Salk Kltr Sanat ve Magazin Dergisi Sahibi Fatih niversitesi Tp Fakltesi Hastanesi Adna Dekan Prof. Dr. M.

Ramazan YTOLU Sorumlu Yaz leri Mdr Prof. Dr. Mikdat BOZER Yayn Kurulu Dr. Mikdat Bozer Dr. enol Dane Dr. Ferah Armutcu Dr. Bnyamin Ik Dr. mer Faruk Karata Dr. Kadir Demircan Dr. rfan encan Reklam - Tantm Ahmet Karabudak e-mail : akarabudak@fatih.edu.tr

6-7

lk Ulusoy Polikliniimiz Hizmet Vermeye Balad

Ankarada Betepe (Merkez Hastane) ve ankaya Ek Bina-1den sonra, Demetevler Vatan Caddesinde lk Ulusoy Poliklinii 1 Kasm 2010 tarihi itibariyle hizmet vermeye balad.

Prof. Dr. Hamide Kart KSEOLU

Hipokrat dneminden beri bilinen, diyetle ilikisi nedeniyle krallarn hastal olarak adlandrlan gut; kanda rik asit dzeyi ykseklii, eklem iltihab ve tofs ile karakterize, tekrarlayan iltihapl bir romatolojik hastalktr.

Tasarm majans Ltd. ti. Nenehatun Cad. 56/4 G.O.P. ANKARA Tel: 0312. 447 1777 Fax: 0312. 447 2757 www. majans.com.tr

26-27

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)

Uzm. Dr. Seil ALDEMR Uzm. Dr. M. Abdurrahman NC Uzm. Psk. Seda TAN Dr. eyma Selen SEVN Dr. brahim ZER

Yayn Tr Yerel Sreli Yayn ISSN 1305-3787 Basm Tarihi

Yrd. Do. Dr. Duran Berker CEML Dr. Fatih KIRAR

Toplumda her 100 kiiden 80i hayatnn bir dneminde bel arsndan yaknr. Bel ars olan hastalarn % 70-85i 6 hafta iinde kendiliinden iyileir.

28.10.2010
dare Adresi Misket Sokak 28/1 Betepe-Ankara Telefon : (0312) 203 55 55 Fax : (0312) 221 36 70 www.fatihmed.edu.tr e-mail : info@fatihmed.edu.tr
Dergimizde yaynlanan reklam ve ilanlarn sorumluluu reklam-ilan veren firmaya aittir. Misafir Kalem/ Nerede Duruyorsun? Nazl ZBURUN Tarih / Padiah Sultan Abdlaziz Hann Annesi Pertevniyl Valide Sultan Trk Hikayesi Ceviz Oynamaya m Geldin Odama Ahmet KARABUDAK 17

Kapak Fotoraf: Yavuz Alper YTER

42-43
18-19 24-25

Bel Arlar

14-16

Krallarn Hastal; Gut Hastal

Gebelik

Prof. Dr. Osman ZCAN Op. Dr. Ayla ESER

Gebe kadnlarn %85inde bulant ve kusma grlr. Yaygn olarak sadece sabahlar olduu dnlen bu durum, gerekte ou gebede gn boyunca srer.

Prof.Dr. enol DANE

nsan vcudunda ar kontrol salayan iki sistem vardr: Santral ar kontrol sistemi, Periferik ar kontrol sistemi.

22-23

20-21

Dokunmadaki Sr

nslin, Kilo ve Beyin likisi

Do. Dr. Feridun KARAKURT
Son zamanlarn en popler konularndan biri de inslin direnci. Her gn birka hasta televizyondan duyduklar ile gelip doktor bey ben de inslin direnci varm yokmu ltrmek istiyorum diye geliyor.

Blmlerimiz

32-34

Anabilim Dalmz, tam donanml olarak 2 ameliyathanede hizmet vermektedir. Kalp Damar Cerrahisi Anabilim Dalnda zel youn bakm nitesi bulunmakta ve burada hastalarmzn operasyon sonras takibi uzman nbeti doktor, aratrma grevlileri ve yetimi deneyimli hemirelerimiz ile salanmaktadr.

F..Tp Fakltesi Dnem II rencileri: Erkam Bera ZENGN - Ahmet Krad DL - Hikmet Kazm COAR mer Faruk AYDAR Danman: Yrd. Do. Dr. mer Faruk KARATA

46-47

(EMR; Sularn Erken Gelmesi)

Op.Dr.Aydn K
Halk arasnda bebein suyu denilen amniyon svs bebein d travmalardan korunmasn, kolay hareket etmesini, solunum sisteminin geliimini, sabit sda tutulmasn salar.

48-50

Erken Membran Rptr

amzn Hastal :
Prof. Dr. Mehmet TEKAM Dr. Adem TOPU
nme beyne kan akmn salayan damarlardan birinin aniden tkanmasyla birlikte, beyne giden kan akmnn yavalamas ya da durmas sonucunda meydana gelen bir hastalktr.

nme

Ruh Salmz yi mi? Do. Dr. Bnyamin IIK iir / Doktor Faik BAYSAL Fotoraf / Hamit YALIN

28-29

Deneme / Hayat Teselli Bulmaktr Prof. Dr. Kemal SAYAR Haberler Hatra / Memur Deil retmen Kenan TUNER

35

Ani Kalp lm nlenebilir Bir Durumdur Prof. Dr. Beyhan ERYONUCU Dr. mer alar YILMAZ Yallarda Derinin Nemlendirilmesi Do. Dr. Evren SARIFAKIOLU ocuklarda shal Prof. Dr. Aziz POLAT

45

Kepe Kulak Ameliyat Yrd. Do. Dr. Serdar YCE Hikaye / Kendime Yabanc Gnler Yrd. Do. Dr. mer Faruk KARATA Doktorlarmz

30

36-39

52

31

44

54-55

KarakutuR / Dr. Doan NAL

40
56-57 58-60 62 63

Kalp ve Damar Cerrahisi

Tp Tarihi Dnyann Yakndan Tand Cerrah: erafettin Sabuncuolu

12-13

8-10

Bulant-Kusmalarnda Akupunktur ve Hipnoz

Omuz Sorunlar
Prof. Dr. Mahmut KMRC Do. Dr. Blent A. TABA Do. Dr. Hakan ATALAR Yrd. Do. Dr. Osman Y.YAVUZ Yrd. Do. Dr. smail URA Dr. Hamdullah YILDIRIM Dr. M. Nedim AYTEKN

Zaman hzla akyor ve yaadmz her an bir daha geri gelmemek zere geip gidiyor. Ya 40n zerinde olan okurlarmz takdir edeceklerdir: ya ilerledike yksekten aaya doru giden bir ara gibi zaman daha da hzl akyor. air Necip Fazl ocukken haftalar bana asrd Derken saat oldu, derken saniye lk dnce, beni yokluk srd; Sonum yokluk olsa bu varlk niye der. Yalandka mr takviminden yapraklar sanki daha abuk kopuyor. Haftalarn, hatta aylarn su gibi akp gittiine ahit oluyoruz. Frsatlar bir defa ele geiyor; deerlendirebilenler deerlendiriyor, deerlendiremeyenler ise sonunda piman olup elini dizine vuruyor. yleyse hayatmz iyi deerlendirelim. Bize verilen en byk armaan olan hayatmz anlaml yaamaya alalm. Hayatta olmakla hayat gzel yaamak ok farkl eylerdir. Su gibi alayp giden hayatmzn arkasndan piman olmamak iin hayatmz sakin dnme, olumlu bak as, kendimizi sorgulama, yaatma dncesiyle yaama gibi zelliklerle zenginletirmeliyiz. Bunun iin tespit edilmi baz altn kurallar vardr. Siz bu kurallar kendi tecrbelerinizle daha da arttrabilirsiniz. Olumsuz insanlardan uzak durun: Olumsuz insanlar bardan bo ksmn grrler. Espri anlaylar zayftr. Etrafna negatif enerji yayarlar. Deiime ve geliime kapaldrlar. Hayattan zevk almazlar. Onlar deitirmek ok zordur. Negatif enerjilerinden etkilenmemek iin byle kimselere mesafeli durmalyz. Biraz zaman ayrp, kendinizle ba baa kaln: Bazen kendimizle ba baa kalrsak, i muhasebemizi daha sakin yapabilir, hatalarmz gzden geirir, daha dzgn bir hayata yelken aabiliriz. oumuz gnlk hayatn koturmacalarna kaplp dmzdaki baka dnyalarla mcadele ederiz. Oysa, birka saatliine ya da bir-iki gnlne kalabalklardan, gazete, telefon ve televizyonlardan uzak, i dnyamza yakn ve ak olmak iyi insan olma yolunda ilerlemeyi salayacaktr. Aceleye etmeyin, sakin olun: Modern dnyada insanlar srekli bir yerlere yetimek iin koturup duruyorlar. Byk bir ihtimalle de oumuz nereye ve niin kotuumuzun farknda bile deiliz. Neden bu kadar telalyz? Hepimiz ayn gemideyiz. Hayat gemisi douya ya da batya doru zaten seyahat ediyor. Geminin iinde batya, kuzeye ya da gneye doru telala komamzn bir anlam yok. Sakin olup, ruhumuzu dinleyelim. alemimiz sakin olunca beden salmz da daha iyiye doru gidecek, gndelik hayatmzla ilgili daha salkl karar verebildiimizi greceiz. Hayatn bir yaama sanat olduu bilinci ierisinde salk, huzur, mutluluk ve sevin dolu gzel gnler yaamanz dileiyle

yaama sanat

lk Ulusoy Polikliniimiz hizmet vermeye balad

Fatih niversitesi Hastanesi yllardr salk hizmetindeki yolculuuna kaliteden den vermeksizin ilk gnk heyecan ve evkiyle devam ediyor. Fatih niversitesi Hastaneleri olarak lkemizin salk hizmetlerine olan katklarmz, bundan sonra da devam edecektir. Herey insanmzn salk ve mutluluu iin... nk Hayat Salkla Gzeldir. Ankarada Betepe (Merkez Hastane) ve ankaya Ek Bina-1den sonra, Demetevler Vatan Caddesinde lk Ulusoy Poliklinii 1 Kasm 2010 tarihi itibariyle hizmet vermeye balad. 18 farkl uzmanlk dalnda hizmet veren polikliniimizde 7 Gn 24 Saat Acil Servis hizmetiyle birlikte, Genel Cerrahi, roloji, Gz Hastalklar, Kulak Burun Boaz, Ortopedi ve Travmatoloji, Kadn Hastalklar ve Doum, Dahiliye, Gs Hastalklar, ocuk Sal ve Hastalklar, Nroloji, Kardiyoloji, Psikiyatri, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon, Dermatoloji, Aile Hekimlii, Enfeksiyon Hastalklar, Az ve Di Sal poliklinikleriyle hizmet verilmektedir. Ayrca Laboratuvar Tahlilleri, Tomografi, Ultrason, Rntgen, Efor, EKG gibi tetkikler de yaplabilmektedir. lk Ulusoy Polikliniimizin Halkmza ve Ankarallara hayrl olmasn dileriz.

LK ULUSOY Kimdir?
lk hanmn anne-babas kzlarnn gelecekte ykselecei ulvi misyonu fark etmiesine, ocukluundan balayan zenli yetitirme tarz eitim ve sosyal hayat boyunca da devam etmitir. lk hanm, eitim hayatna Ulus Atatrk lkokulunda balam, Cebeci Orta Okulu ve Cebeci Kz Meslek Lisesinde tamamlamtr. O dnemde meslek liselerinin nemine binaen 2 yl daha devam etse retmenlik hakkn kazanyor olmasna ramen anne-babasnn kzlarna olan sevgisinden uzaa gitmesi durumunda hasret duygularn bastramadklarndan retmen olmasna raz olmamlar ve eitim srecini burada tamamlamlar. lk hanm, 1966 ylnda Ahmet Ulusoyla hayatn birletirmi, Fatih Mehmet ve Ayegl isminde iki ocua sahip olan Ulusoy ailesi hayat boyu hep birbirlerine destek olmu, ihtiya sahibi insanlarn derdine derman olmaya gayret gstermilerdir. Ulusoy ailesinin yreinde hep insan sevgisi, eitim sevdas ve eitimli insan zlemi olagelmitir. Ahmet Ulusoy hep bir okul yaptrma gayreti iinde olmu, bunun iin ilerini ve almalarn bu duygu ve dnce zerine bina etmitir. Ne varki Ahmet Ulusoy 1996 ylnda hakkn rahmetine kavumutur. te bundan sonra lk Ulusoy hanm bu misyonu ve

ayatn eitim ve salk hizmetlerine adam olan lk Ulusoy hanmefendi, 5 ubat 1944 tarihinde Ankarada dodu. Babas Yakup Mahmut bey, Annesi Aye hanmdr.

sevday devam ettirmi ve mrn eitime destek vermeye adamtr. Hem kendi sevdasn yeertme hem de einin idealini yaatma adna... Bu srete lk Ulusoy, ankaya Eitim Vakfna einin adn yaatmak zere, ncekte bir okul arsas balamakla balamtr. Bu eitim seferberlii bundan sonra hz kesmeden devam etmi, renci burslar, yurtlar, okullar destekleriyle devam etmitir. Ankarada ve eitli illerde birok yurt ve okullarn almasna vesile olan hayrsever lk Ulusoy hanmefendinin destekleri ve burslar yurt iiyle snrl kalmam yurt dna kadar tamtr. Halen ABD, Avrupa ve Orta Asyada burslaryla eitimine devam eden onlarca renci vardr. Halihazrda ismini tayan zel lk Ulusoy lkretim Okulu binasnn yapmna 2001 ylnda balanm olup, 2002 ylnn balarnda lk Ulusoy hanmn katklaryla tamamlanarak Eyll 2002 ylnda eitim retime yeni bir okul kazandrlmtr. lk Ulusoy hanmefendi hala hayatta olup, bir eitim ve salk sevdals olarak, Ankarada yaamn srdrmektedir. Son olarak Demetevler Vatan Caddesinde yeni hizmete alan Fatih niversitesi Hastanesi lk Ulusoy Polikliniinin kurulmasna vesile olan lk Ulusoy Hanmefendiye biz de Fatih niversitesi olarak teekkrlerimizi arz ediyor, salkl ve uzun mrler diliyoruz.

AKUPUNKTUR ve HPNOTERAP

Gebelik Bulant-Kusmalarnda

Akupunktur ve Hipnoz
Prof. Dr. Osman ZCAN* - Op. Dr. Ayla ESER **
* F.. Tp Fakltesi Histoloji ve Embriyoloji A.D. Akupunktur ve Hipnoterapi nitesi **F.. Tp Fakltesi Kadn Hastalklar ve Doum A.D.

(Hiperemezis Gravidarum)

Gebe kadnlarn %85inde bulant ve kusma grlr. Yaygn olarak sadece sabahlar olduu dnlen bu durum, gerekte ou gebede gn boyunca srer. 9. haftada zirve yapar ve genellikle 14. haftada ortadan kalkar, %10 kadar da 20. haftadan sonra devam eder. Orta dzeyde ve kendiliinden iyileen bir durumdur.

iperemezis gravidarum (HG) ise gebelikte ar, tbbi bakm gerektiren iddetli bulant ve kusmalarn olmas halidir. HG canl doumlar %0.5-2 orannda grlr. iddetli ve inat kusmalar, kilo kaybna (en az % 5), sv, elektrolit ve asit baz dengesizliine, fiziksel, psikolojik gszle neden olarak sklkla hastaneye yatmay gerektirir. Hamileliin ilk yarsnda hastaneye yat nedenleri arasnda ilk sradadr. Genellikle gebeliin 4-8. haftalarnda ortaya kar ve 14.-16. haftalarna kadar devam eder. Ancak douma kadar devam eden vakalar da grlr. HG da gnlk kusma skl genellikle 3den fazladr. oul gebelikler, kz oua hamile olma durumu, gen yadaki hamilelikler, daha nceki gebeliklerde HG olmas, gebelik trofoblastik hastalklar, gebelik ncesi doymu yadan zengin beslenme alkanl, depresyon veya psikiyatrik hastalklar, hipertiroidi, peptik lser ve dier gastrointestinal hastalklar, astm HG iin risk faktrleri olarak ifade edilebilir. rnein daha nceki gebeliklerinde HG yaayanlarn, HG riski 29 kat daha yksek bulunmutur. HG nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, hormonal faktrlerin ncelikli olduu ileri srlmektedir. Sindirim sistemindeki deiiklikler ve psikolojik faktrlerin neminden de sz edilmektedir. Human chorionic gonadotropin (hCGGebelik Hormonu) hiperemezis gravidarumun ortaya kt haftalarda, en yksek dzeydedir. kiz bebeklerde bu hormon dzeyi daha yksektir ve ikizlerde HG daha ok grlr. Ancak hCG, HG nasl ortaya kard bilinmiyor. hCG sindirim sisteminin st ksmnda salglamay uyarmas etkili olabilir. hCG yapsal olarak tiroid stimulan hormona (TSH-Troid bezini uyaran hormon) benzer, bylece TSH reseptrlerini uyararak da HGa sebeb olabilir. Ayrca HGlu kiilerde zel bir hCG izoformu olduu gsterilmitir. HGlu gebelerde TSH dzeyi de nemli lde yksek olduu grlmtr. HGlu hastalarn te ikisinde geici gebelik tirotoksikozu (zehirli guatr tablosu) ortaya kmaktadr. strojen ykseklii HG sebeblerinden olabilir. HGli hastalarda strojen seviyesi belirgin olarak yksek bulunmutur. Stereoid hormonlarn ykselmesi barsak hareketini ve midenin boalmasn yavalatr. Bu durumda helikobakter pilori (Gastrit ve lsere neden olan, mideye yerleen bakteri) infeksiyonu geliimine neden olur. HGli hastalarda helikobakter pilori infeksiyonu nemli oranda yksek bulunmutur. HG eitli psikolojik durumlardan da etkilenmektedir. Ayrca HGde yaanlan belirtiler de hastann psikolojisi zerinde olumsuz etkiler meydana getirmektedir. Yeterli tedavi olmayan HG hastalarnda ortaya kan sorunlar Bulant ve kusmadan dolay beslenme yetersizlikleri ortaya kar. Vitamin B12 ve B6 yetersizlikleri kanszlk ve periferal nropatiye (El ve ayaklarda duyu kaybna) neden olur. HGlu hastalar doru bir tedaviye alnmadnda geri dnm olmayan ciddi hasarlara maruz kalr. Kusmalara bal plazma sodyum eksiklii sebebi ile kiilik deiiklik-

leri, kas kramplar ve zayfl, zihin karkl, kas koordinasyon bozukluu, sersemlik hali gibi belirtiler ortaya kar. iddetli bulant ve kusmalar uykusuzluk, anksiyete ve depresyon gelimesinde rol oynayabilir. HGda sv kayb ve hareketsizlikten kaynaklanan toplar damarlarda damar ii pht oluumu ve pht atma riski artar. Uzam kusmalar yemek borusunda hasar oluma riski tamaktadr. HG hastalarnda prematre ya da dk doum arlkl bebek riski de artmaktadr. ngilterede damar yolundan beslenme imkanlarnn yetersiz olduu 1930lu yllarda her bir milyon gebede HGdan 159 lm bildirilmitir.

HGlu hastalar yal ve baharatl yiyeceklerden kanmaldr. Kk ve sk nler oluturulmaldr. Kk miktarlarda dzenli sv alm da nemlidir. HGda vitamin B6 ve uygun bir antihistaminikle bulant ve kusmalar nlenebilir.

HG tedavisi HGlu hastalar yal ve baharatl yiyeceklerden kanlmaldr. Kk ve sk nler oluturulmaldr. Kk miktarlarda dzenli sv alm da nemlidir. HGda vitamin B6 ve uygun bir antihistaminikle bulant ve kusmalar nlenebilir. Bu uygulamaya cevap vermeyen hastalarda damar yolundan sv elektrolit dengesi dzenlenmesine geilir. Uzam kusmalarda vitamin B1, B6 eksiklikleri de giderilmelidir.
yaama sanat 9

HG zellikle gebeliin ilk aynda gebe ve yakn aile bireyleri iin olduka skntl bir sre yaanmasna neden olmaktadr. Gebeliin ilk yarsnda en sk hastaneye yatma gereklilii oluturmaktadr.

lere cevap vermeyen 138 HGlu hastalarn % 88inde 1-3 seans hipnoz uygulanmasndan sonra kusmalarn tamamen durduu grlmtr. Uygulanan tm standart tbbi tedavilere cevap vermeyen ve anne hayatnn tehlikeye girme durumu sz konusu olan bir aamada, kadn doum hekiminin hipnozu nermesi zerine bana gelen bir HG vakasndan sz etmek istiyorum. Gebeliinin 8. haftasnda ve 3 haftadr azdan yiyip iemeyen, tm tbbi tedavilere ramen bulant ve kusmalar engellenemeyen ve baz gnler hastanede yatarak dier gnler evde her gn litre damar yolundan sv alarak yaamn srdren, bu srede 7 kilo kaybeden hasta ile yaptmz ilk hipnoz seans akamnda isteyerek yemeye balad, iki gn sonra yaplan ikinci seans sonrasnda da su imeye baladndan bahsetmek isterim. lk seanstan sonra damar yoluna bamll ortadan kalkt ve her geen gn daha da iyiye gidi yaand. HG zellikle gebeliin ilk aynda gebe ve yakn aile bireyleri iin olduka skntl bir sre yaanmasna neden olmaktadr. Gebeliin ilk yarsnda en sk hastaneye yatma gereklilii oluturmaktadr. Gebenin kendisinin yaad fiziksel ve psikolojik rahatszlklarn yan sra, ev hanm iin ocuklarnn bakmn ve gnlk ev ilerini srdrememe, alan bir hanm ise iine devam edememe durumu da ortaya kmaktadr. lk gebeliinde bu semptomlar yaayan bir anne, ikinci bir ocuk sahibi olmak istemesine ramen yaanan skntlar bir daha yaamak istemediinden, ikinci kez gebe kalmaktan kanmaktadr. Bireysel, sosyal ve ekonomik olumsuz sonulara neden olan HGda standart tbbi tedavilerle birlikte ya da standart tbbi tedavilere cevap alnamam durumlarda anne ve bebee herhangi bir yan etkisi olmayan, akupunktur ve/veya hipnoz tedavisi uygulanabilir. Kaynaklar
1. Ismail S.K., Kenny L.: Review on hyperemsis gravidarum. BestPractice Research Clinical Gastroenterology, 21 (5), 755-769, 2007. 2. Tan PC, Jacop R, Quek KF, Omar SZ.: Indicators of prolonged hospital stay in hyperemesis gravidarum. I J Gynecology Obstetrics, 93(3):246-7, 2006. . 3. Holmgren C, Kjersti M.et al: Hyperemesis in Pregnancy: An evaluation of treatment strategies with maternal and neonatal outcomes. Am J Obstet Gynecol. 63 (6): 348-350, 2008. 4. Fuchs K, Paldi E, Abromovici H, Peretz BA. Treatment of hyperemesis gravidarum by hypnosis. Int j Clin Exp Hypn, , 28: 312-323. 1980. 5. Simon EP, Schwartz J: Medical Hypnosis for hyperemesis gravidarum. Birth, 26 (4): 248-254, 1999. 6. Shin HS, Song YA, Seo S: Effect of Nei-Guan point (P6) acupressure on ketonuria levels, nause and vomiting in women with hyperemesis gravidarum. J Adv Nursing 59 (5): 510-519, 2007. 7. Streitberger K, Ezzo J, Schneider A: Akupuncture for nause and vomiting: An update of clinical and experimental studies., Autonomic Neuroscience: Basic and Clinical 129:107-117, 2006. .8. Carlsoon CPO, et all: Manuel akupuncture reduces hyperemesis gravidarum. A placebo-controlled, randomized, single-blind, crossover study. J Pain Symptom Management, 20 (4):273-279, 2000.

HGlu vakalarn ounda sv elektrolit dengesi dzenlenmesi ve vitamin destei komplikasyonlar nlemekte ve belirtileri hafifletmektedir. Bu nlemlerin yeterli olmad hastalarda ise damar yolundan bulant kusmay nlemeye (antiemetik) ynelik ilalar da ilave edilir. Kortikostereoidler de antiemetik olarak etki gstermekte ve HGda kullanlmasnda gebelie ve fetse yan etkisi olmadan uygun seimler yaplabilmektedir. Bu tedavilere cevap vermeyen hastalara nasogastrik (burundan mideye ya da ince barsaa tp yerletirip buradan beslenme salanmaktadr) tp uygulamalar da yaplmaktadr. Az da olsa bahsedilen tm tedavi basamaklar uygulanmasna ramen bulant ve kusmalarn nlenemedii durumlarda, anne yaamnn tehlikeye girmemesi iin gebelik sonlandrlabilmektedir. HG tedavisinde akupunktur ve hipnoz HG tedavisinde akupunktur ve/veya hipnoz standart tbbi tedavi srecinde ya da standart tbbi tedavilere cevap vermeyen hastalarda kullanlabilir. Akupunktur vcut yzeyinde akupunktur noktalarnn ine ile uyarlmasyla hastalklarn tedavi edilmesi ve arnn giderilmesinde kullanlr. Ameliyat sonras bulant kusmalar, kemoterapinin neden olduu bulant, kusmalar ve gebelikle ilgili bulant kusmalarda akupunktur uygulamalar yaplmtr. Bu almalar akupunkturun bulant ve kusmalarda yararl olduunu gstermektedir. Akupunkturun anne ve bebek zerinde herhangi bir yan etkisi olmad gsterilmitir. sve Uppsala, niversite hastanesinde yaplan bir almada 2 gn akupunktur uygulanmasnn bulant kusmalar istatistiki anlamda azaltt grlmtr. Akupunkturun bulant kusmalar azaltmasnn mide boalmasn somatovisseral refleks (mide boalmn salayan sinirleri uyararak) aracl etkileyerek oluturduu aklamas yaplmaktadr. Hipnoz duyuda, algda, dncede, duyguda ve davranta deiiklik telkinlerinin etkinlik kazand bir durum olarak deerlendirilebilir. Hipnoz fizyolojik deiikliklere yol aar. Hipnoz seans srecindeki hem sempatik sinir sistemi uyarlmasnn azalmas, hem de direkt ve indirekt telkinlerin etkisi HG semptomlarnn iyilemesinde rol oynad dnlebilir. Bir klinik aratrmada standart tbbi tedavi10 yaama sanat

ORTOPED ve TRAVMATOLOJ

Omuz Sorunlar
muz ars, bel, boyun ve diz arlarndan sonra vcutta en sk rastlanlan eklem arsdr. Orta yal olan her 6 kiiden mutlaka birinde omuz ars vardr. Yan ilerlemesi ile omuz ars daha sk grlr. (Resim 1)

Prof. Dr. Mahmut KMRC Do. Dr. Blent A. TABA Do. Dr. Hakan ATALAR Yrd. Do. Dr. Osman Y.YAVUZ Yrd. Do. Dr. smail URA Dr. Hamdullah YILDIRIM Dr. M. Nedim AYTEKN
F. . Tp Fakltesi Ortopedi ve Travmatoloji A.D.

Resim-2: Omuz eklemi ve evresini meydana getiren yaplar

Omuz eklemi vcutta en fazla hareket kabiliyeti olan eklemdir. Bu eklem sadece kolu hareket ettirmekle kalmaz ayn zamanda elin kullanm srasnda deiik konumlarda tutulabilmesini de salar. Omuz eklem hareketliliin yeterli aklkta ve fonksiyonel alabilmesi, birbirinden ayr 4 eklemin itiraki ile mmkn olabilmektedir. Bu eklemler; Akromio-klavikuler eklem: Krek kemiinin st ve n knts (akromion) ile kprck kemii (klavikula) arasndaki eklemdir. Gleno-humeral eklem: Kol kemiinin yuvarlak ba (humerus ba) ile krek kemiinin n yuvas (Glenoid) arasnda bulunur. Sterno-klavikuler eklem: Kprck kemii ile gs kafesinin ortasnda bulunan iman tahtas kemii (sternum) arasnda bulunan eklemdir Skapulo-torasik eklem: Krek kemii ile kaslar ii sv dolu kesecikler arasnda eklem grevi slenmi bir yapdr (Resim 2). Sz konusu hareket akl; kemik ve eklem yaplarnn buna msaade etmesinin yannda pek ok kas, tendon, eklem ii ve eklem d balarn ilevsel btnl ile gerekleebilmektedir. Bunlar arasnda dndrc klf (Rotator Cuff) kaslar ile paz kasnn uzun ba, omuz eklem hareketlerinin bir btn olarak yaplabilmesinde nemli grev stlenirler.
12 yaama sanat

Omuz sorunlar en fazla omuz arlar eklinde karmza kmaktadr. Bu tr arya yol aacak pek ok neden bulunmaktadr. Bunlarn byk bir ksm omuz ekleminin kendine ait bir sorundan kaynaklanrken dier bir ksm arlar bir baka blgeden yansyan veya baka bir hastaln bir paras olarak ortaya kabilecek arlardr. Bu nedenle arlar bu iki farkl grup altnda incelemek daha doru olacaktr. Omuzun isel kaynakl arlar arasnda, dndrc klf (Rotator Cuff ) sorunlar ile skma (impingement) sendromlar en fazla karmza kan arl omuz durumlardr. Bunlar detayl incelediimizde dndrc klf yrt (Resim 3) dndrc klf tendiniti, subakromial skma sendromu, kalsifik tendinit, biceps tendiniti veya yrt, subakromial bursit, omuz artriti ve omuzda ileri derecede hareket kstll durumu donuk omuz ile karlarz.

Resim-3 Dndrc klf yrt

Omuzun dsal kaynakl arlar arasnda ise boyun ftklar, kalpten veya karn iinden yansyan omuz arlar, Polimiyalji romatika, Fibromiyalji, tmrler, Torasik k Sendromu (TOS) bulunur. Omuz ars olan hastalarn gnlk hayatlarnda yapacaklar baz deiiklikler arlarn oluma skln azaltabilir. Omuz sorunlar o denli ilerler ki baz kiiler mesleklerini srdremez hale gelebilir. rnein ofrlk yapanlarn uyarlmas arttr ve trafikte karlaacaklar sorunlar nedeniyle tedaviler ve egzersizlere drt elle sarlmalar gerekir. Ara kullanrken pencere amamalar ve klima kullanmalar konusunda uyarlmaldrlar. Ev kadnlarnn amar asmalarnda karlaacaklar sorunlardan dolay darda yksek iplere amar asma eyleminden vazgemeleri gerekir. Omuz arl hastalarn tpk boyun sorunu olan kiilerde olduu gibi bu durumun ocukluktan bu yana yanl duru ve oturma pozisyonlarndan kaynaklanabildikleri iin ocukluk anda bu konuda eitici almalarn yaplmas gerekir. Srada oturan ve yaz yazan ocuklarn doru oturma ekilleri retmenleri tarafndan gsterilmeli ve olabilecek hatal durularda bkmadan ocuklar uyarlmal ve dzeltilmelidir. Yine ar okul antalarn daima ayn kolla tayan ve bu nedenle tek tarafl omuz kkl sorunu yaayan ocuklar ileriki yllarda omuz hastas olmaya adaydrlar. Beden eitimi derslerinde oyun havasnda bu almalar yaplmas konunun daha iyi renilmesini salayacaktr. Omuz arlarnda istenmeyen hareketleri kstlayan fakat buna karlk baz hareketleri yapmaya izin veren zel omuz bandajlar kullanlabilir. Hatta nadiren akut omuz arlarnda tpk krk varm gibi askya alnabilir. Omuz ars ikayeti ile bavuran hastann muayenesi sonucunda hekim eldeki verileri yeterli bulmazsa baz yardmc yntemlere gereksinim duyacaktr. Bunlar srasyla; rntgen filmleri (omuz, boyun, akcier ), baz rutin kan ve romatizma tetkikleridir. Alnan veriler yeterli sonuca ulamyorsa bu kez omuz blgesinin manyetik rezonans (MR) yntemiyle grntlemesi yaplr. (Resim-3) Omuz evresi yumuak dokularnn en iyi artlarda grlmesi tan sorunu yaanlan durumlarda byk kolaylklar getirmektedir. Bu kadar ayrntnn bile yetmedii durumlarda eklem iine zel radyo-opak sv verilerek direkt grafi ekilmesi ile artrografi elde olunabilir. Artroskopi omuz ekleminin grntlenmesinde en son tekniktir. (Resim-4) Eklemin iinde Manyetik Rezonans Grntlemeleri ile dahi grlemeyen yaplar ayrntlar ile izlenebilir. ou durumda bu esnada tedaviler de yaplabilir. Elbette daha nadir yaplan tetkikler de vardr. Sintigrafi, EMG, sorunlu blgeden para alnmas (biyopsi) akla gelen dier yntemlerdir. Tedavideki en son uygulamalardan biri olan omuz eklemi artroskopisi 1931 ylnda Burmann kadavrada yapt almalarla balamtr. Son yllarda omuz sorunlar ile ilgili pek ok endikasyonda bavurulan omuz artroskopisi gnmzde hala belli bal merkezlerde yaplabilmektedir. zellikle yrtk,

Resim-4 Artroskopi ile omuz eklemi ii yaplarn tehisi ve tedavisi yaplr.

hareket engelleyen hasar, yaralanma, biopsi, eklem iinden yabanc cisim karma, olumu doku skmalarnda gevetme gibi olgularda baar ile uygulanmaktadr. (Resim-5) Omuz artroskopisi ile kirelenme tedavisi de yaplabilmektedir. Krk geirmi, iyi tedavi edilememi, hareket kstll olumu olgularda, cerrahiyle fayda grp grmeyecei bu yntemle tetkik edilebilir. Fayda beklenmeyenlerde gereksiz bir ilemden de bu sayede kurtulmu olunur. Omuz artroskopisinin avantajlar arasnda hastann hastanede daha ksa kal sresi, daha az arl bir yaklam olmas olabilecek en az hasarda dokuya azami sayg ile tetkik ve tedavi olunabilmesi, erken dnemde rehabilitasyona balama bulunur.

Resim-5 Artroskopik Dndrc Klf yrt tamiri

zetle; omuz sorunlar gnlk yaamda pek oumuzun yaad sorunlardr. Uzman kiiler tarafndan yaplacak bata artroskopi olmak zere ileri tbbi tedaviler ile ikayetlerimizi azaltma ve hatta sonlandrma ansmz bulunduunu unutmamalyz.
yaama sanat

13

ROMATOLOJ

Krallarn Hastal;

Hastal

Gut

Prof. Dr. Hamide Kart KSEOLU

F..Tp Fakltesi Romatoloji Bilim Dal

ipokrat dneminden beri bilinen, diyetle ilikisi nedeniyle krallarn hastal olarak adlandrlan gut; kanda rik asit dzeyi ykseklii, eklem iltihab ve tofs ile karakterize, tekrarlayan iltihapl bir romatolojik hastalktr. Dnya nfusu ya ortalamasnn artmas ile beraber artan oranda grlen hipertansiyon, diyabet mellit, metabolik sendrom gibi hastalklar ve hipertansiyon iin kullanlan ilalar hastaln grlme skln artrmaktadr. Son 15-20 ylda hastaln grlme sklnn 2-3 kat artt ve bu skln corafik yerleime, rka, cinsiyete gre deimekle birlikte 75-84 ya arasnda en yksek olduu bildirilmektedir. Daha nce adlesan ncesi erkeklerde ve kadnlarda seyrek grld rapor edilen gutun 30 ya
14 yaama sanat

alt daha fazla grld ve yine zellikle menapoz sonras 60 ya st kadnlarda grlme sklnn neredeyse erkeklere yaklat bildirilmektedir. Risk faktrleri Gutun klinik bulgularnn grlmesi, kan rik asit dzeyi ve yala ilikilidir. Krmz et, deniz rnleri, alkol tketimi gut iin risk faktrleridir. Gnlk tketilen alkol miktar arttka gut riski daha da artmaktadr. Gut iin dzeltilebilir ve dzeltilemez risk faktrleri vardr. Ya, cinsiyet (erkeklerde daha sk), rk deitirilemez risk faktr olarak kabul edilirken, serum rik asit dzeyi, ilalar, toksinler, beslenme alkanl, alkol tketimi, imanlk deitirilebilir risk faktrleridir.

Atak genellikle gece balar, tutulan eklem evresi kzark, scak ve ileri derecede hassastr. Hasta bazen yorgann hassas ekleme demesi ile bile iddetli ar duyabilir.

Bunun temelinde yatan beslenme alkanl ve kullanlan ilalardr. Hipotiroidi hastalnda da kan rik asit dzeyinde ykselme olabilir. Kan rik asit dzeyi yksekliinde bbrekte ne olur? Srekli olarak kan rik asit dzeyi yksek olursa bbrein kendi dokusunda birikir kronik bbrek yetmezliine yol aar. Kanser nedeni ile kemoterapi alan hastalarda grlen tmr lizis sendromu durumunda kanser hcreleri hzla yklr ve kan rik asit dzeyi ksa srede ok ykselir. Yksek rik asit dzeyi bu hastalarda bbrek fonksiyonlarnn saatler ve gnler iinde bozulmasna bazen geici veya kalc hemodiyaliz tedavisine ihtiya duyulmasna neden olur. Bu hastalarda kemoterapi ncesi ve kemoterapi ile birlikte rik asit yapmn azaltan ilalar balamak ok nemlidir. Yine gut hastalarnda bbrek ta oluma riski mevcuttur. Gut hastal saptanan hastalarda ta yks sorgulanmal ultrasonografi ile deerlendirilmelidir. rik asit dzeyi yksek hastalara yeterli miktarda sv tketimi nerilmelidir. rik asit neden kanda ykselir? rik asit, prin denilen, vcut hcrelerinin yapsnda kullanlan nkleik asit molekllerinin ykm sonucu karacierde sentezlenir ve bbreklerden atlr. Prin ya gdalardan alnr yada vcutta yaplr. Serum rik asit dzeyinin korunmas iin prin yapm ve atlm arasndaki dengenin srdrlmesi gereklidir. rik asit dzeyi yksek olan hastalarn %90nda idrarla atlm azalmtr. Geri kalan %10 hastada ar yapm sz konusudur. Ar yapmdan da %10 prin metabolizmasnda rol oynayan kaltsal enzim eksiklikleri sorumludur ve hastaln belirtileri yaamn erken dnemlerinde grlr. Ar prin sentezi %90 kan hastalklar, kanser, kemoterapi veya sedef hastal gibi durumlar ile prin

Hipertansiyon ve kalp hastalklarnda kullanlan idrar sktrc (diretik) dediimiz ilalardan tiyazid grubu diretikler ve furosemid, tberkloz ilalarndan pirazinamid, aspirin, nikotinik asit, bbrek naklinde ve bazen romatolojik hastalklarda kullanlan siklosporin, srekli kuruna maruz kalma kan rik asit dzeyini ve gut riskini artrmaktadr. Gut ile ilikili hastalklar Son yllarda zerinde ok konuulan metabolik sendrom, yksek kan kolesterol dzeyi, eker, kalp ve damar hastalklar, vcut kitle indeksinde art, beslenme alkanl, yksek sosyo-ekonomik dzey ve aile hikayesi ile yksek kan rik asit dzeyi arasnda iliki olduu kabul edilmektedir.

yaama sanat

15

Tedavi Tekrarlayan bir hastalktr. Kesin tedavisi yoktur. Tedavinin amac: Eklem iltihabn basklamak Serum rik asit dzeyini normale drmek Gut ile ilikili dier hastalklarn tansn koymak tedavi etmek. Tedavi seenekleri la d tedavi: Diyet, kilo kontrol, alkol tketiminin azaltlmas, rik asit dzeyini ykselten ilalarn gzden geirilmesi esas prensiptir. Et ve deniz rn tketenlerde gut skl yksek saptanrken yulaf ve baklagiller, spanak, karnabahar, mantar gibi prinden zengin gdalarla gut riskinin artmad gsterilmitir. Bu fark prinden zengin gdalarn prin ierii ve biyoyararlanm arasndaki farktan kaynaklanmaktadr. Sk gut ata geiren, hiperrisemili yal hastalarda balk diyette ok nerilmedii iin bitkisel kkenli -3 ya asitleri destei nerilmektedir. Sv almn artrmak bu hastalkda ok nemlidir. la tedavisi: la tedavisinde ama akut dnemde eklem iltihabn basklamak, uzun vadede kan rik asit dzeyini drmek ve hastaln tekrarn nlemektir. Bu nedenle eklem iltihab dneminde steroid olmayan antiinflamatuvar romatizmal ilalar kullanlr. Bu ilalar sk kullanlan ancak nemli yan etkilere yol aabilen, etkinlii hastadan hastaya deien geni bir grup iladr. Doktor kontrolnde alnmalar gerekmektedir. Bu dnemde verilen bir dier ila da kolisindir. Kolisin dozu atak dneminde daha yksek tutulur ataklar aras dnemde genellikle elik eden bir bbrek, karacier ve kan hastal yoksa gnde iki olarak devam edilir. Bu ilacn kullanm srasnda karn ars ve ishal olunca doktora danmak gereklidir. Belli aralklar ile kan tetkiki ile kolisin ve dier ilalarn yan etkileri asndan hastann izlenmesi uygundur. Atak yatnca rik asit yapmn azaltan veya atlmn artran ilalar balanr. Bu ilalar atak yattktan sonra balanr ancak daha nce alyorsa atak srasnda kesilmez. la yan etkileri ve hastaln seyri iin belli aralklar ile doktor kontrolnden gemek gerekir. PSDO-GUT (Kalsiyum Pirofosfat Dihidrat Kristal Depo Hastal) Halk arasnda yalanc gut olarak bilinir. Grlme ya 70-80 ya arasdr, kadnlarda daha sktr. Atak birka gn veya biriki hafta srebilir. En sk dizde olur. Kala, omuz, dirsek ve ayak bileklerinde de olabilir. Kk eklem tutulumu seyrektir. Tedavi gut hastalndakine benzer. Tedavide akut atakta istirahat, steroid olmayan antiinflamatuvar romatizmal, ilalar kolisin nerilir. Bazen eklem iine kortikosteroid enjeksiyonu yaplabilir. Ataklar sk tekrarlyorsa koruyucu olarak kolisin nerilir. Elik eden bir metabolik hastalk varsa tedavi edilmelidir.

ieren gdalardan zengin beslenme, alkol tketimi ve ilalar nedeni ile olumaktadr. Farkl genetik ve evresel etkenler rik asit oluumunu, ykmn ve atlmn dzenlemektedir. Gut artriti nedir ? rat kristallerinin eklemde birikmesi sonucu balar. Genellikle birinci atak 30-40 ya aras grlr. Atak genellikle gece balar, tutulan eklem evresi kzark, scak ve ileri derecede hassastr. Hasta bazen yorgann hassas ekleme demesi ile bile iddetli ar duyabilir. Birinci atak %90 tek eklemi ve ounlukla ayak ba parmak eklemini tutar. Dier sk tutulan eklemler; ayak bilei, topuk, diz, el bilei, parmaklar ve dirseklerdir. Gut artriti genellikle vcdun alt ksmndaki eklemlerde olur. Birden fazla eklem tutulumu nadirdir. Akut atak tedavi edilmezse birka gnde kendiliinden hafifler, genellikle 3-10 gnde dzelir. Baz hastalarda ikinci atak hi grlmeyebilir. Tedavi edilmeyen hastalarda atak skl artabilir ve birden fazla eklemde iltihap grlebilir Tofs ise rat kristallerinin eklem evresi ve eklem d dokularda birikmesi ile oluan cilt alt oluumdur. Be yllk izlemde gut hastalarnda tofs grlme oran %12 olarak bildirilirken, 20 yln sonunda bu oran %55 civarndadr. ilk atakta da tofs olabilir. Klasik olarak kulak memesinde grlr. Ail tendonu zerinde, el ve ayak eklemlerinde de grlebilir. Tan Muayene bulgular, mikroskopta rat kristallerinin gsterilmesi, biyokimyasal testler, radyolojik bulgular, risk faktrleri ve elik eden hastalklarn varl ile tan konulur. Serum rik asit dzeyi genellikle yksek ancak bazen normal olabilir. Bir doktor tarafndan bu hastalar ayrntl sorgulanmal dier iltihapl romatizmalardan ayrt edilmelidir.
16 yaama sanat

Nerede Duruyorsun?

Nazl ZBURUN
Evlilik ve Aile Danman-Psikolog

ir insann kendisine verebilecei en byk zarar, kendine acmasdr. Kendi kaderini beenmemesi ve kendini kaderin bir kurban olarak alglamasdr. Bu yolu seen insan, kendine acmakla o kadar meguldr ki nne kan ve hayatn tmden deitirebilecek pek ok frsat gzden karr. Her birimiz yaam iinde rollere ve statlere sahibiz. Sosyal yaamda olduu gibi, yaam duruumuzda da baz rolleri oynuyoruz, dnyor ve davranyoruz Bazlar kurbanroln seerler. Ben yapamyorum demek, sorumluluktan kurtulmann en ksa yoludur. Deneme cesareti gstermek, gayret etmek zor ve zahmetlidir. Batan kabul eder aresizliini. Deneyip baarl olamam korkusunun kurban olur. Eer baarl olmazsa sonucun getirecei hayal krklndan kamak iin daha batan brakr. Hi bir eye inanmaz hibir eyden umut etmez. Savamadan kaybeder. Ac ekmekten korktuu iin acdan kaarak yaamay seer. Yaamda denemedii iin kaybettiine inanmak istemez. Kendine acd, kendini kurbanlatrd iin kaybettiini grmemeye alr durur. Baz insanlar da kendilerine yaam duruu olarak sulayc olmay semilerdir. Kendileri hari herkes suludur. Baarszsa, sistem suludur. Dersi anlamyorsa, retmen suludur. liki problemi varsa, partneri suludur. yerinde patron; trafikte dier aralar suludur. fkeliyse, kzgnsa, ksmse vardr bir sulusu nk sulamak kolaydr. Bir ey yapman gerekmez. Bende bir sorun var m acaba? diye dnme yknden kurtarr seni Atarsn suu bakasna, rahatlarsn Bir de sylenirsin biteviye Sulamay karakterinin bir paras yapan insanlar kolay kolay bir bakasndan gelen bir eyi kabul edemezler. Kabul ederlerse kendilerinde var olann deersizleeceini dnrler. Rahata alamadklar iin de kolayca veremezler. Kaybetmekten duyduklar korku yznden kaybederler ou kere

Dier bir grupta kurtarclar vardr. Kendi ihtiyalarndan kan bir yolu olarak hep birilerini, bir eyleri kurtarmaya alrlar. Vermeye yle bir kaptrrlar ki almay unuturlar Dileri tamamen rm bir anne grmtm, oluna epey pahal bir marka ayakkab almaya alrken. Bu durumu sadece anne yrei diye aklayamayz. Anne kendini kurtarc ilan etmitir. Ama kendisini kim kurtaracak? Kimileri lkeyi kurtarmaya alr evindekileri, ocuklarn kaybetmek pahasna, kimi alt kurumu Kurtarclar kendileri hari herkesi yetersiz grrler. Kimsenin bymesine gelimesine izin vermezler Yanndaki insanlarn sessizce haykrdn duyarsnzey kurtarcm beni senden kim kurtaracak? yleyse yaamdaki doru duru ne olmal? diye dnlrse, kendini ve dierlerini deerli grebilme duruudur, denilebilir. Almay da verebilmeyi de bilebilmek. Aldn sevgi kadar veya biraz daha fazlasn verebilmek... Hep vermeye ya da hep almaya almamak Yaamdan olumlu beklentiler iinde olmak Hem kendi admza hem de herkes adna Ben deerliyim, btn mevcudat da deerli diyebilmek.Varla hak ettii deeri vererek varlkla iliki kurmak. Sorumluluklarn bizi insanlatrdn ve deneme cesaretinin -sonu ne olursa olsun- baktn yere bal olarak kazandrdn bilmek. Kekelerle, eer lerle, deil iyi kilerle seimler yapabilmek. Yaptmz seimlerin arkasnda durabilmek. Yanl yaptmzda geri adm atabilmek. Doru yn yeniden bulduumuzda yrmeye devam edebilmek. nsan olmak bu, sizce de yle deil mi? Siz yaamda nerede durduunuzu hi dndnz m? Kendinizi ve dier insanlar nasl algladnz... Kendinizi kurbanlatrp kendinize acmaya baladnzda. Kendi yaamlarnz nasl sabote ettiinizi te size bir frsat! Gelin hep beraber yaamda nerede durduumuza bir bakalm Ne dersiniz?
yaama sanat 17

MSAFR KALEM

TARH

Padiah Sultan Abdulaziz Hann Annesi

Pertevniyl Valide Sultan

Pertevniyl Valide Sultan

ertevniyl Valide Sultan, daha ok stanbul Aksarayda 1869-1871 yllar arasnda yaptrd, kendi adyla anlan camisiyle tannr. Valide Sultan sadece caminin arsasna 7538 altn demitir. Bu cami stanbuldaki sonuncu valide sultan camisidir ve yanna yaplan eme, muvakkithane, ktphane, mektep, trbe, mezzin odalar ile bir klliye halindedir. Pertevniyl Valide Sultan, klliyesinden baka bugn Pertevniyl Lisesi olarak bilinen Mahmudiye Mektebiyle eitli semtlerde birok eme yaptrarak hayr ve iyiliklerinin ldkten sonra da devamn temin etmitir. Eyp Defterdar skelesi, yaknnda, Ya Vedd Camii srasnda ve Karagmrk pazar arkasndaki emeler dahil stanbulda 5 sebil ve 4 emenin baniyesidir. Beiktata Yahya Efendi Trbesini tamir ettirmitir. lk yerli Osmanl zrhls olan Feth-i slam, 1863te, Valide Sultann Tersane-i Amirede yaptrd gemi havuzunda ina edilmitir. Ayrca Konyada iki minareli Aziziye Camii, Adanada cami, ebinkarahisara eme yaptrmtr. Bunlardan biri Suboyu (Bige) ky yolu zerinde, dier ikisi de Karaky yolu zerindedir. Bir annenin yaayabilecei en zor anlar Kendisinin syleyip yazdrd ergzetnamesinde, olunun ehit edildii gn ve sonraki gnleri Pertevniyl Valide Sultan yle anlatyor: 1876 senesi, Mays aynn 30. Sal gn, sabaha kar saat sekizde, Valide Sultan yataktan kaldryorlar. Sultan, olu Abdlaziz Han uyandryor. Halife, Anne bunu bana kim yapt? Beni Sultan Selime mi dndrecekler? Ben kime ne ettim? diyor. Valide Sultan Avni Paa etti diyor. Yalnz Avni etmedi. Rdi Paa ile Ahmed ve Mithat Paalar da bu ie dahil. Ben bu felaketi otuz krk defa ryamda grdm. Bundan sonra, Cebrail Aleyhisselam gkten inse, devlet reisi olmam. Cenab- Hakkn takdiri byle imi diyor. O gn kaykla Topkap Sarayna gtrlp nc Selim Hann ehit edildii odada hapsolunuyor. orba gnderiyorlar. Kalfa, Kaksz, Efendimizin nne nasl koyaym? diyor. Bir krk tahta kak veriyorlar. Halife, biraz iiyor. Abdest almak iin, naln aratyor. zin yok! diyerek vermiyorlar. Abdesthaneye yaln ayak giriyor. gn kuru tahta stnde a, susuz braklyor. Kaykta yamurdan slanm olan elbisesini karmak iin gecelik istiyor. rade yoktur! diyerek vermiyorlar. Sultan Murada tebrikname ve ackl mektuplar gnderip yalvaryor. Drdnc
18 yaama sanat

30.Osmanl padiah Sultan kinci Mahmud Hann hanm ve 32. padiah Sultan Abdulaziz Han ile ocuk yata vefat eden ehzade Nizameddinin annesidir. 1812 ylnda Kafkasyada doduu tahmin edilmektedir. Abaza aslldr. Sultan kinci Mahmud Han ile 1829da evlendi. Olu Sultan Abdlaziz Han 18 ubat 1830 tarihinde Eyp Saraynda dnyaya geldi. Olunun 25 Haziran 1861de tahta gemesi zerine valide sultan oldu. Sultan Abdlaziz Hann, Mithat Paa ve yandalar tarafndan 1876da tahttan indirilerek 5 gn sonra ehit edilmesi zerine inzivaya ekildi. Vefatna kadar byk torunu Yusuf zzeddin Efendi ve Sultan Abdlaziz Hann dier aile efradyla birlikte Feriye Saraynda yaad. Kk ocuklar yetitirmekle megul oldu. Birok kimsesiz ocuu yetitirip evlendirdi. Sultan kinci Abdlhamid Hann hanm Mfika Kadnefendiyi de bizzat kendisi yetitirmiti.

gn, 2 Haziran sabah Sultan Muradn iradesi ile diyerek Feriye Sarayna gtryorlar. eri hzl girdii iin bir sngl asker, gsnden itiyor. Annem nerede? diyor. Annesi koup gelerek yukar karyor. Askerlerin saygszca konuturulduunu grnce, Aman anneciim. Bunlar beni ldrecekler! diyerek alyor. ki gn sonra, eski, yrtk eya gnderiyorlar. Askerler ikide bir, klcn isteriz diye hcum ediyor. Vermiyor ise de, Valide Sultan gizlice vermek zorunda kalyor. 4 Haziran sabah Valide Sultan ieri gelip kapnn ak olduunu ve Halifenin kanlar iinde yattn grnce, feryat ediyor. Halife, ellerini annesinin gs zerine koyup Allah Allah! diyor. Gelenler, Valide Sultan baka odaya gtryor, kulandaki kpeleri ve yzn ekip alyorlar. Halifeyi eski bir perdeye sarp Feriye Karakoluna gtryorlar. Can ekiirken Rdi, Mithat ve Avni Paalar ve yardaklar gelip Bizi azlet! diyerek alay ediyorlar.

Sultan Abdlaziz
Valide Sultan, Arslanm ehit oldu. Beni de ehit etsinler! diye feryat ediyor. Asker gelip Sultan Murad irade etti. Seni Beylerbeyi Sarayna gtreceiz diyorlar. Valide Sultan, Benim yerim, Yeni Saraydr diyor. Valide Sultann kollarndan ekip yaln ayak, yamaksz ve feracesiz karakola gtrp paalara seyrettiriyorlar. Sultan kinci Mahmud Hann hanmlarndan Tiryal Hanmefendi gelip Allah rzas iin namusu ile oynamayn. Hi olmazsa araba ile gtrnz diyor. Paalar bu srada baarlarndan dolay pek keyifli kahkaha atmaktadrlar. Tiryal Hanmefendinin arabasna bindirilerek Topkap Sarayna gtrlyor. Baka araba ile Tiryal Hanmefendiyi de zorla oraya gtryorlar. gn sonra Kzlaraas, Topkap Sarayna geliyor. ki sultann ayr odalarda baygn yattklarn gryor. Alt gece sonra, odalarna birer kandil gnderiliyor. Otuz sekiz gn sonra Feriye sarayna gtrlyorlar. Kap ve pencereleri ivileniyor. Sekiz gn Valide Sultana eziyet ederek Mallarnn yerini bildir! diyorlar. Nihayet dokuzuncu gn, pencereler alyor. Halifenin feci ekilde ehit edildiini ve anne Pertevniyl Valide Sultana ok irkin ikenceler yapldn iiten Sultan Muradn zntden ve bu felaket yolunun sonunu dnmekten akl bozuluyor. 31 Austos 1876da Sultan Beinci Murad tahttan indirilip Dolmabahe sarayndan raan Sarayna gtrlyor. Sultan kinci Abdlhamid Han tahta knca, Valide sultan ve Tiryal Hanmefendi ikencelerden kurtulup rahata kavuuyorlar. Yapann yanna kalmyor ama. Sultan Abdlaziz Han ehit ettiren paalar, baarlarnn zevki iinde, Mithat Paann Bayeziddeki konanda, 15 Haziran gecesi toplanyorlar. Odaya giden erkan- harb kolaas, 26 yandaki Hasan Bey, Avni Paay ve sonra hariciye nazr Raid Paay vurup ldryor. Mithat Paay kovalyor ise de, Paa mutfaa kap ann dolabna saklanyor ve lmden kurtuluyor. Yaral yakalanan Hasan bey, ertesi gn Bayezid Meydannda bir dut aacna aslarak idam ediliyor. Edirnekapdan Topkapya giderken, sa kede, Sultan kinci Abdlhamid Hann yaptrd parmaklkl mezarnn byk tanda mer ve guzt- erkiseden smail Beyin olu olup Harb Okulunu bitirip kolaas rtbesinde iken gen yanda, velinimeti urunda feday- can eden erkes Hasan beyin kabridir yazldr. Padiahn hanm Nesrin Neerek Kadnefendi, erkes Hasan beyin ablas idi. Enitesinin ehit edilmesi, bundan 7 gn sonra ablasnn 28 yanda vefat ile yeenleri ehzade Mehmed evket Efendi ve Emine Sultann, 4 ve 2 yalarnda yetim kalmalar, Hasan Beyi byle bir ie sevk etmitir. Pertevniyal Valide Sultann 4 yanda anasz ve babasz kalan bu torununun nesli bugn de devam etmektedir. Halen hayatta olan Orhan Efendi ile Perihan ve Glhan Sultanlar, ehzade Mehmed evket Efendinin olu olan Mehmed Cemaleddin Efendinin olu Sleyman Sadeddin Efendinin ocuklardr. Her namazda dua Pertevniyl Valide Sultan, her gn akam namazn mteakip secdeye kapanr; Her eyi affederim, olumun katillerini affetmem. diyerek gzya dkerdi. Olunun vefatndan sonra 7 yl daha yaayan Pertevniyl Valide sultan, 4 ubat 1883 gn 71 yalarnda iken vefat etti. Aksarayda kendi yaptrd caminin yanndaki trbesine defnedildi. Trbede, torunu Veliaht ehzade Yusuf zzeddin Efendinin gen yata vefat eden hanm emih bahanmefendi ile bu ikisinin kk yata vefat eden olu Mehmed Bahaeddin Efendi de medfundur.
yaama sanat 19

FZYOLOJ

Dokunmadaki
Prof.Dr. enol DANE
F.. Tp Fakltesi Fizyoloji A.D.

Sr

Santral ar kontrol sisteminde beynin arka ksmlarndan (periaquaduktal gri cevher ve 4. Ventrikl etrafndaki gri cevher) kalkan sinir lifleri daha aada bulunan rafe ekirdeklerinde sonlanrlar ve enkefalin salgsna sebep olurlar. Rafe ekirdeklerinden kalkp aaya inerek omurilik arka boynuzunda sonlanan sinirlerden ise serotonin salglanr.
20 yaama sanat

nsan vcudunda ar kontrol salayan iki sistem vardr: Santral ar kontrol sistemi, Periferik ar kontrol sistemi.

Omurilikte salglanan serotonin ise enkefalin ad verilen ok gl ar kesici maddelerin omurilikte salglanmasna sebep olur. Enkefalin arlarn omurilikten yukarya iletilmesine engel olarak onlarn byk oranda beyine gitmesine engel olur. Bu sayede gerekte var olan arlarn ou hissedilmez. zellikle kanser arlarnda bu mekanizma ok deerlidir. Bu mekanizma olmasayd hayat yaanmaz olacakt. Bu bize yce yaratcmzn bir yaama sevinci hediyesi olarak kabul edilmelidir. Periferik ar kontrol sistemi ise esas konumuz olan dokun-

...derinize dokunulduunda dokunma blgesinden kaynaklanan arlar azaltlarak dokunma ayn zamanda ary azaltma grevi de yapmaktadr.

rudur. Muhtemelen akupunktur ile farknda olmadan kronik arlarmz azalmakta, bunun bir sonucu olarak da streslerimiz ortadan kalkarak tm vcutta bir homeostazis salanmaktadr. Homeostazise katkda bulunan akupunktur birok hastaln abuk iyilemesine katk salamaktadr. Benzer ekilde son yllarda gittike yaygnlaan refleksoloji tekniinde de ayak altndaki baz noktalara el ile masaj yaplmaktadr. Buna ayak akupunkturu denilmektedir. Refleksolojide ayak tabannda vcudun eitli organlaryla ilikili olduuna inanlan blgelerin varl n kabuldr. Refleksolojide dokunma ve masaj n plandadr ve dokunmann esrarndan fayda salanmaktadr. Her yatan insanlara uygulanmakta ve streslerin azaltlmas, fiziksel ve kimyevi homeostazisin salanmas hedeflenmektedir. Aslnda homeostazise katkda bulunmas sebebiyle bir tbbi tedavi metodu olmamakla birlikte zellikle kas hastalklar iin tedaviye yardmc bir masaj teknii olarak kabul edilmelidir. Arlarn azaltlmasnda ve belki de bunun bir sonucu olarak vcuttaki stresin giderilmesinde etkili olduunu sylemek yanl olmaz. Hekimler olarak son zamanlarda refleksoloji gibi temel tbbi tedavi unsurlarndan olmayan ancak tamamlayc teknikler olarak adlandrlabilecek, tbbi tedaviye hibir zaman alternatif olamayan ve olamayacak olan yntemleri de kabul etmek ve onlarn usulnce tatbikine izin vermek durumunda olmalyz. lkemizde refleksoloji uygulayan bir ksm kiiler yaptklar tedavilerin her derde deva olduuna hastalar inandrmaya almaktadrlar. Bu yolla bir nevi arlatanlk ve umut tacirlii yaparak maddi kazan peinde olduklar grlmektedir. Tamamlayc tedavilerin gerek tbbi tedavinin hibir zaman nne geemeyecei aikardr. Bu sebeple nce hekime bavurulmaldr veya hekimler tarafndan hastanelerde yaplan akupunktur ve dier tamamlayc tedavilere gvenilmelidir. Tbbi tedavi asla ihmal edilmemeli ve kesilmemelidir.

mayla ilikilidir. Arya sebep olan uyaran ayn zamanda dokunmaya da sebep oluyorsa arnn iyi lokalize edilmesi yani arnn yerinin hassas algsna yardm eder. Ayrca, dokunma mucizevi bir ekilde ar kesici hviyet kazanmaktadr. lk bakta dokunmann aryla ilgisi yok zannedilebilir. Dokunma deriye dardan uyaranlarn yerini, dokunan cismin eklini anlamamza yarayan ok nemli bir duyu modalitesidir. Deriye dokunulduunda ortaya kan sinyal beyin korteksinde ilgili alanlara iletilerek birincil grevi olan dokunma duyusu ortaya karlr. Ancak dokunma sinirlerinin genellikle bir ya da daha fazla yan dallar vererek paralel ar liflerinden ar sinyallerinin omurilie girmesine veya omurilikten beyine tanmasn engelleme vazifeleri de vardr. Sonu olarak derinize dokunulduunda dokunma blgesinden kaynaklanan arlar azaltlarak dokunma ayn zamanda ary azaltma grevi de yapmaktadr. Dinimizde el skma detinin snnet olmas bu hikmete bal olabilir. Bir yaknnzn elini skmanz onun zellikle kronik arlarn ve kiinin bile farknda olmad arlardan kaynaklanan stresini azaltmaya vesile olabilir. Kediler sizin onlarn srtlarn ellemenizden holanrlar ve sizin onlar okamanz ve sevmenizi isterler. Bunun altnda hep dokunma ve masajn arlar azaltmas gerei yatmaktadr. Kk ocuklar dtklerinde aryan yerleri iin peyim de gesin deriz ve periz. Burada aslnda psikolojik komponenti de olan efkatli bir pme aslnda dokunma ile ar kesme ynnden de etkili olmaktadr. Dokunma, akupunktur ve refleksoloji Eskiden herhangi bir etkisinin olmad dnlerek tedavi metodu saylmayan akupunktur son yllarda artk tamamlayc tedavi metodlar arasnda saylmaktadr. Akupunktur tedavisinde esas hedef arlarn azaltlmas ve belki de sonu olarak arlarn oluturduu streslerin ortadan kaldrlmasdr. Akupunktur tedavisinde derinin belli noktalar ile hastalkl organ arasnda irtibatlarn olduu ve hasta organla ilikili deri noktalarna ok az ar ile birlikte dokunma etkisi n planda olan ine tatbik edilmesi yukarda tarif edilen periferik ar kontrol sistemi yoluyla ar azaltc etki gsterdiine inanlmaktadr. Akupunktur tedavisinde zellikle tm vcut organlaryla balantl olduuna inanldndan ounlukla kullanlan organ kulak kepesidir. Ancak son zamanlarda kulak kepesi dnda tm vcut derisi de bu ama iin daha fazla kullanlmaya balanmtr denilse do-

lmnzden sonra unutulmak istemiyorsanz, ya okumaya deer eyler yazn veya yazlmaya deer iler yapnz. Benjamin Franklin
yaama sanat 21

ENDOKRNOLOJ
Do.Dr. Feridun KARAKURT
F..Tp Fakltesi Endokrinoloji B.D.

nslin, Kilo ve Beyin likisi S

on zamanlarn en popler konularndan biri de inslin direnci. Her gn birka hasta televizyondan duyduklar ile gelip doktor bey ben de inslin direnci varm yokmu ltrmek istiyorum diye geliyor. Gnmzde pratik olarak poliklinik artlarnda bir tek kandan inslin direncini len bir test yoktur. Ancak aratrma amal snrl sayda hastaya bu testler yaplabilir.
22 yaama sanat

Dnyada zellikle gelimi lkelerde obez says her 10 ylda ikiye katlanmaktadr. Bu insanlarn hzla genlerinin deitiini sylemek olduka zor. Problem nerede? problem ar kalori alm ve hareketsizlikte.
nslin direnci, hastalk deil bir bulgudur yani bir hastaln neticesidir. Birok hastalkta inslin direnci olmazsa olmazlardandr. Tip2 diyabet, obezite (fazla ya depolama), polikistik over vb. hastalklarda mutlaka inslin direnci vardr. Bu hastalklarda inslin direncini ortadan kaldrmak neredeyse hastal ortadan kaldrr. Fakat u soru hala yant bulmu deildir; inslin direnci mi obezite ve diyabeti balatyor yoksa obezite ve eker ykseklii mi inslin direncine yol ayor. Tavuk mu yumurtadan kyor yumurta m tavuktan kyor sorusu ile ayn. nslin direnci o kadar karmaktr ki hala tp kitaplarnda bunun mekanizmalar hipotez olarak geer. spatlanm kesin mekanizmalar ok azdr. nsanda inslin direnci ile ilgili ok fazla gen vardr, yani inslin direnci sayamayacamz kadar genlerle aktarlr. nslin direnci bize atalarmzn genetik bir miras olduundan bahsedilir. Dnyada zellikle gelimi lkelerde obez says her 10 ylda ikiye katlanmaktadr. Bu insanlarn hzla genlerinin deitiini sylemek olduka zor. Problem nerede? problem ar kalori alm ve hareketsizlikte. Evet inslin direnci ve bununla balantl, kanser dahil ok sayda hastaln temelinde iki ana neden yatyor; gereinden fazla yeme ve hareketsizlik. Bu iki sorun zldnde toplumdaki hastalklar %80inden fazlas temelden zlm olur. Gereinden fazla yeme nasl inslin direncine yol aar? htiyacmzdan fazla aldmz enerji buhar olup umaz ister ya, ister eker ister protein ihtiyatan fazla ise karacierde yaa evrilip organlarda ve deri altnda ya olarak depolanr. Karacier hcrelerine fazla miktarda ara rn gelirse hcre depolamada ve ambalajlamada hatalar yapmaya balyor hcre iinde hatal rnler arttka retim yavalyor dolaysyla tketim yavalyor yani enerji depolayan inslin hormonuna kar diren ortaya kyor. Kanda inslin dzeyine bakmann bir nemi var m?, inslin ka olursa diren var denir? Pratikte bazal inslin dzeylerinin rutin lmnn ou zaman bir anlam yoktur. nslin direnci iin sabit bir deer vermek zordur, alk ekeri ile orantl deerlerin de kiiden kiiye ok deikenlik gstermesi ve birden fazla faktre baml olmas pratik deerini azaltyor. Obez olan bir kiide kesin olarak inslin direnci vardr. Fakat bu direncin iddeti ayn kiloya sahip kiiler arasnda farkllk gsterebilir. rnein ayn kiloya sahip iki kiiden birinin boyu 180 cm kilosu 100 kg gbek evresi 120cm olsun 2. Kiinin boyu 180 cm kilosu 100 kg

bel evresi 130 cm olsun. kinci kiinin fazla kilolar daha ok karn ii organlarda depoland iin inslin direnci daha iddetlidir ve kalp-damar hastal bu kiide daha sk grlr. Yan daha fazla kala, kol ve bacaklarda depoland armut tipi obezite de daha az inslin direnci grlr. Bir de metabolik ynden obez dediimiz kiiler vardr. Bunlarda ok hafif bir gbek vardr, kilolar normale yakndr, fakat trigliserit yksek, iyi huylu kolesterol dk, glukoz toleransnda bozukluk yani inslin direnci vardr. ou zaman hipertansiyonda bu duruma elik edebilir. Obez olan birok kiinin kan tablosu biraz nceki bahsettiimiz kiininkinden daha iyidir ve kalp-damar hastal asnda ok yksek risk tamaz. Yani uzun lafn ksas ne kadar fazla yal (iman) olduumuzdan ok yan nerede depoland nemlidir. Elma tipi obezite armut tipi obeziteden daha zararldr. Fazla yan metabolik olarak bize zarar varm onu deerlendirmek gerekir. Normale yakn kilolu ama metabolik ynden obez olmak kalp-damar sal asndan daha risklidir.

Doktor bey Vcuttak ya depolanmasndan beyn sorumluymu! DO RU MU?

yaama sanat

23

TRK HKAYES

Ceviz Oynamaya m Geldin Odama

Ahmet KARABUDAK

skiden Kayseride balar ok verimli durumdaym. Bugn de hala Brngs, Gesi, Bngs balar mehurdur. Bu balardaki ceviz aalar uval uval ceviz verirmi. Kyl k gnleri bo vaktini nasl geirsin? Ceviz oynamak yok mu? Gzleri toplanan cevizler kn torba torba ky odalarna getirilir ve ceviz oyunu oynanrm. Ceviz o kadar bol olurmu ki, o devirlerde cevizin binini bir liraya verirlermi! Yine o zamanlarda bir ky odas, darda kar yayor, ocakta tr tr ses kararak koyu dumanl odunlar yanyor. Odada iki topluluk var. Herkesin nnde ceviz torbas. Kiminin torbas iyice dolu, kiminin nnde de ancak bir ka avu ceviz kalm. Oyun belki de sabaha kadar gnn ilk klarna kadar devam edecek. Ceviz oyununu genellikle 25-40 ya aralndakiler oynarlarm. htiyarlar da bu oyunlar zevk ve merakla seyrederlermi zira onlar da genliklerinde ceviz oyununda yenmi ve yenilmilerdir. Bir oturuta be bin ceviz kazanan oyuncu, usta saylrm. Byklerinden ceviz oyununu duyan gren ocuklar da imdi oynanan misket oyunlar gibi sokaklarda cevizlerle oynarlarm. Bugn bu ceviz

oyunu adeti kalkm denilecek kadar ok az yerde oynanmaktadr. te o zamanlar gzel bir kyl kz olan Glsm, yaa kendinden epeyce kk henz 12-13 yanda yakkl, sevimli, ismi Cemil olan toy bir delikanlya nianlarlar. Fakat Cemil ya olarak kk olmasna ramen nfus czdan, kendisinden nce doup len kardeine ait olduu iin kendi yandan byk kimlii bulunmaktadr. Kz olan son derece sevmektedir. Fakat olann akl halen sokak oyunlarndadr. Akranlaryla sokaklarda oyun oynamaktan nianlsyla hi ilgilenmez, varsa yoksa Cemil iin oyun. Kz bu durumdan son derece rahatsz tabii, nianlsndan ilgi bekliyor. Bir gn ailesinin evde olmad bir vakitte nianlsna haber gnderip onu eve arr. Gelen haberle olan kzn evine gelir. Ama ne var ki, Cemil, kzn karsnda mahubiyetinden dili tutulmu gibi hi bir ey syleyemez. Bir sre sonra olan nianlsnn dizinin dibinde cebinden kard cevizleri bir birine vurmaa balar. Sanki gel ceviz oynayalm der gibi... Oysa yetikin kz; nianlsnn kendisiyle ilgilenmesini beklemektedir. Ne yazk ki, delikanl bunlar anlayacak yata deildir. te bu duygulanma ile kz utanga nianlsnn ardndan hislerini aadaki szlerle ifade eder.

Ceviz oynamaya m geldin odama, Nianln da bu mu derler adama, Dayanamam senin kara sevdana.

Aman aman olmuyor, E eini bulmuyor. Kara yaz gen olan, Niye gnln olmuyor.

Bir sre sonra Glsm ile evlendirilen Cemil evliliin ne olduunu bilmeden sokaktaki arkadalaryla oyun oynamaya devam eder. te yandan Cemilin ailesi ise Glsm gelinden bir torun beklemektedir. Glsm ise ne eine, ne kendi ailesine, ne de Cemilin ailesine bir ey diyememektedir. Bir sre sonrada gerek yana gre kk fakat nfus czdanna gre asker-

lik a gelen Cemili askere arrlar. Cemilin askere gitmesiyle Glsm gelini baka sorunlarda beklemektedir. Cemilin askere gitmesini frsat bilen kyn genlerinden biri yalnz kalan Glsm rahatsz etmektedir. Askerliini bitiren Cemil nihayet kye dner. Cemil artk eski Cemil deildir her eyi renmitir fakat kyde de onu bekleyen bir sr sorun vardr.

Ceviz Oynamaya m Geldin Odama

Ceviz oynamaya m geldin odama, Nianln da bu mu derler adama, Dayanamam senin kara sevdana. Aman aman olmuyor, E eini bulmuyor. Kara yaz gen olan, Niye gnln olmuyor. Asker bayran burca diktiler, Kck yarimi asker ettiler, Ben doymadan o yari de alp gittiler Aman aman olmuyor, E eini bulmuyor. Kara yaz gen olan, Niye gnln olmuyor. Asker oldu yarim gitti klaya, Ben beklerim yarim gelsin slaya, Ben lmeden o yari de bana yollaya. Aman aman olmuyor, E eini bulmuyor. Kara yaz gen olan, Niye gnln olmuyor
Kaynak: ykleriyle Halk Trkleri - Hamdi Tanses

PSKYATR

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)

KB, anksiyete bozukluu bal altnda deerlendirilen ve Obsesyon ve/veya komplsiyonlar ile karakterize edilen bir hastalktr. Obsesyon(taknt) kiinin kontrol dnda tekrarlayan dnce ve uyaranlardr. Obsesyonlar, tekrarlayc, srarc, anksiyeteye neden olan, kiinin yanl ve sama olduunu bildii dncelerdir. Halk arasnda phe, evham olarak da bilinir. Kompulsiyon ise Trke karl zorlant olan, obsesyonlarn verdii rahatszlklarla mcadele etmek iin gerekletirilen, yineleyici, kiinin yapmaktan kendisini alkoyamad davranlar ya da zihinsel eylemlerdir.
26 yaama sanat

Uzm. Dr. Seil ALDEMR Uzm. Dr. M. Abdurrahman NC Uzm. Psk. Seda TAN Dr. eyma Selen SEVN Dr. brahim ZER
F..Tp Fakltesi Psikiyatri Anabilim Dal

Baz obsesyon ve kompulsiyon trleri

Bulama ve temizlik obsesyonlar: En ok karmza kan obsesyon grnm, bulama obsesyonudur. Bu hastalar mikroplarn, kirin, idrarn zerlerine bulamasndan korkarlar. Saatlerce kendilerini veya vcutlarnn bir ksmn ykayarak, kendilerini bulamadan korumaya alrlar. evrelerindeki hereyin bulak veya kirli olduunu dnrler. Temizlenmedii kaygsyla saatlerce ve tekrar tekrar ev temizlii yaparlar.

OKBnin grlme skl

OKB toplumda %2-3 orannda grlr. Hastaln balang ya ortalama 20 ya civarndadr. Erkeklerde grlme skl kadnlara gre daha erkendir. Hastalarn %65inde balang ya 25 yan altnda, %15inde 35 yan stndedir.

in baz kiilerde yeterli yerleri olmad halde gazeteler, bo kavanozlar veya konserve kutular gibi ie yaramayan eyleri atamama davran grlebilir. Son birka yldr yurdumuzda gazetelere yansyan plk evler buna en gzel rnektir. OKBnin oluum sebepleri OKBnin oluumunda genetik faktrlerin rol oynadna dair bulgular giderek artmaktadr. OKB hastalarnn yaknlarnda grlme olasl yksektir. Bunun yannda psikolojik, sosyolojik ve biyolojik etkenler de rol oynar. Mkemmeliyeti ve titiz insanlarda OKB grlme olaslnn yksek olduu; doup bynlen sosyal ortamlarn da etkili olduu bilinmektedir. OKBnin tedavisi OKBnin tedavisinde daha ok ila tedavisi ve bilisel davran tedavi teknikleri etkin olarak uygulanmaktadr. Hasta yaknlarna den grevler nelerdir? Bu hastalarn kendi hastalklar konusunda genelde i grleri yoktur. Bu nedenle bu hastalarla yaayan kiilere ok i dmektedir. Bu hastaln aslnda tedavi edilebilir olduunu anlatmak ve doktora gelme konusunda bu hastalar ikna etmek genelde yaknlarna dmektedir. Hastaln tedavisi yorucudur ve hastay olduka gerginletirir, bu dnemlerde hastann yannda olmak ve destek vermek ok nemlidir. Belirtileri tartarak dzeltmek mmkn deildir. Hastalar zaten bu dnce ve davrann sama olduunun farkndadr, onlarla bunu tartarak zerlerine gitmek hastann skntsn artrmaktan baka ie yaramaz. Bunun yerine onlar anladnz ve yanlarnda olduunuzu belirterek destek olmak tedavinin seyri asndan olduka olumludur.
Kaynak: Yusuf Bayalan

phe obsesyonlar:

phe obsesyonu olan kiiler bir eyi yapp yapmadklarndan emin olamazlar ve bu nedenle yaptklar eyleri tekrar tekrar kontrol ederler. Bu hastalar ise acaba sorularyla yakn iliki halindedirler. tnn fiini ektim mi?, Oca kapattm m?, kapy kilitledim mi? v.b Dzen obsesyonlar: Bu tr obsesyonu olan kiiler her eyi tamamen doru bir ekilde dzenlemeye alrlar. Birilerinin eyalarna dokunmasna veya kartrmasna diren gsterirler. Dzen uruna saatlerini harcayabilirler. Saldrganlk veya zarar verme obsesyonlar ocuuna zarar verme bu tr obsesyonlardandr. Bu kiiler yapmayacaklarn bilseler bile ocuklarna zarar vermekten korkarlar ve bu korkularn engelleyemezler. Bu korkuyu hafifletebilmek iin baz eyleri doru sayda yapmak zorunda hissederler (rnein mutfak lambasn 3 kez ap kapamak gibi). Bylece, kendilerini veya aile yelerini hayali bir tehlike veya zarardan koruduklarna inanrlar. Dini obsesyonlar: Aklna, istemedii halde, Allaha, peygambere kfr dnceleri gelen kii saylar 10ar 10ar geriye doru sayarak skntsn hafifletmeye alabilir. ounlukla bu tr obsesyonlar kiinin zihnine ibadet yaparken taklr. Kimileri bu yzden sk sk dualar tekrarlar, tvbe ve ibadet ederler. Somatik obsesyon: Hasta olma korkusunu youn yaayan kiilerdir. Hastalklardan korunmak iin eitli (tetkik yaptrmak, tansiyonu kontrol etmek vb.) yntemlerle ar ilgili olabilirler. Sayma obsesyonlar: Bu kiiler dndkleri ya da grdkleri saylar saymaktan kendilerini alamazlar. Otomobil plakalarn, evlerin numaralarn, apartmanlarn ka kat olduunu sayarlar. Belli saylar uurlu, belli saylar uursuzdur. Uursuz say akla gelince hemen uurlusu ile uzaklatrlmaya allr. Biriktirme, saklama obsesyonlar : Kendilerini bir eyleri biriktirmekten alkoyamazlar. rne-

Yaamak sanat, bir gnn iine mmkn olduu kadar ii sdrmak deil, fakat o gn zevk, huzur ve nee iinde geirmenin yolunu bilmektir. Karin Room
yaama sanat 27

TOPLUM
Do. Dr. Bnyamin IIK
F..Tp Fakltesi Aile Hekimlii A.D.

nya Salk rgt sal, bedensel, ruhsal ve toplumsal alardan tam bir iyilik hali olarak tarif etmitir. Beden salmzn iyi olup olmadn baz kan testleri, ultrason tetkiki vs. ile anlamaya alrz. Toplumsal adan salkl olup olmadmz ise kiilerle olan mnasebetlerimizin salkl olup olmamasyla anlalabilir. Peki ya ruh salmz Bir kiinin salkl bir ruh durumuna sahip olduu nasl anlalabilir?

Ruh Salmz yi mi? D

sz konusudur. evremizde olup biten olaylar ruh halimizi etkilemekte bizi sevin ya da zntye sevketmektedir. Salkl bir ruh yapsna sahip kiiler bu olaylar karsnda esnemesini becerir ve kendisini etkileyen olayn akna kaplmazlar. Ruhsal bakmdan salkl bir insanda aranan zellikler unlardr:

Psikiyatristlere gre ruh sal, kiinin kendi kendisiyle ve evresiyle srekli bir denge ve uyum iinde olmasdr. Vcudumuzda her an birok kimyasal olayn meydana gelmesi gibi, ruh halimizde de srekli bir hareket ve deiim
28 yaama sanat

Kiinin kendi kendisiyle bark olmas gerekir. Kendimizle bark olmamz iin anksiyete (bunalt, sknt) denen kuruntu, phe ve zntlerden uzak olmamz gerekir. Gn iinde olan olaylar ve zntler her salkl insanda vardr ve ruh salnn kt olduu anlamna gelmez. Ancak sebebi belli olmayan ve uzun sren

sknt ve zntler ruh dengesinin bozukluuna iaret eder. Salkl ruh haline sahip insan yaad yakn ve uzak evresindeki insanlarla iyi ilikiler kurabilen insandr. Hem aile iindeki kardeleriyle hem de anne-babasyla bark olabilen, ayn zamanda alma arkadalaryla ve i dndaki baka kimselerle uyum iinde olabilen insann ruh hali iyidir diyebiliriz. nsanlarla geinme ve i birlii yapmann yan sra sevgi ve saygya dayal balar kurabilmelidir. Seven ve sevilen kiilerin ruh hali daha iyidir. Ruh sal iyi olan kimselerin kendilerine zgvenleri tamdr. Bylece, kendi kabiliyeti ve gcyle orantsz bir stnlk ya da aalk duygusu iinde deildirler. Neyse o durlar. Etten kemikten ve belli bir yl yaadktan sonra lp gidecek olan bir vcuda sahip iken kendini hi lmeyecekmi ve her eyi ben yaptm, ben ettim! havasna kaptran kimseler salkl ruh haline sahip olmad gibi, kendini hibir ey beceremez, zavall biri zannedip kendine zgvenini kaybetmi kimseler de salkl ruh haline sahip deildir. Kii, toplum iinde bir yeri ve grevi olduu duygusunu kazanm olmaldr. Bylece, kabiliyetlerini gelitirmeli, kendisinin bir ie yaradna inanmal ve baarlarndan dolay zevk almaldr.

Ak der incitenden ncinme incitenden Kemlde noksan imi ncinen incitenden

Alvarl Efe Hazretleri

Salkl ruh haline sahip kimseler, yaad toplumun deerlerine sayg gsterirler. Kendi inand deerlere ve inanlara sayg gsterdii iin bakalarnn deer ve inanlarna hakaret etmezler. nyargyla hareket etmez ve herkese sayg ve hogryle davranrlar. Ruhen salkl kimse, meslei dnda baka dinlendirici, gelitirici ve eitici ilerle megul olmaldr. Bu ura, sanat, spor ve toplumsal yardmlama alanlarnda olabilir. Btn bu aklamalar zetleyecek olursak iyi bir ruh sal iin en bata gelen artn sevmek-sevilmek ve almak olduu grlr. inde sevginin eksik olmad ve verimli alan bir kiinin ruh salnn gzel olduunu syleyebiliriz. Ufak tefek ruhsal problemleri olsa da ruhi dengesi bozuk deildir.

...iyi bir ruh sal iin en bata gelen artn sevmeksevilmek ve almak olduu grlr. inde sevginin eksik olmad ve verimli alan bir kiinin ruh salnn gzel olduunu syleyebiliriz.

Ruhen salkl kiiler gelecee ynelik planlar olan ve bu hedeflerine ulamak iin gayret eden, skntlara katlanabilen kiilerdir. Ruh hali iyi kiiler baarszlk karsnda ylmazlar, karlatklar g durumlarda kendini koyvermezler. Sabr, metanet ve mcadele azmiyle engelleri amaya alrlar. Kendi bana karar alp uygulayamayan, kendi yapt ilerin sorumluluunu yklenemeyen kimseler ruhen olgunlua ve salamla ulaamam kimselerdir. Ruh hali salkl kimseler kendilerini eletirir ve eletirenleri saygyla dinlerler. Varsa hatalar kabul eder, ayn hatay tekrar etmemeye alrlar.

Salkl ruh yapsna sahip birinin davranlar tutarldr, evresiyle ilikileri olumlu ve uyumludur, kendine zgveni tamdr, engeller karsnda hemen pes etmez, umutsuzlua kaplmazlar. Ben tok olaym bakas alktan lse bana ne! demezler. Yardma muhta olanlarn yardmna koarlar. Onlar bir itfaiye memuru gibi, nerede bir yangn varsa sndrmek iin koarlar. Fedakar ruhlu kimseler ruhen de olgun kimselerdir
Kaynak: Yrkolu A, ocuk Ruh Sal. zgr Yaynlar. stanbul. 2003.

yaama sanat

29

Btn midim sende doktor Bakma yapraklar gibi sararp solduuma Gnl yaras deil benimkisi Deil doktor, melankoli deil Bu durgun halim, eski bir stmann nbeti arap ve kadnla ykanm Bir gecenin ihaneti deil. Ellerimdeki bu titreme Yzmdeki bu sarlk Bir arterio sklerozun tepkisi deil. Ne muvakkat bir cinnet hali Ne enfarkts, ne raital lokls, Deil doktor, Derdim kitaplarda yazl deil Hani u en gneli gnmzde Bela olur bamza Yatakta, sokakta, Eli bakl bir haydut gibi kverir karmza. Hani u, didik didik eder hepimizi Bir takip memuru gibi brakmaz Gece gndz kovalar peimizi Hani u, samz bamz yolar Hani u sylemeye dilim varmyor doktor Adna lm diyorlar. Deil benimkisi, lm korkusu deil Ne trusmus, ne vitamin ne klor Hayr, hayr sarho deilim. Bam da armyor doktor stiyorum hi akam olmasn lmek deil, beni bu akamlar korkutuyor u yamur bir kere dinse Bir kere grebilsem u yeili u bahar nefes nefese bir gelin alay gibi iekleriyle sokamdan bir gese Alna al, moruna mor Glme, deli deilim Bu halimi anlayamazsn doktor Brak u kulakln Kalbim tkr, tkr iliyor Kalbimde beni bulamazsn doktor u sonday, u iyodu bir yana al Hibir hastalk geirmedim Aklm bamda, nabzm muntazam Ateim normal doktor.

Doktor

Ne yapacaksn muayene edipte kanm Doktor, doktor yorum Bulutlar sarm her yanm imdi bir tren sesi duyacaksn Alatr beni baz, baz Bu tren sesi, kalbimin iine Bakla kazlm bir yaz Koza fabrikas paydos etmi Koza fabrikasnn bacas stnde Kular krmz, krmz Aalar kalbim gibi rplak doktor. Bak u gzlerimin iine Ellerim, Sakarya suyu gibi sar Kalbim, mrekkep damlam gibi mosmor Bir kuyunun dibinde Karakalem bir resim seyreder gibi Sallanan kavak aalar arasnda imdi Adapazarn greceksin doktor. Bak doktor, iyi bak stasyon caddesinde aalar yapayalnz stasyon caddesinde dolayorum aylak, aylak Bakma ocuk olduuma lm gze almm doktor. u aa beni tanr Yabancm deil bu sokak Akam, kara arafl bir kadn Rzgar, sar sal bir Bonak ocuu Kouyor plak ayak te doktor; u annemin kanl yata uras babamn asld meydan uras belediye park uras erkek Mustafa soka Bir ucu dayanr kalbimin zarna Bir ucu anamn mezarna Uzun ar yaprak iinde Ayaklarm su iinde doktor Simsiyah bir yamur yayor soan pazarna Doktor, doktor han altnda klar yand Tozlu camiinde ezan okunuyor Deli deilim sen bakma aladma doktor Tozlu camiinin minaresi iki Biri yamur altnda, biri yamur stnde doktor te kalbim, ite

Bir gece yars Uzun arya den yapraklarn en sars Kupkuru, boazm yine kupkuru ek u bulutlar urdan Tut u ellerimi doktor. Durdur u yamuru Doktor, doktor, doktor Han altnda klar yand Tozlu camiinden ezan okunuyor Ellerim her zaman byle sar Ellerim her zaman byle mosmor Deli deilim, vallahi sarho deilim Sen bakma aladma doktor. Bu eller benim ellerim doktor Bu kanl yz, anamn yz Bu ayaklar anamn ayaklar doktor u ipin ucunda sallanan adam Sararm bir resim gibi yamurun ortasnda Yz gz srsklam u dili sarkm, ipin ucunda sallanan adam Otuz yldr peimde Otuz yldr sallanr o ipin ucunda Otuz yldr gz gzmde Otuz yldr iimden kalkmad anamn ls Otuz yldr eli elimde Bu rzgr otuz yldr eser Bu toprak hi yeermedi doktor Bu yamur otuz yldr yaar iimde Otuz yldr u ezan okunuyor Otuz yldr u kalbim Mrekkep damlam gibi mosmor Brak elinden u telefonu Korkma, deli deilim doktor Deil bu bir cinnet hali, deil Derdim kitaplarda yazl deil.

Faik Baysal

Deerli arivini bizlere aarak bu iirin dergimizde yaynlanmasna vesile olan Turgut zal Dnce ve Hamle Dernei Bakan, E. Mstear, Milletvekili ve Vali Sayn Galip Demirel Beye en kalbi teekkrlerimizi sunuyoruz.

FOTORAF / Hamit YALIN

BLMLERMZ

Prof. Dr. mer AKIR Yrd. Do. Dr. Necmettin OLAK Yrd. Do. Dr. Yunus NAZLI Ara. Gr. Dr. Mehmet Fatih ALPAY Ara. Gr. Dr. mer Nuri AKSOY Ara. Gr. Dr. smail Olgun AKKAYA Fatih niversitesi Tp Fakltesi Kalp ve Damar Cerrahi A.D.

Bavuru ve danma iin 0 (312) 203 51 86

Kalp ve Damar Cerrahisi

(Kardiyo Vaskler Cerrahi)
atih niversitesi Tp Fakltesi Kalp Damar Cerrahisi Anabilim Dal, Prof. Dr. mer akr bakanlnda 2 retim yesi ve 3 aratrma grevlisi kadrosu ile hizmet vermektedir. Betepe merkez binada retim yeleri ve aratrma grevlilerince poliklinik hizmeti verilmektedir. Anabilim Dalnn tm retim yeleri; uzmanlk eitimi, bilimsel yayn ve konferanslar ile aktif olarak ilgilenmektedir. Anabilim Dalmz, tam donanml olarak 2 ameliyathanede hizmet vermektedir.Kalp Damar Cerrahisi Anabilim Dalnda zel youn bakm nitesi bulunmakta ve burada hastalarmzn operasyon sonras takibi uzman nbeti doktor, aratrma grevlileri ve yetimi deneyimli hemirelerimiz ile salanmaktadr. Hastalarmz operasyon sonras 1 gn youn bakm nitemizde, sonraki gnler ise Kalp-Damar Cerrahisi servisinde hekimlerimiz tarafndan bire bir takip edilmektedir. 24 saat sresince nbeti hekimimiz bulunmaktadr.

Kalp ve Damar Cerrahisi Blmnde; Koroner by-pass ameliyatlar (CABG), romatizmal kalp kapa ameliyatlar(kalp kapak tamiri veya deitirilmesi), aort anevrizma ve diseksiyon ameliyatlar, erikin ya doumsal kalp anomalileri ile ilgili ameliyatlar, periferik damar ameliyatlar (kol ve bacak atardamar tkanklklarnn cerrahi tedavisi), karotis arter ameliyatlar, varis ameliyatlar (laser ile tedavi/skleroterapi),Venz lser tedavisi (SEPS protokol), periferik arterio-venz fistl oluturma ameliyatlar (diyaliz hastalar iin), Buerger Hastal tedavisi, Raynaud (Reyno) hastal tedavisi ile hastalarmza hizmet verilmektedir. Bu tedavilerimiz dnda istee bal olarak uygun hastalarda Koroner Bypass operasyonlarnda, endoskopik safen kartlmas (daha az iz brakan yntemler) ve uygun hastalarda minimal invaziv (daha kk kesiden yaplan ameliyatlar) kalp cerrahisi teknikleri ile ameliyatlar yaplmaktadr. Gnde ortalama 2 ak kalp ameliyat gerekletirilmekte olan Kalp ve Damar Cerrahisi Kliniimizde ameliyatlar-

32

yaama sanat

mz sabah saat 08:00de balamakta ve hafta ii her gn poliklinik hizmeti ile operasyonlar desteklenmektedir. Kliniimizde ameliyatlar, yaklak yllk 400 ak kalp ameliyat tecrbesi olan profesyonel bir ekip tarafndan gerekletirilmektedir. Bu operasyonlarn yan sra, ok az cerrahi merkezde yaplan Koroner Re-Operasyon Cerrahisi (2.defa kalp ameliyat ihtiyac) ve Aortann acil ve riskli cerrahileri de merkezimizde baaryla yaplmaktadr. Koroner By-Pass ameliyat Koroner by-pass ameliyat; Koroner Arter Bypass Grefti (CABG); Kalbi besleyen atardamarlardaki daralmann tedavisi amac ile, kalpten kan ana atardamar (aort) ve kalbin kendi damarlarndaki (koroner arterler) daralmann ilerisine, hastadan hazrlanan baka bir damar ile kpr oluturma ilemine denilir. Ksaca Koroner damarlarnda bir veya daha fazla saydaki tkanma sonucu az kanlanan kalp kasna yeterli kan tamak iin yaplan bir uygulamadr. Bunu gerekletirmek iin gs i ksmndan alnan bir atardamar (LIMA) ve buna ek olarak gerekli grldnde, koldan karlan atardamar (radial arter) ve bacaktan alnan toplar damar (safen ven) kullanlmaktadr. Uygun olan hastalara istee bal olarak endoskopik (kk bir cilt kesisi ile) safen ven karlarak bypass ameliyat yaplabilmektedir. Bylece hastalarmzn ok byk bacak kesilerinden kurtularak ok daha ksa srede iyilemeleri salanmaktadr. Bu ameliyatlar genellikle kalp akcier makinesi kullanlarak yapld gibi; Baz hastalarda By-pass ameliyat kalp durdurulmadan da yaplabilir (alan kalpte By-pass ameliyat). Bu ilemin amac hastaya yaplan gs kafesi kesisinin daha ksa olmas, ameliyat sresinin daha az olmas ve yapay kalp-akcier makinesine ihtiya duyulmamasdr.

4-6 saat sonra tamamen uyanr ve solunum destek cihazndan ayrlr. Koroner bypass ameliyatlarndan sonra hastalar genellikle 4-6 gn iinde taburcu edilir. Kapak ameliyatlar Doumsal veya romatizmal hastalklar nedeniyle bozulmu olan kalp kapa ameliyatlar kliniimizde baaryla gerekletirilmektedir. lkemizde eitim seviyesinin ykselmesi ile birlikte romatizmaya bal kalp kapak hastalklarnn saysnda azalma olmutur. O nedenle ameliyatlar ounlukla ileri yata oluan kirelenmi kapaklara bal olan hastalklarn tedavisine yneliktir. Cerrahi srasnda dokuya sayg prensibi ile genellikle tamiri planlanan hastann kapann dzeltilmesine ynelik giriim planlanmaktadr, bunun mmkn olamad durumlarda, FDA onayl mekanik kalp kapa kullanlmakla birlikte ok gen doum yapmak isteyen gen kadnlarda ve ileri yata olup ila kullanmakta zorluk ekecek olan hastalarda biyolojik kapaklar uygulanmaktadr. Aort cerrahisi Kalpten kan vcudumuzun ana damar olan aortada eitli nedenlerle ileri derecede genileme (anevrizma) ya da daha ar bir tablo olan katmanlarnn yrtlmas (diseksiyon) durumu oluabilmektedir. Son derece acil bir durumdur ve hayati tehlike sz konusudur. Birok tam teekkll merkezde mdahale edilemeyen bu hastala kliniimizde gerekli ameliyat yaplabilmektedir. Eer hastalk gs kafesi iinde ise ak kalp ameliyat ile tamir edilir. Eer karn boluunda ise ak kalp ameliyatna gerek duymadan karn boluuna girilip, cerrahi olarak yapay damar grefti yerletirilir. Yeni bir tedavi yntemi olan ve lkemizde ok az merkezde uygulanan Endovaskler Anevrizma Onarm (EVAR) yntemi ile ameliyata gerek kalmadan, Anevrizma alanna her iki kask blgesi yoluyla stentgreft taklmakta ve hasta 2 gn iinde taburcu olmaktadr.

Safen Ven Grefti

Left internal mamarian arter

Daha nce koroner By-pass ameliyat geirmi olan hastalarn bir ksmnda yeniden damar tkankl ve yeni konmu olan damarlarn tkankl sonucunda yeniden ameliyat gereksinimi doabilmektedir. Byle durumlarda kliniimizde Reoperasyon (yeniden ameliyat) dediimiz uygulama, hastann ilk ameliyat da dikkate alnarak baarl bir ekilde yaplmaktadr. Ameliyatlarn sresi bypass uygulanacak damarlarn saysna ve ek olarak yaplacak giriimlere gre deimekle birlikte, ortalama 4-5 saattir. Hasta youn bakma alndktan

Karotis (ah damar) ameliyatlar Koroner kalp hastal olanlarda boyun her iki tarafndaki Karotis Arter daraltc hastal grlme skl olduka fazladr. Bu nedenle koroner bypass ameliyat olmas gereken 50 yan zerindeki her hastann Karotis arteri doppler ultrasonografi ile tetkik edilmektedir. Karotis arter ameliyatnda ise tkanma/daralma oluturan sert plaklar temizlenmekte ve gerekirse bir yama ile geniletilmektedir.
yaama sanat 33

Periferik damar ve varis cerrahisi Hastanemizde ayrca periferik damar kol ve bacaklardaki atardamar tkanklklar cerrahisi de yaplmakta olup, zellikle bacaklardaki toplardamarlarda genileme olarak bilinen varis hastalnn skleroterapi (ila enjeksiyonu) veya cerrahi tedavisi de baaryla yaplmaktadr. Hastalarmz uzman radyologlarmz tarafndan ayrntl olarak deerlendirilmekte ve uygun hastalarmza Lazer ile varis tedavisi uygulanmaktadr. Bylece hastalarmzn tedavi sonras hastanede kalmas gerekmemekte ve iyileme sreci ok hzl

olmaktadr.Varis iin Skleroterapi (Enjeksiyon ile Kurutma) polikliniklerimizde baarl ekilde uygulanmakta ve bylece kozmetik olarak gzel bir grnm kazandrlmaktadr. Baz durumlarda ameliyattan sonra tamamlayc tedavi olarak kullanlabilecei gibi, nkslerin tedavisinde de sklkla kullanlmaktadr. Toplardamar (venz) yetmezliine bal olarak gelien ayaklarda yaralar (venz lser) tedavisi, u anda Dnyada ok ok az merkezde uygulanan Subfasyal Endoskopik Perforator Ven Cerrahisi (SEPS) yntemi ile yaplmaktadr. Bu yntem ile ok kk bir kesi ile kamera vastasyla ilem yaplmakta ve iyileme sreci ok hzl olmaktadr. Poliklinik Hastalarmzn ameliyat ncesi ve sonras takipleri KalpDamar Cerrahisi Polikliniinde uzman doktorlar tarafndan titiz bir ekilde yaplmaktadr. Hastalarmz 24 saat boyunca 0 (312) 203 51 86 numaral telefonlardan uzman doktorlarmza ulaarak sorunlarna zm bulabilirler. Ayrca hastanemizde telefon balants ile 24 saat hasta bilgilendirilmesi ve takibi yaplmaktadr.

34

yaama sanat

Prof. Dr. Kemal SAYAR

F.. Fen Edebiyat Fakltesi retim yesi Psikiyatrist

Erenky Ruh ve Sinir Hastalklar Eitim ve Aratrma Hastanesinin kasvetiyle insan boan koridorlarnda, o koridorlardan birinin en ucunda yer alan odamdan baheyi seyrediyorum. Bahar iliklerinize kadar iinize ekebileceiniz, mevsim dnmnn renk ve rayihalarn doyasya hissedebileceiniz enfes bir ormann orta yerinde bu hastane. aylk geici bir grevle buradaym. Bahede gezinen hastalar seyrediyorum balkondan. Bir tanesi, belli ki uzun yllardan beri izofreniden muzdarip, salarna kr dm bir garip ihtiyar, bara ara sylev veriyor bahede. Syledikleri anlalmyor. evresinde ona dikkat kesilen kimse de yok. Bara ara vaaz veriyor. Sadece kendisinin bildii, tkenmeye yz tutmu bir dille konuuyor. adm ileri gittikten sonra, keskin bir kavisle gerisin geri dnyor. Onun da bir dnyas var. Belki onun da kurtarmak istedii bir dnya var. Burada hastabakclara onba diyorlar. Klinie girdiimde, kimi hastalar hazr ol vaziyetine geiyor. Bu durum bana komik geliyor. Onlara selam veriyorum. Bana selam veriyorlar. Doktor, oklar iin byk bir otorite. Olaanst gzellikteki baheye ramen o karanlk koridorda volta atmay yeliyor ou. Darda aldayan bahar, ilerinde uuldayan bir gemi var. Gemiin sesleri bugnn renk ve rayihalarn kovuyor. Ruh, kendi szsyla sarho. Bu insanlar bizim iimizdeki dertli ruhlar. Sandallar uzak kayalklarda paralanm maceraperestler. nsanln zdrabn onlara sokulmadan nasl bilebiliriz? Bir akl hastanesinin slak koridorlarnda gezinmeden, kenara itilmi, terk edilmi, hor grlm insanlar dinlemeden, hayatn tam manasyla ne olduunu bilebilir miyiz? Oysa biz onlar iin ne kadar az ey yapabiliyoruz. Yaptmz, hastallarna doru tanlar koyup doru ilalar vermek. Bunu yapm olmakla insan olarak devimizi yerine getirmi oluyor muyuz, emin deilim. Bu dnyann yurtsuzlarna, kskn krallara doya doya konuacaklar bir ortam sunmak, hatta onlarla ortak bir konuma zemini yaratmak psikiyatrinin devlerinden birisi olmal. Gnlk dilin akn bozan, armlar geveyip

ayat, teselli bulmaktr demi ariflerden biri. Kalbimi, duyduum ilk anda, yerinden hoplatan bir sz.

hibir ey anlatmaz gibi grnen, yeni kelimeler icat eden bir hastayla konumak zor. Onlar dinlemeye ne kadar az tahammlleri var. Salk sistemimiz hastay dinlemek zerine kurulu deil. Tan koymal ve ilac vermeliyiz, on dakika sonra baka hastaya sra gelmeli. Oysa gerek ruhsal gerekse bedensel hastalklardan yaknan insanlar, eer bir hastane veya hekime geliyorlarsa, anlatmak istedikleri bir hikaye olduu iin geliyorlar. Biz hekimler de ounlukla iyi insanlarzdr. nsan yknden kirlenmi duvarlarda, ar ilalarn sendelettii hayatlarn arasnda meslek icra etmek kolay deil. Biz hekimler de o kadar dertliyiz ki, bir bakasn dinlemek bizim iin kimileyin bir klfete dnyor. Sonuta akl hastaneleri, hikayelerin dinlenildii yerler olmaktan karak, Foucaultyen anlamda kapatma merkezlerine dnyor. Normal ounluu, delilerin saldrganlk ve zararlarndan korumak iin, farkl olanlarn, delilerin temerkz edilip yaltld yerler. Bu metaforu biraz daha ileriye tayabilirsiniz. Bakasnn hikayesini dinlemediinizde, onlarn hikayesini dinlemeye deer bulmadnzda, dillerini anlalmaz, kiiliklerini uzlalmaz grdnzde onlar kolayca bir tehis objesi klabilirsiniz. Onlara bir isim verdiiniz zaman toptanc davranmaya hakknz olur. Bakasnn hikayesini dinleyecek takatiniz yoksa, onlar darlkl ve tehlikeli sayarak byk kapatmaya maruz brakabilirsiniz. Erenky Ruh ve Sinir Hastalklar Eitim ve Aratarma Hastanesinin ulu aalar bahar cokuyla karlyor. Bu bahede, akl oyunlarnn hayatn tuzana drd insanlar arasnda, hayatn, iimizin yaralarna teselli arama abasndan baka bir ey olmadn fark ediyorum. Ariflerin syledii gibi, Her arayan bulamaz ama, bulanlar sadece arayanlardr.

DENEME

Hayat, Teselli Bulmaktr

NVERSTEMZDEN HABERLER HABERLER

Fatih niversitesinde 2010-2011 Akademik Yl Heyecan

atih niversitesinin 2010-2011 akademik yl al trenine, Milli Eitim Bakan Nimet ubuku, stanbul Vali Yardmcs Harun Kaya, Fatih niversitesi Rektr Prof.Dr. erif Ali Tekalan, l Milli Eitim Mdr Dr. Muammer YILDIZ, Arel niversitesi Rektr Prof. Dr. mer Asm Sal, 29 Mays niversitesi Rektr Prof. Dr. brahim Kfi Dnmez, Mevlana niversitesi Rektr Prof. Dr. Bahattin Adam, THY Genel Mdr Temel Kotil, siyaset ve i dnyasndan eitli konuklar ve basn mensuplar katld. Fatih niversitesinin Bykekmece Kampsnde dzenlenen 2010-2011 akademik yl al trenine katlan Bakan ubuku, Yksek renim kurumlarnn, toplumlarn kalknmasnda, gelimesinde ve saygnlnda nc bir role sahip olduunu; gelien, kresellemi dnyada, eitim-retim, aratrma-gelitirme ve toplum hizmetleriyle Trkiye ekonomisine byk katk ve uluslararas alanda rekabet edebilecek bilgi toplumu yetitirmesine imkan saladn ifade etti. ubuku, szlerini yle srdrd: Bugn Avrupada yksek retim, teknolojiyi gelitirecek, rekabeti arttracak ve lke kalknmasnn motoru olacak ok nemli bir alan olarak grlmekte ve devletler tarafndan zellikle AR-GE faaliyetleri baznda desteklenmektedir. niversiteler de yaptklar aratrmalar, rettikleri patentler ve yetitirdikleri rencilerle stlenmi olduklar grevi lay ile yerine getirmekte, lkenin ekonomik kalknmasna ve toplumun refah seviyesinin arttrlmasna katklarda bulunmaktadr.Dedi. ubuku, szlerine yle devam etti: Fatih niversitesi bu srece ok deerli katklar sunarak ve bir dnya niversitesi
36 yaama sanat

olma yolunda hzl admlarla ilerleyerek, deiime, yenilie ve dnyaya ak, nitelikli genler yetitirme misyonunu baaryla yerine getiriyor. Bu niversitenin ats altndaki siz genlerimizin de ileride lkemizin gelimesi ve kalknmasnda ok nemli roller stleneceinize byk bir inan duymaktaym. Sizlerden bilgi toplumlar ile yarabilen ve onlarn nne geebilen daha ileri ve gelimi Trkiyeyi yaratmanz bekliyoruz. Prof. Dr. erif Ali Tekalan: Konuun, her eyi konuun Trende konuan niversite rektr Prof. Dr. erif Ali Tekalan da 500 renci ile 1996 ylnda eitime balayan Fatih niversitesinin, bugne kadar 12 bin mezun vermi olduunu ve bu sene 11 bin rencinin eitim retim grdn belirtti. Tekalan, 74 lkeden 700den fazla yabanc rencinin de niversitelerinde renim grdne iaret ettii konumasnda, niversitelerin rencilere eitim ve retim vermenin yan sra toplumun her sorunuyla da ilgilenmesi gerektiini syledi. rencilere, Konuun, her eyi konuun diye t veren rektr Tekalan, Bakalarnn kendi konumlarn kabul etmeyi de renin. Farkl kltrlerden insanlarla tann. Onlarla samimiyet kurun ki niversiteyi bitirdiinizde dnyann her yerinden arkadanz olsun dedi. Al treninde, Bakan ubukuya, Rektr Tekalan tarafndan hediye verildi. Uluslararas bilimsel yaynlar iin 20092010 retim ylnda en yksek yayn performans gsteren retim yeleri ile ulusal ve uluslararas kaynaklardan proje alan retim yelerinin plaketlerini Bakan ubuku verdi. Trende, Yardmc Doent Dr. Gnl Schara, yeni akademik yln al dersini verdi.

NVERSTEMZDEN HABERLER

Fatih niversitesi Tp Fakltesi 2010-2011 Akademik Yl Al Treni Yapld

Fatih niversitesi Tp Fakltesinin ve Hemirelik Yksekokulunun 2010-2011 eitim yl al treni, 20 Eyll Pazartesi gn Tp Fakltesi konferans salonunda gerekletirildi.
l trenine TBMM Salk Komisyonu Bakan Trabzon Milletvekili Prof.Dr. Cevdet Erdl, zmir Milletvekili Prof. Dr. brahim Hasgr, Erzurum Milletvekili Prof.Dr. Muzaffer Glyurt, Turgut zal niversitesi Vakf Bakan Eski Milletvekili Galip Demirel, Cumhuriyet niversitesi Rektr Prof. Dr. lyas Dkmeta, Turgut zal niversitesi Rektr Prof. Dr. Erol ORAL, Fatih niversitesi Hemirelik Yksekokulu Mdr Prof. Dr. Osman zcan, Hacettepe niversitesi emekli retim yesi Prof. Dr. Glten Uyer, Tp Fakltesi retim yeleri ve Tp Fakltesi ve Hemirelik Yksekokulu rencileri katld. Sayg duruu ve stiklal Marnn okunmasyla balayan trende al konumasn yapan Fatih niversitesi Rektr Yardmcs ve Tp Fakltesi Dekan Prof. Dr. M. Ramazan Yiitolu, Trkiyenin son 5 ylda byk bir eitim ata yaptn syledi. 77 olan niversite saysna bir o kadar niversite eklendiini syleyen Yiitolu Trkiye ynn eitime evirmitir. Bu byk atlmn nemini nmzdeki yllarda daha net greceiz. dedi. Fatih niversitesi Tp Fakltesinin eitimde iddial bir faklte olduunu vurgulayan Yiitolu, bu sene en yksek puanla renci alan faklteler arasnda zirveye oturduuna dikkat ekti. Yiitolu, rencilerini en iyi tp bilgisi ile donatrken ahlaki olarak da iyi yetitirmeyi amaladklarn vurgulad. Ayn zamanda renci velisi olan Salk Komisyonu Bakan Trabzon Milletvekili Prof. Dr. Cevdet Erdl ise 30 yllk hekimlik gemiini hatrlatt ve gen doktor adaylarna tavsiyelerde bulundu. Doktorluun sevilmeden yaplamayacak bir meslek olduunu vurgulayan Erdl, doktor adaylarna Bu meslekte ok zengin olamazsnz ama fakirde olmazsnz diyerek idealist olmalarn iste-

di. Doktorluun ok saygn bir meslek olduunu ifade eden Erdl, hastalarn bir ok srrn doktorlara atn hatrlatarak sr tutmann nemine dikkat ekti. Prof. Erdl, Yetkiniz de ok sorumluluunuz da diyerek gen doktor adaylarna kendilerini iyi yetitirmeleri tavsiyesinde bulundu. Erzurum Milletvekili Prof. Dr. Muzaffer Glyurt ise lkemizde kullanlan tbbi cihazlarn yzde 90nn ithal edilmesine dikkat ekti. Neden biz kendi cihazlarmz yapamyoruz? diye soran Glyurt, Fatih niversitesinin Ar-Ge konusunda da nclk yapmasn istedi. Konumalarn ardndan gen doktor adaylarna ilk dersi Etkin Konuma Yapma Sanat konulu ders ile Hacettepe niversitesi Tp Fakltesi retim yesi Prof. Dr. brahim Gll verdi.

Devlet Bakan Selma Aliye Kavaf, Fatih niversitesi Ankara Meslek Yksekokulunun 2010- 2011 Eitim ve retim Yl Al Treninde

evlet Bakan Selma Aliye Kavaf, Fatih niversitesi Ankara Meslek Yksekokulu ve Salk Bilimleri Meslek Yksekokulunun 2010-2011 Eitim-retim yl al trenine katld.

niversitesi olduunu belirten Yiitolu, 70 lkeden 700n zerinde yabanc renciye eitim imkan sunduklarn dile getirdi. Ankara Meslek Yksekokulu ve Salk Bilimleri Meslek Yksekokulu Mdr Yksel Nizamolu ise 1997 de 29 renciyle baladklar Meslek Yksekokulunda bugn 1500 renciye eitim verdiklerini anlatt. Fatih niversitesi Meslek Yksekokulundaki eitimini tamamlayarak dikey gei snavyla ODT Elektrik ve Elektronik Mhendisliini kazanan Doan ifti niversite hayatna yeni balayan arkadalarna baarlar diledi.

Bakan Kavaf, trende yapt konumada Trk yksek retimine vakf niversitelerinin nemli katkda bulunduunu belirterek, Fatih niversitesinin de akademik camiada nemli ve saygn bir yer edindii deerlendirmesinde bulundu. Bakan Kavaf, niversite hayatna yeni balayan genlere de seslenerek, Hayatnzda yeni bir dnem balyor. Muhakkak ki zor-

luklarla da karlaacaksnz. Ancak sorunlarla ba ederken aldnz eitim ve hocalarnzn tavsiyeleri size rehberlik edecektir. Hukukun stnl ilkesinden hareket etmenizi, objektif, doru ve yerinde kararlar vermenizi bekliyoruz. ktnz yolda hepinize baarlar, azminizin, gcnzn ve hizmet aknzn her gn yenilerek artmasn diliyorum.dedi. Fatih niversitesi Rektr Yardmcs ve Tp Fakltesi Dekan Prof. Dr. M.Ramazan Yiitolu da son yllarda Trkiyede yksek retim konusunda nemli atlmlar yapldn syledi. Bunun, devletin ve hkmetin yetimi insana nem verdiinin bir gstergesi olduunu ifade eden Yiitolu, Cumhurbakan Abdullah Gl ile Babakan Recep Tayyip Erdoana eitim konusundaki gayretlerinden dolay teekkr etti. Fatih niversitesinin bir dnya

Rektr Yardmcs Prof.Dr. M Ramazan Yiitolunun, Bakan Selma Aliye Kavafa hediye vermesinin ardndan Bakan Kavaf da, geen yln blm birincisi olan rencilere dllerini vererek, blm birincilerinin ounun kz olmasndan duyduu memnuniyeti dile getirdi.

NVERSTEMZDEN HABERLER HASTANEMZDEN HABERLER

Fatih niversitesi Tp Fakltesi, yksek puanla renci almnda Tp Faklteleri arasnda 1.nci oldu.
atih niversitesi Tp Fakltesinin tam burslu blmn tercih eden renciler, 556 puandan giri yapt. Fatih niversitesi Tp Fakltesini, Hacettepe niversitesi Tp Fakltesi 552 puanla takip etti. Okul birincileri tercihinde de Fatih Tp nde yer ald. Fatih niversitesi Tp Fakltesine ilk bin arasna giren 39 renci yerleti. Gen bir niversite olmasna ramen yakalanan baary anlatan Fatih niversitesi Tp Fakltesi Dekan Prof. Dr. M. Ramazan Yiitolu, fakltemizin ilgi oda olduunu, en yksek puan alan rencilerin Fatihi tercih etmesinin, kendilerini mutlu ettiini belirtti. Elbette bu baar kaliteyi gsteriyor, inallah eitim de buna paralel olarak ok kaliteli olacak. diyen Yiitolu, devlet niversiteleri cretsiz okuttuu iin nceki yllarda yksek puan alan rencilerin oralar tercih ettiini, ancak Fatih niversitesi vakf niversitesi olmasna ramen bu yl en yksek puanl rencilerin ilgi oda olduunu vurgulad. Yiitolu, Bu bizim iin ok

byk bir baar. eklinde konutu. Baarl rencilerin Fatih niversitesi Tp Fakltesini tercih etmesinin ayr bir mesuliyet yklediine iaret eden Dekan Yiitolu,: Eitimin yksek kalitede olmas iin el birliiyle gayret edeceiz. Fatih niversitesinin fark u; buradaki retim yesi arkadalarmzn bir hedef birlii var. Herkes ii yreinden tutuyor, gnlden tutuyor. rencinin ok iyi bir hekim ve ok iyi bir insan olmas iin gayret ediyorlar. O nedenle burada yetiecek rencileri ansl gryorum. Tp eitimi zor bir eitimdir, sabrl bir itir, fedakarlk ister. Buray tercih eden rencilerimiz derslere zamannda girerek, pratiklere zamannda katlarak hocalaryla bir usta-rak ilikisi yaarlar. Ustalar olan hocalaryla bire bir diyalog ierisinde olarak bu uzun sreli yolda sabrla yrmelerini tavsiye ediyorum. nsan seven hekimler daha baarl oluyor. Bizim de hedefimiz, bu tp rencilerine hem akln tp bilimleriyle donatrken yreklerine de gnllerine de insana sevgisini, efkatini, insana olan hizmetin ne kadar kutsal olduu duygusunu yerletirmek. Bunun gayreti ierisindeyiz. dedi yaama sanat 39

TIP TARH

Dnyann yakndan tand cerrah:

erafettin Sabuncuolu
F..Tp Fakltesi Dnem II rencileri: Erkam Bera ZENGN - Ahmet Krad DL - Hikmet Kazm COAR - mer Faruk AYDAR Danman: Yrd. Do. Dr. mer Faruk KARATA / F.. Tp Fakltesi roloji Anabilim Dal

erafettin Sabuncuolu 1386 doumludur. Sabuncuolunun yaad dnemde slam-Tp teorisine dayal almalarn yapld, klliyelerin paras olan byk darifalarn ald bir dnemdir. lim rendii yer Amasya Darifasdr. Tek bir dalla ilgilenmemi ok ynl almalarda bulunmutur. Resimlerle cerrahi uygulamalar anlatmas, deneysel fizyolojinin temellerini atmas, estetikle ilgili almalar buna rnek verilebilir. Sabuncuolu eserlerinin Trke olmasna zen gsteriyordu. Bu durum eserlerin Arapa ve Farsa terimlerden kurtulmasn, vgye deer bir bilim dili yaratmasn bylece halkn dilinde yaayan kelimelerin gnmze kadar aktarlmasn salamtr. Dier yandan da dnemin hakim dili Arapa ve Farsay kullanmamas onun daha az tannmasna neden olmutur. nl cerrah yapt almalar 3 eser altnda toplamtr. Bunlar Akrabadin Tercmesi, Cerrahiyetl Haniyye ve Mcerrebnamedir. Bunlardan Akrabadin Tercmesi erafettin Sabuncuolunun ilk eseridir. Eser 2. Beyaztn zel hekimi olan eyh Mehmet bin Ahmet Mtetabbibin ricas zerine yazlmtr. 33 blmden oluan eserde ila terkiplerinin bileimine giren dozlardan, onlarn hazrlan ekillerinden, tedavideki uygulamalarndan ve dozajndan bahseder. kinci eseri olan Cerrahiyetl Haniyye, Zehraviden etkilenilerek yazlmtr. Bu eserini Fatih Sultan Mehmete ithafen yazmtr. Bu eserin ne kan zellii cerrahi teknikleri minyatr sanatn kullanarak resimler eliinde anlatm olmasdr. Normal doum, eitli ameliyat teknikleri ve idrar yoluna sonda uygulamalar gibi pek ok yntemin nasl yaplacan izerek anlatmtr. erafettin Sabuncuolu uzun bir hekimlik tecrbesinden sonra 85 yanda Mcerrebname adl eserini yazmtr. 17 blmden oluan eserde hekim kendi deney ve gzlemlerine yer vermi, tedavi yntemlerinden bahsetmitir. Yaam boyunca bir metot uygulayan hekim leke hastalna kar uygulad yntemi yle aklamtr: Bir zaman bir adam geldi. Zehri keskin bir ylandan verek bahsetti. Getirmesini syledim. Getirdi. Bir ila itim. Sonra da sol elimin ahadet parman ylana tuttum, srttm.
40 yaama sanat

Cerrahiyetl Haniyye, bu eserini Fatih Sultan Mehmete ithafen yazmtr. Bu eserin ne kan zellii cerrahi teknikleri minyatr sanatn kullanarak resimler eliinde anlatm olmasdr.

Peinden ilatan bir erbet yapp ylann srd yere baladm. Grdm ki ylann ars ne bedenime tesir etti ne de elimi iirdi. demitir. Tarihin tozlu sayfalarnda yer alan bu deerli bilim adamnn daha fazla tantlmas ile tp tarihindeki hak ettii yerin gn yzne karlabilecei umulmaktadr.
*Bu sunum 15-16 mays 2010 tarihinde yaplan Fatih niversitesi Tp Fakltesi / FATBAT 1.Uluslararas renci Kongresinde Birincilk dl almtr.

BAMiTEKS

Bamiteks Tekstil Tic. ve San. Ltd. ti

Merkez

BAMiTEKS

ube

: 6014 Ada 5746/5 Sok. No: 14 MTK Sitesi amdibi/ZMR Tel: 0 (232) 431 15 91 Fax: 0 (232) 431 15 93 : 85.Sok. No:6/9 Emek/ANKARA Tel: 0 (312) 213 07 55 Fak: 0 (312) 213 07 55

BEYN ve SNR CERRAHS

Bel Arlar
el ars toplumda sk rastlanan bir sorundur. Bel blgesinde be adet omur, bunlarn arasndaki yumuak yapdaki dairesel kntlar (diskler), omurlar arasndaki eklemler, omurlar birbirine balayan gl balar, kaslar, omurlar arasndan karak bacaklara giden sinirler bulunur. Bel arlar bu yaplardan herhangi birinden kaynaklanabilmektedir. Ayrca karn ii organlarn rahatszlklarndan kaynaklanan yansyan veya kaladan yukarya yaylan arlar da bel arsna yol aabilirler. Bel arsnn skl nedir? Toplumda her 100 kiiden 80i hayatnn bir dneminde bel arsndan yaknr. Bel ars olan hastalarn % 70-85i 6 hafta iinde kendiliinden iyileir. Bel arlarnn ancak % 2si bel ftdr. Gerek bel ftklarnn ancak % 15i cerrahi tedavi gerektirir.
42 yaama sanat

Yrd.Do.Dr. Duran Berker CEML Dr. Fatih KIRAR

F.. Tp Fakltesi Beyin ve Sinir Cerrahisi A. D.

Bel ars kimlerde grlr? Bel ars her ya ve meslekte grlebilmesine ramen alan ya grubunda daha sktr. Sigara ve alkol kullanm, uzun sre ayakta durma, ar kaldrma, imanlk, sreen ksrk ve bel-karn kaslarnda zayflk bel ars riskini artrmaktadr. 3555 yalar arasnda en sk grlen ya araldr. Bel ars nedenleri yalara gre de deiiklik gstermektedir. 30-60 ya grubunda disk sorunlar bel arsna yol aarken, yal grupta ise eklemlerin yapsnn bozulduu gibi baz hastalklar balca bel ars nedenleri olmaktadr. Bel ars nedenleri nelerdir? Bel arlar ya omurga kaynakl yada omurga d nedenlerle ortaya kmaktadr. Omurga nedenli bel arlar %90 orannda grlmekte iken, bel ft gibi omurga arasndaki diskin sorunlarna bal olan bel arlar ise ancak % 10 orannda grlmektedir.

Omurga kaynakl bel arlar Bel omurlarn tutan romatizmal hastalklar, brusella ve tberkloz gibi enfeksiyonlar eitli tmrler bel arsna yol aabilirler. Bel ft, bel kaymas ve omurga kanal darl gibi nedenlerle omurlar arasndaki disklerin sinir kklerine bask yapmas da bel arsna yol aabilmektedir. Bel omurgas evresindeki adalelerin eitli hastalklarnda da yine bel ars grlebilmektedir. Omurgadaki doumsal anormallikler, duru bozukluklar, bacak ksalklar ve bel blgesini iine alan dme ve arpmalar da bel ars oluturabilmektedir. Omurlar tutan romatizmal hastalklar, osteoporoz ve omurga faset eklemindeki ypranmalar sonucu belde arlar ortaya kabilmektedir. Omurga d bel arlar Kadn hastalklar, mide lseri, aort anevrizmas, bbrek ta, prostatit, safra kesesi ta ve pankreatit gibi hastalklarda bele yansyan arlara yol aabilirler. Bel ars olan bir hasta ne zaman hekime bavurmaldr? 6 hafta gemesine ramen gemeyen bel ve/veya bacak ars varsa, Bacakta g kayb hissedilmesi durumunda, drar yapmakta veya tutmakta glk hissedildii durumlarda, Makat blgesini ieren uyuukluk hissi mevcutsa, Ksa mesafe yrylerde bile her iki veya tek bacakta gelien uyuukluk, yorgunluk hissi varsa, Hastalar doktora bavurmaldr. zellikle idrar yapma gl veya makat blgesinde uyuukluk yaknmalar gelitii durumlar veya bacakta belirgin g kayb varsa hastalarn acil cerrahi giriime ihtiyac olabilmektedir. Bu durumlar, sinir dokusu bassnn nemli boyutlarda olduunda grlr. Hastalara erken dnemde yaplacak cerrahi giriimler yaknmalarn dzelmesini salayabilecektir. Zaman getike yaknmalarn kalc olma olasl ykselebilmektedir. Tedaviye direnli bel ve bacak ars yaknmas ile bavurduunuz hekiminiz yapt muayenesinde kuvvet kayb bulmazsa, radyolojik incelemelerin nda size cerrahi giriim dahil olmak zere eitli tedavi yntemleri sunacaktr. Arnn iddetine, yaamnz etkileme boyutuna gre bu tedavi seeneklerinden birisine karar verilecektir. Bel arsnn nedenleri nasl tespit edilir? Doktorunuza bel ars yaknmas ile bavurduunuzda, bel arnz ile ilgili detayl bir sorgulama yaplacaktr ve ardndan yine detayl bir fizik ve nrolojik muayene yaplacaktr. Fizik muayene nrolojik testleri ve zel kas-iskelet sistemi muayenesini iermektedir. Bu ekilde olas tan listesi daraltlacak ve dier tansal testlere geilecektir. Doktorunuz sizden rntgen, kan biyokimyas, romatizmal kan testleri, EMG, manyetik rezonans grntleme (MRG) ve kemik sintigrafisi gibi testlerden biri ya da birkan aama aama isteyebilir.

Bel arsnn tedavisi nasldr? ok eitli nedenlerden kaynaklanabilen bel arlarnda tedavi tanya bal olarak deikenlik gsterecektir. Basit bel arlarnda ani balangcn olduu dnemde istirahat uygulanacak ilk tedavi olacaktr, ancak genellikle 1 haftadan fazla istirahat nerilmemektedir. Ar kesici ve kas gevetici ilalar sklkla kullanlan dier tedavi yntemidir. Scak uygulama, elektroterapi, ultrason gibi fizik tedavi yntemlerinden de yararlanlmaktadr. Belirli durumlarda korse kullanm gerekebilirse de bel ve karn kaslarn zayflatacandan uzun sreli korse kullanmndan kanlacaktr. Cerrahi tedavi ok az sayda hastada gerekli bir tedavidir. Ne zaman ameliyat dnlr? Yaplan medikal tedaviye ramen bel arsnn bir trl gememesi ve gnlk hayat olumsuz etkilemesi Bacakta herhangi bir kas grubunda doktor muayenesiyle g kayb ve/veya duyu kayb olmas halinde drar ve/veya dk karma ve genital/makat blgesinde hissizlik veya uyuma ile giden tablonun grlmesi durumunda Bu gibi durumlarda ileri tetkik ile neden tespit edilip nedene ynelik ameliyat dnlmektedir. Bel ars ne kadar srer? Bel ars ataklar, ar kayna neresi olursa olsun, belli bir sre sonra, dokunun kendisini onarmasna bal olarak kendiliinden geecektir. Bel arlarnn yaklak %50si 2 hafta, %80i 6 hafta ierisinde azalarak geerler. Bir kez bel ars ata geiren kiilerin %30unda bel ars tekrarlayabilir ve kronikleebilir. Alt hafta gemesine ramen gemeyen bel ars kroniklemi saylr. Bel arsndan nasl korunulabilir? ncelikle hastalarda bel ars nedeni ortaya konulmal ameliyat gerekip gerekmedii netletirilmelidir. Ameliyat gerekmiyorsa fizik tedavi yntemleri nerilmektedir. Bel arsndan koruyucu tedbirler hastalkla karlamadan nce alnmaldr. Maalesef salk gibi nemli bir nimetin kymeti ancak o kaybedildiinde anlalabilmektedir. Fakat salk bir kez kaybedildiinde tekrar kazanlmas ok zor olmakta, bazen de bu mmkn olamamaktadr. yleyse salmzn kymetini hastalanmadan nce bilmeliyiz. Yrme, yzme ve egzersiz bisikleti ile yaplan aerobik egzersizler kas kuvveti ve dayanklln artrarak kaslarn ok daha iyi almasna, dolaysyla bel arsndan korunmaya yardmc olacaktr. Bel ve karn kaslarnn kuvvetli ve dengeli olmas bu kaslarn doal bir korse gibi beli korumalarn salayacaktr. Sigara iilmemelidir. Sigara iilmesi vcut yaplarnda oksijen dzeyini azaltarak iyileme srecini olumsuz ynde etkilemektedir. Vcut arlnn normalden fazla olduu durumlardan kanlmaldr. Oturma, ayakta durma ve arlk tama gibi aktivite doru yaplmal, ergonomi kurallarna uyulmaldr. Uygun yatak kullanlmaldr. Dmelere kar nlem alnmaldr.
yaama sanat 43

Kenan TUNER

Memur Deil retmen

HATIRA

Bir sonbahar gn, Okul ksa bir sre nce alm. Okulumuz tamal bir ky ilkretim okulu. renci saymz da yle fazla deil. 120-130 civarnda. Okulumun bulunduu ky Kastamonunun Ara ilesine bal, ben ise Safranboludan geli-gidi yapyorum. Kimi zaman otobsle kimi zaman babamn arabasyla. O gn de arabayla gelmitim okula. Herhangi bir terslik yoktu her zaman olduu gibi. Okulumuz klasik bir Anadolu ky okulu. evre, retmenleri seviyor. rencilerimiz de retmenlerine ok saygllar ve deer veriyorlar. Hepsi ky ocuu, benim gibiOkulun nc katndan, beden eitimi dersi yapan, stte bata doru drst bir eyleri olmayan rencilere baknca, retmenlik burada hakikaten zevkli deyip gzlerim hafif yaararak dersime devam ettiim ok olmutur. yle olmasa bir matematik retmeninin asla 2 yldan fazla kalmayaca bir yerde 9 yl kalr mydm? ok da mutluyum orada ilk retmenlik hayatma baladm iin. Merkez okullarda retmenliin hi tad yok! Konuya geri dneyim. O gn arabayla gelmitim okula demitim. Normal bir okul k zaman, eve dnecektim. rencilerimiz servislerine binip kylerine doru yola ktlar. Ben de arabaya binip ktm yola. Yol zerinde yakn bir kydeki retmen arkada da aldm. ok ilerlemedim. Belki 1,5-2 kilometre kadar. Yol kenarnda bizim servisin biri rencileri indirdi. Bazlar karya geecekler Ben geerken hepsi el sallad. Ben de onlara lerliyorum. Be yz metre oldu olmad. ylesine dikiz aynasna bakyordum arabann. O da ne! Bir renci otobsn altndaSanki televizyonda izler gibi izliyorum aynadan. nce arpt. Sonra n tekerlek zerinden geti. Alaaddin Abi ocuu araba inedi diye bardm. Hemen bir U dn yaptm yolda. Hzla gittim yanlarna. ocuk kanlar iinde yerde. Otobsn ofr ald kucana bindirdik bizim arabaya. Ben korkudan ne yapacam bilemez haldeyim. Kck ocuk bu yahu. Daha yarm saat evvel dersimde n srada oturuyordu. Bir taraftan dier ocuklar alyor. retmenim ne olur yetitirin hastaneye diye baryorlar. Hzla ktm yola. 30 Kmlik yolHayatmdaki en uzun yol oldu. Gaza ykleniyorumyol azalmyor bile. Dnp soruyorum, yayor mu, nefes alyor mu? yayor dedi. Hala basyorum gaza. Bir ara hz gstergesine takld gzm. 170 km/ hz. Bir daha bakamadm zaten korkudan. Ama hala bitmedi yol. Bir trl bitmiyor. Uuyoruz sanki yolda ama hala gelemedik. Srekli soruyorum yayor mu? diye. Artk son sorduklarmda yayor laf gelmez oldu. Nihayet ehre girdik. ehir bu ya krmz knmde ara durdu. Korna alyorum, selektr yakyorum gitmiyor. Cam atm seslendim. ekil diye. Yine hzlandm. ehir iinde de uuyorum. Nihayet geldik hastaneye. Acil servise yanatk. Grevliler koturdu, aldlar ieri. Bekliyoruz kapda. Ortalkta bir tela. Doktorlar hemireler. Girip kyorlar. Ben alyorum durmadan. Herkes soruyor, sen babas msn? Hayr retmeniyim. Bir zaman sonra hareketlilik azald. Hemirenin birini tuttum kolundan. Kan lazm m? iimden de dua ediyorum, inallah A rh (+) tr diye. Benim de arkadamn da A rh (+) Hayr, kan lazm deil dedi. Dnyorum nasl lazm olmaz kan. Arabann iinde o kadar kan var ki neredeyse vcutta hi kalmam. Hayr, lazm deil dedi bir kez daha hemire. O zaman anladm artk kana gerek olmadn. Az sonra hemire geldi ieriden. yaralnn yakn kim? Ben retmeniyim hemire hanm. Durum ne? Banz sa olsun! ktm kaldm oraya. Az sonra amcas geldi. Ne oldu diye sordular. Cevap veremedim. Savc geldi. Sordu adn. Amcas Sebahat dedi. Ben, Hayr onun ad Suna, dedim. Amcas kzn adn bilemedi Yznde illeri vard. Kckt, 6. snf rencisiydi Yarn okula gittim yine. Cenaze kalkacakt le namazna mteakiben. Okul mdrmle beraber gittik. Ne kt bir manzara. Yal insan cenazesi deil ki bu. Hi beklenmeyen bir anda, aniden! ki ailenin tek kz ocuu. Herkes perian Tabut minnack... Mezar ksackki kii samyor mezara. Benim hayatmda da ilk ocuk cenazesi. Kimseye basal dileyecek cesaretim yok. Azma dml kelimeler. Halimi gren le Milli Eitim ube Mdrmz 3 gn izin kullandrtt bana kendini biraz toparla diye. Allah raz olsun. Birka gnde unutulacak bir ey deil. 10 yl oldu, yazarken hala alyorum O gnden sonra anladm ki biz, sradan birer Memur deilmiiz. Bizler retmenmiiz Anneymiiz, babaymz, yzlerce evladmz varm. Hem de z evladmz. Btn retmenler bunun farknda. Ben bunu ok ac bir anyla anladm. nallah mr boyunca byle kt anlar yaamaz hibir retmenimiz. Kaynak: Eitim-Bir Sen Yaynlar / retmenlik Hatralar / yen Hayatlar

999 ylnn ekim ayyd galiba. Hatrlamak bile istemiyorum. Ama unutmak da kolay m o kadar? retmenlik hayatmda daha bir yl ancak dolmutu. Henz ilk ylda bir retmenin bana daha kt ne gelebilir merak ediyorum.

nlenebilir Bir Durumdur !

Prof. Dr. Beyhan ERYONUCU Dr. mer alar YILMAZ

F.. Tp Fakltesi Kardiyoloji A.D.

izim veya evremizdeki insanlarn mutlaka bir yakn, akrabas ya da tand hi beklenmedik bir ekilde aniden vefat etmitir. Bu lmlerin bir ksm uykuda olmu ve hasta sabah uyanmaynca fark edilmi, bir ksm ise yaknlarnn gz nnde aniden fenalaarak kaybedilmilerdir. lgin olan ise bu kiilerin birounun salnn tamamen yerinde olup, lm ncesinde hibir ikayetlerinin bulunmamasdr. Ani lm gnmze kadar hep nlenmesi mmkn olmayan bir durum olarak deerlendirilmi ve lm ncesinde hastann ac ekmemi olmas, yaknlar iin bir teselli kayna olmutur. Artk bu yaklam geersizdir: Ani lm de dier birok hastalk gibi nlenebilir ve tedavi edilebilir bir durumdur Ani kalp lm tm dnyada grlen nemli bir salk sorunudur. Kalp ve damar sistemi hastalklar, lmn tm dnyadaki en nemli nedenidir. Bu hastalarn yaklak yarsnda lm ani lm eklinde gereklemektedir. Ani lmlerin en nemli nedeni kalbi besleyen damarlarda darlklar ve tkanklklar sonucu gelien koroner arter hastalna bal lmlerdir. Ani kalp lmnn engellenmesi, en bata koroner damar hastalklarnn engellenmesi ile mmkndr. Sigara, kolesterol ykseklii, tansiyon ykseklii, eker hastal ve imanlk kalp hastalna neden olan, nlenebilir ya da tedavi edilebilir risk faktrleridir. Ayrca kalp sal asndan dzenli kontroller yaptrarak, baz olaylar nlemek mmkndr. Koroner arter hastalnn yan sra dier kalp hastalklar da ani lme neden olabilmektedir. Nadir grlen ailesel geili hastalklar, salkl gen bireylerde ani lm sebeplerinden biridir. Bu nedenle zellikle yakn akrabalarn beklenmedik ani lmlerle kaybedenlerin bir kardiyoloji merkezinde deerlendirilmeleri gerekir. Deerlendirmeler sonucu tan konulan, yksek riskli bireylere implante edilen defibrilatr ad verilen baz cihazlar taklarak ani

lm nlenebilmektedir. Bu yntemle son yllarda dnyada birok hayat kurtarlmtr. O halde tm bu anlattklarmz zetleyecek olursak, unutmamamz ve dikkat etmemiz gereken hususlar unlardr; Ani lmler, dnyadaki tm lmlerin %12sidir Kalp hastalklarndan len hastalarn yars, ani lm neticesinde lmektedir Ani lmlerin %80i koroner damar hastalklar sonucu gelimektedir. Ani kalp lm aresiz olduumuz bir durum deil, nlenebilir bir durumdur. Nadir grlen baz ailesel geili hastalklar ani lmle sonulanmaktadr. Bu nedenle yakn akrabalarn ani bir lmle kaybedenler mutlaka deerlendirilmelidir Ani kalp lm her yata, hatta ocuklarda bile grlebilecek bir durumdur. Birok lkede gen lmlerinin en sk rastlanan sebebi ani kalp lmdr ve trafik kazalarndan kaynaklanan lmlerden daha sktr. Ani kalp lm, kanserlerden kaynaklanan lmlerin toplamndan daha fazla lme neden olmaktadr. Bu nedenle kanserden bile nemli bir salk sorunudur. mplante edilen defibrilatrler, ani lm asndan yksek riskli hastalarda, lm annda mdahalede bulunarak ani lm nleyebilmektedir. zet olarak ; orta yan zerinde sigara, kolesterol ykseklii, tansiyon ykseklii, eker hastal ve imanlk gibi kalp hastalna neden olan risk faktrleri olan hastalarn dzenli olarak kalp sal asndan kontrollerini yaptrmalar gerekmektedir.

yaama sanat

45

KARDYOLOJ

Ani Kalp lm

KADIN - DOUM
Op.Dr.Aydn K
F.. Tp Fakltesi Kadn Hastalklar ve Doum A.D.

Erken Membran Rptr

alk arasnda bebein suyu denilen amniyon svs bebein d travmalardan korunmasn, kolay hareket etmesini, solunum sisteminin geliimini, sabit sda tutulmasn salar. Bu svnn etrafndaki zarlar yani amniyotik membranlar vagina ve serviksten yukarya geebilecek mikroorganizmalardan bebei korurlar. Bu zar olduka kaln ve dayankl bir yapya sahiptir. Amnios zar normalde doum eyleminde kaslmalarn yaratt gerginlikle ve genellikle serviks belli bir akla ulatktan sonra yrtlr ve amnios svs keseden dar karak vajinadan boalmaya balar. Baz durumlarda ise amnios kesesi doum eylemini balatmak ya da eylemi hzlandrmak amacyla doktor tarafndan zel bir alet yardmyla delinerek alr. Erken membran rptr (EMR), fetal membranlarn doum eylemi balamadan almasdr. 37.gebelik haftasndan nce amniyotik membran yrtlm ise prematre EMR denir. EMR tm gebeliklerin %10unda grlmekle birlikte %80i gn dolmu bebeklerde meydana gelmektedir. Gebeliklerin %2-3nde 37. haftadan nce olumaktadr. Preterm EMR erken doumun en nemli nedenlerinden birisidir.

(EMR; Sularn Erken Gelmesi)

Getirdii riskler En nemli risklerden birisi EMRnin doumu balatc etkisi olmasdr. Her zaman olmasa da ou hastada sular geldikten 24 saat sonra doum sanclar balar. Bu yzden sularn gelmesi erken douma sebep olabilir. Erken doum da bebee ait solunum sknts gibi dier sorunlara sebep olacaktr. kinci nemli riskse artk fetusun etrafnda onu koruyan zarlar yrtld iin fetusun ve rahim iinin enfeksiyona kar ak hale gelmesidir. Enfeksiyon ou zaman gelimez, bunun iin anne yakndan izlenir ve nlemek iin gerekli antibiyotikler verilir. EMR sonucu ortaya kan enfeksiyona koryoamnionit ad verilir. Bu enfeksiyon bir yandan uterusa ve buradan anne adaynn kanna geerek annede ciddi enfeksiyonlara, te yandan direkt yaylmayla fetusa ve fetusun kanna geerek fetusta ciddi enfeksiyonlara yolaabilir. Herhangi bir enfeksiyon kesinletiinde gebelik sonlandrlr. ok ani ve bol su gelmesi durumunda kordon sarkmas olabilir ve kordon skabilir, bu durum ok acil bir durumdur ve bebein lmne bile sebep olabilir. Su gelmesi sonras bebein einde (plasenta) erken ayrlma (dekolman plasenta) olabilir. Su gelmesine bal bebein suyu azalaca iin buna bal riskler geliebilir. Suyu az olan bebein yznde ve kol-bacaklarnda bir takm ekil bozukluklar geliebilir, akcier gelimesi geri kalabilir.

46

yaama sanat

Nedenleri EMRnin nedenleri net olarak aklanamam olmakla birlikte pek ok faktr neden olabilmektedir. Termde EMRnin en nemli nedeni membranlarda meydana gelen fizyolojik deiikliklerdir. Prematr EMRnin etiyolojisinde ise en nemli faktr enfeksiyondur. EMR ile ilikili olduu dnlen dier faktrler arasnda dk sosyoekonomik dzey, sigara iimi, seksel geili hastalklar, rahim azna yaplan ilemler (rnein konizasyon yks), erken doum yada EMR yks, rahmin ar distansiyonu (oul gebelikler, polihidramnios (bebein suyunun fazla olmas), rahim azna diki konmas, amniosentez, gebelikte kanama, cinsel birliktelik, baz vitamin ve mineral eksiklikleri saylabilir. Tan Vajinadan aniden sv boalmas ikayetiyle bavuran ve vajinal spekulum muayenesinde serviksten svnn akt gzlenen durumlarda tan konmas kolaydr. Serviksten sv gelmesi durmusa vajina arka duvarnda birikmi svdan rnek alnr. Bu rnein pH kad ile yaplan lm svnn alkali olduunu gsteriyorsa EMR tans konur. Nadiren ar vajinitler de normal asit vajina ortamn alkaliye evirerek karklk oluturabilirler. Ancak anne adaynn ikayetleri EMR ile uyumlu ise EMR tans n planda tutulur. EMR ile bavuran bir gebede enfeksiyon oluturmamak iin ok gerekli grlmedike vajinal tue (elle muayene) yaplmamas tercih edilir. Serviks akl ve silinmesi spekulumla muayene esnasnda saptanmaya allr. Vajinadan sv gelmesi ikayetiyle bavuran gebelerin az bir ksmnda altta yatan olay idrar karma olabilir. zellikle nc tir-

fetal distres gelime olasln artrr. Fetusun iyilik hali NST ile deerlendirilir. Genel enfeksiyon bulgular (ate, taikardi (nabzn hzlanmas), karna basmakla hassasiyet) gzden geirilir. Kanda ve idrarda enfeksiyon bulgular aratrlr. 36. gebelik haftas bitmise, bebein durumu iyiyse ve enfeksiyon bulgular yoksa doum eyleminin balamas iin beklenir. Bu dnemde gebelerin %90nda doum eylemi kendiliinden balar. 24 saat getiinde henz eylem balamamsa oksitosin verilerek indksiyon yaplr. Gerekirse nceden serviksi olgunlatrc ilalar verilebilir. Gebelik haftas 26nn altndaysa gebeliin devam ettirilmesi sakncal olabilir. zellikle bebein svsnn az olmas bu gebelik haftasnda bebekte bydke uterus duvarna bas sonucu ciddi deformiteler (ekil bozukluklar) meydana getirebilir. Bebein svs yeterli olsa bile 26 haftadan olgunluk sresine kadar geen sre iinde anne adaynda ya da bebekte ciddi enfeksiyonlar meydana gelebileceinden 26. gebelik haftasndan nce oluan EMRde genellikle gebelik beklenmeden sonlandrlr. 26-34. gebelik haftalar arasnda oluan EMRlerde ise dikkatli bir ekilde deerlendirilerek bebein bymesi beklenebilir. En byk risk enfeksiyon olduundan bekleme srecinde enfeksiyon bulgular ortaya ktnda hemen doum gerekletirilir. Bekleme srecinde vajinadan gelen ya da amniosentez ile elde edilen amnios svsnda akcierlerin olgunlamasn deerlendirme yoluna gidilebilir. Haftalk deerlendirmelerin birinde bebein akcierlerinin olgunlat saptanrsa doumu gerekletirmek iin giriimlere balanr. Bekleme srecinde yaplan deerlendirmelerde doum eyleminin balad saptanrsa enfeksiyon bulgusu olarak kabul edilir (bu durumda vcut enfeksiyon etkenini atmaya almaktadr) ve eylemi durdurmak iin tokoliz yaplmaz. NST ve enfeksiyon bulgular gnlk deerlendirilir ve enfeksiyon bulgular ortaya kmadka beklemeye devam edilebilir. Bekleme esnasnda enfeksiyon bulgular ortaya karsa antibiyotik tedavisi balanr ve gebelik sonlandrlr. 34-36.gebelik haftalarnda oluan EMRlerde genellikle 72 saat beklendikten sonra indksiyonla gebelii sonlandrma giriimleri balatlr. Beklenmesine karar verilen gebelerin dikkatli deerlendirmeleri yapldktan sonra gnlk takiplere gelmek kouluyla evlerine gitmelerine izin verilebilir. Bu bir yandan tedaviye direnli hastane enfeksiyonlarnn nlenmesi te yandan anne adaynda uzun sre hastanede kalmaya bal psikolojik problemlerin olumasnn nlenmesi asndan olduka etkili bir yaklamdr. Pek ok almada gebelik haftasndaki kk deiikliklerin bile, yenidoann morbidite ve mortalitesini nemli derecede etkiledii gsterilmitir. Bu nedenle neonatolojistler ve obstetrisyenler beraber alarak anne ve fets iin en uygun tedavi yntemini belirlemelidir. Hastalarn ok dikkatli bir ekilde deerlendirilerek gebelik haftas ve enfeksiyon bulgular bata olmak zere tm faktrler gz nne alnmal ve uygun tedavi yntemi planlanmaldr. zellikle preterm EMR olgular, prematre youn bakm servislerinin olduu ileri merkezlerde takip ve tedavi edilmelidir.
yaama sanat 47

ok ani ve bol su gelmesi durumunda kordon sarkmas olabilir ve kordon skabilir, bu durum ok acil bir durumdur ve bebein lmne bile sebep olabilir.
mesterde bym uterusun mesaneye yapt bask ya da var olan bir idrar yolu enfeksiyonu anne adaynn farknda olmadan idrar karmasna neden olabilir. Bu durumlarda spekulum muayenesinde uterustan sv boalmas gzlenmez ve pH incelemesi de normal bulunur. EMR tans konduunda ne yaplr? EMR tans konduunda ilk yaplmas gereken ultrasonla gebelik haftas ve ASV (amnios svs volm) deerlendirmesi ve fetusta anomali taramasdr. Baz durumlarda fazla miktarda sv kaybna bal olarak amnios svs ileri derecede azalm olabilir. Bu durum bebein geliimini olumsuz ynde etkilemekle beraber kordon skmas ve buna bal

RADYOLOJ

amzn Hastal:

nme
Prof. Dr. Mehmet TEKAM Dr. Adem TOPU
F.. Tp Fakltesi Radyoloji A.D.

nme beyne kan akmn salayan damarlardan birinin aniden tkanmasyla birlikte, beyne giden kan akmnn gidiinin yavalamas ya da durmas sonucunda meydana gelir. Ayrca beyin damarlarndan birinin ani ekilde yrtlarak, kann beyin dokusu iine akmas sonucu da oluabildii bu duruma halk arasnda beyin kanamas denir.

nme beyne kan akmn salayan damarlardan birinin aniden tkanmasyla birlikte, beyne giden kan akmnn yavalamas ya da durmas sonucunda meydana gelen bir hastalktr. SVO (Serebro Vaskler Olay) ve SVA (Serebro Vaskler Accident) da ayn hastala verilen dier isimlerdir. nme, kalp hastal ve kanserden sonra gelen en nemli lm nedenlerinden biridir. ABDde dakikada ortalama bir kii inme geiriyor; dakikada bir kii de inme nedeniyle hayatn yitirmektedir. Erikin nfusta en nemli sakatlk nedenlerinden birisi de inmedir. nme beyne kan akmn salayan damarlardan birinin aniden tkanmasyla birlikte, beyne giden kan akmnn gidiinin yavalamas ya da durmas sonucunda meydana gelir. Ayrca beyin damarlarndan birinin ani ekilde yrtlarak, kann beyin dokusu iine akmas sonucu da oluabildii bu duruma halk arasnda beyin kanamas denir. nme nedenleri neler? Beyindeki patolojik zedelenmenin tipine gre tkayc veya hemorajik olarak ikiye ayrlr. nmelerin yaklak %80i tkayc tipte %15-20si ise hemorajik tiptedir. Tkayc inmeler, trombotik veya embolik olarak etiyolojilerine gre ikiye ayrlrlar. Hipertansiyon, diyabet, kalp hastalklar, sigara, yksek kolesterol ve geici iskemik ataklar inmeye neden olan risk faktrleri arasnda yer alr. Hemorajik inmelerin yaklak 2/3 intraserebral kanama tipinde olup, 1/3 subaraknoidal kanama (SAK) tipindedir. nme vakalar iinde daha nadir bir sebep olan beyin kanamalarnn en nemli nedeni ise kontrol edilemeyen hipertansiyondur. Geici iskemik atak (TIA) ise oluan serebral fonksiyon bozukluunun 24 saat iinde dzelmesidir (24 saatten uzun sren nrolojik defisitlere inme denir). Daha yaygn bir inme tr olan tkayc inmeler 5 kategoride deerlendirilebilir. En nemli kategoriyi kalp kaynakl tkanmalar oluturur. Kalp iinde oluabilecek phtlar yerinden koparak beyin damarlarn tkayabilir. rnein enfarkts geirmi kalpte, belli bir blmde kalp kas fonksiyonunu kaybedebilir. Bunun sonucunda kalp etkin bir ekilde kaslamayacandan orada pht birikebilir. Oluabilecek bir ritim bozukluunda bu pht kalpten frlayp beyne gidebilir. kinci nemli kategori, beyni besleyen byk damarlarda grlen problemlerdir. ah damar denilen karotis ve arka tarafta da vertebral arterler olarak adlandrlan ve beynin arka blgeleri ile beyin sap ve beyincii sulayan damarlarda oluan sorunlar da inmeye neden olabilir. nc kategori beynin derin blgelerini sulayan kk damarlarda yaanan sorunlardr. rnein diyabet, yksek kolesterol ve hipertansiyon gibi damar yatan bozan kronik hastalklar buna yol aabilir. Byk bir damar yava yava tkanrsa, salam kalan damarlar tkanan damarn alann da

beslemeye balar ama kk damarlarda bu gereklemez. Dolaysyla kk damarlarn ani tkanmasyla besledikleri blge tamamen kansz kalabilir. Bunun nedeni, hipertansiyonun yllar boyunca u damarlarda yapt olumsuz ve tahrip edici etkileridir. Drdnc kategori ise ender grlen nedenlerden oluur. Bu gruptaki hastalar ayrntl incelendiinde kaltmsal hastalklar, romatizmal hastalklarn bir paras eklinde oluan damar problemleri veya kann phtlamas ile ilgili hematolojik problemler bulunabilir. Bunun yannda byk damarlarn aniden yrtld diseksiyonlar da bu grupta deerlendirilir. Son grubu ise nedeni bilinmeyen inmeler oluturur. Bu grup, tkayc inmeler iinde yzde 10-30 kadar bir yer tutar. nmede risk faktrleri skemik inmeye neden olabilecek risk faktrlerinin saptanmas tedavi ve koruyucu hekimlik asndan byk nem tamaktadr.

Ya

En nemli kategoriyi kalp kaynakl tkanmalar oluturur. Kalp iinde oluabilecek phtlar yerinden koparak beyin damarlarn tkayabilir. rnein enfarkts geirmi kalpte, belli bir blmde kalp kas fonksiyonunu kaybedebilir.

Deitirilemeyen risk faktrleri Cins Irk Aile yks Deitirilebilen risk faktrleri A- Kesinlemi faktrler Hipertansiyon

Diyabetes mellitus ,hiperinslinemi , glukoz intolerans Kalp hastalklar Hiperlipidemi Sigara Asemtomatik Karotis Stenozu Orak hcreli anemi
49

yaama sanat

nme tans nasl konuyor? Tan klinik bulgularn deerlendirilmesi ve BT, MR gibi grntleme yntemleri ile beyindeki kanamann veya kansz kald iin doku zedelenmesi olumu olan blgenin grlmesi ile konur. Buna ilaveten DUS (Doppler ultrasonografi), BTA (BT anjiyografi), MRA (MR anjiyografi) DSA (dijital subtraksiyon anjiyografi) gibi yntemlerle de boyun ve beyin damarlarnn ayrntl grntlenmesi mmkn olur. Ekokardiyografi ve Holter incelemeleri de kalp kaynakl phtlarn aratrlmasnda nemli lde yardmc inceleme yntemleridir. Akut nrolojik bulgusu olan bir hastaya ilk olarak Bilgisayarl Tomografi (BT) veya kanamaya duyarl sekanslar da ieren magnetik rezonans grntleme (MR) yaplmaldr. Tkayc inmeler bilgisayarl tomografi ile 24 saat ierisinde, MR ile 45 dakika ierisinde tespit edilebilmektedir. zellikle MR tetkikinde uygulanan modern ileri sekanslar inme ile birlikte olabilecek dier hastalklarn ayrt edilmesinde ve ayn seansta birlikte yaplan beyin ve boyun damarlarnn grntlendii MR anjiografi incelemesi ile inmeye neden olabilecek damar problemleri yada inme sonras tkanan damarlar rahatlkla grntlenebilmekte ve tans sratle konabilmektedir. Ayrca endikasyonu olan hastalarda tkayc inmeler erken dnemde tespit edilebildii takdirde kateter anjiografi yaplarak giriimsel ilemlerle de tkal damar radyoloji nitelerinde alabilmektedir. BT ile birlikte ileri nroradyolojik grntlemelerin yapld MR incelemeleri ile iskemik, hemorajik inme ayrm kolaylkla yaplabilmektedir. nme nasl tedavi edilir? nme tedavisi ile ilgili en heyecan verici gelime ilk 3 saat iinde hastaneye bavuran hastalara, hastann klinik tablosu ve tbbi durumu uygunsa damar ac tedavinin yaplabilir olmasdr. Bu uygulama dnda, klasik olarak, inme tedavisi medikal tedavi ve rehabilitasyon balklar altnda toplanyor. Medikal tedavi, hi inme geirmemi, ancak risk faktrlerini tayan kiilere ynelik, inmenin olumasn nlemek zere risk faktrlerini azaltmay hedefleyen birincil korunma tedavisi ve inme geirmi kimselerde de sebebin tesbit edilerek ortadan kaldrlmas ya da riskin drlmesini hedefleyen ikincil korunma tedavisi olarak deerlendirilebilir. kincil korumada kan sulandrc denilen ilalar kullanlr. nmenin nedeni kalpteki bir pht ise, pht oluumunu engelleyici ilalar verilir, diyabet ya da hipertansiyon varsa tedavi edilir, kan yalar drlmeye allr. nmeden nasl korunurum? nmeden korunmak iin uygulanacaklar kalp saln koruyucu nlemlerle edeerdir. Tansiyon ve kan yalar dk tutulmaldr. Diyabet hastasysanz kan ekeri kontrol altnda tutulmaldr. Dzenli egzersiz yaplmaldr. Bilinen baka risk faktrleri varsa, mesela kalbinizde bir ritim bozukluu sz konusuysa tedavi edilmelidir. Sigara ve alkolden uzak durulmaldr.

B- Kesinlememi faktrler Alkol kullanm Obezite Beslenme alanlklar Fiziksel inaktivite Hiperhomosisteinemi Madde kullanm ve bamll Hormon tedavisi Hiper koaglabilite Fibrinojen nflamasyon Migren nme belirtileri nelerdir? Beyinde meydana gelen hasarn yerine ve byklne gre inmenin belirtileri de deiebilir. nme beynin hangi alann tuttuysa, problemler vcudun o blm tarafndan ynetilen ksmlarnda grlebilir. Vcudun yarsnda uyuukluk, kuvvetsizlik, konuma, grme bozukluklar, dengesizlik, bilin deiiklikleri oluabilir. Sa beyin yarkresi etkilendiinde hastalar mekan alglamada, giyinip soyunma gibi eskiden kolaylkla yapabildikleri gnlk yaam aktivitelerinde glk ekmeye balarlar. Sol beyin yarkresi etkilendiinde konuulan lisan anlayamama ve/veya konuamama tarznda dil problemleri ve bellek bozukluklar ortaya kabilir. Beyincik etkilendiinde denge ve koordinasyon glkleri ortaya kabilir. Ba dnmesi, bulant, kusma grlr. Beyin sapn etkileyen bir inme atanda, vcudun hem sa hem sol tarafn etkileyen feller, solunum yutma gibi ilevlerin kayb ile hayat tehdit eden durumlar oluur.
50 yaama sanat

DESTEKLEYC TEDAV DERMATOLOJ

Do. Dr. Evren SARIFAKIOLU

F.. Tp Fakltesi Dermatoloji A.D.

Yallarda Derinin Nemlendirilmesi

m ya gruplarnda en yaygn deri problemi kuru deridir. Kuruluk deride pullanma ve przlenmeye neden olur. Ya ilerledike kuru deri grlme skl artar. Kuru deri dermatolojide kserozis olarak tanmlanr. Kuru deriye kzarklk, kant, ekzema benzeri bulgular, deride atlama ve yarklanmalar elik edebilir. Kuru deri normalden daha az esnektir ve dokunulduunda przl bir yzey hissedilir. Deride orta dereceden iddetliye kadar olan deiiklikler, atlam porselen grnm izlenebilir. Etkilenen kii kuruluk, kant, ar ve szlama ve ar hissedebilir. Kuruluk en sk yal hastalarda bacaklarda izlenir. Fakat bu blge dnda srtta, karn, bel ve kollarda da rastlanr. Kurulua neden olan faktrler arasnda, scak suyla sk banyo, ar sabun kullanm, souk hava, dk nem, sert-kaba giysiler, antihipertansifler de yer alr. Baz hastalklar ve tedaviler kurulua eilimi arttrr. sotretinoin ve lityum gibi ilalar, radyasyon, remi, beslenme yetersizlii (zellikle inko ve esansiyel ya asitleri), tiroid hastal, terlemenin azald nrolojik hastalklar, antiandrojenik ilalar, HIV ve kanserler. Derinin en st tabakas (stratum korneum) proteinden ve lipidden zengin hcreleraras maddeden oluur. Su kaybn kstlayan en nemli faktr hcreleraras lipidlerin organizasyonudur. Serbest suyu tutmak iin de uygun lipid ierii gerekir. Yetersiz nemlenmi deri bu serbest suyu salamayabilir. Normal yalanma ve psikolojik stresin de bariyer fonksiyonunu etkiliyebildii gsterilmitir. Yine yala birlikte derinin sebase ve ter bezi aktivitesinde ve sonu olarak da ya esterlerinde azalma olur. Deri kuruluunda ailevi bir eilim olabilecei de bildirilmitir. Tedavi; deri kuruluunda pullanma, yarklanma, inflamasyon, ekzema ve enfeksiyon oluabilir. Tedavide kuru derinin giderilmesi bu komplikasyonlarn nlenmesinde etkilidir. Bunun iin nemlendiriciler, keratolitikler ve steroidler kullanlr. Kant var ise antipruritik dediimiz kanty nleyici ilalarda tedaviye eklenir. Ek olarak banyo sklnn azaltlmas, lk su ve tahri etmeyen zel sabunlarn kullanlmas ve nemlendirici kullanm nerilir.
52 yaama sanat

Nemlendiriciler: Nemlendiricilerin etkinlii, kompozisyonu ve dozajna baldr. Nemlendiricilerde sk kullanlan yalar, mineral ya, balmumu, uzun zincirli esterler, serbest ya asitleri, lanolin, mono-, di- ve trigliseridlerdir. Yal maddeler derinin neminin buharlamasn nleyen oklzif maddelerdir. Deride yal bir tabaka oluturarak su kaybn engellerler. Bir hidrokarbon olan petrolatum en etkili nemlendiricidir. Dier nemlendiriciler mineral ya, parafin ve skualendir. Kakao ya gibi bitkisel yalar, lanolin gibi hayvansal yalar da nemlendiricilerdir. Bir de nemlendirici olarak humektanlar kullanlr. Bunlar derinin st tabakasna su eken rnlerdir. Bunlar da nemlendirmede kullanlr. Laktik asit, glikolik asit, tartarik asit, alfahidroksi asitler, gliserin ve re humektan zelliindeki maddeler olup nemlendiricelerin iinde tercih edilirler. Antioksidan etkisinden dolay birok nemlendirici iine A, C ve E vitaminide katlmaktadr. Deriyi yattrc rnler olarak bilinen aloe vera ve allantoin eitli nemlendiriciler katlmaktadr. Nemlendiricilerin etkileri: Deriye nemlendirici uygulandnda deri yzeyinde hem grsel hem dokunsal deiiklikler olur. Derideki atlaklar nemlendirici tarafndan doldurulur. Derinin kabal azalr ve daha dz bir deri hissedilmesini salar. Nemlendiriciler deri yzeyindeki friksiyonu azaltrlar. Derinin esnekliini arttrdklar gibi derinin bariyer fonksiyonun srdrlmesinde anahtar rol oynarlar. Nemlendiricilerin yan etkileri: En yaygn yan etkileri duyarllk reaksiyonlardr. Yanma, szlama ve acma gibi duyumlardr. Nemlendiricilerdeki potansiyel alerjenler parfm ve preservatiflerdir. Spermarketlerde satlan hemen hemen tm nemlendiriciler parfm ierir ve yzden fazla koku maddesi alerjen olarak tespit edilmitir. ok yal rnler gzenekleri kapatarak akneye neden olabilirler. Sonu olarak; deri kuruluu da bir rahatszlk olarak kabul edilmelidir. Nemlendirici seiminde medikal etkisi olmayan pahal kozmetik rnler almak yerine nce bir dermatoloun grnn alnmas daha faydal olacaktr.

64

Konu Balklar

YZNC YIL

REKLAM

Aa ve Metal Sanayi Sitesi 21. Cad. 644. Sok. No:1 vedik Organize Sanayi Blgesi Y.Mahelle-ANKARA Tel: 0312 395 79 60-61-62 Fax: 0312 395 79 63
64

MU-TAV Gda rnleri Tic. Ltd. ti.

OCUK SALII

Prof. Dr. Aziz POLAT

F.. Tp Fakltesi ocuk Sal ve Hastalklar Anabilim Dal

ocuklarda shal
shal ile birlikte sklkla kusma, karn ars bazen ate olabilir. shal ve kusma kk ocuklarda su ve elektrolit kaybna yol aar. ocukta huzursuzluk, halsizlik, bitkinlik, dalgnlk, uykuya eilim, ar susama ortaya kar. Yeterli beslenemeyen ve sv alamayan ocuklarda gzlerde kme, kilo kayb, bngldakta kme, az kuruluu, gz ya ve idrar miktarnda azalma olur. Ar ishali ve kusmas olan ocuklarda solunum hzlanmas, tansiyon dkl, kalp yetmezlii, bbrek yetmezlii, koma ve lm grlebilir. Tedavi Anne st ile beslenen ocuklarda beslenme daha sk aralklarla devam etmelidir. Su iebilen ocuklarda istedii kadar su verilmelidir. Sv alm yetersiz olan ocuklarda tuzlu ekerli ishal tozlar(ORS) hazrlanp iirilmelidir. Bu tozlar salk oca veya eczanelerden temin edilebilir. Gn-

shal dk saysnn ve miktarnn artmas, dknn sulu, yumuak olmasdr. Normal yenidoan bebekler ilk gnlerde 6-8 kez, ortalama 3-5 kez kaka yaparlar. Anne st ile beslenen bebeklerde say daha fazla olabilir. Kaka rengi ilk aylarda sardr ve yumuak kvamdadr. lk 2 yaa kadar bebekler gnde 2-3 kez kaka yaparlar. Gnde ten fazla olan, miktar fazla olan kvamsz, ekilsiz kaka yapma durumuna ishal denir. shalli hastalklar %80 orannda ilk 2 yata grlr. Be ya alt ocuklarda en sk lm nedenidir. shalli hastalklarn sebebi virus, bakteri, parazit ve mantar olabilir. Bazen barsak emilim bozukluklar, inek st allerjisi, uzun sre antibiyotik kullanmak da ishale sebep olabilir. lk 2 yata en fazla rotavirusa bal ishal grlr. shal etkeni su, besin veya hasta kii ile temas ile bular.
54 yaama sanat

ocuun su ve tuz kaybndan korunmas iin ocua normalde itiinden daha fazla su ve dier iecekler verilmelidir. Toplumumuzda ishali olan ocuklara yiyecek ve zellikle su verilmemesi yanl ve yaygn bir uygulamadr.

5-7 ne blnerek verilebilir, hatta ishal durduktan sonra bir hafta sreyle gnde bir n fazla yemek verilmelidir. ekerli meyve sular, ekerli ay, gazoz, kola, kahve verilmesi uygun deildir. Verilmesi gereken sv miktar her ishalli dkdan sonra, 2 yann altndaki ocuklara 50-100 ml (yarm-1 ay barda), 2 yandan byklere 100-200 ml (yarm-1 su barda), daha byk ocuklara iebildii kadar sv olmaldr. Korunma shal nlenebilir bir hastalktr ve korunmak iin aadaki kurallara uyulmaldr. Bebeklere ilk 4-6 ay sadece anne st verilmeli, Sebze ve meyveler yenmeden nce temiz su ile iyice ykanmal, Yemek ve gdalar yeni hazrlanmal ve hemen tketilmelidir. me suyu temiz olmal, klorlu deilse kaynatarak iilmelidir. Tuvaletler temiz ve salkl olmal, Eller tuvaletten sonra, yemekten nce mutlaka sabunla ykanmal, pler kapal kaplarda toplanmal, lk hazrlanmaldr. Bir litre kaynam lm suya 1 poet ORS tozu konmal iyice kartrlp gn boyu ocua iirilmelidir. Artan miktar atlp ertesi gn tekrar hazrlanmaldr. Bu suyu imeyen veya kusan ocuklar ile ar sv kayb olan ocuklar hastaneye yatrlmal ve serum takviyesi yaplmaldr. Bakterilerin yol at ishallerde antibiyotikler doktor tavsiyesine gre kullanlmaldr. shal kesici ilalar nerilmez. inko ieren uruplar verilebilir. Beslenme ocuun su ve tuz kaybndan korunmas iin ocua normalde itiinden daha fazla su ve dier iecekler verilmelidir. Toplumumuzda ishali olan ocuklara yiyecek ve zellikle su verilmemesi yanl ve yaygn bir uygulamadr. Eer ocuk anne st ile besleniyorsa, anne st kesilmemelidir. ocua evde kolayca hazrlanabilecek az ekerli ay, eftali ve elma suyu, ayran verilmelidir. Drt aylk ve daha byk ocuklarda ishal sresince pirin lapas, yourt, halanm patates, eftali ve elma presi, iyi pimi yasz et gibi gdalar verilmelidir. Ancak tek nde fazla miktarda beslenme barsak hareketlerini arttrabilir. Gnlk ihtiyac Karasineklerle mcadele edilmelidir. A ile korunma : Rotavirus as 2.aydan itibaren yaplabilir.

Mutluluun srr, bir insann istedii ii yapmasnda deil, yapt ii sevmesindendir.

Sir James Barrie
yaama sanat 55

PLASTK CERRAH
Yrd. Do.Dr. Serdar YCE
F. . Tp Fakltesi Plastik ve Rekonstrktif Cerrahi A.D.

Kepe Kulak Ameliyat (Otoplasti)

ulak kendine zg ekli olan, duyma dnda estetik grnmede katks olan bir organmzdr. Kulaklarda hi kulak gelimemesinden, deiik ekil bozukluklarna kadar geni bir grup iinde farkl kulak deformiteleri grlebilir. Kepe kulak deformitesi bunlar iinde en sk grlen ve en fazla ameliyat yaplan deformitedir. Kepe kulak terimi, byklne baklmakszn, anormal grnecek kadar kafatasnn yanndan frlam gibi duran kulaklar anlatmak iin kullanlr. Kulaklar normale oranla ne doru daha ak dururlar. Kepe kulak problemi, halk arasnda, ocuun anne karnndaki bozuk duruu ya da uyku esnasndaki yanl yatndan olduu dnlse de pek gerei yanstmaz. Dier taraftan kulak kepesi iindeki kkrdak kvrmlarnn belirgin olmamas, kulak kepesinin i yzeyinin kvrmsz, bir bakma kak gibi grnmesine de yol aarak ho olmayan bir grnm oluturur. Kulak ekli, bebeklik dneminden itibaren gelimeye balar ve 5-6 yana kadar geliimi tamamlanr. Bu yalardan itibaren ocuklar okula balamasyla birlikte sosyal bir hayatn da iine girmi olurlar. Kepe kulak problemi olan ocuklar, girdikleri yeni evrede, arkadalarnn kepe kulaklaryla ilgili eletirilerinden, kendisiyle alay edilmesinden, kepe kulaklarn konu alan esprilerin yaplmasndan ruhsal olarak etkilenirler. Hatta bu etkilenme sonucunda ileriki yllarda erkeklerde salar ksa kestirememe, kadnlarda salarn hep ak brakp toplamama eklinde estetik kayglar ve problemler yaratabilir. Bu problemlerin yaanmamas iin,
56 yaama sanat

kepe kulak estetii ameliyat en uygun zmdr. Ameliyatn en uygun zaman, hemen okul a ncesidir. Ancak bu dnemde yaplacak ameliyatlar, anne baba kararn gerektirir. Pek ok anne baba da ocuklarnn kepe kulak problemini gz ard eder, hatta bir problem olarak da grmezler. Bu nedenle kepe kulak problemi olup da ocukluk dneminde tedavi edilmemi birok kii vardr. ocuun deiiklik isteyene kadar ameliyat iin beklenmeside uygundur. Bu ocuklar ilem srasnda daha uyumlu olmaktadr. Kepe kulak ameliyatnda ruhsal geliimin etkilenmemesi iin en uygun ameliyat zaman ocukluk dnemidir desek de, bu dnemde tedavi edilmemi kiiler de, daha sonra her yata ameliyat edilebilir. Yeni doan bebeklerde anneden geen strojen hormonu nedeniyle kkrdaklar yumuaktr ve bebein kulaklarna ekil verilebilir. Birka hafta iinde hormonun etkisi kaybolur ve kkrdak sertlemeye balar. lk hafta iinde uygun bandaj veya splintler yardm ile kepe kulak deformitesi dzeltilebilir. Ancak bebeklerin kulaklarnn ok ince olmas nedeniyle bu ilem srasnda dikkatli olmak gerekir. Ayrca bebeklerin bandajdan rahatsz olmas, skp azna almas riski vardr. Bunlar iin dikkat edilmeli yakn gzetim altnda tutulmaldr. Dier bir arede balk giydirilmesidir. Ameliyat Kepe kulak ameliyat, ocukluk andaki kiilerde genel anestezi altnda yaplr. Erikinler ve daha byk ocuklarda bir sedatif ile beraber sadece kulak uyuturularak lokal anestezi yntemiyle yaplabilir. Kepe kulak estetii ameliyat

iin ocuklarda genel anestezinin tercih edilmesinin nedeni, ameliyat srasnda ocuun huzursuz olabilecei ve sakin durmayabilecei nedeniyle cerrahn rahat alabilmesinin zorluudur. Estetik kulak ameliyat, kulak kepesinin arka yznden yaplr. Bu yzden, iz kalma ve izin grnme olasl en dk olan ameliyatlardandr. Ameliyat genellikle 1,5-2 saat srer, komplike olgular daha uzun srebilir. Kepe kulak estetii ameliyatnda, kulak kkrdaklarnn olmas gereken kvrm hatlar inceltilerek ya da zayflatlarak kvrlmas kolay hale getirilir, kkrdaklara uygulanan kalc i dikiler ile kkrdak kvrmlar oluturularak yeniden ekillendirilir ve yine i dikiler ile kulak kepesi arkaya doru yatrlr. Kepe kulak ameliyat srasnda kalc i dikiler ile kkrda ekillendirdikten sonra derideki kesi yerini kapatmak iin kendi kendine eriyen dikiler kullanlr, bylece hasta diki aldrma stresinden kurtulmu olur Kepe kulak ameliyat lokal anestezi ile yaplm ise ameliyatn bitiminden hemen sonra evinize dnebilirsiniz. Uyuturucu ilacn etkisi yaklak 3-4 saat srer, etkisi gemeye baladnda hafif bir ar hissedilir. Bu ar gnlk hayat etkileyecek dzeyde olmaz ve uygun ar kesici ilalar ile rahatlnz salanr.

Kepe kulak problemi olan ocuklar, girdikleri yeni evrede, arkadalarnn kepe kulaklaryla ilgili eletirilerinden, kendisiyle alay edilmesinden, kepe kulaklarn konu alan esprilerin yaplmasndan ruhsal olarak etkilenirler.

eklin o ekilde kalmasn salar ve 3 ay iinde o ekilde kaynam hale gelir. 3 aydan sonra kulaa uygulanacak ters hareketlerin de artk bir zarar olmaz. Bu nedenle kepe kulak ameliyatndan sonraki 3 ay boyunca kulan korunmasna dikkat etmeniz gerekir. Kepe kulak ameliyat sonras kulaklarn alaca ekil asndan uygulanan cerrahi tekniin etkisi kadar kulaklarn korunmasnn da nemi vardr. Kepe kulak ameliyat deneyimli bir cerrah tarafndan yaplrsa komplikasyonlar olduka nadir ve kktr. Hastalarn kk bir ksmnda kulakta kan phts geliebilir, bu kendiliinden eriyip yok olabilir veya bir ineyle ekilebilir. Nadiren enfeksiyon geliebilir, bunlar genellikle antibiyotikler ile tedavi edilir, bazen enfekte blgenin boaltlmas gerekebilir.

Kepe kulak estetii ameliyat bittiinde kulaklar bandaj ile sarlr. Bu bandaj, 3-5 gn sarl kalr. 3-5 gn sonraki kontrol srasnda bandajlar alr. Bandajlar aldktan sonra ayn gn banyo yapabilirsiniz. Tekrar kk bir pansuman yaplr ve sporcu bant kullanlmaya balanr. Bu bantlar 3 hafta boyunca dzenli kullanlr, zellikle geceleri kulaklar koruma amal mutlaka kullanlr. Her ameliyatta olduu gibi kepe kulak estetii ameliyatndan sonra da kulaklarda morarma ve ime olacaktr ve bunlar da yaklak bir hafta iinde azalarak kaybolur. Erikinlerin ou ilerine 10 gn iinde dnebilir. ocuklar 1 hafta iinde okula gidebilir, ancak aktivitelere dikkat etmelidir. Kepe kulak estetii sonras 3 ay boyunca kula ekme, ne doru kvrma ve katlama gibi hareketlerden korumak gerekir. Bu hareketler, kepe kulak ameliyat srasnda kulak kkrdana konan i dikilerin yrtlmasna yol aabilir. dikiler alr ya da yrtlrsa, kulak eski haline tekrar dner. Bu durum, salnza bir zarar vermez, ancak dzeltmek iin yeniden ameliyat etmek gerekir. Estetik kepe kulak ameliyat srasnda kulak kkrdaklarna konan kalc i dikiler kkrdaklara verilen

Baz hastalar ameliyat sonras yeni grntsn yadrgayabilir, nk doduundan itibaren kulaklarn iki yanda gren hasta bunu garipseyebilir. Bu durum geici olup ksa srede yeni grntsne alr. Kepe kulak estetii ameliyat sadece d kulak ksmn ilgilendirdiinden iitme ile ilgili bir problem yaratmaz. Kepe kulak estetii ameliyat kolay uygulanabilirlii, grnen bir iz brakmay ve ameliyat sonrasnda hemen ve dikkat ekici ekilde sonu vermesinden dolay hzl bir psikolojik dzelme salayan, sonular da son derece yz gldrc operasyonlardr. Kepe kulak dnda baka kulak problemleride vardr. Bunlar arasnda Lop Ear kulak st kesiminin aa ve ne doru kvrml olmas, Cup Ear ok kk kulak ve Shell Ear d kenardaki doal kvrm ve izgilerin kaybolduu kulak saylabilir. Ayrca byk kulak memelerinede dzeltme yaplabilir. Doutan veya kaza sonucu kulan kaybedenler iin yeniden kulak yaplabilir.
yaama sanat 57

HKAYE

Yrd. Do.Dr. mer Faruk KARATA

F.. Tp Fakltesi roloji Anabilim Dal

ular sararmaya balad. Birazdan her akamst yeryzne inen renk ziyafetini, renklerin sudaki izdmlerini, dalgalarla ksa bir sreliine de olsa kucak kucaa raks edilerini izleyeceim. ehrin gzlerimizi boyayan kirli klarndan, gerilmi bir yay gibi srekli gergin durmamz gerektiren grltsnden, aydnlk ama ileri binlerce vahi hayvan korkusu salan karanlk sokaklarndan uzakta, kilometrelerce uzaktaym artk. Yaadm kentten, oturduum evden, kullandm arabadan, caddelerden, alveri merkezlerinden, byk apartmanlardan uzakta... Bir toprak evin damna atlan tahtadan kk bir masa ve melerek oturulabilecek tahta taburenin banda, gittike sararan sular gzlyorum. Denizin maviliinden soyunup, koyu lacivert renge brnmesini sonra sararp kzarmasn ve en son kararmasn dakika dakika izliyorum. Gzm ufuk izgisinde, bir altntop gibi gkten inen ve sonra sularn karanlna gmlp giden gnei takip ediyor; gnlm ise ne gemite ne de gelecekte, yalnzca an yaamann tadna varmaya alyor. Hava kararp siyahn en derin rengine boyandnda ok uzaklardaki kylarda yanan sar krmz klar; gnlmn de gne gibi karanlk sulara dalp boulmasna mani oluyor ve ite o zaman balyorum kendi kendime sylenmeye, hayata seslenmeye:Ey Hayat! Sen ne srprizlerle dolusun byle! San solun belli deil. Sana gvenip de srtm dnmek ne mmkn! Annda ehreni deitiriyorsun. Zehirle bal bir tabakta sunuyorsun. Zehrine bakp da kzacak mym yoksa balna banp da kanacak mym aryorum. Sen beni ok artyorsun nk bazen kendimi dahi tanyamyorum. Senin ok yzl ehren beni byle yapt. Ben bu ben deilim daha dorusu ben o eski ben deilim. Senin yznden benliim yitti, sebebim sensin! Elbette byle serzeniimin bir sebebi var. Bu, hayatla aramzdaki ksknlk ya da dargnlktan deil, dostluktan ve muhabbetten. Onun beni ve benim Onu yani birbirimizi ok iyi tanmamzdan. Ancak son birka ylda, bizim birbirimizi tandmz kadar ben kendi-

mi tanmadm fark ettim. Hane says onlarla ifade edilen bu irin kydeki toprak damdan sesleniimin bir arka plan var. Burada bulunuumun, bu mavi, sar, krmz ve siyah renk denizine gnlm kaptrmn bir sebebi var. Aslnda ne mi yapyorum? Ben aslnda kendimi aryorum. O eski beni. Kahkahalarla geen ocukluumu, hep iyilerin kazand bir dnya kurmay hayal etmekle geen ergenliimi, ka metre teden geen bir kz grdmde nar gibi kzaran yanaklarmn olduu utanga delikanllm, gndzleri akama kadar bir sarho gibi sokaklarn dolatm, gecelerini sabahlara kadar ders alarak geirdiim masal kent stanbuldaki niversite yllarm ve sonrasn aryorum. Aryorum nk ben yitirdim bunlar. Benim olduunu sandm tm anlar, btn hafzam ve benliim yerle bir, derbederim vesselam. Beni nceden tanyan okul arkadalarm, birka yldan beri birlikte altm i arkadalarm, akrabalarm, annem, babam, aabeyim, teyzem ksaca etrafmda tandm ve ruhuma dokunan ne kadar insan varsa hepsinin ortak kanaati de byle aslnda. Bu ocuk o ocuk deil. Herkesin yorumu farkl ama tehisini ilk olarak annemin koyduu ve sonra herkesin zerinde hemfikir olduu tek bir kanaat ile iinde bulunduum durumun ad konuldu:Kara sevda tutulmas. Ne demekse, ne anlyorlarsa bu kelimeden? Benim iin ne dediklerinin ya da ne anladklarnn bir kymeti zaten yok. imden akan o kadar byk ve grltl bir alayan var ki en yaknmdakilerin bile sylediklerini duymuyorum. Konuulanlarn hepsini dinliyorum, iitiyorum ama duymuyorum. Hafzamn bir kesine kaydedip de bu bana sevdiklerimden bir ttr demiyorum. Hafzam yok; var aslnda ama o da tek bir eyle dolu, baka nasihatleri alacak kadar geni deil. Daha birka gn nce, uzun zamandan beri grmediim niversiteden bir arkadamla karlatmzda ilk cmlesi aynen u oldu:Murtaza! Sana ne olmu byle!. Ah gzel dostum dedim iimden. Keke bir bilsem, keke bir bilsem bana ne olmu byle. Ben

neden byleyim, u anki halimde ne var onu da bilmiyorum, eskiden ben nasldm ki beni her gren byle sylyor, bilmiyorum. Sonra yzne aptal aptal bakp yllar be dostum, yllar eskitti beni dedim de glp getik. Sonrasnda ayrlncaya kadar O, eski okul yllarndan, niversitede iken kt kzla evliliinden, evliliinin ardndan ok ksa bir zaman sonra boanmasndan, i hayatndan, para kazanma konusunda gsterdii hrstan, bindii spor arabalardan vs. gibi benim iin tamamen lzumsuz, gereksiz, anlamsz bir sr laf edip durdu. Dinledim, dinliyor gibi yaptm ama hi birini duymadm, anlamadm. Zihnimde soluk bir fotorafn arkasnda eriyip kaybolan bir adam sileti kald. O ise ayrlrken bana sarldnda kulama; Dostum, sende bir haller var, daha sk grmeliyiz diye fsldad. O grmenin arkasndan ayrlp eve vardmda ilk iim aynann karsna geip kendime bakmak oldu. Bana ne oldu, bende ne var ki her greni bu kadar artyorum? Saatlerce bir cevap aramak iin yzmn btn kvrmlarn dolatm, gzlerimin en dibine baktm, akaklarma, yanaklarma, dudaklarma baktm. Yantszdm. Aslnda bu serzeni ilk deildi. O grmeden birka gn nce alma ofisimde iki bayan arkadan; Nerede o eski Murtaza Bey! O kzp kkreyen adam! Yaklat zaman altnda alan herkesin kaacak delik arad adam. imdi st dkm kedi gibi. Ne sylesen aylak aylak yzne bakyor sonra sahte bir tebessm suratna kondurup sylenilen her eyi kabul ediyor. Bu ne byle? Adam bir deiti, pir deiti. Ka kzla evlenmek iin oturduysa kimseyi beenmedi. Her birine bir kulp takt ve sylemese bile anlardn ki onu da aalad. Ama Allah var imdi, fena bir kayaya arpt. Kesin reddedip aalad kzlardan birinin Ah tutmutur, kesin! diyerek beni ekitirdiklerini duydum.

Syledikleri son cmlesi hari hepsi doruydu aslnda. Titiz bir adamdm, yaptm iin, altm ofisin en kk noktasna kadar karyor ve her eyin drt drtlk olmasn istiyordum. Aksayan bir ey olduunda ya da kk de olsa bir hata gzme arptnda hi tereddtsz karmdakini halyordum. Hataya yer yoktu hayatmda nk btn ilerimi planlar erevesinde gryordum. Saat kata uyanacam, kata evden kacam, hangi gn hangi ileri yapacam, hafta sonu nerede olacam, irketin bu ay, bu yl gelir dzeyini hangi seviyeye karacam, gibi her eyi bir plan ve program ierisinde yrtyordum. Bana gelen i ile ilgili taleplerin neredeyse hemen hepsini reddediyor, hatal bile olsam kabul etmeyi kendime yediremiyor ve hazrda tuttuum alternatif zm plann devreye sokuyordum. Evlenmek iin birok insanla oturup konutuum da doru. Boyuna, posuna, sana, kana, eteine, bluzuna, konumasna ya da karakterine vs. gibi pek ok zellikten herhangi birine srf reddetmek iin takyordum. Karmdaki insann beenmediim bir ynn daha ilk grmede yzne direk sylyor ve bir daha grmenin en azndan benim iin bir zaman kayb olacan ifade ederek derhal masay terk ediyordum. lerinden biri Ah etmi midir bilemem ama tpk dedikodumu yapan bayanlarn syledikleri gibiydim ite: O eski benden eser yok imdi. Tekeri patlam bir arabann yoku aa uuruma doru hzla ilerlediini gren bir srcnn, yreinde yaad korku ve aresizliin bir benzerini kendi iimde yayorum. Her eyin ama her eyin zamanla farkna vardm fakat deitirmek iin ne kolumu kanadm kaldracak gcm ve takatim var, ne de beni tetikleyecek kadar gl bir isteim. Bazen tm bu yaadklarm kadere balyor, aresizce sonumu

bekliyorum nk herkesten ok kendi sonumu ben merak ediyorum. Herkesin bana sorduu soruyu ben kendime binlerce defa soruyorum;Ne olacak bu benim halim?. Yine yantszm ve bu yzden buradaym. Zihnimi toparlayp geriye baktmda bir milat olarak o tanma anmz hatrlyorum. niversiteden yllardan beri tandm, alkanlna, drstlne, samimiyetine ok kez ahit olduum, imdilerde evlenip iki ocuu ile mutlu bir yuva kurmay baaran kz arkadam Nee, beni Onunla tantrmt. almak, bymek, ilerlemek, hrs ve titizlik felsefesi zerine kurulu bu hayatma renk katacak bir kadnla tanmam iin gayret sarf ediyordu Nee. Daha nce de birka kii ile beni tantrm ancak huysuzluum ve reddediim karsnda o da sessiz kalmt. Bkmadan usanmadan bir dier insanla beni tantrmaya gayret ediyordu. Neenin referans ile bir randevu saati ayarlam ve lks bir pastanenin giri katnda tanmtk. Merhaba, ben Beyza demiti. Yzne bile dikkatli bakmadan sradan bir ses tonuyla Ben de Murtaza demitim. Sonrasnda yarm saat kadar havadan sudan konumutuk. imdi hatrlyorum da aslnda ok az ey konumutuk hatta hi denebilecek kadar az. Ayrlrken Ona bundan sonraki hayatnda mutluluklar dilemi ve yine bir defteri kapatarak her ikimizi kendi yoluna ynlendirmitim. Neeyi arayp sonucun dierlerinden farkl olmadn syledikten sonra teekkr etmeyi ihmal etmemitim. O grmenin zerinden on gn kadar gemiti ki mterilerimizden Beyza adnda bir bayan, i ile ilgili grmek zere odama girdiinde asl grtm Beyzay hatrlamtm. Birka saniyeliine aklmn ucuna dokunmu sonrasnda kaybolmutu. Mterimiz olan Beyza baka bir kadnd ve aralarnda isim benzerlii dnda hibir zellik yoktu. Ertesi gn, sonra dier ertesi gn, sonra bir sonraki gn derken mterimiz Beyza Hanmn ileri bir haftadan fazla uzad. O kadn her geliinde Neenin tantrd Beyza ismi adeta zihnime kaznd. Sonra Nee ile bir sohbet srasnda bahsi geince yeniden grmek iin ikinci bir randevu hazrladn syledi. Kzcaz o kadar samimi ve iten bana yardm etmek istiyordu ki hayr deyip reddetmeye dilim varmad. Takip eden gnler, haftalar, aylar ve yllar ierisinde zihnimde her geen gn bir gibi byyen Beyza imaj olutu. O grnt o kadar byd, o kadar byd ki gn geldi beynimin btn kvrmlar da dhil olmak zere benliim, hafzam ve kiiliim Onunla doldu. Artk ne yana dnsem ondan bir ses, bir nefes, bir fslt duyuyor ya da ona benzeyen bir nesne gryordum. Bu hale gelmeden nce defalarca yz yze grtk, telefonla konutuk ya da mesajlatk. lk defa ama ilk defa biri beni hayatnda reddetti. Reddetmenin getirdii onur krkln, i burukluunu, gnl ksknln yaadm ama te yandan ksa bir sre sonra farkna varmadan kazanmann vahi drts beni uyard. Belki de bu yzden kopup ayrlamadm bilemiyorum. Bildiim bir ey var ki o da; her reddediliimde byk bir zafer kazanm gibi haz duymam, ksa bir sre grmeye ara vermem ve sonra yeniden farkl bir sunu ile evlenmek istediimi ilan ediyor olmamd. Bu srarlarmdan az da olsa sonu almadm deil. Mesela bir sefe60 yaama sanat

rinde kabul ettiini sylemi ve beni mutluluktan gklere uurmutu. Bir akam annem, aabeyim, teyzem, enitem ve daymla birlikte ailesinden istemeye gitmitik. Olduka gzel geen bir rutin seremoniyi takiben ertesi gn yzk alp sz kesmek zere anlamtk. Oysa grtmz gecenin sabahnda, erken bir saatte cep telefonumdan aram ve vazgetiini syleyerek beni kr kuyularda merdivensiz brakmt. Baka bir ilden ardm aile bireylerimin karsnda kk dm aalanmtm. Herkes bana onu terk etmemi, unutmam ve bu iin burada bittiini syleyerek gitmiti. Benliim byk yara almasna ramen ksa bir sre sonra acdan sonra geriye kalan hazzn tadna varm ve sanki hi bir ey olmam gibi yeniden grmek iin can atmtm. Ailemi de artk karma almtm. Onlar brak deseler de duymuyordum. Bunda Beyzann da rol vard bana gre nk her grtmzde bir daha grmemek zere szleiyor olmamza ramen ksa sre gemeden bir vesile bularak yeniden gryorduk. Aslnda onun hayr demesi bile bana evet gibi geliyordu. nk sonrasnda bir dnem yeniden konumaya balyorduk. Net bir hayr yoktu ve beni evetle hayr aras bir aralkta tutarak ruhumla bilerek ya da bilmeden oynuyordu. Bense ruhumu ona teslim etmi, benliinden vazgemi bir aciz olarak onun bu oynamalarnn ruhumdaki ac tatl brakt izlerle mutlu oluyordum. Bu arada Mona Rosay, Jurnal 2yi Gvercin Gerdanln ezberlemedim de adeta yalayp yuttum. Defalarca ama defalarca okuyor, her okuduumda ilk defa okumu gibi haz duyuyordum. Beyza arada bir nispeten daha gl bir hayr dediinde kendime gelir gibi oluyor, durumumun farkna varyor ve kurtulmak iin k yollar aryordum. Annem bata olmak zere ailem ve arkadalarm da areler aryordu. Tatile kmalar, baka kzlarla tanmalar, gl aile toplantlar, uzayp giden akam dost muhabbetleri vs. Hi biri ama hi biri beni ondan bir milim dahi uzaklatramad. Bir seferinde medyum olduunu syleyen bir hoca ile bile grtm. Adam bir hafta gibi ksa bir sre ierisinde istersem evlenebileceimi ya da istersem tmden onu unutabileceimi, bunun kendisi iin ok kolay olduunu syledi. Hatta unutturmann ok daha basit olduunu anlatt. Grtm herkes bu saatten sonra o kzla bir araya gelmenin her iki aile asndan imknsz olduunu dile getirerek unutmay tercih etmem konusunda zerimde adeta bask yaptlar. nanc btn bir adam olarak sonra tvbe ettim ve kendimi kaderin kollarna braktm. Ve bu durum yllarm ald. Ne unutuyor ne terk ediyordum. Bir araya gelme ansmn tkendiini bildiim halde ruhuma katlan acyla kark o umutla yayordum, ta ki bugne kadar. Her eyden kap uzaklaarak sndm bu irin kydeki toprak damn tepesinde imdi benliimi ve gerek beni sorguluyorum. Bir yandan yeni demlenmi ay eliinde denize yansyan klarn gzelliini seyre dalarken te yandan bu hazin hikyemin nasl biteceine bir karar vereceim.

majans CO LTD
Nenehatun Caddesi No:56/4 Gaziosmanpaa / Ankara Tel : 0 (312) 447 17 77 Faks : 0 (312) 447 27 57 info@imajans.com.tr www.imajans.com.tr

Profesr Olan Doktorlarmz

DOKTORLARIMIZ
Prof. Dr. Blent ERDOAN / BEYN VE SNR CERRAH A.D.
ZGEM
1961 Ankara doumlu olan Prof. Dr. Blent Erdoan, 1987 ylnda Ankara niversitesi Tp Fakltesinden mezun oldu. Nroirrji ihtisasn 1989-1995 yllar arasnda Gazi niversitesi Tp Fakltesi Nroirrji Anabilim Dalnda tamamlad. 1995-1998 yllar arasnda Zonguldak ve Antalyada Nrirrji Uzman olarak grev yapt. 1999 ylnda Bakent niversitesi Tp Fakltesi Adana Uygulama ve Aratrma Merkezinde Yardmc Doent, 2005 ylnda da Doent oldu. Ocak 2008 tarihinde Fatih niversitesi Tp Fakltesi Nroirrji Anabilim Dalnda greve balayan Dr. Erdoan, baarl almalaryla Austos 2010da Profesr oldu. Hocamz tebrik ediyor baarl almalarnn devamn diliyoruz.

Prof. Dr. Ferah ARMUTCU / BYOKMYA ANABLM DALI

ZGEM
1964 Ktahya doumlu olan Prof. Dr. Ferah Armutcu, Uluda niversitesi Tp Fakltesinden 1989 ylnda mezun oldu. Cumhuriyet niversitesi Tp Fakltesi Biyokimya Anabilim Dalnda uzmanlk eitimini 1998 ylnda tamamladktan sonra, 2000 ylnda Zonguldak Karaelmas niversitesi Tp Fakltesi Biyokimya Anabilim Dalnda Yrd. Do. olarak greve balad. 2005 ylnda Doent olan Dr. Armutcu, Austos 2008de Fatih niversitesi Tp Fakltesi Biyokimya Anabilim Dalnda greve balad. Baarl almalaryla Eyll 2010da Profesr olan hocamz tebrik ediyor, baarl almalarnn devamn diliyoruz.

Prof.Dr. Mehmet TEKAM /

ZGEM

RADYOLOJ ANABLM DALI

Prof. Dr. Hasan KAFALI / KADIN HASTALIKLARI ve DOUM A.D.

ZGEM
1970 Nevehir doumlu olan Prof. Dr. Hasan Kafal, 1994 ylnda Hacettepe niversitesi Tp Fakltesini 2.likderecesi ile bitirdi. 1994-1999 ylar arasnda Ankara niversitesi Tp Fakltesi Kadn Hastalklar ve Doum Anabilim Dalnda ihtisas yapt. 1999 ylnda Harran niversitesi Tp Fakltesi Kadn Hastalklar ve Doum blmne Yrd. Do olarak atand ve Nisan 2005 ylnda Doent nvan ald. 2007 ylndan Fatih niversitesi Tp Fakltesi Kadn Hastalklar ve Doum Anabilim Dalnda greve balayan Dr. Hasan Kafal, baarl almalaryla Ekim 2010 da Profesr oldu. Hocamz tebrik ediyor baarl almalarnn devamn diliyoruz.

1970 doumlu olan Prof. Dr. Mehmet Tekam, Hacettepe niversitesi Tp Fakltesinden 1994 ylnda mezun oldu. Radyoloji ihtisasn 1999 ylnda Gazi niversitesi Tp Fakltesi Radyoloji Anabilim Dalnda tamamlayan Dr. Mehmet Tekam, 1999-2001 yllar arasnda Amerika Minnesota niversitesi Tp Fakltesi Radyoloji Anabilim Dal Nroradyoloji nitesinde grev yaptktan sonra Bakent niversitesi Tp Fakltesi Radyoloji Anabilim Dalnda greve balad. 2004 ylnda Yardmc Doent 2005 ylnda Doent oldu. 2006 ylnda Kanada Toronto niversitesi Sick Kids Hospital Pediatrik Nroradyoloji nitesinde Nroradyoloji Fellowu olarak grev yapt. 2007 ylnda Fatih niversitesi Tp Fakltesi Radyoloji Anabilim Dalnda greve balayan Dr. Mehmet Tekam baarl almalaryla Eyll 2010da profesr oldu. Hocamz tebrik ediyor baarl almalarnn devamn diliyoruz.

Aramza Yeni Katlan Doktorlarmz

Yrd. Do. Dr. Ilay NADR / GASTROENTEROLOJ BLM DALI
ZGEM
1971 ylnda Ankarada doan Yrd. Do. Dr. Ilay Nadir, 1994 ylnda Ankara niversitesi Tp Fakltesinden mezun oldu. Hastalklar ihtisasna ayn yl Ankara niversitesi Tp Fakltesi Hastalklar Anabilim Dalnda balayan Dr. Ilay Nadir daha sonra Ankara Yksek htisas Hastanesi Gastroenteroloji Bilim Dalnda yan dal ihtisasn tamamlad. Sivas Numune Hastanesinde 3 yl Gastroentoroloji uzman olarak grev yapan Dr. Ilay Nadir Eyll 2010da Fatih niversitesi Tp Fakltesi Gastroenteroloji Bilim Dalnda greve balad. Hocamza ho geldiniz diyor yeni grevinde baarlar diliyoruz.

Yrd. Do. Dr. Emine Rabia KO / NROLOJ A.D.

ZGEM
1979 ylnda Ispartada doan Yrd. Do. Dr. Emine Rabia KO, Ege niversitesi Tp Fakltesinden 2002 ylnda mezun oldu. Nroloji ihtisasn 20032008 yllar arasnda Krkkale niversitesi Tp Fakltesi Nroloji Anabilim Dalnda yapt. 2008-2010 yllar arasnda Cizre Devlet Hastanesi, Nroloji Kliniinde uzman doktor olarak mecburi hizmetini tamamlayan Dr. Emine Rabia KO, Eyll 2010 da Fatih niversitesi Tp Fakltesi Nroloji Anabilim Dalnda greve balad. Hocamza ho geldiniz diyor yeni grevinde baarlar diliyoruz.

Uzm. Dr. nci Asl ATAR / KARDYOLOJ ANABLM DALI

ZGEM
1975 doumlu olan Uzm. Dr. nci Asl Atar, 1999 ylnda Hacettepe niversitesi Tp Fakltesi ngilizce Tp blmnden mezun oldu. Kardiyoloji ihtisasn 2000-2005 yllar arasnda Bakent niversitesi Tp Fakltesi Kardiyoloji Anabilim Dalnda tamamlad. O tarihten sonra Ankara zel Gven Hastanesinde Kardiyoloji uzman olarak grev yapan Dr. nci Asl Atar Eyll 2010da Fatih niversitesi Tp Fakltesi Kardiyoloji Anabilim Dalnda greve balad. Hocamza ho geldiniz diyor, yeni grevinde baarlar diliyoruz.

KarakutuR / Dr. Doan NAL

Ebeveyn Hayalleri

REKLAM

FZK TEDAV ve REHABLTASYON KLNMZ

YATAKLI SERVS LE HZMETNZDEDR...

KLNMZDE YAPILAN UYGULAMALARDAN BAZILARI
ROMATOLOJK HASTALIKLARIN TANI ve TEDAVS Osteoporoz ve dier kemik hastalklar Romatoid Artrit Ankilozan Spondilit Fibromiyalji Sendromu Osteoartrit (Kirelenme) ARILI DURUMLARIN TANI ve TEDAVS Diyabet ve dier nedenlere bal nropatik ar Boyun ve bel arlar Kala arlar Diz arlar Omuz arlar Topuk dikeni (ESWT Tedavisi) ORTOPEDK REHABLTASYON Meniskopati Protez ameliyatlar sonras Diz problemleri Kala problemleri Omuz problemleri NROLOJK REHABLTASYON Hemipleji (Beyin Felci) Parapleji (Omurilik Felci) Serebral Palsi Yz Felci

FZK TEDAV ve REHABLTASYON MERKEZ

Ek Bina 1: ankaya Hodere Cad. No:145-147 yaama Y.Ayranc / ANKARA

sanat

65

www.fatihmed.edu.tr

Tel: (0312) 409 88 88

66

yaama sanat

www.imajans.com.tr