Prokaryotlar

Prokaryotlar, Monera grubuna dahil tek hcreli organizmalardr. Genellikle gruplar halinde suda, toprakta, besinler zerinde, rmekte olan ortamlarda veya canl dokularn iinde yaarlar. Bu gruba; bakteriler, mavi-yeil algler ve mikoplazmalar girer. Prokaryot hcrelerin sitoplazmasnda membranla evrili organeller ve bir endomembran sistem yoktur. Ayrca prokaryotik hcrelerin sitoplazmas hcre iskeleti iermez. Prokaryotik hcreler geni dalm, hzl byme, ksa jenerasyon zaman, genetik esneklik, mthi biyokimyasal beceriklilik gibi zellikler ile karakterize olurlar. Prokaryotlarn kaltm materyali; ift iplikli, halkasal ve serbest ular olmayan, tek bir DNA molekldr. karyotlarda olduu gibi histon proteinlerle birlememi olan, prokaryot kromozomu olarak da isimlendirilen kaltm materyalinin sitoplazmada bulunduu blgeye nkleoid denir. Prokaryotlarda; tek kromozom olup, genler ift olarak bulunmazlar. Bu nedenle; prokaryotlar genetik olarak haploittirler. Hcrelerin etrafn eviren; lipit, karbonhidrat ve proteinden oluan hcre eperinin grevi; hcrenin osmotik basntan dolay paralanmasn nlemek ve eklinin korunmasn salamaktr. eperde selloz bulunmayp, prokaryot hcrelere has olan peptidoglukanlar vardr. Peptidoglukanlar, eker ve peptitlerin birlemesiyle oluurlar. Hcre eperinin altnda hcreyi saran, sitoplazmay d ortamdan ayran plazma zar bulunur. Lipoprotein yapda olan plazma zar; seici geirgen zellikte olup, molekl ve iyonlarn giri ve kn kontrol eder. Plazma zar, ieriye doru katlanmalar yaparak mezozom denilen ve zerinde solunum enzimlerini ieren yapy meydana getirir. Hcrenin ikiye blnmesinde rol oynad dnlen bu yapnn, inceleme yntemleri nedeniyle ortaya kt ve aslnda var olmad belirtilmektedir. Prokaryotik hcrelerde DNA, mRNA araclyla ribozomlar zerinde protein sentezi gerekletirir. Prokaryotik hcre iinde bazen; karbon, azot, kkrt veya fosfordan olumu depo maddelerini ieren inklzyonlar grlebilir. Prokaryotlar sv ortamda hareket ederken kl eklindeki organn kullanr. Bu yaplara kam denir. Prokaryotlarda kam, hem saat ynnde hem de saat ynnn tersinde olmak zere iki ekilde hareket eder. Saat ynndeki hareket, prokaryotik organizmann takla atmasn ve hareket ynn deitirmesini salarken; saat ynnn tersindeki kam hareketi organizmann dz ya da kvrml hareket ederek ayn ynde ilerlemesini salar. Prokaryotlarda oalma; binary fission denilen, ortadan ikiye blnme ile salanr.