BEYN ALITIRAN - HAFIZAYI PARLATAN SPER ZEKA SORULARI

Akl Oyunlar
Murat TAKMA

Tm yayn haklar Beyin Gc dergisine aittir. Kaynak gsterilerek tantm ve iktibas yaplabilir. oaltlamaz, baslamaz, senaryolatrlamaz ve farkl biimlerde hazrlanp sata sunulamaz. Elektronik ortamlarda yaynlanamaz.

Beyin Gc dergisinin ekidir.

Akl Oyunlar
Murat TAKMA

Yayn Ynetmeni Editr Kapak Tasarm Tasarm Film Bask-Cilt Genel Yapm 1. Bask ISSN

: Bilal zbay : Zeynep zkan : Gkhan Ko : Yeliz Yldz : Grafist Film : Aykut Basm Yayn
0212 428 54 26

: Endljans erik Hizmetleri : Kasm 2008 stanbul : 1308 - 1772

BEYN GC
Kiisel Geliim - Zeka & Hafza Gelitirme - Snavlara Hazrlk ve Yabanc Dil renme Dergisi

Merkez Mah. Karaolanolu Cad. Konut Sok. No:9 Mahmutbey - stanbul Tel: 0212 445 00 45 pbx Fax: 0212 445 00 90
www.beyingucudergisi.com

BEYN ALITIRAN - HAFIZAYI PARLATAN SPER ZEKA SORULARI

Akl Oyunlar

Murat TAKMA
Ktahya doumlu olup evli ve iki ocuk sahibidir. zmir'de elektrik-elektronik mhendisi olarak almaktadr. mtakma@gmail.com

NDEKLER
ZEKA SORULARI....................................................... 7 CEVAPLAR............................................................... 39 AKLI-ZEKAYI-HAFIZAYI GLENDRMENN YOLLARI................................................................... 59
Beyin Gcn Atele ..................................................... 60 Beyne Ziyafet eken Beyin Besinleri ve Kullanm ekilleri........................................................... 63 Beyin Gcnz Gelitirecek 3 Kolay Yol ..................... 67 Beyin Gcnz 2'ye Katlamak in Test Edilmi ve Onaylanm 7 pucu .................................................. 70 Konsantrasyonu Glendirmenin 15 Yolu ..................... 73 Manifesto Anahtar: kinci Beyin .................................. 77 Beyin Kilitlerinizi Amak in 17 Anahtar ................... 80 IQ'nuzu 1 Haftada %40 Artrma Program ................... 83 Dikkati ve Konsantrasyonu Artran Basit Taktikler...... 85 Dnce Gcn Gelitirme ve Doru Dnme Taktikleri ........................................................................ 87 Akl Testi ve Dnce Gcnn mtihan .................... 90

Dnyann her yerinden herkesin yenilecei bir yer vardr. Kimilerini yenilgi ykar, kimileriyse zaferle klr, bayalarlar. Byklk, hem yenilgiyi hem de zaferi kabullenebilen kiilerde yaar.
John Steinbeck

SORU 1

NC
Matematik retmeni nci Hanm snavda, in.ci arpmn sormay dnr. Bilgisayarda soruyu yazarken sleri yanllkla ste yazmay unutur ve drt basamakl inci saysn elde eder. in ilgin yan, sormak istedii arpmn sonucu bu drt basamakl sayya eittir. in.ci = inci Bu art salayan harflerin saysal deerleri katr?

SORU 2

SOLDAN SAA
1'den 9'a kadar olan rakamlar boluklara yerletirerek eitlii kurun. Btn rakamlar yalnzca bir kez kullanlacaktr. lemler soldan saa teker teker yaplacak( matematik ilkelerine uyulmayacak). Soldan saa devam eden her ilemin sonucu bir tam say. __-__/__+__/__+__/__x__-__=72 ... (((((((8-2)/3)+6)/4)+9)/1)*7)-5=72
7

SORU 3

ETLK
Sa taraftaki her rakamn (srasn deitirmeden) arasna +,-,x,( ) iaretlerini kullanarak, soldaki sayy 2 farkl yoldan elde ediniz. rnek: 1=2x(3+4)+5+6-(7+8+9)

1=23456789 2=13456789 3=12456789 4=12356789 5=12346789 6=12345789 7=12345689 8=12345679 9=12345678

SORU 4

YED ARKADA
8

Yedi arkadan her birinin cebindeki para dierlerindekinden farklyd. Her birinin cebindeki parann, kendinden daha az paras olannkine oran tam bir saydr. Arkadalarn toplam paras 2879 lirayd. Her bir arkadan parasn hesaplaynz.

SORU 5

1'den 9'a KADAR

Her harf 1'den 9'a kadar olan farkl bir sayya karlk geldiine gre aadaki eitlii salayan deerleri bulunuz. AB x C = DE DE + FG = HI

SORU 6

TARHL SAAT
Saysal gstergeli bir saat her biri iki hane olmak zere ve srasyla "saat:dakika:saniye-ay/gn" bilgilerini gstermektedir. rnek:"23:30:00-04/26"(26 Nisan, saat 23:30:00) 0'dan 9'a kadar btn rakamlarn birer kez kullanld tarih bilgilerini dikkate alarak bir yl iindeki en kk ve en byk tarih deerlerini bulunuz. En kk: --:--:-- --/-En byk: --:--:-- --/--

SORU 7

TOPLAMA
A + CE = CA + + + B + F = CC = = = CD + CF = DE

Yukardaki ilemde her harf bir rakam gstermektedir. Farkl harfler farkl rakamlardr. Her harfin deeri nedir?

Soru 8

10 BASAMAKLI BR SAYI
10 basamakl bir say yle yazlacaktr: Bu saynn 1. basamandaki rakam, saydaki sfrlarn says; 2. basamandaki rakam, saydaki 1'lerin says, ... olsun. (rnek: n = 4 iin 1210, 2020)

SORU 9

HARF-RAKAM
BE + GOL = FARK
10

AK + O = BRE BA + GO = KEL Yukardaki ilemde her harf bir rakam gstermektedir. Farkl harfler farkl rakamlardr. Her harfin deeri nedir?

Soru 10

SAYIMIZ
Be basamakl saymz var. lk rakam, son iki rakamn toplamna eit. kinci rakam, ilk rakamn 2 kat ve ayn zamanda drdnc rakamn da 3 kat. Be rakamn toplam 16 ise, saymz nedir?

SORU 11

1'den 9'a HARFLER

Her harf 1'den 9'a kadar olan farkl bir sayya karlk geldiine gre yukardaki eitlii salayan deerleri bulunuz. (Noktalar arpma ilemini gstermektedir.)

SORU 12

HARF-RAKAM
11

Aadaki ilemde her harf bir rakam temsil etmektedir ve ilem dorudur. Buna gre hangi harfin hangi rakam temsil ettiini bulun. KARA + MOR + AL = BORDO

SORU 13

BASAMAKLI
Baz basamakl saylar, rakamlar toplamnn karesi ile kalansz blnebilir. rnek olarak, 112 says rakamlar toplamnn karesi olan 16 ile [(1+1+2)2] kalansz blnr. Byle basamakl olup rakamlar da birbirinden farkl 10 tane say vardr. Bu saylar bulunuz.

SORU 14

ELDE ETMEK
2-5-6-9 saylarndan her bir rakam sadece bir kez kullanarak ve her rakam muhakkak kullanmak artyla sadece drt ilem kullanarak (toplama, karma, blme ve arpma) 39 saysna ulamaya aln. 4-6-8-8 saylarndan her bir rakam sadece bir kez kullanarak ve her rakam muhakkak kullanmak artyla sadece drt ilem kullanarak (toplama, karma, blme ve arpma) 28 saysna ulamaya aln.

SORU 15
12

ABCDE
AB x CD = EEE E x CD - AB = CC Yukardaki ilemde her harf bir rakam gstermektedir. Farkl harfler farkl rakamlardr. Her harfin deeri nedir? 37x12=444 4x12-37=11

SORU 16

AAAAAA
abcde x d = aaaaaa Her harf bir rakam temsil ettiine gre "aaaaaa" says nedir?

SORU 17

LEMLER
ABC + ABB = DBEB DBB + ECC = HBB = = = EFG + BBB = IBC

Yukardaki ilemde her harf bir rakam gstermektedir. Farkl harfler farkl rakamlardr. Her harfin deeri nedir?
13

SORU 18

6x6
6x6 bir kareye arplar koyacaksnz, yle ki drt tanesi apraz ya da dorusal olarak ayn hizada olmayacak. En fazla ka arp koyabilirsiniz?

SORU 19

Cryptarithmetic
KURT KURT KURT

KURT + KURT ________ EMRE Yukardaki ilemde her harf bir rakam gstermektedir. Farkl harfler farkl rakamlardr. Her harfin deeri nedir? KURT x 5 =EMRE SORU 20

PENGUEN
Bir pet shopta bir penguen grdm. Fiyat 125 lirayd. Ertesi hafta ayn penguenin fiyat 189 lira olmutu. Daha sonraki her hafta penguenin fiyat artmaya devam etti: 513,594,918. Altnc hafta penguenin fiyat 1242'ye ulatnda penguen satld. Penguen altnc haftada da satlmasayd, yedinci haftada onun fiyat ne olacakt? SORU 21

14

EKSK ARPIM
??3 x ??3 ______ 3?? ?3? +??3 ________ ?????

ekildeki arpma ileminde baz 3 rakamlarnn olduu yerler gsterilmitir. Soru iaretlerinin yerine gelecek rakamlar bularak, eitlii salaynz.

SORU 22

FORTY+TEN+TEN=?
FORTY TEN + TEN ________ SIXTY Yukardaki ilemde her harf bir rakam gstermektedir. Farkl harfler farkl rakamlardr. Her harfin deeri nedir?

15

SORU 23

abcde
a x (b + c + d + e) = 128 b x (a + c + d + e) = 155 c x (a + b + d + e) = 203 d x (a + b + c + e) = 243 e x (a + b + c + d) = 275 Yukardaki ilemde her harf bir rakam gstermektedir. Farkl harfler farkl rakamlardr. (a, b, c, d, e) harflerinin deeri nedir?

SORU 24

ELDE ETMEK
3-4-7-8 saylarndan her bir rakam sadece bir kez kullanarak ve her rakam muhakkak kullanmak artyla sadece drt ilem kullanarak (toplama, karma, blme ve arpma) 10 saysna ulamaya aln. 6-7-8-9 saylarndan her bir rakam sadece bir kez kullanarak ve her rakam muhakkak kullanmak artyla sadece drt ilem kullanarak (toplama, karma, blme ve arpma) 44 saysna ulamaya aln.

SORU 25
16

TELEFON NUMARASI
Hasan'n ilgin bir telefon numaras var. 7 rakaml olan bu numarann son 4 rakam blok halinde alnp baa getirilince oluan say, orijinal saynn iki katndan bir fazla oluyor. Telefon numarasn bulunuz.

SORU 26

ALTINLAR
Elimizde 5, 10, 20 ve 50 gramlk altn sikkeler var. Her birinin adedi bir asal saydr. Sikkelerin toplam arl ise 1000 gram. Elimizde en az ka adet sikke olabilir?

SORU 27

ARPMA
AB x EC = BCD x / x BC / F = G = = DAD x F = = BBEA

Yukardaki ilemde her harf bir rakam gstermektedir. Farkl harfler farkl rakamlardr. Her harfin deeri nedir?
17

SORU 28

ARDIIK TOPLAM
2000 yl: 2000=398+399+400+401+402 eklinde ardk tamsaylarn toplam eklinde yazlabilir.2001 yl ise: 2001=1000+1001 eklinde yazlabilir. Yeni bin ylda bir yl hari 2000'den 2999'a kadar her yl, ardk saylarn toplam eklinde yazlabilir. Hangi yl ardk saylarn toplam eklinde yazlamaz?

SORU 29

ON YED
SEKZ + DOKUZ = ONYED Yukardaki ilemde her harf bir rakam gstermektedir. Farkl harfler farkl rakamlardr. Her harfin deeri nedir?

SORU 30

BOWLNG TURNUVASI
18

Bir bowling turnuvasnda yarmaclar, iki gruba ayrlyor. Btn yarmaclar, kendi grubundaki btn yarmaclarla 3'er oyun oynuyor. Toplam 81 oyun oynandna gre her iki grupta kaar yarmac vardr?

SORU 31

HESAP MAKNES
Ali, hesap makinesiyle oynarken makinenin yalnzca girilen saynn son drt basaman gsterdiini fark etti. Sonra drt basamakl baka bir say yazd ve "kare alma" tuuna bast. Karsna kan aynyd. Sonra "karekk alma" tuuna bast, yine ayn sayy grd. Neydi bu drt basamakl say?

SORU 32

TEK-FT
T tek saylar, ift saylar gstermektedir. Eitlii salayarak, doru saylar bulunuz. T x TT ______ TT +TT ________ TTTTT

SORU 33

19

TERS SAYILAR
Murat'n hesap makinesinin kapasitesi 7 hane. 0, 1, 2, 5 ve 8 rakamlar hesap makinesinde ba aa okunduunda da aynsn verir.6 ve 9 rakamlar da ba aa okunduunda dierini verir. Tersten okunduunda daha byk bir sayy veren (Tam kareleri iin de geerli, yani saylarn ayr ayr tam kareleri de okunabilmeli) 0'dan byk en kk say hangisidir?

SORU 34

ELDE ETMEK
1-6-7-8 saylarndan her bir rakam sadece bir kez kullanarak ve her rakam muhakkak kullanmak artyla sadece drt

ilem kullanarak (toplama ,karma, blme ve arpma) 48 saysna ulamaya aln. 1-2-8-9 saylarndan her bir rakam sadece bir kez kullanarak ve her rakam muhakkak kullanmak artyla sadece drt ilem kullanarak (toplama, karma, blme ve arpma) 68 saysna ulamaya aln.

SORU 35

1'den 9'a HARFLER

A, B, C, D, E, F, G, H, I, harfleri, 1,2,3,4,5,6,7,8,9 saylarndan birine eittir.
20

A+B+C = C+D+E = E+F+G = G+H+I = 13 Yukardaki eitlii salayan zmleri bulunuz. (8 farkl zm vardr.)

SORU 36

LEMLER
(2 ? 3) ? (6 ? 2) ? (3 ? 1) = 5 Soru iaretlerinin yerine matematiksel ilem sembolleri koyarak eitlii salaynz. (+ - x /) (Birden fazla zm retilebilir. En az 3 farkl zm bulunuz.)

SORU 37

TOPLAMA
HJ + BG = AC + + + AD + EC = GE = DF + = DF = = HEK

Yukardaki ilemde her harf bir rakam gstermektedir. Farkl harfler farkl rakamlardr. Her harfin deeri nedir?
21

SORU 38

2001
Bu drt saydaki rakamlardan kan deitirmeliyiz ki, toplam 2001 etsin?

SORU 39

HARF-RAKAM
SEND + MORE = MONEY

Her farkl harf farkl bir rakam gstermektedir. Harflerin yerine rakamlar koyarak doru bir ilem yapn.

SORU 40

TEK ZG
Tek bir izgi ekleyerek ya da kartarak eitlikleri salaynz. 5 + 5 + 5 = 550 7I68=75

SORU 41
22

DRT ADET ALTI

6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6=5 6=6 6=8 6 = 24 6 = 30 6 = 48 6 = 66 6 = 180

Eitliin solundaki 4 adet 6 arasna +, -, x, : koyarak ve gerekirse parantez kullanarak sandaki sonular elde ediniz.

SORU 42

TEK-FT
T tek saylar, ift saylar gstermektedir. Eitlii salayarak, doru saylar bulunuz. T x ______ T +T __________ TT

SORU 43

Ax (B+C+D+E+F)
Aadaki eitlikleri salayan A, B, C, D, E ve F rakamlarn bulunuz. A x (B+C+D+E+F) = 184 B x ( A+C+D+E+F ) = 225 C x ( A+B+D+E+F ) = 301 D x ( A+B+C+E+F ) = 369 E x ( A+B+C+D+F ) = 400 F x ( A+B+C+D+E ) = 525

23

SORU 44

ELDE ETMEK
2-5-7-9 saylarndan her bir rakam sadece bir kez kullanarak ve her rakam muhakkak kullanmak artyla sadece drt ilem kullanarak (toplama, karma, blme ve arpma) 2 saysna ulamaya aln. 2 farkl ekilde yapnz. 2-5-8-9 saylarndan her bir rakam sadece bir kez kullanarak ve her rakam muhakkak kullanmak artyla sadece drt ilem kullanarak (toplama, karma, blme ve arpma) 52 saysna ulamaya aln.
24

SORU 45

TELEFON
1'den balayarak, her seferinde komu tulara (aprazlar da olabilir) atlayarak 9 basamakl bir telefon numaras evriliyor. Tular zerinde gidilen yol izilirse bu yol kendisiyle kesimiyor. Basamaklarn hepsi birbirinden farkldr. lk basamaktan oluan say ile ikinci basamaktan oluan saynn toplam son basamaktan oluan sayy verdiine gre telefon numaras katr.

SORU 46

1'den 9'a
*** 3* x_____ **** Yukardaki 1'den 9'a kadar tm saylar ieren arpma ilemini tamamlaynz.

SORU 47

HARFLER
ABC + HIE = FBD / / DEF DAH = = HB = = EG / H = DF

25

Yukardaki ilemde her harf bir rakam gstermektedir. Farkl harfler farkl rakamlardr. Her harfin deeri nedir?

SORU 48

ETLK
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 rakamlarndan alt tanesi A, B, C, D, E, F olsun. AxBxC=DxExF Olacak ekilde A, B, C, D, E, F saylar bulabilir misiniz?

SORU 49

HARF-RAKAM
TWO
26

TWO x______ THREE Her harf bir rakam simgelemektedir. Eitlii salayacak rakamlar bulunuz.

SORU 50

TEK ZG
Tek bir izgi ekleyerek ya da kartarak eitlikleri salaynz. 3 8 - 6 2 =35 1+23=139

SORU 51

KAIT PARALARI
Bir kat paras altya blnyor. Alt paradan biri yine altya blnyor ve bu ilem istenildii kadar srdrlyor. Aadaki saylardan hangisi, bu yolla elde edilebilecek kat paralarnn adedi olabilir? a. 1443 b. 1748 c. 1831 d. 1962

SORU 52

27

HARF-RAKAM
ABC + GHHA + = GJEJ + x DA x GJE = HJJJ = BEFA = GFDC = = FFDC

Yukardaki ilemde her harf bir rakam gstermektedir. Farkl harfler farkl rakamlardr. Her harfin deeri nedir?

SORU 53

LEMLER
Aadaki rakamlarn bazlarnn arasna +, - iaretlerini kullanarak, eitlii salaynz. 123456789=987654321

SORU 54

KEK
T C
28

A A A

K K T

E A E E

+ K

Her harf bir rakam temsil etmektedir. Harflerin yerine gelmesi gereken rakamlar bularak ilemi dorulaynz.

SORU 55

ELL BE
55 saysn, a) 5 adet 4 ve istediiniz matematiksel ilem ve sembol kullanarak, b) 4 adet 4 ve istediiniz matematiksel ilem ve sembol kullanarak elde ediniz. Not : Birden fazla 4' yan yana yazarak, yeni saylar (rnein 44) elde etmek yok.

SORU 56

10 CMLE
Aada 10 tane cmle verilmitir. Bu problemde 0 rakam ___ defa grnmtr. Bu problemde 1 rakam ___ defa grnmtr. Bu problemde 2 rakam ___ defa grnmtr. Bu problemde 3 rakam ___ defa grnmtr. Bu problemde 4 rakam ___ defa grnmtr. Bu problemde 5 rakam ___ defa grnmtr. Bu problemde 6 rakam ___ defa grnmtr. Bu problemde 7 rakam ___ defa grnmtr. Bu problemde 8 rakam ___ defa grnmtr. Bu problemde 9 rakam ___ defa grnmtr. Cmlelerdeki boluklar yle saylarla doldurun ki cmlelerin hepsi doru olsun. Bu sorunun iki farkl zmn bulabilir misiniz?
29

SORU 57

HARF-RAKAM
ABCD / FHA = EFG x IG = = = HC + FJD = FAJ

AHBE - ACFE =

Yukardaki ilemde her harf bir rakam gstermektedir. Farkl harfler farkl rakamlardr. Her harfin deeri nedir?

SORU 58

BLNMEYENLER
*** ** x____ *** **4 =____
30

***01 Yukardaki 2 basamakl ve 3 basamakl saynn arpmn verilen rakamlardan faydalanarak, bulunuz.

SORU 59

HARFLER & SAYILAR

Aadaki eitlikte her harf farkl bir rakam temsil etmektedir ve hibir say 0 ile balamamaktadr. Buna gre harflerin hangi saylara karlk geldiini bulun. YELLOW + BROWN = PURPLE

SORU 60

TEK ZG
Tek bir izgi ekleyerek ya da kartarak eitlikleri salaynz. (1 + 1 +1 ) x 2 = 1 8 7 2 - 3 1+1+1=142

SORU 61

ABC
AAA+BBB+CCC=B33A ise Yukardaki ilemde her harf bir rakam gstermektedir. Farkl harfler farkl rakamlardr. A, B, C nedir?

31

SORU 62

TABAN ARTMET
Aadaki toplama ileminde her harf bir rakam, farkl harfler farkl rakamlar gstermektedir. Ancak ilem 10'lu sistemde deildir. Bu ilem hangi say tabannda zlebilir? PRASA PRASA + PRASA ________ SAPRA

SORU 63

DRDNC KUVVET
Eer saynn toplam 6'ya, karelerinin toplam 8'e ve kplerinin toplam da 5'e eitse bu saynn drdnc kuvvetlerinin toplam hangi sayya eittir?

SORU 64

YZ
8-8-8-7-2 saylarndan her bir rakam sadece bir kez kullanarak ve her rakam muhakkak kullanmak artyla sadece drt ilem kullanarak (toplama, karma, blme ve arpma) 100 saysna ulamaya aln.

32

SORU 65

XYZ
XZY + XYZ = YZX Yukardaki ilemde her harf bir rakam gstermektedir. Farkl harfler farkl rakamlardr. Her harfin deeri nedir?

SORU 66

HARF-RAKAM
ABC x + = DE x = = CFGH =

JDHJ + DGC = JGKK JEDK + EBAH = FAGH Yukardaki ilemde her harf bir rakam gstermektedir. Farkl harfler farkl rakamlardr. Her harfin deeri nedir?
33

SORU 67

1'den 12'ye
182 ve 322 saylar aada 1'den 12'ye kadar rakamlar kullanlarak arpma yaplm iftleri toplayarak elde edilmitir. 182 = 1x12 + 2x11 + 3x10 + 4x9 + 5x8 + 6x7 322 = 1x2 + 3x4 + 5x6 + 7x8 + 9x10 + 11x12 Ayn ekilde 217,299 saylarn elde ediniz.

Soru 68

PARALELKENAR
Ayn dzlem zerinde n paralel izgi m paralel izgiyi kesiyor. Toplam ka paralelkenar oluur?

Soru 69

TAVLA
Tavla oynuyorsunuz ve bir pulunuz krk. Sadece atarsanz pulu yerine koyabileceksiniz. Pulu yerine koyma olasl (Gele atmama olasl) katr?

Soru 70

TURNUVA
Bu yl tenis turnuvasna 82 oyuncu girdi. Eleme usul yapldna gre, ampiyonu belirlemek iin ka ma gerekli?
34

SORU 71

KA SAYFA?
Bir kitaba sayfa numaralar verilirken 689 adet "1" rakam kullanmak gerekmitir. Bu kitap ka sayfadr?

SORU 72

ETLK
27- 19 = 11 Yandaki eitlii tek bir hareketle salayn.

SORU 73

KARE-DKDRTGEN
Elimizde kenar uzunluklar 1, 4, 7, 8, 9, 10, 14, 15 ve 18 birim olan karton kareler bulunuyor. Bunlar bir araya getirerek bir dikdrtgen oluturun. (Kartonlar st ste konulamaz ve katlanamaz.)

SORU 74

ARSALAR
A ve B adl iki iftinin kare biiminde arazileri vardr. Her metrekarede bir aa olan bu iftilerden A'nn aa says B'ninkinden 211 adet fazla. ki iftinin arsalarnn boyutlarn bulunuz.

35

SORU 75

KALAN SAYI
(0! + 1! + 2! + 3! + .... + 1000!)! saysn 5'e blnce kalan katr?

SORU 76

DOMNO
Dominoda 28 ta vardr ve talar zerindeki iaretler 0,1,2,3,4,5 ve 6'dr. Eer talar zerindeki iaretler 0 ile 12 arasnda olsayd ka tala oynamak gerekirdi?

SORU 77

BLNEBLEN
1 den 20 (dahil) ye kadar her bir say ile tam blnebilen en kk say katr?

SORU 78

100 DOLAR
100 dolar oluturamayacak ekilde $1, $2, $5, $10, $20 ve $50'lk banknotlarla sahip olabileceiniz maksimum para miktar nedir?
36

Soru 79

FAKTRYEL
Kendisi 10 ile, faktriyeli ise 1012 ile kalansz blnebilen en kk tamsay nedir?

SORU 80

ABCDxABCD=****ABCD
yle bir 4 basamakl say bulun ki, bu saynn karesinin son 4 hanesi bu say ile ayn olsun. rnek: 625x625 = 390.625 (3 basamakl say iin)...

SORU 81

ABCxCBA
3 basamakl bir say ile bu rakamn ters evrilmi hali arpldnda 224455 elde ediliyor. Bu say nedir? (rnek: 123x321)

SORU 82

KP
Rakamlarnn kpleri toplam kendisine eit olan 3 basamakl saylar hangileridir?

37

SORU 83

BR MLYONUNCU TERM
1,2,2,3,3,3,4,4,4,4,5,5,5,5,5,... eklinde devam edersek bir milyonuncu terim ne olur?

SORU 84

24
3 ve 2 saylarn 1 kere ve istediiniz matematiksel iareti istediiniz kadar kullanarak 24 saysn bulunuz?

SORU 85

SEKZ TANE 8
Sadece 8 tane 8 rakamn kullanarak 1000 saysna nasl ulalabilir?

Soru 86

DRT TANE 6
Drt adet 6 kullanarak 64 saysn elde ediniz.

SORU 87
38

ALTI BASAMAKLI SAYI

Alt basamakl yle bir say bulun ki 4 ile arpldnda tersten okunuu elde edilsin?

CEVAPLAR
SORU 1- NC
25.92 = 2592

SORU 2- SOLDAN SAA

8-2=6 6/3=2 2+6=8 8/4=2 2+9=11 11/1=11 11*7=77 77-5=72
39

SORU 3- ETLK
1=2x(3+4)+5+6-(7+8+9) 1=(2+3-4)x(5+6+7-8-9) 2=1+34-5x6+7+8+9 2=(1-3)x(4-5)x(6-7)x(8-9) 3=1x2-4+5-6+7+8-9 3=(1-2)x(4-5+6-7+8-9) 4=(1+2)x3-5-6+7+8-9

4=(1-2)x(3-5+6-7+8-9) 5=1x2+3+3x6-(7+8+9) 5=1x2+3+4+6+7-8-9 6=1x2-3+4-5+7-8+9 6=1x2x3x(4+5-7+8-9) 7=1x2-3-4+5+6-8-9 7=(1+2)x3+4+5+6-8-9 8=1x2x3-4x5+6+7+9 8=1x(2-3)x(4-5)x(6-7)+9 9=(1+2)x3-4-5-6+7+8

SORU 4- YED ARKADA

40

Birinci arkadan paras a, ikincinin ab, ncnn abc..vb olsun. O halde, a + ab + abc + abcd + abcde + abcdef +abcdefg=2879 veya a(1+b+bc+bcd+bcde+bcdef+bcdefg)=2879 olur. 2879 asal say olduuna gre, a=1 olur. Ayn ekilde, b(1+c+cd+cde+cdef+cdefg)=2878 =(2)*1439. 1439'da asal say olduuna gre b=2'dir. Benzer bir biimde ilemlere devam edildiinde, c=2, d=2, e=2, f=2 ve g=88 bulunur. Bu durumda, arkadalarn paralar, 1,2,4,8,16,32 ve 2816 liradr .

SORU 5- 1'den 9'a KADAR

17x4=68 68+25=93

SORU 6- TARHL SAAT

En Kk: 17:48:59/03/26 En Byk: 17:56:43/09/28

SORU 7- TOPLAMA
9A + 10 = 19 + + + 4 + 7 = 11 = = = 13 + 17 = 30
41

Soru 8- 10 BASAMAKLI BR SAYI

6210001000

SORU 9- HARF-RAKAM
0=R, 1=F, 2=E, 3=A, 4=B, 5=K, 6=L, 7=0, 8=G, 9=

Soru 10- SAYIMIZ

36421

SORU 11- 1'den 9'a HARFLER

[(1/6x3)+(5/8x9)+7/2x4)]=1

SORU 12- HARF-RAKAM

Harfler: B=1, K=9, O=0, M=7, A=5, R=2, L=3, D=8. lem: 9525 + 702 + 53 = 10280.

SORU 13- BASAMAKLI

162 243 324 392 405 512 605 648 810 972

42

SORU 14- ELDE ETMEK

6 x (9 - (5 / 2)) =39 (4 / 8) / (6 + 8) =28

SORU 15- ABCDE

37x12=444 4x12-37=11 A=3, B=7, C=1, D=2, E=4

SORU 16- AAAAAA

15873x7=111111 a=1 b=5 c=8 d=7 e=3

SORU 17- LEMLER

620 + 622 = 1242 122 + 400 = 522 = = = 498 + 222 = 720
43

SORU 18- 6x6

18 arp xooxox ooxxxo xxooxo oxxoxo xooxox oxxoox

SORU 19- Cryptarithmetic

1049x5 = 5245

SORU 20- PENGUEN

125 'in nasl bulunduunun bir nemi yok, ancak sonraki fiyatlar u kurala gre belirlenmi. 189=125+(1+2+5)2 513=189+(1+8+9)2 594=513+(5+1+3)2 ... ve yedinci hafta, 1242+(1+2+4+2)2=1323 .

SORU 21- EKSK ARPIM

113x133=15029 veya 133x113=15029
44

SORU 22- FORTY+TEN+TEN=?

29786+850+850=31486

SORU 23- abcde

a=4 b=5 c=7 d=9 e = 11

SORU 24- ELDE ETMEK

8 x (3 - (7 / 4)) (7 - (9 / 6)) x 8

SORU 25- TELEFON NUMARASI

4358717

SORU 26- ALTINLAR

2 adet 5, 2 adet 10, 31 adet 20 ve 7 adet 50 gramlk var. Toplam 42 sikke.

SORU 27- ARPMA

23 x 16 = 368 x / x 36 / 4 = 9 = 828 x = 4 = = 3312

45

SORU 28- ARDIIK TOPLAM

2048 yl ardk saylarn toplam eklinde yazlamaz nk 212 saysna eittir.

SORU 29- ON YED

SEKZ 34705 35284 40568 46305 DOKUZ 91785 71294 91528 81375 ONYED 126490 106578 132096 127680

58926 68947 75289 90563

71946 51907 31249 81523

130872 120854 106538 172086

SORU 30- BOWLNG TURNUVASI

(A-1)x3+(B-1)x3=81 (A-1)x(B-1)=9 A=10 ve B=4

SORU 31- HESAP MAKNES

46

Ali'nin girdii say, 9376 idi. Bu saynn karesi de 87909376 'yd.

SORU 32- TEK-FT

285x39 = 11115

SORU 33- TERS SAYILAR

Bu say, 1011'dir (Tersi 1101). Bunun karesi de 1022121 (Tersi 1101'in karesi 1212201) saysdr.

SORU 34- ELDE ETMEK

6 / (1 - (7 / 8)) (9 - (1 / 2)) x 8

SORU 35- 1'den 9'a HARFLER

A 1 2 3 4 5 6 7 8 3 3 5 5 6 6 9 9 B 9 9 6 6 5 5 3 3 C 1 1 2 2 2 2 1 1 D 8 8 7 7 7 7 8 8 E 4 4 4 4 4 4 4 4 F 7 7 8 8 8 8 7 7 G 2 2 1 1 1 1 2 2 H 5 6 3 9 3 9 5 6 I 6 5 9 3 9 3 6 5

SORU 36- LEMLER

(2 x 3) + (6 / 2) - (3 + 1) = 5 (2 + 3) - (6 - 2) + (3 + 1) = 5 (2 - 3) + (6 - 2) + (3 - 1) = 5 (3 + 2) x (6 / 2) / (3 x 1) = 5
47

SORU 37- TOPLAMA

19 + 46 = 65 + = + = + = 28 + 37 = 65 47 + 83 = 130

SORU 38- 2001

Bu saylardan hibirini deitirmeye gerek yok. Ba aa evirin yeter.

SORU 39- HARF-RAKAM

9567 + 1085 = 10652

SORU 40- TEK ZG

48

5 4 5 + 5 = 550 7+68=75

SORU 41- DRT ADET ALTI

[(6x6) - 6] : 6 = 5 6+[(6 - 6) x 6]=6 6+[(6+6) : 6]=8 [6 - (6-6)] x 6=30 (6x6) - 6 - 6=24 (6x6) + 6 + 6=48 (6+6) x 6 - 6=66 (6x6-6) x 6=180

SORU 42- TEK-FT

348 28 x------2784 696 ------9744

SORU 43- Ax (B+C+D+E+F)

A = 4 or 46 B = 5 or 45 C = 7 or 43 D = 9 or 41 E = 10 or 40 F = 15 or 35
49

SORU 44- ELDE ETMEK

5 / (7 - (9 / 2)) =2 9 / (7 - (5 / 2)) =2 (9 - (5 / 2)) x 8 =52

SORU 45- TELEFON

154709863

SORU 46- 1'den 9'a

186x39=7254

SORU 47- HARFLER

235 - 167 = 68 + / 496 / 124 = 4 = = = 731 / 43 = 17

SORU 48- ETLK

1.si 2 x 3 x 6 = 1 x 4 x 9 2.si 3 x 4 x 6 = 1 x 8 x 9
50

SORU 49- HARF-RAKAM

138 x 138 = 19044.

SORU 50- TEK ZG

38-6/5=35 1 4 2 - 3 =1 3 9

SORU 51- KAIT PARALARI

1831 1-6 2-11 3-16 5N+1 eklinde gidiyor.

SORU 52 - HARF-RAKAM
296 x 32 = 9472 + x 1552 + 184 = 1736 = = = 1848 + 5888 = 7736

SORU 53 - LEMLER
12-34-567+89=98-76-543+21 =-500

SORU 54 - KEK
3961 + 9 + 2961 = 6931

51

SORU 55 - ELL BE
a) zm 1: (4! + 4) x karekk(4) - (4/4) zm 2: (4! - ((4+4)/4))/.4 b) (4! - 4/karekk(4))/.4 = 55

SORU 56- 10 CMLE

011 179 232 321 411 511 611 721 811 911

SORU 57- HARF-RAKAM

52

6837 / 256 =

129 = 53 x = + = 49 = 207

6581 - 6321 = 260

SORU 58- BLNMEYENLER

123x87=10701

SORU 59- HARFLER & SAYILAR

649981 + 52813 = 702794

SORU 60- TEK ZG

(1 + 1 +1 ) x 2 = 1 8 / 2 - 3 141+1=142

SORU 61- ABC

A=2, B=1, C=9 olmaldr.

SORU 62- TABAN ARTMET

lem 9 tabannda yaplmtr. Bu tabana gre zmler PRASA = 13040, 16050, 23070, 26080.

SORU 63- DRDNC KUVVET

Cevap: 0

53

SORU 64- YZ
(8+7/2)*8+8 =11.5*8+8 =92+8 =100

SORU 65- XYZ

459+495=954 X=4 Y=9 Z=5

SORU 66- HARF-RAKAM

379 x 26 = 9854 + x 1241 + 259 = 1500 = = = 1620 + 6734 = 8354

SORU 67- 1'den 12'ye

217 = 1x12 + 2x5 + 3x9 + 4x8 + 6x11 + 7x10 299 = 1x2 + 3x6 + 4x8 + 5x9 + 7x10 + 11x12

Soru 68- PARALELKENAR

54

n izgiden 2 izgi x ekilde ve m izgiden 2 izgi y ekilde seilebilir. Aranan yant x.y = n (n - 1) m (m - 1) / 4 tr. rnek: n=5, m=9 ise x.y = 360 paralelkenar oluur.

Soru 69- TAVLA

11/36

Soru 70- TURNUVA

Her ma bir kii eler. Cevap: 81

SORU 71- KA SAYFA?

1234 sayfa

SORU 72- ETLK

9 saysn 180 derece dndrrz ve 6 says haline gelir. 27-16=11 haline gelir.

SORU 73- KARE-DKDRTGEN

Alan toplam olan 1056'y arpanlarna ayrdktan sonra oluacak 33x32 olmas gerektii kyor ortaya.

SORU 74- ARSALAR

A nn tarla boyutlar 106*106m B nin tarla boyutlar 105*105m
55

SORU 75- KALAN SAYI

Kalan sfrdr. Parantezin ii 5'ten byk olduundan faktriyeli de 5 in katdr.

SORU 76- DOMNO

Yeni dominoda 13 adet dubleks (0-0, 1-1, ....., 12-12) olacaktr. Kalan saylar iin 13 saynn her biri 12 kere tekrarlanr. Toplam 12x13 = 156 yarma ve 156/2 btne gerek vardr. O halde, 78+13 = 91 ta gereklidir.

SORU 77- BLNEBLEN

24x32x5x7x11x13x17x19 232 792 560

SORU 78- 100 DOLAR

4x2$, 1x5$, 4x20$, 1x50$

Soru 79- FAKTRYEL

30

SORU 80- ABCDxABCD=****ABCD

9.376
56

Karesi alndnda : 87.909.376

SORU 81- ABCxCBA

385x583

SORU 82- KP
153 370 371 407

SORU 83- BR MLYONUNCU TERM

Bir milyonuncu terim, 1414'n 1009. tekrardr.Yani 1414.

SORU 84- 24
(3!-2)!=24

SORU 85- SEKZ TANE 8

888+88+8+8+8=1000 olmal.

Soru 86- DRT TANE 6

((6+6)/6)^6

SORU 87- ALTI BASAMAKLI SAYI

219978
57

Bilirken susmak, bilmezken sylemek kadar ktdr.

Plato

Bir insann akll olmasna bir ey dediimiz yok. Yeter ki; akln bakalarna kabul ettirmeye almasn.
Eflatun

Byk sray gerekletirmek isteyen, birka adm geriye gitmek zorundadr. Bugn yarna, dnle beslenerek yol alr.
Bertolt Brecht

AKLI-ZEKAYI-HAFIZAYI

GLENDRMENN YOLLARI

59

Beyin Gcn Atele

Lambert Klein

Beyin, vcudunun en nemli paras. Ancak ou kez hak ettii deeri vermiyoruz kendisine. Bedensel fonksiyonlardan iin ya da evin hakkna dndklerine kadar her ey senin iin hayati neme sahip. Kendini uyuuk hissediyorsan ve beynini tam performans altramadn dnyorsan bu yaz beyin gcn atelemen ve yaam kaliteni artrman iin nemli neriler getirecek.

60

B Vitamini Al: B vitamininin enerjiyi artrd ve beyin

iin faydal bir besin olduu biliniyor. Sebze ve meyve, zellikle koyu yeil yaprakl ve sar sebze tketmelisin. Aada hangi rnlerde hangi tr B vitamini olduunu grebilirsin B1: Buday, baklagiller, karacier, spanak, bamya, fasulye, pancar, badem, ceviz, fndk, esmer pirin, yulaf, msr, koyun eti, sr eti, balk ve st. B2: St ve st rnleri, karacier, bbrek, mantar, elenmemi undan yaplm ekmek, badem, tahllar, yeil sebzeler, havu, fndk, mercimek, patates gibi besinler ve sebzeler. B3: Karacier, bbrek, balk, tavuk, ekmek, mantar, tahllar, baklagiller, fstk, fstk ya, ceviz, fndk, badem, bira mayas, esmer pirin, esmer makarna, kabak, incir, hurma.

B5: Karacier, bbrek, tavuk, yumurta, krmz et, buday, msr ve baklagiller. B6: Karacier, bbrek, krmz et, balk, yumurta, ekmek, bamya, fasulye, yulaf, msr, pirin. B11 vitamini: Karacier, bbrek, krmz et, spanak, marul, yumurta, ekmek. B12: Karacier, bbrek, koyun eti, hindi, somon, ton, uskumru gibi yal balklar, yumurta, peynir, st.

Beyin Egzersizleri Yap: Zihinsel uyarlar olmazsa, beyin gcn zayflar. Beyninin uyarldn sk sk kontrol edip en yksek kapasitede altndan emin olmalsn. Zihnini altrmak, hafza yeteneklerini artrr ve hatrlaman kolaylatrr. Beynini duraanlktan ve uyuukluktan kurtarmak iin engel bulmaca ve sudoku z. Bir dier alternatif olarak, yeni bir dil renebilirsin. Stres seviyeni drp hafzan glendirecei iin Meditasyon da faydal olacaktr.
61

Daha Fazla Meyve Ye: zellikle ilek, kiraz, ahududu,

brtlen gibi meyveler beyni glendirir. Antioksidan deposudurlar. Ayrca, en yksek beyin fonksiyonlar iin gerekli dopamin dzeyini dengeye getirirler.

Doru ekilde Nefes Al-Ver: Telal hayatlarmz

iinde doru nefes alp vermeyi ihmal ediyoruz. Beynine ulaan oksijen miktarn olabildiince artrman gerek. Doru nefes alp verme rneini kendine uygulamak iin yere yat ve

ellerini, parmak ularnla karnnn iki yanna dokunacak ekilde yerletir. Yavaa nefes al, oksijenin cierlerinin en derinine kadar dolduunu fark et. Bu durumda karnn genileyecek ve parmaklarn birbirinden biraz ayrlacaktr.

Egzersiz Yap: Salkl ve zinde bir vcut, kan akn hzlandrr ve beynine giden kan miktarn artrr. Bitkisel Ot Tket: Ginkgo Biloba gibi bitkilerin kan dolamn hzlandrarak beyin gcn artrd biliniyor.

62

Cehaletle deha arasndaki gerek fark nedir biliyor musunuz? Dehann snrlar var, cehaletinse hibir snr yoktur.
Whoopi Goldberg

Beyne Ziyafet eken Beyin Besinleri ve Kullanm ekilleri

Elsn alkan

Beyin besinleri, beyin fonksiyonlarn gelitiren besinlere denir. rnein, Omega 3 ya asitleri, beyindeki kan damarlarndaki tkanklklarn nne geer ve sinir hcrelerinin fonksiyonunu hzlandrr. Bu nedenle haftada 2 kez balk (balca Omega 3 kayna) yemenizi neririz. Beyin gcn dren besinleri bilmek de eit derecede nemli. Alkol, beyin hcrelerini dorudan ldrr. Sabrsz okurlar byk ihtimalle beyin gcn artran ve azaltan yiyeceklerin listesini grmek istiyorlar. te beyne iyi gelen besinler ve kt gelen besinler:
63

Beyin Besinleri
Avokado Bakla Bezelye Bira mayas Brokoli Brksel lahanas Buday Hindi Ispanak Keten tohumu ya Marul Muz Patates Peynir Portakal Sr eti (yasz) Siyah pirin Somon bal

Soya fasulyesi St Tavuk Ton bal

Yer fst ya Yulaf ezmesi Yourt Yumurta

Beyne Zarar Veren Besinler

Alkol Beyaz ekmek Dondurulmu gdalar Hidrojene yalar Kola
64

Nikotin ekerli iecekler Yapay renklendiriciler Yapay tatlandrclar

Alkol ncelikle beyin hcrelerini ldrr. Nikotin, klcal damarlara zarar verir; bu da beyne giden kan akn engelleyerek glikoz ve oksijen oluumunu nler. Hidrojene yalarn ise kurnazca etkileri vardr. Kalp hastalklarna ve damar tkanklklarna neden olur, bu da nikotinin olumsuz etkilerinin aynyla sonulanr. Bu de beyninize zarar vermenin yannda sizi yava yava ldrd iin bunlar yerine salkl yiyecek ve iecekleri tercih etmelisiniz. Yapay renklendiriciler ve tatlandrclar zellikle ocuklar zerinde pek ok olumsuz etkiye sahip. Beyne zarar veren besinler listesindeki dier yiyecekler kan ekeri dzeyinde dengesizlik meydana getirdikleri iin beynimize zararldr. Listeyi ezberlemek zorunda deilsiniz; tm alkoll ieceklerden, rafine undan ve ekerli rnlerden (patates de ar yendiinde beyin iin zararldr) uzak durmanz gerektiini bilin, yeter. Beyin kan ekerine ihtiya duyar, aldnz karbonhidratn %20'si beyin tarafndan kullanlr. Beynimizin istei, kan ekerinin dengede tutulmasdr, inip kmalardan holanmaz.

lenmi undan yaplan yiyecekler ve ekerli besinler kan ekeri dzeyinde dalgalanmalara neden olur. Bu durum, nrotransmitter (iki sinir hcresi arasnda balanty salayan kimyasal madde) dengesizliine yol aar. Sizin yerinde duramamanza, huzursuz, abuk kzan, alngan, dikkatsiz, yorgun ve uykulu olmanza neden olan bu durum, beyin fonksiyonlarnn ilevinin yavalamasna yol aar. En iyi beyin besinleri, kompleks karbonhidratlardr. Bu besinlerdeki molekller uzun olduu iin, barsaklarn basit ekere ayrtrma sreci daha uzun srer. Bu nedenle vcuda sabit bir enerji salarlar. Besinlerden beyin hcrelerine ve dier hcrelere giren ekerin oran "glisemik indeks" ile llr. Glisemik indeksi yksek olan besinler pankreas daha fazla eker salglamas iin uyarr. Glisemik indeksi dk olan besinler ise pankreasa uyarda bulunmaz, bylece kan ekeri dengede kalr.

Meyveler: Greyfurt, elma, brtlen, portakal ve zm

dk glisemik indekse sahiptir. Meyve sularna gre meyvelerin glisemik indeksi dktr; nk meyvedeki lifler meyve ekerinin absorbe edilmesini yavalatr.

65

Tahllar: Yulaf ezmesi ve kepek en iyisidir. Spagetti ve pirin dk glisemik indekse sahiptir. Patlam msr, eker kapl tahllar ve beyaz ekmek ise yksek glisemik indekse sahiptir. Sebze ve baklagiller: Soya fasulyesi, barbunya, mercimek gibi baklagiller harika beyin besinleridir. En dk glisemik indekse sahip besinler bunlardr. Patates ve havuta ise daha yksektir. St rnleri: Baklagillerden yksek, meyvelerden dk glisemik indekse sahiptir.

Besini nasl aldnz ve yediiniz de beynin bu besini ne ynde kullandn etkiler. rnein, baklagillerden oluan bir yemein ardndan ekerli besin yemek eker emilimini yavalatr. Yalar da eker emilimini drr. Dondurma, meyveli yourda gre daha dk glisemik indekse sahiptir. Niastal yiyecekleri fazla piirmek, n-sindirim yerine geer ve bylece bu rnler ierdikleri ekeri kana daha abuk salarlar. Protein beyin performansn olumlu ynde etkiler; nk nrotransmitterlerin yapld aminoasit ierirler. Nrotransmitterler, bir sinir hcresinden dierine sinyal tar. Bunlar ne kadar iyi beslerseniz o kadar etkili sonular alrsnz. Triptofan ve tirozin aminoasitleri, nrotrasmitterlerin ncleridir, nrotransmitterler bunlar tarafndan yaplr. Triptofan temel bir aminoasittir ve gnlk beslenme yoluyla vcuda alnr. Tirozin temel bir aminoasit deildir; nk ihtiya olduunda vcut tarafndan retilirler.
66

Beyin gcn artran yksek protein, dk karbonhidrat, yksek tirozin ieren besinler deniz rnleri, et, yumurta, soya fasulyesi ve st rnleridir. Beyni duraanlatran, yksek karbonhidrat, dk protein ve yksek triptofan ieren besinler ise hamur ileri, tatllar, ikolata, fndk, badem, ayekirdei ve susamdr. Burada iler biraz karyor. nsanlar besinlerdeki protein ve karbonhidrat deerlerine farkl ekillerde tepki verirler. Bazen alerjik durumlar da meydana gelebilir. Bu nedenle ncelikle vcudunuzu tanmanz ve tepki dzeyini lmeniz gerek.

Beyin Gcnz Gelitirecek 3 Kolay Yol

Daniel Scocco

Google'da "beyin gcn gelitirme" diye bir arama yaparsanz beyin gcnz nasl gelitirebileceinize dair birok neriler, teknikler, kitaplar ve oyunlar bulabilirsiniz. Bu nerilerden birou fiziksel egzersizleri, dengeli beslenmeyi ve karmak mantk egzersizlerini ierir. Ben kimsenin o nerileri okuduktan sonra her sabah bir saatlik yry yapacan ve omega-3 ya asitleriyle dzenlenmi yeni bir diyet program uygulayacan sanmam. Kalp krizi riski olanlar dnda ou insann bu nerilere kulak verip de tatbik edeceini dnmyorum. "Peki, beyin fonksiyonlarna kk bir destek vermek iin btn bunlardan daha kolay bir ey var m?" diye soracak olursanz, anslsnz ki, cevabmz: Evet!
67

1. Mouse pedinizi dier elinizin altna koyun

(Evet, en az bunun kadar kolay!) Mouse pedinizin olduu yn deitirerek kendinizi dominant olmayan elinizi kullanmaya zorlarsnz. Bu ilemi yaparken beynimizin sa ve sol hemisferleri arasndaki sinirsel balantlar uyarlm olur. Bilimsel aratrmalar ortaya koymutur ki; iki elini birden kullanabilen insanlar, beynin iki tarafn birbirine balayan sinir liflerine %10 daha fazla sahiptirler.

Aslnda mmkn olduunca fazla aktiviteyi baskn olmayan elimizle yapmak isteriz, fakat bazen pek de baarl sonular elde edemeyiz. nk bir hafta kadar dilerimi sol elimle fralamay denedim, bu denemeden rendiim tek ey tartarlarn dilerimi istila ettiiydi. Mouse'u sol elle kullanmak hayatnza kolayca entegre edebileceiniz bir ey. lk iki gn ok tuhaf hissedeceksiniz ve youn "tklama" gerektiren programlarda dier elinize geri dn yapacaksnz. Fakat bu adaptasyondan sonra ustaca iki elinizle birlikte bilgisayarnz kolayca kullanabileceksiniz.

2. Hafzanz zorlayn
Bazen alan bir arknn veya eski bir tandn ismini hatrlamak istersiniz. Ordadr, tam da dilinizin ucunda, fakat bir trl hatrlayamazsnz. Byle bir durumda genel olarak ne yaparsnz? Genelde hatrlayamadnz o ismi yaknnzdaki bir arkadanza sorarsnz ve arkadanz doru cevab verdiinde aynen u ekilde bir lk atarsnz. "Evet ya, ite bu!" Bir dahaki sefere hatrlamak istedikleriniz iin hafzanz zorlayn. Beyniniz de kaslarnz gibi uyarlacak ve ne kadar egzersiz yaparsanz o kadar gl olacaktr. simleri hatrlama konusunda kendinizi snrlandrmayn. Amcanzn telefonunu almak iin annenizi mi aryorsunuz? Kd ve kalemi unutun, ezberleyebilirsiniz. Telefonunuzun tularna bakn ve belli bir dzen iinde zihinsel bir resim oluturun, amcanzn nceden bildiiniz telefon numarasnn nasl olabileceine dair hatrnzda ekillendirmeyi deneyin. Baktnz olmad, en kt ihtimalle tekrar annenizi arayp renirsiniz

68

3. Dndrc oyunlar oynayn

Beyin kabiliyetlerinizi gelitirmek iin dzenli olarak Matematik Olimpiyatlarna katlmaya ihtiyacnz yok. Fakat

sudoku ve bulmacalar kadar kolay olan oyunlar ve aktiviteler beyin becerilerini gelitirici zellik tar. Bunu da gz ard etmemek lazm. Burada dzenlilik ok nemlidir. Dolaysyla bu tr oyunlar ve egzersizleri hayatnzn rutinlii arasna serpitirin. rnein, bir bulmaca zerek gnnze balayabilirsiniz. ahsen ben her gn satran oynamadan almaya balamam. Nasl ki arabay altrmak iin mara basmak gerekirse, yaklak 15 dakikam alan ite bu aktivite de her sabah beynimin almas iin mara basmak gibi ciddi bir grev yerine getirmi oluyor.

69

Bildiimizi zannetmemiz, renmemizin en byk dmandr.

DR.C.Bernard

Beyin Gcnz 2'ye Katlamak in Test Edilmi ve Onaylanm 7 pucu

Lynnee Davidson

Bilgi alannn ve ieriinin gnlk kurallar iinde katlanarak gelitiinin grnd bir ada yayoruz. Kontrolmzde olan birok teknoloji bilgisiyle, renmek ve yeni bilgiler almak daha kolay hale geldi ve sreci hzlandran bir etken olarak hayli faydasn grdmz bir gelime oldu.
70

Bu u anlama geliyor; beyninizin zihinsel ve fiziksel anlamda gcn muhafaza etmemiz ve kontrol altna almamz gerekiyor. Bu bakmdan eer 21. yzylda beyninizdeki her bir hcrenin bilginin avantajlarndan ve geliiminden faydalanmasn istiyorsanz, ite size beyin gcnz destekleyecek ve zihinsel geliiminize ciddi anlamda katkda bulunacak 7 ipucu!

1. Yeteri Kadar Egzersiz Yapn: Fiziksel egzersiz, bedeninize olduu kadar beyninize de iyi gelir. Egzersiz, beyninize giden oksijen akn artrr, konsantre olmanza yardmc olur, daha keskin, daha hzl ve daha net bir ekilde dnmenizi salar. Beyniniz egzersiz yaptka baarlarnz artacak ve kendinizi ok daha iyi hissedeceksiniz. ok daha iyi odaklanabileceksiniz, ok daha hzl kararlar alabileceksiniz, problemleri ok daha hzl zebileceksiniz ve ok daha yaratc olacaksnz. Ve biliyoruz ki egzersiz, yeni beyin hcrelerinin bymesine de yardmc oluyor.

2. Gece Uykunuza Dikkat Edin: Kalifornia niversitesi'nin yapm olduu bir aratrmaya gre; gnde 21 saat uyank kalan birinin yeterlilik ve kabiliyetiyle, kr-ktk sarho birinin alglay ve kavray denktir. Uyku, hafzanz yenilemenizi, yeni beceriler kazanmanz ve problemleri zmenizi salar. Dolaysyla iyi bir gece uykusu beyin gcnz artrmak iin mutlaka gereklidir. Ka saat uyumann iyi bir gece uykusu olaca kiiden kiiye gre deiir, fakat 6 ile 8 saat arasndaki uyku yeterli grlmtr.

3. Karbonhidratlardan Uzak Durun: Yeme alkanlnzdaki en ufak bir karbonhidrat (ekerli ve unlu mamuller) fazlall bile vcudunuzdaki eker orannz dengesizletirmi olacak. Kannzdaki eker orannda fazlalk ve azlk sz konusu olduunda metabolizmanz bundan ciddi anlamda olumsuz etkilenecektir. Sonu olarak beyninizi kt ynde etkileyecek, alngan, abuk kzan ve dikkatsiz olmanza sebep olacak. Gnlk besin tketiminizde karbonhidratl yiyecekler yerine, sebze ve meyve arlkl yiyecekler tketmeniz ok daha iyi olacaktr. Bu yiyecekler daimi bir enerji kaynayla beyninizi besleyecek. Dolaysyla beyin gcnzn artmasna yardmc olacak.

71

4. Sk Sk Omega-3 Yalar Aln: Omega-3 yalar

ieren diyetlerin ok daha etkili olduu delillerle ispatlanmtr. ok gl etkileri vardr. Omega-3 yalar beyin sal asndan ok gereklidir, nk hcre zarnn akkanln salar ve beyin hcreleri arasndaki iletiimi gelitirir. Omega3 yalar, renme gcnz artrr, zellikle ruh halinize gayet olumlu etkiler salayacaktr.

5. Sudoku Bulmacalar zn: Sudoku bulmacalarnn

dnyann her yerinde fanatikleri vardr. Bu bulmacalar zevkle

zlr, mantkl dnme ve konsantrasyon becerinizi gelitirdii kadar gn boyu keskin ve berrak bir zihne sahip olmanz salar.

6. ikolata Yiyin: ikolata severler iin iyi haber!

Aratrma bulgularna gre stl ikolata yemek, beyin fonksiyonlarn destekliyor, brom, feniletanolamin ve kafein gibi maddeler zihinsel performansn artryor. Aslnda feniletanolamin "ak ilac" olarak adlandrlr, nk k olduunuzda nasl ki kalbiniz yerinden kacakm gibi arpar, aynen yle bu madde de kalp atlarnz hzlandrr!

72

7. Yaratc Grselliin Gcnden Yararlann: Yaratc grsellik bir tekniktir ki; biim deiiklii ve dnmler yapmak bu teknikleri kullanan kii iin hayat gelitirmek adna zihinsel bir enerji kullanmay gerektirir. Beyninizin zihinsel enerjisini gelitirmek hayatnz gelitirir, nk hayalleriniz inanlmaz gl ve doru kullanldnda gerekte ne istediinizi tasarlayarak hayatnzn gzelliini artrrsnz. Yaratc grsellik renmeyi hzlandrr, hafzanz ve motivasyonunuzu artrr ve tabii beyin gcnz gelitirir.
Peki, neden denemiyorsunuz ve bir an evvel bu yedi ipucunu uygulamaya gemiyorsunuz? Desteklenmi beyin gc, 21. yzyln avantajlarndan yararlanmaya devam etmek adna iyi bir eydir!

Konsantrasyonu Glendirmenin 15 Yolu

Kate Burns

1- Yana yatk "8" egzersizi: Bu, bir eye odaklanmak istediiniz her an kullanabileceiniz basit bir egzersiz. Bir tahtaya ya da duvara astnz byk bir kada yatk 8 rakam (sonsuz iareti) izin. nce sa elinizle, sonra sol elinizle, sonra da her iki elinizle ayn anda. Kadnz yoksa, bu ilemi havada parmaklarnzla da yapabilirsiniz. nce byk sonsuz iaretleri yapn, sonra bu iaretleri giderek kltn. imdi konsantre olmanz gereken ie balamaya hazrsnz. Herhangi bir ey yaparken konsantrasyonunuzu kaybettiinizi dnrseniz bu egzersizi uygulayn hemen. Gzleriniz kapal olarak da yapabilirsiniz. Bu egzersiz, hem sa hem sol grsel alanlar altrarak beynin konsantrasyon gcn artrr. 2- Ayn anda birden fazla i yapmayn, her i iin bir sre belirleyin: Belirli bir srete yalnz bir ii yaparsanz, tm konsantrasyonunuzu bu ie verip dikkatinizin dalmasn nlersiniz. Birden fazla ii ayn anda yapmaya almak hem konsantrasyonu datr, hem kalitesiz iler ortaya koymanza sebep olur. Eer nnzdeki yarm saat iinde ofiste bir sunum yapacaksanz ya da bir snava alacaksanz, sadece onu dnn. Zihninizi yapacanz iin detaylarna odaklayn. Dikkatinizin farkl grevler arasnda gezinmesine izin vermeyin.

73

3- Bir eyi ilk ya da son kez yapyormusunuz gibi hissedin: Bir eyi ilk kez ya da son kez yapyormusunuz gibi dnrseniz, o eye daha dikkatle odaklanr, konsantrasyonunuzu artrm olursunuz. Bu, nceden kardnz detaylar yakalama, gzlem gcn artrma ve yeni bak alar gelitirme olana tanr. 4- "5 tane daha" yntemi: Bir iin ortasndayken sklp vazgemek zereyken "5 tane daha" egzersizine gein. Okumaktan skldnz m, "5 sayfa daha" okuyun. Snava alyorsunuz ve matematik sorusu zmekten skldnz, "5 matematik sorusu daha" zn. almaktan skldnz, "5 dakika daha" aln. Bu stratejiyi uygularken zihniniz sklma noktasn aar, zihinsel sabr ve dayankllk kprs oluturursunuz. Atletler yorulduklar anda bu hisse yenilmeyip almay devam ettirerek baar kazanrlar. Bu yntem size diren kazandrr. 5- Yazarak zihin karmaklnn nne gein: nemli bir ey yapmayan alrken, zihninizi megul eden dier eylerin konsantre olmanz engellediini dnyorsanz, bunlar bir kada yazn. Yanna da bu sorunla ne zaman ilgileneceinize dair bir not dn. Bu zihninizin dier sorunlarla dalmasn nler, sizi psikolojik olarak rahatlatr ve o anki iinize konsantre olmanz salar. 6- Kendinizi dllendirin: Bir ie balamadan nce, bitirdiinizde kendinizi neyle dllendireceinizi planlayn. dl, sizi rahatlatan ve mutlu eden her ey olabilir. Sevdiiniz bir yiyecek ya da iecek, yry yapmak, bir arkadanzla bulumak gibi Byk ve pahal bir ey olmak zorunda deil. Size keyif versin, yeter. Bu yntem, motivasyonunuzu, dolaysyla konsantrasyonunuzu artrr.

74

7- Projeniz hakknda spesifik olun: Neyi tamamlamak istediinizden emin olun. rnein bir snava alacaksanz, hangi blmleri bitireceinizi ve bu blmler iin ne kadar zaman ayracanz belirleyin. 8- Gereksiz faaliyetlerden kann: Ksa sreli konsantrasyona sahip kiiler fazla hareketli, kpr kpr kiilerdir. Eer onlar gzlemlerseniz, otururken el ve kollarn ar hareket ettirmek, evredekilerle konumadan duramamak gibi alkanlklara sahip olduklarn grrsnz. Konsantrasyon gc yksek kiiler sakin ve dingindir, gereksiz hareket ve davranlardan saknrlar. Siz de enerjinizi korumak iin gereksiz hareketlerden kann; bylece soukkanl olursunuz, oto-kontrol mekanizmanz glenir, konsantrasyonunuz artar. 9- Rahat ve grltden uzak bir ortam yaratn: Bir eyle megulken dikkatinizin blnmesini istemiyorsanz, evredeki dikkat datan engelleri olabildiince minimuma indirin. rnein perdeleri ekerek (ierisini karanlk yapmamak artyla) dikkat datc grsel etkenlerden uzaklaabilirsiniz. 10- Konsantrasyonu artran besinler tketin: Herhangi bir vitamin eksiklii konsantrasyon sorununa yol aabilir. Demir eksiklii de konsantrasyonunuzu azaltr ve abuk sinirlenen bir yapya kavumanza neden olur. Et, balk ve tavuk gibi demir ieren gdalar konsantrasyonunuzu canl tutar. C vitamini ieren besinler ve meyve sular da tercih edilmelidir. Bir bardak taze sklm portakal suyu ya da limon sktnz siyah ay idealdir. 11- Kendi kendinize kar nazik olun: Aklnza o an ilgilendiiniz konu dnda eyler gelirse, sakin bir ekilde onlar kafanzdan atmaya aln. Kendinize zorlayc davranmayn,

75

bu aksi etki yapar. Dnmemekte zorlandnz baz meseleler varsa 5. maddede belirttiimiz gibi bunlar yazarak kendinizi rahatlatabilirsiniz. 12- Kendinize bir kontrol izelgesi hazrlayn: nemli bir i yaparken, zihninizin daldn her hissediinizde bu izelgeye bir iaret koyun. Bunu istikrarl bir ekilde yaparsanz zamanla daha az iaret koyduunuzu ve konsantrasyonunuzun arttn greceksiniz. 13- inizi kk paralara bln: Zaman alc byk apl ileri kk paralara blerek tamamlarsanz bu, iin daha az yldrc grnmesini salar. Mesela bir snava alyorsanz, alacanz ksm paralara blerek srayla zerinden gein. 14- Konsantrasyon egzersizleri: eitli kitaplardaki, internetteki konsantrasyon egzersizlerini uygulayn. 15- e tm kalbinizle, istekle balayn: Eer isteksiz olursanz, bu, yaptnz iin kalitesine de yansr. Bir ii daha iyi yapmak istiyorsanz, ilginizi esirgemeyin. in ilginizi eken bir yann bulma aln. Bylece en sradan ilerden bile keyif alrsnz.

76

nsan ancak anlad eyleri duyar.

Goethe

Manifesto Anahtar: kinci Beyin

Duncan Sequeira

Her yeni yln banda yeni kararlar alma ritelini uygulamayanmz yoktur. Kesinlikle deimek istediimizden eminizdir. Fakat kararlarmz pratie dkme zaman gelince dramatik bir ekilde baarsz oluruz. Nedense her yl bu nakarat tekrarlanr durur. Veya hedefini belirlemi, kilit noktalar saptam, deiim karar alm bir arkadanz bu deiim kararn size akladnda onun bunu beceremeyeceini, hayatnda herhangi bir deiiklik meydana getiremeyeceini bilirsiniz. Peki, bunu nasl bilebilirsiniz? nk sezmisinizdir ki, o kii aklndan konumutur, kalbinden deil. Akl, isterken, bo bo gevezelik ederken veya herhangi bir karar verilecei zaman harikadr. Halbuki sadece kalp devreye girdiinde hayatmzda baz eyleri deitirebiliriz. Akl tek bana yalnzca karar verir, kendince hesaplar yapar durur; fakat kalp btn, dolaysyla sonucu etkiler.

77

Saln ve Sezgilerin Merkezi

Dou ve baz ezoterik Bat lkelerinin geleneklerinde kalbin "gne sinir alar" ve karn blgesinde olduu kabul grmtr. Doulular bbreklere, karna ve gbee birka parmak yakn bir yerde olduunu varsaydklar bu merkeze zel bir isim vermilerdir. Bu merkez "Hara merkezi" veya "Dan Tien" olarak adlandrlmtr. Doulu bak asna gre; Batllarn yani bizlerin merkezi, arlkl olarak bamzda veya kalpten ziyade aklmzdadr.

Bir insan fiziksel adan incelerseniz genellikle dengenin merkezi olarak omuzlar ya da ba grrsnz. Fakat bu, en iyi yer deildir. Gne sinir alar ve Dan Tien denge merkezi olarak bu blgeler hi de makul saylmaz. Ayrca bu blgelerin fiziksel ve duygusal dzeyde dengemize hibir etkisi yoktur. Beyinde bulunan nrotransmitterlerin byk bir ounluu intestinal (barsak) sistemde de bulur. Gne sinir alar sempatik sinir sisteminin sinir liflerinin oluturduu bir adr. Beyin cisimleri ve sinir maddeleri gri ve siyahtan olumutur. Nrotransmitterlerden olan ve depresyondaki kiilerde seviyesinin dk olduu fark edilen serotonin %90 orannda intestinal sistemde bulunmaktadr. inliler ve onlarn salk egzersizleri olan Tai Chi ve Chi Gung bu merkeze dikkat eker. Buras dengenin, saln ve sezgilerin merkezidir. Daha da nemlisi, bu merkezle kurulacak iletiim, hayatmz, kt alkanlklarmz, negatif duygularmz deitirmeyi veya yeni beceriler edinmek istediimizde aktif rol oynayacak nemli bir merkezdir. Arkadam Paula hayatnda ilk kez yaam olduu trafik kazasn anlatrken iinde bulunduu durumu yle anlatmt: "O yle bir and ki; kalbim korkudan kacakm gibi oldu, enerjim deimiti ve oka girmi durumdaydm." Yaad bu deneyim onu Chi Gung snflarna ynlendirdi. Bu sayede denge merkezini nasl koruyabileceini rendi. ok ilgin bir ekilde, bir yl sonra yine arabasnda baarsz bir deneyim yaad, fakat bu sefer alttaki merkezler btn ileri yoluna koydular. Paula'nn kalbi, olmas gerekenin dnda atmad, nefes al-verii dzenliydi ve etrafnda ne olup bittiini fark edebilecek zihin berraklna sahipti. Sindirim sistemimiz, metabolizmamz, bymemiz ve iyilememiz hepsi belimizin altndaki sinir alarnda bulunur. Ayrca her biri bilinaltmzda yer alr. "kinci beyin", deiimlerin olutuu yerdir.

78

Beden-Ruh Aras Senkronizasyon

Btn deiiklikler fiziksel olarak ortaya konmadan nce bilinaltnda yerini alr. Bisiklete binmekten tenis oynamaya kadar renilen her yeni bilgi, direkt bilinaltnn reflekslerine baldr. Yeni becerilerin hcre yapmz nasl etkileyecei derhal hcrelere nakledilir. Bedenimizle ve bedenimize hkmeden ruhumuz arasnda muazzam bir senkronizasyon vardr. Vcudumuzdaki btn hcrelere ulamann en iyi yolu, gne sinir alarna ulamaktan geer. ncelikle yeni bir beceri reniriz, ardndan o alkanlk haline gelir ve bir de bakmzdr ki farknda olmadan rutin bir ekilde rendiklerimizi uygulamaya koymuuzdur. Araba kullanmay ilk rendiinizde nasl konsantre olabildiinizi hatrlyor musunuz? Ama imdi herhangi bir aba sarf etmeden otomatikman, rahata arabanz kullanabiliyorsunuz. Bu bakmdan atlacak ilk adm, denge merkezimizin nerede yerleik olduunun farknda olmaktr. Bir sonraki adm ise, hareketlerimizi ve aktivitelerimizi aadaki merkezden yapmaktr.
79

Bildiini bilenin arkasndan gidiniz. Bildiini bilmeyeni uyandrnz. Bilmediini bilene retiniz. Bilmediini bilmeyenden kanz.
Konfys

Beyin Kilitlerinizi Amak in 17 Anahtar

Lilay Koradan

1- Resim izin: Resim izmek beyninizin sa lobunu uyarr ve yaratcl gelitirir. Renkli kalemleri aln ve bir eyler izin. 2- Derin nefes aln: Derin nefes alp verme, kandaki oksijen dzeyini artrr. 10-15 dakikalk derin nefes alp verme egzersizi, yaamnz ve beyin fonksiyonlarnz iin byk fark yaratr.
80

3- Yeni bir dil renin: Dil renme, beyninizde yeni yapsal oluumlarn gereklemesini salar ve beynin konuma ile ilgili merkezini gelitirir. 4- Balk ya kullann: Balk ya, beynin zar yapsn glendirir. 2 temel bileen olan EPA ve DHA beynin duygularla ilgili merkezlerini glendirir ve odaklanma gcnz artrr. 5- Kahkaha atn: Kahkaha beyinden, acy dindiren ve iyi hissetmemizi salayan kimyasallarn, mesela endorfinin salglanmasna yardmc olur. Kahkaha, doal bir stres azaltcdr. Bir komedi filmi izleyin, arkadalarnzla akalan, stand-up'a gidin; bylece endorfin dzeyinizi ykseltin. 6- Bir konu zerine tartn: yi, salkl bir tartma beynin hzl dnme ve zeka ile szel aktiviteleri birletirebilme yeteneini glendirir.

7- Pozitif dnn: Negatif dncelerden uzak durun, iyi eyler dnn, olumlu kelimeler kullann. Gnde 10 dakikanz olumlu dnme egzersizlerine ayrn. Aklnza olumsuz bir dnce geldiinde, bunu hemen olumlu bir dnceyle deitirin. 8- Grselletirin: Grselletirme, daha derin dzeye odaklanma ile ilgilidir. Pek ok baarl atlet, yar ann grselletirme ve nceden yaama tecrbesiyle baary yakalamtr. Grselletirme; stres dzeyini drme, yaratcl artrma ve beden-zihin performansn maksimum dzeye tama ile de dorudan balantldr. 9- Kendi kendinizi hipnotize edin: Bylece dnce srelerinizi deitirebilir, odaklanmanz gerekenler arasndaki geii hzlandrrsnz. Aratrmalar hipnozun stres seviyesini drdn, ac toleransn ykselttiini ve berrak bir dnce sistemi oluturduunu, zihni temizlediini gsteriyor. 10- engel bulmaca zn: engel bulmaca, eletirel dnme ve nceden renilenleri hatrlama fonksiyonlarn glendirir, zihninizi uyarr ve dinletirir. 11- Klasik mzik dinleyin: Klasik mzik, beynin sol lobunu harekete geiriyor. Klasik mzik dinleyen rencilerin matematik dersinde ve yaz yazma konusunda iyi olmalarnn nedeni de bu. Mozart dinleyerek balayabilirsiniz. Mozart dinleyenlerin zeka test sonularnda %80 art gzlendii de biliniyor. 12- ekerleme yapn: Gn iinde youn i temposu arasnda ksa ekerlemeler zihninizi yeniler ve dnce gcne tazelik kazandrr. banda yorulduunuzu hissederseniz, minik bir ekerleme sonras konsantrasyonunuzun ve performansnzn arttn greceksiniz.

81

13- Gz yalarnz tutmayn: Alamak sizi rahatlatr, sakinletirir ve beyin iindeki sirklasyonun salkl olmasn salar. Gzyayla zehirli maddeler dar atld iin beyin temizlenir, dolaysyla daha iyi alr. 14- Fndk yiyin: Brezilya'daki ve dier Gney Amerika lkelerindeki rencilerin snavlara girmeden nce fndk yedikleri biliniyor. ncesinde fndk yedikleri testlerin sonularnn daha yksek olduu gzlenmi. 15- Meyve suyu iin: Meyve suyu imek beyne hayat verir, beyin hcrelerinin besin almasn ve yenilenmesini salar. zellikle zm suyu, portakal suyu ve elma suyunu tercih edebilirsiniz. Bunlarn beyninize salad besinler, size zihinsel enerji ve konsantrasyon gc olarak geri dnecektir.
82

16- Fesleen koklayn: Fesleenin beyin fonksiyonlarn hzlandrd test edilmi. Nane kokusu da beyin faaliyetlerini hzlandran kokulardan biri 17- Meditasyon yapn: Meditasyonun IQ seviyesini artrd, stresi azaltt ve beyin fonksiyonlarn hzlandrd biliniyor. Meditasyonun ayrca beynin gelimi dnce becerisi ve performansndan sorumlu prefrontal korteks blmn harekete geirdii biliniyor

IQ'nuzu 1 Haftada %40 Artrma Program

Katherine Voss

Hangimiz bir gn yataktan kalkp da daha akll olduumuzu grmek istemeyiz? Bu dilek her ne kadar olamaz gibi grnse de bir bilim adamnn yntemi, 1 hafta gibi ksa bir zamanda, zekay yzde 40 orannda artrmann mmkn olduunu ortaya koydu. Beynimizin de herhangi bir kasmz gibi olduunu ve egzersizlerle glenebileceini ne sren skoya'daki Edinburgh niversitesi'nin Biyomedikal blmnden Prof. Mark Lythgoes'in BBC'de 1 hafta sren programna katlan 100 kiinin IQ'larnda yzde 40 art oldu. Bu art, programa katlmadan nce ve sonra yaplan IQ lm testleri ile karlatrlarak ispatland.

83

te Size Bir Haftalk Program:

Cumartesi: Diinizi her zaman kullandnz elinizle deil, dieriyle fralayn. Ve gznz kapatarak du aln. Pazar: Sabah saatlerinde bulmaca zn. Ve ksa yrye kn. Pazartesi: Akam yemeinde yal balk yiyin. e yryerek, bisikletle ya da daha nce kullanmadnz baka bir arala gidin.

Sal: Szlkten bilmediiniz kelimeler renin. Ve bunlar konumalarnzda kullann. aramba: Daha nce tanmadnz insanlarla dostluk kurmaya aln. Uzakdou sporlar kurslarna gidin. Perembe: e daha nce kullanmadnz bir yoldan gidin. Televizyondaki ciddi bilgi programlarn izleyin. Cuma: ki ve sigara gibi bamllklarnzdan vazgein. Alverie karken listeyi ezberlemeye aln.

84

Bilimin amac insanlara imdiye dek bilmedikleri bir eyi anlalr bir dille aklamaktr. Sanatta ise durum tam tersidir.
Paul Dirac

Dikkati ve Konsantrasyonu Artran Basit Taktikler

William Gallozzi

Kahvalty sakn ihmal etmeyin. Protein ve lif ierikli olsun. Gece boyunca glikoz seviyeniz der. Bu da gn iindeki konsantrasyonunuzu gletirir. Kahvalt sofrasnda bir avu fndk, buday ekmei ya da bir bardak ekersiz portakal suyu bulundurursanz iyi olur. Uykunuzu aln. Uykusuz kalmak, dikkatinizi en ok datan unsurlardan biridir. Meditasyon yapn. Gnde kendinize 10 dakika ayrn. Bu sre iinde rahatlayn, derin derin nefes aln, nefes alveriinize odaklann. Bu, konsantrasyon gcnz artrr. Televizyonu kapatn. Baz aileler, izlemeseler bile gn boyu televizyonu ak brakrlar. Bu, gereksiz pek ok bilginin zihninize yerlemesine neden olur. Kitap okuyun. Her gn zamannzn belirli bir blmn dergi, gazete ya da kitap okumaya ayrn. Okuma konsantrasyon gcnz artraca iin bu iyi bir egzersizdir. zellikle keyifli bir hikaye okuyorsanz, siz farknda olmadan konsantre olmusunuz demektir.

85

Mola verin. Yorucu ve skc bir ile urayorsanz ve dikkatinizin yava yava daldn hissediyorsanz, mola verin. Gne altnda hzl ve ksa bir yry zihin karkln nler, iinize yenilenmi bir konsantrasyon gcyle balamanz salar. Doktora bavurun. Konsantrasyon sorununuzun byk boyutta olduunu dnyorsanz, doktora grnmenizde fayda var. Baz kimyasal dengesizlikler de dikkat eksikliinin nedenleri arasndadr. Gerekli ilalarn kullanm, kimyasal dengeyi salayarak zihinsel fonksiyonlarnz dzenler. B12 vitamini almaya zen gsterin. B12 eksikliinin semptomlar arasnda dikkat ve konsantrasyon bozukluu ile depresyondur. Bunun iin doktora bavurmakta fayda var.
86

Deli olup bunun farknda olmak, akll olup bundan phe duymaktan daha rahatlatcdr.
G. B. Burgin

Dnce Gcn Gelitirme ve Doru Dnme Taktikleri

Chuck Gallozzi

Hibir beyin, en zayf dncesinden daha gl deildir.

(Thomas L. Masson, 1866 ~ 1934)

Dnme hakknda ne dnyorsunuz? oumuz bu eylemi durmakszn yaptmz sansa da doru dnmeyi bilenimiz ok az aslnda. Evet, bilincimizden pek ok fikir gelip geiyor, yer deitiriyor; ancak buna "dnme" deil "kendi kendimizle konuma" denir. Dnme, fikir ve inanlarn otomatik bir biimde beynimizde yer deitirmesi deildir. Bu otomatik sre, sadece bilgilerin da vurulmasn salar, bizi ilerletmez, geri gtrr. Dnmek derken anlatmak istediim, fikirlerin bilinli formlasyonu. Dnmek, dncelerin belli bir ama dorultusunda ilenmesi, ilevselletirilmesidir. Aldous Huxley, (1894 ~ 1963) der ki: "Bir kiinin yaamnn byk blm, onu dnmeden alkoyan abalardan ibarettir." George Bernard Shaw'un (1856 ~ 1950) yorumu, dnmekten holanmaymz nkteli bir ekilde aktarr: "Ylda 2-3 kereden fazla dnen insan ok azdr. Ben, haftada bir ya da iki kez dndm iin kendime byk bir sayg duyuyorum." Oyuncu ve senarist Paul Fix (1901 ~ 1983) de mizahi bir vurguyla yle der: "Pek ok insann dnceleri iinde kaybolmasnn nedeni, dncenin pek sk uranmayan bir yer olmasndandr." Herhangi bir davranta bulunmadan nce dndmzde ya da davranlarmzn sonularn ngrmeye altmzda

87

olas pek ok nemli sorunun nne gemi oluruz. Thomas Secker (1693 ~ 1768) diyor ki: "Baz insanlar nce yapar, sonra dnr ve bu nedenle sonsuza dek pimanlk duyarlar." Ancak biz byle olmak zorunda deiliz. Eyleme gemeden nce dnme gcne sahibiz. Bu bizi hatalardan korur, davrana getikten sonra dnmek ise sadece hatalarmzdan ders almamza yardm eder.

Dnmenin Formlar
Dnmenin en nemli formlarndan biri, yanstma ya da tasarlamadr. Belirli bir durumun nedenlerini ve sonularn, faydalarn ve sorumluluklarn tartmak demektir. Ancak abartya kamadan ngiliz devlet adam Edward F. Halifax (1881 ~ 1959) yle der: "Bir kii bir dnceye ylesine taklr ki, onun hapsinde olur." Zaman zaman herhangi bir davranta bulunmak, hibir davranta bulunmamaktan daha iyidir. Sonuta bir hata yaparsak, ondan bir eyler renir ve devam ederiz. Ancak hibir ey yapmamak, zamann sularnda buz tutmak gibi bir eydir. Hayatnzdan memnun deilseniz, onun hakknda dnme eklinizi deitirin. Dier deyile, perspektifinizi, bak anz yenileyin. Etrafnz saran iyilikleri grmeye gayret edin. Bazen kusurlar, olumsuzlar ve problemleri bulmaya alarak ok fazla vakit kaybediyoruz. "Mutlu bir hayat iin ok az eye ihtiyacmz var." diyor Marcus Aurelius (121 ~ 180), "hepsi senin iinde, nasl dndnde" Doug Horton ise bu fikre u szleriyle katlyor: "Hayat onu gzel olduunu dndmzde gzel, kt olduunu dndmzde ktdr." Dncelerimiz, gcn kaynadr. Bizi asilletirebilirler de, kltebilirler de Mutlu olmamz da salayabilirler, bir zavall olmamz da Bizi zgrletirebilirler de, kleletirebilirler de

88

Kk Bir Pozitif Dnce, Negatif Dnce Ordusunu Malup Eder

Yapc dnce, frsatlara ve kiisel geliime ulatran bir beceridir. Sonsuz saydaki frsatlarla gremekten daha zevkli ne olabilir? Kararlar, davranlar ve bunlarn sonular hakknda durup dnmek iin vakit ayranlar iin hayat heyecan verici servenler hazrlar. Kalem ve kat kullanarak dncenin gcn hesap edebiliriz. Dncelerimizi yazmak, onlara odaklanmamza, fikirlerimizi ve onlarn yneldii yeri kontrol etmemize yardmc olur. Zihnimizdekileri netletirmemizi, gelitirmemizi, sadeletirmemizi salar. Ayrca, gelecekte bize referans olabilecek kaytlara sahip olmamz mmkn klar. Dnce gcn ortaya karmann bir dier yolu, sorular sormaktr. Ancak doru sorular "Bu problemi nasl zebilirim?" diye sormalsnz mesela, "Bu neden benim bama geldi?" eklinde deil "Seeneklerim neler?" diye sormalsnz, "Sulu kim?" diye deil. Gazeteci Walter Duranty yle der: "nsanlarn en byk problemi zihinleriyle deil, korkular ve mitleriyle dnmeleridir." Dnce gcnn mucizesi urada: Kk bir pozitif dnce, byk bir negatif dnce ordusunu malup edebilir. Bazen gzel bir kelime, bir insann hayatn olumlu ynde deitirmeye yetebilir. Dnce gcyle hayal gcn birletirdiimizde harika bir potansiyel ortaya kar. Bu iki kuvvet birlikte yol aldnda yaam vizyonumuzu ve izini sreceimiz hayallerimizi yaratrz. Hayallerimizi izlediimizde yaam servenimizin kaplarn aralarz.
89

Akl Testi ve Dnce Gcnn mtihan

Haki Demir

Akl testinin iki hedefi vardr. Biri akln alann tespit etmek, dieri akln seviyesini lmek. Akln seviyesi nemli grlr ama akln alan pek ilgilenilen konu deildir. Akln seviyesi derinliini gsterdii gibi alan da geniliini gsterir ki, seviyesi kadar deilse de ona yakn derecede nemlidir.
90

Akl testi; zek testi, istidat testi ve uur testinin iinde en zor olandr. Gelime andan sonra akl zekdan ayrmak ve olgunluk anda ise akl uurdan ayrmak ok zordur ve daha zor olan, her ada akl istidattan ayrabilmektir. Akl testi ile zek testi arasndaki temel farkllk, akl testinin, insann bilgilendii alanlarda yaplmas, zek testinin ise insann bilgilendii alanlarn dnda yaplmasdr. nk zek insanda hazr halde (doumunda) vardr ve bilgilenmeden ncede faaliyette olduu iin bilgilenme alanlar dnda saf halde bulunabilir ve test edilebilir. Akl ise insanda hazr halde bulunmad ve bnyesinin teekkl etmesi (olumas) gerektii iin insann bilgilenme alanlarnda (bildii alanlarda) mevcuttur ve bilgilenme alanlar dnda akl test etmek salkl neticeler vermeyecektir. Zek testini, insann bilgilendii alanlarda yapmak yanlna denler zek yerine akl test etmektedirler. Fakat uyguladklar test akl testi olmad iin aldklar neticeler akl testi neticeleri olmayacak ve ie yaramayacaktr.

stidat, insann baz konulara dnk doutan sahip olduu temayldr. Bilgilenme ncesinde bulunduu iin zeknn faaliyetlerini ynlendirmek imknna sahiptir. Akln olumasnda katks vardr ve akln bnyesini tayin eden temel faktrlerden biridir. Akl ve zek istidatlarn bulunduu alanlarda dier alanlardan daha fazla ve keskin bir kavraya sahiptir. Akl test edebilmek iin istidatlardan arndrlm alanlarda uygulama yapmak gerekir. stidatlarn bulunduu alanlarda yaplacak bir testin neticesi insandaki akln (akl seviyesinin veya akl yann) ok zerinde bir netice verecektir.

Akl-Zeka Farkll
Akl testinin yaplmad veya akl testi diye bir testin bulunmad bir dnyada yaamak ne kadar strap vericidir. Akl testinin bulunmad bir dnya "aklsz dnya" olmaktan nasl kurtulabilir? Akl testi psikolojide gelitirilebilmi bir test deildir. Akl testi gelitirilebilmi olsayd eer, eitim-retimden, i hayatna kadar birok alanda kullanma imkn vard. Akl testinin gelitirilememesinin sebepleri bir tarafa, bu testin gelitirilememesinin zek testi ve istidat testleri iin de bir zafiyet oluturduu aktr. Akl testi ayr bir konu haline getirilemeyince zek veya istidat testleri ile kartrlmakta ve bunlarn da shhatli yaplabilmesi kabil olmamaktadr. Hayata, varla ve cemiyete uyum mahareti akldadr. Akl bu anlamda mesela zekdan daha az nemli deildir. Zeknn doutan varolmas, onun artrlmas veya eksiltilmesini engelledii iin zeki olmak bir imtiyaz anlamna gelebilmekte ve bundan dolay nem arzetmektedir. Fakat akln gelitirilmesi mmkn olduuna gre zeknn aklarn (eksikliklerini) giderme imkn bulunduu iin ou zaman zekdan daha fazla nemlidir. zellikle zeknn verimlerinin de akl tarafndan

91

deerlendirildii gz nne alnrsa, "aklsz zek"nn bir anlam olmayacaktr. Bu noktada akl zekdan daha nemlidir hi phesiz. Zeknn plak haliyle yapc olduunu sylemek kabil deildir. Akln rettii veya muhafaza ettii formlar olmasa zeky zapt etmek kabil olmaz. Geri akln rettii ve kulland formlar da her zaman zeky zapt altnda alamaz ama faaliyetlerini ynlendirici bir etkisi olduu ve zekann retimlerini verimlendirme imkn olduu dorudur. Eitimde zeknn imknlarn ortaya karmak ve bundan faydalanmak kabilken, buna karlk akln retilebilmesi szkonusudur. Bu anlamda, akl insanda belirleyici ve ekillendirici bir fonksiyona sahiptir. Dolaysyla eitimin zek zerinde fazla bir ereveleyici ve zaptedici etkisi ve zellii olmamasna ramen, akln belirleyici etkisini unutmamak gerekir.
92

Eitim-retimin zeky ynlendirici olmas fakat akl oluturmas (ina etmesi) gerekir. Bunun iin akln ne olduunun tespit edilmesi ile beraber akl testinin gelitirilmesi ve periyodik olarak uygulanmas arttr. Eitim-retimde imtihanlarn bilgiyi lmek iin deil, akln geliimini lmek iin yaplmas gerekir. Akln geliiminin llmesi ise akl testi ile mmkndr. hayatnn yzde doksannda zeki insan deil akll insan gereklidir. Zeknn zaptedilemez olan mahiyeti intibak fonksiyonunun gerektii noktalarda ykc neticeler dourabilir. hayatnda intibak maharetinin gerektii noktalar ounluktadr; ynetici ve planlayc kadrolarn dndaki tm kadrolarn projeleri yrtmekte ihtiyac olan akldr. Akln intibak maharetini, teslim olmak eklinde anlamak doru deildir. ntibak mahareti, emirlerin en uygun ekilde yerine getirilmesini ihtiva ettii gibi ekip almasn da mmkn hale getirir. Zek kendi kendine yeterli olduu kanaatine sahiptir ve sahibine eletirme ve isyan etme gcn verir.

Zeki insanlarn planlama ve ynetim kadrolarnda bulunmasnda azami fayda varken, alt kadrolarn akll olmas (geri zekl olmamas artyla) kfidir. Bir noktay aklamak gerekiyor. Bir iletmenin her kadrosunun zeki olmasnda fayda var. Fakat akl zeksndan daha gl insanlarn intibak fonksiyonu daha fazladr ve ekip almasna daha yatkndrlar. Bu noktann dikkate alnmas gerekir.

Akll nsan m, Zeki nsan m?

Akll insan ile zeki insann birbirine alternatif olduu biimindeki anlay yanltr. Burada akll insan ile zeki insan arasnda yaptmz mukayese aslnda akl ile zek arasndaki mukayesedir. Yoksa zeki insann zeksna paralel derecede ve gelimilikte bir akl sahibi olmas gerekir. Fakat zeki bir insan zeks ile mtenasip bir akl sahibi deilse, o zeki insan hibir deere sahip deildir. Zek seviyesine uygun bir akl bnyesine sahip olan kii ise ne sadece zeki insandr ne de sadece akll insan, o hem zeki ve hem de akll insandr ki, salkl bir psikolojik dnya ancak byle kurulur. Sosyal alanda akl testinin lzumu baka bir nem kazanr. nsani mnasebetlerin eitlilii ve younluu akl ile dorudan ilgilidir. Baka birok sebepten bahsetmek kabilse de akl bu noktada nemli bir faktrdr. nsani mnasebetlerin mahiyetini, ynn, eitliliini ve seviyesini tayin etmede akl n sralarda yer alr. nsann tercih ettii insani mnasebet biimleri akln bnyesi ve alan ile yakndan ilgilidir. Akl testi, nasl bir sosyal evrenin uygun olduunu ve sosyal ilikilerin tarznn ne olacana dair ciddi verileri ortaya karr. Psikolojik problemlerin birounun temelinde, karlalan hadiseleri aklamakta ve tavr gelitirmekte akln bnyesinin

93

yeterince gelimemi ve glenmemi olmas vardr. Yaanacak hadiseleri insann seme imkn olmad ve istemedii hadiseleri yaamak zorunda kald hatrlanacak olursa, akln yeterince geni ve derin bir hacme sahip olmas gerei anlalr. Akln hacminin bykl ok dalgalarnn emilmesini ve etkinin zayflamasn mmkn hale getirir.

Uygulama Problemi
Akl testinin uygulanabilmesinin artlar; akln olumas, zekdan ayrdedilmesi, istidat alanlar dnda yaplmas ile kabildir. Akl testinin uygulanabilmesi iin akl zek ve istidattan ayrt etmek n art ve en nemli problemdir. nsan bu ikisinden tecrit edebilme (soyutlayabilme) imkn bulunmadna gre nce bu testlerin uygulanmas gerekir. Zek testinin ve istidat testinin yaplarak bunlarn alanlarnn ve zelliklerinin tespit edilmesi ve dier alanlarda akl testinin uygulanmas gerekmektedir. Zek testinin salkl yaplabilmesi iin ilgi testinin yaplmas gerektii fark edilirse, akl testi iin ilgi testinin de yaplm olmas gerekir. uur, akl, istidat ve zek testlerini yapmann asl anlam insann i dnyasnn haritasn karmaktr. Daha dorusu bu hedefe dnk olarak yaplmas gerekir. Bu testlerden her hangi birini dierinden bamsz olarak yapabilmek kabil olmad iin, insann akln veya zeksn lmek gibi bir hadise szkonusu deildir. nsan toplam olarak ele alp bir program dhilinde testlerin uygulanmas ile neticeye ulalabilecei unutulmamaldr. Gereklik hissi akln bnyesini ve zellikle de alann tespit etmek bakmndan ok nemlidir. Gereklik hissi akln alann en belirgin bir ekilde tespit eden gstergedir. Bir hadiseyi gerekletirilebilme derecesi, gereklik hissi ile tespit edilir.

94

Gereklik hissi, objenin i dnyaya tanabilmesi ile ilgilidir. Varlk ve vakalarn insan i dnyasna tanabilme derecesi, insandaki gereklik zeminini oluturduuna gre, gereklik hissi, insann konu ile ilgili i dnyasndaki imknlarn gsterir. Gereklik kavray ise akl testinin en byk parasdr. Akln oluturduu ve olumasndan tam kapasite faaliyette bulunduu psikolojik mekanizma "gereklik kavray"dr. Akl testinin "gereklik kavray"n hedeflemesi arttr. Netice olarak akl testi, karmak bir testtir ve iinde zeka testi, istidat (yetenek) testi ve ilgi testinin de bulunmas gerekir. Baka bir ifadeyle; zeka testi, istidat testi ve ilgi testinin akl testinden bamsz yaplmamas ve tamamnn tek test haline getirilmesi arttr. Dolaysyla ok komleks bir testten bahsedildii anlalm olmaldr.
95

G ve sabr arasnda bir msabaka olursa, sabrn tarafn tutun.

W.B. Prescott