Mikroskop ve Ksmlar

Gzle grlmeyecek kadar kk cisimlerin bytlm grntlerini elde etmeye yarayan optik ve mekanik sistemlerden meydana gelmi ve alettir. Mekanik Ksmlar: >Mikroskop Aya: Mikroskobun bulunduu zeminde dzgn durmasn salayan, daire, dikdrtgen veya at nal eklinde madeni bir paradr. >Mikroskop Kolu: zerinde mikroskop tpn tayan ve mikroskoba desteklik eden ksmdr. Mikroskobun bir yerden bir yere tanmasn salayan bir paradr. >Mikroskop Tp: Alt tarafnda objektifleri st tarafnda da okleri tayan silindir eklinde bir paradr. >Mikroskop Tablas: ncelenecek materyalin mikroskobun zerinde dzgn durmasn salayan ortas delik kare veya daire eklinde madeni bir paradr. >Dner Levha (Revolver): zerinde objektiflerin taklmasn salayan boluklar (delikleri) bulunan ve kendi etrafnda rahata dnebilen bir paradr. >Makro (Byk) Vida: Mikroskop tpne gzle grlen hareket verir. Grntnn kk objektifle kabaca bulunmasn salar. >Mikro (Kk) Vida: Grntnn netletirilmesini salar. Mikroskop tpne gzle grlemeyecek kadar kk bir hareket verir. Bu vida byk objektifle kullanlr.

Mikroskop ve Ksmlar
Optik Ksmlar >Mikroskop Aynas: Ik kaynandan gelen nlarn mikroskobun mercekler sistemine yanstlmasn salayan bir yz dz, dier yz ukur optik bir paradr. Ik kayna olarak elektrik nlar kullanldnda aynann ukur taraf, gne nlar kullanldnda aynann dz taraf kullanlr. Ayna ne, arkaya, saa, sola kolayca dnebilir. >Diyafram: Mikroskoba giren nlarn azaltlp oaltlmasn salayan madeni bir perdedir. Yan tarafta bulunan bir kolun ileri geri hareketleriyle diyaframn alp kapanmas sonucunda n miktar ayarlanr. >Kondansatr: Mikroskop tablasnn altnda bulunur, aynadan yansyarak gelen nlarn bir noktada toplanmasn salayan deiik yapdaki merceklerden meydana gelmi bir sistemdir. >Objektif: Dner levha zerinde yerletirilmi, deiik bytmelerde mercek sistemleridir. ncelenen cisme yani objeye yakn olduklar iin objektif adn almlardr. Bytme gleri farkldr ve zerlerine yazlmtr. Mesela; 10x,40x,90x. >Okler: Mikroskop tpnn st ksmnda, objektifin verdii grnty ikinci defa byten biri byk dieri kk iki mercekten meydana gelen sistemdir. Bytme gleri zerlerinde yazldr. Mesela; 5x,15x. Mikroskobu Kullanma Teknii Mikroskop daima kolu kendimize ynelmi ve dik olarak masa zerinde durmaldr.Dner levhaya takl olan objektiflerin en k mikroskop tablasndaki delie gelecek ekilde evrilir. Her evirmede bir tk sesi duyulmaldr. (evirme ilemi yaplrken objektiflerin mikroskop tablasndan 1 cm yukarda olmas gerekmektedir.) Sol gz oklere yaklatrlr. ki elle tutulan ayna, saa sola oynatlarak mikroskop alannn yuvarlak olan her tarafnn ayn ekilde iyice aydnlanmas salanr. Ik miktarnn ayarlanmas kondansatrn alt tarafndaki, diyafram kolunun ne arkaya hareketi ile salanr. Mikroskop sahas aydnlatldktan sonra, daha nceden hazrlanm preparat, incelenecek ksm nlarn yansd delie gelecek ekilde, mikroskop tablasnn zerine konur. Dtan bakarak ve makrovida kullanarak, kk objektifin preparata 0,5 cm kadar yaklamas salanr. Bundan sonra gz tekrar oklere getirilerek, byk vida kendimize doru yava yava evrilerek objektifin yukar doru kalkmas ve bunun sonucunda grntnn bulunmas salanr. Objektif ve buna bal olarak tp yukar doru kaldrlrken, preparattaki incelenecek obje odak noktasna girdiinde grnt ortaya kar. ayet istenen grnt bulunamamsa preparattaki materyalin mikroskop alannn dnda olabilecei dnlerek, preparat mikroskop tablas zerinde gezdirilerek aranan cismin mikroskop sahasna getirilmesi salanr. Grntnn bulunmasna engel olabilecek bir baka konu da k iddetinin fazla olmasdr. Daha nce de belirttiimiz gibi mikroskobu ayarlarken yansyan n miktarn gzmz rahatsz etmeyecek ekilde ayarlamalyz.

Mikroskop ve Ksmlar
almalarn ounda kk objektifle elde edilen grntnn bytlmesi gerekli olacaktr. Bunun iin kk objektifle net bir grnt bulduktan sonra, mikroskobun ayarn bozmadan, dner levhay evirerek byk objektifi (40x) optik eksen zerine getiririz. Eer kk objektifle grnty net bulmu isek mikroskobumuzda bir arza yok ise byk objektif devreye sokulduunda az ok belirgin bir grnt bulunur. Grntnn netletirilmesinde mikro (kk) vida kullanlr. Artk makro (byk) vida kesinlikle kullanlmamaldr. Byk objektifle alldnda kk objektife oranla daha fazla a gerek duyulduundan, diyaframn biraz daha almas gerekir. Mikroskobun Bytmesi Pratik olarak bytmesi sz konusu olduu zaman, objektif ile oklerin zerlerindeki bytmelerin arplmas ile bulunur. Esas bytme forml aadaki gibidir. Bytme=Tpn Uzunluu/Objektifin Odak Uzakl X Oklerin Bytmesi rn: Objektifinin odak uzakl 2 mm, tp uzunluu 16 cm ve okler bytmesi 10x olan mikroskobun bytmesi: Bytme= 160/2 X 10 = 800 dr.