You are on page 1of 65

T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

TESSAT TEKNOLOJS VE KLMLENDRME

MUTFAK WC VTRFYE ARMATR AKSESUAR MONTAJI YAPMAK

ANKARA 2011

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller;

Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr.

Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER

AIKLAMALAR
KOD DAL MODL MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLLK MODLN GENEL AMACI
Mutfak WC Vitrifiye /Armatr Aksesuar Montaj Yapmak.

LAMALAR
Tesisat Teknolojisi ve klimlendirme Yapda Tesisat Sistemleri Mutfak Wc Vitrifiye Armatr Aksesuar Montaj Yapmak Kullanm yerine, istee ve iin amacna en uygun vitrifiye malzemeyi tespit edip, i gvenlii ve montaj talimatlarna uyarak monte etme renme materyalidir. 40 / 32

ALAN

AMA

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

Genel Ama Gerekli ortam salandnda, standartlara ve tekniine uygun olarak vitrifiye ve armatr, aksesuar montajn yapmaya hazr hale gelebileceksiniz. Amalar 1. Gerekli donanm kullanarak ve standartlara uygun olarak Evye Sifon / Batarya Montaj yapabileceksiniz. 2. Gerekli donanm kullanarak ve standartlara uygun olarak Alaturka Hel Ta Montaj montaj yapabileceksiniz. 3. Gerekli donanm kullanarak ve standartlara uygun olarak Rezervuar montaj yapabileceksiniz. 4. Gerekli donanm kullanarak ve standartlara uygun olarak Pissuar sifon / ara musluk montaj yapabileceksiniz. 5. Gerekli donanm kullanarak ve standartlara uygun olarak Fotoselli batarya montaj yapabileceksiniz. Ortam: Snf, atlye, laboratuar, iletme, ktphane, ev, bilgi teknolojileri ortam (Internet) vb. kendi kendinize veya grupla alabileceiniz tm ortamlar. Donanm: Su terazisi, metre, elektrikli el matkab, sert maden ulu matkap, tornavida, dbel, vida, kurbaack anahtar, iki azl anahtar, sifon, p tc. Modln iinde yer alan herhangi bir renme faaliyetinden sonra verilen lme aralar ile kendi kendinizi deerlendireceksiniz. Modl sonunda; teorik ve pratik performansnz, para uygulamalar ile kazandnz bilgi ve beceriler retmeniniz tarafndan lme teknikleri uygulanarak deerlendirilecektir. 2

GR GR
Sevgili renci, nsan vcudu havaszla 3-5 dakika, susuzlua 5-10 gn, ala ise 2-3 ay dayanabilmektedir. nsanlarn yaayabilmesi iin en az hava kadar gerekli olan su, imek iin kullanld gibi temizlik iin de kullanlr. Bu modlde evimize, iyerimize veya herhangi bir sosyal tesise kadar zor ve uzun yoldan gelen suyu iinde olduumuz alanda, sorunsuz, temiz ve konforlu bir biimde kullanabilmek iin birtakm malzemeler retilmitir. Bunlara biz ksaca vitrifiye malzemeleri diyoruz. Vitrifiye malzemelerini uzun yllar sorunsuz, temiz ve konforlu bir biimde kullanabilmek iin yerlerine montaj kurallarna uygun monte etmeliyiz. Vitrifiye malzemeleri renk, model ve ilev fark gsterseler bile ayn ama iin retildiklerinden birbirlerine benzerler. ok zel modeller dnda montaj ekilleri de hemen hemen ayndr. Biz bu modlde, her zaman karlaabileceimiz modellerin montaj ekillerini anlatmaya alacaz. Bu modl aldktan sonra her trl vitrifiye malzemesinin montajn, yapabileceinize inanyoruz. Bu modl baar ile bitirdiinizde Mutfak WC Vitrifiye /Armatr Aksesuar montaj hakknda teknik bilgi ve beceri sahibi olacaksnz. Bu modln sertifikasn aldnzda mesleinizde ilerlemek iin bir sonraki modle kayt olabilecek ve mesleiniz iin gerekli olan dier vitrifiye montaj eitlerini renebileceksiniz.

RENME FAALYET1

AMA
Yeterli teorik ve pratik bilgiye sahip olarak, standartlara ve tekniine uygun eviye montaj yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Blgenizde bulunan yap malzemesi satan iyerlerindeki mutfak stantlarnda, yakn evrenizdeki inaatlarn montaj aamasna gelmi mutfaklarnda inceleme yaparak, eviye montaj yaplrken nelere dikkat edilmesi gerektiini aratrnz. Eviye eitleri ve montaj konusunda; sanal ortamda ve seramik, paslanmaz elik, polyester dkm eviye imalat yapan firma kataloglarndan kaynak taramas yapnz. Topladnz bilgi ve dokmanlar raporlaynz. Hazrladnz raporu atlyede tartnz.

2. EVYE MONTAJI
2.1. Mutfaklarnn dzenlenmesi
2. 1.1. Tanm ve Tesisattaki Yeri
Mutfakta geirilen zamann ksa ve ilevsel olmas iin mutfan planndan malzeme ve aksesuar seimine kadar birok unsurun dikkate alnmas gerekiyor. Mutfak iin ayrlan alan kkse, Amerikan ya da ak mutfak tipi ideal bir zmdr. Bu tip mutfaklarda yaanan en byk sorun yemek kokularnn salondaki eyalara sinmesidir. Gl bir aspiratrle bu sorun halledilebilir. Mutfak tamamen ayr bir mekanda ise klasik, modern ya da country tarz denenebilir. Klasik bir mutfak oluturmak iin kapaklar ereveli lake dolaplar, mermer tezgah ve dolap iinde aspiratr kullanlabilir. 4

Resim 1.1: Mutfak

Sade ve dz formlar tercih edenler iin modern mutfak idealdir. Fonksiyonelliin n plana kt bu mutfakta, laminat kapaklar, krom aksesuarlar, dolap kapaklarnda kumlu camlar kullanlabilir. Boy dolaplar hem depolama ilevini yerine getirirler hem de k grnmldrler. Ahabn ne kt country tarznda ise koyu, patine edilmi ahap dolaplar, tal ak raflar, eski sval davlumbaz gibi eler kullanlmaktadr. Mutfaklarda sklkla kullanlan 6 yerleim tipinden bahsedilebilir: "Dz hatl", "ifte dz hatl", "L biimli", "U biimli", "ada zml", "yarmada zml". Dz hatl plan tipinde tm mutfak, tek bir duvara yaslanan dz bir izgi iindedir. Dar ve uzun mekanlar iin ideal bir zmdr. Uzun ama yeterince geni mekanlara ideal zm salayan ifte dz hatl planlamada karlkl iki duvara yerletirilmi tezgahlardan oluur. Bu tip mutfakta bir tezgaha depolama ve hazrlama, dierine ise piirme blm yerletirilerek ilevsellik salanabilir. ki hat arasndaki ideal mesafe 120 cm.den byk, 65 cm.den de kk olmamaldr.

2.1.1.1. Tek Sral Mutfak


Kk ve orta byklkteki aileler iin uygundur. Byle bir dzenleme iin duvarn boyu en az 2.40 m. olmaldr. Masa genilii 0,6 m.,

ndeki kullanma alan da en az 0,9 m. olmaldr.

Resim 1.2: Tek Duvarl Mutfak

2.1.1.2. U Mutfak
Byk mekanlarda kolaylkla uygulanabilen U mutfak modeli, mutfakta rahat ve keyifli bir alma ortam yaratr. Bu modelde olduka byk bir mutfak tezgah bulunur. U eklinde yerleimde; lavabo, ocak ve buzdolab ls tezgahn ayr noktasna yerletirilerek mutfaktaki gen doru ekilde kurulmu ve en fonksiyonel yerleim salanm olur. Btn mutfak yerleimlerinde olduu U mutfakta da lavabonun mmknse cam nnde olmas tercih edilir.

Resim 1.3: U Mutfak Planlar

Resim 1.4: U Mutfak

2.1.1.3. Ada Mutfak


Bu mutfaklarda mekann ortasnda ada olarak adlandrlan ; kimi zaman piirme , kimi zaman da alma mekan tezgah olarak kullanlan bir blm bulunur. Eer alan ok bykse ada biraz geni tutulup , piirme ya da alma blmnn yanna bir yemek masas ve oturma grubu yerletirilir. Ada ile mutfak tezgahnn arasndaki uzaklk en az 1m. olmaldr.

Resim 1.5: Ada Mutfak

2.1.1.4. Paralel Mutfak


Mutfakta, karlkl iki duvara yerletirilmi tezgahtan oluan bu mutfak tipi olduka kullanldr. paralel mutfaklarda iki tezgah arasndaki uzakln

1.50 m.'den fazla olmamasna dikkat edilmelidir. Aksi durumda mutfak , alan kii iin fonksiyonel olmaktan ok , yorucu hale gelecektir.

Resim 1.6: Paralel Mutfak

2.1.1.5 . L Mutfak
Genellikle ak mutfaklarda kullanlan L mutfak yerleimi kare ve kk mutfaklar iin de ideal bir dzendir. Alan yeterliyse bu tip mutfaklarda , tezgahn karsndaki duvarn nne kk bir oturma grubu yerletirilebilinir. L mutfak dzeninde buzdolab kapya en yakn yere konulmaldr. Dier yerleimlere gre , mutfak tezgahnn daha kk olduu bu mutfaklarda alma dzeni; depolama, hazrlk ve piirme olarak ele alndnda yerleim buzdolab, ocak ve lavabo olarak snrlandrlmaldr.

Resim 1.7: L Mutfak Plan

Resim 1.8: L Mutfak

Mutfan dekorasyonunda estetik nemsenirken ilev de kesinlikle gz ard edilmemelidir. Bir evin ilevleri birbirlerine mesafe olarak en yakn eylemleri burada gereklemektedir. Bu ciddi bir organizasyon iidir. Ahap : Doal ve kullanm en eski olan malzemedir. Hava alma zellii vardr. Daha ok estetik amal kullanlr. Masif ahap baharat gzleri sala zararl hibir kimyasal madde iermez; yiyeceklerle dorudan temasnda saknca yoktur. Kapaklarda, ak raflarda, baharat gzlerinde, tezgah alnlarnda, bazalarda, k bantlarnda, kesme tahtalarnda kullanlabilir. Ahap tezgah : Masif paralarn birbirine yaptrlmasyla elde edilen ahap tezgahlar, doal olduklar iin neme kar dayankl deildir. Yine de ahap tezgah tercih edenler iin, sert olduundan tik aac nerilir. Ahap dolap : Masif ahap, aa gvdelerinin kesilmesiyle elde edilir. Klasik mutfakta sk olarak kullanlan ahap dolaplarda genellikle; kiraz, ceviz, mee, kestane, akaaa, alder, hu aac ve dibudak kullanlr. Metal : Paslanmaz elik ve alminyum, mutfaklarda kullanlan belli bal metal malzemelerdir. Metal hijyeniktir, kolay ve hzl temizlenir. Dayankl ve uzun mrl olmasndan dolay tercih edilen malzemelerin banda gelir. Islak ve yal blgelerde kullanlmas nerilir. Davlumbaz ve ocak arasndaki alanda ya da evyenin olduu blgede idealdir. Modern ve keskin izgileri olmas nedeniyle mutfaa estetik bir deer katar. Ask raylar, ask elemanlar, ekmece raylar, srgler, raf pimleri, tel raflar, ask ubuklar gibi elemanlardan oluan teknik altyapda da metal kullanm arlktadr. elik tezgah : Satine paslanmaz elikten, kalnl fazla ve suya kar dayankl olarak retilir. elik ve krom aksesuarlarla tamamlanarak modern mutfaklar yaratmak iin idealdir. elik dolap : elik dolaplar natrel olarak kullanlabildikleri gibi zerlerine istenilen renkte boya da uygulanabilir. elik evye : Genellikle modern mutfaklarda tercih edilen elik evyelerin birok model alternatifi bulunmaktadr. Dezavantajlar olan grlty nlemek iin arka yzeylerine ses izolasyonu yaplabilir Cam : effaf ve sable (yar effaf) olarak iki tr mevcuttur. Temizlik kolayl salar. Cam dolap : Hzl soutma teknii ile darbelere kar dayankl ekilde retilebilen bu doal malzeme, zellikle modern mutfaklar yaratmak iin idealdir. Ayrca zerine her trl dekoratif ssleme de yaplabilir. Kullanmdaki esas, dolap iindekileri kapak amadan grmek; ayn anda da dolap iindekileri toz ve buhardan korumaktr. Plastik : izilmez, silinebilir, son derece uzun mrl bir malzemedir. Laminat kapak yzeyleri, ekmece ii rtler, atal kak iin uygundur. 9

Laminat tezgah : Kullanlan yzeyleri laminatla kaplanm, toksik etkisi olmayan ve suya dayankl yonga levhalardr. Su geirmezlik, sya kar diren ve izilmeye kar dayankllk zelliklerine sahiptirler. Zengin renk ve desen seeneine sahiptirler. Laminat dolap : Reine emme zellii olan zel dekorlu kat katmanlarn, basnl preslerde sktrlmasyla oluan sentetik yzey malzemesidir. Isya, neme ve dier d etkenlere kar dayankldr. Lake : Mobilya endstrisinin bu yeni malzemesi srad bir grnm, son derece fonksiyonel baz zelliklerle birletirilir. Yzey salam ve dayankldr ve parmak izlerini gstermediinden temizlenmesi de ok kolaydr. Ahap, ta ve paslanmaz elikle byk bir uyum iinde kullanlabilir. Mermer ve granit tezgah : Mermer ve granit levhalardan retilirler. lenmeye ok yatkn, estetik malzemelerdir. Zengin renk ve desen seeneine sahip bu tip tezgahlar doal, homojen ve sert bir yapya sahiptir. SERAMK EVYELER: Tek gzl, tek damalkl ve ift gzl , ift damlalkl modelleri mevcuttur. Doal malzemeleri tercih edenler kimyasal temizlik malzemesine , asit ieren gda maddelerine ve eriyiklere kar dayankl seramik bir evyeyi rahatlkla kullanabilirler. Seramik 1200 derecede frnlandndan ar scaa kar da olduka direnlidir. ELK EVYELER: Genellikle modern mutfaklarda kullanlan elik evyelerin birbirinden farkl modelleri ve alternatifleri bulunmaktadr. elik evyelerin grlt yapmamas iin altlarna mantar veya ses izalasyon tabakas yerletirilebilinir. DKME EVYELER: Tezgah ile birlikte retilen ta sertliine sahip evyelerdir. Bu evyeler sayesinde evyenin tezgahla birleme yerlerinin silikonlnmas sorunu da ortadan kalkm olur . Evye ve tezgah genellikle ayn renktir Yeni bir hazr mutfak satn almak nemli bir karardr. ncelikle ihtiyalar ve istekler arasndaki var olabilecek uyumsuzluklar iyi deerlendirilmeli ve uzun vadeli dnlmelidir. imdi moda olan bir ayrntnn yllar sonra da sevilip sevilmeyecei gz nnde bulundurulmal, bu yzden moda olan deil, kiinin ncelikle yaam tarzna, bizzat kendine uygun olan semesi gerekir. Alkanlklar iyi deerlendirilmeli, ka kii yemek yiyor, mutfakta ne kadar zaman geiriliyor, tm bunlar gz nnde bulundurulmaldr. Hangi cihazlar gerekten gerekli, hangileri yalnzca yer kaplar? Temizlik zaman alr m? gibi. Mutfak tasarmlar hakknda ayrntl bilgi almak gerekir. Hazr mutfan teslim sresini, maliyetini, sat sonrasn, ek hizmet sunup sunmadn, garanti ve servis seeneklerini tm detaylaryla renmek gerekir. Yllar boyunca yaanlacak bu mekanlarn seiminde kiisel fikir her eyden nde olmaldr. MUTFAK VE BANYO ARMATRLER Her gn kullandmz su, mrmzn vazgeilmez bir parasdr. Suyu bize ulatran ve rahat bir ekilde kullanmamz salayan gnmz armatrleri de tasarruf salayan evreci bir geliim ierisindedir. Mutfak ve banyolar iin ok eitli armatrler mevcuttur. Musluk ve Bataryalar 10

Bir shhi tesisat (lavabo, banyo teknesi, bide, klozet) stnde ,mutlaka su akn denetlemek iin bir musluk bulunmal,bu musluk biimi nasl olursa olsun su akn dzenlemelidir.Musluk problemlerinde, contalar sorun kartabilir.Bu durumda contalar deitirilir. Baz bataryalar,estetik olarak gzel olmalarna karn, tamir annda sorun kartabilir(duvara gmk modeller), bunun iin, mmknse duvarn dna monte edilen modeller seilmelidir.Aksi taktirde duvarlar ve fayanslar krlabilir. Batarya eitlerini yle sralayabiliriz: Kvet Bataryas: Banyo Bataryas Lavabo Bataryas Batarya, banyo ve mutfaklarda bulunan tesisata monte edilerek scak ve souk suyu istendiinde ayr ayr , istenildiinde gerekli oranlarda kartrarak aktan bir shhi tesisat elemandr. Kartu miline bal olan tek kumanda kolu, bataryay aar-kapar veya scak-souk su karmn ayarlar. Ama, kol kaldrlarak, kapama,kol ne bastrlarak yaplr. Kol sola evrilirse karm suyundaki souk su oran,saa evrildiinde scak su oran artar. ada mutfaklar insanlarn en az aba ve enerji harcayarak en ok i yapmasna olanak salayan ergonomik prensipler gz nne alnarak tasarlanyor. Bu mutfaklarda drt ana fonksiyon alan doru belirlenmeli ve bu alanlar birbirine en uygun bir biimde hesaplanan alma genleriyle balanmaldr. Mutfakta ana birimler; evye blm, piirme blm ve buzdolabdr. Dolaysyla bu ana birimin fonksiyonel yerleimi, birbiriyle olan uzaklklar baarl bir mutfan ortaya kmasnda ana ilke olarak kabul edilebilir. deal bir mutfakta oluturulmas gereken alma genleri birbirinden ne ok uzak, ne de ok yakn olmaldr. Mutfak Dizaynnda gz nnde bulundurulacak bilgiler unlardr: Birimler, sahip olunan alan byklne gre seilmelidir. Aydnlatma: Doal aydnlatma mutfaklar iin en uygun zmdr. Pencerenin yzey alannn mutfan taban alannn %10'u kadar olmas idealdir. Mutfakta genel bir aydnlatma salandktan sonra evye ve tezgah zeri gibi kk kazalarn yaanabilecei alanlar zel olarak aydnlatlmaldr. Mutfak dolaplar: Kk mutfaklar iin (14 m ya da daha kk) en az 365 cm., geni mutfaklar iin ise (14 m'den daha byk) en az 475 cm. dolap n yzey genilii gerekir. Tezgah st mutfak dolaplar en az 30 cm. derinlie, 75 cm. ykseklie sahip olmaldr. 180 cm. uzunluunda tezgahn zerinde yer alan bir dolap en az 150 cm. geniliinde olmaldr. Tezgah alt dolaplar 55 cm. derinlie; kk mutfaklar 400 cm., byk mutfaklar ise 480 cm. toplam yzey geniliine sahip olmaldr. 11

stenmeyen yemek kokularna kar yeterli boyuttaki davlumbaz-baca seimi ve uygulamas, doal havalandrma pencerelerinin mekandaki konumu nemlidir. alma geni: alma geni buzdolab, yemek hazrlama alan ve evye arasnda izilen gendir. alma geninin maksimum uzunluu 6 m, minimum uzunluu ise 3.60 m olmaldr. alma geni bir ada, ya da yarm ada tezgah ile 30 cm.'den fazla kesimemelidir.

Resim 1.9: alma geni

Tezgah yzeyi: Tezgah yzeyi kk mutfaklar iin 335 cm., byk mutfaklar iin ise 500 cm. olarak hesaplanmaldr. Tezgah 40 cm. derinlie sahip olmaldr. Tezgah st ile mutfak dolaplar arasnda 38 cm.-45 cm. boluk braklmaldr. Ocak: Ocak, almas gereken bir pencere nne yerletirilmemelidir. Eer yerletirilmesi gerekiyorsa pencere ocaktan 7.5 cm. geride ve 60 cm. yukarda olmaldr. Her iki tarafnda da tezgah bulunan ocaklarn bir taraflarnda en az 25 cm., dier taraflarnda ise 37.5 cm. uzaklk bulunmaldr. Bir tarafnda duvar bulunan ocaklarn duvardan 7.5 cm., dier tarafta bulunan aplikasyonlardan ise 38 cm. uzakta bulunmas gerekir. Sirklasyonu youn blgelerde bulunan ocaklarn yannda veya yukarsnda en az 40 cm. mesafe brakmak uygun olur.

12

Ocan bulunduu blgede koku, buhar ve isi nlemek iin davlumbaz veya aspiratr kullanmak gerekir. Davlumbazla ocak arasndaki mesafe 70-80 cm. arasnda olmaldr. Evye ile ocak aras minimum 60 cm olmaldr. Yangn nleme: Piirme blmne yakn bir yerde yangn sndrc alet ve mutfan yaknlarnda bir yerde alarm sistemi bulunmas gerekir. Buzdolab: Buzdolab ya tezgah dizisinin banda olmal ya da yaknnda bir tezgah dnlmelidir. Ayn gereklilik frnlar iin de szkonusudur. Tezgah ile dolap kapann al arasnda 38 cm. mesafe bulunmaldr. Tezgah: Bir tezgah iin, nnde olmas gereken minimum boluk 60 cm'dir. Bir tezgahn optimum boyu, kollarn uzanabildii alan ve tezgaha konacak eyann eriilebilirliine gre hesaplanmaldr. ki tezgah aras ideal mesafe 1.20 olmaldr. Evyeden itibaren kesintisiz 90 cm.'lik bir tezgah uzunluu yemek hazrlama iin idealdir. Mikrodalga frn: Mikrodalga frnn altnda, stnde ve yanlarnda en az 37.5 cm. boluk brakmak doru olur. Frndan kacak scak tabaklar koymak iin yere ihtiyacnz olacaktr. Mikrodalga frnn taban, tezgah st ve gz hizas arasnda olmaldr. Bu da yaklak olarak yerden 90 cm. ile 135 cm. arasnda bir deerdir. Giriler: Btn giriler en az 80 cm. geniliinde olmaldr. Eer iki tezgah girite bir araya geliyorsa her iki tezgahn ular aras mesafe en az 80 cm. olarak belirlenmelidir. Masa-Tezgah st yemek yeme alan: Her yemek yeme ilevi iin en az 30x60 cm. alan gerekir. Yemek yenen blmn arkasnda bir sirklasyon sz konusu ise, yemek alanndan duvara veya engele en az 90 cm., sirklasyon bulunmuyor ise 60 cm. uzaklk gereklidir. Bulak makinesi Makine nnde doldurma ve boaltma ilemleri gz nnde bulundurularak mesafe en az 1 m. olmaldr. Mutfak Masas 13

Masa iin ideal ykseklik 76 cm., oturma niteleri iin ideal boy 46 cm.dir. p: pler iin p tcs kullanlmas tavsiye olunur. Bu sayede p kutusuna sadece tlmeyen pler atlr. p tcsnn bulunmad durumlarda birden fazla p kutusu bulunmaldr. Biri gndelik pler iin dieri de geri dnmller iin kullanlabilir. Elektrik tesisat: Elektrik topraklama prizlerinin ve sigortalarnn mutfaktaki su tesisatndan en az 15 cm. uzakta olmas gerekir. Bylece herhangi bir su szntsnda tatsz bir elektrik kazas ile karlalmaz. Depolama: En azndan be depolama alanna yer ayrmak gerekir: ekmecelerde dikey blnmeler, atal baklar iin ekmece, baharatlk,dolap raflar ve rayl kiler dolaplar gibi

14

2.2. Eviyeler
2.1.1. Tanm ve Tesisattaki Yeri Mutfaklarda bulaklarn ykanmasnda ve laboratuarlarda kullanlan su aktma yeridir. Yapldklar malzemeye gre seramik, dkme demir emaye, sac emaye, paslanmaz elik sac olarak adlandrlr. Gnmzde en ok tercih edilenler paslanmaz elik sac ve seramikten imal edilen eviyelerdir. Eviyelerde tama delii yaplmas zorunlu deildir. Standart, sadece laboratuar eviyelerinde tama delii bulunmasn art komutur. Fakat gnmzde imal edilen eviyelerin baz tiplerinin damlalk blmnde tama delii vardr. 2.1.2.1. Tek Gzl Eviyeler Tek gzl eviyeler damlalkl veya damlalksz olarak imal edilir. Renk ve modelleri tasarm yapan firmaya gre deikenlik gsterebilir. Aada tek gzl eviyelere rnek birka model greceksiniz.

a) Tek gzl damlalkl eviye

b) Tek gzl damlalksz eviye

c) Tek gzl damlalksz elik tezgh alt eviye eitleri

15

d) Tek gzl damlalksz tezgah

e) Tek gzl ayr damlalkl eviye

Resim 2.1: Damlalkl ve damlalksz eviye eitleri

2.1.2.2. ift Gzl Eviyeler Tek gzl eviyeler damlalkl veya damlalksz olarak imal edilir. Renk ve modelleri tasarm yapan firmaya gre deikenlik gsterebilir. p tcl,1 gzl, tamal veya tamasz tipleri mevcuttur. Aada ift gzl eviyelere rnek birka model greceksiniz.

a) ift gzl elik eviye eitleri

b) Bir buuk gzl damlalkl elik eviye

c) Bir buuk gzl damlalkl seramik eviye

Resim 2.2: ift gzl evyeler

2.2. Eviye Montaj


Mutfak ortamnda srekli hareketlilik vardr. Bu nedenle bulak teknesinin (eviyenin) nnde serbest bir kullanm alannn bulunmas doru olur. Alann genilii tekne genilii kadar, boyu da en az 75 cm olmaldr. Eviyenin yerden ykseklii, bulak ykayacak kiinin boyuna gre tespit edilir. Bulak ykama iinin genellikle kadnlar tarafndan yapld gz nnde tutularak, bulak 16

teknesi st kenarnn bitmi demeden 8090 cm yksee konmas doru olur. Bataryann ise 105120 cm yksee konmas doru olur. Bylece tekne ile musluk arasnda yeterli aralk kalacandan tencere, tepsi vb. byk kaplarn da kolaylkla ykanabilmesi mmkn olur. Ykanm olan kaplarn sularnn kolayca szlp eviye iine akmasn salayan damlaln yeri de nemlidir. Sa elini kullanan kiiler iin, damlalk sola gelecek ekilde monte edilir. Sol elini kullanan kiiler iin ise damlalk saa monte edilmelidir. Genellikle sa el kullanldndan, zel bir istek olmadka eviye damlalnn sol tarafa gelecek ekilde monte edilmelidir. Eviyelerin yerleimi mutfaklarn konumuna ve ergonomik artlara gre planlanmaldr. Eviye montajnda alt yapy oluturan pis su, scak-souk su giri azlar ve batarya llerine dikkat edilmelidir. Tek hazneli, standart eviyeler tezgh ile sfr kotta monte edilir. Damlalkl eviyelerde damlaln sa veya sol tarafa getirilmesine karar verildikten sonra, imalatta kapal braklan batarya delii, lavabolar konusunda anlatld ekilde almaldr. Damlalkl eviyelerin damlalk ksmlarndaki eim, imalat srasnda verildiinden, bu tr eviyeler tezgh zerine terazisinde monte edilmelidir. Standart ve damlalkl eviyeler iin yaplacak tezghn bitmi demeden ykseklii 850 mm, genilii ise 600 mm olmaldr. Eviyeler ile kullanlacak tek gvde armatrlerin ara musluklarnn filtreli tip seilmesine zen gsterilmelidir. Eviye montajnda, mamuln tezgha temas eden noktalarnda, szdrmazln salanmas iin silikon uygulanmaldr. NEML NOT: Eer seramik eviye kullanlm ise bu aamada imento, al, mermer tozu gibi sonradan genleen malzemeler kullanlmas son derece yanltr. Seramik atlayabilir. Montaj yaplm eviyeler inaat sresince boya, badana, al, har gibi ince inaat faktrlerinden ve darbelerden korunmaldr.

17

SIC A K SU SO U K SU 250 50 400 15 0 1 55

P S SU 1100 850 0 70 'LK PS SU KOLONU B itm i d em e

ekil 2.1: Tek gzl eviye montaj lleri

18

600

2.3. Eviye Sifonlarnn ve p tclerin Taklmas

Resim 2.3: ift gzl eviye sifonu Resim 2.4: p tc ve montaj

ekil 2.2: Eviye sifon eitleri

Eviye sifonu aadaki ilem srasna gre taklr lem Basamaklar iin gerekli ara ve gereleri hazrlaynz. Eviyenin sifon deliini stp ile temizleyiniz. Sifonun vidasn skerek szgecini ayrnz. Contay, sifonun st yuvasnda olacak ekilde eviyenin altnda tutunuz. Vida szgece takl olarak eviyenin zerinden elle sifona vidalaynz. Vidalarken eviyenin altndaki contay kaydrmaynz. Sifonu hareket ettirmeden viday tornavida ile sknz. 19

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET


lem basamaklarn takip ederek ekildeki llerde eviyeyi montaj ediniz. Sifon ve p tcsn takarak ilemi bitiriniz. Ara ve Gereler 1. Eviye 2. Sifon 3. p tc 4. Silikon 5. Metre 6. Su terazisi 7. Tornavida

lem Basamaklar
Atk su ve temiz su balant azlarnn lye uygunluunu kontrol ediniz.

neriler Herhangi
bir karkla ve i kazasna izin vermeyecek ekilde alma ortamn hazrlaynz. Kirli su giderinin bitmi demeden ykseklii ift gzl ve tc olduu iin ekle gre kontrol ediniz.

Tezgh
yerletiriniz.

zerine

eviyeyi

Tezgh zerindeki eviye oturma


yataklarn keski ve ekile temizleyiniz. Eviyeyi tezgh zerindeki yatana oturunuz. Eviyenin llerini ayarlaynz. Gerekirse kenarlarn destekleyerek eviyeyi ykseltiniz.

20

Teraziye uygunluunu kontrol ediniz.

Eviyenin terazisini ayarlaynz. Eviyeyi yerinden kaldrnz. Eviye yatana silikon sknz. Eviyeyi yerine oturtarak l ve terazisini ayarlaynz. Taan silikon artklarn stp veya bezle siliniz. Silikonunu kurumas iin 4-5 saat bekleyiniz.

Eviyeye sifonu/ p tcsn taknz.

Sifon balantsn EVYE SFONLARINI TAKMAK konusunda anlatld gibi yapnz. Firmann vermi olduu p tc montaj klavuzundaki montaj talimatlarna uyunuz.

Sifon ve p tcs borusunu


atk su borusuna taknz.

Sifon veya p tcsnn pis su


gider azn, duvardaki atk su giderine direkt veya spiral (grtlak) boru vastasyla balaynz. Duvardaki gider azna 50 mm adaptr (takoz) contay skca oturtunuz. Szdrmazlk testini yaparak su karmadndan emin olunuz. in biimini estetik ynnden gzlemleyiniz. Takmlar toplaynz. Kirlenen yerleri temizleyiniz. i bitirdiinizi retmeninize syleyiniz.

in bitirilmesi

21

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME


BOLUK DOLDURMALI TEST
Bo olan ksmlar doru szcklerle doldurunuz. 1. Mutfak eitlerinden iki duvara dolap ve tezgah konulduunda .. mutfak denir. Mutfaklarda bulaklarn ........................denir. ykanmasnda kullanlan su aktma yerine

2.

3.

Eviyelerin en ok tercih edilenleri .. ve . malzemelerden imal edilenlerdir. Eviye st kenarnn bitmi demeden ykseklii... cm olmas doru olur. Eviye montajnda, mamuln tezgaha temas eden noktalarnda, szdrmazln salanmas iin ..uygulanmaldr. Eviyeler ....... ................. ve ....... gzl olarak imal edilirler

4. 5.

6.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz. Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz. 22

RENME FAALYET-2 RENME FAALYET-3


AMA
Yeterli teorik ve pratik bilgiye sahip olarak, standartlara ve tekniine uygun alaturka hela ta montaj yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Blgenizde bulunan yap malzemesi satan iyerlerindeki vitrifiye stantlarnda, yakn evrenizdeki inaatlarn montaj aamasna gelmi tuvalet ve banyolarnda inceleme yaparak, alaturka hel ta montaj yaplrken nelere dikkat edilmesi gerektiini aratrnz. Alaturka hela ta eitleri ve montaj konusunda sanal ortamda ve vitrifiye imalat yapan firma kataloglarndan kaynak taramas yapnz. Topladnz bilgi ve dokmanlar raporlaynz. Hazrladnz raporu atlyede tartnz.

2. ALATURKA HEL TAI MONTAJI


2.1. Alaturka Hel Ta eitleri
2.1.1. Tanm ve Tesisattaki Yeri
nsanlarn tuvalet ihtiyalarn melerek grdkleri alaturka hel talar, genellikle seramikten imal edilir. Daha nceleri dkme demir, emaye ve dkme mozaikten de yaplrd. Alaturka hel tanda, insan vcudu, hel tana temas etmez. Ayrca melme durumu barsaklarn boalabilmesi iin en uygun pozisyondur. Sk ve yeterli temizlik yaplamayan umumi yerlerde (okul, kla, alveri merkezleri vb.) alaturka hel tan kullanmak hijyen bakmndan daha uygundur. Alaturka hel tann sakncalar ise kk ocuk ve yallarn kullanmna ok uygun olmamasdr. Ayrca iyi temizlenmeyen yzeyler koku ve sinek remesi iin uygun ortam oluturur. 23
Resim 2.1: Tarihte kullanlan bir hela ta rnei

2.1.2. eitleri
Alaturka hel talar su giri ve ykama ekillerine gre adlandrlr. Alaturka hel tana ykama suyu stten veya arkadan girer. stten girili modellerde ykama borusu grnr, arkadan girililerde gizlidir. Su giri yerlerine baklmakszn dorudan ykamal modellerde su, ykama borusundan hela tana bir noktadan girer ve ykama yapar. evreden ykamal modellerde ise su, hel tann evresinden tm yzeyi ykayacak ekilde akar.

Resim 2.1: Arkadan girili iten ykamal hela ta d ve i grn

Resim 2.2: stten girili iten ykamal hela ta d ve i grn

24

Resim 2.3: Arkadan girili direkt ykamal hela ta d ve i grn

Resim 2.4: Arkadan girili iten ykamal hela ta d ve i grn

2.2. Alaturka Hel Ta Montaj Kurallar


yi bir salkl seramik gereleri montaj iin genel kurallar bilmemiz gerekmektedir.. Montaj ettiimiz sistemin salkl bir ekilde almas iin belli kaidelerin yerine gelmesi gerekmektedir. Bunlarn en balcalar; alt yap yaplmadan nce yaplacak llendirmedir.

2.2.1. Alt yapda llendirme:


Salk gerecinin alt yapsn hazrlamada llendirme byk nem tar. Tesisat, montajn yapaca malzemeyi ok iyi tanmaldr. llendirme ileminde, banyo ve mutfak gibi su kullanm yerlerinde hangi tip salk gerelerinin kullanlaca, bu gerelere ne tr armatrlerin taklaca ve yerletirme dzeninin durumu nceden belirlenmelidir. Tm llendirmeler bitmi deme ve duvarlara gre yaplacandan, ham demeden sonra deme yksekliinin, duvar ve karo seramik paynn ne olaca bilinmelidir. Buna gre temiz su balant ve pis su gider yerleri, gerekli toleranslar verilerek belirlenmeli, salk gerelerinin montajna uygun hale getirilmelidir.

25

Resim 2.5: Hela ta toplu kullanm alanlarndaki planlamas

Resim 2.6: Hela ta yap iindeki planlamas

26

Resim 2.7: Banyo WC yap iindeki planlamas

2.2.2.Salk Gerelerinin Montajnda Uyulmas Gereken Kurallar: 2.2.2.1. Alt yap ile ilgili kurallar:
Salk gerelerinin fonksiyonlarn yerine getirebilmelerinde nemli etkenlerden birincisi alt yapdr. Alt yaps, tekniine uygun yaplmayan bir salk gereci ne kadar mkemmel olursa olsun, istenilen grevi yapamaz. Tekniine uygun denmi ve az lleri balanacak salk gerecine gre braklm bir tesisat, montajda byk kolaylklar salad gibi, istenilen amalar da mkemmel gerekletirir. Alt yapy oluturan sistemler temiz su ve pis su tesisat sistemleridir. Bu nedenle altyap hazrlanmadan nce, kullanlacak salk gerecinin tr bilinmeli ve montaj katalogundan bu rnle ilgili teknik zelliklere ait blmden, o rnn temiz su ve pis su tesisat lleri incelenmelidir.

2.2.2.2 Temiz su tesisat ilgili kurallar


Yaplarda temiz suyu kullanma yerlerine ileten boru sistemidir. Temiz su tesisat yapmnda aada belirtilen kurallara uyulmaldr. Temiz su giriine mutlaka filtre taklmaldr. 27

Ankastre denen temiz su borular, deme ortasndan geirilmemeli, bunun yerine duvar- taban kenarlar tercih edilmelidir. Onarm ve deiimi en az hasarla yaplabilmelidir. Boru ek yerlerinde iyi bir szdrmazlk salanmaldr. Tm balant paralar taklmadan nce borularda atlak veya delik olup olmad kontrol edilmelidir. Tesisatn uygun yerlerine kontrol vanalar konulmaldr. Borular denirken donmaya ve korozyona kar yeterli nlemler alnmaldr. Temiz su borular ierisinde pislik ve apaklar bulunmamaldr. Boru azlar kapatlarak, har ve benzeri malzeme ile tkanmas nlenmelidir. Denmi borular belirli yerlerde har veya uygun kelepelerle sabitlenmelidir. Suyun basncn azaltacandan, mmkn olduu kadar az balant paras kullanlmaldr.

2.2.2.3 Pis su tesisat ile ilgili kurallar


Su aktma yerlerinden gelen kirli sular binann dna tayan boru sistemidir. yi yaplm bir pis su tesisatnn zellikleri aadaki gibi olmaldr: Tm kirli sular kesintisiz olarak, sal zarar vermeyecek ve insanlar rahatsz etmeyecek ekilde bina dna tamaldr. Koku, gaz ve bceklerin pis su borularndan binaya gemesini nlemelidir. Borularn gaz ve su szdrmazl olmaldr. Borular dayankl olmal ve eitli etkenlerden zarar grmeyecek ekilde dzenlenmelidir. Pis su tesisat yapmnda aada belirtilen kurallara uyulmaldr: Kat borular mmkn olduu kadar ksa olmaldr. Borular suyun akn kolaylatracak ekilde birletirilmelidir. Deyden yataya geen boru tesisat noktalarnda, yay dirsek veya iki ak dirsek kullanlmaldr. Alt kata denecek ana borular, yap dna en ksa yoldan karlmaldr,. Her kolonun eriilebilecek en alt noktasna bir temizleme kapa konulmaldr. Yatay borularda % 2 eim verilmelidir. Zemin zerinde denen boru alt ve yanlar ince kumla beslenmeli, sert cisimlerden korunmaldr. Her kolon mutlaka ap deimeden at zerine kadar karlmal, zerine hava borusu taklmaldr. 28

Pis su boru azlar deme ve duvara balanacak salk gerecinin cins ve zelliine gre uygun llerde braklmaldr. Pis su boru azlar iine pislik, har vb. maddelerin gitmesini nlemek iin iyi bir ekilde geici olarak kapatlmaldr. Pis su tesisatnda kullanlan PVC borularn, birbirine eklenmesinde mutlaka uygun boru contalar kullanlmal ve iyi bir szdrmazlk salanmaldr.

2.2.2.4 yi bir montajn zellikleri:


Koku ve su sznts yapmamal, ykama dzenleri kesintisiz ve iyi almaldr. Kullanm kolayl olmal, dier salk gereleri ile uygun aralkta olmaldr. Salk gereleri yerlerine iyi sabitlenmeli, sarslma ve oynamalar nlenmeli, onarmlar kolay olmaldr. Salk gereleri, mekndaki duvar ve yer seramikleri ile uyum salamal, yerletirme dzeni gze ho grnmelidir. Salk gerelerinin armatrleri taklrken uygun anahtar kullanlmal; izik, atlak ve benzeri tahribatlardan kanlmaldr. Armatrlerin su balantlar yaplmadan nce, souk ve scak su borularnn ii iyice ykanmaldr.

2.2.2.5.Montajda Uyulmas Gereken Kurallar:


Salk gerelerinin montajnda, tespit vidalar yerine kesinlikle imento ve benzeri harlar kullanlmamaldr. Salk gereleri, tama ve montaj srasnda sert madde ve darbelerden korunmaldr. Montaj yaplacak salk gereleri ve armatrler, inaat sresince koruma altna alnmaldr. Her salk gerecinin montajnda uygun montaj malzemeleri kullanlmaldr. Klozetlerin montajnda, her rezervuar iin uygun olan i takm kullanlmaldr. lk anda yerletirilmeleri zorunlu olan hela ta ve du teknelerinin, inaatn devam sresince hasar grmemeleri iin sifon azlar geici olarak kapatlmal, zerleri rtlmelidir.

2.2.3. Hela ta montaj lleri


Hela talarnn retim modellerinde ykama giri ekillerine gre arkadan girili ve sten girili olmak zere iki grupta toplarz. Montaj lleri ve ykama ekillerinde de deiiklik olmaktadr.

29

2.2.3.1 sten girili iten ykamal hela ta montaj lleri

Resim 2.5: stten girili iten ykamal hela ta montaj lleri

2.2.3.2 Arkadan girili iten ykamal hela ta montaj lleri


30

Resim 2.6: stten girili iten ykamal hela ta montaj lleri

2.2.4. Hela ta montaj basamaklar


Pis su tesisatna standart hel ta sifonu balants yaplp, hela tann yeri hazrlanr. 31

Resim 2.7: Tan oturaca zemin dzenlenir.

Sifonun demeye oturma yeri harla doldurularak sabitlenir.

Resim 2.8: Sifon etrafnn sabitlenmesi

nceden hazrlanm rezervuar ykama suyu balant borusu hel ta adaptrne balanr. Hela ta, hazrlanan blgeye yerletirilip temiz su girii balandktan sonra alt boluklar kum ile doldurulur. Hel ta demedeki sifona taklr ve su terazisi ile dikey ve yatay olarak teraziye alnr. Araya kuru kum dolgu yaplp deme kaplamas yaplr.

Resim 2.9 : Hela ta alt kum ile doldurulmas

Rezervuardan hel tana su verilerek szdrmazlk kontrol yaplr. kontrol edildikten sonra evresi, st seviyeye 2-3 cm kalacak ekilde har ile doldurulur. 32

Hel tann zeri karton vb. malzeme ile kapatlarak korumaya alnr.

33

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET


lem basamaklarn takip ederek, yandaki ekilde verilen alaturka tuvalet tann montajn yapnz.

Ara ve Gereler
1. 2. 3. 4. Alaturka tuvalet ta nce kum, imento 32mm spiral hortum Bas, yksek rezervuar 5. Ara musluk 6. Kurbaack 7. Matkap, sert ulu t 8. 9. 10. 11. Maal boru anahtar Tornavida Su terazisi Keten

12. Demir testeresi 13. Metre 14. Krmz kalem

lem Basamaklar

neriler
Sifondan geerek atk su ana kolon tesisatna gidecek olan kirli suyun, olabildiince sorunsuz uzaklatrlmas iin eimin ve llerin doru olmasna dikkat ediniz. Sifon atk su borusuna getikten sonra, ykama borusu hel tana yerletirip hel ta sifon zerine oturtularak sifonun lsn kontrol ediniz. Sifonun oturaca yer belirlendikten sonra hel tan alp sifonun etrafna har dkerek sabitleyip ve donmasn salaynz.

Atk su borusu ve sifonun lsn kontrol ediniz.

Sifonun demeye oturma yerini harla doldurarak sabitleyiniz.

34

Sifonun azn kapatarak etrafn kumla doldurup sktrnz. Sifon iine yabanc madde (har, ta, kum vb.) kap pis su giderini tkamamas iin hel ta yerine sabitlenene kadar sifon azn kt, uval vb. ile kapatarak korumaya alnz.

Rezervuar ykama borusu balants Hel tan hazrlanan blgeye yerletirip adaptr conta vastasyla yaplr. ykama borusu giriini balaynz ve Ykama borusu balants stten ise boluklar kumla doldurunuz. balant kolay olur. Kontrol kolaydr. Ykama borusu balants arakadan ise balanty ok dikkatli yapmal, su szntsna izin vermemek iin gerekirse conta iine ve dna silikon skarak szdrmazlk salamalsnz. Alt kat tuvaletine ve dolays ile bina mrne zarar verilmemesi iin bu balantnn ok dikkatli yaplmas gerekmektedir. Hel tan su terazisi ile kontrol ediniz. Hel ta yerine oturtulduktan sonra her iki ynden de terazisine bakmal ve teraziye almalsnz. Teraziye hel ta dz yzeyinden baknz. Hel ta iinde suyun gitmesi iin yeterli eim olduundan ayrca bir eim vermenize gerek yoktur.

35

Hel tan rterek koruma altna alnz.

naat sresi bitimine kadar hela tann zarar grmemesi iin zerini karton vb. ile kapatnz.

in bitirilmesi

in biimini estetik ynnden gzlemleyiniz. Takmlar toplaynz. Kirlenen yerleri temizleyiniz. i bitirdiinizi retmeninize syleyiniz.

36

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME


BOLUK DOLDURMALI TEST Bo olan ksmlar doru szcklerle doldurunuz. 1. nsanlarn tuvalet ihtiyalarn melerek grdkleri seramik malzemelere 2. ........... ......... denir. .. kullanmna

Alaturka hela tann sakncalar ise yal ve ok uygun olmamasdr.

3. 4.

Alaturka hela talarnn ykama su girii ..........ve ..olmak zere iki eittir. Hela talarn ykamak iin yaplm temizlik gerelerine ........... denir. ...

5. 6.

Alaturka hela tann arka duvar ile arasndaki mesafe . cm dir. Hela tann pis su balantsnda .. kullanlr.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz. Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz.

37

RENME FAALYET-3 RENME FAALYET-4


AMA
Yeterli teorik ve pratik bilgiye sahip olarak, standartlara ve tekniine uygun rezervuar montaj yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Blgenizde bulunan yap malzemesi satan iyerlerindeki rezervuar stantlarnda, yakn evrenizdeki inaatlarn montaj aamasna gelmi wc ve banyolarnda inceleme yaparak, rezervuar gerektiini aratrnz. Rezervuar eitleri ve montaj konusunda; sanal ortamda ve vitrifiye imalat yapan firma kataloglarndan kaynak taramas yapnz. Topladnz bilgi ve dokmanlar raporlaynz. Hazrladnz raporu atlyede tartnz. montaj yaplrken nelere dikkat edilmesi

3. REZERVUAR MONTAJI
4.1. Rezervuar eitleri
4.1.1. Tanm ve Tesisattaki Yeri
Rezervuarlar (ykama depolar) hel talarn ykamak iin yaplm temizlik gereleridir. Kullanlacaklar hel ta tipine, mekna ve maliyetlerine gre drt snfa ayrlr. Rezervuarlarn iinde su giriine kumanda eden yzertoplu amandra (flatr), suyun ayarl boaltlmasna yarayan boaltma dzenei ve dnda da zincirli veya butonlu boaltma kolu vardr. Fotoselli tiplerde bu kol yerine elektronik, a duyarl alglayclar mevcuttur. imdi rezervuar tiplerini i takm, ileyi ve monte edili ekillerine gre inceleyelim.

38

Resim 1.5: Rezervuar eitleri

1.1.3.1. Yksek Rezervuarlar Yksek rezervuarlar alaturka hel talarn ykamak iin yaplmtr. Boaltma dzeni i ie iki borudan oluur. boru bir conta ile k sbap zerine oturmutur ve iki borunun da arl contann zerindedir. Depo, doldurma dzeninin (flatr) ayarland dzeye kadar su doludur. Rezervuarn zinciri ekilince veya butonuna baslnca birbirine balantl olan iki boru birden ykselir. Conta subap zerinden ykselince depodaki su ykama deposuna akar, bu borudaki havay da aaya iter. Zincir veya buton braklnca iki boru yerine oturur ve suyu keser ama ykama borusunun devam durumundaki boru iindeki hava basnc azalmtr.

39

Suyun dengesi bozulur ve depo iindeki suya havann yapt basn nedeniyle su anak iinde ykselir ve ykama borusundan hzla hel tana akar. Bu ak depodaki su seviyesi anan alt az hizasna dnceye kadar devam eder. anak iine hava girince emme durur. Doldurma dzeni harekete geerek rezervuar yeniden doldurur.

Resim 1.6: Yksek rezervuar d ve i grn

Resim 1.7: Yksek rezervuar i takm eitleri

Bu rezervuarlar yksee monte edildiklerinden suya hareket vermek iin zincirli kol kullanlr. Yksek ykama deposunun iyi ilemesinde ykama borusunun da etkisi vardr. Bu boru uygun apta, olabildiince dz ve ksa yoldan hel tana ulaacak ekilde yaplmaldr. Uzun, dar dirsekli ve ap daralmalar bulunan ykama borular suyun akna diren gstereceinden uygun deildir. Sessizliin nemli sayld yerlerde bu tr ykama depolarnn kullanlmasndan kanlmaldr. 1.1.3.2. Alak Rezervuarlar Alak rezervuarlar alafranga (klozet) hel talarn ykamak iin yaplmtr.

40

Grltsz almas, hela tan btnleyen bir depo olarak grnmesi nedeniyle alafranga hel talarnn ykanmasnda kullanlan alak ykama depolarnn alma dzenleri farkl bir alma ilkesine sahiptir. Bu depolar 6-9-12-14 l hacimlerinde olur. Doldurma dzenleri alttan veya yandan beslenir. alma dzenleri yksek rezervuarlarla ayndr. Boaltma dzeninin ykama borusuna gei noktasnda plastikten bir kapak (kampana) bulunur. Kampana ykama borusunun azna oturduu iin suyun alttan itme kuvveti yoktur, aksine stten kapamaya alan etkisi vardr. Ykama dmesine baslnca (baz tiplerde dme yukar ekilince ya da yana evrilince) kampana ykselir ve su ykama borusundan hela tana akar. Dme (buton) serbest braklsa bile, suyun alttan itme kuvveti nedeniyle kampana yerine oturmaz ve olduu durumda kalr. Depodaki suyun bitme aamasnda suyun yaratt eki nedeniyle kampana yerine emilir ve ykama borusunun azn tkar.

Resim 1.8: ekmeli alak rezervuar d ve i grn

Resim 1.9: Basmal alak rezervuar d ve i grn

41

Resim1.10: Alak rezervuar i takm eitleri

Resim 1.11: Sutoplu alak rezervuar i takm eitleri

1.1.3.3. Gmme rezervuarlar Bu tarz rezervuarlar alafranga (klozet) ve alaturka hel talarn ykamak iin yaplm alak tip rezervuarlardr. Doldurma ve boaltma dzenekleriyle su deposu ve ykama borusunun hel tana balants duvarn iine inaat aamasndayken gmlerek monte edilir. naat ileri bitip fayanslar da dendikten sonra ykama dmesi (buton) monte edilir. Yani bu rezervuarlarn grnen tek ksm butonlardr. Su kaa halinde tamirat zahmetli olacandan kant denemesi montaj aamasnda ok iyi yaplmaldr. k grnml, nazik kullanml ve pahal olduu iin lks konut, i yeri, otel ve alveri merkezlerinde tercih edilir.

42

Resim 1.12: Gmme rezervuarn klozete balants

Resim 1.13: Gmme rezervuar klozet montaj seti

43

Resim 1.14: Gmme rezervuarn hel tana balants

Resim 1.15: Gmme rezervuar hel ta montaj seti

1.1.3.4. Fotoselli Rezervuarlar Bu tarz rezervuarlar alafranga (klozet) ve alaturka hel talarn ykamak iin yaplm alak tip rezervuarlardr. Ia duyarl fotosel mekanizmas, doldurma ve boaltma dzenekleriyle su deposu ve ykama borusunun hel tana balants aynen gmme rezervuarlarda olduu gibi duvarn iine inaat aamasndayken gmlerek monte edilir. naat ileri bitip fayanslar dendikten sonra darda grnen sadece fotosel mekanizmasnn alglayc gzdr. Herhangi bir basma butonu veya suyu harekete geirecek bir dme yoktur. Su kaa halinde tamirat zahmetli olacandan kant denemesi montaj aamasnda ok iyi yaplmaldr. k grnml, nazik kullanml ve pahal olduu iin lks konut, i yeri, otel ve alveri merkezlerinde tercih edilir.

44

Resim1.16: ki kademeli gmme rezervuarn montaj balants

Resim 1.17: Fotoselli gmme rezervuarn asma klozete balants

Resim 1.18: Gmme rezervuar basma butonu eitleri

45

Resim 1.19: Fotoselli gmme rezervuarn hel tana balants

Resim1.20: Fotoselli gmme rezervuar montaj seti

Resim 1.21:Fotoselli gmme rezervuarn klozete balants

Resim 1.22: Fotoselli gmme rezervuar klozet montaj seti

1.1.4. Bas
46

Hel talarnn ykanmasnda kullanlan bir otomatik vanadr. Kolu aaya bastrnca gei yolu yarm alr ve su ykama borusundan hela tana basnla akar. Kol serbest braklnca iindeki yay vastasyla kendiliinden kapanr. Basn almas, farkl yzey byklnde biri alt, teki st iki hcre arasndaki pistonun basn deiikliklerine gre aa ya da yukar hareket etmesi ile gerekleir. Kola baslnca piston ykselir, klape alr, st hcredeki ve tesisattan gelen su ile birlikte k borusundan hela tana akar. Kolu braknca lastik klape kapanr. Yaya ramen suyun akma basnc pistonu yksek tutar. Bu tip baslarn imalat ve kullanm olduka azalmtr. Gnmzde bu tiplerin yerine kresel vana tipindeki yaysz kolla evrilen tipleri daha ok kullanlmaktadr. Grltl almas ve yeterli ykama yapamamas en byk dezavantajdr.

Resim 1.23: Bas eitleri

1.2. Alaturka Hel Ta Montaj


Pis su tesisatna standart hela ta sifonu balants yaplp, hela tann yeri hazrlanr. nceden hazrlanm rezervuar ykama suyu balant borusu hel ta adaptrne balanr. Hel ta demedeki sifona taklr ve su terazisi ile dikey ve yatay olarak teraziye alnr. Araya kuru kum dolgu yaplp deme kaplamas yaplr. Rezervuardan hel tana su verilerek szdrmazlk kontrol yaplr. Hel tann zeri karton vb. malzeme ile kapatlarak korumaya alnr.

1.3. Rezervuar Takmlarnn Taklmas ve Rezervuar Montaj


Btn rezervuarlarn doldurma gruplar nceden alt yaps hazrlanm temiz su tesisatndaki ara muslua 10 mm apndaki spiral boru ile balants yaplr. Rezervuarl klozetlerin rezervuar i takmlar, montaj talimatlarna uygun olarak rezervuara ve klozete monte edilmelidir. Temiz su balantlar yaplarak rezervuarn su seviye ayar yaplr, i takm ile boaltmas yaplarak su szdrmazl kontrol edilir.

47

RENME FAALYET-5 RENME FAALYET-5


AMA
Yeterli teorik ve pratik bilgiye sahip olarak, standartlara ve tekniine uygun yer szgeci montaj yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Blgenizde bulunan yap malzemesi satan iyerlerindeki retici firma stantlarnda, yakn evrenizdeki inaatlarn montaj aamasna gelmi banyo, wc, balkonlarnda inceleme yaparak, yer szgeci montaj yaparken nelere dikkat edilmesi gerektiini aratrnz. Yer szgeci eitleri ve montaj konusunda; sanal ortamda ve yer szgeci imalat yapan firma kataloglarndan kaynak taramas yapnz. Topladnz bilgi ve dokmanlar raporlaynz Hazrladnz raporu atlyede tartnz.

5. YER SZGEC MONTAJI


5.1. Yer Szgeleri
5.1.1. Tanm ve Tesisattaki Yeri
Kirli ve pis su tesisatnda, su aktma yerlerinin k borularnda yer alan sifonlardan baka, zemin sularn tesisata aktan, suyla kark durumda bulunan p ve paracklar, ya, benzin vb. maddeleri ayran zel szgeler de vardr. Bu szgeler genellikle paslanmaz elik, dkme demir, plastik veya betondan yaplrlar. Bu blmde bu tarz ilev gren szgeleri inceleyeceiz. 10x10, 15x15, 20x20 cm llerinde standart olarak retilir.

5.1.2. eitleri
5.1.2.1. Deme Szgeci

48

Demelerdeki kirli sularn tesisata akmasn salayan ancak tesisattaki pis kokularn bina iine gemesini engelleyen zel sifonlara szge denir. Bunlar st akntl banyo, yan girili banyo, bodrum, yer, alak tip yer gibi eitlere ayrlr.

49

Resim 5.1: Komple elik yan kl yer szgeci

ekil 5.1: Tasl Yer szgeci detay izimi

Resim 5.2: Plastik yan kl yer szgeci

Resim 5.3: Plastik alttan kl yer szgeci

Resim 5.4: Komple elik alttan kl yer szgeci

ekil 5.2: Alttan kl yer szgeci detay izimi

50

Resim 5.5: elik yan kl yer szgeci

ekil 5.3: elik yan kl yer szgeci detay izimi

51

5.1.2.2. Avlu Szgeci Avlu, bahe vb. yerlerde ya sularnn pis su ya da ya kanalna itilmesinde genellikle kgirden (beton) yaplan avlu szgeleri kullanlr. Ayr bir ehir ya kanal varsa szge sifonsuz yaplabilir. Sifonsuz avlu szgeci, azna zemin seviyesinde zgara konulmu rgara benzer. k borusu 0.40 m kadar yksekten alnarak dipte amur, kum vb. kat kirlerin toplanabilecei bir hacim salanr. Baz durumlarda, avlu szgeci iine girebilecek yaprak, kt, naylon poet vb. plerin kanala gemesinin nlenmesi iin bir tel sepet kullanlr. Kgir avlu szgeci, en az 0.45 X 0.45 m boyutunda yaplmaldr. ine girilebilmesi ve temizlenebilmesi iin 0.60 X 0.60 m boyutu daha uygundur. Szgecin i yzeyleri imento harc ile svanmaldr.

ekil 5.4: Avlu szgeci

5.1.2.3. Ya Tutucular Mutfak kirli sularnda bol miktarda ya bulunur. Suyun soumas ile bu yalar donarak borunun i yzeyine yapr. Kirli suda bulunan kl, iplik ve bitkisel maddelerle birlikte oluan bu katman borularn tkanmasna neden olur. Bundan baka donmu yalar ok rahatsz edici kokular yayar. Evlerde pek nemli olmayan bu sorun, lokanta, kafeterya, kla, yatl okul vb. mutfaklarnda ciddi ileyi bozukluklar dourabilir. Suda bulunan yalar ayrmak iin ya ayrclar kullanlr. Ya ayrcsnda, yalarn ayrlmasn kolaylatrmak iin, mutfaktan gelen kirli su soutulur ve akma hz azaltlr. Ya ayrcsnn geni gvdesine gelen kirli suyun hz azaltlr. Ayn zamanda kirli su souyacandan yalar bir katman halinde stte birikir. Ya ayrcsnn etraf ak yaplarak hava ile soumas salanr. Topraa gml olanlar da toprak yardmyla soutulurlar. Ya ayrcs bir sifon grevi de yapacandan mutfak teknesine ayrca bir sifon konulmasna gerek yoktur. Ayrca sk sk temizlenmelidir.

400

350

52

Resim 5.6: Ya ayrc grnts

ekil 5.5: Ya ayrc montaj ekli

5.1.2.4. Rgarlar Bina, tesis ve iletmelerin atk sularnn hepsinin topland ve ehir kanalizasyon ebekesine gnderildii bir eit sifondur. Bina byklne gre hesaplar yaplarak, kgirden (beton) yaplr. Bir dier rgara balanabilecei gibi kanalizasyona da balanabilir. Bina dnda kanalizasyon ebekesine yakn uygun bir yere yaplr. Herhangi bir kaaa izin vermemek iin izolasyonu iyi yaplmaldr.

53

600x600 beton kapak

binadan gelis 100 100 1000

100

100 diger rgara veya kanalizasyona 100 diger rgara veya kanalizasyona

ekil 5.6: Kot fark olan zeminde rgar balants

600x600 beton kapak

1000

binadan gelis 100

ekil 5.7: Dz zeminde rgar balants

5.2. Yer Szgeci Montaj


Yer szgeleri montaj az, inaat yaplrken uygun ykseklikte braklr. Szgecin kesin montaj ise genellikle slak zeminlerin yer demesi yaplrken olur. Atk su tesisat denirken dairenin bitmi deme ykseklii bilinmedii iin banyoya bal hol veya antrenin demesi yaplnca, banyonun bitmi deme ykseklii belli olur. Banyonun taban kaplanrken kaplama malzemesi ile teraziye alnarak monte edilir. Su szdrmazlna kars etraf imento harc ile sabitlenir.

54

100

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET


Yandan kl yer szgeci montajn ilem basamaklarn takip ederek montajn yapnz.

Ara ve Gereler
Yer szgeci Su terazisi Kum imento Mala Metre

lem Basamaklar
Atk su gideri aznn uygunluunu kontrol ediniz.

neriler
Herhangi bir karkla ve i kazasna izin vermeyecek ekilde alma ortamn hazrlaynz. iin gerekli ara ve gereleri hazrlaynz. Yer szgecinin balanaca atk su giderinin suyun rahatlkla gidebilmesi iin yeterli eimi olup olmadn kontrol ediniz. Gider azn stp veya bezle temizleyiniz. 50 mm PVC atk su gider aznn muf ksmnda conta var ise adaptr contann sorunsuz yerine oturabilmesi iin karnz. Atk su gider azna 50 mm lastik contay skca yerletiriniz.

Contay yerletiriniz.

55

Szgeci taknz.

Yer szgeci konulacak zemini temizleyiniz. Yer szgeci montaj ukurunu, szge alt seviyesine kadar kumla doldurunuz ve sktrnz. Yaptnz harc kumun zerine deme seviyesinin 23 cm. altna kadar doldurunuz. Szgeci gider azna balaynz. Szgecin altn ince kum ile besleyiniz. Szgecin bitmi deme ile tam bir uyum salayabilmesi iin, her iki ynden de teraziye alnz.

Szgecin ediniz.

terazisini

kontrol

Szgeci sabitleyiniz. Hazrlayacanz har ile teraziye aldnz szgeci yerine sabitleyiniz.

in bitirilmesi

in biimini estetik ynnden gzlemleyiniz. Takmlar toplaynz. Kirlenen yerleri temizleyiniz i bitirdiinizi retmeninize syleyiniz.

56

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME


BOLUK DOLDURMALI TEST
Bo olan ksmlar doru szcklerle doldurunuz. 1. Demelerdeki kirli sularn atk su borusuna akmasn salayan ancak tesisattaki pis kokularn bina iine gemesini engelleyen zel sifonlara . denir. Avlu, bahe vb. yerlerde ya sularnn pis su yada ya kanalna itilmesinde genellikle beton ( ) yaplan avlu szgeleri kullanlr. Suda bulunan yalar ayrmak iin kullanlr.

2.

3. 4.

Bina, tesis ve iletmelerin atk sularnn hepsinin topland ve ehir .. ebekesine gnderildii, betondan yaplan sifon trne ..denir.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz. Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz.

57

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME


MODL TEST 1. Aadaki lavaboyu bilgi sayfalarnda verilen teknik bilgiler ve alma kurallarna uygun olarak montajn yapn. KULLANILACAK MALZEMELER

Su terazisi, metre, matkap, tornavida, kurbaack anahtar, iki azl anahtar. Dbel, vida, sifon, silikon, kalem, lavabo montaj vidas, 50lik conta Yarm ayakl lavabo

800

740

80 550

490

58

MODL TEST 2. Aadaki ankastre du teknesini bilgi sayfalarnda verilen teknik bilgiler ve alma kurallarna uygun olarak montajn yapnz. KULLANILACAK MALZEMELER:

1. Su terazisi, metre, matkap, tornavida, kurbaack anahtar, 2. Dbel, vida, sifon, silikon, kalem, 3. Du teknesi,

90

23

59

PERFORMANS DEERLENDRME PERFORMANS DEERLENDRME


KONTROL LSTES S.N.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

GZLEMLENECEK DAVRANILAR
deal alma ortam hazrladnz m? Atk su gider azlar kontrol ettiniz mi? Vitrifiye malzemeler geici olarak yerine koyup markalama yaptnz m? aretlenen yerler matkapla delinip, dbelleri takld m? Montaj vidalar takp, terazi ile dzgnl kontrol ettiniz mi? Vitrifiye malzeme terazisinde yerine yerletirerek montaj vidalarna somunlar sktnz m? Vitrifiye malzemeye sifonu taktnz m? Szdrmazlk testi yaptnz m? Vitrifiye malzemenin dier paralar (ayak, panel) yerlerine uygun olarak monte ettiniz mi? Deme ve fayansla birleim yerine silikon sktnz m? gvenlik ve alma kurallarna uydunuz mu? parasnn montajn zamannda yaptnz m? alma alann temizlediniz mi? Kullanlan takmlar teslim ettiniz mi?

Evet

Hayr

DEERLENDRME Bu faaliyet srasnda bilgi konularnda veya uygulamal i paralarnda anlamadnz veya beceri kazanamadnz konular tekrar ediniz. Konular arkadalarnzla tartnz. Kendinizi yetersiz gryorsanz retmeninize dannz. Yeterli gryorsanz dier modle geiniz. Tebrikler modl baardnz.

60

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI


RENM FAALYET-1 CEVAP ANAHTARI
1 2 3 4 5 PARALEL EVYE SERAMK VE PASLANMAZ ELK 80-90 cm SLKON TEK GZL, FT

61

KAYNAKA KAYNAKA
Sabri KUMRAL, Tesisat Teknolojisi ve lem Yapraklar 11.Snf, Devlet Kitaplar Mdrl, Ankara, 2004. Serel Montaj El Kitab. SIDAL, Cahit; stanbul, 1996. Etem Sait Z, Yapda Shhi Tesisat, Birsen Yaynevi,

62

You might also like