr. stikbali bu gn gremeyiz, yarn grrz. Gayba inanmada bir acaiplik yoktur. Bir ey ya vardr, ya da yoktur. Yahut da bir ey ya kendisidir veya baka bir eydir. Bu iki ihtimal arasnda nc bir ihtimal olamaz. Mantk prensiplerine uygun olan her dnme hakikat deildir. Dnya fikir tarihi birbirine zt, biri birine dirsek evirmi doktrinlerle doludur. Bu eit doktrinler nedir? O hlde, her mantk olan gerek deildir. Bilgi zihnin fiilidir. nan fiili bir zihin fiilinden baka eydir. nanmayan insan yoktur. Muhakkak bir sahada inanmas vardr. Akln bittii yerde kalb faaliyete geecek ve mn bu snrlar devm ettirecektir, mn dnceden sonra gelir. Akl insana ALLAH tarafndan doru yanl terazisi ve hayru er ls olarak verilmitir. ALLAH korkusu, mn sahibinin ilim derecesine gredir. Hangi i ALLAH iin yaplmazsa o mutlaka yoktur. At ykn hafifletirse, daha ok menzil alr. Vcudun her an eriyip gidiyor, farknda deilsin. O hlde, sen neden, nasl beden olabilirsin?. Derinlik kelimesi akln btn ksmnn remzidir. Beden zayfladka, ruhun cevheri ruhan faziletlerle dolar ve ara sra kuds leme yol bulabilir. Kalbini kskanlktan, dilini yalandan, gidiini riydan, karnn haram lokmadan kurtaran erefli insan, ancak inanan insandr. Ltfun gsterince brahime, tei gl bahesi yapt. Kendine ok atan Nemrud'u bir kk sinek ile helk etti. Davud'un elinde demiri mum gibi yumuatt. Sultanlk O'na aittir. Birine 20 kese altun ihsan eder, berikine ekmek hasreti ile can verdirir. Birine samur krk giydirir, teki tandrda plak yatar. ~ 191 ~

yle ilerde sz sylemeye kimsenin gc yetmez, iyilie gcn yetmezse ktlk yapma bari. ALLAH azabndan korkusuz yaayanlar mutlak kfirlerdir. Yarn yatacan karanlk topraa imdiden bir kandil yak, uyuma.. Kimin mayasnda haslet varsa o cennetliktir buyurmu, Resl-i Ekrem: Ni'met zamannda kr, bel vaktinde sabr, daima gnaha tvbe eden m'mini ALLAH Cehennem azabndan korur. Hayatta iken verdiin bir hurma, senden sonra ruhun iin verilecek 100 miskal altndan daha makbuldr. Mihnet ve gama al! Merd ol! Gnleri yemek ve uyku ile geirme! Sabah akam ALLAH an! Sabah aydnlnda katiyyen uyuma, sebebini de sorma! Nefsini oburlua altrma! Gn batarken uyuma; akam olmadan yatma haramdr. Elini yzne koyma! uursuzluktur. Elini enenin altna koyma! Gece aynaya bakma, lzum olursa gndz bak!. Bunlar ok ince meselelerdir, itiraz etme! Samala saparsn Gizli gizli iyilik yap! Rzk yalanclk yznden eksilir. ok uyku yoksulluk getirir Geceleri plak yatanlarn ksmeti kesilir. Ayakta su dkmek fakirlik, keder ve ihtiyarlk getirir. Gusletmeden bir ey yemek irkin der. Ekmek krntlarn ayak altna dkme, gece evini sprme, sprntleri kap nne brakma. Baban anan adlar ile arma, ALLAH nimeti sana haram olur. Elini daima temiz su ile yka! Bu szlere ok dikkat et; ok mhimdir, sebebini sorma, ok uzundur! Ayak yolunda ykanma! Elbisen zerinde iken diki dikme! Yzn eteinle temizleme rzkn kesilir! Bakasna ait tarakla san tarama! Evdeki rmcek alarn temizle! Bu alar evdeki bereketi karr. Kmr oca civarnda dolaann stne kara bular. Dala yapan kk ile buluur. Dine sarl!

~ 192 ~

Misafir rzkn beraber getirir, sonra ev sahibinin gnahn da gtrr. Misafir kfir bile olsa kapn a, kapama!.. ALLAHtan korkmayanda din yoktur, inanmayanda insaf, ihsan olamaz. Drt ey ALLAH vergisidir: Doru szllk, Cmertlik, Gler Yzllk, Emneti korumak.. Bylelikle takva ehli olur insan. Bunlar para ile tahsil ile alnmaz. Kendini beendirmek lzmdr ALLAHa. te bunlar dnin yaplabilen en basit eyleridir.. Basit deyip geme, yapmas gtr Ney kendinden kan sesleri ne bilsin.. Ney kuru bir kamtr. Bo bir boru; flemekte hner var. Ben ney alamam, fakat hnerli fleyene hrmet ederim. Dikkat buyurun algcdan bahsetmiyorum Grnmede hner yok, grnmeyi grmede hner var.. Kam grlr, kan ses grnmez, duyulur. Kulak gzden efdaldir. Onun iin Es SEMl-BASR buyurulmutur. Resller iinde gzden mahrum olanlar vard, fakat sar olan yoktu. Grmede a ihtiya vardr, duymada ihtiya yoktur. Grme tek tarafldr. Gnln konumas her yerde itilir geriye, kabul edilmez. Onun iin insan kendi sesini kat'iyyen tanyamaz; utanmasn diye.. Gnlden konuan dnyann neresinde konuursa konusun hep ayndr. Gnln konumasn anlamyanlar doruluk, fazilet nedir bilmeyenlerdir. Onlar hakknda yeti kerime vardr. Biz onlarn kalblerini, gnllerini kapadk. Nabzlar islmiyet dmanl ile atan bir ok bedbahtlar vardr dnya yznde. Bu gibi mahlklarn derecelerini kelimelerle belirtmek ve bu gibilerine bir kymet ls bulmak mmkn deildir. Dini dnyadan atmak isteyenler niin dnyay dinden ayramyorlar? Dini siyasete let etmek sutur cemiyetlerde. Evet doru dur. Siyaseti dinsizlie let etmek acaba nedir? nanmayanda hi bir devlet, hi bir ululuk yoktur. ~ 193 ~

lmden kurtulmak resiz, kimse senin iin lmeyecek. O hlde lmne hazrlan! Gafletle klnan namaza karlk bir yufka ekmei bile elde edemezsin. Gelip geici yzlerce i yaparsn hepsi de ancak namaz klarken akla gelir. Namazn byle mecazi olduktan sonra ha kl ha klma!.. Sr denilen bir kelime vardr lgat kitabnda, cem'i, esrar.. Gnln i yz demektir. ALLAH kulundan iki ey ister. Zhirde HAKKn emrini yerine getirmek, btnda kalbini ALLAHa balamaktr. ALLAH bu iki eyi ihsan ederse, zhir ve btn nimetlerini o kulun zerine yaym demektir. O hlde Allann istedii ubudiyet yolunda istikamet zere ol! Grecein bir i olursa, bu iten nefsin holanaca bir hl olmamak artyla iini dorudan doruya ALLAHa brak; eytan ortadan kaybolur. Amelsiz Cennet istemek gnahtr. Sebepsiz efaat dilei gururun bir nev'idir. Bu ilerde Besmele her iin ALLAH adyla fethedilmesi iin elimize verilmi bir anahtardr. O anahtar kullanabilmek iin evvel ALLAH adn kalbinde tut. ALLAH kuluna tam bir hrriyet vermitir, ama izni olmakszn bir toz zerresinin yerinden kalkmasn imknsz klmtr. Her trl fenalklarn kk nefsinden raz olmaktr. Kendi varln grmesi ve nefsin isteklerine uymu olmas insan vcud zindanna sokar... Fni olmayacak bir izzetle eref ister isen; fni olacak bir izzet ile azz olmak isteme!. ALLAH ile bki olacak bir izzeti ihtiyar edersen, hi bir kimse, seni zelil edemez. Harunu Reid devrinde bir salih zt Harunu Reide adaletle hareket etmesini sylemi. dil hkmdar fena hlde hiddetlenip, gazaba gelerek o zt azgn bir katra balatm. Fakat katr hi bir azgnlk gstermemi. Bunun zerine kilitli bir odaya hapsettirmi. Adam harite, bahede gezerken gryor ve hkmdara haber veriyorlar. Harunu Reid huzuruna tekrar artarak o zta soruyor: Seni odadan kim kard? Beni baheye koyan kard! Baheye kim koydu? Odadan karan koydu!.. Bunun zerine Harunu Reid bu zt bir ata bindiriyor btn memleketi gezdiriyor. ~ 194 ~

Yanndaki tellllara da yle barp iln etmelerini emrediyor: ALLAHn azz eyledii bir kulunu Harunu Reid zelil etmek istedi fakat gc yetmedi!. Muhteremler! ALLAHn megul olduu kimseyi ne cin taifesi, ne yrtc hayvan, ne kimse korkutamaz. Topraa verildii zaman ne yer haeresi, ne yan cesedine yanaamaz. Korkudan deil, edebten... Toprak bile hrmeten, kendine temiz geldii iin o cesede dokunamaz. Topraktan, temiz yaratlan insan ayn temizlikle topraa giderse, toprak ona kyam eder ve kabrine nr inmeye balar. Byle kimselerden ne denizdeki balk, ne gkteki ku kaar.. Sokulurlar yanna krk yllk dostmu gibi... Bylesi de bulunur mu? diye sorma. Dnyada herkes gaflette deildir. Gnl, kalbi feyz-i ilh ve Nr-u Resl ile dolmular vardr, dnya yznde onlarn bir tanesinin hrmetine binlerce kii her trl bel ve fetten korunmu olur. ki, biz, byle insanlarn her devirde, her zaman bulunduuna mnmz sarsmayalm. Altn, dirhem, miskal ile, Elmas krat, kz kilo ile, slmn ls gzle grlemeyecek kadar hassas bir l ile llr. Vesveseyi defet, ne kadar iin varsa kaz-kadere teslim et! Skntda olan ALLAHn ltf, felaha ulatrr. ALLAHn kahr, fezay bile daraltr. Ne dilerse yle i gren ALLAHa kendini teslim et! O anda rza yoluna girersin. Chilin kalbi diline tabidir, dili kalbine mracaat etmeden rastgele konuur. Arifin dili kalbini takip eder, bir ey sylemek istedii zaman kalbine dalar, syleyecei ey lehine ise konuur, yoksa susar. Dnya binek tadr, binebilirsen seni tar, o sana yklenecek olursa ldrr. ALLAHa itaat eden kimseyi sevmek zorundasn, iyi kimseyi seven ALLAH sevmi olur Maraz : Hastalk, illet, dert. Bel. Filozof : Felsefe ile uraan, felsefeci. (lm-i hikmetle megul olan mtefennin. Dinle mnasebeti olmayan gayr- mslim. L.R.) (Bak: Hkem) Hkem : (Hakm. C.) limler. ok bilgili kimseler Materyalist : Fr. Maddeci. Her eyi madde ile kymetlendiren. (Bak: Maddiyyun) ~ 195 ~

Nefh : Rzgr esmek. * Gzel kokunun yaylmas. Kokmak. * Vurmak. * Def'etmek, kovmak. * Vurumak, kat'etmek. ktiza : Lzm gelme, gerekme. * Lzm, ihtiya. Gerek. * e yarama. Tesirat- hariciye : d tesirler, d etkenler. Telebbs : Giymek. Giyinmek. * ki eyi birbirine benzeterek ayrdedememek. * rtl olmak. Kompleks : Fr. Bir anda kavranamyacak ekilde eitli sebeblerden, unsurlardan meydana gelmi. * Basit olmayan. Mrekkep. * nsanlarn davranlarna, ruh hllerine yn veren birbirine bal uuralt hayallerinin btn. Bilbedahe : Aktan. Aikr olarak. Meydanda olarak. Besbelli. Hodbin : f. Bakasna hak tanmayp, kendi lezzet ve menfaatn tkib eden. Bencil. Enaniyetli. Kibirli. Prensip : Fr. Umde. lk unsur. Temel kanaat, temel dnce. Temel bilgi * Man: Her eit mnakaann dnda olan.

Vettiyni vezzeytuni. Ve turi siyniyne. Ve hazelbeledil'emiyni. Lekad halaknel'insane fiy ahseni takviym. Smme redednah esfele safiliyne : ncire, zeytine, Sina dana ve u emn beldeye yemin ederim ki, biz insan en gzel biimde yarattk. Sonra onu aalarn aasna indirdik. (Tn 95/1-5) Ftr haslet :Yaratltan gelen; Huy. Ahlk. Yaradltan olan tabiat. Mdaf : Mdafaa eden. Koruyan. Def eden. Tenezzlen : Alak gnlllkle, tevzu ve mahviyet iinde, kibirsizlikle. Bkir : Tze. El srlmemi. Bozulmam. * Erken Esfele : En sefil, ok sefil, en alak, en aa, ok fen. Galebe : stn gelmek. Yenmek. Bozmak. okluk. * Bastrmak. * Yein olmak. btidai : lkel,pejmrde olan. det : Usul, grenek, allm davran. Huy, tabiat. Toplumda nesiller boyunca uyulan ve kamuoyunda (umum efkrda) sayg ve meyyideye sahip hareket kaideleri (Sosyoloji). slm cemiyetinde detler de slm olur, slma uygun olur. Mslman, slma aykr detlere uymaz. Cemiyetin yabanc detlerle bozulmamasna gayret gsterir. ~ 196 ~

An'ane : det, rf. * Azdan nakledilen sz, haber. * Ist: Bir haberin veya bir hadis-i erifin "an filn, an filan" diye rvileri bildirilmek suretiyle olan nakil. * Silsile. * Mezzin ezn okurken "teganni" ederse; ona da "An'ane" denir. tikl : (Ekl. den) Kemirme, kemirerek yeme. * Dalgalarn, deniz kenarlarndaki karalar derek andrmas. * Tb: Yarann, vcudu yemesi. Yarann bymesi. Gayri kabil-i tecezzi : Paralara ayrlma ve blnme, Ufalanmas imkansz olma. Restorasyon : Fr. Tarih eserlerin aslna uygun tarzda tamiri. Sun' : nsan yaps, uydurma, takma, sahte, yaradltan olmayan. Klasik : Fr. ok eskiden yazld hlde deerini kaybetmeyen eser veya san'at eseri. * det hline gelmi usul. Sanduka : Trbelerde mezarlarn zerine tahtadan sandk eklinde yaplan ve stne yeil uha rtlen yerin addr. Kadn sandukalar dz olduu halde, erkek sandukalarnn ba tarafna bir aa konarak zerine kavuk, ta, sikke gibi salnda giydikleri balk konurdu. Ak mezarlklarda sandukalar tatan yaplr, ba ve ayak ularna ta dikilerek batakinin zerine kitabe yazlrd. (O.T.D.S.) Mrai : Mtevazi : Gururlu olmayan, alak gnll, kendi fakrn bilen. * Gsterisiz. Alyi : f. Bulaklk, bulama. * Debdebe, tantana, gsteri. Hayat- hususiye : zel hayat. Mhlik : Helk eden. ldren. ldrc. fsad eden. Bozan. Ktal. Kalbetmek : Deiirmek. Doktrin : yun. Hatt- hareket. Hareket tarz. Dstur, tarik. Re'y. * Fls: Bir sistem meydana getiren fikir ve kanaatlerin hepsi. Bir felsefe veya edebiyat okulunun fikirlerinin tm. Efdal : (Fazl. C.) Ziyadeler, fazlalar, oklar. * hsanlar, ikramlar, iyilikler, meziyetler, hnerler.

laikellezine tabeallah ala kulubihim ve sem'ihim ve ebsarihim ve laike hml afilun : te onlar Allah'n, kalplerini, kulaklarn ve gzlerini mhrledii kimselerdir. Ve onlar gafillerin kendileridir. (Nahl 16/108) TAKDM ~ 197 ~

Efendime M. D. Kn bahren Mtegayyiren: Deniz gibi ol ki bulanmayasn!.. Bestam

~ 198 ~